Book Title: Sachoornik Aagam Suttaani 07 Uttaradhyayan Niryukti Evam Churni Aagam 43
Author(s): Anandsagarsuri, Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Param Anand Shwe Mu Pu Jain Sangh Paldi Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/035057/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama Anamo namo nim Agama Agama pUjya AnaMda-kSamA lalita-suzIla sudharmasAgara-gurubhyo namaH zam sacUrNika-Agama-suttANi Agama Agama 43 "uttarAdhyayana" niryukti evaM cUrNi: pUjya zAsanaprabhAvaka AcArya zrI harSasAgarasUrijI ma0 kI preraNA se zrI parama AnaMda zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, pAlaDI, amadAvAda [1] bhAga Agama Agama Agama Agama ke Agama Agama Agama Agama mUla saMzodhaka :- pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjasAheba Agama Agama abhinava saMkalanakartA :- Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D.. zrutamaharSi rAgama Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Isa projekTa ke saMpUrNa-anudAna-dAtA saccAritra cUDAmaNi svargastha pUjyapAda zrI parama AnaMda zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha gacchAdhipati AcAryadeva zrI devendrasAgara / vItarAga sosAyaTI, prabhUdAsa Thakkara koleja roDa, pAlaDI, amadAvAda sUrIzvarajI mahArAja sAheba karIba pacAsa sAla pahele parama pUjya svargastha gacchAdhipati AcArya deva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba dvArA saMsthApita isa saMghameM zrI zItalanAtha bhagavaMta kA jinAlaya bhI hai, jina ke pratiSThAcArya bhI pUjya devendrasAgarasUrIzvarajI ma. hI hai| isa saMghameM pUjya sAdhU-bhagavaMta evaM sAdhvI-mahArAja ke lie upAzraya bhI hai, jahAM hara-sAla cAturmAsa karavA ke zrAvaka-zrAvikAo ko dharma-ArAdhana se lAbhAnvita karavAyA jAtA hai / isa saMghameM AyaMbilabhavana, ubAlA huA pAnI, jJAna-bhaNDAra evaM pAThazAlA kI bhI bahota acchI suvidhA pradAna ho rahI hai | aise samyaga-mArgI saMgha kI sadbhAvanA aura prabhAvaka AcArya pUjya zrI harSasAgarasUrijI ma. kI preraNA se isa zAstra ke lie anudAna prApta huA hai| BihanRMATPUR daladala Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAVAN namo namo nimmaladasaNassa sacUrNika-Agama-suttANi mUla saMzodhaka abhinava-saMkalanakartA wintelwaayuniaVANEARE Tolerances pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamahaSi] Araveena prata-prApti aura peja-seTiMga kartA : ke ceramana zrI pravINabhAI zAha, amerikA mudraka : navaprabhAta prinTIMga presa amadAbAda Mo 9825598855/98253062751 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciyA bAjArANama bhASaNa mAmA rANamayamA mAyAlA Agama S dA [4] Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .........................HARR RRRRRI prabhAga-7 [4] zrImanti uttarAdhyanAni / namo namo nimmaladasaNassa pUjya zrImAnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo nama: "uttarAdhyayana niyuktiH evaM cUrNiH / mUla + bhadrabAhusvAmI kRt niyuktiH + jinadAsagaNi racitA cUrNiH / [Adya saMpAdaka: - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. ] (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha) puna: saMkalanakartA- muni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi) 01/02/2017, budhavAra, 2073 mahA zukla 5 'sacUrNika-Agama-suttANi' zreNi bhAga-7 pUjya AgamoddhArakI saMzodhitA muni dIparatnamAgaraNa sakanitAH AgamasUtramA malamUtra uttarAdhyayana-niyukti evaM jinadAsagaNiravitA yuurnni| [5] Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM H, mUlaM [-]/ gAthA ||-II niyukti: / pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: : (nirmuktiH - nizuklA / (43) mNloo prstutN aa prbhuvulku zrImanti uttarAdhyayanAni. prata sUtrAMka dIpa prooriesroo kulIna-koTikagaNIya-vajrazAkhIya-zrIgopAlagaNimahattaraziSya(jinadAsagaNimahattara ) kRtayA cUyA sametAni prakAzayitrI-mAlavadezIya ratnapurAntargatazrIRSabhadevajI kezarImalajItyamidhA zrIzvetAmbarasaMsthA. ndauranagare zrIjainabandhumudraNAlaye-zreSThI juhAramala mizrIlAla pAlarecA dvArA mudrApayitvA / kAra saMvat 2459. vikrama saMvat 1989. krAiSTa san 1933. paNyaM 4-.-. aurN sNgaa drshnN daani anukrama uttarAdhyayana-cUrNe: mUla "TAiTala peja [6] Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAcArI-saMrakSaka, jJAnadhanI, Agama-saMzodhaka, tIvra-medhAvI, samAdhimRtyu-prApta, bahumukhIpratibhAdhAraka pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba * jinhone zuddha-zraddhA, samyak-zruta ArAdhanA, yathAkhyAtacAritra ke prati gati aura aMta samaya deha-mamatva ke tyAga ke dvArA kAyotsarga nAmaka abhyaMtaratapa ki mizAla kAyama ki hai aise bahuzruta AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAja kA paricaya karAnA mere lie nAmumakina hai, phira bhI gurubhakti buddhi se zraddhAMjalI svarupa eka mAmUlI sI jhalaka paisa karane kA yaha prayAsa mAtra hai| cAritra-grahaNa ke bAda alpa kAlame jo apane gurudeva kI chatrachAyA se dUra ho gaye, to bhI gurudeva ke svarga-gamana ko sirpha karmo kA prabhAva mAnakara apane saMyama ke lakSya prati sthira rahate hue akele jJAna-mArga ki sAdhanA ke patha para cale | paDhAI ke lie hI kitane mahino taka roja ekAsaNA tapa ke sAtha bAraha killomiTara paidala vihAra bhI kiyA | lekina apane maMjhila pe DaTe rahe, aura pariNAma svarupa saMskRta evaM prAkRta bhASA kA, prAcIna lipio kA, vyAkaraNanyAya-sAhitya Adi kA sampUrNa jJAna prApta kiyA | jaina AgamazAstro ke samudra ko bhI pAra kara gae| .eka akelA AdamI bhI kyA nahIM kara zakatA? isa prazna kA uttara hameM isa mahApuruSa ke jIvana aura kavana se mila gayA, jaba ve cala par3e devarddhigaNI : kSamAzramaNa ke sthApita patha para. binA kisI sahAya lie hue sirpha akele hI 'jaina-Agama-zAstro" ko dIrghajIvI banAne ke lie aneka hastaprato se zuddha-pATha * taiyAra kiye | do vaikalpika Agama, kalpasUtra aura niyuktio ko jor3akara 45 Agama-zAstrI ko saMzodhita kara ke saMpAdita kiyA | phira pAlItANAmeM Agama / maMdira banavAkara Arasa-patthara ke Upara ye sabhI Agama-sAhitya ko kaMDArA, sUratameM tAmapatra para bhI aMkita karavAe aura "Agama maMjUSA" nAma se mudraNa bhI karavA ke bar3I bar3I peTImeM rakhavA ke gA~va gA~va bheja die | vartamAnakAlame sarva prathamabAra aisA kArya huA | .sirpha mUla Agama ke kArya se hI una ke kadama ruke nahI the, unhoMne Agamo kI vRtti, cUrNi, niyukti, ava cUrI, saMskRta- chAyA Adi kA bhI | saMzodhana-sampAdana kiyA | upayogI viSayo ke lie unhoMne eka lAkha zloka pramANa saMskRta-prAkRta nae graMtho kI racanA bhI kI | kitane hI graMtho kI prastAvanA bhI likhI | ye samyak-zruta mudrita karavAne ke lie Agamodaya samiti, devacaMda lAlabhAI ityAdi vibhinna saMsthA kI sthApanA bhI kI | .jJAnamArga ke alAvA sammetazikhara, aMtarIkSajI, kezariyAjI Adi tIrtharakSA kara ke samyaka-darzana-ArAdhanA kA paricaya bhI diyA | rAjAoM ko pratibodha | : kara ke aura vAcanAo dvArA apanI pravacana-prabhAvakatA bhI ujAgara karavAI | bAladikSA, devadravya-saMrakSaNa, tithi-prazna ityAdi viSayome satya-pakSameM aMta taka dRr3ha rahe | jainazAsana ke lie jaba jarurata par3I taba adAlatI kAravAIo kA sAmanA bhI bar3I niDaratA se kiyA thA | * sAgarAnaMdajI ke nAma se mazahUra ho cuke pUjya AnaMdasAgarasUrIzvarajIne apane parivAra svarupa 700 sAdhU-sAdhvIjI bhI zAsana ko bheTa kiye| ...ye the hamAre gurudeva "sAgarajI"... .......muni dIparatnasAgara... | . sa [7] Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyamaikalakSI, upadhAna-tapa-preraka, cAritra-mArga-rAgI, pravacana-paTu, suparivAra-yukta pUjya gacchAdhipatiAcAryadeva zrI devendrasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba ... paramapUjya AcAryazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ke pATa-paraMparAme hue tisare gacchAdhipati the pUjya AcArya zrI devendrasAgarasUrIzvarajI, jo eka pUnyavAn AtmA the, dIkSA grahaNa ke bAda alpakAlame hI eka ziSya ke guru bana gaye | phira kyA / ziSyo ki saMkhyA bar3hatI calI, bar3hate hae punya ke sAtha-sAtha ve Akhira 'gacchAdhipati' pada pe ArUr3ha ho gae | isa mahAtmA kA punya sirpha ziSyoM taka simita nahI thA, ve jahA kahIM bhI 'upadhAna-tapa' kI preraNA karate the, turaMta hI vahAM 'upadhAna' ho jAte the | pravacanapaTutA evaM parSadApunya ke kAraNa una ke upadeza-prApta bahota AtmAone saMyama-mArga kA svIkAra kiyA | khuda bhI saMyamaikalakSI hone ke kAraNa cAritramArga ke rAgI to the hI, sAthasAtha jJAnamArga kA sparza bhI una kA niraMtara rahetA thA | Apa kabhI bhI dupahara ko cale jAie, ve khuda akele yA ziSyaparivAra ke sAtha koI bhI grantha ke adhyayana-adhyApanameM rata dikhAI deNge| ... ye to hamane unake jIvana ke do-tIna pahela dikhAe | eka aura bhI anusaraNIya bAta una ke jIvana meM dekhane ko milI thI- 'ArAdhanA-prema'. kaisI bhI zArIrika sthiti ho, magara unhoMne donoM zAzvatI olIjI, [poSa)dazamI, zukla paMcamI, trikAla devavaMdana, parva yA parvatithi ke devavaMdana Adi ArAdhanA kabhI nahIM chor3I | AkharI sAlomeM jaba una ko ehasAsa ho gayA kI aba 'aMtima-ArAdhanA' kA avasara najadIka hai, taba una ke muhameM eka hI raTaNa bArabAra cAlu ho gayA"arihaMtanuM zaraNa, siddhanuM zaraNa, sAdhunuM zaraNa, kevalI bhagavaMte bhAkhelA dharmanu zaraNa " isI cAra zaraNo ke raTaNa ke sAtha hI ve samAdhi-mRtyu-rUpa samyak nidrA ko prApta hue the | aise mahAn sUrivara ko bhAvabarI vaMdanA | ... muni dIparatnasAgara... anudAna dAtA saMsthA:- "zrI parama-AnaMda zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha" vItarAga sosAyaTI, prabhUdAsa Thakakara koleja roDa, pAlaDI, amadAvAda karIba 50 sAla pahele parama pUjya sva. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajI mahArAjasAheba dvArA saMsthApita isa saMghameM zrI zItalanAtha bhagavaMta kA jinAlaya bhI hai, jina ke pratiSThAcArya bhI pUjya deveMdrasAgarasUrIjI ma.sA. hI hai | isa saMghameM pUjya sAdhU bhagavaMta evaM sAdhvIjIo kA upAzraya bhI hai jahA hara-sAla cAturmAsa karavAke zrAvaka-zrAvikAo ko dharma-ArAdhana se lAbhAnvita karavAyA jAtA hai / isa saMghameM AyaMbilabhavana, ubAlA huA pAnI, jJAna-bhaNDAra evaM pAThazAlA kI bhI bahota acchI suvidhA pradAna ho rahI hai | aise samyag-mArgI saMgha kI sadbhAvanA aura prabhAvaka AcArya pUjya zrI harSasAgarasUrijI ma0 kI preraNA se isa zAstra ke lie anudAna prApta huA hai | [8] Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sAgara-samudAya-ekatA-saMrakSaka, tIrtha- uddhAra kArya-pravRtta, guNAnurAgI' isa "sacUrNika-Agama-suttANi' zreNi bhAga 1 se 8 ke saMpUrNa anudAna ke preraNAdA pUjya zAsanaprabhAvaka AcArya zrI harSasAgarasUrijI mahArAja sAheba pUjyapAda sva. gacchAdhipati devendrasAgara sUrIzvarajI ke vinayI ziSya evaM do gacchAdhipatio ke mukhya sahAyaka ke rupame 'sAgara samudAya' ke sucAru saMcAlaka pUjya harSasAgarasUrijI, jina kI preraNA se ye "sa cUrNika-Agama-suttANi" ke mudraNa ke lie saMpUrNa dravyarAzi prApta huI, unakA atyalpa paricaya yahAM kareMge / * samudAya ekatA ke lie sadaiva prayatnazIla rahate hue ye mahAtmA samudAya ke sAdhu-sAdhvIjI kI AvazyakatAokI pUrtI ke lie bhI pravRtta rahete hai, prAcIna arvAcIna tIrtho ke jIrNoddhAra evaM vikAza ke lie bhI utsAhita rahete hai, jJAna kSetra achUtA na rahe isIlie anumodanA, anudAna evaM samaya milane para zAstra-vAMcanameM bhI rUci rakhate hai | samudAya ke jarUratamaMda sAdhvIjI bhagavaMto ke AvAsa kA viSaya ho yA sAdhvIjI ke vihArameM majadUra kA vetana cukAnA ho, aise choTe-choTe kAryoM ke prati bhI una kA lakSya rahetA hai | darzana-zuddhi ke lie jaba unhoMne samagra bhAratavarSa ke 100 sAla taka ke purAne jinAlayo meM 18 abhiSeka kI preraNA kI, usa vakta lagabhaga sabhI abhiSeka-sAmagrI kI dravya-zuddhi kA qhayAla rakhate hue apanI medhAvI buddhi kA paricaya diyA thA, sAthame anukaMpA bhAva se pujArI yA vidhi karAnevAle ko yatkiMcit bahumAna pragaTa karate hue kucha dhana rAzi pradAna karavAI | aise bahuguNa-saMpanna mahAtmA pUjya AcAryazrI harSasAgara sUrijI ko hama bhAvabharI vaMdanA karate hue isa zrutakArya kA prAraMbha karane jA rahe hai / muni dIparatnasAgara [kAtreja]pUnA, zaMkhezvara, kapaDavaMja, prabhAsapATaNa Adi sthAnome AgamamaMdira ke preraka, karmagraMtha abhyAsu, nispRha mahAtmA pUjyapAda gacchAdhipati AcArya zrI daulatasAgara sUrIzvarajI mahArAja sAheba (evaM) ajAtazatru, svAdhyAya- rasika, prazAMtamUrtI aura apane guru ke prItipAtra parama pUjya AcArya zrI naMdIvardhanasAgara - sUrijI mahArAja sAheba isa pavitra zruta-kAryame dono sUrivaro kA smaraNa karate hue koTi koTi vaMdanA ke sAtha [9] *** .. muni dIparatnasAgara Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana-cUrNe: upakrama: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: zrIuttarAdhyayanacUrNiH prAkU tAvat AvazyakanandIanuyogadvAradazavakAlikanAmadheyAnAmAgamAnA cUrNayaH saMsthayatayA prAduSkRtAH, adhunA tu zrImatAmuttarAdhyayanAnAM cUrNiH prAdurbhAvyate, yathA prAktanacUNInAM mudraNe mUlamUtrANi na dhRtAni na ca niyuktirbhASyaM ca dhRte, kintu prAmudritAnAmeva vRttipustakAnAM gAthAyaMkAH patrAMkAzca dhRtAH tadvadatrApi na mUlasUtrANi na ca niyukti pi bhASyaM ca mudritAni, kintu tatra tatra prAGmudritAyAH zrIzAntimarimatritAyASTIkAgrateH patrAMkA dhRtA gAthAyaMkA api tatrasthA eva dhRtAH, etasyA api cUrNeH prAGmudritacUNAMnAmiva nAtyantamupayogaH sUtrArthAvagame tathApi sAhityarasikAnAM padArthavaicitryAnveSaNe bhaviSyasyavApayogo'syAH, prAduSkaraNaM cAspAH prAcInasAhityaprAkaTyAyaiva yato nAtra grAhakasaMkhyA tathAvidhA, bhASA prAkRtA vikRtizca saMkSipteti heturapi tatra, bhaviSyati cAzAsmahe AcArAMgapatrakRtAMgabhagavatInAM cUNInAM mudraNakriyA, prArthayAmahe ca sajjanAn yaduta yatkicit sUcanIya vidhAya kRpAM jJAtavyamiti alekhyAnandasAgaraiH vIrasaMvat 2459 Azvina zuklA pratipat, surata uttarAdhyayana-cUrNe: pUjyapAda AnaMdasAgarasUrIzvarajI likhita upakrama: [10] Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAGkA: 1640+88 uttarAdhyayana mUlasUtrasya viSayAnukrama dIpa-anukramA: 1731 pRSThAMka: 199 207 214 mUlaM adhyayanaM 0001 / 01 vinayasUttaM 0049 | 02 pariSaha vibhaktiH 0095 | 03 cAturaMgiyaM | 0115 | 04 asaMskRta 0128 | 05 akAmamaraNiyaM 016006 kSullakanirgranthiyaM 0179 06 aurabhiyaM | 08 kApiliyaM 0228 | 09 namipravrajyA | pRSThAMka: / mUlaM adhyayanaM 014 0291 | 10 drumapatraka 059 0328 | 11 bahuzrutapUjA 104 0360 | 12 harikeziyaM 0407 | 13 citrasaMbhUtiyaM 139 0442 | 14 iSukAriyaM 0495 | 15 sabhikSukaM 170 0511 | 16 brahmacaryasamAdhisthAnaM 181 | 0539 | 17 pApazramaNiyaM 190 0560 | 18 saMyatiyaM 226 233 246 155 255 0209 256 260 | || pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: [11] Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAkA: 1640+88 uttarAdhyayana mUlasUtrasya viSayAnukrama dIpa-anukramA: 1731 pRSThAMka: 263 264 | 273 pRSThAMka: 284 287 286 28 288 0794 mUlAMka: adhyayanaM 0614 | 19 mRgAputrika 0713 | 20 mahAnirgranthiyaM 0773 | 21 samudrapAlitaM | 22 rathanemiyaM 0847 | 23 kezIgautamiyaM 0936 | 24 pravacanamAtA 0963 | 25 yajJakiyaM 1007 26 sAmAcArI 1059 | 27 khaluMkiyaM 276 mUlAMka: adhyayanaM 1076 |28 mokSamArgagati: | 1112 | 29 samyaktvaparAkrama | 1189 30 tapomArgagati: | 1226 | 31 caraNavidhi: 1247 | 32 pramAdasthAnaM | 1358 33 karmaprakRtti: | 1383 | 34 lezyA-adhyayanaM | 1444 | 35 aNagAramArgagati: | 1465 | 36 jIvAjIva-vibhaktiH 277 279 291 291 292 283 293 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: [12] Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ["uttarAdhyayana-cUrNiH" isa prakAzana kI vikAsa-gAthA] yaha prata sabase pahale "zrImanti uttarAdhyayanAni" ke nAmase sana 1933 (vikrama saMvata - 1989) meM ruSabhadevajI kezaramalajI zvetAmbara saMsthA dvArA prakAzita huI, isa ke saMpAdaka mahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI ) mahArAja sAheba | * vRtti kI taraha cUrNI ke bhI dusare prakAzanoM kI bAta sunI hai, jisame oNphaseTa priMTa aura svataMtra prakAzana donoM kI bAta sAmane AyI hai, magara maiMne abhI taka koI prata dekhI nahIM hai / - hamArA ye prayAsa kyoM? +Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45 Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai, kintu logo kI pUjya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane una sabhI prato ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisake bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira zrutaskaMdha -adhyayana- uddezaka-mUlasUtra - niyukti Adi ke naMbara likha die, tAki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA adhyayana, uddezaka Adi cala rahe hai usakA saralatAse jJAna ho zake, bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI, iMgliza Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake / hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age baDhate hue hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtroM ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa [-] die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ || || aisI do lAina khIMcI hai| * isa AgamacUrNi ke prakAzanomeM bhI hamane uparokta prakAzanavAlI paddhatti hI svIkAra karane kA vicAra kiyA thA, paraMtu cUrNi aura vR kI saMkalana paddhatti eka samAna nahI hai, cUrNime mukhyatayA sUtroM yA gAthAo ke apUrNa aMza de kara hI sUtro yA gAthAo ko sUcita kara ke pUrI cUrNi taiyAra huI hai, kaIM niryuktiyAM aura bhASya dikhAI nahI dete, koi koi niryukti yA bhASya ke zabdo ke ullekha hai, unakI cUrNi bhI hai para usa niryukti yA bhASya spaSTarUpa se alaga dikhAI nahi dete / isIlie hameM yahA~ sampAdana paddhatti badalanI par3I hai / hamane yahA~ uddezaka Adi ke sUtro yA gAthAo kA krama, [1-14, 15-24] isa taraha sAthame diyA hai, niryukti tathA bhASyo ke krama bhI isI taraha sAthame diye hai aura bAyIM tarafa upara Agama-krama aura nIce isa cUrNi ke sUtrakrama aura dIpa-anukrama die hai, jisase Apa hamAre Agama prakAzanoMme praveza kara zakate hai| *zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma0sA0 kI preraNAse aura zrI parama AnaMda zvetAmbara mUrtipUjaka jainasaMgha, pAlaDI, amadAvAda kI saMpUrNa dravya sahAya se ye 'sacUrNika-Agama-suttANi bhAga-7 kA mudraNa huA hai, hama una ke prati hamArA AbhAra vyakta karate hai / ..muni dIparatnasAgara. ..... [13] Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM H, mUlaM [-]/ gAthA ||-|| niyukti: / pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: zrIusarA prata anuyoga pratijJA cUNI sUtrAMka 1 vinayA OM namaH zrIsarvajJAya / // zrIuttarAdhyayanacUrNiH // dhyayane -4-4-4-SCREL-Heas H la dIpa anukrama kayapavayaNappaNAmo, vocchaM dhammANuyogasaMgahiyaM / uttara jhayaNaNuyogaM, gurUvaesANusAreNaM // 1 // procyante anena jIvAdayaH padArthA iti pravacanam , athavA pragataM pradhAna prazastamAdau vA vacanaM pravacanaM, tat dvAdazAMga, / tadupayogAnyatvAdvA sadhaH, praNamanaM praNAmaH pUjetyarthaH, kRtaH pravacanapraNAmo yena sa kRtapravacanapraNAma:, 'vocchaM' vakSye, 'dhammANuyogasaMgahiya' ti, iha catvAro'nuyogAH procyante, tadyathA-caraNakaraNANuyogo, dhammANuyogo, gaNitANuyogo, davANu. yogoti, tastha caraNakaraNANuyogo kAliyasutAti, dhammANuyogo isibhAsitAdi, gaNitANuyogo sUrapaNNattAdi, davANuyogo | divivAdoti, atra dhammANuyogenAdhikAraH, samastaM gRhItaM saMgRhItam AkhyAtaM prarUpitamityeko'rthaH, kiM tat ?-uttarAyaNANuyoga, uttarajjhayaNANi vA uvari bhANNahanti, aNuyojanamanuyogaH arthavyAkhyAnamityarthaH, uttarAdhyAyAnAmanuyogaH tamuttarAdhyA ...atha cUrNikAra-kRt anuyoga-pratijJA darzayate [14] Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM H, mUlaM [-]/ gAthA ||-|| niyukti: / pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: phalayAMgoM zrIuttarA 1 vinayAdhyayane cUNau~ / sUtrAMka H 2 ARCREArc yAnuyogaM, gRNaMti zAstrArthamiti guravaH bruvantItyarthaH, te punarAcAryA ahaMdAdayo vA tadupadezaH-tadAjJA, gurUpadezAnuvRttirityarthaH tayA gurUpadezAnuvRtyA, gurUpadezAnusAreNaMti // tamsa phalajogamaMgalasamudAyatthA taheva dArAI / tabbhedaniruktikama, paoyaNAI ca vaccAI // 2 // 'tasye 'ti tasyottarAdhyayanAnuyogasya phalaM-prayojanaM yogaH-sambandho maGgalaM-upacAraH samudAyArthaH-piNDArthaH dvArANi-upakramAdIni, 'tadi' tyanena dvArANyeva saMvandhyante iti, tadbhedAH-tatprakArAH, niruktiH-nirvacanaM kramo-vyavasthA prayojana-1 zAsropakAra, ete adhikArA pAcyA Aha-kimuttarAdhyayanAnuyoge phalam ucyate, iha jIvassa aTTavihakammabaMdhaNabaddhassa sammaIsaNanANacarittehiM mokkho bhavati, samyagdarzanajJAnacAritrAtmakAni cottarAdhyayanAni ataH tayAkhyAnArambhaH, pAyeNa cana dharmakathAmantareNa darzanAdiprAptirasti, atastadvikalasyAkAraNatA, kAraNataca kAryasidvirastItyata uttarAdhyayanAnuyogAdarzanAdiprAptiH tato mokSa iti phalavAnuttarAdhyayanAnuyogArambha iti / kaH punaruttarAdhyayanAnuyogasyAbhisaMbandha iti, ucyte| uttarAyaNA pucca AyArassuvari Asi, tastheva tesiM upodghAtasaMbaMdhAbhivatthANaM, tANi puNa jappamiI ajjasejjaMbhaveNa maNagApatuNA maNagahiyatyAe NijjhahiyANi dasa ajjhayaNANi dasaviyAliyaMmitti, tammi caraNakaraNANuyogo vaNijjati,tappabhiI ca tassu| pari ThavitANi, eteNAbhisaMbaMdheNuttarajjhayaNANi AgatANi, ahayA sAdhuguNasaMjucaM koI dhamma pucchejjA, pacchA so tesi viNa // dIpa anukrama 4 + [15] Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM H, mUlaM [-]/ gAthA ||-|| niyukti: / pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata cUNoM sUtrAMka zrIuttarAyasaMjuttANaM dhamma parikahei caubihAte kahAte, taM0-akkhevaNIe vikkhevaNIe saMveyaNIe nibveyaNIe, tattha parIsahahiM akkhittA maMgalaM cAuraMgijje vikkhittA asaMkhateNaM saMvegamAgacchati, uparimesu NiveyamAgacchaMti, esa abhisaMbaMdho / idANi maMgalaMti-bahu1vinayA |bigghAI seyANi teNa kayamaMgalovayArehiM / dhecambo so sumahANihiba jahavA mahAvijjA // 1 // taM maMgalamAdIe majjhe dhyayana / pajjatae ya sasthassA / paDhamaM satvatthAvigdhapAragamaNAya NidiTu // 2 // tasseva ya thijjatthaM, majjhimayaM aMtimaMpi tasseva / avocchitiNimittaM sissapasissAdivaMsassa / / 3 // Aha-AcArya! maGgalakaraNAta zAstraM te'maMgalamApadyate, athaveha mal-18 galAtmakasyApi zAstrasya anyanmagalamucyate atastasyApyanyattasyApyanyanmaGgalamAdeyam, ityato'navasthA, navedanavasthA / pratipadyate tato yathA maGgalamapi zAkhaM anyamaGgalazUnyatvAdamaGgalaM tathA maGgalamaye'nyamaMgalazUnyatvAdamaGgalamiti bhAvaH, ucyate, yasya zAkhAdarthAntarabhRtaM maGgalaM taM pratyeSA kalpanA bhavet iha tvasmAkaM zAkhameva maGgalaM,yadyatra maGgalamupAdIyate kimatrAmaGgala kA vA'navastheti, nAyamasmAkaM pakSe, kintu yasyApi zAkhAdarthAntarabhUtaM maGgalaM tasyApi nAmaGgalaprasaMgo na cAnavasthA, kutaH, svaparAnugrahakAritvAnmaGgalasya pradIpavat lavaNAdivadvA, Aha-maGgalatrayAntarAladvayaM na maGgalamApadyate, arthApattitaH, yadi veha sarvameva zAstraM maGgala miti pratipAdyate, maGgalatrayagrahaNamanarthakam, ucyate, samastameva zAkheM tathA vibhajyate, kuto'ntarAladvayaparikalpana? yadamaGgalaM bhavet , tatkathaM punaH sarvameva zAkhaM maGgalamiti ceducyate, nirjarArthatvAttapovat , Aha-yadi svayameva zAkhaM maGgalamityataH kimiha maGgala grahaNaM kriyate ?, ucyate, nanUktaM nayeha zAstrAdarthAntarabhUtaM maGgalamupAdIyate, kintu / / maGgalamidaM zAstramiti kevalamuccAryate, Aha-taducAreNa kiM phalaM?, yadi maGgalamiti na saMzabdyate kiM tadamaGgalaM bhavati ?, ucyate, dIpa anukrama ... atra zAstrakAra-kRt 'maGgala' nirUpyate [16] Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM H, mUlaM [-]/ gAthA ||-|| niyukti: / pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata - sUtrAMka 1vinayA -- -- --- zrIuttarAziyamatimaGgalaparigrahArthamatra tadabhidhAnama, iha ziSyaH 5.5 zAkheM ugalamityevaM parigRhNIyAditi, yasmAhiha maGgalamapi samudAyAtha maGgala yuddhathA parigRhyamANaM maGgalaM bhavati, sAdhuvata, Aha-tataH sarvamevedaM maGgalamityetAbadastu, nArtho maGgalatrayabuddhipari nuyogaH graheNa?, ucyate, nanu tatrApi kAraNamuktaM--yathaiva hi zAskhaM maGgalamapi sat na maGgalabuddhiparigrahamantareNa maMgalaM bhavati sAdhuvana , dhyayana tathA maMgalatrayakaraNamavi, avinapAragamanAdina maMgalatraya yA binA siddhayatIti atastadabhidhAnamiti, mNgergtyrthsy| alpratyayAntasya maGgalamiti rUpaM bhavati, gamyate'nena hitamiti maMgalaM, gamyate sAdhyata itiyAvat , athavA majho dharmoM, lA AdAne, maGga lAtIti maMgalaM, athavA mAM gAlayate bhavAditi maGgalaM, saMsArAdapanayatItyarthaH, athavA zAstrasya mA galo bhUditi magalaM, galo-vibha, mA galo partIditi magalaM, galanaM gAlo nAza ityarthaH, tatra maMgalaM caturvidha, taMjahA-nAmamaGgalaM zaThavaNAmaGgalaM dakhkhamaMgalaM bhAvamaGgalamiti, evaM caugnihamati AvassakANukameNa paraveUNa bhAvamaMgalaM gaMdI, sA taheva cau-17 vihA, tatthAvi bhAvaNaMdI paMcavihaM nANaM, sapi AvassagANukameNa parUvetavaM jAya kevalanANaM, gaMdI maMgalamiti ceha parisamattAI, ahuNA sa maGgalatho bhaNNati, pagao aNuyogo'sthi, kevalajJAnamiha parisamApitaM, tatsamAptau ca nandI tatsamAptau ca maGgalamiti / / idAnI maGgalArtho'nuyogaH, maGgalamartho'syeti maGgalArthaH, athavA ayete'sAvityarthaH, gamyate sAdhyata itiyAvat . maGgalasyArtho maGgalArthaH, maGgalasAdhya ityarthaH, sa ca kA?, prakRto'nuyogaH, prakRto'dhikRta ityarthaH, so'nuyogo matijJAnAdInAM katamasya iti?, ucyate, zrutabAnasya, na zeSANAm aparAdhInatvAt aparaprabodhakatvAcca, zrutaM tu prAyeNa yataH parAdhInaM paramabodhaka |ca pradIpavata , anuyogazca paraprabodhanAyArabhyate ataH zrutasyaivAsAviti, Aha-nanUttarAdhyayanAnAmanuyogaM vakSyAmItyukta A- dIpa anukrama E- C N4 // 4. C [17] Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka H dIpa anukrama [B] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [-] / gAthA || -II niryukti: [1/1] adhyayanaM [-] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNoM 1 vinayAdhyayane 4 11 4 11 maivAsau kaH punaH kasya jJAnasyeti kimanayA ciMtayA ?, ucyate, iha zrutajJAnasyAnuyoga ityabhidhAnAdevottarAdhyayanaM zrutavizeSa ityuktaM bhavati, Aha- anuyoga iti kaH zabdArthaH 1, ucyate zrutasya svenArthenAnuyojanamanuyogaH, athavA suutrsthaabhidheyvyaapaare| yogaH anurUpaH anukUlo vA yogaH anuyogaH, athavA arthataH pazcAdabhidhAnAt stokatvAcca sUtramanu tasyAbhidheyana yojanamanuyogaH / Aha-yadyevamuttarAdhyayanAnAmanuyogaH tacca zrutavizeSaH, atastatkiM aGga aGgAI sukkhandhA zrutaskandhAH ajjhayaNaM ajjhayaNA uddeso uddesA 1, uttarajjhayaNANi No aGgaM no aGgAI sutakkhandho no suyakkhandhA no ajjhayaNaM ajjhayaNA No uddeso No uddesA, tamhA uttaraM NikkhivissAmi ajjhayaNaM NikkhivissAmi sutaM NikkhivissAmi khaMdhaM nikkhivissAmi, tattha paDhamaM dAraM uttaraMti, tattha imA NijjuttigAhA NAmaMtravaNA' gAhA ( 1-2 patre) taM uttaraM panarasavihaM taM0NAmuttaraM ThavaNuttaraM davyuttaraM khasuttaraM disuttaraM 5 tAvakhettuttaraM paNNavaguttaraM pati0 kAlu0 saMcayu0 10padhANu0NANu0 kamu0 gaNaNu0 bhAvuttara 15 miti, tattha NAmuttaraM jassa uttareti NAmaM kajjati, ThavaNucaraM akkhaNikkhevAdI, aDavA cittakammAdisu uttarA disA ThAvitA, davyuttaraM jANagasarIra0 bhaviyasarIra0, tabbatirittaM khIrAu dadhi, tattha puNyaM khIraM uttaraM dadhi, khettuttaraM uttarAH kuravaH ahavA putraM sAlikhettaM Asi pacchA ucchukhettaM jAtaM evamAdI, disuttaraM uttarA disA, tAvakhettutaraM maMdaro pavvato, sandhesi uttareNa bhavati, paNNavayuttaraM paNNavagasta jaM vAmaM taduttaraM pratiuttaraM egaso'vatthitANaM devadatta jaNNadattANaM devadattAo jaNNadatto uttaro bhavati, kAluttaraM puvvaM samayo pacchA AvaliyA, ahavA puvvakAlAo pacchAkAlo uttaro bhavati, yathA 'pUrvottaraviruddhArtha, bhArataM tu yudhiSThira / / kathaM 1, pUrvamanyathoktvA pazcAdanyathopadiSTavAn saMcaguttaraM saMcayassovari vayatthitaM tiNaM kaI pattaM vA taM saMcayuttaraM, pahANuttaraM, ... atra 'uttara' zabdasya nAmAdi nikSepAH varNayate [18] uttara nikSepAH // 5 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayana - mUlaM -1 /gAthA ||-|| niyukti : [2-4/2-4] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: aMgAdiprabhavAnyucarANi sUtrAMka HABAR zrIutturAnA pahANuttaraM tiviI, taM0-saccitraM accittaM mIsaMti, saccittapahANuttara tivira, ta-dupayaM cauppayaM apayaMti, dupadesu titthacUrNI karo caupadesu sIho apadesu rukkhANa jaMbU sudasaNA, paNasaM katANaM phalANaM, acittANaM maNINa veruliyamaNI suvaNNANa vaNasuvaNaM, 1 vinayAdhyayane mIsapahANuttaraM dupadesu jahA sa eva bhagavaM titthagaro gihavAse sabvAlaMkAravibhUsito, NANuttaraM kevalaNANaM, savvaNANuttaraM suyanANaM, jao-suyanANaM mahiDIyaM, kevalaM tayaNaMtaraM / appaNo ya paresiM ca, jamhA taM parimAvarga // 1 // athavA zrutavAnaM zAnocara, kamutraM kramaH paripATI AnupUrvI ityarthaH, kamuttaraM caumbiI, taM0-davvao khetao kAlao bhAvao, dacao paramANupogga| lassa dupaesio uttaro dupaesiyassa tipaesiyo evaM jAva aMtimo aNaMtapaesio khaMdho, khattao egapaesogADhassa dupaeso gADho uttaraM, evaM jAva atimo asaMkhajjapaesogADhaci, kAlao egasamayaThitiyassa dusamataThitio uttaro evaM jAva aMtimo | asaMkhejjasamayaThitIutti, bhAvao vaNNAdANaM ekeke egaguNA(i)padakamo jAva aNaMtaguNapajjavasANoti, gaNaNAuttaraM gaNejjaMtANaM ekagAu duruttaro dugAu tigo evaM jAva sIsapaheliyatti, bhAvuttaro khAtio bhAvo, uttaro sarvotkRSTa ityarthaH / etesiM lakkhaNaM | 'jahannaM sauttaraM khalu' gAhA (2-4 ) jahaNaM thAyamityarthaH, jahaNNo paramANU sa uccaro evaM jAva aMtimo khaMdho aNaMtANaMtapaesio Niruttaro, sesA khaMdhA sauttarA aNuttarA ya bhavaMti, evamihApi viNayasuyaM sauttaraM jIvAjIvAbhigamo Niruttaro, sarvo| tara ityarthaH, sesajjhayaNANi sauttarANi NiruttarANi ya, kaha, parIsahA viNayasuyassa uttarA cauraMgijjassa tu pubbA itikAuM| |NiruttarA, evaM yaM // ettha kayareNuttareNAhigAro', ucyate, 'kamuttareNa pagayaM' gAhA (3.5) uttarAyaNANi AyA-12 rassa uri Asitti tamhA uttarANi bhavati / eyANi puNa uttarajjhayaNANi kao keNa vA bhAsiyANitti, ucyate, 'aMgappA OLESCARCANE dIpa anukrama S IBIL6 // [19] Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM , mUlaM [-]/ gAthA ||-11 niyukti: [5-11/5-11] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIuttarAbhavA' gAhA (4-5) tattha aMgappabhavA jahA parIsahA vArasamAo aMgAo kammappavAyapuvAo NijjUDhA, jiNabhAsiyA adhyayanA cUrNI jahA dumapattagAdi, patteyabuddhabhAsiyANi jahA kApilijjAdi, saMvAo jahA pamiSaSvajjA kesigoyamejja ca, taM ete savveva lAdinikSepAH 1vinayA- |baMdhappamokkhatthaM chattIsaM uttarAyaNA kayA / uttaraMti bhaNiyaM, iyANi uttarAyaNaMti tassevegadviyANi, ajjhayaNati vA dhyayane 4 ajjhINaMti vA Autti vA jhavaNati vA, eesiM nirurca bhaNNati-sutaM ajjhappaM jaNetici ajjhappajaNaNaM, ppakAraNakArANaM lobAto // 7 // IM ajhayaNati, ahavA ajhappANayarNa ppakAraNakArAgAralovAto ajjhayaNaMti, ahadA bodhAdInAmAdhikyena ayanamadhyayanaM, ayanaM gamanamityarthaH, akSINamarthibhyo dIyamAnamadhavA avyavacchittinayopadezAllokavanityaM, Ayo lAbhaH prAptirityanarthAntaraM, kasya, jJAnAdInA, kSapaNA apacayo nijereti paryAyaH, kasyA, pApAnAM karmaNAmiti / / adhuNA nijjuttI pavitthAreti-'NAmaMThavaNajhayaNe' mAhA (5-6) ajjhayaNaM NAmAdi cauvihaM, davajjhayaNaM pattyapotthayalihiyaM, bhAvajjhayaNaM imANi ceva uttarAyaNANi, tattha gAhAu 'ajjhappassANayaNaM' gAhA (6-6) 'adhigammati va atthA' gAhA (7-7) jathA eyANi par3hato suNaMto guNato | ajjhappe ya apANaM Niujati tamhA ajjhayaNati, ajjhINapi emeva nAmAdicauvviI, davvahINaM sabbAgAsaseDhI, bhAvajhINaM 'jaha [[vA] dIvA dIvasayaM' gAhA(8-7)Ayovi NAmAdi cauvviho, dakhyAo saccittAdINaM davANaM Ayo, bhAvAo duviho-pasatyo apasattho ya, tattha mAhA 'bhAve pasattha' gAhA (9-7) bhAvAo pasattho viviho, taM0-NANAodasaNAo carittAo, appasattho | bhAvAo kovAyAdio, jhavaNAvi gAmAdiyA cauvihA, davvajhavaNA 'pallatthiyA apatyA' gAhA (10-8) bhAvajjhavaNaM duviha 1vRttI yadyapi kSapaNAyA na prazastetaratyA vibhAgaH, tathApyatra kamerajaso hAnAderAvArakatvAdaprazastakSapaNAvaM, tatkSapaNAsAdhanAmA | jJAnAdInAM prazastakSapaNAvamukta. dIpa anukrama BARSAATABASINESS HEACCIRECReceected [20] Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [H] dIpa anukrama H bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [-] / gAthA ||-|| niryukti: [13,18,27/12-27] adhyayana [ 1 ], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH 1 vinayA dhyayane zrI uttarA0pasatyabhAvajjhavaNaM appasatthabhAvajjhavaNaM ca apyasatyabhAvajhavaNA imA gAhA 'aDavihaM' gAhA ( 11-8) pasatthabhAvajhava cUNa NA NANAdINi, ajjhayaNatti gataM / idANiM suttaM, taMpi NAmAdicaudhvihaM jahA aNuyogaddAre, bhAvasutaM taM duvihaM-Agamao NomeM Agamato ya, Agamato jANae upautte, goAgamato eyANi cena uttarajjhayaNANi sAmittAsaMbaddhANi / khaMdho'vi jahA aNuyogadvAre, bhAvakhaMdho etesiM caiva chattIsAe uttarajjhayaNANaM samudayasamitisamAgameNaM uttarajjhayaNabhAvasutakkhadheti lagbhai, tANi puNa // 8 // 5 chattIsaM uttarajjhayaNANi imehiM nAmehiM aNugaMtavvANi 'viNayasuyaM ca parIsaha gAhAo jAva 'jIvajIvAbhigamo' ci(13-17/9) etesiM ime atyAhigArA bhavaMti, taMjA- 'paDhame viNao' gAhA, evaM atthAhigAragAhA bhANiyanyAo (18-26 / 10 )evamutarajjhAyANa piMDatthe vaNNito samAseNaM / etto ekekaM puNa ajjhayaNaM kittaissAmi // 1 // (27-10) samudAyattho gato, idANiM vArANi tatra prathamamadhyayanaM vinayasuttAmiti, vinayo yasmin sUtre varNyate tadidaM vinayasUtraM, vinayamUlatvAcca dharmasya sarvaguNAdhArabhUtaM yato na vinayazUnye guNAvasthAnamiti tasya mahApurasyeva dvArANyanuyogadvArANi catvAri, anuyoga ityadhyayanArthaH, dvArANi tatpravezamukhAni yatheha puramadvAramadhigantumazakyaM, ekadvAramapi ca kRcchreNAdhigamyate kAryAttipattaye ca bhavati, caturbhiH punarmUladvAraizca sukhenAdhigamyate na ca kAryAtipattaye bhavati, tadvadvinayasUtramahApuramapi arthAdhigamopAyadvArazUnyamazakyamadhigantum, anugamaikadvAramapi tatkRcchreNa drAghIyasA ca kAlenAdhigamyate, vihitasaprabhedopakramadvAracatuSTayaM punarayatnenAlpIyasA ca kAlenAdhigamyate iti dvAropanyAsaH / tAni cAnuyogadvArANImAni taM0 ubakamo nikkhevo aNugamo gayA iti / iyANi tadbhedo, uvakamo chavviho, Nikkhevo 2 uttarAso vRttau. atra adhyayana 1 "vinaya" Arabhyate [21] zrutaskandhau anuyogadvArANi // 8 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-1/ gAthA |-|| niyukti: [13,18,27/12-28] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: dvArabhedAH sUtrAMka lA zrIuttarA0tiviho, anugamo duviho, Nayo sttviho|idaathi niruttI, tatra zAstrasyopakramaNamupakramA upakramyate'neneti asmizceti,upa sAmIpye niruktizca cUrNI krama pAdavikSepe, zAstrasamIpIkaraNaM zAstrasyAbhyAsadezAnayanamityarthaH, tathA nikSipyate aneneti asmin veti nikSepaNaM vA nikSepA, Anu1vinayA'kSipa preraNa' iti niyato nizcito vA kSepaH nikSepaH nyAsaH sthApanetiyAvat , anugamyate'nenAsmizceti anugamanaM anugamaH,aNuno pUSyAdi dhyayana vA satrasya gamo'nugamaH, patrAnusaraNamityarthaH, NI prApaNe, tasya naya iti rUpaM, vaktava sUtrArthaprApaNe gamye paropayogAnayati // 9 // nayaH, nIyate cAnena asminvati nayanaM vA nayaH, vastunaH paryAyANAM saMbhavato'dhigamanamityarthaH, eSAM copakramAdidvArANAmayameva kramaH, yato nAnupakrAntaM asamIpIbhUtaM sabikSipyate, na ca nAmAdibhirAnikSiptamarthato'nugamyate, na ca nayamatavikalo'nugama|' iti, yatastu zAkhaM saMbandhAtmakena upakrameNa sthApanAsamIpamAnIya nAmAdinyastanikSepamarthato'nugamyate'nugamyate nAma nayaiH, ato'yamevAnuyogadvArakama iti / tatthoSakamo chabiho, taM0-NAmova ThavaNova0 dabbova0 khetoba. kAlova0 bhAvova0 jahAvassae // | jAca ahavA bhAvovakamo chabidho, taMjahA-ANupuccI nAmaM pamANaM vacavyayA atyAhigArI samoyAro, saba evaM aNuogadArANukameNa paraveUNa imaM viNayasutajjhayaNaM jattha jattha samoyarati tattha tatva samoyAretabvaM,tatthANupuvvI dasavihA,taM -pAmANuputhvI ThavaNANupuyI davANu0khettANu kAlANu05 ukittaNANu gaNaNANu0saMThANANu0 sAmAyArIANupuvI bhAvANu010, ettha ukkitaNagaNaNANupuvvIsu samoyarai, utkIrcanaM-saMzabdanaM, taM0-vinayasurva parIsahA ityAdi, gaNaNaM parisaMkhANaM eka do tinni ityAdi, vatra viNayasuyaM puvvANupuccIe paDhama, pacchANupuvAe chattIsaima, aNANupucIe aNiyayaM, kayAi paDhamaM kayAI vitiya ityAdi aNANupubvIi imaM karaNaM egAdiyAe egucarIe chattIsagacchagayAe seDhIe aNNamaNNabbhAso durupUNoti, puSvANuputhvI pacchANupubbI dIpa anukrama [22] Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhya yanaM [1], mUlaM [-1/ gAthA |-|| niyukti : [13,18,27/12-28] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata Anu -- sUtrAMka dIpa zrIuttarAya dovi pheDiyAo sesAo aNANupubbIo bhaNNaMti, imAu parathAragAhAo-egAdI uttarivaDDitANa ThANANa icchiyANaM tu || cUrNI pUSyAdi jo jo AdI ya bhave so so tu arNataro o||1|| jahiyaM ta Niknebo(jahiyami u Nikkhitta) puNaravi so ceva hoi niklevo / |2|| yAso hoi samayamedo bajjayanvo tato niyamA // 2 // puvANupuTiva heTThA samayAbhedeNa'Nataro deyo / uvarimatulaM purato hasso dhyayane hassAdi to seso // 3 // asatI aNaMtarassa u deyo'NaMtara aNaMtaro ttto| tato'vi parataro puNa tA jAva aNaMtaro Nasthi // 4 // evaM // 10 // tisu hANesu patyAraM daMsaha 123 , esa punvANupunvI, tatthegassa aNaMtaro Nasthi, duNhaNataro eko tato duhaM heTThA ekaM ThAyeUNa : PuvarimatullaM Thaveti tiNDaM heTThA tini nikakha AdIya ceNi se, jAtA 213, tatiyaparivADIe (dohamaNaMtaro eko, taM jati Thaveti samayabhedo bhavati, ekassANaMtaro patthiti tihamaNataro dugo dijjai, egaM tigaM ca AIe, jAtaM 132, cautthapari vADIe) ekassa'Nataro dugo taM jati Thaveti samayabhedo bhavati, to aNaMtarANaMtaraM Thaveti eka, ubarimatullaM do doNhaM heTThA pAThavejjA''Ie tini Thaveti, jAtaM 312, paMcamaparivADie tiNhANatare do ta jati Thaveti to samayabhedo bhavati, aNaMtarAsAtaro eko teNavi samayabhedo bhavati, tao tiNDaM heTThA Na Thaveti, egassANaMtaro Nasthi tatthavi Na Thaveti, doNhANataro eko to doNhaM hiTThA eka Thaveti, AdIe hassati ce tiNi ya, jAtaM231, chaTThaparivADIe doNhANataro eko, teNa samayabhedo bhavati, to tINNANataro do taM veti, uparimaM tulaM nase ika, AdIe Thave tini, jAtA pacchANupubbI 321, evaM tisu cacAri aNANupuvIo, evaM sesAvi pavitthArA neyA / iha yadvatthuno abhidhAnaM jAtirUpAdiparyAyaprabhedAnusaraNasvabhAvaM tamAma namanaM prahitvamiti, yastu namanAta-prativastu namanAt bhavanAdityarthaH, tacca dazaprabhedamekanAmAdi bahubhedaM vA'milApyaviSayatvAt , anukrama - [23] Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama H bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-] / gAthA ||-|| niryuktiH [13,18,27/12-28] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIutarA0cUrNI 1 vinayA dhyayane // 11 // tattha chavvidde NAme bhAvo chabbiho vaNijjati, tatra kSAyopazamika eva zrutAvatAro nAnyatra zrutajJAnAvaraNakSayopazamajattvAt zrutasya pramANaM davvAdi caubvihaM, pramIyate'neneti pramANaM tattha bhAvapyamANe samoyarati, bhAvaguNappamANaM ca tiviha-guNappamANaM NayappamANaM saMkhappamANaM, guNappamANaM duvihaM- jIvaguNappamANaM ajIvaguNappamANaM ca tato jIvA'nyatvAdvinayasUtrasya jIvaguNappamANe samotarati taM tivihaM NANaguNappamANaM daMsaNaguNapyamANaM caritaguNappamANaM tatra bodhanAtmakatvAdvinayasUtrasya NANaguNappamANe samotarati NANaguNappamANaM caunvihaM taM0- paccakakhaM aNumANaM ucamaM Agama iti, tattha viNayasuyasta prAyazaH paropadezakatvAdAgamapramANe'vatAro, Agamo duviho-- loio louttario ya, louttare samoyarati, louttaro dividosutaM attho tadubhayaMti, tisuci samoyarati so viviho- suttAgamo anaMtarAgamo paraMparAgamo ( tattha suttao therANaM attAgamo atthao anaMtarAgamo therasissANaM suttao aNaMtarAgamo atthao paraMparAgamoM, teNa paraM sutta ovi atthaovi) no attAgamo no anaMtarAgamo, paraMparAgamo, gataM guNappamANaM / mUDhaNayiyaM kAliyaM sucaMti nAdhunA nayapramANAvatAraH, 'Asi purA soNiyate aNuyogANamapuDuttabhAvaMmi / saMpati Natthi puhutte hojja va purisaM samAsajjA // 1 // saMkhaSyamANaM aDavihaM- nAmasaMkhA ThakNasaMkhA dabva0 umma0 parimANa0 jANaNAsaMkhA gaNaNA0 bhAvasaM0, tattha parimANasaMkhAe avatarati sA duvidhAkAliya sutaparimANasaMkhA ya diDivAyasutaparimANasaMkhA ya, tattha kAliyasutaparimANasaMkhAe samotarati, kAliyasutaparimANasaMkhA aNegavidA pajjavasaMkhA akkharasaMkhA saMghAtasaMkhA padasaMkhA pAyasaMkhA gAhA0 siloga0 veDhaga0 nijjutti0 aNu| ogadvAra0 uddeza0 ajjhayaNa0 suyaksaMdha0 aMgasaMkhA ceti, tattha viNayasutaM sUtrataH paritaparimANI, parimitaparimANamityarthaH, [24] pramANAbatAraH // 11 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-1 / gAthA ||-|| niyukti: [29/29] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: H prata sUtrAMka H zrIuttarA arthato'nantaparyAyasvAdanantaparimANa, teNa anaMtA pajjavA saMkhejjA akkharA saMkhejjA saMghAtA saMkhejjA padA saMkhejjA paadaa| vaktavyA___ cUrNI hai dhikArA 1 vinayAsaMkhejjA silogA egA NijjuttI saMkhejjA aNuyogahArA ege ajjhayaNe, vattavyayA tividhA-sasamayavatambayA parasamayavatta-|| nikSepAH dhyayana bbayA sasamayaparasamayavattabvayA, tatra samayaH siddhAntaH vaktavyatA-padArthavicAraH, tatra svasiddhAntavaktavyatAniyamitamida madhyayanaM, yApihi kacidadhyayane parasiddhAntobhayavaktavyatA vA'nuzrayate sApi hi yataH samyagdRSTastattvadarzanaparigrahAt- // 12 // svasamayavaktavyatevetyataH sarvAdhyayanAni svasamayavaktavyatAniyatAni-micchattamamahamaya samma jaM ca taduvagArami / vikRti parasiddhAnto to tassa tato sasiddhAnto // 1 // atha aryAdhikAro, so viNaeNa,-adhuNA sabhovatArI jaNa samAna | tAriyaM paiddAraM / viNayasuyaM so'Nugato lAghavao Na u puNo vacco // 1 // uvakamo gato,' bhaNNati gheppati ya suI NikkhevapadANusArato satthaM / oho pAma sut NikkhetabvaM tato tassa // 1 // oho ja sAmaNNaM suttabhihANaM cauvihaM taM ca / ajjhayaNa ajhINaM Ayo jhavaNA ya patteyaM // 1||nnaamaadi caummeyaM vaNeUNaM suyANusAreNaM / viNayasuaM AyojjA causuMpi kameNa bhAvesuM| |3|| ohaNipphaNNo gto| NAmaNipphaNNe Nikkheve viNayasuyaMti viNao sutaM ca dupayaM NAma, ettha NijjuttigAhA 'viNayo pubuddiSTo'gAhA(29-15) viNao cauviho nAmAi jahA viNayasamAhIe taheva bhANiyabyo, supi pUrvavat , gato NAmAdi|NiphaNo, idANi sucAlAvaganiphaNNo 'jo sutnapadaNNAso so suttAlAvagANa nikkhevo / iha pattalakSaNo so Nikkhippati Na| || puNa kiM kjjii||1||sutN cevana pAvaha iha suttAlAvayANa ko'vsro| suttANugame kAhiti tamAsa laadhvnimitt||2||ah yati paco'- | &Avi tato Na Nassae kIsa bhannae ihii| dAiai so nikkhebamettasAmanao nv||3|| saMpadimohAINaM saNikkhicANamaNugamo ko| 5- dIpa % anukrama H % 4-%- E [25] Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-1 / gAthA ||-|| niyukti: [29/29] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka F zrIuttarA so'NugamA duvikappo o NijjutisucANaM ||4||nnijjutiannugmo tithiho, taM0-NikkhevANijjuttiaNugamo uvAgdhAta-sUtrAnugamaH cUrNaunijjuttiaNugamo suttaphAsiyaNijjuciaNugamo, tatthavi Nikkhebaninjati aNugayA jA esA uttarajjhayA khevAdi| 1 binayA abhihiyA, uvogyAyaNijjuttIaNugamo 'uddese giddese ya Niggame khetta kAla purise ya / kAraNa paccaya lakkhaNa Nae samodhyayane tAraNA'Numati // 1 // kiM kativihaM kassa kahiM kesu kaha keciraM havai kAlaM / kati saMtaramavirahitaM, bhavAgarisaphAsaNa NiruttI // 2 // ' etANi dArANi jahA sAmAie // saMpati suttapphAsiyaNijjucI jaM sutassa vakkhANaM / tIse'vasaro sA puNa pattAviNa bhaNNae idaI // 1 // ki ? jeNAsati sutne kassa taI ta jatA kamA (su)| etto sucANugamo yocchiti hohi tasi tayA bhAgo // 2 // atthANamidaM tIse jadi to sA kIsa bhannae ihaI / iha sA bhaSaNati NijjunimittasAmaXNNato navaraM // 3 // ' ato'nenaiva sambandhenedAnI niyuktianugamanAnantaraM sUtrAnugamaH, sUtrasyAnugamaH2 sUtrAnusaraNamityadheH, kiM,17 nyUnAdhikAviparyastAdIdoSaduSTamAhozvinirdoSamiti 1, nirdoSasya ca vyAkhyAnaM prArapsyate, zepasya cApanItadoSasyetyataH sUtrAnugame sUtramuccAraNIya,-' akkhaliyaM amiliyaM aviccAmeliyaM paDiputraM paDipuNNajogaM kaMThoDhavippamupha, na kkhaliyamuppalAkulabhUmilAMgulavana, na ca militamasamAnadhAnyasaMkaravata, aviparyastapadavAkyagranthamathavA na saMsaktapadavAkya, viccheda-15 viparyastamiti, iha ca vyAviddhaviparyastapadavAkyagraMthayosya vizeSa:- varNana eva cyAviddhaM, padaM vAkyaM granthato viparyastamiti, BI kecittu vyAviddha varNapadavAkyaM granthato manyate, saMsaktapadavAkyaM vicchedaviparyastamiti, na ca vyatyAgreDitamanekazAstragranthasaGka // 13 // rAd asthAnacchinnagranthanAdvA pAyasabherIvat 'prAptarAjyasva rAmasya rAkSasANA' mityAdivadvA'pratipUrNamarthato granthataca, tatra dIpa anukrama CAREERIES [26] Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [H] dIpa anukrama [B] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [-] / gAthA ||-|| niryukti: [29 / 29 ] adhyayanaM [1] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIutarA0 cUrNAM 1 vinayA dhyayane // 14 // graMthato mAtrAdibhiryama pratiniyatamAnaM chandasA vA arthato na sAkAGkSamadhyAyakasvataMtra vA pratipUrNaghoSamudAttAdibhiravikalaghoSamiti, 'kaMDohavippamuka' miti spaSTamAha, nAvyaktaM bAlamUkabhASitavat / evaMguNasampannaM sUtramuccAraNIyaM tato tattha Najjihiti sasamayapadaM vA parasamayapadaM vA baMdhapadaM vA mokkhapadaM vA viNayapadaM vA, to taMmi uccArita samANe kesici bhagavaMtANaM keha atthAdhigArA ahigayA bhavaMti, keI aNagahiyA, tesiM aNagahiyANamatthANaM abhigamaNaTTayAe padaM vannassAmi imeNa vihiNA'saMhitA ya padaM caiva payattho payaviggaho / cAlaNA ya pasiddhI ya, chabvihaM viddhi lakkhaNaM // 1 // tattha saMhitapaduccAraNaM saMhitA, 'paraH sannikarSaH saMhite 'ti vacanAt padaM nAbhikAdi paMcaviI, tatrAzva iti nAmikaM khalviti naipAtikaM, parItyopasargika, dhAvatItyAkhyAtikaM, saMyata iti mizra, padArthazcaturvidhaH kArakAdiviSayaH, pacatIti pAcakaH samAsaviSayaH rAjJaH puruSo rAjapuruSaH, taddhitaviSayo vasudevasyApatyaM vAsudevaH niruktaviSayo bhramati ca roti ceti bhramaraH, athavA trividhaH padArthaH- kriyaakaarkbhedtH| paryAyavacanato bhUtArthAbhidhAnata iti, tatra kriyAkArakabhedato 'ghaTa ceSTAyAM ghaTate'sAviti ghaTa ityAdi paryAyavacanato ghaTaH kumbhaH ityAdi, bhRtArthAbhidhAnato yo'sAvUrdhvakuNDaloSThAyatasUtragrIvAdirUpa ityAdi / 'pAyaM padavicchedo samAsavisayo tayatthaniyamatthaM / padaviggahoti bhaNNai so suddhapade Na saMbhavati // 1 // iha prAyeNa yaH samAsaviSayaH padayoH padAnAM vA chedo anekArthasaMbhave iSTArthaniyamanAya kriyate sa padavigrahaH, yathA rAjJaH puruSo rAjapuruSaH, zvetAH paTAzreti zvetapaTAH ityAdi, suttagatamatthavisayaM ca dUsaNaM cAlaNaM mataM tassa / saddatyaNNAyAto parihAro paccasthAnaM // 1 // iha yatsUtraviSayamarthaviSayaM vA dUSaNamArabhyataM ziSyacodakAbhyAM tacAlanaM vicAro vetyarthaH, tasya zabdArthanyAyato [27] vyAkhyA prakArAH // 14 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [H] gAthA |||| dIpa anukrama [3] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-] / gAthA ||1/1 || pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra - [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH niryuktiH [30...63/30-63] zrIuttarA0 cUNa 1 vinayAdhyayane // 15 // nayamatavizeSAcca parihAraH pratyavasthAnaM dUSitaprasiddhirityarthaH / evamanusutamatthaM nayana ( sahanaya) matAvatAraparisuddhaM / bhAse a niravasesaM purisaM ca pahucca jaM joggaM // 1 // hoti kayattho vottuM sapayaccheyaM surya sutANugamA / suttAlA vaganAso nAmAdiNNAsaviniyogaM // 2 // iha sUtratatpadacchedAbhidhAnAtsUtrAnugamaH kRtI jAyate, avasitaprayojana ityarthaH, sUtrAlApakanyAso'pi nAmAdinyAsaviniyogamAtraM, 'sutaphAsiyanijjuttiniyogo sesayo payatthAI / pAyaM sociya NegamaNayAdimayagoyaro hoI // 1 // - timratrasparzaka niyuktiviniyoga ityarthaH, zeSaH- padArthavigrahavicArapratyavasthAnabhedaH sUtrArthAnugamana svAbhAvyAt sa eva hi prAyo naigamAdinayamataviSayaH, prAyo'bhidhAnAtpadavidhAnanyAso'pIti, pAdaM padAvicchedo suttapphAsaM ca saMhitA jeNa / karasaha ihatthakArayakAlAdigatI tato caiva // 1 // prAyaH padAvicchedo'pi kvacit sUtrasparzAntarbhAvyeva yataH kvacit padavicchedAdevArthaH kAlakArakAdayo gamyanta iti eyamaNuyogadvArapajoyaNaM bhaNiyaM, deTThA dAragAhA / eyaM NikkhittaMti / ettha ya suttAgamo suttAlAvayakao yaNikkhevo / suttapphAsiyanijjutI NayA ya paisocamAyojjA // 1 // sutAnugame sutaM uccArayacvaMti, taM cimaM sutaM saMjogA vippamuvassa, aNagArassa bhikkhuNo / viSayaM pAyo karissAmi, ANupuvi suha me // 1 // (18 pa0 ) saMjoge nikkhevo' gAhA / ( 30-21) saMyujjata iti saMyogaH, yena vA saMyujjate sa saMyogaH, so saMyogo chabviho- NAmasaMjogoThavaNA saMjogo davvasaMjogo khettasaMjogo kAlasajogo bhAvasaMjogo, nAmaThavaNAdho gayAo, dravyasaMyogo dravyayordravyANAM vA saMyogo dravyasaMyogaH, so duviho- saMjuttagadabbasaMjogo itaretaradavyasaMyogo ya, tattha gAdA 'saMjuttagasaMjogo' gAhA (31-23 ) tattha saMjutadanyasaMjogo NAma jo puvvasaMjutta eva aNNeNa dagveNa saha saMyujjate, so tividho [28] vinayaprA duSkaraNa pratijJA saMyoga nikSepAH saMyukta saMyogaH / / 15 / / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-]/ gAthA ||1/1||| niyukti : [30...63/30-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata satrAMka itaraMtara cUrNI saMyogaH - 1vinayA gAthA ||1|| C zrIuttarAsacicasaMjuttadavvasaMjogo acittasaMjuttadabasaMjogo mIsasaMjuttavyasaMjogo, tatthavi sacittasaMjuttadavvasaMjogo NAma jahA | rukkho pubvaM mUlehiM puDhavisaMbaddhehiM uttarakAlaM kadeNa saha yujjate, evaM jApatti tAva neya, ettha gAhA 'mUle kaMde' gAhA (32-23) | sacittasaMjuttadavvasaMjoge ime gAhA-'egarasa egavaNe' gAhA ( 33-26) jahA paramANupoggale egavaNNe egagaMdhe egarase dhyayane | duphAse, sa tu jatA kAlagattaM paDicaiUNaM nIlagateNa pariNamati tadA gaMdhAdIhiM saMjutte eva lINa(NIla)gatteNaM saMjutteNaM, evaM lohit||16|| hAlihasukillattatoSi, NIlago vA jayA nIlagat pariccaiUNa kAlagattreNa pariNamati tadA gaMdhAdIhi saMjutte eva lINa(nIla)gattaNa | saMjutreNa, evaM lohicahAlihasukillatato'pi, evaM saMjogA vIsaM bhANitacyA, gaMdhato'vi, jatA summigaMdhaM pariccaiUNaM durabhigaMdhatteNa| pariNamati tadA vanarasaphAsasaMjutta eva dummigaMdhatteNa jujjate, evaM dunbhigaMdho'pi, raso jahA vaNNo, phAse dusu, jatA sItaphAso usiNaphAsaM pariNamati tadA vaNNagaMdharasaphAsaNiddhalukkhANa phAsANa egatareNa saMjutta eva usiNaM saMyujjate, usiNaphAso'pi sIta phArsa pariNamati, giddho'pi rukkhaphAsaM, rukkho'pi niddhaphAsaM, ahavA egaguNakAlago hociUNaM uttarakAlaM duguNaM kAlago | bhavati tadA kAlagavaNeNa saMjutta eva, puNaravi teNa vA adhikatareNa saMyujjate, evaM Neyo jAva aNataguNakAlagotti, avasesesu |ya vaSNagaMdharasaphAsesu mANitavyaM jAva aNaMtaguNalukkhotti, evaM dupadesigAdisuvi vibhAsA, acittasaMjuttadazvasaMjogo gto|| idANi mIsasaMjutcadanyasaMjogo,sa ca jIvakarmaNoH, tayoH sthAnAdisaMyoge sati yadupacIyate sa mizrasaMyuktasaMyogo mavati, 'jaha dhAtU hA kaNagAdI' gAhA (34-25) yathA dhAtavaH savarNAdI svena svena bhAvena parasparasaMyogena saMyuktA bhavaMti,athavaiteSAM krameNa pRthagabhAyo bhavati. anyata ki anyacca suvarNa, evaM gRhANa jIvasyApi saMtatikarmaNA'nAdisaMyuktasaMyogo bhavati, sa ca yadA niruddhayogA %AE% A dIpa anukrama 5 [1] // 16 // %ACRk -%A4% [29] Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-]/ gAthA ||1/1|| niyukti: [30...63/30-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka OM gAthA ||1|| % zrIuttarAzrayo bhavati tadA jIvakarmaNoH pRthatvaM bhavati, dussati (sacice) mUlakaMde acice paramANupoggalaggahaNaM vaNNagaMdharasaphAsAdIhiMpudgalabandhA cUNoM 4 saMtatikammati missassa gahato jaha dhAtU kaNagA iti, uktAH saMyuktAH saMyogAH / idANi itaretarasaMjogo, tattha nijjuttigAhA 1vinayA-] 'itaretarasaMjogoM' gAhA(35-25) itaretarasaMjogo chaviho, taMjaDA-paramANUNa paesANaM abhippeyassa saMjogo aNabhippeyasya saMjogo re dhyayane abhilAvasaMjogo saMbaMdhanasaMjogo, tattha duppamitINa paramANUNaM jo saMjogo so itaretarasaMjogo bhavati paramANUNaM, padesesu dupdesaa||17|| dINa neyamiti, tastha 'duvihI paramANUNaM' gAhA ( 35-25) paramANaM itaretarasaMjogo duviho-saMThANato khadhatoya, uktazca-18 | samaNikAe paMdhI Na hoi samalukkhatApaviNa hoti / cemAyaNiddhalukkhanaNeNa baMdho u khaMdhANaM // 1 // tatthegaguNaNiddhAra egaguNaNidveNa saha na bajjhati, tahA duguNaNiddho beguNaNiveNa samaM Na, aNaMtANado aNaMtANakhUNa Na, evaM egaguNalukkhevi egaguNalakkheNa saha Na bajjhati, egaguNalukkho duguNalukkheNa jAva aNataguNalukkho aNaMtaguNalukkheNa, evaM sambattha samaguNasu baMdho Nasthi, vemAtaNiddhalukkhattaNeNArI viSamA mAtrA vimAtA, evaM bhavati, kahaM puNa ?, ucyate 'Niddhassa NidveNa dutAhieNaM' // lukkhassa lukkhaNa duyAhieNaM / Niddhassa lukkheNa uveti paMdho, jahannavajo visamo samo vA // 1 // egaguNaniddhA tiguNaNiddhaNa| bajjhati, tiguNaniddho paMcaguNaNiddheNa, paMcaguNo sattaguNaNiddheNa, evaM duyAhieNa baMdho bhavati, tahA duguNaNiddho cauguNaNiddheNa, cauguNaNiddho chaguNaNiddheNa, chagguNaNiddho aTThaguNaNiddheNa, evaM geyaM, lukkhevi evaM ceva, giddhalukkhassa puNa jahannaguNavajjesu BI sesesu visamesu samesu vA baMdho bhavati, 'jahannaguNo 'tti egaguNaNio egaguNalukkheNaM Na bajjhati, sesesu duguNatiguNaThiesu | vajjhati,aNNe puNa bhaNaMti-egaguNassa duguNAdhiteNa baMdho bhavatIti, duguNAhieNati egaguNassa tiguNeNa duguNassa paMcaguNeNa tiguNassa % dIpa anukrama [1] %* // 17 // CescateCRCE - - ... atra pudgala-bandha: varNayate [30] Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-]/ gAthA ||1/1|| niyukti: [30...63/30-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka - 5-57- dhyayane / gAthA ||1|| A zrIuttarA cUrgaula sattaguNeNa, evaM sambattha duguNAdhieNaM baMdho bhavati,tastha gAhA-doNha jahaNNaguNANaM NiddhANaM taha ya lukkhadavvANaM / emAhie'viya guNe | PR 1 vinayA guNathaMdhassa prinnaaho(mo)||1||nn hoti baMdhassa (vR.) je'viya-NiddhaciguNAdhieNaM baMdho Niddhassa hoi davasa / lukkhaviguNAdhieNa ya, | lukkhassa samAgamaM pappa ||shaa bajhaMti NiddhalukkhA visamaguNA ahava samauNA jtiiiv| vajjettu jahannamuNe bajjhatI poggalA evaM | | // 3 // emeva ya khaMdhANaM dupadesAdINa bNdhprinnaamo| jo hoi jahA ahito so pariNAmeti tadaUNaM / / 4 / / jati visame saMjogo // 18 // pariNAme tassa kevalaM tu khaMghace / avasese pariNAmo tArisagaM ceva taM davvaM // 5 // sarisaguNA sarisaguNaM ambhahiyaguNANa hINaguNameva / pariNAmiuM samatthA na purNa UNA tu ahiyANaM // 6 // pariNAmagA samAhiya pariNAmijjati samo va hINo vA / | davaguNAdhiyabhAveNa Na puNa davvAmigatteNaM / / 7 // jati bahugaM ekaguNaM thevIpaya bahuguNaM jati havejjA / pariNAmijjati bahugaM thoveNa guNAhiyaguNeNaM / / 8 // jati kAliyamegaguNaM sukilayapi havejja bahuyaguNaM / pariNAmijjati kAlaM sukeNa guNAhiyaMguNeNaM // 9 // jati sukillagamegaguNaM kAlayadavvaM tu bahuguNaM jati ya / pariNAmijjai sukaM kAleNa guNAhiyaguNaNaM // 10 // jati sukaM egaguNaM kAlagadavvaMpi egaguNameva / kAbotaM pariNAma tullaguNaM jassa saMbhavati // 11 // evaM paMcavi banA saMjoeNaM tu vaNNapariNAmo / samahiyahINaguNeNa ya vaNaMtarasaMgayANaM c||12||emev ya pariNAmo gaMdhANa rasANa taha ya phaasaannN| saMThANANa ya bhaNito saMjoeNaM bahuvigappe // 18 // H davya maNiyaM sappajjayaM nigguNA guNA hoti / jahi dabvaM tattha guNA jattha guNA tattha prinnaamo||14aaer pAsaMgika,te hi pari / / mANavaH saMhanyamAnA agghAijjaMtA dupadezagAdi khadhaM Nivvattenti5 saMThANaM ca, mRtpiNDavacca, yathA mRtpiNDaH kAlAntareNa piNDatvena | pariNaman ghaTatvenotpadyate tasaMsthAnavat , evaM tantavo'pi paTatvenotpadyanta tatsaMsthAnena ca, tadvatparamANu nAM piMDo khaMdhatvaM saMThANaM c| 5 dIpa anukrama + [1] % 361.4- ... atra saMsthAna-bhedA: varNayate [31] Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-]/ gAthA ||1/1|| niyukti: [30...63/30-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka cUNoM - gAthA ||1|| zrIuttarA IN paramANavo vA kAraNAMvarAt saMyujjate saMyujjamAnA skandhavenotpadyante tatsaMsthAnena ca, tastha saMThANaM paMcaviha-'parimaMDale ya gAhAsa 1vinayA 151(38-27)parimaMDala saMThANaM duvihaM-ghaNaparimaMDalaM payaraparimaMDalaM. tattha payaraparimaMDalaM jahanna vIsapadesiyaM cIsapadasogADhaM, ukkosemaM dhyayane ra | aNaMtapadesiyaM asaMkhejjapadesogADhaM ca,tattha vIsapadesiyassA iyaM sthApanA ghaNaparimaMDale jahaNa cacAlIsapadesie cttaaliispde||19|| sogADhe, etasi cava vIsAe paramANUNaM uri aNNA vIsaM ceva paramANU bhavaMti,ukoseNa aNaMtapadesito asaMkhajjapadesogADho,vaTTo duvihoghaNavaDhe ya payaravaDe ya,payaravaDDhe duviho-oyapadesie jummapadesie ya,ojapaese jahannaNa paMcapaesie paMcapadesogADho ukkoseNa aNaMtapadesie asaMkhejjapadesogADho, jummapaesie jahameNa vArasapaesie bArasapaesogADhe ukko seNaM aNaMtapaesie asaMkhijjapaesogADhe, ghaNavaDhe duviho-oyapadesie jummapadesie ya, oyapaesie jahanneNa sattapadesie sattapadesogADho , etassa majjhellassa padesassa | uvari ego ThAvito heTThAvi ego evaM satta bhavaMti, ukkoseNaM taheba, jummapadesie jahanneNa battIsapadesie battIsapadesogADho ete | bArasa ceva uvAra ete bArasa ceva ete cauccIsa, etesiM cauvvIsAte uvIraM cattAri heTThAvi cattAri, evaM bacIsaM bhavaMti. ukko| seNaM taheca, tase duvihe-ghaNe patare ya, pataratase duviho oyapadasie jummapadesie ya, oyapadesie jahaneNa tipadesie tipadesogADhe, ukoseNaM taheca, jummapadesie jahanneNa chappadesie chappadesogADho ukAseNaM taheva, ghaNo duviho-oye jumme ya, jahaneNa paNatIsapadesie paNatIsapadesogADho, ete pannarasa padesA, etesiM ime upari ete dasa padesA, etasiM uvAra ete. chappadesA, &Aetesi ime upariM", etesipi uvari , evaM etaM sabaMpi ghaNaM taMsaM egaM niSphannaM bhavati, jummapadesie jahantreNa cauppadesie cau dIpa anukrama KXC9* [1] OMOM457 [32] Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [H] gAthA |||| dIpa anukrama [3] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [-] / gAthA ||1/1|| niryuktiH [30...63/30-63] adhyayanaM [1] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUNa 1 vinayA dhyayane // 20 // |ppadesAvagADhe, ettha je tinni tattha etesiM eyamsa ucariM eko kIraha, ukkoseNaM tadeSa, cauraMse du0-dhaNe payare ya, payare duvihe oe jumme ya, oye jahaneNa Navapaesie NavapadesAvaragADhe :: ukkoseNa taddeva, jummapadesie jaha0 caupadesie caupadesogADhe OM, ukkoseNaM taheva, jummapadesie jaha0 aTThapaesie aTThapaesogADhe, etesiM ceva uvariM ane cacAri, ete aTTha, ukkoseNaM taheva, Ayate dubihe - seDhI Ayato ghaNAyate ya, seDhIAyate dubihe oye jumme ya, oye jahaNNeNa tipadesie tipadesogADhe ... ukkoseNaM taheva, jummapadesie jahantreNa duppaesie duppaesogADhe, ukkoseNaM taheba, payarAgato duvihe oye jumme ya, oye jaha0paNNarasa padesie pannarasapadesogADhe ukkoseNaM taheva, jummapadesie jahantreNaM chappadesie chappadesovagADhe, ukkoseNaM taddeva, vaNAyate duvihe oe jumme ya, joe jahaneNaM paNayAlIsapaesie paNayAlIsapaesiogADhe, etesi deTThA uvariM ca paNNarasa, ete cetra paNayAlIsaM bhavaMti, ukko seNaM taddeva, jummapaesite jahantreNaM bArasapaesie bArasapaesogADhe, etersi uvariM anne chappaesA ThAviMti evaM bArasa | havaMti, ukkoseNaM anaMtapaesie asaMkhejjapaNsogADhe, evaM paramANUnAM saMThANao gataM idAnIM ta eva paramANavaH saMhanyamAnAH skandhatvaM nirvarttayanti na ca saMsthAnaM, tadyathA-acittamahAskandhaH, je ca aNNe aNitthaMtthasaMThANaM pariNatA, aNitthatthaM NAma agappagAra, paMcahaM saMThANANaM egataramavi Na ya bhavati, eso paramANUNaM itaretarasaMjogo gao, idANiM padesANaM itaretarasaMjogo, tattha gAhA'dhammAi|padekhANaM' gAhA ( 42-29) tattha dhammatthikAiyAINaM paMcaNDaM asthikAyANaM yaH svaiH svaiH pradezairanyadravyapradezazca saha saMyogaH sa pradezata itaretarasaMyogo bhavati, tattha dhammatthikAya- adhammatthikAya - AgAsatthikAyANaM etersi tinhavi apAtIo apajjavasio itaretarapade saMsayogo bhavati, jIvadravyasyApi Atmapradezaireva saha itaretarasaMyogaH, tatthavi ya tinhaM tihUM aNAvIvo, sesANaM [33] saMsthAnAni // 20 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka H gAthA |||| dIpa anukrama [3] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [-] / gAthA ||1/1|| niryuktiH [30...63/30-63] adhyayanaM [1] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIutarA0cUrNI 1 vinayAdhyayane // 11 // tattha chavvidde NAme bhAvo chabbiho vaNijjati, tatra kSAyopazamika eva zrutAvatAro nAnyatra zrutajJAnAvaraNakSayopazamajattvAt zrutasya pramANaM davvAdi caubvihaM, pramIyate'neneti pramANaM tattha bhAvapyamANe samoyarati, bhAvaguNappamANaM ca tiviha-guNappamANaM NayappamANaM saMkhappamANaM, guNappamANaM duvihaM- jIvaguNappamANaM ajIvaguNappamANaM ca tato jIvA'nyatvAdvinayasUtrasya jIvaguNappamANe samotarati taM tivihaM NANaguNappamANaM daMsaNaguNapyamANaM caritaguNappamANaM tatra bodhanAtmakatvAdvinayasUtrasya NANaguNappamANe samotarati NANaguNappamANaM caunvihaM taM0- paccakakhaM aNumANaM ucamaM Agama iti, tattha viNayasuyasta prAyazaH paropadezakatvAdAgamapramANe'vatAro, Agamo duviho-- loio louttario ya, louttare samoyarati, louttaro dividosutaM attho tadubhayaMti, tisuci samoyarati so viviho- suttAgamo anaMtarAgamo paraMparAgamo ( tattha suttao therANaM attAgamo atthao anaMtarAgamo therasissANaM suttao aNaMtarAgamo atthao paraMparAgamoM, teNa paraM sutta ovi atthaovi) no attAgamo no anaMtarAgamo, paraMparAgamo, gataM guNappamANaM / mUDhaNayiyaM kAliyaM sucaMti nAdhunA nayapramANAvatAraH, 'Asi purA soNiyate aNuyogANamapuDuttabhAvaMmi / saMpati Natthi puhutte hojja va purisaM samAsajjA // 1 // saMkhaSyamANaM aDavihaM- nAmasaMkhA ThakNasaMkhA dabva0 umma0 parimANa0 jANaNAsaMkhA gaNaNA0 bhAvasaM0, tattha parimANasaMkhAe avatarati sA duvidhAkAliya sutaparimANasaMkhA ya diDivAyasutaparimANasaMkhA ya, tattha kAliyasutaparimANasaMkhAe samotarati, kAliyasutaparimANasaMkhA aNegavidA pajjavasaMkhA akkharasaMkhA saMghAtasaMkhA padasaMkhA pAyasaMkhA gAhA0 siloga0 veDhaga0 nijjutti0 aNu| ogadvAra0 uddeza0 ajjhayaNa0 suyaksaMdha0 aMgasaMkhA ceti, tattha viNayasutaM sUtrataH paritaparimANI, parimitaparimANamityarthaH, [34] pramANAbatAraH // 11 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-]/ gAthA ||1/1|| niyukti: [30...63/30-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka 3 thAuttarA0 1vinayAdhyayane // 22 // gAthA ||1|| % sa ca tI ca te, evaM dugAdIyo, akkharasaMjogamAdI vyaJjanaM bhavati, tatra vyaJjanasaMjogo bhavati yathA strI, ko'rthaH?, vyaJjanAnyane- sasthAnAna kAni, eso'bhilaavsNjogii| idAni saMbaMdhaNasaMjogo, so caubbiho, taM0-dabbasaMbaMdhaNasaMjogo khetta0 kAla0 bhAva0, | tattha dabve 'saMbaMdhaNasaMjogo' gAhA (46-32) sacittadavvasaMbaMdhasaMjogA tiviho, dupayAdI, tattha dupayasaccittasaMbaMdhasaMyogo | yathA putrayogAtputrI, evaM catuSpade'pi yathA gosaMyogAta gomAna, apade yathA ArAmasaMyogikAdArAmikaH, acitte yathA 15 kuMDalasaMjogA kuMDalI, mithe yathA rathena gacchati rathiko gacchati / 'khette kAle ya tahA' gAhA (47-32) khecasaM|baMdhasaMyogo dvividho, taM0-appito aNappito ya, aNappito- abisesito, appito-visesio, tattha aNappitI || jo jeNa khetteNa saMjuto appito, jahA soraDato mAlavato mAgaho ityAdi, evaM kAle'pi duviho, NavaraM appio ajahA vasantago, khetavi kAlevi evaM duvihaM tu teNa doNhavi duviho ya saMjogo, ivANi bhAvasaMbaMdhaNa-12 saMjogo gAhApacchadreNa bhaeNati-'bhAvaMmi hoi duviho Adese ceva NAdeso' bhAve duviho-aadese| ceva NAdeso, bhAve | vido-AdiTTho aNAdiho ya, tattha aNAdiTTho bhAva iti SaNNAM bhAvAnAmanyatamaH, ettha gAhA-udaiyauvasamakhaiesutaha| khaie ya upasamie / pariNAmasabhivAe ya chavyiho hoti'NAdeso (48-33) kaha puNa?, jahA udaiyo bhAvo Adessai tadANa jati kiM maNusassa udaIo amaNussassa udaio?, udaio puNa sAmano jIvAjIvadavbehiM bhavati, upasamiovi taheva, evaM jaav| pariNAmiovi, sAmagraevi bhavati, 'Adeso puNa duvidho' gAthA (49-33) Adeso duvidhI-appiyavavahArago aNa-131 |ppitavavahArago ya, ikkeke tivihI-AtmanyarpitaH bahirarpitaH anAtmanItyarthaH ubhayApita iti, atrAtmanyarpito NAma 'uvasa dIpa anukrama [1] - [35] Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-]/ gAthA ||1/1|| niyukti: [30...63/30-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka -- gAthA ||1|| zrIuttarAmeNa ya' gAhA (50-3.) ApasamikaH kSAyika kSAyopasAmikA pAriNAmiko ya appito vA bhavati tadA Atmani pratyabaseyaH / / cUNoM etesu caumIba AtmasaMyogo bhavati, ete hi jIvagayA bhavati-etesu bhAvesu jIvo bhaNaNNA bhavati, tadAtmaka ityarthaH / anarpita 1 vinayA listu bhAva eva, 'jo sannivAdito khalu' gAhA (51-34) jo sabhivAito bhAvo udayiyavAjito bhavati tattheva saNivAdINaM dhyayane cauNhaM bhAvANaM dugasaMjogeNaM tigasaMjogeNa caukkasaMjogeNa ekkArasa bhaMgA bhavaMti, tattha cha dugasaMjoge catAri tigasaMjoge // 23 // ekko caukasaMjoge ete ekkAra saMjogA bhavaMti, esovi attasaMjoga eva, gatI attsNjogii| pAdhasaMyogo nAma 'lesA, + sAya caMdaNa' gAhA ( 52.34 ) yadA audayikA lesyAH kapAyA vedanaM vedo ajJAna mithyAtvaM ca arpitaM bhavati tadA anAtma kamiti pratyabaseyaH, kimuktaM bhavati ?-karmapudgalodayAdetAni bhavanti, anarpitastu bhAva evaudayikA, ukto bAba abhyantarazca | bhAvasaMyogaH tadubhayasaMyogo imo-'no sannicAo khalu' gAhA (53-35) sambe odayikaM amuMcamAnA saMjogA kAyanvA, tattha dugasaMjogA odayika amucamANeNa cattAri tiyasaMjogA cha caukkasaMyogA cattAri ego paMcasaMyoge, evaM audAyikabhAvaM acamANeNa pacarasa saMyogA bhavaMti 'bitiovi Adeso' gAhA (54-35) ayamaparaH kila AdezaH, bhAvasaMjogo tividho-atta-2 saMjogo parasaMjogo tadubhayasaMjogo, 'odayiya' gAhA (55-36) tatrAtmanA paDU bhAvAH saMbadhyante, jahA odayiyora maNusso sa eva upasaMtakasAo, sa eva khINadasaNamohaNIo, sa eva khobasamasuttanANI, pAriNAmio jIvo, ayamAtmasaMyogABI'bhyantara ityarthaH, bAhyasaMyogasu 'NAmaMmiya' gAhA (56-37) iha nAmino nAmnA saha saMyogo bhavati yathA devadatta iti, dravyA dibhizva pAhasaMyogo bhavati yathA daMDasaMyogAiMDI, kSetreNa AkAzena saha saMyogaH grAmeNa nagareNa vA ityAdi, kAle divasAdinA,, -- E444 dIpa anukrama [1] '118% [36] Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-1 / gAthA ||1/1|| niyukti: [30...63/30-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka gAthA ||1|| AucarAbhAveNa u saMjogaH aMtara eca, nahi bhAvo bhAvino'rthAntarabhUto bhavati, mA bhUdabhAvaprasaMgA, tadubhayasaMjogo dabveNa kodhI daMDI saMsthAnAni 1 vinayA krodhI mukuTItyevamAdi, tathA kSetraNa krodhI mAlavakaH krodhI saurASTraka ityAdi, kAlenApi krodhI vAsaMtika ityAdi, ayamanyo'-14 dhyayana pi bAhya eva parasparaM saMyogo bhavati, 'AyariyasIsa' gAhA(57-37) yathA Ayariyassa sisseNa saddhi saMyogaH, asAvapi bAhya saMyogo bhavati, AyariyA ityukte avazyaMziSyeNa taditareNa bhavitavyaM yasyAsAvAcArya iti, tathA ziSya ityukte avazyamAcAryeNa // 24 // | bhavitavyaM, Ada-kIrazo'sAvAcAryaH ziSyo veti?, ucyate 'Ayario tArisao' gAhA(59-39) kimuktaM bhavati?-Ayario tAriso jArisA AyariyA bhavatI, AyariyaguNehi ubaveo yathAcAryaH svaguNamAhAtmyayuktaH tArazaH, ziSyo'pi tattadguNasaza,INI yathA putra ityukte avazyameva tasya pitrA bhAvya, tathA pitetyukte avazyaM putreNa bhAvyaM yasya so pitA, evaM mAtAputrayormAtAduhitroH tathA bhAryApatyoH, evaM zItoSNayoH, zItamityuktaM avazyamuSNe saMpratyayo bhavati, evaM tamaudyotayo chAyA''tapayo,' evaM NANa' gAhA (16.40) tathA jJAnamityukte avazya jJAnasya jJeyena vA sAI saMyogo bhavati, tathA caraNamityukte caraNamAbhAvyaM kA svamityarthaH, na jJAnI jJAnAdanyo bhavati, yadyanyastasmAdajJAnI syAt , tathA caraNAdapi yadA'nyaH syAt tena na cAritrI sthA, tasmAccaraNacaraNinorekatvaM, teNevesa abhyantarasaMyoga eca, na bAhyaH, tathA jJAtAninA saha saMbaMdho bhavati, jJAnasya ca leyena | // 24 // ubhayasaMbaMdho bhavati, evaM cAritreNA'pi, tathA svAmitve'pi mamaiSa svAmI, athavA svAmitvenobhayasaMyogo bhavati, mamaipa dAsasya / (svAmI) epa ca mama pituH putraH mama kulAmyantara iti, epa saMyoga ubhayasaMbaMdho bhavati / 'paccayato ya bahuviho' gAhA (60-41) pratIyate'nenArtha iti pratyayaH, jJAyata ityarthaH, saca bahuvidhA, tadyathA-ghaTa pratItya ghaTajJAnamevamAdIni pratyaya MECHIKARICS dIpa anukrama [1] PLA-L-cost [37] Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-]/ gAthA ||1/1|| niyukti: [30...63/30-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka saMsthAnAti gAthA ||1|| zrIuttarA jJAnAni bhavanti, Aha-yadyevaM ghaTa pratItya ghaTajJAnaM paTaM pratItya paTanAnaM tena kiM prAptI, jinasyApi tatpratyayapUrvakameva jJAna cUNA mavati, mA bhUdapratyayaM, ucyate, yadavocastvaM yathA pratItyapratyayato jJAnaM bhavati nApratyayamiti tena tasyApi bhavatItyatra brUmaH, vinayA- asadetat , kasmAt !, siddhAntAparijJAnAt , yadyetatpratyayapUrva jJAnaM etaddhi chamasthAnAM, jinA hi bhagavaMtaH sarvajJAH sarvadarzinaH minnatamaskAH, teSAM hi nivarcitapratyaya jJAnaM, teSAM mAhAtmya vibhUtireSA bhagavato nirAvaraNasya sarvabhAvAvabhAsakaM prAnaM bhavati / // 25 // anyacca kevalinastu kevalajJAnanivartitapratyayaM, ekaprakArameva, yasmAdekaM kevalajJAnamiti, atha ekena hastena bahavaH paTA ga-1 dhante, na teSAmekatvaM, evamekena kevalajJAnenAnantA bhAvA ekakAle gRhyante, na ca teSAmekatvaM bhavatIti / dehA ya baddhamukkA ambhi-| tarasaMjogo bhavati, tattha ambhitaraM kammagaM vAhiraM orAliyaM, jANi saMpayaM sarIrANi baddhaNi so abhitarasaMjogo, jANi mukkANi so bAhirasaMjogo, evaM mAtipitisutAtisu jesu saMpadaM vaddati te acasaMyogA, je atikatA te parasaMyoyA bhavaMti, 'saMbaMdhaNasaMjogo' gAhA (61-42) puvakammehiM saMbaddhassa kasAyassa jIvassa jo amiNahi saha kammehiM baMdho bhavati so saMba-I dhaNasaMjogA bhavati, jehiM bhagavato viditasaparA chinnA, Na hi baMdhaNA te tesiM bhagavaMtANaM koti paDibaMdhaheU vijjati, tathA prabhutvAdutpadyate mamedamiti ahamasya svAmI, aprabhorutpadyate sthAnAdyapi svAmisaMbaMdhana mamIkarIta, evametatparicintyamAna | yasya hi mamedamiti bhavati tasya saMbaMdhanasaMyogasaMbaMdho bahumato, nAnyeSAmapi, 'saMbaMdhaNa' gAhA (62-44 ) yazca saMbaMdhana saMyogAbhilASaH eSa saMsArahetuko bhavati, anuttaravAsazca bhavati, tacchettumudhavAH sAdhavaH, ataH asmAdbhAvasaMyogAdvipramukkA iti lAsaMbaMdhaNasaMyogo bhaNito, itretrsNyogoygto| idANi khettakAlabhAvasaMjogo bhannati-tattha gAhA-saMbaMdhaNasaMjoge dIpa anukrama OMOMOMOMOMOM // 25 // [1] [38] Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM 1-1/ gAthA ||2|2|| niyukti : [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka -1 gAthA ||2|| zrIuttarA0 khetAdINaM vibhAsa jA bhaNiyA / khettAisu saMjogo so ceva vibhAsitavyotu (64-43) athavA''kAzapradezaiH sAIvinItetara: cUNA saMyujjamAne itaretarasaMjogo bhavati , sesaM yathA sambandhaNasaMjoga khattAdI bhaNitA tathA vibhASitavyAH, lakSaNAni dhyayane / eSa saMyogaH, asmAtsaMyogAdvipramuktasya vizeSeNa pramukto vipramukto'tastaspa, saMyogAt vippamukkassa, na gacchaMtItyagA- vRkSA ityarthaH, agaiH kRtamAgAraM gRhamityarthaH nAsya AgAraM vidyata ityanagAraH, atastasya aNagArassa, bhikkhaNasIlo bhikkhU, bhikkhu||26|| ggahaNaM migacAriyApacittANaM dabaaNagArANa vudAsatthaM, te hi davvaaNakAratti vigatia Na bhikkhayo bhavaMti, nidAnApahata VbAlatapaHkammabhiradattajIvitatvAta aprAsukAhArakatvAnna mikSavaH,athavA anagAra evaM bhikkhuAatastasya aNagArassa bhikkhuNo, 'viNa-IN yaMti' vinayaMti cASTaprakAra karma vinayaH, 'mAduH prakAzane' uktaM hi-"prAdurAsIt muniH siddhastasminnRpati cenmati (janmani)" tathA pAukaraNa duviha- pAgaDakaraNaM pagAsakaraNaM ca'ANupubvI suha me' AnupUrvyanukramaH, paripATItyarthaH, yathopadiSTa yathA kArya yathA kramaH so vA, tathA paThyate ca 'ANupubdhi suha me // 1 // syAnmatiH kathaM vinIto bhavati, ucyate-' ANANiddesakare' silogo (2044) AjJApyate'nayA yasya AjJA, nirdezanaM nirdezaH, Ajhaiva nirdezaH, athavA AjJA-sUtropadezaH, tathA nirdezastu tadaviruddha guruvacanaM, AjJAnirdezaM karotIti ANANiddesakaro, gurureva guruH tassa guruNo, upa-da patanamupapAtaH, zuzrUSAkaraNamityarthaH, 'iMgitAkArasaMpanno' iGgitameva AkAraH izitAkAraH, athavA igitaM kaMpitamityarthaH hI tayathA-zirasakaMpo bRhastakSepo vA, AkRtirAkAraH, tathA ' netravatravikArAbhyAM gRhyate'ntargataM manaH' athavA''gaMtagamAgAraM // 25 // hAceti sottumAkAraM, vettumAkAra, jahA 'avaloyaNaM disANaM viyaMbhaNaM sAhagassa saMThavaNaM / AsaNasiDhilIkaraNa ECECA% dIpa anukrama 2] C4k [39] Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka phalaM. cUrNI gAthA ||3-48|| zrIuttarA0pachiyaliMgAI eyAI // 1 // ' evamAdi saMpannavAn saMpannaH, sa evaMvidho vinIta ityucyate, na hi vinayo vinItamantareNA- avinaya |stIti apadizyate sa eva vinaya iti // ukto vinayastadvipakSo'vinayaH, tahA hi mRDhaNayiya kAliya,atthApatittikAUNa ucyateMI'ANA'Ni Isakare' silogo (3044) pubbaddhaM kaMya, 'pADaNIe asaMbuddho anIkaM prati yadanyadanIkaM tatpratyabhanIkaM, sacAya-atyanIkIbhUte vilomakAri ityarthaH, samyagbuddhaH-saMbuddhaH na saMbuddhaH asaMbuddhaH, vinayAdyakovida ityarthaH, se avi-| zaNIetti puccati / / tadvipAkastyihaiva jahA suNI pUtikaNNI' silogo (4 sU045) yena prakAreNa yathA, zvasati zvA | sa eva zunItyupadizyate, atha zunIgrahaNaM sunI garhitatarA, na tathA zvA, pUti yasyAH karNo so bhavati pUtikI, 'nikkasijjati'ti nikRpyate savvasotti' sancapAgAraM sarvAvasthAsu vA sarvazaH, ' evaM ' avadhAraNe, duddazIlo duzIlaH, anIkaM prati yada nIka, sa cAyaM pratyanIkIbhUto pratilomakArItyarthaH, jaha jaM bhaNitaM na kAhaM, jatto vAresi tattha vAsejjA / (soccA) kiM ari jarAo HghettuM udayaM Na diNNomi // 1 // muheNa arimAvahatIti muharI, yatkicitpralApItyarthaH, syAd buddhiH- kiM so evaM karoni jeNa mAnikasijjati ?, ucyate, svabhAvopaghAtAta, diTThato- 'kaNakuMDaga' silogo (5 sU045) kaNA nAma taMdulAH, kuMDagA-14 kukasAH, kaNAnAM kuMDagAH kaNakuMDagAH, kaNamisso vA kuMDakaH kaNakuMDakA,so ya buddhikaro,sUyarANa priyassatha, saH tadamavi kaNakuMDakaM| 'jahitANaM' ti 'ohAka tyAge' tattha jahAtIti bhavati. svabhAvopahatabuddhitvAt 'viThaM bhuMjati sUyaroM viTTha- purIsaM, yatheti vAkyazeSaH, evaM zIlaM jahitANaM duHzIlabhAvo dauHzIlyaM tasmin daussIlye, ramati, mRgavat mRgaH, duzzIlo sImaMtehiM nnik-4||27 sijjati,ataH 'suNiyA'bhAvaM ' silogo (6 sU046 ) zrutvA-suNiyA, asohaNo bhAvo abhAvo, jahA asohaNaM sIla dIpa anukrama [3-48] F% [40] Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [H] gAthA // 3-48|| dIpa anukrama [3-48] + cUrNi:) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niryuktiH mUlaM [-] / gAthA ||3-48/3-48|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH adhyayanaM [1], niryuktiH [30...64/30-64] 1 vinayA dhyayane // 28 // zrIuttarA 0 2 jasseti asIlaH, athavA na bhAvaH, jahA abhAvo dekhassa nagarassa vA vaTTati, sANassa pUtikaNNassa sUyarassa kaNagakuMDakaM cUrNau cahacANaM, evaM duHsIlana rasseti, yastAbhyAmanusAsita evaM duHzIle paDiNIe, viNaye Thavejja appANaM pacchaddhaM kaNThyaM, sohiNa pUrtisurAgo va zikasijjati, yatazcaivaM 'tamhA viNayamesijjA ' silogo ( 7 0 46 ) tamhA iti kAraNAdvinayaM 'eseJja' ttiviNayaM kuryAdityarthaH, yena kiM labhyate ?, vinayAcchIlaM pratilabhyate, ko'bhiprAyaH 1- AcAryA hi samyagupacaryamANAH zrutena lAbhavanti, soe ( coya ) NAdibhiva, ityato vinayakaraNAcchIlaM pratilabhyate, vinayaH pratilabhyate ityarthaH, 'buddhabutte NiyAgaDI ' buddhairuktaM buddhoktaM jJAnamityarthaH, tadeva ca niyAkaM nijakamAtmIyaM, zeSaM zarIrAdi sarvaM parAkyaM, buddhA nAmAcAryAH, buddhAnAM vA putrAH, niyAke yasyArthaH sa bhavati NiyAgaTThI, Na Nikasijjati kaNhutI, na kutazridapItyarthaH / evaMvidhazca Na Nikkasijjati NisaMte siyA' silogo ( 8 sU0 46 ) ahiyaM zAMto nizAntaH, akrodhavAnityarthaH, atyantazAntaceSTo vA mukhe arimAvahatIti mukharI, na mukharI amukharI, dAntendriyaH, buddhAH AcAryAH, aMtikamatyAsaM, teSAmatike tiSThan suprazAnto amukharI dAntazca bhavediti, athavA prazAnto'mukharI dAntazca teSAmaMtike tiSThan atthayutAni sikkhejjA, arthena yuktAni sUtrAvyupadezapadAni vA, na yeSAmartho vidyata iti niratyANi, tu vizeSaNe, jahA 'bhAraharAmAyaNAdINi athavA diccho daviccho pAkhaMDa iti, athavA itthikahAdINi / jati puNa NiratyagANi sikkhamANo AyariyAdIhiM aNusAsijjejja tadA aNusAsito Na kuppejjA' silogo ( 9 sU0 47 ) aNukUlaM sAsyate sma anuzAsitaH kupyate yena sa koSaH taM na kuryAt, kSamatA kSAntiH taM sevejjA, pApADIna: paMDitaH, paNDA vA buddhiH paNDitaH tayA'nugataH, sa evaMvidhaH khuDehiM samaM saMsarga, bAlakairityarthaH, [41] zikSArItiH // 28 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka - dhyayane gAthA ||3-48|| zrIuttarA0kSuNatIti kSudraH, krUrakarmA ityarthaH, kSudrakarmaNo cA, saMsarjanaM saMsargaH, hAsyaM ca krIDA ca hAsyakrIDe, tatra hAsyaM bhAsittA pAsittA krodhavAragaM cUNA maNettA saMbharecA ya bhavati, hasaMto mohaNijja baMdhati, logaparivAyo sajjhAyovarohe sUlAdi vA hojjA atihAsAta, uktaM ca1 vinayA-1 "jIveNaM bhaMte! hasamANeNa vA ussuyamANeNa vA kati kammapagaDIo baMdhati?, goyamA! sattavihavaMdhae vA aDavihAMdhae vA" krIDato'pyevameva, kIDA gAhA yakavAla (vaSNalo) vAdIhiM, ahavA je kIDapuSpagaM hAsyaM tdvivjeyet|| // 29 // ayamanyo vinayopadezaH, 'mA ya caMDAliya kAsI' silogo (10 sU047) caMDo nAma krodhaH, RtaM satyaM, na RtamanRtaM, pAgate tu tameva aliyaM, caMDaM ca aliyaM ca caMDAliyaM, athavA caMDa iti krodhaH, ala paryAptI, caMDena alaM yasya bhavati caMDAlA-potakrAdha hA ityarthaH, caMDabhAvaH caMDAlika, caMDAlena kalitaH caMDAlaH (lijaH), taMmA ya caMDAliyaM kAsi, caMDAla iva caMDAlaH caMDAlamAgalAyaprIti, caMDena vA AgalitaH caMDAlA, ArUDhovi ya hAsavikahApasaMgesuvayaMmA ya Alave bahuyaM-bahuparimANaM, amAnonAH pratiSedhe, bhRzaM || mAlapatyAlapet, svAdhyAyAdivyAghAtaH vAyusaMpade mA (Atma) bAdhAya, tena kArthamAtra bhASeta, kAlena ahijjittA' kalAbhinivartitaH kAlaH,sUkSmAmapi kalAM kalayata iti kAlA,sakalayati bhUtAni vA kAlaH,yo hi yasya adhyayanasya kAla kAlikasyetarasya vA tasmin kAle adhItya 'tato jhAeja ekao'uktaM hi ekasya dhyAna dvayoradhyayanaM triprabhRtigrAmaH, evaM laukikAH saMpratipamAH, vayaM tu sasahAyo * asahAyo vA rAgadveSAsahAyavAn eka eva, 'Ahacca caMDAliyaMkaTUTu' (11sU.48) AhRcceti kadAcita, yadiha nAma kadAcinnigraha | kA parasyApi sataH sahasA caNDAlaH udIryate tamudIrNa ninhaveta tadyathA''hAnaM ninhavaM, vyapalApa ityarthaH, yogyaprakAza koSaH, so'pi na | nivavitavyaH, tatrAtmaninhava eva bhavati, sadA vA acakSurdAnAdibhiH parairupalakSIyatvA ucyate-mavAn mamAnyasya vA rupita iti, dIpa anukrama [3-48]] ... atra krodha evaM caMDarudrAcAryasya dRSTAnta kathayate [42] Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H | gAthA ||3-48/3-48|| zrI niyukti : [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka galirAkIyA gAthA ||3-48|| zrIuttarA0 tathApi na ninhavitavya, evaM prakAzamapi kRtvA anupazAnto'pi pratyudyamakaraNAt bravItyaham zAnta iti, eSa ninhavaH, evaM cUrNI mRpAbAde'pi pratyakSe vA pratyakSe vA na ninhavitavyaM, kadAciditi ahani rAtrI vA, pratyAdiSTastvapareNa 'kaDaM kaDetti bhAsejjA' dhyayane | satyamahaM rupita AsIt anRtaM vA mayoktaM, akRte tuna parassa satkeNa vattanvaM- yathA'I kArIti, mA mRdasya mRSAvAda iti / jai| ekkasi pacioijjati avarAhe tasmAt prabhRtyeva nivartitavyaM 'mA galIasseva kasaM' silogo (12 sa.48) mA gliasso||30|| kapiho so galiAo avahamANo svayameva kasaM prahArAdIni icchati, karmavatkarmAkA itikRtvA svayamevAsI kazamicchati, jhaa| vAI necchet, evamayamapi yathA kRtyapvartheSvavartamAnaH punarvacanamicchati, codanAmityarthaH, 'kasaM va daTumAinno' kazatIti kazaH kaza gatizAtanayoH ya(ta)thA balavinayasaumukhyAdibhiguNairAkArya iti AiNNo, sa hi kasameva daTuM gRhyamANamurikSapyamANaM vA usAratheranukUlaM gacchati, evaM sisso'vi iMgitAdIhiM AyariyabhAvamuvalakkheUNa tahA karei, pAvaM vajjaicA, pApamakRtvetyarthaH, mataM varjayan vainayika sevito,evaM hi kurvatA''cAryasya vAkyAdizramaH parihato bhavati (taMDIti vA galIti vA marAlIti vA egaTThA, so puNa, | vaccaMto kIrai AseNa vA goNeNa vA, AiSNe vA viNIe vA bhaddae vA egaTThA ) ye punaridAnIM 'aNAsavA thUlavayA' silogo lA 13 sa. 49) na zRNvatItyanAzravAH je bhaNitaM na kAhaM, paThyate 'aNAsuNA dhUlavayA' Na suNeti aNAsuNA, thUrANi vAMsi yeSAM, anipuNAtisthUlazabdA avinItetyarthaH, kutsitazIlAH kuzIlAH, midupi caMDe pakareMti sissA, mipi-akohaNasIlIpa kodhaNazIlaM kareMti, apizabdAt anyamanatamakrodhI vA, uktaha-" ziSyakasyaiva tajjAjyaM, yadAcAryaH pramAdavAn / kudAruSu su-16 lA tIkSNo'pi, parazuH pratihanyate ||1||"je puNa cittANugA cittaM aNugacchaMtIti cittANugA lAghavopapetA dakSatvena ca uta R-RAKE dIpa anukrama [3-48] [43] Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H I gAthA |3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sutrAMka gAthA ||3-48|| zrIuttarA0 lAghavenAvilaMbamAnA nirdezAyopatiSThate, dakSopapetA nAma AjJAM zIghraM kurvanti, yadAnyat vaiyAvatyAya, 'prasAdaye' prasAdayanti caNDarudrAcUnA 'ta' iti evaMvidhA sissA, visesaNa, duSTamAzrayaMti samiti durAzrayaM, agnivat , atrodAharaNaM caMDaruddeNa- avaMtIjaNavae| vAcAyo ujjeNIe vhavaNA]NujjANe sAhuNo samosariyA, tesiM sagAsi ego juvA udaggaveso vayaMsasahito uvAgato, so te baMdiUNa dhyayana | bhaNati te bAluke- tujhaM mama saMsArAto uttArehI, pavvayAmitti, tehiM ete amhe pavaMcItIttakAUNa 'ghRSyatAM kalinA kali'. // 31 // | riti caMDaruI AyariyaM uvadisaMti, esa te nityArihinti, soya sambhAvaNa pharuso, tato so taM vaMdiUNa bhaNati-bhagavaM! pavvAveha mameti, uccAraNamANehitti, ANieNa loyaM kAUNa pabvAvio, vayaMsA ya se addhiti kAUNa paDigatA, te'vi ubasayaM NiyayaM | gayA, vilaMbie sUre paMthaM paDilehitti visajjio, paDilehiumAgato, paccUse niggayA, purao baccatti maNio, baccato paMthAo hAphiIDao, caMDaruddo khANue pakUkhalio, rUsieNa hA duTThasehatti daMDaeNa matthae Ahato. sira phoDitaM, tahAvi saMmaM sahati, vimale|| pabhAe caMDarudeNa rudhiroggalaMtaSidAriyamuddhANo daTTho, duDu kati saMvegamAvaNeNa khAmio, evaM durAsajjaMpix 151 psaade| vinayAdhikAra eva AyariyasamIve vasaMto ' NApuTTo vAgare kiMci ' silogo, (14 sU.51) Na, la apucchio vAgarejja kiciditi atthaparya puravattaM vA kaI vA cariyaM vA jativi jANati, 'puTTho vA NAliyaM va de' puTTho vA-pucchio Ayariehi, jahA- ajjo! tuma kira amuka jANasi , tattha ajANamANeNa vattacvaM-jahA mANa jANAbhi, jANamANeNa vA jANAmiti battanvaM, sambhUyameva vattavaM, gihiNAvi pradroNAliyaM, anyatra sAvadyAta, yadivA krodhakAraNe | satyAkrozAdau parasya rupyate kathaMcit, tatra taM krodhaM asaccaM kubvejja, aphalamityarthaH, kadhI, uccate, kovasmudayanIroho vA udaya ARSHABREASRAE dIpa anukrama [3-48] ECISCEL -NCC [44] Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka .cUrNI gAthA ||3-48|| zrIuttarA: pattassa vA kohassa viphalIkaraNaM, atrodAharaNaM- kassaya kulaputtasya bhAyA verieNa vAvAito, so jaNaNIe bhaNNati-puttaH putpA- krAvasyA IN tayaM pAtesutI, tato so teNa jIvaMtao gihiUNa jaNaNisamIvamuvaNIto, bhaNio yaNeNa bhAtighAtaya! kahi te AhaNAmitti', teNa satyatA bhaNito-jahiM zaraNAgatA AhammaMti, teNa jaNaNI avalokitA, tAe bhaNNati-puNa putta ! NazaraNAgayA AhammaMti, teNa bhaNNaidhyayane kaha rosa sahalaM karemitti. tIe bhaNNai-Na samvattha roso saphalo kajjati, pacchA so teNa visajjito, evaM koha asaccaM kubvejjA / // 32 // 1] syAnmatiH-kadhamasatyaH kriyate?, ucyate, dhArayatA priyamapriyaM, etthodAharaNa-asibovandate Nagare tini bhUyavAditA rAyANamuvagata', amhe AsivaM uvasAmemotti, rAyaNA maNiyaM sUNemo keNovAeNati, tatthego bhaNati-asthi mahegabhUte, te surUvaM viuviUNa gopurapArasthAsu pariaDati,taM na nihAliyabvaM, taM nihAliyaM rUsati, jo puNa taM nihAleti so viNassati, jo puNa te nihAliUNa ahomuho ThAti so rogAo muccati, rAyA bhaNNati-alAhi eteNa atirosaNeNaMti, vitiU bhaNati-maharUcayaM bhUtaM mahaimahAlayaM rUvaM viuvvati laMbomadara TihimakukSi paMcazira ekkapAdaM visiha vissarUvaM aTTahAsaM viNimmuryataM gAyataM paNacaMtaM vikrAMtarUvaM, daNaM jo pahasati || 4 pavaMcei vA tassa satahAsiraM phuTTati, jo puNa te suddAhiM vAyAhiM AbhiNadatI dhUyapuSphAIhi pUrati so savvAmayAo muccIta, rAyA bhaNati-alameeNati, tatito bhaNati-mamavi evaM viha eva, NAtiIvasesakara bhUtamasthi, priyApriyaNivvisesaM tu, parvacijjamANaM va loehiM | tahA pUijjamANaM thuvyamANaM pabaMdhijjamANaM abhinaMdijjamANaM pUyAIhiM pUijjamANa savvameva priyApriyakAriNaM darisaNAdeva rogehi to moyayati, rANA bhaNiyaM-evaM houtti, teNa tahA kae AsivaM upasaMtaM, evaM sAdhUvi asArUpace sati zabdAdipratikUlagAmitvena |parehi paribhUtamANo parvacijjamANovi hAmmajjamANovi tahA dhUyamANo vA pUijjamANo vAsaM priyApriyaM saheta, kiMca mA vAyariyassa SPEAKER dIpa anukrama [3-48] [45] Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H I gAthA ||3-48/3-48|| zrI niyukti: [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka H zrIuttarA parikilissaM kalisiti mA vA AyariyA uvari bhaeNaM sissati jahA mamaM so dAmmAhasiAti ato bhaNNati appANameva damae' secanako cUrNI | silogo (15sU 52 ) damo duviho-iMdiyadamo NoiMdiyadamo ya, iMdiyadamo soIdiyAINaM damo, NoiMdiyadamo kohakasAyAdidamo, 18 hastI vinayApa / ato a teNa dubiheNavi damoNa appANaM damae, sa hi AtmA duSTAzvavat azvavatsu dukhi damayituM,uktaMhi-"niranugrahamuktimAnasI dhyayana vissyaashoklusssmRtirjnH| tvayi kiM paritoSameSyati' dviradastaMbha ivAciragrahaH // 1 // " ime adaMtadosA-'saddeNa // 33 // 4 mato rUveNa pataMgo mahuyaro ya gaMgheNaM / AhAraNa ya maccho bajjhati phariseNa ya gaIdo // 1 // dAMtaguNAstu 'appA to suhI hoi' 13 duIto adantANaMti, je cadaMtindiA caddhA itare mukkA, ihaloge'vi adaMtidiyA pAradArIkAdayo vinazyati, tadviparyayatastu iha paratra ca naMdaMte, abodAharaNaM-do bhAyaro corA, tesi uvassae sAhuNo vAsAvAsamuvagatA, tesiM vAsArattaparisamattIe gacchatehiM 12 4 tesiM corANa aNNaM cataM kiMci apaDivajjamANANaM ratiM na bhottavyaMti vayaM diNNaM,aNNayA tehiM subahuta gomAhisaM ANIya, tattha anne | samAhisaM mArenu maMsaM khaiumAraddhA, aNNe majjasta gatA, maMsa khAittA saMpahArinti-addhaga maMse visa pakkhivAmo, to majjahacANa IA 1 dAhAmo, tato amhaM subahu gomAhisaM bhAgaNa Agamissati, majjaicAvi evaM ceva samarati, evaM tehi visa pakkhitaM, Aicco'-15 lAvi atthaM gato, te bhAyaro Na bhuttA, itare paropparaM visasaMjutteNa majjamasaNa uvabhutteNa matA, mariUNa ya kugAteM gayA, iyare iha paraloe Mya suhabhAiNo jAyA, evaM tAva jimbhidiyadamo, evaM sesesuvi iMdiesu appA deto suhI hoi assi loe paratyaya / kiMcAnyat ?-1* 13A'varaM me appA daMto' silogo (16sU053) kaMThyaH, udAharaNaM setaNao gaMdhahatthI, aDavIe jUha mahalaM parivasati, tattha jUhapatI | 5 / / jAte 2 gatakalame viNAseti, tatthegA karaNI AvaSNasattA ciMteti-jati kahiMci mama gayakalamao jAyati so eteNa viNAsijjati KHASRAE-% E gAthA ||3-48|| dIpa anukrama [3-48] - ... atra secanakahasti-dRSTAntadarzayate [46] Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H I gAthA ||3-48/3-48|| zrI niyukti: [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka gAthA // 35 // ||3-48||| zrIutturA nikAuM lagatI osarati. jahAhiveNa jahe chambhati. puNo paNo osarati tAhe vititatatiyadivase jUheNa milati, tAhe ega risiyA-15 upavaMzana cUNI vidhiH | sami payaM dihUM, sA tattha ahINA, saMvaNiyA ya NAe risayo, sA pasUyA setagayaMkalabhaya, so tehiM risikumArehiM sahito pupphA-1|| 1vinayA-1 | rAmaM siMcIta,setaNagatti se nAma kataM, vayastho jAto, jUhaM daTTaNa jUhayati hatUNa jUhaSNeNa paDivanaM, gaMtUNa ya aNeNa so Asamo dhyayane viNAsito-mA annAvi kAi evaM kAhitti, tAhe te risao rUsitA pupphaphalagahitapANI seNiyassa raNo sagAsamuvagayA, kahiyaM caNehi-eriso sambalakSaNasaMpaNNo gaMdhahasthI seyaNao NAmA, seNio hatthiggahaNaNaM Niggato, so ya hatthI devayApariggahito, tAe ohiNA Abhoio jahA avassaM gheppati, tAe so bhaNNati-putta! varaM te appA daMto, Na yasi parehiM damaMto baMdhaNehi bahehi ya, so evaM bhaNito sayameva rattIe vAriMgatUNa AlANakhaMbhaM assito, evamihApi, vara me appaNA daMtosilogo, uktaM ca-varaM hi te FokartamanigrahocitA, baze'vazA indiyavAjinaH shtth| na cAsmi (si) H zIghramanarthagAmiAbhiHkhArNavazvabhrataTeSu pAtitaHlA IF // 1 // " ayaM tAva appaNA Thiyo uvadivo, ayamoM-Ayariyassa na ya aviNao pIjayanvo 'paDiNIyaM ca buddhANaM' silogo (17 sU0 54 ) paDiNIto bhaNito, buddhA AyariyA, tattha vAyAe Na tuma jANasi, tuma hamati vA bhaNaMti, yadvA | anyadapi vAcA viruddha gurusamakkhaM parokkhaM vA bhaNati, 'kamuNA' AyariovajjhAyANa sejjAsaMthArae NisIyati, hatthapAehiM vA saMghati, AsaNNAni vA gacchagAti (gamAgamAi ) kareti, 'AvI vA jati vA hasse' AviH prakAze, Avi varyA sarvAgre,raha tyAge, ubhayagrahaNaM mA bhUva kazcidekaM kariSyati, Akule madhye vA vinayaM ca hApayiSyati, etANi paDiNIyAdINi loNo kuryAd kadAcidapi // ayamaNNo pajjuvAsaNavinayo Ayariyassa,kayarammi padese Na ThAtitati, bhaNNati- Na pakkhato' dIpa anukrama [3-48] MERAREERIAL [47] Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H I gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka H pratizravaNa zrIuttarA | silogo (18 sU054) pakSasyaneneti pakSA, puruSasya hi mujAva pakSI, tataHpakSatati ityuktaM, tathA pakSayoH bhAsamANassa se || vidhiH cUNI - muhapparitA sahapoggalA kaNNavilamaNuppavisaMti, kaNNasamasaDhI pakSo, tato Na ciTThe gurUNaMtie, tahA aNegaggatA bhavati, 1minayA purato pratyurasyapi ca viNae baMdamANANa ya vigyatoti, samaM paTTio peTuo, Neva ThijjA kiccANa piDhatotti, AyariyaM piTuo dhyayana kAuM AyariyANa paDhei dAUNa Na ciTThajjA, urugamurugeNa saMghaddeUNa evamaviNa ciDejjA, jati ya kahiMci AyariyaehiM sadito // 35 // hojjA tato sapaNe na paDisuNe, sayaNaM-sayaNIyaM tami nivasro nisano vA na paDisuNejjA''yariyassa vayaNaM, kintu Ayariya-18 sagAsamAgaMtUNaM baMdiUNa viNayeNa paDisuNejjA,imo kAyago viNayo, gurusamIye 'Nava palhatthiyaM kujjA' silogo (16sU054) | palhatthiyA patte Na kajjati, pakvapiMDo dodivivAhAhi urUgajANINa ghettUNa acchaNaM, sesaM kaMThayaM, imo AyariyavayaNapaDisuNaNAviNao-'AyariehiM vAhinto' silogo (20055) vAhito NAma sahito, 'Na kayAivi' ti diyA vA rAto vA muMjamANo | piyamANo vA,pAsAdapehI pasIdae jeNa prasIdanaM yA prasAdaH taM pasAdaM 'pahi' ti keNAyaM upakAreNa viNaeNa vA pasijjejjA, "NiyAgaTThI' NiyAga NidANaM niyagamityarthaHNANAtitiyaM vA NiyagaM AtmIyamityarthaH, sesa sarIrAdi savyaM parAyagaM, NiyAeDANaTTho jassa so NiyAgaTThI, upetya tiSThata vA ciTThajjA, gurUM-AyariyaM, sadA-sabakAlaM / Ayariyassa vayaNaM kaha suNetabbati , | bhaNNati-'AlavaMte lavaMte vA' silogo (21sU055) AlavaM ekkasi, lavaNaM puNo puNo,AlavaMte lavate vA Ayarie sIseNa IN // 35 // na NisItittA sotavyaM, iUNa AsaNaM pIThagAdI dhAro dhI:-buddhiH ita:-parigataH tayA iti dhIraH 'yato' manovAkkAyaiH151 jataM' prayatnena paDisuNe / idANi kiccakANaM vacovAgaraNaM yA vAgaraNaM vA pucchamANo sIso AyariyaM 'AsaNagato Na 1-90-CD-RRORRC gAthA ||3-48|| ECACCIECCAR dIpa anukrama [3-48]] % C [48] Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka 1-1 gAthA ||3-48|| zrIuttarApucche' silogo (22 sU055) AsaNa-pIDhaM phalagaM bhUmi vA tattha gato yaduktaM ucaTTho, Nisijjagato NAma bhUmIe saMthArae bhASAdoSa vA saMciTTho, 'kayAI' kadAcit , parisAgataM aparisAgataM AyariyaM diyA thA rAo vA, kahaM pucchejjA, ucyate-'Agammu-da 1 vinayA |kkuDao saMto' Agamma gurusagAsaM ukkuDagAsaNo pucchejja,paMjaliuDo aJjaliM matthae kAUNa / idANiM Ayariyassa viNao dhyayane | maNNati-' evaM viNayajuttassa' silogo ( 23 mU0 56 ) kNttho| bAgarejja jahA sutaM ' ti,jahA sikkhiyamiti, maNito // 36 // pajjuvAsaNAviNato, ayamaNNo'vi pajjUvAsaNAviNaya eva, ahavA carittIvaNayo,AyariyaM pajjuvAsamANe 'musaM parihare bhikkha' | silogo ( 24 sU056 ) musaM-vitahaM taM parihare, ohAriNI nAma yadavadhAraNenocyate, evamahaM kariSyAmi vakSyAmi gami pyAmi veti, 'bhAsAdosa parihare' bhAsAdosA asaccabhUtovaghAtikakasaNiDarakaDuyavayaNAdi aNegahA te parihare, mAtA-13 151niyaDI tAmapi varjayet sadA-sarvakAlaM // ayamapi bhAsAdosa eva 'Na labejja puTTho sAvajja' silogo (25 sU056) A puTTho pAma pucchito mRgAyudakaM vA sAvajja, ahavA nakkhattaM suviNaM jogaM sAvajjamajjajuttaM, NiratyayaM jahA dasa dADimAOMAni pahapUpA kuMDamajAjinaM palalapiMDa pUrakITake divA dizamudIcI sparzana kasyA(tva)pitA pratizIta ityAdi, athavA-julaphala-11 la vittamIsA uccakkhuDakusumamAliyA surabhI / varaturagassa virAyati olaggA aggasiMgehiM // 1 // evaM vihaM Na bhAsejjA, mriyate yena tanmarma,marma kRntatIti marmakRta,yathA itthikArI bhavAn, taM tu logarAyaviruddhaM vA,bhaNiyaM ca-"jammaM mamma kamma |tinidhi eyAI pariharejjAsi / mA jammamammaviddhe marejja mArejja vA kaMci // 1 // " taM tu 'appaNaTThA paraTTA vA' AtmArthe-mamaiva kiMcidAsyati, parArtha zrAvakena nijena cArthito bravImIti, evaM mavetsAvadyamubhayArthe, pradviSTo bravI dIpa anukrama [3-48]] [49] Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H | gAthA ||3-48/3-48|| zrI niyukti : [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka daanuzAsanaM H gAthA ||3-48|| zrIuttarAmIti, evaM marma karmApi, AtmArthe adhikSiptaH roSitaH pareNa, parArthe yadyasya jJAtakaH suhRdvA kenacidadhikSipto bhavati, marmANi | 2 cUrNI 4 vA spRSTaH tadA'sau tanmarmANi paDizravati, jahA 'kallauDDiyAe jo jAto gaddabheNa mUDeNa / tassa mahAjaNamajhe vinayA AyArA pAgaDA hoti // 1 // ' aMtaraNa vatti miho aMtarAle, mitho rahasse, yoge ca dvayobahUnAM vA truvatAM mithA, neDaMtarAle | dhyayane vA,amanamaMtaH amyate vA, nAMtarakathaM kuryAta, mA bhUdapriyaM teSAM tayorvA, uktaM ca-'dvAbhyAM tRtIyo na bhavAmi rAjan !" ayaM cAnyacAritravinaya:- 'samareSu agArIsu' silogo ( 26sU057) samaraM nAma jattha heDA lohayArA kammaM kareMti, ahavA sahAribhiH samaraH, aribhRtA hi yatinAM striyaH,samaraM nAma dihAdiTThIsaMbaMdho tAsiM, zrAgAraM nAma suNNAgAraM, asuNNAgAra saMdhANaM saMdhi, bahaNa vA gharANaM tihaM gharANaM yadaMtarA, mahApaho rAyapaho, mahApaharagahaNaM abhijaNAiNNe, kiM puNa vijaNe, ahavA15 |mahApaho vahiyAdINa, ubhao vaiguco gaMbhIro, aNNasu ta evamAdiesu saMkaNijjesu 'ego egitthIe' sesaM kNtthy||ji ya isthinimitteNa dra ameNa vA keNai khalitobA hojja tathAlavaNaM' me buddhANusAsaMti silogo(27sa.57)yadi tasmin khalite buddhA-AcAyo anukUlaM 12 sAsaMti, zItena svAdunA ityarthaH, athavA zIlAviruddhana zIlena zIlameva vA AcAryANAmanuzAsanaM, yathA bhAskaraH bhUpatiH, 'pharuseNaM'ti paruSa-snehavarjitaM yatparokSaM niSThurAbhidhAnaM vA, yadetat sarvamapi mama lAbhe'tti pehAe,emeva ya bhAvayan , mAM kRtAparAdhaM mAzItalenAnuzAsati yacca mAM paruSa vadati na niSkAzayanti,athavA kiMgarUNa parihAyirasati yadyahaM anaacaarshbltvaadviraadhyissyaami| bodhi, tadetacchIlaM paruSaM vA'nuzAsanaM mama lAmotti pahAe,lAbhena vA prasabhaM yataH,taM paDisuNe kRtAMjali utphullvinyH| ayaMca vinaya:'aNusAsaNamovAyaM silogo (28sU058) aNusAsaNaM pasaMsaNamityarthaH, uvAye nAma Ayariyassa sussUsAsaMthArakaraNa CAA%ESRAESAECASRecies dIpa anukrama [3-48]] [50] Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H I gAthA ||3-48/3-48|| niyukti: [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIuttarA cUrNI 1 vinayA gAthA dhyayane ||3-48|| // 38 // R vissAmaNAdi yaccAnyadapi tasya kRtyaM sa uvAya,dukkaDassa ya coyaNA,cukkasaliesu,codaNA, tadeva aNusAsaNaM uvAtaM dukkaDacodaNaM padhupAsanA vinayaH va hitaM maNNatI paNyo, hitamiha paraprajJAvAn prAjJo, vessaM hoti asAhuNoM' tAnyeva anusAsana uvAyaM codanAdi, anekamekA-18 dezAt, hitaM natu manyate'prAjJaH dezya asAdho asAdhutvakAriNaH, asAdhuriva asaadhuH|| syAtkimAlaMbanaM kRtvA prAjJaH taddhitaM manyate|'hitaM vigatabhayA buddhA silogo(29sU.58)vigataM bhayaM yasya vigataM vA bhayatobhayamitastasya bhayaM vigataM,tasya na bhayamutpadyate ityarthaH, yatazca bhayaM notpadyate hitameva padya(manya)te, ata evAsau vigatabhayastasmAdvigatabhayAd,budhyate sma buddhaH,paruSamapyanuzAsanaM, manyata iti vAkyazeSaH, kulaputravat, pramAdaskhalite guruvacanaM, tadevAkulaputrasyeva guruvacanaM vessaM taM hoi mRDhANaM dveSya, taditi vessaM, mRDhatvAna || mA bhUDhaH, kSamaNa kSAntiH sodhimeva karoti khaMtisohikaraNaM, tasya hi svabhAvopahatatvAta zAntiyuktamapi padamasakRt pasAdAdhikAraM vesse || hoti mUDhANaM / hamovi pajjuvAsaNAviNaya eva-'AsaNe uciTTejjA' silogo(30 sU059)upetya tiSThati jati barisAsu AsaNaM 15 | sevejja pIDhaphalagAdI tayA aNucce Na guruAsaNA sumAhikaM vA, 'kuca spaMdane' na kucanamakucaM virAhaNA saMjamAtAe, tattha Thito saMto,aNuhAI NihAe, alpazabdaH abhAve draSTavyaHzlo(sto)ke vA,nAsAvRttiSThatI nirarthakaM, arthe'pi parimitamevociSThate, AhAra-18 jANIhAraNimita gurvAdezato yA, tiSThannapi 'appakukkue' ti na gAtrANI spaMdayatI Na vA abaddhAsaNo bhavati, annatthUsAsaNIsasitAdI atthasseha muktvA zeSamakukuco / akucitvapratipakSe kucitvaM, tatpariNAmArthamityucyate-'kAlaNa Nikkhive (kvmeN)| 38 // silogo (31sU059) grAmanagarAdiSu jahocitaM bhikkhAbelAe, kAleneti tRtIyA tena sahAyabhUtena, nikkhame paDissayAto gacchejjA, DANAtibelAtikataM, kAlaNeva paDikame--paDiniyatvejjA, ettha khetaM pahuppati kAlo pahuppar3a bhANaM pahuppada, te aha bhaMgA joeyabdhA EXEGESICE SPESE PESCI dIpa anukrama [3-48] -54 [51] Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H I gAthA ||3-48/3-48|| zrI niyukti: [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka dhyayane gAthA ||3-48|| zrIuttarAjahociyaM, vivarIya 'akAlaM ca'tti akAlamappattamatItaM vA eva 'vivajetA' caIUNa (Na) kevalaM si(bhikkhAe paDIlahaNAdI- mo. cUrNI | Namavi jahocite kAle / bhikkhamaDato 'parivADIe na ciTThajjA' silogo (32sU059) parivADI NAma saMkhaDiparivesaNAe aMtae sthAna vidhi vanayAta cijjA,jati Agato(tamatto ceva na labbhati tA volei.parivADI cimANassa doso, durAhaDaM aMtari bhAyaNApecchAi ukkhevaNikkhe vAdI dAyagassa, aviya-are ciTThamANassa uvasAmaNA dattesu, dattaMpi sat esaNIyaM geNhai, paDirUvaM NAma sobhaNarUca, jahA pAsAdIye 2 // 39 // darisaNIjje ahirUbe paDirUbe, rUpaM rUpaM ca prati yadanyarUpaM tatpratirUpaM, sarvadharmabhUtebhyo hi tadrUpamutkRSTa, tattad rayaharaNagocchapa DiggahamAtAe, je vA pANipaDiggahiyA jiNakappitA tesiM gahaNaM, tesiM jiNarUvapratirUpakaM bhavati, yatastena pratirUpena esittA, HesaNA mArgaNA, mitaM mAG mAne 'battIsaM kira kavalA AhAro kucchipUrato bhANito' kAlaneti divasato, na rAtrau accha (mie) vA, | aduvamavilaMcaM bhakkhae-aznIyAt, paviTho gobaraggagato bhikkhanimittaM gharamaNupavissamANo jo tattha kahiMci pubvapaviTTho savaNavaNI*magAdI hojjA tato tesiM dAyagassa vA appattiyAdidoSapariharaNatthaM na pavisijjati, kahiM ca paDivAlejjA'-'NAidUre aNAsapaNe silogo (33sU059) dRrattho Na yANati-kiM NiggayA Navatti, AsaNNatyo Najjati jahA esa parivADato acchati, aNNehiM ca | adissamANo, jahA tesiM saMkAna bhavati, esa te vaNImagAdI Niggachate paDivAleti, ato ciTThajja bhikSaNImittaM vaNImagAdirahite, ego arAgadosaviutto, lAbhAlAbhe arAgadopavAn, 'laMghiyA taMNatikkame'tti te vaNImagAdI laMghiUNa Na pavise ||aympi moyara-1|39 |viNaya eva-'NAtiucce va silogo (34sU060) atiucce uDDamAlohaDaM bhavati, Na ya dAyagassa ukkhevaNikkhevA dIsaMti, ati-18 | jIevi adhomAlohaDe, Na ya esaNaM soheti, accAsaNNevi eyassa mikkhanimittaM ThAyamANassa apattiya teNasaMkAdidoso hojjA, dIpa anukrama [3-48] CIRCTCr-k064-8 [52] Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [H] gAthA // 3-48|| dIpa anukrama [3-48] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [-] / gAthA ||3-48/3-48|| niryuktiH [30...64/30-64] adhyayanaM [1], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrI uttarA 0 cUrNau 1 vinayAdhyayane // 40 // bhaNiyaM ca 'adibhUmiM na gacchejjA, goyaraggagato nuNI / kulassa bhUmiM jANittA, mitaM bhUmiM parakkame ||1||" atidurevi esaNaM Na soheti 'phAsuyaM parakaDe piMDe' phAgaNiJjIvaM pare NAma asaMjatA tesiM aTThAe kaI piMDaM samayesaNAe bhattapANaM taM 'pADagAheja saMjate' saMjae saMmaM jae saMjato / evaM gahaNaviNayasuddhassa jhuMjaNaviNayo uvadissati- 'appapANappavItaMmi' silogo ( 35060) appANeti vattanve baMdhANulAne appamANe appabIe, prANagrahaNAt sarvaprANInAM grahaNaM, vIjagrahaNAt tadbhedAH, yadivA bIjAnyapi varjayaMti kimuta haritatrasAdayaH ?, taM tu ArAmAdisu uvassae vA, apalicchannaM nAmAkaDe aDavIe vA kuMDagAdIsu, saMvuDo nAma sabbidiyagutto, 'samayaM saMjae bhuje' samataM nAma samyag rAgadveSaviyutaH ekAkI mukta, yastu maMDalIe bhuMkte so'vi samagaM saMjaehiM muMjejja, sahAnyaiH sAdhubhiriti, ahavA samayaM jahArAtiNio laMbaNe geNhaNNe vA, tathA aviktivadano geNDati, 'jata' ntina yAgasigAlAdi, bhuMkta 'aparisADagaMNa parisAu~to / sAvadyavayaNavajjaNaviNaeNaM' sukaDetti' silogo (36sU061) suThukaDe sukaDaM taM pasaMsAvayaNaM majjhaNumoyaNaMca evaM sAvadyaM vajjaye, sukaDetti sarvakriyApasaMsaNaM, supaketi pAgassa, taM puNo hasamaNAdi, succhiSNaM rakkhAdisu, suhaDe gameyAtatisu. (gAmaghAtAdisu) sumaDe sumAriyavayaNakatAe aNuvasaMtAdi, suniTThie bahuvesaNaM saNaM NiGkANagAdi sulaTThe, evajAtIyamaNNaMpi sAvajjaM Na lave muNI, aNavajjaM puNa loyakaraNaM baMbhacaraNiyAgasiNehapAsaccheda sedAharaNa paMDiyamaraNaaDavihakammaniDavaNasulahadhammakAdi silogo jahAsaMkheNa labe se / evaM viNIyaviSayastathA karoti yathA kvacitpramAdaskhalite codayanto'pyAcAryAH- 'ramati paMDite sAsa' silogo (37061) ramata iva ramate, hRSyata ityarthaH, paMDiti buddhiH sA'sya jAteti paMDitaH, sa hi taM viNItaviNayaM paMDitaM ramate AcAryAH sAsataH, diIto hayaM madda va vAhate, bhAti bhASyate [53] bhojanaM sAvadya bhASAvarjanaM // 40 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H I gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka H gAthA ||3-48|| ---- zrIuttarAneneti bhadraH suzIlo, bhadreNa tulyaM bhadravata, vAhatIti vAhakAsa hi iMgitaM matvA smarogheH ISatkezAkSepaM spRSTo vA yatheSTa bahate, sahi cUNoM yathA ramate taM vAhayan evamAcAryA api vinItamAjJApayantaH kvacitpramAdaskhalite rameta, tadvipakSastu 'pAlaM samai sAseMto' sa tu zAsana 1 vinayA- nityapramAdavazAt sAsat zrAmyati, evaM kuru mA caiva kuru punaH2 codayan kAlenAlpIyasA'pi khidyate, diIto-galiyassaMva vAhae, ubhayaM hai dhyayana klezayatItyarthaH, ziSyasyApyayameva zlokaH-ramati paMDite sAsaM' zAsyamAna ityarthaH, bAlaM samyai sAsyamAna ityarthaH galiyassaMva pa dAvAhae, sa evaM galiyassaMbhUto 'vaDagA meM' silogo (38 sU062) khaDDugAhiM caveDAhiM akkosahi vahehi yA evmaadi| bhikkhu zAsane prakAre tamAcArya kallANamaNusAsentaM, kalyamAnayatIti kalyANa, iha paralokaM (kahita) ityarthaH, tathApi tatkalyANa-I7 | manuzAsat kalyANaM vA tamAcAryamanuzAsanaM pAvadivitti maNNati, ayaM hi pApo mA hati, nighRNatvAt krauryatvAcca cArakapAlakabadAdhayati, aparakalpaH- 'khaDDugA me caveDA me so u gammo iti, esa Ayario akovio evaM caveDauccAvahiM meM Ausse hiM Aussati, evamasau kallANamaNu sAsaMta pAcaditti mannati, apara Adeza:- bAmbhirapyasAvanuzAsyamAnaH manyate / tAM vAcaM khaDDugA me caveDA me' tathA hitAmapi vAcaM akkAsatitti, sAsati vadhaM vA, tatpratipakSastu 'putto me bhAti / | NAtiti' silogo ( 39sU062) kaTukaimadhurA vacobhiranuzAsyamAno'pi matimAna manyate putramivAyaM mAmanuzAsati. nAvajJayA, kevalaM ziSyasauhAryAta, sAdhureva sAdhuH, tamanuzAsanaM kalyANaM manyate, evaM bhAtA, NAtI yo'nyo pitAmahovA, sarva tatka- // 41 // | kyANAnuzAsanaM suSTu ca mamaivaitIddhanamiti manyate, itarastu-pAvadiTTI tu appANaM pApaM azobhanaM, sa hi pApadRSTirAtmAnaM hitAnuzAsanenApyanuzAsyamAna dAsamiva manyate // sa evaM nityamapramAdavAn guArAdhanApara Na kovae AyariyaM' silogo, dIpa anukrama [3-48]] ---k% 5 % -%- % [54] Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka H gAthA ||3-48|| dIpa anukrama [3-48] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-] / gAthA ||3-48/3-48|| niryuktiH [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra - [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNAM 1 vinayAdhyayane // 42 // (40 sU062) kupyate yena prakAreNa kAyikena vAcikena vA''cAryaH anyo vA taM na kuryAt yadA punarvinayaM kurvatA''cAryaiH kacin dunA paruSeNa vA prakAreNa aNusAsijjati tadA anuzAsyamAnaH AtmAnamapi na kopayet, anesu vA'ciyattakAraNesu tAsimAyariyANaM ruTTho bhavati annesiM vA sAdhUNaM tadA buddhovaghAtI na syAt, buddho-Ayariyo, buddhAnupahantuM zIlaM yasya sa bhavati buddhoSaghAtI, upetya ghAtaH upaghAtaH, sa tu trividhaH NANAdi, gANe appasuto esa desa goppavara io daMsaNe ummaggaM paNNaveti sadahati vA, caraNe pAsatvo vA kuzIlo vA evamAdI, ahavA Ayariyassa vRttimupahaMti, jahA eko Ayario a ( vavA ) yamaggo ( agamao), tassa sIsA ciMteMti kecciraM kAlaM amhehiM eyassa vahniyacvaMti ?, to tahA kAhAmo jahA bhattaM paccakkhAti, tAhe aMtaM eva ( virasaM bhattaM ) ubati, bhaNaMti ya Na deti saDDA, kiM karemo?, sAbayANaM ca kaheMti- jahA AyariyA paNIyaM pANabhoyaNaM Na icchaMti, saMlehaNaM kareMtitti, tato saDDhA AgaMtUrNa bhAMti kiM khamAsamaNA! saMlehaNaM kareha ?, Na vayaM paDicAragA vA NitriSNatti, tAhe te jANiUNa tehiM caiva vAritaMti bhAMti - kiM me sissehiM tumbhehiM vA'varohiehiM ?, uttamAyariyaM uttamaThThe paDivajjAmi, 102 mattaM paccak khAyaMti, ityevaM buddhopaghAtI Na siyA. AzaMkAyAmavadhAraNe ca syAcchAndasyopayogaH, iha tvavadhAraNe draSTavyaH punarapyavadhAraNaNameva yathA buddhopaghAtI na siyA, tahA Na siyA tuttagayesae, tudyate yena tutaM, na guroraMdhrAnveSItyarthaH, yadApi cAsya pramAdAcarite kacit Ayario tasseva hitAe rUsae tadAvi' AyariyaM kuviyaM NaccA' silogo (41063)kuvitaM saMtaM, kupitaM appaNAhiM parato vA jANiUNa, imehiM liMgehiM 'acakSudAnaM kRtapUrvanAzanaM, vimAnanaM dukharitAya kIrttanam / kathAprasaMgo naca nAma vismayo, viraktabhAvasya janasya lakSaNam | // 1 // paro vA se kahejjA jahA gurU te kuvito', tadainaM 'pattieNa pasAdae' Na rAjAbhiyogavat me khame rAyANiya, pratyaMtagamo [55] buddhopadhAtidRSTAntaH / / 42 / / Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [H] gAthA ||3-48|| dIpa anukrama [3-48] adhyayanaM [1], mUlaM [-] / gAthA ||3-48/3-48|| niryuktiH [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) zrIuttarA0pAyaiH, mamaivAyaM anugraha itikRtvA priyeNaivenaM prasAdayet, tatkathaM prasAdayet , ucyate-'vijjhavijja paMjaliyaDo' vijjhavaNaM kSAmaNamityarthaH, visaseNa jhAejjA vijjhavejja, prasAdanaM vidhyApanamiti ca punarabhidhAnAnupradarzanAdadoSaH, baMdhAnulomyAd vA tadevaM vaddajja No puNottiya // AcArya vinayazrutamidaM 'dhammajjiyaM ca vavahAraM' silogo (425064) dhArmikaM jItaM dhammajjIvaM ikArasya svatvaM kAuM, vivi vA paharaNaM vividho vA apahAraH babahAraH, 'buddhehAritaM sadA' buddhA 'sade' ti atIte kAle saMprApte vA''caryate 'tamAyaraMti vavahAraM' tamiti dhammArjitaM buddhairupadiSTaM AcIrNaM vA, garadA nAma esa daMDarUI nigghiNo vA appevaM dharmArjitagrahaNAnmA bhUcchiSyo'yaM mama NIyellao vA pahucakArI tena kazcinmamIkArAma daMDayet ityato dharmajItagrahaNaM, uktaM ca- 'yassApi taM vA0' gAhA, sUtragauravArthaM yuddhehAyariyaM, sarAgaireva kevalamAcaryate, ahaM hi vItarAgacarita evaM ziSyairapi sugamyate / ayamanyaH sUkSmo vinayaH'maNogataM' silogo (43 064) netracakravikAraimainogataM bhAve lakSayet vAkyagataM tu ardhena ukeNa vA yathA iMgitajJAtha mAgadhAH, tadevaM manogataM vakagataM vA abhippAtaM jANiUNa Ayariyassa u taM parigijjha vAyAe, tamiti abhiprAyaM evaMti vA vAyAe parigijjha kammuNA tadIpsitatamasya samIpamApAdayet upapAdayet / api pati- 'maNogayaM (ruI) vakkagaI jANittA' sutaM, manaso rocatItimanoruci manasaH sacittasya yatra tatra cArthe gato, manasA rocatItyarthaH, AkArairigitA dibhiH tAM manoruci, evaM vAkya rucimapi ardhoktAdibhiH, tAM manoruci vAkyaruci, sesaM tahevaya, evamabhipretamapyarthamArAdhayati, se 'vitte abolie NiccaM silogo (44064) vitta evaM vittaM tasya vittayikamevedaM, acoditenaiva mayA yatkRtyaM gurostatkarttavyaM, zreyANIha kRtyAni, balavadvinIta dhuryavat (api) pratodotkSepamapi no, [sahate] kutastarhi nipAtanaM / evaM asAvapya codita eva sarvakRtyeSUtpadyate, prasannavAn prasannaH, nAhamAjJaptavya itikRtvA prasanno bhavati api cUrNAM 1 vinayA dhyayane // 43 // e6 ene [56] prasAda rItiH vinIta kRtyaM // 43 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H I gAthA ||3-48/3-48|| zrI niyukti : [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka H gAthA ||3-48|| dhyayane zrIuttarA0prasAdhate harSAt samaye mayyanugraha' iti,tacca kSipraM karoti, thAmavAn nAmAnalasaH, thAmo nAma balaM, kimabhiprete sati palaM karoti, vinayaphalaM cUNoM / anyathA karoti,sadA sarvakAlaM / 'NaccA Namiti mehAvI' silogo (45sU065 ) jhAtvA vainayikAni yo vA yasya vinayo IA yathA kAryaH taM jJAtvA namati, namanena ca tasyotpadyate pUjA, tatkaroti yaH tasya hi loke kIrtirbhavati, svapakSe parapakSe vA kIya'te vinayavAneSaH gurAdhanaparA, sa caivaM vinayavAn saraNaM bhavati kiccANaM, zirAcitamiti saraNA, sevaMta ityarthaH, sa hi / // 44 // kRtyA nAma kRtyAsevibhiH praNuvamAnAnAM zaraNaM bhavati, tatra hi tAni nirupadravAni tiSThati, athavA zaraNaM gharaM, gRhabadasau teSAM kRtyAnAM zaraNaM, tato bhavati didvato-bhUtANaM jagatI jahA, bhUtAnAmiti jIvAnAM, jAyante tasyAmiti jagatI, pRthivItyarthaH, evaM tassa guruM paNivayamANassa kRtyAnAM zaraNabhUtasya pUjanIyAH alpenaiva kAlena tuSyanti // tadevaM pUjyaiH tuSTaiH kiM bhavati', ucyate, 'pujjA jassa pasIyaMtI' silogo (46mU065) pUjanIyAH pUjA ityarthaH, yasyeti yasya sAdhoH, buddhApyAcAryA eva, te pUrva pUjyate pazcAtprasIdaMti, syAdetat-prasAde sati yathA hariharahiraNyagarbhAdayaH sAkSAtsvarga kila navaMti kimevaM te'pi svarga mokSaM vA nayaMti? icchitaM vA varaM deMti ?, na, kimucyate ?, te'vi samyagArAdhanAvizeSaiH prasabhAH prasAde sati lAbhayiSyati 'vipulaM ahitaM sutaM' arthena yuktamArthika sutaM-zrutaM jJAnaM uktaM nama (vina) yazrutaM // tadAdezakAriphalaM tu 'sapujjasatthe' vRttaM (47| sU.66 ) sa iti ziSyaH, pUjanIyAH pUjyAH AcAryA ityarthaH,pUjyaiH zAsitaH sapUjyairvA zAsitaH sapujjasatthe, suSTu vinItaH saMzayo | yasya bhavati sa suSTu dhimItasaMzayaH, AcAryasya manaso rucitaM cidvati kammasaMpadaM,anubhavamAna iti vAkyazeSaH,vinIyakaraNaM tu manoharSi ciTThadi kammapadaM bhajItacitaM yAti mRsvA saudharmasaMpadaM, karmavibhUtyA ityarthaH, akkhINamadANasIyAdiladdhijuco, ahavA dIpa anukrama [3-48]] COCKROACECASTESCReg BHAGR- ... atra vinaya-phalam darzayate [57] Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka H gAthA ||3-48|| zrIucarA vizuddhA karmasaMpadA, athavA manorucitA tiSThati tasya karmasaMpadA, carimA karmavibhUtirityarthaH,nAgArjunIyAstu paThaMti-'maNicchiyaM / vinayaphalaM cUrNI saMpadamuttamaM mano,ahakkhAyacarittasaMpadaM prApta ityrthH| 'tavosamAyArisamAhisaMvaDo' tavo bArasaviho, sakArasya isvatvaM vRttabhaM-15 1 vinayA- gabhayAta, samAdhAna samAdhiH,saMvaraNa saMkhuDo iMdiyanoiMdiehi.sa evaMvidho samAyArIsamAdhisaMvuDo mahajjuti mahatI yutiyasya sa bhavati dhyayane mahadyutIH,tapodIptirityarthaH,paMca yazaNi pAliya anupAlayitvetyarthaH / / 'sadevagaMdhavyamaNussapUie'vRttaM, tapAdyairguNairanvitatvAt sa sapA devergAndharvamanuSyaiH pUjitaH,stuta ityarthaH, 'jAhitadehaM malapaMkapubvayaM tyaktvA dehamIdArika zarIra malakapuvaMti mala evaM pNkH| |karmaNo hi paMkArakhyA bhavati,jahA pAbe bajje vere paMke pagae ya' tathA kammagapucagaM hi sarIraM, ahavA malapaMkapuvayAnnava mAtuuyaM piusukaM evaM malapaMkajIvo puvvaM AhAreUNa sarIraMNivaceti tato malapaMkapavyayanti,taM tyaktyA yata uktaM'orAliyaveuvidhAhA-1 rakateyakammAI sattAci vippajahannAI uppAyayittAsi siddha vA bhavati sAsate, sAsayaggahaNaM vijjAsiddhAdiNirAgaraNastha, // sAvasesakamme puNa deve bhavati, apparaye ti appakamme,lavasattamesu devesu vijayAdisu vA aNuttaresu'mAhiDDIya'tti sesasu vA kappasute | iMdacAe sAmANiyattAe vA unbajati, itisado aNagaho, iha tu parisesae visayo, ahayA evamattho, evamiti, bemi-pravImi, tharANaM | viyaNameyaM, bhagavatA sarva vidA upadiI ahamapi bravImi / evameyaM ajjhayaNaM ubakkameNa NikkhevasamIvamANaUNa muttAlAbage Nikkhevi-5 UNa suttaphAsiyaNijjucIe jahAsaMbhavaM vakkhANiyaM, idANiM catutthaM aNuogaddAraM Nayatti, te ya vakkhANaMgaM, itdheva sutte sutte up-1||| 45 // yojjA, tahAvi dArAsuNNatthaM bhaNNati, taMjahA gamasaMgahayavahAraujjusuyasaisamabhirUTaevaMbhUtA, ete sattavi jahA sAmAie tahA 131 lAparUveUNa samAseNa duhA vibhajjati taMjahA-pANaNato karaNagato yaNANAhINaM saJcaM NANaNayo bhaNati kiM ca karaNeNaM / kiri FASWASTEREONEONE dIpa anukrama [3-48]] [58] Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [H] gAthA ||3-48|| dIpa anukrama [3-48] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-] / gAthA ||3-48/3-48|| niryuktiH [30...64/30-64] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra - [43] mUlasUtra -[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUNa 2 parIpahAdhyayane // 46 // yAe karaNaNao tadubhayagAho ya sammattaM // 1 // NAyammi gihiyave' gAhA ( ) NAuti paricchiNNo gejjho jo kajjasAhao hoi / agejjha aNutrakArI attho dadhvaM guNo vAvi // 1 // jatitavyaMti payatto kajje sajjhAma giNhitavyoti / aggejjhanAdiyayo'vadhAraNe evaso'yaM // 2 // iti jotI evamihaM jo uddesosa jANaNANayo setti so puNa samadaMsaNasutasAmaiyAI boddhavyo || 3 || gato jANaNANayo / idANi caraNaNayo 'savvesiMpi NayANaM' gAhA ( ) savbeti mUlasAippasAhabhedAdisadavo tesiM / kiM puNa mUlapayANaM ? ahavA kimutAvisuddhANaM || 1 || sAmaNNa viseso bhaya medA vaktavyayA bahuvihatti / ahvANAmAdIrNa icchati ko kaM NayaM sAhu~ ? / soU sadahiUNa ya NAUNa ya taM jiNocade saMga / taM savvaNayavisuddhaMti savvaNayasammataM jaMtu // 3 // caraNaguNasudvito hoti sAdhurevesa kiriyaNayo NAma / caraNaguNasuTTitaM jaM (sAdhu) sAdhutti manei || 4 || so teNa bhAvasAdhU savvaNayA jaM ca bhAvami - cchaMti / gANakiriyANayobhayajutto ya jato sadA sAhU || 5 || viNayasutacunnI samattA // 1 // atha parISadAdhyayanaM 2 E ukto'smin prathame'dhyAye vinayaH, tasya vinaya vinItasya sAdhoH kadAcit parISahA nAnAprakArA udIryaMte, te aNA ileNa avvahiteNa sammaM sahitavyA, te ca kSudhAdyAH, anena saMbaMdhenenedamadhyayanamAyAtaM parIsahA iti, tassa cattAri uvakamAdINi savvANi parUyeUNaM NAmaNiphaNNe Nikkheve parIsaheti, mArgAcyavanArtha nirjarArthaM ca samyak pariSoDhavyA, tattha 'NAso parIsahANaM gAhA adhyayanaM -1- parisamAptaM atra adhyayana -2- "pariSaha" Arabhyate [59] nayAH // 46 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], FREE mUlaM / gAthA ||48.../48...|| zrI niyukti: [65-85/65-85] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka nikSepAH gAthA ||48...|| kAraka zrIuttarAra 65-72) te parIsahA caubihA NAmAdI, NAmaThavaNAto gatAto, davaparIsahA duvihA-Agamato NoAgamato ya, Agamato parIvaha cUrNI jANate aNuvautte, NoAgamato ticihA, tattha gAhA 'jANagasarIra' gAhA (66-72) sannaM parUveUNaM jANagasarIravaharice dacca-18 2 parApahAnAparIsahA durihA, taMjahA- kammadacaparIsahA ya godacakammaparIsahA ya, jANi parIsahavedaNijjANi kammANi baddhAI tAva | dhyayane na udeti te kammadavyaparIsahA, 'Nokammami ya' gAhA (6773) tivihA NokammadavvaparIsahA- scicaacittmiis||4|| gA,sacittaNokammadavvaparIsahA jehiM sacittehiM parIsahA udejjati jahA girinijjharaNapANIyaM, eyassa chuhA udejjati, acitte No kammadavyaparIsahA jahA aggidAvaNiyacuNNehiM chahA bhavati, mIse gulallaeNaM chuhA bhavati, pivAsAparIsaho loNapANIeNa vA 13 taNDA udejjati, telehi ya acicehiM NilavaNAdIhiM missehi dabbehiM khajjatehi ya taNhA udejjati, evaM sesAvi parIsahA || jahAsaMbhavaM joeyavyA, gato NokammadagbaparIsaho, daccaparIsahA ya / idAni bhAvaparIsahA, te vedaNijjANaM kammANa, udiNNANa / vedaNijjANaM bhavaMti, vesi parIsahANaM imANi terasa padANi bhavaMti,tattha gAhA-' katto kassa va dave (samatAro) ahiyAsa Nae va bataNA kaale| khettodese pucchA Ni ise suttaphAse yAci(68-73) ettha puNa AdidAraM katto ete parIsahA nijjUDhA', ucyate,'kammappa-15 vAyapuvvA sattarase pAhuDaMmi jaM muttaM / saNayaM saudAharaNaM taM ceva ihaMpi NAtavvaM 69-73) kattotti gataM, idArNa kassatti dAraM, kassa te parIsahA ?, kiM saMjatassa asaMjatassa saMjayAsaMjatassI, ettha NaehiM maggaNayA iti, ko'rthaH, (ucyate, nayAH kArakA dIpakAH vyaJjakA bhAvakAH upalammakA ityarthaH, vividhaiH prakArairarthavizeSAn sbena svenAbhiprAyeNa nayantIti / nayAH, te ca NaigamAdayaH sapta nayAH. tadyathA-NegamasaMgahabavahAraujasattasahasamabhirUDhaevaMbhatAH, ettha gAhA-'tiNhaMpiNegama' dIpa anukrama [48...] ... atra 'pariSahAsya nAmAdi nikSepA: darzayate [60] Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhya yanaM [2], mUlaM H I gAthA ||48.../48...|| zrI niyukti: [65-85/65-85] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka nayA H gAthA ||48...|| zrIuttarAgAhA (70-74 ) tattha gamanayassa tiNhaMpi parIsaho bhavati, taMjahA-saMjatassavi asaMjatassavi saMjatAsasaMjatassavi, evaM jAnA parIpahe | ujjusutassa, tiNhaM saddaNayANaM saMjatasseba egassa parIsaho bhavati, taMjahA-saMjatassa-virayassa, Na sesANaM, kassattigataM, idArNikA 2 parISahA kamasu. badabatti dAraM,kayareNa daveNa parIsahA udejjati', kiM jIvadabveNa 1 jIvadabbehiM 2 ajIvadagveNa 3 ajIbadambehi 4 udAhu jIvadavveNa dhyayane avatAra 1) ajIvadavveNa5ya tahA jIvadavyeNa vA ajIbadavehi vAdaudAhu jIvadavvehi ajIbadabveNa yaudAhu jIvadanyehi ya ajIvadavyehi yA // 48 // ete pucchA aTThabhaMgA bhaNitA, tattha NegamaNayo bhaNNati-aTThahivi bhaMgAha parIsahA bhavaMti, kahaM 1, ucyate, egaNa puriseNa parIsaheta udIrito cabeDiyA dinA, NajIvadavveNa egeNa kaMTagAiNA, jIvadayehi bahahiM purisehiM caveDAdihiM AsAito,ajIvadavvehi bahunA pAsANakaMTagAdINa uvari paDito, jIveNa ajIveNa egeNa puriseNa egeNa saramAtiNA, evaM vibhAsitavvA aDhavi bhaMgA, saMgahassa jIveNa ahavA NojIceNa, kathaM kRtvA ?, yo hi jIveNa dabveNa yo'pyajIbadabbeNa sarvo'pyasau jIvasyaiva teNa jIveNa, NojIvoda kathaM !, jato NojIveNa udIrejjati tadA jIvovi gahito jao udIreti, bavahArassa nojIvo kaha ', jIvassa kammeNeva / parIsahA bhavaMti, sesANaM jIvassa, kaha 1, pagati veyaNattikRtvA jIvassava parisaho, No ajIvassa, teNa jIvasseva bhavati, damveti / gataM, iyANi samotAro,tattha gAhA-'samotAro khaslu gAhA' (72-75) samotAro duviho-pagaDIsu purisesu ya, tattha pagaDIsu // 48 causu samotaraMti- 'NANAdharaNe' gAhA (73-75) NANAvaraNe vedaNijje mohaNijje antarAye ya bAvIsai parIsahA, kattha koseN| samocAro, Aha-pannA'nANaparisahA' gAhA (74-75) pAparIsaho abhANaparIsaho ya nANAvaraNassa udaeNaM, eko ya4 |alAhaparIsaho aMtarAyassa udaeNaM, mohaNijje kamme duvihe paNNace, taMjahA- desaNamoiNijje caritamohaNijje ya, tattha / dIpa anukrama [48...] RSA%A5812 [61] Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [H] gAthA ||48...|| dIpa anukrama [48 ...] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [-] / gAthA ||48...848...|| niryuktiH [65-85/65-85] adhyayana [ 2 ], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra -[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUNa 2 parIpahA dhyayane // 49 // caritamohaNijje saca parIsahA samovaraMti, tattha gAhA 'aratI acela' gAhA (75-76 ) 'araI duguMchA ya' gAhA (76-76) 'daMsaNamohe' gAhA (77-76 ) aratI arativedaNijjassa kammassa udayaeNaM samuppaJjati, acelagaparIsaho samotarati duguMchAmohaNijje, itthIparIsaho purisavedassa kammassa udaraNaM, NisIhiyAparIsaho bhayassa udaraNaM, jAyaNAparIsaho mANassa udaeNaM, akkosaparIsaho kohassa udaraNaM, sakArapurakAraparIsaho lobhassa udayeNaM, daMsaNamohassa kammassa udayeNaM eko daMsaNaparIsaho bhavati, sesA ekArasa parIsahA veyaNIe samotaraMti, tattha gAhA-'paMceva ANupuccI' gAhA ( 78-76 ) (paMca ANupubbIe) taMjahA -digichAparI 0| pivAsApa sIyapa0 usiNapa0 daMsamasagaparIsahI ANuputhvI ete paMca, cariyA sejjA rogapa0 taNaphAsevi jalapa0 vadhaparIsaho ete ekArasa vedaNijje, evaM pagaDIsu samotAro bhaNito / idANiM purisesu 'bAvIsa bAdaraparAge' gAhA (7976 ) sattaviha avibaMdhagANaM pamattasaMjatappabhitINaM jAvabAdarasaMparAgo tAva bAvIsa parIsahA bhavaMti chanhibaMdhagasta suhamasaMparAgassa uvasAmigaseTissa vA mohaNijjayabhavA aDDa parIsahA vajjiUNa sesA coisa parIsahA, evaM egavihabaMdhagassa vItarAgassa cchaumatthassa ubasAmagassa khamagassa vA cohasa eva, egavihabaMdhagassa sajogIbhavattha kevalissa ekArasa parIsahA vedanIyAzrayAH, zeSA nAsti, purisesu samotAro ya dAraM gataM idANiM adhiyAsaNA, kaI parIsahA ahiyAsiyA bhavati', 'esaNamaNesaNejja' gAhA (80-76) tattha tinhaM AiDANaM NayANaM jo esaNijjaM vA aNesaNijjaM vA Na paDiggAdeti Na vA muMjati tato ahiyAsiyA bhavaMti, ujjusutassa tiNDaM saNayANaM ca jo phAsutaM geNDaha teNa parIsahA ahiyAsiyA bhavaMti, ahiyAsaNetigataM / iyANiM NayA, ko gayo kaM priisii| icchai ?- 'jaM pappa NegamaNayo' gAhA (81-77) NegamaNayassa jaM papya sItausiNAdiparIsahA udIrijjati sa eva tassa parI [62] puruSeSu parISadAH // 49 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM H I gAthA ||48.../48...|| zrI niyukti: [65-85/65-86] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka cUNauM / H gAthA ||48...||| zrIuttarA0 saho bhavati, saMgahayavahArANaM je pappa parIsaddA bhavaMti veyaNA ya taM doci icchati, ujjusuyassa vedanaM pratItya jIvasyetyAdi jIve . nayaiH parIsahA bhavaMti, tihaM sadaNayANaM Atmaiva parIsahopayuktaH parIyaho bhavati,Nayatti gtN| idANi vattaNA-ekasmin kAle egapurise | parA parAhA kati parIsahA vartate ? 'vIsaM ukosapade' gAhA (82-77) jassa pAnIsaM parIsahA tassa ukosapade vIsaM parIsahA udejjejjA, dhyayane / kaha?, jeNa sItosiNA cariyANisIhiyA ete do do jugarva egasamae Na saMbhavaMti, jadA sItaM na tadA usiNaM udejjejjA, sIto-13 // 50 // siNA cariyANisIhiyA sapaDivakheNa, jassa cauddasa tassa ukAsapade vArasa, jassa ekArasa parIsahA tassa ukkosapade dasa | | parisahA udejjejjA, sItosiNapaDivakhaNaM, sabyAse etesiM jahaNa eko parIsaho udejjA,vattaNetigataM / idANi kAle, keccira kAle eko parIsaho bhavati ?-'bAsaggaso tiNhaM' gAthA (83-78) tiNhaM AdellANaM NayANaM vAsaggaso jAba sammato pari-18 liyAtetti, atrodAharaNaM jahA saNakumArassa sana varisasayANi parIsaho, jahA 'kaMDU a bhattacchaMdo gAhA (84-78) ujjumutassada aMtomuhuttaM, tihaM saddaNayANaM ega samayaM parIsaho bhavati ,kAlettigataM / idANi khettatti, kataraMmi khette parIsahA! kevatie vA khette bhavati:-'loge saMthAraMmi ya'gAhA(85-79)atra nayA:-avisuddho negamo bhaNati-tiriyaloe parIsahA, visuddhataro u bhaNati-jaMbuddIce 4 lAparIsahe, visuddhataro bhaNati-dAhiNaddha, visuddhatarAo bhaNati-pADaliputte, bisuddhatarAto bhaNati-devadattagihe, visuddhatarAo bhaNati-jaMmira | uvassae sAdhU bhavati tami parIsaho, evaM vavahArassavi, saMgahassa saMthArae parIsaho, ujjusutassa jesu AgAsapadesesu appA ogADho // 50 // 4aa tesu parIsaho, tihaM suddhaNayANaM AtabhAve parIsaho bhavati, khettotti gataM / 'uddeso guruvayaNa' gAhA(85-79) uddeso jahA ime khalu bAbIsaM parIsahA, pucchA katare te bAdhIsaM parIsahANiddeso 'ime khalu te bAdhIsa parIsahAgato NAmaNiphaNNo, RSSCREE dIpa anukrama [48...] [63 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1/49] | gAthA ||48.../48...|| niyukti: [65-85/65-86] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka - gAthA .. ||48...|| -10 zrIuttarA idANiM terasamaMdAraM suttaphAsetti, taM ca surca uccAreUNa bhaNati taM ca imaM sutaM me AusaMteNa bhagavatAevamakvAtaM'zrutaM mayA AyucUNau~ pApman! ajajA,suhammo aJjajaMcuNAmaM AmaMtittA evaM bhaNati,evaM mayA zrutaM bhagavatA AyuSmatA evamakkhAyaM,athavA AyuSi sati jIvatA, parISahAH 2 parIpahA athavA pAdasamIce adhivasatA, athavA gurupAdAnAmupavasatA, zrutametaM, na svacchaMdavikalpata ucyate, gurupArampayAgatametat, sUtra ca dhyayane bhagavatA iti, bhago jassa atthi bhagavAn, atthajasadhammalacchIrUvasattavibhavANa chaNDa etesi bhaga iti NAma, jassa sati so // 5 // bhaNNati bhagavaM teNa bhagavayA, 'evamakkhAyaM ' evaMzabdo prakArAbhidhAyI, etena prakAreNa yo'yaM bhaNihiti taM hidaye kaauunn| bhaSNati evamakkhAtaM, akkhAtaM kahitaM, 'iha khalu' iha Aruhe sAsaNe, khalusaddo bisesaNe, annevi titthayarA bhagavaMto samANaviSNANAti tehivi emeva, 'bAvIsaM parIsahA' cAvIsa iti saMkhyApari sarvatobhAve, mArgAcyavanArtha nirjarAthaM ca pariSoDhacyA parIsahAH, 'samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNa' samamANA samaNA, bhagavatA iti bhaNitaM, pahANo vAro mahAvIro, evamakkhAta* miti bhANite'vi puNo visesijjati-samaNeNaM bhagavatA samaNabhAvo kevalitA ya darisijjititi, NAmaThavaNadavvasamaNa-17 bisesaNatthaM vA, evaM bhAvasamaNeNa eva bhagavatA mahAvIreNa, 'kAsaveNa' kAzaM ucchaM tasya vikAraH kAsyaH rasaH sa yasya pAna 1 lAsa kAzyapaH-usamasAmI tassa jogA je jAtA te kAsavA teNa, baddhamANo sAmI kAsabo teNa kAsaveNa, 'paveditA' vid jJAne sAdhu veditA paveditA, sAdha varNitA, 'je bhikkha'je iti aNihivassa Nise, bhikkhaNasIlo bhikkhU, ahavA khudha-kammaM taM // 5 // bhiMdatiti bhikkhU 'soccA Nacca ' kramadarzanaM, pUrva zrUyate pazcAd jJAyate, anuktamapi cetad jJAyate, pUrvamadhIyate pazcAt zrayata18 jJAyate vA, zrUyate arthataH bAyate ca, athavA kazcit na tAvadadhIte upadezena zrutvA jAnIte tena samastaH krama upadizyate, dIpa anukrama [48...] SAGAR [64] Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1/49] / gAthA ||49-51/50-52|| niyukti : [85....86...] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata % sUtrAMka [1] gAthA // 4951|| zrIutrA0jiccA' te jiNittA, kathaM ?, 'abhibhUya' ti parAjiNicA abhimukhI bhUtvA, abhibhUya ityarthaH, caraNaM caryA bhikSozvaryA | kSudhA cUNo bhikSacaryA tayA bhikSacaryayA, samaMtAda bajato parivrajato. vividhaiH prakAraiInyate vinihanyate, amAnonAH pratiSedhe, No vihanyate, hA parISahaH 2 parISahAdhyayane '11gato uddeso / idANiM pucchA, 'katare te bAvIsaM parIsahA jAva No viNihapaNejA ' puchA gatA, idANi Niheso ime khala te pAvasaM jAva No cihaNajjA, taM-digiMchAparIsaho jAba IsaNaparIsahatti ti 'parIsahANaM pvibhttii| // 52 // (49.83) vibhajanaM vibhaktiH prakarSeNa vibhaktiH pravibhaktiH kAsaveNa praveditA evaM bhaNitaM taM te(bhe) udAharissAmi, vyAkhyA-lA syAmItyarthaH, tatra tAvat kSudhAparIsahajayopAyaH 'digiMchAparigate dehe ' silogo (50 sU0 83 ) digiMchA NAma | desIto khuhAabhihANaM, pari samaMtAttApaH paritApaH, digiMchayA paritApo, teNa hi digicchAparitApena tapassI bhikkhU thAmavaM, datapasvigrahaNaM AhArAyattatvAt prANinAM, sarvatapasAM hi anazanameva suduSkaraM tapaH, Aha hi-'kSudhAsamA nAsti zarIravedanAra | iti vacanAt , AdikaraNamapi cAsya parISahasyAyameva hi sarvaparIpahANAmAdito bhavati, kathaM , AhArapajjacI paDhama hoi, 15 uktaJca-"mAuuyaM pitusukaM tapatamAe AhAramAhArettA gambhattAe bakamaha" ti, bhikkhuriti bhikSunirdezaH,thAmavaM nAma | diprANavAn, sati thAme jogasamattho khudhaM ahiyAsejjAsi, jativi Na sakesi chuhaM saheuM tahAvi phAsuesaNijja aNtpddippNto| (jhiehiM A) hArehiM cautthAdIhiM tavassI atthAmo chuhAparigato hoti, pacchA chuhAparigateNa bhikkhuNA gavesitavyA Nava | koDIparisuddhA, Na chiMdAvae Na pae Na payAvae Na kiNe Na kiNAvae, etA Nava koDI puitAo, chinnati pAhaNaMti vA egaTuM, teNa // 52 // loNa haNAvae haNataM NANumodae aggi, taheva mUlapalaMcAdi Na chiMde Na chiMdAvae chiMdatamavi NANumodae, puvacchidiyamapi Na | / - % dIpa anukrama [50-52] % [65] Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||49-51/50-52|| niyukti : [85....86...] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: TAL prata sUtrAMka [1] gAthA // 4951|| hA zrIuttarApie Na payAvae payaMta NANumodae, taheva phAsugaM vANa kiNe Na kiNAvae kiNataM NANumodae, evaM esaNijja aMjamANeNa khuhA-13 kSudhA cUNoM parIsaho ahiyAsito bhavati, yadyapi tena kSutparIsaheNa samyaga sahamAnena sarIradaurbalyAta 'kAlIpavvaMgasaMkAse' silogo 151 parISahaH 2 parIpahA (51 sU084) kAlI nAma tRNabiseso, kei kAkajaMghA bhaNati, tIse pAsato paJcANi tullANi taNUNi, kAlItRNaparvaNaH dhyayane parcabhiraMgAni saMkAzAni yasya sa bhavati kAlItRNaparvAgasaMkAzaH, tAni hi kAlIparvANi saMdhisu dhurANi madhye kRzAni, evamasA-3 lAvapi bhikSuH chuhAe jAnukopparasaMdhiSu dhUro bhavati, jaMghorukAlAyikabAhusu kRzaH, dhamyataH iti dhamanyaH dhamanibhiH saMtataH | sarvatastataH / asyAmapyavasthAyAM yadAhArayati tadAha-mAyaNNe asaNapANassa' mIyata iti mAtrA tAM jAnAtIti mAtrA, yayA | mA dehadhAraNaM bhavati, dIyate iti dInaH, durbhikSopahatadramakavadanAthaH, piMDamalabhamAno na dInamaNA bhave, etesi bAvIsAe parIsahANaM | imA udAharaNagAhA- taMjahA- 'kumArae NadI leNe' silogo ( 87.86) 'vaNe' gAhA (88-86 ) tattha digichAparIsahe kumAraNa udAharaNaM, tattha gAhA-'ujjaNi hasthimitto' gAhA (8985) teNaM kAleNa teNaM samaeNaM ujjeNIe nayarIe 14 hasthimeto nAma gAhAyatI, so matabhajjite, tassa putto hathibhUtI nAma dArago, so taM gahAya panvatito, te anayA kayAyi chAujaNIto bhotakaDaM patthitA, aDavimajhe so khaMto pAe khayakAe viddho, so asamattho jAto, teNa sAhUNo vRttA-baccaha, 15 tumbhe'vi tAva Nittharaha katAraM, ahaM mahayA dukkheNa abhibhUto, jati mamaM tumbhe vahadda to bhajjihiha, ahaM bhattaM paccakkhAmi, 153 // nibaMdheNa Thito egapAse girikaMdarAte bhattaM paccakkhAuM, sAdhu padvitA, so khuTTao bhaNati-ahapi acchAmi, so tehiM calA NIo,131 jAhe dUraM gato vAhe vIsaMmeUNa paccaie Niyano, Agato khaMtagassa sagAsaM, khaMtaeNa bhaNito-tumaM kIsa Agato, idaM marihisi,di dIpa anukrama [50-52] [66] Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||51-52/53-54|| niyukti: [90187-89] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka gAthA ||5152|| zrIuttarAso'vi thero veyaNatto taddivasaM cetra kAlagato, khuDago na ceva jANati jahA kAlagato, so devaloesu uvavaNNo, pacchA teNa ohI | | pipAsA cUNA IIpauttA, ki mayA dattaM bhuttaM vA jAva taM sarIragaM pecchai, taM khur3agaM ca, so tassa khuDagassa aNukaMpAe ta ceva sarIragaM azupavi parIpahaH 2 parISahAdhyayane Halk| settA khaDageNa saddhiM ullavaMto acchati, teNa maNito-bacca puta! bhikkhAe, so bhaNati-kahita, teNa bhaNNati ete dhavaNaNiggo hAdI pAyavA, etesu tanivAsI pAgavaMto je tava bhikkhaM dAhaMti, tahati mANituM gato, dhammalAbheti rukkhahehesu, tato saalN||54|| kAro hattho niggacchiuM bhikkhaM deti, evaM divase divase bhikkhaM giNDato acchati, jAva te sAdhuNo tami dese dunbhirakhe jAte | puNovi ujjeNigaM desa AgacchaMtA teNeva maggeNa AgatA bitie saMvacchare, jAva gatA taM padesa, khar3agaM pecchati parisassa aMte, Baa pucchito bhaNati-khaMto'pi acchati, gatA jAva sukaM sarIragaM pecchaMti, tehiM NAyaMdeveNa hoiUNa aNukaMpA kaelliyA hohici, dAkhaMteNa ahiyAsito parIsaho, ma khur3aeNa, ahavA khuieNavi adhiyAsito, Na tassa evaM bhAvo bhavati jahAhaM na labhessAmi bhikkhaM tao phalAI gihissaM, pacchA so khuDago sAdhUhi nIto / digicchAparIsaho gto| ivANi pivAsAparIsaho,* kA'tato puTTo pivAsAe' silogo (51 sU086) tato chudhAparIsahAto, ahavA bhuttassa saMbhavati pAtumicchA pipA-14 lAsA tAe spRSTaH, parigata ityarthaH, duguMchanIti doguMchI, assaMjamaM duguMchatI, laddho saMjamo jeNa sa bhavati laddhasaMjamaH, paThyate c| PI'lajjasaMjate ' lajA eva saMjamo, lajAte vA asaMjamaM kAuM, tayA lajayA saMjamatItyarthaH, 'sItodagaM na sevejjA' sIvodagaM| // 54 // BI nAma aphAsugaM, seyaNApANAdhoyaNAbhiseyaNAdi, vigatajIvaM, 'vigatajIvapi esaNIyaM carediti // avasthA gRpate 'jinnAvAtesa lApaMthesu' silogo (52 sU086) ApanatyanenetyApAta: tesu chimAvAtasu, niraMtarAdhyAnecilyarthaH, atyartha taratIsyAturaH, %91355 dIpa anukrama [53-54] ... atra mUla saMpAdane sUtra-kramAMkane kiJcit skhalanA dRzyate, sUtrAMka-51 dvivArAn alikhita [67] Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM 2], mUlaM [1...] | gAthA ||51-52/53-54|| niyukti: [90/90] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||51 zrIuttarA0 suSTu pivAsA supivAsA yadyapi jAtA'sya, tena tu chimAyAtesu paMthesu sRSNayA pariNupyate -mukhaM, tathApyasau parisaknado daNio| cUNau~ ra zuSka(Sya)te sma zuSkaH sarvataH zuSkamukhaH parizuSkamukhaH, bahiraMtazceti, dIyate dInamAnaM cA dInaM, na vA taNAM tittidhana , sahamAna parISahaH 2 parISahA- ityarthaH, sarvato bajate paribajate, grAme nagare pathi vA sarvatra sarvataH / jahA keNa ahiyAsito, tatra nadI iti dAraM, udAharaNadhyayana 'ujjeNI dhaNamitto gAhA (90-81), ettha udAharaNaM kiMci paDikkheNa kiMci aNulomeNa, ujjeNI nagarI, taratha ghaNamito daNAma vANiyago, tassa putto sammadhammo(dhaNasammo)NAmadArao, so dhaNameto teNa putteNa(sama)pavyaito, azmayA te sAhu manmaNDa velAe elakacchapahe paTTitA, so'vi khuDato taNhAito mamgato jAte, sovi se khatato siNehANurAgeNa pacchato ei. sAhaNo'vi | purato vaccaMti, aMtarAvi nadI samAvaDiyA, pacchA teNa buccati-ehi putta ! imaM pANiyaM piyAhi, so'bi khaMto nadi uttiSNo, ciMtei ya-maNAgaM osarAmi jAvesa khuDao pANiyaM piyai, mA mama saMkAe na pAhiti, egate paDicchada jAva khuDao pace NadI, Na pibatitti, keI bhaNaMti-aMjalIe ukkhittAe aha se ciMtA jAtA-piyAmiti, pacchA citeti-kahamaI ete hAlAhale jIce pivissa?, Na pIyaM, AsAe chinAe kAlagao, devesu uvavanno, ohI pauttA, jAva khuDgasarIraM pAsati, tahi aNupaviTTho, khaMta 15 hAlayati, khaMto etIti patthito, pacchA tesiM teNa deveNa sAdhUrNa tisitANaM goulANi biubdhiyANa, sAdhUvi tAsu badiyAI su takAdINi geNhaMti, evaM vaiyAparaMparaeNa jAva jaNavayaM saMpacA, pacchillAe baiyAe teNa deveNa veMTitA pamhusAviyA jANaNA. mANimitraM, ego sAdhU Niyatto, pecchati beDhiya, patthi vaiyA, pacchA teNa NAyaM sAdevatti, pacchA teNa deveNa baMdiyA sAhuNo, na khaMto, taM ca sarva parikaheti, bhaNati-teNa ahaM paricatto. tuma etaM pANiyaM pibAhini, jada me taM pItaM hotaM to saMsAra bharmato, paDigato, 52|| BASSESASAES HERSONAL dIpa anukrama [53-54] [68] Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM 2], mUlaM [1...] | gAthA ||55-57/55-57|| niyukti: [91/91] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA % ERS ||51 52|| zrIuttarAnA evaM ahiyAsatavaM, pivAsAparIsaho gto|| idANi sIyaparIsaho 'caraMtaM virayaM gRhaM silogo 56sU088) gAmANugAmaMzAta parISahaH 2 parIpahA dharma vA caraMta, virataM aggisamAraMbhAto gRhAraMbhato vA, bAhyAbhyaMtarasnehaparihArA, snigdhAhArasya hi abhyaMgitasya vA nAtibItaM dra TAIbhavati, (aNerisa) anAtItaM zItaM spRzati-abhidravati egatA-sisire, ahabA egatA rAtrI, yadyapyahani sIteNa paritAvijjato:dhyayane / mAvi, NAtivelaM vihannejjA, na pratiSedhe, velA sImA maryAdA seturityanarthAtaraM, tAmatItya belA vihanyeta-vividhaiH prakAraiH hanyeta, // 56 // yayapi zarIrato vihanyeta aprAvRtatvAta tahAvi Na viSNaja kaMpanadhUpanAdibhiH, pAsayati pAtayati vA pApaM, darzanaM dRSTiH,pApe yasya / dRSTiH sa pApadiTThI, yo'bhiyogaM manyate, aviditaparamArthatvAt saH, na pAparaSTiH, saMsArasadbhAvadarzanAt na zItAdudvijate,idaM hi zIta sakAmasya sahanIyaM, (akAmena) narakeSvapi, kAzyapenocyate cAnyathA'NAtivelaM muNI gacche, socANaM jiNasAsaNaM' jinAnAM zAsanaM jinazAsanaM tat jinazAsanaM zrutvA, taba hi vicitrasaMsArasvabhAvaM narakeSu atizItavedanA, tathA tiyakSyapi niSparitrANena | zatAnyanubhUtAni, no caivaM kadAcidapi ciMtayati-'Na me ti NivAraNaM atthi' silogo 55sU088) viyate yena tadvAraNaM niyataM || nivitaM nipuNaM vA vAraNaM nivAraNaM prAvaraNamityarthaH kaMbalAliyA, chavitrANAya bhaviSyati tato'padiya(zya)te-chavikhANaM na vidyate | chyati chiyate vA machabi tvagityarthaH, asau hi zItoSNAdInAM grAhiketikRtvAna zItatrANAya,tadevamatrANaH azaraNazca zItavAtAnugataH ahaM tu aggi sevAmi, ahaM tu anumatArthe saMpreSaNe vA, kimidAnI kariSyAmi atrANo azaraNava ' tadidAnimaggi sevAmi, I| // 56 // |iti bhikkhU Na ciMtae, atrodAharaNaM, leNaMdi dAraM, tattha gAhA 'rAyagihami vayaMsA' gAhA (91-89) rAyagihe nagare catvAri vayaMsA vANiyagA sahabaDitayA, te bhadapAhussa aMtie dharma soccA pabvaiyA, te suttaM bahuM ahejjittA aNNayA dIpa anukrama [53-54] [69] Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM 2], mUlaM [1...] / gAthA ||55-57/55-57|| niyukti: [91/91] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||55 // 57 // 57|| zrIuttarA kayAti egallavihArapaDima paDivanA, te samAvanIe viharatA puNovi rAyagiha nagaraM saMpattA. hemaMto bar3hata, te ya bhikkhaM kaauN| cUNoM tatiyAte porisIe (niggatA) tesi vebhAragiriteNa gaMtavvaM, tattha paDhamassa giriguhAbAre carimA porisI ogADhA, so tatthevara navA parIpahaH parIpahAna Thito, nitiyassa ujjANe, tatIyassa ujjANasamIce, cautthassaNagarambhAse ceva, tattha jo giriguhabbhAse ceva tassa nirAyaM sIyaM, IA dhyayana jo samma sahato khamaMto ya paDhamajAme ceva kAlagato, evaM jo NagarasamIve so cautthe jAme kAlagato, tesiM jo pagara-15 bhAse tassa NagarumhAe Na tahA sItaM, teNa pacchA pacchA kAlagatA, te saMmaM kAlagatA, evaM saMmaM ahiyAseyavyaM jahA tehiM cauhi | ahiyAsiyaM, sIyaparIsaho gato / / sIyapaDipakkhe uNiM, tadeva ucyate-'usiNaparitAveNa' silogo (56 sU089) upatI-IN | tyupNaM samayakRtA vA usiNamiti (saMjJA), uSNAbhidhAnameva, sarvataH tApaH paritApaH, bAhyAbhyaMtara ityarthaH, ' uvIra tAvei ravI ravikaraparitAvitA dahai bhUmI / savvAdo paridAho dasamalaparigatagA tassa // 1 // tRSNayA ca savaMgito dAho pari-18| | dAho, tarjito bhatsitaH, syAta-uSNaM kasmin kAle bhavatItyucyate---ghiMkha paritAveNaM' asata iti grISmaH ghisupA dezataH | samayato vA syAta, kimatrApi, uktaM yena grISme viziSyate ?. ucyate, zaradiva tasmin grISme zaradivA uSNaparitApitaH dU'sAtaM No paridevae' samvejja sAtamiti sAta, paridevanaM krandanaM sthAnaM AhvAnamityarthaH, kathaM me sAtaM syAt, zItasukhamityarthaH | | zItalo vA kAlaH syAditi / 'upahAbhi' silogo (57 sU090) dahati tenetyuNaM teNa uhAbhitaptana, mehayA dhAvatIti | medhAvI, snAyate yena sonikaM snAna, abhimukhaM prArthayeta kR(bhAzaM vA arthayati, dezasnAnamapi prAsukenAMbhasA, 'gArya no pri| siMcejjA' sarvataH siMcati, go va bIejjA istavakhapAtrAdibhirNa vIejjA ya appagaM, jahA keNa ahiyAsiya, tattha silaah-hai| dIpa anukrama [55-57] [70] Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2] mUlaM [1...] / gAthA ||55-57/55-57|| niyukti : [91-92/91-92] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: SY prata sUtrAMka 2 parIpahA EACHAR gAthA ||5557|| zrIuttarA0raNassa imA udAharaNagAhA-- 'tagarAi ariha' silogo (92-90) tagarA NagarI, tattha ariha mittaNAma Ayario, tassa samIye datto nAma vANiyao bhaddAbhAriyao putteNa ya aImageNa saddhiM paccaito, so taM khuDagaM Na kaiyAi parIpahA dhyayane bhikkhAe hiMDAceti, paDhamAliyAdIhi kimicchiehiM poseti, so sukumAlo, sAhUNa appattiyaM, Na tarati kiMci bhAsiuM, annayA so khaMto kAlagato, sAdhuhiM tassa do tinni va divase dAuM bhikkhassa uttArio, sukumArasarIro so gimhe uvariM // 58 // | heTThA ujjhato pAse ya, taNhAbhibhUto chAyAe vIsamaMto pautthavaiyAe vaNiyamahilAe diTThI, urAlasukumAlasarIracikAuM tIse tahiM ajjhovavAto jAto, ceDIe saddAvio, 'kiM maggasici', bhikkhaM, dinA se moyagA, pucchio-kIsa turma dharma karesi , | bhaNati-suhanimittaM, bhaNati-to mae ceva samANa bhoge muMjAhi, so uNheNa tajjito upasaggiaMto ya paDibhaggo, bhoge muMjati, | so sAhahiM sarhi maggio, na diTTho, appasAgAriyaM paviTTho. pacchA se mAtA omattiyA jAtA, puttasogeNa, pAgaraM bhamati arahaNNayaM bilavaMtI, jahiM pAsati taM tarhi savvaM bhaNati-asthi te koi arahanato diTTho', evaM vilavamANI bhamati, jAvA kA annayA teNa putteNa oloyaNagateNa diTThA, paccabhiNNAtA ya, taheva uttarittA pAemu paDito, te pecchiUNa taheva vAsasthacittA jAtA, tAe bhaNNati-putta ! panvayAhi, mA duggati jAhisi, so maNati-Na tarAmi kAuM saMjamaM, jai paraM aNasaNaM karemi, evaMda karehi, mA ya asaMjamo bhavAhi, mA saMsAra bhamihiIsa, pacchA so taheva tattAe silAe pAovagamaNaM kareti, muhutteNa sukumaal-11||58|| sarIro so upaheNa virAo,puvvaM teNa NAdhiyAsito pacchA ahiAsIo,evaM adhiyAsitabaMusiNaparIsaho gto|ivaanni daMsa-11 tAmasagaparIsaho 'puTTho ya daMsamasaehi silogo (58 sU061) spRSTatvAt spRSTaH, sahAribhiH samaraM, vakSyati 'nAgo va ci, dIpa anukrama [55-57] [71] Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM 2], mUlaM [1...] / gAthA ||58-59/58-59|| niyukti: [93/93] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||58 59|| lA zrIuttarA0vyavahitAbhidhAnametat , mahAntaM munatIti mahAmuniH, 'nAgo saMgAmasIse vA' nAsya kiMcidagamyaM nAgaH, samaM grAta iti dazamazaka cUrNI saMgrAmaH, zIryata iti ziraH zritAH tasmin iti prANA vA ziraH, zayatyasau yuddha muMcati vA tamiti zUraH, yathA'sI nAgaH saura 2 parIpahA- zarairabhihanyamAnaH zUro vA yodhaH parAnabhiti, pare nAma zatravaH, evamasAmapi daMzamazaH tudyamAno'pi mohazatru vijigISuH dhyayane tAnna gaNayati. anye'pi yukAmatkuNAdayo'vagRhyante, sa testudyamAno'pi na saMtase Na vArejjA' silogo (59 sU09) // 59 // saMtrasati aMgAni kaMpayati vikSipati vA, na caiva hastavakhazAkhAdhUmAdibhistAbhiyAraNopAyaiyArayati, na caipAmasaMzitvAt AhArakAMkSiNAM, muMjamAnAnAM maccharIraM sAhAraNaM, yadi bhakSayanti kiM mamAtra pradveSotpAte?,Na 'maNaMpi Na padosae' api pAdArthAdiSu, kimupAyena vA nivAraNamabhidhAte, 'uhaNa haNe pANe' uhA NAma upekSA, na vArayati khAdyamAnaM zarIraM, haNe pANe 'hanA lihiMsAgatyoH prANA asya saMtIti prANI, atastena prANe na hiMseta ityarthaH, te hi kevalameva mAMsazoNItaM bhujate, na mAmAtma dravyaM vA, atrodAharaNaM patheci, atrodAharaNagAhA-'caMpAe sumiNabhaddA' gAhA (93-92) caMpAe nayarIe jiyasattussa kArano putto sumaNabhaddo juvarAyA, dhammAyariyassa aMtIe dhamma soUNa nivibhakAmabhogo pabbaito, tahacceva egalavihArapaDima GpaDivano, pacchA hevAbhUmIe viharaMto sarayakAle aDavIe paDimAgato, rati masaehi khaJjati, so te Na pamaati, saMmaM sahati, rati piyamANito kAlagato, evaM ahiyAsetavvaM, dasamasagaparIsaho gato / idANiM acelagaparIsaho'vIya iti, acelaM-acelagattaM parIsahatIti acelagaparIsaho, tasya hi svayameva acelagatvamabhyupagamya naivamupapadyate-' parijumnehi vatthehiM ' silogo (60sU 92) vakha iti vastraM pari sarvatobhAve sarvato jIrNAni parijIrNAni, paribhujyamAnAni parijummANi se basthANi, ato tehiM parijunnehi, dIpa anukrama [58-59] HORSCle [72] Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||60 61|| dIpa anukrama [60-61] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [...] / gAthA ||60-61/60-61|| niryuktiH [94-97/94-97] adhyayanaM [2] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra - [43] mUlasUtra -[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNAM 2 parISahA dhyayane // 60 // hokkhAmitti acelae, tassa evaM adhiti bhavati-parijIrNeSu satsu acelago idANiM bhavisyAmitti, yacca duHkhamacelakatvaM kathamidAnaM ziSyo imaM ditaM aMgIkaretuM zrahiyAsejjA, yathA yasya vittaM nAsti sa hi na vittanimittairupadravairbAdhyate, uktaM hi'parigraheSvaprAptanaSTeSu kAMkSAzokaiH api ca-' katiyA vaccati sattho? kiM maMDa? ' kattha keliyA bhUmI ko kayaviSayakAlo nivvisati kiM kahiM? keNa // 1 // ayaM cAparo guNaH svayamevAcelatve pratyAgate ' athavA sacelago somi tti, tasya hi acelakatve sati na kadAcit apyupapadyate-ahaM vastravAn zobhAmIti, anyAni vA zobhanatarANi vastrANi mRgayiSye yaiH zobhiSye, ityevamasau bhikSurna ciMtayati, uktaM ca-paMcahi ThANehiM samaM purimapacchimANaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM acelage patthe bhavati, taM0 appA paDilehA 1 visAsie rUparatave aNumaye 3lAghave pasatthe4vipule iMdiyaNiggahe5 ' atiprasaktArthanivRttaye vyapadezyamAne mA bhUdaparyApto'pi acelakatvaM kariSyatItyarthaH // 'egatA acelage bhavati' silogo ( 61 sU0 92) egatA nAma jadA jiNakappaM paDivajjati, jahavA divA acelagA bhavati, grISme vA, vAsAsuvi vAse apaDite Na pAuNati, evameva egatA acelago bhavati, ' sacele yAvi egatA' taMjahA- sisirarAtIe barisArace vAsAvAse paDate bhikkhaM hiMDate, paThyate ca acelao sayaM hoi acelao svayameva, nAbhiyogata ityarthaH, ahavA yadA'sya cIrANyutpadyate tadA sacelako jIrNe zralabhyamAne vA acelakaH, sarvathApyacelakatvameva syAt, kamAlaMbanaM kRtvA'celakatvena sahitaH 1, ucyate ' evaM dhammahitaM NacA, 'NANI No paridevae' etaditi yadupadiSTaM dharmasya hitAya, na dharmAparodhAyetyarthaH, dhammo vaggahakAraM NAUNaM, pANI No paridevae, pANiggahaNaM viditaparAparatvAnna lajjate, prAyastiryaJco nagmA, nArakAstu namA eva na hi te lajjate, na caivaM (pAM) zItavAtaparitrANAni saMti vAsAMsi [73] acelakaparISahaH // 60 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2] mUlaM [1...] / gAthA ||60-61/60-61|| niyukti: [94-97/94-97] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA TECHES -4. ||60 61|| zrIuttarA mayApi ca nArakatiryagbhavabhayAdeva vidyamAnAnyeva svayamapohitAni ityataH zItavAtAdibhirabhihanyamAno'pi NANI no pari- arati " devae, paridevaNaM NAma ahaM acelo sIeNa uNheNa daMsahi vA pIDijjAmi, jiNNANi pocANi, ato aNNANi bhavissati, parIpahaH 2 parIpahA- etya udAharaNaM mahalleti dAraM, sovi ajjarakkhiapitA tassa puNa AdI 'vIyabhayaM devadattA' 'daTThaNa ceDimaraNaM' 'mAyA ya dhyayane hasomA"sIhagiri mahagutte' (94-97 / 96) cattAri gAhAo jiyapaDimAuppatti kaheUNaM dasapuruppattI ajjarakkhitapavvajjA // 61 // hAlA diDivAtAdhigamo jAva ajjarakkhiteNa piyA pavApio jAva colapaTTago kao,teNaM pRthvaM acelagaparIsaho NAdhiyAsio, pacchA / adhiyAsio, acelagaparIsaho gto| idANi aratiparIsahogAmANugAmaM rIyaMtaM'silogo(62sU097)asate buddhayAdIn guNAniti grAmaH, grAmAdanyat pathi anulomaM vA gacchato anugrAmaH, agA vRkSAH taiH kRtamagAraM nAsya agAraM vidyata ityanagAraH taM puNa lA aNagAraM akiMcana nAsya kiMcanaM so'yamakiMcanaH niSkAMcano vAsa hi sukhena rIyati apratibaddhaH gRhavAnapi, sakiMcana duHkhaM rIyati, IG udAharaNaM taccaniketao,AyariyaM uddissa pacchato gacchamANeNa naulao diho, so teNa gahito,bhayataH AcArya sametya bravIti-bibhemi pacchato, purato gacchAmi, ujjha bhayaMtItyuktaH, purato bhiti. AyariyasamIpattho vibhemItyAha. ujjha bhayAmiti punarapyuktaH,1 | tasya dhammasaMjJA sujjhitA, dUratojjhitaH, AcAryeNokkA-kimidAni na vibhosa ?, jaM turaMto tA gacchasi, so maNati-ujjhitaM me bhayaM, ityevaM akiMcaNo mahaM viharati / tamevaM parIyaMta yadi nAma aratI aNupavisajja, pazcAdi aratItyanu, vibhratAmiti saMjame || | arati, titikkhe NAma sahamAnastA parivrajet, aratasya hi nApi dharmoM, no tadvaMtapi naraH zakto vyavasthApayituM dhamme iti ato ladhammacippakAriNI matvA tA ' ararti piTTato kiccA' silogo (63 sU0 99) pRSThato nAma dUrataH ujjhitA, viratavAn %E51-30491-30 dIpa anukrama [60-61] CCCI 174] Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] | gAthA ||62-63/62-64|| zrI niyukti : [98-99/98-99] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata arati EXPER sUtrAMka [1] gAthA ||6263|| zrIuttarAlamA virataH, ritasya hi sataH kuto'ratiH saMyame syAt, AtmevAtmAnaM rakSatItyAtmarakSitaH, kimabhipretaM ?, AtmasamutthA dosA parIpahA yA aratiH, Atmani ca vairAgyamasyotpanna, kiM vArati prayojayet, aratiH syAtkRcarataH tadidamucyate-'dhammArAme' atyartha ramati 2 parISahAdhyayane TA tasmin ityArAmaH dharma evArAma dharmArAmaH, zrutabhAvanAdadhyayanAdiSu, AraMbhyata ityAraMbhaH, AraMbhI nAstItikRtyA, kRtyeSvAraMbhavatAMnA ratibhavati, 'upasaMte muNI' upetya zAMtaH upazAMta:-prazAMtaH, akaSAyavAnityarthaH, atrodAharaNaM tApasena, tastha gAhA-|| // 62 // 'ayalapure juvarAyA' (98-99) ayalapuraM NAma ahiTThANaM, tattha jiyasattu rAyA, tassa putto juvarAyA, so rAhAya riyANa aMtie pacahato, so ya aNNayA viharato gato tagari NagariM, tassa ya rAhAyariyassa sajjhatevAsI ajjarAhakhamaNA | DINAma uoNIe viharaMtI, tato AgatA sAhuNo tagaraM, gatA rAhassamIvaM, te pucchitA NirUvasaggaM, te bhaNati- rAyaputtomA purohiyaputto ya bAheti, tassa juvarAyApavvatiyagassa so rAyaputto bhacijjato bhavati, mA saMsAraM bhamihititti Apucchi UNa Ayarie gato ujjeNi, bhikkhavelAe uggAheUNa padvito, AyariehiM bhaNito-acchAdi, so bhaNNati-Na acchAmi, NavaraM udAeha taM paDiNItaM gharaM, callago bhaNito-vacca dAehi, teNa dAitaM, so tattha gato, vIsattho ya paviTTho, tattha te do'vi acchaMti, teta pecchiUNa udvitA, teNavi mahAsaddeNa dhammalAbhiyaM, te bhaNaMti-aho lada, pabvaigo amhaMteNa(A) gato, baMdAmatti, bhaNaMti te-1 AyariyA! tubbhe gAyita jANaha, teNa bhaNiyaM Ama jANAmo, tumhe vAehate ADhacA, jAva Na jANati, teNa bhnnnnti-IF||2|| erisagA ceva tumbhe koliyA, Na kiMcivi jANaha, te ruTThA uddhAiyA, teNa ghettuM tesiM NijuddhaM jANaMtaeNa sabve saMdhI khohitA, &aa paDhama tA pihiyatA, ne hammaMtA rAhi kareMti, pariyaNA jANai-so esa pavvadao hammaMto rADi karei, so'pi gato, pacchA tehie dIpa anukrama [62-64] [75] Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2] mUlaM [1...] / gAthA ||62-63/65-66|| pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA arati prata sUtrAMka [1] gAthA ||6263|| zrIuttarAdiTThA, Navi jIvaMti, Navi maraMti, NavIra nirikkhaMti ekamekaM diTTIe, pacchA raNo siTTha purohitassa ya, jahA ittha u koi paba na. ito, teNa dovi jaNA visaMkhaliUNa mukA, pacchA rAyA sabvavaleNa Agao, pabbaitagANa mUlaM gato, sovi sAha egapAse acchati || 2 parIpahA pariyaDUMto, rAyA AyariyANaM pAdehiM paDito, pasAyamAvajjaha, AyariehiM bhaNNati-ahaM Na yANAmi, mahArAya ! ettha ego dhyayane / sAha pAhuNago Agato, jati paraM teNa hojjA, rAyA tassa mUlaM samAgato, paJcabhiSNAto ya, tato teNa sAhuNA bhaNito-dhiratyu te rAyattaNassa, jo tuma appaNo puttabhaMDANavi NiggaI Na karesi, pacchA rAyA bhaNati-pasAyaM kareha, maNati-jati para pavvayaMti doNDaM mokkho, annahA nasthi, rAyaNA purohieNa ya bhaNpati-evaM hou, pancayaMtu, pucchiyA bhaNaMti-pavyayAmo, puSvaM loo kao, pacchA mukA, pavvaiyA, so ya rAyaputto NisaMkio ceva dhamma (kRNati ) purohitaputtassa puNa jAtimato, amhe ya maDDAe pabvAviyA, evaM te dovi kAlaM kAUNa devaloge ubaranA, ito ya 'kosaMbIe seTThI' gAhA-(95-99)kosaMbIe nayarIe tAvasoDU nAma seTThI, so mariUNa niyayaghare sUyaro jAto, jAIsaro, tato tassa ceva divasage puttehiM mArito, pacchA tahiM ceva ghare urago jAto, tahipi jAissaro jAto, tatthavi aMto ghare mA khAhititti mArito, pacchA puNovi puttassa putto jAto, tatthavi jAI saramANo ciMtei-kaI ahaM appaNo suNhaM ammati vAharIhAmiI, putaM vA tAtaMti, pacchA mayataNaM kareti, pacchA mahantIbhUto,Tra sAdhUNaM allINo, dhammo'NeNa suto, sAvago jAto, itto ya dhijjAiya devo mahAvidehe titthagaraM pucchati-kimaI sulahabohio dulabhavohiyaci, tato sAmiNA bhaNio-dullamanohiyo'si, puNovi pucchati-katthAI uvavajjissAmi?, bhagavayA bhaNNati-kosaM-14 | bIe mayassa bhAyA bhavissasi, so ya mUo panyaissati, so devo bhagavaMta baMdiUNa gato mUyagassagAsaM, tassa subahuyaM daba // 63 dIpa anukrama [65-66] unaka [76] Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA // 62 63|| dIpa anukrama [65-66] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) niryukti: [98-99/98-99] adhyayanaM [2] mUlaM [1...] / gAthA ||62-63/65-66|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra - [43] mUlasUtra -[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 2 jAtaM dAUNa bhaNati ahaM tumbha piughare uvavajjissAmi, tIse ya Dohalao aMbarahi bhavissati, amuge ya pavvate mayA aMbago cUrNI 2 parIpahA dhyayane // 64 // sadApupphaphalago kato, tumaM tIe purao NAmaM lihijjAsi jahA tumbhaM putto bhavissati, jaha taM mama desi to te ANAmi aMbaphalANiti, tato mamaM jAtaM saMtaM tahA karejjAsi jahA dhamme saMbujjhAmitti, teNa paDivaNNe gato devo, aNNayA kathavayadivasesu cahaUNa tIe ganme ubavanno, akAle aMbaDo halo jAto, sa mRgo NAmagaM lihasi, taheba kahera, tAe bhaSNati dijjati, | teNa ANItANI aMbaphalANi, viNIto Dohalo, kAleNa dArago jAto, so taM khuDDalayaM ceva hote sAdhUNa pAyasu pADeti so dhAhAo kareti Na ya vaMdati, pacchA saMtapaDitato mUyamo pavvaio, sAmanaM kAUtha devalomaM gato, teNa ohI paucA, jAva NeNa so diTTho, pacchA NeNa tassa jalodaraM kataM, jeNa Na saketi uDeDaM, sabbavejjehiM paJcakkhAto, so devo DombarUcaM kAUNa ghosaMto hiMDati--ahaM vejjo savvavAhI samemi, so bhaNati mama poI sajjAvehi, (jaha samaM vayasi ) teNa bhaNati vaccAmi taNe sajbhavito, gato teNa saddhiM teNa tassa satyagosago alavito, so tAe devamAyAe'tIva bhArito, jAva ya pavvatiyagA egaMmi 'pade se paDhati, bejjeNa so bhaNNati jati pavvayasi to taM muyAmi, so teNa bhAreNa paritAvijjaMto ciMteti varaM me pavvAi, bhaNati - pavvayAmi, paJcaito, deve gate NAcirassa uppavvaito, teNa deveNa ohiNA pecchiUNa so ceva se puNo'vi cAhi kao, tejeva uvAeNa puNovi pavyAvio, evaM ekasiM do tinni vArAo panvaito, tajhyAvArAeM gacchati devo teNeva samaM, taNabhAraM gahAya paliyantayaM gAmaM pavisati, teNa bhaNNati-kiM taNabhAraeNa palitaM gAmaM visasi 1, teNa bhaNNai-tumaM kaha kohamANamAyA lobhasaMpalitaM | gihavAsaM pavisasi, tahAviNa saMbujjhati, pacchA puNo'vi doSi jaNA gacchaMti, NavaraM devo aDavIe uppaddeNa padvito, teNa bhaSNati [77] aravi parISadaH // 64 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||62-63/65-66|| niyukti: [98-99/98-99] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||62 63|| RSM- zrIuttarA tuma kaI mokkhApadaM mocUNa saMsArADapiM pavisasi , tahAviNa saMbujjhati, puNo egaMmi devakule vANamaMtaro acchi(cciAo cUNoM hiTThAhutto paDati, aho vANamaMtaro adhaNNo apuNNo ya jo uparihuco kocciya atoya heTThAhutto paDiti, teNa deveNa bhaNNati- parIpahA 2 parISahA- aho tumaMpi ahalo jo parAhutto Thavito accaNijje ya ThANe puNo puNo uppaSvayasi, teNa bhaNNA ko'si tu, teNa mUbarUvaM dhyayane 4 desiyaM, puthvabhayo ya se kahito, so bhaNNati-ko paccao jahA'haM devo AsI, pacchA so devo taM gahAya gato veya9 pavyaya siddhAyayaNakaDaM ca, tattha teNa purva ceva saMgAro kaillao, jahA jati jahaM ga saMyujjhejjA to eyaM mamacarya kuMDalajuyalaM sanAmaMkiyaM siddhAyayaNapukkharaNIe darisijjAsi, teNa se taM desiyaM, so ta kuMDalaM sanAmaka pecchiUNa jAtissaro jAto, saMyuddho pacvaito, saMjame ya se ratI jAtA, puvaM aratI AsI, pacchA ratI jAtA, aratiparIsaho gto| idANaM isthiparIsaho, syArikasamunthA aratiH, ucyate, strIsamutthA, 'saMgI esa maNussANaM' silogo (64 sU0103) sajyate iti saMgA, epa iti pratyakSIkaraNe, epa eva sarvasaMgAnAM saMga iti, kazcAsau', 'jAu logaMsi isthito' jA iti bhanirdiSTasya nirdeza, logo tiviho- uddhalogo ahologo tiriyalogo, asmin loge ithio tirikkhajogIyo maNussImo devIo, jasseyA pari-1 SNAtA nAma laDDusiyAe "etA hasati ca rudaMti ca athehetorvizvAsayaMti ca paraM na ca vizvasaMsi / tasmAcareNa kulazIlasamanvitena, nAryaH smazAnasumanA iva varjanIyAH ||2||iti, samudravIcIcapalasvabhAvAH, saMdhyAbhrarekhA va muhuurtraagaaH| khiyaH kRtaarthaaH| puruSa nirarthaka, nipIDitAlaktavat tyati // 2 // " evaM jANaNapariNAe parijANiUNa cattA pAcakkhANapariNAe ityato jassetA || / pariNAsA, ubhayathAvi pariNNAtA, 'sukaDaM' sukkhaM kriyata iti sukaDaM, suTTa vA kayaM sukaDaM, niSThArthagrahaNaM parijANiUNa I 4-4-%C- dIpa anukrama [65-66] 7 . - 4 - [78] Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||64-65/65-66|| niyukti: [100-105/100-105] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIuttarA cUrNI [1] gAthA // 66 // ||64 65|| savvasaMgaparimukkassa, kiM ca samaNataNassa dukarI, samaNabhAvaM sAmaNa // ' evamAtAya medhAvI' silomo, (65 sU0 106 ) evamanena prakAreNa evamAjJAya-evamuvalamyetyarthaH, paThyate ca-'ecamAdhAya medhAvI' etatparijJAnamAdAyeti jahA eyA lahussigA | TaparIpahA ityAdi, paMkaNa tulyA paMkabhRtA jahA paMke Nimajjate gacchaMte, evametA bAlizAH saktAH saMsAra ke NimajjaMte, 'No tAhiM vinihinnijjA carejjattagayesae, pAto nAma tAsu abhissaMgo tabimico vA dhammapariccAgo, care iti anumatArthe, AtmAnaM | gavesayatetti attagavesae, kathaM te AtmA na saMsArAyati, kathaM vA meM caritrAtmA tAmina hanyeta iti / atrodAharaNaM-'paDimAe mUlabhavo vatta' gAhA 'usabharaM' paMca gAhAo (100 / 104-106) bhANiyacyAo, etaM ca akkANayaM, jakkhAe0 thUlabhaddo gaNiyAghare buccho, sesA tinni sAdhU. ego sappavasahIe ego cagdhavasahIe ego kUvanaDe, jAva kaMbalarayaNaM caMdaNiyAe idaM, jahA thUlabhaddeNa ahiyAsiyaM tahA ahiyAseyavaM, Na jahA teNa sAhuNA na adhiyAsiyaMtahA NAhiyAseyavyati isthiparIsaho gato / idANiM cariyAparAsaho 'ega eca' silogo (66sU0 107) ego NAma rAgahosarahito, ahavA hA ego 'jaNamajhevi vasaMto' gAhA ( ) ege puNa pati ega ego care lAde' ego nAma asahAyavAn, egatthavihArI, vitiyamekagrahaNaM arAgadveSavAn, caredityanumatArthe, lADhe iti phAsueNa uggamAdizuddhaNa lADheti, sAdhuguNehiM vA lADhaya iti jJApayateti, abhimukhaM bhUtvA soDhavAn , na tairabhibhUta ityarthaH, kutra caret?, kimaraNye !, netyucyate-gAme vA nagare yA' asati // buddhayAdIna grAma iti, nAtra karo vidyate iti nagaraM, nayantIti nigamAsta eva naigamAH, nAnAkarmazilpajAtaya ityarthaH, te yatra / ti taM nigama, rAjJaH dhAnI rAjadhAnI, syAd buddhiH-kimaraNe na basatIti?, ucyate, lokAyacA hi tasya prAsukAhAravRciH, SS Cesc dIpa anukrama [65-66] [79] Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA // 66 67|| dIpa anukrama [67-68 ] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [1...] / gAthA ||66-67/67-68|| adhyayanaM [2], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH . zrIuttarA0 cUrNAM 2 parIpahAdhyayane // 67 // niryukti: [106-107/106-107] : AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH sena janapade vasati, tatrApi vAso vasan ' asamAno ghare bhikkhu ' silogo (60sU0 107) asamAna iti asamAdizani) kaH, asaMnihita ityarthaH, yathA asamAnikatvAt gRhavAn, tassa baddhamaNI Na vahati, evaM so'pi jattha vasati tattha Na sahitassa paDiyassa vA udataM bahara, ahavA asamANa iti no gRhitulyitaH, na hi tadudaMtapravRttA mUrcchitAcAsmin athavA asamAnaH atulyabihAraH, anyatIrthikaH, parigraho nAmo uvassagasseva tadupakAriNaM vA kopAdInAM dhanadhAnyasya vA mUrchA parigraha itikRtvA yaiH saha vasati taiH grAmyairnagaraiH prAtivezakaiH vA, tesi 'zeva kujjA pariggaha' mamIkAramityarthaH, grAmAdiSvapi ca vasan nAsane, gRhAdInAmArAmodyAnAdiSu 'asaMsatto girasthehiM' asaMsato asaMsakta ityarthaH, gRhe tiSThati2, kathaMcinnAma AsanoSi vasan tairna bhAvataH saMsajjeta, niketaM gRhaM nAsti niketanamasyetyaniketaH aNiyayavAso vA atrodAharaNaM sIse (Na) hiMDageNa, tattha gAhA, kollayare' gAhA ( 106 - 107 ) koyare vatthavo saMgamathero Ayario, jaMghAbalaparihiNo, dumbhikkhe na hiMDato, tassa sIso AhiMDako datto nAma, jahA piMDanijjutIe tahA vAcyaM ettha ya tassAyariyassa gavavasahibhAgissa jayaNAjuttassa acchaMtassavi ekAI bhAvacariyA eva, jeNa juTTA, dattassa puNa davbacariyA avisuddhA, jeNa na juTTo, cariyAparIsaho gato, idANiM nisihiyAparIsa ho, tappaDivakkheNa NisIhiyatti vA ThANaMti vA egahUM, taM tu tassa sAdhoH kutra sthAne syAt, NisIhiyamityarthaH, 'susANe sunnagAre vA' silogo ( 68 sU0 108 ) susANaM sunnAgAraM rukkhassa AsanaM rukkhamUle, etAgIasahAyago rAgaddosavirahio vA, akukkuoM nisIejjA, vividhaM zrAsanaM vitrAsanaM / 'tattha se acchamANassa' silogo ( 60 sU0 109 ) tatthitti tasmin susANAdiSu, upasajyaMta ityupasargAH, vividhAH samastAH pratyekaM soDhA, abhidhAraNA nAma [80] zrI parISadaH // 67 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA // 70 71|| dIpa anukrama [71-72 ] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||70-71/71-72|| niryukti: [108-109/108-109] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIutarA0 cUrNe 2 parISadAdhyayane // 68 // prArthanA, abhimukhaM vA dhArayatIti abhidhAraNA, kecittu paThati - 'uvasaggabhayaM bhave' sa taiH prArthyamAno vajjhamANo vA saMkAtIto paNa gacchejjA, saMkA aNNANato devaM pecchejjA bhAvasaMkA sA gheppati, tAe saMkAe bhIto Na gacchejjA, atrAsaMkA, bhApanItyarthaH bhayaM, AsaMkitaM vA bhayaM, kimatra bhayaM syAt 1, na vibheti bhayaM tu pratyutpannameva yenAbhidrutaH syAt palAyati vA vikrozati vA, evaM gAmevi hitotpattau aNupavisati, etthodAharaNaM-- 'agaNi' ci, tattha gAhA-- 'Nikkhato gayapurAto' gAhA ( 107 - 109 ) kurudattavo NAma inbhapuco, tadArUvANaM therANaM aMtIe pavvato, so kathAe egallavihArapaDimaM paDibano, sAetassa nagarassa adUrasAmante porasI ogADhA, tattheva paDimaM Thito cacare, tato ekAo gAmAo gAvIo hirijjatio teNogAseNa NItAo. kuDiyA maggamANA yAgatA pekkhatA padeNa jAva sAdhU diTTo, tattha duve paMthA, pacchA te Na teNa jANaMti katareNa paMtheNa gItAto, te sAhU pucchaMti-kathareNa paheNa gAvIto gItAto ? so bhagavaM na vAharati, tehi ruDehiM Na vAharatItikAUNa tassa sIse maTTiyAe pAli baMdhiUNa citaAo aMgArA vecUNa sIse chUDhA gayA ya, so'vi bhagavaM saMmaM sahati teNa NisIhiyA parIsaho ahiyAsio, nisIhiyAparIsaho gato. idANiM sejjAparIsa ho 'uccAvayAhiM' silogo (70 sU0 110) uccA avacAtha, urddhacitA uccA, upacitA guNaiH uccatteNa vA, athAnekaprakArAsu uccAvayAsu zete tasyAmiti zayyA bhikkhu thAmanAM NAtivelaM viSNijjA, velA sImA seturmaryAdetyanarthAntaraM, ativelaM vihaNNejjA, vividhaM hanyate vihanyate, vighAto NAma jeNa saMjamajIviyAo hanyate, uccAe aho imA zItalA utukakhamA, avacAe aho imA pAvA sejjA aRtukkhamA evaM pAvadiTTi viNati, pApadRSTiH, abhiyogamitra manyate, bArasamAlaMcA jati maho jassesA pavAtA vA [81] khI parISahaH // 68 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] | gAthA ||70-71/71-72|| niyukti : [108-109/108-109] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||70 zrIuttarANivAtA vA patirikA vA, evaM avacitAsu, uccAsu ta aho me maNunA sejjA, evaM pAvadihi vihaNNAti / sa evaM apApa-12 cU) diTThI" payarIkkuSasayaM NaccA' silogo (71sU0110) payareko NAma puNNo, avvAbAho vA asu(bhuNNavo vA, Na kiMciti 18 TaparISahaH 2 parISahAna tattha ThaviyA, je nimittaM tatthAgacchissaMti, ayaM Rtukhamito, Na kappaDiyAdihiM ya uvabhujjati, kalyatAmAnayatIti kalyANaH, pApako nAma pAMsu kUre cA aritukkhamo vA pApakaH, paharikepi vasan-'kiM majjha egarAtIe? ' kimiti pariprazne, kimakarAyAM padA bhaviSyati, so hi egallavihArI gAme egarAtIe Nagare paMcarAtIe, ramaNIe tApata adhaivAyaM ramaNIyaH upAzrayaH, hijo amo bhavati somaNo asomaNo bA,pApako'pi adyaivAyaM mamAzobhano,hijjo anno bhavissati,yatrApi ciraM vasati tatrApyAlaMdhate' kiMmA | egarAyAe' kimiyaM egarAtrI derAtrI bhaviSyati, baddho'pi ekarAtraM laMghayati, evaM AlambanaM kRtvA evaM tattha'dhiyAsae, | atrodAharaNaM 'NivegaM', tattha gAhA- 'kosaMvijaNNadatto' gAhA (108-111) kosaMbI NayarI, jaNNadaco dhijjAtiHIto, tassa do puttA-somadaco somadevo ya, te doSi nimvinakAmabhogA pabvaiyA, somabhUtissa aNagArassa aMtIe, bahusutA MbahuAgamA ya jAtA, te annayA sannAtayapallimAgatA, te ya tesi mAtApitaro ujjaNi gatilliyA, tarhi pabasie hijjA| igiINao viyarDa AviyaMti, tAhe tesi piyarDa aNNadavveNa meleUNa dina, keI bhaNaMti- viyarDa ceva ayANatIe dilaM, tehi viya taM visesaM ayANamANehiM pIyaM, pacchA viyattA jAyA, te citaMti-amhahiM ajuttaM kataM.pamAo esa, varaM bhattaM paccakkhAyaMmA ti te egAe NadIe tIre kaTThANa uri pAovagayA, tattha akAle barisaM paDiyaM, pUro ya Agato, haritA cujjhamANA ya udaeNa 31 la samudaM NIyA, tehiM samma ahiyAsiyaM, ahAuyaM pAliyaM, sejjAparIsaho ahiyAsio samavisamAhiM sejjAhiM, evaM sajjAparI-| / 71|| dIpa anukrama [71-72] -13A%ERE % [82] Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [...] / gAthA ||72-73/73-74||ii niyukti: [110/110] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka Akroza parISadA gAthA ||7273|| zrIuttarAkA saho gto| idANiM akosaparIsaho 'akosejja paro bhikkhU silogo (72sU0111) Akrusyate yatassa Akroza:-10 cUNA aniSTAbhidhAnaM, pare NAmAdhamo bahirAtmAnaM vyavasthApya bhikSaNazIlo bhikSuH etesiM akosaMtANaM paDisaMjale, prati saMjalatIti | dhyayane ra ARTHIprati saMjaleti,samastaM vA jalati saMjalati, iMdhaNe vA aggI, saMjaliyalakkhaNaM tu paDiakosaMti AhaNaMti cA, jo evaM paDisaja | lati so sariso hoi bAlANaM, jo paTiakoseti AhaNati vA, atrodAharaNa- devatA uvasaMtA, sA abhikSaNaM vaMditA eti, ||7||daa badada ya-mamaM kajjamANejjAsi, so eeNa dhijjAtIeNa saha asaMkhaDaM laggo, so teNa balavaMteNa khAmasarIro pADito tAlio ya, | | ratti devatA taM vaMdiyA AgatA, caMdati, khamago tusiNIto acchati, sA bhaNai-koi mama avarAdho ?, so bhaNati- tume Na kiM tassa bijjAtiyassa kataM ?, sA bhaNati-ahaM tattha visesaM ceva Na yANAmi-ko dhijjAio khamago vatti, do'vi tullA tujhe, lAsamma paDicAyaNatti paDivana, ityataH sariso hoi bAlANaM, tattha Na paDisaMjale, yatavaM 'soccANaM pharusA bhAsA' silogo bhA73 sU0112) pharusA niHsnehA anupacArA, zramaNako nillajjA ityAdi, maNaM dArayatIti dAruNA, grasata iti prAma:-iMdriya grAmaH tasya iMdrigrAmasya kaMTagA, jahA paMthe gacchaMtANaM kaMTagA vimAya, tahA saddAdayoSi iMdriyagrAmakaMTayA mokSiNAM vinAyeti, vANeva kaMTakAna tusiNIo uvehejjA, upekSA nAmaiteskhanAdaraH, manaHkaraNa nAma tadupayogaH, manaso'samAdhirityarthaH, ettha ajjuNa udAharaNaM, moggareci dAraM / tattha gAhA- 'rAyagiha mAlagAge gAhA-(110-112) rAyagidde Nagare ajjuNao nAma mAlAgAro parivasati, tassa bhajjA khaMdasirI NAmA, tassa rAyagihassa nagarassa bahiyA moggarapANI NAma ajjuNakassa kuladevataM, tassa ya mAlAgArassa ArAmapaMthe ceva jakkho, aNNadA khaMdasirI bhattaM tassa bhattArassaNetuM gatA, aggAI pupphAI GAHARASRAERSU dIpa anukrama [73-74] // 70 // [83] Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] | gAthA ||72-73/73-74||ii niyukti: [110/110] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03) uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||7273|| zrIuttarA0 ghare ghettuM gacchati, moggarapANI gharae ya vibhAe bUDhA, sA tAe goTThIe chahiM jaNehi diTThA, ciMtIta-esA ajjuNagassa bhajjA PAza cUrNI paDikhyA giNhA mo . tehiM sAvi gahiyA, chavi jaNA tassa jakkhassa purato bhoge jhuMjaMti, so hi mAlAgAro niccakAlameva parIpahA 2 parapahA- amgehiM barehiM pupphehi jakkhaM accIta, acciukAmo so tato Agacchati, tAe te bhaNitA-eso mAlAgAro Agacchati, tumbhe dhyayane mae kiM visajjeha, tehi NAta-etAe piyaM,tehiM bhaNiyaM etaM mAlAgAraM baMdhAmo, tahiM so baMdo avauDaeNa, jakkhassa purato tthve|| 71 // Uga purato ceva se bhAriyaM bhujaMti, sAvi tassa bhattArasa mohuppAiyAI isthisahAI kareti, so mAlAgAro ciMteti-evaM ahaM MjakkhaM nirucakAlameva aggehiM barehiM utugehiM pupaphehiM accami tahAvi ahaM etassa purato ceva evaM kIrAmi, jati ettha koi jikkho hoto to ahaMNa kIrito evaM, subva etaM kaTTu, Nasthi koI moggarapANI / tAhe so jakkho aNukaMpato mAlAgArassa sarIramaNupaviTTho, taDapaDassa baMdhANa chittUNa lohamayaM palasahassaniSphana moggaraM gahAya aNNAiTTho samANo tattha chappitthisattame purise pAteti, evaM diNe diNe isthisacame cha purise ghAtemANo viharati, jaNavatovi rAyagihAo NagarAo tAva Na Nigga-II bacchati jAva na satta pAtitA / teNaM kAleNa teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosarati jAva sudaMsaNo seTTI baMdao NIti,II loajjuNaeNa diTTho, sAgArapaDima Thito, Na tarati atikameDaM, pariperatehiM bhamettA parisaMto ajuNao, sudasaNaM aNimisAe diTThIe paloeti, jakkho ya bhoggaraM gahAya paDigato, paDio ajjuNago, uDito ya te pucchati-kahiM gacchAsi , bhaNati- IM71 // HI sAmicaMdao, dharma soccA paJcaito, rAyagihe ya bhikkhaM hiMDato sayaNamAragotti kogeNa akkusati NANApagArehi, so sammaM sahati khamati, samma sahatassa kevalanANaM uppannaM, evaM akkosaparIsaho gto| idANiM vaha parIsaho-'hatoNa dIpa anukrama [73-74] [84] Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||74-75/75-76|| niyukti: [911-113/111-113] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||7475|| zrIuttarAna saMjale bhikkhU silogo ( 74 sU0114) hanyate sma hataH, saMjalanaM nAma ropogamo mAnodayo vA, saMjalitalakSaNaM " ke vadha cUrNoM pati ropAdagniH saMdhukSitavaJca dIpyate'nena / taM pratyAkrozatyAhaMti ca manyeta yena sa mtH||1||"mnnNpi na padosae, kimu | parISahA 2 parIpahA pratyAhaNaNa?, athavA manaHpradoSA eva kAyena pratyudgacchatyAkrozati vA, syAt-kimAlaMbanaM kRtvA na paDisaMjvalediti ?, ucyate, dhyayane / 'titikvaM paramaM NaccA' titikkhaNaM sahaNamityarthaH,paraM mAnaM paramaM, nAtaH paraM nirjarAdvAramasti, bhikkhudhamma vicitae, imA-12 // 72 // | to ya AlaMbaNAto sahiyavaM 'samaNa saMjayaM dahUMchu' silogo (75 sU0114) samo savvattha maNo jassa bhavati sada samaNo, samma jato saMjato-hastapAdAtisaMjato, ko NAma dujjaNo se doSopahatAtmAnaM hanyAta jAhammamANovi, sa eva hattha|pAyAisaMjao, Na pacchA sUrayatIti, dujjaNA hi pacchA sUraNabhayAdeva Na paraM vAvAyayaMti, uktaM hi- " avinayamanaso hi| durjanaH, kSamiNi jane'pyadhika hi barcate / janamiha tu sametyakarkazaH, parizuddhe'ramani na pravartate // 1 // ko'pIti kadhi- | dvAlaH, katthavitti mAme nagare vA uvassae vA, tatthAlaMpaNaM ' akkosahaNaNamAraNadhammabhaMsANa bAlasulabhANaM / lAmaM mamati dhIro | jahuttarANaM abhAvami // 1 // akosati koti vidyate evaM bAlesu, ayaM tu lAbho-je me Na tAlIta, tAleti je me Na mAreti, mAreti jaM me dhammAto Na bhaMsada, nityatvAt amRtatvAca na zaknoti jI nAzayitu, evaM 'Nasthi jIvassa NAse' ti NAUNa VNa tA pehe asAdhuvaMti, sAdhU hi sati sattIe na pratyudgamanAyopItaSThIta, asatto puNa jo na maNasA saMkilissati, athavA // 72 // ThANa ya pehe asAdhutvaM' asAdhubhAvo asAdhutA, paThyate ca 'Nasthi jIvassa NAsotti evaM pIhejja saMjae'pIhejja-ciMtejjA,ettha 4) udAharaNaM vaNetti dAraM, tattha gAhA-'sAvatthI jiyasattu' gAhA 'muNisubdhayaMtevAsI 'gAhA 'paMca sayA jataNa gAhA % % % dIpa anukrama [75-76] [85] Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] | gAthA ||74-75/75-76|| niyukti: [111-113/111-113] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka yAMcA parISahaH [1] gAthA ||74 75|| zrIuttarA (111 / 113-115) sAvatthInayarIe jiyasattU rAyA, dhAriNI devI, tIse putto khaMdao nAma kumAro, tassa bhagiNI cUNau~ | puraMdarajasA, kuMbhakAre Nagare daMDI NAma rAyA, tassa divA, tassa ya daMDagissa raNo pAlago nAma purohito, aNNadA sAva2 parIpahA- sthAMe maNisambayasAmI tithaMkaro samosarito, parisA niggatA, khaMdao'vi Niggato, dharma succA sAvago jAtI, annayA | 11 so pAlakamaruo yattAe Agato sAvadhi nagari, atyANimajjhe sAdhUNa avaNa vayamANo khadaeNa nnippiddpsinnvaa||73|| garaNo kato padosamAvaNNo, tappabhiI ceva khaMdagassa chiddANi cAragapuri sehiM maggAveto viharati, jAva khaMdao paMcajaNasaehiM kumArolaggaehiM saddhiM muNimubvayasAmisagAse panyatito, bahussuto jAto, taheva so paMca satANi sIsattAe aNuNNAtANi, aNNayA khaMdao sAmi pucchati-caccAmi bhagiNisayAsaM, sAmiNA maNiyaM-uvasaggo mAraNaMtio, bhaNati-ArAhagA virAhagA vA, lAsAmiNA bhaNiyaM-samce ArAdhagA tuma motuM, so bhaNati-laTTha jati etiyA ArAdhagA, gato kabhakArakarDa, mahaeNa jahiM ujjANe Thito tahiM AyuhANi mRNUmitANi, rAyA buggAhito, jahA kumAro parIsahaparAito eteNa uvAteNa tumaM mArelA raja gihihiti, mAjai vipaccaio ujjANaM paloehi, AyudhANi olaivANi divANi, te baMdhiUNa tassa ce purohitassa samapitA, teNaM savve 13 purisajateNa pIlitA, tehi samma ahiyAsiyaM, tesiM kevalanANamuppaNNaM, siddhA ya, khaMdo'vi pAsae dhario lohitacirikAhiM bharijjaMto savvapacchA pIlio,NidANaM kAUNa aggikumArehiM uvavanno jIpa se rajoharaNaM rudhiralittaM purisahatyauttikAuM giddhehiM(gahiyaM jApuraMdarajasAe purato pADitaM, sAvi tadivasa adhiti kareti, jahA-sAdhaNa dIsaMti.taM paNAe diI, paccabhinnAto kaMbalao, Nisi-13 jjAo tIe ceva dinAo, tIe nAyaM, jahA te mAriyA, tAe khisito rAyA-pAva! viNaDosi, tAe ciMtiya- padhajjAmi, devehi dIpa anukrama [75-76] // 73 // HENNA [86] Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||74-75/75-76|| niyukti: [911-113/111-113] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||74 75|| zrIuttarA muNisubvayasAmIsagAsa gItA, teNa deveNa NagaraM daI, sajaNavA,ajjavi DaMDagAraNaM maNNati,araNNAssa ya vaNakkhA bhavati, ettha yAMcA cUrNI zatehiM sAdhUhi vadhaparIsaho ahiyAsio, evaM samma ahiyAsitavaM,Na jahA khadaeNa NAdhiyAsiya,vaparIsaho gto|idaanni jAyaNA-18| parISahaH II parIsaho- 'dukkaraM khalu bho nicaM'silogo(76sU.116)dukarakkhiM kajjatitti dukara,khalu visesaNe,kiM visaseti',dukkhaM hi NirupakariNA [d. dhyayana satA pratidivasaM hi piMDArthe paraH praNayituM, bho ityAmaMtraNe, NiccaM niyataM kAlaM, AhArAyattatvAt prANInA, yAvajjIvamityarthaH, nAsya | agAraM vidyate anagAraH, bhikkhaNasIlo bhikkhu, aNNevi aNagArAH saMti mRgacaroiMDigAdyAH tadvyudAsArtha bhikSugrahaNaM, tatrApi ca ye || samikSavaH zAkkAdaya:ti)aphAsugAhAratvAt udakAdisvayaMgrahAt dravyabhikSavaH,bhAvabhikSustu udgamauppAyaNesaNAsuddhaM mikSaNazIlatvA bhikssuH| Paa atastasya bhiksso| savvaM se jAiyaM hoi'savvati-AhAropakaraNasejjAdi athavA asya barIropakaraNatvAt detazodhanAyapi, adana| kalpanIyaM, na pratiSedhe, aparigrahasyApi adattAdAnavirateca, nAsti kiMcidayAcitaM / / 'goyaraggapaviThThassa' silogo (77-15 . 116) goriva caraNa goyaro, jaha so vacchato saddAdivisayasaMpauttAevitthIe amucchio, evaM sAdhUvi goyarassa aggaM kA goyaraggaM, aggaM pahANaM, jato esaNAju, Na jahA caragAdINaM parikkhe tosaliNaM, Agato goyarapavidssa pANI No suppasArae 131 zapAteti pipati vA teNeti pANI, No suppasArae jahA mama dehitti, avi ya-'dhaNavaisamo'pi do akkharAI lajja bhayaM ca mottUNaM / / dehitti jAva Na bhaNati paDada muhe no paribhavassa / / 1 / / sa evaM teNa jAyaNAparIsaheNa tajjio 'seo AgAravAseti yati // 74 // tamiti zreyaH, seyo AgAravAso, yatra hi ayAcitameva udakAdi, yatra vA vedAdikarmabhiH svayamupAyaM mRtavAndhavaizca pUrvaka mupanIta sAdhujanadInAnAthakRtasaMvibhAgairbhujyate, evaM ciMtae bhikkhU na, ettha rAmeNa udAharaNaM, tattha gAhA- 'jAyaNaparIsaI' gAhA dIpa anukrama [75-76] CHECEMES [87] Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||76 79|| dIpa anukrama [77-80] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [2], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH mUlaM [...] / gAthA ||76-79/77-80|| niryukti: [ 114/114] // 75 // (113 / / - 117) so siddhattheNa deveNa bodhito tadA kaNDyAsudevasta sarIragaM sakAreUNaM kayasAmAio liMgaM paDivajjiuM tuMgIsihare tavaM tappamANo, mANeNa kahaM bhiccANa bhikkhaTTAe allissanti teNa kaTTArAINa bhikkhaM ginhacha, na gAmaM nayaraM vA aDiyai, teNa mAhiyAsio jAyaNAparIsa ho, ane bhargati-baladevasta bhikkhaM hiMDatassa bahujaNo rUpeNa ummattasamo, vA Na kiMci aNNaM jANati, taccitAe acchati, teNa so Na hiMDati, esa jAyaNAparIsaho / iyANi alAbhaparisaho 'parasu ghAsamesejja' silogo, 4 (78.117) pare NAma asaMyatA pApakarmANo, prasyata iti prAsaH AhArovakaraNaM ca bhujjata iti bhoyaNaM, pariNiTThiyaM-phAsugIkRtaM taM va appaNI aTThAe, tammi suladdhe piNDe aladdhe vA anugataH tApaH anutApaH athavA aMtaH taptaM pazcAd ghaTisveti tapyati aho mayA na labdha| mityanutApaH syAd buddhi:- alabbhe tAva tapyate, labdhe kathaM tapyate?, ucyate, alpe vA lambe, saMjata eva, saMjatena nirupakAriNA ko nAma dadyAt, tadAlaMbanaM tu 'ajjevAhaM Na labbhAmi' silogo. (79.117) asminnahani adyaiva kiM 1, mayA na labdhaM, yadyapi tathAvi | lAbhaH zvo bhaviSyati, parasvake siyA, athavA kimabhipretaM, guro ! yadi mayoddhATaM na labdhaM sthApyo nirjarAlAbhastu mayA labdha eva asaNAdi pariharatA, 'jo evaM paDisaMvikkhe'ya evaM prati saMpratiSTati riporivodIrSNasya tamalAbhakassa parIsaho taM na tajjati, | yastu dainyaM gatvA paridevati sa tenAlAbhakaparIsa deNAbhibhUyate, loiyamudAharaNaM-vasudevasaccagadArugA AsAvahigA aDavIe | niggohapAdavastra adherartti vAso gatA, jAmaggahaNaM, dArugassa paDhamo jAmo, kodho pisAyarUvaM kAUNa Agato, dArUgaM maNatiAhArapatthI ihamAgato ete pAsuce bhakkhayAmi, juddhaM vA dehi, dArugeNa bhaNitaM cADhaM, teNa saha saMpalaggo, dArugo ya taM pisAyaM jahA Na saketi NiddaNiuM tahAM vahA rUsadda, jahA jahA rUssai tahA tahA so koho vaDhati, evaM so dArugo kicchapANo taM jAmaM Ni zrIuttarA cUNa 2 parIpahA dhyayane [88] alAbhaparIpahaH / / 75 / / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM 2], mUlaM [...] / gAthA ||76-79/77-80|| niyukti: [114/114] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka roga parrApahaH [1] gAthA ||7679|| zrIuttarA0vAhati, pacchA saccagaM uTThaveti, saccagovi taheva teNa pisAraNa kicchappANo kato, tatIe jAme baladevaM udyaveti,(cautthe vAsudevaM | cUNI uTThaveti) vAsudevo (baladevo vAsu) devo'vi teNa pisAeNa taheva bhaNNati, vAsudevo bhaNati-mamaM aNijjituM kaha sahAe sAhisi', 2 parISahA juddhaM laggo, jahA jahA jujjhate pisAte tahA tahA bAsudevo Aha-ativatasaMpano ayaM mallo iti tussate. tahA tahA pisAo parIhidhyayane ra yati,so teNa evaM khatito jeNa pitu uvATTayAe chUDho, pamAte passate timivi te bhinajANukoppare, keNaMti puTThA bhaNaMti-pisAeNa, vAsu-ra // 76 // devo bhaNati-se esa kovi pisAyarUvadhArI mayA pasaMtayAe jito, uvaDiyAoNINeUNa darisito, esa alAbhaparIssaho gato, jeNa jetabbo ettha suyagamadAharaNaM pureti, purANivaddhassa tattha gAhApacchadaM 'kisipArAsaradaMdo alAbhae hoi AharaNaM sA(114-118) egami gAme pArAsaro NAma, tAmma ya anevi pArAsarA asthi, so puNa kiso teNa kisIpArAsaro se NAma, ahvaa| kisIe kusalo teNa kisIpArAsaro, so taMmi gAme AgattiyaM rAuliyaM cAri vAhAveti, te ya goNAdI divasaM chAtellayA bhattavelaM paDicchati, pacchA te bhattevi ANIte moeukAme maNati-ekke halayaM deha to pacchA bhuMjahA, tehiMci chahiM halasaehiM vAhitA, veNa tahiM bahuyaM aMtarAiyaM baddhaM, mariUNaM so saMsAraM bhamiUNaM aNNeNa sukayavisaseNa vAsudevassa putto jAto DhaMDho nAma, arahato 5 aridranomasAmIsagAse pavvaito, taM aMtarAiyaM karma udina, phItAe bAravatIe hiMDato na lanbhai kahiMci, jadAvi labbhati tayAvi jaM vA taM vA, teNa sAmI pucchito, tehiM kahitaM-jahAvataM, pacchA teNa abhiggaho gahito, jahA me parassa lAbho na gihiyavyo, aNNayA vAsadevo pucchati titthagaraM-etAsi aTThArasaha samaNasAhassINaM ko dukkarakArao?, tehiM bhaNitaM-jahA DhaMDho aNagAro, | alAbhakaparIsaho kahito, so kahiMI, sAmI bhaNati-NagariM pavisaMto picchihisi, diTTho pavisateNa, hasthikhaMghAu uttariUNa vaMdito, RSHIPPEADERRIOR dIpa anukrama [77-80] SCREENERS [89] Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||76-79/77-80||ii niyukti: [114/114] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||7679|| zrIuttarAso ekkeNa inbheNa diho, jahA mahappA esu jo vAsudeSeNa vaMdito, so ya taM ceva gharaM paviTTho, teNa paramAe saDDhAe moyagehi roga cUrNoM 18 paDilAbhito, bhamiuNa sAmissa dAveti, pucchai ya-mama alAbhaparIsaho khINo?,sAmiNA bhaNNati-Na khINo, esa vAsudevassa lAbho,8 parISahaH 2 parIpahA teNa paralAbhaM na uvajIvAmittikAuM amucchitassa paridvAtassa kevalanANaM uppana, adhiyAsetavvo bhalAbhaparIsaho jahA DhaMDheNa hai| dhyayane aNagAreNa // idANiM rogaparIsaho-'NaccA uppatitaM dukkhaM' silogo (80 sU0 119) utpatti roga dukkhaM vA, | // 7 // sa tu rogo vAtikaH paittikaH zlapmajazceti, vedyata iti vedanAH tAbhirvedanAbhiH AtIkRtaH vedanAduTTito 'adINo na dIyate. sma, tiSThati kAcit, prajJAyate'nayeti prajJA, spRSTavAn puTTho, 'tatthe ti tatva vedanAyo (adhyAsIta) athavA adInatA thApa-17 yati prajJA, athavA prajJAlakSaNaM jJAnamAgamasya hi phalaM / / kathaM adhiyAsitaM bhavati ? 'teicchinnAmiNadijjA' silogo (81 ma. 12.) cikitsitaM cikitsA rogapratIkAra ityarthaH, abhimukho nandate AbhinaMdate, samyaka tiSThate saMcikUkhe, Na kUjati kakkarAya-14 ti vA, AtmAnaM gaveSayatItyAtmagaveSakA caritrAtmAnaM, cAritrAtmani gaveSyamANe dravyAtmApi gaviSTa eva, na parityakta ityarthaH, | syAtkathaM, evaM khu tassa sAmaNNaM etaditi pratyakSaH, zramaNabhAvaH zrAmaNyaM, yadutpanneSu tatpratikArAyodyama na kurute, taMtramaMtrayoga-18 | lepAdibhiH svayaM karaNaM, na snehavirecanAdinA svayaM karoti, kArApaNaM tu vaidyAdibhiH, zakyaM hi nirogeNa zrAmaNyaM kattuM, yastu | #rogavAnapi na sAvadhakriyAmArabhate taM pratItyocyate- evaM khu tassa sAmannaM, jahA keNa Na kataM ? keNa vA Na kArAviyaM , bhikkhAe // 77 // 18 osaha divaM, jahA kAlAsavesiyaputtassa, tattha gAhA-mahurAe kAlavesiya' (215-120) gAme mahurAye jiyasatturaNNo | & kAlA NAma besiyA, paDirUvattikAuM orohe chUDhA, tIse putto kAlAe kAlavesiutti kumAro, so tahArUvANa therANa aMtie | dIpa anukrama [77-80 lAla [90] Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||80-81/81-82||ii niyukti: [115/115] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] tuNasparza parApahA gAthA ||8081|| zrIuttarAdhama soUNa pavvaito, egavihArapaDimaM paDivano, gato muggaselapuraM, tassa saddhi bhagiNI hatasattussa raNNo mahilA, tassa cUoM lA sAdhassa aMsiyA uvalaMbaMti, so ya tigicchaM Na kAraveti sAvajjeti, pacchA tIse bhagiNIe vejjo pucchito, teNa kecidanyasaMjogA 2 parIpahAdhyayane MEsaMjoeUNa sA bhaNiyA-AhAreNa se sayaM dejjAhi, to bhikkhAe samaM diNNaM, tAhe tAo aMsiyAo paDibaddhA gaMdhaNa ceva, pacchA so citei-mama NimiceNa rAyA bhagiNI vijjA ya AraMbhati, kiM mama jIvieNa!, bhattaM paccakkhAmi muggasalasihare, teNa // 78|| kumArace ratiM siyAlANa saI souM pucchitA olaggagA-ke ete jesi saho suvvati, te bhaNaMti-ete siyAlA aDavivAsiNo, teNa bhaNNati-etaM mama paMdhiUNa ANeha, tehiM siyAlo baMdhiUNa ANIto, so ta haNati, so hammato khikkhiyati, tattha so rati kA vidaha, so siyAlo sAhammato mao, akAmanijjarAe vANamaMtaro jAto, to vANamaMtareNa so bhattapaccakkhAo diTTo, ohiNA |AmotittA imo sotti AgaMtUNa sapelliyaM siyAli viuviUNa khikhiyaMto khAti, rAyA taM sAdhu bhattapaccakkhAyayatikAuM rakhAveti purisehi, mA koi se uvasamgaM karessaitti, jAva te purisA taM ThANaM eti tAva tAe siyAlIe khaio, jAhe te purisA ossarentA hoMti tAhe saI kareMtI khAi, jAhe AgatA tAhe na dIsaha, sovi upasaggaM sammaM sahati samati, evaM ahiyAseyabbo, larogaparIsaho solasamo samatto // idArNi taNaphAsaparIho-tRNAni spRzetItyato taNaphAsaparIsaho-'acelagassa' silogo (82 sa. 121) nAsya pAcelamastIti acelaH atastasya acelagassa, lUhassa' ti rUkSo bAhyAbhyantarataH, saMjatasya, taponvitaH tavassI,tavassigmahaNaM tapoyuktasya hi rUkSA tanurbhavati, tasya cAstaraNavivarjitasya ArdrabhUmyAdiSu 'taNesu suyamANassa' taratIti tRNaM, tanu kuzAdi, natu | GCRE CROR dIpa anukrama [81-82] // 78 // - [91] Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||82-83/83-84||ii niyukti: [116/116] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata jalla sUtrAMka parIpahA [1] gAthA ||8283|| zrIuttarA0palAlAdi, musiraiH,teviSamasadhimiH tIkkhazikhaizca hojjA gAtavirAhaNA, gacchati gata iti vA gAtraM AvirAdhitaM bhavati,vividharAI | cUrNI kRtaM virAita-paMDarAstasya rAjayo rUkSasyopatiSThati, phAlijjati ya dambhehi, snigdhagAtrasya hi paMDarA rekhA na bhavaMti, hiNilla-4 samANehi ya Na tahA lachinati, sa tAo lIhAo Na saMlUseti samaharakheti, Na vA bhIto tesiM taNesu Na suvijjA || kiMca- tesu dhyayane taNakkhaesu gImhe saradi vA 'Atabassa NivAteNaM' silogo, (sU083-121) AtApyate yena sa AtapaH, nipatanaM // 79 // nipAtaH,nipAto nAma sveda evaM vizeSitaH,tena ca nipAtena tRNakSateSu puMDaresu tiulA hoi vedaNA' tudatIti tiulA vedanA, TU |yaM ca saha [mAna]mANe soDho taNaphAsaparIsaho bhavati, natu bhayamAnasya, evaMNacyA Na sevati taMtujaM evaM-imaM upadesaM athavA evamapi jJAtvA vedaNodayAmimaM tathAvi akSaraNahANa sevejjA taMtujja, tanotyasau tanyate vA saMtu, taMtubhyo jAtaM tantuja, athavA tanyata iti | taMtra-vemavilekhanachanikAdi tatra jAtaM taMtraja, tanuvakhaM kaMbalo vA, taMNa servati, jiNakappiyA je acelA, 'taNatajjitA' tamAH / vipameba dArjitA-bhatsitA, sA yathA kena sahitA, ettha saMthArotti dAraM, tattha gAthA 'sAvasthAe~ kumAroM' gAthA (116-122) 3 sAvatthIe nayarIe jiyasattussa rano bhaddo nAma kumAro, so pabvaito, egallavihArI paDimaM Thito, so viharato verajje cAriutti-15 kAuM gahito, so baMdhAveUNa khAreNa tacchito, so dambhehiM veDiUNa mako, so dambhehiM lohitasImalitehi dakkhacijjaMto samma #sahati, evaM sahitanvaM, 'tnnphaaspriishogto||idaanniN jallaparIsaho-'kilinnagAe medhAvI' silogo (84 sU0 122) | astrAtasya sukkheSu tanesu svapataH khedasaMbaMdhAta jallena klinnaH kAyo bhavati, paThyate ca- 'kiliTThagAte' kliSTo nAma rajomalaparitApitaH sa eva kiliGagAe, mehayA dhAvatIti medhAvI, pataMtyasminniti paMkaH, paMko nAma svedAbaddho malaH rajastu sarvazuSkaH, dIpa anukrama [83-84] // 79 // * [92] Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||84-85/85-86||ii niyukti: [117/117] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||84 85|| zrIuttarA015] kamaDhIbhUto jallo zuSkamAvastu rajA, paMkena vA raeNa vA, rajyata iti rajaH, yadA tu paMko bhavati tadA na raja ityato vipAke | satkAra cUNA M"piMsu vA paritApeNaM' priMsu vA nAma grISme, samaitato tApaH paritApaH, sajjata iti sAdA, amAnonAH pratiSedhe, paridevanaM nAma || puraskAra: 2 parIpahA TA sAtamAhvayati, jahA jalAzrayAH honti nago veti, tahA candanosIrArakSIpavAyacaH, evaM paridevati, na paridevamAnaH apridevmaanH|| dhyayane sa evaM aparidevamAnaH sAtaM 'bedejja nijjarAhI' silogo (85 sU0123) vedeja iti anugatArthe, samyag vedejjA si, ||8||aalaano tassa paDikAraM karejjA si, kimartha vedejja-nijjaraM pehIti, jallaM dhArayato hi viulA nijjarA bhavati, evaM nijjarAMpehamANo, pehati abhilapatItyarthaH, 'AyariyaM dhammANuttaraM dhammaM jJAnaM pazyati ceti vAkyazeSaH, athavA 'vidajJAne' vedejjA nijjarApehI, zuddhanayAn pratItyocyate-vedejja nijjarApahI, vedito jANato ityarthaH, careti dharma, athavA jalladhAraNameva dharma, taMtu 'jAva zarIrabhedAe, yAvatparimANAvadhAraNayoH, bhidyatIti bhedaH, jAyate lIyate vA jallaM 'jallo kAraNa ubaTTe' udvattanamityarthaH, kimaMgada puNa siNANAdiH, paThyate ca 'jallaM kAraNa dhArae ' esa dabbamalo bhAvamalaninjaraNatthaM dhArijjati, na ca zakyate nirmalaM zarIraM / kartu, yadi bAhyavadaMtao, ettha dAraM 'maladhAraNe' ti, tattha gAhA 'caMpAe' gAhA (117-123) caMpAe suNaMdo NAma vANiyao,18 sAvao, AvaNAo ceva jo jaM maggati sAhU tassa taM dei osahamesajjaM sattugAdIyaM ca, savvamaMDio so, tassa'NNatA gimhesu | sAhUNo jallaparididdhaMgatA AvaNaM AgatA, tersi gaMdho jallassa tANa savvadabbANa gaMdhe bhiMdiuM ubbarati, teNa sugaMdhadavvabhAvieNa // 8 // cititaM-savvaM laTTha sAhUrNa, jati NAma jallaM upatA to suMdaraM hotaM, evaM so aNAloiyapaDikato kAlagatI kosaMbIe nayarIe inbha-18|| kule puttattAe AyAo, NicitrakAmabhAgA dharma soUNa pavvatito, tassa taM kammaM udiNaM, dubbhigaMdho jAto, jato jato RRESERECIRCRECE dIpa anukrama [85-86] [93] Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||86 87|| dIpa anukrama [87-88] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) niryukti: [118/118] adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||86-87/87-88|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 dhyayane // 81 // gacchati tao tao uDDAho, pacchA so sAdhuhiM maNio tumaM mA niggacchasi, uDDAho, paDissae acchAhi, raci devatAe cUrNau 4 kAussaggaM kareti, pacchA devatAe sugaMdhI kato, se jahAnAmae koTThapuDANa vA0, puNo'vi uDDAho, puNo devatAe ArAdhaNaM, sAbhA2 parISahAviyagaMdhI jAto, teNa NAhiyAsito jalaparIsaho evaM No NAdhiyAsetavvaM, jallaparIsaho gate / // idANiM sakArapura kAra parIsa ho, karaNaM kAraH, zobhanakAraH sakAraH sakArameva puraskaroti sakArapuraskAraparIsaho bhavati, sa tvevaM soDhavyaH, sa satkAraH evaMviya' abhivAdaNa' gAhA (86 sU0 124 ) ' abhivAdaNaM ' abhimukhaM uDDANaM ' sAmI kujja: ' ti rAyA kujjA etANi, NimaMtaNaM vastrapAtralejhAvasadhibhyaurAjA'mAtyo vA maruyANaM pAsaMDINaM vA aNNaM vA sakAraM kujjA'je tAI paDisevaMtiya iti aNidiTThassa use 'tAI' tANi abhivAdaNAdINi pratisevaMti- paDiseviMti 'Na tesiM pahie muNI' aho ime suhiyA rAjAdibhiH pUjyaMte vayaM neti kathamasmAkamapyevaMvidhA pUjA syAditi, sa tersi apIhamANo 'aNukkasAtha ' gAhA ( 87 sU0 124 ) ' aNukasAyo ' aNuzabdaH stokArthaH, ato netyanu, kapayaMtIti kaSAyAH krodhAdyAH, na ruSyatyapUjyamAnaH, na vA mAnaM karoti, mAM lokaH pUrva pUjitavAn idAnIM na pUjayatIti ' amaheccha ' alpeccha ityarthaH, na pUjAsatkAramAsaMzayati, ajJAtaiSI, na jJApayatyahamevaMbhUtaH pUrvamAsIt, na vA kSapako | bahuzruto veti, AhAropakaraNAdiSu alolupaH, na lobha ityarthaH, bhUyiSThatvAdAhAre lopyamasya jatorbhavatItikRtvA vyapadizyate 'siesa NAtigijjhejja' rasasahitANi rasiyANi tesu rasiesa gobhigijjJa, ahavA rasesu NANugijjhejjA, rasAI ArdratAdayaH svasthAnapaTavaH yadA ye cAnukUlAH teSu yathA pUrva gRddhavAn tathA na gRdhyeta, ye ca rasAnutkRSTA nAhArayati labhaMti vA paraM tatra 'Na tesiM pIhae muNI ' paThyate cAnyathA' nANutappejja paNNatraM ' vA, yathA mayA duSTaM kRtaM iha labdhipApaMDe sarvavairiNi vA pravrajatA, tatro [94] prajJA parIpahaH // 81 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM 2], mUlaM [...] / gAthA ||88-89/89-90|| niyukti: [119/119] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||88 dhyayane 89|| zrIuttarA0dAharaNaM aMgavijja' ti 'maharAe iMdadatto' gAhA (118--125) arahaMtapaiDDIvAe mahurAe nayarIe iMdadaceNa purohiteNaM | prajJA cUNau~ parIpahA pAsAtagateNaM hedveNaM sAdhussa baccatassa pAo laMbito sIse kauttikAuM, so ya sAvaeNa seviNA diTTho, tassa amariso jAto, diTuM 2 parIpahA bho eteNa pAveNa sAdhussa uvari pAdo katoti, teNa paiNNA kayA-avassaM mae tassa pAdo chidiyabbo, tassa chiddANi maggati, * | annayA alabhamANo AyariyasagAsa gatUNa caMdittA paDikaheti, tehi bhaNati--kA pucchatti, adhiyAsitavyo sakArapurakAraparIsaho,15 // 82 // teNa bhaNiyaM--mae paniNNA katelliyA, Ayariehi bhaNNati--eyassa purohiyassa ghare kiM vai, teNa bhaNNai-eyassa purohitassa ra pAsAdo katallao, taM tassa pavesaNe raNo bhattaM kIrati, tehi bhaNNAti-jAhe rAyA pavisati taM pAsAda vAhe tuma rAyaM hatthe gaheUNa avasArejjAsi, jahA pAsAto paDati, tAhe'haM pAsAtaM vijjAe pADisa, teNa tahA kayaM, seTThiNA rAyA bhaNio--eteNa tumbhe 8 mAritA Asi, rudruNa raNNA purohito sAbagaraseva appito, teNa tassa iMdakIle pAdo kao, pacchA chinna eva kAu lohamaA5 kAUNa so chinno, itaro visajjito, teNa NAdhiyAsio skaarpurkaarpriisho| idArNi paNNAparIsaho,prajJAyate anayeti prajJA, * pragatA jJA prajJA, prajJAparIsaho nAma so hi sati prajJAne teNa gavito bhavati tasya prajJAparISahaH, pratipakSe Na prajJAparIpaho bhavati, aviSNANamaMto hi Na addhiti kareMti yathA'hamavijJAtavAniti, zakyaM prajJAnaM, duHkhataraM punarajJAnaM, so buddhimiti viciMtayati ucyate | kathaM ?- 'kiM kaLaM aNNANaM.' gAthA, tathA coktaM ' naivaMvidhamahaM manye, jagato duHkhakAraNam / yathA'jJAnamahArogo, duraMtamati4 durjayam // 1 // iti, paNNANaM jaha sahamANassa parIsaho bhavati tathA aprajJAnamapi sahitavyaM, tato parIsaho bhavati, tadyathArthamevo cyate se gUNa mae pundhi' gAhA (88 sU0 126 ) se iti pUraNe Atmanirdeze vA, NUNamanumAye 'maye ' ti Atmanyupagame, ACCCCCCCES dIpa anukrama [89-90] // 82 // [95] Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA llee 89|| dIpa anukrama [89-90 ] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [1...] / gAthA ||88-89/89-90|| niryukti: [119/120] adhyayanaM [2], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra -[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNAM 2 parIpahA dhyayane // 83 // yathA kRtAni karmANi pUrayatIti pUrva-pUrvajanmani pUrva, kriyaMta iti karmANi, phalatIti phalaM, ajJAnaM phalatIti aNNANaphalA, ajJAnaM phalameSAM tadudaye sati yenAhaM nAbhijAnAmi, abhimukhaM jAnAmi abhijAnAmi 'puTTho keNati kaNDuI' pRcchayate sma pRSTaH 'kaNDuyI' sute atthe vA tatrAlaMbanaM-- etAni hi prajJAnavadhyAni mayaitAni prAgupAttAni badhdhAnItikRtvA tadbhayAt punaH prajJA bAdhayati taM na kariSye, yAni pUrva baddhAni tAni ' atha pacchA udejjati ' silogo ( 89 sU0 126 ) athetyavyayaM nipAtaH pUrvakRtApekSaH, kimapekSate 1, veditavyaM uktaM hi pAvANaM khalu bho kaDA kammANaM pubbi duJciNNANaM dupparakaMtANaM vedayittA mokkho, Natthi avedattA, tavasA vA josatA na ca sarva baddhaM kSayamavApnoti prAptakAlamudIyate, yAni tu avazyaM vedanIyAni tAni 'aha pacchA udijjaMti' ajJAnaphalAni tAni samyak sahAmIti vAkyazeSaH, yathaivAyameteSAM udayaH prAptaH evaM tatkSayo'pi bhaviSyatIti kRtvA 'evamassA seti appANaM' AzvAsanamAzvAsaH AtmanamAtmanA, 'NaccA kammavivAgataM ' vividhaH pAke vipAkaH, tatsvabhAvo hi vipAkatA tAM, avazyaM hi karmma, caitanyavantamavazyamanyeti iti vAkyazeSaH, athavA vipAkatA NAma vilakSaNaMti, pAkAni hi kamrmANi yathA kRtAni ucyaMte iti, atrodAharaNaM 'sutte ' ti, ettha gAhA-' ujjeNI kAlakhamaNo' gAthA ( 119 - 127 ) ujjeNIe ajjakAlagA AyariyA bahussuyA, tesiM sIso na koi nAma icchai paDhiDaM, tassa sIsassa sIso bahussuo sAgarakhamaNo nAma suvanabhUmIe gaccheNa viharaha, pacchA AyariyA palAyituM tattha gatA suvaNNabhUmI, soya sAgarakhamaNo aNuyogaM kahayati, paNNAparIsahaM na sahati bhaNati-khetA ! gataM evaM tumbha suyakkhaMdhaM jAvokadhijjatu, teNa bhaNNati-gataMti, to suNa, so suNAve payatto, te ya sijjAyaraNibbaMdhe kahite tassisA suvannabhUmiM jato valitA, logo pucchati taM vRMdaM gacchaMtaM [96] prajJA parISadaH // 83 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||88-89/89-90|| niyukti: [119/120] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka - [1] gAthA ||88 1 89|| zrIuttarA04 ko esa Ayario gacchati ?, teNa bhaNNati-kAlagAyariyA, taMjaNaparaMpareNa phusaMta koI sAgarakhamaNassa saMpataM, jahA- kAlagAya-| jJAna cUola riyA Agacchati, sAgarakhamaNo bhaNati-khata ! sacca mama pitAmaho Agacchati', teNa maNNati-mayAvi sutaM, AgayA sAdhuNo, so pola parIpahA 2parApahA anmuhito, so tehiM sAdhUhi bhaNNati-khamAsamaNA keI ihAgatA, pacchA so saMkito bhaNati-khato eko paraM Agato, Na tu dhyayane jANAmi khamAsamaNA, pacchA so khAmeti, bhaNati-micchAmidukaDaM je ettha mae AsAdiyA, pacchA mnnti-khmaasmnnaa| kerisa | // 84 // ahaM vakkhANemi, khamAsamaNeNa maNNati laTTha, kiMtu mA garva karehi, ko jANati kassa ko Agamotti, pacchA dhUliNAeNa cikkhilapiMDaeNa ya AharaNaM kareMti, Na tahA kAyabvaM jahA sAgarakhamaNeNa kataM, tANa ajjakAlagANa samIvaM sako AgaMtu BANigoyajIce pucchati, jahA ajjarakkhiyANaM tathaiva jAva sAdivyakaraNaM ca, paNNAparIsahI gto|| idArNaNANaparIsaho,soSi jahA paNNAparIsaho tahA ubhayathA bhavati, NANaparIsaho aNNANaparIsaho ya, tattha NANaparIsaha pagucca bhaNNati-'NiratthayaM mi virato' silogo (90 sa0 128) rayatti ratthai vA artho, nAsya artho vidyata iti nirarthakAmati, rato'si logo (1) nirarthake arthe, 4AvirataH, viratiH, paMcaprakArA, tatra tu garIyasI maithunAdviratiryenApadizyate 'mehaNAto susaMvuhoM muThTha saMbuDo, yataH saMvRtatve lI sati kiM bhavati-'samakkhaM' NAma sahasAkSibhyAM sAkSAt samakSaM to sAkSAt, abhimukhaM jAnAmi, dhiyate sma dharmaH, svabhAva ityarthaH, kA kalyANadharmaH? kA pApadharma ? iti, kANi vA kallANANi vA kammANi kANi vA pApagANi kammANi ?, kimamipretI-kevaMvidhA- // 84 // ni kallANaphalanivarcakAni karmANi yenAsau kalyANo jAyate ye; pApaka ityarthaH, tANi vA (na), arthatazca artho vidyata iti / nirarthakaM, mitti rato 'tabocahANa' silogo (91 sU0 128) tappata iti tapaH, upadhIyata ityupadhAna, tapopadhAnAnItyarthaH, dIpa anukrama [89-90] [97] Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||90-91/91-92||ii niyukti : [120/121] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka gAthA ||90 zrIuttarA0paDimA nAma mAsikAditA, tapopadhAnapUrvakAH pratimAH paDivajjato, itarathAvi tapopadhAnAni karomi grAmanagarANi ca abhyudyata- prajJA zRNI vihAreNa biharAmi, tahAvi 'evaMpi me viharato' evaM anena apratibaddhavihAreNa, chAdayatIticchadmaH,chAdayatItyarthaH, niyataM varttate na || parIpahA 2 parIpahA- nivartate, 'paritaMto' gAhA (120-129 ) atrodAharaNaM---gaMgAkule dovi sAhU pacayA bhAtaro, tatthego bahussuto ego dhyayane appasuto, tattha jo so bahussuo so sIsehi suttatthaNimittaM upasaMpannehiM divasato virago Natthi, rAcipi paDiUcchaNa sikkhAdIhi // 854 sovituM Na lahai, jo so appasuo so savvaM rati suvvai, aNNayA so Ayario nidAparikUkhedito ciMteti--aho ayaM sAhU puNNamaMtao jo suthvai, amhe maMdapuNNA na suviupi lambhati, evaM nANapauttaNa mAzAvaraNIjja kammaM baddhaM, so tassa ThANassa aNAloiyapaDikato kAlamAse kAlaM kiccA devaloge uvavaNo, tatovi cuo samANo iheva bharahavAse AbhIraphule dArao: jAto, kameNa saMvar3ito, jovaNatyo ya vivAhito, dArikA ya se jAtA atirUviNI, sA ya mahakannagA, annayA kayAi tANi dovi // piyAputAI ahi AbhIrehi samaM sagaDaM ghayassa bhareUNa NagaraM vikipaNAe patthitANi, sA kaya (bhadda) kabagA sArahittaM sgddss| kiraha, tato taM govadAragA tIe sveNa akkhittA tIse sagaDassa abbhAsayAI sagaDAI kheDati, taM paloetApaM tAI sayalAI sagaDAI15 bhagAI, tIe nAma kayaM-asagaDA, asagaDAe pitA asagaDapitA, tassa taM ceva veragaM jAtaM, taM dAriyaM pariNAveUNa savvaM se gharasAraM dAUNa therAja samIce paJcaito, teNa tini uttarajjhayaNANi jAva adhItANi, asaMkhate uddiDhe taMNANAvaraNaM udiNaM, gatA Hdovi divasA aMbilachaTTeNa, na AlAvago ThAi, AyarieNavi bhaNNati-udvihi, jA te evaM ajjhayaNaM aNuNNavejjati, so bhaNati eyassa keriso jogo ?, AyariyA bhaNaMti-jAva Na udveti tAva AyaMkliM, so bhaNati--alAhi mama aNuNNAeNati, evaM teNa REAKISSES 91|| dIpa anukrama [90-92] [98] Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||90-91/91-92|| niyukti: [120-121/121-122] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA dhyayane ||90 RE 91|| zrIuttagAsA adINeNa AyaMbilAhAraNa pArasahiM saMbaccharehiM adhijjiyaM asaMkhayaM. uvasaMta, sesaM lahaM ceva adhijjita, evaM paNyAparIsaho | bhAnAna cUrNI ahiyAseyabbo jahA asagaDapiuNA, tappaDiyakkhe imaM udAharaNaM, ego libhaddo nAma Ayario pahussuto, tassa ego punvamitI || 2parIpahA sthUlabhadraH " Asi saNAtagovi ya, so tassa gharaM gato, mahilassa pucchati--so amugo kahiM gato?, sA bhaNati-vANijjeNa, teca ghara puci laTTha Asi pacchA saDitapaDiyaM jAtaM, tassa ya puvvaehiM egassa khamassa heDA davyaM NihellayaM, taM so Ayario nANena jANati, | // 86 // pacchA teNa taohutto hatthaM kAUNa bhaNNati-'imaMca erisaMtaMca tArisaM' gAthA ( 122-130) imaM ca ittiyaM davvaM, so ya aNNANeNa bhamiti, so ya Agato, mahilAe siTuM, dhUlabhaddo Agato Asitti, so bhaNai-kiM thUlabhadeNa bhaNiyaM, sA bhaNai-Na kiMci,Navara khemattaM dAyato bhaNati--imaM ca erisaM taM ca tArisaM, teNa paMDiteNa NAtaM, jahA- avassaM ettha kiMci Atthi, teNa khata, raNavaraM NAgApagArarayaNANa bharitA kalasA acchaMti, teNa NANaparIsaho NAdhiyAsio, evaM Na NAdhiyAsitabbaM // idANi daMsaNa-6 parIsaho, aihikAmuSmikaM ca tapophalaM apazyataH kassati didivAmoho hojja, tatraihikaM dhIrAzravabharaNAdi pAralaukikaM devendrAdi, tatsarva mithyA, evaM darisaNaparIsaho bhavati, sa tu adarzanaparIpaha evocyate, ko dRSTAntaH ?, yathA badhyamAnaH sAdhuryadA na kSubhyate tadA'sya vadhaparIpaho bhavati, evamavazyaM tapophalAni saMti, yo hi darzanAnna mudyate tasya darzanaparISaho bhavati, tatrovaMdahika // 86 // madhikRtyApadizyate 'Nasthi gUNaM pare loe' silogo ( 92 sU0131) kathaM, yasmAttapaHphalaM prApya devA iha nAgacchaMti, naiva dRzyate, ityataH paraloko nAsti, kazcittu jAtismaraNAdibhiH paralokAstitvamabhyupetya idaM na pratipadyate iDDI vAvi tavassiNoM' na hi tapasvino devalokopapattirasti, na caiSAM kheca'pi sati praddhirasti, na tu paralokasyAbhAva eva dharmaphalasya vA, yattu iha RECECE-%CRECRCHES dIpa anukrama [90-92] [99] Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||90-91/91-92|| niyukti: [120-121/121-122] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: darzana prata sUtrAMka [1] gAthA ||90 91|| zrIuttarAnAgAchati paralokAdalparddhitvAt parAyattatvAJcati, yadyevaMviSaM parijJAnameva na samasti teSAM, yathA vayamamuka sthAnAdAgatA iti, cUrNI yatazcaivaM tataH 'ahavA paMcito mitti' aduveti athazabdaH,bho ahaM baMcita iti kathaM vaMcita iti?, na bhogA bhuktA, na ca paraloko / asti, dharmaphalaM vA viziSTaM 'iti bhikkhUNa ciMtaye', vyapadizyate-'abhU jiNA' gAthA (93 mU0 132 ) abhU jiNA iti dhyayane IM RSabhAdayaH, asthi mahAvidede,bhavissaMti mahApaumAdayo,yaccAnyadevamiti tatsarva mRSA vadaMti akkhAtaM ,Na yataM evaM sAMprata prjnyaapyNti||8|| yathA abhU jiNA, epa tu ajinakAle parIpahA, evamanyadapi yatparokSaM jinoktaM tadazraddadhataH desaNaparIsaho bhavati, tatrodAharaNaM 'oghAviukAmo'ciya' gAhA (122-133) vasthAbhUmIe ajjAsADhA NAmAyariyA bahussutA, tattha gacche jo kAlaM karei | taM nijjAviti, bhattapaDiyAikkhitAto bahuyA NijjAvitA , appAhi tA pajjavaMti , aNNayA ego appaNo sIso teNa | AdaratareNa bhaNito-devalogAo AgaMtu mama darisAva dejjAsitti, na ya so Agacchati, pacchA so ciMteti-subahuM kAlaM kiliTTho'haM, saliMgeNa ceva odhAvati, pacchA teNa sIseNa devalogagateNa odhAito Abhoito, pecchaMti odhAvaMta, teNa tassa pahe| | gAmo viuvio, gaDapecchA ya, so ya tattha chammAse acchito pecchato, Na chuhaM Na taNhaM kAlaM vA divyapabhAveNa vedeti, pacchA deveNa taM sAhariuM gAmassa bahiA vijaNe ujjANe cha dArae sasthAlaMkAravibhUsie viudhvati, so citeti-giNhAmi tesiM #AbharaNayANi. varaM suI jIvaMtotti, so etaM dAragaM bhaNati- ANehi AbharaNagANi, so bhaNati--bhagavaM ! e tAva me akkhANayaM hAmaNeha, pacchA gaNhejjAsi, bhaNati--suNemi, ego kuMbhakAro so maTTiyaM khaNaMto taDIe arkato, pacchA eso bhaNati-'jaNa bhikkha paliM demi' gAthA (123-134) evaM bhagavaM amhe dhAraNacayA tubbhe saraNamuvagatA, teNa bhannati-atipaDitavAdio'si, ghetUNA dIpa anukrama [90-92] // 7 // SEN [100] Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA // 92 93|| dIpa anukrama [93-94] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||92-93/93-94|| niryukti: [122-139/123-141] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH [: AgamasUtra-43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH Giste 96% zrIuttarA cUNoM 2 parISahAdhyayane // 88 // bharaNAni paDiggahe chUDhANi, puDhavikAyo gato / idANiM AukAo citiyao sampati, so'vi. akvAmayaM kaheti, jahA ego tAlAvaro pADalo nAma, so annayA gaM ucaraMto uvariM buTTodaeNa hariti, taM pAsiya jAgo bhAdhi- 'bahussutaM ' gAthA ( 124-134 ) pacchA teNa paDibhaNitaM gAthA 'jeNa rohati bIyANi' gAthA (125-134) tasavi taheba gaNDati, esa AukkAto / / idANi ukkAto tatio, tAhe akkhANayaM kaheti- egassa tAvasassa aggiNA uDao daDDo, phacchA so bhaNati - 'jamahaM diyA ya rAo ' gAhA ( 126-134 ) ahavA 'bagghassa mae bhIeNaM, pAvago saraNaM katA / teNa aMga mahaM da, jAto saraNato bhayaM (127- 135) tassavi taheba geNDati, esa teukkAo / / idANi vAukkAo cauttho, taheba akkhANayaM kaheti, jahA ego juvANo ghaNaNiciyasarIro, so pacchA cAehi gahio, aNNeNa bhaNNati- 'laMghaNapavaNasamatyo pulbi hoUNa saMpayaM kIsa ? 1 daMDa latiyaggahatthe vayaMsa! kiMnAmao vAhI 1 / ( 128 - 135 ) pacchA so maNati 'jeDAsADhesu mAsesu' gAhA ( 129 - 135 ) ahavA 'jeNa jIvati sattANi, nirohami anaMtara / teNa me bhajjatI aMgaM, jAto saraNao bhayaM ( 130 - 135 ) tassavi taheva giNhai. esa vAukkAo // idANiM vaNassatikAo paMcamI, taheva akkhANaM kahei, jahA egaMmi rukkhe kesici sauNANaM AvAso, tarhi aMDapelagANi sarvaca acchati, pacchA rukkhAnmAsAto ballI vaDDitA, rukkhaM betI uvari vilaggA, balIaNusAreNa sappeNa vilaggiUNa te pelagA saUNA ya khatiyA, pacchA sesamA bhaNaMti--' jAva bucchaM suhaM bucchaM ' gAhA ( 131 - 135 ) tassavi taheva gevhai, esa vaNassatikAo gao // idANiM tasakAyo chaTTo, taddeva akkhANayaM kaheti, UhA evaM nagaraM paracakeNa rohijjati, tattha ya bAhirIyAe hariesA te abhitara ehiM viNijjaMti, bAhiri [101] AryASADhA: // 88 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] | gAthA ||92-93/93-94|| niyukti: [122-139/123-141] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: 2 parISahA prata sUtrAMka [1] gAthA ||92 haraNaM 93|| zrIuttarAyAe paracakeNa gheppati, pacchA keNati ameNa bhaNNati-'abhitaragA khubhitA' gAthA (132-136 ) ahavA egastha dhigjAti cUrNI hoNagare rAvA sayameva coro, purohito bhaMDeti, pacchA dovi haraMti, pacchA logo bhaNati-'jattha rAyA sayaMca ro' gAhA(133-136) putrIudA. | ahavA egassa dhijjAiyarasa dhUyA, sAya jobbaNatthA paDirUvadarisaNijjA, so dhijjAio taM pAsiUNa tIe dhUpAe majhovavamo ||chagalodAdhyayane | tIse taNaeNa atIva ducalIbhavati, baMbhapAe pucchio NibaMdheNa, kahati, tAe bhaNNati- mA adhiIta karesi, vahA karomi jahA || // 8 // keNaha paogeNa saMpattI bhavati, pacchA dhUtaM bhaNati- amha puccaM dAriyaM jakkhA bhujaMti, pacchA dejjati, tava kAlapakkhacAusie jakkho ehiti, mA Na vimANehi, saMmANahisi, mA ya tattha tuma ujjotaM kAhisi, tIevi japakhakAUhalleNa dIvao sarAveNa | Thaito, so ya Agato, sataM paribhottUNa ratakIlatto pasutto, imAvi kougeNa sarAvagaM phoDatI, NavaraM pecchati tAya, tAe nAya, je hou ta hou, purva bhuMjAmi bhoge, pacchA sAI ratikilaMtAI, uggatevi sUre Na vibujjhati, pacchA baMbhaNI bhaNati- 'aciruggatae va sUrie, mAgahiyA ( 134-137) pacchA sA tIse dhUyA taM suNettA paDibhaNati-'tumae va amma e lave' mAgahiyA (135-137 ) pacchA sA dhijjAiNI bhaNati 'nava mAsa kucchIi dhAlitA' mAgahiyA (136-537 ) ahadA egeNa dhijjAiteNa talAga khaNAviyaM, tatthavi ya pAlIe deulaM ArAmo ya kato, tattha ya teNa jaNNao pavacito, chagalagA ettha mArejjIta, aNNayA ya kayAi so dhijjAtio mariUNa chagalio ceva AyAto, so ya ghecUNa appaNijjaehiM puttehiM tattha ceva ||89 // talAe jaNNi mAriuM Nejjati, so ya jAtismaro NijjamANo apaNoccayAe bhAsAe bonbuyati, appaNA ceva soyamANo, 181 jahA mae ceva pavAniya eyaM, so ya trubdhiemANo sAdhuNA egeNa atisIsaeNa darasati, teNa bhaNNati'sayameva ya luksva loviyA / dIpa anukrama [93-94] [102] Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA // 92 93 || dIpa anukrama [93-94] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [1...] / gAthA ||92-93/93-94|| adhyayanaM [2], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH zrIuttarA0 cUrNI 2 parISahAdhyayane // 90 // niryuktiH [122-139/123-141] [: AgamasUtra-43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH mAgahiyA ( 137-138 ) so taM soUna tuhikko caiva Thito, tehiM dhijjAiehiM citiyaM kimiha paJcaieNaM paDhiyaM teNa esa chagalao tuhikko Thito, tato sAdhUNaM gaMtu bhaNNati- kiM bhagavaM / esa chagalao tumhehiM paDhiyamettehiM tuhikko Thito ?, teNa sAdhuNA tesiM kahito sanbhAvo, jahA esa tujjha piyA, ki abhiNNANaM 1, teNa bhaNNati- api jANAmi, kiM puNa eso caiva kahedditi, teNa chagaleNa puNyabhave tehiM puttehiM samaM vihRNayaM hitaM taM gaMtUNa pAhiM khalavaleti, evaM abhiNNANaM, pacchA tehiM sukko sa sAdhusamIce dhammaM soUNa bhattaM paccakkhAiUNa devalogagaM gato, evaM teNa saraNamiti kAuM talAgAsame jaNNA pavatiA tameva se asaraNaM jAtaM, evaMvidho'tra samavatAraH evaM tumme ime he saraNaM gatA, tadeva tassavi AbharaNagANi ghetUNa sigyaM gaMtumADhato paMthe, NavaraM saMjatiM pAsati mahitaDhikitAM, teNa sA bhaNNati- 'kaDagA ya te kuMDalA' gAthA ( 128-138) pacchA tAe bhaNNati- 'samaNo asi saMjato asi' gAthA ( 129-139 ) evaM tAe uvadiTTho samANo puNovi gacchati, NavaraM pecchati puNovi saMdhAvAraM eMtaM, tassa viTTamANo iMDiyasseva sarvADiso Agato, teNa itthikhadhAoM uruhittA vaMdito, bhaNito ya- bhagavaM aho mama paraM maMgalaM nimittaM ca jaM sAdhU mae diDo, bhagavaM / mama anuggahanimittaM phAsugesaNijjaM imaM modakAdi saMghalaM gheppatu, mama aNumgahatthA, so pecchati, bhAgaNesu AbharagANi chUDhANi mA dissaMti, teNa daMDieNa balAmoDie paDiggaho gahito jAba modage chubhAmi, NavaraM pecchati AbharaNagANi, teNa so khijjito uvAladdho ya, puNovi saMbodhito, pacchA divaM devarUvaM kAUNa baMdiUNa paDigato, teNa pubbaM daMsaNaparIsaho NAdhiyAsio pacchA adhiyAsio, daMsaNaparIsahI bAbIsatimo samatto // 'ete parIsahA' silogo ( 94 sU0 140 ) ete jaDudiTThA sambesi purato kAsavo bhagavaM vaddhamANasAmI teNa paveditA [103] parISadAdhyayanopasaMhAraH // 90 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA // 94 // dIpa anukrama [ 95] mUlaM [1...] / gAthA ||94/95|| adhyayana [ 2 ], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUNa caturaMgI ye // 91 // bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) niryuktiH [139.../141...] kahitA 'je bhikkhu Na viNaNejjA' mihaNaNA- parAjiNaNA 'keNaI'tti bAvIsAe egatareNa 'kaNDuvi' tti kvacit / iti bemi, gayA jahA viSaya sute / parIsahajjhayaNaM samattaM 2 // * evaM parIsahA adhiyAsetavyA imaM AlaMbaNaM kAuM jahA dullabhA imANi cattAri paramaMgANi, eteNAbhisaMbaMdheNa cAturaMgijjaM AgataM, causu aMgesu hitaM cAturaMgejjaM, etassa cattAri aNuyogadArANi jahA viNayasute tahA vaneUNa jahA NAmaniSphalo nikkhevo cauraMgejjaM dupadaM nAma, cattAri pikkhivitavyaM tattha egassa abhAve kato catudvANaM, teNa egassevaNikkhevo kAyavvo, tattha gAhA- 'NAmaM ThavaNA' gAthA ( 141-141) nAmaTavaNAo gatAo, dabvekagaM tivihaM, taMjahA eka dabbaM saccicaM acittaM mIsagaM ca sAccattaM jahA ego maNUso, acittaM jahA ego kArisAvaNo, mIsaM jahA puriso vatthAbharaNavibhUsio, mAtupadekagA uppaNNeti vigateti vA dhuvedi vA ete tinni diTTivAde mAtupadA, athavA ime mAtugapadA aAi evamAdi, saMgahekagaM jahA davyasaMcayamuddissa ego sAlikaNo sAlI bhaNNati, bahavo sAlayo sAlI bhaNNati, jahA viSphaNNe sAlI, taM saMgahekayaM duvihaM Adi aNAdihaM ca tattha aNAiGkaM avisesiyaM, Adi NAma visesiyaM, aNAiGkaM NAma jahA sAlI sAlitti, Adi kalamo, pajjaviSayaM duvihaM Adi aNAdi ca pajjayA guNAdibhedA pariNati, tattha aNAdihaM guNAsi, AdihaM vaNNAdi, bhAvekagamavi Adi aNAdiTThe ca aNAdiTThe bhAvo Adi udaio uvasamio khaio khaovasAmio pAriNAmio, udazyabhAvekagaM duvihaM AdimaNAdi ca, aNAdi udayito bhAvo, Adi pasatthamapyasatthaM ca, pasatthaM titthakaranAmodayAdi, apasatthaM kohodayAdi, uvasamiyassa khaiyassa aNAdiDDAdiDA bhedA sAmaNNa visesANamabhede na saMbhavati, kei khayovasamiyapi emeva icchati, adhyayanaM -2- parisamAptaM atra adhyayana -3- "caturaMgiya" Arabhyate [104] ekakanikSepAH // 91 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||94.../95...|| niyukti : [142-178/142-178] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka 1-%2 caNI % [1] gAthA % // 92 ||94...||| - zrIuttarAta bhavati, jeNa sammadiTThINa micchAdiTThINa ya khaovasamaladdhio bahudhA saMbhavaMti, tAsa duvihANaM ceva, jAo sammadiTThI-|| aMgarANa tAu pasatthAo, jAo micchAdiTThINaM laddhIo tAo appasasthAo, pAriNAmiyamAvikkayaM duviha-AiTThamaNAi8 ca, nikSepAH 3 aNAiTuM pAriNAmiyabhAvo, AdiTTha sAtiyapAriNAmio ya aNAdiyapariNAmiA ya, tattha sAtiyapAriNAmiekkagaM kasAya-| caturaMgIye pariNayo jIyo kayAyI, aNAdipariNAmiyaekkayaM jIvo jIvabhAvapariNato sadA evamAdi, iha katareNa ekkaeNa adhikAro?, | ucyate, bhinnarUvA ekkagA cattAri saddeNa saMgahitA bhavaMti, teNa saMgahikkaeNa adhikAro, suyaNANaM bhAve khaovasamIe vamRtitti bhAvekkaeNa adhiyAro, duyAdi parUvaNAvasare paravejjati, evaM sesa parUvitaM bhavati, tamhA caukkaNikkhevo, so sattavidho-'NAma ThavaNA' gAthA (142-141) NAmacattAri uvaNA0 daba0 khetta0 kAla gaNaNa bhAvaca0, NAmaThavaNAo gayAo, davacaukke || | cattAri dabvANi sacittAcittamIsagANi, sacitte cattAri maNUsA acitte cattAri karisAvaNA mIse catvAri maNUsA sAlaMkArA, khette cattAri AgAsapadesA, jami vA khette caukko parUvijjati, kAle ca ri samayA AvaliyAu vA evamAdi, jIma vA kAlera cattAri parUvijjati, gaNaNA ekko do tithi cattAri, bhAve etANi ceva cattAri paramaMgANi, ettha gaNaNAcaukkeNa adhikAro,18 cattAritti gataM / / idANiM aMgattidAraM, tattha gAhA-'NAma' gAhA-(143-141) NAmaThavaNAo gatAo,dadhvaMge imA dAragAhA'gaMdhaga osaMdhaMga' gAhA- (144-141) davvaMga chavihaM, taM0-gaMdhaMga osaMgharga majaMga AujjaMga sarIraMga juddhaMga, ettha egega api // 92 // aNegappagAraM, tattha gaMdhage imA gAthA 'jamadaggi'gAhA (145 142) jamadaggiNAma vAlao riNugA hareNugA ceva saMvaraNiya-18 | siya NAma tamAlapaNaM viSNiyANa majjho, magaMgo- gaMdhadravyaM rukkhataNe mocAyaM etANi malliyAvAsitANi koDiM agpati, koDI %2-10 dIpa anukrama [95...] -CTER [105] Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [...] / gAthA ||94...95...|| niyukti: [142-178/142-178] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||94...|| zrIuttaya cau~ 3 caturaMgIyA // 93 // grahaNAmityupamA, mahAryA aryo(ho) athavA imaM gaMdhagaM 'osIra hirirANaM' gAthA(146 142) usIra usIrameva hiribaraM vAlaoyAMgAniH / bhadradArusatapuSpANaM bhAgo ya tamAlapattassa tamAlapatrameva 'eyaM pahANaM evaM vilevaNaM' gAhA (147142) etaM gaMdhaMga, bhAvAMgAni dANi osadhaMgaM 'do rayaNIo' gAhA (148 142) do rayaNIotti dAruharidrA piMDaharidrA ya. mahiMdaphalaM NAma iMdrajavA, tini / usiNaMga iti tikaDuga, kaNagabhUlaM nAma billa mUlaM, udagao aTThamaM, 'esA haNato kaMDU' gAhA (149142) pUtI esA, gaMdhaMgaM| gataM / idANi majjaga 'solasa dAvAbhAgA' gAthA (150-142) kaMThayA, idANi AyojjaMga egamukuMdA tara' gAthA (151-- 143) egA eva hi mukuMdA tUrya, yathAbhimArakamagaNI ya, sarIraMga 'sIsamuroya' gAthA (152-143) kaMThayA, juddhaMgANita 'jANAvaraNa' gAhA (152-143) jANaM rahe Aso hatthI ya, jadi etAI Nasthi kiM kareu pAikko, laddhasuvi jai AvaraNaM kava-10 yAI Nasthi tApi Na sejjhati, sati AyaraNe paharaNeNa viNA kiM sakA hatthehi jajjhiuM, sati graharaNe jati kusalattarNa gasthi || Navi jANati- kidha joddhAtavyaM, sati kosalle NItievi viNA kiM karetu ?, samUhe mArejjatti avakkamaNaM ubakkamaNaM ca ayANato, jahA agaDadatto dakkhattaNeNa pheDati Deviti vA, tesu sabbesuvi laddhasu jati vivasAyo Nasthi va jujjhati aNigveyaM, saivi bavasAe sarIreNa asamattho kiM kareu ?, teNe jANe AvaraNa paharaNaM kusalataM NIti dakkhataM vavasAo sarIramArogga etANi juI| gANi // idANi bhAvaMgANi 'bhAvaMgaM viya davidha gAthA (154-144) bhAvaMga duvidhaM-sutaMga nomuttaMgaM ca, sutnaMga vArasaMgAANa, INT93 gosuttaMga caubdhiha, taMjahA-mANussaM dhammasutI saddhA tavasaMjamaMmi pIriyaM c| (155-144) ete bhAvaMgA dullabhayA saMsAre,12 tattha sarIradavaMgassa imANa egaThiyANi-aMga dasa bhAga' gAhA (156-144) aMgati vA dasatti vA bhAgatti vA bhedeti vA 4 dIpa anukrama [95...] [106] Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [...] / gAthA ||94...95...|| niyukti: [142-178/142-178] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIutrA caturaMgIyA gAthA ||94...|| // 94 // avayavotti vA puNNeti vA khaDeti vA dese padesA pabve sAhA paulA pajjavetti vA khiletti yA, bhAvaMgassa imANi egaDiyANi AlasyA'dayA ya saMjamo' gAhA, dayatti vA saMjamoti vA duguMchA lajjA chalaNA titikkhA ahiMsA virati vA, tattha mANussaM paDhama hai dayo dharmavighnAH aMga, taM ca dullabha, kathaM ?- 'mANussa khetta jAtI' gAthA (158-145) tattha mANusataM dullabha imehi dahi ditehiM parUvijjati, taM0-'collaga pAsaga' gAhA (159-145) esA gAhA jahA sAmAie, evaM AyariyaM khatvaMpi AyariyA jAti kulaM svati' AroggaM AugaM buddhi savarNa dhammassa kahaNaM piyasaDhA saMjamo tAma ya asaDhakaraNa, taM etANi logadullabhagANi, athavA annapari-15 vADIe gAthA, cacAri aMgANi dunlabhANi 'iMdiyaladdhINiattaNA ya gAthA, bhAvao iMdiyANi, labhittAvikoi aNibaciehira cava marati, Nibyatte'pi keI Na savvapajjacI hi pajjayata, pajjanaesupi puNaravi uvadhAtA bhavaMti kuMTAdibhiH, ahavA NinvatijjamANANi uvahammanti vI(thi)rabAhugaabAhugajAtaMvakhujjAdisu, sambanivvattIevi khemaM dullabhaM, khemo dhAtaM vibhavaM subhikkhana | dallabha, athavA dhAta-vibhavo, Arogga- virogatA, saTTA-dhammasaddhA, gahaNatti gAhako upayogI, avatti saMjamo aDe, athavA imehiM* dullabhaM 'Alassa' gAhA (160-151) AlasseNa sAdhUrNa pAsa na allIyati, ahavA Niccattamapatto, mohAbhibhUto imaMpi kAyavvaM | nathaci suNe na, ahavA avajJA ki ete jANatagA hiMDati ?, adhavA thaMbheNaM thaddho Na kiMci pucchati, ahavA aDhavihassa madassa | annayarathaM bheNa, ahavA daTTaNa ceva pavAe koho uppajjati, pamAdeNa paMcavihassa pamAdassa anatareNa, ahavA kiviNattA mA etesiM kiMci dAyaba hohitti taNa Na alliyati, bhaeNa vA ete NaragatiriyANi dAyaMti alAhi to etehiM suehiM, aNNANeNa // 94 // vA kuppahehi mohio imaMmi se Na ceva dhammasannA uppajjai, ahavA vakkhevo appaNo Niccameva Aulo, kouhalleNa NaDapecchAdisu, dIpa anukrama [95...] 1-31CARECIRCA4-% NCE [107] Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||94.../95...|| niyukti : [142-178/142-178] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIutsarA cUNau~ [1] gAthA ||94...|| caturaMgIyA // 95 // . * ahavA ramaNasIlo vaTTaguliyAdIhi, etehiM kAraNohi' gAhA (161-156) kaMThyA, dhammaMtarAiyANa kammANa udaeNaM dullabhaM saMjamamivi mA variyaM, sarIrahINatAe, jo puNa micchAdiDo so puNa dhammasutipi laNaM Na taM saddahati, tattha gAthA 'micchAdiTThI jIvo' dalebhatA (162-151) micchAdivI uvadi, pavayaNaM na sahahati, asambhAvaM praNa uvadiI vA aNuvadiDa vA saddahati, jo puNa sammadiTThI so uvAdidaM pavayaNaM sadahati,asambhAvaM puNa aNAbhogeNa (guruniogeNa) vA saihejjA, tattha aNAbhoeNa avikovio gihiesu saMkito anahiM paNNavejjamANo apaNo ya diDiesu eso jiNoyaesattikAUNa avikovio saddahejjA, guruNiAgeNaMti giNi I)si so taM niNhayadiTTi guruNA''Najjito saddahejjA, jahA ya 'tateNaM tassa jamAlissa aNayArassa evamAikkhamANassa evaM bhAsa0 evaM paNNa evaM parUvamANassa atthegatiyA samaNA NiggaMthA evamaTuM saddahaMti, tattha Na je ya eyamahU~ Na saddahati | | te NaM samarNa bhagavaM mahAvIre upasaM0 viharaMti, tesu puNa niNhayA ime 'bahuraya padesa' gAhA ( 164---152) bahuraya ja mAlIpabhavA' gAhA (165-153) 'gaMgAto dokiriyA' (166-153) etersi jattha uppanA diDio tA |imA jagarAo 'sAvatthI usabha' gAthA (Ava0 ), idANiM etesiM kAlo bhaNNati 'cauddasa solasa vIsA | gAhAu do, idANi bhaNNati- 'coisa vAsA taiyA' gAthA, akkhANayasaMgahaNI, 'jeThA sudaMsaNa' gAhA (167-153) | evaM sattahavi niNhayANa vattanvayA bhANiyacyA jahA sAmAinijjuttIe, ke praNa niNDae ettha AlAvaga paDikahanti 'soccA // 15 // NeyAuyaM maggaM, yahave paribhassati evaM aMgati gataM, assa caturaMganiSphaNNaM cAturaMgijja, NAmaniphano nikkhevo gato, suttANugame suttaM uccAratavvaM, cattAri paramaMgAIsilogo(95sU.181)cattArIti saMkhyA,pari(ra)mAnaM yasya tatparamaM, aGgyate'nenetyaMgaM, dIpa anukrama [95...] -- - [108] Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA ||95 114|| dIpa anukrama [96 115] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niryuktiH [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH paramANi ca tAnyaMgAni, aNuttarANItyarthaH, dukkhaM labhyata iti tairdulabhAni, iheti ihaloke, dihyatIti dehaM dehI-jIvo bhavati 'mANusattaM sutI saGkA saMjamaMmi manasi zete manuSyaH, zravaNaM zrutiH, kasyAsauH, zrutadharmasya, zraddhAnaM zraddhA, dharmasyaiva, virAjayatyanenaiva vIriyaM, saMjame vIriyaM, saMjame yogakaraNamityarthaH tatra tAvat prathamaM mAnuSyaM tasmin sati zeSAMgANi syuriti, tadapicApi durlabhameva, caturaMgIyA : kathaM ? 'samAvaNNANa saMsAre' silogo ( 96sU. 181 ) egato AvaNNA samAvaNNA, saMsaraNaM saMsAraH, saMsRtirvA saMsAraH, // 96 // zrI uttarA0cUNa 3 nAnArthA bhavAMtaratve sati jAyata iti, jananaM jAtiH, nAnAgotrAsthiti hINamajjhimauttamAsu, kaI NANAgottAsu saMsarati 1, 'kammA nANAvidhA kaDA' kriyata iti karmma nAmArthAntaratve sati taddhInottarajAtinirvarttakaM karma kRtvA pRthaka pRthaka puDho athavA puNo 2 vizvanAmakaprakAraM prajAyata iti prajA, vizvasA bhavatIti vistabhati vA, kathaM vissaM bhavissati 1, ucyate. ' egatA devaloge 'silogo (97 sU0 182 ) ekasmin kAle ekadA, dIvyaMta iti devAH devAnAM loko devalokaH, nArakAnAM loko nArakalokaH, egatA Asure kAye, asyatyasAvityasuraH asurANAmayamAsuraH, cIyata iti kAyaH, AhitaiH karmabhirAropi tairityarthaH, Adhito vA karmasu athavA karmabhiH zubhairazubhadevatve'pi sati uccasthAnavAn bhavati, azubhainIcaiH sthAnaiH, evaM sthAnAdisukhasaMvidA yathAkarmopagAH, azubhairapi Abhiyogya kilviSAdiSu sarvadevabhedAH yathAkamIpagAH / mAnuSyamapi prApya egatA svattio hoI' silogo ( 98 sU0 182) kSatAt trAyata iti kSatriyaH, caMDo' iti caNDAlaH, ahavA suddeNa baMbhaNIe jAto thaMDAlo, bukaso varNAntarabhedaH, yathA baMbhaNeNa suddIe jAto NisAdoti vacyati, bhaNeNa besIte jAto batti yucchati, tatya nisAeNaM aMbaTTIe jAto so bokaso bhavati, kSatriyagrahaNAduttamajAtayo gRhyante, caNDAlagrahaNAnIcajAtayaH, athavA vAgvi [109] naratva daurlabhyaM 11 98 !! Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA // 95 114|| dIpa anukrama [96 115] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayana [ 3 ], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niryuktiH [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA cUrNo 3 caturaMgIyA // 97 // bhAgAdiSu anye'pi nIcottamA mAnuSyajAtibhedAH, tiriesu 'tato kITa pataMgo ya' kaMThavaM, evaM pRthivyAdiSvapi ca ' evamAhajoNIsu' silogo ( 99 sU0 183 ) evamanena prakAreNa, Avarttate yatra sa AvarttaH, dravvAvatoM nadIsamudrAdiSu bhAve saMsAra eva, punaH punaryathA''varttate sattvA yathAyupaM tAmiti yogaH, Avartta Avarttasya vA yoniSu prANanaM prANaH prANA yeSAM saMtIti prANino, 'kammakivvisA' iti kammehiM kivvisA kammakivvisA, karmANi teSAM kiJcisANi kamekinnisA ta evaM tAsu | AvarttayoniSu paryaTaMtoviNa Nibvijjati saMsAre, na iti pratiSedhe, nivedanaM nirvedaH, saMsarati tAsu tAsu gatiSviti saMsAraH, saMsarati | vA dhAvatI tAsu jAtiSu saccaH, sarve arthA savvatthA, je maNustakAmabhogopakAriNaH te sarva eva gRhAMte zabdAdayaH, te ca paryAptA tasya, na cAsau tAn bhuMjAno nirvejjate, apyevAsau yathA yathA bhuMjate tathA tathA pratApo'bhivarddhate, evaM saMsAriNaH saMsaraMtaH | saMsAre duHkhaH zArIramAnasairabhibhUyamAnA na nirvidyate, adhyeva raMjaMta eva, ko'bhiprAyaH ?, yatastatpratighAtAya nodyamaMte, athavA 'samvattha khattiya'tti sarvaiH kAmairthasyArthaH sa sarvArthaH, sa hi bhraSTarAjyaH, tasyAjJA vitathA, yo rAjA, kAmaiH sarvairevArthaH, sa ca tAn prArthayan na nirvidyate, evamasAvapi saMsArI saMsAre duHkhAbhibhUtaH saMsArasukhAnyeva prArthayet, na taiH prArthanAsukhairnirvidyate, te evaM saMsaraMta: 'kammasaMgehiM saMmUDhA' silogo (100 sU0 183 ) sajyate yatra sa saMgaH, paMkAdayo dravyasaMgaH, kAmasaMgastu kAmabhogAbhilASaH, athavA sarva eva karmasaMgataiH karmasaMgaiH saMmUDhAH samastaM mudyate'smAt saMmUDhA, duHkhameSAM jAyate duHkhitA, pedyaMta iti vedanAH zarIrAyA bahavo vedanA, athavA ata eva duHkhitA yena bahuvedanA athavA kSutpipAsAdyeva bahavo vedanA, 'amANusAsu | joNIsu' mAnuSANAmiyaM mAnuSI na mAnuSI amAnuSI, niyataM nizcitaM vA hanyate nihanyate, vizeSeNa vA hanyate, kammANaM tu pahANAra' [110] AvarttayonibhramaH // 97 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niyukti: [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata naratvAdi sUtrAMka [1] gAthA // 95114|| zrIuttarAThA silogo (101 sU0183) tu bisesaNe, kiM visesayati ?, teSAM mAnusajAtinirvartakAnAM karmaNAM prahIyata iti prahANA, Anu-101 cUrNIhI pUrvI nAma kramaH tayA AnupUrvyA, prahIyamANeSu manuSyayonighAtiSu karmasu nivarttakeSu vA'nupayeNa udIryamANesu, kathamAnupUrvyA | udIryate, ucyate, ukkaDUMte jahA toya, ahavA kammaM vA jogaM va bhavaM ca AyugaM vA maNussagatiNAmagottassa kasmizcittu | caturaMgIyA | kAle kadAcit , tu pUraNe, na sarvadevaityarthaH, 'jIvA sodhimaNuppattA' zuddhayate aneneti zodhiH tdaayrnniiykrmaapgmaadi||98|| tyarthaH, manuSyabhavo mAnuSyaM tamapi ca 'mANussaM viggaha laTuM' silogo (102 sU0 184 ) vigRhyate'neneti vigrahaH, saca yathA durlabhaH tathA coktaM collagapAsakAdibhiH, idAnaM dvitIyamaMga suti, dhammassa zravaNaM thutiH zrUyate vA. priyate vAra bhArayatIti vA dharmaH, duHkhena labhyate iti durlabhaH, Aha- zravaNAdasya kiM bhavati ?, ucyate, 'jaMsoccA paDivajjati' yaM3 hAiti anirdiSTasya nirdezaH ' soccA' zrutvA pratipadyante, tapo bArasavidho, khaMtiggahaNena dasavidho samaNadhammo gahito, ahiMsA-da gahaNeNa paMca mahavvayANi || 'Ahacca savaNaM laTuM' silogo (103 sU0 184) Ahacca NAma kadAcit, kasya zravaNaM,8 dharmasya, zraddhA, saMyamodyama ityarthaH, paramadurlabhA nAsmAtparaM kiMcidapyanyat durlabhaM paramadurlabhA, kathaM tarhi , viSayatRSitA hi vilA (sinA soccANaAuya maggaM nayanazIlo naiyAyikA, yaM zrutvApi bahavo sarvato paribhrazyante, kecittAvat darzanAdapi paribhasaMti, kecit zraddhAnAt, athavA sarvato bhrazyate jahA NiNhavA, ye'pi na bhrazyate teSAmapi 'surti va lar3e silogo (104 sU0184) virAyate yena taM vIritaM bhavati, ca punarvizeSaNe, sarvadurlabhaM hi saMjamAriyaM zeSebhyaH, athavA paMDitavI riyAmiti vizeSyate, dAM kutaH 1, jao 'yahave royamANAvi kevalaM rocamAnA eva samyagdarzane vartate, na tu caritraM pratipadyante, evamiya sAmagrI dIpa anukrama [96 U2002- // 98 / / 115] 2 [111] Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niyukti: [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||95114|| - zrIuttarAdurlabhA, ekaikasya cAritralAbhAyupAye collagAdayo vaktavyAH, athaiSA sAmagrI kathaM bhavati ?, ucyate, ekaikAvaraNakarmaprahANataH, VI zraddhAcUNIM mANusattami AyAto' silogo ( 185 sU0 185) kaMThyaM, 'tavassI vIriyaM laddhaM tat tapasvIbIriyaM labdhvA samyagdolabhyaM vRttaH saMvRttaH saMyata ityarthaH, susaMvRtAtmA tapovIryeNa sa kSipedraja iti saMkSiNuyAdityarthaH / syAt-kathaM saMvaro bhavati?, ucyate, bhAvazuddhitaH, zodhicaturaMgAyA yenApadizyate'sodhI ujjuabhUtasya silogo(106.185)zodhanaM zuddhiH,arjatItiRjubhUtaH,tadguNavatastu dharmazuddhiH,tapyate zuddhayate mahimA // 99 // zobhanA vA zuddhiH tiSThati, nAvagacchatItyarthaH, azuddhasya hi azodhitamalasyevAturasya na zobhirbhavati, sa evaM bhAvazuddhasaMbaravAnihaiva | 'NibvANaM paramaM jAti nivRttinirvANaM,paramaM NAma na tena muktisukhanAtratyaM saMsArasukhaM tulyamasthi kahApi, dASTAMtiko'rthaH na zakyate | dRSTAntamaMtareNApapAdayituM, ekadezenopanayaH kriyate, jahA'ghatasitte va pAvae'jaghAta gharatti vA ghataM, pAvaM va havyaM surANaM pAvayatIti / | pAvakaH, evaM loiyA bhaNaMti, vayaM puNa avisase dahaNa(Na dahe)iti pAvakaH, yathA ghatAbhiSiktaH pAvakaH parAM nivRttimAmoti tathA'sAvRjubhAvo'pi ihaiva tAvat vibhuktAmRtapAnena nivRttimAmoti ca, uktaM hi- 'navAsti rAjarAjasya tatsukhaM naiva devarAjasya / yatsukhamihaiva sAdhorlokavyApArarahitasya // 1 // syAt-kadhaM jAyate nivRttiH pAvakasya ghRteneti ?, ucyate, yena tRNatupapalAlakArIpAdibhirI| dhanavizeSariMdhyamAno na tathA dIpyate yathA ghRtenetyato'numAnAt jJAyate yathA ghRtenAbhiSikto'dhika bhAti, tathA nirmANasya ghRteM-18| hai dhanAdikameva, na taNA, paThyate 'ghatasitteva pAvara', nAgArjunIyAstu paThaMti evaM 'catuddhA saMpadaM lahUM, ihaiva tAva bhAyate / teyate teya- // 99 / / saMpatre, ghayAsitte va pAvae // 1 // etattAvadihaiva phalaM caturaMgasya, pAralokikaM tu 'vikiMca kammuNA' silogo, (107 sU0 186) TrA athavA ayamupadezaH- sa evaM nivRtAtmA vikiMca kammuNA heuM, vicira pRthabhAve, pRthak kuruSva ahavA vigiceti ujjhita ityarthaH, dIpa anukrama 40.4 [96 115] -539-4-42 [112] Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niyukti: [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||95114|| zrIuttarA0hinotIti hetuH, karmaheturiti karmanidAna, rAgAyAH karmahetavaH, athavA mithyAdarzanAviratimAdi, yamo nAma saMyamaH taM saMyamazIlavaiSamyaM cuNA cirAhi, keNa ?, 'khetIe kSamaNa zAntiH AdigrahaNAt dazaprakAra: zramaNadharmaH, sa evaM yazasvI vikiMca karmANi 'pADhavaM zarIraM hicaturaMgIyA 1ccA ' puhavIe bhavaM pADharva, tatra pRthati pRthate vA tasyAmiti pRthivI, pRthivyAM bhavaM pArthivaM, vaizeSikasAMkhyAnAM hi pArthivaM zarIraM, cakSuHzrotraghrANarasanAdi AkAzAplejovAyurAjyotizca, svasamayAsiddhito'pi- pArthivamiva pADhivaM, taddhi zailezI prAptasya // 10 // bhagavataH zailabhUtaM bhavati, sa ca pArthivaH zaila ityataH pADhavaM zarIraM hitvA, ye'pi na nirvAnti tairapi saMlihitAtmabhiH tadutsRSTa pRthivItulyaM bhavatItyata pADhavaM zarIraM hitvA, athavA sukhaduHkhavikalpa vikala)tvAt pADhavaM zarIraM, uktaM hi-'puDhavIciva sambasaheNa bhagasAvatA', zIryata iti zarIraM, hetvA NAma hevA, Urdhvamiti mAkSaH bhRzaM kramati iti caturaMgaphalamuktaM ||ye punaH pUrvakarmAvazeSataH na tatphalaM 13 vApnuvaMti te'pi caturaMgahetukarmata eva saMsAraphalamAsAdya 'bisAlisahi sIle silogo (108 mU0108) samAnaM samarza, 14na sadRzaM visadRzya(za), ralayorakyamitikatvA, te hi vizAlisA hi zIlayaMti samiti zIla, visarisANi, kaI visahazAni!, na hi sarve tulyataponiyamasaMjamA bhavaMti, uktaM hi- "jahA jahA Na tesiM devANaM tavaniyamabaMbhacerANi UsitAni bhavati, jassa jArisa sIlamAsi tAriso jakkho bhavati" yAMti kSayamiti yakkhA, uttaruttarA NAma tapovizeSaiH sthAnaH riddhisukhasaMpadaH prApnuvaMti, yathA saudharmesANAdI, mahAsukkA va jalaMtA'zomata iti zukrAcaMdrAdityagrahagaNAdi mahAzuklA,pratyakSatvAcca caMdrAdityAnAM na hInopamA, kena vA'nyenopamIyate ?, cayanaM cayaH, punazcyavatIti punazcyavaM, na hi tasmin devaloke, dIrghAyutvAcca manyante yathA vayaM na cyo M // 10 // pAmaH, athavA teSAM nityamukhasaktAnAM citaveyaM na bhavati cyopyAmo bayamiti, 'arpitA devakAmAnAM silogo(109 sU0186) EARCRACAMERARKARICHES dIpa anukrama - [96 --- 115] - [113] Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niyukti: [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||95114|| zrIuttarA arpitamasyAstItyarpitaH arpitavAnityarthaH,arpita gamitaM darzitamityarthaH,te hi pUrvoktapanata(tapo'va) sthAmiva tapaupanatA iva teSAM deva- 12pretyadazAcUNoM kAmAnAM arpitA iva arpitA,yathA bhavadbhirlalayitavyA ete,kAmyaMta kamanIyA yA kAmAH,rocata rocayati vA rUpaM, kAmato rUpANi viku-18 mAni vituM zIlaM yeSAM te ime kAmarUpavikurviNaH, aSTaprakAraizvaryayuktA ityarthaH, na caiSAmalpakAlika saukhyamityato'padizyate-'uhaMkappesu | " ciTuMti' Urddhamava kalpAH2 teSu uDekappesu, ahavA uvarimesu kappesu, pUrayatIti pUrva, AvarSatIti varSaH, mahaNi pUrvANi ca zatAni ca, 14 apratyakSatvAt na palyopamasAgaropamAni, kriyata dharmadhAraNA, dezakAnAM ca pUrvAyuSaM manuSyamArabhya yAvarSazatAyuSa ityataH tatpratya kSIkaraNAmapadizyate puvAvAsa satA bahU / 'tastha ThiccA jahA ThANa' silogo (110 sU0187) tattheti tasmimiti, yathAvasthAnamiti iMdrasAmAnikAnyAyuSkata eti, nahi teSAmupakramo astItyataHAyuSkakkhayA oti mANusaM joNi upatyAyAntItyupati, | manuSyAnAmiyaM mAnuSI, yuvati jupati vA tAmiti yoni se dasaMge'bhijAyati' dazAnAmaMgAnAM samUho dazAMga, tadyathA 'khataM vatthu silogo (111sU0 187) bIyata iti kSetra-grAmanagara, yavAdisasyAni vA yatrotpadyante, athavA(Aya)kSetramityarthaH,rAjagRhamagavAya, vasaMti tasmimiti vastu tatra kSetra setuM ketu setu ketu vA, setu rahaTTAdi, ketuM pariseNa niSphajjate, ikSvAdi setu ketu, ahavA vatthupi | setuM bhUmiparAdi,ketuM yadabhyucchritaM prAsAdAyaM, ubhayathA gRhaM setuketuM bhavati,athavA vatthaM khAyaM upasiyaM khAtUsiya, khAtaM bhUmidhara UsitaM pAsAo khAtUsita bhUmigharovari pAsAdo, hiraNNagrahaNaNa rUpyasuvaNNa gahita, pazyate tamiti pazu, se sanvaM caupparya gahiya / / |101 // | 'dAsapIkasaM' dayita iti dAsaH, pure zayane puruSaH, ete cattArivi khattavatthuhiraNNapasabo dAsapauruSaM ca ekaM kAmaMgakhaMdha, 'jastha se 31 uvavajjati' jesu jesu kulesu etANi cattArivi sadA sucINNANi vatdha vijjaMti, itarattha hi dukkhaM vibhavahInaM syAt , kiM tarhi , dIpa anukrama [96 115] E1%ace [114] Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niyukti: [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03) uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA prata pramAdasvarUpa sUtrAMka [1] gAthA // 95114|| zrIuttarA bhAvanA-yenAsau garbhalAlitameva bhavati, ekamaMgamuktaM, 'mittavaM NAtavaM hoi' silogo (112 mU0 187) majjati majjaMti vA cUNA lAtamiti bhitra mitramasyAstIti mitravAn , jAtakA asyAstIti jJAtavAn , mittA sahavADDitAdi, NAtagatA ta'mmApii saMbaddhA asaMskRtA. vA,gUyati iti gotraM uccAgottaM rAjA rAjAmAtyo bA, vRNIte vRNoti varNayati vA tamiti varNaH (tadvAn rUpavAnityarthaH, 'appAtake mahA" panno' appAtako nAma arogA, kSutpipAsAdyA hi nityaM anugatA eva zarIrarogAH, AmayAstu naivotpadyante, uktaM hi-'kccicnaa||102|| rogyamatIva medhA' mahatI prajJA yasya sa bhavati mahAprajJaH, paMDitaH ityarthaH, avijAto nAma vinItaH anukUla ityarthaH, yazasvI balavaM, bhaetAni daza "bhoccA mANussate bhoe' silogo (113 sU0188) apaDirUve asarise anehiM ahAuyaM pAlittA puccaviso-* hiM puNa bohiM labhettA / tamhA 'cauraMga dullabhaM mattA' silogo (114sU0188) mattA cAtuM saMjamaM paDibajjiyA tavasA dhutakammase siddha bhavati sAsate, itivama / nayAH pUrvavat , cAturaMgijja sammattaM 3 // evaM caraNaM dullabha jANettA appamAto kAyayo, jahA tesuNa paribhassati, teNa imaM pamAda'pamAdaNAmaM ajjhayaNamAgataM, tassa kI cacAri aNuyogadArA jAva NAmaNipphane nikkheve pamAda'pamAda, pamAde varNite tappaDivakkho appamAdo vArNata eva bhavati, so| pamAto caubviho- 'NAma ThavaNA' gAthA (179-190 pra0) tattha davvapamAdo jeNa bhutteNa vA pIteNa vA pamatto bhavati, jANi vA aNNANi vatthUNi pamAdakartRNi NijjAsagaMdharvaAlasyAdIni, bhAvaprasAdastu Atmava pramattA, sa ca paMcadhA pramadyate 'majjaM visaya kasAyA' gAhA (180-190 pra0) majjapItasya hi bhAvapramattatvAta na kAryAkAryadakSo bhavati, 'kAryAkArye Na jAnIte, bAcyAvAcye tathaiva c| gamyAgamye'ti(vi)mUDhaca, nApeyaM mjjmitytH||1|| tathA viSayapramaco'pi katyAkRtyAnabhitro dIpa anukrama [96115] // 10 // adhyayanaM -3- parisamAptaM atra adhyayana -4- "asaMskRta" Arabhyate [115] Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti: [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata karaNanikSepAH sUtrAMka [1] gAthA // 115127|| // 103 // ENNEC zrIuttarAbhavati, kasAemu vivihaM AhaNai hiMsati akkosati kalahasAhasIhoti, NihApamacovi palIvaNagAdiSu viNassati, iMdiyapramattAnRNIvi magAdayo viNAsa pAvaMti, jahA saNa migo', gAhA, esa pamAdo'vi paMcaviho bhaNio, tassa yapaDivakkhe appamAdo, sovi paMcaviho, esa ceva appamAdeNa bhaNitabbo, 'paMcaviho ya pamAdo mAhA (181-191) kiMca gato NAmInapphaNNo, sutcAlAvagaasaMskRtA. niphaNNo, suttaM uccAratavvaM 'asaMkhataM jIvita mA pamAdae' vRttaM ( 115 sU0 191) saMskriyate sma saMskRtaM,na saMskRtaM asaM skRtaM, yataH pUrvakRtakAraNa katarato vinAzamApyat punaH saMskAryate tat saMskRtaM bhavati, yathA chidrapaTa: puNovi saMvijjati tubhijjati* havA, jaMtu viNaTuM puNa na sakati saMskartu tadasaMskRtaM bhavati, yathA ghaTabheda ityAdi, athavA AkAzAdIni vA nityadravyANi asaM skRtAni, tattha imA gAhA 'uttarakaraNeNa' gAhA (182-194 pra0) saMskRtaMti vA karaNaMti vA egahu~, teNa karaNena tameva nikkhiktavva-'NAma ThavaNA' gAhA (183-194) NAmakaraNaM jassa karaNAmiti NAma, athavA NAmassa gAmato vA jaM IN karaNaM taM NAmakaraNaM, akkhaNikhevo jo jassa karaNassa AgAravisesotti, dabbassa davveNa vA dami vA je karaNaM taM dabakaraNaMti, taM duvihaM- Agamato NoAgamato ya, Agamato jANae aNuvautte, NoAgamato jANagasarIra0 bhaviyasarIra0 tabvairica, vatiritaM | duvihaM- saNNAkaraNaM NosaNNAkaraNaM ca, tattha saNNAkaraNaM aNegavihaM ca, jaimi jaimi dabve karaNasaNNA bhavaMti taM saNNAkaraNaMti, jahA- kaDakaraNaM addhAkaraNaM pelukaraNaM evamAdi, 'saNNA NAmati matI taM No NAma jamabhihANaM / / jaM vA tadatthaviyale kIrati padaca tu daviNapariNAma / pelukaraNAdi gahitaM tadatyahINa Na vA saddo // 1 // jati Na tadatvavihINaM to kiM dabakaraNaM jato teNaM / davvaM kIrati saddeNa karaNaMti ya karaNarUDhIo // 2 // idANiM NosaNNAkaraNaM, taM duvihaM, taM0- payogakaraNaM vIsasAkaraNaM ca, vissa % dIpa anukrama [116128] // 10 // E0:304610-12 [116] Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti: [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata S TIGATYT! sUtrAMka [1] gAthA ||115127|| zrIuttarA0 seti ko'rthaH ?, vitti viparyaye, anyathA bhAva ityarthaH, sa gatI, vivihA gatI vizrasA, te duvidha-sAdIya aNAdIyaM ca, karaNa cUrNI aNAdIyaM jahA dhammAdhammAgAsANa aNNoNNasamAdhANaMti, 'NaNu karaNamaNAdIyaM ca viruvaM bhaNNatI Na doso'yaM / aNNoSNa samAdhANa jamiha karaNaM Na NivvatI // 1 // ahavA padapaccayAdupacAramAtraM karaNaM, yathA gRhamAkAzaM kRtaM utpamakamAkAza asaMskRtA. vinaSTaM gRhaM, gRhe utpane vinaSTaM AkAzaM / idANi sAiyaM vIsasAkaraNa, taM duvihaM-cakkhuphAsiyaM acakkhuphAsiyaMca, cakkhuphAsiyaM // 104 // dAja cavasA dIsai, taM puNa anmA ammarukkhA evamAdi, cakkhasA jaM na dIsai taM acakkhuphAsitaM, jahAda | dupaesiyANavi paramANupoggalANaM evamANiM jaM saMghAteNaM bhedeNa saMghAtabhedeNa vA uppajjati taM Na dIsati chaumattheNaMti 4 teNa acakkhuphAsitaM, bAdarapariNatassa aNaMtapaesiyassa cabuphAsiyaM bhavati, payogakaraNaM duvidha-jIvapayogakaraNaM ajIva-18 payogakaraNaM ca, hoi payoge jIvavivAgo, teNa ciNimmANe sajI ajIvaM vA payogakaraNaM, taM duvihaM-mUlapayogakaraNaM uttarapayogakaraNaM, mUlapayogo NAma mUlaM AdirityanarthAtara, tattha mUle orAliyAdINi paMca sarIrANi, payogakaraNaM nAma jo niSphano to niSphajjati, taM tesiM ceva urAliyaveubdhiyaAhArayANaM tiNiM uttarakaraNaM, sesANaM tatthi, tattha mUlakaraNaM att|8| aMgANi aMgovaMgANi urvagANi ya, jahA sIsa uro ya upara paTTI bAhA ya doSi uruyA ta / te advaigANI puNa sesANi tahegANi // 1 // hA~ti ubaMgA aMguli NAsA kaNNA ya jahaNaM ceba, NadadaMtamasakesu aMgovaMgA evamAdINi, ahavA ida ucarakaraNaM daMtassa rAgo kaMNavaNaM nahakesarAgo, evaM orAliyaviuvviyANi, AhArae nasthi tANi, imaM vA AhAragassa gamaNAdI[81am iti, ahavA orAliyassevegassa uttarakaraNaviseseNa osaheNa vA paMcaNha ya iMdiyANaM viNaDDANaM puNo varaNA NiruvahatANa vA EcAA%BACHAR dIpa anukrama [116128] [117] Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||115127|| dIpa anukrama [116 128] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [ 4 ], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niryuktiH [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH viNAsaNaM evamAdi, tattha puNa orAliyaveucviyaAhArayANaM tivihaM karaNaM- saMghAtakaraNaM paDisADaNAkaraNaM saMghAtaparisADaNAkaraNaM ca, dohaM sarIrANaM saMghAtaNA Natthi, uvarillANi donni akhAtINi, vinivi karaNANi kAlao maggijjati, tatthomaroliya sarIrasaMghAtakaraNaM jaM paDhamasamayodavannagassa, jahA telli ogAhio chUDho tappaDhamatAe Adiyati, evaM jIvovi uvaasaMskRtA. OM vajjati paDhame samaye gaNDai orAliya sarIrapayogAI davbAI, Na puNa muMcati kiMci, parisADaNAra hi samayo maraNakAlasamae, // 105 // etthaM ca so muMcati Na geNhati, majjhime kAle kiMci giNhati kiMci muMcati, taM ca jahaNeNaM khuDDAyabhavaggahaNaM tisamaU, ukkoseNaM tini palitovamANi samaUNANi, 'do viggami samayA samayo saMghAyaNAte tehUNaM / khuTTAgabhavaggahaNaM savvajahaNo ThitI kAlo // 1 // ukkoso samayUNaM jo so saMghAtaNAsamagrahINo / kiha Na dusamayavihUNo 1 sADaNasamavana timi // 2 // bhaSNati bhavacarimaMmivi samae saMghAta sADaNe caiva / parabhavapaDhame sADaNamao tadNo Na kAlAt // 3 // jati parabhavapaDhame sADo Nibbiggahato ta taMmi saMghAto / NaNu sabbasADasaMghAtaNAo samataM virudvAo // 1 // jamhA vigacchamANaM vigataM uppajjamANa uppannaM / vo parabhavAdisamaye mokkhAdANANa Na virohe || 3 || cutisamae Nehabhavo iha dehavimokkhato jahA tIe / jati taMmi) Na parabhavo'vi to so ko hou saMsArI 1 // 4 // NaNu jaha viggahakAle dehAbhAvi dvito parabhavo so / cutisamaevi Na deho Na viggaho jati sa ko hotu 1 / / 6 / / idANi aMtaraM, saMghAtaMtarakAlo jahaNagaM khuTTagaM tisamaUNaM / do viggama samayA tati saMghAyaNAsamayo // 1 // tehUNaM khabhavaM dhariDaM parabhavamaviggaheNeva / gaMtUNa paDhamasamae saMghAtaM - to sa viSNeto // 7 // idANi saMghAtaparisADataraM, jaM ' ubhayaMtaraM jahane samayo nivvigaNa saMghAto / paramaM satisamayAI te zrIuttarA0 cUNauM 4 [118] karaNAdhikAraH // 105 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] | gAthA ||115-127/116-128|| niyukti: [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata karaNA: cUNoM dhikAra: sUtrAMka [1] gAthA // 115127|| shriiuttraa| tIsaM udhinnaamaaii|9| aNubhavituM devAdisu tettIsamihAgayassa ttiymi| samae saMghAtAto duvihaM sADatara vocch||10|| khuDDagayabhavaggahaNaM jahaNNamukkosayaM ca tetiisN| taM sAgarovamAI saMpuNNA puncakoDI y||11||idaanni veubviyassa-veubviyasaMghAto samayo so puNa viuvvaNAdIe asaMskRtA orAliyANamahavA devaadiinnaadighnnmi||12||ukoso samayadugaM jo samayaM ucciya mato bitIe / samae suresu baccati Niviggahato ya ta / tassa ||13||ubhyjhnnnnN samayo so puNa dusamayaveubdhiyamatassA paramatarAI saMghAtasamayahINAI tettiis||14||veunciysriirpriisaaddnn-12 ||106||daa kAlovi samaya eva / idANi aMtaraM, beuvviyasarIrasaMghAtaMtaraM jahaNeNaM erga samayaM,soya paDhamasamayavauvvitamatassa viggaheNa ttie| samaye yeuviesu saMghAteMtassa bhavati ahavA tatie samae veubviyamatassa aviggaheNa devesu saMghAteMtassa,saMghAtaparisADataraM jahaNNeNaM samaya evAso puNaravi gheubbiyamatassa aviggaheNa saMghAtassa bhavati,sADassa aMtaraM jahaNNaNa aMtomuttamukoseNaM aNataM kAlaM,vaNassatikAlo, | idANi AhArayassa, AhAre saMghAto parisADo ya samayaM samaM hoti / ubhayaM jahaNNamukkosayaM ca aMtomuhuttassa ||shaa baMdhaNasADubhayANa jahaNyAmaMto muhuttamaMtaraya / ukkoseNa avaI pogglpriyttttdesuurnn||tiyaakmmaannN puNa saMtANANAditoNa sNghaato| bhavANa hojja sADo se-* lesIcaramasamayaMmi // 3 // ubhayaM aNAiniharga saMtaM bhavyANa hojja kesiMci / aMtaramaNAdibhAvAdaccaMta viyogato gesi // 4 // jIvamUlapayogakaraNaM gtN| idANi jIvauttarapayogakaraNaM,tattha gAhA 'etto uttarakaraNaM'gAhA(193-201) saMghAtaNA ya gAthA (194-201) saMghAyaNAkaraNaM jahA paDo taMtusaMghAtaNa Nivattijjati, parisADaNakaraNaM jahA saMkhaga parisADaNAe Nivyattijjati, saMghAtapaDisADaNAkaraNaM jahA sagaDaM saMghAyaNAe ya parisADaNAe ya Nivvattijjati, Na ca saMghAto Na ca pari- MsADo jahA dhUNA uDDA tiricchA vA kIrati, 'ajIvappayogakaraNa' gAthA (195-201)jaM jaM nijjIvANa kIrati jIvappayogayo / dIpa anukrama [116128] 106 // [119] Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||115 127|| dIpa anukrama [116 128] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [ 4 ], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niryuktiH [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH taM taM vaNNAdi rUpakammAdi vAvi tadajIvakaraNaMti // 1 // davvakaraNaM gataM idANi khettakaraNaM- 'Na viNA AgAseNaM' gAthA ( 196-201 ) khattaM AgAsaM tassa karaNaM Natthi tahAvi vaMjaNato pariyAvaNNaM, jamhA Na viNA khatteNa karaNaM kIrati, ahavA khettasseva karaNaM, vaMjaNapariyAvaNNaM nAma jaM karaNeNaM abhilappati, aha jahA ucchukaraNAdIrya, bahudhA, sAlikaraNaM tilakaraNaM evaasaMskRtAmAdi, athavA jammi khate karaNaM kIrati vaNijjati vA, khettaM karaNaM AgAsevi, tassa vaMjaNapariyAvannaM / idANi kAlakaraNaM 'kAlo jo jAvatio' gAthA (197-202 ) kAlakaraNaM jaM jAvatiyakAleNa kIrati, jaMmi vA kAlaMmi, etaM AheNa, ahaveha kAlakaraNaM cavAtijotisiyagAvaseseNaM ghettavvaM, tattha caraM sattavihaM caunvihaM thiramavakkhAyaM, evaM gAthA (198-203 ) 'sauANe' gAthA ( 199-202) 'pakvatidhayo duguNitA' gAthA / idANi bhAvakaraNaM, bhAvassa bhAveNa bhAve vA karaNaMti, 'bhAvakaraNaM (ca) duvihaM' gAthA ( 201-203 ) 'vaNNarasagaMdha' gAthA ( 202-204) appappayogajaM jaM ajIvarUvAti pajjavAvatthaM / tamajIvabhAvakaraNaM tappajjAyappaNAvekkhaM // 1 // ko davvavIsasAkaraNAto viseso imassa 1 NaNu bhaNitaM / iha pajjayavekkhAe davvaTThiyaNayamayaM taM ca || 2 || 'jIvakaraNaM tu' gAthA ( 203 204 ) jIvabhAvakaraNaM duvidhaM sutakaraNaM asutakaraNaM ca sutakaraNaM duvidhaM- loiyaM louttariyaM ca, ekeka duvihaM caddhaM abaddhaM ca baddhaM NAma jattha jattha suavaNibaMdho asthi, jaM evaM caiva paDhijjati uvariyaM tANi avaddhaM tattha baddhasutakaraNaM duvidhaM saddakaraNaM NisIthakaraNaM ca, 'uttIttha saddakaraNaM pagAsapADhaM ca saraviseso vA / gUDhataM tu nisIhaM baMdhassa sutattha - jaM adhavA // 2 // jaM loIyaM battIsaM aTTiyAo chattIsa paccaDiyAo vA solasa karaNANi logappavAtabaddhANi, (ahavA saMgAme paMca) taMjahAbaisAI samapArya maMDalaM AlIDhaM paccAlIDhaM etANi paMca logappavAte suyakaraNe nibaddhANi, tatthA''lIDhaM dAhiNa pAyaM aggato , zrIuttarA0 cUrNau 4 // 107 // [120] karaNAdhikAraH 1120011 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA ||115 127|| dIpa anukrama [116 128] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) niryuktiH [179...208/179-208] adhyayanaM [ 4 ], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra -[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 2 hutte kAUM vAmapAda pacchAhutaM osAreti, aMtaraM dohavi pAdANaM paMca padA evaM caiva vivazeyaM paccAlIDhaM cUrNAM 4 asaMskRtA. // 108 // basAhaM paNhIu anyaMtarAhutIo samaseDhIe kareti aggimatale bAhirAhuto, maMDalaM dovi pAde same dAhiNavAmahuttA osAretA uruNovi ( tahA ) AuMTAveti jahA maMDalaM bhavati, aMtaraM cattAri pAdA, samapadaM dovi pAde samaM niraMtaraM Thaveti, AruhatapavayaNe paMca AdesasavANi jANi abaddhANi, tatthegA marudevA, gavi aMge javi ubaMge pADho atha jA marudevA accatathAvarA hoUNa siddhatti, sayaMramaNasamudde macchANa paumapattANa ya savvasaMThANANi atthi, NavAre calayAgArasaM ThANaM Natthi, karaDakuruDANa ya kuNAlAe tesiM NimAlUNamUle basahI devANukaMpaNaM, ruTThehiM paNNarasadivasehiM varisaNaM, kuNAlANagarIviNAse tatie varise sAvete gare dondavi kAlakaraNaM, adhe sattamapuDhavIe kAlaNarage gamaNaM, kulANANagarIviNAsaNakAlAto terasame varise mahAvIrassa kebalanAzuppattI, evamAdi aNibaddhaM, etaM sutakaraNaM, NosutakaraNaM duvidhaM -- juMjaNAkaraNaM guNa karaNaM ca, guNakaraNaM duvihaM tavakaraNaM sajama0 ca, dovi visesitavyA, jujaNAkaraNaM tividhaM maNarjujaNAkaraNaM caubvihaM maNosaccAdi, evaM vayIvi, kAyajogo sattavidho orAliyAdIo, ettha katareNAdhikAro 1, ucyate, davvakaraNeNa tatthavi mUlappayogakaraNeNa, tatthavi NosannAdavyakaraNena, tatthavi payogakaraNeNa, tatthavi jIvapayogakaraNeNa, tatthavi mUlappayogakaraNeNa, tatthavi AyukaraNeNa, tattha gAthA 'kammagasarIrakaraNeNa' gAthA (205-205) kaMThyA, asaMkhataMti padaM gataM, jIvitamiti jIvate jIvitabAnU jAMviSyati vA, jIvaH, AyuH karmajIvanAdi jIvitaM bhavati, tatthedamAyuSkaM karmma asaMskRtaM bhavati, ko'bhiprAyaH, nahi jIvitaM tuTitaM tunnIyate vA na zakyate punaH saMskartu chinnavastravadityuktaM tumhA caritami appamAdo kAtavbo, jIryate yeneti jarA, jarAmupa [121] karaNAdhikAraH // 108 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sutrAMka aTTanamalla kathA [1] gAthA // 115127|| 09 // zrIuttarAnIto jaropanIto yena, yato na tatra trANaM, ko'bhiprAyaH 1, na jarAprAptasya punayauvanaM bhavati, 'ahaNa ujjeNi svastu' savvaM akkhA- cUrNau NagaM mANitabba, jAva phalahimalleNa macchiyamallaM nihaNAveUNaM NiyagaM gharaM gato, tattha vimukkajuddhavAvArI acchati, so mahallosikAuM paribhUyate sayaNabaggeNa, jahA'yaM saMpadaMNa kassati kajjassa khamoti, pacchA so mANeNa tesiM aNApulchAe asaMskRtA. kosI Nagari gato, tattha parisametaM uvaragamatigato rasAyaNamuvajIvati, so balaDo jAto, juddhagapaJcate rAyamallo jiraM-18 gaNo NAma taM NihaNati, pacchA rAyA muNai, to mama mallo AgaMtueNa Nihattotti Na pasaMsati, rAyANage ya apasaMsaMte samvo raMgA | | tuhiko acchati, tato aTTaNeNa rAiNo jANaNANimittaM bhaSNati-'sahavar3ayANa sauNANa sAhaha to niyayasayaNayANaM (c|)nnihto NiraMgaNo aTTaNeNa NikkhittasattheNa // 1 // evaM bhaNiyamette rAyaNA esa aTTAttikAuM tuTThaNa pUito, davvaM ca se pajjAvaio, AmaraNayaM deNNaM, sayaNavaggo ya etaM souM tassa sagAsamuvagato, pAyavaDaNamAdIhi pattiyAvio, davalobhaNa alliyAvito, |pacchA so ciMteti-mama dabbalobheNa alliyA-ti, puNovi mamaM paribhavissaMti, jarAparigato bAda Na puNa sumahalleNAvi payatteNa | sakissaM juvA kAuM, taM jAvaI saceDA tAva paccayAmitti saMpadhAtu pavvaito, evaM jarovaNItassa masthi sANaM bhavati evaM viyANAhi |jaNe pamatte' epamityavadhAraNe, neya jarovaNItassa hutthi tANaM, jarayA cA uvaNItassa saMviSayamiti,athavA evamityanumAne,kenAnuminotiI, jahA so naladAmo cANakeNa ghAtito saputradAraM corAn ghAditvA, evameva jaNovi, AyAramaramara paraloganiravakkho pubba-| | bhaNiehi pamAdehi pramattavAn pramattaH, pramAdayAnityarthaH, vividha jAnihi vizeSeNa vA jAnIhi, kimiti pariprazne, nu vitarke, katarAnaM kaNNu, vividhaM hiMsaMtIti vihiMsA, 'ajatA gahinti' na yatA ayatA asaMjatA ityarthaH, gahito gRhani mRhiSyati vA tAmiti, %AECAUSESASTER dIpa anukrama [116128] |109 // CAKER [122] Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata cUrNI va sUtrAMka [1] gAthA ||115127|| zrIuttarAvihiMso kAI gihissAMtatti gamiSyati vA, kahiM gacchissati ta vihiMsA ?, athavA jarovaNItassa huNasthi tANamiti, evamapi dhanaM na | jANemANo na jarAprahANAyodyato,kevalaM hiMsAdipamukhakammesu pavvaMto (pamattA),evaM(a)saMtANukaMpaNaM vihiMsA,svAdetat-kathamayamevamanAH trANAya tata ucyate 'je pAvakammehiM / vRttaM ( 116-206) je iti aNiddivassa Nidese, pAtayate tamiti pApaM, kriyata iti asaMskRtA. karma, karmANi hiMsAnRtasteyAbrahmaparigrahAdIni, dhaNaM hiraNNasuvaNNAdINi, samastamAdIyaMti samAdIyaMti, gRhaMtItyarthaH, asho||110|| bhanA matiH amatiH, yathA azobhanaM vacanamavacanaM, kathaM !, prANinAM nirapekSatvAt nistRzo niranukrozo tyaktaparalokabhayaH, evaM | vidhA amatiM gRhItvA, athavA Nasthi paraloge gatthi sukkaDadukkaDANi kammANitti, paThyate ca 'amayaM gahAya' azobhanaM mata amataM avacanavat, athavA amRtamiva gahAya, amRtenevArthaH saMgRhyate ityarthaH, tamevaM dhaNamuvajjiNiUNaM 'pahAya te pAsa payaTTie| nare' bhRzaM hiccA apahAya kRtsnamityarthaH, passatti zroturAmaMtraNaM, ta iti pAvakarmiNo, payaTTite pavRtte, tattu (na tu) suI, 'mare' iti || puruSasyAkhyA, vareNaM jAsakatvaM anugatA anumatA anubaddhA ityeko'rthaH NaraMga uti-garaMga-gacchati, anodAharaNaM 'je pAvakammehiM | ghaNaM maNussA' iti- egami Nagare ekko coro, so rati vibhavasaMpabesu gharesu khattaM khaNiu subahuM daviNajAtaM ghetaM appnno| ghiregadese kUve sayameva khANattA tattha davyajAta pakkhivati, jAhicchitaM va sukaM dAUNa kaNNagaM vivAheu pastaM saMti uddavettA tatva agade pakSivati, mA me bhajjA avaccANi vA parUDhapaNayANi haMtUNa rayaNANi parassa pagAsessaMti, evaM kAlo baccati, aNNatA // 11 // teNegA kaNNagA vivAhitA atIva rUviNI, esA pasUtA saMtA teNa Na mAritA, dArago se aTThavariso jAto, teNa ciMtiyaM| aticirakAlaM vidhAritA, eyaM puruvaM uddaveuM pacchA dAraya uddavissati teNa sA uddaveuM agaDe pakkhittA, teNa dAragaNa gehAto | dIpa anukrama [116128] % RECE%AC 1 [123] Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA ||115 127|| dIpa anukrama [116 128] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [ 4 ], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niryuktiH [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 4 asaMskRtA. // 111 // NigacchiUNaM kahA (ghAdhA ) kayA, logo milito, teNa maNNati me mAtA mAritatti, rAyapurisehi sutaM tehiM gahio, diTTho vo davbabharito, aDiyANi ya subahUNi, so baMdheUNa rAyasagAse samuvaNIto, jAyaNApagArehiM sacdhaM dadhvaM davAveUNa kumAreNa mArito, evaM pahAya te pAsa paryaTTite gare, evaM vaNijAdayo'pi kalkAdivirdena (bhirdhanaM) upAya tatprahAya paraloke vairivighAtamApnubaMti, na kevalaM paraloke caiva te dukkhAI pArvati ihaMpi te dukhAI pAviti dito 'teNe jahA saMdhimuhe gahIte ' vRttaM ( 117-207 ) styAyata iti tiSNaM, yena prakAreNa yathA, saMghAnaM saMdhiH, kSetramukhamityarthaH, atrodAharaNaM - egami nagare ego coro, teNa abhijjato gharagasta phalagacitassa pAgArakavisIsagaM khaNituM khattaM khataM khattANi ya aNegAgArANi kalasAgitidigavatasaMhitaM (tANi) payumAmi (sumAgi)ti purisAkiti vA, so ya taM kacisIsaga saMThitaM khattaM khaNato ghaNasAmiteNa vinAto, tato teNa addhapaviTTho pAesu gahito, mA paviDo saMto AyuSeNa vAvAissati, pacchA coreNa bAhiraThieNa hatthe gihito, se tehiM dohivi balavaMtehi ubhayathA kaDDejjamANo sataMkita pAgArakavisIsa gehiM phAlejjamANo attANo viravati, evaM svakarmmabhiH kRtyate pApakArI, esa dito, agaM asthovaNayo, 'evaM payA pecca ihaMpi loe' evamavadhAraNe, prajJA (jA) yaMta iti (prajA) kaDANa kammANa namokkho asthi', iha paratra ca ihaloke tAvat piyavippaogaappiyasaMpayogarogadAridadobhaggadukkhadomaNassAdi, paraloke puNa naragatiriyakumANasesu sArIramANasANi dukkhANi aNubhavaMti, avassavedaNIyANi karmANi, athavA 'evaM payA pecca ihaMpi loe, Na kammuNA bIhaha no katAyi ' prajA ityAmaMtraNe, prajA iha paratra ca karmmabhiH kRtyante, tenaivaMvidhAnAM karmmaNAM (na) pIhayet kadAcit, na pratiSedhe, kriyata iti karma, pIhanaM abhilasanaM prArthanAmityarthaH yaiH steyAdibhiH pApabhiH karmabhiH iha paratra ca pIDyante [124] ihalokespidhanamanadhoya sva karmaNA chedaH // 111 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] | gAthA ||115-127/116-128|| niyukti: [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata bhayA sUtrAMka [1] gAthA ||115127|| zrIuttarA0 tadvidhAnAM karmaNAM pIhanamapi na kuryAna, kiM punaH karaNAmiti, atrodAharaNaM-egami Nagare egeNa coreNa raciM darArohe pAsAde svaparo | AroDheM khattaM khataM, subahu ca davvajAtaM NINita, piyayagharaM va saMpAvalaM pamAtAe syaNIe hAtasamAladdho suddhavAso so tastha |gato, ko kiM bhAsatitti jANaNatthaM, jai tAva'jja logo meM na yANissaha puNovi punvaThizte coriyaM karissAmiti saMpahAreUNa.IN asaMskRtA vaMdana tattha va logo bahU milito saMlavati-ka, durArodhe pAsAde AroTu ksityeNa khattaM khata, kahaM ca khuilaeNaM khantaduvAreNa paciTTho, // 112 // puNovi saha davveNa Niggatotti, so suNiuM hariseuM ciMteti-saccametaM, kiM vahiM eteNa NimAsoci appaNo udaraM kaDiM ca paloeuM khattamuhaM paloyati, so rAyaniuttiehiM purisehiM kusalahiM jANittA gahito, rAiNo uvanIto sAsito ya, evaM pAvakammapatthaNe'vi dose, kimu karaNe, dehe vA hiMsAdINi pAcakammANi, pamattA pAvehiM kammehiM bajhaMti, teci pAvagaM ca pAviti, jaM ca parassa coeti pAvaM kamma kajjati tassa appaNA cava veditavyamiti, atrocyate, 'saMsAra' gAthA (198-209) vRttaM, saMmRtiH saMsaraNaM vA saMsAra:-narakAdi, athavA kohAdIya kamma, so saMsAro, samApanavAn samApanaH, paraMpareNati puttassa bhajjAe NaTThAe evaBA mAdi, ucyate ca 'saMsArasamAvanno parassa aTThAe 'paro NAma puttabaMdhavAdi, sAdhAraNaM nAma savvasAmannaM AtmanimicaM baMdhurAja-15 brAhmaNanimittaM vA, 'kammarasa to tassa tu vedakAle' tasyeti Atmanimittasya sAdhAraNasyeti vA, vedyate iti vedaH udaya ityarthaH, vedss| | kAlaH2, dAnamAnakriyayA banAtIti baMdhuH, baMdhuH kila ahitanigrahahitapravRtyartha, na cAsau tadahitaM karma nigRhItuM samarthaH, uktazca-IN 'savvassa sayaNamajhe, ego kassati duhidvito saMto / sayaNo'vi ya se rogaM Na viriMcati va nAseti // 1 // ' ityanena (na) saMdhavA | bAMdhavatvaM uciMtitti-karenti, atrodAharaNaM- egami nagare ego vApio aMtarAvaNe saMcavaharati, egAgI AmIrI ujjugA do rUvame *-*-k dIpa anukrama [116128] *- [125] Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||115127|| zrIuttarAtUNa kappAsaNimittamuvaTThitA, kappAso ya tadA samagyo vati, teNa vANieNegassa rUyagassa samitaM lAu~ kappAso diSNoparArthapApecUNau~ haso, jati doNhavi rUvagANa dacoti sA poTTalayaM baMdheUNa gatA, pacchA vaNiyato ciMteti- esa rUvago muhAe laddho, tato'haM eva uva- kAposikA | bhaMjAmi, teNa tassa rUvagassa samattaghayagulAi kiNiu~ ghare visajjitaM, majjA saMlattA- payapugne karijjAsitti, tAe patapuNNA * asaMskRtA |kayA, ityaMtare usmugo jAmAuo savayaMso Agato, se tAe parivesito ghayapUrehi, so bhujiuMgato, vANiyao hAyappavaNo bhoynn||11|| sthamuvagato, so ya tAe parivesito sAbhAvieNa bhatteNa, teNa bhaNNati-kina kayA ya ghayapUrA ?, tAe maNNati- kayA, te jAmAu| eteNa teNa savayaMseNa khaDyA,so ciMteti-peccha jArisaM kayaM matA, sA barAI AbhIrI bacatuM paranimitta appA apuNNeNa saMjIio, eso saciMto sarIraciMtAe Niggato, gemho ya vaTTati, so majjhaNhavelAe kayasarIracito ekassa rukkhassa hevA bIsamati, sAdhU ya teNolAgAseNa bhikkhANimittaM jAti, teNa so bhaNNati- bhagavaM! etthaM rukkhachAyAe vissama, dhammuvasamaNati, sAdhuNA bhaNiya- te va vakkhe vAi, ahaM appaNocaya kammaM karemi, teNa bhaSNati-bhagavaM ! ko vA parAyataM kammaM karoti, NaNu esa sabbalogo sakammaujjutto, kA sAdhuNA bhANitaM- gaNu tuma cava bhajjAdihetu kilissati, sa marmaNIca spRSTaH teNeva ekkavayaNeNa saMbuddho, bhagavaM! tumhaM kattha accha-19 ha', teNa bhaNNati- ujjANe, tato sote sAdhu kaujjamati ya jANiUNa tassa sagAsa gato, dhamma soUNa bhaNati- pabbayAmi, jAva | sayaNaM Apucchiu~ eti(mi), gato NiyagacaMdhavaM bhajjaM ca bhaNati-jahA AvaNe vivaharaMtassa tuccho lAbhago hoti, tA paNijja karemi, do ya sasthavAhA, tatthego AdAtuM pakkhevayaM lAbha maggati, ego puNa pakkhevayaMpi deti lAbhagaM ca Na maggati, te karaNeNa (phatareNa) saha &ii vaccAmi . te bhaNaMti- viyaeNa sadi. tehiM so samaNaNNAto baMdhasahito gato ujjANaM, tehi bhaNNA-katamo satthavAho ?, esa sAdhU la-RA dIpa anukrama [116128] ECRECECECER-SCRECA // 113 % 4 [126] Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] | gAthA ||115-127/116-128|| niyukti: [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata na sUtrAMka [1] gAthA ||115127|| naharApa purohita trANaM paNasuvaNNAhi- putradRSTAntaH zrIuttarAmA asogacchAyAe uvaviTTho, Niyayaghare vavahArAveti, Na ya lAbhayaM geNDai, eteNa saha saNNejjANapaTTaNaM Amitti pancaito, jaheva Na cUrNI zrI baMdhavA trANAya bhavaMti kammavivAgakAle, evameva 'vittaNa tANaM Na labhe vRttaM (1190 221) vidyata iti visaM-dhaNasuvaNNahi-| asaMskRtA. raNagAvibhavaNasayaNAdi,vAyatIti trANa,Na hi teNa vittaNa lahate, kA, pramattaH-pamatto visaesu, punvabhANiteNa vA pamAeNa, ihApi tAvalloke vittaM na trANAya, kimaMga puNa paraloge?, atrodAharaNa-ego kila rAyA iMdamahAdINaM kamhivi ussave aMteure viNiggacchaMto ||11||rghosnnN ghosAveti, jahA-sacce purisA nagarAto niggacchaMtu, tattha purohitaputto rAyavanlabhattaNa vesAgharamaNupaviTTho ghosievi Na / Niggato, so ya rAyapurisehiM niggahito, teNa ya rAyavallabhattaNeNa tesi kiMci dAUNa appA Na moito, dappAyamANo vivadaMto rAyasagAsamuvaNIto, rAiNA vajjho ANacA, pacchA purohito uvahito- sabyassaMpiya demi, mA mArejjasu, toci Na mukko, sUlAe bhiNNo, evaM vitceNa tANaM na labhe pamatto, ihalokikamuktamudAharaNaM, 'aduvA parattha' aduvetyathavA, yadi vittaM na trANAya pAihaloke, kathaM nu paraloke trANAya bhavissati ?, uktazca- atyeNa NadarAyA Na rakkhio gohaNeNa kuikno| dhantreNa tillayaseTThI puttehiM gaNa tAio sgro|| 1 // evamatrANaH zArIramAnasaiduHkhairabhihanyamAnaH na tassa dukkhassa grahaNadvAramupalabhate, ko diTuMto?, ucyate, 'dIve paNaTTe va aNaMtamoho'dIpyate iti dIpaH,so duviho-danvadIco bhAvadIyo ya, tattha ya davvadIvo duvidho-AsAsadIco pagAsa dIvo ya, tattha AsAsadIyo samudamajjhe jo dIvo jaM vujjhamANA pAsiu pAviuMca AsAsedI so AsAsadIbo, pagAsadIvo ya patA jotanaM pagAseti, tattha jo so AsAsadIvo so duvidhA-saMdINo asaMdINo ya, tattha saMdINo NAma jo jaleNa chAdejjati, so Na jIvitatthasaMtANAya, jo puNa so vicchiNNataNeNa ustitattaNeNa ya jaleNaNachAdejjati so jIvitasthINaM trANAya, asaMdINo dIpa anukrama [116128] PERS & // 114 // [127] Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti: [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata dIpadvIpasvarUpabhedAdi sUtrAMka [1] gAthA ||115127|| // 115 // zrIuttarA dIvo jahA koMkaNadIvo, pagAsadIyo NAma jo ujjoyaM kareti, so duvidho- saMjoimo so tRNapulakavartiagnikarDasamavAyena | cUNau~ niSpadyate, asajAimo caMdAdiccamaNimAdi, esa dabadIvo / idANi bhAvadIvo, so duviho- AgAsadIko pagAsadIyo ya, tattha pAgAsaddIvo sammaIsaNaM jaM pAviUNa bhaviyA jIvA saMsAramahAsAgare sadAkuvAdimahIbIyohi avujjhamANA AsasaMti, pagAsadIvo asaMskRtA. NAma paMcappagArA gaMdI, tattha AsAsadIvo duviho- saMdINo asaMdINo ya, tattha khaovasamiyasammaIsaNadIvo paDivAtittikAuM saMdINo, asaMdINo tu khAyagasammaIsaNadIvo, pagAsabhAvadIyovi duviho-vidhAtimo saMghAimo ya, tattha saMghAtimo akkharapadapAda silogo gAdhAuddesagAdisaMghAtamayaM dubAlasaMga sutajJAna, asaMghAtima kevalanANa, ettha davvadIye pagAsadIvamadhikareUNa bhaNNati-IN dIva paNaDhe va arNatamoho, ettha udAharaNaM, jahA-keI dhAtubAiyA sadIvagA aggi iMdhaNaM ca gahAya vilamaNupaviTThA, so tesipamAdeNaM XdIvo aggAda o ya vijjhAyAo, tato te vijjhAtadIvaggiyA guhAtamamohitA ito tato sabbato paribhamaMti, paribhamaMtA ya| IMI appaDigAramahAbisehiM sappehiM DakkA, duruttare ya adhe saMNivatitA, tattheva nidhaNamuvagayA, evaM dIvappaNatuNa tullaM dIpapaNaDDheva, amaNa-IN maMtaH amyate vA antaH nAsyAMto'stIti anaMtaH, jahA tesiM guhApaviTThANaM vijjhAtadIvaggaNaM duvAramalabhamANANaM tassa tamaso aMta eva Nasthi, evameva saMsArINavi dIvapaNahe vA aNaMtamoho bhAvadIvapaNaDDANaM, 'arNatamohe' ti mudyate | * yena sa mohaH, tacca jJAnAvaraNadarzanamohana yAmiti, ahavA aduppagAraM kammaM sabameva moho, taccAsyAnatamityato'nanta mohe, nayanazIlaM naiyAyikaM, maggamiti vAkyazeSaH, taM neAuamaggamasau daTThapi adaTThameva bhavati, jahA so dIvapaNaTTho taM maggaM daTTaNavi adaSTa eva bhavati, evamasAvavi anaMtamohavAn saMsArI AjavaMjavImAvAt jagati dRSTvA adRSTa eva bhavati, 4%25A5%25A5%25AE% dIpa anukrama [116128] // 115 // [128] Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||115 127|| dIpa anukrama [116 128] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [ 4 ], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niryuktiH [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra -[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrI uttarA0 cUNa 4 asaMskRtA // 116 // kimabhipretaM ? yatastamo'bhighAtAya nodyamate, athavA naiyAyikaM mArga kazcit dRSTvApi punamahodayAt patati, jaMhA te vijjhAtapadIvA na jAnaMti kutoci ladvAraM (taM dAraM ), evaM putradArAdiAsaktA naiyAyikaM dRSTvA adRSTa eveti mithyAdarzanAdabhinivezAdvA AiyaM damadameva evaMvidhesu saMsArisu jJAnadarzanAvaraNa mohanIyamahAnidrAkAriSu 'sutte yAvippatibuddhajIva vRttaM ( 120 - 213 ) supanaM suptaM suptamasyAstIti suptaH, suptavAnityarthaH cazabdo'dhikavacanapAdapUraNeSu, so duviho suttoviddAsutto bhAvasutto ya tattha NidaM pati sutto jAgaro ya, evaM bhAvevi, tastha NiddAjAgaraNe udAharaNaM agadatto, so tesu coresu (puNa pasutesu sutesu su (sa) khoDapateNa pAuNiDaM egaMte jaggaMto acchati, te ya corA pariSyAyaNa viddApamattatti jANiUNa sacce siracchiNNA kayA, agaludattaTTANevi kiccheNa pAuteNa pahAro datto, teNaci jaggaMteNa rukkhagaNamajjhe Thito, bhagiNI bhUmi gihipavesaNaM, tApIva appamattattAe va Na sakito baMceuM, esa dito bhAve samotArijjati, pasutA corA ghAtitA so ego Na ghAtito, evaM je micchAdiTTINo aviratA ya bhAvato pattA dhammakajjAI Na pekkhati, tesu suttesu yAvi paDibuddhajIvI, api vADhAyeM, bhAvasutesu vA jAgaraNa hoyacaM, sutnesuvi ca nAtinidrApramAdavAn, bhAvapratibuddho nAma bhAvajAgaraH, pratibuddhajIvanazIlaH pratibuddhajIvI, Na vissasejja kasArthidie, 'paMDite va pApADU DAnaH paMDitaH, Apatti AsuprajJA nAma saMyamaM prati kSaNalabamuhurta pratibuddhamAnatA, Asu prajJA yasya, kSipraM prajJA utpadyate teNa Na vissaMsatitavyaM, jahA kaNhakahANa (ga) pakkho, kamhA ? 'ghorA muhuttA' ghUrNata iti ghoraH, niranukroza ityarthaH ko'bhiprAyaH 1, gaNu jAte pucaNDe avaraNDe vA kAevi velAe maccU Agacchati, ataH alpakAlAyuSkatvAt aniyamita kAlatvAcca puMsA niraMtarameva saMjAtapatro bhavet, [129] pratibuddhajIvitvaM | // 116 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||115 127|| dIpa anukrama [116 128] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [ 4 ], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niryuktiH [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNAM 4 asaMskRtA. // 117 // tameva muhurttana ghoratvAt gatvA punaratyeti, athavA sagocaraprAptasya marthatItyato ghorAH, yathaiSa magocaraM prAptaH asya tAvat mA mAreNa bhayamastu evaM ghorA muhUrttAH zarIramapi avalaM, alpenApi upakrameNaM upakramyate, evaM matvA- 'bhADapakkhI va carasppamatto', pakSyate'neneti pakSaH, pakSAvasyAstIti pakSI, tesi kira donhaM tipAdA, jo majjhimato pAdo so sAmaNNo, pacchA te appamattA caraMti, mA eko vA ekako vA pacchA pajjupecchA, pAdo hIrejjA, athavA mA paDihAmo, evaM sAdhuvi "bare padANi paDiskamANI' vRttaM (121-216) yugapatsaMbhRtAni tasyendriyANi, kapAyAzritAnyeva cAparAdhapadAni, uktaM hi - 'indriyaviSaya kaSAyA etAnyaparAdhapadAni', yato'padizyate 'care payAI paDisakramANo' vRttaM caredityanumatArthe kiM kurvan, padAni pari pari saMkamAno, padyate aneneti padaM, pari sarvatobhAve, sarvato saMkamANo parisaMkamANo mA me mUlaguNauttaraguNapadesu chalaNA hojjatti, pAzyate yena pAzaH baMdhanamityarthaH, jAMkaci appaNA pamAdaM pAsati duccititAdi, dubbicitieNAvi bajjhati, kiM puNa jo ciMtittu kampuNA saphalIkareti, evaM duvbhAsitaduccititAti jaM kiMci pAsa 'ihe 'ti iha pravacane maNNabhANo, jANamANa ityarthaH, syAnmatiH- evamapramattaH kahaM caret 'lAbhaMtare jIvita vRhattA' labhyaMta iti lAbhA, aMtarA chinAne prayacchati vAntaraM, lAbhaM prayacchatIti lAbhAntaraM, lAbha ghareti vA dAtuM kAvA, jIvyate yena tajjIvitaM, 'vRhi vRddhI' vRMdayitvA, ko'bhiprAyaH ?, jAva nijjarAlAbhasamarathaM jIvitaM tAba vRhayAmi, samAnakartRkayo vRhayitvA pazcAt kiM kuryAt ?, ucyate, 'pacchA pariNAya malAbadhaMsI ' pacchA iti jAhe Na NijjarAlAbhasamatthaM tAhe va jANiUNa jANaNApariNNAe malAvadhaMsI bhavati kathamidAnI maha mahaMtIe jarAe vAghiNA vA abhibhUtassa asthi nijjarAlAmetti jANaNApariNNAe jANiUNa pacchA sattadhAraNAe malaM abarddhaseti- deti tamiti malaM aSTa [130] bhAraMDavadapramacatA // 117 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata cUrgoM sUtrAMka [1] gAthA ||115127|| zrIutturA prakAraM zodhayatItyarthaH, 'saMsudhvaMsu avalaMsane' lAmAntare, etthaM maMDitacoreNa divato. nAyaDe nagare maMDio nAma tuNNAo | maMDikacauraparadanbaharaNapasatto AsI, so ya duTTharogamiti jaNe pagAsaMto jANusu dosu Niccameva addapalevAlateNa rAyamagge tuNNAgasippaM dRSTAntA asaMskRtA. upajIvati, caMkamaMtoviya daMDadhAraeNa pAdeNa kathaMci kilissaMto caMkamati, ratiM va khANiUNa davyajAtaM ghettUNa NagarasanniIgaDhe Tha iANegadese bhUmigharaM tattha Nikkhiyati, tattha ya se bhagigI kaNNagA ciTThati, tassa bhUmigharassa majajhe kUbo, jaM ca so coro dabveNa // 118 // ya lobheuM sahAyaM dabbavoDhAraM ANeti taM sA se bhagiNI agaDasamive puvvaNasthAsaNe nivesituM pAyasoyalakkhaNaM pAde giNheUNaM taM *mi kUve parikkhivati, tattha ya mUladevo rAto, so tattheva vijjati, evaM kAlo baccati NagaraM musaMtassa, coragahA ya taMNa sakeMti | | gihiuM, tato Nagare uvaravA jAto, tattha ya mUladevo rAyA, so kathaM rAyA saMvutto, ujjeNIe nayarIe savvagaNiyANaM padhAgA 19 devadattA NAma gaNiyA, tAe saddhiM acalo nAma vANiyadArao vibhavasaMpano mUladevo ya sevati, dattAe mUladevo iTTho, gaNiyAmAUera | ayale, sA bhaNati- putti ! ki eteNa pItikaraNaMti , devadattAe bhaNNati-ammo ! esa paMDio, tIe bhaNNati-kiM esa abbhahiyaM | viNNANaM jANati', ayalovi bhAvaNAra kasA (lakkhito) paMDitovA,tIe bhaNNati-ayete,bacca ayalaM bhaNa-devadacAe ucchaM hAiu saddhA, latIe gaMtUNa bhaNito, teNa ciMtiya-kato punAI ahaM devadattAe paNatetti, teNa sagaDaM bhareUNa ucchulaTThINa uvaNItaM, tAe bhaNNati-kiM| ahaM itthiNI, tIe bhaNNati-vacca, mUladevaM bhaNa-devadacAe ucchu khAiuM abhilAsaci, tIe gaMtaNa se kathitaM, teNa kavi ucchulaTThI // 118 // ucchedettuM kaMdAdiyA kAUNa cAujjAtAdisu vAsitAu kAuM pesiyAo, tIe bhaNNati- peccha viNNANati, sAtuhikA ThitA, mUladevassa padosamAvaNNA, ayalaM bhaNati- ahaM tahA karemi jahA tuma mUladevaM geNhasittI, teNa ahasaya diNArANa tIe dIpa anukrama [116128] NAGARSARKARA%E [131] Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata % dRSTAntA sUtrAMka [1] gAthA ||115127|| A5 zrIuttarAlA mADiNimittaM dina, tAe gaMtu devadattAe bhaNNati- ajja ayalo tuma sama vasahititti, ime diNArA dattA, cUrNI avaraNhavelAe AgantuM bhaNati-ajja ayalassa turiyaM kajjaM jAyaM, teNa gAmaM gatotti, devadattAe mUladevassa pesita,4 Agato mUladevo, tAe samANaM acchati, gaNiyAmAUe ayalo saMvAhito, aNNAto paviTTho bahupurisasamaggo, asaMskRtA. | veDhiyaM taM gambhagiha, mRladevo ya aisaMbhameNaM sayaNIyassa heDDA Nilukko, teNa alakkhito, devadattAevi dAsaceDIo // 119 // | saMdivAo ayalassa sarIramabhaMgAdi ghetRNuSaTTitAtA, sovi tami ceva sayaNie Thiyanisano bhaNaha-ettha ceva sayaNIe ThiyaM abhaMgeha, tAo bhaNaMti-viNAsejjati sayaNIyaM, so bhaNati- eco ukkiTThataraM dAhAmi, mayA evaM suviNo diho jahA sayaNIabhaMgaNaunbalaNaNhANAdi kAtadhvaM,to tahA kayaM,tAhe NihANagonlo mUladevo,ayaleNa vAlesu yakasAya (pagahAya) kaDito,salatto ya aNeNa-vaccasu mukkosi, iharahA te ajja ahaM jIvitassa vivasAmi, jati mayA jAriso hojjAhi to evaM muscijjAhi, tato mUladevo avamANito lajjAte Niggato ujjeNIo patthayaNavirahito, veNNAyarDa jato patthito, ego ya se pariso milito, mUladeveNa pucchito- kahiM jAsi ?, vinAyaDaMti, mUladeveNa bhaNNati-dovi sammaM vaccAmotti, teNa saMla-evaM bhavatutti, dovi | paTThitA, aMtarA ya aDavI, tassa purisassa saMbalaM asthi, mUladevo ciMteti-eso mama saMbaleNa saMvibhAgaM karehitti, eNvi sue | pare vA etAe AsAe baccati,Na se kiM(ci) deti,tato tatiyadivase chinnA aDavI, mUladeveNa pucchito-gasthi ettha abbhAse gAmo?, | teNa bhaNNai-esa NAidUre paMthassa gAmo, mUladeveNa bhaNNati- tuma kattha vasasi ?, amRgastha gAme, mUladeveNa bhaNio- to kkhAi | ahaM imaM gAmaM vaccAmi, teNa se paMtho uvadiDo, gato taM gAma mUladevo, tattha geNa bhikkhaM hiMDateNa kummAsA laddhA, pavaNNo ya SAHABAR % 5 dIpa anukrama [116128] // 119 // EDIA [132] Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] | gAthA ||115-127/116-128|| niyukti: [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA // 115127|| zrIuttarA kAlo vadRti, so gAmAto Niggacchati,sAdhU ya mAsakhamaNapAraNanimica (AgataM) pAsati, teNa ya saMvegamAvaNNeNa bhikkhaM parAe bhattI-18 maMDikacauracUNI nae vehi kummAsehiM so sAdhU paDilAhito,bhaNiyaM caNeNa-'dhaNNANa su narANaM kummAsA hojja mAsagassa pAraNae',aviya devatAe ahAsannihi 4 asaMskRtA IIyAe bhaNNati-putta / etIe gAhAe pacchimaddheNaM je maggasi taM demi, 'gaNiya ca devada daMtisahassa va rajjaca' devayAe bhaNNati acirA se bhavissatitti, tato gato mUladevo binAyaDaM, tattha khattaM khaNaMto gahito, vajjho gINeti, tattha ya aputto rAyA mato, // 120 // Aso adhiyAsito, mUladevasagAsamAgato, paTTadAvaNaM, rajje abhisitto, rAyA jAto, sa puriso saddAvito jeNa saha ujjeNIe Agato, so meNa bhaNito-tumbhaMtaNiyAe AsAe Agato ahaM, itarA'haM aMtarA ceva vivajjato, teNa tujjha esamaya gAmo datto, mA ya mama sagAsa ejjasutti, pacchA ujjeNIeNa raNNA saddhi pIti saMjoeti, dANamANeNa saMpUriyaM ca kAuM devadattA NeNa maggiya-| ci, teNa paccuvakArasaMdhieNa dinA, mUladeveNa aMteure chuDhA, tAe samaM bhoge jhuMjati, aNNayA ya ayalo potavahaNeNa tattha Agato, suke vijjate bhaMDe, jAI pote davaNUmaNANi ThANANi tANi jANamANeNa mUladeveNaM so'vi gihAvito, tume davyaM NUmIjjati, purisehiM baMdhiUNa rAyasagAsamuvaNIto, mUladeveNa bhaNNati-tuma mamaM jANesi ?, so bhaNati-tumaM rAyA !, ko tuma jaNa yANati ?, teNa bhaNNati- ahaM mUladevo, sakkAreuM visajjito, evaM mUladevo rAyA jAto, tAhe so aNNaM NagarArakkhitaM Thaveti so'vi Na sakketi cora gihiuM, tAhe mUladevo sayaM NIlakaMbalaM pAuNiUNa rAti Niggato, aNajjato egAe sabhAe nivaSNo | di // 120 // acchati jAva so maMDitacoro AgaMtuM bhaNati-ko ettha acchati ?, mUladeveNa bhaNNati-ahaM kappaDito, teNa bhaNNati-eha maNussaM | te karemi, mUladevo uchito, egaMmi Isaraghare khaca khayaM, subahuM dabbajAtaM jINeUNa mUladevassa uvAra caDAvitaM, paDiyA NagarabA -187-%ES dIpa anukrama [116128] [133] Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sutrAMka [1] gAthA // 115127|| zrIuttarAhiriyaM, jAto mUladevo purato, pacchato coro, AsiNA kaDDieNa padvito eti, saMpattA bhUmigharaM, coro taM dabaM nihaNiumAraddho, chando. cUNoM ha bhaNitA ya'NeNa bhagiNI-etassa pAhuNassa pAde soehi, tAhe kUvataDasaniviDhe AsaNe ubavesito, tAe pAyasoyalakkheNa / gahito, jAva atIva atIva sukumArA pAdA, tAe NAyaM-jahesa koti bhRtapubyo vihalitago, tAe aNukaMpA jAtA, tAe pAda| tale saNito-nassatti, mA mArejjihisi, pacchA so palAto, tAe bolo kato-gaTThoti, so asiM kaviUNa maggiuM laggo, mUla- 12 devo rAyapahe atisaNikiTTha NAUNa caccari sivaMtarito Thito, coro taM sivaliMga esa purisottikAuM kuMkugiNeNa asiNA duhA-18 kAUNa pabhAtAe rayaNIe tato niggaMtUNa gato vIhiM, aMtarAvaNe tuNNagataM kareti, rAiNA purisehi sahAvito, teNa ciMtitaM jahA so puriso Na Na mArito, avassaM sa etthaM rAyA bhavissatitti, tehiM purisahiM ANito, rAiNA abbhuTThANaNa saMpUito, // 51 II AsaNe NivesAbito, subahuM ca piya AbhAsiuM laggo, mama bhagiNIM dehiti, teNa dinA, vivAhitA ya, rAyaNA bhogA ya se | *saMpadattA, kaisuvi divasesu gatemu rAiNA maMDito bhaNito-dadhveNa kajjati, teNa subahuM dabbajAtaM datta,aNNayA rAyaNA saMpUr3ato.anayA puNo || BAmaggito, puNo diNNo, tassa corassa atIva sakkArasammANaM pauMjati, eteNa pagAreNa sarva dabaM davAvito, bhagiNI ya se pucchitA, tAe bhaNNati-ettiya vittaM, tato pucAveditalakkhaNANusAreNa davaM davAveUNa maMDito sUlAe Arovito, esa diDhato, jahA maMDito teNa tAba pUito jAva tatto lAbhago Asi, evaM sarIramAdi tAva AhArAdIvidhihivi gheppati jAva | // 121 // nijjarAlAbho, sammatte pacchA parivajjati, syAdetat-ko'sau parijJAya malaM avadhvaMsayediti, ucyate, NaNu chadANarAdhI pariSNA ityato'padizyate chaMdo AhAre jIvite zarIre annesu ya bAhirambhataresu, etassa chandassa nirodhaNa udi mokvaM, dIpa anukrama [116128] [134] Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata kAbhAvaH sUtrAMka [1] gAthA ||115127|| zrIuttarAko diDhato, ucyate, 'Ase jadhA sikkhitavammadhArI' anAti anute vA adhAnamiti azvaH, yena prakAreNa yathA, zikSita-18| pazcAdvivecUNIM vAn, biyate'neneti vArayate vA varma taM varma dhArayatIti varmadhArI, didruto- egeNa rAiNA doNhaM kulaputtANaM do assA diNNA, || tatthego jahicchitAvasadhaM ca jahAkAlovageNa iveNa jabasajoggAsaNeNa saMrakkhamANo cacuricatalAlataghAiyajaiNavegAasaMskRtA.IN dINi sikkhAviti, vitio ko eyassa iTTa javasajoggAsaNaM dAhititti gharahe bAheUNa tato ceva javasaM jogAsaNaM deti, tuse // 122 // khAreti, sesa appaNA muMjati, saMgAmakAle upaTTite raNNA buttA-tesu ceva Asesu ArUDhA saMgAma vA pavisaha, tattha jo so pucca-15 viNito Aso so sArathimaNuattimANo saMgAmapArato jAto, iyaro ya asambhAvabhAvaNAbhAvitatvAt godhUmarjatajjutta iva tattheva bhamiumADhato, taM ca parA uvalakkheu hatasArathi kAuM gRhItavaMtaH, ettha pasattheNa upamA, Ase jahA sikkhitavammadhArI, lAsyAnmata kevaciraM sikkhAvetavA ?; ucyate, Na hi saMgAmaMsi khitto jaha sikkhavijjA, NikkhiuM Na puNa sikkhijjati, Na evaM iha, duvihaMpi sikkhaM sikkhamANo 'pubvANi vAsANi carappamatto' pUrayaMtIti pUrva, varSatIti varSa, tANi puvvANi vAsANI, | kA bhAvanA', punya uso jayA maNuyA tadA pubbANi, jadA varisAyuso tayA barisANi, caredityanumatArtha, apramAda eva ihAdhyaIM yane vaNyete,tenApramattaH madyAdibhiH, tasmAdetadapramAdAt muniriti, sAdhureva jaNora, khippamiti egeNa bhaveNa ubeti-gacchati mokkh-| siddhimiti / atrAha codaka:- sakkate muhurta divasa vA appAmAdo kAuM, jaM puNa bhaNNati-punyANi yAsANi carappamatto, evatiyaM kAlaM dukkhaM apamAdo kajjati, teNa pacchime kAle appamAdaM karessAmi, ucyate, 'sapubvamevA Na labhejja pacchA,' lAvRttaM (123sU 224 ) sa iti nirdeza, tassa purvakAlapamAtiNo, evamavadhAraNe, naivAsau, na labhate, samAdhimiti vartate, ArAdhaNaM dIpa anukrama [116128] REx // 122 // 10-15R [135] Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] | gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: -BSPra prata sUtrAMka [1] gAthA // 115127|| ex vRddhatve dIkSA zAvaiphalyaM aviveke trAjhaNI zrIuttarAca, ahavA evaM upamAne, evamasI pUrvakAlapramAdI akataparakkamo Na labhe pacchime kAle samAdhimiti, uktabca- 'pubbamakAritacUrNI jogo puriso maraNe upaThite saMte / Na caiti va sahituM je aMgehiM parIsahaNivAde / / 1 / / 'esovamA sAsatavAtiyANaM' yujjata iti vAkyazeSaH, epa iti pratyakSIkaraNa, upamIyate anayeti upamA, zazvadbhavatIti zAvataM teSAM eSA upamA yujjate, yathA-pacchA asaMskRtA. dhamaM karessAmI, ke ya sAsayavAdiyA ?, ucyate, ye niruvvakkamAyuNo, Na tu jesi pheNacucyuyamaMgurANi jIvitANi, athavA sAsayavAdI NiNNa appamatto kAlo marato jasi esA diTThI, jo pubvameva akayajogo so 'visIyai siDhile Auyammi' viseseNa sIdati siDilaM socakarma bahuapAya, kAlaM kAle kAleNa vA upaNItaH kAlovaNItaH, maraNakAlamityarthaH, ' zarIrasya | bhedo'tti zIryata iti zarIraM zarIrasya zarIrAdvA bhedaH, athavA jIvo vA sarIrAo sarIraM vA jIvAo bhedo-bhidyata iti bhedaH, ettha | diDhato ekkeNa rAhaNA. mecchANaM AgamaNaM jANiUNaM visae ugghosAvitaM, jahA purisA (paNANi)Ni duggANi ya samassIyau, mA Ne pAmecchehiM viNAsijjihiya , tattha kei abahAya vayaNasama cava duggamassiyA, aNNe puNa sayaNAsaNavasahadhaNNAMisu giddhA asaddahaMtA Na khippaM duggANi samassiyA, mecchA ya uvagayA, tattha je duggANi na samassiyA te tu sayaNabhogAvabhogAdigiddhA rAyavayaNaM asaddahaMtA, te mecchehi veDhiyA visIdati , puttadAravibhavabhede vaDhate , evama kRtaparikarmaNi AyojyaM / kiMmacAnyata- sa evamakRtaparikarmA 'khippaM Na saketi' vRttaM ( 12 sU0224) kSipramahInakAlaM, vivicyate yena sa vivegaH AhAropakaraNAdiSu saktaH pacchime kAle khippaM Na saketi, athavA sancassAmaNNA etappamAdappamAdAvivikAuM gihatthA-1 vihu paraM parAritti paJcaissAmo so'vi jarApatto maraNakAle vA khippaM Na saketi vivegametuM putrakalatrAdisaktaH, jarAdi RECE- sa dIpa anukrama [116128] // 123 // 3 [136] Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||115 127|| dIpa anukrama [116 128] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [ 4 ], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niryuktiH [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra -[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUNa 4 asaMskRtA. // 124 // parIsahA sahiSNuH tasmAt jJAtvA samyagutthAnena samutthAya anyAnyapi mithyAtthAnAni bhavaMti corAdikriyAsu kupravacaneSu ihApi ca nidAnazalyo vahatAni idaM tu paralokAzaMsAM pati prahANataNa 'payahAhi kAme prakarSeNa jahAhi kAmA itthi visayA sesadiyabhogA, kAmagrahaNeNa bhogAvi bhaNNaMti, khiSpaM Na saketi vivegameti ettha udAharaNaM ego maruo paradesaM gaMtUNa sAhApArao hoUNa visayamAgato, tassaNNeNa marupaNa khapalAliocikAuM dArikA dattA, so ya loe dakkhiNAto lambhati, paravibhave vaddhati, teNa tIse bhAriyAte subahRtaM alaMkAraM kAriyaM sA piccamaMDitA acchati, teNa bhaNNati- esa paccaMtagAmo to tumaM etANi AbharaNagANi tihipavvaNI avidhAhi kahiMvi corA upAgacchejjA to suhaM govijjati, sA bhaNati ahaM tAe belAe sigyameva avaNessaMti, aNNayA corA tattha paDitA, tA tameva ya NiccamaMDitAgihamaNupaviTThA, sA tehi sAlaMkitA gahitA, sAya paNitabhoyaNatvAt sopacitapANipAdA Na saketi kaDagAdINi avaNe, tao corehiM | tIse hatthe chittUNa avaNItA, gihiuM ca avarkatA evaM puSvaM akayaparikammA patte kAle Na sakketi vivegametuM tamhA samudvAya pahAya kAme, prajahAya kAmAn kiM kartavyaM ?, ucchate sametyaiva lokaM, ahavA jeNa kAmA cattA bhavati teNa samio bhavati, taM puga samicca logaM, samyak etya sametya, jJAtvetyarthaH pRthivIkAyAdilokaM, samabhAvo samatA 'jaha mama Na piyeM dukkhe' ityataH prANinAM dukkhaM na kartavyaM, mahataM esatIti mahesi, mokSaM icchatItyarthaH, AtmAnaM rakSatItyAtmarakSaH, caredityanumatArthe, atrodAraNa-egA vaNiya mahilA patrasitapatiyA sarIrasussusAparA dAsabhatakagammakare nijaNiyogesu Na niyojayati, Na ya tesiM kAlo vanaM jahi AhAraM bharti vA deti, te sacce NaTTA, kammaMtaparIdANIe vibhavaparihANI, Agato vANiyao, tahAvidhaM parisauNa [137] Atma rakSAyAM vadhUdAharaNaM // 124 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti: [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sutrAMka [1] gAthA // 115127|| zrIuttarA0pacchA sA teNa nicchUDhA, anaM tu supukkhaleNa suMkaNa bareti, laddhA paNeNa, teNa tase niyagA bhaNNaMti- jati appANaM sparzajayaH cUrNI rakkhA to pariNemiti, saMcaya duggatakaNNAe sotuM NiyagA bhaNati- rakkhIhaM appagaMti, sA teNa vivAhitA , gato vANi-15 tuccha | jjeNe, sAvi dAsakabhayakammagarANa taM saMdesaM dAu tesiM puncaNDikAyi kAle bhoyaNaM deti, mahurAhiM ca vAyAhiM bauheti, matiM / asaMskRtA. vA tesiM akAlaparihINaM deti, Na ya sarIrasusvAsAparA, evamappANaM rakkhaMtIe bhattA uvAgato, so evaMvihaM parisaUNa tuhI, // 125 // | teNa savvasAmiNI kayA, ecamihApi pasatyApasatthe samotAreyavaM, kathamapramattamAtmAnaM rakSeda, ucyate, kSaNalavamuhUtemapramAdayan, apramattasya hi sato yadyapi 'muhUM muhaM mohaguNe jyNt| vRttaM ( 125 sU0 225 ) muhurADite punaH punamuMghate muhaMmuhUM, mohaguNAH zabdAdayaH jataMtanti, aNegA iti aNegalakSaNA, iTThA ye rocayati rocate rUvaM 'samaNa'miti samaNANaM taraMtaM karma, phAsA phusati-spRzaMti, asamaMjasA NAma ananukUlA, anabhipretA ityarthaH, athavA zItoSNadaMzamazakAdayaH, Na tesu bhikSu maNasA padusse, | padA se asamaMjasAH spRzati jahA saNA(do), sesAvi visayA, etesiM puNo visayANa savvesi duradhiyAsatarA phAsA, jato va. |vadessate 'maMdA ya phAsA bahulomaNijjA ' vRttaM (126 sU0226)maMdA NAma appA, athavA maMdaMtIti maidAH khiyaH, maMdANaM lA kAsA 2, maMdabuddhitvAta, maMdA maMdA ya phAsA maMdasokkhA bahU phAsA, pAyAibakkhAlAca maMdA, paThyate ca 'maMdAu tadA hiyassa bahulobhaNejjA' maMdAH striyaste hi bahUnAM kAminA lobhaM kurvati, vibhrameMgitAkArAdibhiH prakAroM meM kurvati, tena prakAreNa // 125 / kA tathA, tahappagArA- tahAvatthA, aMta duHkhadA ityataH tAsu maNapi na kujjA, kiM puNa AsevarNa ?, eggagahaNe tajjAtIyagahaNaMti, 181 Tra sesevi vayAtiyAre Na kujjA, uktA mUlaguNarakkhA, imaM tu sammaiMsaNarakkhatthaM uvadissati 'je saMkhatA' vRttaM, (127 sU0227) 4 dIpa anukrama [116128] SHRESEARS %AE% % [138] Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti: [179...208/179-208] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka maraNe [1] bhedAba gAthA // 115127|| zrIuttarAje iti nirdeze, saMskRtA nAma saMskRtavacanA sarvazavacanadattadoSAH, athavA saMskRtAbhidhAnarucayaH, tucchA NAma AsikkhitA iti, II cUNI pravadanazIlAH pravAdinaH, te pejjA premNo bhAvaH pejja, doSaNaM doSaH, anumatA anusUtA, parajjhA paravasA rAgaddosabasagA ajiti nikSepA 5 akAma-17 |diyA, ato 'ete adhammAtti duguMchamANA 'ete iti ye te rAgahosaparajjhA adhammA ya te, na mokSAya, athavA jo etesi maraNe saha saMsargaH tadazarnAbhirucircA etaM adhammotti duguMchamANo, uktaM hi. 'zaMkAkAMkSAjugupsA' 'kaMkhe guNe' nnaannsnncritt||126|| | guNe, kecciraM kUrichatabvaM , ucyate, 'jAva sarIrabhedo' tibemi, bhidyate iti bhedaH jIvo vA sarIrAto sarIraM vA jiivaato|| tibemi NayAH pUrvavat / asaMkhataM sammattaM / ii asaMkhayAhihANacausthAyaNassa cuNNI smttaa|| evaM appamatteNa jAva maraNatA tAva kucchitabbati NAma, maraNAntamitikRtvA maraNavidhirabhidhAtavyatyanenAbhisambandhenAdhyayanamAyAta, tassa cattAri aNuyogadArANi, savvaM parUveUNa NAmaNipphamro nikkhevo akAmamaraNejja, Na kAma akAma, tatthega kAmaM nikkhitavvaM 'kAmANaM tu Nikkhevo' gAhA (208-229) kAmA caubihA- NAmAdikAmA 'pubbu dihi' ti jahA sAmannapubbae, NacaraM eltha abhippetakAmehiM adhikArI, abhippetaM NAma icchAkAmo, akAmo sakAmo| lavA jo maraNaM marati taM maraNaM chabbiI- NAmamaraNaM ThavaNA0 dava0 khetta. kAla. bhAvamaraNaM, NAmaThavaNAto gatAto, 'dazcamaraNaM kusumbhAdiesu' gAthA (209-220) dabbamaraNa jahA- mataM kusambhagamarajagaM, mRtamantrasAmavyaMjana, evamAdi, khettamaraNaM jo jIma khete marati mi vA khete maraNaM pabijjati, kAlamaraNaM vA (jo jami) kAle marati jaMmi 26 // vA kAle maraNaM vamijjati, bhAvamaraNaM vA''yukhayo, taM bhAvamaraNaM duvidha-ohamaraNaM tanbhavamaraNaM ca, oghamaraNaM oghaH saMkSepaH Ca75555 dIpa anukrama [116128] FOREHOREONE adhyayanaM -4- parisamAptaM atra adhyayana -5- "akAmamaraNIya" Arabhyate [139] Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sutrAMka [1] gAthA ||128160|| zrIuttarA | piMDa ityanarthAntaraM, jahA savvajIvANavi ya NaM Ayukkhae maraNaMti, tabbhavamaraNaM jo jaMmi bhavaggahaNe marati meraiyabhavaggahaNAdi, cUrNI ettha puNa maNussabhavaggahaNeNa adhikaaro|| tassa puNa eyAtA do dAragAthAo, taMjahA 'maraNaMmI(pa)vibhattI' gAhA(210-230) nikSepA 5 akAma-11'maraNamivi ekamekke' gAhA(211-230) maraNavibhattiparUvaNA, aNubhAvo, padesaggaM3 kai maratitti, katikhutto vA eka maraMti,lA bhedAca maraNa ekeke maraNe katibhAgo bhavati sabajIvANa6,aNusamayaM samayaMsaMtaraM vATaekaka vA kecciraM kAlaM marati,evamedANi Nava dArANa, // 127 // tattha paDhamaM dAraM maraNavibhacIparUvaNAca, eyANa tIhiM gAhAhiM uvasaMgahitANi bhavaMti-taMjahA 'AvIi' (212 / 230) 'chaumatyA (213-230), sattarasa'(214-231)AvIciyamaraNaM avadhimaraNaM AdiyaMtiyamaraNaM valAyamaraNaM vasaTTamaraNaM5 aMtosanamaraNaM tambhavamaraNaM meM bAlamaraNaM paMDitamaraNaM bAlapaMDitamaraNaM 10chaumasthamaraNaM kevalimaraNaM vehANasamaraNaM gaddhapadrumaraNaM bhattaparibA15iMgiNI pAuvagamaNatti, tathA AvIcImaraNagAhA-'aNusamaya NiraMtaraM' gAhA (215-231)AvIcInAma niraMtaramityarthaH, uvavacamatta eva jIvo aNubhAvaparisamApteH niraMtaraM samaye samaye marati, taM ca paMcavidhaM davAvIciyamaraNaM khettAvI kAlAvI. bhavAvI. bhAvAvIciyamaraNaM, davyAcIciyamaraNaM cauvihaM taM0-NerahayadavyA ciyamaraNa jAva devada vyAvicIyamaraNaM, jaMNeraiyA Neraiyadavve vaTTamANA jAI dabAI lANeraiyAuatAe gahitAI tAI davAI AvIci aNusamayaM NiraMtaraM maratItikaTu NaraiyadavyAvIcImaraNaM, evaM jAva devaannvi| khettA-13 vIciyamaraNaM caubbiha- taMjahA- nerayaikhettAvIciyamaraNaM,je Na neraiyA neraiyakhece vaTTamANA jAI davyAI paraiyAuyattAe gahitAI X // 127 // | sesaM jahA dayyAvIciyamaraNe, kAlevi cauviho, naparaM neraiyakAle vakamANo jAI davvAI sesaM taheva, evaM bhAvaAvIcimaraNevi, lapavaraM jaNyAM paraiyabhAre vaTTamANA jAI davAI sesaM taheva / idANiM ohimaraNaM, (2150-232) avadhimaryAdAyAM, avadhinAma yAni dIpa anukrama [129160 [140] Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti: [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||128160|| bhedAca zrIuttarAdravyANi sAmprataM AyuSkatvena gRhitAni punarAyuSkatvena gRhItvA mariSyati, ityato avadhimaraNa, taMpi paMcavidha, taM0-davvo kheto cUrNI kAlo bhavodhi mAvAhimaraNe, davyodhimaraNe cauvidhe-NeraiyA Neraiyadavve vaTTamANA jAI saMpaI saraMti, jaNaM NeraiyA tAI dabAI RI nikSepA 5akAma aNAgate kAle puNovi marissaMti neraie, evaM sesAvi, khettovadhimaraNaM caubvihaM emeva, gavaraM jaNNaM NeraiyA Neraiyakhece vaTTamANAta maraNa evaM NeraiyakAle vaTTamANA Nerahayabhave NeraiyabhAve vaTTamANA. ohimaraNaM gataM / idANiM AdiyaMtiyaM maraNaM (233-231) AtyaMtikaM // 128 // avadhimaraNaviparyAsAddhi AdiyaMtiyamaraNaM bhavati, taMjahA- yAni dravyANi sAMprataM marati, muMcatItyarthaH, na hyasau punastAni mari-14 pyati, taMpi paMcavihaM-NeraiyadacyAtiyaMtiyamaraNaM0, je peraiyadacce vaTTamANA jAI dabAI saMparya maraMti tAI davAI aNAgate kAleNa puNo / Na marissaMti taM rahayadaSvAtiyaMtiyamaraNaM bhavati, evaM sesANavi, evaM khenevi kAlevi bhavevi bhAvevi, AtiyatiyamaraNaM gataM / / 161 | idANiM valAyamaraNaM- 'saMjamajogavisamA maraMti je taM calAyamaraNaM, jesiM saMjamajogo asthi te maraNamabbhuvagacchati, Na savvathA saMjamamujjhati, se taM balAyamaraNaM, athavA valaMtA kSudhAparIsahehiM maraMti, Na tu uvasaggamaraNati taM valAyamaraNaM / idANiM vasaTTamaraNa'iMdiyAsitavasagatA' gAhA ( 217-232)je iMdiyavisayavasaTTA marati taM basahamaraNaM, tadyathA-balabho rUvavaggo cakSuriMdriyavazAoM niyaMte, evaM zeSerapIMdriyaiH (zeSAH) / aMtosallamaraNaM 'lajjAe gAraveNa' gAhA (218-232) 'gArava' (219-232) evaM sasalla (220-233) gAhAtayaM siddhaM, evaM aMtosallamaraNaM, idANiM tambhavamaraNa bhavati, taM keSAM bhavati kepa na bhavatItyucyatekAmottUNa kammabhUmaya' gAthA ( 221-233 ) kaMThyA, kesiMcitti manuSyANAM tirikkhajoNiyANa ca, siMci, Na savvesAmeva, 18In // 128 // gataM tabbhavamaraNaM / idANi mAlamaraNaM, asaMjamamaraNamityarthaH / paMDitANa maraNa paMDitamaraNaM, viratAnAmityarthaH, missA NAma bAlapaM. dIpa anukrama [129160] [141] Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||128160|| zrIuttarA0DitAH, saMyatAsaMyatA ityarthaH, tassa maraNaM bAlapaMDitamaraNaM, chaumatthamaraNaM chaumatthasaMyatANa maraNaM jAva maNapajjavaNANINa, kevaliNaM | maraNe cUrNI maraNaM kevalimaraNaM // geddhapaTTha NAma mRtazarIramanupravizya gRddhadvArA''tmAnaM bhakSayati, vehANasaM nAma umbaMdhaNaM, AdiggahaNeNaM ussAsaNi-181 nikSepA 5 akAma- rodhA, ete uNa giddhapuTThayehANasamaraNA kArajAte aNuNNAtA, "bhattapariNNA iMgiNi' gAthA (225-235) bhacapaccakkhANaM NAma | bhedAca maraNa kevalameva bhattaM paccakkhAtaM, Na tu cakramaNAdikriyA, pANaM vANa Nirubhati, iMgata iti iMgiNI, calatItyarthaH, na cAhArayati cturvi||129|| IX dhamapi,pAyava iva (uvagamaNaM) pAovagamanaM, hatthAihiM chinno dumo vana calati,maraNavibhattiparUvaNatti paDhama dAraM gt|| idANi * aNubhAgani, tattha gAhA-sovakkamo ya niruvakamo ya' gAthA (226-237) duviho maraNANubhAgo bhavati, taMjahA-sovakkamo mAniruvakkamo ya,aNubhAgotti vitiya daarNgt|| idANi padesaggA, arNatANatA AyugakammapoggalAhiM egamego jIvapadeso baDhiya4 pariveDhito,padesaggatti taiyaM dAraM gataM / idANiM kati marati egasamaeNaMti-'donni va timi ya' (227-229 / 237) *tasthAvIyIyamaraNaM tAva NiyamA maraMti samdhe, tabajjA zesasu AdiaMtiema siyA maraMti, jatva puNa ohI tattha Aiyatiya yaNasthi, jattha behANasaM tastha gaddhapa8 Nasthi, evaM pAlapaMDitamissANiSi paropparaviruddhavANi, chaumatthakevalimaraNA ya viruddhA, sesANi buddhayA pekSANi, kai marati egasamaeNati cautthaM dAraM gataM / idANi katikhutto ekeke marati,ettha appasasthANa saMkhejjAmaNi vA asaMkhajjANivA, saMkhejJaANi tAva paMcIdayANaM desaviratadasaNasAvagassa, sesAga puDhaviAuteuvAudiyateMdiya cauridiyAiemu asaMkhejjANi, caNassaikAiyANa arNatAI appasatthAI, pasatthAI satta ahavA, ahavA kecalimaraNa ega, kaikhutto eka.kamara itti gaye / idANi kati bhAgA ekkakke maraNaM maraitti, tattha paDhame maraNe aNaMtabhAgUNasadhajIvANa maraNaM, dIpa anukrama [129160] % [142] Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti: [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] | gAthA ||128160|| | maraNe zrIuttarA | sesesu puNa maraNesu arNatabhAgo marai, tattha gAhA-'maraNe' (231-239 ) baddhayA prekSya / idANi aNusamayaMti, paDhamaM jAva AyugejinAktatA cUrNA dhareti, sesANaM ekkasamayaM jahiM marati / idANi aMtaraM-paDhamacarimANaM Natthi aMtara, sesANa jacciraM kALaM aMtara hoti / 5 akAma idANi kevaiyatti kevatiya kAlaM bhavati, bAlamaraNANi aNAdIyANi vA apajjavasitANi, aNAdiyANi vA sapajja-ra vasitANi, paMDitamaraNANi puNa sAtiyANi sapajjavasiyANi, 'savve dArA ete' gAthA (232-240) kaMThyA / 'etthaM puNa adhigAro gAthA (235-241) ettha ahigAro maNussamaraNeNaM, (2) duvidha- sakAmaM akAmaM ca, motuM akAmamaraNa sakAmamaraNeNa mariyaJca / gatINAmaniSphaNNo, suttANugame suttamuccAratavvaM, taM ima-'aNNavaM' silogo (128sU0241) aNevo BAmanyate manyaMti vA tamiti mahAn mahaMti vA tamiti, mahAMzcAsau oghazca mahauSaH, tatra dravyamahArNavaH samudro bhAvamahArNavo bhavaH, mahauSo nAma anorapAro, agAdhaM apratiSThAnamityarthaH, tasmin arNave mahoghe bahusu pavAdiSu egotarati duttara,ego nAma rAgadosavirahito, ahavA kammamalAvagamanA yadA zuddhamebaMga jIvadanvaM bhavati tadA tarati, dukkhaM uttarijjatIti duruttare, kammagurutvAt IN saMsAribhiH aparimANyAt , anumAnatazca yastu tarati vIrNo vA tatdhege mahApaNNe, vartamAnakAlagrahaNaM tarannevAsau dhammadesaNaM la karoti, ye tu niSThoccAraNaM kurvate te ajJAnoghatIrthAduttara(cIH )tatra tarabapi sarva eva dharmadesaNaM kareti,jato viruddhaM dhIyamAnaM,tatthege mahApaNNA, tasmimiti saMsArANaye vyavasthitaH, eka iti sa eva rAgadveSarahitaH, na annapANAdiheta, athavA saMsArArNavaM tamavApyApi | kazcit eva dharma dezayati, tadyathA- tIrthakaraH, apare hi kevalamavApyApi naiva dharma dezayaMti, tadyathA- pratyekabuddhA, vitthakaro NiyamA | dhamma desati, sesA sAdhu bhayaNIyA, sa ekaH mahatI prajJA yasya sa bhavati mahAprajJA, idaM paTTamudAhare spaSTaM nAmAsaMdigdhaM udAhRtavA dIpa anukrama [129160 / ACCR // 13 // [143] Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: vimAmA prata sUtrAMka [1] gAthA ||128160|| 4 zrIuttarAna , paThyate ca 'idaM paNhamudAhare' pRcchaMti tamiti praznaH, kimudAhera?, 'saMtime khalu duve ThANA'silogo (129sU0 241) saMti | | sakAmAcUrNI vidyate, duve iti saMkhyA, tiSThati yatra tat sthAna, AkhyAtAH prathitA, mRtyumaraNaM amanamaMtaH maraNAMte bhavA mAraNAntikAH, tadyathA-| kAma1 akAma- akAmamaraNaM ceva sakAmamaraNaM tathA, akAmassa maraNa akAmamaraNaM,sakAmassa maraNaM sakAmamaraNaM, etaM duviiMpi maraNa kassa bhavati, maraNe tatsvAucyate 'yAlANaM akAmaM tu silogo (130 sU0 242) dvAbhyAmAkalito vAlo, rAgadveSAkulita ityarthaH, te hi bAlA akAmA minaH ||13shaamrNti, na ussavabhUtaM maraNaM manaMti, tattha asakata-anekazaH, pApAD DInaH paMDitaH, paMDA yA buddhiH tayA ita: anugataH paMDitaH tersi paMDitAnAM sakAmamaraNaM, taM tu sati-ukoseNa ekasiM bhavati, taM kevalina:, asau hi taM maraNaM netyeva ityataH sakAmamaraNaM, kAmaM jIvite maraNe vA'pratibaddhAH akevalino'pi, tahAvidIhaM saMjamajIvitamapi necchati, kimu bhavaggahaNajIvitaM , etesi akAmasakAmamararANAnAM kimaMga paDhama bhANitadhvaMti, ucyate, 'tathimaM paDhamaM ThANaM' silogo (131 sU0242) tasminniti-tasmin maraNavibhAge 4|imamiti pratyakSaM hadi vyavasthApya bhaNati- paDhamamiti, yato dvitIyAdyat prathamaM tata, sthApyata iti sthAna, mahaMta bIriyaM jassa so| mahAvIro teNa mahAvIreNa, desiyaM parUvitaM akkhAtamiti, kAmbata iti kAmaH, gRdhyata sma gRddhA,yathA yena prakAreNa bAlo bhavati, saMti atyartha atirudrANi karmANi kubvati-kurvati / / 'je giddhe kAmabhogehiM silogo (132 pU0242) je iti aNiddiDassa uddeze, | gRdhyate sma gRddhaH,kAmyanta iti kAmAH,gujjata iti bhogAH,kAmA iti visayAH,bhogAH sesidiyavisayA,kAmA ya bhogAya kAmabhogAH tes||131|| | kAmabhogasu,ego eko nAma cAlaH,athavA ekaM maraNamavApya suhaddhanadhAnyAnyavahAya kUDAya gajchati, kUDaM nAma eva ( yaMtra) yatra te pApAkarmaNyavodhya(bhiryAdhya)te,tatra kUDabaddha evaM mRgAnarakapAlavyAdhairhanyamAno duHkhamuttarati,athavA kUDaM duvihaM-dabakUDaM ca bhAvakUDaM ca, | HERat % A A dIpa anukrama [129160 iO04-04-in-tra -- - - [144] Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti: [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: | prata sUtrAMka [1] gAthA ||128160|| zrIuttarA0 dabakUDaM yatra mRgAdayo badhyante, bhAvakUDaM viSayApAto, tAnAsavatetyarthaH, sa ca kAmabhogAtiprasaktaH yadi pareNocyate ( tadA vakti- bAla pravRttiA cUNI na mayA dRSTaH paro narakAdiH loko bhavo, viSayaratistu dRzyate, pazyati) yena taccakSuH teNa devA cakSudiThThA, imA iti pratyakSIkaraNe, | 5 akAma yeyamiSTaviSayaprItiprAdurbhAvAtmikA ratiH, apyevaM 'hatyAgatA ime kAmA' (133 sU0243) hasaMti yenAvRtya mukhaM maMti hati maraNa cA hastAH, kazcittu jAtimaraNAdibhirupapAditaparalokasadbhAvaH brUte- kAmaM paraloko'sti, tathApi hastAgatAH- hastaprAptA, na dUrasthA | // 132 // ityathaiH, kAlena bhavA:kAlikAH, ime hi AtA pratyutpannAH sAmpratameva bhuMjaMti, divyAstu kAlAntareNa bhaviSyati vA navA, na hi VAkazcida mugdho'pi odanaM baddhelanaka muktvA kAlikasyodanasyAraMbha karoti, abarastu saMdigdhaparaloka Aha-kojANAti pare loko, DojAnAtItyAzaMkAyAM, ko jAnAtIti taccataH, teNa paraloko asthi vA Nasthi vA, ityevamasmin saMdigdhe'rthe NaNu 'jaNeNa sarTi hokvAmi' silogo (134sU0244) jAyata iti janaH tena saha paratra bhaviSyAmi, evaM bAle pagambhati, pragalbhati NAma dhRSTo bhavati, kariSyamANakurvatkRtapu ca pragalbhIbhRto kAmabhogANurAgaNa kAmaNurAgaNa kesaM saMpaDibajjati iha paratra ca // tato se daMDa-14 mArabhati' silogo (135sU0244) pragalbhabhAvAt asAviti sa cAlaH, devyate'neneti daNDaH, samityekIbhAve, ekIbhAvana Aramati samArabhati 'tase suthAvaresu yaMtrasI udvejane, vasaMtIti trasAH, SThA gatinivRttau, tiSThatIti sthAvarAH 'aTThAe aNahAe ya' yani tena icchaMti vA tamiti arthaH, aTThAya nAma yadAtmanaH parasya vopayujjata, tadviparItamanAya, kevalamevameva haMti na tadupabhoga |* // 132 // karoti, atrodAharaNaM-jahA ego pasuvAlo pratidina pratidinaM madhyAhagate ravI ajAsu mahAnyagrodhatarusamAzritAsu tanthuttANao | nivanno veNuvidalana ajogIrNakolAsthibhiH tasya vaTastha patrANi chidrIkurvan tiSThati, evaM sa vaTapAdapaH prAyasaH chidrapatrIkRtaH, dIpa anukrama [129160] [145] Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA // 128 160|| dIpa anukrama [ 129 160] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayana [ 5 ], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niryukti: [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra -[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 // 133 // aNNadA ya tatthego rAiyaputto dAiyadhADito taM chAMya samassito, pecchate ya tassa vaDapAdavassa savvANi pattANi chiddatANi, teja cUNauM 5 so pasupAlato pucchito keNetANi pattANi chiddakatANi 1, teNa bhaNNati mayA etAni kIDApUrva chidritAni teNa so bahuNA 5 akAma- davvajAteNaM vilobheuM bhaNNati-sakesi jassa ahaM bhaNAmi tassa acchINi chideu?, teNa bhaNNati-vuDa bhAsattho hou to sakemi, teNa maraNe nagaraM NIto, rAyamaggasaMnikiTTe ghare Thavito, tassa ya rAyaputtassa rAyA sa teNa maggeNa assavAhaNiyAe Nejjati, teNa bhaNNati42 eyarasa acchINi phoDehi, teNa goliyadhaNuyapaNa tassa'higacchamANassa doSi acchINi phoDitANi, pacchA so rAyaputto (rAyA) jAto, teNa pazupAlo bhaNNati brUhi varaM kiM te prayacchAmi, teNa bhaNNati majjha tameva gAmaM dehi, teNa se dino, pacchA teNa tammi paccaM tagAme ucchu roviyaM tuMbIo ya, niSpannesu tumbANi gule siddhittu taM guDambayaM bhuktvA bhuktvA gAyate sma 'ahamapi sikkhejjA, sikkhiyaM na nirasthayaM / aTTamaTTappasAeNa, bhuMjae guDatuMcayaM // 1 // teNa vANi vaTapatrANi aNaTTAe chidritAni, acchANi tu aTTAya, bhUtaggAmaM codasavihaM-- suhumA pajjattayApajjattayA bAdarA pajjattayApajjattayA diyA pajjacayApajjattayA teiMdiyA pajjattayApajjattayA cauriMdiyA pajjattayApajjattayA asannipacaMdiyA pajjattayApajjattayA sanipaMceMdiyA pajjattayApajjattayA evaM codAvapi vividhaM anekaprakAraiH hiMsai, evaM so rahA (5) 'hiMse bAle musAvAdI' silogo (136 sU0 245 ) jahA se aDANaTTAe hiMsati tathA musAvAte aDDANahAe kUDasakkhimAti kareti mIyate'sau mIyate vA'nayeti mAyA, prItizUnya iti pizunaH zakhyate zayatIti vA zaThaH, zaTho nAma anyathA saMtamAtmAnamanyathA darzayati, mau (maM)Dikacaiauravada, bhuMjamANe suraM maMsaM manyate sa bhakSayitA yenopabhuktena balavantamAtmAnamiti mAsaM etadeva zreyo manyante paralokkhAnyapi tAvanna prArthayati [146] ana pazupAlaH // 133 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti: [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||128160|| zrIuttarAkimu mokSAmiti, sa evaM bhoge'vitptAtmA 'kAyasA vayasA matte' silogo ( 137 sU0245)aho mama sarIrabalaM vIriya-11 asssacUNA bilaM bA, tathA buddhirmano vAgvA zobhiteti matyA matta, vica nAma dhaNaM vibhavo vA teNa vA mattaH, gRddhazca strIpu, 'duhato malaM| kavata pApAnAM "IA|saMciNati' dvidhA duhao mRdrAti tamiti malaM, svayaM kurvan paraizca kArayan, athavA aMta:karaNena bAjhena vA, tatrAntaHkaraNaM nAma || maraNe malA manaH bAhyaM vAcikaM, athavA rAgeNa dveSeNa ca, ahavA pugnaM pArya ca, ahavA ihaloyabaMdhaNaM pejjaM ca, samma ciNAti saMciNAti, zaMsati // 134 // ||raav teneti zizuH bAla ityataH, nAsya agama kiMcinAgaH, zizureva nAgaH2 gaDapada ityarthaH, mRdyati tAmiti mRttikA, sa hi shishuH| nAgaH mRdaM bhuktvA aMto malaM saMciNati bahivArdrabhAvatvAd dehasya, sa hi pAMzUtkareSu sarpamANaH sarvo rajasA vikAryate, tato dharmarazmikiraNarApItasnehaH tAbhireva pahiraMtazca prataptAbhimudbhiH, zItayoninirdadyamAno vibhASyamAmoti, eSa dRSTAMtaH, upanayastu / | evamasAvapi bANa(la)sve'pi susaMcitamalAihaiva mAraNAMtika rogairamibhUyate, kathaM tatra bhaviSyAmaH, na hi pApakarmANaH sukhaA mRtyavo bhavaMti, te hi taiH pApakarmabhiH pratyudgatairihaiva zuSyati // tato puTThI AtakehiM' silogo (136 sU0245) tata:-14 tasmAditi prAkpApakarmodayAt spRSTavAn spRSTaH, testairduHkhaprakArairAtmAnaM taMkayatItyAtaMkaH, tathApyaMtakAle sarvaglAnavAn glAnaH | samaMtAcappata iti paritapyati, bahiraMtazcetyarthaH, evaM 'pabhIto paralokassa' bhRzaM bhItaH prabhItaH, paralokabhayaM nAma nArakAdi-2 |pvaniSTavedanodayaH, 'kammANuppehI tANi vihiMsAdIni duzcaritAni karmANyanuprekSamANaH anuciMtayana ityarthaH, appA Atma-|| // 134 / nirdezaH, yadyapyasadgRhAt viSayabhayAdvA prAk paralokaM na gaNitavAn paraloke bhayaMti ca, tathA'pyaMtakAle sarvasyAsannabhayasya(syAt) utpadyate paralokabhayaM vA, tathApi bhUyiSTheSu narakaduHkheSu bhayamutpadyate, tadyathA- 'sutA me NaraNa ThANA' silogo dIpa anukrama [129160] 3 [147] Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti: [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: pApA prata sUtrAMka [1] gAthA ||128160|| zrIuttarA0 cUrNI 5 akAma maraNe // 135 // (139sU0246) dIyate pApakarmANa iti narakAH, tiSThati tasminniti sthAnaM, tatra rauravamahArauravalolugakkhadukkhaDAdIni nAmapi athavA kuMtI veyaraNI ya vA, zIlayatIti zIla, azobhanazIlA ityarthaH, athavA zubhaM zIlaM yeSAM nAsti te'zIlA:, turvizeSaNe, paraloka kiM vizeSayati?- nirayagatigamaNaM, azIlAnAM tu jA gati 'yAlANa kUrakammANaM' kUtantIti krUrAH pApA ityarthaH, hiMsAkammeM narakabhayaM pravRttAH krUrakarmANaH, pagADhA NAma piraMtarAH, tIvrAH ukaDA, jattheti yatra, vedyata iti vedanAH zItA uSNA ca, athavA zArIramAnasAH, 'tatthovavAtiyaM ThANaM' silogo ( 140 sU0247) tattheti narakeSu, upetya tasmin prapatatIti apAtaH, upapAtAtsaMjAtamopapAtikaM, na tatra garbhavyukrAMtirasti yena garbhakAlAntaritaM tannarakaduHkhaM syAt, te hi utpannamAtrA eva narakavadanAbhi| rabhibhUyante, yathA-yena prakAreNa 'me' iti mayA 'ta' miti taM narakaduHkhaM aNussutaM paralokabhIrubhiH sAdhubhirAkhyAyamAnaM anuzrutaM, athavA vAlAdayo'pi sampratipadyante yathA pApakarmANo narakopagA bhavaMti, te ya 'AdhAkamme hiM gacchanti' AdhAya karmANi AdhAkammANi ataH tehiM AdhAkammehiM yathAkarmabhiH, AdhAkammehiM tIstA vedaneSu || cirasthitIyeSu ca, evaMvidhamadhyamAmadhyameSvapi, sa evaM paritappati, ko dRSTAntaH?- 'jahA sAgaDio jANaM' silogo (141sU0241) yena prakAreNa yathA, zakyate dhanaM dhAnyAdi voDhuM zakaTa,zakaTena carati zAkaTikA, jAnaniti jAnAnaH, sammamiti parvatagArahitaM, hiccA nAma hitvA,mahaMtIti mahAn,pathyate'neneti pathaH, mahAMzvAsau pacavara rAjayatinIti zakaTapatho vA, visameM // 13 // maggamogADhA ayANao thANubahule pattharakhANubahule vA ArUDhaH prapanna ityarthaH, ahavA ugADhe uttinno bA, aznuta ityakSaH akSasya bhaMge zocata iti zocayati-jati'haM khu eeNa paheNa Na gacchaMto Na me sagaDabhago danyaviNAso vA hoto,evaM soyati, diTuM dIpa anukrama [129160] [148] Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] | gAthA ||128-160/129-160|| niyukti: [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||128160|| maraNe zrIuttarA0 tassa upasaMhAro mo-evaM dhamaSiyo' silogo (142 sU0241) evaM anena prakAraNa, dhAreti saMsArAto paDamANa dhammo, cUrNI | | so dasavidho samaNadhammo, vividhaiH prakAra utkrAmya, adhamma-dhammapaDicakkho adhammo, so ya hiMse pAle musAbAdI, taM paDiva-II 5 akAma | jjiyA, pAlo maccumuhaM patto maraNaM mRtyu,khadyate tat khataMte vA taM iti mukhaM,mRtyormukhaM2,prAptavAna prAptaH, sa yadA mRtyormukhaM prAtaH 'akkhabhagge va soyati' evaM-sovi evaM maraNasaMnidhau vedanAdibhiH svkrmbhiraatmaanmnushocmaanH||'tto se maraNatami' // 136 // silogo (143 sU0248) tata iti tasmAt,maraNamevAMtaH maraNAMtaH, vAla uktaH,samaMtA trasati saMtrasati, vibhyate yena tadbhava, katara smAt, paralokabhayAt, mAraUNa akAmaM tu- maramANe akAmata eva prApta, atikrAMtakAlagrahaNaM kriyate, kazcidiha bhUyiSThapApakarmA | naiva paritappate, satu mariUNaM akAmaM taM narakaM prApya paritapyatIti vAkyazeSaH, bhRzaM tapyati paritapyate, dhutne vA kaliNA'nujito'nuzocati, 'eyaM akAmamaraNaM' silogo (144 sU0248) eto'smAta, zeSa kaMvyaM, 'maraNaMpi sapunnANaMda silogo (145 mU0248) mriyate yena tanmaraNa,puNAtIti puNyaM, saha puNyena sapuNya, apiranujJAyAM, maraNamapi teSAM jIvitavadbhavati, na hi te tasmAt udvijaMte, uktaM hi-'pUrvapreSitaparijanamupavanamiva srvkaamgunnbhojj| sukhamabhigacchati puruSaH paralokama(ka) lasaMcitaiH punnyaiH||1||'jhaa metamaNussutaM' ti yathA mayA tadetadanuzrutaM AcAryapAraMpayot, syAdevat-kairAkhyAtaM , ucyate, 'suppasamnehiM akkhAtaM ' suSThu prasannAH suprasannA bIvarAgA ityarthaH, ajAtadakAgamA dvAdaza hadA iva suprasannAH, tato'naMtarAga- // 136 // samartha gaNadharAH sUtrIkurvataH evamAhuH, muppasanehiM akkhAtaM, payate vA 'vippasanamaNAghAta vividhaiH prakAraiH prasannAH, kA bhAvanA, na hi te niyamANA vyAkulacataso bhavaMti, atyartha ghAta: ApAta: na tvApAta: anAghAtA, nAsau tasya vidhi dIpa anukrama [129160 82.5 [149] Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti: [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka sapuNyamaraNa [1] gAthA ||128160|| zrIuttarA0vatsaMlikhitAtmanaH prANAtipAto gamyate ityato anAghAtaM, idaM keSAM ?, ucyate-'saMjatANaM cusImato' vaze yeSAmindriyANi te cUNau~ bhavati busIma, vasaMti vA sAdhuguNehiM busImaMtA, athavA busImaMtaH te saMviggA, tesiM busImatAM saviggANaM vA syAditi, anya 5 akAma- geruyaliMgamAdiNo aNasaNeNa maraMti tatpratiSedhArtha bhaNNati-Na imaM sabvesiM mikAkhUrNa' silogo (146 sU0249) Na iti pratimaraNa pedhe, imamiti pratyakSabhAve, sarveSAM tAvat bhikkhuNaM na bhavati, zAkaparivrAjakAdInAM na bhavati, bhAvabhikkhUNa tu bhavati, agAra-1 // 137 // masyAstIti agArI, agariNAmapi sarveSAM na bhavati, ye hi liMgamabhyupetya saMlekhanAjApitAtmAnaH teSAM paMDitamaraNaM, na zepANAM dRSTInA, syAdetat-ki sarveSAM tadastIti nigayata 'nAnAsIlA yagAratthA' nAnArthAtaratvena zIlayati taditi zIla-svabhAvaH, acAra 39 tiSTratItyAgAratthA, te hi nAnAzIlA, nAnArucayo- nAnAcchaMdA bhavaMti, ye tAvat mithyAdRSTayaH te kvacit mokSaM naivecchaMti, yathA : marukAH, kupravacanabhikSayo'pi kecidabhyudayAveca yathA tApasAH pAMDurAgAzca, ye'pi mokSAyosthitA te'pi tamanyathA pazyati, keci dAraMbhAta kecidesAdibhyaH sAraMbhAdityato NANAzIlA ya gArasthA,lokottaragharatthA hi Na savve sIladhaNAna (ca vava)sitA maraMti, yathaiva / lokottarabhikSavo'pi Na sabve aNidANakarA NissallA vA, Na vA savve AsaMsApayoganirupahatatapaso bhavaMti ityato visamasIlA! ybhikssunno| kiMcAnyat-'saMti egehiM bhikkhuhi' silogo (147 sU0249)saMtIti vidyate, eke nAma pravacanamikSakA, na crkaadyH| te agAratthA saMjamuttarA, katarati ?, zrAvakAH, te hi jJAnapUrvaka parimitamevAraMbhaMte saghRNA, sAturA na syuH, ityataH saMti egavirahi bhikkhUhi gAratthA saMjamunarA, uktaMca-'desekkadesaviratA samaNANaM sAvagA suvihiyANaM / jesi parapAsaMDA sayamapi kala na agnati // 1 // svAdetat-zrAvakasAnoH kimatara?, ucyate,gAratthehi yasavehiM sAhusAvaehiM paratitthiehi ya sAdhavaH saMjamuttarA, AharaNa dIpa anukrama [129160 RSR // 137 / / [150] Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti: [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata . . . ........ ... ..Ava sUtrAMka [1] gAthA ||128160|| zrIuttarAnA ego sAvago sAdhu pucchati- sAvagANaM sAghRNa ya kimaMtaraMti !, sAdhaNA bhaNNati sarisavamaMdaraMtaraM, tato so AulIbhUto pucchati / cUNA kuliMgINa sAvagANa ya kimaMtarati ?, teNa bhaNyati-tadeva sarisavamaMdaraMtaraM, sa aasaasito| atrAha-nanu kuliMgino'pi talliMgamA-| sadgatiH 5 akAma bhitya dharmArtha ghorANi tapAsyAcaranti, tebhyaH kathaM zrAvako guNaviziSTaH, Na tANi liMgANi bhayAt trANAya ityato'padi. maraNe zyate- 'cIrAiNaM' silogo (148-250) cittati taditi cIra-valkalaM, ajati tenetyajinaM carmetyarthaH, NivaNaM NAma naggA // 138 // eva, yathA mRgacArikA uddaNDakAH AjIvakAca, joyata iti jaDA, saMghAtItyata iti saMghATI, muMDI AzikhaH, etANipi Na tANAe, Na ya tANi yAvat uddiSTAni, apiranujJAyAM, anyAnyapi yAdRzAni, parigamanaM paryAya:, gihatvapariAgato anno bhI pariyAo dussIlANaM priyaagtaa| Aha- nanu te'pi dharmArthameva pAkAdinivRttA bhikSAhArA eva, ucyante- 'piMDolapavi dussIlo' // 149-250 / / silogo, piMDesu dIyamANesu olaMti piMDolagAH,nayante tasmin pApakarmA svakarmabhiriti nArakAH | atrodAharaNaM- rAyagidde nagare eko piMDalao ujjAujjANiyAviNiggato bhikkha hiMDati, Na ya kiNavi kiMcidinnaM, II | so tesi vebhAragiripabvatakaDagasanniviTThANa paccatovari caDiUNa mahatimahAlaya silaM cAleti, etesiM uAra pADemiti roda-16 jjhAI vicchuTTiUNa tao silAo paDito NiviTTho silAtale, saMcuNitasayakAyo ya mariUNa appaiTThANe Narae uva|vaNNo, evaM piMDolao dussIle paragAto Na muccati 'bhikkhAe ti aku bhakSaNe, bhikSAmAkuriti bhikSAkA, dhamotha kAmAn gRhNAtIti gRhI, viyata iti vrataM zobhanaM vrataM yasya sa bhavati sutrataH, kramati gacchati, divyati tasminniti divaM, suvrate kamate divaM, suvyato duvidho-AgArI anagArI ca, kimanayoH phalamiti', gRhisuvratasya tAvat 'agAri sAmAiyaMgANi' dIpa anukrama [129160] [151] Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: cUrNI lA prata sutrAMka [1] gAthA ||128160|| % zrIuttarA // 150-250|| silogo, agAramasyAstIti agArI, agArasAmAiyassa vA aMgANi AgArisAmAIyaMgANi, samaya eva sAmAiyA zrAvaka aGgyate'neneti aMga, tassa aMgANi bArasavidho sAvagadhammo, tAnyagArasAmAiyaMgANi, agArisAmAiyassa yA aMgANi, sadbhatiH 5akAma 'saDDI kAraNa phAsae' zraddhA asyAstIti zraddhI sa caivaM dhammami mokkhe bA, 'kAeNaM' ti kAyo-sarIraM teNa phAsae, maraNa te na kevalaM kAraNa, maNasA vAyAevi, sabbadukaraM kAraNa, 'posaha ' ityetat prosahagrahaNAt / kiMcAnyat- posaha ubhayato // 13 // pakSaM, patatyaneneti pakSaH, ekaikasya dvau dvau, kRSNazuklau bhavataH, rAtIti rAtiH, egapi rAI Na havejjA, caturvidhasyApi pauSa dhasya yena kenacit samastena vyastena vA popaNaguNeNa avaJjhaM divasaM kujjA,rAtAdigahaNaNaM jai divasato Na saketi vAtulattaNeNa a(pu)hattattaNeNa vA, tahAvi desAvagAsiyaM, asati ya tassesaM vA paccakkhAti, athavA baMdhAnulomyAt rAtrAderekataragrahaNe'pItarasya grahaNAt veditavyaM bhavati / 'evaM sikkhAsamAvanno' // 151-251 // silogo, evam-anena prakAreNa, ziSyate'neneti zikSA, samyagApanno, gihesu vAso gihavAso,zobhanAnyasya(bratAni) subvae ya, 'chabvAoM' chAdayati chAdayaMti vA damiti chidyata vA'sau chavi, pujjae ebhiH zarIrANIti pavvANi ityarthaH, jANukopparAdayaH, ko'bhiprAyaH1, nAsAvanyatame ca saparvazarIre AgArI mucyate, kintu nAsAvanantaramavikaM chaviparvamAsAdayati, sa hi parvasarIraM muktvA 'gacche jakkhasalogarya' jayanti yAnti kSayAmiti yakSAH, teSAM salokatAM samAnalokatAM gatamityarthaH, tao cuo puNo chavipandhasarIramAsAdeUNa cAritravAn bhUtvA // 139 // sidhati, ukta agArisAmAiyaMgANa phalaM, etadapi pacchimasalehaNAjUsaNajUsitassa sakAmamaraNameva, aNagArasakAmamaraNa11 phalaprasiddhaye idamucyate- 'aha je saMvuDe bhikkhU // 152 // silogo, puSya prekSatA'pekSo athazabdaH, saMvRttaH dopahame %% --% - dIpa anukrama [129160] -- -- - [152] Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti: [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata zrIuttarA sUtrAMka [1] gAthA ||128160|| 5 akAma maraNe // 14 // gayare siyA' ayaM cAnyaH ayaM cAnyaH ayamanyayoranyataraH, katarasiM jesi so annataro bhavati , nanu 'savvadukkhappa-10 18 anagAra hINe vA' savvANi dukkhANi- sArIramANasANi, mahatI Rddhirasya sa mavAta mahatI, yaH syAduditaH sa katare uvavajjaI, 10 sakAma maraNaM vimANesu , ucyate-'uttarAI / / 153-252 / / silogo, uttarANi nAma sabboparimANi jANi, tANi hi sadhyabimANuttarANi, tesiM tu aNNAI aNu(uttarAI Nasthi, ityataH aNuttarAI,vimohAiM vimohAnIti nistamAsItyarthaH, tamo hi vAhyamAbhyantaraM ca bAhyaM tAvadanyeSvapi devalokeSu tamo nAsti, kiM punaranuttaravimAnapu?, abhyaMtaratamamadhikRtyApadizyate-sarva eva hi samyagdRSTayaH | athanA mohayati puruSa mohasaMjJAtaH tripA, tA. tatra na, sAta, dyotate teneti putiH zrutistepI viyata iti yutimatAni, aNupubvasoell nAma jArisayA sohammaIsANesu dvitIo etto aNataguNavisiTTA aNuttareSu,tANi puNa vijayAdINi paMca, samAiNNAi jakvehi sarvataH kAmatastaM vA AkIrNAni samAkINAni, athavA samyagAkIrNAni pratibhAgazaH tAni,sannikRSTaviprakRSTari(nI)tyarthaH AvasaMti tevapi AvAsAni, anute lokebiti yazaH, yaza eSAmastIti yazAMsIti, na teSu manuSyatA kasyacidasti yena yazobhAginaste nasyuriti, ye'pi tatra notparyate te'pi kalpopageSUpapadyamAnA, te'pi tatra yAnyuttarANi teSUpapadyate, uktA vimAnaguNAH / athaiSAM ke guNAstatropapannAnA?, ucyate 'dIhAuyA' / / 154|| silogo, dIryata iti dIrghaH eti yAti vA tasmin ityAyurityaneneti, RddhiH // 14 // samyak Rcante samRddhavAH sarvasaMpadupapetA, kAmataH rUpANi kurvantIti rUpAH kAmarUpAH, syAd-anuttarA na vikurvanti, nanu tepAya tadeveSTa rUpaM yena satyAM zaktI prayojanAbhAvAcca nAnyadvikurvanti, 'ahuNovavannasaMkAsA' abhinavopapannasya dehasya savasyaivAbhyadhikA ra dyutirbhavati anuttareSvapi, anuttarAstu AyuHparisamApteH ahuNokvannasaMkAsA eva bhavaMti, syAt teSAmabhinavopapannAnAM kIdRg prabhA', dIpa anukrama [129160 ---- y. [153] Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA // 128 160|| dIpa anukrama [ 129 160] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niryuktiH [209...235/209-236] adhyayana [ 5 ], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 // 141 // ucyate- 'bhujjoaccimAlippabhA' bhUyo vizeSaNe, arcate arciH arcayanti vA tamiti arciH arcIzrAsyAstIti arciSmAcUlI sa cAdityaH, bhUyograhaNAdAdityAdadhyadhika eva / 'tANi ThANAI gacchanti // 155-252 // silogo, 'tANI' ti jANi tANi 5 akAma uddidvANi tiSThantIti ThANANi, gacchanti vrajanti, sikkhitA jJAcA, karettA ya, saMjamo sattarasaviho, sa tu ko tatra gacchati ?, maraNe ucyate, 'bhikkhAe vA gihatthe vA' aku bhakSaNe bhikSAM AkuH bhikkhAe, gihattho bhaNito, kiM sarva eva bhikkhAgo gihattho yA ?, neti, 'je saMti parinibbuDA' je iti aNidiTThassa uddese, zamanaM zAntiH upazama ityarthaH, sarvato nirvRtaH parinirvRtaH, zAntipariNibbuDe ya, akrodhavAnityarthaH, 'tesiM socyA ' // 156-253 // silogo, tersi te punvuddidvANaM agArINa aNagArINaM ca sobhaNA | pujjA supujjA satAM vA pujjA sapujjA, saMjamatave se ciThThati jaisi iMdiyANi vasaMti vA jesu guNA guNesu vA je vasaMta te busi| mantaH,'Na saMtasaMti maraNaMte' Na iti paDisedhe, samastaM trasatira, maraNameva aMto maraNaMto maraNe vA vasaMtaH maraNAntaH, AvIcikamaraNaM vAkRtaM tadeva marati idamanyat antyamaraNaM yena bhavaH chidyate, te hi kRtapuNyatvAt Na saMtasaMti maraNaMte, sIlavaMtA bahussutA, ukta | sakAmamaraNaM / idAnImanayoH sakAmAkAmamaraNayoH katareNa maritavyamiti', ucyate-'tuliyA bisesamAdAya / / 157-223 / / silogo, tolayitvA tulayA yatra guNairviziSyate buddhayA AdAya gRhItvA tenaiva martavyaM tadeva Adeyamiti, ahavA ayaM viseso-bAlamaraNamaNicchato bhavati, iyaM tu sakAmassa, adhavA'yaM viseso- dayAdhammo khatIti evaM visesamAdAya buddhayA 'vippasIijja meghAvI' | vividhaM pasIejjA merAyA dhAvatIti medhAvI tathAbhUtena appaNA tena prakAreNa bhUtastathAbhUtaH, rAgadveSavazago hyAtmA anyathA bhavati, madyapAnAM vizva (citta vat) tadabhAve tu AtmabhUta evaM athavA yathaiva pUrvamavyAkulama nAstathA maraNakAle'pi tathAbhUta eva mahantaraM tulAyi [154] sakAma mRtAnAM sthAnaM // 141 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] | gAthA ||128-160/129-160|| niyukti: [209...235/209-236] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||128160|| zrIutturAtvA mahaMtassakAmamaraNAtti(nta)prapannaH'tao kAle abhippee||158-25|| silogo,tata iti kramaH,abhipretaM yadA'sya tanmaraNaM 5 dehabhedAmArucitaM bhavati, ko'rthaH, yadA'sya yogA notsarpanti tasmin kAle, abhimukhaM prItivAnityarthaH, abhipreta evAsau tasya maraNa- kAkSA 6 kSullaka nigrIyaM | kAlA, yogahAninimittA, sailekhanAdibhiH upakramavizeSaH upakramyAtmAnaM, zraddhA asyAstIti zrAddhI, ralayorekatye tAdRzaH, yathA vAs bhyupagacchato,dharmaH saMlekhanA cA,tathA aMtakAle'pi,uktahi 'jAe saddhAe NikvaMto, tameva aNupAlejja' tatra cAsyotkRSTA-17| // 142 / / tmanaH yadi nAma teSAM upasargA utpadhante kSudhAdayo vA AtmasamutthAH tatasteSapapaneSu 'viNaejja lomaharisaM' vinayo nAma | vinAzaH, yathA vinItA gauriti, lunAti lUyate vA tAni lIyaMte vA teSu yUkA iti lomAni lomnAM harSaH2,satu bhayAdbhavati, anulobhairvA upasagaiharSAd bhavati taM vinayitvA, ubhayathApi, na kevalaM 'bheda dehassa kaMkhae' bhidyata iti bhedaH, aSTavidhakarmazarIrabhedaM kAMkSiti, natUdArikasyA atha kAlAme sNptte||159-254||athetyaanntrye salikhitAmA maraNamapekSyate, suThu akkhAtaM2 AdAyeva tassa maraNAbhidhAnamAkhyAtaM suakkhAta, samyak Ahito samAhito sutakyAtasamAhito, kecitpaThanti- AghAyAe samucchayaM | atyartha ghAtaH AghAtaH, AghAtasamucchyo NAma sarIraM, tad bAhyamAbhyantaraM vA bAhyamaudArikaM taM sIlahiuM tena ca saMlihitena dravyataH bhAvataH ambhitaraM kammagasarIraM ghAtitaM bhavati ato AghAtAya sanucchayati, sakAmamaraNa marati tihamannayaraM muNI, taMjahA bhattapaccakhANa iMgiNI vA pAovagamaNaM vA,manute manyante vA jagati trikAlAvasthAna bhAvAn muniriti|akaammrnnaadhyynN smmttm|| // 142 // idANi khullayaniyaMThijjaM, tassa cattAri aNuogadArA upakramAdi paraveUNa jAva nAmanipphano Niskheyo kSullaganiyaMThijjati, khullayati AvekkhitaM padaM mahaMta avekkha bhavati, taM puNa mahAniyaMThijje, tahA khullayaM nikkhiyamvaM, niyaMTho nikkhiviyabbo, EARNERSONAS dIpa anukrama [129160 adhyayanaM -5- parisamAptaM atra adhyayana -6- "kSullakanirgranthiya" Arabhyate [155] Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA // 160 177|| dIpa anukrama [161 278] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178]], niryuktiH [236...243/236- 243] bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNI 6 kSullakanirgrathIyaM // 143 // khullagassa paDhamaM Nikkheyo, taM mahaMtaM pacca saMbhavatitti mahaMtameva parUyavvaM taM mahaMtaM aTThavihaM, tattha gAhA 'nAmaM ThavaNA' / / 236-255 / / gAhA, nAmaThavaNAo gayAo, davyamahaMta acittamahAkhaMdho, so sudumapariNayANaM anaMtANaMtapadesiyANaM khaMdhANaM tambhAvaNApariNAmeNa logaM pUreti jahA kevalisamugdhAto daMDa kavADaM mandhuM aMtarANi cautthe samaya pUreti, evaM so'vi cautthe samaya savvaM loga pUretA paDiniyatati evaM davyamahaMtagaM khattamadantagaM sacvAgAsaM kAlamahaMkagaM saccaddhA, pahANamahaMtaM tivihaM- sacitaM acittaM mIsagaM, tattha sacittaM tivihaM- dupadaM cauppadaM apadaMti, dupadAkha pahANo tirathayaro, cauppadANa hatthI, apadAnaM araviMda, acedANaM verulio, mIsagANaM bhagavaM titthagaro savibhUSaNo, paTuccamahaMtaM AmalakaM prati viddhaM mahaMtaM, evamAdi, bhAvamataM tividaM pAhaNNato kAlato Asayato pAhaNNao khar3ao bhAvo mahaMto, kAlao pariNAmio jIvo, jaM jIvadanyamajIvadavvaM vA satA tahA pariNamati, Asayao odayito bhAvo, taMmi bhAve bahutarA jIvA bahaMti, mahaMtagaM, tassa paDivakkho khullayaM nikkhiviyaya, taMpia chabbihameva, NAmaThavaNAo gayAo, davyakhuTTagaM paramANU, khettakhaDDagaM AgAsapadeso, kAlakhaDDayaM samayo, pahANakhuDDayaM tivihaM-dupayaM cauppayaM apadaM ca, dupadANaM paMcaNDaM sarIrANaM AhAragaM, cauppadANaM suTTayaM sIho, apadANaM lavaMgakusumaM acittANaM vairo, mIsagANaM titthagaro jammAbhiseyakAle alaMkArasahito, paTuccakhuDaye AmalagAtA sarisavo, bhAvakhuDyaM savvatthovA jIvA khaie bhAve, ettha paTuccakhuDDANa adhikAro, khullaka iti gataM / idANiM niyaMTho, tattha gAthA - 'nikkhevo niyaMmi' (237-255) nAmaTavaNAo gayAo, davvaNiyaMTho duviho-Agamato NoAgamato ya, Agamato jANae aNuvautto, goAgamato va 'jANagasarIra' // / 238- 256 / / jANayabhaviyatrIravairitto davvaNivaMTho NiNha gAdI, AdiggahaNeNa [156] kSullaka maha nikSepAH // 143 // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA // 160 177|| dIpa anukrama [161 278] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178|| niryuktiH [236... 243/236- 243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH SINES zrI uttarA0 cUrNAM 6 kSullaka nirgrathIyaM // 144 // 4 pAsatthosannakusIla saMsata ahA chaMdA, bhAvaNiyaMTho duviho-Agamato NoAgamato ya, Agamao jANauvautto, NoAgamato niyaMThayate vadyamANA paMca, taMjahA- pulAe bakuse kusIle niyaMThe siNAe / pulAto paMcaviho, jo AsavaNaM prati, NANapulAto darisaNapulAto caricapulAto liMgapulAto ahAsudumapulAgotti / pulAgo NAma asAro, jahA dhanesu palaMjI, evaM NANadaMsaNacaritaNissAracaM jo uyeti so pulAgo, liMgapulAgo liMgAo pulAgo hoto, ahAsumo ya eesa cava paMcasuvi jo thovaM thovaM virA heti, laddhipulAo puNa jassa deviMdariddhisarisA riddhI, so siMgaNAdiyakajje samuppaNNe cakkavahiMpa sabalavAhaNaM cuNNeuM samattho / usA, sarIropakaraNavibhUpA'nuvarttinaH RddhiyazaskAmAH sAtagauravAzritAH aviviktaparivArA: chadazavalacAritajuttA NiggaMthA usA bhaNNaMti, te paMcavihA, taMjahA- AbhogacakusA aNAbhogavakusA saMbuDabakusA asaMvuDabakusA ahAsahumavakusA | AbhogavakusA AbhogeNa jo jANato karei, aNAbhogeNa ayANato, saMvuDo mUlaguNAisu, asaMvuDo tesu caiva, ahAsuddumabakaso acchI dusayAdi avaNeti, sarIre vA dhUlimAi avati / kutsitaM zIlaM yasya paJcasu pratyekaM jJAnAdiSu so kusIlo, duviho-paDisevaNAkusIlo kasAyakusIlo ya, sammArAhaNavivarIyA paDigayA vA sevaNA paDisevaNA, paMcasu NANAisu, kasAyakusIlo jassa paMcasu NANAisu kasAehiM virAhaNA kajjati so kasAyakusIloti / NiyaMTho abhitaravAhiragaMthaNiggato, so uvasaMtakasAto khINakasAto vA aMtamuttAlito so paMcaviho- paDhamasamayaNiyaMTho apaDhamasamayaniyaMTho, ahavA caramasamayaniyaMTho acaramasamayaniyaMTho, ahAsuddumaNiyaMThotti, aMtonuhuttaNiyaM kAlasamayarAsIe paDhamasamae paDivajjamANo paDhamasamayaniyaMTho, sesesu samayaesa caTTamANo apaDhamasamayanithaMTho, carame-aMtime samae vahamANo caramasamayaNiyaMTho, acaramA - AdimajjhA, ahAsumo eesa sabve [157] paMca nigranthAH // 144 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] | gAthA ||160-177/161-178|| niyukti : 236...243/236-243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sutrAMka [1] gAthA ||160177|| // 14 // | su'vi / siNAto-snAtako, mohaNijjAighAtiyacaukammAvagato siNAto bhaNNati, so paMcaviho-acchavI asabalo akammaMso saMyamAdi bhinigraMthacUrNI | saMsuddhaNANadaMsaNadharo arahA jiNo kevalI, acchavI-avyathakA, sabalo-suddhAsuddho, egaMtasuddho asabalo, aMzA-avayavAH karma vicAra 6 kSullakaNaste avagayA jassa so akammaMso, saMmuhANi NANadaMsaNANi dhAreti jo so saMsuddhaNANadaMsaNadharo, pUjAmahetIti arahA, athavA nigraMthIyA nAsya rahasyaM vidyata iti arahA, jitakapAyatvAjinaH, eso paMcaviho siNAyago / esa sadattho'bhihito, saMyamazrutapratisevanAtItheliGgalezyopapAtasthAnavikalpataH sAdhyAH, ete pulAkAdayaH paJca ninthavizeSAH ebhiH saMyamAdibhiranugamavizeSaiH sAdhyA | bhavaMti, tatra ca saMjame tAvat pulAgo bakuso kusIlo ete tinidhi dosu saMjamesu-sAmAie chedovaDhAvaNie ba, kasAyasIlA dosuparihAravisuddhIe suhumasaMparAe ya, NiyaMThA siNAyagA ya ete dovi ahakkhAtasaMjame / sute pulAgavakasapaDisevaNAkusIlA ya ukkoseNa abhinnadasapuvyadharA, kasAyakusIlaNigranthau caturdazapUrvadharau, jaghanye pulAkasya zrutamAcAravastu navame pUrve, bakusakusIlanigranthAnAM zrutamaSTI pravacanamAtarA, zrutAdapagataH kevalI snAtaka iti / idAnI pratisevanA-mUlaguNAnAM rAtrIbhojanasya ca parAbhiyogAt balAtkAreNAnyatamaM pratisevamAnaH pulAgo bhavati, mithunamevetyeke, bakuzo dvividhaH- zarIrabakuzaH upa-10 karaNabakuzazca , tatropakaraNAbhiSvaktacittaH vividhAha(varNa)vicitramahAdhanopakaraNaparigrahayukto bahuvizeSayuktopakaraNakAsthAyuktaH nityatatpratikArasevI bhikSurupakaraNabakuzo bhavati , zarIrAbhiSaktacitto vibhUSitArtho tatpratikArasevI zarIravakuza, 145|| pratisevanAkuzIlaH mUlaguNAnavirAdhayan uttaraguNeSu kAMcidvirAdhanAM pratisevate , kasAyakuzIlaniyanthasnAtakAnAM pratisevanA nAsti / tIrthamidAnI, sarveSAM tIrthakarANAM tIrtheSu bhavaMti, eke tyAcAryA manyante-- pulAkabakuzapra dIpa anukrama - [161 178] - - [158] Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178|| niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata cUrNI +bhinigraMtha sUtrAMka [1] gAthA ||160177|| zrIuttarA0 tisevanAkuzIlAstIrthe nityaM, zeSAstu tIrthe'tIrthe vA / liGgamiti liGga dvividha- dravyaliGga bhAvaliGga ca, saMyamAdi bhAvaliGgaM pratItya sarve nigranthaliGge bhavanti, dravyaliGgaM pratItya bhaajyaaH| lezyAH pulAkasyottarAstisro kezyA bhavanti, XIA nigraMthIyaM |cakuzapratisevanAkuzIlayoH sarvA api, kapAyakuzIlasya parihAravizuddhestisra uttarAH, sUcamasaMparAyasya nigranthasnAtakayozca zuklaiza kevalA bhavati, ayogaH zailazIpratipanno'lezyo bhavati / upapAtaH pulAkasyotkRSTasthitiSu deveSu shsraare,bkushprtisevnaakushiilyohaa||146 |viMzatisAgaropamasthitiSyacyute kalpe, kapAyakuzIlanigranthayostrayaviMzatasAgaropasthitiSu sarvArthasiddhe, sarvepAmapi jaghanya palyo pamapRthaktvasthiti saudharma, snAtakasya nirvANamiti / sthAnam-asaMkhyeyAni saMyamasthAnAni kaSAyanimittAni bhavanti, tatra ma sarvajaghanyAni ( saMyama ) labdhisthAnAni pulAkakaSAyakuzIlayoH, to yugapadasaMkhyeyAni sthAnAni gacchataH, tataH pulAko vyucchi-18 yate, kaSAyakuzIlastato'saMkhyeyAni sthAnAnyekAkI gacchati, tataH kaSAyakuzIlapratisevanAkuzIlabakuzA yugapadasaMkhyeyAni sthAnAni gacchanti, tato bakuzo byucchidyate, tano'pyasaMkhyeyAni sthAnAni gatvA pratisevanAkuzIlo vyucchidyate, tato'saMkhyeyAni sthAnAni gatvA kaSAyakuzIlo vyucchidyate, ata UrdhvamakapAyasthAnAni gatvA nirgrantha pratipadyate, ata UrdhvamakaSAyasthAnaM gatvA nigranthaH snAtakaH nirvANaM prApnoti,eSAM saMyamalabdhiranantaguNA bhavati, ukkoso uniyNttho'||239-260|| gAhA,jo ukko saemu saMyamahANesu vadRti so ukkosaNiyaMTho bhaNNavi, jahaNato jahannaemu, sesA ajahaNyAmaNukkossatti, jettiyANi saMjamaTThA-17 4NANi tattiyA NiggaMthA,nAsya grantho vidyata iti nigranthaH, nirgato vA granthato niggaMdho,so gaMyo duviho||240-260||ambhitro bAhiro ya, abbhataro coisaviho, bAhiro dasaviho, ambhitaro imAe gAhAe bhaNNati-'kohomANo maayaa||241-261||gaathaa, dIpa anukrama [161 178] [159 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178|| niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sutrAMka bhayasaptakam [1] gAthA ||160177|| zrIuttarA0 koho aNaMtavidhovi cauhA, evaM mANo mAyA lobho'vi, mAyAlobhI peja,koho mANo ya doso ya,Nasthi Na NiccoNa kruNai kayaM cUNANa veeti patthi NivANaM / Nasthi ya mokkhovAo chammicchattassa ThANAI ||1shaa ithaviyAIo tiviho veo ya hoi boddhavyo / / nigraMthIyA / aratI ya saMjamaMmI hoi ratI'saMjame yAvi // 2 // hAso u vimhayAdisu sogo puNa mANasaM bhave dukkhaM / bhayagaMtho sattaviho tattha imo hoi nAyabvo // 3 // iha paraloyAdANe AjIva'siloya tahA akmhaannN| maraNabhayaM sattamayaM vibhAsameesi vocchAmi // 4 // // 147 // ihalogabhayaM ca imaM jaM maNuyAIo srisjaaiio| bIhei jaMtu parajAiyANaM paraloyabhayameyaM / / 5 / / AyANa'ttho bhaNNati mA hIrijjatti tassa jaM cIhe / AyANabhayaM taM tU AjIvome Na jIve'haM // 6 // asilogabhayaM ayaso hoti akamhAbhayaM tu aNimittaM / / mariyaNvassa ubhIe maraNabhayaM hoi evaM tu // // eso suttavigappo bhayagaMtho panio samAseNaM / aNhANamAiehiM sAdhu tu| 4. duguMchati duguNch||8||ti bAhiragranthe imA gAhA-'khettaM vatthu vtthuu||242-26shaa gAhA, khattaM duvihaM-ketu setuM ca, setu arahaTTAdINi pajjAI, ketuM vAseNaM, batthu tiSiha-khAtaM usitaM khAtositaM, khAtaM bhUmigharaM, UsitaM pAsAdo, khAtosita bhUmigharovari pAsAdo, dhaNaM || hiraNNasuvaNNAdINi, dharma sAlimAdi, doci etaM saMcayoti ekkaM bhannati, sahavaDDiyAdi sahI,NAdisaMjogotti mAipiisasurakulasaM. baMdho, jANaM radhAdi, sayaNaM pallaMkAdi, AsaNa pIDhakAdi, dAsIdAsaM ekaM,kuviyaM lohovkkhrmaadihi'saavjjgNdhmukkaa||243|| gAthA knntthyaa| gato nAmaNiphaNNo jAca suttANugame sutta uccaareyvy-'jaavNt'vijjaa'||1602.202||silogo,yaavtprimaannaav | dhAraNayoH, NANati vA vijjatti vA egahu~, na pratiSedha, vidyata iti vidyA naiSAM vidyA astIti avidyA, pivati prINAti cAtmAnamiti puruSaH pUrNo vA sukhaduHkhAnAmiti puruSaH puruSu zayanAdvA puruSaH, sasarti dhAvati vA sarva, [sukhaduHkhAnyeSAM saMbhavaMtIti duHkha CRACK dIpa anukrama [161 kRR |147 // 178] [160] Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178|| niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||160177|| Rec- 1 vidyAmaMtrito ghaTA 5 zrIuttarA sambhavAH,kAmaM ubhayathApyavirodho duHkhAni sambhavantIti,ayaM samAsaH zAli(zakti)sambhavAtparigRhyate,na tu ye duHkhAH saMbhUtAzayatvAta, cUNA athavA avidyA duHkhAdeva saMbhUtA, uktaM hi 'nAtaH parataraM manye, jagato duHkhakAraNam / yathA'jJAnamahAroga, sarvaroga-6 2 kSullaka praNAyakAzAetyudAharaNa-ego godho dogacceNa caito gehAo Niggato, savvaM puhavi hiMDiUNa jAheNa kiMci lahati tAhe puNaravi ghara nigraMthAyara jato Niyatto, jAva egami pANabADagasamIve egAya devakuliyAe egarAtiM vAsovagato, jAva pecchai tAva devauliyAo ego pANo, // 148 // niggato cittaghaDahatthagato, so egapAse ThAtiUNaM taM cittaghaDaM bhaNati-lahu gharaM sajjehi, evaM jaM jaM so bhaNati taM ciya ghaDora | karei, jAva sayaNijjaM, itthIhiM saddhiM bhoge bhujati, jAva pahAe paDisAharati / teNa goheNa so diTTho, pacchA ciMtei-ki majjha bahueNa bhaNi(mi)eNa', etaM ceva olaggAmi, so teNa olaggio, ArAhito bhaNati-kiM karemitti, teNa bhaNNati-tumha pasAeNa Tra ahaMpi evaM ceva bhoge jhuMjAmi, teNa bhaNNati-kiM vijja geNhasi ?, utAhu vijjAe'bhimaMtiyaM ghaDaM meNhasi , teNa vijjAsAhaNa| puraccaraNabhIrUNA bhogatisieNa ya bhaNNati-bijjAbhimaMtiyaM ghaDayaM dehi, teNa se vijjAe abhimaMtiUNa ghaDo diNNo, so taM! gahAya gato sagAma, tattha baMdhUhi sahavAsehiMpi samaM jahAruiyaM bhavaNaM vigurubviyaM, bhoge tehiM saha jhuMjato acchati, kammatA ya se | sIdiumAraddhA, gavAdao ya asaMgovijjamANA pralayaryAbhUtAH, so ya kAlaMtareNa atitosaeNa taM ghaDaM khadhe kAUNa eyassa pabhAveNa | ahaM baMdhumajjhe pamoyAmi, AsavapIto paNaccito, tassa pamAeNa so ghaDo bhaggo, so ya vijjAkao uvabhogo NaTTho, pacchA te gAmeyagA pralayIbhUtavibhavAH parapesAIhiM dukkhANi aNubhavanti, jati puNa sA vijjA gahiyA hotA tato bhaggavi ghaDe puNo'pi lA karato / evaM avijjA NarA dukkhANi sambhUtAHklizyante, avidyAdana(narA) midhyAdarzanamityarthaH, tacceda-ete ceva'nabhigatA bhAvA| dIpa anukrama [161 178] // 148 // - C *- [161] Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [9...] / gAthA ||160-177/161-178||, niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA prata satyaiSaNA sUtrAMka [1] gAthA ||160177|| CESSES - zrIuttarA0viparItato abhiNivihA / micchAdasaNamiNamo bahuppayAraM viyANAhi // 1 // te savve eva micchAdiTThI dukkhANi saMbhUopArjIta, cuNau~laNAgArjunIyAH paThanti-te savva bukkhamajjitAlaMpati bahuso mUDhA'tehiM sArIramANasehi dukkhehi lupaMti bahuso nAma aNegaso, 6 kSullaka- bahahiM vA dukkhapagArahiM vA, ahavA iha paratra ca muhyante saMmRDhA, jahA samudde vANiyA duvyAyAhayajANavattA disAmUDhA khaNeNa atAnigraMthIyAjalagayapavyayamAsAeUNa bhinnapoyA mahAvItikallolehi bujjhamANA kummagamagarAIhiM viluppaMti, evaM te'vi avijjA viluppaMti sAdA bahuso mUDhA,sArIramANasehi mahAdukkhehiM viluppati bahuso mRDhA,tatvAtavaajANagA,saMsAraMmi arNatae, amana antaH naasy| * aMto vidyata iti anantaH, bhaNitaM ca sUtI jahA samuttA, Na NassatI hoi ovamA esA / jItho tahA sasutto Na Nassati gatovi saMsAre ||1||'tmhaa samikkha medhAvI' ( samikkha paMDie tamhA ) // 161-264 // siLogo, ajJAninAmevaMvidhaM vipAkaM | lajJAtvA tasmAt samyaka IkSya merAyA dhAvatIti medhAvI 'pAsa'ti pAsa, jAyata iti jAtI, jAtInAM paMthA jAtipaMthAH, ataste INIjAtipathA pahuM 'culasIti khalu loe joNINa pmuhsyshssaaii| tambhaeNa appaNA saccamesejjA, appaNA NAma svayaM, sacco saMjamo taM saccaM appaNA esejjA-maggejjA, atrAha-satyamevAstu, AtmagrahaNaM na karttavyaM, na hi kavitparArtha kizcit karoti ucyatemA bhUt kasyacitparapratyayAta satyagrahaNaM, tathA paro bhayAt lokaraMjanArtha parAbhiyogAdvA, AtmagrahaNamityataH, sa egato bA parisA gato vA ityuktaM nAgArjunIyAnAM attaTThA saccamesajjA'na parAtheM yathA zAkyAnAmanyaH karoti anyaH pratisaMvedayatItyata AcA-1 riti(tmArthamiti),yaH sAMkhyAnAM vA prakRtiH karoti,syArika satyaM, miti bhaehiM kappae' majjaMto meyaMti vA taditi mitraM, mitrasyeya maitrI, kalpanAzabdo'pyanekArthaH, tadyathA-'samAyeM varNAnAyAM ca, chedaNe karaNe tthaa| aupamye cAdhivAse ca, kalpazabda vidurbudhaaH||1|| dIpa anukrama // 149 // [161 178] [162] Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata cUrNI sUtrAMka [1] gAthA ||160177|| 61 zrIuttarA0 sAmarthe aTThamamAse vicIkappo bhavati, varNane vistarataH sUtraM kalpaM, chedane caturaMgulavajje aggakese kappati, karaNe 'na vRtti cinta-13 mAtrAdInAM yet prAjJaH, dharmamevAnucintayet / janmaprabhRtibhUtAnAM, vRttirAyuzca kalpitam // 1 // ' aupamye yathA candrA''dityakalpAH sAdhavaH, mAnavANa| adhivAse jahA sohammakappavAsI devo / atra karaNe kalpaH zabdaH // syAta-kimAtahAe kevalaM sacco esejjatti?, NaNu baMdhutreNa | kAritA nigraMthIyaM Nimittamivi sacco esitabbo, ucyate- 'mAtA pitA pahumA maayaa||162-265|| silogo, jahA etANi na tava tANAe vA // 15 // saraNAe vA evaM tumaMpi tersi Na tANAe vA saraNAevA, ayamapara kalyastu na saMyamaH kriyate, ayaM hi baMdhunimittamAtmanimittaM ca, tatra tA bahubhirapi kAraNavizeSaH saMbaddhA mAtA pitA NDasA, mAtayati manyate vA'sau mAtA,(mimIta)minoti vA putradharmAniti mAtA, pAti vibhArti vA putramiti pitA, snehAdhikatvAt mAtA pUrva, sneheti zravanti vA tAmiti snuSA, vibhArti bhayate vAsau bhAryA16 1 punAtIti putraH, iyaMti aryate'neneti uraH urasi bhayA aurasAH, anye'pi santi kSetrajAtAdayaH tatpratipedhArtha aurasagrahaNaM, 'NAlaM te mama tANAe' alaM paryAptI, na paryAptAH trANAdatrANAya te, trAyate anaya nenoti vANaM, kuto tat vANI, 'luppaMtassa sakammuNA AtmAnamapi tAvatte na trAtuM samarthAH, kutastahi pareSAM?, athavA avidyA uktAstadvipakSe vidyA, sA ca vairAgyalakSaNA, tadyathA- nanu AevamupalabdhA bhavati tadA virakta iti jJeyaH, kathaM , taducyate- 'mAtApitA bahusA' Atmadezastu yadi kenaciducyate- kimartha / bandhubhyo bhavAn viraktaH, tato bravIti- mAtA pitA NAlaM te mamaM tANAe saraNAe vA, yathaiva bAndhavAH, evaM vibhavA api, kathamAtmasaMyame pravRtta iti / yatazcaivaM- 'eyamaDhe sapehAe // 163-265 / / silogo, etaditi yadidamuktaM yathA bAndhavA na prANAya, samyak prekSayA sapehAe, pAzyate'neneti pAzaH, samyagidaM darzanaM daMsaNe, athavA samidaM jassa dasaNaM se bhavati samida // 15 // dIpa anukrama C %ANETRkocx [161 178] [163] Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA // 160 177|| dIpa anukrama [161 178] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niryuktiH [236... 243/236- 243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrI uttarA0 cUrNAM 6 kSullaka // 151 // daMsaNe, AmantraNe vA, evaM matvA yathA bAndhavA na trANAyeti, 'chiMda gahiM siNehaM ca,' gRddhayate'neneti gRddhiH, snihyate'neneti snihaH, tatra gRddhiH tIvrAbhinivezaH, snehastu tAtparya, athavA gRddhiH dravyagomahiSyajAvikAdhanadhAnyAdiSu snehastu bAndhaveSu ca syAt kiM chinda 1, 'sneha', snehalakSaNamucyate- 'Na kaMstre putrvasaMthavaM ' Na pratiSedhe, kAGkSA abhilASaH pUrayatIti pUrvaH saMstUyate yena saMstavaH, tadyathA-- devadattaputtamAtula iti yathaiva hi svajano na trAyate tathaiva ca -- 'gavA maNikuMDalaM / / 164-165-265 / silogo, gacchatIti gauH, aznute aznAti vA adhvAnamityazvaH, madyate manyate vA tamalaGkAramiti maNiH, kuNDala hiraNye kaNThye, pazyatIti pazuH, dAsapuruSau kaNThyau, kila tava sukhopakArAya, yadi tat sAMsArikaM parAyattamukhaM kAmyate, tena yadanyadevaMvidhaM tadapi 'savvameyaM cari (i)ttANaM ujjhiuM, saMjamaM aNupAliyA, devatvaM prApya kAmarUpi bhavissasi, kAma rUpANi karotIti kAmarUpI, rocati rocayate vA rUpaM yathA kAmarUpaM tathA'nAnyapi IzitvaprAptiprAkAmyAdInyaizvaryANi prApsyasi ityataH 'gavAsa maNikuMDalaM, pasavo dAsaporusaM / savvameyaM cattANaM, saMjamaM aNupAliyA ||1|| sa cAya saMyamaH / 'abbhatthaM savvao savvaM // 166-265 // silogo, AtmAnamadhikRtya yatpravartate tadadhyAtmaM, athavA abbhatthaM NAma yadyasyAbhipretaM, adhyAtmani tiSThatIti abbhattho, kiM ca tat ?, sukhaM, yathA bhave anbhatthaM, savvato savvaM, sarvAbhyo digbhyaH savvaM nAma savvaM zarIraM mANasaM suhaM tadupakAriNI vA sadAtivisayasuhANi, jahA tavedamiDuM evameva ( paresiM ) 'dissa pANe piyAyae' priya AtmA yeSAM te priyAtmAnaH, anyato'pi yadi etadevaM 'No hiMsejja pANiNa pANe' prANA asya vidyante prANI atasteSAM prANinAM prANAHAyuSprANA balaprANA indriyamANAH, virasyate yena pareSAM vA bhavati trairaprasUtiH tasmAdbhayavairAdubhaya (para) taH, upetya rata uparataH, [164] saMyamarUpaM / / 151 / / Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niyukti : [236...243/236-243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||160177|| zrIuttarAbhavayovA yatkaroti prANinAM tato vairaM bhavati, iha ca kalahAdi paratra ca yena saMsArananuparIti tsmaaduprtH|| uktaM prANAtipAta- jJAnakriya kAntacUNA varamaNaM, parigrahaveramaNaM pratisAdhayati-'AdANa NarayaM dissa' / / 167266 // silogo, Adiyata ityAdAna, naraka uktArthaH,16 nirAsaH nigraMthAya kAraNa kAraNo(yo)pacArAt, AdAnAddhi narako jAyata ityataH AdAnameva narakA, uktaM hi viSaM vipakAlaM saMcaryAdi, viSaM vyAdhi rUpekSitaH // 1 // (viSaM kupaThitA vidyA, viSaM vyAdhispekSitaH / viSaM goSThI daridrasya, vRddhasya taruNI viSam // 1 // ) tRNaDhi // 152 / kRNvanti vA tRNaM, tRNamAtramapi nAdadIta, prati ( api) grahaNaM apratisaktalakSaNaM, nivRttaye tu dharmasAdhaNAdigrahaNArthamapadizyateIT'doguMchI appaNo pAte ' duguMchA- saMjamo, kiM duguMchati !, asaMjarma, pAti jIvAnAtmAnaM vA teneti pAtraM, AtmIyapAtra kA grahaNAt mA bhUtkazcitparapAtre gRhItvA bhakSayati tena pAtragrahaNa, Na so pariggaha iti, jinakalpikaM vA pratItya paThyate-appaNo pANipAte dinnaM bhujejja bhoyaNaM ' evaM musAvAdaadacAdAnamehuNANivi / / atrAha- uktaM prAgavidyA, natu tadvidhAnAni upadi ni, taducyate-'ihamege u mannaMti' // 168-266 / / silogo, aparaH kalpaH avidyA hitvA vidyArvikA nivRttiH kAryA, sA coktA, 'ambhatthaM savyA savaM' etacchratvA caraNAdiparaH, ' ihamege u mannaMti' 'ihe ' ti iha manuSyaloke, egeti sAMkhyAdayaH, te samve 'apacavAya pAvarga' pAsayati pAtayati vA pApaM, te puNa ' AyariyaM vidittA' AcaraMti tamityA-14 cAraH, AcAre niviSTamAcarita, AcaraNIya vA tamityAcAraH, AcaraNIyaM vA vidinA sabbadukkhA vimucaDa, natu kRtvA, teSAM hi jJAnAdeva mokSaH, prakRtipuruSAntaraM yathA vetti tamityevaM vidittA akaritA, yatasteSAM yamaniyamAtmako dharmaH, taM akarentA, aparaH / // 152 // | kalpa mAha- ye nAma zAna zIlamicchanti te nAma mokSamApnuvanti, yathA zAkyAdayaH, ucyate, te'pi, kevalameva vadanti, natu || dIpa anukrama RECENTER%EA% [161 178] [165] Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA ||160 177|| dIpa anukrama [161 278] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niryuktiH [236...243 / 236- 243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra [03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cu 6 - nigraMthIyaM // 153 // kurvanti, kathaM, ahiMsAmuktvA punaH pAkeSu snAnAdi vihArAdabhava (dikeSu) (dimiSeNa) pravarttante, evaM to- 'bhaNatA akariMtA ya0' / / 169-267 / / silogo, mokSaM pratijAnantIti mokSapratijJAvanto, puNa 'vAyA vIriyametteNaM ' vatIti vAk, evaM vIriyaM, mAtragrahaNaM kevalaM bruvante, na kurvanti, Azvasati kazcittaM samAyAseti, taMjahA vayaM jAnakA iti samyagAzvAsayanti yathA''tmAnaM tathA paramapi, syAd buddhi:- kathaM bhayaMtA akaritA ya badhyate, nanu te jJAnenaiva tArthante !, ucyate- 'na cittA tAyae bhAsA 0' // 170-267 // silogo, citrAnAma dhAtUpasargasandhitaddhitakAlapratyayaprakRtilopApagamavizuddhayA, 'kao' kasmAt kAraNAt ? ucyate, vidyAnuzAsanAt, vidyAhitamanuzAsanAya tameva, tatpUrvikA tu kriyA mokSAya ucyate, yathA gadaparijJAnaM te punaH citravAgvizAradAH yato 'visannA pAvakamme hiM' te na mokSAya (iti) vAkyazeSaH, vividhaM sannA visannA, pApAnyetat kRtyAni pAvakicAI, pAcaM vA hiMsAdIni tesu sannA, na tAni zaknuvanto karttuM 'bAlA paMDiyamANiNo' syAd buddhi:- kenocyate ?, spaSTarUkSyaM hi dukkhaM kartum, aviziSTamucyate- "je keI sarIre sattA" / / 171-268 // silogo, ye ityanirdiSTasya nirdezaH, zIryata iti zarIraM tasmin saktiH, vRNoti vRNIte varNayanti vA tamiti varNaH, rUpyata iti rUpaM, saMsarciH dhAvate vA sarvAvasthaM sarvato, maNasA vayasA ceva, maNasA tAvatkathaM rUpavantaH syAma ityevaM ciMtayanti, bAyAe bhipajo'nupAnakriyAM pRcchati, 'savve te dukkhasaMbhavA' nAma dukkhaM pazyaMte, evamAdyA anyA'pyavidyA saMsArAyaiva tenAvidyAsaMtAnavidyAyatA saMsArocchedAya pravartitavyaM sa cAtmA saMsArI muktau cA tatra yo'sau saMsArI sahi sati (a) vidyAvigame bhikSutvamAsAdya - 'AvaNNA dIhamaddhANaM0' / / 172-268 / / silogo, | athavA uktA avidyA, tadvipakSabhUtA vidyA, sa ca vidyAvAn'AvaNNA dIha madvANe (1720268) ApannavAn ApannaH, aNAdi, dIrghate [166] jJAnakriyekAntanirAsaH // 153 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niyukti : [236...243/236-243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||160177|| 6 kSullaka zrIuttarA0vA dIrghaH, adhati prANIniti adhvA, dIrghamadhvAnaM nAma saMsAra eva, na tatrAvasthAnamasti, athavA jannaM jAyamAnassa cA kuto'va-diksvarUpa cUNA sthAnamityato vA dIrghaH, uktaM ca-"apanA dIrghamadhvAnamanAdikamanantaka / sa tu karmabhirApanA, hiMsAderupacIyate // 1 // teSA nigraMthIyA sa narakAdiSu vipAkaH sa cedapriyaH tamhA sabadisaM passa"tasmAdi' ti tasmAt saMsArabhavA(yA)t sarva uktArtha, dRzyate aneneti | dika,sA disA satsavidhA-nAmadisA ThavaNAdisA daba khatta kAladisA samba(tAva)khattadisA bhAva[khetta]disA paNNavagadisA,NAmadisA // 154 // jahA anatarA disAkumArI, ThavaNAdisA akkhanikkhevAdisu disAvibhAgo Thavito, sa tu sauNarUtaparUvaNAdisu ThAvijjati, [1 | davadisAsu savvapadesayaM vattaM terasasu ceva padesesu ogADhaM, evaM dasasambadisAgaM jahaNNagaM davvaM, khettadisA adrupadesiyo ruyago, |jato iMdAiyAo dasa disAo pabattaMti, tAvakhecadisA jassa jao Adicco uei sA puSvA, jato asthameti sA abarA, dAhiNapAse dakSiNA, vAmao uttarA, panavagadisA jacohuno paNNavago ThAti sA tassa pubbA, dAhiNeNa sA dAhiNA, pacchato abarA, vAmao uttarA, eyAsiM ca aMtareNaM anAo cattAri aNudisAo bhANiyavAo, etAsiM ceva'DhaNha aMtarAo aTTha disAo,* etAo solasa sarIraussayabAhullAo sayAo tiriyadisAo, pAdatalaheDA adhodisA, sIsassa upari uDDA, etA aTThArasabi 31 lApaNNa bagadisAo bhavaMti, bhAvadisA aTThArasavidhA, taMjahA-puDhavikAio AukAo teukAo. vAU4aggavIyA mRlavIyA poracIyA khaMdha yA8 beIdiyA teiMdiyA cauriMdiyA paMceMdiyA tirikkhajoNiyA12sammucchimamaNussA kammabhUmA akammabhUmagAI aMtaradIvayA16 4. devA nAragA18,dizyate anayeti disA,sA tasya bhAvinobhAvastena prakAreNopadizyate tadyathA-pRthivIkAyiko vA evaM yAvad devo nArako 4 // 154|| vA,pUrva pazyata iti passa, mA samArabhasya,ata eva dRSTA'sau digbhavati, yato na samma Arabhyate asamArabhamAnA, appamatto paribvae' FEACKERASAN dIpa anukrama [161 178] [167] Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||160177|| shriiuttraa0|| yathA kAmapi dizaM na virAdhayet, uktaM prANAtipAtaviramaNaM, aparigrahaprasiddhaye tu 'pahiyA uDDhamAyAya' / / 173-268 // silogo cUNau~ / syAt-prAgupadiSTaM yathA ambhatthaM sabbato sabvaM',tathaiva ca AdAnaM narakaMdisse ti prANAtipAtaviramaNa parigrahaviratIya bhaNitAki tAdi 6 kSullakA puNa bhaNNati', ucyate, tatra bhedA nopadiSTAH, iha tu aSTAdaza diza uktAH, parigrahe'pi tatrAviziSTa muktaM-AdANaM NarakaM, iha vinigraMthIyaM ziSyate-idaM grAhyamidamagrAhyamiti, tadyathA-vahiyA uDDhamAyAya' hevA bahiyA, uddhiyata iti uddha, Urddha nAmAtmAnaM varjayetyarthaH, // 155 // yathA lokAyatA pratipannAH UrdU dehAtpuruSo na vidyate, deha eva AtmA, tatrAtmAnaM zarIropacAraM kRtvopadiSyate 'vahiyA. uDDhamAyAya, nAvakhe kayAivi', syAt-zarIrAtmA kinimittaM dhAryate , ucyate, 'pubbakammakkhayaTThAe' pUrayatIti pUrva, | kriyate iti karma, kSepaNaM kSayA, 'ima' miti idaM audArika samyak uddhareta khuhAdiparissahehiM paDamANaM samuddhare, tasyaivaM pUrvakarma-II kSayahetoH taM deha dhArayataH sAmprataM karmA'nupacayahetoH idamapi dizyate, kiM', 'viSizca kammuNo he' // 174-269 / / silogo, vivicyetyanumatArthe upadezo vA, kriyata iti kamme, hinotIti hetuH, heturiti yataH kammeM prasavati, sa cAvithaiva, uktaM hi"kahaNNaM bhaMte ! jIvA atu kammapagaDIo baMdhati , rAgA dosA vA" bandhahetavaH ekaikasya tu tatpradoSanihavAdayaH, evaM sarvatra, teSu loke vA keccira kAlaM NiraMbhitavyA?, ucyate-'kAlakhI parivae' kAlanAma yAvadAyuSaH taM paMDitamaraNakAlaM kAGkSamANaH || sarvatrAsambadhyamAnaH parivrajeta, sarvAsarityarthaH, sa eva niruddhAzrayo yAvatkAla kAGghato ArAccharIradhAraNArthamAhArAdyupagrahaNaM | karoti, na hi nirupagrahANi zarIrANi zakyante udboDhuM, tatropagrahamAhAraH upakaraNaM vA, tabAhArapariNAmArthamapadizyate-'mAtaM piMcassa pANassa' mIyate mAtrA, piNDayati tamiti piNDaH, piNDagrahaNAt trividha AhAraH, pANagrahaNAt pAnakameva, kaDhaM nAma | dIpa anukrama *DASANASI [161 178] [168] Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] | gAthA ||160-177/161-178||, niyukti : [236...243/236-243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||160 177|| zrIutturA0nivvattiyaM pAsugaM kiyaM jakhIrAdi phAsugaM,taMpiNa)attadvAe, dRDhapusali(1) na ghA,tadapi deNNaM, bhakSayet khAdiyameva, svAdimamAsvAdayet sAdhicUrNI lA 15 azanamaznIyAta, pAnakaM piyeta, bandhAnulomAttu bhakSayet, taM tu bhuktazeSamabhuktazeSa thA-'sannidhiM ca na kubdhilA' // 175-269 // | varjana silogo, sannidhAnaM saMnidhiHna pratiSedhe, apAtItyaNuH, mIyata iti mAtrA-tilatusabhAgamittapi 'levamAyAya saMjae' ko'rthaH, | levepi Na saMvasAve patte vatthe vA, kimaMga puNa asaNAdiaTThA, atiprasaktalakSaNanivRttaye mA bhUtadupakaraNamapi na saMvAsyati, // 156 // 13 | tena tadupakaraNaM yatra gacchati tatra tatra 'pakkhIpattaM samAdAya' pakSI patrasaMbhAraMbA patatyaneneti patraM picchamityarthaH, vibhAti tamiti bhAraH tattulyo,yathA'sau pakSI taM patrabhAra samAdAya gacchati evamupakaraNaM bhikSurAdAya miravekkhI parivvae, nAsyAkAGkSA vidyata iti nirakhakAjhI, uktaM pUrvakarmakSayArtha zarIraM dhArayet, taddhAraNopAyaH, tadyathA-AhAra upakaraNaM,tadapi-'esaNAsamio lajjUka // 176-270 / / silogo, esaNAsamio, lajjU nAma lajAvAn , lajjuppamANa uktArthaH, 'aNiyatavAsI aniyataH kevalaM mAsa, na esaNAsamita eva jAva iMdiyAdipamAdA parivajjae yenopadizyate-'appamatto pamattehiM iMdiyAdipamattesu gihatthesu, piMDassa | piMDayoH piNDAnAM vA pAta:2 atastaM piMDavAtaM 'gaveSayet' mArgadityarthaH, evaM se uyAhu // 177-270|| silogo, eva-15 marthAvadhAraNe, 'sa' iti bhagavAn tIrthakaraH, udAhuriti udAhRtavAn, 'aNuttaranANI' ti kevalaNANI, nAto uttarottara aNNaM gANaM asthiti aNucaraNANI, 'aNuttaradaMsI' kevaladesitti, aNuttaraNANadaMsaNadharo jAva se udAhRtavAn, syAd buddhiHko'sau ?, ucyate, 'arahA NAyaputte' arhatItyarhana, nAsya rahasyaM vidyate, NAtakulappabhU(sU te siddhatthakhattiyaputte, bhagavAn // 156 / / | bhago'syAstIti bhagavAn , aizvaryAdi, 'vesAlIe 'ti, guNA asya vizAlA iti vaizAlIyaH, vizAlaM zAsanaM vA, vizAle! dIpa anukrama [161178] [169 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA ||160 177|| dIpa anukrama [161 278] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niryuktiH [236...243 / 236- 243], bhASya gAthA: pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra-43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUNa 7 aura zrIyA0 // 157 // nA ikSvAkuvaMze bhavA vaizAliyA, 'vaizAlI jananI yasya vizAlaM kulameva ca / vizAlaM pravacanaM vA tena vaizAliko jinaH // 1 // ' vivAhite ' vyAkhyAte, kecidanyathA paThanti 'evaM se udAhU arahA pAse purisAdANIe bhagavaMte besAlIe buddhe pariNiDavuDetti bemi // arha pUjAyAM, pUjAmaItItyarhaH, pazyatIti pAzaH, puruSagrahaNaM satyapi triliGgagrahaNasiddhatve puruSa eva tIrthakaro bhavati prAyaH, sa na dvayorliGgayoH, AdAtatrya AdAnIyaH puruSairvA AdAnIyaH, jJAnadarzanacAritrasarvaparAkramavRSyAdiguNA asya iti vizAlIyaH, zeSamuktaM, budha avabodhane, buddhavAn buddhaH samantAnnirvRttaH, evaM jamborbhagavAn AyuSmAn sudharmA kathayati evaM se udAhu jAva pariNimbue iti bemi / nayAJca pUrvavat / khuDDagaNiyaDijjaM chaTTamAyaNaM sammattam 6 / >uktA avidyA savidhAna, te tu anivRttAtmAno noktAH krUreSu karmasu prazasya tadvipAkaM nApekSyate urabhravat ityeSo kriyate sambandhaH / tassa cacAri aNuogadArA, udakamAdI, te paruveUNa NAmaNiSphaNNe urabbhijjaM, uramrAjjAtaM aurabhriyaM, uraasyedaM aurazrIrya, so unbho NAmAdi caturvidho, dabbe duviho- Agamato NoAgamato ya, Agamao jANae aNuvautto, goAgamao ticiho jANagasarIrAdi 3, tattha ' jANagasarIra ' // 245271 / / vatiritto davyorabho tiviho, taM0- egabhavio baddhAuo abhimuhaNAmagulo, bhAvorabho duvidho-Agamato NoAgamato ya, Agamato jANae ubautto, NoAgametyAdi, NoAgamato bhAvo rambhe imA gAhA- 'urabhAuNAmagoyaM // 246-271 // gAthA kaNThyA, etassa imA atthA'dhikAragAthA 'orambhe ya' / / 247-271 / / gAhA, orambhe kAgiNI apae babahAro sAgaro, ete paMca ditA urabhijje ajjhayaNe vaNijjaMti / 'Ara'ne rasagiddhi' / / 248-272 // gAhA, urabhAraMbho kIsa gate 1, ucyate, so'pyAsito 2 mArijjati, Na ya tatthovAyo ko'vi, evaM asaMjatA adhyayanaM -6 parisamAptaM atra adhyayana -7- "aurabhIya" Arabhyate [170] upasaMhAraH urabhra nikSepAH / / 1571 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata %E%E cUrNI / urabhraravAntaH sUtrAMka [1] gAthA ||178207|| zrIuttarAjIvA 'AraMbhe ti maMsarasagiddhA, urambhamacchamahisAdayo, tesi doggatigamaNapaJcavAyA bhavaMti, ityata ' uvamA kayA uranme, | urambhijjassa NijjuttI' NAmaNipphaNNo gato // jAva suttANugame suttaM uccAreyaba, taM ca imaM 'jahA''esaM samuhissa' 7 aura- 1 // 178 muu.73|| silogo, yena prakAreNa yathA, AesaM jANatitti Aiso, Aveso vA, Avizati vA vezmani, tatra Avizati zrIyA vA gatvA ityAesA, zobhanaM gataM saMgataM taM vA uddezya samuddezya, kathamuddezya, AesA amparahito yathA AgamiSyati, amugo // 158 vA, tadA evaM mArettA teNa saha bhakkhissAmi, ucchavadine vA 'koyi' ti kazcit , krUrakarmA pApaH, 'posejjA' 'puSa puSTI' eti etyAkArito etyelakA, kathaM posayati oyaNaM jabase deti' utaci udatti vA tamiti odanaM dadAti, javaso mugga-1 mAsAdi, yAni cAnyAni tadyogyAni visayaNAmAdi, jo jassa visAti sa tassa visayo bhavati, yathA rAjJo viSayaH, evaM yadyasya viSayo bhavati, loke'pi vaktAro bhavanti so yAtmagRhe rAjA, aMgati tasmimiti aMganaM, gRhAMganamityarthaH, athavA | viSayA rasAdayaH tAn gaNayan prINito'sya mAMsena viSayAn bhokSyAmIti, athavA viSayAn iti, dharma paralokabhayaM vA, ettha kappitaM udAharaNaM- ego UraNago pAhuNayanimittaM posijjati, so pINiyasarIro suNhAto haliddAdikayaMgarAgo kayakaNNacUlato, kumAragA ya taM nANAvihehiM kIlAbisesehiM kIlAti, taM ca vacchago evaM lAlijjamANaM dahaNa mAUe heNa ya| goviyaM dohaeNa ya tayaNukaMpAe mukamavi khIra Na pivati roseNaM, tAe pucchio bhaNati- ammo! esa pIdayago savvehiM| eehiM amha sAmisAlehiM iDehiM jabasajogAsaNehiM taduvaogehiM ca alaMkAravisesehiM alaMkArito putta iva paripAlijjati, ahaM tu maMdabhaggo suphANi taNANi kAhevi labhAmi, tANiIva Na pajjattagANi, evaM pANiyaMpi, Na ya meM kovi lAleti, tAe dIpa anukrama [179208] RESEARCCikck // 158 // [171] Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata urabhradRSTAntA sUtrAMka [1] gAthA ||178207|| zrIyA zrIuttarAmaNNati-putta ! 'AuracinAI eyAI // 249-273 // gAthA, jahA Auro mariukAmo ja maggati patthaM vA apatthaM vA taM, cUNau~ dijjati se, evaM so paMdito mArijjihiti jadA tadA pacchihisi, ukto dRssttaantH| prakRtamupadiSyate- 'tao se puDhe pari7 aura-14 vide||179-274aa silogo, 'tata' iti tato javasaudanapradAnAta puSyate vA puSTaH parivRhitaH parivRDhaH, miyate'neneti medH| | udIrNAntaH udIyate vA udaraM pINie' vipuladehe, prINItaH tappita ityarthaH, vipuladehe nAma mAMsopacitaH, 'AesaM| // 15 // | parikakhae / karmavat karmakartetikRtvA'padizyate-mAMsopacayAdasau svayameva medasA sphuTanniva Aesa parikakhae, kathaM so Agacchediti, utsavAdivo, yatrAyamupayujyeta, athavA parikaMkhati, 'jAva na ejati Aeso' / / 180-274|| silogo, yAva parimANAvadhAraNayoH, kaha duhI javasodane'pi dIyamAne ?, ucyate, vadhasya vadhyamAne iSTAhAre vA vadhyAlaMkAreNa vAlIkrayamANassa lAkimiva sukhaM, evamasau jabasodagAdisukhe'pi sati duHkhamAnecA, 'aha pattaMmi Aese' athetyayaM nipAta Anantarye, | zritAH tasmin prANA iti zirAH, tato so vacchago taM naMdiyagaM pAhuNagesu Agaesu vadhijjamANaM darcha tisitovi bhaeNaM mAUe / thaNaM NAmilasati, tAe bhaNNati-kiM putta ! bhayabhIto'si', heNa paNDayapi ma Na piyasi, teNa bhaNNai-amma! katto me 8 |pajja thaNAbhilApo', gaNu so vacchato NIdato ajja kehivi pADaNaehiM AgaehiM mamaM aggato viNiggayajIho vilolanayaNo | | vissaraM rasaMto attANo asaraNo viNihatotti tabbhayAto kato me pAumicchA, tato tAe bhnnnnti-puttaa| NaNu tadA cera te kahiya, jahA AuraciNNAI eyAI, esa tesiM vivAgo aNupaco / esa diIto 'jahA khalu se orambhe // 181-274 / / | silogo, yathA yena prakAreNa, khala vizeSaNe, sa eva viziSyata iti sa iti prAguktA, urasA bhrAmyati vibharti vA tamiti urabhraH, t%A4% A4% AF dIpa anukrama [179208] -EALEARN // 159 // + [172] Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: zrIuttarA narakahetavaH cUrNI lA prata sUtrAMka [1] gAthA ||178207|| 7 aura bhrIyA04 ba // 16 // samAhitamiti sampagIkSitaH, 'evaM vAle ' evamavadhAraNe, evamupamAne, dvAbhyAmAkalito bAlA, adhammo iTTho jassa sa bhavati adhammiTTho, 'Ihati' Ihate nAma ceSTate, narakaH uktArthaH, AyuSkamuktAH , narakeSu AyupaM kutsitaM narakAyuSka, atrAha-16 * yathA'sau mAMsabaMhitAtmA Aesa parikakhati evamasau bAlaH kena hitAtmA narakAyuH kaMkhatiI, ucyate, 'hiMse vAle musAbAI // 182-275 / / silogo, hiMsayAti hiMsA, dvAbhyAmAkalito bAlA, rAgadveSAbhyAmityarthaH, mRpA vadatIti musAvAdI, attI prANAniti addhA, vividho loka 2, addhAnaMmi vilokaM karotIti addhAnaMmi vilokaH, panthamoSa ityarthaH 'aNNadattahare teNe' | amnesi dattaM haratIti annadattaharaH, ahavA amesi dattaM taM harati, stena styAyata iti stenA, mAyAsyAstIti mAyI, kasya harAmi kinnu harAmIti vA, kintuharaH, zaThaH kaitavo, paMcAsya(suvi ppamatto, 'itthIvisayagiddhe ya' // 183-275 / / silogo, itthINaM visayA isthibisayA, isthivisayabhoga ityarthaH, itthIvisayagiddhe, athavA strISu viSayeSu gRddhaH, gRdhyate sma gRddhaH, *mahato AraMbho pariggaho ya jassa (sa) bhavati 'mahAraMbhapariggahe' 'bhujamANe suraM maMsaM' manyate tat manyate vA taM manyate vA sA bhakSayitA tenopabhuktena balinamAramAnaM mAMsa, parihitaH-parivRDhaH, tena mAMsena parihitAH, pare ya damayatIti paraMdamo, 'ayakakarabhoI ya' / / 184 / / silogo, ajatItyajaH, kakaraM nAma mahuraM daMturaM mAMsa, ajA iva kakkarabhojanazIlA ayakakkarabhoI, tuMdilamasya jAtaM tundilaH, citaM yasya lohita ciyalohitaH, sa taireva hiMsAdibhirAzravavRttaH, mAMsabhakSIyatA AyugaM narae kaMkhe, eti yAti vA''yuH, AnIyate tasminnarakaM, kAMkSatIva kAMkSate, kA tarhi bhAvanA, nAsI narakasyAdvijate yena narakasaMvartanIyAni karmANyArabhate, sa eva dRSTAntaH, jahAesaM va elae // anehivi pagArehiM nirayAuyaMka khati-'AsaNaM sayaNaM jANaM // 185-275 / / dIpa anukrama [179208] // 16 // [173] Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata narakahetavaH zrIuttarA cUrNI 7aura -in- 14 sUtrAMka [1] gAthA ||178207|| zrIyA // 16 // silogo, AsaNaM uvavisaNapIDhagAdi, zayyate tasminniti zayanaM-pazcakAdi, jANaM-sagaDahasthimassAdi, ditta-hiraNNasuvaNNAdi, tatra gRddhAH tadutpAdayantaH saMrakSamANAzca 'kAmAI bhujittA' kAmA-isthivisayA, egaggahaNe tajjAtIyAnAM grahaNamitikatvA sesidiyavisayAvi mahatA, tai jitvA dussAhaNaM dhaNaM hiccA' sAharDa NAma upArjitaM, duI sAharDa dussAhaDaM, paresiM| paresiM uvarodha kAUNaMti bhaNitaM hoti, dukkheNa vA sAhaDaM dussAhaDaM, sItavAtAdikilesehiM uvacitaMti, athavA katAkataM deta-| | vbamadetavvaM khetthakhalAvatthaM dussAhaDaM, dussAravitaMti bhaNitaM hoti, 'bahuM saMciNiyA raya' rIyata iti rajA, so aviho kmmryo| 'tato kammagurU jaMtU / / 186.275 // silogo, 'tata' ityAnantaryeNa kriyata iti karma, gRNAtIti gIryate vA gurUH, 'jaMtu' ti jIvasyAkhyA, pratyutpanne sukhe rajjate ralayoraikyamitikRtvA 'paccuppaNNaparAya(lajja)Ne'aebva AgayAese' aja-1 | tItyajaH, ajena tulyaH ayavya, jahA so Ayabaddho mArejjiukAmo soyati, evaM sovi mAraNaMtiyavedaNAbhibhUto paralogabhRto / | soyati, ekAdhikAre prakRte aymnekaadeshH| tato AyuparikkhINe (bale) khINe // 187-276|| silogo, eti yAti vA, 14 | AyuSi parikSINe cucA ito, kutabhuto, dehAta vividham-anekaprakAraM hiMsakAH vihiMsakAH 'AsuriyaM disaM bAlA' nAsya sUro vijjati, AsuriyaM vA nArakA, jesiM cakkhidiyaabhAva sUro udyoto patthi, jahA egeMdiyANaM disA bhAvadisA kheta|disAvi gheppati, asAtyasura:, asurANAmiyaM AsurIyaM, adhogatirityarthaH, avasA NAma kammavasagA 'tama' miti andhakAra, sa tattha narakagatiM gato bahuM dukkhamaNubhavanto paritappati // diIto- 'jahA kAgiNIe heDaM' // 188-277 silogo, yena prakAreNa yathA, kAgiNI NAma rUvagassa asItimo bhAgo, vIsovagassa catubhAgo, atrodAharaNam-ego damago, teNa vitti HOC-04 dIpa anukrama [179208 [174] Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] 7 aura-14 gAthA ||178207|| zrIuttarA04 kareMteNa sahassaM kAhAvaNANa ajiyaM, so ya taM gahAya satyeNa samaM sagiha pasthito, teNa bhavaNimittaM rUvago kAgiNIhi bhino / cUrNI to diNe diNe kAgiNIe bhuMjati, tassa ya avasesA egA kAgaNI, sA vissariyA, satthe pahAvie so ciMteti-mA me rUvagora dRSTAntaH Ana7 Ara- midiyavyo hohitti ulagaM egastha goyeuM kAgiNINimittaM Niyatto, sAvi kAgiNI aneNa haDA, so'pi paulato annnnennte| zrIyA dRSTAntaH diTTho Thavijjato, so'vi taM ghettUNa gaTTho, pacchA so gharaM gato soyati, esa diDhato, 'apatthaM aMbagaM bhucA' aha kassai rano ||16||laa aMbAjiNNaNa vinAyA jAyA, sA tassa vejjehiM mahatA jatteNa tigicchiyA, bhaNito ya-jai puNo aMbANi khAhisi to viNa Pssasi, tassa ya atIva piyANi aMpayANi, teNa sadese sambe aMbA ucchAdiyA, aNNayA assavAhaNiyAe Niggato, saha ama-14 ceNa asseNa avahario, asso dUraM gatUNa parissaMto Thito. egami vaNasaMDe cUyacchAyAe amoNa vArijjamANo'vi nnivittttho,| tassa ya heTThA aMbANi paDiyANi, so tANi parAmusati, pacchA agghAti, pacchA cakkhiu~ Nic hati, amacco vArei, pacchA bhakkheuM mato / bhaNitaM diTuMta durga, kAgiNIdidrutovasaMthArappasiddhIe bhaNNati-evaM mANussagA kAmA' // 189-277|| silogo, 4 jaNAma koI maNussakAmA digbakAmANa atie karejjA, antikaM samIpamityarthaH, tato te kAgiNIo'vi appatarA hojjaa|| jahA kAmA tahA Ayupi ho(jo)jjA, anuvartamAna eva zlokA, evaM mANussayaM AyuM divbamAussa yaMtie, divyA puNa 'sahassa| guNitA bhujjo' ti, Na kevalaM sahassaguNA, arNataguNA vA divyA kAmA, divyaM cAyuH, baMdhANulomayAo AuMkAmA ya / dibdhiyA / / syAt-kathamAyute jIcyate', ucyate-'aNegavAsA nauttA' // 190-278 / / silogo, na egamaneka, varSatIti vrssH,18||162|| utaM NAma caurAsItisayasahassANi (puvANi ) se ege NautaMge, caurAsItiNa utaMgasatasahassANi se ege Naute, caurAsIti- dIpa anukrama [179208] [175] Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||178207|| zrIuttarA uyasayasahassANi se ege pautaMge, evaM tavaM, 'aNegAI' vi asaMkhejjAI, tAI jAI 'papaNavato' prajJA asyAstIti prajJA- vaNim vAn atastasya jJAnavatA, sthIyata iti sthitiH, 'jAI jIyaMti dummehA' imehi appakAliehiM jIyaMti 'dummeha' tti dumyuddhi-II dRSTAntaH 7 aura-1 gA 'UNe cAsasayAue' hINavAsasayAue, bhagavatA varisasatAuesu maNuesa dhammo paNIto ityataH UNe vAsasayAue, bhaNito || zrIyA / kAgiNI azvadiDato ya / idANi cavahAradiDhato, tappasiddhinimittaM maNNati-'jahA ya tipiNa vnniyaa||191-279||silogo, // 16 // jahA egassa paNiyagassa tiNi puttA, teNa tesiM sahassaM sahassaM dinaM kAhAvaNANa, bhaNiyA ya-eeNa vabahariUNa ettienn| kAleNa ejjAha, te taM mUlaM ghesUNa NiggayA saNagarAto, pithappithesu paTTaNesu ThiyA, tatthego bhoyaNacchAyaNavajja jUyamajjamaM-1 savesAvasaNavirahito vIhIe vabaharamANo vipulalAbhasamanito jAto, citito puNa mUlamaviddavaMto(jahA)lAbhagaM bhoyaNacchAyaNamallA|saMkArAdisu uvabhuMjati, Na ya accAdareNa vavaharati, tatito na kiMci saMvavaharati, kevalaM jUyamajjamaMsavesagaMdhamanataMbolasarIropakAra-14 pAkiyA appeNeva kAleNa taM davaM NipiyaMti,jahAvAhikAlassa sapuramAgayA,tastha jo chinnamRlo so sambassa asAmI jAto, pese| | upacarijjati, vitito gharavAvAre Niutto bhattapANasaMtuTTho, Na dAyabvabhogavvesu vavasAyati,tatio sambassa gharabittharassa sAmIkato, lAkeI puNa kahaMti-timi bANiyagA patteyaM 2 vavaharati, tatthego chinnamUlo pesattamuvagato, keNa vA saMyavahAraM kareu?, acchinnamRlo puNaravi vANijjAe bhavati, iyaro baMdhusahito modae, esa diluto, ayamatthovaNNato-'yavahAre udhamA esA, evaM dhamme vijANaha' 6 // 16 // (192-279) evAmeva-timi saMsAriNo sattA mANussesu AyAtA, tatthego maddavajjavAdiguNasaMpanno majjhimAraMbhapariggahajutto kAlaM kAUNa kAhAvaNasahassamUlatthANIyaM tameva mANusacaM paDilahati, vitito puNa samma IsaNacarittaguNasuparirANi)dvito sarAgasaMjameNa CAL-. dIpa anukrama [179208] A [176] Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sutrAMka [1] gAthA ||178207|| zrIuttarA0AladdhalAbhavaNiya iva devesu ubara no,tatito puNa hiMse vAle musAbAte (193-280)iscatAha puSvabhaNitahiM sAvajjajogehi paTTi | caNigcUNoM chinnamUlavaNiya iva NAragesu (tiriema) vA uvavajjati / etadeva puraskRtyApadizyate-'duhato gatI bAlassa' // 194-280 // dRSTAntaH 7 oNrazrIyA0 silogo, tassa pAvassa kammassa pavattamANassa duhatotti dvidhA, dviprakArA ityarthaH, sadyathA-narakagatiH tiryaggatizca, pAlasyeti | rAgadveSakalitasya, sA tu 'AvatI vadhamUlikA' tatra zItoSNAcA vyAdhayazca AvatI vyavastu pramAraNaM tADanaM vA, mUlahetuM vA // 164 // AdI vyadha ityarthaH, sa tu 'devattaM mANusattaM ca tasmAt kAraNAt 'jite' jito laulyabhAvo lolatA zAkhyeti zAmameveti(ThayatI | ti vA) zaThA, na dharmacaraNodhamavAn, ko'bhiprAyaH?, yadyasau te manuSyake kAmabhogeNa bhujato Na tehiM deva mANusa ca jivvaMto, NIo vakaMto ityarthaH, 'tato jie saI hoI // 195-280 // silogo, tata iti durgatiM gataH, kutsitA gatiH durgatiH, itthaM tassavi tataH 'dullahA tassa ummajjA' ummajjaNaM ummajjA, ummajjAyati, 'addhA' kAlaH 'sucirAdavi' yaduktaM sucirakAlAdapi 'evaM jiya spehaae'|196-280||silogo, evamanena, ko jitaH,pAlaH, kathaM jito, jeNa mANussapi NAsAdita, samyak / samIkSyate yayA samIkSA tayA 'tuliyA vAlaM ca paMDiyaM' tulayitvA tu tuliyA bAlatvaM ca paNDitacaM ca, kuto', pAlo visIyati, cazabdAt jo ya Na jito, Na cA cyutalAbhaka iti, syAdetat-yathA jitasya narakatiyagyaunighUpapatrasya durlabhA tassa ummajjA, evaM jo Na jito Na ya laddhalAbho, jo ya laddhalAbho saMsArI, tayoH kutra gatiH, ucyate-yastAvanna jito na ca labdhavAn sama punarapi mAnuSyamAsAdayati, tato'padizyate 'mUliya te pavissaMti' jahA te mUlappavesA puNaravi vANijAya bhavanti, evaM je| // 16 // TrA saMsAriNo puNaravi mANusattaNaM pAti te mUla meva pavisaMti, te manuSya kSetrajAtyAdivizuddha, punarapi dharmacaraNayogyA bhavantItyataH dIpa anukrama [179208] CA [177] Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata + sUtrAMka [1] gAthA ||178207|| zrIuttarA0 mUlameva paveseMti, 'mANusaM joNi miti' jaNIti joNiH, syAdetat-kimAcaraMto mANusataM pAveMtitti 'vimAyAhiM sikvAhizIlavatA cUNau ||197-280||silogo, minotIti mIyate vA mAtrA, viSamA mAtrA vimAtrA, sikkhAte zikSyante vA tAmiti zikSyA, viyata itiha 7.Ara- vrataM,brahmacaraNazIlA suvratA,paThyate ca 'je NarA gihisuvvayA'tatra zikSAnAma zAstrakalAsu kauzalyaM, vemAtA nAma anekaprakArAH prAyA / purise purisavisese ityato yemAtA, suvratA gAnA (nAma) pagatibhaddayA, uktaM ca'cauhi ThANehiM jIvA maNuyAuM pakareMti, taMjahA1665 pagatibhaddayAe pagativiNIyayAe sANukosayAe amacchariyAeM' 'uti mANusaM joNi manuSyANAmiyaM mAnuSI, 'kammasaccA hu pANiNo' kammANi saJcANi jesi te kammasaccA, tassa jArimANi se tAvavidhi gatiM labhati, taM subhamasubhaM pA, athavA mAkambhesatyA hi, saccaM kamma, kamma avede naveici, yadi hi kRtaM karma na vedyate tato na karmasatyAH syuriti, yadivA naSTa karmA, iSTaphalAmAdhuryAditi, paThyate ca-'kammasattA ha pANiNo' karmabhiH saktAH, uktaM alpAraMbhaparigrahavatA phalaM, yaistat / mUlamAsAdeine ta) / laddhalAbha pratItyocyate 'jesiM tu viulA sikkhA // 198-282 / / silogo, ye iti anirdiSTasya nirdezaH, vipulA vizAlA ityarthaH, sikkhA duvidhA-gahaNA AsevaNayA, 'muliyaM te uDiyA' udvitA nAma atikrAntA, paThyate ca-'mUlaM|| laaicchiyA' atikrAntA iti, labdhalAbhakA vA 'sIlamaMtA' saha visesaNa savisesA, savisasA nAma lAbhagae vA lAbhagA | *vA sIlavaMtA savisesA ityarthaH, No dINo ahINo iti addINo NAma jo parIsahodae Na dINo bhavati, athavA rogivat / kA apatyAhAraM akAmaH asaMjamaM vajjatIti dIna, je puNa hupyanti iva te addINA jati devayaM / / uktaM sIlavartA phalaM, 'evaM adI-TIK paNa bhikuu||199.283|| silogo, evamavadhAraya, dIyate dInamAtra vA dIna:, na dIna: adInA, parIsahodae'pi sati adInA, dIpa anukrama [179 208] [178] Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA || 178 207|| dIpa anukrama [ 179208 ] bhAga-7 "uttarAdhyayana- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208]], niryukti: [ 245...248/244-249], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNoM 7 aura zrIyA0 // 166 // tadevamadINavaM bhikkhu devalogamAni taM matvA, agAramasyAstIti agArI taM cAgArINaM veditvA, mAnuSya upavana iti vAkyazeSaH, agArI yaH zrAvakaH, asAvapi devalokavAn, ekAntadaNDastu naraka eka eva bhavati, evaM so bAlo appehiM kAmehiM bahu jIvati, sa evaM tritayasyAsya vizeSajJaH 'kahantu jicamelikvaM' kathamiti pariprazne, jiccato'pi elikvaMti erisaM, sarvastu kathamIdRzaH 1, tritayavizeSAbhijJo jiccejja, jiccamANaM vA appANeNa saMvedejjA, tahA'haM appasuhatthe devasuhaM jito mUlaM vA vamiti iti, athavA jiccati yayA sA jiccA je tu vemAtreNa hi jitvA lakSyate jetumastIti, jiccA so tu kaI lakSyateH / uktA vyava hAropamA, sAmprataM sAgaropamA, atrAha - vakSyati bhavaM sAgaropamaM idaM tAvadastu yaduktaM kAgiNIdRSTAntaH sa nopapadyate, nanu cakravarttibaladevavAsudevamaNDalikezvarANAM anyeSAM pRthagjanAnAM yathA vastUpamAni iSTAni viSayasukhAni dRzyate, tathA manuSyavazaprAptAvevApadizyate ityatastAni na kAkiNImAtrANi viSayasukhAni, ucyate-se hi kAkiNImAtrAdapyavasthitA eva, kahaM 1, jeNa te vaMtAsavA0 aNitiyA bahusAdhAraNA iti, tiriyA ya, tadviparItAstu devakAmAH, apyevaM sahasramAtrA'bhidarzanaM nanu tatraivApa diSTaM 'sahasvaguNitA bhojjo'tti jAvataguNoti ayaM tu sumahadaMtaraviSayakaro dRSTAntaH, sabhirudvataratha, yenocyate- 'jahA kusagge udagaM ||200-283|| silogo, yena prakAreNa yathA, samaMtAd atIva uttA pRthivI sarvatasteneti samudraH, kuzAgraM, yathA kacitkuzAgre lambamANamudakaM dRSTvA brUyAt yadidamudakaM kuzAgre laMbate etatsamudrodakaM va tacca yathA pramANatAvidhuraM 'evaM mANussayA kAmA' aMtie NAma tassa samIce katA, taiH saha tulyamAnA vimba (ndu) mAtrA api na pUrvati / 'kusaggametA ime' // 201-284 / / kuzAgramAtrA iti kuzAgrodakabiMdumAtrA 'ime'vi mAnuSyakAH sAgarakuzAgramAtrA 'sanniruddhami Aue' saniruddhaM na [179] sAgara dRSTAntaH // 166 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] | gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata phala cUrNI sUtrAMka [1] gAthA ||178207|| OLORCHECRE zrIuttarAvarisasatAto para jIvaMtIti, aMtarAvi ya NANAvidhehiM uvakkamavisarahiM sannirujjhate, tato appasAresukAme sanniruddha ya Autami bAlapaMDita bhavAn kassa hetuM puro kAuM'kasseti kassa kAraNaM bhavaM asaMjamaM puraskRtya adharmAya pravRtto'si?, kimanyajjo(no) vadizyati, na 7aura- tu svayaM cadAvAlyAdupacitaM karma vettavyamiti, yenAtmA 'jogakhemaM na saMvide? saMkSepArthastu kassehaM avarAha uri kAuM? kaM bhrIyA0 yA purato kiccA? appANa jogakheme Na saMviyasi, unmattavat , kiMca-'iha kAmA'Niyahassa' // 202-203 / 285 / / silogo, // 16 // | 'ihe'ti iha manuSyatve, kAmyaMta iti kAmA, kAmebhya anivRttasya, iyattI icchati vA artho, AtmArtha evAparAdhyate, 'succA neyAuyaM maggaM' nayaNazIlo naiyAyikaH 'magga' ti dasaNacari camaiyaM mokkhamagga, taM zrutvA, paThathate vA-patto NeyAUyaM maggaM, mAjabhujjo paribhassati, prAjJaH san naiyAyika mArga jaM puNaravi sabbato bhassati, je puNaravi micchattaM caiva gacchati, etassa cev| silogassa pacchaddhaM keti aNNahA paThati-'pUtidehaniroheNaM, bhave devetti me suyaM' posayatIti pAtayatIti (puti) audA-14 rikazarIramityarthaH, pUtidehassa nirodhe pUtidehaNiroho NAsI deho hoto jai attaho nAvarasaMto iti me surya, iti upapadazenAthe, me iti mayA,zrutamAcAryebhyo, naanytH| uktaM bAlizaphalaM, devalokAt cyutamanuSyepu'iDDhI juttii||204.285||silogo, iDDI-10 RddhI, dyutatyaneneti dyuti, aznute sarvalokeSviti yazaH, vRNoti vRNvati vA tamiti varNaH, eti yAti asminniti AyuH, 'sukhaM' saukhyaM 'aNuttaraM' ti maNUsesu ja savvuttama 'jattha bhujjo maNussesu, tatdha se uvavajjati'ti kaMThyaM, ukta bAlapaMDitayoH // 167 // pharka, tadanuSaGgAdevApadizyate-'bAlassa passa thaaltN'|205-285|| silogo, kNtthyaa| dhIrassa passa dhiirttN'||206-285||15 lA silogo, dhAtIti dhIrA, sesaM kaNThayaM / 'tuliANa bAlabhAvaM' // 207-285 / / silogo, taliyAto-tolayitvA, cAlato bhaavo| ENANTRA dIpa anukrama [179208] [180] Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata ApaNa IM sUtrAMka [1] gAthA ||178207|| // 16 // zrIuttarA cAlatvaM narakAdigamana, 'abAlaM ceva paMDite' avAlo paNDita ityarthaH, tasmAddevaloke gamanaM, etAni tolayitvA 'caiUNa kapila nikSepAH bAlabhAvaM, abAlaM sevae' Acaret 'munI' munIti trailokyAvasthAna bhAvAniti muNI, iti bemi nayAH pUrvavat // urambhijja 8 kApi-11 | NAma sattamamajjhayaNaM sammattam / / lIyA idAnImalobhAdhyayanaM, tassa cacAri aNuogaddArA ucakamAdi parUSeUNa (NAma ) niSphananikkheve kAbilijjati, tattha gAhA-'nikkhevo kvilNmii||250-286||gaahaa, nikkhevo kavikassa, nikkhevo nAmAdicauvviho, NAmaThavaNAo gayAo, padavvakavilo duviho-AgamatopoAgamato ya,Agamato jANae aNuvautto noAgamao tiviho-jaanngsriiraadi'0||251-286|| tattha jANagasarIrabhaviyasarIravatiritto kavilo tiviho-egabhavio baddhA''uo ahimuhaNAmagotto, bhAvakapilo duvihoAgamao NoAgamato ya, Agamato jANae uvautto, NoAgamato imA gAhA-'kavilAuNAmagorya' / / 252-286 / / gAhA, kaNThayA, etassa bhAvakavilassa imA ya uppattI- kosaMbI kAsavajasA // 253-289 / / gaahaa| teNaM kAleNaM teNe samaeNaM kosaMbIe hai nayarIe jitasattU rAyA, kAsavo bhaNo codasavijjAThANapArago, rAiNo bahumato, vittI se uvakappiyA, tassa jasA NAma bhAriyA, tersi putto kacilo NAma, kAsavo tami kavile khuDalae ceva kAlagato, tAhe tami mae taM parya rAiNA aNNassa maruya-1 gassa diNaM, so ya mAseNa chatteNa ya dharijjamANeNa baccai, taM dadaLUNa jasA paruNNA, kavileNa pucchiyA, tAe siTTha-jahA piyA|8| // 168 // te evaMvihAe iDDIe NimgacchiyAio, teNa bhaNNati-kathaM', sA bhaNati-jeNa so vijjAsaMpaNNo, so bhaNai-ahapi ahijjA dIpa anukrama [179208] RECENERABARKARS adhyayanaM -7- parisamAptaM atra adhyayana -8- "kApilIya" Arabhyate [181] Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||208227|| zrIuparAkAmi, sA maNai-ihaM tuma macchareNa Na koi sikkhaveti, vacca sAvatthIe nayarIe, piimico iMdadatto NAma mAhaNo, so te sikkhA-12 kapilavRtca cUNauM | vehiti, so gato tassa sagAsa, teNa pucchito-ko'si tuma, teNa jahAvataM kahiyaM, so tassa sapAse ahijjiGa payatto, 8 kApi- tattha sAlibhaddo NAma imbho, so teNa uvajjhAeNa NeccatiyaM davAvito, so tattha jimicA 2 ahijjai, dAsaceDI ya taM parivelIyA. sei, so ya hasaNasIlo, tIe saddhiM saMpalaggo, tIe bhaNNAi-tume me vipito, pa ya te kiMcivi, gavari mA sijjAsi | pAttamullaNimittaM ahamaNNehiM 2 samaM acchAmi, iyarahA'haM tuma ANAbhojjA / aNNayA dAsINa maho tukkaDa, sA teNa HAI samaM NiviNiyA, NiI sA na lahai, teNa pucchiyA-kato te aratI, tIe bhaNNati-dAsImaho uvahito, mamaM pattapuSkAimollaM rANasthi, sahIjaNamajhe viguppissaM, tAhe so Adhirti pagato, tAe bhaNNati-mA adhitiM karehi, ettha dhaNo NAma siDI, a(ha)ppabhAe lAva jo paDhamaM baddhAveha se do suvaSNae mAsae deha, tasthimaM gaMtUNa taM baddhAvehi, AmaMti teNa bhaNiya, tIe lobheNa mA aNNo AIgacchihitti atipabhAe pesito, vaccaMto ya ArakkhiyapurisehiM gahito, baddho ya / tato pabhAe paseNaissa raNNo uvaNIto, rAhaNA 13 pucchito, teNa sambhAvo kahito, rAyAe bhaNito-jaM maggasi taM demi, so bhaNati-citicA maggAmi, rAyaNA tahati bhnnie| asogavaNiyAe cinteumAraddho-ki dohi mAsahi sADigAbharaNA paDivAsagA jANavAhaNA ujjANoSabhogA mama vayassANaM | pabbAgayANa gharaM bhajjAcaTThayaM 5 caNNaM ubaujja, evaM jAva koDIevi Na ThAeti / citato suhajjhavasANo saMvegamAvaNNo jAI // | sariUNa saryabuddhI sayameva loya kAUNa devayAdiNNagahiyAyArabhaMDago Agato rAyasagAsaM, rAyaNA bhaNNati-kiM ciMtiyaM 1, so bhaNati-'jahA loho tahA lobhI' gAhA (* 224 / 256-289) kaNThayA, rAyA bhaNati-koDiMpi demi ajjotti bhaNati rAyA pahaTTha dIpa anukrama [209228] 69 // - [182] Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata dhruvatvaM sUtrAMka [1] gAthA ||208227|| zrIuttarA| muhavaSNo / so'pi caiUNa koDiM jAto samaNo samiyapAvo ||1||(257-289)chmmaasaa eumasthA(258-289) chammAsA chaumastho rAsasArasyAcUNoM AsI, itto ya rAyagihassa nayarassa aMtarA aTThArasajIyaNAe aDacIe palabharapAmokkhA ikaSTadAsA NAma paMca corasayA 8 kApi acchati, aisase uppapaNe (259-289) gAhA / NANeNa jANiyaM, jahA te saMbujhissaMti,tato paTTito, saMpatto ya taM paesaM. sAhilIyA. | eNa ya diTTho ko'vi etitti AsaNNIbhUto, nAo jahA samaNagotti, amhaM paribhaviuM pAgacchati, roseNa va gahito, sennaavi||10||13 samIyaM NIto, teNa bhaNNAti-muyaha paMti, te bhaNaMti-khellissAmo eteNaMti, tAva ete bhaNaMti-naccasu samaNagotti, so bhaNai-vAyaMtago | Natthi, tAhe tANivi paMcavi corasayANi tAlaM kAheti, so'vi gAyati dhuvagaM,"adhuve AsAsayaMmI, saMsAraMmi dukkhpuraae|ki| | NAmataM hojja kammayI jeNAhaM duggaiMNa gcchejjaa||1||"(208-289) evaM sanvattha silogatare dhuvagaM gAyati, adhuve'tyAdi, | tattha kei padamasiloge saMbuddhA,keha vIe,evaM jAva paMcavi sayA sNbuddhaa| NAmaNipphano,suttANugame suttamuccAratavaM,so bhagavaM tesiM corANa | bohaNaNimittaM imaM dhamma gItayaM gAyati-'adhuve asAsayaMmi ||20||ntth nivRttaM,adhuvo NAma NaragAdigamaNasaMbaddho saMsAro jato a4 dhuvo,ata eva asAsato kI,jato eva mama priyApriya ityata evAhaM bodhayitumAnItaH,na hi bhaktivAde punaruktamapi,yathA sarvAtizayani dhAna tathA AghavaNiyAe tahA prsaape(de| upadeze ca,evamihavi adhuve asAsate ya,uvadezato bhayadarisaNao yaNa puNaruttaM bhavati,adhuve | asAsayaMmi mANussataM gaccaMtaM bhavati teNa adhuvaM, Na koi accatamaNusso asthi, asAsayaM tu sopakramAyuSatvAt , saMsaratIti // 10 // saMsAraH, sArIramANasANi dukkhANi jattha paurANi saMbhavati dukkhapauro, ato tami saMsArami dukkhapaurAe tINo'pi sa bhagavAn | taM titIrghaH idamavocat- 'kiM NAma hojjataM kammarga' kimiti pariprazne, kinAma, kriyata iti karma, jeNAhaM duggahato dIpa anukrama [209228] [183] Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA // 208 227|| dIpa anukrama [209 228] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niryuktiH [249...259/250 - 259], adhyayanaM [8], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUNa 8 kApi lIyA. // 179 // mumbaijjA, jeNa kammuNA kateNa ahaM duggaito muccejjA, kutthitA gati durgati, sA caturvidhA NeraiyaduggatI tiriyamaNuya0 devadugatIya, NAgakara (jju) NIyA puNa paDhati 'adhuvaMmi mohaM' gAhA, etevi emeva dhuvagaM paccuggAyaMti, nAliM ca kurhiti tehiM paccuggAtIe kavilo bhaNati - 'vijahittuM puNvasaMjogaM // 209-290 // vividhaM hitvA vi0, puthyo NAma saMsAro, pacchA mokkho, putreNa saMjogo puvvassa vA saMjogo puyvasaMjogo, athavA puvvasaMjogo asaMjameNa NAtIhiM vA, snihyate aneneti snehaH, na kutraciditi, na taanynusre| 'to NANadaMsaNasamaggo' // 210-291 // vRttaM, to iti tato dhuvANaMtaraM sa bhagavAn kapilaH jJAnadarzanasamanvitaH hiyani ssesAya, tattha hitaM pathyaM, iha paratra ca niyataM nizcitaM vA zreyaH niHzreyasaM akhayaM, saMsAravyucchadAyetyarthaH, kathaM hi sarve saccAH saMsAravicchedaM kuryuH, 'tesiM vimokakhaNaTTAe' 'to' ti tesiM corANaM, tehiM savverhi puvvabhave saha kavileNa egaGkaM saMjamo kato Asi, tato tehiM siMgAro katilao jamhA amhe saMbodhitavveti, ato bhaNNati-tesiM vimokkhaNaDhAe, athavA toseM vimokkhaNaTTAe, kathaM hi ete corAH sarvakarmavimokSAya abhyuttiSTheyuH, tesiM vibohaNaDAe mAsati muNivaro, munInAM varaH- pradhAnaH, vigato moho yasya sa bhavati vigatamohaH, kevalItyarthaH, kiM so'pi tathA 1, na, ucyate- 'savyaM gaMdhaM kalahaM ca // 211-291 // vRtaM, 'savvaM 'ti aparisaMsaM, granthanaM grathyate vA yena sa granthaH, sa dvividhaH cAhyo'bhyantaratha, kalAbhyo hIyate yena sa kalahaH, bhaNDanamityarthaH, tathAvidhaM tathAprakAraM yadvidhaM asaMyatAnAM bhikSuruktaH, athavA tathAvidho bhikSuH "savvehiM kAmajArahiM' saccehiM- aparise se su kAmyaMta iti kAmAH kAmajAtesuMti kAmaprakAreSu, icchAkAmamadanakAmeSvityarthaH, 'pAsamANe' tti teSAmiha paratra ca pApaM pazyan 'Na lipyati' tti na hi prAjJaH avyayaM dRSTvA''carati, trAyatIti trAyI, saMsAramahAbhayAdAtmAnaM trAyatIti trAyI, punaH 'bhogA [184] saMsArasyAdhruvatvaM // 171 // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA // 208 227|| dIpa anukrama [209 228] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228]], niryuktiH [249...259/250-259], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra -[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA* cUNa 8 kApi lIyA 1180311 4 misadosavisanne // 212-292 // vRttaM, bhujyaMta iti bhogAH, yat sAmAnyaM bahubhiH prArthyate tad AmiSaM bhogA eva AbhiSe2, doso nAma ihaparatra ca duHkhotpatti kAraNaM, bhogAmisa eva dosro, viSamannavat, yato na zaknoti paGkaviSanna iva gajamAtmAnaM samuddhattuM, ato bhogAmisadosehiM visannA bhogAmisadosavisanA, tadeva 'hiyanisse yasabuddhivoccatthe' hitamiha paratra ca yatya (preyo')rthaH, niHzreyasaM mokSapadamityarthaH, vu ccitthAoti jassa hite niHzreyase ahitAniHzreyasasaMjJA, viparItabuddhirityarthaH, sa evaMguNajAtIyatvAt uvacae dhUlasaro marahaTTANaM maMdo bhannati, avaccae jo kisasarIro sovi maMdo bhaNNati, bhAvamaMdo avaccae, jassa dhUlA buddhi so maMdabuddhI bhaNNai, ettha dhUlabuddhimaMdeNa adhikAro, mUDho NAma kajjAkajjamayANANo, sortidiyavi sadodo (yavasaGgro) vA ahavA vAlamaMdamUDhA zakrapurandaravadekArthameva, so evaMvidho bAlo maMdo mUDho bhogAmisadAsavisano' bajjhati macchiyA va khelaMmi' jahA macchiyA vikheleNa cikkaNeNa nAma zliSTA vadhyante evaM so bhogasaMzliSTatvAt aDaviNa kammeNa bajjhati- 'duppaarccy|0' // 213-292 // vRttaM duHkhaM parityajante iti duSparityajAH 'ime' iti ime manuSyajAH kAmAH, kAmAH kAmA na sukhaM tyajanta iti No sujahA, dadhAtIti dhIraH na dhIraH adhIraH puruSaH uktArthaH, 'tyaja hAnau ohAMkU tyAge' ityataH punaruktaM tacca na bhavati, kasmAt ?, avizeSitoddezAt, uktaM ca- 'duSpariccayA hameM nanUpadiSTaM kena kebhyaH, tata ucyate- 'No sujahA adhIrapurisehiM' jahiMsu, adhIrapurisA bhavanti tesi duppariccayA, yadyapi adhIrapuruSaiH dustyajA tathApi aha saMti sudhvayA save 'je taraMti vaNiyA va samuhaM' athetyAnantarye, nipAto vA santIti vidyante, je, kiM kurvanto kacit paThanti 'je taraMti aMtaraM vaNiyA va' avaro nAma samudo, samantAdunAce unnA vA pRthivIM kurvata aneneti samudraH, ye ityanuddiSTasya nirdezaH, vaNigbhistulyA vANiyA, kAmaM duruttaraH samudraH tathAvidhaplavena tIryate, evaM dustyajA kAmA [185] *%-196%e0%kh| en granthAdi tyAsaH // 172 // Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] | gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||208227|| lIyA. DIL zrIuttarA adhIraiH tathApi tRNamiva paTAnte lagnaM tyajanti,ke punaH gRhebhyo vinisRtya, samaNA mu ege vymaannaa||214-293||vRttN ,zrAmyantIti kRtIdhikA cUrNI lAzramaNA, 'mu' iti AtmanirdezaH, eke,na sakU~, ye mithyA dRSTidarzinaH parataMtrAH, prANanaM prANaH, prANAnAM vadhaH prANavadhaH atastaM, miyA nAmajJatvaM iti mRgA mRgabhUtAna hitAhitajJA, te hi prANAMcava Na yANaMti, kutastaIi prANivadhaM jJAsyantiI, kathaM kesitira, egidiyA ajIvA eva, tamajANatA 'maMdA naragaM gacchati' maMdA nAma buddhyAdibhirapacitA, maMdabuddhaya ityarthaH, nIyate tAsminniti // 173 // narakAnArakaM karma kurvate te narakA, kAraNe kAryopacArAditi gacchaMti, 'pAlA pAviyAhiM diTThIhiM' vAlA X | uktA, pAtayati pAsayati vA pApaM, darzanaM dRSTi atacce tattvAbhinivezAt pApadRSTayo bhavati, bahutvagrahaNaM tu sarve kupravacanino mithyAdRSTayaH, syAdAzakA-svayaM na kurvate prANavardha , ucyate , astu tAvat svayamakaraNaM, anujJAyAmapi||| evaM doSaH, yato'padizyate- 'na hu pANavahaM anu0 // 215-294 / / vRttaM, na pratiSedhe, prANavadha uktaH, ye nauddezika bhuMjate te nAnujANati, Naya prANavadha aNujANato muravejja kadAcidapi 'dukkhAnA' miti sArIramANasANaM, avidhassa kammassa duHkha miti saMjJA, syAdetat-kenopadiSTa, ucyate-'ebamAriehimakavAyaM NANadaMtaNacaritAriyA, syaadnye'pyaayo| kSetrAryAdayaH lAtadvizeSaNArtham (a)kecAlinyudAsArthamupadizyate 'jehiM so sAdhudhammo patratto' sAdhUNAM dharmaH so sAdhudhaH, na ca tIrthakara evaM PIsyAta, kathaM zramaNo bhavati', ucyate, 'pANe ya nAivAijjA // 216-293 / / vRtta, prANanaM prANaH, atipatanamanipAtaH, prANA- 173 trAtipAtamyeva, cazabdAt harNate NANujANAmi, mRpAvAdAdInyapi na seveta, 'se samiyatti' se iti nirdezA, samyaka itaH / zamitA, zAnta ityarthaH, tatrAgata iti pratItaM, evaM samitAtmanaH 'tato se thAvayaM kamma nijjAi udagaM va thalAoM' nijjAi dIpa anukrama [209228] U1-%4 [186] Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA // 208 227|| dIpa anukrama [209 228] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228]], niryuktiH [249...259/250-259], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra [03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 5 cU 8 kApi lIyA. // 174 // nAma abho gacchati, dRSTAntaH udagaM vA thalAto, keSAM nAtipAtejjA 1, ucyate, 'jagaNissitabhUtANaM tasaNAmANaM ca dhAvarANaM ca' paThyate ca 'jaganissitesu dhAdharaNAmesu bhUtesR tasaNAmesu vA // 217-294 // vRttaM jesu te prANAH AzritA ityarthaH ye'pyevaM paThanti- 'jagaNissiehiM0 dhAvarehiM vA' teSAmastyaviruddhaM kathaM 1, hiMkArasya sannidhAnatvAt kAraNatvAcca, tatra kAraNe bahuvacana eva upayogo hiMkaraNasya, ta ( ya )thA tehiM kayaM sannidhAne tu ekavacana evaM hiMkAropayogaH, jahA kahiM gato AsikahiM ca te saddhA, bandhAnulomyAt aneke'pyekAdezo'viruddhaH, tena punarapi brUmaH ziSyo'sau, mahaddharthAda (mahArthyAt) saccAnukaMpayA ca 'na tehi (si) mArabhe daMDaM' na iti pratiSeghe tehiti tehiM puSyAdidehiM tasehiM thAvarehiM yA(vA)Na haNe, maNevi adhpaNA Na haNe, ajjApi kenaciducyate- 'vIsAsayA'bhinivesena vA praNayAdvA svayamamArayatA, etatsarve yadi mArayati tataste na mArayAmi, kazAdibhirvA hanyamAno tathApi no tehiM Arame daMDaM, ettha dihaMto--ujjeNIe sAgarassa suto cArehiM hari mAlabake sUyagArassa itthe vikkato, lAvage mArayasu Na bhArayAmIti itthIpAdattAsaNaM sIsArakkhaNakaraNaM ceti / sa evaM prANatyAge'pi saccAnaparodhI, maNasA vayasA kAyasA caiva, maNeNa sayaM pANAiyAtaM na kareti evaM yogatrayakaraNatrayeNa nava maMgA mANiyacvA // uktA mUlaguNAH, tadupakArIti | uttaraguNA bhanaMti--te ca samitiguptyAdayaH (tatra) gavepaNAsamitimadhikRtyopadizyate- 'suddhasaNAu NaccA // 218-295 // zuddhayante zobhate vA zuddhaH, epati ebhirityepaNA, tatathaivaM jJAtvA tattha suddhasaNAo satahaM piMDesaNANaM jAva alevakaDAo, tAo puNa uvarillAoM cattAri, athavA savvAo caiva esaNAo suddhAo, tAsvevAtmAnaM sthApayet. tAhiM bhikkhaM geNDatiti iccevaM tAsu appA ThAvito bhavati, tAsu ya ThAveMtiNa saMjame appA ThAtrito bhavati, tadapyeSaNIyameSitvA 'jAtAe ghAsa mesijjA' jAtA [187] prANavadhatyAgaH 1174 // Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: 4-% prata sUtrAMka [1] gAthA ||208227|| epaNAsamitiH aniyamivAnAmAsuratvaM zrIuttarA|| nAma yAtrA mAtrA, asyate asata iti prAsA, athavA jAtagrahaNAt yatprAsukajAtaM, tadapi suMjAnaH 'rasagiddhe na sipAbhivAe' cUNau~ mA na rasagiddho hojjA, mikSA akuH bhikkhAe, syAt-kimAlavaNaM, ucyate--'paMtANi ceva sevijjA' / / 219295 / / vRttaM, pragataM 8 kApi- antaM prAntaM, kiM ca tat prAntam / , ucyate-'sIyapiMDaM purANakummAsaM, adu vukkasaM pulAgaM vA' adubetyathavA, bukkaso NAma | lIyA. kusaNaNimbhADaNaM ca, athavA surAgalitasesaM cukkaso bhavati, tattha sukkavelUNa pUtaliyAo kajjati, pulAgaM NAma nissAe XINipphAe caNagAdi yahA vinaSTa svabhAvataH tat pulAgamupadizyate, 'javaNaTThA nisevae mathu' madhyate iti maMdhu sattucunAti, uttaraguNarakSaNAdhikAre prakRte imevi ucaraguNA eva, te tu kecidanujAya apadizyate kecit pratiSedhataH 'tattha suddhasaNAuNacceti' evaM kartavyamiti anujJA pratiSedhastu 'je lakkhaNaM ca suviNaM ca // 220-295 / / vRttaM, ye iti anupadiSTasya nirdezaH, lakSyate'neneti lakSaNaM, sAmudravata, supyate svapnamA vA svamaM, svamAdhyayanamityarthaH, aMgatItyaMga, aMgavidyA nAma ArogyazAstraM, prayuMjatIti, lokasyopadizyante-'Na te samaNA vuccaMti, evaM AyariehiM akvAyaM' kaNThyaH, evaM gRhANyapi hitvA iMdiyavasamA iha jIviyaM aniymittaa||221-296||vRttN 'ihe'ti iha loke,jIvitaM saMjamajIvitaM,na niyamittA aniyamittA, iMdiyaniyameNaM, noiMdiyaniyameNaM,ye vividhaiH prakAraivo bhRzaM bhraSTAH prabhraSTAH, samAdhAnaM samAdhiH yojanaM yogaH samAdhiyogehi prabhraSTAH panbhaTThA samA| dhiyogehi, te 'kAmarasagiddhA' kAmyanta iti kAmA:- icchAkAmA madanakAmA ya, bhujyata iti bhogA, rasAstiktAdayaH, gRdhyate sma | gRddhaH, te lakSaNAdIni kAmabhogarasagAddharthAt prayuMjatA 'uvavajjati Asure kAe' upapatanamupapAtA, upapadyante sma, asurANAmayaM | AsuraH, te hi vA (bahicA) riyasamaNA asatthabhAvaNAbhAviyA asuresu uvavajjati, athavA asurasazo bhAvaH AsuraH Rra ityarthaH, --04 % % dIpa anukrama [209228] / // 175 / F- 15 [188] Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||208227|| lIyA. zrIuttarAuvavajjati Asure kAe' ti raudreSu tiryagyAnikeSu ubavati, 'tatto'viya uvaTTittA' // 222-296 // vRttaM, tataH asura-10 lobhasyAcUrNI lA kAyAto ubvATTittA, saMsaratIti saMsAraH, pahuMti caurAsItiyonilakSabhedaH punaH punaH, aNupariti pariyaDaMti, bhukmmlevlittaann| nantyaM 8 kApi- pahuM'ti aTThavidhamabi kamma aNegabheda, athavA 'bahuti dIhakAladvitIyaM, karmameva lepaH atastena karmalepena, liptAnAM buddhayate sma bodhaH suSTu durlabhaH sudulebhA 'tesiMti' asurakAyAnibaddhANI, yaduktaM sucirakAla saMsAraM bhamissaMti, syAllakSaNAdIni kimartha // 176 // & prayujyate ?, lobhArthe, na lobhasyAnto'sti, kathaM ?-kasiNaMpi jo imaM loyaM ||223-297||vRttN, kasiNaM kRtsnaM pratipUrNa, api pAdAthai, 'yo' ya iti anirdiSTasya nirdezaH, yaH kazcit 'ima miti pratyakSaM, lokyata iti lokaH vividhaH UrdhvalokAdi, pratipUrNa nAma pUrayitvA, 'ekasyeti anyatamasyAsaMyatasya 'neNAvi se Na (saM) tusse 'iti duppUrae ime AyA' iti upapradarzane, duHkha pUryata iti duppUrae, 'iye' iti asaMyatAtmA syAt kathaM lokenApi ratnapUrNena na tubhyet, ucyate-'jahA lAbhI' / / 224-297|| vRna atra dRSTAntaH, idameva mameva hi 'domAsakataM kajja kaNThyaH, sthAd vamitvA muniH kimAkAyate, nanu trIviSayAthai, uktaMca- "kAmana vittaM ca vapuH khiyazca0, tasyaitA manuSyarAkSasyo, pizitairiva rAkSasaH na zakyante vasubhistopayituM ityatastAsu no raksI FO // 225-297 / / vRttaM 'no' iti pratiSedhe, rAkSasIbhistulyA rAkSasyo, na gRdhyeta, na lubhyeta ityarthaH, gacchatIti gaMDe, gaMDa nAma stanI vakSaHsu gaMDAni yAsI tA bhavaMti gaMDavakSasaH, anekAni cittAni yAsA tena bhavantyanekacittA.kurvanti tAvat prathamaM priyANi, yAvanna jAnanti naraM prasaktaM / jJAtvA ca tanmanmathapAzabaddhaM, grastAmiSaM mInamivodaraMti // 1 / / athavA- arja bhaNati purato annaM pAseNa lavajjamANIo | annaM ca tAsi hiyae na khamaMtaM kareMti mahilAo ||1||'jaao purise palobhittANaM' jAotti anirdissttsy| SEXREAPERS dIpa anukrama [209228] // 176 // - -- [189] Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA // 208 227|| dIpa anukrama [209 228] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niryuktiH [249...259/250-259], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNau 9 namyadhyaya // 157 // nirdezaH, puruSa uktArthaH ityevaM matvA nArthaH tAsu, nArIsuno parizijjA / / 226-298 / vRttaM mAnuSAdhvityarthaH bhRzaM gRddhayeta pragRddhayet itthIviSpaja he aNagAre' strIbhedadarzanArthaM punaruktaM, jeNa tirikkhajoNitthio NArIvairittAo teNa Na puNarucaM, vividhehiM pagArehiM jahejja vippajahejja, syAt-kuo na gRdhyeta 1, ucyate- 'dhammaM ca pesalaM gaccA' dhArayatIti dharmaH, priyaM karotIti pezalaH, yathAvat jJAtvA tatraivAtmAnaM sthApayet, tamevAcaredityarthaH, 'ii esa dhamme akkhAe // 227-298 // vRttaM iti upapradarzanArthaH, eSa iti yo'yamuktaH, dhArayatIti dharmmaH, 'akhAte' ci kahita parUvite ityarthaH kena?- kapilena, sa kIdRzA ? 'visuddhapaNeNa' visuddhA prajJA yasya sa bhavati vizuddhaprajJaH tena, kevalajJAnavatA, 'tarihiMti je tu kArhiti te etaM karihiMti' tarihiMti saMsArauSaM tehi ArAhiyA dube logutti iha loge tAvat bahUNaM sAvayAdINaM accaNijjo, paraloevi No AgacchassaMti (hatvadvevvaM ( ahamadevattA) vedaNAdi, ahavA ihaM avyAsaMgasuhA bhijJA sarisamAvittatvAcca sarvaloka. stenArAdhitaH paraloke'pi nirvANasukhamityataH tena ihArAdhitAH duve logati, evaM te sacce saMbuddhA iti bemi nayAH pUrvavat / / kApilijjaM sammattam 8 // alolatA uktA, ihamapi alolatA emeva'dhassa cattAri aNuyogaddArANi paruveUNa NAmaNipphaNNe Nikakheve NamI pavvajjA yadupadaM NAmaM tacca 'Nikkhevo u Narmimi' / / 260 299 // gAhA, namI cauSviho- NAmAdi, davvaNamI duviho-Agamato NoAgamato Agamato jANae aNuvautto, goAgamato 'jANagasarIra' (261-299) jANaya0 bhaviyasarIra0, tavyairico tividho- egabhaviyAdi 3, bhAvaNamI duvidha-Agamato goAgamato ya, Agamao jANae uvautto, NoAgamato 'NamIAuNAmagotaM (262-299) gAhA, adhyayanaM -8- parisamAptaM atra adhyayana -9- "namipravrajyA" Arabhyate [190] lobhasyAnantyaM // 177 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||228 289|| dIpa anukrama [229 290] bhAga-7 "uttarAdhyayana- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290||, niryukti: [ 260... 279 / 260-279], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUNIM 9 namyadhyaya. // 178 // kaNThyA, namittigataM, idANiM pavvajjANivevo' (263-299) gAhA, pavvajjA cauSvihA, NAmAdi, davyapavvajjA jANayasarIra0 batirittA annautthiyAdINa, bhAgapavvajjA bhavtrassa ya sAvajjAraMbhapariccAgo, so jaha keNa kao ?, ucyate, 'karakaMDu kaliMgesu // 264-306 // gAhA, kaliMgajaNavae kaMcaNapuraM rAgaraM, tattha karakaMDarAyA, tassa uppattI jahA jogasaMga hesu jAva dahivAhaNo rAyA karakaMDuyassa rajjaM dAUNa pavvato, karakaMdra dohavi rajjayANaM sAmI jaato| paMcAlajaNavae kaMpilapure nagare dummuho NAma rAyA, videhajaNavae mihilAe nagarIe namI rAyA, gaMdhArajaNavae purisapure nagare naggati NAma rAyA / etesiM saMbodhakAraNANi imANi, taMjA 'vasa a iMdakeU / / 265-306 / / gAhA, tattha karakaMDussa tAva bhaNNati so karakaMdra rAyA goulappio, tassa aNegAI goulAI so annayA sarayakAle goulaM gato, pecchai vacchagaM thirathoragacaM sataM vaNNeNaM, rAhaNA govAlo bhaNito mA etassa mAtaraM duhejjaha, jAhe ya vaddhito hojjA tAhe aNNesiMpi gArvANaM duddhaM pAejjaha, tehiM govehiM taheva karya, so vasabho mahAkA (balo jAto, jUhAhibo kato, annayA rAyA kassai kAlassa Agato pecchati mahaMtaM vasabhapaTTaehiM ghaTTijjaMtaM, bhaNati gove-kahiM so basahoti., tehiM so dAito, pecchaMtato rAyA visAdaM gato, aNiccataM ciMtaMto saMbuddho, 'seaM sujAtaM suvibhattasiMgaM' / / 271-306 / / gAhAo tinni, karakaMDa saMbuddho / idANiM dummeho jo iMdakeuM ussitaM lokeNa mahijjataM pAsaha, puNo ya mahimAvasANe viluptaM paDitaM muttapurisANa majjhe, pAsiUNa aNiccayaM citato saMbuddho 'jo iMdakeuM samalaMkiyaM tu // 272.306 / / gAhA kaNThathA, idANi NamiNAmA, tattha gAhA - 'mahilAvaissa NamiNoM // 266306 // bhavaMti gAhA, NamIti kiM tAva titthakaro kiMtAya anno koitti 1, ata ucyate- 'donnivi namI videhA' / / 267-306 / / gAhAo tini kaNThyAH, ettha vitieNa NamiNA adhikArI, assannayA kenApi [191] pratyekabuddhAH // 178 // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||228 289|| dIpa anukrama [229 290] bhAga-7 "uttarAdhyayana- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290]] niryukti: [ 260... 279 / 260-279], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIutarA0 cUrNAM 9 namyadhyaya. // 179 // puvyakammodaeNa dAhajjaro saMvRtto, vijjA Na sakkaMti tigicchitu evaM chammAsA gatA, tattha dAhovasamaNanimittaM devIo caMda ghasaMti, tAsiM kaligANi khalakhaleMti, so bhaNati kaSNaghAtotti, devIhiM ekkekkaM avaNIyaM, tathAvi kRSNaghAto, tato vittiyaM, evaM jAva ekkekkathaM ThiyaM, teNa bhaNyati-kIsa idANiM khalakhalasado natthi ?, tAo bhaNati idANiM ekkekkagaM valayagaM, teNa saddo gatthi, evaM bhaNito saMbuddho, 'bahuANaM saddayaM succA // 274-306 / / gAhA kaNThayA, so teNa dukkheNa ammAhato paralogAbhikakhI ciMtetijara eyAo rogAo muccAmi to pancayAmi, kattiyapuSNimA vaTTati, evaM so cirtito pAlutto, pabhAyAe rayaNIe sumiNae pAsati -seyaM nAgarAyaM maMdarovAraM ca attANamArUDhaM NaMdighosatUreNa ya vivohito, haTTatuTTho citera aho pahANo suviNo diTThotti, puNo ciMtai kattha mayA evaMguNajAtito pavvato diTThapujyoti, ciMtayaMtreNa jAtI saMbharitA, puvvaM mANusa bhave sAmaNNaM kAUNa pupphuttare vimANe ubavaNNo Asi tattha devate maMdaro jiNamahimAisu AgaeNa dipuvyoti saMbuddho vytito| evamete karakaMDAdI cacArivi rAyANo puSphuttarAo caiUNa egasamaeNa saMbuddhA, egasamae kevalanANaM, egasamaeNaM siddhigamaNaMti / idANiM NaggatIsa 'jo cUarukkhaM tu maNAbhirAmaM // 275-306 // gAthA, so AheDaeNa NiggacchaMto so cUtapAdanaM kusumitaM pAsai, teNa tato egA cUtamaMjarI gahitA, tato annegavi, jayA anesi Na ya hA~ti tAhe annehiM paMttANi gahitANi, evaM so cUto sapupphapatto kaTTAva seso kato, rAyA teNeva maggeNa AyAto, apecchaMto pucchati, amacceNa dAito kaTThAbaseso, aNacciyaM citiyaMto saMyuddho pantraito / evamete pavyatitA samANA viharaMtA khitipatiDiyanagare gatA, tattha Nayaramajjhe cAuddAra deulaM, taM putreNa karakaMDU paviDo, dummuho dakkhiNeNa, kiha sAhussa annatomuho acchAmiti teNa vANamaMtareNa dAhiNapAsevi muhaM kataM, NamI avareNaM, tatoci karya, [192] pratyekabuddhasamAgamaH // 179 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290, niyukti: [260...279/260-279], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata nAmadAkSA sUtrAMka [1] gAthA ||228289|| zrIuttarAgaMdhArassavi uttareNa kayaM, tassa ya karakaMDussa AbAlappabhiti sA kaMDU atthi, teNa kaMDyagaM gahAya masiNaM 2 kaNNo kaMjUito, taM teNa egastha saMgoviyaM, taM dummuho pecchai, so bhaNai-'jayA rajja0 // 276-306 // silogo kaNThayA, jAva karakaMDU paDivayaNaM na deti tAva NamI vayaNasamakaM imaM bhaNai-'jayA te petite rajje.' // 277-306 / / gAhA, ki egassa tuma Auttagotti namI nagganamyadhyaya tiNA bhaNNati, tAhe gaMdhAro bhaNatija yA savvaM pariccajja // 278-306 // gAhA kaNThayA, (tAhe) karakaDU bhaNati-'mukkhamagga-1 // 18 // pavaNNANaM (pavannesu) // 279-306 / / gAthA kaNThayA, ettha puNa NamiNo adhigAro, jeNa gamipavyajjatti bhaNNati / / gato NAma *NipphaNNo, suttAlAvagaNiphaNNe suttamuccAretavvaM, taM ca imaM sutta-'caiUNa devlogaao'|228-307|| silogo,caittA-caiUNa | devAnAM loko devalokaH tasmAd devalokAda, utpannavAn utpannaH, mANussANaM logo maNussalogo. uvasaMtamohaNijjo dasa-| NamohaNijja caritramohaNijjaM ca uvasaMtaM jassa so bhavati upasaMtamohaNijjo, 'sarati porANiyaM jAI' porANajAti anami mANusabhavaggahaNe saMjamaM kAUNa pupphuttaravimANe AsI taM pubbiyaM / 'jAiM sarituM bhagavaM'(1229-307) sahasA saMbuddho sahasaMbuddhA, asaMgattaNo samaNataNe,svayaM,nAnyena ghodhitaH, svayaMbuddhaH kutra aNuttare dhamme puttaM ThavittuM rajje' punAti picati vA putraH,abhinikkha||mati sma abhinikkhamati, kazcAsau , namI rAyA, sthAdetat, kutrAvasthitaH kIdRzAn bA bhogAn bhuktvA saMbuddhaH?, tata ucyate 4'so devalogasarise (230-307) sa iti se namI, devAnAM logo devalogo tatsadRze, aMtepurakharagato, antaHpuram-uparodhaH vara pradhAna, pahANe aMtepure, ananyasadRze ityarthaH, 'vare bhoge'tti devalokasarise ceva bare bhoge bhuMjittuM NamIrAyA bhItUNa vA, kei paThati-buddhavAn buddhaH, buddhA tu bhoge parikacayaMti, 'mahilaM sapurajaNavayaM / / 231-307 // silogo, mithilaM NagaraM ca anesi ca dIpa anukrama [229290] // 18 // [193] Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA // 228 289|| dIpa anukrama [229 290] bhAga-7 "uttarAdhyayana- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) niryukti: [ 260... 279 / 260-279], adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290||, pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH 4 zrIuttarA0 puravarehiM sajaNavaeNa, balaM caturaMgiNIsenAM, urodho aMteuraM, pariyaNaM sayaNAdi, 'savveM' ti aparisesaM 'ciccA' tyaktvA abhimukhaMcUNa niSkrAntaH 'egatamahiDio bhayavaM' egaMta nAma ujjANaM, vijaNamityarthaH, egaMtama hiGkitaM jeNa so egaMtamahaTTito, athavA egaMtamahiTTito bhagavaM, egaMtaM nAma eko'haM na ca me kazcit, nAhamanyasya kasyacit / na taM pazyAmi yasyAhaM (nAsau yo ) mama dRzyate || 1 || evaM emattamahiTThitaM jeNA'sau egatamadhiTTito, egaMteNa vA adhiTThito jo so egatamahiTTito, vairAgyenetyarthaH 'bhaga' ityAkhyA, sA jassa iti so bhagavaM, 'kolAhala ga (pa) bhUtaM' ||232-308 // silogo, AnaMditavilapitakUjitAdyAH zabdA janapadasya kolAhalabhUtA iti, sarvameva kolAhalazabdena AkulIbhUtamityarthaH, 'abhuTTiyaM rAyarisiM' ||233|| silomo, abhimukhaM sthitaM aTTitaM rAjA eva RSiH rAjarSiH, RpIti dharmmamiti RSiH pravrajyA evaM sthAnaM pravrajyAsthAnaM, tadevamuttamaM pavvajjAThANamuttamaM 'sakko mAhaNarUveNaM zaknotIti zakraH, se viSNaNaNatthaM bhaNarUvaM kAUNa tassa samInaM AgaMtUNa imamiti pratyakSaM vacanaM, abravIta, uktavAnityarthaH, 'kiM tu bho ajja mihilAe ||234-308 / / silogo, kimiti pariprazne, nurvitakeM, kiMtu svAt, bho ityAmantraNe, 'ajja mihilAe ti ajja ahani, mithilAe navarIe kolAhalayaM nAmAditavilapitakUjitaiH samyag AkulA saMkulA, zRNvanti zrUyaMte vA sudhvaMti, dArayati dIryate vA'neneti dAruNaH prasIdanti asmin jaNasya nayanamanAMsi iti prAsAdaH, gRhNAtIti gRhaM ato te hi 'subbaMti dAruNA sahA' pAsAdesu gihetu yA 'etama0 / / 235-309 / / silogo, advetti vA hetuci vA kAraNaMti vA ega, etaM ahaM eyama, nisAmettA zrutvA, hinoti hIyate vA hetuH karoti kAraNaM, coditaM pucchitaM tato NamI rAyarasI deviMdaM iNamantravI / 'mihilAe0' // 236-309 / / silogo, cIyata iti ceiyaM cittaMti vA, tataH cetanAbhAvo vA namyadhyaya. // 181 // [194] dAruNAH zabdAH // 189 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290, niyukti: [260...279/260-279], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata greinA zrIuttarA0 cUrNI sUtrAMka [1] gAthA ||228289|| namyadhyaya // 18 // jAyate cetiyaM, ato tami caie, 'vacche'ti rukkhassAbhidhANaM, sutaM priyavAyaraNaM vacchA, puttA iva raksijjati bacchA, ato Mix saMgrAmeNa tehiM vacchehi, sIyalA chAyA katA jassa sa bhavati sItalacchAyo,etya silogabhaMgamayA hikArassa lovo kao, manAMsi ramate manorama alca parIkSA ato tami manorame ujjANe, pacehiM pupphehiM phalehiM ca ucaite pattapuSphaphaloveto bahUNaM duppayacauppayapakkhINaM ca bahuguNeti, vA| iyovee pattovee pupphoyee phalovee 'sadA' iti savvakAlobabhujjati 'cAraNa hIramANami' // 230-302 / / silogo, so vaato| sakkeNa veuvito, 'hIramANe ci teSaNa vAteNa rukkhesu bhajjamANesu je tattha ujjANe rukkhesu khagA te duhitA asaraNA, atrANA ityarthaH, kaMdati-vilapaMti, asmAkaM vRkSaprayojanamiti, 'etamaTTha' tato Nami sakko bhaNati-sa eva aggiNA jagari / ujjhamANaM viunviUNa Aha-'esa aggI avAo a||239-310|| silogo, agatItyagniH vAtIti vAtaH, maMdiraM NAmaNagaraM, bhagavaM aMtepuraM teNa 'kIsa Na nAvapivaha kIsa nAvapekkhasi-nAvalokayasinti / tato NamI Aha-'suhaM vasAmo jIvAmora 241-311|| silogo, kiMcaNa dUvihaM-davye bhAve ya, sesaM kaNThacaM, cttputtklttss'||242.31shaasilogo, kaNThayA, pahuMghu mu.| NiNo bhaI' // 243-311 / / silogo, mAtIti bhadraM, manute manyate vA jagati trikAlAvasthAbhAvAniti muniH,dravyAdimunipratiSedhArtha / aNagArassa bhikkhuNo, athavA sa muniH yo'nagAraH yo bhikSuH, sabbato viSpamukkassa, kathaM ?, 'egaMtamaNupassao' ekatvaM nAha | kasyacit, athavA ekAntaM nirvANaM asaMsArAvAsamityarthaH, zakra uvAca-'pAgAraM // 246312 // silogo, prakurvantIti prAkArA, gobhiH pUryata iti gopuraM, 'ussUlae sayagghIo ussUlagA NAma khAtiA uvAyA jattha parabalANi paGati, zataM ghnantIti // 182 / / zataghnyaH, sesaM kaNThayaM / namiruvAca 'saddhaM Nagari kiccA0' 247-312 / / silogo, zraddhA'syAstIti zraddhI, nAtikaro vidyata dIpa anukrama [229290] [195] Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290||, niryuktiH [260...279/260-279], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH prata sUtrAMka zrI uttarA0 cUrNoM [1] 9 gAthA namyadhyaya ||228- // 183 // 289|| dIpa anukrama [229 290] 2-03 iti nakaraM, atastaM 'saddhaM nagaraM kicce'ti 'tavasaMvaramagalaM'ti tavo bArasaviho, saMvaro duviho- iMdiyasaMvaro poIdiyasaMvaro ya, 'svatiM NiuNapAgAraM ' khaMtI-khamA 'tiguttaM' maNovAyAkA ehiM 'duppayaMsa' ti dukkhaM parIsahabaleNaM vidvesijjati / 'dhaNuM parakkamaM kiccA' // 248-312 / / silogo, ghnanti tena dhArayati vA dhanuH, jIvA seriyAsamitI, ghirti ca kevaNaM kiccA, siMgaghaNuassa majjhe kaTTasaio muTThIo gRhyete yena taM palibaMdhaNaM kIrati taM keyaNaM buccati, 'sacceNa palikaMthara' palikaMdhyate yena taM palikathanaM bhavati, sa ca 'hArukkhA- 'tavaNArAya' // 241-312 // silogo, naraM muMcatIti nArAcaH, taponArAcayuktaH, bhettUrNa kammameva kaMcuo, taM ca aTTapagAra kammaM, 'muNI vigayasaMgAmo' saMgrAmata iti saMgrAmaH, bhavanaM sthitivibhavaH tasmAt bhavAt samantAt mucyate parimucyate // zakra uvAca-'pAsAda0 ' // 251-313|| silogo, prAsAda uktaH 'vamANagihANi' nAma bhavaNappagArA aNegavidhA, vAlaggapotiyA NAma mUtiyAo, kecidAhuH- jo AgAsatalagassa majjhe khuDalao pAsAdo kajjati / 'saMsayaM khalu0' // 253-313 / / silogo, saMzayanaM saMzayaH, saMzayyate ca ardhadvayamAzritya buddhiriti saMzayaH, kathaM saMzayo bhavati ?, anirddhAraNArthaH saMzayaH, na tenAvadhAritaM yathA mayA itthaM NametAvataM kAlaM vasitavyaM, yadA sArthaM lapsyAmastadA gamiSyAma ityataH saMzayanaM manasi kRtvA gRhamasAvadhyAne karoti, atti prANAnityadhvA taM evaM nityAdhvAne - nityaprasthAne jIvaloke na gRhNAsi nityasvargakarttavyAni 'jattheva gaMtumicchejja' mokSagRhArambhastu jJAnAdibhistasya kArya iti / zakra uvAca 'Amo (sehiM) se0 ' || 255 313 || silogo, AmokkhatItyAmokkhA paMthamoSakA ityarthaH, lomAhArA NAma peNamosagA, granthi bhiti granthibhedakA, juttisuvaNNagAdIhiM logaM musantItyarthaH, taskaro nAma cauraH, tadevamekaM svayaM karoti, ete (hiMto ) nagarasya kSemaM kAUNa, namisvAca- 'asaI tu maNu [196] prAsAdA dinA nagara | rakSAdinA ca // 183 // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290, niyukti: [260...279/260-279], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] samyaktva parIkSA gAthA ||228289|| zrIuttarA bhAssaihiM' // 257 314 / / silogo, asakRd-anekazaH,micchAdaNDo nAma anaparAdha ityarthaH, kobhiprAyaH?, laMcApAzaiH(pakSaH) kArakamapi muMcati, sesaM kaNThyaM / zAka uvAca-'je ke patdhivA0 // 259-314|| silogo, prathivI asyAstIti pArthivaH, rAjetyarthaH, je vA pArthivA nAnamaMti, na base te vartante ityarthaH, sasaM kaNThyaM / namiruvAca'jo shssN0261-314|| silogo. 'je' ti anirdiSTasya namyadhyaya. nirdezA, sahassaM sahasseNa guNitaM, namantaM grasatIti saMgrAmaH, dukkhaM jiNijjatIti dujjayAH, ataste dujjae jiNe, Na teNa kiMci // 184 // jitamevaM jiNe, kiMtu 'ega jiNejja appANaM' kaNThayA, paramaH pradhAna ityarthaH, athavA 'appANameva // 262-314 // silogo, hai kahaM puNa appA jito bhavati?, 'paMceMdiyANi // 263-314 / / silogo, ete hi AtmAnugatA eva zatravaH, etAn jitvA, pacchaddhaM kaaknntthc| zakra uvAca-'jaittA viule jnne0||265-315|| silogo, yajati taM yajjA, tAn yajJAn azvameghavAjapeyapoMDarIkAdayaH, tAM yajitvA vipulAnAM kAmabhogAnAM prakrAmazo dAnaM bahusuvarNakAdayaH 'bhoettA' bhojayitvA samaNA aduva mAhaNA- dhIyArA, davvaM dejjA, bhoccA-bhoktyA svayaM jaTThA ya yaSTvetyarthaH, yajJamiti vaakyshepH| namiruvAca-'jo sahassaM sahassANaM mAse mAse.' ||267-315 / / silogo, mIyate tamiti mAsa:. gacchatIti gauH,'tassAvi saMjamo seo' jo so mAse 2 gavAM zatasahasraM dadAti | tasyApi saMyama eva shreyH| kiM ghanaM dhanaM prayacchamAnasthApi?, tata AkiMcanyAzrayavAnatha saMyamaH / / kra uvAca- 'ghorAsamaM cahattANa // 269-316 / / silogo, 'ghura sImArthazabdayoH' ghUrNate asya bhayaM ghorAH, dukhaM hi yathAvadanupAlyate, uktaM hi -'yA gtiH| klezadagdhAnAM, gRheSu gRhamedhinAm / putradAraM bharatAnA, tAM gatiM vraja putraka! // 1 // Azrayanti tamityAzrayAH, kA bhAvanA di sukhaM hi pravrajyA kriyate, duHkhaM gRhAzrama iti, taM hi sarghAzramAstarkayantItyataH ghorA, sesaM kaNThayaM / / namI uvAca- 'mAse mAse SHRIKRAMDEHA- - dIpa anukrama [229290] - 6 // 18 // [197] Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] | gAthA ||228-289/229-290||, niyukti : [260...279/260-279], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||228289|| zrInagAsilogo, mIyate'neneti mAsaH, zeSaM kaNThArtha, navara kAmabhoga ityabhidhIyate, poDazImapi kalAM nArghanti / zakra uvAca- hiraNNaM lAbhena cUNau~ suvaNaM.' // 273-317 / silogo, hiraNya-rajataM zobhanavarNa suvarNa, manyata iti maNiH-veruliyAdi, mottiyaM jalayaM velayaM ca, kaMsa kalpena kasapatrAdi, dUsaM basthapagArA, etANa, saha vAhaNeNa savAhaNaM, assahatthimAdi, sesaM kaNThayaM / namiruvAca -'suvannaruppassa' ca parIkSA nambadhyaya. // 275-317 / / vRttaM, sohaNaM varNa suvarNa, rocate taditi rUpaM, parvatIti parvataH, siyA'NavadhAraNA, kelAso nAma mandaro, tatsamAH // 18 // tattulyAH, nAsya saMkhyA zakyate tulAparimANena kartuM ityataH asaMkhatA, sesaM kaNThayaM / 'puDhavI sAlI javA cev0||276-317|| silogo, prathate pRthati vA tasyAM pRthivI, sAliyacA prasiddhA, hiraNyaM rUpyaM, pazyatIti pazu-gomadiSyAdi, pazubhiH saha, paDipuna nAlamegassa, uttamasaMpadupetAnyapi etAni yadyekasya bhavanti 'alaM paryAptivAraNabhUSaNeSu na alaM nAlaM paryAptikSamAni syuH, ityupadarzanArthe, iti jJAtvA tavaM care, cretynumtaarthe||shkr uvaac-'acchergmbhude0|278-318|| silogo,atIva bhavatyadbhuta pratibhAti yastAn bhavAn vidyamAnAn kAmAn hitvA asaMte bhoge icchasi, saMkappeNa viha(bosi, asatsaMkalpaH teNa asatsaMkalpena vihanyasi, nemiruvAca nAhaM kAmAn kAmayAmi, kasmAd !, ucyate-'salaM kAmA0 // 280-318 / / silogo, zalati zUlayati vA zalyaM, jahA sallaM dehalaggaM aNuddharijjaMti dukkhAveti, tulyA kAmA, beSTi viSNAti vA viSaM, jahA halAhalaM visaM mAraNaMtiyaM, evaMvidhAH kAmAH, AsI dADhA, dADhAsu jassa visaM sa AsIviso bhaNNati, so ya sappo, AsIviseNa uvamA | P185 // jesi kAmANaM te AsIbisAvamA kAmA, sesaM kaNThayaM / 'ahe vayai koheNa // 281-318 / / silogo, sakko taM pavyayaMta bahUhiM uvAehiM viNNAseu khobheuM asatto-'avau [i] jjhiUNa' // 282-319 // silogo, vaggUNAma sobhaNaM, ahavA vAbhireva vaggU / / HEA - dIpa anukrama [229290] -- - - -- - [198] Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290, niyukti: [260...279/260-279], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata zrIutturA sUtrAMka [1] gAthA ||228289|| drumapatrake // 186 // 'aha te Nijjito koho // 283-31 / / silogo, kaNThayo, navaraM nirikkaM nAma yA pRSThI, pRSThataH kRtvetyarthaH, 'aho te udidhAtaH ajjavaM saah||284 319||silogo,sesN kaNThayAM i[a] haM'si uttamo0 // 285-320 / / silogo,ihaMsi uttamorAyA,puccA-1 parabhavaMmi, kaha, uttama ThANaM, loguttamA samyagdarzanajJAnacAritrANi tasya phalaM parinirvANaM ato loguttamuttamaM ThANaM siddhiM gacchasi | 'Nirao niSkA ityarthaH, 'evaM abhitdhunnto.||286-320|| silogo, kaNThyA,'namI nameha appANaM' siloo, kaNThayaH 'evaM kareMti saMpannA (saMbuddhA)' / / 289-320 // silogo, evaMzabdaH prakAravacane, evaM kareMti eteNa prakAreNa, paNNA buddhiH saha || paNNAe saMpano, paMDitA vidusA, paviyakSaNA prAjJaH, sapaNNA paMDitA paciyakSaNA, mulla(puNNa)ti heNa ucyate, sapaNNA iti karmaNyatA darzitA, paNDitA iti sA buddhiH parikarmimatA jesiM, paviyakkhaNA vAyAevi parigrahaNasamatthA, viNipati bhogehi, viseseNaM nivartanti viNiyati, bhogehiM, jahA se gamI rAyarisI, yena prakAreNa yathA, pAsaNaM tadAharaNaM teNa patdhuto gamI rAyarisI iti vemi / / nayAH pUrvavat / / NamipavvajjA NavamamAyaNaM samattam 9 // alobha uktaH, sa tu anityatAM bhAvayatA alobhaH karaNIyaH, tatrAdhyayanaM dumapattayaMti, tassa cattAri aNuyogahArAANi, tastha NAmaniSphane dumapattayanti, dume pattaM ca dupadaM NAma, tattha dumo cauvidho, 'NArmaThavaNA'gAthA (Nikveyo u mamI)la| // 280-321 // NAmaMThavaNAo gayAo, dabadumo duviho-( jaanng0||281-321||) jANagasarIrabhaviyasarIkhatiritto tividho| egabhaviyAdi, bhAvadumo 'vumpaaunaamgoyN||282-321|| gAthA kaNThayA, etassa puNa ajjhayaNassa upoddhAto jahA NijjuttigAhAdi rAyagihapiDhacaMpi sAlamahAsAlANa NikkhamaNaM tesiM gANuppattI bhagavato gotamassa aTThApadagamaNaM tAvasapabajjA pAraNagaM cccci dIpa anukrama [229290] A adhyayanaM -9- parisamAptaM atra adhyayana -10- "dramapatraka' Arabhyate [199] Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [10], mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327||, niyukti : [280...309/280-309], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||290326|| 10 zrIuttarA| paramaNNeNaM paccAgataM bhagavaM aNubhAsati, gotamA, cacAri kar3A paNNacA, taMjahA--muMbakaDe vidalakaDe cammakaDe kaMbala kaDe, atratto PIkisalayacUrNau NayavisaM khAijjati(?),cammakaDesu mahatAvi jatteNa sakketi moeuM, evAmeva gotamA! cattAri sIsA paNNattA, muMbakaDasamANe4, turmapatrodantaH ca NaM goyamA ! mama kaMbalakaDasamANe, kiMca- cirasaMsaTTe si gotamA ! ciraparicite si goyamA ! panacIAlAvago jAva | dumapatrakA AvisesamaNANattAe Na bhavissAmo, kiMca-goyamA! devANa vayaNaM gejhaM ! Ayo jiNANaM ?, goyamo bhaNati-jiNANaM, to ki // 18 // adhiti karesi , taM soUNa micchAmidukkaDaM kareti, tAhe sAmI goyamanissAe dumapacayaM bhaNati / / NAmaNipphaNNo gato, suttANugame suttaM uccAreyacvaM jahA-'dumapattae paMDuyae' / / 290-334 // vRttaM, dosu mAto dumo, dumassa pattaM dumapataM, paMDaNAma kAlapariNAmeNa ApaMDurIbhRtaM 'jahA' iti yena prakAreNa 'paDatitti, kiM bilaggaM acchati', 'satI'ti rAtI, gaNo nAma bAholaM, acce| NAma kha(pU)yA, ettha NijjuttigatamudAharaNaM kappita bhaNNati, kisalayapanehiM sukumAratAe suvaNNayAe ya hasatitti dhAso, sAsayamu. dAeNa, 'paMDupattANiti tato paMDuppattaM priyhiylaavnnN||307 335|| gAthA, jo SaNNe sukumAratAsuvaNNalAvaNNaviseso Asi te(ta)parAvattitaM vigatalAvaNaM calamANasabbasaMdhi veMDaM baMdhaNAo TalaMtaM evaM pattaM vasaNapatnaM kAlaprApta bhaNati-'jaha tunbhe0||308-335|| gAhA, jaha tubbhe saMpataM kisalayabhAce vaTTamANANi amhe hasaha evaM amhe ya kisalayabhAvo Asi, jahA ya amhe saMpayaM kAlapariNAmeNaM vivanacchaviyANi evaM tumbhevi acirakAlA bhavissaha, mA tujhe tAva gabaha, dhuvA esA khalu aNicatA, aNavatthitANi jovvaNANici, appAhaNiyA NAma uvedaso, puttassava pitAmAtaraM to ubadisati, evaM paMDurapattaM kisalayANa uvadesaM deti, 'Navi // 187 // asthi0 // 309-335 / / gAhA kaNThayA, evaM maNuyANa jIviyaMti evamavadhAraNe,jahA paDucca calAuM, evaM maNuyAuyaMpi,manorapa PARA-%%%AE URRENT dIpa anukrama [291327] C [200] Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||290 326|| dIpa anukrama [291 327] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [10] mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327]], niryuktiH [280...309/280-309], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIutarA 0 cUNa dumapatrake // 188 // tyAni manujA, jIvyate yena tajjIvitaM, anityaM adhuvaM calamityarthaH samaM samyak, ayaM asmadIye samaye, gotama iti gotrAntenaivAsau, bhagavAnAmaMtraNe, 'amAnonAH pratiSedhe', pramAdaya, athavA samayamAtramapi mA pramAdaya, nityameva mA pramAdavAn bhava, evaM setsyati acirAt syAt kimartha apramAdaH kriyate ?, ucyate, jIvitasyAnityatvameva khyApayati, yathA atIva ca daurbalyamAyupaH, tadyathA-'kusagge jaha osa biMdue0 // 291-335 // vRttaM, kuso dabmasariso, kusassa aggaM kusaggaM, atastasmin kuzAgre, yathA yena prakAreNa, osA sarayakAle paDati, tIse biMdu kusagge ThitaM, tat kuzo hi tanutaro bhavati darbhAt tena tadA tadgrahaNaM, darbhAgrespi ciraM bhavati, sahi AgalitaH vAtavazAt dravyeNa vA saMkSobhitaH acceti ityeSa dRssttaantH|| ' evaM maNuyANa jIvirya' kaNThyaH, yadyapyupacayAvizeSaH kiMcicAma niru[lo ]pakramaM syAt tadapi ca na dIrghakAla mityato'padizyate 'iha ittariyaMmi Aue0 / / 292-336 / / vRttaM iti upadarzanArtha, ittariyaM alpakAliyaM varSazatamAtraM, eti yAti vA tamityAyuH, jIvyate'neneti jIvitaM, tasmin jIvite'nukampA, jIvita eva 'bahupaccavAyae' etaM prati apAyAH, tadyathA-ajjhavasAyanimitte0 yAvadvarSazataM na pUryate yAvadvA te apAyA nAgacchati tAva 'vihuNAhi rayaM pure (rA) karDa' vivihaM sohiviseseNa vA dhuNAhi, raja iti karma, purAkRtaM purekaDaM, sa kathaM vidhUyate 1 samaye apramAdavadityarthaH samayaM idaM cAlaMbanaM kRtvA apramAdaH kAryaH, kathaM ?, tadvakSyAmaH - 'dulahe khalu mANuse bhave0 ' / / 293-336 / / duHkhaM labhyata iti durlabhaH, manuSyANAmayaM mANusse, bhavatIti bhavaH, 'cirakAleNavi' anaMtakAleNa ityarthaH, savvapANiNaM savvasaho aparisesavAcI, prANA eSAM santIti prANinaH sarvagrahaNaM nAsti atyantamanuSya evaM kazcana baMdhasya, ekAnte na sulabhaM mAnuSyaM 'gADhA ya vivAya kaMmuNo' gADhaM cikaNA haDhA ityarthaH, vividhaiH pAko vipAko manuSyatvavidhAni [201] e- e6% ! AyupazcalavaM 1186611 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [10], mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327||, niyukti : [280...309/280-309], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata zrIuttarA0 cUrNoM pRthvyAdi kAyasthitiH sUtrAMka [1] gAthA ||290326|| dumapatraka // 189 // kammAni cikkaNAni, atra ta eva colakAdyA dRSTAntA vaktavyAH, asmAcca kAraNAt sudurlabha mAnuSyaM yasmAdanyeSu jIvasthAneSu ciraM jIvo'vatiSThate, manuSyatve tu stokaM kAlamityato durlabha, tatra tAvat pRthivyA 'puDhavikAyamatigato0 // 294-336 / / vRttaM, puDhavi-bhUmI kAyo jesi te puDhavikAiyA, puDhavikAya eva vA puDhavikAiyA, ettha kAyasado sarIrAbhidhANe, puDhavikAe cA, tatra | puDhavikAiyA puDhavIti, pRthu vistAre vicchiNNA iti puDhavI, atastaM puDhavikAyamatigato-aNupaviTTho ukkose tAsAM sarvautkRSTa jIvo tu saMbase kAlaM saMkhAtIta, saMkhyAmatikrAntamityarthaH, tattheva mariThaM uvavajjati asaMkhejjAo ussappiNI(avasappiNI to kAlato, eso ya kAlo khettato visasijjati-asaMkhejjANaM logANa jAvaiyA AgAsapadesA evattiyANi puDhavikkAyamaraNANi mariuM tattheva tattheva ca ubabajjai, tato khettato asaMkhejjA logA, evatiyaM kAlaM puDhavikkAe ukkoseNaM acchati / 'AukkAyama tigto.||295-336|| vRttaM, 'apa' iti AU, so kAyo jesiM te AukAIyA, AukkAe vA bhavA AukkAiyA, 'bhAplu vyAptI' iti ApaH, ato ta AukkAyamatigato, jahA puDhavikkArya, 'teukkaaymtigto0296-336|| vRttaM, tejo kAyo jesi te teupakAiyA, 'tija nizAne teu, taheva vA gatigandhanayoriti vAyuH tasyavi taheba, vana paNa saMbhaktAviti 'vnnssi0|298-336|| etasya aNatakAla aNaMtAo ussappiNIto kAlao, khettao arNatA logA, dabato asaMkhejjA poggalapariyaDA, savvapoggalA jAvatieNa kAleNa sarIraphAsaazanAdIhiM phAsejjaMti so poggalaparivaTTo bhavati, te asaMkhejjA poggalapariyaTTA vaNassaikAe acchati,tassa NaM asaMkhajjassa parimANaM AvaliyAe asaM khijjatibhAgo, AvaliyAe asaMkhijjaimo bhAgo jAvatiyA samayA evatiyA poggalapariyaTTA vaNassatikAye acchti| veiNdiyaa299-336|| teiNdiyH||300-336||'curidiesu0||301-336|| saMkhe-1 HDKAANCE dIpa anukrama [291327] // 189 // [202] Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA ||290 326|| dIpa anukrama [291 327] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327]], niryuktiH [280...309/280-309], adhyayanaM [10] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra-43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrI uttarA0 cUNa 10 patra // 190 // jjakAla || 'paMciMdiya0 ' // 302-336 / / tirikkha joNiesa sattaTTha bhavaggaNANi, 'devaNeraiesa0 // 303-336|| ekkevakaM bhavaggaNaM, evaM (bhava) saMsAre0 ||304-338 / / vRttaM, evamanena prakAreNa bhavanaM bhUtirvA bhavaH, saMsaraNaM saMmRtirvA saMsAraH, bhava eva saMsAraH bhava| saMsAra:-narakAdi, ante bhavasaMsAre saMsarati parIti gacchatItyarthaH, subhAsubhANi sAtaasAtAdINi, kriyate iti karmma, jIvata iti jIvaH, 5 mAdI majjapamAdAdi paMcavidho, bahuzaH bahulo, ataH samayamAtramapi pramAdaM mA kuru, yadyapi kadAcit tanmAnuSyaM labhati tadApi 'laDUNa'vi mANu (sattaNaM) saM' ||305 -338 / / vRttaM tatrApi AryatvaM durlabhaM, kSetrAryatvaM rAyagihamagahacaMpAdi, jato bahane dassuamilikkhuyA, dasyati dassaiti vA dasyu:-corA, te hi pratyantavAsino dharmAdharmmavahiSkRtA, 'milekkhuyA' mlecchA avispaSTabhASiNaH anAryabhASAH, gamyAgamya aparihAriNaH zakayavanAdayaH, niHsaMjJAH, tadvivena kiM manuSyatvena ? 'laDUNa'vi ArithattaNaM0' / / 306-338 / / pucbaddhaM kaNThayaM, vikalAni indriyANi yasya sa bhavati vikalendriyaH 'dIsati' pti pratyakSameva dasiMti, apUrNendriyA eva jAyamAnAH, jAtA api ca vyAdhyaparAdhyAdibhirupakramavizeSairvinAzamindriyAni prApnuvanti ityataH 'vigaliMdiyatA hu dissaha' ato dhammassa ajogA, taM jAva avikalediyaNIrogo tAva samayaM gothamA 'ahINapaMciMdiyattaMpi se labhe0 // 307-330 // vRttaM, yadyapi ahInendriyatvaM labhyate, tathApi 'uttamadhammasutI hu dullabhA' uttamA-ananyatulyA sarvajJoktA dharmasya zrutiH, zravaNaM zrutiH, 'kutitthiNisevate jaNe' tIryate tAryate vA tIrtha, kutsyAni tIrthAni zAkyAdInAM tAnyeva tu niSevate bhUyiSTho jano ityataH 'kutitthiNisevae jaNe', ata idamasmadIyaM tIrthaM saMsArArNavatAraNArthameva, gAhA, samayaM goyama mA pramAdaye 'laDUNavi uttamaM suI saddahaNA puNarAvi dullahA / micchattaNisevae jaNe 0 ||308-336 // micchattaM vivarItaggaho jahA adhamme dhamma [203] paMcendriya kAya sthitiH naratvAdi durlabhatA // 190 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [10], mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327||, niyukti : [280...309/280-309], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] cUrNI gAthA ||290326|| zrIucarAsamA dhamme ahammasamA evamAdi, athavA jaM apatthaM iha ca paratra ca tattheva cintaNIyamiti, uktaM ca-"prAyeNa hi yadapathyaM calahAniH 8 tadeva cAturajanapriyaM bhvti| viSayAturasya jagatastathA'nukUlAH priyA vissyaa||1||"athvaa imaM murti kahejjamANapi sadoSopahatatvAta 10 mithyAdarzanabhAvitatvAcca na gRhNanti, uktaJca-jaha dha(ca)mmakAramuNiyA chedappA(cammApayA)chedagANa bahuyANaM / dhAtA madhunvatadrumapatrake jutaM paramaNNaM Necchte moca // 1 // ahavA-jaha pittavAhigahito tassuvasamaNatthamANiyaM mdhurN| kaDugamiti maNNamANo sasakaraM // 19 // nicchae khIraM // 1 // tadevaM tAvat zrutimuttIrya samataM go0| 'dhammapi husaddahaMtayA // 309-338 / / vRttaM, taM puNa kiM kAraNaM Na, phAsati , ucyate-'iha kAmaguNahiM mucchitA' 'ihe' ti iha manuSyaloke kAmaguNA:- zabdAdayaH, mUcchita iva mUcchitaH, | jaha pittamucchAdimucchito iha laukike apAye Na ciMteti tathA zrAvakaughAta(ghaH', yAvat zuddhA'sti te dhameM tAva kAmeSvanAvRtto drabhUtvA samaya, itazca apramAda: karaNIyaH, kutaH, zarIradobalyAt, idaM hi-'parijUrati te sarIrayaM // 317-339 / / vRttaM, pari sarvato bhAve, samantAjjIryate parijUrati, vyAdhijvarAdibhirupakramavizeSaiH, zIryate zarIraM, klizyantyebhizca kliSTAH, klezayanti |vA kAmina: klezAH, te tu paNDarA bhavanti, tRtIyavarNAntarasaMkrAntA ityarthaH, se soyavale hAyati, maMda mandaM zRNotItyarthaH. samayaM goyamA, evaM cakkhughANajimbhAphAsA. se sabbarale te, sabbavalaM nAma etesiM ceva paMcaNDaM iMdiyANa parihANIe sababalaparihANI bhavati, athavA balaM tivihaM-sArIraM vAiyaM mANasiyaM, sArIraM prANavalaM sthAnacaMkramaNAdi ca, vAcikaM calaM snigdhanIhAkA risusvaratA, sA hIramAnA rukSA maMdA alpA bahumAyAsA ca bhavati, mANasiyamapi grahaNadhAraNA'sAmarthya bhavati 'araI gaMDA // 19 // visUiyA0 // 316 // vRttaM, gacchatIti gaNDaM, ciMriva vidadhatIti visUcikA, vividhairdukkhavizeSairAtmAnamalkayatIti Ata-1 dIpa anukrama [291327] [204] Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [10], mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327||, niyukti : [280...309/280-309], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||290326|| 10 dumapatrake zrIuttarArakA, taivodINa vihaDati-viddhaMsati te sarIragaM, samayaM goyamA ! / yatazcaiya khyAdhyAdInAmAtaMkAnAM sAmAnyamathu(thi) ca zarIraM | tyAgastheye cUrNI | tasmAta-'buJchida siNehamappaNo0 // 317 / / vRttaM, vividhaM chiMda vocchida, snihyata iti snehA, 'appaNo'tti AtmIye zarIre, kamanIyaM kumudaM, zaradi jAtaM zAradika, pAtavyaM pAnIyaM, 'te samvasiNehavajjie' sarvasnehA nAma Atmani ca cAyeSu ca vasu(stu)pu, sarva eva varjayitvA samaya goymaa| 'ji(ci)ccANa(ya)dhaNaM ca bhaariyN0||318-340||vRttN, ciccA'tyaktvA dhnnN||19|| hiraNNasuvaNNacatuSpadAdi, dadhAti dhIyate vA dhana, dha(bha)rayaNIyAsI bhAryA, 'pavvaio hu (hi) siM' pragato gRhAt saMsArAto vA pabvaio, aNagAriyaM nAsyAgAraM vidyata ityanagAraH ataH prabajitatvaM aNagAriyaM, mA vaMtaM puNovi Avie amAnonAH pratiSedhe, vaMtaM muttapaDiggalitaM mA taM puNo'vi Adie-Apiba, pulAga(guNage)jjhasamAkulamaNassa mannata bhujagamaSNA vA / rosavasaviSpamukkaM Na piti visaM (agNdhnnyaa)||1|| visavivajjiyasIlA / 'avaujijhaya mittbNdhvN.||319.340|| vRttaM, 'avaujjhiya'tti chaDDeuM, mejjati majjati cA mitra, sahajAtA bhAyA mittA, bAMdhave hi ahitA nivatayaMti, te ca pulvapacchA saMdhutA, vipulaM vicchiNNaM sumahArAsi saMcayo hiraNNassa suvaNNassa catuSpadAdeH kuviyasya ya mA taM citiyaM gavesae, samataM gotmaa!|| idaM anAgatobhAsita sutna-'Na hu jiNe ajja diisi0||320-340|| vRttaM, yadyapyeSyatkAle Asanne na drazyanti tathApi tairidamAlavaNaM kartavyaM 'bahumae dIsaha maggadasie' bahumato NAma paMtho, jahA NagaraM apecchamANoSi paMthaM pecchaMto jANai-imeNa paMtheNa IN // 19 // NagaraM gamati, evaM 'saMpai neAue pahe' 'saMpati'tti sAmpratakAle, nayanazIlo naiyAyikA, pathyata iti panthAH samyagdarzana-10 bAnacAritramayaH te evaM bhagavaM asaMdigdhapanthA vyavasthitaH san samayaM goyamA ! 'avasohiya0 // 321-341 / / vRttaM, dabakaNTakAH dIpa anukrama [291327] SALERY REASERABAD [205] Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [10], mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327||, niyukti : [280...309/280-309], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata cUrNI sUtrAMka [1] gAthA ||290326|| Rec4-9-% zrIuttarA0 canbUlakaNTakAdi avasodheu jahA gammati, evaM bhAvakaNTakA hi tAvasayarakaparivrAjakAdi kuzrutiskandhaka, yathA tAn kuzrutikaNTa-1 saMyamazaddhi kAn avasohiya uttinnosi evaM mahAlayaM avatIrNastvaM, pathaM samyagdarzanacAritramayaM 'mahAlayaMti AlIyante tasminnityAlaya prabhRti mahAmArga ityarthaH, 'gacchasi maggaM visohiyA' yAsyasi mArga--samyagdarzanajJAnacAritramayaM vizodhayitaM, aticAravirahita drumapatrake kRtvetyarthaH, samaya goyamA ! 'apale jaha bhAravAhae // 322-341 // vRttaM, yathA avalo bhAravAhakaH parvataM durga panthAnamavagAha abalatvAtaM suvarNabhAraM bhANDabhAra vA projhaya svagRhaM prAptaH, tairnirdhanatyAdvibhavahInaH pazcAdanutapyate, tadvadeva bhavAnapi saMyamabhAra // 193 // muktvA sa pacchA pacchANutAvae, samayaM gotamA !||'tinnnno hu si aNNavaM mhN||323-341|| vRcaM, tIrNavAn tIrNaH tIyeta iti vA, ataraNazIlo vA aNNavo, kiM puNa ciTThasi tIramAgao, dravyArNavaH samudraH, bhAvArNavastu saMsAra eva, ukkosaTTitiyANi davA kammANi, tasya bhavArNavasya tIraM prAptaH, kimuktaM bhavati ?- ukkosadvitIyANi savvANi khavaittA thokamAvasesa ityarthaH, aba sesANaM abhitura pAraM gamettae, samayaM gotamA 'aklevrsnnimuusiyaa0||324-342||vRttN, kalevaraM nAma sarIraM, na kaDevara 2, ayaMti tAmiti zreNi, azarIrazreNirityarthaH, sAta saMjamaTThANANi seNI, taM saMjamahANaseNi ussaviya uparimAI 2 saMjamahANANi uvasarato siddhiM gotama! logaM gacchati, khemaM zivaM aNuttaraM, Natthi tato anuttaraMti samayaM gotamA! / / 'buddhe pariNivyue cre||325-342|| vRtta, dhamme buddho, pariNiccuto NAma rAgadosavimukke, carediti anumatArthe, kutra care, mAme Nagare tu, tatra jAu tA asati buddhacAdIn guNAnIti grAma, nAtra karo vidyata iti nakara, samyag yate, 'saMtimaggaM ca cUhae' zamana zAntiH, zAnta mArgaH2, adhavA zAntireva mArgaH zAntimArgaH, bRhayeta bRhaye, buddhaH parAnapi bodhayedityarthaH, samayaM gotmaa|| tataH sa bhagavAn / dIpa anukrama [291327] [206] Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [10], mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327||, niyukti : [280...309/280-309], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata pUjAnA sUtrAMka [1] gAthA ||290326|| nikSepAH zrIuttarA. gautama etat 'buddhassa Nisamma bhAsiya0 ||326-342||vRttN, 'buddhassati bhagavato tIrthakarasya, nizamyeti zrutvetyarthaH, bhAsita cUNo dazobhanaM kathitaM sukathitaM, arthapadairupazobhita, asya phalaM-rAgaM dosaM ca chidiya, mAyA lobho ya rAgo, krodha mANo ya doso, 'siddhiM gatiM gato siddhAnAM gatiH siddhagatiH,siddhAnAM gatiM gato gautama iti bemi / nayAH puurvvt||vumpttyN sammattaM dsmjjhynnN10|| ko aNusAseti !, bahussuto, tato teNaM aNusAsiteNa bahussuyassa pUyA kAyavvA, ahvA appamAdaviteNa bahussutassa pUyA // 194 // kAyathyA, eteNa abhisaMbaMdheNa bahussutapujja ajjhayaNamAgataM, tassa cattAri aNuyogaddArA ubakkamAdI, nAmaniSphaNNe nikkheve 'bahu-15 sUe pujj0||310-34shaati,ttth bahuM pUyA ya)NikkhiciyavyaMti(du)padaM NAma,tattha gAhA bahusuyapUyA gAhA // 310 // tattha bahuM cau vihaM NAmAdi,davbabahuM jANagasarIrabhaviyasarIravatiritta paMca asthikAyA, etthavi jIvA ya poggalA ya bahugA ceva 'bhAvabahugeNa jabahagA' gaathaa||-343||taav bahussuo codasapRthvI, aNaMtagamajuttatti aNatehiM gamehi jutte bhAve jANati, jJeyAnAM bhAvAnA pajjave | jANati, kiI pukhvANaM aNaMtagamA bhavati?, tastha NidarisaNaM maNussA dayAdi 4, dabbAto te ceva maNussadavaM jANati, khetao jami khate, kAlato aNatehiM bhavaggahaNehiM juttaM taM maNussadavvaM jANati, bhAvato kAlAdipajjAyA sa jANAti, evaM savvaM jJeyaM | agaMtehiM gamehiM pajjavehi ya saMjuttaM jANati, gamA dakhvAdi pajjavA bAlAdi, bhAve khaovasamie mutaNANaM, khaiyaM kevalaNANaM, bahugattigataM, idANi mutaM-taM cauvihaM NAmAdi, jANagabhaviyasarIvatirittaM dadhvasutaM pacayapotthayalihitaM, athavA sutna paMcavihaM 4ApaNNattaM aMDayAdi, bhAvasutaM duviha paM0,taMjahA-sammasutaM micchasutaM ca,tattha sammasutaM bhavasiddhiyA u jiivaa||313-344maathaa,| kiM kAraNaM sammasutaM bhaNati, ucyate, jamhA kammarasa sodhikaraM / idANi miccha sutaM, 'tA micchaviTThI jiivaa||314 / / gAthA, LASTERESASARENASIBNE BACAREASOO R dIpa anukrama [291327] // 194 // adhyayanaM -10- parisamAptaM atra adhyayana -11- "bahuzrutapUjA" Arabhyate [207] Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [11], mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359||, niyukti : [310...317/310-317], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sutrAMka [1] gAthA ||327358|| zrIuttarA0 kamhA micchasutaM bhaNNati , ucyate-jamhA kammassa baMdhaNaM bhaNiya, AdANaM nAma baMdhaNamityarthAsutaMti gataM, idANi pUyA, sA bahuzrutacUrNI caucihA-nAmAdi, dathvapUjA dadhvanimittaM danvabhUtA vA, tattha gAthA-'Isara slbr0||315-344|| gAthA, dabbanimittaM IsaramAINaM pUjAnA 11 viNhukhaMdarudAdINaM ca, Na te hi guNehi juttA teNa tesiM davapUjA,(bhAvapUyA) arahatamAINaM jeNa tesi saMsArAo uttAretitti bhAvapUyA,ettha nikSepAH bahuzrutapU0 codasapubvipUyAe adhikAro,gato nAmanippaNNo, sunANugame suttaM uccAretabba, taM ca suttaM ima-'saMjogA vippmukkss0||327||19|| 4-345||silogo,puvvaddhaM jahA viNayasute,AyAraM pAukkarissAmi,(pUyatti vA viNaotti vA)AyArotti vA egahu~, 'je yAvi hohara nibijje0328-345|| silogo, ya ityanuddiSTasya nirdezaH, nAsya vidyA nibijje'pizabdAtsavidyo'pi avidya eva bhavati yaH | stabdho bhavati, uktaJca-"jJAnaM madanirmathanaM mAyati yastena duzcikitsyaH sH| agado yasya viSAyati tasya cikitsA kuto'nyenI ||1||lbdho AhArAdiSu, tadvipAkaM na jAnIte, aNiggahe aMkuzabhUtA vidyA tasyA abhAvAdanigrahaH, abhikkhaNaM-puNo puNo ullavatitti phukkateNa ahiTThANeNa suvvati amhe paDicodeti, aviNIto ya bhavati, keNI, jeNa avahussuto, yastu saBA vidyo bhavati so Na thambhati ta dosaM jANato, aluddho NimgahItappA, bijjA ThANe ullavati vinIto ya bhavati, bahuzrutatvAt / lataM ca taM bahuzrutatvaM kathaM Na labbhAta !, imehiM-'aha paMcahiM ThANehiM '329-345 / / silogo, athetyAnantarye, paMceti saMkhyA, ThANehiMti prakArA, 'jahi ti aNidivANa Niddeso, mokkho, gahaNasikkhAvi Nasthi, kato AsevaNasikkhA?, kayare paMcaTThANA ?, ||195 // ucyante-thaMbhA kohA pamAdA rogA AlassA, tattha te No koi pADheti, iyaro thaddhatteNa Na vaMdati, kohA kohaNasIlo, pamAdo paMcavidho, taMjahA--majjapa0 visayapa0 kasAyapa0 NihApa0 vigahApamAdo, atyAhAreNa apatthAhAreNa vA rogo bhavati, Alasigo ya INE ni dIpa anukrama [328359] % % [208] Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [11], mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359||, niyukti : [310...317/310-317], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||327358|| 11 zrIuttarAyaNa labbhati / kathaM lambhati ?, tesiM ceva vivaccAseNa / adhavA imehiM lambhati-'aha ahahiM ThANehiM // 1330-345 // silogo, avinIta cUrNI arthatyAmantraNe, zikSA zIlayatIti zikSAzIlo, gRhNAtItyarthaH, hasanazIlo hasiro na hasiro'hasiraH, daMto iMdiyadameNa NoiMdi-15 vinIta sthAnAMni yadameNa ya, Na ya ma udAharati AyariyANaM jeNa dummijjati, No'zIlo gRhastha iva, Na vizIlo bhUtikammAdIhi, NasiyA avabahuzrutapU0 | dhRte ailolue AhAravigatIhiM, akohaNe Na rUsati, saccarato Na musAbAdI, saMjamarato vA, sikkhAsIlo jassa sikkh||19|| yati erisa sIla,aviNayassa ThANAI-'aha codasahi ThANehiM // 332-347||silogo,knntthyH| abhikkhaNa333-347|| puNo puNo rUsati, evaM ca pakuvvati-accataM kuvati, tahA mittijjamANo vamatitti jahA koi bhAyaNAdi raMgiu Na yANeti, IA anno dhammasaddhAe ahaM karemitti, iyarI pratyupakArabhayA Necchati, suyaM laddhaNa majjati aibahussutotti / 'avi pAvaparikkhevI *334-347|| silogo, Na pAvaM parikkhivati, kiMci paDicodito mAikkhaviyANi uggaNeti,mittANavi russati, sesANaM ca ruho| pAcava, jAca suTu pito mitto tassa paraMmuhassa avanaM bhAsati rahoti, jAhe na suparaNa)ti koi bhaNati, NANAdisu ujjutte, so itaro | pIpaDisoyo) bhavati. 'pinnvaaii0335-347||silogo, aparikkhiuM jassa va tassava kaheti, duhaNasIlo duhilo, mahiso vA duhilatti, thaddhe luddhe Aniggahe puvvamANitA, asaMvibhAgI AhArAdisu, aciyatto'darisaNo vA, athavA taM taM bhAsati vaddha(oti | vA jeNa aciyatto bhavati, apriya ityarthaH, evaMguNajAtIo avinniio| 'aha pannarasahi ThANehiM // 336-347 // siloyo, pubbaddhaM kaNThathaM 'NIyavatti'ti' NIyApinI, kathaM , ucyate--NIyaM sejaMga(ti) hANa, yiM ca AsaNANi ya / NiyaM ca pAya | 4| vaMdejjA, NIya kujjA ya aMjali // 1 // ' 'acavale'tti cacalo cauvyiho-gatizahANarabhAsAbhAve, gaticavalo davadavacArI, dIpa anukrama [328359] [209] Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [11], mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359||, niyukti : [310...317/310-317], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata vinItasthA cUNoM nAni 12 sUtrAMka [1] gAthA ||327358|| Clete zrIuttarAThANacaklo jo calaMto acchati, NivaNNo Na acchati,itthaM vA pAdaM vA sIsa cA polo)lito acchati,athavA savvaM aMgaM cAleti, abaddhAsaNo vA, bhAsAcavalo caumbiho, taMjahA-asappalAvI asambhaSpalAcI asamikkhapalAyI adesakAlappalAvI, tattha asappa-1|| lAbI nAma jo asaMtaM ullAveti, asambhappalAvI jo asanma ullAveti, kharapharusaakkosAdi asambha, asamikkhiyapalAvI | bahuzrutapU0 asamikkhiuM ullAveti, je se muhAto eti ta ullAveti, adesakAlapalAvI jAhe kiMci kajjaM atItaM tAhe bhaNati-jati pakareMti / suMdaraM hotaM, mae pucvaM ceva cititellayaM, to(bhAva) cavalo, sutte atthe ya, sutte uddiDhe asamatte ceva tasi anaM geNhati,evaM atthe'vi, 'amAItti jo mAyaM na sevati, sA ya mAyA erisappagArA, jahA koi maNunaM bhoyana labUNa paMteNa chAteti 'mA meyaM dAiyaM saMta | daThUrNa sayamAdie akutUhalI visaesu vijjAsu pAvaThANattiNa baTTatittiA'appaM ca ahikkhivti||337-347|| silogo, alpazabdo hi stoke abhAve vA, atra abhAce draSTavyaH, Na kiMci adhikkhivati, nAbhikramatItyarthaH, 'pabaMdhaM ca Na kuNa(ca)ti', accataruTTho na bhavati, mittijjamANo bhajati, pratyupakArasamarthaH, upakRtaM vA jAnIte, 'suyaM laDuMna majjati' taM dosaM jANato, jo 'na ca paayprikvevii0||338-347|| silogo,Na chiddAti maggati, No coito pamAdakkhaliyAI uggaNeti,Na ya mittesu kuppatti, aNNassa na kuppati, kiM puNa mittassa , appiyassAvi mittassa rahe kallANaM bhAsaha savyasseva kallANaM bhAsai, priyaH anukUla ityarthaH, 'rahe'tti jai koi paraMmuhaM kiMci bhaNijjA jahA NANAisu Na ujjuttoci taM paDiseheti / 'kalahaDamara' // 339-347 // kalaha eva umara kalahaDamara, kalaheti vA bhaMDaNeti vA Damareti vA egaTTho, ahavA kalaho vAciko Damaro hatthAraMbho, vajjeti-Na kareti, buddho dhamme viNaye ya abhijANate, viNIto kulINe ya, hI lajjAyo, lajjati acokkhamAyarato, paDisalINo SACROCE ext- dIpa anukrama [328359] ext [210] Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [11], mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359||, niyukti : [310...317/310-317], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||327358|| shriiuttraa| AcAryasakAse iMdiyaNoidiehiM, etehi guNehiM uvavedo suviNIto buccati-bhannati, kiMbahunA ?, jai imehi guNehiM ubaveto- bahuzrutAcUrNI 13'vase gurukule nicc||340-348|| silogo, AyariyasamIce acchati Nicca-sadAkAlaM, Aha hi- "NANassa hoha bhAgI thira-15 nAmupamA Iyarago dasaNe carite ya / dhannA AvakahAe gurukulayAsaM na muMcaMti // 1 // " jaha jogavaM bhavati, jogo maNajogAdi saMjamajogo bahuzrutapU0 vA, ujjogaM paThitavvate karei, udhANa jo jo suyassa jogo taM taheba kareti, piyaM karotIti piyaMkaro, AdhArauvAhimAdIhiM // 198 // chandANulomehiM pAThaviNayamAdIhiM vA, 'piyaMvAdI' Na kiMci apiyaM vadati, se sikkhaM la Dumarihati, tami evaMguNajAtIte 3 sIse deti sutaM Ayario, sIso paDicchaMto sobhati, virAjate ityarthaH, ko diDhato, ucyate 'jaha saMkhami payaM nihiyara // 341-353 / / silogo, yathetyaupamye saMkhami saMkhabhAyaNe payaM-khIraM NisitaM ThaviyaM nyastamityarthaH, ubhayato duhato, saMkho khIraM ca, ahavA tao khIraM ca, khIraM saMkhe Na parissayati Na ya aMbilaM bhavati, virAyati - sobhati, evaM upasaMhAre, aNumANe cA, bahussue suyavisArao jANaka ityarthaH, sa eva bhikkhU, bhAyaNe deMtassa dhammo bhavati kittI vA, so tahA suttaM abAdhitaM bhavati, apatte deMtassa asutameva bhavati, athavA ihaloge paraloge jaso bhavati pattadAI(tti),ahavA evaMguNajAtIe bhikkhU bahussute bhavati, dhammo kittI jaso bhavati, suyaM va se bhavati, athavA ihaloe paraloe virAjati, athavA sIleNa ya suteNa ya / bhUyo vitio A dihato-'jahA se kNboyaannN||342-353|| silogo, jahA jeNa pagAreNa, setti Nideso, kaMbotesu bhavA kaMbojAH, azvA iti / hAvAkyazeSaH, AkoNe guNehiM sIlarUpabalAdIhi ya, kathae, 'asso' assetti asseti asati ya Asu pahAtitti Aso, javeNa pavarota jayo hi sajjho paramaM vibhUsaNaM jAtI, javovavetotti bhaNiyaM hoti, jahA so Aso jAtIjavovavetattaNeNa sesesu pahANatvaM / dIpa anukrama [328359] CCaMIER-ACC [211] Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [11], mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359||, niyukti : [310...317/310-317], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||327358|| -%EC zrIuttarAkAlamati, evaM pahussutovi sIlamatatavocatate pUjanIyo bhavati / 'jhaa''innsmaaruude0||343-353||silogo. AiNNo bhaNito, 125zAsilAgA, AiNNA bhANatA bahuzrutAcUNau~ / samyagArUDhaH samArUDhaH, sUre dataparakkamo, daDhaparakkamo nAma AsaNe daDho pa(bava)hAre parakkamo ya, ubhayo NaMdighoseNaM,ubhayo 11 / dohiM pAsehi, ahavA Amgato pacchito ya, Nadighosetti maMdighoso tassa, kato ya naMdighoso', ucyate, je erise asse dUruhati || bahuzrutapU0 | tassa gaMdIvi bhavati, jahA so appANaM paraM ca rakkhati sattupakkhAto, evaM imovi paratisthirahito rakkhati bahuzrutatvAt / / // 19 // 'jahA krennuprikinnnne0344-353|| silogo,kareNu hasthiNiyAo tAhi parikiNNoti ku-bhUmI taM jaretI kuMjaraM, hAyaNaM varisaM, | sadvivarise, paraM balahINo, apattabalo pareNa parihAti, balaM baleNa matto apaDihatotti, ahiM satcehi Na hammatitti, evaM bahussu-t te'vi parappavAIhiM na hammati / 'jahA se tikkhasiMge // 345-353 // silogo, tikkhasiMgatvAt jAtaskandhatvAcca annehiM dha-150 sabhehiM NAmihavijjati zobhate ca, evaM bahussutovi paratitthiya aMgamatteNa zobhati // 'jahA se tikhadADhe||346-353zAsilo| go, udaggaM padhAnaM zobhanamityarthaH, udagraM vayasi vartamAnaM, jahA so sIho sabvehiM duppasaNIyo, evaM bahussuto'vi paratitthiya| miyAtIhiM duppahaMsaNIyo / 'jahA se vAsudeve0 // 347-353 / / silogo, jahA vAsudevo sadhyastha aparAnio, evaM bahussutovi kutIthiehiM apraajito||'jhaase cAurate ||348-353||silogo,caaurNtitti tihiM disAhiM samudo egato pavvato,jahA sora *cakkabaDDI mahaDDie maNusiddhIe, aparAjito ya, evaM bahussuto'vi mahaIe suyavibhUtIe, na tIrai ya parappavAIhiM parAjiNiu~, 'jahA se sahassakkhe0 // 349-353 // silogo, sahassakvetti paMca maMtisayAI devANaM tassa, tesiM sahasso akkhINaM, tesi || // 199 // pItie dihamiti, ahavA jaM sahasseNa akkhANaM dIsati taM so dohiM akkhIhiM amahiyatarAyaM pecchati, evaM bahussuto'vi3 dIpa anukrama [328359] %AC%E 31 [212] Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA // 327358|| dIpa anukrama [328 _359] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [11]. mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359]], niryuktiH [310...317/310-317], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra-43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNI 11 bahuzrutapU0 // 200 // sutaNASeNaM anaMte bhAve jANati Na pAsati, jaha ya iMdo mahantIe suravibhUtIe baccati, evaM so'vi / 'jahA se timiraviddhaM se0 ' | // 350 353 // silogo, timiraM andhakAraM taM viddhaMsati-viNAsati, jAca majjhaNNo tAtra uDGketi, tAva se teyasA vaddhati, pacchA parihAti, ahavA uttito somo bhavati hemaMtiyabAlasUrio, evaM jahA Aicco teeNa jalati evaM bahussuto'vi tejavAn / 'jahA se uDubaI caMde0 ' // 351-353 // silogo, uDUI-NakkhatAI tesi patI ur3apati, so ya addhapade giTThaparivAro (aTThamIAisu parivAro ) paDipuNNo hi paDipuNNamaMDalo puNNamAsIe atIva sobhayati, evaM bahussuto'vi caMda iva somaleso sIsaparivArito sobhayati, evaM ekkekkeNa guNeNa diDuMtA bhaNitA / imo arogehiM bhaNNati- 'jahA se sAmAiyANaM0 // 352-353 / / silogo, jahA koTThAgAro NANAvidhANa ghaNyANa supaDipuNNo, evaM bahussuto NANAvidhANa sutaNANavisesANa supaDipuNNo / 'jahA sA dumANa pavarA0 // 353-353 // silogo, jaha jaMbU amitaphalA devAvAso ya, evaM bahussuto'vi suyaNANa abhiyaphalo, devAvi ya se abhigamaNAdINi kareMti / 'jahA sA naINa pabarA0 / / 354-353 / / silogo, jahA sItA savvaNadINa mahallA bahUhiM cajalAsatehiM ca AiNNA, evaM coisaputhvIvisesasutaNANeNa mahAn prAdhAnye caTTati, agege yaNaM sutatthI uvasappati / 'jahA se NagANa pavare0 // 355-353 // silogo, jahA mandaro thiro ussio disAo ya antha pavacaMti, evaM bahusuto'vi bahusuya taNeNeva thaviro ussio ya davvadisAbhAvadisApabhAvago ya // kiM bahuNA :- 'jahA se sarvabhuramaNe ||356-353|| silogo, jahA | sayaMbhuramaNa samuddo akkhayodage rayaNANi ya asthi gaMbhIro ya, evaM bahussutovi akkhayasuyaNANajalo NANAdirayaNocaveto sutamANaguNovavettaNeNa ya gaMbhIro, na hu ucchulo| 'samuhagaMbhIrasamA' || 327-353|| silogo, jahA samuddo avagADhattaNeNa gaMbhIro [213] bahuzrutAnAmupamA // 200 // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [11], mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359||, niyukti : [310...317/310-317], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sutrAMka [1] gAthA ||327358|| zrIuttarAbhA evaM bahussuto'vi gaMbhIro, Na uttANasoyaNatthitasalilAmiva bulabuleti. durAsayatti ga sakkA AzrayituM parisahehiM parakhAdIhi harikezavRttaM cUrNau ca, yaduktaM Na ya sakkaMti te etehiM chiDeuM, acakkiyA Na sakkiyA keNai, duppahaMsiyA dukkhaM padhaMsijjatici duppahaMsiyA, yaduktaM durAdharisA, kasmAt - sutassa puSaNA, viulassa vipulaM coddasa pubbA, vimalaM hissaMkitaM vAyaNovAyaM bahathaM vA harikezIye vipulaM, tAtI AtmaparobhayatAtI, te hi bhagavaMto teNa sutteNa tadupadezeNa ya 'svavittu kammaM gaimuttamaM gayA' aTThappagAraM // 201 // khavittu uttamA padhANA siddhigatI taM gatA, jamhA ete guNA suttassa 'tamhA suymhiddhejjaa||358-354aasilogo tasmAtkAraNAt sutaM ahijja-sutte ThAejja, uttamo aTTho-mokkho taM uttamaM atthaM mokkhaM gavesae, guNo tassa, 'jeNa'ppANaM paraM caiva' jeNaMti sutceNaM, appANaMti tassa suttassa upadesa karemANo svayaM, parassavi parassa upadesa desamANo, siddhiM saMpAuNejjAsi lAteNa sutteNa karaNabhUteNa saMpAuNijjAsi iti bemi / NayAH pUrvavat / / bahussutapujjaM sammattaM ikArasamai 11 // sa eva pUjAdi adhikAro'nuvartate, jahA bahussuto pUijjati, so ya jahA jakkheNa hariesabalo pUito, anenAbhisambandhenAyAtasya tasya hariesijjassa catvAri aNuogadArA uvakkamAdI, tattha NAmaniSphanne nikkheve hariesijja, ettha gAhA lA'hariese nikkhevo // 318.354 // gAthA, so harieso NAmAti caubyiho, tattha davaharieso 'jaanngsriir0||319-354|| catirico tividho-egabhaSiyAdi, bhAvaharieso 'hriesnaamgoy||320-354||gaathaa kaNThyA, tassa hariesassa utpattI imaa-IN201|| mahurAe nayarIe saMkho nAma rAyA, so pamvatito, viharaMto ya gaya paraM gato. tahi ca (bhikkhaM) hiMDato ega ratthaM patto, sA ya 15 | kira atIva uNhA mumpurasamA, uNDakAle Na sakkati kovi tAhe voleu, jo tattha ajANato uppadati so viNassati, tIse puNa| XXH-5-Sec dIpa anukrama [328359] 4-07-% % * adhyayanaM -11- parisamAptaM atra adhyayana -12- "harikeziya" Arabhyate [214] Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata tendukayakSaH sUtrAMka [1] gAthA ||359404|| 12 % zrIuttarANAma ceva huyavaharatthA, teNa sAhuNA purohiyapuso pucchito-esA rathA nivvahati ?, so purohiyassa putto ciMteti-esa ujjhautti, | bhaNati-nivvahati, so paDhio, iy| ya aliMda dvio pecchati aturiyAe gaIe baccata, so AsaMkAe uiNNo taM ratha, jAba sA | tassa tavappabhAveNaM sIyAbhUtA, AuTTo, aho imo mahAtavassI mae AsAdito, ujjANaThiyaM gantuM bhaNati-bhagavaM! mae pAca-1 harikezIye kammaM kayaM, kahaM vA tassa muMcajjAmi , teNa bhaNNati-pavyayaha, pabbaito, jAtimayaM rUvamayaM ca kAuM mao, devalogagamaNaM, cuo // 202 // saMto mayagaMgAe tIre balakoTTA nAma hariesA, tesiM ahivaI balakoTTo nAma, tassa dube bhAriyAo--gorI gaMdhArI ya, gorIe kuJchisi ubavaNNo, sumiNadaMsaNaM, basaMtamAsaM pecchati, natya kusumiyaM cUyapAya pecchai, sumiNapADhayANaM kahiyaM, tehi bhaNNatimahaNo te putto bhavissati, samaeNa panayA, dArago jAo kAlo virUo puvvabhavajAirUvamayadoseNaM, balakoTTesu jAutti palo se| nAma kayaM, bhaMDaNasIlo asahaNo, anayA te chaNeNa samAgayA bhuti suraM ca piyati, so appiyANi kareici nicchUTo acchati samaMtao paloeto, jAva ahI Agato, udviyA sahasA samve, so ahI hi mArio, aNumuhattassa bheruMDasappo Agato, bheruMDo |nAma digbago, bhIyA puNo uDiyA, NAe dibbagottikAUNa mukko, balassa ciMtA jAyA-aho sadoseNa jIvA kilesabhAgiNo | bhavaMti, tamhA--"bhadaeNeva hoyacaM, pAvati bhaddANi bhaddao / saviso hammatI sappo, bheruMDo tastha mulcati // 1 // " evaM citato saMbuddho, pamvatio, viharato vANArasiM gao, ujjANaM teMduravaNaM, teMdurga nAma jakkhAyayaNaM, tattha gaDI teMdugo nAma jakkho pariva sati, so tattha aNuNNaveDaM Thito, jakkho ubasaMto, aNNo jaskho aNNahiM vaNe vasati, tasthavi aNNe bahU sAhuNo ThiyA, soya lagaMDIjakhaM pucchati-Na dIsasi puNAI taM, teNa bhaNiyaM--sAI pajjuvAsAmi, tastha ya teMdue dihANeNa sAhavo, so'pi upasaMto, so % A dIpa anukrama [360405]] 4 // 202 / / [215] Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata zrIuttarA cUNoM 12 sUtrAMka [1] gAthA ||359404|| harikezIye -- // 203 // bhaNati-mamavi ujjANe yaha sAhU ThiyA, ehi te pAsAmo, te gayA, te ya[sAya] samAvacIe sAhuNo vikaI kahemANA acchati, so| yajJapATake bhaNati--"itthINa kaha'ttha vaTTai, jaNavayarAyakaha'stha vaTTaI / paDigacchada ramma teMdurga, aisahasA bahumuMDie jaNe // 1 // " aha aNNayA |4| harikezyA jakkhAyayaNaM kosAliyarAyadhUyA bhadAnAma pupphadhUvamAdI gahAya acci niggayA, payAhiNaM karemANI taM daLUNa kAlaM vigarAlaM chicikAUNa niDhaLUhati, jakkheNa rudveNa aNNAiTThA kayA, NIyA gharaM, AvesiyA bhaNati te-gavaraM muMcAmi jahaNaM tasseva deha, taM ca sAhati-jahA eIe so sAhU (nicchUDho, raNNAvi jIvauttikAUNa diNNA, mahattariyAhiM samaM tatthANIyA,rati tAhi bhaNNatibacca patisagAsaMti, paviTThA jakkhAyayaNaM, so paDimaM Thio Necchati, tAhe saritA, tAhe jaskhopi isisarIraM chAiUNa divyarUvaM daMseti, puNo muNirU, evaM savarA vilaMbiyA, pabhAe NecchaettikAUNaM pavisaMtI saparaM purohieNa rAyA bhaNio-esA risi-1 majjA bhaNANaM kappahAtti, diNNA tasseva / so ya jaNNe dikkhijjiukAmo, sA aNeNa laddhA, sAvi jaNNapacittikAUNa dikhiyA / gato NAmaNipphaeNo, suttANugame sucamuccAratabba, taM ca suttaM ima- 'sovaagkulsNbhuuo||359-359|| silogo, zayati zvasiti vA zvA zvana pacatIti zvapAkaH tesiM kule saMbhRto, guNaM anuttaraM dhArayatIti aNuttaraguNadharo, manute manyate vA dharmA-18 dhAniti muniH, hariesabalo nAma harati hiyate vA hariH hariM esatIti harieso 'balo' bala iti saMjJA, nayati nIyate vAra nAma, AsIt, bhikkhu bhaNati, jiyAiM iMdiyANi jeNa so jiiNdio| 'hariesaNabhAsAe ||360-359||silogo, pubbaddhaM kaNThyaM, 'jao AyANaNikkheve' yatnavAn-yataH, AdIyata ityAdAnaM, nikSipyata iti nikSepaH, samaM yato saMyato,saMjamajogesu sammamAhito 20 samAhio / 'maNagutto0 ||361-359||silogo, pucvaddhaM kaNThyaM, bhikvaTThA bhikkhanimitta, baMbhaNANa jaNNaM ijjata iti ijjata dIpa anukrama [360405]] // 2031 [216] Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||359404|| zrIuttarAbhava tassa purohitassa jaNNavADamuvahito / 'taM paasiuunnmijjNtN0||362-359||silogo,tN taveNa parizoSitaM, bahiraMtazca zoSi- chAtravAcUrNI taH, 'paMtovahiuvagaraNa' upadadhAti tIrtha upadhiH, upakarotItyupakaraNaM, taM nAma jIrNamalina uvahasanti, na AryA anAryAH / kyAni 12 jAimayaM pddithddhaa0||363.359||silogo kaNThayA,te purohitasissA jete jaNNatthamAgatA te bhaNati'kayare tuma esidha dittarUve| harikezIye | athavA te annamannaM bhaNaMti-- kayare Agacchati dicarUveci, dIptarUpaM prakAravacanaM, adIptarUpa ityarthI, athavA vikRtena dIptarUpo // 204 // bhavati pizAcavat, kAlo varNataH, vikarAlo daMturaH, phokkaNAso nAma aggepUlanAso onayaNAso, pAue lakkhIyata iti, | cilaM, oma nAma stokaM, acelaovi omacelao bhavati, ayaM omacelago asarvAMgaprAvRtaH jIrNavAso vA, pazyati pAzya(zaya)ti vAle pAMzuH, pizitAsaH pizAcaH, pAMzu pizAcabhUtaH pAzupizAcabhUtaH, pAMzupizAcavat (sa) kAlo varNataH vikarAlo danturaH, punazca |pAMzubhiH samabhidhvastaH, evameSo'pi, 'saMkarasaM parihariya kaMThe' tRNapAMzubhasmagomayAdInAmukkaraH saMkaraH, tattha dUsaM saMkarasaM, HukkuruDiyAsicayamityarthaH, sa bhagavAn anikSiptopakaraNatvAt yatra yatra gacchati tatra tatra taM paMtovakaraNaM kaMThe olaMbettuM gacchaI mAyatastena Aha-saMkaradasa parihariya kaMThe / sanikRSTaM te tamUcuH- kayare tuma iya adNsnnijje0||365-360||drssttvyo darzanIya: na darzanIyaH adarzanIyaH, AzaMsati tamityAzA, punarapi yaH tathaivocuH 'omacelagA paMsupisAyabhUyA gaccha va khalAhi' skhala iti: | paribhavagamana nirdezaH, tayathA-'khalayassA ucchajjA', athavA avasara asmAt sthAnAda, 'kimihaM Thito'si''ihe'ti iha dvArAMkAgaNe, ityuktaH sa taistUSNIM AyAtaH bhagavAn, sa ca bhagavAn yatra yatra gacchati tatra tatrAMtarhito bhUtvA sa yakSaH tendukavRkSavAsI ta manugacchati, athAsau 'jakkho tahiM tiduya0 // 366-360 // vRttaM, tassa tiMdugaThANassa majme mahato tiMdurArukkho, tahi so bhavati dIpa anukrama [360405]] 41 204 // M % 1217] Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||359404|| zrIuttarA vasati, tasseva hiTThA ceiyaM, jattha so sAhU Thito, savvateNa uDato, 'aNukaMpato tassa mahAmuNissa' mahaMta muNAtIti mahA adhyApakocUNauMdra muNI 'pacchAdAyittA NiyataM sarIraM' divyappabhAveNa sAdhusarIramaNuppavisai, imANi vayaNANi uktavAn, vacanIyAni vAkyAni, ktiH 12 'samaNo ahaM saMjao caMbhayArI.' // 367-360 // silogo, saMjatabaMbhacArigrahaNaM carakAdipratiSedhArtha, samaNo ahaM saMyataH, harikezIya hati hito vA anena dharma iti, pracaraNazIlo vA, athavA kAzramaNaH, yaH saMyataH, kaH saMyataH, yo brahmacArI, cirato dhnsyn||205|| pariggahAo,dadhyA(dhA)ti taM dhIyate dhIyante vA'neneti prANina iti dhanaM, pacanaM pAkaH parigraho-hiraNNAdi, parappavitto(vittassa)| | parArthapravRttA jattatthaM kimi Agatotti', taducyate-annassa aTThA ihamAgaomi, idaM ca 'viyarijjai khajjaI pijjati(bhujjaI) y0||368-360||silogo, viyarijjati NAma anujJAyate dIyate vA,khAimaM khajjati vA bhoja bhujati,bA, prabhUtaM amita, bhavatANameya'ti AmuSmikametata, apyevaM vizeSataH jANa dhamma, 'jAyaNajIviNu'tti jIvate yena yAcituM jIvati yAcitena cA jIvati jAyaNajIviNaM, ahabA jANa dhamma, yathaipA jAyaNajIviNoci, sesAvasesaM yadatra bhuktazeSa // ityukte'dhyApaka Aha-'uvakvaDaM | bhoyaNa' // 369-361 // vRtraM, 'uvakkhaDaM'vi upasaMskRtamityarthaH, 'attaTTiyaM siddhamihegapakvaM' AtmArtha siddha 'iheti iha yajJe, egapakkhaM nAma nAbAmaNebhyo dIyate, uktaM hi"na zUdrAya bali dadyAnAcchiSTa na haviH kRtam / na cAsyopadized dharma, na| cAsya vratamAdizet // 1 // " yatavaivaM dhaMbhaNA 'Na tu vayaM erisamannadANaM, dAhAmo tujhaM kimihaM Thiosi!' pAtrabhUte-14 bhyastadIyate brAhmaNebhya iti / tato yakSa uvAca-yadi puNyArthe dIyate tena mamApi dIyatA, kasmAt , jaso-'thalesu pIyAI1DI jaa||370-362|| vRttaM, tiSThati tasmimiti sthalaM, kRSatIti karSakA, ninaM nAma heDA, AsazA nAma jIviSyAma:, anena yadA sudRSTi dIpa anukrama [360405]] - . - .HRI 205 // - - [218] Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata 12. sUtrAMka [1] gAthA ||359404|| zrIuttarAbhavati tadA thalo [cA]ptAnAM bIhiNAM saMpadyateti, mandavRSTau tvadhastanAnAM, yadyapi bhavatAM vipradhuddhirAtmanaH tathApi thalabhUte mamAvi / yathoktiH cUrNoM dIyatA, nanu dvAvapi hitau bhaviSyataH, yataH- 'ArAhae puNNamiNaM khu khittaM / 'khettANi amhe pahaM vitiyANi loe.' harikezIye ||371-362 / / vRttaM, pumbaddhaM kaNThayam, 'je mAhaNA jAivijjovaveyA' jananaM jAyate pA jAtiH, yate'neneti vedaH, vedaupavetA, baMdhAnulomyAt vijjovaveyA, tAI tu khittAI tAni tu brAhmaNasamAni, kSIyata iti kSetraM, suTTha pesalANi supesalANi, zobhanaM / // 206 // prItikaraM vA, yakSa uvAca- koho ya mANo y||372.363|| vRttaM, puccaddhaM kaNTyaM, kohamANaggahaNeNa catvArivi kaSAyA gheppaMtita yatra te krodhAdyAH azubhA bhAvA bhavaMti te brAhmaNajAtIyeSvapi te mAhaNA jAivijjAvihINA', kathaM hINo, jo hi anA-11 yANi karmANi karoti tasya kiM jAtyAvedana vA?, bhavaMtazca hiMsAdikarmapravRttA evaM tAI tumbhe khettAI supAcagAI-suTu paavgaaii|| | syAdetat, nanu vedavedAGgadharA viprAH pAtrANi bhavaMti, uktaM hi-"samamabrAhmaNe dAnaM, dviguNaM brahmabandhuSu / sahasraguNamAcArya, anantaM vedapArage // 1 // " anocyate-'tubhittha bho! bhAraharA // 373-36 // vRtta, bhAraM dhArayaMtIti bhAradharA, gIyate girati gRNAti vA girA, tumbhe kevalameva girAbhAraM dhareha adhItya vedAn, yena hi vo vedeSakta-"naha vai sazarIrasyAvasataH piyApriyayorapa| hatirasti, asarIraM vA vasaMtaM priyApriye Na spRzatI"ti evamAdInAM bhavantaH paThanto'pi artha na jANaMti, kevalameva hiMsArtha upa-16 dizanti, na ca hiMsayA zarIritvaM nivartyate, ye tu hiMsakAH te tu UparakhalakSetratulyAH, je puNa 'uccAvayAI muNiNo caranti' // 206 // uccAvayaM nAma nAnAprakAraM, nAnAvidhAni tapAMsi, ahavA uccAvayAni zobhanazIlAni, manute manyate vA muniH, 'tAI tu| khettAI supesalAI' puNyaniSpAdanasamarthAnItyarthaH, tatastamadhyApakaM te chAtrA NirmukhaM raSTbocuH-'ajjhAvayANaM paDikUla dIpa anukrama [360405]] SRANA [219] Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: % bhadroktiH cUNoM prata sUtrAMka [1] gAthA ||359404|| 12 zrIuttarAbhAsI0 // 374.364 // vRttaM, adhyApayatIti adhyApakA, yadyapi prabhUtametadanna 'avi evaM viNassau annapANaM, na ya | dAhAmu tumaM niyaMThA' niyaMThA nAma nigranthA, yakSa uvAca- 'samitisu (hiM) majhaM susamAhiyassa0 // 375-364 // vRttaM, harikezIye! kaNThyaM, evaM yakSeNokte adhyApaka Aha-'ke istha khttaa||376-364aavRttN,ksstraa nAma kSatriyaputrAH, jyotiSaH samIpe(upa)jyotiSo, adhyApakA nAma ye tatrAnya adhyApakA, dhokA, caTTA chAtrA ityarthaH, enaM daNDena phalena hatvA, daNyate'neneti daNDa: koppraabhi||207|| ghAtA, phalaM tu paanniighaatH| 'ajjhAyayANaM vayaNaM sunnittaa0||377-364aavRttN, kAmyati'sau kAmyati vA krIData iti kumAra, 'daMDehiM daNDyate'neneti daNDaH, vitta iti saMtrA, zaka (kaza) tIti zakyaH (kazaH) samAgatAH, RSati dharmamiti RssiH| 'raNNo tarhi kosaliyassa dhUyA // 378-365 / / vRttaM, kosalAyo bhavaH kosalikA, bhayate bhAti vA bhadrA, athavA bhadreti vA saMjJA, aGgayate'neneti aMgaM, aniMditAnyaMgAni yasyAH seyniditaaNgii| 'taM pAsiyA saMjaya hammamANaM' kaNThayA, 'devAbhiogeNa | nioienn||379-365|| vRtta, devAnAmabhiyogaH2, abhimukhaM dhyAtA abhidhyAtA, manasaH abhimatA ityarthaH, nopriyetikRtvA | rAjJA ahamasmai dattA, tathApi jenaM bhagavatA nariMdadeviMdabhivaMditeNa 'jeNAmi baMtA isiNAsa eso' epa grahaNaM yo hi NAma devairapi pUjyate sa kathaM bhavadbhinirasyate', na bhavaMto evaM jANaMti, ahametaM veni, eso hu so uggatavo mhppaa0||380-365|| vRttaM, so iti pUrvoddiSTasya nirdezaH, saMtapyate yena saMtApayati vA tapaH, uggaM-ugraM tapo yasya sa bhavatyugratapaH, mahAnAtmA yasya sa mahAtmA, jitAni indriyANi yena sa bhavati jitendriyaH, samma jato2, bRMhati hito vA aneneti brahmA, brahmeNa brahma vA carya caratIti | brahmacArI, 'jo me tayA nicchada dijjamANI' kaNThyaM, 'mahAjaso // 381-365 / / vRttaM, kaNThyaM, mahaMti tamiti mahAn , aznute OPEOGACHECRELAM ESCCCTESCANA dIpa anukrama [360405]] E4. / // 207 // - X % [220] Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata zrIuttarA0 sUtrAMka [1] gAthA ||359404|| // 20 // sarvalokeSviti yazaH, mahAn yazo yasya sa bhavati mahAyazAH, aNubhAva NAma zApAnugrahasAmarthya, ghUrNata iti ghoraH, parataH kAma-18 bhadroktiH tIti parAkramaH, paraM vA kAmati, 'mA eyaM hIleha ahIlaNijja' 'hiTTa (hIla) vibAdhAyA~ sesaM kaNThayam, 'eyAI tIsena // 382-368 // vRttaM, pAti tAmiti patniH, sobhaNANi bhAsitANi subhAsitANi, isitti vA risitti egahu~, 'veyAvaDiyaTThAe' vidArayati vedArayati vA karma vedAvaDitA, naiti kSayamiti yakSAH, anye'pi cAsya yakSAH sahAyakA, kAmyate'sI kAmayati || vA krIDanakAni kumAraH, vividha(nipAtayaMti viti(ni)pAtayanti / 'te ghorarUvA Thia aMtalikkhe // 383-368| vRttaM, ghorANi rUpANi jesiM te ghorarUpA, aMtalikkhamAkAzaM aMtalikvatthaM, asure bhavA AsurA, 'tahiM ti tasmin jannavADaTThANe te jaNaM' chAtrajaNaM tADayanti-haNati, te ca brAhmaNAstestADitAH santaH bhUmau nihitavidAritadehA rudhirabhalabhalassa dhammemANA krandanti, 13 tataste bhinnadehAH, bhinno deho jorsa te bhinnadehAH, iti bhaNaMto uccA rudhiraM vamaMto-mukhena uggiraMto 'pAsettu bhaddA iNamAhu mujjo' / 'giriM nahehiM khaNaha // 384-368 // silogo, giririti gRNAti giraMti vA tasmin girI, nakSIyaMti nakhAH, girI | NAma pabbatotti, taM giriM gahehiM khaNadha, ayatItyayaH, dasyate ebhiriti dantAH, ayaM-lohaM taM lohaM daMtehiM khAyaha, jAta eva teo| jammakAla eva so jAyateyA-aggI, Natu jahA udIto somo(sUro), majjhaNhe tiNhe, pajjate'neneti pAdaH, ato te(tubbhe)jAtateyaM pAdehi AlA huNaha je bhikkhu avamantraha / 'AsIviso0 // 385-368 // vRttam, 'AsIviso' dADhAsu visaM jassa sa bhavati AsIviso, saca 208 // pannagaH, kiM bhaNitaM hoti , jahA so AsIviso Agalite sitoci NAsAya, evaM sovi bhagavaM, uggaM tapo yaH sa bhavati ugra-18 tapAH, pradhAnatapA ityarthaH, mahAMta esatIti mahesI, nirvANamityarthaH, ghorANi vratAni yasya ghoravataH, duranucarAnityarthaH, ghora 15EASEX dIpa anukrama [360405]] S - -04 [221] Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata adhyApaka kRtA prasaciH sUtrAMka [1] gAthA ||359404|| zrIuttarA0parAkramo yasya sa bhavati ghoraparAkramaH, ananyasadRza ityarthaH taM evaMguNasaMpana tumbhe 'agaNI va pakkhaMda payaMgaseNA' cUrNI aggaNaM amgI, bhisaM Adito vA saMde parakhaMde, paMtaM pataMtIti pataMgA, sinoti sIyate vA'sinA vA'sau dAnamAnasakkArAdibhiH senA, yathA tasyAH pataGgasenAyAH agni praskandalyA vinAzo bhavati evaM bhavatAmapi 'je bhikkhuM bhattakAle baheha' / tataste tayAhArakazA 'nuzAstAH kiM kurma idAnIM, sA ceva tAnuvAca-sIseNa eyN0||386-368|| vRttaM, zritA tasmin prANA iti ziraH, ato teNa | // 20 // sIseNa, etaditi etaM sAdhu, saraNaM ubeha-uvAgacchaha, samyagAgatA samAgatAH, sambajaNeNa tumbhe jai icchaha jIviyaM vA dharNa vA, | eso hu kuvio basuI DahijjA, uktaM ca-"na taddaraM yadasteSu, yaccAgnau yacca mArute / viSe ca rudhiraprApte, sAdhI ca kRtanidhaye // 1 // " vasUni nidhatte iti vasudhA / tataste-'avaheDiya0 // 387-368 // vRttaM, spRzaMti tAM spRzyate vA'sAviti pRSThiA, uttama | | aMga uttamaMga, avatoDitAni pRSThiM prati uttamaMgAni yeSAM te ete 'avaheDiyapidvisauttamaMgA', pasAriyA bAhu nikammaciTThe, Ninbheriyacche, Nimbharita-nirgatamityarthaH, aznotItyAkSirucyate, vamate rudhiraM, uDDUMmuhe niggatajIhaNitte, khanyate tat khanaMti yA kA tat mukhaM, jAyate jayati jinati vA jihvA, nayatIti netraM, 'te pAsiyA // 388-368 // vRttaM, khaMDayantIti khaNDikA, kazyatIti | kASThaM, vimaNo visano aha mAhaNo so, ipti pasAdeti sabhAriyAoM' bharaNI bhAryA, (yA)'hIlaM ca nindaM ca khamAha bhNte| bAlehiM muuddhehiN0||389-368|| vRttaM, avyaktavayaso bAlA vedazrutivimUDhadhIH, ata eva ajANagA, hIliyA tassa khamAha bhate!' bhayasya bhavasya vA antaM gataH bhavaMta: 'mahappasAdA isiNo bhavaMti' mahappasAdo jesi te mahappasAdA 2 nAma samAhimi(pa)ttA, 'Na hu muNI kovaparA' manyate manute vA muniH, tataH sa bhagavAn tadAtRzaMkayA munirAha- pubbi ca pacchA va 12-H-ELCOHORRECPEECH dIpa anukrama [360405]] ACANCIA // 20 // [222] Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||359404|| zrIuttarA (ihi ca) aNAgayaM ca0 // 390-369 / / vRtta, puci NAma pUrvakAle, biheDanapUrNakAlAt, parataH pavAdviheDanakAlAn, 'samo-HI munikRta jjAti' biheDanakAla eva, manaH praduSyata iti maNappaoso na me asthi koI, 'jakkhA muha)veyAvar3iyaM karoti,yAnti kSayamiti || harikezIye / | yakSaH, vidArayati vedArayati vA karma vedAvaDiyaM, 'tamhA' tasmAt ete nihatAH kumaaraaH| tata upAdhyAyapramukhA brAmaNA UcuH-- HI'atthaM ca dhammaM ca biyANamANA0 // 391-369 / / vRttaM, iyarti rakSati vA arthaH, zubhAzubhakarmavivAga rAgadveSavipAkaM vA dhAraya-12 // 21 // lAtIti dharmaH, sutadhamma carittadhammaM ca, ahavA dasavihaM samaNadharma, vizabda nAnAbhAve, anekaprakAraM jANamANA, nityaM Atmani | gurupu ca bahuvacanaM / 'tumbhe navi kuppaha bhUipaNNA' bhRti maMgalaM vRddhiH rakSA, prAgara(geva) jJAyate anayeti prajJA, tatra maGgale sarve-1k | maMgalottamA'sya prajJA, anantajJAnavAnityarthaH, rakSAyAM tu rakSAbhUtA'sya prajJA sarvalokaspa sarvasaJcAnAM vA, pacchadaM kaNThyaM / 'accemu te mhaabhaag0||392-369|| vRttaM, arcanIyaM acimo, bhujAhi sAlima zAlitIti zAliH zAlibhyo jAtA zAlimaH, nAnAprakArairvyajanaiH saMyutaH nAnAvyaMjanasaMyutaM / 'imaM ca me asthi pabhUyamannaM // 393-369 // vRtta, kaNThyaM, pratilAbhite tasmin paMca' divvANi pAunbhUyANi, 'tahiyaM gNdhodypupphvaasN0||394-369|| vRtta, gandhodakavarSa puSpavarisaM, vasUni [mAsa] ratnAni vasUnAM / dhArA, puSphasabalA papAta, pahatAo devaduMduhio, AgAse surehiM ahodANaM ghuTuM / atha te prAmaNA UcuH 'sakkhaM khudIsaha | // 395-370 // vRttaM, sAkSAt dRzyate tapaHprasAdaH, adha tAn munirAha-'kiM mAhaNA! joi samArabhaMtA' / / 396-732 // vRtta, kiMsado // 210 // | khece pucchAe ya baTTati, khevI niMdA, ettha nidAe, kiM mAhaNA joisamArabhaMtA, putate ghotiH, sarvabhAvena ArabhaMtA samArabhaMtA. | agnirityarthaH, agnisamAraMbhaM kareMtA, 'udaeNa sohiM bahiyAvi maggahA' udakaM pAnIyaM, zuddhata iti zodhiH, ataH tena / dIpa anukrama [360405]] [223] Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||359 404|| dIpa anukrama [360405] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niryuktiH [318...327/318-327], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra [03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNI 12 harikezIye // 211 // | udakena yA zodhiH sA bAhyA, uktaM ca-duvidhA sodhI- dannasodhI bhAvasodhI ya, davvasodhI malinaM vastrAdi pAnIyena zuddhayato, bhAvasodhI tavasaMjamAdIhiM aDavihakammamalalito jIvo sodhijjati, adavvasodhI bhAvasodhI, bAhiriyaM jaM taM jale bAhirasodhI maggaha, 'Na taM suvihaM kusalA varyati' na taM sudiTThe kusalA vayaMti, suddha diDaM sudiDaM kusalA vayaMti, kusA duvihA- davva- tumunyuttaraM ca kusA bhAvakusA ya, davvakusA dabbhA, bhAvakusA aDappagAra kammaM, te bhAvakuse lUnaMtIti kusalA, itaste kuzalA vadaMti, itava 'kusaM ca jUyaM ca0 // 397-372 // vRttaM, kusA-dambhA, yurvati tenAtmAnaH samucchritena yUpA, tRNeDhi tRNvaMtti vA tamiti tRNaM, katthatIti kAeM, soyaM nAma pAtrI, prAtaH- pUrvAhrI agni juhUvaMta ityarthaH, 'pANAI bhUyAI viheDayaMtA' prANanaM prANAH, jamhA tisu kAlesu bhavanti ato bhUtAni, baheDanaM vinAzanaM, bhujjo'vi punaH punaH mandA mandabuddhayaH pakariseNa karei, pAtayaMtIti vA pApaM karmetyarthaH, athetyAnantarye / brAhmaNA papracchu:-'kacare bhikkhu 0 ' / / 398-372 // vRttaM kathamiti kena prakAreNa bhikSo ityAmantraNaM, 'vayaM jayAmo' vayamiti AtmanirdezaH, vayaM jina (ta) vantaH, sesaM kaNThyaM, sunirAha 'chajjIvakAe asamArabhaMtA0 // 399-372 // vRttaM iMdiyaNoIdiehiM / 'susaMbuDo paMcahiM saMvarehiM0 // 400- 272 // vRttaM, suThu saMkuDe paMcahi saMvarehiM ahiMsAdIhiM 'ihe 'ti iha mAnuSyaloke jIvitaM asaMjamajIvitaM 'aNavakakhamANo' 'voDakA' vividhamutsRSTo viziSTo vizeSeNa vA utsRSTaH kAyaHzarIraM, zuciH anAzravaH, akhaNDacaritra ityarthaH tyaktadeha iva tyaktadeho 2 nAma niSpratikarmmazarIra: 'mahAjayaM' jayatIti jayaH, pradhAno jayaH mahAjayaH, jayaMte yaja'ti vA tamiti yajJaH sa yajJAnAM zreSThaH, Aha' ke te joI ke va te joiThANA0 // 401-374 / / vRttaM, saMtapyate'neneti tApayati vA tapaH, jIvo jotidvANaM, jyotata iti jyotiM jyoti sthAnaM 2, jyotite jyotiM, [uttararUpametad vyA [224] brAhmaNaprazno // 211 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata cUrNI sUtrAMka [1] gAthA ||359404|| zrIuttarAkhyAnamiti na cArvetallikhana,atra tu jyotistatsthAnamukkArISAGgaidhaHzAntihomapraznaparaM sUtra] munirAha-'tavo joI0 // 402-374 // brAjhaNavRttaM, saMtapyate'neneti tApayati vA tapaH, jIvo joITThANaM, jyotata iti jyotiH, jyote: sthAnaM jyotisthAnaM, AgnihotramityarthaH, prazno | manovAskAyayogA zuk, zarIraM kAripAMga, kriyate iti karma, karmedhAH karma draSTavyaM, saMyamayogAzca, zAntiH sarvajIvAnAM Atma sunyuttaraMca harikezIye natha,etad homa juhomyahaM 'isiNaM pasatyaM pati dharmamiti RSiH, etaSINAM, prazasyate yenAsI prazastaH, tIrthamityarthaH, anyA-15 // 212 // bAdhastu makhaprayojanaM guNeSu ca / bhUya AhuH-'ke te hre||403-374|| vutna, harato nAma iTTho, 'saMtititthe ti zamanaM zAntiH , zAntireva tIrthaH, athavA santIti vidyante, katarANi saMti titthANi?, sesa knntthym| munirAha-'dhamme hre0||404-374|| vRttaM, ahiMsAdilakSaNo dharmaH, sa eva dhravaH (hara.), bRMhati bahate baMhite tena dharma iti brahma, tacca brahmASTAdazaprakAraM, zamanaM zAntiH, titthaM duvihaM-davvatitthaM bhAvatitthaM ca, prabhAsAdIni dravyatIrthAni, jIvAnAmuparodhakArInItikRtvA na zAntitIrthAni bhavati, yastu AtmanaH pareSAM ca zAntaye tadbhAvatIthaM bhavati brahma eva zAntitIrtha, aNAice akalupaM-mithyAtvakaSAyakaluSarahitaM, AtmanaH, prazAntopazAntaleso, pItazuklAyA lezyA, AtmanaH grahaNa na zarIrasya tIrthaH, zarIralezyAsu hi azuddhAsvapi AtmalezyA zuddhA bhavaMti, zuddhA api zarIralezyA bhajanIyA, athavA atta-iti yA iSTAH, tAzca pItAyAH, tAzca zuddhAH, aniSTAstu aNattAo, uktaM hi-'attA iTThA kaMtA piyA maguNNA',attA eva prasannA, attAzca prasannAtha attapasabalese,jahiM si pahAto viga-1 | to'sya mala iti vimalA, vigataM pApamasyeti vigatapApaH, susIibhUto bhavati-bhRzaH jahAmi dosamiti pApaM / etaM 'siNANaM|8| // 212 // lakusaleNa(hiM) dilugaa405-374|| vuttaM, etaditi yaduktaM siNANaM, mahAsiNANaM NAma savvakammakkhao, taM mahAsiNANaM isiNaM SAEWASIDASERECENER- dIpa anukrama [360405]] RE [225] Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [328...327/318-327], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata citrasaMbhUta sutrAMka [1] gAthA ||359404|| zrIuttarA0pasatthaM, jahiM si pahAtA ahiMsAdilakSaNe dhamme harate vigatamalA vimalA, vigatamalatvAcca vizuddhA, mahArisI uttamaM ThANaM- siddhiM "cUnau~ / pacA iti bemi / nayAH pUrvavat / / iti harikezIyaM bArasamaM ajjhayaNaM samattaM 12 // pUrvavRtta 13 citra- idANi cittasaMbhUijjaM, tassa cattAri aNuogaddArA uvakkamAdi, tattha NAmanipphane Nikkheve cittasaMbhUijjati, tattha || saMbhRtIya ThAgAhA-'citte saMbhUmi a||328-376|| gAthA, cittasaMbhUtANaM NAmAdi cauciho Nikkhevo, NAmaThavaNAo gayAo, davya-12 sAsamA cittasaMbhUtA jANagamaviyAdi vividhA, bhAvacittasaMbhUtA 'cittesaMbhUAuM veaMto0 // 330-376|| gAthA kaNThayA, etesiM uppattI-IX iheva jaMbuddIve dIye bhArahe vAse kosalAjaNavate sAete Nagare caMDavaDaMsao NAma rAyA, tassa dhAriNIe devIe muNicaMdo NAma * Baa kumAro, aNNayA caMDavaDiMsao nAma rAyA muNicaMdakumAra rajje abhisiMciUNa Nivito, vidhuyakammamalo ya pariNinbuto / / | aNNayA sAgaracaMdaNAmA AyariyA bahusissaparivArA sAete Nagare samosaritA, parisA NiggayA, rAyA viNiggato, dhammakathA ya, IX muNicaMdo rAyA rajje putaM abhisiMciUNa pamvatio, tao sAgaracaMdAyariyA annayA addhANaM pavaNNA, municaMdo ya bhattapANanimitta egAgI parcataM gAmamaNupaviTTho, paDDitA sAdhuNo, gahiyabhattapANo ya aDavipaheNa paDito, pamhaDhadisAbhAgo ya rukkhalatAguccha-12 gummagahaNaM aNegasalasIhapavaraM NiNNuNNatacalaNipaMkabahulaM sAvatasauNaruddasahasANuNAti mahatI vijhADavImaNupaviTTho, tatto giridarIsu hiMDamANo uttaNesu pAdavacchAditesu vaNesu sumahallaacchabhallakuraMgAiiga(ju)tesu giriNiyaMvesu hiMDamANo tadide divase uttiNNo aDapi, tisAparigatasarIro ya sokkhoTThakaMThatAlugo egAe rukkhacchAyAe mucchAvasaNaTThaceTTho saMgi (vihito, tiNDe(?)ca 131 // 213 // laNAidUre goulaM, tato cattAri govAladAragA gorasabhAvitesu udagaM ghettUNa gorakkhaNaNimittaM NiggatA sotANi(AgatA),tehiM sAdhU pakDa-13 dIpa anukrama [360405]] SA- C4 adhyayanaM -12- parisamAptaM atra adhyayana -13- "citrasaMbhUtiya" Arabhyate [226] Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [13], mUlaM [1...] / gAthA ||405-440/406-441||, niyukti : [328...359/330-359], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||405440|| SERECTRE zrIuttarAnamANo diho, tato aNukaMpAparehiM turitaM gaMtUNa parisico so sAdhU teNa sitiyapANaeNa, viito patthappateNa, samAsatyo ya pa-13/citrasaMbhUti cUNA jjito, uciti (ppADi ya NIto goulaM,paDi[hiyarito ya tehiM parAe bhattIe,teNavi jiNadesiyaM dharma gAhitA, tattha nAhA-'taNhA- samAgamaH 13 citra chuhaakilNtN0|| 332 / / gAhA, uktArthA, 'tatvo dunni duguMcha kaauN0||333.336|| gAthA,tesiM govANaM do govA sAdhuduguMchAe saMbhUtIrya NItAgoyaM kammaM Nivvaceti, sAdhuaNukaMpAe sAvagattaNeNa ya tevi cacArici mariUNaM devaloga gavA / nato je te aduguMchiNo te // 214 // kativi bhavaMtariyAto susumArapure mAhaNadAragA jAtA, duguMchiNo puNa dasannAjaNavate egassa mAhaNassa dAsA jAtA, evaMda savvA vaMbhadattI hiMDI bhANitanvA / gato NAmaNipphaNNo, muttANugame sucamuccAreyavaM, taM ca imaM suttaM-'jAIparAjio khlu0||406-376|| silogo, jAI caMDAlajAtI puvaM AsIt, athavA saMsArajAtayaH gopAladAsAcA, tehiM dukkhehi parAito kAsi niyANaM tu hatyiNapurami NagaraMmi gato, devalogaM gato, tato cuto kaMpillapure Nagare baMbhassa eNo bhAriyAe culaNIe bhadatto AyAto paumagummAto vimANAto, 'kaMpille sNbhuuo0407-383|| silogo, cico puNa purimatAle pAgare imbhakule 15 puttattAe pacAyAto, tahArUvANaM gherANa aMtiyaM dhamma soUNa pacatito, viharato kpilpurmaagto| tattha-'kaMpillaMmi anayare| // 408-383 // silogo knnkhyH| 'ckkvttttii0||406-384|| silogo, mahAyasotti, assute sarvalokamiti yazaH, bhAyaraM bahumANeNa, bahumAnaggahaNe mAnena, na kRtakena upacAramAtreNa, kAla(na) svArtha iti zreSThaH, idaM vacanamabravIta-'Asimo bhAyarA do'vi0 | // 410-384 // silogo kaNThyA, 'dAsA dasannaye AsI 411-384||silogo kaNThyA,dasaNNAjaNavate dAsA Asi,mRgyate iti // 214 // mRgaH, migA kAliMjire Nage, na gacchatIti nagA, parvata ityarthaH, 'haMsA mayaMgatIrAe' hasantIti haMsAH, mAM gacchatIti gaMgA, SUGAXHAXSAMSUNG dIpa anukrama [406441] -% [227] Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [13], mUlaM [1...] / gAthA ||405-440/406-441||, niyukti : [328...359/330-359], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||405440|| pUrvabhavAH citropadezaH saMbhRtIya zrIuttarAmatagaMgA-dehAtI matagaMgA-hevAbhUmIe gaMgA, aNNamaNNehiM maggehiM jeNa pucca bodga pacchA Na vahati sA matagaMgA bhaNNati, tasyAstIraM matagaMgAtIraM, cUrNI taraMti teNeti tIraM 'sovAgA kAsibhUmie' zvayati svasiti vAcA punaH pacaMtIti zvapAkAH, kAzIjanapadabhavaMti, 'devA ya deva13 citra logNmi0||412.384|| silogo kaNThayaH, tataH ahamasau tvayA vinA rAjakule jAtA, rAjya prApya jAtimanusmRtyAciMti-canmayA tAvat puurv-'sccsoappgddaa0||414-385||silogo, sadbhadho hitaM satya, zudyate'neneti soya,athavA amAyamAso'yaM zuddhovA // 215 // batAbhyupagamaH, athavA satyamiti saMyamaH, zaucamiti tapA, kammA pagaDA te iti pUrvoktA mAsopavAsAdayaH teSAM phalaM devaloke |'nubhUya ihApi te adyApi aMjAmi, 'kiM nu cittevi se tahA' kimiti pariprazne, nu vitarke, kiM nu citrasyApi evaMvidhA kAddhiPA thA / sa munirAha-nanu rAjA 'savvaM suciNNaM saphalaM nraannN0||415-385|| vRttaM, saMsarci dhAvati vA sarpa, zobhanaM cIrNa sucIrNa, saha phalena saphalaM, 'kaDANa kammANa' papuvA NivattaNikAiyANaM Na mokkho asthi, yata:-'atthehi kAmehi a uttamehiM uttamA:-16 | sarvapradhAnAH, 'AyA mamaM puNNaphalovaveo / jANAhi saMbhUya0 // 416-385 // vRtta, yathA tvamAtmAnaM evaM manye he sambhUta ! 'mAhihadiyaM puSaNaphalovaveyaM cittaMpi jANAhi taheva rAyaM tAvadayaM purA bhrAtA AsIt, tatkathaM AtmopamayA devAna|3 | jAnIye 'ihI juttI tassavi appabhUA' syAd buddhiH- kathamahaM zreSThizriyaM vihAya pravrajitaH 1, ucyate-purimatAlasamosaritANaM therANe 'mahattharUvA vayaNaM0' // 417-385 / / vRtta, mahaMtyarthapadarUpANi mahattharUvA, uktirvacanaM, prabhUtagrahaNaM vikalpazaH ekaikamartha kathayanti, syAdvAdo na dRzyate tena rUpagrahaNaM na karttavyaM, tata ucyate-te hi bhagavantaH pUrvAparadoSavizuddhANi rUpANi(nirUpaNAni) | vacanAni darzayanti, ukta hi-"nAnAmArgapraga." mahantI rUpANyaGgAni gacchan zaktantu, gAthA tatra guNati vA vyAvRttaH khedaM escAAAAKA.chaOM dIpa anukrama [406441] ch-%CEMUCHECLARA // 215 // [228] Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA // 405 440|| dIpa anukrama [ 406 441] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayana [13], mUlaM [1...] / gAthA ||405-440/406-441]], niryukti: [328...359/330-359], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra-43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH 13 citra saMbhUtIyaM // 216 // zrI uttarA0 2 naiti zAnti tAM gIyate vA'sau gAthA, anu pathAdbhAve stoke vA, pUrvajinaistacchiSyaiva gItAnyanugAyati gAhANugItA, nRtyata iti cUNa naraH samUhaH saMghAtaH, samUhagrahaNaM na ekazaH kathayati vigRhya, narasaMgha majjhasthA svaguNavAcA avadAtavAcaM kathayati, yatazva yathaiva kathayanti tathaiva carantItyataH 'jaM bhikkhuNo sIlaguNovaveyA' yasmAcchIlameva guNaH 'ihe'ti iha pravacane, iha Aryava ve, tena tatsakAze zramaNo'haM jAtaH, kvacittu paThanti 'ihajjavaM te samaNo'mhi jAo' yasmAdbhikSavaH zIlaguNovaveyA AryatvAvasthitA ityato'haM tAn dRSTvA pRSTvA ca tatsakAzAddharmaM zrutvA sumano jAtaH, prasannamanA ityarthaH, rAjovAca- sAdhu bhagavan ! yat pravajitaH, kintu mayA dIyamAnAn bhogAn bhuGkSva imesu paMcasu pAsAdayasu lala tAvat / / taMjahA- 'uccoda90 / / 418386 // vRttaM, athavA mamaite paMca prAsAdA teSu tAvadvidyante, taMjahA - uccodae mahU kakke madhye brahmA 'praveditA AvasadhA ya rammA' devai / vairddhakipuraHsaraiH praveditA ityarthaH, AvasaMti teSvityAvasahA te ca nAnyabhavanaprakArAH, sacce te, kAmakamA nAma yatra mama rocate tatra bhavanti, atha sthitaM tu 'imaM gihaM citta gihovavedaM' imamiti yannagarasya madhye, gRhNAtIti gRhaM dhanaM-- hiraNyAdi vittaM tadeva sarvalokopabhojyaM navabhyo mahAnidhibhyo AnItaM, paMcAlAnAma janapadaH tadguNAn viSayAn paJcalakSaNAn tairupapetaM tasmin gRhe, battIsatibaddhehiM nADagasahassehiM 'NaTTehi gItehi ya0 // 419-186 // vRttaM NArIhi ya AbharaNavibhUsiyAhiM parivArayaMto se sa kaNThacaM, 'taM pumvaneheNa kayANurAgaM0 // 420 387 // vRttaM kaNThayaM, citra uvAca- 'savvaM vilavitaM gItaM0 // 421-387 // vRtaM, gIyaM ruSNajA [Ni ]tiyaM vilApapAyamitikRtvA savrvvaM cilavitaM gItaM, athavA tathA kAmi itthiyA pavasitapatiyA patiyo (guNe) sumaramANI tassa samAgamakakhiyA samaraMtI ya bhakSuNo guNe vittharao padosapaccusesu duhiyA cilavati bhicce vA pazussa kuviyassa pasAda [229] bhogaprArthanA // 216 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [13], mUlaM [1...] / gAthA ||405-440/406-441||, niyukti : [328...359/330-359], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||405440|| ka zrIuttarANANimittaM jANi vayaNANi bhAsati, paNao dAsabhAve appANaM ThaveUNa, sovi vilAvato, te caiva itthI puriso vA aNNoNNasamA- gItAdInAM ghRNau~ 5 gamabhilAsI kuvidapasAdaNaNimitaM vA jAo kAyamaNovAtiyAo kiriyAo pauMjati tAovi vijAtiNivi(ba)ddhAo vilA13 citra- | gItaMti uccati, taM puNa citaha kiM bilAvapakkhe na bati', athavA yathA kAraNA kArijjamANo rogAbhibhUtA yA iSTaviyogAcatoM vA patvAdi saMbhRtIya vilapati, tadevAso chaumeNa kAraNA kArejjamANo rAgavedaNAbhibhUto viSayaprayoge vA gAyan vilapatyeva, athavA kAraNe kaaryvduss||217|| pracArAt kRtvA sarva vilavita gItaM, yadetadgIyate asya hi dhruvo narakAdiSu vilApaH, idANi 'savvaM gaI viDavaNA' iti, itthI puriso vA jo jakkhAiTTho parAvaruddho vA majjapIto vA jAo kAyavikkhecajAtIo daMseti jANi vA vayaNANi bhAsati viDaMbaNA, 5 jai evaM to jo'vi itthI puriso vA pahuNo pariosaNimittaM NiuMjito dhaNapatiNo vA vidumajaNaNibaddhaM vividhamaNusAsito pANi pAdasiraNayaNAdharAti saMcAleti sAvi viDavaNA, paramattheNa AbharaNA bhAratti gaheyabbANi, jo sAmiNo NiyogeNa mauDAdINi AbharaNagANi malA(sthaya gatANi bahejjA, so avassa pIlijjati bhAreNa, jo puNa paravimhAvaNaNimittaM tANi ceva joggesu sarIrahatthesu saMnivesitANi so rAge'pi bhAra bahejja, No se parissamo, bhAvemANo kajjagaruyatAe Na maMNejjA va bhAra, tassavi bhArI paramatthato, 'sabve kAmA duhAvaha'ti kAmA duvihA-sahA rUve ya, tattha saddamucchito migo sahasuhRmi puNNamaNo mUDhatAe badhabaMdhaNaviNivAto-vaghavandhamaraNANi pAveti, taheva itthI puriso vA sANuvAtI sade sAdhAraNA mama buddhI, tassa heu sArakSaNaparI parassa kalusahiyato padussati, tato rAgavasapaMthapaDito rayamAdiyati, tanimittaM pA saMsAre dukkhabhAyaNaM bhavati, tahA raco rUvamucchito sAdhAraNe visae mama buddhI rUbarakSaNaparo parassa padassati sakiliTTho sucinto ya pAvakammamajjiNate, tappama bhI 3 dIpa anukrama [406441] %A // 217 -% [230] Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA ||405 440|| dIpa anukrama [ 406 441] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [13], mUlaM [1...] / gAthA ||405-440/406-441]], niryukti: [328...359/330-359], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH : AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: zrIuttarA0 cUrNAM 13 citrasaMbhUtIya // 218 // saMsaramANo dukkhabhASaNaM bhavati, egaggahaNe tajjAtIyaragahaNaM, evaM bhogesuci gaMdharasaphAsesa sajjamANo paraMmi ya padussaMto mUDhatAe kammamAdiyati, tato jAijarAmaraNabahulaM saMsAraM pariyakRti, teNa duhAvahA kAmabhogA pariccayitavyA seyatthiNA || 'nariMda 1 jAtI0 // 423-388 // vRttaM, nariMda iti tassevAmaMtaNaM he nariMda !, jAtI adhamA NAma savvajahaNNA, zunaH pacatIti zrapAkAH, 'duhato 'ti do'vi jaNA gatA AsIt, pacchaddhaM kaNThyaM, 'sovAganivesaNANi'tti sovAgagharANi / 'tIse aIhaha u pAviyA90 / / 424-388|| vRttaM kaNThayam / 'so dANi siM rAya ! mahANubhAgo0 // 425 // vRttaM, 'so dANi 'tti sa bhagavAn purA sambhUtaH aNagAro AsIt 'dANiM si rAya ! mahANubhAgo' kaNThayAni vAkyAni tatpunarapi etAI jahitu bhogAI asAsayAI, AdANamevaM aNucitayAhi, athavA AdANaheuM abhiNikkhamAhi, AdANaM NAma cAritaM, taddhetuM abhiNikkhamAhi / 'iha jIvie rAya0 / / 426-389 // vRttaM pucaddhaM kaNThyaM, 'se soaI mactumuhovaNIe' maraNaM mRtyuH khanyate vA tat khanaMti vA tamiti, mRtyormukhamupanItaH, sesaM kaNThyaH ' jaheha sIho0 // 427-389 // vRttaM yena prakAreNa yathA, 'ihe 'ti iha manuSyaloke, mriyate iti mRgaH, hi ( mriyamANo na siMhAya alaM tadvadvayamapi na mRtyave alaM ye'pi vA mAtrAdyA jJAtayaH te'pi bhavassa kAlami taM saharA bhavati, aMzo nAma duHkhabhAgaH vamasya na haranti, ahavA svajIvitAMzena Na taM maraMtaM dhArayati / 'na tassa dukkhaM0' / / 428-389 / / vRttaM kaNThyaM, sa tAn bandhUn vikrozato hitvA 'ciccA dupayaM ca cauppayaM ca0' // 429 // vRttaM kaNThyaM, 'taM ikkagaM tucchasarIragaM0' / / 430-390 // vRttaM, tucchaM NAma zUnyamityarthaH, kena tucchaM 1, jIvena, rahitamityarthaH cIyata iti citikA, 'bhajjA ya puttAvi ya nAyao ya' kaNThyaM, 'dAyAramannaM aNusaMkamaMti' dadAtIti dAtA, ya eSAM tadvihInAnAM vRttiM dadAti, sogo vA [231] rA upadezaH // 218 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [13], mUlaM [1...] / gAthA ||405-440/406-441||, niyukti : [328...359/330-359], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||405440|| zrIuttarA cUNoM 13 citrasaMbhUtIyaM // 219 // avaNijjai 'uvANijjaha jIviyamappamAyaM // 431-390 // vRttaM, tasmai upanIyate mRtyave paralokabhayenetyevovavaNaM, jarA vaNNo-1 rAjeavadAtAdi, sarvArthiko'nyathA bhavati, paMcAlarAyA ! vayaNaM suNAhi, mA kAsi kammAI (Ni) mahAlayAI (Ni) anantA- upadezaH nItyarthaH, dummocakatvAcca cirasthitIyAni / 'ahaMpi jANAmi jaheha sAha 432-309 // vRtta, kaNThathe, jo ettha sAro bhogesu ya sAro kdliigrbhjlbubudsnibhaiH| kintu 'bhogA ime saMgakarA bhavaMti saMga kurvantIti saMgakarA, je puvvaM tA amhA| risehiM ajjo asidvidhA (yA) nAma avinItatRSNA, Arya iti sAdhorAmantraNaM, syAt kathaM dustyajAn', pUrvanidAnadoSAt, 'hatdhiNapuraMmi cittaa||433-391|| zlokadvayaM kaNThayaM, kAmabhoga sattatvAta icchannapi na zaknoti kAmakAducartu, dRSTAnta:'nAgo jahA paMkajalAvasanno0 // 435-391 // vRttaM, nAsya kiMcidagama nAgaH, sthAlAyAlaM sthalI, sesaM kaNThayaM, sAdhurAha-yadi bhogAn na zaknoti tyaktuM bhikSumArgamanuyAtu, te'pi ca bhogA bahvantarAyA, tatra mUlAntarAya evaM mRtyukAlaH, sa cAya--'acceikAlo // 436-391 / / vRtta, ati eti atyeti-tvaritaM yAnti, rAtrayo 'na yAvi bhogA purisANa niccA bhUtvA na bhavanti rogAdivighAtaizca, 'uvicca bhogA purisaM jahaMti' upetya bhujaMta iti bhogAH, puruSa uktArthaH, jahaMti-tyajanti bhAgyahIna, diDhato-durma jahA khINaphalaM va pkkhii| 'jaI'si bhoge caiuM asatto // 437-392 / / vRtta, ajjAI NAma AyariyANi dhamme hito|| aNagAradhamme 'savvapayANukaMpIti chajjIvaNikAyANukaMpago, tA hohisi devo 'ito' iti asmAd manuSyabhavAdanantaraM 'viu- // 219 // vI' vaikriyazarIra ityarthaH, 'Na tujjha bhoge01438-393|| silogo, (vRtta) pumbaddhaM kaNThayaM, mayA tu mohaM kao, moho NAmAnarthaka eva, vIcArapralApo bilApo vipralApo / 'gacchAmi raayN| AmaMtio'si' tamAmantrya yathAsukhaM pravijahAra iti / chaACAMA5 dIpa anukrama [406441] OMARI [232] Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA // 405 440|| dIpa anukrama [ 406 1] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [13], mUlaM [1...] / gAthA ||405-440/406-441]], niryukti: [328...359/330-359], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH 'paMcAlarAyA'viya baMbhadatto0 // 439-393 / / vRttaM, aNuttare so narae paviTTho, apyatidvANe ityarthaH / 'citto'vi kAmehiM viratakAmo0 // 440 - 394 // vRttaM udattaM nAma pradhAnaM, tasya cAritraM tapo yaH sa udattacAritatapaH, mahAMta esatIti mahesI, tA aNuttaraM, iSukArIye 4 jjhaNaM samattaM // | saMjamaM pAlayitvA vItarAgasaMjamamityarthaH, aNuttaraM siddhigaI gaotti bemi / nayAH pUrvavat // cittasaMbhruhajjaM terasamaM a 14 // 220 // zrI uttarA0 cUrNo sambandho- NidANadoso terasame, coisame puNa aNiyANaguNA, eteNAbhisaMbaMdheNAyAtassa cohasamajjhayaNassa cattAri aNuogaddArA ubakkamAdI, te parUveUNa NAmaNiSphaNNe Nikkheve usuyArijjaMti, tattha gAhA- 'usuAre nikvevo0 // 359 396 / / gAthA, usuyAro caunviho - NAmAdi, NAmausuyAro jahA usuyArapajjAto, jassa vA usuyAreci nAma, ThavaNA akkhaNikkhevo, dabbato usuyAro duvidho-Agamao NoAgamao ya, Agamao jANae aNuvaDato, goAgamato 'jANaga0' / 360-396 // gAthA, jANagasarIrabhaviya sarIravatiritto tividho egabhaviyAdi, bhAvao usuAre imA gAthA- 'usuAranAma goe (taM ) 0 / / 361-396 // gAthA, kaNThayA, usuyArassa imA uppattI - je te dona govadArayA sAhuaNukaMpayAe laddhasaMmacA kAlaM kAUna devaloge caupalio maDiA devA ubavatrA, te tao devalogAo cahauM khiipaiDiyanagare uvavannA, do'vi bhAyaro jAyA, tattha tesiM anevi cacAri inbhadAragA vayaMsayA (jAyA), tatthavi bhoge bhuMjiDaM tahArUvANaM gherANaM aMtite dhammaM soUNa pavvaiyA, sucirakAlaM saMyamaM aNupAleUNa bhattaM paccaklAiuM kAlaM kAUNa sohamme kappe paumagumme vimANe chAvi jaNA caupaliovamaThitiyA devA uvavaNNA, | tattha je te govavajjA cattArivi devA te caiUNa kurujaNavae usuyArapure nayare ego usudhAro nAma rAyA jAto, bIo tasseva adhyayanaM -13- parisamAptaM atra adhyayana - 14- "iSukAriya" Arabhyate [233] ipukAranikSepaH // 220 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata zrIuttarA putrayugalaM cUNoM 14 sUtrAMka [1] gAthA // 441493|| issukaariiye| // 22 // | mahAdevI kamalAbaI nAma saMyuttA, tatio tassa ceva rAiNo bhiguNAma purohito saMvutto, cauttho tassa ceva purohiyassa bhAriyA || saMvuttA vAsiTThI goteNa jasA nAma / so ya bhigu aNabacco gADhaM tappae avaccanimittaM, ubayANae devayANi pucchai nemittie / te do'vi punca bhavagovA devabhave ghaTTamANA ohiNA jANiuM jahA amhe eyassa bhigussa purohiyassa puttA bhavissAmo, tI | samaNarUvaM kAUNa uvanayA bhigusamI, bhiguNA sabhArieNa baMdiyA, suhAsaNatthA ya dhamma kaheMti, tehiM dohivi sAcagavayANi | gahiyANi, purohieNa bhaNNati-bhagavaM! amha avaccaM hojjati ?, sAhahi bhaNNati-bhavissaMti vo duve dAragA, te ya ddhrgaa| ceva pabbaissaMti, tesi tumbhehi bAdhAo Na kAyathyo pancayaMtANaM, te subaha jaNaM saMbohissatitti bhaNiUNa paDigayA devA, jAticireNa caiUNa ya tassa purohiyassa bhAriyAe bAsiTThIe duye udare paccAyAyA, tato purohito sabhArito nagarAo viNiggato, paccaMtagAme Thito, tattheva sA mAhiNI pasUyA, dAragA jAyA, tao mA pabvaissaMtittikAuM mAyAvitteNa cumgAhijjati-jahA ee| upacAiyagA divyarUbAI ghettuM mAraMti,pacchA tesi maMsaM khAyaMtita mA tubbhe kayAI eesi alliyassaha / annayA te tami gAme ramatA baahiN| niggayA io ya-addhANapaDivaNNA sAhU Agacchanti,tayo te dAragA sAhU datRRNa bhayabhItA palAyaMtA egami baDapAyace ArUDhA, sAhuNo samAvattIe gahiyabhattapANA tami baDapAyavahihe ThiyA, muhattaM ca vIsamiUNaM bhujiuM payattA, te baDArUDhApAsaMti sAbhAviyaM bhattapANa,nasthi misatitaoM citiuM payattA-kattha amhehiM eyArisANi rUvANi dipavyANiti,jAI saMbhariyA,saMbaddhA,sAhUNo baMdiugayA ammApiusakA mIvaM,mAyApitaraM saMbohiUNa saha mAyApiteNa pavyaiyA,devI saMbuddhA,devIe rAyA saMbohio,tANivi pacvaiyANi,evaM tANi chAvi kevalaNANaM| pAviUNa NibyANamuvagayANitti / / NAmaNi'phaNNo Nikkhevo gato, suttANugame muttamurudhAreyavvaM, taM ca imaM suca-'devA bhavittANa' dIpa anukrama [442494] [234] Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||441 493|| dIpa anukrama [ 442 494] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494]], niryukti: [360...373/360-373], adhyayanaM [14], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 2) // 441-397 // silogo, 'pure bhavaMmI tti aNaMtare bhave 'keyI' tti tesiM chaNhaM jaNANaM, pUryata iti puraM, purANaM-ciraMtaNaM, usuAra nAma, cUNa usukArapuramityarthaH, 'khAtaM' prathitaM samRddhaM bahirantazca sAreNa suralogasarisaM muinna (ta) ttaNeNa, kANaNujjANavAvipukkharaNIhiM devalogarammaM, 'sakamma seseNa0 // 442-397 // vRttaM, 'sakammaseseNa 'ti devalogAo abasieNa 'purAkaraNa' tti pubvaM kaveNaM saMja4. meNaM, kulesu sudatte-ugge pasUyA / udattAI jAI jAIe kuleNa ghaNeNa ya, uktaM ca- "jAI imAI kulAI bhavanti aDDhAI dittAI0," // 222 // OM saMsAra evaM bhayaM saMsArabhayaM tassa NibviNNo, jahAya bhoge mAtApitrAdayatha 'jiNidamagyo NAma gANadaMsaNacAritANi, saraNaM 14 iSukArIye pavannA, ajju ccu ) e gatA ityarthaH, 'pumattamAgamma kumAra vo dhI0 // 443-397 // vRttaM, tattha pUrvabhave vayaMsayA' pumattamAgammati mANussaM, devalogaM, devalogA puNa mANussaMti, taMmi mANuse khece doSi kumArA tersi pitA purohito, tassa patIvi jasA NAmato, vicchiNa kittI vizAlakIrtti, rAyA usuyAro, tA devI kamalAvaiti / 'jAIjarAmaccu 0 // 444 - 298 // vRttaM jAyata iti jAtiH, jIryata iti jarA, jAtI ca jarA ca jAtijarA, mRtyorbhayaM 2, atastathA jAtijarayA mRtyubhayena ca abhibhUtoM loko, bahiM vihAro mokkho tassa heU NANAdIi tammi abhinivesitaM ditaM, saMsAracakkaM chabvihaM, taMjahA- jAtI jarA suhaM dukkhaM jIvitaM maraNaM, tasya vimokSArthaM, vipakSabhUtaM dRSTvA kAmato te suvirattA, ke te 1, ucyate- 'piyaputtagA0 // 445-398 / / vRttaM purasya hitaH tathA 'suci 'ti, NaNidANovahataM, sesaM kaNThayaM / 'te kAmabhogesu 0 // 446 398 // vRttaM, kAmA duvihA- sadA rUvA ya, bhogA tividhA-gaMdhA rasA phAsA, 'te' iti te dArayA asajjamANA, maNussatA tAtra khelAsavAdI, divvAvi vidhulA cayaNadhammA ya, kathaM Na sajjati ?, jeNa mokkhAbhikakhI, atyarthaM tIvrA zraddhA, tAtaM uvAgamma imaM udAhu- 'asAsayaM 0 ' // 447-398 // vRttaM, zazvadbhavatIti zAzvataM [235] putrayorAgyoktiH // 222 // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||441 493|| dIpa anukrama [ 442 494] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494]], niryuktiH [360...373/360-373], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH 14 zrIuttarA na zAzvataM azAzvataM ato te darddha' imaM ' iti maNussa bhave, viharaNaM vihAraH, bhogA ityarthaH, jato bhannIta' bhoga bhogAI muMjamANo viharati ' cUrNo 7 'bahuaMtarAe' ci te bhogA aMtarAyabahulA, vyAdhyAdibhirupadrava vizeSaiH 'Na ya dIhamAyuM' 'tamhA' tasmAt 'gihaMsi na raI tU labhAmo' 'AmaMtayAmo' tti ApucchaNA, carissAmo moNaM jatANi upazamaM kariSyAmaH, muNibhAvo maunaM, saMyamamityarthaH, 'aha tAyao0 ' // 448-399 // vRttaM, athetyAnantayeM, tavassa vAghAyakaraM vayAsI, sukkhato darisaNao ya, jahA 'imaM vayaM vaiyavio vayaMti, jahA na hoI asuANa logo' imamiti pratyakSIkaraNe 'vaya' miti vAg, 'vid jJAne' vidaMti tamiti vedaH, ciU jANagA, vedaM jANaMtIti vedavidu, kiM vadanti-atha aputrasya loka eva nAsti, tasmAt 'ahijja vee0 // 449 399 // vRttaM, adhItya vedAn zrAddhAdiSu ca bhojayitvA vipraM putrAMzca janayitvA tA~tha gRheSu sthApayitvA vIvAhayitvetyarthaH, bhogA~zca bhuktvA strIbhiH sArddhaM, pacchA aMtakAle vaNappAvesaM tAvasAdaNiM etatpravezastaM prazastaM prazasyato vA, nAto viparyayeneti / 'soariMgaNA AyaguNighaNeNaM0 // / 450 401 / / vRttaM, zoka evAgniH zokAgniH atastena zokAgninA, AtmaguNA-rAgAdayaH ta eva ca iMdhanaM 'mohAnilApajjalaNAhieNaM' mahANagaradAhAtovi adhiatareNa saMtattabhAvo jassa savvato tapyamANaM vahirantazca loluppamANaM loluppamAnaM bharaNaposaNa kulasaMtANesu ya tumbhe bhavissahAtti, bahudhA-punaH punaH bahuM ca bahuSpagAraM / 'purohiyaM taM kamaso' taM0 // 451-401 // vRttaM, adhijjavedA diehiM jahakkamaM kAmao guNehiM sadAdi bhoccA sutapadANaM ca kAuM, kumAragA tassa taM vayaNaM suNittA idamuktavantaH - 'vedA adhItA na bhavati tANaM' // 452 40 1 // vRttaM kasmAd 1, hiMsakatvAt uktaM ca-- 'akAraNamadhIyAno, brAhmaNastu yudhiSThiraH / duzzIlenApyadhIyante, zIlaM tu mama rocate // 1 // tathA-- 'zilpamadhyayanaM nAma, vRttaM brAhmaNa iSukArIye // 223 // [236] purohitoktiH // 223 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||441 493|| dIpa anukrama [442 494] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494]], niryuktiH [360...373/360-373], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA caNa 14 ipukArIye // 224 // lakSaNam / vRttasthaM brAhmaNaM prAhurnetarAn vedajIvakAn || 2 ||" 'bhuttA diyA Niti tamaM tameNaM ti ajiiMdiyA hi bhojitA (namo) Narago tatoci jaM tamatamo taMmi Niti, 'jAtA ya puttA na bhavati tANaM' jahA- saddhiM puttasahassAI, sagaro kira medi / pamottRNa so samaNo pavvatito, iha khalu puttA Na tANAe, ko nAma te aNumannijja vAkyaM, etaduktaM tvayA adhItA (tya) vedA, je yi kAmaguNA ta evaMvidhA 'khaNAmittasukhA0 ' // 453-401 / vRttaM, khaNamiti kAlaH so ya satta ussAsaNIssAsA esa thovo esa eva khnno| bhannavi, tAvatkAlaM saukhyaM viSayeSu, bahukAladukkhA, kAmabhogAsaktA hi narakeSUpapannA anekAni palyopamAni sAgaropamANi dukkhamaNubhavatitti bahukAla dukkhA, pagAmadukkhA pajjattiyadukkhA, aNikAmasokkhA Na NikAmaM, aparyAptasaukhyA ityarthaH, saMsArasoktassa vipakkhabhUtA, pratyanIkabhUtA ityarthaH, khANI aNatthANa u kAmabhogA, khaniH- Akaro ya ekArthaM 'pari0 // 454-401 // vRttaM parivvayaMtitti yAti yauvanaM 'aNiyattakAmoM' aNiyattaiccho 'aho ya rAto paritapyamANo pari-samaMtAt, sarvatastApaH paritApaH, tribhirvA yogeH tApaH paritApaH, asaMpattIe saddAdINaM, aNNappamatto AhArArthaM su-bhRzaM matto-mucchito giddhe-gahite ajjhovane, athavA sarIrApatyadArAdiSu prasabhaM mucchito, ghaNaM-hiraNNAdi taM esamANe uvajjiNamANe uvajjie vA aparibhujiuM caiva prApnoti mRtyuM purisA jaraM ca prApnoti, pazcAtra zaknoti tadupabhoktuM vyarthakamevopArjanaM bhavati, athavA evaM paritappati- 'imaM ca me asthi0 // 455-401 // vRttaM imaM ca me asthi sarIre mahilAe, gRhopabhujjaM vA, imaM ca Natthi, to taM ubajjiNAmi, imaM kataM imaM karomi, athavA acchau vA taM imaM addhakathaM, imaM tAva karemi, taMmi daranivite taM caiva taM evamevamatyarthaM lAlapyamANaM haratIti haraH, mRtyurityarthaH, kiM bAhirA mRtyunA', nityucyate, haratIti harAH vyAdhayaH muhutta divasa saMyaccharA vA AyuM [237] kumAroktiH // 224 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata 14 sUtrAMka [1] gAthA // 441493|| GvakhaMDana zrIuttarAnA haraMti, uktaM ca-ki tersi Na cIbheyA AsakisorIhiM sigghalaggANaM | AyuvalamoDayANaM divasANaM AvaDatANaM // 1 // evaM NaccA cUrNau / kahaM pamAto kareyabco dhamme'pi tA?, 'dhaNaM pbhuutN0|456-402shaavRttN kaNThyaM / kumAragAha-'dhaNeNa kiM dhammadhurAhi // 457-402 / / nAstika pakSa | vuttaM, dhammadhurA-saMjamadhurA, sayaNo pubdhasaMthuyAdi, kAmaguNA sahAdi, uktaM ca-"chaDDetUNaM gammai sAraM dAraM ca putradAraM ca / atiipukArIyeNiyagaMpi sarIraM chaDDeumavassa gaMtavvaM // 1 // " 'samaNA bhavissAmu guNodhArI' guNoho-aTThArasa sIlaMgasahassANi ghAraMtA // 225 // parAvahiM vihArA abhigamma bhi[hiM]khaM' bahirvihAre sthitvA mikkhArA bhavissAmo, bahirvihAro NAma appaDibaddhavihAropi taa| Aha-yadapyuktaM prAk 'NidhvANamaggassa vipakkhabhRtA' pratyanIkabhRtA taM nirvANameva nAsti, kutaH 1, baMdhAbhAvAt, kathaM bandho nAsti', jIvAbhAvAta, kathaM jIvo nAsti', 'jahA ya aggI arnniiu'sNto0||458-402|| cuttaM, yena prakAreNa yathA, aMgatI-151 tyagniH, uttarAraNisaMyogAt madhyamAno'bhUtvA sambhavati, vidyate upalabhyata ityarthaH, bhUtvA cottarakAlaM na bhavati, ityevaM jIvosbhUtvA bhavati, uktaM ca--'etAvAneva puruSo, yaavaanindriygocrH| bhadre ! vRkapadaM ghetadyadvadanti phushrutaaH||1|| tathA kSIre'pi kAlAntaraparimANAt,tathA'nAtheyapuruSaprayatnAkaca sarpirutpadyate abhUtvA, uttarakAlaM ca na bhavati yathA, evamAtmA'pi evameva jAtA!' evamavadhAraNe,jAtA iti putrA, sarIraMmi sattA samucchissaMti ajasaMghAtabat, NAsatitti pralayameti evamAtmApi, evaM teka(la)mapi, evameva hyAtmA, tathAvidhanAzopalabdhau bhasma vizuddhaM kledAta(prekSita)miti, cittamAtra AtmA, kumArakAvAhatuH, yaduktaM nAstyAtmA // 22 // tadabhAvAcca niryANavaiphalyamiti, atrocyate-(asti nirvANa) kutaH?, svabhAvavyavasthitatvAta, iha yo bhAvaH yena bhAvena vyava|sthitaH so'sti, ko raSTAntaH, yathA ghaTaH svena bhAvena vyavasthitaH, tasmAt svabhAvavyavasthAnAt pazyAmaH jIvo'stIti, itazca 4%ACCASISA % % 95 dIpa anukrama [442494] + -% % % [238] Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA // 441493|| 14 zrIuttarAjIvo'sti, kutaH, prANApAnanimeSonmeSajIvanamanogatendriyAntaravikArasukhaduHkhopalabdheH ityAtmani ete bhAvA bhavanti, ko nAstika cUrNI dRSTAntaH?-yathA vAyuH, zAkhAbharakaraNairapratyakSo'pyasmadAdibhirupalabhyate, tathA cAtmA prANApAnanimeSonmepajIvanamanogatendri-II pakSa | yAMtaravikArasukhaduHkhecchAdveSaprayatnaprabhRtibhiH pratyakSairanumIyate asti sa jIvo eSAM bhAvAnAM kartRti, tasmAt prANApAnanimeSo-tila iSukArIye nmeSajIvanamanogatIndriyAMtaravikArasukhaduHkhopalabdhIrapi pazyAmaH, jIvo'stIti, itaca jIvo'sti, kutaH, puurvvRttaarthsmr||226|| NAva, ko dRSTAntaH 1, yathA ghaTaH pUrvavRttasmattoM na bhavati na ca tathA''tmA, AtmA hi ihalokavRttAnAmarthAnAM kazcicca paraloka vRttAnAmapyarthAnAM jaatismto bhavati, tasmAt pUrvavRttasmaraNAt pazyAmaH jIvo'sti, yayastIti kathaM nissaran pravizan vA 4 nopalabhyate, ucyte-'noiNdiyaaggijjhu0||459-403|| vRcaM, NoiMdiyagrAhyaH, kathaM noiMdiyagrAhyaH', ucyate, amUrtatvAt, noindriyaM manaH, manazcAtraiva, ataH svapratyakSa evAyamAtmA, kasmAt , ucyate-traikAlyakAryavyapadezAt, tadyathA-ka(jA)tavAnaI jAne'haM zAsye'hamiti yo'yaM trikAlakAryavyapadezahetuH ahaMpratyayo'yamAnumAniko na, nAgamikaH, kiM tarhi , svapratyakSa evArya, anenaivAtmanAM pratipAdyatvAt, nAyamanAtmake ghaTAdAvupalabhyate, ihendriyAtirikto vijJAtA taduparame'pi tadupalabdhArthAnusmaraNAt, yo hi taduparame'pi tadupalabdhamanusmarati sa tasmAt arthAntaramupalabdhA dRSTaH, yathA-paMcavAtAyanopalabdhArthAnusmA devadatta iti, ataHNoiMdiyagijya amuttabhAvAditi, amUrtatvAcca nityaH, Aha-AkAzasyeva nityasyAmUrnasya kathaM jIvasya bandho bhavati // 226|| | ucyate, 'ambhastha Nitatassa baMdha' AtmAnaM prati yadvarttate tadadhyAtma, tacca rAgadveSamohamidhyAdarzanAviratipramAdakaSAya-18 yogaa|, 'heu'tti hetuH kAraNaM tu, apadezA-nimittaM, asmAt kAraNAva nityatvAmRrcatvasAmAnye'pi AkAzasya sati vaizeSiko dIpa anukrama [442494] [239] Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA ||441 493|| dIpa anukrama [ 442 494] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494]], niryukti: [360...373/360-373], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra-43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNI 14 jukArIye // 227 // dharmaH adhyAtmakRto bandhahetuH jIvasya saMsArahetuH kathaM vandhamA ?:- 'jahAM vayaM dhammamajANamANA0 // 460-403 // vRttaM yena prakAreNa yathA, vayamityAtmanirdezaH, jainaM dharmamajAnamAnAH pAtayanti pAsayati vA pApaM rAgadveSodbhavaM sAdhuSu udvejananimittakaM purA prathamaM kriyata iti karma akArSIt, orujjhamANA jaM tumbhehiM ghaNiyaM samaM labhaMtA, parirakkhijjaMtA sAdhu elakA (saMpakA) taM Neva bhujjo'vi samAyarAmo pArva gihavAse careMti, kimarthaM gRhavAse raviM na labhahIM, veNaMti / anbhAyaMmi0 // 461-403 // silogo, vAyurAditeNaM, jahA migajUhaM bAheNa ammAhayaM vAgurAe parikkhitaM asohaNANi paharaNANi paDaMti, tabvadhyAni bhUmI vA pati, evaM abhyAhate loke gihavAse na ramAmo / purohita Aha- 'keNa avbhAhao loo0 ' // 462-404 // silogo, kaNThyaH, pucchAe kumArakAha- 'maccuNabhAhao loo0 ' // 463-404 // vRttaM, puvvaddhaM kaNThyaM, amohA rayaNI, kiM divasato Na marati, ucyate-lokasiddhaM yanmaratIti (rati) bAharaMtI ya, ahavA so na divase viNA (racIe) teNa rattI bhaNNati, apacchimatvAdvA NiyamA ratI, kahaM mAretI ?, ucyate ' jA jA vaccai rayaNI0 // 464-404 // silogo, 'jA jA' iti vIpsA, sesaM kaNT, 'jA jA vaccai ra yaNI0 // 465-404 / silogo, kaNThyaH / Aha-satyametat, kintu, kiMcikAlaM (saMvasa) ato egaDDA caiva pavvayAmo, ucyate- 'egao saMvasittANaM0 ||466-405||silogo, 'egato' ti egaTTA, kiMcikAlaM saMvasittANaM 'duhao'ti amhe dovi jagAI 'saMmatta saMjuta'tti tumbha pajjayaM dhammaM gahAya pacchA jAyA ! gamissAmo, aNiyattavAsI gAne egarAtIo nagare paMcarAtIyo bhikkhAhArA, Aha- 'jassa'titha maccuNA sakkhaM0' // 467-405 // silogo, 'jassa'ti Nidese 'atha' iti AmantraNaM, sakhyaM mitratA, jassa hojja maccusakkha dihaM teNaM, jassa kila jamo mico so teNa NijjamANo bhagati - kiMcikAlaM saha [240] anityatA // 227 // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata brAjhaNI pratyuktiH sUtrAMka [1] gAthA // 441493|| zrIuttarA cUrgoM 14 ipukArIye // 228 // kkhaha, na ya teNa ubdhikkhitaM. bacca jehiM tA Nilukko jaNo gheppati, jo vA jANati ayarAmaro'haM so hu kaMkhe sue siyA' jahA || kalaM jahAmotti 'ajjeba dhamma paDivajjayAmogA468-405||silogo, ayeva sAmprataM, dhammo-samaNadhammo,paDivajjAmoda abhyupagacchAmo, na puNabhuvagacchAmo saMsAra, aNAgayaM neva ya asthi kiMci je amhehi na bhutapurva aNaMte saMsAre deviMdacakkapaTTittaNe devesu, athavA nAsti mRtyoH kutracidagamaH, na vidyate kiMcidasyAjJAtaM, na bhavati, aNAgaya neva ya asthi kiMcI, evaM jJAtvA zraddhAkSemaM zreyaHkinno viNaittu rAga, rAgo-mamattabhAvo, uktaM ca-"ayaM NaM bhaMte ! jIve egamegassa jIvassa mAittAe piyacAe bhAittAe bhagiNittAe puttattAe dhUyattAe suNhacAe bhajjatAe muhisayaNasaMbaMghasaMthuyattAe ubavaNNapubve ?, haMtA goyamA! asati aduvA aNaMtakhutto"ti / tato taM purohita pavvajjAbhimukhaM sthitaM jJAtvA tasya bhaNI dhammavigdhaM kareti, tato purohito||4 bhaNati-pahINaputtassa hAnasthi cAso 469-406||silogo, pahINaputtassa u Natthi vAso, gRhe iti vAkyazeSaH, vAsiddhici AmantraNaM, bhikSoH caryA bhikSucaryA, bhikkhAcariyAkAlo purazcaraNakAla ityarthaH, uktaMca-'prathame cayasi nAdhItaM, dvitIye nAjiMtaM dhanam / tRtIye na tapastapta, caturthe kiM kariSyati // 1 // diTThato jahA dArussa sahAo chAyaM (thAj) so taM sArakkhaNaM sahAyakRtyaM ca kurvanti, chino hi gammA viNAsaM ca pAvaMti, taheva vAhaM thANubhUto, annevi diTuMtA-'paMkhAvihaNo va jaheva pakkhI0 // 470-406 // vRtta, paMkhavihINo pakkhI palAyaNe Na samattho majjArAdIhi viNAsa pApati, saMgAme vA uvAhite bhiccavihaNo rAyA sattUhi NAsijjati, sAro dharNa, vivanasAro vaNija iva samudamajhe potaviNAseNa pahINaputtomi tahA ahaMpi, mAhaNI aah-'susbhiyaa0||471-406||silogo, suThTha saMhitA susaMhitA, susaMskRtA dravyAdibhirupakaraNehi kAmaguNA-zabdAdayaH dIpa anukrama [442494]] ACADA-CHACROCURES [241] Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sutrAMka [1] gAthA // 441493|| uttarA0hame iti ye sAmprataM gRhe vartante, saMpIDatAH, samyak paNDitAH, aggarasAnAM sukhAnAM varAH pradhAnAH prabhUtA-bahukAH, ta evaM-10 guNajAtIe bhujAmu tA kAmaguNe pagAmaM, pajjattiyaM kAma, gamissAmu pahANamaggaM pahANamaggo NAma zAnadaMsaNacarittANi, mAjhaNI 14 pratyukti dasavidho vA samaNadhammo, pahANaM vA maga pahANamaga, tIrthakarANAmityarthaH, purohita Aha'bhuttA rsaa0||472-407|| vRttaM, ke | dl kArIye te bhuttA, rasA bhogA ityarthaH, he bhavati jahAti tava yauvanamityarthaH, na asaMjarma, saMjamaThThA jIviyaNimittaM pajahAmi bhoge, 229 // lAbha alAbhaM ca suhaM ca dukkhaM saMcikkhamANo sahamANa ityarthaH, karissAmi moNaM munimAvI mInaM, saMyamamityarthaH, mAhaNI | Aha-'mAha tumN0||473-407||vRttN, mA paDisedhe,ha pUraNe, samaNo sodariyA bhAtAti kAmabhogA (vA) junnI va hNsonndiie| | paDisoyaM gatuM acAyato aNusotameva gacchati, evaM tumaMpi duraNucarasaMjamamAravahaNaasamattho bhAyAdINa bhogANaM vA sumarihisi, ato | 'bhujAhi' kaNThacaM, purohita Aha-'jahA ya bhoii0474-408|| vRttaM, yena prakAreNa yathA he bhotI! 'tanujaH' tanu:-zarIraM, bhujA|bhyAM gacchatIti bhujaGgaH 'nimmoaNi' kaMcukaM 'hiccA chaDetA 'palAi' gacchati, muttitti Niravekkho, apaDibaddha ityarthaH, | 'emae'tti evamete bhujaGgavat 'jAyA' iti putrA 'payahaMti bhoe atyartha cayaMti payati, te'haM kahaM nANugamissamikko, 4Aego rAgahosarahito ahaM sayaNAdI avahAya, kahatA ahaM ego accAhAmi?, 'chidittu jaalN0||475-409|| vRtta,jAlaM maccha jAlaM apalaM dubbalamitiyAvat rohitA macchA, evaM vayaM mohajAlaM chidittu dharivahati dhuryaH saMyamadhurAvahaNasIlA tapAMsi udA-1 229|| rANi-uttamAni vIrAstapezvarAH bhikSothariyA bhikkhucariyA atotaM dhIrA hu bhikvAyariyaM carati, 'evamee'tti puttesu saMjamaNihitamatIsu 'nahe ca kuNcaa0||476409||vRtN, Nabhe-AkAse koMcANa paMtIo AgacchaMtIo tatAo-vitatAo dalettu CAREECRACa dIpa anukrama [442494] ECECAR - R OMAtra X [242] Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA // 441493|| 14 uttarA0 chiMdattu volettu(nti)evaM sati puttA yakaNThyaM / savvAI 'purohitaM taM ssuyN0||477409||vRttN, pubbaddhaM kaNThayaM,kuDuMbasAro hiraNNA- rAjhIkRta cUNI yadi viulaM-bahugaM utcama--pahANaM, annabhogehito taM rAyA geNhiumAraddho, pacchA te'vi abhikkhaM-puNo puNo, samma uvAya samuvAya, upadezaH kimuvAca ?, ucyate-'vaMtAsI purisorAgaM0 // 478-409 // vRttaM, bataM asiu zIlaM yasthAsau vantAzI, puriso uktArthaH, he* kArIye rAjan ! Na sohati pasaMsito, kahaM vaMtAsI bhavati,jeNa mAhaNeNa pariccattaM dhaNaM,kaNThayA savvaM jagaMjaha tuhN(tv).||479-409|| 230 // silogo, kaNThyaH , NavaraMNeca tANAya te tavatti paraloe, uktaMca-'attheNa NaMdarAyA Na tAio gohaNeNa kuianno / dhantreNa tilaya-12 seTTI puttehiM na tAio sagaro // 1 // ' kiMca-'marihasi rAgaM ! jyaa||480-409|| silogo, avassa yadA tadA divA rAtrI vA, uktaMca 'dhuvaM uI taNaM kahUM dhuvabhinnaM maTTiyAmayaM bhANaM / jAtassa dhuvaM maraNaM tUraha hitamappaNo kaauN|| 1 // mano ramayantIti manoramA, kAmaguNA sahAdayo, atyartha jahAya-pahAya, Na te aNugacchaMtitti bhaNitaM hoti / (e)ko hu dhammo naradeva! tANa | ekko-rAgadosarahito, athavA sa eva ekko dhammo, narANaM deva naradeva ! tANaM bhavati, nAnyaH kazcittANaM bhavati svajanAdi, evaM 4 svajanadhanAdi asaraNAdi gAuM 'NAhaM rame pasviNi paMjare vaa0||481-411||vRttN, paMjaro dukkhabhUto, evaM saMsAro dukkhabhUto, ahasaMtANaM chidiuM carisAmi moNaM, munimAvo mauna, saMjamamityarthaH, kiMcaNaM dave bhAve ya, dabakiMcaNaM hiraNNAdi, bhAvakiMcaNaMda // 230 // kohAdi, 'ujjukaDA' amAyI, NirAmisA ahiraNNasuvaNiyA, pariggahAraMbhakatesu dosesu NiyattacAt, 'davvaggiNA jahA rpnne0||482|| silogo, punbaddhaM kaNThyaM, anne sattA pamoyaMti parisaM jati vAhAdayo, dosaM gacchati je tattha DajhaMti, satcA rAgadveSavasagA saMto, dahyamAneSu, 'evameva vayaM muuddhaa||483-419 silogo,kaNThyA / bhoge bhu(bho ccaa0484-411|| dIpa anukrama [442494] 445454 [243] Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||441 493|| dIpa anukrama [ 442 494] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494]], niryuktiH [360...373/360-373], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH 14 inukArIye // 231 // zrIuttarA0 silogo, bhogAn bhuktvA idANi vamittA- chaDDetA lahu-vAto vA bhUtA lahubhUtA, jahA so bAto appaDibaddho sadA gacchatyeva cUrNo 4 evaM appaviddhavihAriNo AmodamANA mudaharA, so saMjame gaMdi mannati, diyA iti do vArA jAtA dvijAH, pakSiNa ityarthaH, ekkAsaM aNDajatvena pacchA aNDayaM bhicA jAyaMte pakSiNo, kAmataH, kArmati svecchayA ityarthaH, evaM lahubhUtavihAriNo Amoda| mANA vihaga iva vimukkA jaNNaM 2 disaM icchaMti te taNNaM disaM appaDibaddhA gacchaMti- 'ime ya laDhA phedati 0 ' / / 485-411 / / silogo, 'ime' iti pratyakSaM laddhA prAptAH, ke te ?, zabdAdayo viSayAH, kaMdatIti ( phaMdA ) calA - aNiccA, mama iti AtmanirdezaH, hatthapattA, ajja iti AmantraNaM athavA ajja divase saMpadupapetA, vayaM ca sattA etesu kAmesu calAsu, ete asAsae, NiccANaM, | chaDihAmo jahA hamehiM chaDDitA / syAt kimarthaM chaiDijjaMti, ucyate- 'sAmisaM kulalaM dissA0 / / 486-411 // silogo, saha AmiseNa sAmiso, kulalo giddho sauliyA vA, maMsapesIe gahitAe annAhiM sauliyAhiM vAhijjati, cattae Na vAhijjaMti, ato 'AsaM samujjhittA' kaNThyaH / 'giddhovame ya NaccA0 / / 487-411 / silogo, gidveNa vA unamA jesiM kAmANaM te ime giddhovamA, jahA so giddho sAmiso vAvajjati, NirAmisoNa vAvajjati, kAmabhogasaMpanno tadvitanimittaM vA dhijjAtidAIyAdIhiM, ato giddhavame bhoge NaccANaM, saMsAraM vastitti saMsArakhaDaNe, 'urago suvaNNapAsivya' ureNa gacchatIti uragaH, sappo- suvaNNo garuDo urao tassa pAse, abbhAse samIpe ityarthaH, saMkamANo bIhamANo taNuM-maMdaM carati, evaM visayakasAesa taNu aMba (saMca) re 'nAgubva (nAgo vA) baMdhaNaM chittA0 // 488-411 // silogo, jahA itthI vArIto baMdhaNAI chettA vasahiM appaNo vae, tassa vasahi aDavI, vanamityarthaH evaM saddhaM basahiM vae 'iti'ti yaduktaM 'etaM patthaM' etat pathyaM yat snehapAsaM chettA, he mahArAya ! usu [244] | rAjJIkRta upadezaH // 231 // Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: uttarA prata sutrAMka [1] gAthA // 441493|| 232 // Aratti me sutaM, iti upapradarzanArthe 'ma' iti mayA zrutaM, jJAtamityarthaH, kimuktaM bhavati -nAga iva snehabandhanaM chittvA AtmAnaM rAzIkRta saddhaM vasahi naya, etat pathyaM he mahArAjA!, etat mayA zrutaM sAdhusamIpe / 'caittA vipulaM rjjN0||489-411||silogo, tyacyA upadezaH vipulaM-vistIrNa rASTra-rAja, kAmyaMta iti kAmAH, prArthyanta ityarthaH, bhujyaMta iti bhogAH, ataste bhogA duHkhaM tyajyanta iti dustyajAH, NivvisayA-sahAdivisayarahiyA NirAmisA-dhaNAmiseNa rahitA niSNehA-putcadArAisu NimmamattA Nipahi-0 ggahA duSadAdisu / 'sammaM dhambha viyaannittaa0||490-411|| silogo, 'samma' jahAvasthita saMsAre sambhAvo dhammo taM sammaMdra viyANicA jahA kAmabhogA sayaNadhaNAdi vA na paritrANAya ato ciccA kAmaguNe bare, vare-pradhAne, tavaM parigRhya ityarthaH, prakarSaNa gRhya pragRhya, 'ahakhAtaM ti yathA khyAtaM tathA prarUpitaM, athavA kAmaM vItarAgacaritamityarthaH, ghoraM bhayAnaka, kAtarANAM duranucaraM, ghoro parakkamo jesi te ghoraparakkamA, duranucaraparAkramA ityrthH| evaM te kamaso buddhaa0||491-411|| silogo, eva| manena prakAreNa kamaso-parivADIe buddhA saMbuddhA savve-chAvi jaNA dhammaparAyaNA-dharmoTThAtA 'jammamaccubhauciggA' jananaM janma, maraNaM mRtyuHjanmazca mRtyuzca janmamRtyU tAveva bhayaM janmamRtyubhayaM tassa, bhayassubbignI bhIto prastaH duranucara: 'dakakha-18 ssaMtagavesiNo' dukkhassa aMto-mokkho taM gavesaMti mAgetItyarthaH, 'sAsaNi vigata // 492-411 / / silogo, 'zAsu anuziSTI' zAstIti zAsanaM, vigatamoho-kevalaNANI tesiM sAsaNe 'puci bhAvaNAbhAviyA' punvabhave saMjamavAsaNAe bhAvitA, visesitA ityarthaH, punbaddhaM kaNThathaM / idANi tesiM NAmukkicaNA kijjA-rAyA saha deviie||463-411|| silogo, rAyA usuyAro NAma // 232 // saha kamalAvatIe mahAdevIe, mAhaNo bhigU purohito, mAhaNI jasA, te ya dAragA, savvevi ete pariNibutA,nithvANaM nivRtiH,pari dIpa anukrama [442494]] % AE [245] Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [8] gAthA ||494 509|| dIpa anukrama [ 495 510] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryukti: + cUrNi:) adhyayanaM [15], mUlaM [1...] / gAthA ||494-509/495-510||, niryuktiH [374...378/374-378], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra-43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUNa samikSu // 233 // nibbue iti bemi / NayAH pUrvavat // codasaNhaM uttarajkSayaNANaM puNNI sammattA 14 // uktaM caturdazamadhyayanaM idAnIM paMcadazamucyate tasya ko misambandhaH 1, sambandho vaktavyaH, sa ca trividhaH, tadyathA-sUtraprakaraNAdhyAyasambandhastrividhaH smRtaH / kecittu avizeSeNa, ataH sambandha iSyate // 1 // kecittu AcAryA avizeSeNa ekavidhameva sambandhaM vyAcakSate, tadyathA - sUtrasya saha sUtreNa sambandhaH, yathA caturdazame dharmmakarmmasUtraM ete pariSicyuteti, paMcadazamasya AdisUtra- 'moNaM carissAmici, parinirvANa ca muneredhatItyeSa sambandhaH tathA prakaraNasambandho yathA caturdazame dharmakathAprakaraNaM vyAvarNyate evaM paJcadazame'pi dharmakacaiva varNyate, tathA adhyayanasambandhaH - caturdazame'dhyayane anidAnasya guNA vyavarNitAH evaM paJcadazame'pi anidAnaguNasaMpanna eva bhikSurbhavati, athavA sAmAnyenAdhyayanasambandha eva varNyate, anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM upakramo nikSepaH anugamo naya iti, 'Rmu pAdavikSeSe' upakramaNamupakramaH upakramyate vA'nenetyupakramaH, tathA nikSepaH 'kSipU preraNe' nikSepaNaM nikSepaH, tathA anugamaH 'gamR Ta pR gatauM' anugamanamanugamaH, anugamyate vA'nenetyanugamaH, anugagamyate vA'nene (smAdi) tyanugamaH, tathA nayaH 'NIn prApaNe' nayanaM nayaH, nIyate vA'neneti nayaH, upakramo NAmAdikaH SaDvidhaH, bhAvo dvividhaH gurubhAvopakramaH zAstropakrama, ayaM gurubhAvopakrama :- jo jeNa pagAreNa tussati kareti NayANuvittIhi / ArAhaNAe maggo socciya anmAhato tasya // 1 // zAstropakramaH AnupUrvyAdikaH padvidhaH, sa ca pUrvokta evamanuyogadvAre, nikSepatrividhaH, oghaniSpannaH nAmaniSpannaH sUtrAlApakaniSpannaceti, oghaniSpannaH pUrvoktaH, nAmaniSyannanikSepaH sabhikSukAmiti bhikSuzabdasya nikSepaH-'nikkhevo bhikkhumI cauvviho 0 // 373-413 // gAthA, ityAdi, nAmasthApane pUrvavat dravyabhikSurdvividha:- AgamanoAgamAbhyAM adhyayanaM -14- parisamAptaM atra adhyayana -15- "sabhikSu" Arabhyate [246] saMbandhaH // 233 // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [15], mUlaM [1...] / gAthA ||494-509/495-510||, niyukti : [374...378/374-378], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata S sUtrAMka [1] nipAra 15 gAthA ||494509|| shriiutraa| AgamataH pUrvoktaH, noAgamatavividhaH-jJazarIra0 bhavyazarIra0 vyatirikto, vyatiriktazca ninavAdi, mokSAdhikArazUnyatvAd, dravya cUrNI X kukarma grahastaM bhinatti asau bhAvabhikSuH, athavA bhettA bhedana bhettavyaM veti dravye bhAve ca, dravye bhettA rahakArAdi bhedana prshvaadi| bhettavyaM kASThAdi, bhAvataH bhettA sAdhuH bhedanaM tapAdi mettavyAni amani rAgadveSau daNDAtrayaH gauravAskhayaH cikathAzcatvAraH (tasraH) / sabhikSu saMjJAzcatvAraH (tasraH) kaSAyAzcatvAraH pramAdA:paMca evamAdIni bhettacyAni, bhindaM tu bhAvabhikSurbhavati, ukto nAmaniSpanno nikssepH|| // 234 // idAnI sUtrAkApakaniSpanno nikSepaH (sa ca) abasaraprApto'pi na nikSipyate, kutaH, sUtrAbhAvAta, asati sUtre kasyAlApakAH, sUtra | sUtrAnugame, sUtramuccAraNIya, so'nugamo dvividha:-sUtrAnugamo niyukyanugamazca, sUtrAnugame sUtramurucAraNIya askhalitAdi, niyutyanugamakhividhA-nikSepaniyuktyanugamaH upodghAtaniryuktyanugamaH sUtrasparzikaniyuktyanugamati, nikSepaniyuktyanugatava nAmasthA| panAdiprapaJcena, upodghAtaniryuktyanugamaH imAhiM dohiM mUladAragAhAhiM aNugaMtabbo 'uddesamA gAthA, kiM ktividhN0|| gAthA, IA evamavasthite sUtrasparzikAdi catuSTayaM yugapadgacchanti, tathA coktaM-ettha ya sattANagamo suttAlAvagakatoya nikkhevo / suttaphAsiya NijjuttI NayA ya patisuttamAyojyA ||1||suutraanugme traM, tacceda-'moNa carissAmi // 494 / / vRttaM, manyate tikAlavasthitaM jagaditi muniH, munibhAvo mInaM, carissAmo 'cara gatimakSaNayoH' munitvamAcariSyAmaH, 'samicca dhamma' saM etya | 4234 // | sametya 'iN gatau' dharma prApya ityarthaH zrutadharma, cAritradharma carissAmo, jJAnadarzanacAritratapobhiA 'ujjukaDe RjubhAvaM kRtvA / | 'sodhI ujjuyabhAvasse'ti, NiyANachipaNe'tti 'dAv lavane' prANAtipAtAdiSandhakaraNarahitaH chinnavandhano'bhidhIyate, apramatta-151 | saMyata ityarthaH, 'saMthavaM jahijja' saMstavo zividhA-saMvAsasaMstavaH vacanasaMstavaca, azomanaiH saha saMcAsaH, vacanasaMstavazca teSA CE%BERRESir dIpa anukrama [495510] EARIES [247] Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [15], mUlaM [1...] / gAthA ||494-509/495-510||, niyukti : [374...378/374-378], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: cUrNI prata sUtrAMka [1] gAthA ||494509|| zrIuttarA0 meva yaH tatparityajet, 'akAmakAme' akAma:-apagatakAmaH, kAmo dvividha:- icchAkAmo madanakAmazca, apagatakAmasya yA hi icchA tAM kAmayati, sA ca kAmecchA mokSaM kAmayatIti, prArthayatItyarthaH, 'aNNAyaesI paribvae' ajJAtaipI, ajJAtamajJAtena eSate-bhikSate asau ajJAtaiSI, nizrAdirahita ityarthaH, parivrajet-samantAd vrajet, sarvaprakAraM sarvabhAvenetyarthaH, ya evaMguNaviziSTaH samikSu0sa bhikssurbhvti| 'rAovarayaM carijja laaddhe||495-430|| ityAdi, rAtrAduparataM ghare, kimuktaM bhavati', rAtrau na bhurake, rAtrau | // 235 // gatAdi kriyAM na kuryAta virate biratIbhAvAta, viratigrahaNAccAritraM gRhyate, paMca mahAvratAdikaM karmacayariktIkaraNe cAritraM, | vedaM vettIti vedavit , vedaH zrutajJAnaM, saMpanno bhavedityarthaH, attA rakSito cAritrAtmarakSito bhaveta, prAjJo-viduH, saMpanno AyopAyavidhijJo bhavet, utsargApavAdadracyAcApadAdiko ya upAyaH, 'abhibhUya parIsahAn' abhibhUya tiraskRtya, 'savvadaMsI' A| tmavatsarvadarzI bhavet, 'je kamhivina mucchie' yaH kasmiMzcidapi na mUrchito bhavati, na rAgaM gacchatItyarthaH, pratipakSeNa dveSa na | gacchatIti sa bhikssuriti|| akosvhN0||496-420|| ityAdi, evaM vakSyamANeSu rAgadveSavipramuktena bhavitavyaM, yadi kavidAkroza-IN | yati dhandhaM vA pharoti, tadviciMtayitvA Alocya dhIro bhavet, na kSomaH karaNIyaH, katham ?- Akrozati mA bAlaH tatra lAbha eva mantavyaH, diSTayA yA yad mA na tADayati, tADayatyapi bAle lAbha eva mantavyaH, diSTathA ca yanmAM jIvitAnna vyaparopayati, evamAdi, tathA ca "AkruSTena matimatA tatvArthavicAraNe matiH kaaryaa| yadi satyaM kA kopa: syAdanRtaM kinnu kopena' // 1 // " munirbhUtvA gaccheta, jJAnI bhUtvA saMyama avyagramanAH caret, yApayabityamAtmaguptaH, sacAritrAtmako gupto bhavet iti, anyagramanasA asaMprahRSTena ca bhavitavyaM, kathaM , duHkhe samutpanne na zokAna bhavitavyaM, sukhe ca samutpanne na prahRSTena bhavitavyaM, evaM sarvamapi 5A5%25 dIpa anukrama [495510] -940 [248] Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [15], mUlaM [1...] / gAthA ||494-509/495-510||, niyukti : [374...378/374-378], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] bhikSalakSaNa gAthA ||494509|| zrIuttarA0 rAgadveSAtmakaM yaH sahate kSamate sa bhikSurbhavati / 'paMtaM synnaasnnN0||497-420||ityaadi, eSu ca kAraNeSu araktadviSTena bhavitavyaM, cUrNI / paMtaM-nikRSTaM azobhanaM zayanAsanAni bhajitvA-sevitvA 'bhaja sevAyo' zItoSNaM ca sevitvA, nAnAprakAraM ca daMsamasakAdi prApya, nAnAprakAraM makuNapizukapadpadAdi, anyagramanasA asaMgrahRSTena bhavitavyaM, rAgadveSavipramuktenetyarthaH, ya etat kRtsnaM parIsasamikSu hajAtaM sahate sa bhikssurbhvti||'no sakkiyamicchaha // 498-420 // ityAdi, eSu ca satkRtAdiSu rAgo na karaNIyaH, yadi kshci||236|| tsatkAraM karoti, abhyutthAnAdikaM, na tadicchet-na prArthayet, zobhano kAraH satkAraH, sa ca na pUjAmicchati, vastrAdikaM, na vandana-| kamicchati, kimuktaM bhavati -eSu kriyamANeSvapi rAgaM na gacchatItyarthaH, saH saMyataH suvratastapasvI ca bhavati, yazca jJAnAdisahitaH cAritrAtmagaveSI ca sa bhikssurbhvti| jeNa puNo jahAi jIviyaM // 499.420 // ityAdi, 'ohAMka tyAge' yena prakAreNa saMyamajIvitaM parityajati tana karoti, yena mohanIyaH karma badhnAti tacca na karoti, kRtsnaM-sampUrNa, kRSNaM ca azubhamityarthaH, 'niyacchati' prApnoti badhnAtItyarthaH, tacca na, jahAti, naranArIprahANArtha parityAgaH, yacca kautukaM na gacchati sa bhikSurbha-| kA vati / 'chinnaM saraM bhomaM // 500-420 // ityAdi, etAni ca jAna api na prakAzayet, chinnamiti vastracchedaH kASTAdInAM vA chedAn, zubhAzubhaM na prakAzayet, adhikaraNamitikRtvA, evaM sarvatra aprakAzatA, puruSaH duMdubhisvaro kAkasvaro vA evamAdisvaravyAkaraNaM, bhaumAditvAt bhaumaH, akAle je pupphaphalaM, sthirANAM calanaM, pratimAnAM jalpanAdi, antarikSAdigdAhapAMzuvRSTayAdayaH | divyA grahayuddhAdi, 'suviNaM' svapnalakSaNaM, tathA puruSastrIhastyazvAdilakSaNaM, daNDo yo yasmin aparAdhe bhavati, 'vatthuvijjA | vAstulakSaNaM, puruSAdInAM aMgavikAraH, kasya kIdRzaM aMgaM zobhanaM bhavati, bahu RSagandhArAdInAM svarANAM vijayA abhyAsa EASEASEARSARIES FAGARCAE-%AAAAAC dIpa anukrama [495510] // 236 // [249] Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||494 509|| dIpa anukrama [ 495 510] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [15]. mUlaM [1...] / gAthA ||494-509/495-510]], niryuktiH [374...378/374-378], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNI 15 samikSu // 237 // ityarthaH evamAdibhirvidyAdibhiryo na jIvati sa bhikSurbhavati / 'maMtaM mUlaM0 // 502420 // ityAdi, mantrAn sAdhukaraNAn jJAtvApi na prakAzayet, evaM mUlAni, tathA vividhAn vaidyacintAn vamana virecana dhUmanetrasnAtrAdikAn na prakAzacet tathA AturazaraNaM vicikitsArthaM na kuryAt, taM jANaNApariSNAe parijANiUM anaMtaraM paccakkhANaparitrAe pratyAkhyAnaM karoti sa bhikSurbhavati / 'khattiyagaNa 0 // 502-420 // ityAdi, kSatriyA - rAjAnaH, gaNA - mallagaNAdayaH, 'uggA' daNDapAzikAdayaH, rAjaputrA brAhmaNabhogikA, vividhAzca zilpinaH eteSAM niHzIlAnAM prazaMsAM pUjanaM vA na karoti sa bhikSurbhavatei / 'gihiNo0 ' // 503 // ityAdi, gRhasthA ye prabrajitena dRSTAH aprabrajitena vA, teSAM niHzIlAnAmihalokaphalArthaM yaH saMstavaM na karoti sa bhikSurbhavati / 'sayaNAsaNa0' / / 504-420 // ityAdi, zayanAsanapAnabhojanAni, parakIyaM yadi taM paro na dadAti pratiSedhayati vA, pratiSedhito vA nirvRttaH san yaH pradveSaM na karoti sa bhikssurbhvti| 'jaM kiMcAhAra0 // 505-420 / / ityAdi, yatkicidAhAraM parato labdhvA yastena AcAryopAdhyAyAdi trividhena nAnukampati, 'jai me anugrahaM kujjA, sAdhu hojjAmi tArio' yadi manasA evaM ciMtayati, vAcA sarvAdareNa yathAparipAThyA nimantrayati, kAyena ca parArthena dadAti sa bhikSurbhavati, yaH punarmanasA vacasA kAyena ca susaMvRttaH sa bhikSurbhavati / 'AyAmagaM ceva0 // 506-420 // ityAdi, AyAmAdi prasiddhameva nIrasaM piMDaM pAnakaM vA labdhvA 'No hIlaye' na dveSaM gacchet, prAntakulAdi ca yaH parivrajati paryaTati sa bhikSurbhavati / 'sadA vividhA0 // 507 // ityAdi, zabdA vividhA nAnAprakArA loke bhavanti, divyA mAnuSyakAH tairazvAca bhImA bhayAnakAH bhayamairavAH sutarAM uccAsanakA orAlA mahaMgA upasargAdiSu bhavaMti yastAn zrutvA satena na bImeti sa bhikSurbhavati / 'vAyaM vivihaM0' // 508-420 // ityAdi, vAdaM vividhaM nAnAprakAraM samicca saM etya-jJAtvA [250] bhikSulakSaNaM // 237: Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [15], mUlaM [1...] / gAthA ||494-509/495-510||, niyukti : [374...378/374-378], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata cUgI sUtrAMka [1] gAthA ||494509|| - zrIuttarA0'loe' lokapravAda thutvA 'sahita' sahito zAnadarzanacAritre kheyANugato-khedena anugato, khedo vinayavaiyAvRtya svAdhyAyAdiSu, prajJazca eteSveva koviyappA-kovidAtmA jJAtavyeSu sarveSu, pariceSTita ityarthaH, prAjJo'bhibhUya parIpahAn, Atmavat sarvadarzI, upa zAnto viheDanaM prapaJcanaM, vAcA kAyena ca parApavAda ityarthaH, anapavAdI pUrvoktaguNAyuktaca yaH asau bhikSurbhavati / 'asippa-1 sabhikSu jIvI' // 509-420 // ityAdi, na zilpena jIvati, nAsya gRhaM vidyata ityagRhaH, abhitraH jitendriyaH bAhyAbhyantarasaMgavipramuktaH3 // 238 aNu-stokaM alpa, alpakapAyI, laghUni-ni:sArANi niSpAvAdIni tAnyapi alpAni bhakSate, zarIragRhamapi tyaktvA eke rAga-1X | dveSarahitA, ebhiH guNayukto yaH sa bhikSubhavati / idAnI nayA:-NI prApaNe, nayantIti nayAH, nayaMti gamayaMti prApnuvaMti vastu ye te nayAH, athavA dravyArthikaparyAyArthiko, athavA nizcayavyavahArau, athavA sapta nayA, athavA paMca nayA, ekakA zatabheda | evaM sapta paMca vA nayanazatAni bhavanti, athavA jJAnanayazcaraNanayazca, evamete AtmIyenAbhiprAyeNa pastugamakA asminnadhyayane bhavaMtIti / ayaM jJAnanayaH 'NAyaMmi gihiyabve ||gaahaa, ayaM punazcaraNanayA savvesipi nayANA gAthA, iti parisamAptI || | upapradarzane, bemi-pravImi AcAryopadezAt, na svamanISikayA // pazcadazamadhyayanaM samAptam / / uktaM paJcadazamadhyayanaM, idANiM SoDazama, tasya ko'misambandhaH, sambandho vaktavyaH, sa sambandhavividhaH, tadyathA-'sUtra-|| # prakaraNAdhyAya' ityAdi, sUtraprakaraNasambandhI Uau, adhyAyasambandhaH bhikSuguNAH paJcadazebhyo varNitAH, bhikSuzca brahmacaryavyavaThA sthito bhavati, iha ca poDaze'dhyayane brahmacaryaguptayo vakSyanti, anena sambandhena AyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad dAvyAvarNya nAmanipharaNe nikSepe dazavaMbhacerasamAhidvANamiti NAma, dazazabdasya brahmazabdasya caraNazabdasya samAdhizabdasya sthA PERMERROREIGNERSA dIpa anukrama [495510] 1 // 238 // adhyayanaM -15- parisamAptaM atra adhyayana -16- "brahmacaryasamAdhi" Arabhyate [251] Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [2-12] gAthA ||510 526|| dIpa anukrama [511 [538 ] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [16], mUla [2-12/511-538] / gAthA ||510-526/511-538]], niryukti: [379...385/379-385], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra [03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 nazabdasya ca nikSepaH karttavyaH, daza ekena vinA na bhavantIti ekasya tAvanikSepaH kriyate, sa saptaprakAraH 'NAmaM ThevaNA0 // 379-421 // cU ityAdi, NAmaikakaM devadattAdi, sthApanaikakaM dvividhaM sadbhAve asadbhAve ca sadbhAvasthApanaikakaM lepyahastyAdi, asadbhAve akkhAdi, 4 brahmasamAdhi dravyaikakaM sacitAdi, mAtRkApadaikakaM 'upparaNeti vA0 saMgrahaikakaM grAmAdi, paryAyaikaka eko jIvaparyAyo nArakAdi, ajIvaparyAyo vA hai nikSepaH brahmacaryA05 gandhAdi, bhAvaikakaM audayiko bhAva iti / idAnIM dazazabdasya nikSepa:- 'dasasu a chakko0 // 380-422 // ityAdi, nAmadazA daza 16 // 239 // nAmAni devadattayajJadattAdIni, sthApanAdeza sthApanAthA (dazA) nAM sthApanA, sadbhAve asadbhAve ca dravyadaza daza sacittAdIni dravyAni, kSetradaza daza AkAzapradezA dazasu vA kSetreSu yad dravyamavagADhaM, kAladaza daza samayA dazasamayasthitikaM vA yad dravyaM, bhAvadazA paryA yadvayaM (dazaka), jIvaparyAyA ajIva paryAyAzca, dezakAlaparyAyA,(krodhAdayaH) narakAdigatayazcatvAraH, sAkAropayogo'nAkAropayogatha, amI jIvaparyAyA daza, ajIvaparyAyA rUparasagandhasparzazabdAH zubhA zubhAzva pryaayaaH|| 'bhaM mI u caukaM0 / / 381-422 / / ityAdi, nAmabrahma brahma iti yasya nAma, ThevaNAraMbhaM vaNNuppattI jahA baMbhaceresu, dravyabrahma ajJAnInAM vastinigrahaH, mokSAdhikArazUnyatvAt, bhAve'pi vastinigrahaH eva brahmacaryamabhidhIyate jJAninAM mokSapathAsthitAnAM tasya rakSaNArthamamUni vasatyAdIni sthAnAni rakSaNayAni sUtrA| mihitAni / 'caraNe chakko0 ' // 383-422 // ityAdi, caraNe paTko nikSepaH, nAmasthApane pUrvavat, dravyacaraNaM dvividhaM gatau bhakSaNe ca varttate, gatau bhUmyAM gacchati, caraNe modakAdIn bhacayati, kSetracaraNaM yasmin kSetra gacchati bhakSayati vA, yasmin vA kSetre caraNaM vyAvaeryate, evaM kAlacaraNamapi, bhAvacaraNaM guNAnAM caraNaM / 'samAdhIe u caukko0 // 384-422 / / ityAdi, samAdhizabdasya caturdhA nikSepaH, nAmasthApane pUrvavat, dravyasamAdhiH yena dravyeNa samAdhiH utpadyate, bhAvasamAdhiH jJAnadarzanacAritratapaAtmikA, sthApa [252] // 239 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAna Agama bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) (43) | adhyayanaM [16], mUlaM [2-12/511-538] | gAthA ||510-526/511-538|| niyukti : [379...385/379-385], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIucarAnA (sthAna)zabdasya paJcadazaprakAro nikSepa nAmaM tthvnnaa0||385-422||ityaadi,naamsthaapnaa yo yasya nAmnaH a), yogya ityarthaH || [2-12] sthApanasthApanaM yo yasya sthApanA), yathA''cAryaguNopeta AcAryaH sthApyate, dravyasthAnaM sarvadravyANAM sthAnamAkAzaH, kSetrasthAnaM nikSepaH gAthA brahmacaryA || kSetramukhamAkAzamukhyaM tasya yaccAtmasthAnaM, 'addhA' iti kAlasyAkhyA tasya sthAnaM samayakSetra arddhatRtIyadvIpasamudrarUpaM, UrdhvaMsthAna ||510 sAdho kAyotsargasthAnaM, 'uparatisthAna' uparamaNamuparatiH, prANAtipAtAdInAM viratirityarthaH, vasatisthAnaM sAdhoH sthAnaM, strI pazupaNDakavivarjitA vasatiH, saMyamasthAnaM saMyamAdhyavasAyavizeSAH, pragrahasthAnaM dhanuSaH khaDgasya vA grahaNasthAnaM, samapadaM vaizAkha526|| * mityAdi, acala sthAnaM yasmin sthAne sthitasya calanaM na bhavati, yathA siddhasya, gaNanAsthAnaM akSaM eka daza zataM sahasramityAdi, kI saMdhanAsthAnaM ayaM mUlena saha saMbadhyate vastuni, na agraM, agreNa saha, mUlaM vA mUlena saha saMbadhyate, bhAvasthAnaM, sarveSAM bhAvAnA | maudayikAdInAM jIve sthAna, Azraya ityarthaH / / ukto nAmaniSpanno nikSepaH / idAnIM sUtrAlApakasya viSayaH, sa ca avasaraprAptodIpa pi na nikSipyate, kutaH ?, sUtrAmAvAda, asati ca sUtre kasya AlApakAH', sUtraM ca sUtrAnugame bhaviSyati, so'nugamo dvividha:anukrama | sUtrAnugamo niyuktyanugamazca, niryutpanugamavividhaH-nikSepaniyukti: upodghAtaniyuktiH sUtrasparzikaniyuktizca, nikSepaniyuktiH ra anugataiva, upodghAtaniyuktiH imAhiM dohiM mUladAragAhAhiM aNugaMtavyA, tNjhaa-"uddese0"|gaahaa||" kiM kvivihN0"| gAhA, evaM [511 | sUtrAnugamo satrAlApakaniSpano nikkhaco sUtrasparzikaniyuktineyAzca yugapadgacchanti, tathA coktaM-'ettha ya suttANugamo suttAlAva538] | yakayo ya nikkhevo / suttapphAsiyanijjucI nayA ya patisuttamAyojjA // 1 // sUtrANugame sUtramuccAraNIyaM, tacceda-- "suaM me AusaM! teNa bhagavayA evamakkhAyaM0 (sUtraM2-443) // zrutaM mayA he AyuSman! tena bhagavatA evamAkhyAtaM, he AyuSman! 240 // // 24 // FACAAAACARE / [253] Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) (43) adhyayanaM [ 16 ], mUlaM [2-12/511-538] / gAthA || 510-526/511-538]], niryukti: [379...385/379-385], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra - [43] mUlasUtra [03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH prata sUtrAMka [2-12] gAthA ||510 526|| dIpa anukrama [511 [538 ] zrIuttarA0 cUrNo 16 brahmacayoM0 * // 241 // iti ziSyAmantraNaM, satsvapyanyeSu jAtyAdiSu AmantraNeSu Ayureva garIyaH, kutaH 1, AyuSi sati sarvANyeva jAtyAdIni bhavati, ke evamAha--sudharmAsvAmI, jambunAmAnaM ziSyamAzritya bravIti, yathA mayA bhagavataH samIpe zrutaM, anena ziSyAcAryaprabandhaH pradazito bhavati, athavA zrutaM mayA AyuSi sati bhagavatA, jIvatA bhagavatA evamAkhyAtamitiyAvat anena kSaNabhaGganirAsaH kRto bhavati, athavA zrutaM mayA AvasatA'nu, samIpe nivasatA ityarthaH, anena gurukulavAsaH khyApito bhavati, nityaM gurukulavAsinA bhavitavyamiti, athavA zrutaM mayA AmRpatA, gurupAdAviti vAkyazeSaH, vinayena mayA labdhaM itiyAvat, anena vinayamUlo dharmaH pradarzito bhavati, 'iha khalu therehiM' ityAdi, iha asmin pravacane, khalu avadhAraNe, ihaiva nAnyasmin pravacane, dharme sthirIka raNAt sthavirA: tairbhagavadbhiH sthaviraiH aizvaryAdisampadupetairdaza brahmacaryasthAnAni, prajJaptAni kathitAnItyarthaH, yAni bhikSuH bhikSuzavdava pUrvoktaH zrutvA nizamya, avadhAryetyarthaH, 'saMjamabahule' saMyamaH pRthivI kAyAdikaH saMvaraH paMca mahAvratAni samAdhi:jJAnAdikaH, bahulazabdaH punaH punaH karotyarthaH, etAni brahmacaryAvasthitaH sarvANyevArAdhayati, tathA ca yaH gupto manovAkkAyaiH, tathA indriyaiH brahmacarye ca gutaH sadA apramatto viharet, saH amRni sthAnAni ArAdhayatIti / idAnIM ziSyaH pRcchati -katarANi | tAni daza brahmacaryasthAnAni 0 1 || (sUtraM 3- 424) // AcAryo nirvacanaM karoti-amUni tAni vakSyamANAni, taMjahA- 'no itthIpasupaMDaga' ityAdi, 'na' iti pratiSedhe, striyaH prasiddhAH pazavaH gAvImahipIazvagardabhAdi, paNDakA-napuMsakAH, saMsaktAni -AkIrNAni taiH, zayanAni sthAnAni ca etAni na sevate yaH sa nirgrandho bhavati, 'taM kathamityAdi, tatkathamiti cet (kathaM etAni sthAnAni sevamAno na nirgrantho gavati ?, ucyate etAni sthAnAni sevamAnasya brahmacarye zaMkA bhavati, sevAmi na sevAmIti zaGkAmAcaM. [254] sthAnanikSepaH // 249 // Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 16 brahmacayA0 % Agama bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) (43) | adhyayanaM [16], mUlaM [2-12/511-538]] / gAthA ||510-526/511-538||, niyukti : [379...385/379-385], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIuttarA kAMkSA katamA sevAmIti, kiM divyA mAnuSyAH tiricI; kAMkSAmAtra, vicikitsA mativiplutiH dharmajJasya, kiM jAyate sevamAnasya, ' sthAna[2-12] cUNA | karma badhyate, asevamAnasya na badhyate, IdRzI vicikitsA samutpadyate, bheda saMyamAlabhate, cAritrakhaNDa kamityarthaH, unmAdaM vA''pnu-1 nikSepaH gAthA | yAt, grahagRhIta eva bhaveta, kevalipannattAo vA dharmAd bhrasyeta, dharmo dvividhaH zrutadharmazcAritradharmazca, asmAd dvividhAdapi dharmAd / ||510 bhrasyate, tasmAdvideta doSajAlaM, jJAtvA-No itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevitA bhavati se NiggaMthe. aympnyH|| thaa-'no| // 242 // itthINaM kahaM kahittA bhavai se niggaMdhe bhvti| (sUtraM 4-425) / ya: khINAM kathAmapi na kathayati, sA ca itthINa kathA 526|| caturvidhA bhavati. taMjahA-jAtikahA kula rUva0 vatthakahA, jAtikahA baMbhaNI khatiNI somaNA asobhaNA dA, kulakathA uggAdi damilA marahaDikA, NavatthaM jaM jaMmi dese sobhaNaM vA asobhaNaM vA taM kahayati, tatkathamiti cet yataH te sArdU nivasataH zayanAsana-12 | sthAnAni sevina: dopajAlaM bhavati / tathA kathAmapi tathA kathayati tadeva dopajAlaM savizeSataraM bhavati, tasmAt kathApi strINAM dIpa IMIna kathanIyA iti| 'no isthIhiM saddhiM saMnisijjAgae viharettA bhavati' (sUtraM 5) / yaH strIbhiH sArddha nisijjAgato na* anukrama tiSThani, tatkathamiti cet yathA kathAM kurvataH dopajAlaM bhavati tathA naipadyAgatasthApi,tasmAt niSadyAgatenApi svIbhiH sArddha na sthAta | vyamiti / indriyANyapi na nirIkSitavyAni tAsAM, kasmAt?, doSajAlabhayAna, 'evaM no itthI' (sUtraM7-426:) kuTuMtare vA [511 | kuMcidAdisaI suNettA(na)bhavati sa nigrantho, pakeSTakAdi kubdhaM, ketugAdi bhittI, vastrAdi duSyaM, kupitazabdaM rata ityarthaH, zepazabdA 538] gatArthAH, evamAdayaH zabdAH khINAM na zrotavyAH, pUrvoktadopajAlabhayAta, evaM pUrvaratakrIDitAni na smarcavyAni, pUrvadopajAla-18 | bhayAna, evaM no itthINaM kuTuMtare ThAtitavyaM, pUrvoktadoSajAlabhayAdeva, evaM praNItaM rasabhojanaM na bhakSayet, doSajAlabhayAt, praNItaM % Re% [255] Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [16], mUlaM [2-12/511-538] / gAthA ||510-526/511-538||, niyukti : [379...385/379-385], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: pApanikSepaH prata sUtrAMka [2-12] gAthA ||510526|| 17 A bhIuttarA0 galatasneha tailaghRtAdibhiH / tathA atimAtraM yAvat AhAro nAbhyavaharaNIyaH, atimAtrAyA agraNItasya kasmAdamyavaharaNaM na cUrNI | | kriyate ?, ucyate-pUrvoktadoSajAlabhayAdeva, tathA vibhUpApi zarIravastrAdiSu na karaNIyA, kimiti !, vibhUSitazarIrAH strINAM a-1 HIbhilapaNIyA bhavaMti tatastadeva dopajAlamApnoti / tathA-zabdarUparasagandhasparzeSu yaH sakti na karoti sa nigranyA bhavati, kadha-1 pApazramaH | miti cet, ucyate--zabdAdipu prasaktasya tadeva pUrvoktaM doSajAlamApadyate / idAnIM etadevArthaH zlokaH pradarzayati / nayAH pUrvavat / / uktaMbhacerasamAhiThANaM SoDazamadhyayanAmiti / / dANi saptadazaM, tasya ko'bhisambandhaH 1, sambandho vaktavyaH, sa ca sambandhaH trividhaH, tadyathA-'sUtraprakaraNAdhyAyaH' ityAdi, sUtraprakaraNasambandhI udyau, adhyAyasambandhaH SoDazame daza brahmasthAnAni varNitAni taiH samprayuktaH suzramaNo bhavati, evaM zramaNena | kartavyamiti, anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvaNyaMte,nAmaniSphaNNe nikSepe pAvasamaNijjati pApazabdo nikSeptavyaH, zramaNazabdazca, pAye chaka' mityAdi(385-431) pApazabdasya padako nikSepaH, nAmAdi, nAmasthApane pUrvavata / dravyapApaM AgamanoAgamAnyAM, AgamataH pApapadArthajJaH anupayuktaH, noAgamataH jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaH sacittAdi, sacittaM dvipadAdi, dvipadAnAM pApamanuSyAdi, pApaH pApasamAcAraH, azobhanasamAcAra ityarthaH, evaM sarvatra pApaM azobhanamAbhidhIyate, | catuSpadAnAM zRgAlAdi, apadAnAM viSavRkSakiMpAkaphalAdi, acicAni etAnyeva jIvarahitAni, mizrANi eSAmeva bhAgo jIva| sahitaH bhAgo jIvarahitamiti, kSetrapApaM narakAni, yasmin vA kSetra narakAdikaM varNyate, kAlapApaM atidumsamAdi, yasmin vA | kAle pApaM vayate / 'bhAve pAvaM iNamo0 // 387-432 // ityAdi, bhAvapApaM imaM prANAtipAta: mRSAvAdaH adacAdAnaM | dIpa anukrama [511538] Lik*-* // 243 // 1ASI adhyayanaM -16- parisamAptaM atra adhyayana -17- "pApazramaNiya" Arabhyate [256] Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [17], mUlaM [12..] / gAthA ||527-547/539-559||, niyukti : [386...391/386-391], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA // 527547|| 17 zrIuttarA0 abrahma parigrahaH, kriyate, tAni ca zabdAdIni pApasthAnAni abhidhIyate, kAraNe kAryopacAraH, taiH pApaM badhyate iti, tatastAni || cUNA pApasthAnAni abhidhIyate, yAni ca sUtroktAnIti, idAnIM zramaNazabda:-samaNe caukkanikkhevo' // 388-432 // nikSepaH ityAdi, tasya catuSko nikSepaH, nAmAdi, nAmasthApane pUrvavat, dravyazramaNaH niNavAdi, bhAvazramaNo jJAnI caritrayuktazca | pApazrama. 'je bhAvA0 // 389-436 / / ityAdi, 'eyAI pAvAI0 // 391-436 // ityAdi, etadgAthAdvayaM gatArtha, ye bhAvAzcAzobhanA // 244 // ihAdhyayane varNitAH tAn sevamAno pApazramaNo'bhidhIyate, ukto nAmanipphaNNo nikSepaH / idAnIM sUtrAlApakasya viSayo, asmAd yAvat sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM, etat pUrvavad draSTavyaM, sUtraM cedaM-'je keha u (me) pabbaDae.' / / 527-436 / / ityAdi, yaH kazcit prabajitaH anirdiSTasvarUpaH tasyedaM vizeSaNaM, nirgrantho bAhyAbhyantaragranthavipramuktaH, bAhyo granthaH dvipadaca| tuSpadahiraNyasuvarNAdikaH, abhyantaraH krodhAdi, zramaNadharma zrutvA 'vinayopapanno' jJAnadarzanacAritraupacAravinayasampanno ityarthaH, 'sadarlabha labhejjA (lahiuM) bodhilAbha' saMvegavairAgyasaMmpannaH saMyama prati yatitamArabdhaH, sa evaMgaNaviziSyo'pi bhUtvA caritrAvaraNIyakarmodayAta sIditumArabdhaH yathAmukhaM viharati, tatra codita:--ki svAdhyAyAdi na karoti ?, pazcAta sIdatAM yAni jIvacanAni tAnyasau vaktumArabdhaH 'sijjA daDhA0 // 228-436 / / ityAdi, zayyA-vasatiH, sA ca me dRDhA nirUpyate, tathA nirasaM MITR4 // pAvaraNANi ca vidyante, annapAnAdi ca labhyate, na kazcidatizayo vidyate, na ca bahuthutAlpazrutayoH kazcidvizeSaH, tataH kiM mama 18] galatAluvizoSaNeNa, nirdharmavacanametata, pApazramaNo'pi sa eva abhidhIyate, etAni ca pApAni kurvan pApazramaNo'bhidhIyate / 'je kei u' // 526-436 / / ityAdi, nidrAzIla nidrAsvabhAvaH, nidrAM prakAmazaH sevate, bhuktvA pItvA ca nirapekSaM svapiti, na svA | dIpa anukrama [539559] PRATEEcit: [257] Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [17], mUlaM [12..] / gAthA ||527-547/539-559||, niyukti : [386...391/386-391], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata zrIuttarA cUrNI 17 sUtrAMka [12...] gAthA // 527547|| pApazramaH // 24 // dhyAyAdi karoti, asau nidrApramAde vartamAnaH pApazramaNo bhavati / aayriy0||530-436||ityaadi, zrutaM vinayaM ca yaiH zikSA-15 pitaH tAneva khiMsati-paribhavati bAla:-ajJaH,asAvapi pApo bhavatIti / Ayariya0 ||531-436||ityaadi, tathA AcAryopAdhyA-18 pApazramaNaM 425zA ityAdi tathA AcApApAcyA lakSaNAni yAnAM samyaka pratipatti na karoti, yazca na samyak pratipUjayati, stabdhazca bhavati,asau pApo bhvti| sNmddmaanne0||562-436|| ityAdi, tathA jIyeSu ca yaH nirapekSaH san saMmardayan aNAyutto gacchati, pANigrahaNAddvIndriyAdayaH prasAH parigRhItA, cIjaharitagrahaNAt sthAvarAH, yazca asaMyataH saMyata iti AtmAnaM manyate asAvapi pApo bhavati / 'sNdhaarN0||533-436|| ityaadi| saMthAre yatra suppate, phalaga-zayana upavizanaM bA, pIDhaM upavizanameva, niSadyA pAyakaMbalAdi vA,etat sarva apamajjittA ArubhatI,tathA| grahaNaM sthApanaM apamajjittA yaH karoti sa pApo bhvti| dvdvss0||534.436||ityaadi,nikkaarnnmev tvaritagAmI, yugAnta- | rapralokI upayuktazca na bhavatItyarthaH, tathA pramattazca anyatareNa pramAdena punaH punarbhavati, ullaMghanaM pATanamanyatarasya satcavizeSasya ropAviSTaH karoti, caMDo-roSaNaH, nityaM roSaNazIlaca yaH sa pApo bhavati / pahilehei0535-436||ityAdi, tathA pratilekhanA | ca yaH karoti pramattaH, anyatareNa pramAdena, pAdakaMvalAdi ca na pratilekhayati, tadapi doSaduSTaM aNAyuktaM pratilekhayati yaH sa pApo bhavati / 'paDilehei0 // 536|| ityAdi, tathA pratilekhayati pramattaH, kiMcinmanoharakalaribhitAdi zabdaM zrutvA guruNA NoditaH, ajjo na vaTTati, tatastameva guruM paribhavati yaH sa pApo bhavati / bhumaaii.||537-436||ityaadi, bahumAyI-sarvatra prayojaneSu mAyayA vyavaharati, na suddhahadayaH, prakarSaNa mukhena arimAvahatIti mukharI, tAdRzaM bhASate yena sarva eva arirbhavati, tathA stabdhaH15 // 245 // | lubdhazca, yathA mAyayA krodhena mAnena lobhena ca na kvacit kiMcitkaroti nigraha, etaduktaM bhavati-sarvameva prANAtipAtAdi karotI % dIpa anukrama [539559] 94% %2.0 [258] Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||527 547|| dIpa anukrama [ 539 559] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [17], mUlaM [12..] / gAthA ||527-547/539-559|| niryuktiH [386...391/386-391], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrI uttarA0 cUNa 17 pApazrama0 // 246 // tyarthaH, na kacit viveko viratirvA vidyate, na ca saMvibhAgazIlaH, etadoSaduSTatvAt na kasyacit priyA, asau pApo bhavati / 'vivArya ca0 // 538-436 // ityAdi, khAmitaviusitAI adhikaraNAI udIreti, anyeSAmupazAntAnAmiti vigrahaH, udIrayati, adharmazIlatvAt, aduvA athavA svapakSaM parapakSaM vA haMti, nyugrahe kalahe vA yuktaH - AyuktaH, vigrahaH sAmAnyena kalaho vAcikaH, yaH evaMprakAraH asau pApo bhavati / 'adhirAsaNe0 ||539-436 // ityAdi, sthirAsano na bhavati, nikAraNameva itazcetazca baMbhramIti, 'kuca parispandane' dAstAH kriyAH karoti yena parasya mohamutpAdayati, suddhapuDhavIe Na nisIejjatti evama smarati, AsanopaviSTenopayuktena bhavitavyaM tacca tathA na karoti yaH sa pApo bhvti| sasarakkha0 // 540-436 // ityAdi, svapan pAdau na pramArjayati, saMdhArautarapAdau (paTTI ) na pratilekhayati, saMstArake ca tiSThan upayukto na bhavati, sarvatra ca tiSThatA gacchatA ca upayuktena bhavitavyaM, yazcaivaM na karoti asau pApo bhavati / 'duddhadahI 0 ' // 541-436 // ityAdi, vikRtiM azobhanaM gatiM nayantIti vigatayaH, tAtha kSIra vigatyAdayaH, vigatImAhArayataH mohodbhavo bhavati, na ca kathaMcidapi anazanAdi tapaH karoti asau pAyo bhavati / 'atthatami ya0 // 542-436 // ityAdi, astamanakAle'pi AhAraM nityamAhArayati, yadi nAma kazciccodayati kimiti bhavaM AhAraM nityamAhArayati na caturthaSaSThAdi kadAcidapi karoti ?, evaM coditaH praticodayati yaH sa pApo bhavati / 'Ayariya0 // 543-436 // ityAdi, AcAryaparityAgI parapASaDasevakaH 'gANaMgaNie' gaNA gaNaM saMcarati jaghanyena apUrNapaNmAse niSkAraNe asau gANaMgaNiko'bhidhIyate 'dubbhUte' duSprA (duSTA) rtho, duSTaM azobhanaM bhavanaM yasya, bhavanaM varttanaM karaNamityarthaH yaH evaMprakAraH sa pApo bhavati / 'sayaM gehaM0 // 544-436 // ityAdi, svayaM gRhaM parityajya pravajyAM gRhItvA paragRheSu vyApAraM karoti, nimittAdInAM ca vyApAraM [259] pApabhramaNaM lakSaNAni // 246 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||527 547|| dIpa anukrama [ 539 559] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) mUlaM [12..] / gAthA ||527-547/539-559|| niryuktiH [386...391/386-391], adhyayanaM [17], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNau 18 saMyatIyA. // 247 // karoti, evaM saMyamaM prati sIdan pApo bhavati 'saMnAhapiMDe 0 // 545-436 // ityAdi, sannAyapiMDaM jemeha jihvendriyAsaktaH, sukhAsaktasamudAnaM bhikSAparyaTanaM necchati, etacca etadvayamapi na bhavati, tathA gRhasthAsanAni nityaM sevati yaH asau pApo bhavati / 'eyArise0 // 546 / 547-437 // ityAdi, vRttadvayaM IdRza: 'paMca kusIlasaMvRttaH' paMca iti pAsatthosaSNakusIlaNitiya saMsaktarUvadharA ityarthaH, munInAM pravarANAM hiDimo nikRSTo jaghanya ityarthaH evaMprakArasya AtmA sAdhuloke viSamamiva garhito bhavati, nAsau ihaloke pUjyaH, nApi paraloke, yaH punaretAn doSAn varjayati yadA sa sutrato bhavati munInAM madhye, tasyAtmA sAdhuloke amRtamiva pUjyate, amRtaM kiyadvarNagandharasopetaM varNabalapuSTisaubhAgyajananaM sarvaroganAzanaM aneka guNasampannaM kalpavRkSaphalavada mRtamabhidhIyate, eyatthaviziSTa ihalokaM paralokaM ca ArAdhayatIti / iti parisamAptau upapradarzane ca, gurUpadezAt, na svAbhiprAyeNeti / nayAH pUrvavat // iti pApasamaNaM nAma saptadazamadhyayanamiti 17 // uktaM saptadazamadhyayanaM idAnImaSTAdarza, tasya ko'bhisambandhaH 1, sambandho vaktavyaH, sa ca trividhaH, tadyathA- 'sUtraprakaraNAdhyAya' ityAdi, sUtraprakaraNasambandhau Uhyau, adhyAyasambandhaH saptadazame pApazramaNo vyAvarNitaH, iha punaraSTAdazame suzramaNo vyAva yate anena sambandhenAyAtasyAsya adhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvarNya nAmaniSphalne nikkheve saMjaIjje, 'nikkhevo saMjaijjami0 // 391-438 // ityAdi, saMjayazabdasya caturvidho nikSepaH nAmAdi, yAvat zazarIrabhavyazarIravyatiriktaH trividhaH, ekabhavikAdi, bhAvasaMjao Agamato noAgamato ya, 'saMjayanAmaM goyaM veyaMto0 // 393 438 // ityAdi, ukto nAmaniSpanno nikSepa: / idAnIM sUtrAlApaka iti, asmAcAvajjJeyaM yAvat sUtraM - 'kaMpille nayare0 ' // 548 || ityAdi, niyuktigAthAH sUtragAthAzca adhyayanaM -17- parisamAptaM atra adhyayana - 18- "saMyatIya" Arabhyate [260] saMyatAghikAraH // 247 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [18], mUlaM [12..] | gAthA ||548...600/560-613||, niyukti : [391...404/392-404], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka saMyatAdhikAraH cUNauM / ARC [12...] gAthA // 548600|| A zrIuttarA0prAyasaH prakaTArthI eva, niyuktikAraH sUtroktamevArtha kvacidanuvartate, ataH paraM gAthAnusAreNa praveza: AkhyAtakaprAya prAyaH bhavi- pyati, so ya saMjao rAyA kahiM AsI', kahiM vA teNa sAhucaNaM laddhaM , ta bhaNNati 'kaMpillapura // 394-438 // ityAdi, kaMpillapuraM nayaraM, tattha ya saMjato nAma rAyA, so kaiyA migavahAe Niggato caunviheNaM seneNaM hayehiM gaehiM rahehiM purisehi ya, | saMyatIyA | tadeva caunvihaM senaM nAsIraM bhavai, tassa ya kaMpitapuravarassa samIve kesaraM nAma ujjANaM, dhaNaghaDiyakaDacchAyaM, teNa rAiNA te migA| 248 samaMtato paruddhA saMtA kesarujjANaM paviTThA,apphoyamaMDave gaddabhAlINAma aNagAro jhANaM jhiyAyamANo ciThati, apphov0||552-439 iti, kimuktaM bhavati?-AkarNiI, vRkSagacchagulmalatAsaMchaNNe ityarthaH, so ya rAyA gacchagate mige vadheti, tesi ca migANaM kati migA| | bhItA tesiM saraNamiva maggamANA upagatA, teNa rAiNo accharIyamiti ciMtA jAtA-kiM maNNe ittha koi hojjA, tato rAyA Asagato te mige hae ahae ya pAsati, taM ca sAdhu daTTaNa saMbhaMto bhIto bhaNati-aho mayA mandapuNNeNa manne'nagAro vidhito'tirasagiddheNa 'dhattuNA' ghAtaNasIlenetyarthaH, so rAyA, AsaM visjjhttaa0||555-440|| taM sAhuM viNaeNaM baMdiUNa avarAhaM taM tu khAmeti rAyA, Na jANiyA tunbhe to saro yattito mayA,'aha moNeNa aha moNamassito so aNagAroNa vAharati tassa, tabbhabhayabhIto iNamatthaM so udAharati-'kapillapurAhibaI' // 400-440 // ityAdi, sarvA niyuktigAthAH prakaTArthAH, sUtragAthA api prAyasaH prakaTArthA eva, yadvaktavyaM taducyate-tato so saMjao rAyA gahabhAlissa atie ceccA rajjaM paccaito,grAmasamudAyo rASTramabhilaghIyate, to taM pavvaitaM soUNa tattha khatio devaloyacuto sArisato vImasAe pucchati-jahA te dissatI rUvaM, pasannaM te jahA hai dIpa anukrama [560613]] MEXICORNSRC -CROCARECOR // 248 // [261] Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [18], mUlaM [12..] | gAthA ||548...600/560-613||, niyukti : [391...404/392-404], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka kriyAdyupa [12...] gAthA ||548600|| zrIuttarAmaNo / kinAme kiMgotte, kassaTThAe va mAhaNe / kaha paDiyarasI yuddhe, kahaM viNIyatti buccasi // 568-443 // ucyate--saMja-11 kSatriyAyacUNau~ 18 o nAma nAmeNaM, ahaM (tahA) goSaNa goyamo / gaddabhAlI mamAyariyA, bijjAcaraNapAragA // 569,443 / / jamhA savye pANiNoX dezA Na hami tamhA mAhaNetti buccAmi, tathA punarapi kSatriya Aha-kriyAvAdiNaM AsItaM zataM akriyAvAdinA caturazItiH ajJAnikasaMyatIyA. vAdInAM saptaSaSTi vainayikAnAM dvAtriMzat, ebhizcaturbhiH sthAnaH ekAntavAdinaH 'mitajJA' mitAninaH mitazIlamupacAraH, mitaM // 249 // parimitaM stokamityarthaH, jJAninA, kathaM evamete paramArtha jJAsyante?, kathaM vA parasyopadeza dAsyati', ajJAnAcca pApaM kurvanti, tato paDaMti Narae ghore, punardharmamAcaranti te divyAM gatiM gacchanti, savve te viditA majjha ityAdi gatAthoM, punarapi kSatriya Aha| ahamAsI brahmaloke kalpa mahAprANe vimANe dyutimA varisasatocamA, kimuktaM bhavati-palyopamasAgaropamairyatropakramaH kriyate Ayue, pAlI maryAdA, yA panyopamaiH sthitiH sA lI, yA punaH sAgaropamaiH sthitiH sA mahApAlI, so'haM bahUni sAgaropamAni brahma-I7 lokakalpe bhogAn bhukvA idaM mAnuSyakaM bhavamAyAtaH, ihApi mama jJAnamasti yenAtmanaH pareSAM ca AyuM jANAmi, taMjahA-sa eva | kSatriyaH saMjayasyopadezaM dadAti, nAnAprakArAM ruciM ca chadaM ca parivarya saMjato bhavati jinamate, ekaggaciso bhava ityarthaH, ye ca | anAstA sA jJAtvA parivarjayet, ye ca sAdhikaraNapraznAtha teSAM pratikrame, aho vismaye, aho bhavAM saMyame utthitA, ahorAtra | | srvmityrthH| etajjJAtvA tapaH kuru, yacca mAM pRcchasi tava taM kathayAmi, kriyA astitvaM tatra ruci kuru, kathaM , asti mAtAs. | sti pitA asti sukRtaduSkRttAnAM karmaNAM phalavipAka iti, nAstitvaM ca parivarya, samyagdRSTi tvA dharmamAcara, etatpuNyapadaM| // 249 // zrutvA kRtvA ca ye mokSaM gatA tAnahaM kIrtiyiSyAmi sthirIkaraNArtha, bharahovi bharahavAsaM ceccA kAmANi pacahae ityAdi, eva dIpa anukrama [560613]] CARE-RESIEX SHEKHARA [262] Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [18], mUlaM [12..] | gAthA ||548...600/560-613||, niyukti : [391...404/392-404], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||548600|| 19 shriiuttraa| mAdAya dhIrA dharma kRtvA mokSaM gatAH, ye punarahetubhirvartante unmattakA iva vicaranti, etat zubhAzubhaM vizeSaM gRhItvA ye dhIrA mRgAputracUrNI buddhimaMto dRDhaparAkramAH te zubhaM prati prayatate, ye punaranye te viparItaM kurvanti, etajjJAtvA mayA ANidANakhamaci-anidANamaya nikSepAdi mRgAputrIye ndhastarakSamA tatsamarthAstaniSpAdakA, yadvA abandhAmikA satyabhASAbhASitA, etat kurvataH viSvapi kAleSu paramAM gatiM gatAH, ye punarahetubhiH vattente te kathaM zubhA gati yAsyantIti,zeSa tadeva,nayAH puurvvt|sNjijjN aSTAdazamadhyayanaM prismaaptmiti18|| // 250 // uktaM aSTAdazam,idAnIme konaviMzatitamam ,atra sambandhaH,aSTAdazame bhogaRddhIparityAgAt suzramaNo bhavati, ihApi apratika-| mazarIratvAt sutarAM zramaNo bhavati, anena sambandhenAyAtasyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvaj nAmaniSpanne nikSepe miyAputtijja, mRgazabdaH putrazabdazca nikSeptavyaH, "Nikkhevo amiaae0||405-451|| ityAdi gAthAtrayaM gatArtha / idAnI nAmanirukti prviiti-migdeviiputtaao0408-451||ityaadi, gatArthA, ukto nAmaniSpanno nikSepaH / idAnIM sUtrAlApaka iti, asmAttAvadvaktavyaM yAvatsUtraM nipatitaM, sUtraM cedaM-'suggIve Nayare // 601-452 / / ityAdi, sUtroktamapyartha niyuktikAraH punarapiAda pravIti, kiM ?, dviddhaM zu(suca)ddhaM bhavatIti, "suggIce Nagare' ityAdi AkhyAnakagAthAH prAyasaH gatArthA, 'uNNaMdamANa' iti 'Tunadi samRddhI' hRdayena tuSTibahumAno bhogasamRddhA sA tulyo nAnya iti, doguMdaka iti trAyastriMzadevA nityaM bhogaparAyaNA te doguMdagA iti bhaNyante, evaM so'vi nityaM bhogaparAyaNa iti doguMdagA, dehati-pazyati, saMniNANamiti saMzinaH jJAnaM saMzijJAnaM // 25 // tatsamutpannaM, jAtismaraNamityarthaH, tena jAismaraNena smarati yathA mayA anyasmin janmani saMyamaH kRta iti, pacchA purA va jahi SAHASRe%-OM AGRAA% CARRANG dIpa anukrama [560613]] adhyayanaM -18- parisamAptaM atra adhyayana -19- "mRgAputrIya" Arabhyate [263] Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [19], mUlaM [12..] | gAthA ||601...698/614-712||, niyukti : [405...421/405-419], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||601698|| mahA niyaMThijja zrIuttarAyavyo, paryantakAlo purA laghuvayasa eva, yadvA yuSmAkaM pazcAtpurato vA, parityajya, zeSaM tAvadeva jAyate iti, nayAH pUrvavat / eko. nigranthacUrNI naviMzatitamaM mRgAputrIyaM samAptam / / 29 / 20 nikSepAH dANiM viMzatitama, tasya ko'bhisambandhaH , ekonaviMzatitame apratikarmazarIratA vyAvarNitA, viMzatitame mahAnirgranthatvamiti vyAvarNyate, apratikarmazarIrazca mahAnirgrantho bhavatItyanena sambandhenAyAtasyAsya adhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavadvathA | varNya nAmaniSpane nikSepe mahAniyaMThijja, khuDDagaNiyaMThijja bhaNNati, kSullake ajJAte no mahAntaM jJAyate tato kSallakajJApanArtha / / // 25 // 'nAma tthvnnaa0||422.466||ityaadi, nAmakSullaka kSullaka iti yasya nAma, sthApanAkSullakaH asadbhAve akSAdi, sadbhAve kASThakA dikSullakasthApanA, dravyakSullakaM jJazarIrabhavyazarIraNyatiriktaM sacittAdi, sacittaM prathamasamayotpanna sUkSmapanakajIvazarIraM, acinaM paramANu, mitha tasya panakazarIrasya parityAgakAle kecit sacittAH kecidacittAH zarIrapradezAH, kSetre kSullaka AkAzapradeza, | yasmin vA kSetre bhullakaM vyAvayete, yogaH vyApAraH, sa ca zailazyavasthAyAM kSullako bhavati, bhAvAnAmaupazamika eva kSu|llakA, sarvastoka ityarthaH, etesiM kSullakAnA pratipakSe mahaMtagA hoti, mahaMtazabdo'pi vyAkhyAta eva / idAnIM niyaMThazabdasya ni-18 kSepa:-'nikvevo niyNtthNmi0423-466||ityaadi, gAthAdvayaM gatArtha, bhAvanimranthaH paMcavidhA pulAkaH bakuzaH kuzIlaH nigranthaH snAtako, nirgranthaH sa ca paMcavidhaH ebhirvakSyamANaiH dravyairanugantavyaH, tAni cAmUni-'paNNavaNa veya rAge' ityAdi gAthAtrayasa // 25 // | gRhItAni / / 42514261427-471, prajJApanA-eSAM pulAkAdInAM svarUpakathana, pulAko paMcaviho paNNaco, taMjahA-NANapulAe desaNapulAe caritrapulAe liGgapulAe ahAmuhamapulAe NAma paMcamo, tattha NANapulAo jJAnasya virAdhanAM karoti, kadha, HAI-MAC4%AC-90sal SCI- dIpa anukrama [614712] - - -- adhyayanaM -19- parisamAptaM atra adhyayana -20- "mahAnirgranthiya" Arabhyate [264] Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||699 758|| dIpa anukrama [713 772] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772]], niryuktiH [ 422...427/420-422], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra - [43] mUlasUtra -[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH 20 zrIuttarA0 2) kAlavinayabahumAnAdIni na samyakkaroti, tathA jJAnasya jJAninAM ca nindApradveSamatsarAdIni karoti, evaM jJAnaM pulAkIkaroti, caNa nissArIkarotItyarthaH evaM sarvatra, darzana pulAe zaMkAdidoSasahitaM darzanaM dhArayati, guNAzropabRMhaNAdayaH, nAtra samyakkaroti, tathA darzaninAM ca nindApradveSamatsarAdIni karoti, evaM darzanaM pulAkIkaroti, caricapulAo cAritrasya dehe dezasya khaNDanaM sarvakhaMDaNaM vA karoti, tathA cAritrasya cAritrANAM ca nindApradveSamatsarAdIni karoti, evaM cAritraM pulAkIkaroti, liMgapulAo liMgaM-rajoharaNamukhavatrikANi taM avidhIe aNAdareNa vA dhArayati, nindApradveSa matsarAdIni (vA) karoti, evaM darzanaM pulAkIkaroti- nissArIkaroti, ahAsahumatAe eSAM caturNAmapi sUkSmAn aticArAn karoti, evaM pulAkI vyAkhyAtaH / bause paMcavihe paNNace, taMjA-Abhoga use aNAbhogavause saMbuDavause asaMbuDabause ahAsuDumabause NAma paMcame, bakusa iti kimuktaM bhavati ? - rAgeNa sarIropakaraNAdiSu vibhrUSAM karoti, zarIre dezasnAnaM sarvasnAnaM vA karoti, kezAdiSu saMyamanaM vA karoti, zarIrasya varNarUpagandhAdi vA karoti, tathA Abhogena jAnaM karoti AbhogabakuzaH, anAbhogena ajAnan- ajJAnIbhUtvA karoti anAbhogakuzaH, saMvRttaH san karoti, cAritrAvaraNIyakarmodayAt, asaMvRtavakuzaH, asaMvRto vA karoti asAvasaMvRtabakuzaH, athApya (yathA) sumaM vA yatkicittAvanmAtraM karoti, evaM upakaraNavasatyAdiSu karoti / kusIle duvihe paNNatte, taMjahA-paDisevaNakusIle kasAyakusIle ya, paDisevaNakusIle jahA pulAe, navaraM kuzIlazabdoccAraNaM karttavyaM, kutsitaM zIlaM kuzIlaM mUlottaraguNeSu kaSAyakuzale paMcavidhe caiva jadA pulAe, navaraM kaSAyazabdoccAraNaM karttavyaM, kaSAyAnugataM zIlaM / niyaMThe paMcavihe paNNatte, taMjahA- paDhamasamayaniyaMThe apaDhamasamayaniyaMThe caramasamayaniyaThe acaramasamayaniyaMThe AhAmudumaNiyaMThe NAmaM paMcamaM, nirgatagrantho nirgranthaH, karmmASTavidhaM mithyAtvAvirati duSTayogAzca, mahA niyaMThijja // 252 // [265] pulAkAdInAM prarU paNAdIni. // 252 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||699 758|| dIpa anukrama [713 _772] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772]], niryuktiH [422...427/420-422], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 20 mahA niyaMThijjaM // 253 // yadvA grantho bAhyo'bhyantaratha, bAhyaH khajanabAndhavadhanakanakarajatAdi, abhyantaraH krodhAdi, asmAd granthAnnirgato nirgranthaH, asau prathamasamayotpannaH prathamasamayanirgrantho'bhidhIyate, AhAsuhuma niyaMTho nirgranthatvaM yatkicittAvanmAtreNa varttate / siNAte paMcavihe paNNate, taM0 -acchavI asabale akammaMso saMsuddhaNANadaMsaNadhare arahA jiNo kevalI aparissAvI, chavi-sarIraM, nAsya chavi vidyata iti acchavi, kathaM 1, yathA nAsya zarIre manAgavi mUrcchA vidyate, parityaktazarIra ityarthaH, na cAnyazarIrapratibandhakaH 1, azavalaH zubhAzubhakarmmavipramuktaH 2, ghAtikarmANi prati nAsya stoko'pi karmmabandho vidyata iti akamAMzaH, dhAtikarmANyeva prati3, saMzuddhajJAnadarzanagharaH kSAyikajJAnadarzanadhara ityarthaH 4, devAsuramanujebhyaH pUjAmaItIti araha, krodhAdijayAjjinaH, kevalaM- sampUrNa jJAnadarzanaM dhArayatIti kevalI, nAsya jJAnadarzanasukhAni parizravantIti aparizrAvI5 / pulAkAdInAM svarUpakathanamuktam, idAnIM teSAmeva pulAkAdInAM | vedaciMtA - te hi kiM savedakA avedakA iti ?, vedAstrayaH- strIpuMnapuMsakA iti, pulAe savedae, go avedae, jai savedae ki thiavedae purisavedae napuMsavedae !, NAM itthIvedae, puruSaveda vA NapuMsagavedae vA hojjA, bausA paDisevagA tIhivi savedae hojjA, kasAyakusIlae savedae avedae uvasantavedae vA khINavedae vA hojjA, savedae tIhiMpi vedehiM vA hojjA, niyaMTho sa vedae avedae hojjA, jati avedae uvasaMtavedae vA khINavedae, jaha savedae tIhiMpi savedae, siNAyae avedara khINavedae hojjaa| pulAkAdayaH sarAgA vItarAgAH iti praznaH 1, pulAe sarAvo, Na vItarAgo hojjA, evaM jAva kasAyakusIle niyaMThe No sarAgo hojjA, vItarAge hojjA, uvasaMtavItarAge khINavItarAgo vA hojjA, siNAte khINavItarAge niyaMThe hojjA / pulAkAdayaH kiM sthitakalpe asthitakalpe bhavantIti prazne, kaH sthitakalpe 1, purimapazcimAnAM tIrthakarANAM tIrtheSu niyamAt kriyate ayaM kalpaH [266] pulakAdisvarUpaM. // 253 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772]], niryuktiH [422...427/420-422], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra -[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH prata sUtrAMka [12...] 20 gAthA ||699- mahA 758|| dIpa anukrama [713 _772] zrIuttarA0 niyaMThijja // 254 // tataH sthita kalpo'bhidhIyate, zeSANAM aniyataH sa cAyaM Ace lavakudesiya sajjAyara rAyapiMDa kitikammA bata jeDa paDikkamaNe mAsaM pajjosavaNakalpe / / 1 / / kalpazabdaca karaNe varttate yathoktaM "sAmarthya varNanA kAle, chedane karaNe tathA / aupamyai cAdhikAre (vAse) ca, kalpazabdaM vidurbudhAH || 1 ||" pulAkAdayaH sarve'pi sthitakalpe asthitakalpe vA bhavatIti, athavA kalpasAmAnyAt pulAe kiM jiNakappe therakappe kappAtIte vA hojjA', No jiNakappe, No kappAtIe, therakappe hojjA, cause paDisavaNAkusale ya jinaka therakappe vA hojjA, No kappAtIte, kasAyakusIle tihivi hojjA, niyaMThe siNAto kappatIte, pulAe sAmAIyasaMjaraNa vA chedovadvAvaNiyAto vA hojjA, sesesu paDisedho, evaM bausapaDisevagAvi, kasAyakusIlo Aillesu causa saMjamesu hojjA, go ahakkhAe, niyaMThaviNAyagA NiyamA ahakkhAtasaMjame hojjA / pulAe ki paDisebara apaDisebae ?, NiyamA paDisevate, jati paDisevae mUlaguNapaDisebara uttaraguNapaDisebara 1, mUlaguNesu paMcanhaM mahantrayANaM annaparaM paDisevijjA, uttaraguNesu dasavihassa paccakkhANassa anataraM paDisevijjA, bause uttaraguNapaDi sevae no mUlaguNapaDisabae, paDisebaNAkusIle jahA pulAe, uvarillA tiSNivi apaDi sevagA / pulAe katihiM NANehiM hojjA 1, dohiM vA tIhiM vA, causapaDisevagAdi, evaM kasAyakusIle NiyaMThayA dohiM vA | tIhiM vA cauhiM vA hojjA, pulAo na apubvAI ahijjejjA, baDo jahaNeNaM aha pavayaNamAtAo ukkoseNaM dasa putrAI ahijjejjA, evaM paDisebao'vi, kasAyakusIlo NiyaMTho ya jahaNeNa aha pavayaNamAtAo ukkoseNaM codasa puyvAI ahijjejjA, siNAto suyavatirito / pulAo titthe hojjA, go atitthe, evaM bausapaDisevagAvi, kasAyakusIlo titthe vA atitthe vA hojjA, jati atitthe titthakaro vA patteyabuddho vA hojjA evaM niyNtthsinnaayaavi| pulAo ki saliMge hojjA aNNesiM liMge vA hojjA ?, [267] pulakAdisvarUpaM. // 254 // Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||699 758|| dIpa anukrama [713 _772] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772]], niryuktiH [422...427/420-422], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra -[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUNa 20 mahA niyaMThijjaM // 255 / / dabbaliMgaM padducca saliMge vA analiMge vA hojjA, bhAvaliMgaM paDucca piyamA saliMge hojjA, evaM jAva siNAto / pulAto kahiM sarIrehiM hojjA, tIhiM orAliyAMteyAkammaehiM vausapaDisevagANaM beDatriyaM anmahiyaM, kasAyakusIlo paMcahi sarIrehiM bhayajAe, niyaMThasiNAtA jahA pulAo / pulAo ki kammabhUmie hojjA0 1, jammaNaM saMtibhAvaM paDucca kammabhUmie hojjA, jo akammabhUmIe hojjA, evaM sesAvi, sAhAraNaM paDucca kammabhUmIe vA hojjA akammabhUrmAe vA hojjA, (pulAo kaMmi kAle hojjA 1 jammaNaM saMtibhAvaM ca paDucca susamadUsamAe dUsamasusamAe dusamAe) evaM sesAvi, sAharaNaM paDucca (chasuvi, jammeNaM), susamadussamAe dUsamasusamAe dUsamAe tisuvi kAlesu hojjA, ussappiNIe jammaNaM paTucca dustamasusamAe susamadussamAe ya dosu kAletu hojjA, mahAvidehe caturthapratibhAge sarvakAlameva bhavejjA, saMtibhAvaM paDucca paDhamadurga chaTTo ya kAlo ya paDisijjhati, sesesu hojjA, jammaNaM jaMmi kAle janmotpattiH, saMvibhAvo yasmin kAle vidyamAnatvaM evaM bausakusIla niyaMThasiNAyAvi sAhAraNaM paTucca savvattha hojjA, NavaraM niyaMThasiNAtANa sAharaNaM Natthi / pulAe kAlagate samANe kahiM uvavajjejjA ?, jahaNeNaM sohamme kappe, ukkoseNaM sahassAre, bausapaDisevagANaM jahaNeNaM taM caiva, ukkoseNaM accute kappe, kasAyakusIle jahaNaNaM taM caiva, ukkoseNaM accute kappe, kasAyakusIle jahaNaNaM taM caiva ukkoseNaM aNuttarobavAiesu, niyaMThassa savvAe, paDisevittA ahamiMdattAe uvavajjejjA, siNAto siddhigatIe uvavajjejjA, pulAe detresu uvavajjejjA, pulAe devesu uvavajjamANe kiM iMdattAe sAmANiyattAe tAyattIsattAe lokapAlacAe ahamiMdattAe uvavajjejjA 1, avirAdhaNaM paDucca etesu sandesu uvavajjejjA ahamidavajjaM, virAhaNaM paTucca aNNataresu ubavajjejjA, evaM bausapaDisevagAvi, kasAyakusIle ahamiMdattAe uvavajjejjA, NiyaMThe ajahaNNamaNukko seNaM [268] 56-964 % %% pulakAdisvarUpaM. // 255 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||699 758|| dIpa anukrama [713 772] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772]], niryuktiH [422...427/420-422], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra [03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrI uttarA0 cUNa 20 mahA niyaMThijja // 256 // OM sambasiddhe ubavajjejjA, evaM basapa DisevagAdi / pulAgassa devalogaTTitI jahaNaNaM paliovamahutaM, ukko seNaM aDGkArasasAgarIbamAI, bausapa DisevagANaM jahaNNeNaM taM caiva, ukkoseNaM bAvIsasAgarovamAI, kasAyakusIlassa jahaNNeNa taM deva, ukkoseNaM tettIsasAgarovamAI, niyaMThassa ajaharaNamagukkoseNaM te tIsasAgarobamAI / pulAgassa asaMkhejjA saMjamaTThANA, evaM jAva kasAyakusIlassa, niyaMThasiNAtANaM aiMge ajaddaNNamaNukkosae saMjamaDANe, etesi pulAgAdINaM saMjamaTTANANaM katare katarehiMto appamA vA bahugA vA ubhayA vA visesAhiyA vA 1, niyaMThasiNAtANaM ajahaNNamaNukkosA saMjamadvANA sanvatthovA, dopahavi tullA, pulAgassa asaMkhejjaguNA, evaM bausakusIlAgaM asaMkhajjaguNA, pulAgassa anaMtA cArittapajjavA, evaM jAba siNAtassa, pulAgeNaM pulAgassa saGkANasaNNigAseNaM carittapajjavehi ya siya hINe siya tulle siya'mmahite, jai hINe vA anaMtabhAgahINe vA asaMkhejjabhAgahINe vA saMkhejjaguNahINe vA, evaM anmahiyaevi, pulAe bausassa paradvANasaMniyAseNaM caritapajjavehiM hoNo, No tullo, No anbhahie, ja hINe anaMtaguNahINe sesehiM, evaM paDisebagassa kasAyakusIlassa chaTTAnapaDie, niyaMThasiNAtA jahA causassa, evaM sesehivi saha saMjogo kAyo, uvarillA amahiyA heTThila (kA hoNA) | pulAe sajogI tIhivi jogehiM evaM jAva niyaMTho, siNAto sajogI vA ajogI vA pulAe sAgArovautte caiva aNAgArovautte caiva, evaM jAva siNAto / pulAe sakasAyI taM saMjalaNehiM cauhiM, evaM jAva pADasevao, kasAyakuzIlo cha, niyaMTho ekkAte sukkalesAe, siNAto prmsukklesaae| te pulAe bakumANA hIyamANA avahnitA?, | tAhivi pariNAmatehiM evaM bausakusIlAci, NiyaMThasiNAtA vaDamANA avaDiyapariNAmA vA, pulAe baddhamANapariNAmA jahaNeNa ekaM samayaM ukkoseNaM atomuhuta, evaM hIyamANevi, avaTTie jahaNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNa saca samayA, evaM jAva niyaMTho [269] %% pulakAdisvarUpaM. // 256 // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] | gAthA ||699...758/713-772||, niyukti : [422...427/420-422], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata 20 na sUtrAMka [12...] gAthA ||699758|| zrIuttarA0 siNAto abaTThiyapariNAmae jahaNNaNaM aMtomuhurta, ukkoseNa desUNA puncakoDI / pulAe AuyavajjAo satta kammapagaDIo pulakAdicUrNI [baMdhati, bauso saca vA aduvA bandhati, evaM paDisevaepi, kasAyakusIle satta vA aDha vA cha vA bandhati, cha AuyamohaNijjavajjA || svarUpaM. o baMdhati, NiyaMThe egaM vedaNijja bandhati, siNAe baMdhae vA abaMdhae vA, jati baMdhae vedaNijjaM ega bandhati, pulAe aTTha kamma-14 mahA pagaDIo vedati, evaM jAva kasAyakusIle, NiyaMTho mohaNijjabajjAo satta vedeti, siNAe nedaNijjaAuyaNAmagottAo niyaMThinja |cattAri vedeti| pulAe ceva vedaNijjAuavajjAo cha udIrei, bause satta vA cha vA udIreti, AuvedaNijjabajjAo cha udIrati, // 257 // evaM paDisevaevi, kasAyakusIle satta vA aduvA cha vA paMcavA udIreti, AuvedaNijjamohaNijjabajjAo paMca udIrati, (nniyNtthe)| paMcavA doniyA udIreti, donni udIramANe NAma gottaM ca udIrevi, siNAe udIrae vA aNudIrae bA, jati udIreti NAma | gotaM ca udIreti / pulAge pulAgataM cahattA kasAyakusIlataM vA asaMjama vA upasaMpajjati, paDisevao paDi sevaM caittA bausattaM vA kasAyakusIlattaM vA asaMjamaM vA saMjamAsaMjamaM vA upasaMpajjA, kasAyakusIle kasAyakusIlattaM caitANaM pulAgattaM vA bausattaM vA saMjamaM vA saMjamAsaMjamaM vA upasaMpajjati, NiyaMThattarNa cahattA kasAyakusIla vA siNAyattaM vA asaMjamaM vA upasaMpajjati, siNAyato siNAya caittA siddhigati upasaMpajjati / pulAe Nosanovautto hojjA, bausapaDisavaNakasAyakusIlA ubhayaM vAvi / NiyaMTha-13 |siNAtA jahA pulAe AhArae hojjA, evaM jAba NiyaMThe, siNAte ubhyhaavi| pulAe jahaNNeNaM egaM bhavaM hojjA, ukkoseNaM tiSNi| bhavaggahaNAI, bause jahaNeNaM ega ukkoseNaM aTTha, evaM jahA kasAyakusIle, NiyaMThe jahA pulAe, siNAe ekkaM / pulAgassa ega-1 // 257/ bhavagmahaNiyA AgarisA jahaNeNaM ekko ukkoseNaM satamgaso, evaM jAva kasAyakusIlassa, NiyaMThassa jahaNeNaM ekko ukkoseNaM 3 dIpa anukrama [713772] 62% [270] Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] | gAthA ||699...758/713-772||, niyukti : [422...427/420-422], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka svarUpaM. [12...] gAthA ||699758|| zrIutturA doni, siNAtassa ekko, pulAgassa NANAbhavaggahaNiyA AgarisA jahaNaNaM doni ukkoseNaM satta, bausassa jahaNNeNaM doni pulakAdicUNoM ukkoseNaM sahassaggaso, evaM jAca kasAyakusIlassa, NiyaMTho jahaNNeNaM donni ukkoseNaM paMca, siNAtassa Nasthi ekkovi| pulAe / mahA kAlao kecciraM hoti, jahaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNavi aMtomuhucaM, bause jahanneNaM ekkaM samayaM, ukkoseNaM desUNA puvakoDI, niyaMThijja evaM jAva kasAyakusIle, NiyaMThe jahA pulAe, siNAe jahA buse| pulAkA bahavaH, pulAkaravena kiyacciraM kAlaM [aMtaraM] hoti, jahaneNaM eka samaya, ukkoseNaM aMtomuhutaM, evaM niyaMThAvi, avasesA sabbaddhaM / pulAgassa kevatiyaM kAlaM aMtara hoti , jahaNNeNaM // 258 // aMtomuhuttaM ukkoseNaM aNataM kAlaM, avaThThapoggalapariyahaM desUrNa, evaM jAca NiyaMThassa, siNAtassa nasthi aMtaraM, pulAgANaM kevatiyaM / | kAlaM aMtaraM hoti', jahaNNaNa ekkaM samayaM, ukkoseNaM saMkhejjAI vAsAI, evaM NiyaMThANavi jahaNNaNa, ukkoseNaM chammAso, sesANaM |Nasthi aMtaraM / pulAgassa tinni samugyAtA paNNattA, taMjahA-vedaNA kasAyA mAraNatiyA, bausapaDisevagANaM paMca, tini te ceva, viubbie teyae ya, kasAyakusIlassa cha, paMca te ceva, AhArae ya, NiyaMThassa nasthi ekko'vi, siNAtassa ekko, kevalisamu. gghaato| pulAe logassa katimAte hojjA ?, kiM saMkhejjatibhAge asaMkhejjatibhAe hojjA saMkhejjesu bhAesu hojjA' asaMkhejjesu bhAesu hojjA' savvaloesu hojjA ?, goyamA! asaMkhejjatibhAge hojjA, sesesu paDisaho, evaM jAva NiyaMThe, siNAte savvesu hojjA, | evaM bausagANavi / pulAgo khaAvasamite bhAve hojjA, evaM jAva kasAyakusIle, NiyaMThe khaie vA uvasamie vA bhAve hojjA, INT siNAte khaie bhAve hojjA,evaM puNa mANA,(pulAe Na puSvapaDivaNNayA)viyA paDivajjamANayAvi hojjA?, goyamA ! siya asthi, siya // 258 // XNasthi, jati asthi jahaneNaM ekko vA do vA tini vA,ukkoseNaM sayapahuttaM, puthvapaDivattiyA siya asthi siya patthi, jati asthi tU XAXC-CGC REETIRESEARSA dIpa anukrama [713772] [271] Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||699 758|| dIpa anukrama [713 _772] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772]], niryuktiH [422...427/420-422], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNau 20 mahAniyaMThijjaM // 259 // jahaNNeNaM ekko vA do vA tinni vA ukkoseNaM sahassapuhuttaM, vaDasAvi egasamaeNaM kevatiyA paDivajjamANayA, (siya asthi siya Natthi ) jati asthi jahaNNeNaM ekko vA do vA tini vA, ukkoseNaM sahastrapuhutaM, pumvapaDivaNNayA jahaNaNaM ukkoseNavi koDisayahutaM, evaM kusIlapaDisevagAvi, kasAyakusIlA paDivajjamANayA jati asthi jahaNaNaM ekko, ukkoseNaM sahassapuhuttaM, puvva paDivaNNayA jahaNNeNavi ukkoseNavi koDisahassapuhuttaM, NiyaMThA paDivajjamANayA jati asthi jahaNNeNa ekko vA do vA tinnivA, ukkoseNaM bAbaI [ti]sataM, khavagANaM cauppaNNA hoMti, uvasamagANa u pubvapaDivaNNayA jati asthi jahaNaNeNaM ekko vA do vA viNi vA, ukkoseNaM sayapuDutaM, siNAyA paDivajjamANayA jati asthi jahaNaNaM ekko vA do vA tini vA ukkoseNaM asayaM, paDivannassa jahaNeNa ukkoseNavi koDipuhuttaM / ete NaM bhaMte, pulAgavakusakusala Ni yaMThasiNAyANaM katare katarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesahiyA vA ?, gotamA ! savvatthovA niyaMThA, puLAgA saMkhejjaguNA, siNAtA saMkhejjaguNA, bausA saMkhejjaguNA, paDisevaNAkusIlA saMkhejjaguNA, kasAyakuzIlA saMkhejjaguNA iti // ukto nAma niSpanno nikSepaH, idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH, asati sUtre kasyAlApakAH, sUtraM ca sUtrAnugame bhaviSyati, tatrAnugamo dvividhaH sUtrAnugamo niryuktyanugamana, niryutyanugamastrividha:- nikSepaniryuktiH upodghAtaniryuktiH sUtrasparzikAniryuktiztha, yo yasya viSayaH sa pUrvoktaH, sUtrAdicatuSTayaM yugapadgacchati, ettha ya suttANugamo ityAdi, sUtrAnugame sUtramuccAryate taccedaM 'siddhANa Namo kaccA ' (699) ityAdi, siddhasyaivAdhyayanasya prakaTArthasyAdi yatkiMcidvaktavyaM taducyate-siddhArthAnAM pariniSThitArthAnAM namaskRtvA saMyatAnAM ca bhAvataH paramArthataH, dharmmavatAM tathyAM anuzAstiM zRNuta mama, ka evamAha ? - sudharmmasvAmI, AkhyAnakaprabaMdhena kathayati asthi magaddAsie rAyagihaM [272] pulakAdisvarUpaM. // 259 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||699 758|| dIpa anukrama [713 772] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772]], niryuktiH [ 422...427/420-422], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUNa 21 samudra pA0 // 260 // nayaraM, tastha seNio rAyA bihArajatAte nimgato, vihArajattA paribhaNiyA bhaNNati, tanimittaM niggateNa maMDikucchInAma cehayaM, tahiM Thito sAhU diTTo, jhANaM jhiyAyati, tattha tesiM samullAbo- raNNo sAdhussa ya, ettha ajjhayaNe vaNNijjati, prAyasaH prakaTArtha eva sa rAjA taM sAdhu dRSTvA paraM vismayaM gataH, aho asya sAdhoH rUpasaubhAgya saumyavattA kSatimukti asaMgapattA ca bhogeSu lakSyate, tasya pAdau praNamya pradakSiNaM ca kRtvA nAtidUre niSaNNaH, tato bravIti, (kathaM taruNo rUpavAn pravajita: ?, sAdhuruvAca- anA tho'haM mama suhana vidyate, anukaMpako vA tato rAjA grahasitaH, evaMguNasametasya kathaM nAtho tava na vidyate ?, ahaM tava nAtho mavAmi, sAdhuruvAca - svamapi anAtha eva mama nAthatvaM kathaM kariSyasi ?, evaM sAdho rAjadha saMvAdo varNyate, jAva viharati vasudhaM vigatpApoti bravImi nayAH pUrvavat // viMzatitamamadhyayanaM mahAniyaMThijjaM 20 // ukta viMzatitamamadhyayanaM idAnIM ekaviMzatitamaM tasya ko'bhisaMbaMdha: 1, viMzatitame nigraMtho'bhihitaH, ekaviMzatitame viviktacaryA'bhidhIyate sa ca nigraMtho viviktacaryAsahita eva bhavatIti, nAnyaH, anena saMbaMdhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM vyAvarNya nAmaniSphale nikSepe AdANapadena samudapAlijjaM nAma, arthato viviktacaryAnAmA dhyayanamidAnIM ekaviMzatitamaM nAmanikSepaM karoti 'samuddapAliya' miti, 'nikkheve' ityAdi ( 429 ) nAmAdiko caturddhA nikSepaH, nAmasthApanA dravyANi pUrvavat, mAve samudrapAlitAyurvedaMto bhAvato tu NAtantro, tato samuTThitamiNaM samuddapAlijjamajjhayaNaM, uko nAmaniSpanno nikSepa, idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH asmAdyAvatsUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM sUtraM cedaM - 'caMpAe pAlie nAma 'mityAdi ( 759 - 484 ) sUtroktamevArthaM yatpunaH niryuklikAro travIti tatpunaruktaM, tat jJApayati-- vairAgyabhAvanA yena jAyate adhyayanaM -20- parisamAptaM atra adhyayana - 21- "mahAnirgranthiya" Arabhyate [273] nikSepAH // 260 // Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [21], mUlaM [12..] / gAthA ||759...782/773-796||, niyukti : [428...442/423-436], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||759782|| A4% A A zrIuttarA na tatpunaruktaM , yatsaMyamapuSTikArameca bhavati, tathA ca Aha- 'sajjhAyajjhANatava0' gAthA // idAnImAkhyAnakaprabaMdhana | samudrapAla"cauM tasyotpattisaMbaMdhi kAraNaM cAbhidhIyate-caMpA NAma NagarI, tattha pAlitto NAma satthavAho, ahiMgato jIvArthe (di)Su padArtheSu, arahaMta20 | sAsaNarato, so anayA kayAI poeNaM patthito, maNimadharimabharieNaM, gaNimaM pUgaphalajjAtiphalakakkolAdi, samuddatIre pihuMDaM | mahA nAma nagaraM saMpatto, tattha ya vANiyaeNaM dAriyA dinA, vivAhitA ya, annayA kayAi taM paci AvaNNasacaM ghetUNa patthito | niyNtthijj| sadesassa, sA samuddamajjhami pasavatI puttaM piyadasaNaM lakkhaNajutaM, tassa samuhapAletti nAmaM karyapaMcadhAIhiM parikkhino priv||261|| vaDDhati, bAvattarikalApaMDito jAto, tato juSyaNapattassa kularUvANusarisa causadviguNopetaM rUciNInAmabhAriyaM ANAveti, so rUviNIe sahito doguMdao va devo bhujati bhoe nirubbiggo| aha annayA kayAI so oloyaNacihite pAsati(nagara),vajhaM NINi | jjaMtaM pAseti, taM daNaM sannI vivegI gANI saikiyadakkiyANaM kammANaM jANatI phalavivAga, carittAvaraNIyakammANaM khaovasame-15 NaM ca saMbuddho saMvegamaNuttaraM ca saMpatto ApucchiUNa jaNaNiM Nikkhato, khAyakittIo, kAUNa tavaccaraNaM bahUNi vAsANi sodhUya-1* kileso taM ThANaM saMpatto jaM saMpattA Na soyaMti, epo'rthaH sUtre'bhihita eva, tathApi niyuktikAreNAbhihitaH, dviddhaM subaddhaM bhavatIti / idAnI sUtre yatkicidvaktavyaM tadbravImi 'jahittu srgNth'|| (759-686) // ityAdi,'ohAkUtyAge' tyaktvA asadgranthakarma azobhane karma azubhakarmagatibandhAtmaka, narakatiryagyoniprAyogyamityarthaH, taM, mahAn klezo yasmin taM mahAkleza, mahA moho yasmistanmahAmoha, kRSNaM kRSNalezyApariNAmi, bhayAnaka, asadgranthaM tyaktyA saMyamapayoye sthitvA zrutadharma abhiruci chA karoti, vratAni-mahAvatAni, zIlAni ca uttaraguNAni, tAni ca abhirocayati, tathA parISahA sahati ahiMsayanityAdi, sabvehiM dIpa anukrama [773796] laka-% % ES % [274] Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12..] gAthA ||759 782|| dIpa anukrama [773 796] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [21], mUlaM [12..] / gAthA ||759...782/773-796]], niryuktiH [428...442/423-436], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra -[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH 21 samudrapA0 // 262 // zrI uttarA0 2 bhUtehiM ityAdi gatArthA / 'kAleNa' ityAdi 772-687) kAle kAraNabhUtena yad yasmin kAle karttavyaM tat tasminneva samAcarati, cUrNI svAdhyAyakAle svAdhyAyaM karoti, evaM pratilekhanAkAle pratilekhayati, vaiyAvRtyakAle vaiyAvRtyaM, upasargakAle upasarga, apavAdakAle apavAdaM karoti, rASTraviSaye Atmanazca balAvalaM jJAtvA siMha iva sAdhvasajAdeta (so) na trAsaM gacchati, vAGmAtrameva idaM, asatyamapi na ciMtayati, sa tatra gacchati, evaM sarvArtheSu rAgadveSAtmakeSu dRDho bhavati / 'uvedamANI' ityAdi (773-487) upekSAM kurvan parivrajati, priyamapriyaM sarva samAnaM sarvakAryeSu abhirocayati, apavAdaM na sarvakAlameva rocayatItyarthaH, na cApi pUjAyAM sati karoti, na ca parApavAdaM karoti / 'aNegachaMdA' ityAdi ( 774 ) yAvatparisamAptaM, chando'bhiprAyaH, anekAbhiprAyA iha mAnaveSu dRzyante, rAgadveSAtmako yasteSvaniSTeSu dveSaM karoti sa karmmabandhako bhavati, ke ca te 1, bhayAnakAH- bhairavAH, tatra tasmin manuSyaloke upagacchanti divyA mAnuSyAH tairavA vA, tathA parISadA aneke udayaM gacchati yatra sIdanti kAtarAH, sa bhikSustatra na sIdati, saMgrAmamadhye iva hastirAjA, parIpahA vizeSyante, zItoSNadaMzamazakAdayaH, AtaMkA- rogAH, te ca nAnAprakArAH spRzaMti tAn, akakara:- anAkrandaM, adhiyAseti, rAjasaiH purAkRtAni karmANi kSapayati, pradAya rAgaM ca dveSaM ca ajJAnaM ca vicakSaNo bhikSuH, meruryathA vAyunA na cAlyate, evaM parIsahopasargeryethA na cAlyate tathA karoti, tathA nAtyarthamunnatena na cAtyarthamavanatena kiM ? - yugAntarapralokinA gantavyaM, maharSiNAma mahAntaM vA eSate yaH sa maharSI, mokSArthItyarthaH, na pUjAyAM saktiM karoti, na cApavAdaM karoti, kintu RjubhAvaM pratipadyate sa evaMvidhaH nirvANamArgamupaiti / 'saMyame araharaisa he0 ' / / 779-487 / / saMyame aratiH asaMyame ca yA ratiH tAM sahati, saMstavo vacanasaMstavaH saMvAsazca tacca tyajati, akarttavyeSu virataH, sa AtmasahitaM karoti, pradhAnazca bhavati, [275] samudrasya sAdhutA // 262 // Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [22], mUlaM [12..] / gAthA ||783...831/797-846||, niyukti : [443...450/437-447], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka cUrNI / [12...] gAthA ||783831|| - paramArthapadAni-jJAnadarzanacAritrANi, teSu tiSThati, mithyAdarzanAdIni zrotAMsi chinmAni-apagatAni tasya, na kvacit mamIkAra, rathanemi zrIuttarA tataH na kiJcana vidyate tasya / 'vivittaanni||780-487aastriipshupnnddkvivrjitaani layanAni sevati, tAnyeva vizeSyante, aka- nikSepAdi | tamakAritamasaMkalpitAni saMyamopaghAtavirahitAni pUrvaRSibhiH AcIrNAni sevati, tathA parISahAMzca sahati, zobhanaM jJAnaM sajjJAna, 22 rathanemIyaM sajjJAnena upagataH maharSiH, nAsya uttaro vidyata ityanuttaraM, sarvapradhAna ityarthaH, taM anuttaraM dhammasaMcayaM parecA mUlaguNajJAnadhArI | bhrAjate sUrya iva antarikSa, sa evaMguNaviziSTaH zubhAzubhakarmavipramuktaH saMzuddhajJAnadarzanadharaH tIsaMsAraM samudramiva samudrapAle | ||26||1apunnaagmN gatiM gatotti, iti parisamAptI, nayAH pUrvavat, bravImyAcAryopadezAt / / ekaviMzatitama adhyayanaM samApta / / ukta ekaviMzatitama, idAnIM dvAviMzatitama, tasya ko'bhisambandhaH ?, ekaviMzatitame viviktacaryA'bhihitA, dvAviMzatitame | | vRti(dhRti)zcaraNaM ca varNyate,sA ca viviktacaryA dhRtimatA caraNasahitena ca zakyate kartum,anena sambandhenAyAtaspAsyAdhyayanasyAnuyoga dvAracatuSTayaM pUrvavaddhyAvarNya nAmaniSphanne nikSepe rahaNemijjaMti-'rahanemI nivekkhavo0 // 443 / / 444 // 445-488 // ityAdi | | gAthAtrayaM gatArtha, tatra ko'sau hari(raha) NemI?, tasyotpattiH gAthAnusAreNaiva ca vijeyA,sivatti devI aNojjaMgI,kimuktaM bhavati?-1 anupamAGgI, prathamAjI ityarthI, rahanemissa cattAri barisazate gihatthattaM, ega parisaM chaumatthe, paMca varSazate kevalI, ukto nAmaniSpanno nikSepaH / idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH, asmAt yAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM, sUtraM cedaM-'soriyapuraMmi nayare' // 783-491 ||ityaadi, sarva gAthAnusAreNeva NeyaM yAvat 'jahA se purisottamo' tti bemi, nayAH pUrvavat, pravImyAcAryopadezAt, // 26 // dvAviMzatitamamadhyayanaM rahanemijaM samAptam // 14--- dIpa anukrama [797846] 4 adhyayanaM -21- parisamAptaM atra adhyayana -22- "rathanemiya" Arabhyate adhyayanaM -22- parisamAptaM [276] Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [23], mUlaM [12..] | gAthA ||832...920/847-935||, niyukti: [451...457/448-454], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||832920|| kezigauta zrIuttarA uktaM dvAviMzatitama, idAnIM trayoviMzatitama, tasya ko'bhisambandhaH, dvAviMzatitame dhRtizcaraNaM ca varNita, sA dhRtirdharme || kezigautama cUNA kartavyA, caraNaM punazcAritradharma eva, anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvapaM nAmanipphaNNeda samAgamaH 23 / nikSepe kesIgotamijjati - 'nikkhevo goamaMmI caukkao' // 451|45216453-498 // ityAdi gAthAtrayaM gatArtha, ukto nAmaniSphaNNo nikSeSaH / idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH, asmAd yAvat sUtraM nipatitaM tAvadoddhavya, satraM cedaM-'jiNe pAsa-18 // 264 // tti NAme' ityAdi (832-499) sarva hRdi vyavasthApya yatkicit vaktavyaM taducyate, asya pArzvasvAminaH kezI nAma ziSyo, jJAna caragasaMpanno bahuziSyaparivAraH zrAvastyAM tiMdukanAma udyAnaM tatra samavasRtaH, atha tasminneva kAle barddhamAnasvAminaH ziSya iMdra bhUtI gautamagotraH, tasyaiva nagarasya bahiH koSThakaM nAmodyAnaM tatra sthitaH, dvAvapI atyartha lInau, manAvAkkAyaguptAvityarthaH, susamAhitI, jJAnAdisamAdhiyuktAvityarthaH, ubhayorapi ziSyANAM cintA samutpannA-tulye tIrthakaratve kimiti zikSopAdAnanAnAtvI, atha tau tatra vijJAya zikSANAM pravitarkitaM samAgamakRtamatIko dvAvapi kezigotamau pUrvataraM jyeSTha itikRtvA kezI gautamaH prati / vinayAd yAvad ziSyaparivRto tiMdukodyAnamupagataH, tasyedAnI kezyAcAryaH (sya) anurUpa pratipattiM kartumudyataH, palAlAMkuzatRNAni ca 3 sAdhuprAyogyAni bhUmau niSadyAdupari niSA padApayati, to kaizIgautamau bhrAjete caMdrasUryasamaprabhau / tau samAgato jJAtvA bahavaH pApaMDA gRhasthA devadAnavAzca samAgatAH, tayoH kila vivAdo bhaviSyati, tataH kezI gautamaM pRcchati, gautamo'pi kezI bravIti, pRccha pRcchasveti, yamA-mahAvratAni, tava tatra pArzvasvAminA catvAri mahAvratAni abhidhIyate, tAni varddhamAnasvAminA paMca, eka-18 // 26 // | kAryapravRttAnAM kimiti visaMvAda, kArya mokSaH, kazimevaM huvANaM gautamaH sa prajJAyate prajJA prajJayA-jJAnenAlocya tatvAtatyAnAM ca dIpa anukrama [847935]] A-CORRC-R atra adhyayana -23- "kezigautamiya" Arabhyate [277] Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||832 920|| dIpa anukrama [847 935] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [23], mUlaM [12.. ] / gAthA ||832... 920/847-935||, niryuktiH [451...457/448-454], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 caNa 23 kezigata0 // 265 // padArthAnAM vinizcayaM Alocya dezakAlAnurUpaM dharmaM kathayati tIrthakarAH, kiM tadvipratyayakAraNaM 1, taducyate, dvAdaza kAraNAni, sUtroktA ni) eva niyuktikAreNa proktAni, 'sikkhA kyA ya' ityAdi ( 455-6 - 7 ) gAthAtraya saMgRhItAni, zikSApadAni paMca mahAvratAni catvAri kimityabhihitAni prathamaM tathA liMgadvividhyaM kimiti dvitIyaM, AtmA kaSAyA iMdriyANi ca zastraM tattRtIya, pAzAnAM avakarzanaM, vRttIcchedane pAzAnAM chedanamityarthaH, rAgadveSAdayaH pAzaH, caturthaM taMtUddharaNabaMdhane, taMtu-bhavalatA uddharaNaM-nAzanaM tad baMdhane kRte bhavalatA udhRtA) bhavati, agnividhyAyanaM ca paMcamaM, agniH kaSAyaH nirvApaNaM zrutaM zIlaM ca6, duSTAzvo manaH7, pathaH samyagjJAnadarzanacAritrANi tasya parijJAnaM 8, mahAparizrotAni midhyAdarzanAviratipramAdakapAyayogAH teSAM nivAraNaM 9, saMsArAvasya pAragamanaM 10 tama:- ajJAnaM tasya vighATa prakAzakiraNaM 11, mokSasthAnasya upasaMpadA, mokSasthAnaprAptirityarthaH 12, evametAni dvAdaza sthAnAni sUtre vyAkhyAtAni purimANa duvvisojjho u ityAdi, prathamatIrthakara ziSyANAM durvizodhyaH saMyamaH, RjujaDatvAt, pazcimatIrthakara ziSyANAM duranupAlakaH saMyamaH, vakrajaDatvAt, madhyamatIrthakara ziSyANAM RjuprajJatvAt suvizodhyaH sukhaM cAnupAlayaH, ato- anena kAraNena dvidhA prklpitH| sAdhu gotama' ityAdi, sarvatra pRcchA uttaraM ca boddhavyaM, tathA a (sa) celako madhyamatIrthakaraiH, sa ( a ) calakaH prathamapazcimairdharmaH pradarzitaH, liMgadvaividhye'pi idameva kAraNaM, tathA ca saMyamayAtrArthamAtraka (grahaNaM) agrahaNaM bhavitavyamiti, paramArthatastu jJAnadarzanacAritrANi mokSakAraNaM, na liMgAdIni evaM dvAdazasu kAraNeSu vyAkhyAteSu kezyAcAryo gautamasya stutiM karoti, sAdhu gomata! pannA le, chinno me saMsao imo namo te saMsyAtIta !, sanyasattamahodahI // 916 / / evaM tu saMsae chinne, kesI ghorprkkmo| vaMditu paMjaliuDo, gotamaM tu mahAmuNI // 917|| paMcamahavvayajuttaM, bhAvato [278] vipratyayakAraNAni // 265 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [24], mUlaM [12..] | gAthA ||921...947/936-962||, niyukti : [458...462/455-459], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA |921947|| cUrNI 24 // 266 // shriiuttraapddivjjiyaa| dhammaM purimassa pacchimaMmi magge suhAvahe // 918 // tositA parisA savvA, sammatte pjjubtthiyaa|151 samitayaH saMjutA te padIsaMtu, bhagavaM kesiigautm|920-512shaatti bemi| nayAH pUrvavat, prviimiityaacaaryopdeshaa,tryoviNshtitm| pravacana uktaM bayoviMzatitama, idAnI caturviMzatitama, tasya ko'bhisaMbaMdhaH ?, trayoviMzatitame dharmo vyAkhyAtaH, sa dharmaH sami-|| mAtirApti vinA naiva bhavati, tAtha caturviMzatime vyAkhyAyate, anena saMbaMdhenAyAtasyAsthAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavadyAvaye || nAmaniSpane nikSepe samitIu-samitayaH paMca tisro guptayaH etAH pravacanamAtaro'bhidhIyaMte, tatra pravacanazabdasya tAvanikSepaH 'nikkhevo pavayaNami gAthAdvayaM (458-9 / 514) vyatiriktaM kutIthiMkapravacanaM, bhAvapravacanaM dvAdazAMgaM gaNipiTakaM, piTakazabda: ma samudAyavAcI, procyate asmin jIvAdayaH padArthA iti pravacanaM / idAnI mAtRzabdasya nikSepaH 'mAtaMmi u nikkhevo ityAdi gAthAdvayaM (460-61514) vyatirikta bhAjane dravyamAtaM, sthitamitparthaH, bhAve samitiguptiSu pravacanai mAta, sthitamityarthaH, 'asu I' ityAdi(462.514)gatArthA,uktonAmaniSpanno nikSepaH,idAnI sUtrAlApakasyAvasaraH, asmAdyAcI sUtraM nipatitaM tAvaddha-4 ktavyaM, sUtraM cedaM aTTha upavayaNamAtA ityAdi gAthAtrayaM(921-23515,gatArtha, AlaMbaNena'gAthAdvayaM 924-5|516)iiryaasmitirbhidhiiyte, 'Ira gatipreraNayoH Ira gatI, gaMtavyaM gamanaM, tat kAraNaparizuddhaM vaktavyaM, tadyathA-AlaMbanena kAlena mArgeNa upayuktena ca, AlaMbanena kAraNena, caityavaMdanaAcAryAdiprayojanazarIraciMtAdinA kAraNena gamanaM kartavyaM, na hi ninimitta, tathA Agame'pya- 26 bhihitaM 'jAva NaM ayaM jIve eyati veyati calatI'tyAdi, kAlena yadyasmin kAle karttavyaM tasminneva karoti, yathA bhikSAkAle | mikSArtha paryaTati, evaM sarvakAle maMtavyaM, mArgeNa saMyamopaghAtarahitena gaMtavyaM, yatnena yugAMtarapralophinA upayuktena gaMtavyaM dIpa anukrama [936 962 adhyayanaM -23- parisamAptaM atra adhyayana -24- "pravacanamAtR" Arabhyate [279] Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||921 947|| dIpa anukrama [936 962] + cUrNi:) bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH mUlaM [12.. ] / gAthA ||921...947 / 936- 962||, adhyayanaM [24], niryuktiH [458...462/455-459], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNI 24 pravacana0 // 267 // iMdriyArthAvyAkSiptena gaMtavyaM, na ca svAdhyAyaM kurvatA gaMtavyaM tanmUrttinA tadeva puraskRtya gaMtavyaM / idAnIM bhASAsamitiH- kohe mANe ya ityAdi gAthAdvayaM / 929-30 / 517) krodhAdivirahitena upayuktena bhASA bhASaNIyA, tathA coktaM- "puvyaM buddhIe pAsecA, pacchA vakamudAhAre" idANI eSaNAsamitiH 'gavesaNA ya' ityAdi gAthAdvayaM ( 931-21517) anveSaNagrahaNaparibhogeH tribhiH kAraNairAhArarupadhizayyA vizodhayet, udgamotpAdanA ca gaveSaNA'bhidhIyate, tataH grahaNaM, tataH paribhogaH, caukaM vizodhayet, saMyojanA pramANaM aMgAraH dhUme kAraNe c| idAnImAdAnanikSepaNAsAmatiH "oho vahiduggahitaM" ityAdi gAthAdvayaM (933-4) dvividho upadhiH -auSiko aupagrahikatha, imaM vidhi prayuMjIta pUrva cakSuSA pratilekhya pazcAdyatnena mRdunA prmaarjyet| idAnIM pratiSThApanA samitiH- 'uccAraM pAsavarNa' ityAdi gAthA (935/518) gatArthaM / uktAH sabhitayaH, idanIM guptayo'bhidhIyate, manoguptiH vacana guptiH kAya guptiriti, tatra manoguptizcatuH prakArA, satyA mRSA satyAmRSA asatyAmRSA ceti caturvidhA manoguptiH, saMrabhasamAraMbhAtmakaM satyaM na ciMtayati, evaM satyAmRSaM na ciMtayati, | 'saMkalpaH saMraMbhaH paritApakaro bhavet samAraMbhaH / AraMbhaH vyApattikaraH zuddhanavAnAM tu sarveSAM // 1 // evaM vAgguptiriti vijJeyA, idAnIM kAyaguptiH'ThANe nisiyaNe' ityAdi gAthAca ukaM (944-7/520) sthAnaM kAyotsargAdi, niSIdanaM tvagvarttanaM UrdhvaM laMghanaM ullaMghanaM, utkSepaNaM vikSepaNaM cetyarthaH, idriyANaM yuMjanaM, sthavirakalpe jinakalpe vA sthitaH samAraMbha AraMbha vA kArya varttamAnaM nivarttayet yatnena, samitayazraraNasya pravarttane, guptayaH azubhanivRttaye, tA etAH pravacanamAtaro yaH samAcarati saMsArAdvimucyata iti, nayAH pUrvavat // | mArgAkhyaM 24 // idAnIM paMcaviMzatitamaM tasya ko'bhisaMbaMdhaH, caturviMzatitame samitayo guptayazva vyAvarNitAH, paMcaviMzatitame brahmaguNA vyAvarNyate, tacca brahma samitibhirguptibhirvinA naiva bhavati, anena saMbaMdhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAra catuSTayaM pUrvavaddhyAvarNya nAmaniSpatre' adhyayanaM -24- parisamAptaM atra adhyayana - 25- "yajJIya" Arabhyate [280] guptayaH // 267 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [25], mUlaM [12..] | gAthA ||948...991/963-1006||, niyukti : [463...482/460-479], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: zrIuttarA prata sUtrAMka [12...] gAthA |948991|| cUrNI | yajJIyA0 // 26 // nikSepe jaNyAijja,Nikkhekevo japaNaMmI'tyAdi gAthAdvayaM(463-41521)vyatiriktaM brAhmaNAdInAM jayanaM,bhAvayannaH tapaHsaMyamAnuSThAna, jayaghoSasya | adhyayananiruktagAthA 'jayaghosA' ityAdi (465|521gtaarthaa / ukto nAmaniSpanno nikSepaH, idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH, - vairAgyaM | asmAd yAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM, sUtraM ceda-'mAhaNakulasaMbhUto (948523 ityAdi prAyasaH gatArtha, tathApi yatkiMcidvaktavyaM | taducyate,yathA idaM pravRtta tathA kathyate-bANArasIe nagarIe do vippA mAyaro ya, jamalA''sI,jayaghoso vijayaghoso, tattha jayaghoso | pahAtuM gato gaMga, tattha pecchati sappeNa maMDukaM gasijjaMta, sappo'vi majjAreNa chano, majjAro sappaM akkamiDaM Thito, tathAvi sappo / maMDukaM ciJcayaMta khAyeti, majjArovi sappaM caDhappaDamANaM khAyati, te aNNamaSNaghAtA ityAdi sarvA niyuktigAthA gtaarthaa,jaayaaii| |jayanazIlaH, 'jamajannati (yama)tulyo yamayajJaH, mAraNAtmakA, iMdriyagrAmaM nigRhNAti, samyagdarzanAdimArgagAmI, atha tasmin kAle | jayaghoseNa yajJaH prastutaH, tato'sau (vi)jayaghoSaH mAsakSapaNapAraNa ke bhikSArtha samupasthitaH, tenAsau pratiSiddhaH, na te dAsyAmi bho| | bhikSA, ye ca vedavido viprA, ye ca yajJasya yAjinaH / jyotiSAMgavido ye ca, ye ca dharmasya paargaaH||1|| ye samarthAzca uddhartu, AtmAnaM! parameva vaa| teSAmidaM tu dAtavyaM, annadAnaM hitaiSiNAzatattvaM vedamukhaM vakSi yajJAnAmapi yanmukha / nakSatrANAM mukhaM yacca, dharmANAM cApi ynmukhN||3|| ye samarthAzca uddhA, AtmAnaM parameva vaa| tenApi tvaM na jAnIpe, atha jJAnI tato bhnn||4|| asyAkSepasya uttaraM dAtuM azaktaH, tato'sau saparivAraH bravIti-bhagavan brUhi sarva yathA tathA, agnihotramukhA vedA, yajJArtha vedasA mukhaM / nakSatrANAM mukhaM caMdraH, dharmANAM kAzyapo mukhaM // 1 // rAhumuktaM yathA caMdra, namasyaMti ajAnakAH / evaM vedavidaH kecita, brahmatatvaM na jAnate ||258 // J // 2 // yo gRhAnirgatassan na punastatraiva sajjati, yazca pravajan na zocati, AcAryavacane ca ramate, rAgadveSau ca na kurute, taM vayaM ACCASCA-naka dIpa anukrama [9631006] SIDASHIER-Back [281] Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [26], mUlaM [12..] / gAthA ||992...1058/1007-1043||, niyukti : [483...489/480-486], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||9921058|| ---%E zrIuttarA karmabrAhmaNaM prANAtipAtAdivirata, vayaM imaM prAmaNa pazubaMdhAdipApakarmarahitaM, nirataM na ta prAmaNaM namaH, evaM jayaghoSeNa vi- jayaghoSasya vairAgyaM cUrNI 4 jayaghopo bhavati pratipAditaH, tasyaiva sakAze prabajitaH, tapaH kRtvA 'svavittA puvvakammAI'ityAdi gatAthoM: (9911531) nayAga 26 pUrvavat / / japaNaijjaM nAma paMcavIsaimamAyaNaM / / sAmAcArI uktaM paMcaviMzatitama, idAnI padaviMzatitama, tasya ko'bhisaMbaMdhaH, paMcaviMzatitame bramaguNA vyAvarNitAH, pavizatitame saamaa||269|| cArI, brahmaguNAvasthitena avazyameva sAmAcArI karaNIyA, anena saMbaMdhenAyAtasyAsyApyadhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavayAvarNya || nAmaniSpane nikSepe sAmAcArI nikamvevo sAmaMmi'ityAdi gaathaadvyN(483-4|533)vytiriktN kSIrazakerAdInAM sAmabhAvo,bhAvasAmaM icchAmicchAdika, AyAre nikkhevo'ityAdigAthAtrayaM 487-8-9 / 533 vyatirikto nAmAdi,nAmane tiNisalatA,dhovane haridrArAgaH, pravAsane kapillakAdi,zikSApane zukasArikAdi,sukaraNe suvarNAdi labdhi(dadhnA sA guDA,epa dravyAcAra, bhAve dazavidhasAmAcAryA caraNaM, ukto nAmaniSpano nikSepaH,idAnI sUtrAlApakasyAvasaraH,asmAdyAvat sUtraM nipatitaM tAvaktavyaM, sUtraM ceI 'sAmAyAri pava kkhAmi'ityAdi(992-534) sarva prAyaH gatArtha,tathApi yat kiMcidvaktavyaM taducyate-divA pauruSipramANaM chAyayA jJAyate,AsADhamAse | ityAdi prayogeNa,rAtrI punaH kathaM nAtaM tad, ucyate,yamakSatra rAtri parisamApayati tasminakSatre caturbhAge sthite prathamapraharaH kAlika zrute tasya tasmin svAdhyAyaH kriyate, tasminneva nakSatre Nabhomadhye sthite arddharAtraH, tasmiyeva nakSatre caturbhAge zepasthite patrimaH ||269 // praharaH,dazavidhA sAmAcArI cakravAlasAmAcArI na atrAbhihitA, (ogharUpA ca ) tau ca AvazyakAnusareNa jJAtavyAviti, nayAH pUrvavat, SaDviMzati-tamaM sAmAcArInAmakaM samAptaM / / -- - dIpa anukrama [10071043] - - - adhyayanaM -25- parisamAptaM atra adhyayana -26- "sAmAcArI" Arabhyate adhyayanaM -26- parisamAptaM [282] Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [27], mUlaM [12..] / gAthA ||1044...1060/1059-1075||, niyukti : [490...498/487-495], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03) uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata 27 sUtrAMka [12...] gAthA ||10441060|| zrIuttarA idAnI saptaviMzatitama, tasya ko'bhisaMbaMdhaH, paDviMzatitame sAmAcArI abhihiteti saptaviMzatitame azaThatA vyAvarNitA, nikSepAdi cUNAlAca sAdhunA sarvaprayojaneSu kartavyA, anena saMbaMdhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavayAvapa nAmaniSpane nikSepe | zakSaduSTatA khalukijjami' ityAdi gAthAdvayaM (490-1548) vyatirikto balIpardo mAyI, khuluMkA galI marAlo zaTho pratilome avinIta A khaluMkIye . jAma ityAdi ityekArthaH, bhAva khaluko pratilomo, sarveSu mokSaprayojaneSu khalaprakAra 'abadAlI' ityAdi (452-548) abadAlI skaMdhAnuyugaM yotraM ca | // 270 // suviNNAsati, unnasati, yotraM yugaM ca bhAMDaM bhanakti, utpathena gacchati, viSathena-viSameNa pathA gacchati,'jaM kiradavva gvujja'ityAdi gAthAdvaya(493-41548)gatArtha, 'daMsamasaka' ityAdi (4951548)daMsamasakatulyA jAtyAditudanasIlA,jalUkatulyA doSagrAhinaH, 5 kapikatulyA asamAdhikAriNaH, tIkSNA' nistriMzA mRdavaH- atyaMta ajJAH caMDA-roSaNAH mArdavikA atyaMtamalasA, ete bhAva-18 khalukA / 'je kira gurupatiNIyA' ityAdi gAthAtrayaM 496-7-81548)gatArtha,ukto nAmaniSpanno nikSepaH, idAnI satrAlApakasyA-11 vasara, asmAdyAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM,sUtraM caMda-'thare gaNadhare gagge'ityAdi (1044 550) sthirIkaraNAt sthavisa, gaNa dhArayatIti gaNadharaH-gaNI, gacchaAcArya ityartha , gargasagotra iti, manyate trikAlAvasthitaM jagaditi muniH, vizArada hetoH, saMgraho. jApagrahakuzala ityarthaH, gaNibhAvaM prati AkIrNaH, sutarAM AcAryaguNopetaH, jJAnAdisamAdhikArakaH, sa idAnI AcAryaH ziSyasyopadezaM dadAti-bahana-rathAdi tasmin yuktasya valIvardAdehita yAtavyopadezaH abhivarttate, atha na vahate tat tasyaivAzobhanaM bhavati, 11 evaM ziSyasyApi saMyamayogAn samyagvahataH saMsAracchedo bhavati, yaH punaH saMyamayogeSu avinItAna khaluMkAn yojayati asau vidhi-18 / 27011 codanAmapi kurvan klizyati, asamAdhiM ca labhate, lAghavaM ca prAmoti, vakSyamANavalIcardasadRzAH kRziSyA bhavaMti, te ca ime dIpa anukrama [10591075]] tayaRTA atra adhyayana -27- "khaluMkiya" Arabhyate [283] Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA // 1044 1060|| dIpa anukrama [1059 1075] bhAga-7 "uttarAdhyayana" - mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [27], mUlaM [12..] / gAthA ||1044...1060/1059-1075]], niryuktiH [490...498/487-495] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUNa 28 mokSamArga.! // 271 / / - 'evaM sati pucchami ' (1047-552) ityAdi gAthA sarvA. ekaM balavardavizeSaM pucche pIlayati, anyamabhIkSNaM tudayati, anyadatastatra duSTastatkAraNaM kRtvA pArzvasthaM ullaMghya nazyati, evamAdi kiyat varNayiSyAmi, yAdRzAste duSTabalIvardA duSTazikSA api tAdRzA eva, dharmmayAne vA yojitA bhajyante dhRtidurbalA ebhiH kAraNamaijyante, riddhirasasAtAgurutvAt, sabalazIlatvAt, krodhanatvAt, bhikSA lasikatvAt, svapakSaparapakSamAna bhI rukatvAdbhajyante, anyaiH anuzAsyamAno'pi antarabhASayA doSodghaTTanAn kurute, AcA ryANAM vacanaM pratikUlayati kathaM ?, kvacit preSyamANo bravIti nAsau mamaM jAnAti, athavA nAsau mama dAsyati, athavA nirgatA sA evamahaM manye, anyaM tatra zreSyatAM, preSyamAno pratikUlayati, tataH svacchandI sukhaM viharati, rAjaveSTimiva manyamAno bhRkuTiM kurvati, AcAryeNa vAcitA saMgRhItA bhaktapAnena poSitA jAtapakSA palAyaMte haMsA iva dizo dizaM tato AcAryA vicitayaMtikhalukaiH saha samAgataH kiM mama duSTaziSyaiH ?, AtmA me'vasIdati-' yAzA mama ziSyAratu, tAdRzA galigaIbhA / galigardabhaM parinyUjya, dRDhaM gRhNAtyasau tpH||1|| AcAryaH mRdugaMbhIrasusamAhitaH zIlasamAhito viharatIti, nayAH pUrvavat / saptaviMzatitamaM samAptam // uktaM saptaviMzatitamaM idAnImaSTAviMzatitamaM tasya ko'bhisambandhaH ?, saptaviMzatitame azaThatA vyAvarNitA, aSTAviMzatitame mokSamArgo'bhidhIyate, mokSamArgo'zaThasyaiva bhavati, anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavadvayAvarNya nAmaniSpanne nikSepe mokkhamaggagatI 'Nikkhevo mokkhami0 / / 499-500-655 / / ityAdi, gAthAdvayaM jJabhavyanyatirikto nigalAdiSu, bhAvamokkho ahikammamukako nAthacyo bhAvamokkho, 'nikkhevo maggami0' // 501-2/255 / / ityAdi gAthAdvayaM vyatirikto jale sthale vA, bhAvabhAgoM jJAnadarzanacAritrANi, 'nikkheyo u gatIe0 ' // ityAdi gAthAtrayaM ( 503-4 5 ) vyatiriktaM jIvAnAM adhyayanaM -27- parisamAptaM atra adhyayana - 28- "mokSamArgagati" Arabhyate [284] nikSepAdi zaikSaduSTatA ca // 271 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [28], mUlaM [12..] / gAthA ||1061...1096/1076-1111||, niyukti : [499...505/496-502], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata * zrIuttarA cUNauM 40-% .9 sUtrAMka [12...] gAthA ||10611096|| samyaktvA // 272 // pudgalAnAM vA gatiH, bhAvagatI paMcaprakArA, mokSagatIe adhikAro, ukto nAmapino nikSepaH, idAnI sUtrAlApakasyAvasara, nikSapAda asmAd yAvat sUtraM nipatitaM tAvadbhaktavyaM, sUtraM cedaM- 'mokvamaggagati tacca0 // 1061-556 / / ityAdi, sarva prAyaH prakaTArtha,zikSaduSTatA tathApi yatkiMcid ktavyaM taducyate, cattAri kAraNA jJAnadarzanacAritratapAMsi catuSTayamapi, jJAnadarzanalakSaNaM kathaM ?, yena jJAnadarzanAbhyAM binA AtmabhAvaM na labhaMta, guNAnAmAzrayo dravyaM, jIvadravyasya jJAnAdayo guNAH, ajIvadravyasya rUpAdayaH guNA, dravyAsRtAH paryAyAsutAca, paryAyAH guNAzritAzca, dharmAdharmAkAzAni ekadravyAnI,na teSAM svataH pradezakalpanA vidyate,jIvAH pudgalAH kAlAva anantAni,vartanAlakSaNaH kAlaHcAlayuvAvRddhatvAdibhilakSaNalakSyate,pudralalakSaNaM tatrAndhakAraAtapodyotAdIni, paryAyalakSaNaM ekatvaM pRtha tvaM ekadvivyAdikA saMkhyA saMsthAna-AkAravizeSaH, saMyogaviyogI, devadattasya gRheNa saha sambandhaH saMyogaH, tasmAd viyogo vibhAgaH, jIvAdayastathyAH padArthAH, tatvA(dhyA)nA bhAvAnAM nisargAdadhigamAdvA zuddhAnAM ruciH samyagdarzana, tadazaprakAraM nisargAdi,4 hai kathaM lakSyate, tacAnAM bhAvAnAM guNotkItanena samyagjJAnAnuSTAnena vyApanakudarzanavarjanena ca lakSyate, samyagdarzanavirahitaM cAritraM na bhavati, darzana tu cAritravirahitamapi bhavati, tathA jJAnaM ca darzanarahitaM na bhavati, jJAnenApi vinA cAritraM na bhavati / jJAnAdiguNavirahitasya mojo na bhavati, amuktasya ca nivRtirnAsti, sukhaM nAstItyarthaH, jJAnAdInAM viSayaM pradarzayati jJAnena sarva 11 hai| padArthAn jAnAti, darzanena tAneva addhatte, cAritrAvasthitasyApUrvapApagrahaNaM na bhavati, tapasA pUrvopAttasya karmaNaH kSayaM karoti / / // 272 // nayAH pUrvavat // aSTAviMzatitamaM mokSamArgagatinAmakamadhyayanaM samApta // uktaM aSTAviMzatitama, idAnImekonatriMzattama, tasya ko'bhisambandhaH?, aSTAviMzatitame mokSamArgo'bhihitaH, ekonatriMzattame avazya-| dIpa anukrama [10761111] 11 adhyayanaM -28- parisamAptaM atra adhyayana -29- "samyaktva parAkrama" Arabhyate [285] Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) / bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra adhyayanaM [29], mUlaM [13-88/1112-1188] / gAthA ||1097-/1112-1188||, niyukti : [506...512/503-509], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata zrIuttarA sUtrAMka [13-88] | gAthA ||1097|| 30 mA 444X % dIpa 18| mevApramAdaH karaNIyaH, sa eva mokSamArgaH, anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavat vyAvarNya nAmaniSpa se | saMvagAdi cUreM | nikSepe appamAdajjhayaNati, AdAnapadenedamadhyayana samyaktvaparAkramamabhidhIyate, gauNI saMjJA apramAdazrutAmati, anye tu vItarA-18 gazrutamiti, tatra dravye patrAdilikhitaM, athavA vyatiriktaM sUtraM paMcaprakAra-aMDajAdi, ukto nAmaniSphaNNo nikSepaH, idAnI sUtrAlA-1 tapomArga. pakasyAvasara,asmAdyAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM,satra ceda-sutaM me AusaM! teNa(13sU0572)mityAdi sarva, samyaktvasahitasya | parAkramaH samyaktvaparAkramaH, parAkramaH- utsAho, vakSyamANeSu prayojaneSu utsAhaH karaNIyaH, pratyekakAraNAni siddhayanti, saMsAre // 273 // sthitazca bhavati saMcinaH, 'opijI bhyclnyo| saMsArodvignA, uktaMca- yathA mRgA mRtyubhayasya bhItA, udvignavAsAna labhanti nidrAm / evaM budhA jJAnavibodhitAtmA, saMsArabhItA na labhanti nidrAM // 1 // " saMvegana kRtena ko guNo bhavati , taducyate-' saMve-| gaNaM bhaMte! (jIve) kiM jaNayati?, goyamA! saMvegaNaM rUddhA jaNayati'(15sU0598 evaM sarveSu padeSu pucchAnivandhanaM vAcyaM,nivve-2 teNa sAtAsaukhyAt gRhasvajanabandhAca nirvedaM karoti, nirvinaH san dharme udyamaM karoti, bhAvasatyaM pratilekhanAdikriyAM yathoktA | samyagupayuktaH karoti, yogA-manovAkkAyAH, satyamanoyogaH kartavyA, nAsatyamanoyogaH, evaM vAgapi, kAye laMghanaplavanaDevanAdi |2|| na karoti, evaM yAvat saMbhogabhattapaccakkhANeNaM aNiyaTTi jaNayati, atra pravRttI pratyAkhyAnazabdo, yathA ambuvrato, anivRttizca ra tasmina sayoge bhavati / selesI Na bhaMte ! kiM jaNayati ?, akammatAe jIvA sijhaMti bujjhati muccaMti parinivvAyaMti sc-1||273|| dukkhANaM aMta kareMti, brImIti, nayAH pUrvavat // samAptaM ekonatriMzattamam / / uktaM ekonatriMzattama, tasya ko'bhisambandhaH, ekonatriMzattame agamAdo vyAvarNitaH, triMzattame tapo'bhidhIyate, tacca tapaH 4- ++ anukrama [11121188] .4. P M adhyayanaM -29- parisamAptaM atra adhyayana -30- "tapomArgagati" Arabhyate [286] Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka zrIuttarA0 [cc...] cUrNAM gAthA 31 caraNavi0 // 274 // |||10981134|| dIpa anukrama [1189 1225] adhyayanaM [30], mUlaM [88...] / gAthA ||1098-1134/1189-1225|| niryuktiH [513...516/510-513], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) 64-196 apramAdasahitasyaiva bhavati, anena sambandhenAyAtasyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM (512-4-5-6 / 599) pUrvavad vyAvarNya nAmanippane nikSepe tapomArgagatI 'Nikvevo tu tavaMmI' tyAdi, gAthAcatuSTayaM vyatirikto paMcatapAdi bhAve dvAdazavidhaM tapaH zeSaM gatArtha, ukto nAmaniSphaNNo nikSepaH, idAnIM sUtrAlApakasyAvasara, asmAd yAvad sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM, sUtraM cedaM 'jahA ya pAvagaM kam' ityAdi (1098 600 ) sarva tapa saMtApe' tapaso mArgaH tapomArgaH, gamanaM gatiH, tapomArgasya gatiH 2, tapo yena prakAreNa kriyate ityarthaH, yadi pUrva saMvRtAzravadvAraH tataH tapasA niHzeSaM karmma kSapayati, prANivadhAdInyAzravadvArANi, anazanaM dvividhaM itvaraM yAvatkathitaM ca itvaraM caturthAdi, tadA anena prakAreNa SaDvidhaM bhavati zreNyAdi, caturthaSaSThASTamAdi SaNmAsaparyava sAnA zreNI zreNI zreNyA guNitA prataraM bhavati, prataraM zreNyA guNitaM vanaM mavati, tadA ghano vargito vargoM bhavati, so'pi vargaH punarapi vargyate tato vargavargo bhavati, SaSTho'pi citto nAnAprakAro prakIrNatapo'bhidhIyate, tadanyatrAbhihitaM zeSaM dazavekAlikacUrNo abhihitaM evamevaM tu dvividhaM, je sammaM Ayare guNI se khippaM saMsArA muMcati paMDiteti bemi, nayAH pUrvavat // iti triMzattamaM adhyayanaM samAptam uktaM triMzattamaM, athaikatriMzattamaM, tasya ko'bhisambandhaH ?, triMzattame tapomArgagatirabhihitA, ekatriMzattame caraNavidhirabhidhIyate, tapasA ca vinA caraNaM naiva sampUrNa bhavati, anena sambandhena yAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvarNya nAmaniSkaSNe nikSepe caraNavidhiriti, 'nikkheve caraNammi' ityAdi gAthA paMca (5178-9-20-21 / 611) vyatirikte caityavandana ko gacchati, modakaM bhakSayati, bhAve paMcavidhamAcAramAcarati, vyatirikte indriyArthAnAM vidhiH, bhAve saMgamayogasya tapasaba yo vidhiH, unako nAmaniSpha adhyayanaM -30- parisamAptaM atra adhyayana -31- "caraNavidhi" Arabhyate [287] tapovarNanaM. // 274 // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [31], mUlaM [88...] / gAthA ||1135-1155/1226-1246|| niyukti : [517...521/514-518], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: prata sUtrAMka [88...] gAthA ||11351155|| zrIuttarAyaNo nikssepH| idAnI sUtrAlApakasyAvasaraH, asmAd yAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM, sUtra caMda-'caraNavidhi pavasvAmi' ityAdi asaMyamAdi cUrNI (1935) sarva, asaMyamAd virataH, saMyame pravattena, maMDalagrahaNAccAturaMtaH saMsAraH parigRhyate, nArakatiryagyonimanuSyAmarabhAvaH, piMDeSaNAyAM avagrahapratimAsu bhayasthAneSu brahmaguptiSu ca evaM pratikramaNANusAreNa jJeyaM, ityeteSu sthAneSu yaH prayatnaM karoti asau pramAdazruta // saMsArAd vimucyate iti avImIti, nayAH pUrvavat / / iti ekatriMzattama adhyayana samAptam // // 27 // uktaM ekatriMzacama, idAnI dvAtriMzattama, ekatriMzattame caraNavidhirabhihitA,dvAtriMzattame pramAdasthAnAnyabhidhIyate,caraNaM ca apra-16 mattasyaiva sampUrNa bhavati, anena sambandhenAyAtasyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvaye nAmaniSpanne nikkheve pramAdasthAnaM, H'nikvevo u pamAte' ityAdi gAthA aSTa / / 1522-3--4-5.6-7-8-9 / 620) / vyatirikto dravyapramAdaH madyamadhuprasannAdi, bhAva-18 pramAdaH nidrA vikathA kapAye indriyANAM ca kiyAsthAnaM pUrvoktaM, tIrthakarANAM apramattatA vyAvayete, RSabhasvAmino varSesahasre'pi | saMkalijjamANe ahorAtraM pramAdaH, varddhamAnasvAminaH dvAdazasu varSeSu samadhikeSu saMkalijjamANe antarmuhUrta pramAdo, ye punarnityaM pramAdAste saMsArasAgaraM paryaTanti, ukto nAmaniSpano nikSepo, idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH, asmAd yAvat sUtraM nipatitaM tAvad vaktavyaM, sUtraM cedN-'accNtkaalss||1156-622||ityaadi, sarva, atyantakAlaH atIto'nAgato vartamAnaH parigRhyate, samUlasya sarvaduHkhasya yaH pramokSastasya, sarvamUlasyeti duHkhasya mUlaM karma, karmaNo mUlaM rAgadveSau, tau chittvA bhavati mokSo tanme pratipAdayituH ekAntahitaM zRNuta, sa mokSa evaM bhavati jJAnaprabhAvanayA ajJAnamRpAvarjanena rAgadveSakSayeNa guruvRddhasevayA bAlajanavarjanena svAdhyAyena // 275 / / dhRtyA ca bhavati, tathA AhAreNa mitena eSaNIyena ca, nipuNArthe buddhiryasya sa sevyo gItArthaH, niketanaM-sthAnaM tadvivekayogyaM samAdhi 4% dIpa anukrama [12261246] --kara 0 4- 4. adhyayanaM -31- parisamAptaM atra adhyayana -32- "pramAdasthAna" Arabhyate [288] Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [32], mUlaM [88...] / gAthA ||1156-1266/1247-1357|| niyukti : [522...529/519-526], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: cUrNI ma prata sUtrAMka [88...] gAthA ||11561266|| 3 zrIuttarA kAmo bhajate, rAgadveSau karmavIja, mohaprabhavaM karma, karma ca jAtimaraNasya mUlaM, jAtimaraNaM duHkhamUlaM, rAgadveSau mohazca yathA udhriyate pramAdavajenaM tamupAyaM vakSye, rasA te kAma na niSevaNIyA, AsavitA dIptikarA bhavanti, prINitaM kurvantItyarthaH, prINitaM ca kAmA samabhidravanti, dumaM yathA svAduphalaM hi pakSiNaH, yathA davAgniH pranureMdhanaH samAruto nopazamaM gacchati, tathendriyAgnirapi prakAmabhojane zamaM na || | gacchati, viviktazayyAsanayaMtritAnAM omAsaNANaM damitendriyANAM rAgAdayo nAbhibhavanti cittaM, parAjito vyaadhirivaussdhiibhiH| prakRtya naye indriyANAM viSayA manojJA na teSu rAgaM karoti, amanojJeSu ca dveSa, tadA'sau samo bhavati, cakSu rUpaM gRhNAti, rUpeNApi gahyate // 276 // cakSuH, rUpeSu yo gaddhimupaiti tIvAM sa zIghrameva vinazyati, Alokalolo yathA pataMgaH, rUpAnugato'sau carAcaraprANino hinasti, tasmAdrAgAnugatasya parigraho doSaH, yasya jAyate parigrahAdattAhAritvaM tato mRSAvAdaH, evaM rAgadveSAnugato bahukarmasaMcayo bhavati, | | rUpAdviratto vizoko bhavati, duHkhaughaparaMpareNa ca na lipyate, jalena vA padminIpatraM, evaM zrotraghrANajihvAsparzA, vinAzamAgacchati ihaloke paraloke ca, ihaloke tAvat zabdAn mRgo ghrANAnmadhukaraH maccho jihvayA gajo sparzena, ihaloka evaM vinAzamAgacchanti, nizcayena na te doSamutpAdayanti, kintu yasteSu rAga dveSaM vA karoti sa badhyate, evaM krodhAdayo'pi karmavandhahetavo bhavanti, yaH || punarviraktabhAvaHsa karmabandhena na lipyate, tataH zubhAdhyavasAyinaHkSapakazreNyanupravezaH,tataHkrameNa mohanIyajJAnAvaraNIyadarzanAvaraNI yAMtarAyeSu kSayaM gateSu kevalaM-sampUrNa jJAnamutpadyate, tata AyuSaH kSayAt sAdikamanantamacyAcA, nirvANasukhaM prApnoti, evaM anAdi- 276 / / MI kAlaprabhavasya mokSo vyAkhyAtaH, yena atyantasukhinaH saccA bhavanti / iti bravImi, nayAH puurvvt|| samAptaM dvaatriNshttmmdhyyn| ukta dvAtriMzattama idAnI prayaviMzattama ucyate, tasya ko'bhisambandhI, dvAtriMzattame pramAdo'bhihitaH, prayastriMzattame kA-11 dIpa anukrama [12471357] -AP adhyayanaM -32- parisamAptaM atra adhyayana -33- "karmaprakRti" Arabhyate [289] Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [33], mUlaM [88...] / gAthA ||1267-1291/1358-1382|| niyukti : [530...537/527-533], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: zrIuttarAdA cUNau~ 33 prata sUtrAMka [88...] gAthA ||12671291|| prakRtya -A- TNyabhidhIyante, pramAdavazago jIvaH karma badhnAti, anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavadU vyAvaye nAma- pramAdavarjana | niSpane nikSepe kammapagaDI 'kammami nikkhevo0 // ityAdigAthA aSTa (530.1-2-3-4-5-6-71640 niyuktI)) vyatiriktaM karma | dravyaM ca nokarmadravyaM, anudayaH karmaNo, nokarmadravyaM leppakarmAdi, bhAve karmaNAM udayaH, vyatirikto dravyaprakRtiH karmaNo karmAX| bhyAM karmaNi anudayaH, nokarma grahaNaprAyogyAni muktAni dravyANi, bhAve mUlottaraprakRtInAM udayA,- payatidviti annubhaago| padesakammaM ca suTTha NAUNaM / etesi saMbare khalu khavaNe u sayAvi jaitantra / / 1 / / ukto nAmaniSpano nikSepaH, idAnIM sUtrAlApakasyA-11 // 277|| vasaraH, asmAyAvatsUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM, sUtraM caMda-'aTTa kammAI bocchAmI' tyAdi(1267-641) sarva, teSAM karmaNAM catu:prakAro bandho bhavati prakRtibandhaH sthitibandha anubhAgavandha pradezapandha iti, prakRtizabdena svabhAvo bhedazAbhidhIyate, sthitiH| kAlAvasthAnaM, anubhAvo yo yasya karmaNaH zubho azubho vA vipAkaH, pradezabandhaH jIvapradezAnAM karma pudgalAnAM ca sambandhaH, tatra prakRtibandho dvividhaH mUlottarabhedaH, aSTau mUlaprakRtayaH, tadyathA-jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya vedanIyaM mohanAyaM AyuSkaM nAma gotr| antarAyAmiti, jJAnamAvRNotIti jJAnAvaraNIya, darzanamAvRNotIti darzanAvaraNIya, vedanA karotIti vedanIya, muhyatIti mohanIya, 1 yena nArakAdibhAvastiSThati tadAyuSpha, gatijAtyAdibhiH prakArairnAmayatIti nAma, pradhAnamapradhAnaM vA karotIti gotraM, antarAyaM / karotIti antarAyikaM, idAnIM uttaraprakRtayo'bhidhIyate-jJAnAvaraNaM paMcaprakAraM AbhinivodhikazrutAvadhimanaHparyAyakevalAni, eSA-12 ||277 // | mAvaraNaM, darzanAvaraNaM navamedaM cakSuracakSuravadhikevalAni teSAmAvaraNa, nidrA nidrAnidrA pracalA pracalApracalA styAnArddhariti, eSAmudayaM / karotIti vedanIyaM sAtamasAtaM ca,tayorudayaM karotIti,mohanIyaM aSTAviMzatimedaM,tatsamAsato dvividha-darzanamohaM caritcamoI, darzanamoha %E904 dIpa anukrama [13581382] [290] Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [33], mUlaM [88...] / gAthA ||1267-1291/1358-1382|| niyukti : [530...537/527-533], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03] uttarAdhyayana-niyukti: evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi: - prata sUtrAMka [88...] gAthA ||12671291|| 34 K zrIuttarA saptabhedaM anantAnubandhinaH krodhamAnamAyAlomA samyaktvaM samyaggithyAtvaM mithyAtvaM, carittamohanIya ekaviMzatibhedaM apratyAkhyAnAH pramAdara cUrNI krodhAdayazcatvAraH pratyAkhyAnAvaraNA krodhAdayazcatvAraH saMjvalanakrodhAdayazcatvAraH hAsyaratyaratibhayokajugupsAkhIpunapuMsakavedA, lezyAdhya03 eSAmudayAdetAni bhavanti, AyuSkaM caturbhedaM narakatiryagyonimanuSyadevAni, eSAmudayAt, nAma dvicatvAriMzadbhedaM zubhamazubhaM ca anayorudayAt , gotraM dvividhaM , zubhamazubhaM ca anayorudayAt , antarAyaM paMcaprakAra- dAnalAbhabhogopabhogavIryANi ca, // 278 // | etAnyapi tadudayAdeva bhavaMti / idAnI sthitibandho'bhidhIyate- NANAvaraNIyasya sthitiH jaghanyenAntarmuhUrtta utkRSTena triMzatsAga ropamakoTAkoTyaH trINi ca varSasahasrANi AbAdhA aMtaraM bhavati, bAdha loDane, na bAdhA abAdhA, tatra udayo na bhavatItyarthaH, taizca satsthitirUnA bhavati, evaM darzanAvaraNIyAntarAyayoH, vedanIyasthitirjaghanyena dvAdaza muharcA utkRpTena triMzatsAgaropamakoTIkovyaH. zeSaM tadeva, mohanIyaM dvividhaM-darzanamohanIyaM cAritramohanIyaM ca, darzanamohanIya jaghanyenAntarmuhUrna utkRSTena catvAriMzatsAgaropama-19 | koTIkoTayaH, catvAri varSasahasrANyAbAdhA antaraM bhavati, zeSaM tadeva cAritramohanIsya jaghanyenAntarmuhUrta utkRSTena saptatiH sAgarokA pamakoTAkoTayaH, sapta varSasahasrANi ApAdhA antaraM bhavati, zeSaM tadeva, AyuSkasya jaghanyenAntarmuhUrta utkRSTena trayastriMzatsAgaropa mAni, nAmagotrayorjaghanyena aSTau muhUrtA, utkRSTena viMzatiH sAgaropamakoTAkoTathaH, varSasahasradvayaM AbAdhA aMtaraM bhavati, zeSa tadeva / IryApathasya karmaNaH sthitirjaghanyena utkRSTana ca samayaH, anubhAvapradezabandhau pUrvoktI, karmabandhakaraNAnAM saMvaraH karaNIyaH, bar3hAnA kSapanaM prati yatnaH karaNIya iti, brImi, nayAH pUrvavat // iti cayastriMzattamamadhyapanaM samAptam / / uktaM trayastriMzattama,idAnIM catukhiMzattamaM ucyate tasya ko'bhisambandhaH trayastriMzattame karmoktaM, caturviMzattame tatkAraNabhUtA lezyA, hararu dIpa anukrama [13581382] - KNS - - 278 // adhyayanaM -33- parisamAptaM atra adhyayana -34- "lezyA" Arabhyate [291] Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [cc...] gAthA ||1292 1352|| dIpa anukrama [1383 1443] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niryukti: + cUrNi:) adhyayanaM [34] mUlaM [88...] / gAthA || 1292-1352/1383-1443||, niryukti: [538...547/534-545], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNAM 35 anagArA0 // 279 // anena sambandhenAyAtasyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvarNya nAmaniSyanne nikSepe lesajjhayaNaM, 'lesANaM nikkhevo0 ' (538-47ni0651) ityAdi gAthA daza vyatiriktA dravya lezyA dvividhA karmmalezyA akarmmadravyalezyA, akarmma dravya lezyA dvividhAjIvAnAmajIvAnAM ca jIvalezyA bhavyAbhavyayoH, sA saptavidhA, kRSNAdayaH, saptamA saMyogajA, lezyAprAyogyadravyANi parigRhyante, jogA bajjhA vasaMtagA ya pattA udIraNAvaliyaM (548) jIvalezyA dvividhA candrAdi granthata eva jJAyante, karmadavyalezyA SaDvidhA kRSNAdi, atrApi jIva saMbaddhAni dravyANi parigRhyante, bhAvalezyA dvividhA vizuddhA avizuddhAH, upazame kSaye ca zeSaM gatArtha, ukto nAmaniSpanno nikSepaH, idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH, asmAdyAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM, sUtraM cedaM 'lesajjhayaNaM pavakkhAmI 0 ' / / 1292-652 / / ityAdi, sarvaM lezyAnAM daza kAraNAni nAmAdIni vaktavyAni, kRSNalezyAvarNa: jImUto- megha, sa ca snigdhaH, gavalaM mahiSaM zrRMgaM, riSTho-droNakAkaH, kApote koilalago telaMkarakA, rasA jaha kaDugatuMcagAdI, gaMdhA gomaDAtI, spazI jahA karagayAdi, pariNAmo uttamAdhamamadhyama strividhaH, sa eva tribhirguNito navabhedo bhavati, nava tribhirguNitAH saptaviMzatiH saptaviMzati tribhirguNitA ekAzIti ekAzItistribhirguNitA dve zate catvAriMze bhavataH kRSNAyAstisro lezyA durgatigamanAya bhavanti, lezyApariNAmasya Adisamaye antasamaye vA na kazcit mriyate yadA tu antarmuhUrte gate zeSe vA bhavati tadA parabhavaM gacchati, apasatthAoM parivajjejA, pasatthAo aheTThae muNiti, bemi nayAH pUrvavat / iti catustriMzattamaM adhyayanaM samAptam uktaM catustriMzattamaM idAnIM paMcatriMzattamaM tasya ko'bhisambandhaH 1, catustriMzattame lezyA'bhihitA, paMcatriMzattame aNagAraguNA abhidhIyante, anagAratha azastalezyAvirahito prazasyalezyAyukto bhavati, anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya anu adhyayanaM -34- parisamAptaM atra adhyayana - 35- "lezyA" Arabhyate [292] zramadavarjanaM / / 279|| Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [35], mUlaM [88...] / gAthA ||1353-1373/1444-1464|| niyukti : [548...550/546-548], pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra-[43] mUlasUtra-03) uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNi zrIuttarA pramAdavajenaM prata sUtrAMka [88...] gAthA ||13531373|| // 28 // yogadvAracatuSTayaM pUrvavat vyAvarNya nAmaniSphaNNe nikSepe aNagAramaggagatI 'aNagAre niklevo0 // 549-501663 // ityAdi gAthAtraya, vyatirikta nilavAdi, bhAve samyagdRSTiH agAravAsAdvinirmuktaH, ukto nAmaniSphaNNo nikSepaH / idAnIM sUtrAlApa| kasyAvasaraH, asmAdyAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM,sUtraM cedaM-'suNeha me egamaNe' ityAdi (1353-668)sarca 'paMja saMge ' eso | Paa saMga jJAtvA parivarjayet , ekAnte, pareNa AtmArthakate vAsaM tatrAbhirocayeta, naiva svayaM gRhANi kurvIta naiva kArApayet naivAnujAnIyAta, | yasmAttatra trasasthAvarANAM dRzyate vadhaH, tathA bhaktapAne ca karaNakAraNANumodane sasthAvarANAM vadhaH, indhana prApya visarpate agni | sarvato dhArazca, saMyamayAtrArtha bhujjIta, na rasArtha, na vandanapUjanAdi prArthayet , dharmazukle dhyAne sadA dhyAyet / pazcime kAle | | AhAraparityAgaM kRtvA, 'nirmamo nirahaMkAro, vItarAgo niraashryH| saMprApya kevalaM jJAnaM, zAzvata parinivRtaH // ' iti bravImi, nayAH pUrvavat / iti paJcatriMzattamaM adhyayanaM samAptam / / uktaM pazcatriMzattamaM, idAnI padmizattama, tasya ko'misambandhaH 1, paJcatriMzattame anagAraguNA abhihitAH, patriMzattame jIvAjIvavibhaktirabhidhIyate, aNagArena ca jIvAjIvavibhakti tavyA, anena sambandhenAyAtasyAsya adhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrva | vada vyAvaye nAmanippane nikkheve jIvAjIvavibhaktiH, 'nikkhevo jiivNmi| (552-31671) ityAdi gAthAdvayaM, vyatirikta | guNaparyAyaviyuktaM jIvadravyaM, bhAve guNaparyAyasahitaM, jIvapariNAmo dazavidhaH paMcendriyANi krodhAdayazcatvAraH manazca, sahavartino guNAH kramavarjinaH paryAyA,guNA prazastA:aprazastAca,prazastA sAnAdayo,aprazastA krodhAdayA,paryAyA narakAdibhavA:, nikkhevo u ajIve | // 554-5 / 671 // ityAdi gAthAdvayaM,vyatiriktaM guNarahita ajIvadravyaM, bhAve guNaparyAyasahitaM ajIvadravyaM, pariNAmo dazavidhaH zabda dIpa anukrama [14441464] % A4 // 28 // adhyayanaM -35- parisamAptaM atra adhyayana -36- "aNagAraguNa" Arabhyate [293] Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) / bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [36], mUlaM [88...] / gAthA ||1374-1640/1465-1731||, niyukti : [551...559/549-559], bhASyaM [1-15] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [3] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: adhikArI prata sUtrAMka [88...] gAthA ||13741640|| jIvajIvA zrIuttarArUpaspazerasagandhAH zubhA azubhASa / 'nikkhevo vibhattI' ityAdi gAthA sapta 556-622671) vibhajanaM vibhaktiH, jIvAnAma- jIvAnAM ca bhedapratyAkhyApana, jIvAnAM siddhAnAM asiddhAnAM ca, ajIvAnAM rUpINAmarUpINAM ca, bhAve bhAvAnAM vibhaktiH bhAvavi36 bhaktiH, bhAvAnAM bhedapratyAkhyApana, atrAdhikAra jIvadravyavibhaktyA ajIvadravyavibhaktyA ca, je iti nirdeza, kilazabdaH paro HkSavAcI, evaM kila AcAryAH kathayanti-ye bhavyAsteSAmapi ye parItasaMsAriNo-bhavASTAbhyantare setsyanto, punarapi bhavyagrahaNaM yeSAM // 28 // tadAvaraNIyakarmaNAM kSayopazamA vidyate kila paThanti dhIrA chattIsaM utarajjhAe,tamdA jiNapaNyAce aNaMtagamapajjavehiM sNjutte| ajjhAye jahajoggaM guruppasAyA ahijNti||1||yessaaN siddhirbhaviSyati, ye ca gaThiyasatvA rAgadveSabahulA ye ca aNaMtasaMsAriNaHte saMkiliGkakammA karmabhiH otaprotA te ayogyA uttarAdhyayanAnA,tasmAjjinaprajJaptaM anantagamaparyAyaiH saMyukta taM svAdhyAyayogena yathAyoga yathAvidhi puJjIta,13 yo yasyAdhyayanasya yogaH tena guruprasAdAdadhIte,ukto nAmaniSpano nikssepH| idAnI sUtrAlApa kasyAvasaraH,asmAdhAvatsUtraM nipatita | tAvadvaktavyaM, sUtraM cedai-'jIvAjIvavibhattI0 // 1374 672 / / ityAdi,sarva, vibhajanaM vibhaktiH,bhedapratyAkhyApanamityarthaH, zRNuta mana mama, ka evamAha-sudharmasvAmI jambanAma bravIti, saM0-jIvAjIvAtmako lokaH, saca kSetrakAlabhAvAdibhiranugantavyA, ajIvADa-1 raviNo dazavidhA, dhammasthikAyAdharmAstikAyaH sampUrNaH parigRhyate, dezaH tribhAgacaturbhAgAdi, pradezo niraMzaH eva dharmAstikAyaH, AkAzaM ca, kAlo, dazadhA, dharmAdhI lokAlokapramANaM, samayakSetra kAlA, dravyArthikanayAbhiprAyAtsarva anAdyapayavasitaM, paryAyA-1 marthikasya sAdiparyavasitaM, rUpiNazcaturvidhA, skandho acittamahAskandhAdi samUrNaH parigRhyate, dezasvibhAgacabhaturmAgAdi, pradezo' | saMkhyeyatamo'nantatamo vA pradezaH, paramazcAsAvaNuzca paramANu, niraMzaH, kSetrataH skandhA, paramANava, lokAloko bhajanIyo, kAlataH dIpa anukrama [1465 / 281 // 1731] [294] Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [cc...] gAthA ||1374 1640|| dIpa anukrama [1465 1731] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [36], mUlaM [88...] / gAthA || 1374-1640 / 1465-1731||, niryuktiH [551...559/549-559], bhASyaM [1-15] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra [03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNoM 36 jIvAjIvaH // 282 // santatiM prApya anAdyaparyavasitAH, rUpiajIvAnAM sthitirjaghanyena samayaH utkRSTena asaMkhyeyaH kAlaH, antaraM jaghanyena samaya utkRSTena anantaH kAlo, bhAvato varNagandharasasparzasaMsthAnAdi pariNAmaH varNaH kRSNAdi, gandhaH surabhyAdi, rasaH viktAdi, sparzaH kakkhaDAdi, saMsthAnaM parimaNDalakAdi, idAnIM saMyogaH kriyate varNato tAva kinhe bhayite sa tu gandhato rasato phAsato caiva bhayite, saMThANAtoci ya, evaM nIlalohitahAlidasukillaThANaM bhajanA, saMyogaH karttavya ityarthaH evaM vannagandharasaphAsasaMThANehiM saMjoyA kAyacyA, eSA ajIvavibhaktiH samAsato vyAkhyAtA / idAnIM jIvavibhaktirucyate jIvA dvividhAH siddhA saMsAriNa, siddhA paramArthata ekAkArA eva pUrvabhAva prajJApanAM pratItya bhedA abhidhIyate ' itthI purisa siddhA ya, taheba ya napuMsagA / saliMge annaliMga ya, gihaliMge taheva ya // 1 // ukosiyAe ogAhaNAe taha majjhimAe ya jahannAe ya uTTaM, aho ya tiriyaM samumi ||2|| dasa caiva napuMsesu, vasati itthIyAsu ya / purisesu asataM, samaeNegeNa sijyaMti zAcattAriya gihaliMge, aNNaliMge daseva ya / seNimi ya asae, samaeNegeNa sijjhati // 4 // dravyaliMga pratItya idamabhihitaM bhAvaliMgena vinA nAsti siddhiH, ukosayAe ogAhaNAe sijjAMtI jugavaM caiva / cattAri jahaNNA ya jugavaM adbhutaraM sataM / / 5 / / caturo uDDalogaMmi, bIsapuhutaM are bhane / sataM adbhuttaraM tirie, egasamaeNa sijjhatI | ||4|| dube mudde sijyaMti, sesajalesuM na yo (cau jnnaa| esA u sijjhaNA bhaNitA, jIvabhAvaM paDucca u // 7|| saMsAratthA jIvA dvividhA sAH sthAvarAva, sthAvarA tivihA jIvA pRthivI Apo vanaspati iti sA dvividhA tejo vAyavazva kIrttitA, dvIndriyAdayacaturvidhAH, eSAM bhedaH bhavasthiteH Ayu itaraM ca vijJeyaM grandhAnusAreNeti, jIvamajIve ete gaccA sahiUNa ya sambannU saMmataMmI jaejjA, saMjame vidu esejjA, teNovagate kAlaM kiccANa saMjate siddhe vA sAsate bhavati deve vAvi mahiDie / / iti pAdukare buddhe, [295] ajIvabhedAH // 282|| Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [cc...] gAthA ||1374 1640|| dIpa anukrama [1465 1731] bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [36], mUlaM [88...] / gAthA || 1374-1640 / 1465-1731||, niryuktiH [551...559/549-559], bhASyaM [1-15] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra -[43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH zrIuttarA0 cUrNI NAvate parinibbute / chattIsaM uttarajjhayaNe, bhavasiddhiya saSNiye // 1 // ti, iti parisamAptau upapradarzane ca, prAduH prakAze, prakAzIkRtya-prajJApa36 * yitvA buddha:- avagatArthaH jJAtakaH jJAtakulasamudbhavaH varddhamAnasvAmI, tataH parinirvANaM gataH, kiM prajJapayitvA ?, SaTtriMzaduttarAdhyayajIvAjIvaH + nAni bhavasiddhika samatAni bhavasiddhikAnAmeva saMmatAni nAbhavasiddhikAnAmiti bravImyAcAryopadezAt, na svamanISikayA, nayAH // 283 // pUrvavat // vANijakulasaMbhUo, koDiyagaNio u vayarasAhItI / govAliyamahattarao, vikkhAo Asi logaMmi // 1 // sasamayaparasamayAvaU ossI ditimaM sugaMbhIro / sIsagaNasaMparivuDo vakSANaratiSpio AsI // 2 // tersi samiNa imaM uttarajhayaNANa cuNNikhaMDaM tu / raiyaM aNuggahatthaM, sIsANaM maMdabuddhINaM // 3 // jaM etthaM ussutaM, ayANamANeNa viratitaM hojjA / taM aNuogadharA me, aNuciMteuM samAreMtu paziodhyayanacUrNI samAptA granthAnaM // 5850 // uttarAdhyayanacUrNiH saMmattA // // 4 // adhyayanaM -36- parisamAptaM 39M uttarAdhyayanacUrNiH parisamAptA [296] siddhabhedAH // 283 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] gAthA |--II dIpa anukrama [ bhAga-7 "uttarAdhyayana"- mUlasUtra 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [-] mUlaM [--] / gAthA ||--||, niryukti: [--], bhASyaM [-] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra [43] mUlasUtra-[03] uttarAdhyayana-niryuktiH evaM jinadAsagaNiracitA cUrNiH // 284 // iti zrIuttarAdhyayanAnAM SaTtriMzatacUrNiH * samAptA munizrI dIparatnasAgareNa punaH saMpAditA (AgamasUtra 43) "uttarAdhyayana-cUrNi: " parisamAptA: [297] ||284 // Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo nama: bhAga-7 pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: saMpAditazca "uttarAdhyanAni mUlasUtra" [niyukti evaM jinadAsagaNi-racitA vRttiH] 4 (kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha) muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: "uttarAdhyayana" niyukti: evaM cUrNi: nAmeNa parisamAptA sacUrNika-Agama-suttANi zreNi, bhAga-7 [Agama-43] SAUR [298] Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haas rs nuuN shii maar kls nuuN bs rs ug j dees' bbr gs' us nuuN aam gl hai| bl sraas Agama hc ki ss hrs' braabr haar s gur s hs s [299]. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladasaNassa sacUrNika-Agama-sattANi mUla saMzodhaka abhinv-sNklnkrtaa| T ERRA Vapes K AM pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja - Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed.. Ph.D., zrutamaharSi] prata-prApti aura peja seTiMga kartA : ke ceramana zrI pravINabhAI zAha, amerikA mudraka : navaprabhAta prinTIMga presa amadAbAda Mo 9825598855198253062751 [300] Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Isa projekTa ke saMpUrNa-anudAna-dAtA saccAritra cUDAmaNi svargastha pUjyapAda gacchAdhipati AcAryadeva zrI devendrasAgara sUrIzvarajI mahArAja sAheba zrI parama AnaMda zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha vItarAga sosAyaTI, prabhUdAsa Thakkara koleja roDa, pAlaDI, amadAvAda karIba pacAsa sAla pahele parama pUjya sva rgastha gacchAdhipati AcArya deva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba dvArA saMsthApita isa saMghameM zrI zItalanAtha bhagavaMta kA jinAlaya bhI hai, jina ke pratiSThAcArya bhI pUjya devendrasAgarasUrIzvarajI ma. hI hai / isa saMghameM pUjya sAdhU -bhagavaMta evaM sAdhvI -mahArAja ke lie upAzraya bhI hai , jahAM hara-sAla cAturmAsa karavA ke zrAvaka-zrAvikAo ko dharma-ArAdhana se lAbhAnvita karavAyA jAtA hai | isa saMghameM AyaMbilabhavana, ubAlA huA pAnI, jJAna-bhaNDAra evaM pAThazAlA kI bhI bahota acchI suvidhA pradAna ho rahI hai | aise samyag-mArgI saMgha kI sadbhAvanA aura prabhAvaka AcArya pUjya zrI harSasAgarasUrijI ma0 kI preraNA se isa zAstra ke lie anudAna prApta huA hai / [301] Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANam Ajama mUla saMzodhaka Agama Agama pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjasAheba Agama Agama Agama Agama Agama Agama - 43 "uttarAdhyayana" niyukti evaM cUrNi: Ajama Aja abhinava-saMkalanakartA AjamA Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] Ajama Ajama AjamAAjama Ajama [302]