Book Title: Aagam 14 JIVAJIVABHIGAM Moolam evam Vrutti
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004114/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' [14] zrI jIvAjIvAbhigama (upAMga)sUtram namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya zrIAnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH / | "jIvAjIvAbhigama" malaM evaM vRtti: [malaM evaM malayagiri-praNIta vRtti:] [Adaya saMpAdaka: - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. ] (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha) puna: saMkalanakartA, muni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph.D.) | 30/10/2014, guruvAra, 2070 kArtika zukla 7 jain_e_library's Net Publications muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[14], upAMga sUtra-[3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [-], ------------------------- uddezaka: [-], ----------------------- mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAka dIpa anukrama SWAANAANAANANARTARNAG SARVARIANNAINAANANTARNIAANAANAANAANAARAAAAMAANAATA aSTi devacandra lAlabhAI jainapustakoddhAre granthAGkaH 50. zrIsthAnAzAkhyanIyAsaMbaddhaM zrImajinaprazimyacaturdazapUrvadharaviracitaM zrImanmalayagiryAcAryasUtritavivaraNayuta zrImajIvAjIvAbhigamopAGgaM. prasedhakaH-zAha nagInabhAI ghelAbhAI javherI, asyaikaH kAryabAhakaH / ina pustakaM mumbarAM-zAha nagInabhAI ghelAbhAI javherI, 526 jAherI bAjAra ityanena nirNayasAgarayantrAlaye kolabhATavIcyA 23 tame Alaye rAmacaMdra yesU zeDagedvArA mudrayitvA prakAzitam. 1 [anya punarmudraNAnagAH sarve'dhikArAH svAyattAH ] cauramaMvat 2445. pinarasya 19715. kAITa 1919. prathamaskAre pratayaH 1155] mUlyaM 3-4-0 [R.R-4-1) SUNUMUNUMANUNUNUNUNUNUNUNUNUNUM T jIvAjIvAbhigama (upAMga)sUtrasya mUla "TAiTala peja" ~1~ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAGkA: 272+93 [ gAthA: ] viSaya: mUlAMka: 001 052 074 130 prathamA- dadvividhA pratipatti jIvAbhigamasya dvividhe bhede ajIvAbhigamasya dvividhebhede pRthivyAdi jIvAnAm varNanaM dvitiyA trividhA pratipatti saMsArijIvAnAma traividhyaM- --strI, puruSaH, napuMsakam tRtIyA caturvidhA pratipatti nairayikA: udezakaH 1nairayikasya nAmnaM evaM gotraM naraka - varNanaM, narakAvAse gati- Agati, narakasya alpabahutvaM nairayikA: udezakaH 2 + 3 narakasya nAmnaM AkAra: " - vedanA, saMsthAnaM, varNa, gandhaM, - sparza, pudgalaH, saMhananaM, - AhAra, leNyA, jJAnaM, ajJAnaM pRSThAMka 004 106 179 179 206 + 260 -yoga, upayoga, ityAdi. tiryaJcayonika: udezakaH 1- 264 tiryaJcayonikajIvAnAm bhedA: tiryaJcayonikaH udezakaH 2- 280 - saMsArijIvAnAm SaDvidhatvaM - pRthvI jIvAnAm SaDvidhatvaM jIvAnAm saMsthiti-kAlAdiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... jIvAjIvAbhigama (upAMga) sUtrasya viSayAnukrama viSaya: mUlAMka: 140 viSaya: ekorukadvIpa-varNanaM, AbhAsika Adi dvipasya sthAnAdi varNanaM devAdhikAra; devAnAm caturvidhatvaM bhavanavAsI devAnAm bhavanaM, parSadA, deva-devI saMkhyA, sthiti:, vyaMtara-varNanaM dvIpa samudraH sthAnaM saMkhyA, saMsthAnaM, jambUdvIpasya varNanaM, vijayadevasyaadhikAra:, sudharmA Adi sabhA, lavaNasamudra varNanaM, jaMbUdvIpasya antargata dvIpasya adhikAra: dhAtakIkhaNDa-kAlodasamudra- puSkara varadvIpa mAnuSottaraparvata Adi dvIpa samudrAnAm adhikAra: indriyaviSayAdhikAraH paJca indriyasya viSayA: jyotiSka uddezaka: devagati, vaikriyazaktiH, candrasUryaparivAra:, jyotiSkadevasya gatikSetraH, antaraM, nakSatravarNanaM saMsthAnaM, agramahiSI, alpabahatva vaimAnika devAdhikAraH uddezakaH 1 evaM 2 saudharmAdikalpasya vimAnAni, bAhalyaM, saMsthAnaM, uccatvaM, varNa, prabhA, gandhaM: sparzaH, racanA saudharmAdi devAnAm saMghayaNaM, saMsthAnaM, varNAdi:, pudgalaH, AhAra, avadhijJAnaM, samudghAta vedanA, Rddhi:, kAma-bhoga:, gatyAgatiH, sthiti: caturthI paJcavidhA pratipatti saMsArijIvasya paJcavidhatvaM paJcamI- SaDvidhA pratipatti saMsArijIvasya SaDvidhatvaM SaSThI - saptavidhA pratipatti saMsArijIvasya saptavidhatvaM saptamI aSTavidhA pratipatti saMsArijIvasya aSTavidhatvaM aSTamI navavidhA pratipatti saMsArijIvasya navavidhatvaM navamI dazavidhA pratipatti saMsArijIvasya dazavidhatvaM sarvajIva pratipatti (antar) pratipatti 2 - 10 ..AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH 152 160 306 307 manuSyAdhikAraH manuSyasya vaividhyaM ~2~ pRSThAMka: 289 319 354 749 mUlAMka: 324 751-753 344 346 365 366 367 368 dIpa- anukramAH 398 369 pRSThAMka: 774 774, 790 815 825 857 860 865 868 874 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ["jIvAjIvAbhigama' - mUlaM evaM vRtti:] isa prakAzana kI vikAsa-gAthA / yaha prata sabase pahale "jIvAjIvAbhigama sUtram' ke nAmase sana 1919 (vikrama saMvata 1975) meM devacaMdra lAlabhAI jainapustakoddhAra dvArA prakAzita huI, isa ke saMpAdaka-mahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI) mahArAja sAheba | isI prata ko phira se dusare pUjyazrIone apane-apane nAmase bhI chapavAI, jisame unhoMne khudane to kucha nahIM kiyA, magara isI prata ko oNphaseTa karavA ke, apanA evaM apanI prakAzana saMsthA kA nAma chApa diyA. jisame kisIne pUjyapAd sAgarAnaMdasUrijI ke nAma ko Age rakhA, aura apanI vaphAdArI dikhAI, to kisIne svayaM ko hI isa pure kArya kA kartA batA diyA aura zrImasAgarAnaMdasUrijI tathA prakAzaka kA nAma hI miTA diyA | * hamArA ye prayAsa kyoM? * Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai, kintu logo kI pUjya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane isI prata ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisame bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI, Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira pratipatti, uddezaka, malasUtra ke kramAMka likha die, tA~ki par3hanevAle ko pratyeka peja para kauna sI pratipatti, uddezaka, malasutrAdi cala rahe hai usakA saralatA se jJAna ho zake, bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI, iMgliza Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake | hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age baDhate hae hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtroM ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa -] die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-|| aisI do lAina khIMcI hai yA phira gAthA zabda likha diyA hai| hamane eka anukramaNikA bhI banAyI hai, jisame pratyeka pratipatti, uddezaka, mUlasUtra Adi likha diye hai aura sAthameM isa sampAdana ke pRSThAMka bhI de die hai, jisase abhyAsaka vyakti apane cahite viSaya taka AsAnI se pahu~ca zakatA hai | aneka pRSTha ke nIce viziSTha phUTanoTa bhI likhI hai, jisame usa pRSTha para cala rahe qhAsa viSayavastu kI, mUla pratameM rahI huI koI-koI mudraNa-bhUla kI yA kramAMkana sambandhI jAnakArI prApta hotI hai| abhI to ye jain_e_library.org kA 'iMTaraneTa pablikezana' hai, kyoMki vizvabharameM aneka logo taka pahu~cane kA yahIM sarala, sastA aura Adhunika rAstA hai, Age jAkara Isi ko mudraNa karavAne kI hamArI manISA hai| .......muni dIparatnasAgara. ~3~ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [-], -------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 5 S prata sUtrAka zreSThidevacandra lAlabhAI-jainapustakodAre-granthAGkaH // aham // zrIcaturdazapUrvadharazrutasthaviravihitaM / zrImanmalayagiryAcAryapraNItavivRttiyutaM / zrIjIvAjIvAbhigamasUtram (tRtIyamupAGgam) dIpa anukrama - praNamata padanakhatejaHpratihataniHzeSanamrajanatimiram / vIra paratIrthiyazodviradaghaTAdhvaMsakesariNam // 1 // praNipala gurUna jIvAjIvAbhigamasya vivRttimahamanapAm / vidadhe gurUpadezAtprabodhamAdhAtumalpadhiyAm // 2 // iha rAgadveSAyabhibhUtena sAMsArikeNa sattvenAviSayazArIramAnasikadu:khopanipAtapIDitena tadapanodAya heyopAdevapadArthaparihAne | yatna AseyaH, sa ca viziSTavivekapratipattimantareNa na bhavati, viziSTazca viveko na prAptAzeSAtizayakalApAptopadezamRte, Aptazca rAga - - jI0501 -- vRttikAra-racitA jIvAjIvAbhigamasya bhUmikA ~ 4~ Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [-], ------------------------- uddezaka: [-], ----------------------- mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zAnabhU mikA prata sUtrAka zrIjIvA- dveSamohAdidoSANAmAtyantikaprakSayAt , sa cAtyantikaH prakSayo doSANAmaIta eva, ata: prArabhyate'rjatacanAnuyogaH, tatrAcArAdizAtrAjIvAbhiNAmanuyogaH pUrvasUribhirvyAsAdiprakArairanekadhA kRtastato na tadanvAkhyAne samasti tathAvidhaM prayAsasAphalyam, ato yadasti tRtIyAGgasya malayagi-15 sthAnanAmno rAgaviSaparamamatrarUpaM dveSAnalasalilapUropamaM timirAdityabhUtaM bhavAbdhiparamasetumahAprayanagamyaM niHzreyasAvAptyavandhyarIyAvRttiH zaktikaM jIvAjIvAbhigamanAmakamupAGgaM pUrvaTIkAkRtA'tigambhIramalpAkSarAkhyAtam, ata eva mandamedhasAmupakArAyAprabhaviSNu,tasya teSA manugrahAya savistaramanvAkhyAnamAtanyate / tatra jIvAjIvAbhigamAdhyayanaprArambhaprayAso'yuktaH, prayojanAdirahitatvAt , kaNTakazAkhAmarda nAdivat , ityAzakA'panodAya prayojanAdikamAdAbupanyasanIyam , uktaM ca-"prekSAvatAM pravRttyartha, phalAditritayaM sphuTam / maGgalaM | dAcaiva zAstrAdau, vAphyabhiSTArthasiddhaye // 1 // " iti, tatra prayojanaM dvidhA-paramaparaM ca, punarekai dvividha-kartRgataM zrotRgataM ca, tatra dravyA stikanayamataparyAlocanAyAmAgamasya nityatvAtkarturabhAva eva, tathA coktam-'nepA dvAdazAGgI kadAcinnAsIt na kadAcinna bhavati / na kadAcinna bhaviSyati, dhruvA nityA zAzvatI"tyAdi, paryAyAstikanayamataparyAlocanAyAM cAnityatvAvazyaMbhAvI tatsadbhAvaH, tattvaparyAlocanAyo tu sUtrArthobhayarUpatvAdAgamasyArthApekSayA nityalAt sUtrApekSayA cAnityatvAtkathaJcitkartRsiddhiH, tatra sUtrakartuH paramapavargaprAptiH aparaM sattvAnugrahaH, tadarthapratipAdakasyAhataH kiM prayojanamiti ced , ucyate, na kiJcit , kRtakRtyatvAzagavataH, prayojanamantareNArthapratipAdanaprayAso nirarthaka iti cet, na, tasya vIrthakaranAmapharmavipAkodayaprabhavatvAt , uktaM ca-taM ca kahaM veijai ?, agilAe dhammadesaNAe u" iti, otRNAmanantaraM prayojanaM vivakSitAdhyayanArthaparijJAnaM, paraM ni:zreyasaparda, vivakSitAdhyayanasamyagAvagamataH 1 taca karbha vaidhate / aglAnyA dharmadezanayaiva ( nAdibhiH) dIpa anukrama EASCARSA vRttikAra-racitA jIvAjIvAbhigamasya bhUmikA ~5~ Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti:) uddezaka: [-], pratipatti: [ - ], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ........ mUlaM [-] AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH saMyamapravRttyA sakalakarmakSayopapatteH, tataH prayojanavAn adhikRtAdhyayanaprArambhaprayAsaH, abhidheyaM jIvAjIva svarUpaM tacAdhikRtAdhyaya nanAno yathArthatvamAtrAdapyavagataM 1, sambandhazca dvidhA - upAyopeyabhAvalakSaNo guruparvakramalakSaNazca tantrAyastarkAnusAriNa: prati, tadyathAvacanarUpApannaM prakaraNamupAyastatparijJAnaM ghopeyaM, guruparvakramalakSaNaH kevalazraddhAnusAriNaH prati, sa caivam-arthato bhagavatA varddhamAnasvAminA jIvAjIvAbhigama uktaH, sUtrato dvAdazasvaGgeSu gaNadharaiH, tato'pi mandamedhasAmanuprahAyAtizAyibhizcaturdazapUrvadharaistRtIyasmAdaGgAdAkRSya pRthagadhyayanatvena vyavasthApitaH, amumeva sambandhamanuvicintya sthavirA bhagavantaH prajJApitavanta iti pratipAdayiSyati 2, idaM ca jIvAjIvAbhigamAkhyamadhyayanaM samyagjJAnahetulAt ata eva (ca) paramparayA muktipadaprApakatvAcchreyobhUtam ato mA bhUdava vina iti vighnavinAyakopazAntaye ziSyANAM maGgalabuddhiparigrahAya khato maGgalabhUte'pyasmin maGgalamupanyasyate, vaccAdimadhyAvasAnabhedAtridhA, tantrAdimaGgalam 'iha khalu jigamaya' mityAdi, atra jinanAmotkIrttanaM maGgalaM, maGgalaM ca nAmAdibhedAcaturdhA satredaM noAgamato bhAvamaGgalam etacAdhikRtAdhyayanArthapAragamanakAraNaM, madhyamaGgalaM dvIpasamudrasvarUpakathanaM, nimizAle hi dvIpasamudranAmagrahaNaM paramamaGgalamiti niveditaM tathA ca dvIpasamudrAdinAmagrahaNAdhikAre tatroktam -- "jo' jaM pasatyamatthaM pucchara tassa'tyasaMpattI " ityAdi, | etaccAdhikRtAdhyayanArthasthirIkaraNahetuH, avasAnamaGgalaM " dasavihA savvajIvA" ityAdirUpaM, sarvajIvaparijJAnahetutvena mAGgalikatvAt, taca ziSyapraziSyasantAnAvyavacchedArtham uktaMca -- "taM maMgalamAIe majhe panaMtara va satyassa paDhamaM sutthAvigdhapAragamaNAya nihiM 1 yo yaM prazastamartha pucchati tasyArthaM saMprAptiH 2 tanmaGgalamAdI madhye paryante ca zasya prathamaM sUtrArthasyAvizena pArayamanAya nirdiSTam // 1 // vRttikAra - racitA jIvAjIvAbhigamasya bhUmikA For P&Pernaise Cly ~6~ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], -------------------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 1-45% prata sUtrAka (1) dIpa zrIjIvA- // 1 // tasseba u thijatthaM majhimayaM aMtimaMpi tasseva / abbocchittinimittaM sissapasissAivaMsassa // 2 // " atha kathaM saphala zAkhabhUjIvAbhi |8|| mevedamadhyayanaM svato maGgalabhUtam , ucyate, nirjarArthatvAttapovat , nirjarArthatA ca samyagajJAnarUpatvAn , uktaM ca--"ja aNNANI kamma|3|| mikA malayagi- khavei bahuyAhiM vAsakoDIhiM / taM nANI tirhi gutto khavei UsAsametteNaM // 1 // " maGgalazabdavyutpattizveyam-ukha Nakha basa makherIyAvRttiH yAdi vaNDakadhAtuH, maGgayate'dhigamyate hitamaneneti maGgalam , athavA naGga iti dharmasyAkhyA taM lAti-Adatte iti maGgalaM, tathA cAsminnadhyayane manasi bhAvataH pariNagati samupajAyate suvizuddhasamyagdarzanAdiko bhAvadharmaH, uktaM ca-"maMgiMjae'dhigammai jeNa hiyaM|4. // 2 // lAvaNa maMgala hoi / avA maMgo dhammo taM lAti tayaM samAdatte // 1 // " iti, yadivA mAM gAlayati-apanayati bhavAditi maGgalaM, mA bhUdda galo-vighno gAlo vA-nAzaH zAstrasthAsmAditi maGgalaM, pRSodarAditvAdiSTarUpaniSpattiH 3 // tadevaM prayojanAditritayaM maGgalaM copadarzi-1, tam, adhunA'nuyogaH prArabhyate, adhAnuyoga iti kaH zabdArthaH ?, ucyate, sUtrapAThAnantaramanu-pazcAt sUtrasyArthena saha yogI-ghaTanA-17 nuyogaH, sUtrAdhyayanAtpazcAdarthakathanamiti bhAvanA, yadvA'nukUla:-avirodhI sUtrasyArthena saha yogo'nuyogaH, tatrevamAdisUtram // aiM namaH // iha khalu jiNamayaM jiNANumayaM jiNANulomaM jiNappaNItaM jiNaparUviyaM jiNakvArya jiNANucinnaM jiNapaNNattaM jiNadesiyaM jiNapasatthaM aNubbIie taM saddahamANAtaM pattiyamANA taM roemANA gherA bhagavaMto jIvAjIvAbhigamaNAmamajjhayaNaM paNNavaiMsu (sU01) // 2 // 1 tasyaiva tu saryA madhamamansamapi tasyaiva / anyucchitinimittaM ziSyapraziSyAdivaMze // 2 // 2 yadahAnI pharma kSapayati bahuphAbhivarSakoTIbhiH / tajjJAnI | KAnimitaH kSapayatyukAsamAtreNa // 1 // 3 manyate'dhigamyate yena hitaM tena mAlaM bhavati / athavA majho dharmasaM khAti tarpha samAyate // 1 // anukrama [1] - - vRttikAra-racitA jIvAjIvAbhigamasya bhUmikA atra prathamA (dvividhA) pratipatti: Arabhyate Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-1, ---------------------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka 'iha' asmin pravacane khaluzabdo'vadhAraNe ihaiva pravacane na zeSeSu zAkyAdipravacaneSu, athavA 'ihe ti manuSyaloke, khaluzabdo vAkyAlakAre, 'jinamata'miti rAgAdizatrUna jayati sA (iti) jinaH, sa ca yadyapi chAsthavItarAgo'pi bhavati tathA'pi tasya tIrthasApravartakatvAyogAdutpanna kevalajJAnatIrthadabhigRhyate, so'pi ca barddhamAnasvAmI, tasya varttamAnatIrthAdhipatitvAt , tasya jinasya-varddhamAnakhA-4 kAmino matam-arthatastenaiva praNItatvAdAcArAdi dRSTivAdaparyantaM dvAdazAhaM gaNipiTaka, kathambhUtaM varddhamAnasvAmijinamatamityAha-'jinAnu mataM' jinAnAm-atItAnAgatavartamAnAnAmupabhapadmanAbhasImandharasvAmiprabhRtInAmanumatam-AnukUlyena saMmataM vastutattvamapavargamArga ca prati lamanAgapi visaMvAdAbhAvAditi jinAnumatam, etena sarveSAmapi tIrthakRtAM parasparamavisaMvAdivacanatA praveditA, punaH kathambhUtami tyAha-'jinAnuloma' jinAnAm-avadhyAdijinAnAmanulomam-anukUlamanuguNamiti bhAvaH, etadvazAdavadhyAdijinavaprApteH, tathAhi yathoktamidaM jinamatamAseSamAnAH sAdhavo'vadhimanaHparyAyakevalalAmamAsAdayanyeveti, tathA 'jinapraNIta' jinena-bhagavatA barddhamAna-1 davAminA praNItaM samastArthasamahAtmakamAtRkApadatrayapraNayanAjinapraNItaM, bhagavAn hi barddhamAnasvAmI kevalajJAnAvAtAvAdI bIjabuddhi khAdiparamaguNakalitAn gautamAdIn gaNadhAriNaH pratyetanmAtRkApadatrayamuktavAn "uppanne i vA vigame i vA dhuve i vA" iti, etaca padayamupajIvya gautamAdayo dvAdazAGgaM viracitavantastato bhavatyetajinamataM jinapraNItamiti, etenAgamasya sUtrataH pauruSeyatvamAveditaM, puruSavyApAramantareNa vacanAnAmasaMbhavAt , na khalu puruSavyApAramantareNa nabhasi dhvanantaH zabdA upalabhyanta iti, tena yadavAdi paraiH -vacanAjinasaMghuddhistanararthakyamanyathA / apauruSeyameveda, dharmAdharmanibandhanam // 1 // iti tapAstamavaseyamiti, tatra mA bhUtkasyApyevamAzaGkA-yathedamavizAtArthameva tattvataH sAkSAtsarvajJAdapi avaNe sarvajJavivakSAyA alapakSalena grahaNAbhAve vivakSitazabdArthapari dIpa anukrama ~8~ Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ----------------------- uddezaka: [-], ---------- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAka (1) -6 dIpa zrIjIvA-15jJAnAyogAt kevalaM mlecchasyevA''ryoktAnubhASaNamAtramidamiti, tathA coktamaparaiH-AryAbhiprAyamajJAlA, mlecchavAgayogatulyatA / / adhyayana jIvAbhi sarvajJAdapi hi zrotustadanyasyArthadarzane // 1 ||"tt Aha-'jinaprarUpita' jinena-bhagavatA barddhamAnasvAminA yathA zrotRNAmadhigamo || | prAmANyaM malayagi- bhavati tathA samyapraNayanakriyApravarttanena prarUpitaM, kimuktaM bhavati ?-yadyapi nAma zrotA na bhagavadvivakSA sAkSAdadhigacchati tathArIyAvRttiH zAyanAdirayaM zAgdo vyavahAraH sAkSAdvivakSAgrahaNamantareNApi bhavati yathAsaGketaM zabdArthAvagamo, bAlAdInAM tathA darzanAt , anyathA sakalazAbdavyavahArocchedaprasakteH, citrArthI api zabdA bhagavataiva saGketitAH prastAvaucityAdinA ca niyatamartha pratipAdayanti, tata-| zcitrArthazabdajhavaNe'pi bhavati yathA'vasthitArthAvagamo, na cAnyathA'vabudhyamAnAMstAnna niSedhati, avipratArakatvAt , na copekSate, tIrthapravarttanAya pravRttatvAt , vato gaNabhRtAM sAkSAt paramparayA zeSasUrINAmapi yathA'vasthitArthAvagama iti nedamavijJAtArthamiti, anye tvAHbhagavAna pravacanaprayAsamAdhatte, kevalaM tatpuNyaprArabhAravazAdeva zrotRNAM pratibhAsa upajAyate yathA-itthamitthaM bhagavAn satvamAcaSTe, uktaM ca tadAdhipatyAdAbhAsaH, satyAnAmupajAyate / svayaM tu vanarahitazcintAmaNiriva sthitaH // 1 // " iti, tanmatavikuTTanArthamAha-jinAkhyAtaM' jinena-bhagavatA barddhamAnasvAminA prakRSTapuNyasaMbhAravipAkovyatastathA vyApArayogena AkhyAta kathitaM jinAkhyAtaM, sAkSAtkathanavyApAropalambhe'pi yadi tadAdhipatyamAtrAttathApratibhAsaH zrotRNAmityabhyupagamyate tato'nyatrApi tathAkalpanAprasaGgaH, tathA ca pratyakSavirodha iti yatkiJcidetad, bhagavAMzcAkhyAtavAn samyag yogyebhyaH zrotRbhyo nAyogyebhyaH, amUDhalakSavAt , samyagayogyazca zrotA otalakSaNopetaH, zrotRlakSaNAni cAmUni-madhyastho buddhimAnarthI, jAtyAdiguNasaMgataH / zrutakRya yathAzakti, pAzrotA pAtramiti smRtaH // 1 // " tataH phalavadevedaM jinAkhyAtamityAvedayannAha-'jinAnucIrNa jinA iha hivAptyacivakayoyasiddhA anukrama -450-60 1-1 Jatich ~9~ Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [?] upAMgasUtra- 3 (mUlaM + vRtti:) pratipatti: [1], uddezaka: [-], mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH "jIvAjIvAbhigama" - gaNadhAriNaH parigRhyante, vicitrArthatvAtsUtrANAM tato'yamarthaH - jinaiH - hitAdhyanivarttaka yogasidvairgaNadhAribhiranucIrNa-samyak tadarthAya - gamAsaGga zaktigarbhAnivarttakasamabhAvaprAtyA dharmameghanAmakasamAdhirUpeNa pariNamitaM jinAnucIrNam, ata eva tathArUpasamAdhibhAvataH samuhasitAtizayavizeSabhAvena teSAM tathA sUtrakaraNazaktiriti darzayannAha - 'jinaprajJasaM' jinaiH - hitAsyanivarttakayogibhiH prajJaptaM tadanyasatvAnugrahAya sUtrata AcArAyaGgopAGgAdibhedena racitaM jinaprajJaptam uktaM ca- atyaM mAsai arihA sutaM gaMdhati rANaharA nivaNaM sAsaNarasa hiyadvAe tao sutaM pavattaI // 1 // " iti idaM ca hitapravRttAdirUpebhyo jinebhyo dezanIyaM teSAmeva samyagviveyayogabhAvato hitAvighAtakaraNAt ityetadupadarzayannAha - 'jinadezitaM jinA iha hitapravRttagotra vizuddhopAyAbhimukhApAyatrimukhAdayaH parigRhyante, tathA mUlaTIkAkRtA vyAkhyAnAt, jinebhyo hitapravRttAdirUpebhyaH zuzrUSAdibhirvyaktabhAvebhyo dezitaM kathitaM gaNadharairapi jinadezitaM tathA ca jambUsvAmiprabhRtaya evaMvidhA eveti nirUpaNIyametat atha prakRtisundaramidamiti kasmAdajinebhyo'pi nopadizyate ?, ucyate, teSAM svato'sundaratvenAnarthopanipAtasambhavAt dRSTaM ca pAtrAsundaratayA svataH sundaramapi ravikarAdyulUkAdInAmanathaya, Aha ca paiuMjiyadhvaM dhIreNa hiyaM jaM jassa savvA / AhAroSi hu maccharasa na pasattho go bhuvi // 1 // " asvArthasya saMdarzanAyAha - 'jinaprazastaM ' jinAnAM - gotratrizuddhopAyAbhimukhApAyavimukhahitapravRttAdibhedAnAM prazastaM nirujapadhyAnnavat ucita sevanayA hitaM jinaprazastam, evaMbhUtaM jinamatam 'anuvizcintya' autpattikyAdibhedabhinnayA buddhyA paryAlocya 'tat' jinamataM 'zraddadhAnAH ' 1 artha bhASate'In sUtraM prananti gaNadharA nipuNam zAsanasya hitArthe tataH sUtraM pravarttate // 1 // 2 prayokavyaM dhIreSa hitaM bhavasya sarvathA / AhAro'pi ca matsyasya na prazasto garo bhuvi // 1 // For P&Praise City ~10~ City Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], -------------------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka (1) dIpa zrIjIvA-4 yadyapi nAma kAlavaiguNyato medhAdiguNahInAH prANinastathA'pyataH svalpamapyadhigataM bhavacchedAyetyA cittatayA manyamAnAH, tathA 'tat' abhigamajIvAbhi- jinamatameva 'prIyamANAH" asaGgazaktiprItyA pazyantaH, tathA 'tat' jinamatameva rocayantaH' sAmIbhAvenAnubhavantaH, ka ete ityAha-stha-1|| bhedo malayagi- virA bhagavantaH tatra dharmapariNatyA nivRttAsamakSasakriyAmatayaH sthavirA iva sthavirAH, pariNatasAdhubhAvA AcAryA iti garbhaH, 'bhaga- sa.2 rIyAvRttiH vantaH' zrutaizvaryAdiyogAd bhagnavantaH kaSAyAdIniti bhagavantaH pRSodarAditvAnnakAralopaH, 'jIvAjIvAbhigama nAma' nAmnA jIvAjIvA-81 bhigama, nAman zabdasyAnAdhyayalAttataH parasya tRtIvaikavacanasya lopaH, jIvAnAm-ekendriyAdInAm ajIvAnA-dharmAstikAyAdInAma bhigamaH-paricchedo yasmin tat jIvAjIvAbhigamam , idaM cAnvarthapradhAnaM nAma yathA jvalatIti jvalana ityAdi, kiM tadityAha-adhI4 yata iti 'adhyayana viziSTArthadhvanisaMdarbharUpaM 'prajJApitavantaH' prarUpitavantaH, etena guruparvakramalakSaNaH sambandhaH sAkSAdupadarzitaH, etadupadarzanAdabhidheyAdikamapi siddhaM yathoktamanantaramiti phataM prasaGgena // se kitaM jIvAjIvAbhigame ?, jIvAjIvAbhigame duvihe pannatte, taMjahA-jIvAbhigame ya ajI vAbhigame y|| (sU02) athAsva sUtrasya kinaidamparyam ?, ucyate, prabhasUtramidam, etacAdAvupanyasyannidaM jJApayati-pRcchato madhyasthasya buddhimato bhagavadahadupadiSTatattvasya tattvaprarUpaNA kAryA nAnyasyeti, akSaragamanikA vevam-sezabdo magadhadezaprasiddho nipAto'thazabdAyeM, athazabdazca | prakriyAdyarthAbhidhAyI, uktaM ca-atha prakriyApramAnantaryamaGgalopanyAsaprativacanasamuccayevi"ti, iha tUpanyAse, kiMzabdaH paraprazre, sa| // 4 // cAbhidheyayathAvatsvarUpAnirmAte napuMsakaliGgatayA nirdizyate, tathA coktam-'avyakte guNasandohe napuMsakaliGgaM prayujyate" tataH puna anukrama - A - ~ 11~ Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka harayAMpekSayA yathAbhidheyamabhisaMbadhyate iti, atha 'kiM tajjIvAjIvAbhigama' iti, athavA prAkRtazailyA 'abhidheyavalliGgavacanAni bhava ntIti nyAyAt kiM taditi-ko'sAvityasinnarthe draSTavyaM, tato'yamartha:-ko'sau jIvAjIvAbhigama: ? iti, evaM sAmAnyena kenacityo / kRte sati bhagavAna guruH ziSyavacanAnurodhenAdarAdhAnArtha kiJcitAtyuccAryAha-'jIvAjIvAbhigamaH anantaroditazabdArthaH dvividhH'| hiprakAraH prajJaptastIrthakaragaNadharaiH, anena cAgRhItaziSyAbhidhAnena nirvacanasUtreNaitadAha-na sarvameva sUtra gaNadharapraznatIrthakaranirvacanarUpaM kintu kiJcidanyathApi, kevalaM sUtra bAhulyena gaNadharaiIbdha stokaM zeSaiH, yata uktam-'atthaM bhAsai arihA" ityAdi, 'tadyatheti | vakSyamANabhedakathanopanyAsArthaH, sa jIvAjIbAbhigamo yathA dvividho bhavati tathopanyasyata iti bhAvaH, jIvAbhigaganAjIvAbhigamazca, cazabdau vastutattvamaGgIkRtya dvayorapi tulyakakSatodbhAvanAthauM, Aha-jIvAjIvAbhigamaH prabhasUtre saMvalita upanyastasaM tathaivocAryAsaMvalitanirvacanAbhidhAnamayuktaM, asaMvalite saMvalitavidhAnAyogAt , naiSa doSaH, praznasUtre'pyasaMvalitasyaivopanyAsAt , bhinnajAtIyayorekalAyogAt / / tatra yadyapi yathodezastathA nirdeza' iti nyAyo'sti, tathA'pyalpataravaktavyatvAt prathamato'jIvAbhigamamabhidhitsustatpraznasUtramAha se kiM taM ajIvAbhigame?, ajIvAbhigame duvihe pannate, taMjahA-kaviajIvAbhigame ya arUviajIvAbhigame ya // (sU03) se kiM taM arUviajIvAbhigame ?, arUviajIvAbhigame dasavihe pa0, taMjahA-dhammasthikAe evaM jahA paNNavaNAe jAva settaM arubiajIvAbhigame (suu04)| se kiM taM rUviajIvAbhigame ?, rUviajIvAbhigame caubbihe paNNatte, taMjahA-khaMdhA khaMdhadesA dIpa anukrama 2 SARSA ajIvAbhigamasya prarupaNA ~ 12 ~ Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 1. ...........................-- uddezaka: -1, ....................-- mUlaM [3-5] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [3-5] zrIjIvAjIvAbhi malayagi-1 rIyAvRttiH dIpa anukrama [3-5] khaMdhappaesA paramANupoggalA, te samAsato paMcavihA paNNattA, taMjahA-vaNNapariNayA gaMdha0 rasa. ajIvAphAsa0 saMThANapariNayA, evaM te 5 jahA paNNavaNAe, settaM rUviajIvAbhigame, settaM ajIvA- bhigamaH bhigame (sU05) sU. 3-4-5 atha ko'sau ajIvAbhigamaH ?, sUrirAha-ajIvAbhigamo dvividhaH prajJaptaH, tadyathA-rUpyajIvAbhigamo'rUpyajIvAbhigamazca, rUpamepAmastIti rUpiNaH, rUpagrahaNaM gandhAdInAmupalakSaNaM, tadvyatirekeNa tasyAsambhavAt , tathAhi-pratiparamANu rUparasagandhasparzAH, uktaM ca - kAraNameva tadanta sUkSmo nityazca bhavati paramANuH / ekarasagandhavaNoM dvisparzaH kAryaliGgazca // 1 // etena yaducyate kaizcita *bhinnA eva rUpaparamANabo bhinnAzca pRthak pRthaga rasAdiparamANava' iti, tadapAstamabaseyaM, pratyakSabAdhitatvAt , tathAhi-ya eva nairantayaNa kucakalazopariniviSTA rUpaparamANava upalabdhigocarAsteSvevAvyavacchedena sakalevapi spo'pyupalabhyate, ya eva ca ghRtAdirasaparamANayaH karpUrAdigandhaparamANayo vA teSveva nairanvaryeNa rUpaM sparzazcopalabdhiviSayaH, anyathA sAntarA rUpAdayaH pratItipathaminiyuH, na ca sAntarA: pratIyante, tasmAdavyatirekaH parasparaM rUpAdInAmiti, rUpiNazca te'jIvAzca rUpyajIvAsteSAmabhigamo rUpyajIvAbhigamaH pularUpAjIvAbhigama itiyAkt , pudgalAnAmeva rUpAdimattvAt , rUpanyatiriktA arUpiNo-dharmAstikAyAdayaste ca te'jiivaashvaaruupyjiivaastessaambhigmo'ruupyjiivaabhigmH||3|| tatrArUpiNaH pratyakSAdyaviSayAH kevalamAgamapramANagambAstattvata iti prathamatastadviSayaM praznasUtramAhasugama, sUrirAha-'aruvI'tyAdi / / arUpyajIvAbhigamaH 'dazavidhaH' dazaprakAraH prajJaptaH, tadeva dazavidhakhamAha-taMjahetyAdi, 'tadya-13 theti vakSyamANabhedakathanopanyAsArthaH, dharmAstikAyaH, 'evaM jahA paNNavaNAe' iti 'evam' uktena prakAreNa yathA prajJApanAyAM tathA // 5 ajIvAbhigamasya prarupaNA ~ 13~ Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 1. ...........................-- uddezaka: -1, ....................-- mUlaM [3-5] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [3-5] vaktavyaM tAvad yAvat 'settaM asaMsArasamApannajIvAbhigame' iti, tazcaivam-'dhammasthikAe dhammasthikAyassa dese dhammasthikAyassa paesA adhammasthikAe adhammasthikAyassa dese adhammatvikAyassa paesA AgAsasthikAe AgAsatthikAyassa dese AgAsasthikAyassa | paesA addhAsamaye" iti, tatra jIvAnAM pudgalAnAM ca svabhAvata eva gatipariNAmapariNatAnAM tatsvabhAvadhAraNApoSaNAddharmaH astaya:-pradezA| steSAM kAya:-saGghAta: "gaNa kAe ya nikAe khaMdhe bagge taheva rAsI ya" iti vacanAt astikAya:-pradezasakSAta ityarthaH, dharmazcA-1 sAvastikAyazca dharmAstikAya:, anena sakaladharmAstikAyarUpamavayavidravyamAha, avayayI ca nAma avayavAnAM tathArUpa: sasAtapariNAmavizeSa eva, na punaravayavadravyebhyaH pRthagarthAntaradravyaM, tasyAnupalambhAt , tantava eva hi AtAnavitAnarUpasaGghAtapariNAmavizeSamApannA | loke paTavyapadezabhAja upalabhyante, na tadatiriktaM paTAkhyaM nAma dravyam , uktaM cAnyairapi-"tantyAdivyatirekeNa, na paTAyupalambhanam / tantvAdayo'viziSTA hi, paTAdivyapadezinaH // 1 // " kRtaM prasaGgena, anyatra dharmasamahaNiTIkAdAvetadvAdasya carSitatvAt , tathA tasyaiva buddhiparikalpito vyAdipradezAsako vibhAgo dharmAstikAyasya dezaH, dharmAstikAyasya pradezA:-prakRSTA dezAH pradezAH, pradezA | nirvibhAgA bhAgA iti, te cAsayeyAH, lokAkAzapradezapramANatvAtteSAm , ata eva bahuvacanaM, dharmAstikAyapratipakSabhUto'dharmAstikAya:, kimuktaM bhavati ?-jIvAnAM pudgalAnAM ca sthitipariNAmapariNatAnAM tatpariNAmopaTumbhako'mUttoM'saGkhyAtapradezAmako'dharmAstikAya:, adhamAstikAyasya deza ityAdi pUrvavat, tathA A-samantAtsarvANyapi dravyANi kAzante-dIpyante'tra vyavasthitAnItyAkAzam, astayaHpradezAsteSAM kAyo'stikAyaH, AkAzaM ca tadastikAyazcAkAzAstikAyaH, AkAzAstikAyasya deza ityAdi prAgvat , navaramasya pradezA | anantAH, alokasAnantatvAta, 'adAsamaya' iti, addhati kAlasyAkhyA, addhA cAsau samayazcAddhAsamayaH, athavA'ddhAyAH samayo AARAGAR. 54 dIpa anukrama [3-5] ajIvAbhigamasya prarupaNA ~ 14~ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-1, ---------------------- mUlaM [3-5] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [3-5] jIvAbhi0 rIyAvRttiH ajIvAbhigamaH sU. 3-45 malayani dIpa anukrama [3-5] zrIjIvA- nirvibhAgo bhAgo'ddhAsamayaH, ayaM caika eva vartamAnaH paramArthataH san nAtItAnAgatAH, teSAM yathAkramaM vinaSTAnutpannatvAt , tataH kAya- lAbhAvAddezapradezakalpanAvirahaH, athAkAzakAlI loke'pi pratItAviti tau zraddhAtuM zakyete, dharmAdharmAstikAyau tu kathaM pratyetavyau ? | yena tadviSayA zraddhA bhavet , ucyate, gatisthitikAryadarzanAt, tathAhi-yad yadanvayavyatirekAnuvidhAyi tattavetukamiti vyavaharttavyaM, yathA calarindriyAnvayavyatirekAna vidhAyi cAkSuSaM vijJAnaM, tathA ca jIvAnAM pudgalAnAM ca gatisthitipariNAmapariNatAnAmapi gatisthitI yathAkramaM dharmAdharmAstikAyAnvayavyatirekAnuvidhAyinyau, tasmAtte taddhetuke, na cAyamasiddho hetuH, tathAhi-jIvAnAM pugalAnAM ca gatisthitipariNAmapariNatAnAmapi gati sthitI na tatpariNamanamAnahetuke, tanmAtrahetukatAyAmaloke'pi tatprasakteH, atha na tatpariNamanamAtraM hetuH kintu viziSTaH pariNAmaH, sa cetthaMbhUto yathA lokamAtrakSetrasyAntare'tra gatisthitibhyAM bhavitavyaM na bahiH pradezamAtramadhyadhika, nanu sa evetthambhUto viziSTapariNAma AkAlaM jIvAnAM pudgalAnAM cotkarSato'pyettAvatpramANa evAbhUd bhavati bhaviSyati vA na tu kadA18 canApyadhikatara ityatra kiM niyAmaka ?, yathA hi kila paramANorjaghanyata: paramANumAtrakSetrAtikramamAdiM kRtvotkarSatacaturdazarajvAmakamapi kSetraM yAvad gatirupajAyate tathA parato'pi pradezamAtramapyadhikA kiM na bhavati ?, tasmAdavazyamatra kizcinniyAmakamaparaM vaktavyaM, taca dharmAdharmAstikAyAveva nAkAzamAtram , AkAzamAtrasthAloke'pi sambhavAt , nApi lokaparimitamAkAzam , itaretarAzrayadoSaprasaGgAt , tathAhi-jIvAnAM pudgalAnAM cAnyatra gatithiyorabhAve siddhe sati vivakSitasya parimitasyAkAzasya lokalasiddhiH, tatsiddhau cAnyatra jIvapudgalAnAM gatisthityabhAvasiddhirityekAbhAve'nyatarasyApyabhAvaH, atha kimidamasaMbaddhamucyate?, yat lokalena samprati vyavar3iyate kSetraM, tAvanmAtrasyaivAkAzakhaNDasya gatisthityupaSTambhakasvabhAvo na parasya pradezamAtrasyApi tato na kazciddoSaH, nanu tAvanmAtrasyaivAkAzasya NSGRRESCREGACSCORESEX F%95 ajIvAbhigamasya prarupaNA ~ 15~ Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [3-5] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [3-5] dIpa anukrama [3-5] dAsa svabhAvo na parasya pradezamAtrasyApItyatrApi sudhiyaH kAraNAntaraM mRgayante, AkAzavamAtrakhobhayatrApi tulyatvAt , vizeSaNamantareNa pAca vaiziSTAyogAn , kAraNAntaraM dharmAdharmAstikAyabhAvAbhAvAveSa nAparamiti sthitam , anyacca-tAvanmAtrasyAkAzakhaNDasya sa svabhAvo na paraspetyapi kuta: pramANAtparikalpyate !, AgamapramANAditi cet tathAhi-tAvatyevAkAzakhaNDe jIvAnAM ca pudgalAnAM ca gatisthitimatAM gatisthitI tatra tatra vyAvayete na parata iti, yadyevaM tAMgamaprAmANyavalAdeva dharmAdharmAstikAyAvapi gatithitinivandhanamiSyeyAtAM OM kimAkAzakhaNDasya nirmUlasvabhAvAntaraparikalpanA''yAseneti kRtaM prasaGgena / athAmISAbhitthaM kramopanyAse kiM prayojanam ?, ucyate, iha dharmAstikAya iti padaM gaGgalabhUtam , Adau dharmazabdAnvitatvAt , padArthaprarUpaNA ca sampratyukSiptA varcate, tato maGgalArthamAdau dharmAstikAyasyopAdAnaM, dharmAstikAyapratipakSabhUtazcAdharmAsikAya iti tadanantaramadharmAstikAyastha, dvayorapi cAnayorAdhArabhUtamAkAzamiti tadanantaramAkAzAstikAyastha, yataH punarajIvasAdhAdavAsamayasya, athavA iha dharmAdharmAsikAyau vibhU na bhavataH, tadvibhulena tatsAmadhyaMto | jIvapudgalAnAmaskhalitapracArapravRtterlokavyavasthA'nupapatteH, asti ca lokAlokavyavasthA, tata etAvavibhU santau yatra kSetre samavagAdau tAvatpramANo lokaH, zeSastvaloka iti siddham , uktaM ca-"dharmAdharmavibhukhAtsarvatra ca jIvapudgalavicArAn / nAlokaH kazcitsyAnna ca saMmatametadAryANAm // 1 // tasmAddharmAdharmAvavagADhI vyApya lokakhaM sarvam / evaM hi paricchinnaH siyati lokastadavibhutvAt / / 2 / / hAtAta evaM lokAlokavyavasthAhetU dharmAdharmAstikAyAvityanayorAdAvupAdAnaM, tatrApi mAGgalikatvAt prathamato dharmAstikAyasya, tatpratipa khAt tato'dharmAstikAyasya, tato lokAlokanyApitvAdAkAzAstikAyastha, tadanantaraM loke samayAsamayakSetravyavasthAkAritvAdaddhAsamajI0502 yasya, evamAgamAnusAreNAnyadapi yuktyanupAti vaktavyamityalaM prasaGgena, prakRtaM prastumaH, atropasaMhAravAkyaM-settaM arUviajIvAbhi JEscal at ajIvAbhigamasya prarupaNA ~16~ Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [3-5] dIpa anukrama [3-5] upAMgasUtra- 3 (mUlaM + vRtti:) pratipattiH [1], uddezaka: [ - ], mUlaM [35] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 7 // "jIvAjIvAbhigama" ajIvAbhigamasya prarUpaNA - game / ata UrddhamidaM sUtram - 'se kiM taM rUviajIvAbhigane ?, rUviajIvAbhigane ghaDavvidde paNNatte, taM0-khaMdhA saMghadesA khaMghapaesA 7 jIvAjIparamANupuragalA' iha skandhA ityatra bahuvacanaM pudgalaskandhAnAmanantatvakhyApanArthe, tathA coktam- "dubbato NaM puggalatthikAe NaM yAbhi0 anante" ityAdi, 'skandhadezAH skandhAnAmeva skandhavapariNAmamajahatAM buddhiparikalpitA kyAdipradezAtmakA vibhAgAH, atrApi bahu- jIvAbhivacanamanantapradezikeSu skandheSu skandhadezAnantatvasaMbhAvanArthaM, 'skandhapradezAH skandhAnAM skandhatva pariNAmamajatAM prakRSTA dezA:-nivibhAgA bhAgAH paramANava ityarthaH, 'paramANupudgalAH' skandhavapariNAmarahitAH kevalAH paramANavaH / ata Urddha sUtramidam -- 'te samA sato paMcavidhA pannattA, taMjAvaNNapariNayA gaMvapariNatA rasapariNatA phAsapariNatA saMThANapariNatA, tattha NaM je vaNNapariNayA te paMcavidhA pannattA, taMjA - kAlavaNNapariNatA nIlavaNNapariNatA ityAdi tAvad yAvat 'settaM ruviajIvAbhigame, settaM ajIvAbhigane / gamaH se kiM taM jIvAbhigame ?, jIvAbhigame duvihe paNNate, taMjahA saMsArasamAvaNNagajIvAbhigame ya asaMsArasamAvaNNagajIvAbhigame ya ( sU0 6 ) se kiM taM asaMsArasamAvaNNagajIvAbhigame 1, 2 duvihe paNNatte, taMjahA - aNaMtarasiddhAsaMsArasamAvaNNagajIvAbhigame ya paraMparasiddhAsaMsArasamAaurajIvAbhigame / se kiM taM anaMtara siddhAsaMsArasamAvaNNagajIvAbhigame 1, 2 paNNarasavihe paNNatte, taMjahA - titthasiddhA jAva aNegasiddhA, settaM atarasiddhA / se kiM taM paraMparasiddhAsaMsArasamAvaNNagajIvAbhigame 1, 2 aNegavihe paNNatte, taMjahA- paDhamasamayasiddhA dusamaya For P&Permalise Caly ~ 17~ // 7 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-1, ---------------------- mUlaM [6-7] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: %25 % prata sUtrAMka [6-7] CASGRA %2525% sihA jAya arNatasamayasiddhA, se taM paraMparasiddhAsaMsArasamAvaNNagajIvAbhigame, setaM asaM sArasamAvaNNagajIvAbhigame (sU07) hA saMsaraNaM saMsAro-nArakatiryAnarAmarabhavabhramaNalakSaNastaM samyaga-ekImAvenApannA:-prAptAH saMsArasamApanA:-saMsAravartinaste ca te jIvAzca teSAmabhigamaH saMsArasamApannajIvAbhigamaH, tathA na saMsAro'saMsAra:-saMsArapratipakSabhUto mokSa ityarthaH taM samApannA asaMsArasamApannAste ca te jIvAzca teSAmabhigamo'saMsArasamApannajIvAbhigamaH, cazabdo ubhayeSAmapi jIvAnAM jIvalaM prati tulyakakSatAsUcako, tena ye vidhyAtapradIpakalpaM nirvANamabhyupagatavanta: ye ca navAnAmAlaguNAnAmatyantocchedena te nirastA draSTavyAH, tathAbhUtamokSAbhyupagame tadartha prekSAvatAM pravRttyanupapatteH, na khalu sacetanaH skhavadhAya kaNThe kuThArikA vyApAravati, duHkhito'pi hi jIvana kadAcid bhadramAyAt mRtena tu nirmUlamapi hastitAH sampada iti, iha kevalAn ajIvAn jIvAMzcAnuzcAryAbhigamazabdasaMbalitapro'bhigamavyatirekeNa pratipatterasambhavatasteSAmabhigamagamyatAdharmakhyApanArthaH tena 'sadevedamityAdi sadvaitAdyapoha ukto beditavyaH, sadadvaitAdyabhyupagame'bhigamagamyasArUpadharmAyogataH pratipatterevAsambhavAt / tatrAlpavaktavyatvAtprathamato'saMsArasamApannajIvAbhigamasUtram-se kiM taM asaMsArasamAvanajIvAbhigame, 2 duvihe paM0, 0-anaMtarasiddhaasaMsArasamAvanajIvAbhigame paraMparasiddhaasaMsArasamAvannajIvAbhigame ya' ityAdi tAvadvAcyaM yAvadupasaMhAravAkyaM sattaM asaMsArasamApannajIvAbhigameM asya vyAkhyAnaM prajJApanATIkAto veditavyaM, tatra savistaramuktakhAt / / samprati saMsArasamApannajIvAbhigamamabhiSitsutatpasUtramAha se kiM taM saMsArasamAvannajIvAbhigame?, saMsArasamAvaNNaesu NaM jIvesu imAo Nava paDivattIo dIpa -50-4 5 anukrama [6-7] -% *40-50-4%9 jIvAbhigamasya prarupaNA ~ 18~ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], -------------------- mUlaM [8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH jIvAjIvAbhi0 pratipattiH sUtrAMka N-Dik dIpa evamAhiti, taM0-ege ebamAhaMsu-duvihA saMsArasamAvaSaNagA jIvA paM0, ege evamAhaMsu-tithihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paM0, ege evamAhaMsu-caubihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paM0, ege evamAhaMsu-paMcavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paM0, eteNaM abhilAveNaM jAva dasavihA saMsAra samAvaNNagA jIvA paNNattA (sU08) sUrirAha-saMsArasamApaneSu Namiti vAkyAlaGkAre jIveSu 'imAH' vakSyamANalakSaNA 'nava pratipattayo' dvipatyavatAramAdau kalA | dazapratyavatAraM yAvad ye nava pratyavatArAstadrUpANi pratipAdanAni saMvittaya itiyAvat 'evaM' vakSyamANayA rItyA''khyAyante pUrvasUribhiH iha pratipattyAkhyAnena praNAlikayA'rthAkhyAnaM draSTavyaM, pratipattibhAve'pi zabdAdarthe pravRttikaraNAt , tena yadurUyate zabdAdvaitavAdibhiH'zabdamAtraM vizva'miti, tadapAstaM draSTavyaM, tadapAsane ceyamupapatti:-ekAntaikasvarUpe vastunyabhidhAnadvayAsambhavAt bhinnapravRttinimittAbhAvAt , tatazca zabdamAnamityeva svAt na vizvamiti, praNAlikayA'rthAbhidhAnamevopadarzayati, tadyathA-eke AcAryA evamAkhyAtavanta:dvividhAH saMsArasamApannA jIvAH prazatAH, eke AcAryA evamANyAtavanta:-trividhAH saMsArasamApannA jIvAH, evaM yAvadazavidhA iti, iha eke iti na pRthagmatAvalambino darzanAntarIyA iva kecidanye AcAryAH, kintu ya evaM pUrva dvipratyavatAravivakSAyAM vartamAnA evamuktavantaH yathA dvividhAH saMsArasamApannA jIvA iti ta eva tripratyavatAravivakSAyAM vartamAnAH, dvipatyavatAravivakSAmapekSya tripratyavatAravivakSAyA anyatvAt , viSakSAvatAM tu kathaJcid bhedAdanya iti veditathyAH, ata eva pratipattaya iti paramArthato'nuyogadvArANIti pratipattavyam, iha ya eva dvividhAsta eva trividhAsta eva caturvidhA yAbaddazavidhA iti teSAmanekasvabhAvatAyAM tattaddharmabhedena tathA anukrama 27 ~ 19~ Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-1, ---------------------- mUlaM [8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka + * tathA'bhidhAnatA yujyate, nAnyathA, ekAntakasvabhAvatAyAM teSAM vaicitryAyogatastathA tathA'bhidhAnapravRtterasambhavAt , evaM sati "aSTavikalpaM devaM tiryagyonaM ca paJcadhA bhavati / mAnuSyaM caikavidhaM samAsato bhautikaH sargaH // 1 // " iti vAmAtrameva, adhiSThAtRjIvAnAmekarUpatvAbhyupagamena tathArUpavaicitryAsambhavAditi, evamanye'pi pravAdAstathA tathA vastuvaicitryapratipAdanaparA nirastA draSTavyAH, sarvathaikasvabhAvatvAbhyupagatau vaicitryAyogAt / / sampratyetA evaM pratipattIH krameNa vyAcikhyAsuH prathamata AdyAM pratipatti vibhAvayiSuridamAha tattha(Na) je evamAhaMsu 'duvihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paM0 te evamAhaMsu-taM0-tasA ceva thAvarA ceva / / (sU09) I 'tatra' teSu navasu pratipattiSu madhye ye dviztyavatAravivakSAyAM vartamAnA evaM vyAkhyAtavanta:-dvividhAH saMsArasamApanakA jIvAH prajJaptA iti te 'Nam' iti vAkyAlakAre 'evaM' vakSyamANarItyA dvividhatvabhAvanArthamAkhyAtavantaH, 'tadyathe tyupanyastadvaividhyopadarzanArthaH, trasAzcaiva sthAvarAzcaiva, tatra trasanti-uSNAyabhitaptAH santo vivakSitasthAnAdudvijanti gacchanti ca chAyAdyAsevanArtha sthAnAntaramiti prasAH, anayA ca vyutpattyA prasAsanAmakarmodayavartina evaM parigRhyante, na zeSAH, atha zeSairapIha prayojanaM, teSAmapyame vakSyamANatvAt , tata evaM vyutpatti:-vasanti-abhisandhipUrvakamanabhisandhipUrvakaM vA Urddhamadhastiryak calantIti trasA:-tejovAyabo dvIndriyAdayazca, uSNAsadyabhitApe'pi tatsthAnaparihArAsamarthAH santastiSThantItyevaMzIlAH sthAvarA:-pRthivyAdayaH, cazabdo svagatAnekabhedasamuNyArthoM, evakArAnavavadhAraNArthI, ata eva saMsArasamApanakA jIvAH, etavyatirekeNa saMsAriNAmabhAvAt // tatrAlpavaktavyatvAtprathamataH sthAvarAnabhidhitsu statprabhasUtramAha dIpa anukrama 1-55 jIvAnAm dvividha-bhedA: ~ 20~ Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], ------------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [10] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [9] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: jIvAjI vAbhi0 prata pratipattiH sUtrAMka CGTOS [10] dIpa zrIjIvA- se kiM taM thAvarA?, 2 tivihA pannattA, taMjahA-puDhavikAiyA 1 AukAiyA 2 vaNassaikAiyA jIvAbhi 3 // (sU010) malayagi atha ke te sthAbarAH', sUrirAha-sthAvarAtrividhAH prajJaptAH, tadyathA-pRthivIkAyA eva pRthivIkAyikAH, ArSavAtsvArthe ikapratyayaH, rIyAvRttiH Apo-vAstAzca pratItA: tA eva kAya:-zarIraM yeSAM te apkAyAH apakAyA evApkAyikAH, vanaspati:-latAdirUpaH pratItaH sa eva | // 9 // BI kAya:-zarIraM yeSAM te vanaspatikAyAH vanaspatikAyA eva vanaspatikAyikAH, sarvatra bahuvacanaM bahukhaNyApanArtha, tena 'pRthivI devate' tyAdinA yattadekajIvalamAtrapratipAdanaM tadapAtamyaseyaM, yadi punastadudhiSThAtrI kAcanApi devatA parikarupyate tdaaniimekle'pyvirodhH| bhaiha sarvabhUtAdhAraH pRthivIti prathama pRthivIkAyikAnAmupAdAnaM, tadanantaraM tatpratiSThitavAdapkAyikAnA, tadanantaraM "jattha jalaM tattha | 8 varNa" iti saiddhAntikavastupratipAdanArtha banaspatikAyikAnAmiti, iha trividhatvaM sthAvarANAM tejovAyUnAM ladacyA sthAvarANAmapi satAM 3 gatitraseSvantarbhAvavivakSaNAt, tathA ca tattvArthasUtramapyevaM vyavasthitaM "pRthivyambuvanaspatayaH sthAvarA: // tejovAyU dvIndriyAdayazca | sA:" (tattvA0 a02 sU013-14) iti, tatra 'yathoddezaM nirdeza' iti prathamataH pRthivIkAyikapratipAdanArthamAha se kiMtaM puDhavikAiyA?,2duvihA paM0,0-suhamapuDhavikkAiyA ya vAyarapuDhavikAiyAya // (sU011) atha ke te pRthivIkAyikA:?, sUrirAha-pRthivIkAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-sUkSmapRthivIkAbikAzca badarapRthivIkAyikAzca, tatra sUkSmanAmakarmodayAtsUkSmA bAdaranAmakoMdayAttu bAdarAH, karmodayajanite khalvete sUkSmavAdarale, nApekSike badarAmalakayo anukrama [10] // 9 // sthAvarajIvasya trividha-bhedAH, atha pRthvikAyikAnAm bhedA: prarupyate ~ 21~ Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: -1, ...---------------------- mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka XGAACCES [11] KIriva, sUkSmAzca te pRthivIkAyikAzca sUkSmapRthivIkAyikAH, bAdarAzca te pRthivIkAyikAzca bAdarapRthivIkAyikAH, cazabdau svagatAnekabhedasUcakau, sUkSmAH sakalalokavarttino bAdarAH pratiniyataikadezadhAriNaH // tatra sUkSmapRthivIkAyikapratipAdanArthamAha se kitaM muhamapudavikAiyA?, 2 duvihA paM0, taM0-pajjasagA ya apajjattagA y|| (sU012) adha ke te sUkSmapRthivIkAyikA: 1, sUrirAha-sUkSmapRthivIkAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-paryAptakAzcAparyAptakAca, tatra paryAtirnAmAhArAdipudgalapahaNapariNamanaheturAlanaH zaktivizeSaH, sa ca pugalopacayAdupajAyate, kimuktaM bhavati-utpattidezamAgatena prathamaM ye gRhItAH pudgalAsteSAM tathA'nyeSAmapi pratisamayaM gRhyamANAnAM tatsaMparkatastadrUpatayA jAtAnAM yaH zaktivizeSa AhArAdipudgalakhalarasarUhaipatApAdanaheturvathodarAntargatAnAM pudgalavizeSANAmAhArapudgalavizeSANAmAhArapudgalakhalarasarUpatApariNamanahetuH sA paryAptiH, sA ca ghoDA, tadyathA-AhAraparyAptiH 1 zarIraparyAptiH 2 indriyaparyAptiH 3 prANApAnaparyAptiH 4 bhASAparyAptiH 5 manaHparyAptizca 6, tatra yayA bAdya| mAhAramAdAya khalarasarUpatayA pariNamayati sA''hAraparyAptiH 1, yayA rasIbhUtamAhAraM rasAsRgmAMsamedo'khimajAzukralakSaNasaptadhAturUpatayA pariNamayati sA zarIraparyAptiH 2, yayA dhAturUpatayA pariNamitabhAhAramindriyarUpatayA pariNamayati sA indriyaparyAptiH 3, yayA punarucchAsaprAyogyavargaNApudgalAnAdAyocchAsarUpatayA pariNamaNyAlambya ca muJcati sA. ucchAsaparyAptiH 4, yayA tu bhASApAyogyAna pudgalAnAdAya bhASAkhena pariNamacyAlambya ca muJcati sA bhASAparyApti: 5, yayA punarmana:prAyogyavargaNAdalikamAdAya manastvena pariNamayyAlambya ca muJcati sA manaHparyAptiH 6, etAzca yathAkramamekendriyANAM sabjivarjAnA dvIndriyAdInAM saMjJinAM ca catupaJcapaTsaGkhyA bhavanti, utpattiprathamasamaye eva ca etA yathAyathaM sarvA api yugapanniSpAdayitumArabhyante krameNa ca niSThAmupayAnti, dIpa anukrama ~ 22 ~ Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sutrAka [12] dIpa zrIjIvA- tadyathA-prathamamAhAraparyAptistataH zarIraparyAptistata indriyaparyAptirityAdi, AhAraparyAptizca prathamasamaya eva niSpattimupagacchati, zeSAstu jIvAjIjIvAbhizApratyekamantarmuhUrtena kAlena, adhAhAraparyAptiH prathamasamaya eva niSpadyata iti kathamavasIyatte, ucyate, iha bhagavatA'ryazyAmena pra- vAbhi0 malayagi- jJApanAyAmAhArapade dvitIyoddezake sUtramidamapAThi-"AhArapajattIe apajattae NaM bhaMte ! ki AhArae aNAhArae, goyamA! pratipattiH rIyAvRttiH no AhArae aNAhArae" iti, tata AhAraparyAptyA aparyApto vigrahagatAvevopapadyate nopapAtakSetramAgato'pi, upapAtakSetrasamAgatasya / prathamasamaya evAhArakatvAt , tata ekasAmAyikI AhAraparyAptinirvRttiH, yadi punarupapAtakSetrasamAgato'pyAhAraparyAptyA aparyAptaH syaa||10|| ttata evaM vyAkaraNasUtraM paThet-"siya AhArae siya aNAhArae" yathA zarIrAdiparyAptiSu "siya AhArae siya aNAhArae" iti, sarvAsAmapi ca paryAptInAM paryAptiparisamAptikAlo'ntarmuhUrtapramANaH, paryAptayo vidyante yeSAM te paryAptAH, abhrAdibhya' iti bhavathIyo|'pratyayaH, paryAptA eva paryAptakAH, ye punaH vayogyaparyAptiparisamAptivikalAste'paryAptAH aparyAptA evAparyAptakAH, se dvidhA-labdhyA karaNaizca, tatra ye'paryAptakA eva niyante te labdhyA'paryAptakAH, ye punaH karaNAni-zarIrendriyAdIni na tAvanivartayanti athacAvazyaM / nirvartayiSyanti te karaNAparyAptAH saMprAptAH // samprati vineyajanAnugrahAya zeSavaktavyatAsaGgrahArthamidaM saGghahaNigAthAdvayamAhA-sarIrogAhaNasaMghayaNa saMThANakasAya taha ya hu~ti sannAo / lesidiyasamugdhAe sannI vee ya pajatI // 1 // viTThI saNanANe joguvaoge | tahA kimAhAre / uvavAyaThiI samugghAya cavaNagairAgaI ceva // 2 // asya vyAkhyA-prathamata: sUkSmapRthivIkAyikAnAM zarIrANi vaktavyAni, tadanantaramavagAhanA, tataH saMhananaM, tadanantaraM saMsthAnaM, tataH kaSAyAH, tataH kati bhavanti sajJA:? iti vaktavyaM, tato leshyaa:,8||10|| tadanantaramindriyANi, tata: samudghAtAH, tataH kiM sajjJino'sabjino vA? iti vaktavyaM, tadanantaraM vedo vaktavyaH, tataH paryAptayo anukrama [12-13] | ete dve gAthe anyatra mUla-sUtra rUpeNa saMpAdite, tat kAraNAt mayA'pi evaM kRtaM ~ 23~ Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 4 prata -%% sUtrAMka [12] % yathA kati paryAptayaH sUkSmapRthivIkAyikAnAm ? ityAdi, paryAptigrahaNamupalakSaNaM tena tatpratipakSabhUtA aparyAptayo'pi vaktavyA iti draSTavyaM, tadanantaraM dRSTivaktavyA, tato darzanaM, tadanantaraM jJAnaM, tato yogaH, tata upayogaH, tathA kimAhAramAhArayanti sUkSmapRthivIkA yikAH ? ityAdi vaktavyaM, tadanantaramupapAtaH, tataH sthitiH, tatta: samudrAta: samudghAtamadhikRtya maraNaM vaktavyamityarthaH, tadanantaraM yavanaM, 13 tato gatyAgatI iti, iti sarvasApayA trayoviMzatiaurANi, tatra prathamadvAravyAkhyAnArthamAha tesi bhaMte! jIvANaM katisarIrayA papaNattA, goyamA! tao sarIragA paM0, taM0-orAlie tethae kmme|tesinnN bhaMte ! jIvANaM kemahAliyA sarIrogAhaNA paM0, go! jahanneNaM aMgulAsaMkhejatibhAgaM ukoseNavi aMgulAsaMkhejatibhAgaMtesiNaM bhaMte! jIvANaM sarIrA kiMsaMghayaNA paNNattA?, goyamA! checaTThasaMghayaNA paNNattA // tesi NaM bhaMte ! sarIrA kiMsaMThiyA paM01, goyamA! masUracaMdasaMThitA paNNattA // tesi NaM bhaMte ! jIvANaM kati kasAyA paNNattA ?, goyamA! cattAri kasAyA paNattA, taMjahA-kohakasAe mANakasAe mAyAkasAe lohakasAe // tesi bhaMte ! jIvANaM kati sapaNA papaNattA?, goyamA! cattAri paNNatA, taMjahA-AhArasaNNA jAva pariggahasannA // tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati lesAopaNNattAo?. goyamA ! tinni lessA pannatA, taMjahA-kiNhalessA nIlalesA kAulesA / / tesiNaM bhaMte ! jIvANaM kati iMdiyAI paNNattAI?, goyamA ! ege phAsidie ppnntte|| tesi NaM bhaMte ! jIvANaM kati samugghAyA paNNattA ?, goyamA ! tao samugghAyA paNNatA, taMjahA % dIpa % anukrama [12-13] %% % % ~ 24~ Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: -1, --------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH jIvAjIvAbhi0 pratipattiH sUtrAMka [13] // 11 // dIpa veyaNAsamugdhAte kasAyasamugghAe mAraNaMtiyasamugghAe // te Na bhaMte ! jIvA kiM sannI asannI ?, goyamA! no sannI asannI // teNaM bhaMte ! jIvA kiM isTiveyA parisaveyA NapuMsagaveyA ?, goyamA! No ithiveyA No purisaveyA NapuMsagaveyA // tesi NaM bhaMte ! jIvANaM kati pajjattIo paNNatAo?, goyamA ! cattAri pajattIo paNNattAo, taMjahA-AhArapajattI sarIrapajattI iMdiyapajjattI aannpaannupjjttii| tesi rNa bhaMte ! jIvANaM kati apajattIo paNNattAo?, goyamA ! cattAri apajattIo paNNatAo, taMjahA-AhAraapajattI jAva ANApANuapajattI // te NaM bhaMte ! jIvA kiM sammaviTThI micchAdiTThI sammAmicchAdiTThI?, goyamA ! No sammaviTThI micchAdiTTI no sammamicchAdiTThI // teNaM bhaMte ! jIvA kiM cakkhudaMsaNI acakkhudaMsaNI ohidasaNI kevaladasaNI ?, goyamA ! no cakkhudasaNI acakkhudaMsaNI no ohidaMsaNI no kevaladasaNI // te NaM bhaMte ! jIvA kiM nANI aNNANI?, goyamA! no nANI aNNANI, niyamA duaNNANI, taMjahA-matiannANI suyaaNNANI ya ||te Na bhaMte ! jIvA kiM maNajogI vayajogI kAyajogI?, goyamA ! no maNajogI no vayajogI kAyajogI // te NaM bhaMte ! jIvA kiM sAgArova uttA aNAgArovauttA?, goyamA! sAgArovautsAvi aNAgArovauttAvi / / te NaM bhaMte ! jIvA kimAhAramAhAraiti?, goyamA! dabbato arNatapadesiyAI khettao asaMkhejapadesogADhAI kAlo annayara anukrama [14] 11 // ~ 25~ Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -], --------------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa samayadvitIyAI bhAvato vaNNavaM(ma)tAI gaMdharva (ma)tAI rasava (ma)tAI phAsava(ma)bAI // jAI bhAvao vaNNamaMtAI Aga, tAI ki egavapaNAI A0 duvapaNAI AkativaNNAI A0 cauvapaNAI A0 paMcavaNNAI A01, goyamA! ThANamaggaNaM paDaca egavaNNAipi duvapaNAIpi tivaNNAIpi cauvaNNAiMpi paMcavaNNAIpi A0, vihANamaggaNaM paDuzca kAlAIpi A0 jAva sukilAIpi A0, jAI vapaNao kAlAI A0 tAI kiM egaguNakAlAI A0 jAva aNaMtaguNakAlAI A01, goyamA! egaguNakAlAIpi A0 jAva aNaMtaguNakAlAiMpi A0 evaM jAva sukilAI // jAI bhAvato gaMdhamaMtAI AtAI kiM egagaMdhAI dugaMdhAI A0?, goyamA! ThANamaggaNaM pausa egagaMdhAiMpi A0 dugaMdhAiMpi A0, vihANamaggaNaM pahuMca summigaMdhAiMpi A0 mugbhigaMdhAiMpi A0, jAI gaMdhato sunbhigaMdhAI A0 tAI ki egaguNasumbhigaMdhAI A0 jAya arNataguNasurabhigaMdhAI A0?, goyamA! egaguNasunbhigaMdhAiMpi A0 jAva aNaMtaguNasudibhagaMdhAiMpi, A0 evaM dunbhigaMdhAIpi // rasA jahA vaNNA || jAI bhAvato kAsavaM(ma)tAI A0 tAI kiM egaphAsAI A0 jAva aTThaphAsAI A01, goyamA! ThANamaggaNaM par3aza no egaphAsAI Aono duphAsAI Aono tiphAsAI A0 cauphAsAI A0 paMcaphAsAipi jAya aTThaphAsAiMpi A0, vihANamaggaNaM paDuca kakkhaDAipi A0 jAca lukkhAipi A0, jAI phAsato kakkhaDAI A0 anukrama [14] RRC-- ~ 26~ Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: -1, --------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH jIvAjIvAbhi pratipattiH sUtrAMka [13] dIpa anukrama [14] tAI kiM egaguNakakkhaDAI A0 jAca aNaMtaguNakakkhaDAI A01, goSamA! egaguNakakkhaDAiMpi A0 jAva arNataguNakakkhaDAiMpi A0 evaM jAva lukkhA NeyabvA / tAI bhaMte ! kiM puTThAI A0 apuTThAI A01, goyamA! puDhAI A0 no apuTThAI A0, tAI bhaMte! ogADhAI A0 aNogADhAI A0?, goyamA! ogADhAI A0 no aNogADhAI A0, tAI bhaMte! kimaNatarogADhAI A0 paraMparogADhAI A0?, goyamA! aNaMtarogADhAI Aono paraMparogADhAI A0, tAI bhaMte ! kiM aNUI A0 bAyarAI A01, goyamA! aNUiMpi A0 thAyarAiMpi AhAraiti, tAI bhaMte ! urdu A0 ahe AtiriyaM AhAraiti?, goyamA! uhRpi A. ahevi A.tiriyapi A0, tAI bhaMte ! kiM AI A0 majo A0 pajavasANe AhAreMti ?, goyamA! Adipi A. majoSi A0 pajavasANevi A0, tAI bhaMte! kiM savisae A. avisae A0?, goyamA! savisae A0 no avisae A0, tAI bhNte| kiM ANupurdiva A0 aNANupuliMba AhAraiti?. goyamA! ANupubdhi AhAraiti no aNANupuci AhAraiti, tAI bhaMte! kiM tidisiM AhAraiti caudisiM AhAraiti paMcadisiM AhAraiti chadisiM AhAraiti ?, goyamA! nivvAghAeNaM chadisiM, vAghAtaM paTuca siya tidisiM siya caudisiM siya paMcadisiM, ussannakAraNaM pahuca vaNato kAlA nIlA jAva sukilAI, gaMdhato sunbhigaMdhAI dugbhigaMdhAI, rasato jAya tittamahurAI, phAsato // 12 // ~ 27~ Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) (14) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -], --------------------------- mUlaM [13] | muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % prata sUtrAMka [13] E0%A4%% dIpa kakkhaDamauyajAva niddhalukkhAI, tesiM porANe vaNNaguNe vippariNAmahattA paripAlaittA parisAhAttA parividdhaMsahattA aNNe apabve vaNNaguNe gaMdhaguNe jAva phAsaguNe uppAittA AtasarIraogADhA poggale sabappaNayAe AhAramAhAreMti // te NaM bhaMte ! jIvA katohiMto uvaSajati? kiM neraiehiMto uvavajaMti tirikkhamaNussadevehiMto uvavarjani?, goyamA! no neraiehiMto ubavajati, tirikkhajoNiehiMto uyavati maNussahiMto uvavajaMti, no devehiMto ucavajjati, tirikkhajoNiyapajjattApajjattehiMto asaMkhejavAsAuyavabehiMto uvacajati, maNussehiMto akammabhUmigaasaMkhejavAsAuyavajehiMto uvavajaMti, vakaMtIuvavAo bhANiyalvo // tesi NaM bhaMte! jIvANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ?, gothamA! jahanneNaM aMtomuhurta ukoseNavi aMtomuhuttaM // te NaM bhaMte ! jIvA mAraNaMtiyasamugghAteNaM kiM samohayA marati asamohayA maraMti ?, goyamA ! samohayAvi maraMti asamohayAvi maraMti // te NaM bhaMte ! jIvA aNaMtaraM ubvahitA kahiM gacchati ? kahiM uvavajati ?-kiM neraiesu uvavanaMti nirikkhajoNiesu u0 maNussesu u0 devesu uvava0 ?, goyamA ! no neraiesu uvavarjati tirikkhajoNiesu u0 maNussesu u0 No devesu uvava0 / kiM egidiesu uvavarjati jAva paMciMdiesu u0, goyamA! egidiesu uvavajjati jAva paMceMdiyatirikkhajoNiesu uvavajaMti, asaMkhejavAsAuyavajesu pajasApajasaesu uva0, maNussesu a anukrama [14] -% 0 jI003 AE%D ~ 28~ Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa zrIjIvA- kammabhUmagaaMtaradIvagaasaMkhejavAsAuyavajesu pajattApaJcattaesu uba0 // te NaM bhaMte ! jIvA pratipattI jIvAbhi0 katigatikA katiAgatikA paNNatA ?, goyamA ! dugatiyA duAgatiyA, parittA asaMkhejA sUkSmapRmalayagipaNNattA samaNAuso!, se taM suhamapuDhavikkAiyA / (sU013) dhvIkAryAH rIyAvRttiH 'teSAM sUkSmapRthivIkAyikAnAM Namiti vAkyAlaGkAre 'bhadanta!' paramakalyANayogin ! kati zarIrANi prajJaptAni ?, atha ka: kameva sU013 mAha', ucyate, bhagavAn gautamo bhagavantaM zrImanmahAvIraM, kathametad vinizcIyate iti ghed, ucyate, nirvacanasUtrAt, nanu gautamo'pi // 13 // bhagavAna upacitakuzalamUlo gaNadharatIrthakarabhASitamAtRkApavayazravaNamAtrAvAtaprakRSTa zrutajJAnAvaraNakSayopazamazcaturdazapUrvavid vivakSitAvArthaparijAnasamanvita eva tataH kimarthaM pRcchati ?, tathAhi-na caturdazapUrvavidaH prajJApanIyaM kizcidaviditamasti, vizeSataH sarvAkSarasaM-18 nipAtinaH saMbhinnazrotaso bhagavato gaNabhRta: sarvotkRSTazrutalandhisamanvitasya gautamaya, uktaM ca "saMkhAtIte vi bhabe sAhai jaM thA| paro u pucchezA / na ya NaM aNAisesI viyANaI esa chaumatyo // 1 // " ucyate, ziSyasaMpratyayArtha, tathAhi-jAnanneva bhagavAn anyatra vineyebhyaH pratipAdya tatsaMpratyayanimittaM bhUyo'pi bhagavantaM pRcchatIti, athavA gaNadharapraznatIrthakaranirvacanarUpaM kiJcitsUtramitI-18 sthamadhikRtasUtrakAraH sUtraM racitavAn , yadivA saMbhavati bhagavato'pi svalpo'nAbhogaH chadmasthatvAditi pRcchati, uktaM ca na hi nAmAnAbhogazchadmasthasyeha kasyacinnAsti / jJAnAvaraNIyaM hi jJAnAvaraNaprakRti karma // 1 // " iti kRta prasaGgena, prastuta mucyate, bhagalavAnAha-goyameyAvi, anena lokaprathitamahAgotraviziSTAbhidhAyakanAmamaNadhvaninA''matrayannidaM jJApayati-pradhAnAsAdhAraNaguNenotsAha 4 // 13 // saMkhyAtItAnapi bhavAn sAdhayati yadA paraH pRcchet / na cAnatizAyI vijAnAtyeSa chapasthaH (iti) // 1 // anukrama [14] TAINI ~ 29~ Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -, ..-------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [13] RECCASSSSSSSSSS dIpa vineyasya dharmaH kathanIyaH, ityameva samyAtipattiyogAditi, vINi zarIrANi prajJaptAni, iha zarIrANi pazca bhavanti, tadyathA-audArika vaikriyamAhArakaM taijasaM kArmaNaM ca, tatrodAraM-pradhAnaM, prAdhAnyaM cAsya tIrthakaragaNadharazarIrANyadhikasa, tato'nyasyAnuttarasurazarIrasyApi anantaguNahInatvAt , yadvA udAraM sAtirekayojanasahanamAnatvAt zeSazarIrApekSayA dhRhatpradhAna, bRhattA cAsya vaikiyaM prati bhavadhAraNIyasahajazarIrApekSayA draSTavyA, anyathottaravaikriyaM yojanalakSamAnamapi labhyate, udArameva audArika, vinayAdipAThAdikaNa 1, tathA vividhA viziSTA vA kriyA vikriyA tasyAM bhavaM vaikriyaM, tathAhi-tadekaM bhUlAunekaM bhavati aneka bhUtyA ekaM tathA'Nu bhUtvA mahadbhavati mahacca bhUtvA'Nu tathA khacaraM bhUkhA bhUmicaraM bhavati bhUmicaraM bhUtvA khacaraM tathA dRzyaM bhUtvA'dRzyaM bhavati ahazyaM bhUkhA dRzyamiti, taca dvividham-aupapAtika labdhipratyayaM ca, tatraupapAtikamupapAtajanmanimittaM, taca devanArakANAM, labdhipratyayaM tiryagmanuSyANAM 2, tathA caturdazapUrvavido tIrthakarasphAtidarzanAdikatathAvidhaprayojanotpacI satyAM viziSTalabdhivazAdAhiyate-nirvaya'te ityAhAraka, 'bahulaka'| miti vacanAtkarmaNi bun, yathA pAdahAraka ityatra, uktaM ca- kaMjaMmi samuppanne suyakevaliNA bisihaladdhIe / jaM ettha Aharijai bhaNaMti AhAragaM taM tu // 1 // " kArya cedam-'pANidayarizidasaNa suhumapayasthAvagAhahe vA / saMsayavoccheyartha gamaNaM jiNapAyamUlaMmi // 1 // " etaccAhArakaM kadAcanApi loke sarvathA'pi na bhavati, tacAbhavanaM jaghanyata ekaM samayamutkarSata: paNmAsAna yAvat , uktaM ca-AhAragAi loge chammAsA jA na hotivi kayAI / ukoseNaM niyamA eka samaya jahanneNaM // 1 // " AhArakaM ca zarIraM 1 kArye samutne zrutakevalinA viziSTalamyA / yadanAhiyate bhaganyAhArakaM tattu ||1||3praannidyaarddhidrshnsuukssmpdaarthaavpaahhetce bA / saMzayayucchedAtheM gamanaM jinapAvamUle // 1 // AhArakAdayo niyamAoke SaNmAsAn yAvatra bhavansyapi kadAcit / utto niyamAt eka samaya jaghanyena // 1 // anukrama [14] ~ 30~ Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: -], -------------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [13]] - -- dIpa anukrama zrIjIvA- kriyazarIrApekSayA'tyantazubhaM svacchasphaTikazileva zubhrapudgalasamUhAsakaM 3, tathA tejasAM-tejaHpudgalAnAM vikArastaijasaM 'vikAra' ityam, pratipakSI jIvAbhiH tat auSmaliGga bhuktAhArapariNamanakAraNaM, tatazca viziSTatapaHsamutthalabdhivizeSasya puMsastejolezyAvinirgamaH, uktaM ca- savvassa umha-|| malayagi- siddhaM rasAiAhArapAkajaNagaM ca / teyagaladdhinimittaM ca teyarga hoi nAyavvaM // 1 // "4, tathA karmaNo jAtaM karmajaM, kimuktaM bhavati?- thvIkAyAH rIyAvRttiH / karmaparamANaSa evAtmapradezaiH saha zrIranIravadanyo'nyAnugatAH santa: zarIrarUpatayA pariNatAH karmajaM zarIramiti, ata evaitadanyatra kA- sa013 maNamityuktaM, karmaNo vikAraH kArmaNamiti, tathA coktam- kaimmavikAro kammaNamahaviha vicittakammaniSphanna / savvesiM sarIrANaM | kAraNabhUyaM guNeyarva // 1 // " ana 'savvesimiti sarveSAmaudArikAdInAM zarIrANAM kAraNabhUtaM-bIjabhUtaM kArmaNaM zarIraM, na khalvAmUlamucchinne bhavaprapaJcarohavIjabhUte kAmaNe vapuSi zeSazarIraprAdurbhAvaH, idaM ca karmajaM zarIraM jantorgatyantarasaGkrAntau sAdhakatamaM| kAraNaM, tathAhi-karmajenaiva vapuSA taijasasahitena parikarito janturmaraNadezamapahAyotpattidezamabhisarpati, nanu yadi taijasasahitakArmaNavapuHparikarito gatyantaraM saMkAmati tarhi sa gacchannAganchan kasmAna dRSTipathamavatarati ?, ucyate, karmapudgalAnAM taijasapudgalAnAM cAtisUkSmatayA cakSurAdIndriyAgocaratvAt , tathA ca paratIdhikairapyuktam-"antarA bhavadeho'pi, sUkSmatvAnopalabhyate / niSkAmana pravizana vA'pi, nAbhAvo'nIkSaNAdapi // 1 // " eteSAM paJcAnAM zarIrANAM madhye yAni trINi zarIrANi sUkSmapRthivIkAyikAnAM tAni nAmaprAhamupadarzayati-taMjahA-orAlie teyae kammae, vaikriyAhArake tu teSAM na saMbhavato, bhavakhabhAyata evaM tallabdhizUnyatvAt / 1 sarvasyANvasiddha rasAyAhArapAkajana ca / tejolabdhinimittaM ca taijasa bhavati jJAtavyam // 1 // 2 karmavikAraH kArmaNamaSTavidhavicitrakarmaniSpannam / sa. // 14 // |vaiSI zarIrANAM kAraNabhUtaM muNitavyaM // 1 // [14] ~31~ Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -], --------------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [13] SGARCA4964 dIpa adhunA'vagAhanAdvAramAha-'tesiNaM bhaMte !' ityAdi sugama, navaraM jaghanyapadotkRSTapadayostulyazrutAvapi jaghanyapadAdurakaSTapadamadhikamavasAtavyam // saMhananadvAramAha-tesiNamityAdi, teSAM bhadanta ! jIvAnAM zarIrakANi kiMsaMhananAni prajJaptAni', saMhanana nAmAsthinicayarUpaM, taca poDhA, tadyathA-bajaraSabhanArAcaM RSabhanArAcaM nArAcamarddhanArAcaM kIlikA chedavarti ca, tatra varNa-kIlikA Sabha:-pariveSTanapaTTaH nArAcastUbhayato markaTabandhaH tatazca yorasbhorubhayato markaTabandhena baddhayoH paTTAkRtiM gacchatA tRtIyenAramA pariveSTitayo|rupari tadasthitrayabhedi kIlikAsya vacanAmakamasthi yatra bhavati tadvajaRSabhanArAcasajhaM prathama saMhananaM 1, yatpunaH kIlikArahita |saMhananaM tat RSabhanArA dvitIyaM saMhananaM 2, tathA yatrAsabhomarkaTavandha eva kevalasannArAcasazaM tRtIyaM saMhananaM 3, yatra punarekapAve markaTabandho dvitIye ca pAca~ kIlikA tadarddhanArAcaM caturtha saMhananaM 4, tathA yatrAsthIni kIlikAmAtrayaddhAni tarakIlikAkhyaM pacarma saMhananaM 5, tathA yatrAsthIni parasparaM chevena vartante na kIlikAmAneNApi bandhastat SaSThaM chedavati, tatha prAyo manuSyAdInAM nityaM snehAbhyaGgAdirUpAM parizIlanAmapekSate 6, ityaM SoDhA saMhananasambhave saMzaya:-teSAM zarIrANi kiMsaMhananAni prajJaptAni ? iti, bhagavAnAha -gautama! chedavartisaMhananAni prajJatAni, ayamatrAbhiprAya:-yadyapi sUkSmapRthivIkAvikAnAmasthyabhAvastathA'pyaudArikazarIriNAmasthyAsakena saMhananena yaH zaktivizeSa upajAyate so'pyupacArAsaMhananamiti vyavahiyate, zaktivizeSazcAtyantamalpIyAn sUkSmapRthivIkAyikAnAmapyasyaudArikazarIritvAt , japamyazca zaktivizeSazchedavasiMhananaviSaya iti teSAmapi chedavartisaMhananamuktam // garna saMhananadvAraM, samprati saMsthAnadvAramAha-'tesiNaM bhaMte!' ityAdi sugama, navaraM 'masUragacaMdasaMThiyA' iti, masUrakAkhyasya-dhAnyavizeSasya yazcandrAkRti | dalaM sa masUrakacandrastadanusaMkhitAni masUrakacaMdrasaMsthitAni, atrAya bhAvArtha:-iha jIvAnAM SaT saMsthAnAni, tAni ca samacaturasrAdIni anukrama [14] ~ 32 ~ Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 9 prata sUtrAMka [13] dIpa zrIjIvA- javakSyamANalakSaNAni, teSAmAdyAni paJca saMsthAnAni masUracandrakAkAre na saMbhavanti, tallakSaNAyogAt , tata idaM masUracandrakAkAraM saMsthAna pratipattI jIvAbhi huNDaM pratipattavyaM, sarvatrAsaMsthitakharUpasya tallakSaNasya yogAn , jIvAnAM saMsthAnAntarAbhAvAca, Aha ca mUlaTIkAkAraH-"saMsthAna ma-18 | sUkSmamalayagi- sUracandrakasaMsthitamapi huNDa, sarvatrAsaMsthitatvena talakSaNayogAt, jIvAnAM saMsthAnAntarAbhAvAce"ti // gataM saMsthAnadvAramadhunA kaSAya thvIkAyAH rIyAvRttiH dvAramAha-'tesiNaM bhaMte !' ityAdi, teSAM bhadanta ! sUkSmapadhvIkAyikAnAM kati kaSAyAH prajJaptAH, tatra kapAyA nAma kacyante-hiMsyante | |sU013 // 15 // parasparamasmin prANina iti kapa:-saMsArastamayante-gacchantyebhirjantava iti kaSAyA:-krodhAdayaH pariNAmavizeSAH, tathA pAha-go-18 yameM yAdi sugama, navaraM kodha:-aprItipariNAmaH mAno-garbapariNAmaH mAyA-nikRtirUpA lobho-gAvalakSaNaH, ete ca krodhAdayo-16 umISAM mandapariNAmatayA'nupadarzitavAhyazarIravikArA evAnAbhogatastathA tathA vaicitryeNa bhavantaH pratipattavyAH // gataM kaSAyadvAraM, sajJAdvAramAha-'tesiNa mityAdi sugama, navaraM sabjJAnaM sajJA, sA ca dvidhA-jJAnarUpAunubhavarUpA ca, tatra jJAnarUpA matizrutAva-15 dhimanaHparyAyakevalabhedAtpazcaprakArA, tatra kevalasamkSA kSAvikI zeSAstu bhAyopazamikyaH, anubhavasamjJA-khakRtAsAtavedanIyAdikarma-IC vipAkodayasamutthA, yaha prayojanamanubhavasamjhAyA, jJAnasamjhAyAstahAreNa parigRhItatvAt , tabAhArasajJA nAma AhArAbhilASaH zuDhebanIyaprabhavaH khallAmapariNAmavizeSaH, eSA cAsAtavedanIyodayAdupajAyate, 'bhayasajJA' bhayavedanIyodayajanitatrAsapariNAmarUpA, 'pari-1 grahasamjJA' lobhavipAkodayasamutthamUrcIpariNAmarUpA, 'maithunasajJA' vedodayajanitA maithunAbhilASaH, etAzcatasro'pi mohanIyodayapra-TA ThAbhavAH, etA api sUkSmapRthvIkAyikAnAmavyaktarUpAH pratipattavyAH // gataM sabjJAdvAramadhunA lezyAdvAramAha-'tesiNa'mityAdi sugama, // 15 // navaraM lizyati-zliSyate AmA karmaNA sahAnayeti lezyA-kRSNAdinyasAcivyAdAmanaH zubhAzubhapariNAmaH, uktaM ca-"kRSNAdi anukrama [14] ~33~ Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 1............................-- uddezaka: -1, ...........................- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa savyasAcinyAtpariNAmo ya AmanaH / sphaTikasyeva tatrAyaM, lezyAzabdaH pravartate // 1 // " sA ca SoDhA, tadyathA-kRSNalezyA nIla-1 lezyA kApotalezyA tejolezyA padmalezyA zuTalezyA ca, AsAM ca svarUpaM jambUphalakhAdakaSaTpuruSadRSTAntenaivAvasAtavyam-"paMthAo| 18 paribhaTThA chappurisA aDhavimajhayAraMmi / jaMbUtarusta heTThA paropparaM te viciMteti // 1 // nimmUlasaMdhasAlA gocche pake ya par3iyasahai| DiyAI / jaha eesi bhAvA taha lesAovi nAyabvA // 2 // " amISAM ca sUkSmatathivIkAyikAnAmatisaMkliSTapariNAmayAdevebhyaH sU meSvanutpAdAcAdyA evaM tinaH kRSNanIlakApotarUpA lezyAH, na zeSA iti / / gataM lezyAdvAramidAnImindriyadvAramAha-'tesiNa'mityAdi, indriyaM nAma 'idu paramaizvarya uditaH' iti nam, indanAdindraH-bhAmA sarvopalabdhirUpaparamaizvaryayogAt tasya liGga-cihnamavinAbhAvi indriyam , 'indriya'miti nipAtanasUtrAdUpaniSpattiH, tatpazcabA, tadyathA-otrendriyaM cakSurindriyaM jihendriyaM prANendriya sparzanendriyaM ca, ekaikamapi dvidhA-dravyendriya bhAvendriyaM ca, dravyendriyaM dvidhA-nirvRttirUpamupakaraNarUpaM ca, tatra nirvRttirnAma prativiziSTaH saMsthAnavizeSaH, sA'pi dvidhA-bAhyA'bhvantarA ca, tatra vAhyA karNaparpaTikAdirUpA, sA ca vicitrA na pratiniyatarUpatayA nirdeSTu zakyate, tathAhi-manuSyasya obe netrayorubhayapArzvatobhAvinI dhruvAvuparitanazravaNabandhApekSayA same, vAjino netrayorupari tIkSNe cAprabhAge ityAdi, abhyantarA tu nirvRttiH sarveSAmapyekarUpA, tAmevAdhikRtya cAmUni sUtrANi prAvatiSata-"soiMdie gaM bhaMte ! kiMsaMThANasaMThie paNNate?, goyamA! kalaMyuyAsaMThANasaMThie pannatte, cakkhidie NaM bhaMte ! kiMsaMThANasaMThie pannate ?, goyamA! masUracaMdasaMThANasaMThie panna, 1pathaH parizraSTAH pad puruSA aTavImadhyabhAge / jambUtaroradhatvAt paraspara te vicintayanti // 1 // nirmUlaM skandha zAkhA prazAkhA gucchAn (chittvA ) pakAni patitazaditAni ( bhakSayAmaH) / yauveSAM bhAvAstathA lezyA api hAtavyAH // 2 // anukrama [14] -% 2% ~34 ~ Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], .........-------------------- uddezaka: -1, --------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata pratipattI sUkSmapRthvIkAyAH sU013 sUtrAMka [13] * dIpa zrIjIvA- pANidie gaM bhate! kiMsaMThANasaMThie pannatte?, goyamA! aimuttasaMThANasaMThie pannate, jimbhidie NaM bhaMte ! kiMsaMThANasaMThie pannatte, nIvAbhigoyamA! khurappasaMThANasaMThie pannate, phAsidie NaM bhaMte ! kiMsaMThANasaMThie paNNatte?, goyamA! nANAsaThANasaMThie pannatte // " iti, iha malayagi- sparzanendriyanivRttaH prAyo na bAhyAbhyantarabhedaH, tattvArthamUlaTIkAyAmanabhyupagamAt , upakaraNaM nAma khaDgasthAnIyAyA bAyanirvRtto rIyAvRttiH khannadhArAsthAnIyA svachattarapudgalasamUhAtmikA'bhyantarA nirvRcistasyAH zaktivizeSaH, idaM copakaraNarUpaM dravyendriyamAntaranirvRtteH kathazi- darthAntaraM, zaktizaktimatoH kathaJciddedAt , kathavikredazca satyAmapi tasyAmAntaranirvRttau dravyAdinopakaraNasyopadhAtasambhavAt , tathAhi // 16 // -salyAmapi kadambapuSpAdyAkRtirUpAyAmAntarAvAM nivRttI mahAkaThoratarapanagarjitAdinA zaktyupapAte sati na parikachettumIzate jantavaH zabdAdikamiti, bhAvendriyamapi dvidhA-labdhirupayogazca, tatra labdhiH zrotrendriyAdiviSayastadAvaraNakSayopazamaH, upayogaH svasva viSaye labbhyanusAreNAsana: paricchedavyApAraH, tatra yadyapi dravyarUpaM bhAvarUpaM cetthamindriyamanekaprakAraM tathA'pIha bAghanirvRttirUpamindriyaM | pRSTamavagantavyaM, tadevAdhikRtya vyavahArapravRtteH, tathAhi-bakulAdayaH paJcendriyA iva bhAvendriyapaJcakavijJAnasamanvitA anumAnataH pratIyante tathA'pi na te paJcestriyA iti vyavahiyante, bAhyendriyapaJcakAsambhavAt , uktaM ca-pavedio u baulo naro va sambavisaovalaMbhAo / tahaki na bhaNNai paMciMdiu tti bajhidiyAbhAvA // 1 // " tato dravyendriyamadhikRtya nirvacanasUtramAha-'goyameM tyAdi sugamam // gatamindriyadvAramadhunA samudghAtadvAra, tatra samudghAtA: sapta, tadyathA-vedanAsamudghAta: 1 kaSAyasamudghAta: 2 mAraNasamudghAtaH 3 vaikriyasamudrAtaH 4 taijasasamudghAta: 5 AhArakasamudghAta; 6 kevalisamudghAtazca 7, tatra vedanAyAH samudghAto vedanAsamudghAtaH, 1 ponidraya eva bakulo nara isa sarvaviSayopalambhAt / tathApi na bhaNyate paveniya iti bAndiyAbhAvAt // 1 // LOCACANCESCACACACAScx RS24 anukrama [14] ~35~ Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], -------------------------- uddezaka: -1, ------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [13] sa cAsAtavedanIyakarmAzrayaH 1, kaSAyeNa-kaSAyodayena samudrAtaH kaSAyasamudghAtaH, sa ca kaSAyacAritramohanIyakarmAzrayaH 2, maraNe bhavo mAraNaH, sa cAso samudghAtazca mAraNasamudghAtaH 3, vaikiye prArabhyamANe samuddhAto vaikriyasamudyAtaH, sa ca vaikriyazarI-XI ranAmakarmAzmayaH 4, (jasena hetubhUtena samudghAtastaijasasamudghAtaH taijasazarIranAmakarmAzrayaH) 5, AhArake prArabhyamANe samudghAna AhArakasamudghAtaH, sa cAhArakazarIranAmakarmAzrayaH 6, kevalini antarmuhUrtabhAviparamapade samudghAtaH kevalisamudghAtaH | 7 / atha samuddhAta iti kaH zabdArtha:?, ucyate-samiti-ekIbhAve ut-prAbalye ekIbhAvena prAbalyena dhAta: samudghAta:, kena saha | ekIbhAvagamanam ! iti ced, ucyate, arthAdvedanAdibhiH, tathAhi-yadA AmA vedanAdisamudghAtagato bhavati tadA vedanAdyanubhavajJAnapa-| riNata eva bhavati nAnyajJAnapariNataH, prAbalyena ghAtaH katham ? iti cet, ucyate, iha vedanAdisamudghAtapariNato bahUn vedanIyAdikarmapudgalAn kAlAntarAnubhavayogyAnuddIraNAkaraNenAkRSyodayAvalikAyAM prakSipyAnubhUyAnubhUya nirjarayati, AtmapradezebhyaH zAtayatIti bhAvaH, tatra vedanAsamudghAtagata AtmA vedanIyakarmapudgalaparizAtaM karoti, tathAhi-vedanAkarAlito jIvaH svapradezAnanantAnantakarmaparamANuveSTitAn zarIrAvahirapi vikSipati, taizca pradezaivedanajaghanAdirandhrANi karNaskandhAdyantarAlAni cApUryAyAmato bistaratazca zarIramAtraM kSetramabhivyApyAntarmuhUrta thAvavavatiSThate, tasmizcAntarmuhUrte prabhUtAsAtavedanIyakarmapudgalaparizAtaM karoti , kaSAyasamudghAtasamuddhata: kaSAyAkhyacAritramohanIyakarmapudgalaparizAtaM karoti, tathAhi-kaSAyodayasamAkulo jIvaH svapradezAn bahirvikSipya tairvadanodarAdiraprANi karNaskandhAdyantarAlAni cApUryAyAmavistarAbhyAM dehamAnaM kSetramabhivyApya varttate, tathAbhUtazca prabhUtakaSAyakarmapudgalaparizAtaM karoti, evaM maraNasamudghAtagata AyuHkarmapudgalaparizAtaM karoti, vaikriyasamuddhAtagataH punarjIvaH strapradezAn zarIrAddhahiniSkAzya zarIravi dIpa anukrama [14] ~36~ Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa zrIjIvA- mAkambhavAhalyamAnamAyAmataH sAyeyayojanapramANaM daNDaM nisRjati, nisRjya ca yathAsthUlAn vaikriyazarIranAmakarmapudgalAn prAgbaddhAna pratipakSA jIvAbhi. zAtayati, tathA coktam-'veubbiyasamugghAe NaM samohaNai 2 tA saMkhijAI joyaNAI daMDaM nisiraha, nisiritA ahAbAyare puggale malayagi-1 parisADei" iti, taijasAhArakasamudghAtau vaikriyasamudghAtavadavasAtavyo, kevalaM taijasasamudghAtagatasaujasazarIranAmakarmapudgalaparizA || sazarIranAmakamapudgalaparizAta navIkAyAH rIyAvRttiH 18 karoti, AhArakasamudghAtagata AhArakazarIranAmakarmapudgalaparizAtaM karoti, kevalisamudghAtasamuddhatastu kevalI sadasaveMdanIyazubhAzubhanA- II sU013 mocanIcairgotrakarmapudgalaparizAta (karoti), kevalisamudghAtabarjAH zeSAH SaDapi samuddhAtA: pratyekamAntaritikAH, kevalisamudghAta: puna-1 // 17 // PSTasAmayikaH, uktaM ca prajJApanAyAm -'veyaNAsamugdhAraNa kaisamaie paNNace ?, goyamA ! asaMkhejasamaie aMtamuhutte, evaM jAva AhAra8|gasamucAe / kevalisamugghAe Na bhaMte ! kaisamaie paNate ?, goyamA ! aTThasamaie paNNatte // " iti, tadevamanekasamudghAtasambhave sUkSma-18 dApUthivIkAvikAnAM tAn pRcchati-tesiNa bhaMte' ityAdi sugama, navaraM vaikriyAhArakataijasakevalisamudghAtAbhAvo vaikriyA dilabdhyabhAvAt / / gataM samudghAtadvAraM, samprati sajJidvAramAha-'te Na bhaMte' ityAdi, 'te' sUkSmapRthivIkAyikAH Namiti vAkyAlaGkAre bhavanta ! kiM sa6|| jino'sabjino vA ?, sajJAna samjhA-bhUtabhavadbhAvibhAvasvabhAvaparyAlocanaM sA vidyate yeSAM te sabjina:-viziSTasmaraNAdirUpamanovijJAnabhAja ityarthaH, yathoktamanovijJAnavikalA asajinaH ?, atra bhagavA nirvacanamAha-gautama! no sabzinaH, kintvasabjinaH, viziSTamanolamadhyabhAvAt , hetuvAdopadezenApi na samjhinaH, abhisaMdhAraNapUrvikAyAH karaNazakterabhAvAt , ihAsajina ityeva siddhe no sabhijana iti pratiSedhaH pratiSedhapradhAno vidhirayamiti jJApanArthaH, pratipAyava prakRtisAvadhalAditi / gataM sabjidAraM, vedanAdvAramAha | // 17 // -te NaM bhaMte ! ityAdi / / itthiveyagA' iti striyA: vedo yeSAM te khIvedakAH, evaM puruSavedakA napuMsakavedakA ityapi bhAvanIyaM, tatra anukrama [14] ~37~ Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 1............................-- uddezaka: -1, ...........................- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: --- - - -- prata sUtrAMka [13] - dIpa triyAH puMsvabhilASa: sIvedaH, puMsaH striyAmabhilASaH puMvedaH, ubhayorapyabhilAyo napuMsakavedaH, bhagavAnAha-gautama! na strIvedakA na 4 puruSavedakAH, napuMsakavedakAH saMmUchimatvAt , 'nArakasaMmUchimA napuMsakA' iti bhagavacanam // paryAptidvAramAha-"tesiNaM bhaMte' ityAdi, sugama, paryAptipratipakSA aparyAptistanirUpaNArthamAha-'tesiNaM bhaMte!' ityAdi pAThasiddhaM, navaraM catasro'pyaparyAptayaH karaNApekSayA draSTavyAH, labdhyapekSayA khekaiva prANApAnAparyAptiH, yasmAdevamAgamaH-iha labdhyaparyAptakA api niyamAdAhArazarIrendriyaparyAptiparisamAsAveva niyante nArvAk, yata AgAmibhavAyurvaddhA mriyante sarva eva dehinaH, taccAhArazarIrendriyaparyAptAnAmeva bandhamAyAtIti // saprati dRSTidvAramAha-'te NaM bhaMte !' ityAdi sugama, navaraM samyag-aviparIvA dRSTiH-jinapraNItavastutattvapratipattiryeSAM te samyagdRSTayaH, midhyA-viparyastA dRSTiyeSAM bhakSitahatpUrapuruSasya site pItapratipattivat micyAdRSTayaH, ekAntasamyagrUpamithyArUpapratipattivikalA: samyagmidhyAdRSTayaH, nirvacanasUtraM-goyame tyAdi, sugarma, navaraM samyagdRSTitvapratiSedhaH sAsAdanasamyaktvasyApi teSAmasambhavAt , sAsA|danasamyakalavatA tanmadhye utpAdAbhAvAt , te yatisaMkliSTapariNAmAH, sAsvAdanasamyaktvapariNAmastu manAk zubha iti tanmadhye sAsAdanasamyaktvavatAmutpAdAbhAvaH, ata eva sadA saMkiSTapariNAmalAteSAM samyagmithyAdRSTitvapariNAmo'pi na bhavati, nApi samyagmithyAdRSTiH san tanmadhye utpadyate, "na sammamillo kuNai kAle" iti vacanAt // gataM dRSTidvAramadhunA darzanadvAramAha-darzanaM nAma sAmAnyavizeSAsake vastuni sAmAnyAvayodhaH, tacaturdhA, tadyathA-cakSurdarzanamacakSurdarzanamavadhidarzanaM kevaladarzanaM ca, tatra sAmAnyavizeSAtmake vastuni cakSuSA darzana-rUpasAmAnyaparicchedazcakSurdarzanam , acakSuSA-cakSurvarjazeSendriyamanobhirdarzanamacakSurdarzanam , avadhireva darzanarUpisAmAnyamaNamavadhidarzanaM, kevalameva darzanaM-sakalajagadbhAvivastusAmAnyaparicchittirUpaM kevaladarzanaM, tatra kimeSAM darzanamiti anukrama [14] ~ 38~ Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], -------------------------- uddezaka: -1, ------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [13] pratipattI sUkSmapRthvIkAyAH sU013 5. dIpa anukrama zrIjIvA-pada jijJAsuH puphachati-'te NaM bhaMteM' ityAdi pAThasiddhaM, navaramacakSurdarzanivaM sparzanendriyApekSayA, zeSadarzanapratiSedhaH sujhAnaH // gataM darzana- jIvAbhi0dvAraM, jJAnadvAramAha-'te NaM bhaMte jIvA' ityAdi, ajJAnatvaM mithyAdRSTitvAt , tadapi cAjJAnatvaM matyajJAnabhuttAjJAnApekSayA, tathA cAha malayagi- -niyamA duaNNANI' tyAdi pAThasiddhaM, navaraM tadapi matyajJAnaM zruvAhAnaM ca zeSajIvabAdarAdirAzyapekSayA'tyantamalpIyaH pratipattavyaM, rIyAvRttiH yata uktam---"sarvanikRSTo jIvasya dRSTa upayoga eSa vIreNa / sUkSmanigodAparyAptAnAM sa ca bhavati vijJeyaH / / 1 / / tasmAtprabhRti jJAnavivRddhiddeSTA jinena jIvAnAm / labdhinimittaiH karaNaiH kAyendriyavAgmanodRgbhiH // 2 // " yogadvAramAha-'te NaM bhaMte' ityAdi |pAThasiddham / / gataM yogadvAramadhunopayogadvAraM, satropayogo dvividhaH-sAkAro'nAkArazva, tatrAkAra:-prativastu pratiniyato grahaNapariNAmaH "AgAro u visesoM" iti vacanAt , saha AkAro yasya yena vA sa sAkAro-jJAnapaJcakamajJAnatrikaM, yathoktAkAravikalo'nAkAraH, sa cakSurdarzanAdiko darzanacatuSTayAsakaH, uktaM ca jJAnAjJAne paJca trivikalpe so'STadhA tu sAkAraH / cakSuracakSuravadhikevalagviSayasaSanAkAraH // 1 // " tatra ka eSAmupayogaH ? iti jijJAsuH pRcchati-'te NaM bhaMte !' ityAdi nigadasiddha, navaraM sAkAropayogopayuktA matyajJAnazrutAjJAnopayogApekSayA, anAkAropayogopayuktA acakSurdarzanopayogApekSayeti // sAmpratamAhAradvAramAha-te Na bhaMte ityAdi, 'te' sUkSmapUthivIkAyikA: Namiti vAkyAlakAre bhadanta ! jIvAH kimAhAramAhArayanti ?, bhagavAnAha-gautama! 'dravyato' dravyasvarUpaparyAlocanAyAmanantaprAdezikAni dravyANi, anyathA grahNAsambhavAt , na hi saGkhyAtapradezAmakA asayAtapradezAtmakA vA skandhA | jIvasya grahaNaprAyogyA bhavanti, kSetratto'saGkhyAtanadezAvagAThAni, kAlato'nyatarasthitikAni-jaghanyasthitikAni madhyamasthitikAni u|tkRSTasthitikAni ceti bhAvArthaH, sthitiriti cAhArayogyaskandhapariNAmatve'vasthAna pratyetavyam , Aha ca mUlaTIkAkAra:-kAla [14] 24-24 ~ 39~ Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -], --------------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa hA to'nyatarasthitIni tadbhAvAvasthAnena jaghanyAdirUpAM sthitimadhikRtye"ti, bhAvato varNavanti gandhavanti rasavanti sparzavanti ca, pratiparamANvekekavarNagandharasadvisparzabhAvAt , "evaM jahA paNNavaNAe" ityAdi, ''evam' uktena prakAreNa yathA prajJApanAyAmaSTAviMzatitame | AhArapade prathamodezake tAvadvaktavyaM yAvat "siya tidisi siya caudisi siya paMcadisi"miti, tacaivam-'jAI bhAvato vaNNamatAI AhAreti tAI kiM egavaNNAI AhAreMti jAva paMcavaNNAI AhAreMti', govamA! ThANamaggaNaM paDucca egavaNNAIpi AhAreMti | jAva paMcavaNNAI pi AhAreMti, vihANamaggaNaM paDucca kAlavaNNAiMpi AhAreMti jAva sukillavaNNAipi AhAreMti, jAI kAlavaNNAIpi | AhAreti tAI kiM egaguNakAlAI AhAreMti jAva dasaguNakAlAI AhAreMti saMkhijaguNakAlAI AhAraiti asaMkhejaguNakAlAI AhAraiti aNaMtaguNakAlAI AhAreti ?, goyamA! egaguNakAlAIpi AhAreMti jAva aNaMtaguNakAlAiMpi AhAreMti evaM jAva mukliAiMpi AhAreMti, evaM gaMdhatobi rasavovi // jAI bhAvato phAsamaMtAI AhAreMti tAI ki egaphAsAI AhAreMti duphAsAI AhAreMti jAva aTThaphAsAI AhAreMti?, goyamA! ThANamaggaNaM paDuzca no egaphAsAI AhAreMti no duphAsAI AhAreMti no tiphAsAipi AhAreti cau| phAsAiMpi AhAreMti jAba aTThaphAsAipi AhAreMti, vihANamaggarNa pahuca kakkhaDAIpi AhAreMti jAva lukkhAIpi AhAreti // jAI | phAsato kakkhaDAIpi AhAreMti tAI kiM egaguNakakkhaDAI AhAreti jAva arNataguNakakkhaDAipi AhAreMti ?, goyamA! egaguNakakkhahAipi AhAreMti jAva arNataguNakakkhaDAIpi AhAreMti, evaM aTThavi phAsA bhANiyabvA jAva aNaMtaguNalukkhAipi AhAreti // jAI bhaMte ! arNataguNalukkhAI AhAreti sAI bhaMte ! kiM puTThAI AhAraiti apuDhAI AhAreMti ?, goyamA! puTThAI AhAreMti no apuDhAI | jIca04AhAraiti, jAI puTThAI AhAreMti sAI bhaMte ! kiM ogADhAI AhAreMti agogADhAI AhAreMti ?, goyamA! ogADhAI AhAreMti no| anukrama [14] CAUna Jatician ~ 40~ Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], -------------------------- uddezaka: -1, ------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa zrIjIvA- aNogADhAI AhAreMti, jAiM bhaMte ! ogADhAI AhAreti tAI ki aNaMtarogADhAI AhAreMti paraMparogADhAI AhAreMti ?, goyamArapratipattI jIvAbhimaNatarogADhAI AhAreMti no paraMparogADhAI AhAreMti, tAI bhaMte ! ki aNUI AhAreMti bAyarAI AhAreMti', goyamA ! aNUIpisUkSmapRmalayagi- AhAraiti vAyarAIpi AhAreMti, jAI bhate! aNUI AhAreMti tAI bhaMte! kiM u9 AhAreMti ahe AhAreMti tiriyaM AhAreMti ?,5thvIkAyAH rIyAvRttiH goyamA! u<Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: -1, ...---------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: A + prata sUtrAMka [13] dIpa CCASS niyato varNavizeSa itiyAvat , tasya mArgaNaM tatpratItya kAlavarNAnyaSyAhArayantItyAdi sugama, navarametadapi vyavahArataH pratipattavyaM, nizrayata: punaravazya tAni paJcavarNAnyeva / / 'jAI vaNNato kAlavaNNAI' ityAdi sugamaM yAvadanantaguNasukilAiMpi AhArayanti, evaM gandharasasparzaviSayANyapi sUtrANi bhAvanIyAni // 'jAI bhaMte ! arNataguNalukkhAI ityAdi, yAni bhadanta ! anantaguNarUkSANi, upala kSaNametat-ekaguNakAlAdInyapyAhArayanti tAni spRSTAni-AtmapradezasparzaviSayANyAhArayanti utAspRSTAni !, bhagavAnAha-pRSTAni | Mno aspRSTAni, tatrAsapadezaiH saMsparzanamAtsapradezAvagADhakSetrAhirapi saMbhavati tataH prazrayati-'jAI bhaMte ityAdi, yAni bhadanta ! spRSTAnyAhArayanti tAni kimavagADhAni-AsapradezaiH sahakakSetrAvasthAyIni utAnavagADhAni-AlapradezAvagAhakSetrAvahiravasthitAni?, bhagavAnAha-gautama! avagADhAnyAhArayanti nAnavagAhAni / yAni bhavanta ! avagADhAnyAhArayanti tAni kimanantarAvagADAni?, kimuktaM bhavati ?-veSvAsapradezeSu yAnyavyavadhAnenAvagAdAni tairAmapradezaistAnyevAhArayanti uta paramparAvagADAni-ekadvivAdyAmapradezaivyavahitAni ?, bhagavAnAha-gautama! anantarAvagADhAni na paramparAvagADhAni / yAni bhadanta ! anantarAvagADhAnyAhArayanti tAni || bhadanta ! anantaprAdezikAni dravyANi kimaNUni-stokAnyAhArayanti uta bAdarANi-prabhUtapradezopacitAni ?, bhagavAnAha-aNUnyapyAhArayanti bAdarANyapyAhArayanti, ihANutvavAdaratve teSAmevAhArayogyAnAM skandhAnAM pradezastokalabAhulyApekSayA prajJApanAmUlaTIkAkAreNApi byAkhyAte ityasmAbhirapi tathaivAbhihite / yAni bhadanta ! aNUnyapi AhArayanti tAni kimUrdhvapradezasthitAnyAhArayanti a dhastirvagvA?, ihodhistiryaktvaM yAvati kSetre sUkSmapRthivIkAyiko'vagADhastAvatyeva kSetre tadapekSayA paribhAvanIyaM, bhagavAnAha-UrdhvamadApyAhArayanti-UrdhvapradezAvagAdAnyanyAhArayanti, evamadho'pi tiryagapi / yAni bhadanta ! UrvamapyAhArayanti adho'pyAhArayanti tirya-16 -+-%ARC-SCACMCGA4%20 anukrama [14] ~ 42 ~ Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [14] pratipatti: [1], mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... ..AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 20 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [-], Ja Eber | gapyAhArayanti tAni kimAdAbAhArayanti madhye AhArayanti paryavasAne AhArayanti 1, ayamatrAbhiprAyaH - sUkSmapRthivIkAyikA hAnantaprAdezikAni dravyANyantarmuhUrttaM kAlaM yAvadupabhogocitAni gRhNanti, tataH saMzayaH kimupabhogocitasya kAlasyAntarmuhUrta pramANasyAdIprathamasamaye AhArayanti uta madhye-madhyasamayeSu Ahozvit paryavasAne paryavasAnasamaye ?, bhagavAnAha - gautama! AdAvapi madhye'pi paryavasAne'pyAhArayanti, kimuktaM bhavati ? - upabhogocita kAlasyAntarmuhUrtta pramANasyAdimadhyAvasAnasamaye'pyAhArayantIti / yAni bhadanta ! AdAvapi madhye'pi paryavasAne'pyAhArayanti tAni bhadanta ! kiM svaviSayAni - svocitAhArayogyAnyAhArayanti utAviSayAni khocitA x hArAyogyAnyAhArayanti ?, bhagavAnAha - gautama! svaviSayANyAhArayanti no aviSayANi / yAni bhadanta ! svaviSayANyAhArayanti tAni bhadanta ! kimAnupUrvyA''hArayanti anAnupUrvyA ?, AnupUrvI nAma yathA''sanaM tadviparItA'nAnupUrvI, bhagavAnAha - gautama! AnupUrvyA, sUtre dvitIyA tRtIyArthe veditavyA prAkRtatvAt yathA''cArAGke "agaNi puTThA" ityatra, AhArayanti, no anAnupUrvyA UrdhvamadhastiryagyA, yathAsssanaM nAtikramyAhArayantIti bhAvaH / yAni bhadanta ! AnupUrvyA''hArayanti tAni bhadanta ! kiM 'tidisaM ti tisro dizaH samA | hatAstridik tasmin vyavasthitAnyAhArayanti caturdizi pazcadizi dizi vA, iha lokaniSkuTaparyante jadhanyapade'pi [-jIvAvagAhakSetraM-] tridigvyavasthitameva prApyate na dvidigvyavasthitamekadigvyavasthitaM vA atastridizyArabhya prabhaH kRtaH, bhagavAnAha - gautama! 'nivvAghApUrNa chaddisi'mityAdi, vyAghAto nAmAlokAkAzena pratiskhalanaM vyAghAtasyAbhAvo nirvyApAtaM 'zabdapradhAdAvavyayaM pUrvapadArthe nityamavyayIbhAva' ityavyayIbhAvaH 'tena vA tRtIyAyA' iti vikalpenAmbhAvavidhAnAt pakSe'trAmbhAvaH, niyamAd- avazyatayA padizi vyavasthitAni, padbhyo digbhya AgavAnIti bhAvaH, dravyANyAhArayanti, vyAghAtaM punaH pratItya lokaniSkuTAdau syAtkadAcitridizi tisRbhyo digbhya For P&Palle Cinly ~ 43~ 1 pratipattau sUkSmapR7 thvIkAyAH sU0 13 // 20 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], -------------------------- uddezaka: -1, ------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [13] AgatAni, kadAcit catasUbhyaH kadAcitpaJcabhyaH, kA'tra bhAvanA ? iti ceducyate-iha lokaniSkuTe paryante'dharalyapratarAneyakoNAvasthito| yadA sUkSmapRthivIkAyiko vartate tadA tasyAdhastAdalokena vyAptasvAt adhodikpudgalAbhAva: AmeyakoNAvasthitatvAt pUrvadikpudgalAbhAvo dakSiNadikpudgalAbhAvazca, evamadha:pUrvadakSiNarUpANAM tisRNAM dizAmalokena vyApanAt tA apAsya yA pariziSTA Uo'parottarA ca digavyAhatA vartate tata AgatAna pudgalAnAhArayanti, yadA punaH sa eva pRthivIkAyika: pazcimAM dizamanusRtya varttate tadA pUrvA digabhyadhikA jAtA, dve ca dizau dakSiNAdhastyarUpe alokena vyAhate iti sa caturdigAgatAn pudgalAnAhArayati, yadA punaruvaM dvitIyAdiprataragatapazcimadizamavalambya tiSThati tadA'vasyApi digabhyadhikA labhyate, kevalA dakSiNavaikA paryantavartinI alophena vyAhateti paJcadigAgatAn pudgalAnAhArayati / 'vaNNato' ityAdi varNataH kAlanIlalohitahAridrazukAni, gandhataH surabhigandhAni durabhigandhAni vA, rasatastikAni yAvanmadhurANi, sparzataH karkazAni yAvadakSANi, tathA teSAmAhAryamANAnAM pudgalAnAM 'purANAn' apretanAn varNaguNAna gandhaguNAn rasaguNAn sparzaguNAn vipariNAmaittA paripAlaittA parisADaittA parivisaittA' etAni calAyapi padAnyekAthikAni |vinAzArthapratipAdakAni nAnAdezajavineyAnupahArthamupAttAni, vinAzaH kimityAha-anyAn apUrvAn varNaguNAn gandhaguNAn rasaguNAn / sparzaguNAn utpAvAsazarIrakSetrAvagADhAn pudgalAn 'savvappaNayAe' sarvAtmanA-sarverevAmapradezairAhAramAhArarUpAna pudgalAnAhArayanti // gatamAhAradvAraM, sAmpratamupapAtadvAramAha-'te NaM bhaMte' ityAdi, te bhadanta ! sUkSmapRthivIkAyikA jIvAH 'kutaH' kebhyo jIvebhya uddhRtyotpadyante ?, kiM nairapikebhyaH ? ityAdi pratItaM, bhagavAnAha-gautama! no nairayikebhya ityAdi pAThasiddhaM, navaraM devanairavikebhya utpAdapratipedho devanairavikANAM tathAbhavasvabhAvatavA tanmadhye utpAdAsambhavAt , 'jahA vakaMtIe' iti, yathA prajJApanAyAM vyutkAntipade tathA dIpa anukrama [14] Elimina! ~ 44 ~ Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: -1, ...---------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: sana prata sUtrAMka [13] sU013 dIpa zrIjIvA- kA vaktavyaM, tathaivam-tiryagyonebhyo'pyutpAdaH paryAptebhyo'paryAptabhyo vA kevalamasaGkhyAtavarSAMyuSkabarjitebhyaH, manuSyebhyo'pyakarmabhUmijAntara-1 vatanya, tathavam pratipattI jIvAbhi ra dvIpajAsasAtavarSAyuSkakarmabhUmijavyatiriktebhyaH paryAptebhyo'paryAptebhyo veti / / gatamupapAtadvAramadhunA sthitidvAramAha-'tesi NaM bhaMte ! sUkSmamalayagi- ityAdi sugama, navaraM jaghanyapadAduskRSTapadamadhikamavasevam / / gataM sthitidvAramadhunA samudghAtamadhikRtya maraNaM vicintayiSuridamAha-' te thvIkAyAH rIyAvRttiHNaM bhaMte jIvA' ityAdi sugamam , ubhayathA'pi maraNasambhavAt / / cyavanadvAramAha-'te NaM bhaMte jIvA' ityAdi, 'te' sUkSmapUthvIkA-15 tAvikA bhadanta ! jIvA anantaramuddaya sUkSmapRthivIkAyikabhavAdAnantarveNodbhUtyeti bhAvaH ka gacchanti ?-korapadyante ?, etenAsano // 21 // gamanadharmakatA paryAyAntaramadhikRtyotpattidharmakatA ca pratipAditA, tena ye sarvagatamanutpattidharmakaM cAlAnaM pratipannAste nirastA draSTavyAta, sathArUpe satyAtmani yathoktaprabhArthAsambhavAt, ki neraiesu gacchanti'? ityAdi supratItaM, bhagavAnAha-'no neraiem gcchnti| ityAdi pAThasiddhaM 'jahA vakaMtIe' iti, yathA prajJApanAyAM vyutkAntipade cyavanamuktaM tathA''trApi vaktavyaM, tathotpAdava bhAvanIya-14 miti / / gataM cyavanadvAramadhunA gayAgatidvAramAha-'te NaM bhaMte jIvA' ityAdi, te bhadanta ! jIvAH 'katigatikAH? kati gatayo yeSAM / te katigatikAH, 'katyAgatikAH katibhyo gatibhya AgatirveSAM te katyAgatikAH, bhagavAnAha-gautama! vyAgatikA narakagatedevagatezca sUkSmaputpAdAbhAvAt , dvigatikA narakagatau devagatau ca tata uttAnAmutpAdAbhAvAt , 'parIttA' pratyekazarIriNaH, asalyeyA asoya lokAkAzapradezapramANakhAt prajJaptA mayA zeSaizca tIrthakadbhiH, anena sarvatIrthakRtAmavisaMvAdivacanatAmAha, he zramaNa! he AyuSman ! 151'se suhumapuDhavikAiyA' ta ete sUkSmapRthivIkAyikA uktAH / uktAH sUkSmapRthivIkAyikAH, adhunA bAdarapRthivIkAyikAna- | // 21 // bhidhitsurAha anukrama [14] ~ 45~ Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipattiH [1], ...................-------- uddezaka: -1, -------- --- mUla [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka ACC [14] dIpa se kiM taM vAyarapuDhavikAiyA ?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-saNhavAyarapuDhaSikAiyA ya kharavAyara puDhavikkAiyA ya (suu014|| 'se kiM tamityAdi, atha ke te bAdarapRthivIkAyikA: 1, sUrirAha-vAdarapRthivIkAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-lakSNacAdarapU-| thivIkAyikAna kharabAdarapRthivIkAyikAzca-lakSNA nAma cUrNitaloSTa kalpA mRdupRthavI tadAtmakA jIvA apyupacArata: lakSNAH te ca te vAdarapRthivIkAvikAza lakSNavAdarapRthivIkAyikAH, athavA lakSNA cAsau bAdarapRthivI ca sA kAya:-zarIraM yeSAM telakSaNavAdarapRthvIkAyAH ta evaM svArthikekapratyayavidhAnAt lakSNavAdarapRthivIkAyikAH, kharA nAma pRthivI saGghAtavizeSa kAThinyavizeSa bA''pannA tadAsakA jIvA api kharA: te ca te bAdarapRthivIkAyikAzca kharabAdarapRthivIkAyikAH, athavA pUrvavatprakArAntareNa sa-1 mAsaH, cazabdau svagatAnekabhedasUcakau // se kiM taM sahavAyarapuDhavikkAiyA ?, 2 sattavihA paNNattA, taMjahA-kaNhamattiyA, bheo jahA paSaNavaNAe jAva te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajattagA ya apajattagA ya / tesiNaM bhaMte ! jIvANaM kati sarIramA papaNattA ? goyamA ! tao sarIragA paM0, taMjahA-orAlie teyae kammae, taM ceva savvaM navaraM cattAri lesAo, avasesaM jahA suhamapuDhavikAiyANaM AhAro jAva NiyamA charisi, uvavAto tirikkhajoNiyamaNussadevehito, devahiM jAva sodhammesANehito, ThitI jahaneNaM aMtomuhuttaM ukoseNaM bAvIsaM vAsasahassAI / te NaM bhaMte ! jIvA mAraNaMtiyasamu anukrama [15] - SSC ~ 46~ Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [9] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 25% prata zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH SAR sUtrAMka [15] // 22 // dIpa gyAeNaM kiM samohayA maraMti asamohatA maraMti ?, goyamA! samohatAvi marati asamohatAvi 1 pratipattI maraMti / te NaM bhaMte ! jIthA aNaMtaraM udhvahittA kahiM gacchaMti ? kahiM uvavajaMti ?-kiM neraiema lakSNakharauvavajjati 10, pucchA, no neraiesu uvavajjati tirikkhajoNiema uvayajati maNussesu uba0 no | bAdaradevesu uva0, taM ceva jAva asaMkhejavAsAubajehiM / te NaM bhaMte ! jIvA katigatiyA katiAgatiyA thvIkAyau paNNatA ?, goyamA! dugatiyA tiAgatiyA parittA asaMkhejA ya samaNAuso!, se taM vAyarapuDha sU014vikAiyA / settaM puDhavikAiyA |-(suu015) se kiM tamilAdi, atha ke te zlakSNabAdarapRthivIkAyikA:1, sUrirAha-lakSNabAdarapRthivIkAyikA: saptavidhA: prahaptAH, tadeva saptavidhalaM darzayanti, tadyathA-kRSNamRttikA ityAdi bhedo bhANiyabyo jahA paNNavaNAe jAva tattha niyamA asaMkhijA' iti, bhedo bA-1 darapRthivIkAyikAnAM dvividhAnAmapi tathA bhaNitanyo yathA prajJApanAyAM, sa ca tAvad yAvat "tastha niyamA asaMkhejA" iti padaM, sa caivam-kihamattiyA nIlamattiyA lohiyamattiyA hAlihamattiyA sukilamattiyA paMDumattiyA paNagamattiyA, settaM sahavAyarapuDhavi-18 kAiyA / se kiM taM kharavAyarapuDhavikAiyA?, 2 aNegavihA paNNattA, taMjahA-puDhavI ya sakarA vAluyA ya ubale silA ya loNUse / tathA ya taya sIsaya ruppa suvaNNe ya vaire ya // 1 // hariyAle hiMgulae maNosilA sAsagaMjaNa pavAle / abbhapaDalabbhavAlaya bA-1 |yarakAye maNivihANA // 2 // gomejae ya ruyae aMke phalihe ya lohiyakkhe ya / maragayamasAragale bhuyamoyagaiMdanIle ya // 3 // caMdaNageruyahase pulae sogaMdhie ya boddhanve / caMdappabhaverulie jalakaMte sUrakate y|| 4 // je yAvaNNe tahappagArA te samAsato duvihA | anukrama [16] C25% ~ 47~ Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ......------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - prata sUtrAMka -- [15] hApaNNatA, taMjahA-pajatagA ya apajjattagA ya, tattha NaM je te apajattagA te gaM asaMpannA, tattha Na je te pajattagA eesiNaM vaNNAdeseNaM / gaMdhAeseNaM rasAeseNaM phAsAeseNaM sahassaggaso bihANAI saMkhijAI joNippamuhasayasahassAI pajattaganissAe apajattagA vanamaMti, jastha ego tattha niyamA asaMkhejA" iti, asya vyAkhyA-kRSNamRttikA-kRSNamRttikArUpA, evaM nIlalohitahAridrazuklabhedA api vAcyAH, pANDumRttikA nAma dezavizeSe yA dhUlIrUpA satI pAhU iti prasiddhA tadAtmakA jIvA apyabhedopacArApANDumRttikeyuktAH, paNagamattiyA' iti nadyAdipUratAvite deze nadyAdi pUre'pagate yo bhUmau zlakSNamRdurUpo jalamalo'paraparyAyapakkaH sa panakamRttikA tadAsakA jIvA adhyabhedopacArAtpanakamRttikAH, settamityAdinigamanaM sugamam / / 'se kiM tamityAdi / atha ke te kharabAdarapRthivI kAyikA:1, sUrirAha-kharabAdarapRthivIkAyikA anekavidhAH prajJaptAH, calAriMzaddedA mukhyata: prajJaptA ityarthaH, vAneva catvAriMzadbhedATra nAha, saMjahA-puDhavI yAdigAthAcatuSTayam / pRthivIti 'bhAmA satyabhAmAvat' zuddhapRthivI nadItaTabhittyAdirUpA 1, cazabda utta rApekSayA samuccaye, zarkarA-laghUpalazakalarUpA 2, bAlukA-sikatA 3, upala:-rakAzupakaraNaparikarmaNAyogyaH pASANaH 4, zilAghaTanayogyA devakulapIThAdhupayogI mahAn pASANavizeSa: 5, lavaNaM-sAmudrAdi 6, USo yadazAdUparaM kSetram 7, ayastAmrapusIsakarUpyasuvarNAni-pratItAni 13, vaso-hIraka: 14, haritAlahiGgulamanaHzilA: pratItAH 17, sAsagaM-pAradaH 18, ajanaM sauvIrAjanAdi 19, pravAlaM-vidrumaH 20, abhrapaTalaM-prasiddham 21, abhravAlukA-abhrapaTalamizrA vAlukA 22, 'thAyarakAe' iti bAdara pRthivIkAye'mI bhedA iti zeSaH, 'maNivihANA' iti cazabdasya gamyamAnatvAt maNividhAnAni ca-maNibhedAzca bAdarapRthivIkAyamedilena jJAtavyAH, tAnyeva maNividhAnAni darzayati-'gomejae ye' ityAdi, gomejaka: 23, 'caH' samucaye, rucaka: 24 aGka: 25 dIpa RMA anukrama [16] ~ 48~ Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [15] dIpa anukrama [16] pratipattiH [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita. zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 1 // 23 // "jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) uddezaka: [-], mUlaM [15] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH - sphaTikaH 26 'caH' pUrvavat, lohitAkSaH 27 marakataH 28 masAragalaH 29 bhujamocakaH 30 indranIla 31 candana (:) 32 gairipha 33 haMsagarbhaH 34 pulakaH 35 saugandhika 36 candraprabhaH 37 vaiDUryaH 38 jalakAntaH 39 sUryakAntaca 40, tadevamAyayA gA yayA pRthivyAdayazcaturdaza bhedA uktAH dvitIyagAthayA'STau haritAlAdayaH tRtIyagAthayA gomejakAdayo daza turyagAthayA'STAviti, sa sAyA catvAriMzat, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti ye'pi cAnye tathAprakArA maNibhedAH padmarAgAdayaste'pi svaravAdarapRthivIkAyikatvena veditavyAH / 'te samAsato' ityAdi, te bAdarapRthivIkAyikAH 'samAsataH " saGkSepeNa dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-paryAptakA aparyAptakAza, tatra ye'paryAptakAste svayogyAH paryAptIH sAkalyenAsaMprAptAH athavA'saMprAptA iti viziSTAn varNAdInanupagatAH tathAhi -varNAdibhedavivakSAyAmete na zakyante kRSNAdinA bhedena vyapadeSTuM kiM kAraNamiti ced ucyate, iha zarIrAdiparyAptiSu paripUrNAsu satISu bAdarANAM varNAdibhedaH saMprakaTo bhavati nAparipUrNAsu te cAparyAptA ucchAsaparyAyA aparyAptA eva mriyante tato na spaSTo va rNAdivibhAga ityasaMprAptA ityuktam, anye tu vyAcakSate-sAmAnyato varNAdIna saMprAptA iti, taca na yuktaM yataH zarIramAtrabhAvino varNAdayaH zarIraM ca zarIraparyAyA saMjAtamiti / 'taratha Na'mityAdi, tatra ye te paryAptakAH - parisamAptasamastasvayogya paryAptayate varNAdezena varNabhedavivakSayA evaM gandhAdezena rasAdezena sparzAdezena sahasrAyazaH - sahasrasayA vidhAnAni bhedAH, tadyathA-varNaH kRSNAdibhedArapazca gandhau surabhItarabhedAhI rasAstikAdayaH paJca sparzA mRdukarkazAdayo'mro, ekaikasmiMzra varNAdI tAratamyabhedenAneke'vAntarabhedAH, tathAhi - bhramarakokilakajjalAdiSu taratamabhAvAt kRSNaH kRSNataraH kRSNatama ityAdirUpatayA'neke kRSNabhedAH, evaM nIlaM diSvapyAyojyaM, tathA gandharasasparzeSvapi tathA parasparaM varNAnAM saMyogato dhUsarakaratvAdayo'nekasaGkhyAbhedAH, evaM gandhAdInAmapi parasparaM gandhAdibhiH For P&P Cy ~ 49~ 1 pratipattau bAdaraputhvIkAyAH sU0 15 // 23 // by M Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ......------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % % prata sUtrAMka [15] 545%% samAyogAta, tato bhavanti varNAcAdezaiH sahasrAprazo bhedAH, 'saMkhijAI joNippamuhasayasahassAIti soyAni yonipramukhANi-yonidvArANi zatasahasrANi, tathAhi-ekaikasmin varNe gandhe rase sparze ca saMdRtA yoniH pRthivIkAyikAnAM, sA punanidhAsacittA'cittA mizrA ca, punarekaikA tridhA-zItA uSNA zItoSNA, zItAdInAmapi pratyeka tAratamyabhedAdanekabhedatvaM, kevalamekaviziSTavarNAdiyuktAH saGkhyAtItA api svasthAne vyaktibhedena yonijAtimadhikRtyaikaiva yonirgaNyate, tata: soyAni pRthvIkAyikAnAM yonizatasahasrANi bhavanti, tAni ca sUkSmavAdaragatasarvasamAyA sapta, 'pajjattaganissAe' ityAdi, paryAptakanizrayA'paryAptakA vyutkAmantiutpadyante, kiyantaH' ityAha-yatraikaH paryAptakastatra niyamAttannizrayA asoyA:-samAtItA aparyAptakAH / 'eesiNaM bhaMte jIvANa'mityAdinA zarIrAvagAhanAdidvArakalApacintAM karoti, sA ca pUrvavat , tathA cAha-evaM jo ceva suhumapuDhavikAiyANaM gamo so ceva bhANiyabbo iti, 'navara' mityAdi, navaramidaM nAnAvaM lezyAdvAre catasro lezyA vaktavyAH, tejolezyAyA api sambhavAt , tathAhi -vyantarAdaya IzAnAntA devA bhavanavimAnAdAvatimUrchayA''sIyaratnakuNDalAdAbapyutpadyante, te ca tejolezyAvanto'pi bhavanti, yahezyazca mriyate apre'pi tallezya evopajAyate "jallese marai talese uvavajaI" iti vacanAt , tataH kiyatkAlamaparyAptAvasthAyAM tejolezyAvanto'pyavApyante iti catasro vaktavyAH, AhAro niyamAt paDdizi, bAdarANAM lokamadhya evopapAtabhAvAna , upapAto devebhyo| 'pi, yAdareSu tadutpAdavidhAnAt, sthitirjaghanyato'ntarmudamutkarSato dvAviMzativarSasahasrANi, devebhyo'pyutpAdAt jyAgatayo, dvigatayaH | pUrvavat , ete'pi ca 'parIttA' pratyekazarIriNo'soyAH prajJaptAH he zramaNa! he AyuSman !, 'setta'mityAgrupasaMhAravAkyam // uktAH pRthvIkAyikAH, adhunA'kAyikAnabhidhitsuridamAha SAMASSAGAR%E5% dIpa 2 anukrama [16] 45% * ~50~ Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], -------------------------- uddezaka: -1, ------------------- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: %ERS prata pratipattI | sUkSmabAdarASkA sUtrAMka [16] yayoH sU01617 % dIpa zrIjIvA se kiM taM AukkAiyA 1,2 duvihA paNNattA, taMjahA-muhumAukAiyA ya yAyaraAukkAiyA ya, jIvAbhi muhumaAU. duvihA papaNattA, taMjahA-pajjattA ya apajjattA ya |tesi NaM bhaMte ! jIvANaM kati sarImalayagi rayA paNNattA ?, goyamA! tao sarIrayA paNNatA, taMjahA-orAlie teyae kammae, jaheca suhurIyAvRttiH mapuDhavikAiyANaM, NavaraM thibugasaMThitA paNNattA, sesaM taM ceva jAva dugatiyA duAgatiyA parittA asaMkhejA paNNatA / se taM suhumaAukAiyA / / (sU016) // 24 // atha ke te'pakAyikA:1, sUrirAha-apakAyikA dvividhAH prAptAH, tadyathA-sUkSmApkAyikAzca bAdarApkAyikAca, tatra sUkSmAH sarvalotikavyApino bAdarA ghanodadhyAdibhAvinaH, cazabdo khgtaanekbhedsuuckau| 'se kiM taM suhamaAukAiyA?" ityAdi sUkSmapRthivIkAyikavaniravazeSa bhAvanIyaM, navaramidaM saMsthAnadvAre nAnAtvaM, tadevopadarzayati-te siNaM bhaMte jIvANaM sarIrayA kiM saMThiyA?' ityAdi paatthsiddhm|| se kiM taM vAyaraAukAiyA?,2aNegavihA paNNattA, taMjahA-osA hime jAva je yAvanne tahappagArA, te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattA ya apajjattA ya, taM ceva savvaM NavaraM thibugasaMThitA, cattAri lesAo, AhAro niyamA chadisiM, uvavAto tirikkhajoNiyamaNussadevehi, ThitI jahameNaM aMtomuhuttaM ukkosaM sattavAsasahassAI, sesaM taM ceva jahA vAyaraputavikAiyA jAva dugatiyA tiAgatiyA parittA asaMkhejA pannattA samaNAuso!, settaM vAyaraAU, setaM AukAiyA / (suu017||) % anukrama [17] RECASSSCDCS // 24 // SAE atha apkAyikAnAm bhedA: prarupyate ~514 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], -------------------------- uddezaka: -1, -------------------- mUlaM [17] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [17] SACROS* % dIpa 'se kiM tamityAdi, atha ke te bAdarAkAyikA: ?, sUrirAha-bArAkAyikA anekavidhAH prAptAH, tadyathA-osA hime mahiyA jAva tattha niyamA asaMkhejA" iti, yAvatkaraNAdevaM paripUrNapATho draSTavyaH-karage harataNU suddhodae sIodae khaTTodae khArodae / | aMbilodae lavaNodae varuNodae khIrodae khoodae rasodae je yAvanne tahappagArA, ve samAsato duvihA paNNattA, saMjahA-paJcattagA ya apajjatagA tha, tattha NaM je te apajattagA eesiNaM vaNNAdeseNaM gaMdhAdeseNaM rasAeseNaM phAsAeseNaM sahassagaso vihANAI sNkhijaaii| joNippamuhsayasahassAI pajattaganissAe apajjattagA vakamaMti, jattha ego tattha niyamA asaMkhejA" iti, asya vyAkhyA-avazyAya:brahaH, himaM-styAnodakaM, mahikA-garbhamAseSu sUkSmavarSa, karako-panopalaH, haratanuH yo bhuvamudbhiya godhUmAkaratRNAmAdiSu baddho vindurupajAyate, zuddhodakam-antarikSasamudbhavaM nadyAdigataM vA, tacca sparzarasAdibhedAdanekabhedaM, tadevAnekabhedatvaM darzayati-zItodaka-nadItaDAgAvaTabApIpuSkariNyAdiSu zItapariNAmam , uSNodakaM-svabhAvata evaM kacinijharAdAvuSNapariNAma, kSIrodakam-ISalavaNapariNAma | yathA lATavezAdI ke civaTeSu, khaTTodakam-ISadamlapariNAmam , Amlodakam-atIva svabhAvata evAmlapariNAma kAtikavat , lava-17 NodakaM lavaNasamudre, vAruNodakaM vAruNasamudre, kSIrodaka kSIrasamudre, kSododakamikSurasasamudre, rasodakaM puSkaravarasamudrAdipu, ye'pi | cAnye tathAprakArA rasasparzAdibhedAd ghRtodakAdayo bAdarAkAthikAste sarve bAdarApkAyikatayA pratipattavyAH, 'te samAsao' ityAdi prAgvat navaraM sakhyeyAni yonipramukhANi zatasahasrANItyatrApi sapta veditavyAni / tesi NaM bhaMte ! jIvANaM kai sarIragA' 1 ityAdidvArakalApacintAyAmapi bAdarapRthivIkAyikagamo'nugantavyo, navaraM saMsthAnadvAre zarIrakANi ticukasaMsthAnasaMsthitAni vaktavyAni, anukrama [18] C SRAE% A ~52~ Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [17-18] dIpa anukrama [19-20] pratipatti: [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita. zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH / / 25 / / "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [-], mUlaM [17] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH sthitidvAre jaghanyataH sthitirantarmuhUrttamutkarSataH sapta varSasahasrANi zeSaM tathaiva, upasaMhAramAha--- 'setta' mityAdi // uktA aSkAyikAH, samprati vanaspatikAyikAnAha se kiM taM vaNassaikAiyA 1, 2 duvihA paNNattA, taMjahA -- suhamavaNassaikAiyA ya bAyaravaNassaikAiyA ya // (sU0 17) / se kiM taM suhumavaNassaikAiyA 1, 2 duvihA paNNattA, saMjahA--pajja tagAya apalattA ya taheva NavaraM aNitthattha ( saMThANa) saMThiyA, dugatiyA duAgatiyA aparittA anaMtA, avasesaM jahA puDhavikAiyANaM, se taM suhumavaNassaikAiyA // ( sU0 18 ) 1 atha ke te vanaspatikAyikA: ?, surirAha-vanaspatikAyikA dvividhAH prajJatAH, tadyathA-- sUkSmavanaspatikAyikAca bAdaravanaspatikAyikAca cazabdoM svagatAnekabhedasUcakau // 'se kiM tamityAdi, atha ke te sUkSmavanaspatikAyikA: 1, sUrirAha-sUkSmavanaspatikAyikA dvividhAH prazaptAH-paryAptA aparyAptAzca, 'tesi NaM bhaMte! kati sarIraMgA' ityAdidvArakalApacintanaM sUkSmapRthivIkAyikavadbhAvanIyaM, navaraM saMsthAnadvAre 'sarIragA apitthaMtyasaMThANasaMThiyA paNNattA' iti, itthaM tiSThatIti itthaMsthaM na itthaMsthamanitthaMstham aniyatAkAramityarthaH taca tatsaMsthAnaM tena saMsthitAni aniyatasaMsthAna saMsthitAni, gatyAgatidvArasUtraparyante 'aparitA anaMtA pannattA' iti vaktavyam, 'aparIttA' apratyekazarIriNa: anantakAyikA ityarthaH, ata evAnantA: prajJaptAH zramaNa ! he AyuSman ! 'setta' mityAdi upasaMhAravAkyam // se kiM taM bAyaravaNassaikAiyA 1, 2 duvihA paNNattA, taMjahA- patteyasarIrabAyaravaNassatikAiyA For P&Praise City mUla-saMpAdane sUtra kramAMkane ekA skhalanA dRzyate - sU0 17 ' krama dvi-vArAn mudritaM atha vanaspatikAyikAnAm bhedA: prarupyate ~ 53~ - % % 1 pratipattau vanaspati bhedI sU0 17 sUkSmavanaspatiH sU0 18 // 25 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------- ------------ uddezaka: [-], ------- - mUlaM [19-20] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [19-20] ya sAdhAraNasarIrabAyaravaNassaikAiyA y||(suu0 19) / se kiM taM patteyasarIrayAdaravaNassatikAdayA?, 2davAlasavihA papaNattA, taMjahA-rukkhA gucchA gummA latA ya vallI ya pabvagA ceSa / taNavalayaharitaosahijalaruhakuhaNA ya boddhavvA ||1||se kiM taM rukkhA?, 2duvihA paNNattA, taMjahA-egaDiyA ya bahubIyA yAse kiM taM egaDiyA?,2 aNegavihA paNNatA, taMjahA-nibaMdhajaMbujAva puNNAgaNAgarukkhe sIvapiNa tathA asoge ya, je yAvaNNe tahappagArA, etesiNaM mUlAvi asaMkhejajIviyA, evaM kaMdA khaMdhA tayA sAlA pavAlA pattA patteyajIvA pupphAI aNegajIvAI phalA egaDiyA, settaM egddhiyaa| se kiM taM bahubIyA ?, 2 aNegavidhA papaNattA, taMjahA-atthiyateMduyauMgharakaviDhe AmalakaphaNasadADimaNaggodhakAuMbarIyatilayalajyaloddhe dhace, je yAcapaNe tahappagArA, etesiNaM mUlAvi asaMkhejajIviyA jAva phalA bahubIyagA, settaM bahuyIyagA, setaM rukkhA, evaM jahA paNNavaNAe tahA bhANiyabba, jAva je yAvanne tahappagArA, settaM kuhaNA-nANAvidhasaMThANA rukkhANaM egajIviyA pattA / khaMdhovi egajIvo tAlasaralanAlierINaM // 1 // 'jaha sagalasarisavANaM patteyasarIrANa' gAhA // 2 // 'jaha vA tilasakkuliyA' gAhA // 3 // settaM paseyasarI ravAyaravaNassaikAiyA / / (sU020) 'se ki tamityAdi, atha ke te bAdaravanaspatikAyikA: 1, sUrirAha-bAdaravanaspatikAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-pratyeka -KLAGAKAXTakaOM gAthA: dIpa anukrama [21-28] ~ 54~ Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - 3 pratipatti: [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [19-20] +gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: pratipakSI prata sUtrAMka [19-20] pratyekAnapatiH gAthA: zrIjIvA-| zarIrabAdaravanaspatikAyikA sAdhAraNazarIravAdaravanaspatikAyikAzca, cazabdo pUrvavat // 'se kiM tamityAdi, aba ke te praseka- I jIvAbhi0 zarIrabAdaravanaspatikAyikAH ?, sUrirAha-pratyekazarIrabAdaravanaspatikAyikA dvAdazavidhAH prajJatAH, tadyathA-rukkhA ityAdi, vRkSA:malayagi- cUtAdayaH gucchA-vRntAkIprabhRtayaH gulmAni-nayamAlikAprabhRtIni latA:-campakalatAdayaH, iha yeSAM skandhapradeze vivakSitordhvazArIyAvRttiH khAvyatirekeNAnyat zAkhAntaraM tathAvidhaM paristhara na nirgacchatti te latA iti vyavahniyante, te ca campakAdaya iti, vaya:-kUSmA NDItrapuSIprabhRtayaH parvagA-ikSvAdayaH tRNAni-kuzaju jakArjunAdIni valayAni-ketakIkadalyAdIni teSAM hi tvag valayAkAreNa // 26 // vyavasthiteti haritAni-tandulIyakavastulaprabhUnIni auSadhayaH-phala pAkAntA: tAzca zAsyAdayaH jale rahantIti jalaruhA:-udakA- vakapanakAdayaH kuhaNA-bhUmisphoTAbhidhAnAste cAyakAyaprabhRtayaH, evaM bhedo bhANiyabvo jahA pannavaNAe' ityAdi, 'evam' uktena | prakAreNa cAdarapratyekazarIravanaspatikAyikAnAM bhedo vaktavyo yathA prajJApanAyAma, iha tu andhagauravabhayAna likhyate, sa ca kiM thAvid vaktavyaH ? ityAha-jaha vA tilasakuliyA' ityAdi, asthAzva gAthAyA ayaM samyandhaH-iha yadi vRkSAdInAM mUlAdayaH pratyekama nekapratyekazarIrajIvAdhiSThitAstata: kathamekakhaNDazarIrAkArA upalabhyante , tatreyamuttaragAthA-"jaha sagalasarisavANaM silesamislANa TTiyA baTTI / patteyasarIrANaM taha hoti sarIrasaMghAyA // 1 // " asyA vyAkhyA-yathA sakalasarSapANAM zleSamitrANAM-leSadravyavimi1 zritAnAM valitA vattirekarUpA bhavati, atha ca te sakalasarpapAH paripUrNa zarIrAH santa: pRthak pRthak svasvAvagAhanayA'vatiSThante, Cl'tathA' anayaivopamayA pratyekazarIriNAM jIvAnAM zarIrasaGghAtAH pRthakpRthakvakhAvagAhanA bhavanti, iha leSadravyasthAnIya rAgadveSo pacitaM tathAvidhaM svakarma sakalasarSapasthAnIyAH pratyekazarIrAH, sakalasarpapAhaNaM vaivikyapratipattyA pRthakpRthakavakhAvagAhapratyekazarIravai 5 dIpa anukrama 21-28] - K naa||26|| ~55M Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [19-20] + gAthA: dIpa anukrama [21-28] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [1], uddezaka: [-], mUlaM [19-20] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH vittayapratipattyartham atraiva dRSTAntAntaramAha - "jaha vA tilasakuliyA" ityAdiradhikRtagAthA, vAzabdo dRSTAntAntarasUcane, yathA 'tilasakulikA' tilapradhAnA piSTamayI apUpikA bahubhistimizritA satI yathA pRthakpRthaksvasvAvagAhatilAsikA bhavati kathavidekarUpA ca 'tathA' anayaivopamayA pratyekazarIriNAM jIvAnAM zarIrasaGghAtAH kathaJcidekarUpAH pRthakpRthaksvasvAvagAhanAzca bhavanti, upasaMhAramAha- 'setta' mityAdi sugamam // samprati sAdhAraNavanaspatikAyikapratipAdanArthamAha se kiM taM sAhAraNasarIrabAdaravaNassaikAiyA 1, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahA-Alue mUlae siMgabera hirili sirili sissirili kiTTiyA chiriyA chiriyavirAliyA kaNhakaMde vajjakaMde sUrakaMde khalaDe kimirAsi bhadde motthApiMDe haliddA lohArI gI[Thihu] cibhu assakaNNI sIhakannI sIDeMTI mUsaMDhI je yAvaNNe tahampagArA te samAsao dubihA paNNattA, taMjahA - pajjantagA ya apattA / taisi NaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA?, goymaa| tao sarIragA pannattA, taMjahA --orAlie teyae kammae, taheva jahA bAyarapuDhavikAiyANaM, NavaraM sarIrogAhaNA jahasreNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM ukkoseNaM sAtiregajoyaNasahassaM, sarIragA aNittyasaMThitA, ThitI jahaneNaM aMtomuddattaM ukkoseNaM dasavAsasahassAraM, jAba dugatiyA tiAgatiyA parittA anaMtA paNNattA, setaM bAyaravaNassaikAiyA, setaM thAvarA / / (sU0 21) 'se kiM tamityAdi, atha ke te sAdhAraNazarIravAdaravanaspatikAyikA: ?, sUrirAha- sAdhAraNazarIravAda vanaspatikAyikA aneka For P&Praise Cnly ~ 56~ tay w Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [21] zrIjIvA- vidhAH prajJaptAH, tadyathA-'Alue' ityAdi, ete AlukamUlakaberahirilisirilisissirilikiTTikAkSIrikAkSIrabiDAlikAka-17 18 pratipattI jIvAbhi. 18SNakandavanakandasUraNakandakhallUTa( kRmirAzi )bhadramustApiNDaharidrAlauhIsnuhistibhuazvakIsiMhakarNIsi kuMDImuSaNDInAmAnaH sAdhAraNa-18 sAdhAraNamalayagivanaspatikAyikabheSAH kecidatiprasiddhatvAtkeciddezavizeSArasvayamavagantavyAH, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti ye'pi cAmye tathAprakArA: bAdaravana rIyAvRttiH sa021 evaMprakArA avakapanakasevAlAdayaste'pi sAdhAraNazarIrabAdaravanaspatikAyikA: pratipattavyAH, 'te samAsato' ityAdi, 'te' bAdarava-| // 27 // naspatikAyikAH samAsato dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-paryAptakA aparyAptakAca, 'jAva siya saMkhejjA' iti yAvatkaraNAdevaM paripUrNaH RAI pATho draSTavyaH-tattha NaM je se apajattagA te NaM asaMpattA, tattha NaM je te pajattagA tesi NaM vaNNAdeseNaM gaMdhAdeseNaM rasAeseNaM | phAsAeseNaM sahassaggaso vihANAI saMkhijAI joNippamuhasabasahassAI pajattaganissAe apajattagA vakamaMti, jattha ego tattha siyata saMkhijA siya asaMkhejA siya aNaMtA" iti, etatmAgvat , navaraM yatraiko bAdaraparyAptastatra tannitrayAuparyAptAH kadAcitsaGkhyeyAH kadA-11 || cidasaveyAH kadAcidanantAH, pratyekataravaH soyA asaGkhyA vA, sAdhAraNAstu niyamAdanantA iti bhAvaH / 'tesi NaM bhaMte ! kai-15 sarIragA?' ityAdidvArakalApacintanaM bAdarapRthivIkAyikavat , navaraM saMsthAnadvAre nAnAsaMsthAnasaMsthitAnIti vaktavyam / avagAhanAdvAre 'ukkoseNaM sAtiregaM joyaNasahassa'miti, tacca sAtirekaM yojanasahasramavagAhanAmAnamekasya jIvasya bAhyadvIpeSu vallyAdInAM samudragotIrtheSu ca padAnAlAdInAM, tadadhikocchyamAnAni padmAni pRthivIkAyapariNAma iti vRddhAH / sthitidvAre utkarSato daza varSasahasrANi vaktavyAni, gatyAga tisUtrAnantaraM 'aparIttA aNaMtA' iti vaktavyaM, tatra 'parIttA' pratyekazarIriNo'sahayeyA: 'aparIttA' apratyekakSarIri dIpa anukrama [29] dAdIpeSa vallyAdInAM smu-raa||27|| 4% ~57~ Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [21] dIpa anukrama [29] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [-], mUlaM [21] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipattiH [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita. yo'nantAH prajJaptAH he zramaNa ! he AyuSman!, upasaMhAramAha- 'setaM vAdaravaNassaikAiyA, settaM thAvarA' iti sugamam // uktA: sthAvarAH, samprati sapratipAdanArthamAha se kiM taM tasA 1, 2 tivihA paNNattA, taMjahAteDakAiyA bAukAiyA orAlA tasA pANA / / (sU0 22) / atha ke ve nasA ?, sUrirAha-prasAvividhAH prajJaptAH tathathA - tejaskAyikA vAyukAyikA audArikatrasAH, tatra tejaH - abhiH kAyaH zarIraM yeSAM te tejaskAyAsta eva svArthike kapratyayavidhAnAtte jaskAyikAH, vAyuH pavanaH sa kAyo yeSAM te vAyukAyAsta eva vAyukAyikAH, udArAH sphArA udArA evaM audArikAH pratyakSata evaM spaSTatrasatvanibandhanAbhisandhipUrvakagatiliGgatayopalabhyamAnakhAt, tatra trasA dvIndriyAdaya: 'audArikatrasAH' sthUravasA ityarthaH // tatra tejaskAyikapratipAdanArthamAha se kiM taM te kAiyA 1, 2 dubihA paNNattA, taMjahA - muhamate ukkAyA ya bAdarateDakAiyAya / (sU023) se kiM taM mAiyA 1, 2 jahA sumapuDhavikAiyA navaraM sarIragA sahakalAvasaMThiyA, emagayA huA A parittA asaMkhelA paNNattA, sesaM taM ceva, settaM suhumataukkAiyA // ( sU0 24 ) se kiM taM bAdaratekAiyA 1, 2 aNegavihA paNNattA, taMjahA-iMgAle jAle mummure jAva sUrakaMtamaNinissite, je yAvanne tahapagArA, te samAsato dubihA paNNattA, taMjahA-pajattA ya apajanttA ya / tesiNaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA?, goyamA ! tao sarIragA paNNattA, taMjA - orAlie teyae kammae, sesaM taM caiva, sarIragA sahakalAvasaMThitA, tinni lessA, ThitI For P&False City sajIvasya trividha-bhedAH, teukAyika evaM vAyukAyika- jivAnAm trasa rUpeNa prarUpaNA atha tejaskAyikAnAm bhedA: prarupyate ~ 58~ Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-1, ---------------------- mUlaM [23-25] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [23-25]] // 28 // dIpa anukrama zrIjIvA- jahanneNaM aMtomuhattaM uphoseNaM tinni rAIdiyAI tiriyamaNussehito uvavAo, sesaM taM ceSa ega- pratipattI jIvAbhi0 gatiyA duAgatiyA, parittA asaMkhejjA paNNattA, settaM teukAiyA / (sU025) trasabhedAH malayagi- atha ke te tejaskAyikAH , tejaskAyikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-sUkSmatejaskAyikAca bAdaratejaskAyikAca, cazabdau pU- 022 rIyAvRttiH zAvat // atha ke te sUkSmatejaskAyikA: ?, sUrirAha-sUkSmatejaskAyikA ityAdi sUtraM sarva sUkSmapRthivIkAyikavad vaktavyaM, navaraM saMsthAnadvAre zarIrANi sUcIkalApasaMsthitAni vaktavyAni, cyavanadvAre'nantaramuddhRtya tiryaggatAvevotpadyante, na manuSyagatau, tejovAyu | sU023labhyo'nantaroddhRtAnA manuSyagatAvutpAdapratiSedhAt , tathA coktam-"sattaimimahineraiyA teU vAU arNataruvaTTA / navi pAve mANussa 24-25 taheva'saMkhAuyA sabve // 1 // " gatyAgatidvAre dvayAgatayaH, tiryaggatermanuSyagatezca teSUtpAdAt, ekagatayo'nantaramuttAnAM tiryaggatAveva TU gamanAt, zeSaM tathaiva, upasaMhAravAkyaM 'settaM suhumateukAiyA' / / pAdaratejaskAyikAnAha-atha ke te vAdaratejaskAyikAH sUrirAha-bAdaratejaskAyikA anekavidhAH prajJaptAH, tadyathA--"iMgAle jAva tattha niyame"tyAdi yAvatkaraNAdevaM paripUrNapAThaH-1-11 gAle jAlA mummure accI alAe suddhAgaNI ukkA vijU asaNi nigyAe saMgharisasamuTThie sUrakatamaNinissie, je bAvaNNe tahappagArA, te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajattagA ya apajattagA ya, tattha NaM je te apajjattagA te NaM asaMpattA, tatya gaM je te pajjattagA eesiNaM vaNNAdeseNaM gaMdhAdeseNaM rasAdeseNaM phAsAdeseNaM sahassaggaso vihANAI saMkhijAI joNippamuhasa-10 yasahassAI pajattaganissAe apanattagA vakramati, jattha ego tattha niyamA asaMkhejjA" iti, asya vyAkhyA-'aGgAra' neen 1 saptamImahInairayikAH tejo vAyuH anantarovRttAH / naiva prApnuvanti mAnuSyaM tathaivAsaMkhyAyuSaH sa // 1 // [31-33] ka ~59~ Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [23-25] dIpa anukrama [31-33] pratipatti: [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti:) uddezaka: [-], mUlaM [23-25] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH bigatadhUmajvAlo jAjvalyamAnaH khadirAdiH, 'jvAlA' analasaMbaddhA dIpazikhetyanye, 'murmuraH' kumphukAnnau bhasmAmizrito'gnikaNarUpaH 'arciH' analApratibaddhA jvAlA, 'alAtam' ulmukaM, 'zuddhAgniH' ayaHpiNDAdau, 'ulkA' cuDulI 'vidyut' pratItA, 'azani: AkAze patannagnimayaH kaNaH, 'nirghAtaH vaikriyAzaniprapAtaH 'saMgharSasamutthita:' araNyAdikASTha nirmathanasamutthaH, 'sUryakAntama| NinizritaH' sUryakharakiraNasaMparka sUryakAntamaNeryaH samupajAyate, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti, ye'pi cAnye 'tathAprakArAH evaMprakA | rAstejaskA vikAste'pi vAdaratejaskAyikatayA veditavyAH, 'te samAsato' ityAdi prAgvat, zarIrAdidvArakalApacintA'pi sUkSmatejaskAyikavat, navaraM sthitidvAre jaghanyataH sthitirantarmuhUrttamutkarSatastrINi rAtrindivAni, AhAro yathA vAdarapRthvIkAyikAnAM tathA vaktavyaH, upasaMhAramAha- 'setaM teDakAiyA' // uktAstejaskAyikAH samprati vAyukAyikAnAha-- se kiM taM vAkAiyA 1, 2 duvihA paNNattA, taMjahA - muhamavAkkAyA ya bAdaravAGakAiyA pa suhumavADakAiyA jahA teDakkAiyA NavaraM sarIrA paDAgasaMThitA egagatiyA duAgatiyA parittA asaMkhijjA, sentaM suhumavAukAiyA / se kiM taM bAdaravArakkAhayA 1, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahA - pAINavAe paDINavAe, evaM je yAvaNNe tahappagArA, te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA - pajjantA ya apajattA ya / te si NaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA ? goyamA ! catAri sarIragA paNNattA, taMjahA-orAlie beuccie teyae kammae, sarIragA paDAgasaMThitA, cAri samugdhAtA - veyaNAsamugdhApa kasAyasamugdhAe mAraNaMtiya samugdhAe veDavviyasamugdhAe, atha vAyukAyikAnAm bhedAH prarupyate For P&Palle Cnly ~60~ te Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [26] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH sUtrAMka [26] dIpa AhAro NivAghAteNaM chaddisiM vAghAyaM paDucca siya tidisiM siya caudisi siya paMcadisiM, uva 1 pratipattI pAto devamaNuyaneraiemu Natthi, ThitI jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM tinni vAsasahassAI, sesaM vAyukAyaH taM ceva egagatiyA duAgaiyA parittA asaMkhejA paNNattA samaNAuso, setaM bAyaravAka, setaM sU0 26 vaaukkaaiyaa| (sU026) atha ke te vAyukAyikAH 1, sUrirAha-vAyukAvikA dvividhA: prajJaptAH, tadyathA-sUkSmavAyukAyikAca bAdaravAyukAyikAca, ca-15 zabdI prAgvat , tatra sUkSmavAyukAyikAH sUkSmatejaskAyikavadvaktavyAH, navaraM saMsthAnadvAre teSAM zarIrANi patAkAsaMsthAnasaMsthitAni | vaktavyAni, zeSaM tathaiva, bAdaravAyukAyikA api evaM caiva-sUkSmatejaskAyikavadeva, navaraM bhedo yathA prajJApanAyAM tathA vaktavyaH, sa || caivam-"se kiM taM vAyaravAukAiyA ?, bAyaravAukAiyA aNegavihA paNNattA, taMjahA-pAINavAe paDINavAe dAhiNavAe udINavAe ur3avAe ahevAe tiriyavAe vidisivAe bAubhAme bAukaliyA maMDaliyAvAe ukaliyAvAe guMjAvAe jhaMjhAvAe saMvaTTagavAe ghaNavAe taNubAe suddhavAe, je yAvaNNe tahappagArA, te samAsato duvihA paNNatA, taMjahA-pajattagA ya apajattagA ya, tattha Na je te apavattagA te NaM asaMpattA, tattha NaM je te paJjattagA eesi vaNNAdeseNaM gaMdhAdeseNaM rasAdeseNaM phAsAeseNaM sahassaggaso vihANAI saMkhejAI joNippamuhasayasahassAI, paJcattaganissAe apajattagA bakkamaMti, jattha ego tattha niyamA asaMkhejA" iti, asya vyAkhyA - |-pAINavAe' iti, ya: prAcyA diza: samAgacchati vAta: sa prAcInavAtaH, evaMmapAcIno dakSiNavAta udIcInavAtazca vktvy:,8||29 Urdhvamudracchan yo vAti vAtaH sa UrvavAtaH, evamadhovAtatiryagvAtAvapi paribhAvanIyo, vidigvAto yo vidigbhyo vAti, vAto anukrama [34] ~61~ Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ............ ...---- uddezaka:-1, .....................--- mUlaM [26] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: %956-425% prata sUtrAMka [26] CUSTOMACACTSC++++ ma:-anavasthito vAtaH, vAtotkalikA samudraskheva vAtasyotkalikA bAtamaNDalIvAta utkalikAbhiH pracuratarAbhiH sammizro yo vAtaH, maNDalikAvAto maNDalikAbhirmUlata Arabhya pracuratarAbhiH sammizro yo vAtaH, gukhAbAto yo guJjan-zabdaM kurvan vAti, jhamjhAvAtaH savRSTiH, azubhaniThura ityanye, saMvartakavAtastRNAdisaMvartanasvabhAvaH, ghanavAto dhanapariNAmo vAto ratnaprabhApRthivyAyadhovI, tanu-| vAto-viralapariNAmo ghanavAtasyAdhaHsthAyI, zuddhavAto mandastimito, vastihatyAdigata ityanye, 'te samAsato' ityAdi prAgvat, tathA zarIrAdidvArakalApacintAyAM zarIradvAre catvAri zarIrANi audArikavaikriyataijasakArmaNAni, catvAraH samudghAtA:-vaikriyavedanAkaSA-13 yamAraNAntikarUpAH, sthitidvAre jaghanyato'ntarmuhUrta vaktavyamutkarSatasvINi varSasahasrANi, AhAro nirvyAghAtena SaDdizi, vyAghAta pratItya svAtridizi syAzcaturdizi syAtpaJcadizi, lokaniSkuTAdAvapi bAdaravAtakAyasya sambhavAt , zeSaM sUkSmavAtakAyavat , upasaMhAramAha-'settaM vAukAiyA' iti // ukkA vAtakAyikAH, sampratyaudArikatrasAnAha se kiM taM orAlA tasA pANA 1, 2 caubbihA paNNattA, taMjahA-iMdiyA teiMdiyA cariMdiyA pNceNdiyaa| (sU027) atha ke ve audArikatrasAH, sUrirAha-audArikatrasAzcaturvidhAH prAptAH, tadyathA-dvIndriyAtrIndriyAzcaturindriyAH paJcendriyAH, tatra dve sparzanarasanarUpe indriye yeSAM te dvIndriyAH, trINi sparzanarasanamANarUpANi indriyANi yeSAM ve trIndriyAH, catvAri parzanarasanaghrANacabhUrUpANi indriyANi yeSAM te caturindriyAH, pazca sparzanarasanaghrANacakSuHnotrarUpANi indriyANi yeSAM te paJcendriyAH // tatra dvIndriyapratipAdanArthamAha dIpa -*-15-%25A4 anukrama [34] Jaticall audArika-trasajIvAnAm caturvidha-bhedA: ~62~ Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: -], ---------------------- mUlaM [28] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [28] zrIjIvAjIvAmina malayagirIyAvRttiH 1pratipattI sabhedAH (sU0 27) dvIndriyAH sU028 // 30 // dIpa se kiM taM beiMdiyA ?, 2 aNegavidhA papaNattA, taMjahA-pulAkimiyA jAva samuhalikkhA, je yAvaNNe tahappagArA, te samAsato duvihA paNNatA, taMjahA-pajattA ya apajattA y| tesiNaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA ?, goyamA! tao sarIragA paNNattA, taMjahA-orAlie teyae kammae / tesi NaM bhaMte ! jIvANaM ke mahAliyA sarIraogAhaNA paNNatA ?, jahalleNaM aMgulAsaMkhejabhAgaM ukoseNaM bArasajoyaNAI chevaTTasaMghayaNA haMDasaMThitA, cattAri kasAyA, cattAri saNNAo, tipiNa lesAo, do iMdiyA, tao samugghAtA-veyaNA kasAyA mAraNaMtiyA, nosannI asannI, NapuMsakavedagA, paMca pajjattIo, paMca apajjattIo, sammadiTTIvi micchadiTThIvi no sammamicchadiTThI, No ohidasaNI No cakkhudasaNI acakkhudaMsaNI no kevaladasaNI / teNaM bhaMte! jIvA kiM NANI aNNANI?, goyamA! NANIvi aNNANIvi, je NANI te niyamA duNNANI, taMjahA-AmiNibohiyaNANI suyaNANI ya, je annANI te niyamA duaNNANI-matiaNNANI ya supaaNNANI ya, no maNajogI bahajogI kAyajogI, sAgArovattAvi aNAgArovauttAvi, AhAro niyamAchadisiM, uvavAto tiriyamaNussesu neraiyadevaasaMkhejavAsAuyavajesu, ThitI jahaneNaM aMtomuhattaM ukoseNaM bArasa saMvaccharANi, samohatAvi maraMti asamohatAvi maraMti, karhi anukrama [36] // 30 // atha dvi-indriyajIvAnAm bhedA: prarupyate ~634 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 1............................-- uddezaka: -1, ...........................- mUlaM [28] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [28] .. gacchaMti?, neraiyadevaasaMkhejavAsAuavajesu gacchaMti, dugatiyA duAgatiyA, parittA asaMkhejA, settaM veiMdiyA // (sU028) | 'se ki tamityAdi, atha ke te dvIndriyAH 1, sUrirAha-dvIndriyA aneka vidhAH prajJaptAH, tadyathA-'pulAkimiyA jAba samuhalikkhA' iti yAvatkaraNAre paripUrNapATho draSTavyaH-pulAkimiyA kucchikimiyA gaMDUyalagA golomA neurA somaMgalagA 4-1 sImuhA sUImuhA gojaloyA jaloyA jAlAyusA saMkhA saMkhaNagA ghullA khullA barADA sottiyA mottiyA kaDayAvAsA egatovattA duhatovattA naMdiyAvattA saMcukA mAivAhA sippisaMpuDA caMdaNA samuddalikkhA iti" asya vyAkhyA-pulAkimiyA' nAma | pAyupradezotpannAH kRmaya: 'kukSikamayaH' kukSipradezotpannAH 'gaNDoyalakA:' pratItAH 'zaGkhAH' samudrodbhavAste'pi pratItAH 'zaGkhanakA:' ta| maeca laghavaH 'ghullA:' dhulikAH 'khullAH' laghavaH zaGkhAH sAmudrazaGkAkArAH 'varATAH' kapardAH 'mAtRvAhAH' kodravAkAratayA ye kodravA| iti pratItAH 'sippisaMpuDhA' saMpuTarUpAH zuktaya: 'candanakAH' akSAH, zeSAstu yathAsampradAya vAcyAH, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti ye'pi cAnye tathAprakArA:-evaMprakArAH mRtakakalevarasambhUtakRmyAdayaste savveM dvIndriyA jJAtavyAH, te samAsatoM ityAdi, te dvIndriyAH samAsata:' sajhepeNa dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-aparyAptAH paryAptAzca / zarIradvAre'mISA trINi zarIrANi-audArikaM taijasaM kArmaNaM ca, avagAhanA jaghanyato'nulAsaGkhyeyabhAgamAtrA utkRSTA dvAdaza yojanAni, saMhananadvAre chedavartisaMhananinaH, atra saMhananaM mukhpameva draSTavyam , asthinicayabhAvAt , saMsthAnadvAre huNDasaMsthAnAH, kaSAyadvAre catvAraH kaSAyAH, sajJAdvAre catama AhArAdikAH sajJAH, leNyAdvAre AvAstisro lezyAH, indriyadvAre dve indriye, tadyathA-sparzanaM rasanaM ca, samudUpAtadvAre prayaH samudghAtAH, - dIpa anukrama [36] JEscam ~64~ Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [28] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [28] dIpa anukrama [36] zrIjIvA- yathA-vedanAsamuddhAtaH kaSAyasamudghAto mAraNAntikasamudghAtazca, sajJAdvAre no samjhino'sacinaH, vedadvAre napuMsakavedAH, pratipattI jIvAbhi mUchimakhAt, paryAptidvAre paJca paryAptayaH paJcAparyAptayaH, dRSTidvAre samyagdRSTayo midhyAdRSTayo vA, na samyagmidhyAdRSTayaH, katham dvIndriyAH malayagi-15 iti cet ucyate, iha ghaNTAyA vAditAvAM mahAn zabda upajAyate, tata uttarakAlaM hIyamAno'vasAne lAlAmAtraM bhavati, evamamunA su028 rIyAvRtti ghaNTAlAlAnyAyena kiJcitsAsvAdanasamyaktvazeSAH kecid dvIndriyeSu madhye utpadyante, tato'paryAptAvasthAyAM kiyatkAlaM sAsvAdanasa myaktvasambhavAt samyagdRSTitvaM, zeSakAlaM midhyAdRSTitA, yattu samyagmidhyAdRSTitvaM tanna saMbhavati, tathAbhavakhabhAvatayA tthaaruup||31|| II pariNAmAyogAta , nApi samyagmidhyAdRSTiH san tatrotpadyate 'na sammamiccho kuNai kAlaM' iti vacanAt , darzanadvAraM prAgvat , jJA nadvAre jJAnino'pyajJAnino'pi, tatra jJAnilaM sAsvAdanasamyaktvApekSayA, te ca jJAnino niyamAd dvijJAnino, matizrutajJAnamAtrabhAvAt , ajJAnino'pi niyamAd dvayajJAnino, matyajJAna tAjJAnamAtrabhAvAt , yogadvAre na manoyogino vAgyogino'pi kAyayogino'pi, upayogadvAra pUrvavat , AhAro niyamAn SaDdizi, sanADyA evAntIndriyAdInAM bhAvAt , upapAto devanArakAsAtava yuSkavarjebhyaH zeSatiryagmanuSyebhyaH, sthitirjaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato dvAdaza varSANi, samavahatadvAraM prAgika, vyavanadvAre devanA|rakAsayAtavarSAyuSkavarjiteSu zeSeSu tiryagmanuSyeSvanantaramuddhRtya gamanam , ata eva gatyAgatidvAre vyAgatikA dvigatikAH tiryagmanuSvagatyapekSayA, 'parIttAH' pratyekazarIriNaH, asaGkhyeyA ghanIkRtasya lokasya yA ardhvAdha AyatA ekaprAdezikyaH zreNayo'sadheyayojanakoTAko-15 TIpramANAkAzasUcigatapradezarAzipramANA: tAvatpramANatvAt , prajJaptA: he zramaNa ! he AyuSman !, upasaMhAramAha-'settaM beiNdiyaa| uktA dvIndriyA:, adhunA trIndriyAnAha 9 9-% % *-*- ~65M Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [29] dIpa anukrama [37] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [1], uddezaka: [-], mUlaM [29] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. ..AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH Join *%% % cha se kiM taM teiMdiyA 1, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahA - ovaiyA rohiNIyA hatthisoMDA, je yAvaNNe tahappagArA, te samAsato dubihA paNNasA, taMjahA - pajjanttA ya apajjattA ya, taheba jahA bediyANaM, navaraM sarIrogAhaNA ukkoseNaM tinni gAuyAI, tinni iMDiyA, ThiI jahantreNaM aMtomahu ukkoseNaM egUNapaNNarAiMdiyA, sesaM taheva, dugatiyA duAgatiyA, paritA asaMkhelA paNNattA, setaM teiMdiyA // ( sU0 29 ) atha kete trIndriyA:?, sUrirAha -trIndriyA anekavidhAH prajJaptAH, tadyathA- 'bhedo jahA paNNavaNAeM' bhedo yathA prajJApanAyAM tathA vaktavyaH, sa caivam -- "DavaviyA rohiNiyA kuMthUpivIliyA uddesagA uddehiyA ukaliyA taNahArA kaTTadvArA pattahArA mAluyA pattahArA taNarbeTakA pattaveMTayA phalaveMTayA temburumiMjiyA tausamiMjiyA kappAsadvimiMjiyA jhilliyA jhiMgirA jhigiriDA vAhuyA [andhAyam 1000 ] muragA sobandhiyA suyaveMTA iMdakAiyA iMdagovayA kotthalavAhagA hAlAhalA pisuyA tasavAiyA gonhI hatthisoMDA // " iti ete ca | kecidatipratItAH kecidezavizeSato'vagantavyAH, navaraM 'gomhI' kaNhasiyAlI, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti ye'pi cAnye 'tathAprakArA:' evaMprakArAste sarve zrIndriyA jJAtavyAH, 'te samAsato' ityAdi samastamapi sUtraM dvIndriyavatparibhAvanIyaM, navaramavagAhanAdvAre utkarSato'vagAhanA trINi gavyUtAni / indriyadvAre trINi indriyANi / sthitirjaghanyenAntarmuhUrttamutkarSata ekonapaJcAzad rAtrindivAni, zeSaM tathaiva, upasaMhAramAha--'settaM teiMdiyA // ' uktAstrIndriyAH, samprati caturindriyapratipAdanArthamAha se kiM taM cariMdiyA 1, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahA - aMdhiyA puttiyA jAva gomayakIDA, je atha tri evaM catur indriyajIvAnAm bhedAH prarupyate For P&Praise Cinly ~66~ Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka pratipattau tricaturindriyAH sU0 29 pazcAndrayAra sU011 dIpa zrIjIvA- yAvaNe tahappagArA te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattA ya apajjattA ya, tesi gaM jIvAbhi bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA, goyamA ! tao sarIragA paNNattA taM ceva, NavaraM sarImalayagi-15 rogAhaNA ukoseNaM catsAri gAuyAI, iMdiyA cattAri, cakkhudasaNI acakkhudasaNI, ThitI jurIyAvRttiH koseNaM chammAsA, sesaM jahA teiMdiyArNa jAva asaMkhejA papaNattA, se taM cauridiyA // (sU030) atha ke te caturindriyA:?, sUrirAha-caturindriyA anekavidhAH prajJaptAH, tadyathA-"aMdhiyA puttiyA macchiyA magasirA // 32 // || kIDA payaMgA TaeNkaNA kahA kukaDA naMdAvattA jhigiriDA kiNhapattA nIlapattA lohiyapattA hAlihapattA sukilapattA vittapakyA vici- tapakkhA ohaMjaliyA jalacAriyA gaMbhIrA nINiyA taMtavA acchiroDA acchivehA sAraMgA neurA DolA bhamarA bharili jaralA viraGgayA | pattavicchuyA chANavicchuyA jalabicchuyA seiMgAlA kaNagA gomayakIDagA" ete lokataH pratyetanyAH, je yAvaNNe tahappagArA' iti, ye'pi cAnye 'tathAprakArAH' evaMprakArAste sarve caturindriyA vijJeyAH, 'te samAsato' ityAdi sakalamapi sUtra dvIndriyavadAvanIyaM, navaramavagAhanAdvAre utkarSato'vagAhanA catvAri gabyUtAni / indriyadvAre sparzanarasananANacakSurlakSaNAni calArIndriyANi / sthitidvAre | utkarSata: sthitiH SaNmAsA:, zeSaM tathaiva, upasaMhAramAha-'settaM cauriMdiyA / samprati paJcendriyAn pratiSipAdayiSurAha se kiM taM paMcediyA?, 2 caubihA paNNattA, taMjahA-retiyA tirikkhajoNiyA maNussA devA // (sU031) atha ke te paJcendriyAH 1, sUrirAha-paJcendriyAzcaturvidhAH prajJaptAH, tadyathA-nairayikAstiryagyonikA manuSyA devAH, tatra ayam anukrama [38] 1132 + JaEAMIN atha paJca-indriyajIvAnAm bhedA: prarupyate ~67~ Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [31] % 85% dIpa anukrama [39] iSTaphalaM karma nirgatamayaM yebhyaste nirayA-narakAvAsAsteSu bhavA nairayikAH, adhyAmAderAkRtigaNavAdikaNapratyayaH / tiryagiti prAyastiyaMgaloke yonayatiryagyonayanatra jAtAstiryagyonijAH, yadiyA tiryagyonikA iti zabdasaMskAraH, tatra tiryagiti prAyastiryagloke yonaya:-utpattisthAnAni yeSAM te tiryagyonikAH / manuriti manuSyasya sajJA, manorapatyAni manuSyAH, jAtizabdo'yaM rAjanyAdizabdavat / dIvyantIti devAH / / tantra nairavikapratipAdanArthamAha se kiMta nerahayA, 2 satsavihA paNNattA, taMjahA-yaNappabhApuDhavineraiyA jAva ahe sattamapudavinerahayA, te samAsao duvihA paNNattA, taM-pajjattA ya apajattA ya / tesi NaM bhaMte jIvANaM kati sarIragA paNNatA?, goyamA! tao sarIrayA paNNattA, taMjahA-veumbie tethae kammae / tesi NaM bhNte| jIvANaM kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA, gopamA! duvihA sarIrogAhaNA paNNattA, taMjahA-bhavadhAraNijjA ya uttaraveubviyA ya, tattha NaM jA sA bhavadhAraNijjA sA jahaNaNaM aMgulassa asaMkhejo bhAgo ukkoseNaM paMcadhaNusayAI, tattha NaM jA sA uttaraubbiyA sA jahapaNeNaM aMgulassa saMkhejatibhAgaM ukoseNaM dhaNusahassaM / tesiNaM bhaMte ! jIvANaM sarIrA kiMsaMghayaNI paNNatA ?, goyamA! chapahaM saMghapaNANaM asaMghayaNI, NevaTThI va chirANeSa pahAru Neva saMghayaNamasthi, je poggalA aNiTTA arkatA appiyA asubhA amaNuNNA amaNAmA te tesi saMghAtattAe pariNamaMti / tesi NaM bhaMte ! jIvANaM sarIrA kiMsaMThitA paNNatA ?, goyamA ! duvihA . atha nairayika-jIvAnAm bhedA: prarupyate ~68~ Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [32] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi0 malaya girIyAvRttiH [32]] // 33 // dIpa papaNattA, taMjahA-bhavadhAraNijjA ya uttaraveubbiyA ya,tattha NaM je te bhavadhAraNijjA te huMDasaMThiyA, . 41 pratipattau tattha NaM je te uttaraveviyA tevi huMDasaMThitA paNNattA, cattAri kasAyA cattAri sapaNAo nArakAH tiNNi lesAo paMceMdiyA cattAri samugdhAtA AillA, sannIvi asannIvi, napuMsakavedA, chappa 32 jattIo cha apajjattIo, tividhA diTThI, tinni daMsaNA, NANIvi apaNANIvi, je NANI te niyamA tinnANI, taMjahA-AbhiNiyohiyaNANI sutaNANI ohinANI, je aNNANI te atdhegatiyA duaNNANI atthegatiyA tiaNNANI, je ya duaNNANI te NiyamA maiaNNANI suyaapaNANI ya, je tiaNNANI te niyamA matiaNNANI ya suyaapaNANI ya vibhaMgaNANI gha, tividhe joge, davihe uvaoge, chahisiM AhAro, osaNaM kAraNaM paDaca vaNNato kAlAI jAva AhAramAhAraiti, uvavAo tiriyamaNussesu, ThitI jahanneNaM dasavAsasahassAiM ukkoseNaM tittIsaM sAMgarovamAI, duvihA maraMti, ubavaNA bhANiyabvA jato AgatA, Navari saMmucchimesu paDisiddho, dugatiyA duAgatiyA parittA asaMkhenA paNNattA samaNAuso!, se taM neraiyA // (sU032) atha ke te nairavikAH', sUrirAha-rayikAH saptavidhAH prajJaptA:, tadyathA-ratnaprabhApUthivInarayikA yAvatkaraNAta zarkarAprabhApUthiyI-IN || narayikAH bAlukAprabhAvitrInarayikAH paGkaprabhAgRSivInarayikAH dhUmaprabhApRthivInairayikA: tamaHprabhApUthivInairayikA iti pariprahaH / adhaHsaptamapRthivInairayikAH, te samAsato' ityAdiparyAptAparyAptasUtra sugamam / zarIrAdidvArapratipAdanArthamAha-'tesi NaM bhaMte !' ityAdi,8 anukrama ACCURATES [40] Jatica ll ~69~ Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: -1, ...---------------------- mUlaM [32] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [32] dIpa sugama navaraM bhavapratyayAdeva teSAM zarIraM vaikriyaM naudArikamiti baikriyataijasakArmaNAni trINi zarIrANyuktAni / avagAhanA teSAM dvidhAbhavadhAraNIyA uttaravaikurvikI ca, tatra yayA bhavo dhAryate sA avadhAraNIyA, bahulavacanAtkaraNe'nIyapratyayaH, aparA bhavAntaravairinArakapratighAtanArthamuttarakAlaM yA vicitrarUpA vaikrayikI avagAhanA sA uttaravaikurvikI, tatra yA sA bhavadhAraNIyA sA japanyato'GgalAsamayeyabhAgaH, sa copapAtakAle veditavyaH, tathAprayatnabhAvAt , utkarSataH paJcadhanuHzatAni, idaM cotkarSataH pramANaM saptamapRthivImadhikRtya veditavyaM, pratiprathivi tUtkarSataH pramANaM sahaNiTIkAto bhAvanIvaM, tatra savistaramuktatvAt , uttaravaikurvikI jaghanyato'GgalasahayeyabhAgo na tvasayeyabhAgaH, tathAprayAbhAvAt , utkarSato dhanu:sahasramiti, idamapyutkarSaparimANaM saptamanarakapRthivImadhikRtya veditavyaM, pratipathivi tu saGgrahaNiTIkAtaH paribhAvanIyaM, saMhananadvAre 'tesi NaM bhaMte!' ityAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! SaNNAM saMhananA nAmanyatamenApi saMhananena teSAM zarIrANyasahananAni, sUtre puMstvanirdezaH prAkRtatvAt, kasmAdasaMhananAni ' iti ced ata Aha-ne4 vaTThI' ityAdi, naiva teSAM zarIrANAmasthIni, naiva zirA-dhamaninAiyo, nApi snAyUni-zeSazirAH, asthinicayAtmakaM ca saMhananamatos& sthyAyabhAvAdasaMhananAni zarIrANi, iyamatra bhAvanA-iha tattvavRttyA saMhananamasthinicayAmaka, yattu prAgekendriyANAM sevArtasaMhananamabhya dhAyi tadAdArikazarIrasambandhamAtramapekSyaupacArika, devA api badanyatra prajJApanAdau vanasaMhananina ucyante te'pi gauNavRttyA, tathAhi-iha bAdazI manuSyaloke cakravartyAdeviziSTavarSabhanArAcasaMhananinaH sakalazeSamanuSyajanAsAdhAraNA zakti: "dosolA battIsA sabvabaleNaM tu saMkalanibaddha"mityAdikA, tato'dhikatarA devAnAM parvatotpATanAdiviSayA zaktiH zrUyate na ca zarIraparikleza iti te'pi vakasaMhananina iva vanasaMhananina uktA na punaH paramArthataste saMhananinaH, tato nArakANAmasthyabhAvAtsaMhananAbhAvaH, etena yo'pariNatabhaga anukrama [40] ~ 70~ Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [32] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: matipattI nArakAH prata sUtrAMka sU0 32 [32]] dIpa zrIjIvA- 1vasiddhAntasAro vAvadUkaH siddhAntabAhulyamAmanaH khyApayanne pralalApa-'sutte sattiviseso saMghayaNamiha'dvinicayo"ti, iti so'pA- jIvAbhikIrNo draSTavyaH, sAkSAdatraiva sUtre asthinizcayAtmakasya saMhananasyAbhidhAnAt , adhyabhAve saMhananapratiSedhAditi / aparastvAha-nairayikAmalayagi laNAmasthyabhAve kartha zarIrabandhopapattiH 1, naiSa doSaH, tathAvidhapudalaskandhavat zarIrabandhopapatteH, ata evAha-'je poggalA aNivA rIyAvRttiH ityAdi, ye pudgalA: 'aniSTAH' manasa icchAmatikrAntAH, tatra kizcitkamanIyamapi keSAzcidaniSTaM bhavati tata Aha-na kAntA: a-18 kAntA-akamanIyAH, atyantAzubhavarNopetatvAt , ata eva na priyAH, darzanApAtakAle'pi na priyabuddhimAlanyutpAdayantIti bhAvaH, // 34 // 'azubhAH' azubharasagandhasparzAlakatvAt , 'amanozA:' na manaHprahAdahetavo, vipAkato. duHkhajanakalAt , amanApA:-- jAtucidapi bhojyatayA jantUnAM manAsyApnuvantIti bhAvaH, te teSAM 'saGghAtatlena' tadhArUpazarIrapariNatibhAvena pariNamanti / saMsthAnadvAre teSAM zarIrANi bhavadhAraNIyAni uttaravaikurvikANi ca huNDasaMsthAnAni vaktavyAni, tathAhi-bhavadhAraNIyAni teSAM zarIrANi bhavasvabhAvata evaM nirmUlabiluptapakSotpATitasakalapIvAdiromapakSizarIrakavadatibIbhatsahuNDasaMsthAnopetAni, yAnyapyuttaravaikriyANi tAni yadyapi zubhAni vayaM vikurvighyAma ityabhisandhinA vikuktuimArabhante tathA'pi tAni teSAmatyantAzubhatathAvidhanAmaphamodayato'tIvAzubhatarANyupajAyante iti tAnyapi huNDasaMsthAnAni / kaSAyadvAraM sajJAdvAraM ca prAgvat, lezyAdvAre AdyAstisro lezyAH, tatrAyayoIyoH pRthivyoH kApotalezyA, tRtIyasyAM pRthivyAM kedhucinnarakAvAseSu kApotalezyA zeSeSu nIlalezyA, catuyo nIlalezyA, paJcamyAM keSucinnarakAvAseSu nIlalezyA, zeSeSu kRSNalezyA, SaSThayAM kRSNalezyA, saptamyAM paramakRSNalezyA, ukta vyAkhyAmajJaptI-kAU ya dosu tai 1 kApotI na iyostRtIyasyAM mizrA nIlA catuyauM / pamyA midhA kRSNA tataH paramakRSNA // 1 // anukrama [40] // 34 // ~71~ Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: -1, ...---------------------- mUlaM [32] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 45 prata sUtrAMka [32] yAe~ mIsiyA nIliyA cautthIe paMcamiyAe / mIsA kaNhA tatto paramakaNhA // 1 // " indriyadvAre pazca indriyANi sparzanarasanamANacakSuHotralakSaNAni / samudghAtadvAre catvAraH samudghAtA:-vedanAsamuddhAtaH kaSAyasamudghAto vaikriyasamudghAto mAraNAntikasamudghAtazca / sabjidvAre sajino'samjhinazca, tatra ye garbhavyutkrAntikebhya utpannAste sabjina iti dhyapadizyante, ye tu saMgUchanaje-- bhyaste'sabjJinaH, te ca ratnaprabhAyAmevotpadyante na parataH, anAzayAzubhakriyAyA dAruNAyA adhyanantaravipAkinyA etAvanmAtraphalatvAt , ata evAhurghaddhA:-assannI khalu paDhamaM do va sirIsavA taiya pakkhI / sIhA jaMti cautthi uragA puNa paMcami puDhavi / / 1 / / chaTuiM ya isthiyAo macchA maNuyA ya sattami puDhaviM / eso paramogAo yoddhabbo naraya puDhavIsu // 2 // " vedadvAre napuMsakavedAH / paryAptidvAre paJca paryAptayaH paJcAparyAptayaH / raSTidvAre trividhadRSTayo'pi, tadyathA-midhyAdRSTayaH samyagdRSTayaH samyagmidhyAdRSTayazva, darzanadi dvAre trINi darzanAni, tayathA-cakSurdarzanamacakSurdarzanamavadhidarzanaM ca / jJAnadvAre jhAnino'pi ajJAnino'pi, tatra ye zAninaste niyamA vijJAninaH, tadyathA-AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino'vadhijJAninazca, ve'trAjJAninaste matyajJAninaH zrutAjJAnino vibhaGgajJAninazca, eSa cAtra bhAvArtha:-ye nArakA asaJjinaste'paryAptAvasthAyAM SajJAnina: paryAptAvasthAyAM tu vyajJAnina: sabjinastUbhayyAmapyavasthAyAM davyajJAninaH, asajibhyo putpadyamAnAstathAbodhamAndyAdaparyAptAvasthAyAM nAvyaktamapyavadhimAnuvantIti / yogopayogAhAradvArANi pratItAni / upapAto yathA vyutkrAntipade prajJApanAyAM tathA vaktavyaH, paryAptapaJcendriyatiryanmanuSyebhyo'saGkhyAtavarSAyuSkavarjebhyo vaktavyo, asaMkSinaH khaLa prathama dvitIyAM ca sarIrApAstRtIyAM pakSiNaH / siMhA yAnti caturthI uragAH punaH paJcamI pRthvIm // 1 // SaSTI pazriyaH matsyA manuSyAca saptamI pRthvIm / eSa parama utpAdo bodavyo narakapRthvIyu // 2 // SACANCERSSCSC dIpa anukrama [40] A E%E0%A4%ACES ~ 72 ~ Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [32] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka pratipattI paJcendriyatiryagbhedAH sU033 [32]] dIpa anukrama zrIjIvA- SIna zeSebhya iti bhAvaH / sthitirjaghanyato daza varSasahasrANi utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi / samuddhAtamadhikRtya maraNacintA prAgvat / / jIvAbhi. udvartanAcintA yathA vyutkrAntipade prajJApanAyAM kRtA tathA baktavyA, anantaramuddhRtya sabjJipaJcendriyatiryAnuSyevasaGkhyAtavarSAyuSkamalayagi- varjiteSvAgacchantIti bhAvaH, ata eva gatyAgatidvAre dUdhAgatikA dvigatikAH, 'parIttAH' pratyekazIriNo'sayeyAH prAptAH, he zramaNa ! he rIyAvRttiH AyuSman !, upasaMhAramAha-'settaM neraiyA' / uktA nairayikAH, samprati tiryakSa cendriyAnAha se kiM taM paMceMdiyatirikkhajoNiyA?, 2 duvihA paNNatA, taMjahA-samucchimapaMceMdiyatirikkha joNiyA ya gambhavatiyapaMciMdiyatirikkhajoNiyA y|| (sU033) 81 atha ke te paJcendriyatiryagyonikAH, sUrirAha-pathendriyatiryagyonikA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-saMmUcchimapaJcendriyativanyo-| nikA garbhavyutkrAntikapacendriyatiryagyonikAca, tatra saMmUrchanaM samUcchoM-garbhopapAtavyatirekeNaiva yaH prANinAmutpAdastena nirvRttAH saM mUchimAH, 'bhAvAdima' iti imapratyayaH, te ca te paJcendriyatiryagyonikAca saMmUchimapaJcendriyatiryagyonikAH, garne vyutkrAntiH-utpa4 tiryeSAM yadivA garbhAdnArbhavazAda vyutkrAnti:-niSkramaNaM yeSAM te garbhavyutkrAntikAH, se ca te paJcendriyatiryagyonikAneti vizeSasamAsaH, cazabdau svagatAnekabhedasUcakau // se kiM taM samucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyA?.2tivihA papaNasA, taMjahA-jalaparA dhalaparA khahayarA // (suu034)| se kiM taM jalayarA ?, 2 paMcavidhA papaNattA, taMjahA-macchagA kacchabhA magarA gAhA susumArA / se kiM taM macchA, evaM jahA papaNavaNAe jAya je yAvapaNe tahappagArA, [40] atha paJcendriya tiryaJcayonika-jIvAnAm bhedA: prarupyate ~73~ Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [34-35] dIpa anukrama [42-43] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti:) ----- uddezaka: [ - ], mUlaM [ 34-35] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipatti: [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... Jan Ehem te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA- pajjantA ya apajjanttA ya / tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA ?, goyamA / tao sarIrayA paNNattA, taMjahA--orAlie teyae kammae, sarIrogAhaNA jahaNaNeNaM aMgulassa asaMkhejatibhAgaM ukkoseNaM joyaNasahassaM chevaTTasaMghapaNI huMDarsaThitA, cAra kAyA, saNNAovi 4, lesAo 5, iMdiyA paMca, samugdhAtA tiSNi No saNNI asaNNI, NapuMsakavedA, pajattIo apajjatIo ya paMca, do diDio, do daMsaNA, do nANA do annANA, dudhe joge, duvidhe ubaoge, AhAro chaddisiM, uvavAto tiriyamaNussehiMto no devehiMto no neraiehiMto, tiriehiMto asaMkhejavAsA uvajjesu, akammabhUmaga aMtaradI vagaasaMkhejjavAsavasu masse, ThitI jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM putrvakoDI, mAraNaMtiya samugdhAteNaM duvihAvi maraMti, anaMtaraM uccadvittA kahiM ?, neraiesavi tirikkhajogiesuvi maNussesuvi devesunera raNapahAe, sesesu paDisedho, tiriesa sabrvvasu uvavajjati saMkhejjavAsA suvi asaMkhejjavAsAuesuvi cauppaesu pakkhIsuvi maNussesu savvaisu kammabhUmIsu no akammabhUmIesa aMtaradIva esuvi saMkhijjavAsAuesuvi asaMkhijjavAsAuesuvi devesu jAva vANamaMtarA, caugaiyA duAgatiyA, parittA asaMkhejjA paNNattA / se taM jalayarasaMmucchimapaMceMdriyatirikkhA || (sU0 35) atha ke te saMmUmipacendriyatiryagyonikA ?, sUrirAha-saMmUrcchimapacendriyatiryagyonikAstrividhAH prajJaptAH, vayathA - jalacarAH For P&Pase Cnly ~74~ Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [34-35] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka E [34-35]] % dIpa zrIjIvA- sthalacarAH khacarAH, tatra jale carantIti jalacarAH, evaM sthalacarA khacarA api bhAvanIvAH / / atha ke te jalacarAH?, sUrirAha-jala- 1 pratipattI jIvAbhicarAH paJcavidhA: prajJaptAH, tadyathA-matsyAH kacchapA makarA pAhA: zizumArA:, 'evaM meo bhANiyavyo jahA paNNavaNAe jAva susumArAsaMmUchimamalayagi-1 | egAgArA pannattA' iti, 'evam' uktena prakAreNa matsyAdInAM bhedo yathA prajJApanAyAM tathA vaktavyaH, sa ca tAvad yAvat "sisumArAsamUcchimarIyAvRttiH egAgArA itipadaM, sa caivama-se kiM taM macchA, macchA aNegavihA paNNatA, taMjahA-sahamacchA khavalamacchA jugamacchA bhibhiya- jalacarAH macchA heliyamacchA maMjariyAmacchA rohiyamacchA halIsAgArA mogarAvaDA vaDagarA timItimigilAmacchA taMdulamanchA kaNikamAchA su035 silecchiyAmacchA laMbhaNamacchA paDAgA paDAgAipaDAgA, je yAvaNNe tahappagArA, se taM macchA / se kiM taM kacchabhA?, kacchabhA duvihaa| paNNattA, taMjahA-aDhikanchabhA ya maMsalakacchabhA ya, se taM kacchabhA / se kiM taM gAhA ?, gAhA paMcavihA paNNattA, taMjahA-dilI veDhagA mudugA pulagA sImAgArA, settaM gAhA / se kiM taM magarA?, magarA dubihA paNNattA, taMjahA-soDamagarA va maTThamagarA ya, setaM magarA / se kiM taM susumArA?, 2 egAgArA paNNattA, settaM susumArA" iti, ete matsyAdibhedA lokato'vagantavyAH, 'je yAvaSNe tahappagArA' iti, ye'pi cAnye 'tathAprakArAH' uktaprakArA matsyAdirUpAH, te sarve jalacarasaMmUchimapaJcendriyatiryagyonikA draSTavyAH / 'te samAsato' ityAdi paryAptAparyAptasUtra sugama, zarIrAdidvArakadambakamapi caturindriyavadbhAvanIyaM, navaramavagAhanAdvAre jaghanyato'vagAhanA aGgulAsahayeyabhAgamAtrA, utkarSato yojanasahasram / indriyadvAre paJcendriyANi / sajjidvAre no samjhino'sabjinaH, saMmUchimatayA samanaskatvAyo // 36 // gAt / upapAto yathA vyutkrAntipade tathA vaktavyaH, tiryagmanuSyebhyo 'sasavAtavarSAyuSkavayebhyo vAcya iti bhAvaH / sthiti dhanyato'ntarmuhUrttamutkarSata: pUrvakoTI / cyavanadvAre'nantaramugRtsya cattamRdhvapi gatipUtpadyante, tatra narakeSu ratnaprabhAyAmeva, tiryakSu sarveSveva, manu anukrama [42-43] ~ 75~ Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-1, ---------------------- mUlaM [34-35] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [34-35]] prAdhyeSu karmabhUmijeSu, deveSu vyantarabhavanavAsipu, tadanyeSvasaGgyAyuSkAbhAvAt , ata eva gayAgatidvAre caturgatikA vaSAgatikAH, 'pa rItAH' pratyekazarIriNo'saGkhayeyA: prajJamA: he zramaNa! he AyuSman !, upasaMhAramAha-settaM samucchimajalayarapaMceMdiyatirikkhajo[NiyA' / uktA: saMmUchimajalacarapaJcendriyatiryagyonikAH, samprati saMmUchimasthalacarapaJcendriyatiryagyonikapratipAdanArthamAha se kiM taM thalayarasamucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyA?.2 vihA paNNatA, taMjahA-cappayathalaparasaMmukichamapaMcediyatirikkhajoNiyA parisappasaMmu0 // se tiM thalayaracauppayasamucchima01, 2 caubihA paNNattA, taMjahA-egakhurA dukhurA gaMDIpayA saNaphayA jAva je yAvaNe tahappakArA te samAsato duvihA paNNatA, taMjahA-pajjatsA ya apajattA ya, tao sarIgA ogAhaNA jahapaNeNaM aMgulassa asaMkhejahabhAgaM ukkoseNaM gAuyapuhuttaM ThitI jahaNeNaM aMtomuhurataM ukoseNaM caurAsItivAsasahassAI, sesaM jahA jalayarANaM jAva caugatiyA duAgatiyA parittA asaMkhejA paNNattA, settaM thalayaracauppadasaMmu0 se kiM taM thalayaraparisappasaMmucchimA?,2 duvihA paNNatA, taMjahA-uragaparisappasamucchimA bhuygprisppsNmucchimaa| se kiM taM uragaparisappasaMmucchimA?,2 cauvvihA paNNattA, taMjahA-ahI ayagarA AsAliyA mahoragA / se kiMtaM ahI?, ahI duvihA paNNattA, taMjahA-dabbIkarA mauliNo ya / se kiM taM dadhIjI0sa07 karA?, 2 aNegavidhA papaNattA, taMjahA-AsIvisA jAva se taM vdhIkarA / se kiM taM mau 5%95%25A4%E dIpa anukrama [42-43] -4-% E ~ 76~ Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [36] dIpa anukrama [44] pratipattiH [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita. "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [-], mUlaM [ 36 ] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 37 // liNo ?, 2 aNegavihA paNNattA, taMjahA - divyA goNasA jAva se taM mauliNo, settaM ahI / se kiM taM athagarA?, 2 egAgArA paNNattA se taM athagarA / se kiM taM AsA liyA, 2 jahA paNNavaNAe, se taM AsAliyA / se kiM taM mahoragA 1, 2 jahA paNNavaNAra, se taM mahoragA / je yAvaNe tahappagArA te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-paJjanttA ya apajattA ya taM ceva, Navari sarIrogAhaNA jahanneNaM aMgulassa'saMkheja * ukkoseNaM joyaNapuhuttaM, ThiI jahaneNaM aMtomuttaM ukoseNaM teSaNaM vAsasahaslAI, sesaM jahA jalayarANaM, jAva caugatiyA duAgatiyA parisA asaMkhejjA, setaM uragaparisappA // se kiM taM bhuyagaparisappa saMmucchmithalayarA 1, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjA - gohA NaDalA jAva je yAvanne tahappakArA te samAsato dubihA paNNattA, taMjahA - pajjantA ya apajantA ya, sarIrogAhaNA jahanneNaM aMgulAsaMkhejjaM ukkoseNaM dhaNupuhattaM, vittI ukkoseNaM bayAlIsaM vAsasahassAI sesaM jahA jalayarANaM jAba caugatiyA duAgatiyA paritA asaMkhejA paNNattA se taM bhayaparisappasaMmucchimA se taM dhalayarA // se kiM taM khayarA 1, 2 caDavivahA paNNattA, taMjA-- cammapakkhI lomapakkhI samuggapakkhI vitatapakkhI se kiM taM cammapakkhI 1, 2 aNegavidhA paNNattA, taMjahAvaggulI jAba je yAvanne tahappagArA, se taM cmmpkkhii| se kiM taM lomapakkhI ?, 2 aNegavihA paNNattA, taMjahA- DhaMkA kaMkA je yAvanne tahappakArA, se For P&Palle Cnly ~77 ~ %% 1 pratipattI saMmUcchima| paJcendriyatiryaJcaH sU0 36 // 37 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: CA -04 prata sUtrAMka 40-%2-% [36] dIpa anukrama [44] taM lomapakkhI / se kiM taM samuggapakkhI,2egAgArA paNNattA jahA paNNavaNAe, evaM vitatapakkhI jAca je yAvanne tahappagArA te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajjattA ya apajjattA ya, NANataM sarIrogAhaNA jaha0 aMgu0 asaM0 ukkoseNaM dhaNupuhusaM ThitI koseNaM yAvattari vAsasahassAI, sesaM jahA jalayarANaM jAva caugatiyA duAgatiyA parittA asaMkhejjA paNNattA, se taM khayarasamucchimatirikkhajoNiyA, setaM samucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyA // (mU0 36) atha ke te saMmUchimasthalacarapondriyatiryAyonikAH?, sUrirAha-sthalacarapaJcendriyatiryagyonikA dvividhAH prajJatA:, tadyathA-catuSpadakhalacarasaMmUchimapaJcendriyatiryagyonikAca parisarpasthalacarasaMmUchimapaJcendriyatiryagyonikAca, tatra calAri padAni yeSAM te catuSpadAHazvAdyaH te ca te salacarapaJcendriyatiryagyonikAzcatuSpadaskhalacarasaMmUchimapaJcendriyatiryagyonikAH, urasA bhujAbhyAM vA parisarpa-18 ntIti parisarpA:-ahinakulAdayastataH pUrvavatsamAsaH, cazabdo khakhagatAnekabhedasUcakI, tadevAnekavidhavaM krameNa pratipipAdayidhurAhaatha ke te catuSpadasthalacarasaMmUchimapazcendriyatiryagyonikAH ?, sUrirAha-catuSpadakhalacarasaMmUchimapaJcendriyatiryagyonikAzcaturvidhAH | prajJaptAH, tadyathA-'jahA paNNavaNAe' iti, yathA prajJApanAyAM prajJApanAkhye prathame pade bhedAstathA vaktavyA yAvat 'te samAsato du-1 vihA paNNattA' ityAdi, te caivam-"egakhurA dukhurA gaMDIpayA saNapphayA / se kiM taM egakhurA, egakhurA aNegavihA paNNattA, taMjahA-assA assatarA ghoDA gahamA gorakhurA kaMdalagA sirikaMdalagA AvattA je yAvaNNe tahappagArA, settaM egakhurA / se kiM vaM dukhurA ?, dukhurA aNegavihA paNNattA, taMjahA-uTTA gogA gavayA mahisA saMvarA varAhA ajA elagA rurU sarabhA camarI kuraMgA goka ~ 78~ Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [36] zrIjIvA NamAI, settaM dukhurA / se ki taM gaMDIpayA ?, gaMDIpayA aNegavihA paNNattA, taMjahA-itthI hasthipUyaNA maMkuNahatthI khaggA gaMDA, 1pratipattau jIvAbhije yAvaNNe tahappagArA, settaM gaDIpayA / se kiM taM saNaphayA', 2 aNegabihA paNNatA, taMjahA-sIhA bagghA dIdivA acchA taracchA samUcchimamalayagi- parassarA sIyAlA suNagA kokaMtiyA sasagA cittagA cittalagA, je yAvaNNe tahappakArA // " iti, tatra pratipadamekaH khuro yeSAM te | | pazcendriyarIyAvRttiH ekakhurA:-azvAdayaH, pratipAdaM dvau khurau-zaphau yeSAM te dvikhurA-uSTrAdayaH, tathA ca teSAmekaikasmin pAde dvau dvau zaphI dRzyete, gaNDIvatiyazcaH padaM yeSAM te gaNDIpadA:-hastyAdayaH, sanakhAni-dIrghanakhaparikalitAni padAni yeSAM te sanakhapadA:-dhAdayaH, prAkRtatvAca 'saNaphayA' // 38 // iti sUtre nirdeza:, azvAdayasleta dAH kecidatiprasiddhatvAtsvayamanye ca lokato veditavyAH, navaraM sanakhapadAdhikAre dvIpakA:-citrakA acchA:-kakSAH parAsarA:-sarabhAH kokantikA-lomaThikAH cittA cittalagA AraNyajIvavizeSAH, zeSAstu siMhavyAdhatarakSazRgAlazunaPolkakolazunazazakA: pratItAH, 'te samAsato' ityAdi paryAptAparyAptasUtra zarIrAdidvArakalApasUtraM ca jalacaravadAvanIyaM, navaramavagAhanA dvAre jaghanyato'vagAhanA aGgalAsayeyabhAgapramANA utkRSTA gamyUtapRthaktvaM sthitidvAre jaghanyataH sthitirantarmuhUrtamutkarSatazcaturazIti varSasahasrANi, zeSaM tathaiva, upasaMhAramAha-'settaM cauppayathalayarasamucchimapaMciMdiyatirikkhajoNiyA' / / atha ke te parisarpasthala para saMmUchimapaJcendriyatiryagyonikA: 1, 2 dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-'evaM bhedo bhANiyabbo' iti, evam' uktena prakAreNa yathA prajJAsApanAyAM tathA bhedo vaktavyo yAvat 'pajjattA ya apajjatA ya sa caivam-'jahA-uraparisappathalayarasamucchimapaJcendiyatirikkhajo NiyA ya bhuvaparisappathalayarasamucchimapazcidiyatirikkhajoNiyA ya" sugama, navaram urasA parisarpantItyura:parisarpA:-sarpAdayaH, bhujAbhyAM parisarpantIti bhujaparisa-nakulApayaH, zeSapadasamAsaH prAgvat, "se ki uraparisappathalayarasamucchimapazcidiyatiri dIpa anukrama 4.COP [44] Email ~ 79~ Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ......------------------- uddezaka: [-], ------------------ mUlaM [36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 8 C2% prata sUtrAMka % [36] kkhajoNiyA', uraparisappathalayarasamucchimapazcidiyatirikkhajoNiyA caubvihA pannatA, saMjahA-ahI ayagarA AsAliyA mahoragA / se kiM taM ahI?, ahI duvihA paNNattA, taMjahA-dambIkarA ya mauliNo ya / se kiM taM dAvIkarA, damvIkarA aNegavihA pannattA, taMjahA-AsIvisA dihIvisA uggavisA bhogavisA tayAvisA lAlAvisA nissAsa visA kaNhasappA seyasappA kAkodarA duvbhapupphA kolAhA selesiMdA, je cAvaNNe tahappagArA, settaM ahI / se ki ta ayagarA, ayagarA egAgArA pannattA, settaM ayagarA / se kiM taM AsAliyA ?, kahiNaM bhaMte ! AsAligA samucchai ?, goyamA ! aMto magussakhette aDAijesu dIvesu nivvApAraNaM pannarasasu kammabhUmIsu, bAdhAyaM paDuza paMcasu mahAvidehesu cakabaTTikhaMdhAvAresu baladevakhaMdhAvAresu vAsudevakhaMdhAvAresu maMDaliyakhaMdhAvArasu mahAmaNDaliyakhaMdhAvAresu gAmanivesesu nagaranivesesu kheDanivesesu kabbaDa0 mar3avanivesesu doNamuhanivesesu paTTaNanivesesa Agaranivesesu bhAsamanivesesu rAbahANinivesesu, eesi NaM ceva viNAsesu, ettha NaM AsAliyA saMmucchai, jahaNaM aMgulamsa asaMkhejai-1151 bhAgamittAe ogAhaNAe, ukoseNaM vArasa joyaNAI, tadANurUvaM ca NaM vikkhaMbhavAhaleNaM bhUmi dAlittA saMmucchai, asaNNI micchadiTThI annANI aMtomuhuttaddhAuyA ceva kAlaM karei, settaM AsAliyA / se kiM taM mahoragA?, mahoragA aNegavihA paNNattA, taMjahAkA asthegaiyA aMgulaMpi aMgulapuhuttiyAvi vihasthipi vihatthipuhatiyAvi rayaNipi ramaNipuhuttiyAvi kuchipi kucchipuhattiyAvi | dhaNuha pi dhaNuhapuhattiyAvi gAuyapi gAuyapuhattiyAvi joyaNapi joyaNapuhattiyAvi joyaNasayaMpi joyaNasavapuhattiyAvi, teja thale| jAyA jale'vi caraMti dhale'vi caraMti, te gathi ihaM bAhiraesu dIvasamuddesu vaMti, je yAvaNNe tahappagArA, settaM mhorgaa|" iti / asya viSamapadavyAkhyA-vdhIkarA ya mauliNo ya iti, dIva daryA-phaNA tatkaraNazIlA dakirAH, mukulaM-phaNAvirahayogyA %20 dIpa anukrama [44] % 2 2 ~80~ Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: -1, ...---------------------- mUlaM [36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [36] dIpa anukrama [44] zrIjIvA- zarIrAvayava vizeSAkRtiH sA vidyate yeSAM te mukulina:-rUphaTAkaraNazaktivikalA ityarthaH, atrApi cazabdo khagatAnekabhedasUcakI, 'bhA- 1pratipattI jIvAbhi0 sIvisA' ityAdi, Asyo-daMSTrAstAsu viSa yeSAM te AsIviSAH, uktaM ca-"AsI dADhA taggayavisA''sIvisA muNeyavA" saMmUchimamalayagi- iti, dRSTau viSaM yeSAM te dRSTiviSAH, umaM viSaM yeSAM te upaviSA:, bhogaH-zarIraM tatra sarvatra viSaM yeSAM te bhogaviSAH, tvaci- vipaJcendriyarIyAvRttiH yeSAM te tvagviSAH, prAkRtatvAca 'tayAvisA' itipAThaH, lAlA-mukhAt zrAvastatra viSaM yeSAM te lAlAviSAH, nizvAse viSaM yeSAM te tiyecaH | nizvAsaviSAH kRSNasarpAdayo jAtibhedA lokata: pratyetavyAH / se kiM taM AsAligA' ityAdi, atha kA sA AsAligA, evaM ziSyeNa sU0 36 // 39 // prazne kRte sati sUtrakRd yadevAsAlikApratipAdakaM gautamapramabhagavanirvacanarUpaM sUtramasti tadevAgamabahumAnataH paThati-kahi gaM bhaMte ! 18 ityAdi, ka Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! paramakalyANayogin ! AsAligA saMmUrchati, eSA hi garbhajA na bhavati kintu saMmUchimaica || tata uktaM saMmUrchati, bhagavAnAha-gautama ! anta:-madhye manuSyakSetrasya na bahiH, etAvatA manuSyakSetrAdahirasyA utpAdo na bhavatIzi| pratipAditaM, tatrApi manuSyakSetre sarvatra na bhavati kintu arddhatRtIyeSu dvIpeSu, arddha tRtIyaM yeSAM te'rddhatRtIyAH, avayavena vigrahaH samudAyaH samAsArthaH teSu, etAvatA lavaNasamudre kAlasamudre vA na bhavatItyAveditaM, 'nirvyAdhAtena' vyAghAtasyAbhAvo niyAghAtaM tena, yadi paJcasu bharateSu paJcasvairAvateSu suSamasuSamAdirUpo'tiduSamAdirUpazca kAlo vyAghAtahetutvAd vyAghAto na bhavati tadA paJcadazasu karmabhUmipu saMmUrcchati, vyAghAtaM pratItya, kimuktaM bhavati ?-yadi paJcasu bharateSu paJcakhairAvateSu yathoktarUpo vyAghAto bhavati tataH | paJcasu mahAvideheSu saMmUrcchati, etAvatA triMzatyapyakarnabhUmighu nopajAyata iti pratipAditaM, paJcadazasu karmabhUmiSu paJcasu mahAvideheSu sarvatra na saMmUrchati kintu cakravartiskandhAvAreSu baladevaskandhAvAreSu vAsudevaskandhAbAreSu mANDalika:-sAmAnyarAjA'lpardhikaH, ARX*XX*** ** ~81~ Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], -------------------------- uddezaka: -1, ------------------- mUlaM [36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka RA2% [36] mahAmANDalikaH sa evAnekadezAdhipatistaskandhAbAreSu, prAmanivezeSu ityAdi, prasati bujhyAdIna guNAniti yadivA gamyaH zAstraprasiddhAnAmaSTAdazAnAM karANAmiti prAmaH, nigamaH-prabhUtataravaNigvargAvAsaH, pAMsuprAkAranibaddhaM kheTaM, kSullAkAraveSTitaM karbaTam , arddhatRtIyagavyUtAntAmarahitaM maDamba 'paTTaNa'tti paTTanaM pattanaM vA, ubhayatrApi prAkRtatvena nirdezasya samAnatvAt , tatra yannaubhireva gamyaM 8 tatpaTTanaM yatpunaH shkttai?ttkainobhirvaa gamyaM tatpattanaM yathA bharukaccham , uktaM ca-pattanaM zakadairgamyaM, ghoTakainauMbhireva ca / naubhireva tu yadgamyaM, paTTanaM tatpracakSate // 1 // " droNamukhaM-prAyeNa jalanirgamapravezam , Akaro-hiraNyAkarAdiH Azrama:-tApasAvasayopalakSita AzrayaH, saMbAdho-yAtrAsamAgataprabhUtajananivezaH, rAjadhAnI-rAjAdhiSThAnaM nagaram , 'eesi ga' mityAdi, eteSAM cakravartiskandhAvArAdInAmeva vinAzeSUpasthiteSu 'ettha NaM ti eteSu cakravartiskandhAvArAdiSu sthAneSvAsAlikA saMmUrcchati, sA ca jaghanyato'|mulAsayayabhAgamAtrayA'vagAhanayA samuttiSThatIti yogaH, etayotpAdaprathamasamaye veditavyam , utkarpato dvAdaza yojanAni-dvAdazayojanapramANayA'vagAhanayA 'tadanurUpa' dvAdazayojanapramANAnurUpaM vikkhaMbhavAhalleNIti viSkambhA yAhalyaM ca viSkambhavAhalyaM, sa-16 mAhAro dvandaH, tena, viSkambho-vistAro bAhalyaM ca-sthUlatA, bhUmi dAlittA gaM' vidArya samuttiSThati, patrapatiskandhAvArAdInAma-15 dhastAd bhUmerantarutpadyata iti bhAvaH, sA cAsabjinI-aganaskA saMmUchimatvAt , mithyASTiH sAsAdanasamyaktvasyApi tasyA asa-1 mbhavAt , ata evAjJAninI, antarmuhUrtAvAyureva kAlaM karoti / 'atthegazyA aMgulaMpI'tyAdi, astIti nipAto'tra bahuvacanAbhidhAyI, tato'yamartha:-santyekakAH kecana mahoragA ye'salamapi zarIrAvagAhanayA bhavanti, ihAGgulamucchyAGgulamavasAtavyaM, zarIrapramANasya ci-| nyamAnakhAt, santyekakA ye'GgalapathakvikA api-pRthaktvaM dviprabhRtirAnavabhya iti paribhASA aGgulapRthaktvaM zarIrAvagAhanamAname dIpa anukrama [44] E ME%e. JaticariIKI ~82~ Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [36] dIpa anukrama [44] zrIjIvA- pAmastIlaGgalapRthakkhikAH, 'ato'nekasvarAdi' tIkapratyayaH, evaM zeSasUtrANyapi bhAvanIyAni, navaraM dvAdazAGgulapramANA vivastiH, dvi-18/1pratipattau jIvAbhi vitastipramANA ranihasta:, kukSihitamAnA, dhanurhastacatuSTayapramANaM, gamyUtaM dvidhanuHsahasrapramANa, catvAri gavyUtAni yojanam samUcchimamalayagi-1 patathApi vitastyAdikamuSachyAGgalApekSayA pratipacavyaM, te NamityAdi, 'te' anantaroditasvarUpA mahoragAH sthalacaravizeSatvAt sthale || rIyAvRttiHjAya jAyante skhale ca jAtAH santo jale'pi sthala iva caranti sthale'pi caranti, tathAsvAbhAvyAt, yadyevaM te kasmAdiha na dRzyante ? tiryaJcaH sU0 36 ityAzaGkAyAmAha-te natthi iha' ityAdi, 'te' yathoditasvarUpA mahoragAH 'iha' mAnuSakSetre 'natyitti na santi, kintu bAhyeSu dvIpa-| // 40 // samudreSu bhavanti, samudreSvapi ca parvatadevanagaryAdiSu skhaleSutpadyante na jaleSu, tata iha na dRzyante / je yAvaNe tahappagArA' iti, ye'pi cAnye tathAprakArA aGguladazakAdizarIrAvagAhamAnAste'pi mahoragA jJAtavyAH, upasaMhAramAha-'settaM mahoragA, 'je yAvaNNe tahappagArA' iti, ye'pi cAnye tathAprakArAH uktarUpAnAdirUpAste sarve'pi ura:parisarpasthalacarasaMmUchimapaJcendriyatibanyonikA draSTavyAH, 'te samAsato' ityAdi paryAptAparyAptasUtraM zarIrAdidvArakadambakaM ca jalacaravadbhAvanIyaM, nabaramavagAhanA jaghanyato'nulAsaveyabhAgapramANA utkarSato yojanapRthaklaM, sthitidvAre jaghanyata: sthitirantarmuhUrttamutkarSatavipazcAzadvarSasahasrANi, zeSaM tathaiva // bhujaparisarpapratipAdanArthamAha-se kiM tamityAdi, atha ke te bhujaparisarpasaMmUchimasthalacarapaJcendriyatiryagyonikA: 1, sUrirAha-bhujaparisarpasaMmUrlichamasthalacarapaJcendriyatiryagyonikA anekavidhA: prajJaptAH, 'taha ceva bheo bhANiyavyoM' iti, yathA prajJApanAyAM tathaiva bhedo vaktavyaH, sa caivam-"taMjahA-gohA naulA saraDA sammA saraMDA sArA khArA gharoliyA vissaMbharA maMsA maMgusA payalAyA chiirvi-18||4 rAliyA jAhA cauppAiyA" ete dezavizeSato veditavyAH, 'je yAvaNNe tahappagArA ye'pi cAnye 'tathAprakArA:' uktaprakArA godhA ~83~ Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -1. -...-- ---------------- mUlaM [36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [36] dIpa anukrama [44] disvarUpAste sarve bhujaparisA avasAtavyAH, 'te samAsato' ityAdi sUtrakadambakaM prAgvadbhAvanIvaM, nabaramavagAhanA jaghanyato'GgalAsa-1 peyabhAgapramANA utkarSato dhanuHpRthakvaM, khitirjadhanyato'ntarmuhUrtamutkarSato dvAcavAriMzadvarSasahasrANi, zeSaM jalagharavadraSTavyam , upasaMhAramAha-'setta'mityAdi sugamam / / khacarapratipAdanArthamAha-atha ke te saMmUchimakhacarapaJcendriyatiryagyonikA:?, sUrirAha-saMmU-1 chimakhacarapacendriyatiryagyonikAzcaturvidhAH prajJaptAH, tadyathA-bhedo jahA paNNavaNAe' iti, bhedo yathA prajJApanAyAM tathA vaktavyaH, sa caivam-"cammapakSI lomapakkhI samungapaksI vitatapakkhI / se kiM taM cammapakkhI !, 2 aNegavihA paNNattA, taMjahA-vagulI | |jaloyA aDilA bhAruDapakkhI jIvaMjIvA samudavAyasA kaNNattiyA pakkhivirAlI, je yAvaNNe tahappagArA, se taM cammapakkhI / se kiM lomapakkhI ?, lomapaksI aNegavihA paNNattA, taMjahA-dakA kaMkA kuralA vAyasA cakavAgA haMsA kalahaMsA poyahaMsA rAya-| haMsA aDhA seDIvaDA velAgayA koMcA sArasA mesarA mayUrA seyavagA gaharA poMDarIyA kAmA kAmeyagA vaMjulAgA tittirA vagA lAvagA kapoyA kapiMjalA pAreSayA ciDagA vIsA kukuDA sugA barahigA mayaNasalAgA kokilA saNhAvaraNAgamAdI, se taM lomapakkhI / se kiM taM saguggapakkhI !, samuggapakkhI egAgArA paNNattA, te NaM nasthi iI, bAhiraesu dIvasamuddesu hati, se taM samuggapakkhI / se kiM taM vitatapakkhI ?, vitatapakkhI egAgArA paNNattA, te NaM natthi iha, bAhiraema dIvasamudesu bhavaMti, se taM vitatapakkhI" iti pAThasiddhaM navaraM 'cammapakkhI' ityAdi, carmarUpI pakSau carmapau tau vidyate yeSAM te carmapakSiNaH, lomAnako pakSI lomapakSI tau vidyate yeSAM te lomapakSiNaH, tathA gacchatAmapi samudravasthitau pakSI samudra kapakSI tadvantaH samudkapakSiNaH, vitatI-niyamanAkuzcitI pakSI vitatapakSau tadvanto vitatapakSiNaH 'te samAsatoM' ityAdi sUtrakadambakaM jalacarabadbhAvanIyaM, navaramavagAhanA utka Rk ~84~ Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], -------------------------- uddezaka: -1, ------------------- mUlaM [36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [36] %A4%95 tiyaJcaH zrIjIvA-18|to dhanu:pRthaklaM, sthitirutkarSato dvAsaptativarSasahasrANi / tathA cAtra kacitpustakAntare'vagAhanAsthiyoryathAkrama saGganhaNigAthe-jo- 11pratipattI jIvAbhi dayaNasahassagAuyapuhatta tatto ya joyaNapuhattaM / doNhapi dhaNupuhattaM samucchimaviyagapakkhINaM // 1 // saMmuccha pubbakoDI caurAsII bhave samUcchimamalayagi- sahassAI / sevaNNA bAyAlA bAvattarimeva pakkhINaM // 2 // " vyAkhyA-saMmUchimAnA jalacarANAmutkRSTA'vagAhanA yojanasahasra, catu-| paJcendriyarIyAvRttiH padAnAM ganyUtapRthaktvam , ura:parisarpANAM yojanapathaktvaM / 'doNhaM tu'ityAdi, dvayAnAM saMmUchimabhujagapakSiNAM-saMmUchimabhujagaparisarpa- tiyaJcaH pakSirUpANAM pratyekaM dhanuHpRthaktvaM, tathA saMmUJchimAnA jalacarANAmutkRSTA sthitiH pUrvakoTI catuSpadAnAM caturazItivarSasahasrANi, ura:pari sU0 36 // 41 // sarpANAM tripaJcAzadvarSasahasrANi, bhujaparisarpANAM dvAcatvAriMzadvarSasahasrANi, pakSiNAM dvAsaptativarSasahasrANi, upasaMhAramAha-'settaM / garbhajaka samucchimakhahayarapazciMdiyatirikkhajoNiyA' / uktAH saMmUcchimapaJcendriyatiryagyonayaH, samprati garbhavyutkrAntikAn paJcendriyatiryagyonikAnAha sU037 se kiM taM gambhavatiyapaMceMdiyatirikkhajoNiyA ?,2tivihA paNNatA, taMjahA-jalayarA thalayarA khahayarA // (sU0 37) 'sekiMta'mityAdi, atha ke te garbhavyutkrAntikapaJcendriyatiryagyonikA: , sUrirAha-garbhavyutkrAntikapondriyatirthayonikAkhividhAH | // 41 // prajJaptAH, tadyathA-jalacarA: khalacarA: khacarAzca / tatra jalacarapratipAdanArthamAha se kiM taM jalaparA, jalayarA paMcavidhA paNNattA, taMjahA-macchA kacchabhA magarA gAhA suMsumArA, . dIpa anukrama [44] ~85~ Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], -------------------------- uddezaka: -1, ------------------- mUlaM [38] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [38] 25 sabvesiM bhedo bhANitabbo taheva jahA paNNavaNAe, jAva je yAvapaNe tahappakArA te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajattA ya apajattA ya, tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA?, goyamA! cattAri sarIragA pannattA, taMjahA-orAlie veuvie teyae kammae, sarIrogAhaNA jahannerNa aMgulassa asaMkheja0 ukkoseNaM joyaNasahassaM chavvihasaMghayaNI paNNattA, taMjahA -vairosabhanArAyasaMghayaNI usabhanArAyasaMghayaNI nArAyasaMghayaNI addhanArAyasaMghayaNI kIliyAsaMghayaNI sevasaMghayaNI, chabvihA saMThitA paNNattA, taMjahA-samacauraMsasaMThitA NaggodhaparimaDala. sAti khuja0 vAmaNa huMDa0, kasAyA savve sapaNAo 4 lesAo 6 paMca iMdiyA paMca samuraghAtA AdillA saNNI no asaNI tividhavedA chappajattIo chaapajjattIo diTThI tividhAvi tiNi dasaNA NANIvi aNNANIvi je NANI te atdhegatiyA duNANI atdhegatiyA tinnANI, je dunANI te niyamA AbhiNiyohiyaNANI ya sutaNANI ya, je tinANI te niyamA AbhiNibohiyaNANI suta0 ohiNANI, evaM aNNANIvi, joge tibihe uvaoge duvidhe AhAro chadisi uvavAto neraipahiM jAva ahe sattamA tirikkhajoNiesu sabbesu asaMkhejavAsAuyavajesu maNussesu akammabhUmagaaMtaradIvagaasaMkhejavAsAuyavajjesu devesu jAva sahassAro, ThitI jahapaNeNaM aMtomuhurA ukkoseNaM puvvakoDI, duvidhAvi maraMti, aNaMtaraM udhvahittA neraiesu jAva ahe dIpa anukrama [46] -OM% 2 5AGE ~86~ Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -------------------------- uddezaka: -], ---------------------- mUlaM [38] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 1pratipattI garbhaja jalacara prata sUtrAMka [38] % tiryaJcaH % dIpa zrIjIvA-2 sattamA tirikkhajoNiemu maNussesu sabbesu devesu jAva sahassAro, caugatiyA cauAgajIvAbhi tiyA paritA asaMkhejA paNNattA, se taM jalayarA // (sU038) malayagi 'bhedo bhANiyabbo taheva jahA paNNavaNAe' iti bhedastathaiva matsyAdInAM vaktavyo yathA prajJApanAyAM, sa ca prAgevopadarzitaH, 'te rIyAvRttiH | samAsato' ityAdi paryAptAparyAptasUtraM pAThasiddha, zarIrAdidvArakadambakasUtra saMmUcchimajalacaravadbhAvanIyaM, navaramatra zarIradvAre palAriza rIrANi vaktavyAni, garbhavyutakAntikAnAM teSAM vaikriyasyApi sambhavAt , avagAhanAdvAre utkarpato'vagAhanA yojanasahasram / sNhnnci||42|| nvAyAM paDapi saMhananAni, tatvarUpapratipAdaka cedaM gAthAdvayam-'vajerisahanArAyaM paDhamaM bIyaM ca risahanArAyaM / nArAyamaddhanArAya kIliyA taha ya chevaDhaM // 1 // risaho ya hoi paTTo vajaM puNa kIliyA muNeyavvA / ubhayo makkaDabaMdho nArAyaM taM viyANAhi // 2 // " saMsthAnacintAyAM paDapi saMsthAnAni, tAndhamUni-samacaturasraM nyagrodhaparimaNDalaM sAdi vAmanaM kubja huNDamiti, satra samAH-sAmudrikazAstroktapramANAvisaMvAdinyazcatasro'saya:-caturdigvibhAgopalakSitAH zarIrAvayavA yatra tatsamacaturasra, samAsAnto'tpratyayaH, at| evaitadanyatra tulyamiti vyavahiyate, tathA nyagrodhavatparimaNDalaM yasya, yathA nyagrodha upari saMpUrNapramANo'dhastu hIna: tathA yatsaMsthAna nAbherupari saMpUrNamadhastu na tathA tanyaprodhaparimaNDalam , upari vistArabahulamiti bhAvaH, tathA''dirihotsedhAkhyo nAbheradhastano dehabhAgo gRhyate, tataH saha AdinA-nAbheradhastanabhAgena yathoktapramANalakSaNena vartata iti sAdi, utsedhabahulamiti bhAvaH, iha yadyapi 1vamarSabhanArA prathama dvitIyaM ca RSabhanArAcam / nArAcamardhanArAcaM kI likA tathA ca sevArtam // 1 // apabhazca bhavati pahaH vayaM punaH kIlikA jJAtavyA / ubhayato markaTavandho nArAcaM tat vijAnIhi // 2 // % anukrama [46] // 42 // ~87~ Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], -------------------------- uddezaka: -1, ------------------- mUlaM [38] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata 14-% sUtrAMka [38] % dIpa olsarva zarIramAdinA saha vartate tathA'pi sAdilavizeSaNAnyathA'nupapattyA viziSTa eva pramANalakSaNopapanna Adiriha labhyate, tata u tam-utsedhabahulamiti, idamuktaM bhavati-yarasaMsthAnaM nAbheradhaH pramANopapannamupari ca hInaM satsAdIti, apare tu sAcIti paThanti, tatra | sAcIti pravacanavedina: zAlmalItarumAcakSate, tata: sAcIva yatsaMsthAnaM, yathA zAlmalItaroH skandhakANDamatipuSTamupari ca na tadanu| rUpA mahAvizAlatA tadvadasyApi saMsthAnasvAdhobhAgaH paripUrNoM bhavati uparitanabhAgastu neti, tathA yatra ziropIvaM hastapAdAdikaM c| yathoktapramANalakSaNopetaM uraudarAdi ca maNDalaM tatkubja saMsthAna, yantra punarudarAdi pramANalakSaNopetaM hastapAdAdikaM ca hInaM tadbAmanaM, yatra sarve'pyavayavAH pramANalakSaNaparibhraSTAstat huNDam , uktana- samacaurase naggohamaMDale sAi khuja vAmaNae / hUMDevi ya saMThANe jIvANaM chammuNeyanvA // 1 // tulaM vitthaDabahulaM ussehabahuM ca maDahakoThaM ca / heDila kAyamaDahaM savvatthAsaMThiyaM 98 // 2 // " lezyAdvAre SaDapi lezyAH, zukRlezyAyA api sambhavAt , samudghAtA: paJcA, vaikriyasamudghAtasyApi sambhavAt , sabjidvAre sabjino no a samjhinaH, vedadvAre trividhavedA api, strIpuruSayodayorapyamISAM bhAvAt, paryAptidvAre paJca paryAptayo, bhASAmanaHparyAtyorekalena vi4 vakSaNAt , aparyApticintAyAM paJcAparyAptayaH, dRSTidvAre trividhadRSTayo'pi, tadyathA-mithyAdRSTayaH samyagdRSTayaH samyagmidhyAdRSTayazca, darzanadvAre trividhadarzanA api, avadhidarzanasyApi keSAzcidbhAvAt , jJAnadvAre trijJAnino'pi, avadhijJAnasyApi kepAzcidbhAvAt , ajJAnacintAyAmajJAnino'pi, vibhaGgasyApi keSAJcitsambhavAt , avadhivibhaGgau ca samyagmithyAdRSTibhedena pratipattabyau, uktazca-sa 1 samacaturasra nyagrodhaparimaNDataM sAvi kubja vAmanam / huNDamapi ca saMsthAna jIyAno SaD jJAtavyAni // 1 // tulyaM bahuvistAraM utsepabahulaM ca manabhako c| adhastanakAyamaharbha sarvatrAsaMsthitaM huNDam // 2 // anukrama [46] seDRESS Sonkskic jI008 ~88~ Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], -------------------------- uddezaka: -1, ------------------- mUlaM [38] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [38] carAH dIpa zrIjIvA- myagdRSTAnaM midhyAdRSTeviparyAsaH" iti, upapAtadvAre upapAto nairayikebhyaH saptapRthvIbhAvibhyo'pi, tiryagyonikebhyo'pyasAyAtavarSA-18 pratipattI jIvAbhiyuSkavarjebhyaH sarvebhyo'pi, manuSyebhyo'karmabhUmijAntaradvIpajAsapAtavarSAyuSkavarjakarmabhUmibhyo, devebhyo'pi yAvatsahasrArAt, parataH garbhajalamalayagi-18 pratiSedhaH, sthitidvAre jaghanyataH sthitirantarmuhUrttagulkarSata: pUrvakoTI, cyavanadvAre'nantaramuddhRtya sahastrArAtpare ye devAstAn varjayitvA rIyAvRttiHlA zeSeSu sarveSvapi jIvasthAneSu gacchanti, ata eva gatyAgatidvAre caturAgatikAzcaturgatikAH, 'parIttAH' pratyekazarIriNo'soyAH prajJaptAH, sU0 38 he zramaNa ! he AyuSman !, upasaMhAramAha-'settaM jalayarA gambhavatiyapazciMdiyatirikkhajoNiyA' // samprati sthalacarapratipA18 danArthamAha se kiM taM thalayarA?, 2 duvihA paNattA, taMjahA-cappadA ya parisappA ya se kiM taM cappayA?, 2caumvidhA paNNattA, taMjahA-egakkhurA so ceva bhedo jAva je yAvanne tahappakArA te samAsato dubihA paNNattA, taMjahA-pajattA ya apaJcattA ya, cattAri sarIrA ogAhaNA jahanne] aMgulassa asaMkheja ukoseNaM cha gAuyAI, ThitI ukoseNaM tinni paliomAI navaraM ubahittA neraiemu cautthapuDhaviM gacchaMti, sesaM jahA jalayarANaM jAva caugatiyA cauAgatiyA parittA asaMkhijjA papaNattA, se taM cppyaa|se kiM taM parisappA?.2 davihA paNNatA, taMjahA-uraparisappA ya bhuyagaparisappA ya, se kiM taM uraparisappA?,2 taheva AsAliyabajo bhedo bhANiyabbo, // 43 // (tipiNa) sarIrA, ogAhaNA jaharaNeNaM aMgulassa asaMkhe0 ukkoseNaM joyaNasahassaM, ThitI jahanne] anukrama [46] RAKAR ~89~ Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-1, ---------------------- mUlaM [39-40] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [39-40 CSSCRACK dIpa anukrama [47-48] aMtomuhuttaM ukkoseNaM pumbakoDI ubvahitA neraiesu jAva paMcama puDhaviM tAva gacchati, tirikkhamagussesu sabbesu, devesu jAva sahassArA, sesaM jahA jalayarANaM jAva caugatiyA cauAgaiyA parittA asaMkhejjA se taM urprisppaa|se kiM taM bhuyagaparisappA?, 2 bhedo taheva, cattAri sarIragA ogAhaNA jahanneNaM aMgulAsaMkhe0 ukkoseNaM gAuyapuhuttaM ThitI jahanneNaM aMtomuhattaM ughoseNaM pubbakoDI, sesesu ThANesu jahA uraparisappA, NavaraM docaM puDhaviM gacchaMti, se taM bhuyaparisappA paNNattA, se taM dhalaparA / / (suu039)| se kiM taM khahayarA?, 2 caucihA paNNattA, taMjahA-cammapakkhI taheba bhedo, ogAhaNA jahanneNaM aMgulassa asaMkhe0 ukkoseNaM dhaNupuhutaM, ThitI jahanneNaM aMtomuhuttaMukoseNaM paliovamassa asaMkhejatibhAgo, sesaM jahA jalayarANaM, navaraM jAva tacaM puDhaviM gacchati jAva se taM khayaragambhavatiyapaMceMdiyatirikkhajoNiyA, se taM tirikkhajoNiyA // (sU040) sthalacaragarbhavyutkrAntikAnAM bhedopadarzaka sUtraM yathA saMmUrSichamasthalacarANAM, navaramatrAsAlikA na vaktavyA, sA hi saMmUchimaiva na garbhavyutkrAntikA, tathA mahoragasUtre "joyaNasayapi joyaNasayapuhuttiyAvi joyaNasahassaMpi" ityetadadhikaM vaktavyaM, zarIrAdidvArakadambakasUtraM tu sarvatrApi garbhavyutkrAntikajalacarANAmiva, navaramavagAhanAsthityudartanAsu nAnAtvaM, tatra catuSpadAnAmuskRSTA'vagAhanA SaD gavyUtAni, sthitirutkarSatasINi palyopamAni, urjanA caturthapRthivyA Arabhya yAvatsahasrAraH, eteSu sarveSyapi jIvasthAneSvanantaramuittyotpadyante, ura:parisaNAmutkRSTAvagAhanA yojanasahasra, sthitirutkarSata: pUrvakoTI, udvartanA paJcamapRthivyA Arabhya yAvatsaha ~ 90 ~ Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [39-40] dIpa anukrama [47-48] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti:) pratipattiH [1], ----- uddezaka: [-], mUlaM [ 39-40] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....... AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 44 // + 1 pratipattau sthalacara rbhajAH sU039 40 sAra:, atrAntare sarveSu jIvasthAneSvanantaramuddhatyotpadyante / bhujaparisarpANAmutkRSTA'vagAhanA gavyUtapRthaklaM, sthitirutkarSasaH pUrvakoTI, udvarttanAcintAyAM dvitIyapRthivyA Arabhya yAvatsahasrAraH, atrAntare sarveSu jIvasthAneSUtpAdaH // khacaragarbhavyutkrAntikapacendriyabhedo yathA saMmUcchimakhacarANAM zarIrAdidvArakalApacintanaM garbhavyutkrAntikajalacaravat, navaramavagAhanAsthityudvarttanAsu nAnAtvaM tatrotkarSa- 2 khecarAgato'vagAhanA dhanuSpRthaklaM, jaghanyataH sarvatrApyaGgulAsaGghayeya bhAgapramANA, sthitirapi jaghanyataH sarvatrApyantarmuhUrttamutkarSato'tra pasyopamAsoyabhAgaH, udvarttanA tRtIyapRthivyA Arabhya yAvatsahasrAra:, atrAntare sarveSu jIvasthAneSUtpAdaH kacitpustakAntare'vagAinAsthityoyathAkramaM saGgrahaNigAthe-- "joyaNasahassa chaggAuyAi tatto va joyaNasaharasaM / gAuyapuhutta bhuyage dhaNuyahutaM ca pakkhI // 1 // garbhami puthvakoDI tinni ya palionAI paramAuM / urabhuyaga puvvakoDI paliya asaMkhejabhAgo ya // 2 // " anayorvyAkhyAnAcyukrAntikAnAmeva jalacarANAmutkRSTAvagAhanA yojanasahasraM catuSpadAnAM SaD gavyUtAni, uraH parisarpANAM yojanasahasraM, bhujaparisarpANAM gavyUtapRthaklaM, pakSiNAM dhanuSpRthaktvaM / tathA garbhavyutkrAntikAnAmeva jalacarANAmutkRSTA sthitiH pUrvakoTI, catuSpadAnAM trINi palyopamAni, uragANAM bhujagAnAM ca pUrvakoTI, pakSiNAM pasyopamAsoyabhAga iti / utpAdavidhistu narakeSvasmAdgAthAdvayAdavaseyaH "assaNNI khalu paDhamaM docaM ca sarIsavA taiya pkkhii| sIhA jaMti cautthi uragA puNe paMcaniM puDhaviM // 1 // chaddhiM ca itthiyA macchA maNuyA jaya sattamiM puDhaviM / eso paramuSavAo volvo narayapuDhavIsu // 2 // " uktAH paJcendriyatiryacaH samprati manuSyapratipAdanArthamAha-- | 1 asaMjJinaH khalu prathamAM dvitIyAM ca sarIsRpAstRtIyAM pakSiNaH / siMhA yAnti caturthImuragAH punaH paJcama pRthvIm // 1 // SaDI ca striyaH matsyA manuSpA | saptamIM pRthvIM baavt| eSa parama utpAto boddhavyo nArakapRthvISu // 2 // For P&Permalise Cly ~ 91~ // 44 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [41] dIpa anukrama [49] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [1], uddezaka: [-], mUlaM [41] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH se kiM taM maNussA 1, 2 dubihA paNNattA, taMjahA- saMmucchimamaNussA ya ganbhavakaMtiyamaNussA ya // kahi NaM bhaMte! saMmucchimamaNussA saMmucchaMti?, goyamA ! aMto maNussakhette jAva kareMti / tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati sarIragA paNNattA?, goyamA ! tini sarIragA pannantA, saMjahA--orAlie teyae kammae, setaM saMmucchimamaNussA / se kiM taM ganbhavatiyamaNussA 1, 2 tivihA paNNattA, taMjA - kammabhUmayA akasmabhUmagA aMtaradIvajA, evaM mANussa bhedo bhANiyavvo jahA paNNavaNAe tahA NiravasesaM bhANiyavaM jAva chaumatthA ya kevalI ya, te samAsato duvihA paNNattA, taMjA - pajjantA ya apajjatA ya / tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati sarIrA pa0 1, goyamA ! paMca sarIrayA, taMjahA - orAlie jAva kmme| sarIrogAhaNA jahantreNaM aMgulaasaMkheja * ukkoseNaM tiNi gA uyAI chaccaiva saMghayaNA chassaMThANA / te NaM bhaMte! jIvA kiM kohakasAI jAva lobhakasAI akasAI ?, goyamA ! saccevi / te NaM bhaMte! jIvA kiM AhArasannovauttA0 lobhasannovauttAnosannoare ?, goyamA ! savvevi / te NaM bhaMte! jIvA kiM kaNhalesA ya jAva alesA ?, goyamA ! sabvevi / soiMdiyovautA jAva noiMdriyovauttAvi, savve samugdhAtA, taMjahA-- beyaNAsamugdhAte jAva kevalisamugdhAe, sannIvi nosannI asannIvi, itdhiveyAvi jAva avedAvi, paMca pajjantI, tivihAvidiTThI cattAri daMsaNA NANIci aNNANIvi, je gANI te asthegatiyA duNANI atha manuSya-jIvAnAm bhedAH prarUpyate For P&Praise Cly ~92~ Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [41] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH pratipattI manuSyAH sU041 sUtrAMka [41] // 45 // dIpa atthegatiyA tiNANI atdhegaiyA cauNANI atthegatiyA egaNANI, je dugNANI te niyamA AbhiNiyohiyaNANI sutaNANI ya, je tiNANI te AbhiNiyohiyaNANI sutaNANI ohiNANI ya, ahayA AbhiNicohiyaNANI suyanANI maNapajavaNANI ya, je cauNANI te NiyamA AbhiNibohiyaNANI suta. ohi maNapajavaNANI ya, je egaNANI te niyamA kevalanANI, evaM anANIvi duannANI tiaNNANI, maNajogIvi vaikAyajogIvi ajogIvi, duvihauvaoge, AhAro charisiM, uvavAto neraiehiM ahe sattamavajjehiM tirikkhajoNiehito, uvavAo asaMkhejavAsAuyavajehiM maNuehiM akammabhUmagaaMtaradIvagaasaMkhejavAsAuyavajehiM, devehiM sabvehi, ThitI jahanneNaM atomuhattaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAI, duvidhAvi maraMti, ubvahittA neraiyAdisu jAva aNuttarovavAiesu, atdhegatiyA sijhaMti jAva aMtaM kareMti / te NaM bhaMte! jIvA katigatiyA kaiAgaiyA papaNattA ?, goyamA! paMcagatiyA cauAgatiyA parittA saMkhijA papaNattA, settaM maNussA / / (sU041) atha ke te manuSyA:?, sUrirAha-manuSyA dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-saMmUchimamanuSyAzca garbhabyuskAntikamanuSyAza, cazabdI 8 khagatAnekabhedasUcakau / tatra saMmUrichamaganuSyapratipAdanArthamAha-'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! saMmUchimamanuSyAH saMmUrcchanti, bhagavAnAha-gautama! 'aMto maNussakhette jAva kareMti' iti, atra yAvatkaraNAdevaM paripUrNaH pATha:-"aMto maNussakhete paNayAlI anukrama [49] kaa||45|| ~93~ Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 1. .......................-- uddezaka: -1, ........................- mUlaM [41] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [41] dIpa sAe joyaNasayasahassesu aDDAijesu dIvasamuddesu panarasasu kammabhUmIsu tIsAe akammabhUmIsu chappaNNAe aMtaradIvesu gambhavatiyamaNussANaM ceva uphAresu vA pAsavaNesu vA khelesu vA siMghANaesu vA tesu vA pittesu kA sojiesu vA sukesu vA sukapoggalaparisADesu vA kagayajIvakalevaresu vA thIpurisasaMjogesu vA nagaraniddhamaNesu vA sabvesu ceva asuiTANesu, ettha NaM saMbhumichamamaNussA saMmucchaMti aMgulassa asaMkhejaibhAgamettAe ogAhaNAe asannI micchAdiTThI saJcAhiM pajanIti apajatagA aMtomuhattAuyA ceva kAlaM kareMti " etacca nigadasiddham // samprati zarIrAdidvArapratipAdanArthamAha-tesi NaM| dAbhate! zarIrANi trINi audArikataijasakArmaNAni, avagAhanA jaghanyata utkarSatazcAGgalAsamayabhAgapramANA, saMhananasaMsthAnakaSAyalezyA dvArANi yathA dvIndriyANAM, indriyadvAre paJcendriyANi, sabjidvAravedadvAre api dvIndriyavat , paryAptidvAre'paryAptayaH pazcA, dRSTidarzanajJAnayogopayogadvArANi (yathA) pRthivIkAyikAnAM, AhAro yathA dvIndriyANAM, upapAto nairayikadevatejobAyvasaGkhyAtavarSAyuSkabarjebhyaH, sthitirjaghanyata utkarSato'pyantarmuhUrttapramANA, navaraM jaghanyapadAdutkRSTamadhikaM veditavyaM, mAraNAntikasamudghAtena samavahatA api niyante asamavahatAzca, anantaramuddhRtya nairayikadevAsaddhyeyavarSAyuSkavarjeSu zeSeSu sthAneSUtpadyante, ata eva gatyAgatidvAre vyAgatikA dvigatikAstiyamanuSyagatyapekSavA, 'parIttA:' pratyekazarIriNo'sayeyAH prajJaptAH, he zramaNa! he AyuSman !, upasaMhAramAha-'settaM smucchimmgussaa'| uktAH saMmUchimamanuSyAH, adhunA garbhavyutkrAntikamanuSyAnAhU-atha ke te garbhavyutkrAntikamanuSyAH ?, sUrirAha-garbhavyutkrAntikamanuSyAkhividhAH prajJaptAH, tadyathA-kanabhUmakA akarmabhUmakA antaradvIpajAH, tatra karma-kRSivANijyAdi mokSAnuSThAna vA karmapradhAnA bhUmirveSAM te karmabhUmAH ArSa tvAtsamAsAnto'pratyayaH, karmabhUmA eva karmabhUmakAH, evamakarmA-yathoktakarmavikalA bhUmiryeSAM te' anukrama [49] Jaticomin ~94~ Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 1. .......................-- uddezaka: -1, ........................- mUlaM [41] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvA- jIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 46 // [41] % dIpa + karmabhUmAsta evAkarmabhUmakAH, antarazabdo madhyavAcI, antare-lavaNasamudrasya madhye dvIpA antarabIpAstagatA antaradvIpagAH, 'evaM mANu- 1pratipattI ssabheyo bhANiyabyo jahA paNNavaNAe' iti, 'evam' uktena prakAreNa manuSyabhedo bhaNitavyo yathA prajJApanAyAM, sa cAtibahuprantha | hai| manuSyAH iti tata eva paribhAvanIyaH, 'te samAsato' ityAdi paryAptAparyAptasUtra pAThasiddhaM, zarIrAdidvArakalApacintAyAM zarIradvAre paJca zarIrANi, sU041 tadyathA-audArika vaikriyamAhArakaM taijasaM kArmaNaM ca, manuSyeSu sarvabhAvasambhavAt , avagAhanAdvAre jaghanyato'vagAhanA aGgulAsaGkhayeyabhAgamAtrA utkarSatastrINi gavyUtAni, saMhananadvAre SaDapi saMhananAni, saMsthAnadvAre paDapi saMsthAnAni, kaSAyadvAre krodhakathAyiNo'pi | mAnakaSAviNo'pi mAyAkaSAyiNo'pi lobhakaSAyiNo'pi akaSAyiNo'pi, vItarAgamanuSyANAmakathAyitvAt , saJjAdvAre AhArasajopayuktA bhayasajhopayuktA maithunasamjhopayuktA lobhasaJopayuktAH, nosaMjJopayuktAzca nizcayato bItarAgamanuSyAH, vyavahArataH sarva eva || cAritriNo, lokottaracittalAbhAttasya sajJAdazakenApi viprayuktatvAt , uktazca-"nirvANasAdhakaM sarva, zeyaM lokottarAzrayam / samjhA lokAzrayA sarvAH, bhavAGkarajalaM param // 1 // " lezyAdvAre kRSNalezyA nIlalezyA: kApotalezyAstejolezyA: padmalezyAH zukalezyA | alezyAzca, tatrAlezyAH paramazukudhyAyino'yogikevalinaH / indriyadvAre zrotrendriyopayuktA yAvatsparzanendriyopayuktA noindriyopayu-1 kAca, tatra noindriyopayuktAH kevalinaH, samudUdhAtadvAre saptApi samudghAtAH, manuSyeSu sarvabhAvasambhavAn , samutUdhAtasaGgAhikA pemA | gAthA-"yeNakasAyamaraNaMtie ya bembie ya AhAre / kevaliyasamugdhAe satta samugdhA ime bhaNiyA // 1 // " sabjidvAre sabjino'pi nosabjinoasajJino'pi, tatra nosabjinoasabjinaH kevalinaH / vedadvAre strIvedA api puruSavedA api napuMsakavedA P // 46 // 1 vaidanaH kaSAyaH mAraNAntikaba vaikayikathAhArakaH / kaivalikA samuddhAtaH sapta samudapAtA ime bhagitAH // 1 // -5 anukrama 4 [49] 7 - R 4 ~ 95~ Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 1. .......................-- uddezaka: -1, ........................- mUlaM [41] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [41] api avedAH-sUkSmasamparAyAdayaH, paryAptidvAre paJca paryAptayaH paJcAparyAptayaH, bhASAmana:paryAtyorekatvena vivakSaNAt , dRSTidvAre trivi dhadRSTayaH, tadyathA-kepinmibhyAraSTayaH kecitsamyagdRSTayaH kecitsamyagmidhyAdRSTayaH, darzanadvAre caturvidhadarzanAH, tadyathA-cakSurdarzanA & acakSurdarzanA avadhidarzanA: kevaladarzanA:, jJAnadvAre jJAnino'jJAninazca, tatra midhyAdRSTayo'jJAninaH samyagdRSTayo jJAninaH, 'nANANi |paMca tiSNi aNNANANi bhayaNAte' iti, jJAnAni paJca matijJAnAdIni, ajJAnAni trINi matyajJAnAdIni, tAni bhajanayA vaktavyAni, sA ca bhajanA evam-kecihijJAninaH kecitrijJAninaH kecizcatu ninaH kecidekajJAninaH, tatra ye dvijJAninaste niyamAdAbhinibodhiCzAninaH zrutajJAninazca, ye vijJAninase matijJAninaH zrutajJAnino'vadhijJAninazca, athavA''bhiniyodhikajJAninaH zrutajJAnino manaHparyavajJAninazca, avadhijJAnamantareNApi manaHparyavajJAnasya sambhavAt, siddhanAbhRtAdau tathA'nekazo'bhidhAnAt , ye catu ninaste, da AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino'vadhijJAnino manaHparyavajJAninazca, ye ekajJAnina kevalajJAninaH, kevalajJAnasadbhAve zeSajJAnApagimAt , "naTuMmi u chAumasthie nANe" iti vacanAt , nanu kevalajJAnaprAdurbhAve kathaM zeSajJAnApagamaH', yAvatA yAni zeSANi matyA dIni jJAnAni khakhAvaraNakSayopazamena jAyante tato nirmUlasvasvAvaraNavilaye tAni sutarAM bhaveyuzcAritrapariNAmavat , uktazca-AvaraNadesavigame jAI vijaMti maisuyAINi / AvaraNasavvavigame kaha tAI na hoMti jIvassa? // 1 // " jaruyate, iha yathA jAtyasya marakatAdimaNemalopadigdhasya yAvannAdyApi samUlamalApagamastAvad yathA yathA dezato malavilayastathA tathA dezato'bhivyattirupajAyate, |sA ca kacitkadAcitkazcidvatItyanekaprakArA, tathA''tmano'pi sakalakAlakalAkalApAvalambinikhilapadArthasArthaparicchedakaraNakapAra 1naTe tu chAyarisake zAna. 2 AvaraNadezavigame yadi tAni bhavanti matibhutAdIni / sarvAMcaraNapigame kathaM tAni na bhavanti jIvasya / // 1 // dIpa anukrama CACASSEX [49] ~96~ Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [41] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: manuSa prata sUtrAMka [41] dIpa mArthikasvarUpasyApyAvaraNamalapaTalatirohitasya yAvannAdyApi nikhilakarmamalApagamastAvad yathA yathA dezataH karmamalocchedastathA tathA 1 pratipattI jIvAbhi tasya vijJaptirajambhate, sA ca kacitkadAcitkazcidanekaprakArA, uktazca-'malaviddhamaNeyaktiryathA'nekaprakArataH / karmavidvAmaviza-16 mala yagi-1 ptistathA'nekaprakArataH // 1 // " sA cAnekaprakAratA matizrutAdibhedenAvasevA, tato yathA marakatAvimaNerazeSamalApagamasambhave sama-II sU041 rIyAvRttiH stAspaSTadezavyaktivyavacchedena parisphuTarUpaikAbhivyaktirupajAyate tadvadAtmano'pi jJAnadarzanacAritraprabhAvato ni:zeSAvaraNaprahANAvazeSade zajJAnavyavacchedenaikarUpA'tiparisphuTA sarvavastuparyAcaprapaJcasAkSAtkAriNI vijJaptirullasati, uktaJca- yathA jAtyasya ratnasya, niHshess||47|| malahAnitaH / sphuTaikarUpA'bhivyaktirvijJaptistadAtmanaH // 1 // " iti, ye'jJAninaste dUdhajJAninaruyajJAnino vA, taba ye vraSajJAninaste | matyajJAninaH zrutAzAninaH, ye gyajJAninaste matyajJAninaH zrutAhAnino vibhaGgazAninazca / bogadvAre manoyogino vAgyoginaH kAyayogino'yoginazca, tatrAyoginaH zailezImavasthA pratipannAH, upayogadvAramAhAradvAraM ca dvIndriyavat , upapAta eteSvadhaHsaptamanarakAdiva jebhyaH, uktazca-sattamamahineraiyA teU vAU aNaMtarubaTTA / navi pAve mANussaM taheva'saMkhAuyA savve // 1 // " iti, sthitidvAre 4 jaghanyata: sthitirantarmuhUrttamutkarSatastrINi palyopamAni, samudghAtamadhikRya maraNacintAyAM samavahatA api mriyante asamavahatA api, cyavanadvAre'nantaramutya sarveSu nairavikeSu sarveSu ca tiryagyoniSu sarveSu manuSyeSu sarveSu deveSvanuttaropapAtikaparyavasAneSu gacchanti, 'asthegaiyA sijhaMti jAva aMtaM kareMti' iti, astIti nipAto'tra bahuvacanArthaH, santyekakA ve niSThitArthAH bhavanti yAvatkaraNAt "bu| jhaMti mucaMti parinivvAyaMti savvadukkhANamaMtaM kareMtI"ti draSTavyaM, tatrANimAdyaizvaryApyA tathAvidhamanuSyakRtyApekSayA niSThitArthA iti, a saptamamahIneravikAH tejaskAyikA vAyukAyikA anantarovRttAH / naiva prApnuvanti mAnuSyaM tathaivAsaMkhyeyavarSAyuSkAH sarve // 1 // anukrama [49] Kaa // 47 // ~97~ Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipattiH [1], ................---.---- uddezaka: -1, ............... mUla [41] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: KAA prata sUtrAMka [41] sarvavido'pi kaizcitsiddhA iSyante tato mA bhUtteSu saMpratyaya iti tadapohAyAha-'budhyante' nirAvaraNatvAtkevalAvabodhena samastaM vastujA tam, ete cAsiddhA api bhavastha kevalina evaMbhUtA vartante tatra mA bhUdeteSveva pratItirityAha-'mucyante' puNyApuNyarUpeNa kRcchreNa kadimaNA, ete'pi cAparinirvRttA eva parairiSyante--muktipade prAptA api tIrthanikAradarzanAdihAgacchantIti vacanAt , tato mA bhUttadgocarA mandamatInAM dhIrityAha-parinirvAnti' bidhyAtasamastakarmahutavahaparamANavo bhavantIti, kimuktaM bhavati ?-sarvaduHkhAnA zArIramAnasa bhedAnAmanta-vinAzaM kurvanti, ata eva gatyAgatidvAre caturAgatikA: paJcagatikAH, siddhagatAvapi gamanAt, 'parItAH' pratyekazarIsAriNa: 'sahapeyAH' sayeyakoTIpramANatvAt prajJaptAH, he zramaNa ! he AyuSman !, upasaMhAramAha-'settaM maNussA' / adhunA devAnAha se kiM taM devA?, devA caubcihA paNNatA, taMjahA-bhavaNavAsI vANamaMtarA joisiyA vemaanniyaa| se kiMtaM bhavaNavAsI,2dasavidhA paNNattA, taMjahA-asurA jAva thaNiyA, se taM bhavaNavAsI / se kiM taM vANamaMtarA,2 devabhedo sabbo bhANiyabbo jAvate samAsato duvihA paNNattA, taMjahA-pajattA ya apajattA ya, tao sarIragA-veubvie teyae kammae / ogAhaNA duvidhAbhavadhAraNijjA ya uttaraveubviyA ya, tatva NaM jA sA bhavadhAraNijA sA jahanneNaM aMgulassa asaMkhejabhArga ukkoseNaM satta rayaNIo, uttaraveubviyA jahanneNaM aMgulasaMkhejati ukkoseNaM joyaNasayasahassaM, sarIragA chapahaM saMghayaNANaM asaMghayaNI vaTTI va chirA va pahArU neva saMghayaNamasthi, je poggalA iTThA kaMtA jAva te tesiM saMghAyattAe pariNamaMti, kiMsaMThitA?, goyamA! duvihA pa. dIpa % anukrama [49] ---- atha deva-jIvAnAm bhedA: prarupyate ~ 98~ Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -], --------------------------- mUlaM [42] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka pratipatto devAH sU042 [42] dIpa anukrama [50] zrIjIvA-18 paNasA, taMjahA-bhavadhAraNivA ya uttaravebviyA ya, tastha NaM je te bhavadhAraNijjA te NaM samacajIvAbhi urasasaMThiyA paNattA, tatdha NaM je te uttaraveubbiyA te NaM nANAsaMThANasaMThiyA paNNattA, camalayagirIyAvRttiH tAri kasAyA cattAri sapaNA cha lessAo paMca iMdiyA paMca samugdhAtA sannIvi asannIvi i sthivedAvi purisabedAvi no napuMsagavedA, pajjattI apajjattIo paMca, diTThI tinni tiNNi daMsaNA, // 48 // NANIvi apaNANIvi, je nANI te niyamA tiNNANI aNNANI bhayaNAe, duvihe uvaoge ti vihe joge AhAro NiyamA chadisiM, osannakAraNaM paDuca vaNNato hAlihasukillAI jAva AhAramAhAreMti, uvavAto tiriyamaNussesu, ThitI jahanneNaM dasa vAsasahassAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI, duvidhAvi maraMti, ubvahittA no neraiesu gacchaMti tiriyamaNussesu jahAsaMbhavaM, no devesu gacchati, dugatiyA duAgatiyA parittA asaMkhecA paNNattA, se taM devA, se taM paMceMdiyA, settaM orAlA tasA pANA // (sU042) atha ke te devAH 1, sUrirAha-devAzcaturvidhAH prajJaptA:, tadyathA-bhavanavAsino vyantarA jyotiSakA vaimAnikAca, 'evaM bhedo bhANi-12 yavo jahA pannavaNAe' iti, 'evam' uktena prakAreNa bhedo bhaNitavyo yathA prajJApanAyAM, sa caivam-" se kiM taM bhavaNavAsI?, bhavaNavAsI dasabihA pannattA" ityAdirUpastata eva savyAkhyAna: paribhAvanIyaH, 'te samAsato duvihA paNNattA-pajattagA ya +CAAMSACSCLASSOCIAL // 48 // ~99~ Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [42] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH prata - 09 sUtrAMka [42] hai apajjattagA ya' eSAmaparyAptatvamutpattikAla eva draSTavyaM na vaparyAvinAmakarmAdayataH, uktazca-nArayadevA tirivamaNuvagambhajA je asaMkhavAsA U / era u apajattA uvavAe ceva boddhavvA // 1 // " iti, zarIrAdidvAracintAyAM zarIradvAre zrINi zarIrANi vaiphiyaM taijasaM | kArmaNaM ca, avagAhanA bhavadhAraNIyA japanyato'GgulAsayayabhAgamAtrA utkarSataH saptahastapramANA, uttarakriyA jaghanyato'GgulasaGkhyeva|bhAgapramANA utkarSato yojanazatasahasra, saMhananadvAre SaNNAM saMhananAnAmanyatamenApi saMhananenAsaMhananinaH, kutaH 1 ityAha-nevaTThI | ityAdi, yato naiva teSAM devAnAM zarIrevasthIni naiva zirA nApi sAyUni saMhananaM cAsthinicayAmakamato'sthyAdInAmabhAvAtsaMhananAbhAvaH, kintu 'je poggalA' ityAdi, ye pudgalA iSTA:-manasa icchAmApannAH, tatra kizcidakAntamapi keSAzcidiSTaM bhavati tata Aha-5 'kAntA:' kamanIyA: zubhavoMpevatvAt , yAvatkaraNAt 'piyA maNunnA maNAmA' iti draSTavyaM, tatra yata eva kAntA ata eva priyA:-sadaibAmani priyavuddhimutpAdayanti, tathA 'zubhAH' zubharasagandhasparzAtmakatvAt 'manozAH' vipAke'pi sukhajanakatayA mnHprhaadhetukhaat| manApAH' sadaiva bhojyatayA jantUnAM manAMsi Anuvanti, datvambhUtAH pudgalAsteSAM zarIrasaGghAtAya pariNamanti / saMsthAnadvAre bhavadhAraNIyA tanuH sarveSAmapi samacaturasrasaMsthAnA uttarakriyA nAnAsaMsthAnasaMsthitA, tasyA icchAvazataH prAdurbhAvAt , kaSAyAzcatvAraH, sabjJAzcatasro, lezyAH SaT, indriyANi pazna, samudghAtA: paJca, vedanAkapAyamAraNAntikavaikriyatejasasamudghAtasambhavAt / sabjidvAre | sabjino'pi asajino'pi, te ca nairayikavadbhAvanIyAH, vedadvAre strIvedA api puruSavedA api no napuMsakavedAH, paryAptidvAraM dRSTidvAraM darzanadvAraM ca nairayikavat / jJAnadvAre zAnino'pi ajJAnino'pi ceti vikalpo'sabjJimadhyaH, tatra ye jJAninaste niyamAtrijJA 1 nArakA devAH tianujA garbhanyukAntA ye'sajhameyavarSAyuSkAH / ete tu aparyAptA upapAta eSa boddhavyAH // 1 // SPECKSEENERNKOK dIpa anukrama [50] 4*74-72 jI009 ~ 100~ Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [42] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata devAdhikAraH sU0 42 sUtrAMka [42] dIpa anukrama [50] zrIjIvA- sAninaH, tadyathA-AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino'vadhizAninaza, tatra ye'jJAninaste santyekakA ye yajJAninaH santyekakA ye tryajJA-| jIvAbhimAninaH, tatra ye yajJAninaste niyamAnmatyajJAninaH zrutAjJAninaH, ye vyajJAninaste niyamAnmatyajJAninaH zrutAjJAnino vibhaGgajJAninazca, malayagi- ayaM ca yajJAninaruyajJAnino veti vikalpa: asajJimadhyAd ye utpadyante tAn prati draSTavyaH, sa ca nairavikavadbhAvanIyaH / upayogArIyAvRttiHhAradvArANi nairavikavat , upapAta: sabjyasabjipacendriyatiryaggarmajamanuSyebhyo na zeSebhyaH / sthiti dhanyato daza varSasahasrANi utka paMtastrayastriMzatsAgaropamANi, samudghAtamadhikRtya maraNacintAyAM samavahatA api niyante'samavahatA api / cyavanadvAre'nantaramuddhRtya // 49 // pRthivyambuvanaspatikAyikagarbhavyutkrAntikasaGkhyAtavarSAyuSkatiryakapondriyamanuSyeSu gacchanti na zeSajIvasthAneSu, ata eva gatyAga-18 tidvAre yAgatikA dvigatikAH, tiryagmanuSyagatyapekSayA, 'parItAH' pratyekazarIriNo'salapeyA: prajJaptAH he zramaNa! he AyuSman !, upasaMhAramAha-settaM devA,' sarvopasaMhAramAha-settaM paMceMdiyA, settaM orAlA tasA pANA' mugamam / / samprati sthAvarabhAvasa trasabhAvasya ca bhavasthitikAlamAnapratipAdanArthamAha thAvarassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA? goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM ukoseNaM bAvIsaM vAsasahassAI ThitI pnnnntaa|| tasassaNaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA ? goyamA! jahaNeNaM aMtomuhuttaM ukoseNaM tettIsaM sAgarovamAI ThitI pnnnnttaa|thaavre NaM bhaMte ! thAvaratti kAlato kevaciraM hoti ?, jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM arNataM kAlaM aNaMtAo ussappiNio (avasappiNIo) kAlato khettato arNatA loyA asaMkhejA puggalapariyaTTA, te NaM puggalapariyaTTA AvalipAe asaM % -46- 4658 // 49 // +-+25 ~ 101~ Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -, ---------------------- mUlaM [43] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - - - - prata sUtrAMka [43]] -- - -- - khejatibhAgo // tase NaM bhaMte ! tasatti kAlato kevaJciraM hoti?, jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM asaMkhenaM kAlaM asaMkhejAo ussappiNIo (avasappiNIo) kAlato khettato asaMkhejA logA / / thAvarassa NaM bhaMte ! kevatikAlaM aMtaraM hoti?, jahA tasasaMciTThaNAe / tasassa NaM bhaMte ! kevatikAlaM aMtaraM hoti ?, aMtomuhuttaM ukoseNaM vaNassatikAle // eesi NaM bhaMte ! tasANaM thAvarANa ya katare katarehiMto appA vA bahayA vA tallA vA visesAhiyA vA?, goyamA! savvatthovA tasA thAvarA aNaMtaguNA, setaM duvidhA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA / / duvihapaDivattI samattA (sU043) japanyato'ntarmuhamutkarSato dvAviMzativarSasahasrANi, etacca pRthivIkAyamadhikRtyAvasAtavyam , anyasya sthAvarakAyasyotkarSata etAvatyA bhavasthiterabhAvAt / / sakAyasva jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSatastrayaviMzatsAgaropamANi, etaca devanArakApekSayA draSTavyam , anyasya sakAyasyotkarSata etAvatpramANAyA bhavasthiterasambhavAn // sampratyetayoreba kAyasthitikAlamAnamAha-sthAvare 'gam' iti vAkyAlaGkAre | sthAvara iti' sthAvara ityanena rUpeNa sthAvaraleneti bhAvaH, kAlata: kivaciraM bhavati?, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSato-| 'nanta kAlaM, tamevAnantaM kAlaM kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-anantA utsarpiNyavasarpiNya: kAlataH, kSetrato'nantA lokAH, kimuktaM bhavati ?-ananta lokeSu yAvanta AkAzapradezAsteSAM pratisamayamekaikApahAreNa yAvatyo'nantA avasarpiNyutsarpiNyo bhavanti tAvatya iti, etAsAmeva pudgalaparAvarttato mAnamAha-asaddhayeyAH pudgalaparAvAH , asoyeSu pudgalaparAvarteSu kSetrata iti padasAMnidhyAtkSetrapudgalaparA - dIpa - anukrama [51] ~ 102~ Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [43 ] dIpa anukrama [51] upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], uddezaka: [-], mUlaM [43] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... ..AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 50 // Jan Education "jIvAjIvAbhigama" - su0 43 varseSu yAvatyaH saMbhavanti anantA utsarpiNyavasarpiNyastAvatya iti bhAvaH ihAsaGkhyeyamasayeyabhedAtmakamataH pulaparAvarttagatamaso- 2 1 pratipattau yatvaM nirddhArayati - 'te Na'bhityAdi, te Namiti vAkyAlaGkAre pudgalaparAvarttA AvalikAyA asaGkhyeyo bhAgaH, AvalikAyA asaGkhyeya- sasthAtame bhAge yAvantaH samayAstAvatyamANA ityarthaH etacca banaspatikAyasthitimaGgIkRtya veditavyaM, na pRthivyambukAyasthitivyapekSayA tayoH 3 varasthi kAya sthite rutkarSato 'pyasaGkhyeyotsarpiNIpramANatvAt, tathA coktaM prajJApanAyAm - "puDhavikAie NaM bhaMte! puDhavikAiyatti kAlao 4tyantare kevacciraM hoi ?, goyamA ! jahaneNaM aMtomuhuttamukoseNaM asaMkhinaM kAlaM asaMkhijAo ussappiNiavasapiNIo kAlao, khecao asaMkhijA logA, evaM AukAravi" iti, yA tu vanaspatikAyasthitiH sA yathoktapramANA tatroktA "vaNassaikAie NaM bhaMte! vaNassaikAyatti kAlao kiyaciraM hoi ?, goyamA! jahasreNaM aMtomuddattaM ukoseNaM anaMtaM kAlaM anaMtAo ussappiNIosappiNIo kAlao, vittao aNaMtA logA asaMkhijjA puggalapariyaTTA AvaliyAe asaMkhijjaibhAgo" iti / eSo'pi ca vanaspatikAya sthitikAla: sAM- 18 vyavahArikajIvAnadhikRtya procyate, asAMvyavahArikajIvAnAM tu kAyasthitiranAdiravaseyA, tathA cokaM vizeSaNavatyAm -- "asthi anaMtA jIvA jehiM na patto tasAipariNAmo / tevi anaMtANaMtA nigoyavAsaM aNuvasaMti // 1 // " sA'pi teSAmasAMvyavahArikajIvA| nAmanAdiH kAryasthitiH keSAJcidanAdiraparyavasAnA, ye na jAtucidasAMvyavahArikarAzeruhRtya sAMvyavahArikarAzau nipatiSyanti, kepAcidanAdiH saparyavasAnA, ye asAMvyavahArikarAzeruddhRtya sAMJyavahArikarAzau nipatiSyanti / atha kimasAMvyavahArikarAzervinirgatya sAMvyabahArikarAzAvAgacchanti ? yenaivaM prarUpaNA kriyate, ucyate, Agacchanti, kathamavasIyate ? iti ceducyate-pUrvAcAryopadezAt, 1 santyanantA jIvA vairna prAptasAdipariNAmaH / ve'pyanantAnandA nigodavAsamanuvasanti // 1 // For P&Personal Use City ~103~ // 50 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: -, ---------------------- mUlaM [43] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [43]] dIpa anukrama [51] tathA cAha du:SamAndhakAranimagnajanapravacanapradIpo bhagavAn jinabhadragaNiH kSamAzramaNo vizeSaNavatyAm-siMhAMti jattiyA kira Piha saMyavahArajIvarAsimajhAo / iti aNAivaNassairAsIo tattiyA taMmi // 1 // " iti kRtaM prasaGgena / samprati sakAyasya kA yasthitimAnamAha-tase NaM bhaMte'ityAdi, tase'Na'miti pUrvavat 'vasa iti' basa ityanena paryAyeNa kAlata: "kiyadhira' kiyantaM kAlaM yAvadbhavati, bhagavAnAha-gItama! jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSato'soyaM kAlam , enamevAsapeyaM kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-asaMkhi-| jAo'ityAdi, asamaSeyA utsapiNyavasarpiNyaH kAlataH, kSetrato'soyA lokA asoyeSu lokeSu yAvanta AkAzapradezAsteSAM pratisamayamekaikApahAre yAvalo'sayeyA utsarpiNyavasarpiNyo bhavanti tAvatya iti bhAvaH, iyaM caitAvatI kAyasthitirgatitrasaM tejaskAyika vAyukAyikaM cAdhikRtyAvasevA na tu labdhitrasaM, labdhitrasasya kAyasthiterutkarSato'pi katipayavarSAdhikasAgaropamasahasradvayapramANatvAt , tathA cotaM prajJApanAyAm-tasakAe gaM bhaMte! tasakAyatti kAlato kiyaciraM hoi?, goyamA! jahanneNaM aMtomuharta ukkoseNaM do| sAgarovamasahassAI saMkhenavAsamabhahiyAI" tathA "teukAie gaM bhaMte ! teukAietti kAlato kevagiraM hoti', goyamA! jahanneNaM| aMtomuhurta ukoseNaM asaMkheja kAlaM asaMkhejAo ussappiNIosappiNIo kAlao, khettao asaMkhejA logA, evaM baaukaaiyaavi"| iti / samprati sthAvaratvasyAntaraM vicintayiSurAha-'thAvarassaNaM bhaMte! aMtara'mityAdi sugamaM navaramasoyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH, kSetrato'sayA lokAH, ityetAvatpramANamantaraM tejaskAyikatrAyukAyikamadhyagamanenAvasAtavyam , anyatra gatAyetAvatpramANasyAntarasyA|sambhavAt / / 'tasassa gaM bhaMte ! aMtara'mityAdi sugama navaram 'ukoseNaM aNassaikAlo' iti, utkarSato vanaspatikAlo vaktavyaH, sa cai 1sidhyanti yAvantaH kileha saMvyavahArarAzimadhyAt / AyAnti anAdivanaspatirAzeH tAvantastasmin // 1 // ~ 104~ Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [43] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvA- jIvAbhi malayagirIyAvRttiH vam-"ukoseNaM arNatamakatAo ussappiNIosappiNIo kAlao, khettao arNatA logA, asaMkhejA poggalaparipaTTA, te gaM poggalapariyaTTA AvaliyAe asaMkhejaibhAgo" iti, etAvatpramANe cAntaraM vanaspatikAyamadhyagamanena pratipattavyam , anyatra gatAvetAvato- |'ntarasyAlabhyamAnatvAt / / sampratyalpabahutvamAha-eteSAM bhadanta ! jIvAnAM basAnAM sthAvarANAM ca madhye katare katamebhyo'lpA vA bahavo vA katare kataraistulyA vA?, atra sUtre vibhaktipariNAmena tRtIyA vyAkhyeyA, tathA katare katarebhyo ('lpA bahukAstulyA) vizeSAdhikA vA, bhagavAnAha-gautama! sarvastokAnasAH, asakhyAtatvamAtrapramANatvAt , sthAvarA anantaguNAH, ajayanyotkRSTAnantAnantasaGkhyAparimANatvAt , upasaMhAramAha-'settaM duvihA saMsArasamAvannA jIvA' iti // iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAjIvAbhigamaTIkAyAM dvividhA pratipattiH samAptA / / pratipattI sAdeHsthityAdi sU043 sUtrAMka [43] // 51 // dIpa anukrama [11] 4375%2% xin51 // JOKEkcamam atra prathamA (dvividhA) pratipatti: parisamAptA ~ 105~ Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) patipattiH za...................- uddezaka: -1, ----------------------- mala [44-45] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: atha trividhAkhyA dvitIyA pratipattiH prata sUtrAMka R-% [44-45] C dIpa anukrama tadevamuktA dvividhA pratipattiH, samprati trividhA pratipattirArabhyate, tatra cedamAdisUtramtattha je te evamAsu tividhA saMsArasamAvapaNagA jIvA paNNattA te evamAsu, taMjahA-itthi purisA NapuMsakA // (suu044)| se kiM taM itthIo?,2 tividhAo paNNattA, taMjahA-tirikkhajoNiyAo maNussisthIo devitthiio|se kiM taM tirikvajoNiNitthIo?, 2 tividhAo paNNasA, taMjahA-jalayarIo dhalayarIo, khyriio|se kiM taM jalayarIo?, 2 paMcavidhAo paNNatAo, taMjahA-macchIo jAva suNsumaariio| se kiMtaM thalayarIo?,2 duvidhAo paNNatA, taMjahA-caupapadIo ya parisappIo yA se kiM taM caupapadIo?, 2 cauvidhAo paNNattA, taMjahA-egakhurIo jAva snnphiio| se kiMtaM parisappIo?.2 davihA paNNattA, taMjahAuraparisappIo ya bhujaparisappIo ya / se kiM taM uragaparisappIo?.2tividhAo paNNattA, taMjahA-ahIo ahigarIo mahoragAo, settaM uraparisappIo / se kiM taM bhuyaparisappIo?,2 aNegavidhAo paNNazA, taMjahA-seraDIo seraMdhIo gohIo NaulIo sedhAo [52-53] -%Xx atha dvitiyA (trividhA) pratipatti: Arabhyate jIvAnAm bhedA: trividha-svarupeNama , striyA: traividhyama ~ 106~ Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [44-45] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvAjIvAbhi ra pratipattI jIvAstri malayagi bhedAH prata sUtrAMka [44-45] rIyAvRttiH / / 52 // sU044 khIbhedAH sU045 dIpa anukrama saNNAo saraDIo seraMdhIo bhAvAo khArAo pavaNNAiyAo cauppaiyAo mUsiyAo mugusio gharoliyAo govhiyAo, jovhiyAo viracirAliyAo, settaM bhuygprisppiio| se kiM taM khahayarIo?, 2 cauvidhAo paNNattA, taMjahA-cammapakkhIo, jAva settaM khahayarIo, sesaM tirikkhajoNio // se kiM taM maNussio?, 2 tividhAo paNNattA, taMjahA-kammabhUmiyAo akammabhUmiyAo aMtaradIviyAo / se kiM taM aMtaradIviSAo?, 2 aTThAvIsatividhAo SaNNattA, taMjahA-egUrUiyAo AbhAsiyAo jAva suddhadaMtIo, sesaM aMtaradI0 // se kiM taM akammabhUmiyAo?,2 tIsavidhAo paSaNatA, taMjahA-paMcasu hemavaesu paMcasu eraNNavaema paMcasu harivaMsesu paMcasu ramnagavAsesu paMcasu devakurAsu paMcasu uttarakurAsu, settaM akmmaa| se kiM taM kammabhUmiyA ?, 2 papaNarasavidhAo paNNattAo, taMjahA-paMcasu bharahesu paMcamu eravaema paMcasu mahAvidehesu, setaM kammabhUmagamaNussIo, settaM maNussitthIo // se kiM taM devitthiyAo?, 2 caubvidhA papaNattA, taMjahA-bhavaNavAsidevitthiyAo vANamaMtaradevitthiyAo jotisiyadevitthiyAo vemANiyadevitthiyAo / se kiM taM bhavaNavAsidevitthiyAo?, 2 dasavihA paNNatA, taMjahA-asurakumArabhavaNavAsidevitthiyAo jAva thaNitakumArabhavaNavAsidevitthiyAo, se taM bhvnnvaasidevitthiyaao| se kiM taM vANamaMtaradevitthiyAo?, 2 aTTa [52-53] % // 52 // REC-25 ~ 107~ Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aga s prata sUtrAMka [44 45] dIpa anukrama [52 53 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-] mUlaM [44-45] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14]. upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH vidhAo paNNattA, taMjahA -- pisApavANamaMtara devitthivAo jAva se taM vANamaMtaradevitthiyAo / se kiM taM jotisiyadevitthiyAo ?, 2 paMcavidhAo paNNattA, taMjahA - caMdravimANajotisidevatthiyAo sUra0gaha0 nakkhata0 tArAvimANajotisiyadevitthiyAo, se ttaM jotisiyAo / se kiM taM vaimANiyavitthiyAo ?, 2 dubihA paNNattA, taMjA-sohammakappavemANiyadevitthiyAo IsANakapavemANiyadevitthigAo, settaM vaimANitthIo // ( sU0 45) 'sUtra' teSu navasu pratipattiSu madhye ye AcAryo evamAkhyAtavantaH - vividhAH saMsArasamApannA jIvAH prajJaptAsta evamAkhyAtavantaH, tayathA - striyaH puruSA napuMsakAni, iha rUyAdivedodayAd yonyAdisaGgatAH syAdayo gRhyante tathA coktam -- "yonirmRdutvamasthairya, mugdhatAssvaDatA stanau / puMskAmiteti liGgAni sapta strIle pracakSate // 1 // mehanaM kharatA dA, zauNDIrya zmazru dhRSTatA / svIkAmiteti liGgAni sapta puMsle pracakSate // 2 // stanAdizmanukezAdibhAvAbhAvasamanvitam / napuMsakaM budhAH zrAhumahAnalasuddIpitam // 3 // " tatra 'yathoddezaM nirdeza' iti zrIvatavyatAmAha-'se kiM tamityAdi, aba kAstAH striyaH ?, sUrirAha- striyavividhAH prajJaptAH, tadyathAtiryagyonistriyo manuSyastriyo devastriyazca / 'se kiM tamityAdi tiryagyonistriyastrividhAH, tadyathA - jalacaryaH sthalacaryaH khacaryazca / 'se kiM tamityAdi / manuSyatriyo'pi trividhAstadyathA - karmabhUmikA akarmabhUmikA antaradvIpikAzca / 'se kiM tamityAdi, devastriyazcaturvidhAstadyathA-bhavanavAsinyo vyantayoM jyotiSkyo vaimAnikyazca // samprati striyA bhavasthitimAnapratipAdanArthamAha itthI NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, godhamA / egeNaM ApaseNaM jahaneNaM aMtomuhasaM For Pase & Personale Only ~ 108~ pruboryg Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipattiH [2], .. ......... ...---- uddezaka:-1, .....................--- mUlaM [46] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka / sU046 [46] dIpa zrIjIvA- ukoseNaM paNNapannaM paliovamAI ekkeNaM AdeseNaM jahanneNaM aMtomuhuttaM uphoseNaM Nava paliovamAI ra pratipattI jIvAbhi0 egeNaM AdeseNaM jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM satta paliovamAI egeNaM AdeseNaM jahanneNaM aMto- strIvadamalayagi- muhuttaM ukkoseNaM pannAsaM paliovamAI // (mU046) sthityAdi rIyAvRttiH 'itthI NaM bhaMte' ityAdi, striyA bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthiti: prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama ! 'ekenAdezena' Adezazabda iha prakAdAravAcI "Adeso tti pagAroM" iti vacanAt , ekena prakAreNa, eka prakAramadhikRtyeti bhAvArthaH, jaghanyenAntarmuhUrttam , etattiryagmanu-16 dhyakhyapekSayA draSTavyam , anyatraitAvato jaghanyasyAsambhavAn, utkarSataH paJcapaJcAzatpalyopamAni, etdiishaanklpaaprigRhiitdevypekssm|| tathaikenAdezena jaghanyato'ntarmuhUrttam etattathaivotkarpato naba palyopamAni, etadIzAnakalpa eva parigRhItadevyapekSam / tathA ekenAdezena jaghanyato'ntarmuhUrttam , etatprAgvat , utkarpataH sapta palyopamAni, etatsaudharmakalpe parigRhItadevIradhikRtya / tathA ekenAdezena jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH paJcAzatpalyopamAni, etatsaudharmakalpa evAparigRhItadevyapekSama , uktazca satahaNyAm-saMparimgahevarANaM sohammIsANa paliyasAhIyaM / ukosa satta pannA natra paNapannA ya devINaM // 1 // " tadevaM sAmAnyataH strINAM jaghanyata utkarSatazca sthitimAnamuktaM, samprati tiryakarUyAdibhedAnadhikRtyAha tirikkhajoNisthIrNa bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?.go jahanneNaM aMtomahattaM ukkoseNaM tiNi pliovmaaii| jalayaratirikkhajoNitthINaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThitI paNNasA',goyamA! jahaneNaM 1 parigrahItetarANA sIdhazAmAno pasyopamaM sAdhikam / utkRSTataH sapta paJcAzat nA paJcapaJcAzana patyopamAni devInAm // 1 // anukrama [14] RECEARCH ~ 109~ Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], -------------------- mUlaM [47] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [47] dIpa aMto uko puvkoddii|cuppdylyrtirikkhjonniviinnN bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?, gojahA tirikkhjonnisthiio| uragaparisappathalayaratirikkhajoNisthIrNa bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA? goyamA ! jahanneNaM aMtomuhattaM ukkosaM pugyakoDI / evaM bhuyaparisappA evaM khahayaratirikkhisthINaM jahanneNaM aMtomuhusaM uko paliovamassa asNkhejtibhaago||mnnussitthiinnN bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNatA?, goyamA! khettaM pahuMca jaha0 aMto ko tiNi paliovamAI, dhammacaraNaM pahuMca jaha0 aMto0 ukkoseNaM deraNA pucakoDI / kammabhUmayamaNussitthINaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThitI paNattA?, goyamA! khittaM paDuca jahannegaM aMtomuhattaM uphoseNaM tinni paliocamAI dhammacaraNaM paDucca jahanneNaM aMtomuhuttaM ukoseNaM desUNA puSyakoDI / bharaheravayakammabhUmagamaNussisthINaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA, goyamA ! khettaM paDucca jahanneNaM aMtomuhurta ukoseNaM tini paliocamAiM, dhammacaraNaM paDucca jahanneNaM aMgomu0 ukoseNaM desUNA pubbakoDI / pubbavidehaavaravidehakammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ?, goyamA khettaM paDuca jahanneNaM aMto ukkoseNaM pucakoDI, dhammacaraNaM paJca jahanneNaM aMtomahataM ukoseNaM desUNA pucakoDI / akammabhUmagamaNussitthINa bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI papaNatA?. goyamA! jammaNaM paDuca jahanneNaM desUrNa paliovarNa paliovamassa asaMkhejatibhAgaUNagaM uko anukrama [15] ~110~ Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [2], ------------------------- uddezaka: [-], --------------------- mUlaM [47] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH NROLMAC- ra pratipattI tiryakkhIsthityAdi sU047 [47]] // 54 // seNaM tinni paliovamAI, saMharaNaM pahuca jahanneNaM aMnomuhurA ukoseNaM desUNA puvakoDI / hemavaeraNNavae jammaNaM pahuMca jahanneNaM desUrNa pali ovamaM paliovamassa asaMkhejaibhAgeNa UNagaM paliovama saMharaNaM pahuJca jahanneNaM aMtomuhurA ukkoseNaM desUNA pubvakoDI / hariyAsarammayavAsaakammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI paSaNatA?, goyamA! jammaNaM paDucca jahaneNaM desaNAI do paliovamAI paliovamassa asaMkhejatibhAgeNa UNayAI uko do paliovamAI. saMharaNaM pahuMca jAha aMto0 uko0 desUNA pubvakoDI / devakuruuttarakuruakammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThiI paNNattA?, goyamA! jammagaM paDuca jahanneNaM desUNAI tiNi paliovamAI paliovamassa asaMkhejatibhAgeNa UNayAI ukko tinni paliovamAI, saMharaNaM paTuva jahanneNaM aMtomuha0 uko0 desUNA pubbakoDI / aMtaradIvagaakammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte ! kevatikAlaM ThitI paNattA?, goyamA! jambhaNaM paDuca jahanneNaM desUrNa paliovamassa asaMkheja ibhAgaM paliovamassa asaMkhejatibhAgeNa UNayaM uko paliovamassa asaMkhejjaibhAgaM saMharaNaM pahuca jahanneNaM aMtomu0 uko0 desUNA pucakoDI / / devisthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI pannattA?, goyamA! jahanneNaM dasavAsasahassAI ukkoseNaM paNapannaM paliovamAI / 'bhavaNavAsidevitthINaM bhaMte!, jahannerNa dasavAsasahassAI ukoseNaM addhapaMcamAI pliovmaaii| evaM asuraku dIpa anukrama [15] -- 2 -% - 0 // 54 // " 2-% ~111~ Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [ 55 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [ 47 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... .. AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH jI0 ca0 10 Education mArabhavaNavAsidevitthiyAe, nAgakumArabhavaNavAsidevitthiyAevi jajJeNaM dasavAsa sahassAI ukoseNaM desUNAI paliovamAI, evaM sesANavi jAva thaNiyakumArANaM / vANamaMtarINaM jahaneNaM dasavAsasahassAI ukosaM addhapaliovamaM / joisiyadevitthINaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThitI pa ?, gomA ! jahaNeNaM paliovamaM aTThabhAgaM ukkoseNaM advapaliovamaM paNNAsAe vAsasahassehiM amahiyaM, caMdravimANajotisiyadevitthiyAe jahanneNaM caDabhAgapali ovamaM ukkoseNaM taM caiva sUravimANajotisiyadevitthiyAe jahasreNaM caubhAgapaliovamaM ukkoseNaM addhapaliovamaM paMcahiM bAsasaehimanbhahiyaM, gahavimANajotisiyadevitthINaM japaNeNaM ca bhAgapaliovamaM use addhapaliovamaM, NakkhattavimANajotisiyadevitthINaM jahaNNeNaM ca bhAgapaliovamaM ukkoseNaM ca bhAgapaliovamaM sAiregaM, tArAvimANajotisiyadevitthiyAe jahaneNaM aTThabhAgaM palio maM ukko0 sAtiregaM aTThabhAgapali ovamaM / vemANiyadevitthiyAe jahaNeNaM paliovamaM ukkoseNaM paNanaM paliobamAI, sohammakappavemANiyadevitthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI pa 01, jahaNeNaM paliovamaM ukkoseNaM satta paliocamAI, IsANadevitdhINaM ahapaNeNaM sAtiregaM paliovarma ukoseNaM Nava paliodamAI || (sU. 47 ) 'tirikkhajoNiitthiyANaM bhaMte!" ityAdi, utkarSatastrINi pasyopamAni devakurbAdiSu catuSpadastrIradhikRtya, jalacarastrI Far P&Personally ~ 112~ royang Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ..............................- mUlaM [47] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata tiryak sUtrAMka [47] dIpa zrIjIvA- NAmutkarSataH pUrvakoTI, sthalacarastrINAM yathA audhikI, trINi palyopamAnItyarthaH / khacarINAmutkarSataH pasyopamAsaGkhyeyabhAgaH,rapratipattI jIvAbhi manuSyatrISu kSetra pratItya-kSetrAzrayaNenetibhAvaH, jaghanyato'ntarmuhurtamutkarSato devakurvAdiSu bharatAdiSvapi ekAntasuSamAdikAle trINi | malayagi- kApalyopamAni, dharmacaraNa caraNadharmasevanaM pratItya jaghanyenAntarmuhUrtam, etaca tadbhavasthitAyA eva pariNAmavazataH pratipAtApekSayA rIyAvRttiH hA draSTavyaM, caraNadharmasva maraNamantareNa sarvastokatayA'pyetAvanmAtrakAlAvasthAnabhAvAn, tathAhi-kAcitstrI tathAvidhakSayopazamabhAvataH sarva-18|| viratiM pratipadya tAvanmAtrakSayopazamabhAvAdantarmuhUrtAnantaraM bhUyo'pi aviratasamyagdRSTivaM mithyAtvaM vA pratipadyate iti, athavA dharma-1 caraNamiha dezacaraNaM pratipattavyaM na sarvacaraNaM, dezacaraNapratipattistu jaghanyato'pyAntarmuhUrtikI, tasyA bhaGgabahulatvAta, athobhayacaraNasambhave kimarthamiha dezacaraNaM parigRjhate ?, ucyate, dezacaraNapUrvakaM prAya: sarvacaraNamiti sthApanArtham, ata evoktaM vRddhaiH-"samma-| timi u laddhe paliyapuhutteNa sAvao hoi| caraNovasamakhayANaM sAgarasaMkhaMtarA hoMti // 1 // " evaM "apparivaDie" ityAdi, utkarSato dezonA| pUrvakoTI, aSTasAMvatsarikyAzcaraNadharmaprApnestadUrva caramAntarmuhUrta yAvapratipatitapariNAmabhAvAt, pUrvaparimANaM cedam-"puvassa u parimANa sayariM khalu hoti koDilakkhAo / chappaNaM ca sahassA boddhabbA vAsakoDINe // 1 // (70560000000000) / samprati karmabhUmikAdivizeSatrINAM vaktavyatAmAha-akSaragamanikA sugamA, bhAvArthastvayam-karmabhUmikamanuSyatrINAM kSetraM karmabhUmikAsAmAnyalakSaNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSatastrINi palyopamAni, tAni ca bharatairAvateSu suSamasuSamAlakSaNe'rake beditavyAni, dharmacaraNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrttanutkarSato dezonA pUrvakoTI, bhAvanA cAna prAgiba draSTavyA, evamuttarasUtradvaye'pi / / atraiva vize // 55 // samyaktve tu labbe palyopamapRthaktvena zrAvako bhavati / cAritramohopazamakSayANAM sAmarAH saMkhyAtA antaraM bhavati // 1 // SCENE anukrama [15] ~ 113~ Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [47] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [47] dIpa apacintAM cikIrSurAha-sugama, navaraM bharatairAvateSu trINi palyopamAni suSamasuSamAyAM, pUrva videheSu kSetrataH pUrvakoTI, tata Urca tatra tathAkSetravAbhAvyAdAyuSo'sambhavAt , akammabhUmigetyAdi, janma pratItyeti-akarmabhUmipUtpattimAzritya jaghanyato dezonaM palyopamaM, taJcAbhAgAAnamapi dezonaM bhavati tato vizeSasthApanAthAha-palyopamasvAsaGkhayeyabhAgenonaM, etana haimavataharaNyavatakSetrApekSayA draSTavyaM, tatra jaghanyataH sthiteretAvatpramANAyAH sambhavAt , utkarSatastrINi pasyopamAni, tAni ca devakurUttarakurvapekSayA, 'saMharaNaM paDucce'tyAdi, saMharaNaM nAma karmabhUmijAyA: niyo'karmabhUmipu nayanaM tatpratItya' tadAzritya jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSato dezonA pUrvakoTI, iyamatra bhAvanA -iha karmabhUmikA'pyakarmabhUmiSu saMhRtA akarmabhUmiketi vyavahiyate, tatkSetrasambandhabhAvAt , yathA loke kazcinmagadhAdidezAtsurATrAn prati prasthito girinagareSu nivAsaM kalpayitukAmaH surASTraparyantamAbhaprAptaH san samutpadyamAneSu tathAvidheSu prayojaneSu saurASTra iti vyavahiyate, tadvadadhikRtA'pi, tatra ca saMhRtA satI kAcidantarmuhUttai jIvati tato'pi vA bhUyo'pi saMhiyate kAcitpUrvakoTyAyuSkA yAvajIvamapi tatrAvatiSThate tato jaghanyato'ntarmuhUrtamuktamutkarSato dezonA pUrvakoTIti, Aha-bharatairAvatAnyapi karmabhUmau vartante tatra mAkAntasuSamAdau trINyapi palyopamAni sthitirasyA bhavati saMharaNaM ca saMbhavati tatkathaM dezonA pUrvakoTI bhaNyate ? iti, atrocyate, karmakAlavivakSayA'bhidhAnAn , tasya caitAvanmAtralAditi / haimavataharaNyavatAkarmabhUmikamanuSyastrINAM janmato jaghanyena dezonaM palyopana kApasyopamAsavadheyabhAgena nyUnamutkarSata: paripUrNa palyopama, saMharaNamadhikRtya jaghanyato'ntarmura saMgutkarSato dezonA pUrvakoTI, bhAvanA prAgiva / / evaM 'harivAsarammae' iyAyapi sUtratrayaM bhAvanIyaM, navaraM harivarSaramyakayorjanmato jaghanyena dve pallopame palyopamAsaGkhyeyabhAganyUne utkarSataH paripUrNe ve pasyopame / devakurUttarakuruSu janmato jaghanyena trINi palyopamAni palyopamAsapeyabhAgahInAni u anukrama [15] CRA ~114~ Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipattiH [2], .. ......... ...---- uddezaka:-1, .....................--- mUlaM [47] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvA- prata sUtrAMka [47] malayagi-|| rIyAvRttiH - sthitiH . dIpa tkarSata: paripUrNAni trINi palyopamAni, antaradvIpeSu janmato jaghanyena dezonaH palyopagAsavadheyabhAgaH, kiyatA dezenona: palyopamA- rapratipattI saddhayeyabhAga' iti cedata Aha-palyopamAsaGkhyeyabhAgenona:, kimuktaM bhavati-utkRSTapalyopamAsaGkhadheyabhAgapramANAdAyuSo jaghanyamAyuH tiryakapalyopamAsadheyabhAganyUna, nabaramUnatAhetu: palyopamAsaGkhayeyo bhAgo'tIva stoko draSTavyaH, saMharaNamadhikRtya sarvatrApi jaghanyata utka- syAdipaMtazca tAvadeva pramANam / / samprati devastIvaktavyatAmAha-akSaragamanikA sugamA tAtparyamAtramucyate-devatrINAM sAmAnyato jaghanyataH / sthitirdaza varSasahasrANi, tAni ca bhavanapativyantarIradhikala veditavyAni, utkarSataH paJcapaJcAzatpalyopamAni, etAni cezAnadevI sU047 radhikRtya pratipattavyAni / vizeSacintAyAM bhavanabAsidevya: sAmAnyato daza varSasahasrANi, utkarSato'rddhapaJcamAni-sArdAni catvAri palyopamAni, etAni ca bhavanavAsivizeSAsurakumAradevIradhikRta, anApi vizeSacintAyAmasurakumAradevInAM sAmAnyato jaghanyena daza varSasahasrANi utkarSato'pazcamAni palyopamAni, nAgakumArabhavanavAsidevastrINAM jaghanyato daza varSasahasrANi utkarSato dezonaM | |palyopamam , evaM zeSANAM yAvatstanitakumArINAM, vyantarINAM jaghanyato daza varSasahasrANi utkarpato'rddha palyopamaM, jyotiSastrINAM jaghanyenASTabhAgapalyopasamutkarSato'rddha palyopamaM paJcAzatA varSasahasrairabhyadhikam , atrApi vizeSacintAyAM candravimAnavAsijyotiSastrINAM jaghanyatazcaturbhAgamA palyopamamutkarSato'rddhapalyopamaM pazcAzatA varSasahasrairadhikaM, sUryavimAnabAsijyoviSkadevInAM jaghanyatazcaturbhAgamAtra |palyopamamutkarSato'rddhapalyopamaM varSazatapaJcakAbhyadhika, graha vimAnavAsijyotiSkadevInAM jaghanyatazcaturbhAgamAtra palyopamaM utkarSato'rddhapalyopama, nakSatravimAnajyotiSkadevInAM jaghanyatazcaturthabhAgamAtra palyopamamutkarSata: sAtirekaM caturthabhAgamAtra pasyopama, tArAdhimAnajyotiSkadevInAM jaghanyato'STabhAgamAtraM palyopamamutkarSatastadevASTabhAgamA palyopamaM sAtirekaM / sAmAnyato vaimAnikadevakhINAM jaghanyataH anukrama [15] R // 56 // ~115~ Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipattiH [2], .. ......... ...---- uddezaka:-1, .....................--- mUlaM [47] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.......AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH prata sUtrAMka [47] palyopamamutkarSataH paJcapaJcAzarapalyopamAni, vizeSacintAyAM saudharmakalpavaimAnikadevInaM jaghanyataH palyopamamutkarSataH sapta palyopakAmAni, anApIdaM sthitiparimANaM parigRhItadevInAmavagantavyaM, aparigRhItadevInAM japanyata: palyopamamutkarSataH paJcAzatpalyopamAni, zAnakalpavaimAnikadevInAM jaghanyataH sAtireka palyopamamutkarpato nava palyopamAni, atrApIda sthitiparimANaM parigRhItadevInAmavagantavyaM, aparigRhItadevInAM jaghanyataH sAtireka palyopamabhutkarSataH paJcapaJcAzatpalyopamAni, etaca sUtraM samastamapi kApi sAkSAda | dRzyate kacivamatideza:--"evaM devINaM ThiI bhANiyabvA jahA paNNavaNAe jAva IsANadevINa"miti / / samprati strI nairantaryeNa strI| tvamamuzcantI kiyantaM kAlamavatiSThate ? iti jijJAsAyAM sUtrakRttatkAlApekSayA ye pazcAdezA: pravartante tAnupadarzayitumAha itthI NaM bhaMte ! isthitti kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! ekkeNAdeseNaM jahanneNaM eka samayaM uphorsa damutsaraM paliovamasayaM puvakoDipuhuttamabhahiyaM / ekaNAdeseNaM jahanneNaM eka samayaM ukkoseNaM aTThArasa paliovamAI pubvakoDIpuhuttamambhahiyAI / ekkeNAdeseNaM jahaNNeNaM eka samayaM ukkoseNaM cauddasa paliovamAI pubbkoddipuhuttmnbhhiyaaii| ekaNAdeseNaM jaha0 eka samayaM ukko paliovamasayaM pubbakoDIpuhuttamabhahiyaM / ekaNAdeseNaM jahaNNaM eka samayaM ukko0 paliovamapuhattaM puSyakoDIpuhattamabhahiyaM |tirikkhjonnisthii NaM bhaMte ! tirikkhajoNisthitti kAlao kevaJcira hoti?, goyamA jahaneNaM aMtomahattaM jakkoseNaM tinni paliovamAI puvakoDI puhattamabhahiyAI.jalayarIe jaharaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM puvakoDipuhuttaM / cauppadayalayaratirikkhajo jahA ohitA ti dIpa anukrama [15] ~116~ Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [48] dIpa anukrama [ 56 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [48 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 57 // Jan Education *8 * * * rikkha0, uragaparisappI bhuyagaparisappitthI NaM jadhA jalayarINaM, khahapari0 japaNeNaM aMtomuddattaM mato palio massa asaMkhejjatibhAgaM puJcakoDipuhuttamambhahiyaM // maNussitthI NaM bhaMte! kAlao kevaciraM hoti ?, goyamA ! khetaM paDuca japaNeNaM aMtomuttaM ukko tini palio mAI puNyakoDiputtamambhahiyAI, dhammacaraNaM paDuca jaha0 eka samayaM ukko, dekhaNA putrvakoDI, evaM kamma - bhUmiyAfva bharaheravayAvi, NavaraM khettaM pahuca jaha0 aMto ukko0 tinni palio mAI desUNapuruvakoDIamahiyAI, dhammacaraNaM paDucca jaha0 ekaM samayaM ukko0 desRNA puvyakoDI / putrvavideha avaravidehitthI NaM taM pahuca jaha0 aMto0 ukko0 putrvakoDIpuhuttaM, dhammacaraNaM paDuca jaha0 ekaM samayaM koseNaM deNar yakoDI | akammabhUmikamassitthI NaM bhaMte! akammabhUma0 kAlao kevaciraM hoi ? gopamA ! jammaNaM pahuca jaha0 dekhUNaM paliovamaM paliovamassa asaMkhejatibhAgeNaM jaNaM uaro tiSNi pliomaaii| saMharaNaM paDuca jaha0 aMto0 ukkoseNaM tini palio mAI desUNAe yakor3ie amahiyAI / himavateraNNavate akammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte! hema0 kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA ! jammaNaM paDaca jaha0 desUNaM paliovamaM paliovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNagaM, ukko0 paliovamaM / sAharaNaM paDucca jaha0 aMtomu0 uko0 paliovamaM deNAe goakoDIe amahiyaM / harivAsarammayaakammabhUmagamaNussitthI NaM bhaMte!, jammaNaM paDuca jaha0 Far P&Personal Use Only ~ 117 ~ 2 pratipattau sAmAnya vizeSata yA strItvasthitiH sU0 48 // 57 // may mg Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ..............................- mUlaM [48] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % prata sUtrAMka [48] - desUNAI do paliovamAI paliovamassa asaMkhejatibhAgeNa UNagAI, ukko do pliovmaaii| saMharaNaM paDuca jaha0 aMtomu.uko do paliocamAI desUNapubvakoDimanbhahiyAI / uttarakurudebakurUNa, jammaNaM paDucca jahanneNaM desUNAI tinni paliovamAI palitovamassa asaMkhejabhAgeNaM UNagAjamotinni pliovmaaii| saMharaNaM paDaca jaha.aMtomu0 ukko. tinni pali ovamAI desUNAe puvvakoDie abbhahiyAI / aMtaradIvAkammabhUmakamaNussitthI?, 2 jammaNaM paDuca jaha desUrNa paliovamassa asaMkhejatibhAgaM paliobamassa asaMkhejatibhAgeNa UNa uko paliovamassa asaMkhejjatibhAgaM / sAharaNaM paDuca jaha0 aMtomu0 ukko0 paliovamassa asaMkhejatibhAgaM desaNAe puvakoDIe anbhahiyaM // devisthI NaM bhaMte! devisthiti kAla, jacceva sNcittnnaa| (sU048) ekenAdezena jaghanyatta eka samayaM yAvadavasthAnamutkarSato dazottaraM palyopanazataM pUrvakoTIpRthaktvAbhyadhikam , ekasamayaM katham / iti ceducyate-kAcid yuvatirupazamazreNyA vedatrayopazamanAdavedakatvamanubhUya tataH zreNe: pratipatantI strIvedodayame samayamanubhavati, sato dvitIye samaye kAlaM kRtvA devepUtpadyate tatra ca tasyAH puMstvameva na strItvaM, tata evaM jaghanyataH strIvaM samayamAtra, samprati pUrvakoTipRthakvAbhyadhikadazottarapalyopamazatabhAvanA kriyate-kazcijantu rISu tiradhISu vA pUrvakoTyAyuSakAsu madhye pacaSAn bhavAnanubhUya IzAne kalpe paJcapaJcAzatpalyopamapramANotkRSTAyukAsvaparigRhItadevIpu madhye devIlenotpadyate tataH svAyu: %--4 dIpa anukrama [56] 6 8-0- 4k50-25 ~118~ Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ..............................- mUlaM [48] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [48] dIpa zrIjIvA-1 Aye tasmAtsthAnAd bhUyo'pi nArISu tiradhISu vA madhye pUrvakoTyAyuSSurutpannasato bhUyo dvitIyaM vAramIzAnadevaloke paJcapaJcAzatpalyo- 2 pratipattI tApamapramANotkRSTAyuSkAkhaparigRhItadevISu madhye devIlenopajAtastataH paramavazyaM vedAntaramavagacchati, evaM dazottaraM palyopamazataM pUrvako- sAmAnyamalayagi- TipRthaktvAbhyadhikaM prApyate, bhatra para Aha-nanu yadi devakuruttarakurvAdipu pasyopamatrayasthitikAsu khISu madhye samutpadyate tato'dhi vizeSatarIyAvRttiH kA'pi strIvedasyAvasthitilabhyate, vataH kimityetAvadevopadiSTA?, tayuktam , abhiprAyAparijJAnAt , tathAhi-na tAvaddevIbhyazyutvA'saye- yA strItva rAyavarSAyuSkAsu khISu madhye strItvenolpadyate, devayonezyutAnAmasoyavarSAyuSkeSu madhye utpAdapratiSedhAt , nApyasayeyavarSAyuSkA satI| sthitiH // 58 // utkRSTAyuSkAsu devIpu jAyate, yata uktaM prajJApanAmUlaTIkAyAm-"jato asaMkhejavAsAuyA ukkosiya ThiI na pAveI" iti, tato sU048 yathoktapramANaiva strIvedapotkRSTA'vasthitiravApyate / dvitIyenAdezena jaghanyata eka samayamutkRSTato'STAdaza palyopamAni pUrvakoTipRthaktvA-15 dAbhyadhikAni, tana samayabhAvanA sarvatrApi prAgvat , aSTAdaza palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni evaM-nArISu tiradhISu vA pUrva-x koTIpramANAyuSkAsu madhye kazcijantuH paJcaSAn bhavAnanubhUya pUrvaprakAreNezAnadevaloke vAradvayamulkaSTasthitikAsu devIpu madhye samutpadyamAno niyamataH parigRhItAkhevotpadyate nAparigRhItAsu, tata evaM dvitIyAdezabAdimatena strIvedasyotkRSTamavasthAnamaSTAdaza palyopamAni | pUrvakoTipUdhakvaM ca / tRtIyenAdezena jaghanyata eka samayamutkarSatacaturdaza palyopamAni pUrvakoTipRthakvAbhyadhikAni, tAni caiva-pUrvaprakAreNa saudharmadevaloke parigRhItadevISu saptapalyopamapramANotkRSThAyuSkAsu madhye bAradvayaM samutpadyate tatra(ta) evaM tRtIyAdezavAdimatena | khIvedasyotkRSTamavasthAnaM caturdaza palyopamAni pUrvakoTipRthakvaM ca / caturthenAdezena jaghanyata eka samayamutkarSata: palyopamazataM pUrvako-15 6 TipRthaktvAbhyadhika, katham ? iti ceducyate, nArISu tirazdhISu vA pUrvakoTyAyuSkAsu paJcapAna bhavAnanubhUya pUrvaprakAreNa saudharmadevaloke anukrama [56] ~119~ Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [48] dIpa anukrama [ 56 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [ 48 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH J Education paJcAzatpasyopamapramANotkRSTAyuSkA svaparigRhItadevISu madhye devItvenotpadyate, tata evaM caturthAdezavAdimatena patthopamazataM pUrvakoTipRthakvAbhyadhikaM bhavati / pabhAmenAdezena jaghanyata eka samayamutkarSataH pasyopamapRthaktvaM pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikaM, tathaivaM-nArISu tirazrISu vA pUrvako khyAyudhakAsu madhye sapta bhavAnanubhUyASTamabhave devakurvAdiSu tripalyopamasthitikAsu strISu madhye strItvena samutpadyate, tato mRtvA saudharmadevaloke jaghanyasthitikAsu devISu madhye devIlenopajAyate, tadanantaraM cAvazyaM vedAntaramadhigacchati, tataH paJcamAdezavAdimatena strIvedasyAvasthAnaM pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikaM patyopamapRthaktvaM, te hyevamAhurnAnAbhayapramANadvAre-yadi strIvedasyotkRSTabhAvasthAnaM cintyate tata itthametAvadeva labhyate, nAdhikamanyathA ceti / amISAM ca paJcAnAmAdezAnAmanyatamAdezasamIcInatAnirNayo'tizayajJAnibhiH sarvotkRzrutalabdhisaMpannairvA kartuM zakyate, te ca sUtrakRtpratipattikAle nAsIranniti sUtrakRnna nirNayaM kRtavAniti / tadevaM sAmAnyataH strI zrIlaM nairantaryeNAmuzvantI yAvantaM kAlamavatiSThate tAvatkAlapramANamuktam / idAnIM tiryastriyA stiryaklIlamajahatyAH kAlamAnaM vicintayiSurimAha-'tirikkhajoNiitthie NaM bhaMte !, ityAdi, tiryaktrI Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! tiryaktrIti kAlataH kiyaciraM bhavati ?, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni, tatrAntarmuhUrtta kasyAzcittAvatpramANAyuekatayA tadanantaraM sUtvA vedAntarAdhigamAdvilakSaNamanuSya bhavAntarAdhigamAdvA, kathamutkarSatastrINi pasyopamAna pUrvakATIpRthaktvAbhyadhikAni ? iti ceducyate iha narANAM tirayAM cotkarSato'STau bhavAH prApyante nAdhikAH, "naratiriyANaM sattabhavA" iti vacanAt tatra sapta bhavAH sayavarSAyuSo'STamasvayavarSAyureva tathAhi paryAptamanudhyAH paryAptasaGkSipaJcendriyatiryabhyo vA nirantaraM yathAsa sapta paryAptamanuSya bhavAn sapta paryAptasapicendriyatiryagbhavAn vA'nubhUya yadyaSTame bhave bhUyaH paryAptamanuSyAH paryAptasapicendriyati Far P&Personal Use City ~ 120~ Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], --------------------- mUlaM [48] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [48] sU048 dIpa zrIjIvA- co vA samutpadyante tato niyamAdasahayevavarSAyuSa eva na sApeyavarSAyuSaH, asoyavarSAyuSazca mRtvA niyamato devalokeSutpadyante, tato 2 pratipasau jIvAbhi navamo'pi manuSyabhavaH samjipazcendriyatiryagbhayo vA nirantaraM na labhyate, ata eva ca pAzcAsAH sapta bhavA nirantaraM bhavantaH savayeya- sAmAnyamalayagi- varSAyuSa evopapadyante naiko'pyasahayeyavarSAyuH, asAzyeyavarSAyurbhavAnantaraM bhUyo manuSyabhavasva tiryagbhavasya vA'sambhavAta , tatra yadA u- vizeSatarIyAvRttiH skarSatastiryatIvedasahitAH pAzAtyAH saptApi bhavA pUrvakoTyAyuSo labhyante aSTamastu bhavo devakurvAdipu tadA bhavantyutkarSatakhINi pa- yA khItva lyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni tiryakatrItvasthAvasthAnam / atraiva vizeSacintAM cikIrSurAha-'jalayarIe ityAdi, jalacaryAH II sthitiH // 59 // striyA jalacarastrItvena nirantaraM bhavantyA jaghanyato'yasthAnamantarmuhUmutkarSataH pUrvakoTipRthaktvaM, saptapUrvakoTyAyubhavAnantaraM jalacarastrI-paga NAmavazyaM jalacarakhIvacyutibhAvAt , 'caupayathalayarIe jahA ohiyAe' iti, catuSpadasthalacarastriyA yathA auSikyAstiryakatriyAx | uktaM tathA draSTavyaM, tathaivam-japamyato'ntarmuhUrta tata Urva tadbhAvaparityAgasambhavAn , utkarSatastrINi pasyopamAni pUrvakoTipathakkhAbhya|dhikAni, tAni ca prAgiva bhAvanIyAni / ura:parisarpasthalacarabiyA bhujaparisarpasthala parastriyAzca yathA jalacarakhiyAstathA vaktavyaM, tavaM-jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSataH pUrvakoTipRthaklaM taJca pUrvavadbhAvanIyam / khacarakhiyA jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSata: palyopamAsaktheyabhAgaH pUrvakoTipRthaktyAbhyadhika utkarSato'vasthAnamiti // tadevamuktaM tiryaktiyA: sAmAnyato vizeSatazca avasthAnamAnaM, samprati manuSyastriyA Aha-'maNussisthiyAe' ityAdi, manuSyastriyAH sAmAnyato yathA audhikyAstiryastriyAH, tazcaiva-jadhanyato'ntarmuhUrdhvamutkarSatatrINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni, sAni ca sAmAnyatastikavIbadbhAvanIyAni / karmabhUmakamanuSyastriyaH kSetraM pratItya | / // 59 // hai sAmAnyata: karmakSetramadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrta, tata Urva tadbhAvaparityAgasambhavAt , utkarpatatrINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvA anukrama [56] CRACKGRAM ~121~ Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [48] dIpa anukrama [ 56 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [48 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH Education bhyadhikAni tatra sapta bhavA mahAvideheSu aSTamo bhavo bharatairAvateSvekAntasuSamAdau tripatyopamapramANa iti 'dharmacaraNaM pratItya' cAritrAsevanamAzritya jaghanyenaikaM samayaM sarveviratipariNAmasya tadAvaraNa karmakSayopazamavaicitryataH samayamekaM sambhavAt tata UrdhvaM maraNataH pratipAta bhAvAt, utkarSato dezonA pUrvakoTI, samagracaraNakAla syotkarSato 'pyetAvanmAtrapramANatvAt / bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyatriyAH bIlaM 'kSetraM pratItya' bharatAdyevAzritya jaghanyenAntarmuhUrtta tacca prAgvadbhAvanIyam utkarSatastrINi pasyopamAni dezonayA pUrvakovyA'bhyadhikAni tAni caivaM pUrvavidehamanuSyastrI aparavidehamanuSyastrI vA pUrvakoTyAyukA kenApi bharatAdAvekAnvasuSamAdau saMhRtA, sA ca yadyapi mahAvidehakSetrotpannA tathA'pi prAguktamAgadhapuruSadRSTAntabalena bhArathairAvatIyA veti vyapadizyate, tataH sA bhAratyAdivyapadezaM prAptA pUrvakoTiM jIvitvA svAyuHkSayatastatraiva bharatAdAvekAntasuSamAprArambhe samutpannA, tata evaM dezonapUrva koTyabhyadhikaM pasyo| pamatrayamiti / dharmacaraNaM pratItya karmabhUmijastriyA iva bhAvanIyaM jaghanyata eka samayamutkarSato dezonAM pUrvakoTI yAtram, pUrvavidehAparavidehakarmabhUmijamanuSya striyAntu kSetramadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrtta taca supratItaM prAgbhAvitatvAt utkarSataH pUrvakoTipRthaktvaM tatraiva bhUya utpattyA dharmacaraNaM pratItya samAgatakarmabhUmijakhiyA iva vaktavyaM jaghanyata eka samayamutkarSato dezonAM pUrvakoTiM yAvaditi bhAvArthaH // uktA sAmAnyato vizeSatazca karmabhUmikamanuSya strIvaktavyatA, sAmpratamakarmabhUmakamanuSyastrIvatavyatAM cikIrSuH prathamata: sAmAnyenAha - 'akammabhUmigamaNussitthI NaM bhaMte!' ityAdi, akarmabhUmakamanuSyastrI, Namiti vAkyAlaGkAre, akarmabhUmikamanuSya strIti kAlata: kiyaziraM bhavati ?, bhagavAnAha - gautama! 'janma' tatraiva sambhUtilakSaNaM 'pratItya' Azritya jaghanyena patyopamaM dezonaM, aSTabhAgAdyUnamapi dezonaM bhavati tato vizeSasthApanAyAha - pasyopamasyAsarUpeyabhAgonaM jaghanyataH utkarSatastrINi palyopamAni saMharaNaM pratItya For P&Personal Use City ~122~ Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [48] dIpa anukrama [ 56 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH: [2], uddezaka: [-], mUlaM [ 48 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 60 // Ja Education i jaghanyato'ntarmuhUrttamantarmuhUrttAyuHzeSAyAH saMhatibhAvAn utkarSeNa trINi palyopamAni dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikAni katham ? iti ceducyate-kAcitpUrvavidehamanuSyastrI aparavidehamanuSyastrI vA dezonapUrvakoyAyuH samanvitA devakurvAdau saMhRtA sA ca pUrvadRSTAntabalena devakurvAdikA jAtA, tataH sA dezonAM pUrvakoTiM jIvitvA mRtvA ca tatraiva tripasyopamAyuSkA samajani, tata evaM dezona pUrvakoTyadhikaM palyopamantrayamiti, anena saMharaNato jaghanyotkRSTAvasthAnakAlamAnapradarzanena nyUnAntarmuhUrttAyuH zeSAyA garbhakhiyA vA na saMharaNamiti pratipAditam, anyathA jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSacintAyAM pUrvakoTyA dezonatA na syAditi / akarmabhUmika manuSyastrIviSayAmeva vizeSacintAM karoti' hemavayetyAdi, haimavatairaNyavataharivarSairamyakavarSadevakuruttarakurvantaradvI SikANAM janma pratItya yA yasyAH sthitistatastasyA avasthAnaM vAcyaM, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarpato yA yasyA utkaSTA sthitiH sA tasyA dezonayA pUrvakoyA'bhyadhikA va tavyA, sA caivaM haimavatairaNyavattayomanuSyatrI janma pratItya jaghanyena pasyopamaM pasyopamA sayabhAganyUnam utkarSataH paripUrNa palyoparma, saMharaNamadhikRtya jaghanyenAntarmuhUrttam, antarmuhUrttAyuH zeSAyA eva saMharaNabhAvAt utkarSataH pasyopamaM dezonayA pUrvakoTyA'bhya dhikaM taca dezonapUrva koTyAyuH samanvitAyAstanna saMharaNe tatraiva ca mRtyotpannAyA bhAvanIyam / harivarSaramyakayorjanma pratItya jaghanyena * pasthopamAsaGghavabhAganyUne dve palyopame, skarSataH paripUrNe dve palyopane saMharaNaM pratItya jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSato dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhike dve pasyopameM, bhAvanA prAgiva / devakurUttarakuruSu janma pratItya jaghanyataH palyopamAsaMkhyeyabhAgamyUnAni trINi palyopamAni utkarSatastrINi pasyopamAni / saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSatastrINi pasyopamAni dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikAni antaradvIpeSu janma pratItya jaghanyataH pasyopamAsamupeyabhAganyUnaM palyopamAsaGghayeyabhAgaM yAvat utkarSataH pasyopamAsaveyabhAgam, For P&Personal Use Only ~123~ %% 2 pratipattau sAmAnya vizeSatayA khItvasthitiH sU0 48 // 60 // yang Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [48] dIpa anukrama [ 56 ] upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [48 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH jI0 ca0 11 "jIvAjIvAbhigama" - etAvatpramANasya tatra jaghanyata utkarSataJca manuSyANAmAyuSaH sambhavAn maraNAnantaraM ca devayonAvutpAdAn / saMharaNamadhikRtya jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSato dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikaM palyopamAsaGghayeyabhAgaM yAvat bhAvanA'tra prAgiva / uktA sAmastyena manuSyastrIvaktavyatA, samprati devastrIva kavyatAmAha - 'devitathINa' mityAdi, devInAM tathAbhavasvabhAvatayA kAyasthiterasambhavAt caiva prAkU sAmA*nyato vizeSataHJca bhavasthitiruktA 'seva saMciDaNA bhANiyantrA' tadevAvasthAnaM vaktavyam, abhilApaJca devitthI NaM bhaMte! devitthIti * kAlato kevacciraM hoi ?' ityAdirUpaH sudhiyA paribhAvanIyaH // tadevamuktaM sAmAnyato vizeSatazca khasyAvasthAna kAlamAnam, idAnImantaradvAramAha itthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoti ?, goyamA ! jaha0 aMtomu0 ukko0 anaMtaM kAlaM vaNasatikAlo, evaM savAsiM tirikkhitthINaM / maNussitthIe svetaM paDuba jaha0 aMto0 ko 0 vaNassatikAlo, dhammacaraNaM paDuca ja0 ekaM samayaM ukko0 anaMtaM kAlaM jAva avahupoggalapariya deNaM, evaM jAva puvyavideha avaravidehiyAo, akammabhUmagamagussitthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtara hoti ?, goyamA ! jammaNaM paDucca jahannaM dasavAsasahassAiM aMtamuttamambhahiyAI, ukko0 vaNassatikAlo, saMharaNaM paDaca jaha0 aMtomu ukko0 vaNassatikAlo, evaM jAva aMtaradIviyAo / devitthiyANaM savvAsiM jaha0 aMto0 uko0 vaNassatikAlo / / ( sU0 49 ) striyA bhadanta ! antaraM kAlataH kiyaciraM bhavati ?, strI bhUlA strIvAd bhraSTA satI punaH kiyatA kAlena strI bhavatItyarthaH evaM Far Pr&Personal Use Only ~ 124~ Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipattiH zi ......... ............- uddezaka: -1, ---------------------- malaM [49] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.......AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH prata sUtrAMka [49] dIpa zrIjIvA- gautamena prabhe kRte sati bhagavAnAha-gautama! jayanyenAntarmuhUrta, kathamiti ceducyate-iha kAcitstrI srIlAnmaraNena cyukhA bhavAntarera pratipattI jIvAbhi. puruSavedaM napuMsakavedaM vA'ntarmuhUrtamanubhUya tato mRtvA bhUyaH kholenotpadyate tata eva jaghanyato'ntaramantarmuhUrta bhavati, utkarSato vanaspa- strINAmamalayagi- tikAla:-asaGkhaSeyapudgalaparAvartAkhyo vaktavyaH, tAvatA kAlenAmuktau satyAM niyogataH strItvayogAt , sa ca vanaspatikAla evaM vaktavyaH ntaraM rIyAvRttiH -aNatAo ussappiNIosappiNIo kAlo, khettao aNaMtA logA, asaMkhejA poggalapariyaTTA, te NaM poggalapariyaTTA Ava- sU049 liyAe asaMkhejahabhAgo" iti, evamaudhikatiryavINAM jalacarasthalacarakhacarastrINAmaudhikamanudhvastrINAM ca jaghanyata utkarSatazcAntaraM // 61 // 3. vaktavyam , abhilApo'pi sugamalArasvayaM paribhAvanIyaH / karmabhUmikamanuSya striyAH kSetraM-karmabhUmikSetraM pratIya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSadAto'nantaM kAlaM vanaspatikAlapramANe yAvat , dharmacaraNaM pratIya jaghanyenaikaM samaya, sarvajaghanyasya samayatvAt , utkaNAnantaM kAlaM, dezonama pArddha, puTalaparAva yAvat , nAto adhikatarazcaraNalabdhipAtakAlaH, saMpUrNasyApyapApudgalaparAvarttama darzanalabdhipAtakAlasya tatra tatra pradeze pratipedhAt / evaM bharatairAvatamanuSyastriyAH pUrva videhAparavidehastriyAca kSetrato dharmacaraNaM cAnitya vaktavyam / akarmabhUmakamanuSyastriyA janma pratIyAntaraM jaghanyena daza varSasahasrANyantarmuhUrtAbhyadhikAni, kathamiti ceducyate-iha kAcidakarmabhUmikA strI mRtvA | jaghanyasthitiSu deveSUtpannA, tatra daza varSasahasrANyAyuH paripAkhya tatkSaye cyuttA karmabhUmipu manuSyapuruSatvena manuSyastrIvena botpadyate, devebhyo'nantaramakarmabhUmipUtpAdAbhAvAt , antarmuharsena mRtvA bhUyo'pyakarmabhUmijastrIlena jAyata iti bhavanti jaghanyato daza varSasavAhanANyantarmuhartAbhyadhikAni, utkarSato vanaspatikAlo'ntaraM, saMharaNaM pratIya jaghanyato'ntarmuhartam , akarmabhUmijastriyAH karmabhU mipu saMratya tAvatA kAlena tathAvidhadhuddhiparAvRttyA bhUyastatraiva nayanAt , utkarSato vanaspatikAlo'ntaraM, tAvatA kAlena karmabhUmyu anukrama [17] -- ~125~ Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [49] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [49] pattiyat saMharaNasyApi niyogato bhAvAt , tathAhi-kAcidakarmabhUmikA karmabhUmau saMhatA, sA ca syAyuHkSayAnantaramananta kAlaM vana-1 spatyAdipu saMmRtya bhUyo'pyakargabhUmI samutpannA sasa: kenApi saMhRteti yathoktaM saMharaNasvotkRSTa kAlamAnam / evaM haimavataharaNyavatahari-| varSaramyakavarSadevakuruttarakurvantarabhUmikAnAmapi janmataH saMharaNatazca pratyekaM jaghanyamutkRSTaM cAntaraM vaktavyam . sutrapATho'pi sugamavAsvayaM paribhAvanIyaH // samprati devastrINAmantarapratipAdanArthamAha-'devitthiyANaM bhaMte !' ityAdi, devakhiyA bhadanta ! antaraM kAlata: kiyadhiraM bhavati ?, bhagavAnAha-gautama! jayanyenAntarmuhUrta, kalyAzcideva khiyA devIbhavAcyutAyA garbhavyutkrAntikamanuSyepUtpadya paryA piparisamAptisamanantaraM tathA'dhyavasAyamaraNena punadevItvenotpattisambhavAt , utkarSato vanaspatikAlaH, sa ca supratIta eva / evamasuhArakumAradevyA Arabhya yAvadIzAnadevaniyAmutkRSTamantaraM vaktavyaM, pATho'pi mugamatvAtsvayaM paribhAvanIyaH / / sampratyalpabahukhaM vaktavyaM, tAni ca paJca, tadyathA-pradharma sAmAnyenAlpabahulaM vizeSacintAyAM dvitIyaM trividhatiryaklINAM tRtIyaM trividhamanuSyastrINAM caturthe caturvidhadevatrINAM pacana mizrastrINAM, tatra prathamamalpabahutvamabhidhitsurAha etAsi NaM bhaMte! tirikkhajoNitthiyANaM maNussitthiyANaM devitthiyANaM katarA 2 hiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA?, goyamA! sabvatthovA maNussisthiyAo tirikkhajoNisthiyAo asaMkhejaguNAo devitthiyAo asNkhijgunnaao|| etAsi NaM bhaMte! tirikkhajoNitthiyANaM jalayarINaM dhalayarINaM khahayarINa ya katarA 2 hiMto appA vA bahuyA cA tullA vA visesAhiyA vA', goyamA! savvatthovAo khahayaratirikkhajoNitthiyAoM thalayaratirikva dIpa anukrama [17] -52 3-04- 4528-2 % % % % ~ 126~ Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [50 ] dIpa anukrama [58] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [50 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrI jIvAjIvAmi malayagi rIyAvRttiH / / 62 // joNitthiyAo saMkhejjaguNAo jalayaratirikkha0 saMkhejjaguNAo // etAsi NaM bhaMte! maNussitthINaM kammabhUmiyANaM ammabhUmiyANaM aMtaradIviyANa ya katarA 2 hiMto appA vA 41, goyamA ! saccasthovAo aMtaradIvagaakammabhUmagamaNussinthiyAo devakurUttarakuruakasmabhUmagamaNussitthiyAo dovi tulAo saMkhejagu0, harivAsarammayavAsa akammabhUmagamagussitthiyAo doSi tullAo saMkhejagu0, hemavateraNNavAsaa kamma bhUmigamaNussitthiyAo dovi tulAo saMgvijagu0, bharateraktavAsakammabhUmagamaNussi0 dovi tulAo saMkhijaguNAo, puNvavideha avaravidehakammabhUma gamaNussitthiyAo doSi tullAo saMkhejaguNAo / / etAsi NaM bhaMte! devitthiyANaM bhavaNavAsINaM vANamaMtarINaM joisiNINaM vemANiNINa ya kayarA 2 hiMto appA vA bahuyA vA tulA vA visesAhiyA vA?, goyamA ! samvatthovAo vaimANiyadevitthiyAo bhavaNavAsidevitthiyAo asaMsvejaguNAo vANamaMtaradevIyAo asaMkhejaguNAo jotisiyadevitthiyAo saMkhelaguNAo || etAsi NaM bhaMte / tirikkhajoNitthiyANaM jalaparINaM thalayarINaM khahaparINaM maNussitthIyANaM kammabhUmiyANaM akammabhUmiyANaM aMtaradIviyANaM devitthINaM bhavaNavAsiyANaM vANamaMtarINaM jotisiyANaM maNiNI karAo 2 hiMto appA vA bahuA vA tulA vA vise0 1, goyamA! savvatthovA aMtarataranmmabhUmagamassitthiyAo devakuruuttarakurua kammabhUmagamaNussitthiyAo doSi saMkhe For P&Personal Use City ~ 127 ~ 2 pratipattau strINAma rUpabahutvaM sU0 50 // 62 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [50] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - - -- prata sUtrAMka - [50] jaguNAo, harivAsarambhagavAsaakammabhUmagamaNussisthiyAo do'vi saMkhejaguru, hemavateraNavayavAsaakammabhUmaga0 do'vi saMkhejaguru, bharaheravatavAsakammabhUmagamaNussisthIo do'pi tullAo saMkhejagu0, pubvavideha avaravidehavAsakammabhUmagamaNussisthi0 do'vi saMkhejaguru, bemANiyadevitthiyAo asaMkhejaguru, bhavaNavAsidevitthiyAo asaMkhejaguru, khahayaratirikkhajoNitthiyAo asaMkhenagu0, thalayaratirikvajoNitthiyAu saMkhijaguru, jalayaratirikkhajoNitthiyAo saMkhejaguNAo, vANamaMtaradevitthiyAo saMkhejjaguNAo joisiyadevisthiyAo saMkhejagu nnaao|| (sU050) sarthastokA manuSyasriyaH, saGkhyAtakoTAkoTIpramANatvAt , tAbhyastiyaMgyonikastriyo'soyaguNAH, pratidvIpaM pratisamudraM tiryakatrINAmatibahutayA sambhavAt , dvIpasamudrANAM cAsakyeyavAna , tAbhyo'pi devakhiyo'sajhyeyaguNAH, bhavanavAsivyantarajyotiSkasaudharmezAnadevInAM pratyekamasahayoNyAphAzapradezarAzipramANatvAn / dvitIyamaspabahutvamAha-sarvastokAH khacaratiryagyonikastriyaH, tAbhya: svalacaratiyagyonika striyaH soyaguNAH, khacarebhyaH sthalacarANAM svabhAvata eva prAcuryeNa bhAvAt , tAbhyo jalacarabiyaH sahadheyaguNAH | lavaNe kAlode khayambhUramaNe ca samudre matsyAnAmatiprAcuryeNa bhAvAt , svayambhUramaNasamudrasya ca zeSasamastadvIpasamudrApekSayA'tiprabhUtavAn // uktaM dvitIyamalpabahutvam , adhunA tRtIyamAha-sarvatokA antaradvIpakAkarmabhUmikamanuSyastriyaH, kSetrasthAlpatvAn , tAbhyo | devakuruttarakurukhiyaH soyaguNAH, kSetrasya saGkhaSeyaguNatvAt , svasthAne tu dUSyo'pi parasparaM tulyAH, samAnapramANa kSetralAta , nAbhyo dIpa anukrama [18] % % % % ~128~ Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ..................- mUlaM [50] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [50] dIpa zrIjIdhA- harivarSaramyakavarSAkarmabhUmakamanuSyastriyaH soyaguNAH, devakurUttarakurukSetrApekSayA harivarSiramyakakSetraspAtipracuratvAt , svasthAne'pi 2 pratipattI jIvAbhi yo'pi parasparaM tulyAH, kSetrasya samAnakhAt , tAbhyo'pi haimavatairaNyavatAkarmabhUmakamanuSyastriyaH sapeyaguNAH, kSetrasyAlpale 'pyalpa strINAmamalayagi- sthitikatayA bahUnAM tatra tAsAM sambhavAt , svasthAne tu dUyyo'pi parasparaM tulyAH, tAbhyo'pi bharatairAvatakarmabhUmikamanuSyakhiyaH saGghaSe- lpabahutvaM rIyAvRttiH vaguNAH, karmabhUmitayA svabhAvata eva tatra prAcuryeNa sambhavAt , svasthAne tu duyyo'pi parasparaM tulyAH, tAbhyo'pi pUrva videhAparavi sU050 dehakarmabhUmakamanuSya khiyaH soyaguNAH, kSetrabAhulyAdajitasvAmikAla iva ca svabhAvata eva tatra prAcuryeNa bhAvAt , svasthAne tu dUkAyo'pi parasparaM tulyAH / / uktaM tRtIyamalpabahukham , adhunA caturthamAha-sarvastokA vaimAnikadevatriyaH, aGgalamAtrakSetrapradezarAzeryad dvitIya vargamUlaM tasmin tRtIyena vargamUlena guNite yAvatpra(vAn pra)dezarAzistAvatpramANAsu panIkRtasya lokasyaikaprAdezikISu zreNiSu yAvanto nabhaHpradezA dvAtriMzattamabhAgahInAstAvatpramANakhAtpratyeka saudharmazAnadevastrINAM, tAbhyo bhavanavAsidevatriyo'soyaguNAH, aGgulamAtrakSetrapradezarAzeyatprathama vargamUlaM tasmin dvitIyena vargamUlena guNite yAvAn pradezarAzistAvatpramANAsu zreNiSu thAvAn pradezarAzi tri-| zattamabhAgahInastAvatpramANatvAt , tAbhyo byantaradevakhiyo'sayeyaguNAH, saGkhyeyayojanapramANaikaprAdezikazreNimAtrANi khaNDAni yAvantyekasmin pratare bhavanti tebhyo'pi dvAtriMzattame bhAge'panIte yacchepamavatiSThate sAvatpramANatvAttAsAM, tAbhyaH saJjayeyaguNA jyotiSkadevastriyaH, padapazcAzadadhikazatadvayAgulapramANekaprAdezikazreNimAtrANi khaNDAni yAvanye kasmin pratare bhavanti tebhyo dvAtriMzattame bhAge'pasArite yAvAna pradezarAzibhavati tAvatpamANalAt / / uktaM caturthamalpabahutvam , idAnI samastastrIviSayaM paJcamamalpabahukhamAha-zA &sarvastokA antaradvIpakAkarmabhUmakamanuSyastriyaH, tAbhyo devakurUttarakurvakarmabhUmakamanudhyastriyaH sAkyeyaguNAH tAbhyo'pi harivarSara anukrama [18] ~129~ Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [50 ] dIpa anukrama [58] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [50 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH Is Education myakatriyaH sakhyeyaguNAH tAbhyo'pi haimavata hairaNyavatastriyaH sakhyeyaguNAH tAbhyo'pi bharatairAvatakarmabhUmakamanuSya striyaH sakhyeyaguNAH tAbhyo'pi pUrvavidehAparavideha manuSya striyaH saGkhyeyaguNAH atra bhAvanA prAgvat tAbhyo vaimAnikadevakhiyo'saGkhyeyaguNAH, asa theya zreNyaHkAza pradezarAzipramANatvAttAsAM tAbhyo bhavanavAsidevastriyo'saGkhyAtaguNAH atra yuktiH prAgevoktA. tAbhyaH khacaratiryagyonika striyo'yaguNAH. pratarAsaGkhyeya bhAgavan soya zreNigatA kAzapradezarAzipramANatvAttAsAM tAbhyaH sthalacaratiryagyoni kastriyaH, soyaguNagRha sarapratarAsaya bhAga va saya zreNigatAkAzapradezarAzipramANalAn, tAbhyo jalacara tiryagyonikastriyaH sakhyeyaguNAH, | vRhattamaprasarAsa lyeya bhAgavasa itheya zreNigatA kAzapradeza rAzipramANakhAn, tAbhyo vyantaradevastriyaH sakhyeyaguNAH sakhyayojanakoTA koTIpramANaikaprAdezika zreNimAtrANi khaNDAni yAvantyekasmin pratare bhavanti tebhyo dvAtriMzattame bhAge'pahate yAvAn rAzirava tiSThate tAvatpramANatvAt tAbhyo'pi jyotiSkadevastriyaH sakhyeyaguNAH etaca prAgeva bhAvitam / ida strIkhAnubhAvaH strIvedakamoMdaya iti strIvedakarmaNo jaghanyata utkarSatatha sthitimAnamAha - itthavedassa NaM bhaMte! kammassa kevaiyaM kAlaM baMghaTitI paNNattA?, goyamA ! jahaneNaM sAgarovamassa divo sattabhAgo [3] paliovamassa asaMkhez2anibhAgeNa UNo ukko0 paNNarasa sAgarovamakoDAkoDIo, paNNarasa vAsasayAI abAdhA, avAhaNiyA kammakitI kammaNiseo // itthavede NaM bhaMte! kiMpagAre paNase ?, goyamA ! phuMphuaggisamANe paNNatte, settaM itthiyAo || (sU0 51 ) 'svedasya' strIvedanAmro Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta karmaNaH kiyantaM kAlaM bandhasthitiH prajJatA ? bhagavAnAha gautama ! jaghanyena Far P&Personal Use City ~130~ way Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ...................- mUlaM [51] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka pratipattau strIvedavadhasthitiH prakArazca sU051 [51] dIpa zrIjIvA- sAgaropamasya sArddhaH saptabhAgaH palyopamAsakhyeyabhAganyUnaH, kathamiti ceducyate-iha strIvedAdInAM karmaNAM svasmAn 2 utkRSTa sthiti- jIvAbhi bandhAna mithyAlasatkayA utkRSTayA sthityA saptatisAgaropamakoTAkoTIpramANayA bhAge hate yalabhyate tatpalyopamAsasyeyabhAganyUna malayagi- jaghanya sthitiH "sesANukosAbho miSachattukosaeNa jaM laddha"mityAdivacanaprAmANyAna , tatra bIvedasyotkRSTaH sthitibandhaH pazadazasA- rIyAvRttiH garopamakoTIkoTyaH, tAsAM mithyAtvakhilA bhAgo hiyate, zUnyaM zUnyena pAtayen jAtA upari paJcadaza adhastArasaptatiH, anayozca | chedyacchedakarAcyordazabhirapavarttanA jAta uparyeka: sAI: adhastAtsama AgatamekasAgaropamasya lArddhaH saptabhAgaH, pasyopamAsakhyeyaI bhAganyUnaH kriyate, iyaM ca vyAkhyA mUlaTIkA'nusAreNa kRtA, paJcasaGgrahamatenApIvameva jaghanya sthitiparimANaM kevalaM pasyopamAsa yevabhAgahInaM (na) vaktavyaM, sammatena "sesANukosAo micchattaThiI jaM laddha" ityetAvanmAtrasyaiva jaghanyasthityAnayanasya karaNasya viyamAnalAn, karmaprakRtisatahaNIkAra svitthaM jaghanyasthityAnayanAya karaNasUtramAha-vagujosaThiINa mikachattuSosageNa jalayaM / MsesANaM tu jahaNaM paliyAsaMbejageNUrNa // 1 // " asyAkSaragamanikA-iha jJAnAvaraNIyaprakRtisamudAyo jJAnAvaraNIyavarga ityucyate | darzanAvaraNIya prakRtisamudAyo darzanAvaraNIyavargaH, vedanIyaprakRtisamudAyo vedanIyavargaH, darzanamohanIyaprakRtisamudAyo darzanamohanIyavargaH, cAritramohanIyaprakRti samudAyazcAritramohanIyavarga:, nokaSAyamohanIyaprakRtisamudAyo nokapAyamohanIyavargaH, nAmaprakRtisamudAyo nAmavargaH, gotraprakRtisamudAyo gonnavargaH, antarAyaprakRtisamudAyo'ntarAyavargaH, eteSAM (ca) vargANAM yA AsIyA AlIyA utkRSTA khititriMzatsAgaropamakoTIkoTyAdikA tasyA mithyAtvasatkayA utkRSTayA sthityA saptatisAgaropamakoTIkoTIpramANayA bhAge hate sati yalabhyate tatpalyopamAsaGkhyeyabhAganyUna sat uktazeSANAM nidrAdInAM prakRtInAM jananyasthiteH parimANamiti, tatastanmatena strIvedasya ja anukrama [19] CONCENSCRENCS 64 ~ 131~ Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ...................- mUlaM [51] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [51] vanyA sthitidvauM sAgaropamasya saptabhAgau palyopamAsakhyeyabhAgahInau, tathAhi-nokapAyamohanIyasyotkaSTA sthitiviMzatisAgaropamakoTIkoTyaH, tAsAM mithyAtvagthityA saptatisAgaropamakoTIkoTIpramANayA bhAge hiyamANe zUnyaM zUnyena pAtayeta, labdhau dvau sAgaropamasya saptabhAgau tau pasyopamAsalayeyabhAgahInau kriyate iti / utkRSTA sthitiH paJcadazasAgaropamakoTIkoTyaH, iha sthitividhAkarmarUpavA'vasthAnalakSaNA anubhavayogyA ca, tatreyaM karmarUpatA'vasthAnalakSaNA draSTavyA, anubhavayogyA punaravAdhAhInA, (sA) ca yeSAM karmaNAM yAvatyaH sAgaropamakoTIkoTyanepAM tAvanti varSazatAnyabAdhA, bIvedasya cAdhikRtasyotkRSTA sthiti: paJcadaza sAgaropamakoTIkoyalataH paJcadaza varSazatAnyabAdhA, tathA cAha-"paNNarasa bAsasayAI avAhA iti, kimuktaM bhavati -bIvedakarma utkRSThasthitikaM baddhaM || satsvarUpeNa paJcadaza varSazatAni yAvanna jIvasya svavipAkodayamAdarzayati nAvakAlamadhye dalikaniSekasyAbhAvAt , tathA cAha-a-15 bAhUNiyA" ityAdi, 'abAdhonA' abAdhAkAlaparihInA karma sthitiranubhavayogyeti gamyate, yataH 'abAdhonaH' avAdhAkAlaparihInaH | karmaniSeka:-karmadalikaracaneti // samprati bIvedakarmodaya janito yaH strIvedaH sa kisvarUpaH ityAvedayannAha- ithie NaM bhaMte!' ityAdi, strIvedo Namiti pUrvavat bhadanta ! 'kiMprakAra:' kissampaH prajJamaH?, bhagavAnAha-gautama ! phumphukAgnisamAnaH, phusphukazabdo dezIyAtkArISavacanastataH kArIpAgnisamAnaH parimalanamadanadAharUpa ityarthaH, prajJaptaH, upasaMhAramAha-'settaM ithiyAo' / vadepavamukkAH khiyaH, samprati puruSapratipAdanArthamAha se kiM taM purisA?, purisA tivihA paNNattA, taMjahA-tirikkhajoNiyapurisA maNussapurisA devpurisaa|| se kiMtatirikkhajoNiyaparisA?.2tivihA paNNatA, taMjahA-jalaparAdhalayarA khayarA, dIpa anukrama [19] -- - puruSasya traividhyam ~ 132~ Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka X [12] dIpa anukrama [60] zrIjIvA- itthibhedo bhANitavyo, jAva khahayarA, settaM khayarA settaM khhyrtirikkhjonniypurisaa|se kiM M2 pratipattI jIvAbhi taM maNussaparisA?, 2tividhA papaNattA, jahA-kammabhUmagA akammabhUmagA aMtaradIvagA, setaM puruSabhedAmalayagi- maNussapurisA / / se kiM taM devapurisA?, devapurisA caubvihAM papaNattA, itthIbhedo bhANitavyo tidezaH rIyAvRttiH jAva savvaTThasiddhA (sU052) 'se ki taM purisA' ityAdi, atha ke te puruSAH, puruSAsvividhAH prajJatAH, tadyathA-tiryagyonikapuruSA manuSyapuruSA devapuruSAzca / // 65 // se kiM tamityAdi, atha ke te tiryagyonikayuruSAH, tiryagyonikapuruSAstrividhAH prajJaptAstadyathA-jalacarapuruSAH svalacarapuruSAH 4 khacarapuruSAzca / manuSyapuruSA api trividhAstadyathA-karmabhUmakA akarmabhUmakA antaradvIpakAzca // devasUtramAha-se kiM tamityAdi, atha ke te devapuruSAH, devapuruSAzcaturvidhAH prajJaptAH, tadyathA-bhavanavAsino vAnamantarA jyotikA vaimAnikAca, bhavanapatayo'surAdibhedena dazavidhA vaktavyAH, vAnamantarA: pizAcAdibhedenASTavidhAH, jyotiSkAzcandrAdibhedena paJcavidhAH, vaimAnikAH kalpopapabakalpAtItabhedena dvividhAH, kalpopapannAH saudharmAdibhedena dvAdazavidhAH, kalpAtItA aveyakAnuttaropapAtikabhedena dvividhAH, tathA cAha-"jAva aNuttarovabAiyA" iti / / ukto bhedaH, samprati sthitipratipAdanArthamAha purisassa gaMbhaMte! kevaniyaM kAlaM ThitI paNNatA?, goyamA! jaha. aMtomu0 uko tesIsaM saagroymaaii| tirikvajoNiyapurisANaM maNussANaM jA ceva itthINaM ThitI sA ceva bhaNiyabbA / / // 65 // devapurisANavi jAva sabvaTThasiddhANaM ti|taab ThitI jahA papaNavaNAe tahA bhANiyavvA / / (sU053) CANCESc ~ 133~ Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % prata sUtrAMka [13] SCARRECTORS 2-04-% | parisassa NaM bhaMte' ityAdi, puruSasya khakhabhavamajahato bhadanta ! kiyantaM kAlaM yAvariSatiH prajJaptA, bhagavAnAha-jayanyato'ntarmu-14 hUrta, tata Urva maraNabhAvAt , utkarSatakhayastriMzatsAgaropamANi, tAnyamuttarasurApekSayA draSTavyAni, anyasyaitAvatyAH sthiterabhAvAt / tiryagyonikAnAmaudhikAno jalaparANAM sthalacarANAM khacarANAM striyA yA sthitiruktA tathA vaktavyA, manuSyapuruSasyApyaudhikasya karmabhUmikasya sAmAnyato vizeSato bharatarASatakasya pUrva videhAparavidehakasya akarmabhUmasya sAmAnyato vizeSato haimavatairaNyAtakasya harivarparamyakasya / 8| devakurUttarakurukasyAntaradvIpakasya vaivAlIye AlIye sthAne khiyA: sthitiH saiva puruSasyApi vaktavyA, tAthA-sAmAnikatiryagyonikahApuruSANAM jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSatastrINi palyopamAni, jalaparapuruSANAM jaghanyenAntarmuhurtamutkarpata: pUrvakoTI, catuSpadasthalacarapuru pANAM javanyenAntarmuhUrtamutkarpatastrINi palyopamAni, ura:parisarpasthalacarapuruSANAM jaghanyenAntarmuhUrtamutkarpata: pUrvakoTI, evaM bhujaparisarpavalaparapuruSANAM khacarapuruSANAmapi japanyato'ntarmuhUrtamutkarSataH palyopamAsayabhAgaH, sAmAnyato manuSyapuruSANAM jaghanyato'ntarmuhamutkarSatastrINi palyopamAni, dharmacaraNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUtta, etaJca bAhyaliGgapratrajyApratipattimajIkAtya veditavyaM, anyathA | caraNapariNAmassaikasAmAyikasyApi sambhavAdekaM samayamiti brUyAta, athavA dezacaraNamadhikRtyedaM vaktavyaM, dezacaraNapratipatterbahulabhaGganayA jaghanyato'pyantarmuhUrtasambhavAt , tatra sarvacaraNasambhave'pi yadidaM dezacaraNamadhikRtyoktaM vaddezacaraNapUrvakaM prAya: sarvacaraNamiti pratipattyartha, tathA coktam-sammattaMmi u laDhe paliyapuhutteNa sAvao hoi| caraNovasamakhayANaM sAgara saMqhatarA hoti / / 1 // " iti, atra yadAdyaM vyAkhyAnaM tatstrIvedacintAyAmapi draSTavyaM, yacca strIveda cintAyAM vyAkhyAtaM tadanApIti, utkarSaso dezonA pUrvakoTI| 1 sampatye tu laye palpopamadhayenaiva zrAvako bhavati / caraNopazamakSayANAM sAgaropamAgi saMkhyAtAni antaraM bhavanti // 1 // dIpa anukrama SCRE% ~ 134~ Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : sa. .......... .....--- uddezaka: -1, .......................- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [53] dIpa zrIjIvA- varSASTakAdUrdhvamutkarpato'pi pUrvakoTyAyuSa eva caraNapratipattisambhavAn , karmabhUmakamanuSyapuruSANAM jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarpatastrINi pa ra pratipattau jIvAbhi lyopamAni, caraNapratipattimaGgIkRtya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato dezonA pUrvakoTI, bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyapuruSANAM kSetraM pratItya puruSavedabamalayagi-13 jaghanyato'ntarmadartamutkarSatabINi pasyopamAni, hAni ca suSamasuSamArake veditavyAni, dharmacaraNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato||8|dhasthitiH rIyAvRttiH dezonA pUrvakoTI, pUrva videhAparavidehakarmabhUmakaganuSyapuruSANAM kSetraM pratIya jaghanyenAntarmuhUrtamutkaryato dezonA pUrvakoTI, dharmacaraNaM sU053 pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato dezonA pUrvakoTI, sAmAnyato'karmabhUmakamanuSyapuruSANAM janma pratItya jaghanyena palyopamAsavayabhAganyUnamekaM palyopamamulkarSatastrINi palyopamAni, saMharaNamadhikRya jaghanyato'ntarmuhUrcamutkarSeNa dezonA pUrvakoTI, pUrva videhakasyA-18 paravidehakasya vADakarmabhUmau saMhatasya jaghanyenotkarSata etAvadAyuHpramANasambhavAt , haimavataharaNyavatAkarmabhUmakamanuSyapuruSANAM janma pratItya jaghanyena palyopamaM pasyopamAsasyeyabhAganyUna mutkarSataH paripUrNa palyopama, saMharaNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarpato dezonA pUrvakoTI, bhAvanA prAgiva, harivarSaramyakavarSAkarmabhUmakamanuSyapuruSANAM janma pratItya jaghanyato ve palyopame palyopamAsakhyeya-18 bhAganyUne utkarSataH paripUrNe dve palyopame, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato dezonA pUrvakoTI, devakurUttarakurvakarmabhUmakamanupyapuruSANAM janma pratItya jaghanyata: palyopamAsayeyabhAganyUnAni trINi palyopamAni utkarSataH paripUrNAni trINi palyopamAni, saMharaNamadhikRtya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarpato dezonA pUrvakoTI, antaradvIpakAkarmabhUmakamanuSyapuruSANAM janma pratIya jaghanyena dezonapalyopamAsaGkhyeyabhAga utkarSataH paripUrNapalyopamAsaGkhyeyabhAgaH, saMharaNamadhikRtya jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSato dezonA pUrvakoTIti / / devapurisANamityAdi, devapuruSANAM sAmAnyato jaghanyataH sthitirdaza varSasahasrANi utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi, vizeSacintAyAma anukrama // 66 ~135~ Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ..............................- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: %-2-53 prata sUtrAMka [13] %iA5 sarakamArapuruSANAM japanyato daza varSasahasrANi utkarSataH sAtirekamekaM sAgaroparma, nAgakumArAdipuruSANAM sarveSAmapi jaghanyato daza varSasahasrANi utkarSato dezone dve palyopame, vyantarapuruSANAM jaghanyato daza varSasahasrANi utkarSata: palyopama, jyotiSakadevapuruSANAM jaghanyata: palyopamasyASTamo bhAga utkarSataH paripUrNa palyopamaM varSazatasahasrAbhyadhika, saudharmakarUpadevapuruSANAM jaghanyataH palyopamamukapaMta: dve sAgaropame IzAna-[pandhAnam 2000] kalpadevapuruSANAM jaghanyataH sAdhikaM palyopamamurakarSato ve sAgaropame sAtireke sana kumArapharUpadevapuruSANAM ca jaghanyato he sAgaropame utkarSataH sapta sAgaropamANi mAhendrakarUpadevapurupANAM jaghanyataH sAtireke dve sAga-1 hAropame utkarpataH sAtirekANi sapta sAgaropamANi brahmalokadevAnAM jaghanyataH sapta sAgaropamANi utkarpato daza lAntakakalpadevAnAM jaghanyato daza sAgaropamANi utkarSatacaturdaza mahAzukrakalpadevapuruSANAM jayanyatacaturdaza sAgaropamANi utkarpataH saptadaza sahasrArakapadevAnAM jaghanyena saptadaza sAgaropamANi utkarSato'STAdaza AnatakalpadevAnAM jayanyaso'STAdaza sAgaropamANi utkarSata ekonavizatiH prANatakalpadevAnAM jaghanyata ekonaviMzatiH sAgaropamANi utkarpato viMzatiH AraNakalpadevAnAM jaghanyato zitiH sAgaropamANi patkarpata ekaviMzatiH abhayutakalpadevAnAM jaghanyata ekaviMzatiH mAgaropamANi utkarpato dvAviMzatiH avalanAdhastanapraiveyakadevAnAM | jaghanyato dvAviMzatiH sAgaropamANi utkarpatatrayoviMzatiH adhastanamadhyamaveyakadevAnAM jaghanyatastrayoviMzatiH sAgaropamANi utkarpatacaturviMzatiH adhasanoparitanapaiveyakadevAnAM jaghanyatazcaturviMzatiH mAgaropamANi utkarpataH paJcaviMzatiH madhyamAdhastanauveyakadevAnAM jaghanvena paJcaviMzati: sAgaropamANi utkarSata: paDviMzatiH madhyasamadhyamatraibeyakadevAnAM jaghanyataH SaDviMzatiH sAgaropamANi utkaryataH saptaviMzatiH madhyamoparitanagaveyakadevAnAM jaghanyena saptaviMzatiH sAgaropamANi utkarSato'STAviMzatiH uparitanAdhastanapraveyakadevAnAM jagha dIpa anukrama [61] SUPER jI0 ca012 ~ 136~ Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [53] zrIjIvA-pAnyenASTAviMzatiH sAgaropamANi utkarSata ekonatriMzat uparitanamadhyanauveyakadevAnAM jaghanyenaikonatriMzasAgaropamANi utkarSatastriMzat upa-5 pratipattI jIvAbhiritanoparisanapraiveyakadevAnAM jaghanyataviMzatsAgaropamANi utkarSata ekatriMzat sAgaropamANi vijayavaijayantajayantAparAjitavimAnade- puruSabhavamalayagi-havAnA jaghanyenaikatrizatsAgaropamANi utkarSatastrayaviMzan sAgaropamANi sarvArthasiddhamahAvimAnadevAnAmajaghanyotkRSTa trayastriMzatsAga- sthitiH rIyAvRttiHtAropamANi / kacidevaM sUtrapAThaH-"devapurisANa ThiI jahA paNNavaNAe Thiipae tahA bhANiyavyA" iti, tatra sthitipade'pyevamevoktA | sU053 sthitiriti / uktaM puruSasya bhavasthitimAnamadhunA puruSaH puruSatvamamuzcan kiyantaM kAlaM nirantaramavatiSThate iti niruupnnaarthmaah||67|| | puruSavedapurise NaM bhaMte ! purise tti kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA ! jahanneNaM aMto0 ukko sAgaroya- syasthitiH masatapuhasaM sAtirega / tirikkhajoNiyapurise NaM bhaMte ! kAlato kevaciraM hoi?, goyamA ! jaha- | sU0 55 neNaM aMto0 uko0 tinni paliovamAI pubbakoDipuhuttamambhahiyAI, evaM taM ceSa, saMciTThaNA jahA itthINaM jAva khayaratirikkhajoNiyapurisassa sNcittttnnaa| magussarisANaM bhaMte ! kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA ! khettaM paDuca jahanne0 aMto0 ukko tinni paliovamAI puvakoDipuhuttamambhahiyAI, dhammacaraNaM paDuca jaha0 aMto0 ukkoseNaM desUNA pubbakoDI evaM savvattha jAva pubvavidehaavaravideha, akammabhUmagamaNussapurisANa jahA akammabhUmakamaNussitthINaM jAva // 67 // aMtaradIvagANaM jaJceva ThitI saceva saMciTThaNA jAva sabvaTThasiddhagANaM // (sU054) puruSo Namiti bAkyAlakAre bhadanta ! puruSa iti puruSabhAvAparityAyena kiyazciraM' kiyantaM kAlaM yAvadbhavati ?, bhagavAnAha-gautama 4GRESCRSS dIpa anukrama ~ 137~ Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [ 54 ] dIpa anukrama [62] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [ 54 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... .. AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH jaghanyato'ntarmuhUrtta tAvata: kAlAdUrdhvaM mRtvA khyAdibhAvagamanAi, utkarSataH sAtirekaM sAgaropamazatapRthaktvaM, sAmAnyena tiryaGnarAmarabhaveNyetAvantaM kAlaM puruSeSveva bhAvasambhavAt, sAtirekatA katipayamanuSya bhavairveditavyA, ata UrdhvaM puruSanAmakarmodayAbhAvato niyamata eva rUyAdibhAvagamanAt / tiryagyonikapuruSANAM yathA tiryagyonikastrINAM tathA vaktavyaM tacaivam tiryagyonikapuruSastiryagyonikapuruSatvamajahat jaghanyato'ntarmuhUrta, tadanantaraM tvA gatyantare vedAntare vA saMkramAt utkarSatastrINi patyopamAni pUrvakoTipRthakatvAbhyadhikAni, tatra pUrvakoTipRthaklaM sapta bhavAH pUrvakoTyAyupaH pUrvavidehAdau (yataH) trINi palyopamAnyaSTame bhave devakurUttarakurupu, (yataH) vizeSacintAyAM jalacarapuruSo jaghanyenAntarmuhUrta, tata Urdhva maraNabhAvena tiryagyonyantare gatyantare vedAntare vA saMkramAt utkarSataH pUrvakoTipRthaktvaM, pUrvakoTyAyuH samanvitasya bhUyo bhUyastatraiva jyAdivArotpattisambhavAt / catuSpadasthalacarapurupo jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSatastrINi pasyo - pamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni tAni sAmAnyatiryakpuruSasyeva bhAvanIyAni / uraH parisarpasthalacarapuruSo bhujaparisarpakhalacarapurupaJca jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH pUrvakoTipRthaktvaM taca jalacarapuruSasyeva bhAvanIyaM / khacarapuruSo jaghanyato'ntarmuhUrta, antarmuhUrtabhAvanA sarvatrApi prAgiva, utkarSataH pUrvakoTiprayakatvAbhyadhikaH patyopamA sayabhAgaH, sa ca satra vArAn pUrvakoTisthitipUtpathASTamabAramantaradvIpAdikhacarapuruSeSu pasyopamAsaGghayeya bhAgasthitipUtpadyamAnasya veditavyaH / 'maNussapurisANaM jahA maNussitthINa' miti, manuSyapuruSANAM yathA manuSyastrINAM tathA vaktavyaM tacaivaM sAmAnyato manuSyapuruSasya kSetraM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrca, tata Urddha mRtvA gatyantare vedAntare vA saMkramAt utkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTIpRthaktvAbhyadhikAni tatra satra bhavAH pUrvakoTyAyuSo mahAvideheSu aSTamastu devakurvAdiSu dharmacaraNaM pratItya samayamekaM dvitIyasamaye maraNabhAvAt utkarSato dezonA pUrvakoTI, utkarSato'pi pUrvakoTyAyuSa Far Pr&Personal Use Only ~138~ Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [54] dIpa anukrama [62] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [ 54 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 68 // eva varSASTakAcaraNapratipattibhAvAt, vizeSacintAyAM sAmAnyataH karmmabhUmakamanuSyapuruSaH karmabhUmirUpaM kSetraM pratItya jaghanyatoSntarmuhUrttamutkarSatastrINi pasyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni tatrAntarmuhUrtta bhAvanA prAgiva, trINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni sapta vArAn pUrvakoTyAyuH samanviteSUtpathASTamaM vAramekAntasuSamAyAM bharatairAvatayokhipalyopamasthitipUtpadyamAnasya vaiditadhyAni, dharmacaraNaM pratItya jaghanyata ekaM samayaM sarvaviratipariNAma syaikasAmayikasyApi sambhavAn, utkarpato dezonA pUrvakoTI, samacaraNakAlasyApyetAvata evaM bhAvAn / bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyapuruSo'pi bharatairAvatakSetraM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSatastrINi pasyopamAni dezonapUrva koTyabhyadhikAni tAni ca pUrvakoTyAyuH samanvitasya videhapuruSasya bharatAdau saMhatyAnItasya bharatAdivAsayogAd bharatAdipravRttavyapadezasya bhavAyuH kSaye ekAntasuSamAprArambhe samutpannasya veditavyAni, dhamrmecaraNaM pratItya jaghanyata eka samayamutkarSato dezonA pUrvakoTI, etacca dvayamapi prAgiva bhAvanIyaM, pUrvavidehApara videha karmma bhUmakamanuSyapuruSaH kSetraM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSataH pUrvakoTipRthaktvaM taca bhUyo bhUyastatraiva saptavArAnutpazyA bhAvanIyaM, ata Urddha vavazyaM gatyantare yonyantare vA saMkramabhAvAt, dharmacaraNaM pratItya japanyata ekaM samayamutkarSato dezonA pUrvakoTI tathA sAmAnyato'karmabhUmakamanuSya puruSastadbhAvamaparityajan janma pratItya jagha nyata ekaM pasyopamaM pasyopamA saya bhAganyUnamutkarSata strINi pasyopamAni saMharaNaM pratItya jaghanyenAntarmuhUrtta tathAntarmuhUrttAyuH zeSa- x syAkarmmabhUmiSu saMhatasya veditavyaM utkarSatastrINi palyopamAni dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikAni tAni ca dezonapUrva koTyAyuH samavitasyottarakuryAdau saMhRtasya tatraiva mRtyotpannasya veditavyAni dezonatA ca pUrvakoTyA garbhakAlena nyUnatvAd, garbhasthitasya saMharaNapratiSedhAt / haimavata hairaNyavatAkarmabhUmakamanuSyapuruSo janma pratItya jaghanyataH patyopamAsoyabhAganyUnaM pasyopamamutkarSataH paripUrNa For P&Personal Use City ~ 139~ 2 pratipattA puruSasyasthitiH sU0 54 // 68 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [2], ------------------------- uddezaka: [-], --------------------- mUlaM [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [14] dopalyopama, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikamekaM pasyopama, atra bhAvanA prAguktAnusAreNa svayaM karttavyA / harivarSaramyakavarSAkarmabhUmakamanudhyapuruSo janma pratItya jaghanyato dve palyopame palvopamAsaddhayeyabhAganyUne, utkarSataH paripUrNe | x palyopame, jaghanyata utkarSatazca tatraitAvata AyuSaH sambhavAn , saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrva nyUnAntarmuhUrttAyuSaH saMharaNA'sa-ra mbhavAt , utkarSato dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhike dve palyopame, bhAvanA'tra prAgvat / devakuruttarakurvakarmabhUmakamanuSyapuruSaH kSetraM pratItya jaghanyataH palyopamAsaveyabhAganyUnAni trINi palyopamAni utkarSata: paripUrNAni trINi palyopamAni, saMharaNamadhikRtya jaghanyatoDa-14 ntarmuhUrtamutkarSatastrINi palyopamAni dezonapUrvakolyadhikAni / antaradvIpakamanuSyapuruSo janma pratItya dezonaM palyopamAsamayeyabhAgamu| skarSataH paripUrNa palyopamAsayayabhArga, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSataH pUrvakoTisamabhyadhika: palyopamAsamAyeyabhAgaH / / 'devANaM jA ceva ThiI sA ceva saMciTThaNA bhANiyavvA' devAnAM caiva sthitiH prAgabhihitA saiva 'saMciTuNA' iti kAyasthitimaNitatryA, nanvanekabhavabhAvAzrayA kAyasthitiH sA kathamekasmin bhave bhavati ?, naipa doSaH, devapuruSo devapuruSalAparityAgena kiyantaM kAlaM yAvanirantaraM bhavati ? ityetAvadevAtra vivakSitaM, tatra devo mRlA''nantaryeNa bhUyo devo na bhavati tataH 'devANaM jA ThiI sA ceva saMciTThaNA | bhANiyavyA' ityatidezaH kRtaH / tadevamuktaM sAtayenAvasthAnamidAnImantaragAha purisassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoI,goyamA ! jaha0 eka samayaM uko0 vaNassatikAlo tirikvajoNiyapurisANaM jaha* aMtomu0 ukko0 vaNassatikAlo evaM jAva bahayaratirikvajoNiyapurisANaM // maNussapurisANaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM aMtara hoi ?, goyamA ! veta dIpa anukrama [62] ~140~ Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], --------------------- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: SEX 2 pratipattI puruSavedasthAntaraM su055 prata sUtrAMka [55] zrIjIvA- paDuca jaha0 aMtomu ukko vaNassatikAlo, dhammacaraNaM paDucca jahA eka samaya ukko. aNataM jIvAbhi kAla aNaMtAo ussa.jAva avaDapoggalapariyaha desUrNa, kammabhUmakANaM jAba videho jAva dhammamalaya gi caraNe eko samao sesaM jahitthINaM jAva aMtaradIvakANaM // devapurisANaM jaha* aMto0 uko rIyAvRttiH vaNassatikAlo, bhavaNavAsidevapurisANaM tAva jAva sahassAro, jaha0 aMto0 uko vnnssti||69|| kAlo / ANatadevapurisANaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoi ?, goyamA ! jaha* vAsapuhuttaM ukko0 vaNassatikAlo, evaM jAva gevejjadevapurisassavi / aNuttarovavAtiyadevapurisassa jaha vAsapuhuttaM uko saMkhejAI sAgarovamAI sAiregAI // (sU055) 'purisassaNaM' ityAdi, puruSasya Namiti vAkyAlaGkAre pUrvavat bhadanta ! antaraM kAlata: kiyaciraM bhavati ?, puruSaH puruSatvAtparibhraSTaH san punaH kiyatA kAlena tadavAsotItyarthaH, tatra bhagavAnAha-gautama ! jaghanyenaika samaya-samayAdanantaraM bhUyo'pi puruSalamavApnotIti bhAvaH, iyamatra bhAvanA-yadA kazcitpuruSa upazamaNigata upazAnte puruSavede samayamekaM jIvitvA tadanantaraM mriyate tadA'sau niyamAdevapurudAtpadyate iti samayamekamantaraM puruSalasya, nanu strInapuMsakayorapi zreNilAbho bhavati tatkasmAdanayorapyevameka: samayo'ntaraM na bhavati?, ucyate, khiyA napuMsakasya ca zreNyArUDhAvavedakabhAvAnantaraM maraNena tathAvidha mAdhyavasAyato niyamena devapuruSatvenotpAdAnaH, utkarSato vanaspatikAlaH, sa caivamabhilapanIya:-"aNaMtAo ussappiNIo osappiNIo kAlato khettato arNatA logA asaMkhejyA poggalapa-1 riyaTTA, te gaM puggalapariyaTThA AvaliyAe asaMkhejai bhAgo" iti // tadevaM sAmAnyataH puruSasvasthAntaramabhidhAya samprati tiryakpuruSaviSa dIpa anukrama [63] Economics ~141~ Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ...................- mUlaM [55] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [55] yamatidezamAha-jaMtirikkhajoNitthINamaMtara mityAdi, yattiryagbonikastrINAmantaraM prAgabhihitaM tadeva tiryagyonikapuruSANAmapyavizeSitaM vaktavyaM, tazcaivam-sAmAnyatastiryapuruSasya jaghanyato'ntaramantarmuhUrta tAvatkAlasthitinA manuSyAdibhavena vyavadhAnAn , utkarSato vanaspatikAlo'salayeyapuralaparAvartAkhyaH, tAvatA kAlenAmuktI satyAM niyogata: puruSatvayogAt , evaM vizeSacintAyAM jalacarapuruSasya sva-18 lacarapuruSasya svacarapuruSasyApi pratyeka jaghanyata utkarSatazcAntaraM vaktavyaM // samprati manuSyapuruSatvaviSayAntarapratipAdanArthamatidezamAha -'jaM maNussaitthINamaMtaraM taM maNussapurisANa miti, yanmanuSyastrINAmantaraM prAgabhihitaM tadeva manuSvapuruSANAmapi vaktavyaM, tacaivamsAmAnyato manuSyapuruSasya jaghanyataH kSetramadhikRtyAntaramantarmuhUrta, tacca prAgiva bhAvanIyaM, utkarSato vanaspatikAlaH, dharmacaraNamadhikRtya jaghanyata ekaM samartha, caraNapariNAmAtparibhraSTasya samayAnantaraM bhUyo'pi kasyacicaraNapratipattisambhavAn , utkarSato dezonApArddhapulapa-1 rAvata:, evaM bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyapuruSasya pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSya puruSasya janma pratItya caraNamadhikRtya ca pratyeka jaghanyata utkarSatazcAntaraM vaktavyaM / sAmAnyato'karmabhUmakamanuSyapuruSasya janma pratItya jaghanyato'ntaraM daza varSasahasrANi antarmuhUrtAbhyadhikAni, akarmabhUmakamanuSyapuruSatlena mRtasya jaghanyasthitiSu devepUtpadyate], tato'pi cyutvA karmabhUmiSu khIvena puruSalena botpadya | kasyApyakarmabhUmilena bhUyo'pyutpAdAna, devabhavANayuvA'nantaramakarmabhUmiSu manuSyatvena tiryasamjhipaJcendriyatvena vA utpAdAbhAvA-12 dapAntarAle karmabhUmikeSu mRlotpAdAbhidhAnaM, utkarSato banaspatikAlo'ntaraM, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntaramantarmuhUrta, akarmabhUmeH karmabhUmiSu saMhRtyAntarmuhUrtAnantaraM tathAvidhabuddhiparAvarttAdibhAvato bhUyastatraiva nayanasambhavAt , utkarSato vanaspatikAlaH, etAvata: kAlAdUrddhamakarmabhUmipUtpattivat saMharaNasyApi niyogato bhAvAt / evaM haimavatairaNyavatAdiSvapyakarmabhUmiSu janmataH saMharaNatazca jaghanyata ACANADAGARSA dIpa anukrama [63] ~142~ Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [55] dIpa anukrama [ 63 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [ 55 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA 2 pratipattA puruSavedasyAntaraM sU0 55 | utkarSataJcAntaraM vaktavyaM yAvadantaradvIpakA karmabhUmaka manuSya puruSa vaktavyatA / samprati devapuruSANAmantarapratipAdanArthamAha- 'devapurisassa jIvAbhi0 5 NaM bhaMte!" ityAdi, devapuruSasya bhadanta ! kAlataH kiJciramantaraM bhavati ?, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenAntarmuhUrtta devabhavAzyakhA garbhamalayagi- vyutkrAntikamanuSyepUtpadya paryAptisamAsyanantaraM tathAvidhAdhyavasAyamaraNena bhUyo'pi kasyApi devatvenotpAdasambhavAn utkarSato vanasparIyAvRttiH katikAlaH, evamasurakumArAdArabhya nirantaraM tAvadvaktavyaM yAvatsahasrArakalpadevapurupasyAntaraM, AnatakarUpadevasyAntaraM jaghanyena varSapRtha- 4 ktvaM kasmAdetAvadihAntaramiti ceducyate iha yo garbhasthaH sarvAbhiH paryAptibhiH paryAptaH sa zubhAdhyavasAyopeto mRtaH san AnatakasvAdArato ye devAsteSUtpadyate nAnatAdiSu tAvanmAtra kAlasya tadyogyAdhyavasAya vizuddhayabhAvAn tato ya AnatAdibhyazyutaH san bhUyo'pyAnatAdiSUtpatsyate sa niyamAcAritramavApya, cAritraM cASTame varSe, tata uktaM jaghanyato varSe pRthaktvam utkarSato vanaspatikAlaH, evaM prANatAraNAcyutakalpayaiveyaka devapuruSANAmapi pratyekamantaraM jaghanyata utkarSatazca vaktavyam, anuttaropapAtikakalpAtItadevapuruSasya jaghanyato'ntaraM varSapRthaktvamutkarSataH saGkhyeyAni sAgaropamANi sAtirekANi, tatra saGghayeyAni sAgaropamANi tadanyavaimAnikeSu saGghayeyavArotpasyA, sAtirekANi manuSyabhatraiH, tatra sAmAnyAbhidhAne'pyetadaparAjitAntamavagantavyaM, sarvArthasiddhe sakRdevotpAdatastatrAntarAsambhavAt anye tvabhidadhati-bhavanavAsina Arabhya AIzAnAdamarasya jaghanyato'ntaramantarmuhUrtta, sanatkumArAdArabhyAsahasrArAnava dinAni AnatakalpAdArabhyAcyutakalpaM yAvannava mAsAH navasu caiveyakeSu sarvArthasiddhamahAvimAnava jevvanuttaravimAneSu ca nava varSANi, maitreyakAn yAvat sarvatrApyutkarSato vanaspatikAlaH, vijayAdiSu caturSu mahAvimAneSu dve sAgaropame, uktazca - "AIsANAdamarassa AIzAnAdantaramamarANAM hInaM muhUrtAntaH / A sahArAt acyutAt anuttarAt dinamAsavardhanavakam || 1 || sthAvarakAla utkRSTaH sarvArtha dvitIyo nospAdaH dve sAgaropame vijayAdipu. 18 11 10 11 Far P&Personal Use City ~ 143~ Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [ 55 ] dIpa anukrama [ 63 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [ 55 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... .. AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH aMtaraM hINayaM muhurttato AsahasAre acuyaNuttaradiNamAsavAsanava // 1 // thAvarakAlukoso sambaTTe bIyao na ubvaao| do a yarA vijayAdisu" iti // tadevamuktamantaraM sAmpratamalpabahutvaM vaktavyaM tAni ca paJca tadyathA-prathamaM sAmAnyAspabahulaM, dvitIyaM trividhatiryakupuruSaviSayaM tRtIyaM trividhamanuSyapuruSaviSayaM caturthe caturvidhadevapuruSaviSayaM paJcamaM mizrapuruSaviSayaM tatra prathamaM tAtradabhidhitsu rAha appAbahuyANi jahevitthINaM jAva etesi NaM bhaMte! devapurisANaM bhavaNavAsIrNa vANamaMtarANaM jotisiyANaM vaimANiyANa ya katare hiMto appA vA bahuyA vA tulA vA visesAhiyA vA ?, gomA ! satthovA mANiyadevapurisA bhavaNavadevapurisA asaMkhe0 vANamaMtaradevapurisA a saMkhe0 jotisiyA devapurisA saMkhejjaguNA // etesi NaM bhaMte! tirikkhajoNiyapurisANaM jalayarANaM dhaarrANaM svahayarANaM maNussapurisANaM kammabhUmakANaM akrammabhUmakANaM aMtaradiva0 devapurisANaM bhavaNavAsINaM vANamantarANaM joisiyANaM cemANiyANaM sodhammANaM jAva saccahasiddhagANa ya katarerahiMto appA vA bahugA vA jAva visesAhiyA vA ?, goyamA ! savvatthovA aMtarIgamasapuramA devakurUttarakuruakammabhUmagamaNussapurisA doSi saMkheja0 harivAsarammagavAsaaka0 dovi saMkhejjaguNA hemavataheraNNavatavAsaakamma0 dovi saMkhi0 bharaheravatacAsakammabhUmagamaNuH doSi saMkhe0 puruSavideha avaravidehakammabhU0 dovi saMkhe0 aNuttarobavA Far P&Personal City ~ 144~ Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH puruSAlpa prata sUtrAMka [16] tiyadevapurisA asaMkhi0 uvarimagevijadevapurisA saMkheja majjhimagevijadevapurisA saMkheja hehi- K2 pratipattI magevijadevaparisA saMkhe0 akcuyakappe devapurisA saMkhe0, jAva ANatakappe devapurisA saMkheja sahassAre kappe devapurisA asaMkhe0 mahAmukke kappe devapurisA asaMkhe0jAva mAhida kappe deva bahutvaM purisA asaMkhe0 saNaMkumArakappe devapurisA asaM0 IsANakappe devapurisA asaMkhe0 sodhamme sU056 kappe devapurisA saMkhe0 bhavaNavAsidevapurisA asaMgve0 khahayaratirikkhajoNiyaparisA asaMkhe0 dhalayaratirikvajoNiyapurisA saMkhe0 jalayaratirikkhajoNiyapurisA asaMkha0 vANamaMtaradeva purisA saMkhe0, jotisiyadevapurisA saMkhejaguNA // (sU056) parisANaM bhaMte' ityAdi, sarvastokA manuSyapuruSAH saGkhyeyakoTIkoTIpramANatvAt , tebhvastiryagyonikapuruSA asaGkhyeyaguNAH, pratarAsAkhyeyabhAgavaya'satyeyazreNigatAkAzapradezarAzipramANalAteSAM, tebhyo devapuruSAH saGkhyeyaguNAH, bRhattarapratarAsaGkhyeyabhAgavaya'sakhyeyazreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAt , tiryagyonikapuruSANAM yathA tiryagyonikastrINAM manuSyapuruSANAM yathA manuSyatrINAmalpabahulaM (tathA) vaktavyaM / samprati devapuruSANAmalpabahulamAha-sarvastokA anuttaropapAtikadevapuruSAH, kSetrapalyopamAsajaNyeyabhAgavAkAzapradezarAzipramANatvAt , tebhya uparitanauveyakadevapuruSAH saGkhyevaguNAH, bRhattarakSetrapalyopamAsaGkhyeyabhAgavartinabhaHpradezarAzimAnatvAt , kathametadavaseyamiti cedukhyate-vimAnavAhulyAn , tathAhi-anuttaradevAnAM paJca vimAnAni, vimAnazataM tUparitanapraive- kaa||71|| yakaprastaTe, prativimAnaM cAsa janalyeyA devAH, yathA cAdho'dhovattauni vimAnAni tathA tathA devA api prAcuryeNa labhyante, tato'vasI dIpa anukrama [64] ~145~ Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [16] yate-anuttaravimAnavAsidevapuruSApekSayA bRhattarakSetrapalyopamAsaGkhyeyabhAgavarttinamaHpradezarAzipramANA uparitanabeyakaprastaTe devapuruSAH (saMkhyeyaguNA) evamuttaratrApi bhAvanA vidheyA, tebhyo madhyamaveyakaprastaTadevapuruSAH saGkhyaguNAH, tebhyo'pyadhastanauveyakaprastaTadeva-18 puruSAH saJjayaguNAH, tebhyo'pyacyutakalpadevapuruSAH soyaguNAH, tebhyo'pyArabhakalpadevapuruSAH saGkhyeyaguNAH, yadyapyAraNAcyutakalpI samazreNIko samavimAnasaGkhyAko ca tathA'pi kRSNapAkSikAstathAsvAbhAbyAtprAcurveNa dakSiNasyAM dizi samutpadyante / atha | ke te kRSyApAkSikAH ?, ucyate, iha dvaye jIvAH, tadyathA-kRSNapAkSikAH zuhapAkSikAca, tatra yeSAM kiJciDUno'pArddhapudgalaparAvartaH | tAsaMsAraste zuklapAkSikAH, itare dIrghasaMsArabhAjinaH kRSNapAkSikA:, uktaJca-"jesimabaDo puggalapariyaTTo sesao ya saMsAro / te sukapakkhiyA khalu ahira puNa kaNhapakkhIyA // 1 // " ata eva strokA: zulapAkSikAH, alpasaMsArANAM stokAnAmeva sambhavAt , bahavaH kRSNapAkSikAH, dIrghasaMsArANAmanantAnantAnAM bhAvAt , atha kathametadavasAtavyaM yathA kRSNapAkSikAH prAcuryeNa dakSiNasyAM dizi samutpadyante, ucyate, tathAsvAbhAvyAt , tacca tathAsvAbhAvyamevaM pUrvAcAryayuktibhirupahitaM-kRSNapAkSikAH khalu dIrghasaMsArabhAjina ucyante, dIrghasaMsArabhAjinazca bahupApodayAt, bahupApodayAzca krUrakarmANaH, krUrakarmANa prAyastathAsvAbhAvyAd tadbhava siddhikA api dakSiNasyAM dizi samutpadyante, yata uktam-'pAyamiha kUrakammA bhavasiddhIyAvi dAhiNilelu / neraiyatiriyamaNuyA dAsurAiThANesu gacchati / / 1 // " tato dakSiNasyAM dizi prAcuryeNa kRSNapAkSikANAM sambhavAdupapadyate-acyutakalpadevapuruSApekSayA''ra 1yepAmapAH punalaparAvarsaH zeSa eva saMsAraH / te zakapAkSikAH saju adhike punaH kRssnnpaakssikaaH||1||2 prAya iha kUrakarmANo bhavasiddhikA api dAkSiNAtyeSu / nairamikatirvamanujAmurAdisthAneSu gacchanti // 1 // dIpa anukrama [64] 1504 2-4KCARE5% ~146~ Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata pratipanI puruSAlpa bahutva sU056 %20% sUtrAMka [16] zrIjIvA- kalpadevapuruSAH sahayaguNAH, tebhyo'pi prANatakalpadevapuruSAH saGgyeyaguNAH, tebhyo'pyAnatakarUpadevapuruSAH sAyaguNAH, atrApi|| jIvAbhiprANata kalpApekSayA soyaguNatvaM kRSNapAkSikANAM dakSiNasyAM dizi prAcuryeNa bhAvAt , ete ca sarve'pyanuttaravimAnavAsvAdaya Anatamalayagi-I kalpavAsiparyantadevapuruSAH pratyeka kSetrapalyopamAsayeyabhAgavarttinabhaHpradezarAzipramANA draSTavyAH, "ANayapANayamAI pallamsAsa-1 rIyAvRttiHdAkhabhAgo " iti vacanAt , kevalamasaSayo bhAgo vicitra iti parasparaM yathoktaM soyaguNasaM na virubhyate, Anatakalpadavapuru SebhyaH sahasrArakalpavAsidevapuruSA asaGghayayaguNAH, ghanIkRtasya lokasyaikaprAdezikyAH zreNerasaGgApayatame bhAge yAvanta aakaashpr||72|| dezAtAvarapramANatyAteSAM, tebhyo'pi mahAzukrakalpavAsidevapuruSA asaGkhayeyaguNAH, bRhattarazreNyasahaspeyabhAgAkAzapradezarAzipramANalivAna , kathametatpratyeyamiti ceducyate-vimAnavAhulyAt , tathAhi-paT sahasrANi vimAnAnAM sahastrArakalpe catvAriMzatsahasrANi mahAzuke, anyacAdhovimAnavAsino devA bahubahutarA: stokastokatarA uparitanoparitanavimAnavAsinastata upapadyante sahasrArakalpa devapuruSebhyo mahAzukrakalpabAsidevapuruSA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi lAntakakarUpadevapuruSA asaGkhyeyaguNAH, vRhattanazreNyasaGkhatheyadabhAgavarttinabhaHpradezarAzipramANatvAt , tebhyo'pi brahmalokakalpavAsidevapuruSA asaGkhayeyaguNAH, bhUyovRhattamazreNyasAdheyabhAgavA kAzapradezarAzipramANatvAta, tebhyo'pi mAhendrakalpadevapuruSA asaGkhadheyaguNAH, bhUyastaravRhattamanabhaHzreyasaGghayeyabhAgagatAkAzapradezamAnatvAt , tebhyaH sanatkumArakalpadevA asamayevaguNAH, vimAnabAhulyAna, tathAhi-dvAdaza zatasahasrANi sanatkumArakalpe vimAnAnAmaSTau zatasahasrANi mAhendrakalpe anyacca dakSiNadigbhAgavattI sanatkumArakalpo mAhendrakalpazcottaradigvattoM dakSiNasyAM ca dizi bahavaH | 1 AnataprANatAdayaH SalyopamasyAsaMkhyo bhAgastu. dIpa anukrama [64] // 72 // ~147~ Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ...................- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata Fe-09 sUtrAMka [16] samutpayante kRSNapAkSikAH, tata upapadyante mAhendrakalpAsanatkumArakalpe devA asazyeyaguNAH, ete ca sarve'pi sahasrArakalpavAsidebAdayaH sanatkumArakalpavAsiyevaparyantAH pratyeka svakhAne cinyamAnA banI kRtalokaikazreNyasahayeyabhAgagatAkAzapradezarAzipramANA drapratyAH, kevalaM zreNyasahayeyabhAgo'saspeyabhedabhinnastata itthamasoyaguNatayA'syavahutvamabhidhIyamAnaM na virodhabhAka, sanatkumArakalpadevapuruSebhya IzAnakalpadevapuruSA asaGkhyaguNAH, ahulamAnakSetrapradezarAzisambandhini dvitIye vargamUle tRtIyena vargamUlena | guNite yAvAna pradedArAzisvAyatsaGgyAkAmu panIkRtasya chokamyakaprAdezikIpu zreNipu bAyanto nabhaHpradezAsteSAM yAvAna dvAtriMzanamo| bhAgatAvatpramANavAn , nebhyaH saudharmakalpavAsidevapuruSAH sahayaguNAH, vimAnavAhulyAn , tathAhi-aSTAviMzatiH zatamahANi vimAnAnAmIzAnakalpe dvAtriMzatasahanANi saudharmakarUpe, api ca dakSiNadigva saudharmakalpa IzAnakalpazcottaradigbanI, dunigamyAM ca dizi bahavaH kRSNapAkSikA utpadante, tata IzAnakarUpadAsidevapuruSebhyaH saudharmakalpAsidevapuruSAH sahayeyaguNAH, nandhiyaM yuktiH sanatkumAramAhendrakalpayorayuktA, paraM tatra mAhendrakalpApekSyA sanatkumArakalpe devA asAvayeya guNA utA iha tu saudharme kalpe sahayaguNAstadevakAna, arabate, tathATasnuskhAbhAvyAna, esajAvasIyate prajJApanAdau sarvatra jathAbhaNanAna , tebhyo'pi bhavanavAnidevapuruSA asAhayegaguNAH, aguTamAnakSetrapradezarAzeH sambandhini prathame vargamUle dvitIyena vargamUlena guNite yAbAna pradezarAzirupajAyate nAyansaGgamAkAmu bhanIkanamA TokasyaikaprAdezikIpu zreNiSu yAvanto nabha:pradezAsteSAM yAvAna dvAtriMzattamo bhAgasnAvalAmANakhAn , tebhyo vyantaradevapurapA asa huyeyaguNA:, sahayeyayojanakoTIkoTIpramANaikaprAdezikazreNimAtrANi khaNDAni yAvanto kammina pratare bhavanti teSAM yAtrA DAzinamo bhAgamAvamamANatvAn , nebhyaH sazyaguNA jyotiekadevapuruSAH, paTapa thA idhikazatadayA-1 dIpa --- anukrama [64] jI0sa013 is Etc ~148~ Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-1, ---------------------- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: Ck prata sUtrAMka [16] zrIjIvA hulapramANaikaprAdezikazreNimAtrANi khaNDAni yAvanyekasmina pratare bhavanti teSAM yAvAn dvAtriMzattamo bhAgaskhApatpramANatvAt / / sa- pratipatto prati paJcamamalpabahutvamAha-eesiNaM bhaMte" ityAdi. sarvastokA antaradvIpakamanuSyapuruSAH, kSetrasya tokatvAt , tebhyo'pi puruSavedimalayAgAdevakuruttarakurumanuSyapuruSAH sAhayeyaguNAH, kSetrasya bahutvAt , svasthAne tu ye'pi parasparaM tulyAH, tebhyo'pi harivarSaramyakavarSAka- nAmalparIyAvRttiH mabhUmakamanuSyapuruSAH sayeya guNAH, kSetrasyAtibahutvAn . svasthAne tu iye 'pi parasparaM tulyAH, kSetrasya samAnavAn tebhyo'pi haimavata- vahutvaM // 73 // haraNyavatAkarmabhUmakamanuSyapuruSAH saGkhyeya guNAH, kSetrasyAtpatve'yalpasthitikatayA prAcuryeNa labhyamAnatvAn svasthAne tu ye'pi para- sU056 sparaM tulyAH, tebhyo'pi bharatairAyatakarmabhUmakamanuSyapukapAH saJjayayaguNAH, ajitasvAmikAle utkRSTapade (iva) svabhAvata eva bharatairAvatepu nAca] manuSyapuruSANAmatiprAcuryeNa sambhavAn , svasthAne ca ye'pi parasparaM tulyAH, kSetrasya nulyatvAt , tebhyo'pi pUrva videhAparavide-16 hakarmabhUgakamanuSyapuruSAH samAyeyaguNAH, kSetrabAhulyAdajitasvAmikAle iva svabhAvata eva manuSyapuruSANAM prAcuryeNa sambhavAt , svakAsthAne tu ye'pi paraspara tulyAH, tebhyo'nuttaropapAtikadevapurupA asaSayaguNAH bheSapasyopamAsamaveyabhAgavAkAzapradezaprapramANa tyAn , tadanantaramuparitanapaiveyakAtaTadevapuruSA madhyamaveyakaprastaTadevapuruSA adhamAnauveyakAsadadevapuruSA akayutakarUpadeva pApA AraNakalpadevapuruSAH pANatakalpadevapurupA AnatakalpadevapurapA yathottaraM soyaguNAH, bhAvanA prAgiva, tadanantaraM sahasAra-1 TAkalpadevapuruSA lAntakakalpadevapuruSA prahAlokakalpadevapuruSA mAhendrakalpadevapuruSAH sanatkumArakarUpadevapuruSA IzAnakarUpadevapuruSA yatho-151 dAnaramasatyeyaguNAH, saudharmakalpadevapuruSAH savayaguNAH, saudharmakalpadevapurupebhyo bhavanavAsideva puruSA asalayeyaguNAH, bhAvanA 1073 // sarvatrApi prAgiSa, tebhyaH sacaratiSagyonikapuspA asaGkhyaguNAH, pratarAsayabhAgavaya'saGgyeyazreNigatAkAzapradezarAzipramANakhAna, dIpa anukrama [64] ~ 149~ Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [ 56 ] dIpa anukrama [64] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [ 56 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH Jan Edocation napuMsakasya traividhyam | tebhyaH sthalacara tiryagyonikapuruSAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi jalacaratiryagyonikapuruSAH zreyaguNAH, yuktiratrApi prAgiva tebhyo'pi bAnamantaradevapuruSAH satyeyaguNAH, saGghayeyayojanakoTI pramANaikaprAdezika zreNimAtrANi khaNDAni yAvantyekasmin pratare bhavanti teSAM yAvAna dvAtriMzattamo bhAgastAvatpramANatvAt tebhyo jyotiSkadevapuruSAH saGkhyeyaguNAH, yuktiH prAgevoktA // purisavedassa NaM bhaMte! kammarasa kevatiyaM kAlaM baMdhahinI paNNattA ?, goyamA ! jaha0 aTTha saMvaccharANi, ukko0 dasa sAgarovamakoDAkoDIo, dasavAsasayAI avAhA, avAhUniyA kamma Thita kammaNiseo // purisavede NaM bhaMte! kiMpakAre paNNatte ?, goyamA ! vaNadavaggijAlasamANe paNNatte, setaM purisA || (sU057) rupavedasthitirjaghanyato'STau saMvatsarANi etanyUnasya tannibandhanaviziSTAdhyavasAyAbhAvato jaghanyatvenAsambhavAt utkarSato daza sAgaropamakoTIkoTayaH, daza varSazatAnyayAdhA, avAdhonA karmasthitiH karmaniSekaH asya vyAkhyA prAgvat // tathA puruSavedo bhadanta ! kiMprakAraH prajJaptaH ?, bhagavAnAha - gautama ! davAgnijvAlAsamAnaH prArambhe tI madanadAha iti bhAvaH prajJaptaH // vyAkhyAtaH puruSAdhikAraH, samprati napuMsakAdhikAraprastAvaH tatredamAdisUtram - se kiM taM puMsakA ?, NapuMsakA tivihA paNNattA, taMjA-nerayanapuMsakA tirikmvajoNiyanapuMsakA massajoNiyaNapuMsakA // se kiM naM neraiyanapuMsakA ?, neraiyanapuMsakA sattavidhA paNNattA, taMjahArayaNappabhApuDhavinerayanapuMsakA sakarappabhApuDhavineraiyanapuMsakA jAva adhesattamapuDhavineraiyaNapuM For Pro & Personal Use City ~ 150 ~ Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [ 58 ] dIpa anukrama [66] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [ 58 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 74 // sakA, se taM neraiyanapuMsakA | se kiM taM tirikvajoNiyaNapuMsakA 1, 2 paMcavidhA paNNattA, taMjAergidiyatirikkhajoNiyanapuMsakA, bedi0 teiMdi0 u0 paMcedriyatirikkhajoNiyaNapuMsakA // se kiM taM ergidiyatirikamvajoNiyanapuMsakA ?, 2 paJcavidhA paNNattA, taM0 pu0 A0 te0 vA0 ba0 se taM ergidiyatirikgvajoNiyaNapuMsakA | se kiM taM beiMdiyatirikmba joNiyaNapuMsakA 1, 2 aNegavidhA paNatA se taM iMdriyatirikmvajoNiyA, evaM teiMdriyAvi, cauriMdiyAvi // se kiM taM paMceMdriyatirikkhajoNiyaNapuMsakA?, 2 tividhA paNNattA, taMjahA- jaladharA thalayarA svayarA / se kiM taM jalayarA 1, 2 so ceva puvyuttabhedo AsAliyavajito bhANiyacco se naM paMceMdriyatirikvajoNipuMsakA | so kiM taM maNussanapuMsakA 1, 2 nividhAH paNNattA, taMjahA- kammabhUmagA ammabhUmagA aMtaradIvakA, bhedo jAva bhA0 // ( sU0 58 ) 'se kiM taM puMsA' ityAdi, atha ke te napuMsakAH ?, napuMsakAvividhAH prajJatAH, tathathA - nairathika napuMsakAstiryagyonikanapuMsakA manuSya napuMsakAzca // nairavikanapuMsakapratipAdanArthamAha se kiM tamityAdi, aba ke te nairavikanapuMsakAH ?, pRthvIbhedena samavidhAH prajJaptAH, tadyathA - ratnaprabhA pRthvInairayikanapuMsakAH zarkarApramApRthvInairayikanapuMsakAH yAvadadhaH saptamapRthivInairayika napuMsakAH, upasaMhAramAha-' se taM neraiyanapuMsakA' / samprati tiryagyonikanapuMsakapratipAdanArthamAha - 'se kiM tamityAdi pranasUtraM sugamam, bhagavAnAha - tiryagyoni kanapuMsakAH paJcavidhAH prajJatAH, tadyathA - ekendriyatiryagyonikanapuMsakA yAvatpaJcendriyatiryagyonikanapuMsakAH // For Pregally ~ 151~ 2 pratipattI puruSaveda sthiti prakArI sU0 57 napuMsaka bhedAH sU0 58 // 74 // wwwyung Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], --------------------- mUlaM [58] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [58] ekendriyanapuMsakara masUtra sugama, bhagavAnAha-ekendriyatiryagyoni kanapuMsakAH paJcavidhAH prajJamAH, tadyathA-pRthivIkAyikaikendriyaniryagyonikanapuMsakA apkAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakAstejamkAyikaikendriyatiryagyonikApuMsakA vAyukAyikaikendriya tiryagyonikanapuMsakA banaspatikAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakAH, upasaMhAramAha-'metaM egidiyatirikkhajoNiyanapuMsakA' // dvIndriyanapuMsakapratipAdanArthamAha-veiMdie'tyAdi, dvIndriyatiryag yonikanapuMsakA bhadanta ! katividhAH prajJaptA:?, bhagavAnAha-gautama || anekavidhAH prajJatAstadyathA-"pulAkimiyA" ityAdi pUrvavattAbada kaThayaM yAyazcaturindriyabhedaparisamAbhiH / paJcendriyatiryag yonikana| puMsakA bhadanta ! katividhAH prajJAnA: 1, gautama! vividhAH prajJapAH, lAthA-jalacarA: khalacarA: bacarAzca, ete ca prAgvatsaprabhedA | vaktavyAH, 'upasaMhAramAha-se taM paMciMdiyatirikkha jonniynnpuNmgaa| 'se kiM tamityAdi, atha ke te manuSyanapuMsakAH', manupyanapuMsakAbividhAH prajJatAH, tanyathA-karmabhUmakA akarmabhUmakA antaradvIpakAna, ete'pi prAgvatsamabhedA vaktavyAH / / nukko bhedaH, sa-4 prati sthitipratipAdanArthamAha pAsakassaNa maMne ! kevatiyaM kAlaM ThinI paNatA?. goyAmA! jaha0 aMmo0 uko tettIsaM sAgarobamAI / neraiyanapuMsagassa NaM bhaMte ! kevaniyaM kAlaM ThitI paNa lA?, goyamA ! jaha0 imabAmasahasmAI'ukolesIsaM sAgarovamAI, sabvesi TinI bhANiyavA jAva adhesa samApunavinerahayA / nirikvajoNiyaNapuMsakarasa bhane ! kevaiyaM kAlaM ThinI pa0, goyamA!, jaha0 aMto. uko pukhbakohI / pagidiyatirikvaz2oNiyaNamaka jaha0 aMto0 uko bAcIsaM bAmasaha dIpa anukrama [66) 10-%EXIMAEXXXX ~ 152~ Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [ 59 ] dIpa anukrama [67] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [ 59 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... .. AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 75 // ssAI, puDhavikAiyaegiMdiyatirikva joNighaNapuMsakassa NaM bhaMte! kevaniyaM kAlaM ThitI pannattA ?, jaha0 aMto0 uko0 bAvIsaM vAsasahasmAI, savvesiM egiMdiyaNapuMsakANaM ThitI bhANiyavvA, yeiMdriyate dviyaca uriMDiyaNapuMsakANaM kitI bhANitavvA / paMciMdiyatirikgvajayiNapuMsakasa NaM bhaMte! kevaliyaM kAlaM kitI paNNattA ?, goyamA ! jaha0 aMto0 ukko0 puvvakoDI, evaM jalayatirikvaca upadadhalayarauragaparisappa bhugagaparisappakhayaratirikkha0 savvesiM jaha0 aMto0 uko pubakoDI | maNusaNapuMsakassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM kitI paNNattA?, goyamA ! khetaM pahuca jaha0 aMno0 ukko0 putrvakoDI, dhammacaraNaM paDuca jaha0 aMto0 ukko0 desRNA puJcakoDI / kammabhUmagabharadderavayapubvavideha avaravideha maNusmaNapuMsakassavi taheva, ammabhUmagamaNusmaNapuMsakassa NaM bhaMte! kevaliyaM kAlaM ThitI paNNattA ?, goyamA ! jammaNaM paDuca jaha0 aMto0 uko aMtomu0 sAharaNaM paDaca jaha0 aMto0 upho0 desRNA yoanoDI, evaM jAva aMtaradIyakANaM // NapuMsaeNaM bhaMte! NapuMsae tti kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA ! jahaneNaM ekaM samayaM uko0 tarukAlo / raiyaNapuMsa NaM bhaMte / 2 goyamA ! jaha0 dasa bAsasahassAI ukko0 tettIsaM sAgaromAI, evaM puDhavIe ditI bhANiyA / tirikvajoNiyaNapuMsaeNaM bhaMte! ti01, 2 goyamA ! jaha0 aMto0 uko0 vaNassatikAlo, evaM egiMdriyaNapuMsakassa NaM, vaNassatikAiyassavi evameva, For P&Personal Use City ~ 153~ **% *% 2 pratipattau napuMsaka - sthityantare sU0 59 // 75 // oryg Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ...................- mUlaM [59] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [59] sesANaM jaha aMto uko asaMkhilaM kAlaM asaMkhejAo ussappiNiosappiNIo kAlano, khesao asaMkhejA loyA / beiMdiyateiMdiyacauriMdiyanapuMsakANa ya jahA aMto0 upho0 saMkhenaM kAlaM / paMciMdiyatirikvajoNiyaNapuMsae NaM bhaMte!?, goyamA! jaha0 aMto uko pubbakoDipurataM / evaM jalayaratirikkhacappadathalacarauragaparisappabhuyagaparisappamahoragANavi / magussaNapuMsakassa bhaMte ! vettaM paDya jaha0 ato0 uko puvakoDipuhataM, dhammacaraNaM paTuba jaha eka samayaM ukko0 desUNA pugyakoDI / evaM kammabhUmagabharaheracayapuvvavidehaavaravidahesuvi bhANiyavyaM / akammabhUmakamaNussaNapuMsae NaM bhaMte ! jammaNa (paTTaca) jaha0 aMto0 uko muhuktapuhattaM, sAharaNaM pahuMca jaha* aMto. uko desUNA puckoddii| evaM sabbesiM jAva aMtaradIvagANaM ||nnpuNskss NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoha?, goyamA! jaha* aMto0 uko sAgarovamasayapuhutaM sAtiregaM / raiyaNapuMsakassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoi ?, jaha* aMto0 uko0 tarukAlo, rayaNappabhApuravIneraiyaNapuMsakassa jaha0 aMto0 ukotarukAlo, evaM savyesiM jAva adhesattamA / tirikvajoNiyaNapuMsakassa jaha0 aMto0 udo0 sAgarovamasayapuhusaM sAtiregaM / egidiyatirikvajoNiyaNapuMsakassa jahaH aMto. uko do sAgarovamasahassAI saMkhejavAsamabhahiyAI, puDhaviAuteucAUNaM jaha0 aMto udo0 vaNassaikAlo / dIpa anukrama [67] -60-60-%256 -50 ~154~ Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [19] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 8 prata zrIjIvAjIvAbhi maTayanirIyAvRttiH sUtrAMka [59] dIpa vaNassatikAiyANaM jaha0 aMto ko asaMkhez2a kAlaM jAya asaMgvejA loyA, mesANaM gheiMdi. pratipattI yAdIrNa jAva gvahArANaM jaha. aMto. udo0 vnnsstikaalo| maNussaNapuMsakassa zvetaM paDaca napuMsakajaha aMto. uko0 vaNassatikAlo, dhammacaraNaM paTuba jaha0 ega sabhayaMuko arNanaM kAlaM sthityantare jAvaavahupoggalapariyaha deNaM, evaM kammabhUmarussavi bharaneracanassa pubbavideha avrvidehkrsvi| sU051 aphammabhUmakAvaNussaNapuMsakassa NaM bhaMte! kevaniyaM kAlaM?, jammaNaM pahuMca jaha0 aMno0 uko vaNastanikAlo, saMharaNaM pahuMca jaha0 aMto0 ukko. vaNastanikAlo evaM jAva aMtaradIva gatti // (sU059) 'napuMsagarasa Na bhaMte !' ityAdi sugama, navaramantarmuha niryagmanu yApekSayA drAvya, trayaviMzatsAgaropamANi saptamapRthivInArakApekSayA // tadevaM sAmAnyataH sthitikatA, samprati vizeSatastAM vicicintayipuH prathamataH sAmAnyato vizeSatazca merayikanapuMsakavipayAmAha-'neraiyanapuMsagassa miyAdi, sAmAnyato nairayikanapuMsakasya jayanyato daza varSasahasrANi 'utkarpatastrayastriMzatsAgaropamANi, vizeSacintAyAM ratnaprabhApRthivInairayikanapuMsakasya japanyata: sthitirdaza varSasahasrANi utkarSata eka sAgaropamaM zarkarApu thiyInairayikanapuMkasasya jaghanyata ekaM sAgaropamamutkarpatakhINi sAgaropamANi bAlukAprabhApRthivInairavikanapuMsakasya jaghanyatastrINi sAgaropamANi utkarpataH sapta paGkaprabhAdhavInairapikanapuMsakasya jaghanyataH sapta sAgaropamANi utkarSato daza dhUmaprabhApRthivInarayikanapuMsakasya jagha-1x nyato daza sAgaropamANi utkarSata: sanadaza tamaHprabhApathivInairayikanapuMsakasya jaghanyataH sapradaza sAgaropamANi utkarSato dvAvi anukrama [67] ~155~ Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ...................- mUlaM [59] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [59] zatiH adhaHsapramathivInairayikanapuMsakasya jaghanyato dvAviMzatiH sAgaropamANe utkarpatatrayaniMzana , kacidatidezasUtra jahA pagaNavaNAe liipade tahe' tyAdi, natrApyevamevAtidezavyAkhyA'pi knyaa| sAmAnyataliyamyonikanapuMsakasya sthitirjacanyato'ntarmu-15 inamutkarpata: pUrvakoTI, sAmAnyata ekendriyatiryanyonikanapuMsakasya japanyato'ntarmuhUrtabhutkarpato dvAviMzatirvarSasahasrANi, vizeSacihatAyAM pRthivIkAyikaikendriyatiryambonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarpato dvAviMzatirvasahasrANi akAyikaikendriyatiryagyoni kanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrtamulkarpataH sapta varSasahasrANi teja:kA vikaikendriyatiryagyonikanapuMsakasya jayanyato'ntarmuhUrttamutkarpatapAkhINi rAtrindivAni vAtakAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakasya japanyato'ntarmuhurtamutkarpatatrINi varSasahasrANi banaspatikAyikaike1/ndriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarpato daza varSasammANi / dIndriyatiryagyonikanapuMsakasya 'jaghanyato'ntarmuhartamu.4 dAkarpato dvAdaza varyANi / trIndriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmui namutkarpata ekonapa yAzadU rAtrindivAni / caturindriyapatiryagyonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarpataH paNmAsAH / sAmAnyataH paJcendriyatirthayonikanapuMsakasya jaghanyato'ntarmuhUrtamu karpataH pUrvakoTI, vizeSacintAyAM jalacarasya skhalacarasya khacaramyApi pazcendriyanigyonikanapuMsakasya jacanyato'ntarmuhUrtamutkarSataH pUrvakoTI / sAmAnyato manuSyanapuMsakasyApi jaghanyaso'ntarmuhUrnamutkarSasa: pUrvakoTI, karmabhUmakamanuSyanapuMsakasya kSetraM pratIlA jaghanyato'ntarmuhartamutkarSataH pUrvakoTI, dharmacaraNa' yAyaveSaparikaritaprajyApratipanimaGgIkRtya jaghanyenAntarmuhUrI tata Urddha maraNAdibhAvAn , utkarSato dezonA pUrvakoTI, saMvatsarASThakAduI pratipadyAjanmapAlanA , bharatarAvatakarmabhUmakamanuSyanapuMsakasya pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyanapuMsakasya ca kSetraM dharmAcaraNaM ca pratItya jaghanyata utkarSatazcaivameva vaktavyam / akarmabhUmakamanuSyanapuMsakamya dIpa anukrama [67] ~156~ Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [59] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [59] zrIjIvA- janma pratItya jayanyenAntarmuhUrtagutkarpeNApyantarmuhUrtam , akarmabhUmau hi manuSyA napuMsakAH saMmUrliGamA eva bhavanti, na garbhavyutkA- 2 pratipattI dantikA: yugaladharmiNAM napuMsakatvAbhAvAt , saMmUchimAzca jaghanyata utkarSato vA'ntarmuhUrtayuSaH, kevalaM jaghanyAdutkRSTamantarmuhUrta vRhattara- napuMsakavemalayagi- navaseyaM, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrnamutkarpato dezonA pUrvakoTI, saMharaNAdUrdhvamAmaraNAntamavasthAnasambhavAn , utkarSato dezonatA datadvaristharIyAvRttiH pUrvakoTyA garbhAnnirgatasya saMharaNasambhavAn, evaM vizeSacintAyAM haimavataharaNyavatAkarmabhUmakamanuSyanapuMsakasa harivarSaramyakava- tyantarAdi dipakarmabhUgakamanuSyanapuMsakasya devakuruttarakurvakarmabhUmakamanuSyanapuMsakamya antaradvIpakamanuSyanapuMsakasya ca janma saMharaNaM ca pratItyaiva meva vaktavyam / / samprati kAyasthitimAhaNapuMsage NaM bhaMte ! ityAdi, napuMsako bhadanta ! napuMsaka ityAdi, sAmAnyatastadvedA-17 parityAgena kAlataH kiyaniraM bhavati', bhagavAnAha-gautama ! jaghanyata eka samayamutkarSato vanaspatikAlaM, tatraikasamayatA upazamazedAgisamAptau satyAmavedakale sati upazamazreNIta: pratipatato napuMsakavedodayasamayAnantaraM kasyacinmaraNAn , tathA mRtasya cAvazyaM devo tpAde vedodayabhAvAn , banaspatikAla:-AvalikAsapeyabhAgagatasamayarAzipramANAsAhayeyapudgalaparAvarttapramANaH / nairayikanapuMsakakAyasthiticintAyAM yadeva sAmAnyato vizeSataca sthitimAnaM jaghanyata utkarSatacoktaM tadevAvasAtavyaM, bhavasthitithyatirekeNa tatrAnyasyAH | kAyasthiterasambhavAn / sAmAnyatastiryagyonikanapuMsakakAyasthiti cintAyAM jaghanyato'ntarmuhUrta, tadanantaraM mRtvA gatyantare vedAntare vA| saMkramAn , utkarSato vanaspatikAlaH, vizeSacintAyAmekendriyatiryagyonikanapuMsakakAyasthitAvapi jaghanyato'ntarmuhUrta bhAvanA prA| gvan , utkarpato vanaspatikAlo yathoditarUpaH, tatrApi vizeSacintAyAM pRthivIkAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakakAyasthitau jaghanyaso'ntarmuhUrtamutkarSato'sayeyakAlo'salareyotsapiNyabasarpiNIpramANaH, tathA cAha-nakoseNamasaMkhenaM kAlaM asaMkhejAo ussappi dIpa anukrama [67] ...atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne sUtra-kramAkane ekA skhalanA dRzyate-sU0 59 sthAne sU060 iti mudritaM ~ 157~ Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [59] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 22% prata sUtrAMka [59] VNIbhosapiNImo kAlaso, saMttato asaMkhijjA logA" evamaSkAyikatejaHkAyikavAyukAyikakAyasthitidhvapi vaktavyaM, vanaspatikAyi kAyasthitau tathA vaktavyaM yathA sAmAnyata ekendriyakAyasthitI / dvIndriyatibagyonikanapuMsakakAya sthitI jaghanyato'ntarmuhUrttamutkapaMtaH sahyapeyaH kAlaH, sa ca soyAni varSasahasrANi pratipattavyaH / evaM trIndriyacaturindriyatiryagyonikanasakakAyasthityorapi vaktavyam / paJcendriyatiryagyonikanapuMsakakAyasthitI jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSata: pUryakoTipRthakvaM, taba nirantaraM saptabhavAn pUrvakoTyAyupo| napuMsakatyenAnubhavato veditavyaM, tasa urva khavazyaM vedAntare vilakSaNabhavAntare bA saMkramAt , evaM jala carasthalacarakhacarasAmAnyato manulAyanapuMsakakAyasthitiSvapi veditavyaM, karmabhUmakamanuSyanapuMsakakAyasthitI kSetraM pratItya jaghanyato'ntarmudata utkarpataH pUrvakoTIpRthaktvaM bhAvanA prAgiva, dharmacaraNaM pratItya jaghanyata eka samayamutkarpato dezonA pUrvakoTI, atrApi bhAvanA pUrvavat / evaM bharatairAvatakarmabhUma-IN kamanupyanapuMsakakAyasthitI pUrva videhAparavidehakarmAbhUmakamanuSyanapuMsakakAyasthitau ca vAcyaM, sAmAnyato'karmabhUmakamanuSyanapuMsakakAyasthiticintAyAM janma pratItya jaghanyato'nta mahatta, etAvatyapi kAle'sakRdutpAdAt . utkarSato'ntarmuhurtapRthaktvaM tata U tatra tathotpAdAbhAvAt , saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrta tata Urddha maraNAdibhAvAn utkarSato dezonA pUrvakoTI / evaM haimavataharaNyavataharivaparamyakavarSadebakuruttarakurvantaradvIpakamanuSyanapuMsakakAyasthitidhvapi vaktavyam // tadevamuktA kAyasthitiH, sAmpratamannaramabhidhitsuridamAha napuMsagassa Na'mityAdi, napuMsakasya Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! antaraM kAlataH kiyaciraM bhavati 1, napuMsako bhUlA napuMsakatvAtparibhraSTaH punaH kiyatA kAlena napuMsako bhavatItyarthaH, bhagabAnAha-gautama! jaghanyato'ntarmuhata. etAvatA puruSAdikAlena vyavadhAnAta. utkarSata: sAgaropamazataputhaktvaM sAtireka, puruSAdikAlasyaitAvata eva sambhavAn , tathA cAtra saGgrahaNigAthA-"isthinapuMsA saMci dIpa anukrama [67] ARArt 5 ~ 158~ Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [59] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [59] zrIjIcA- haNemu purisaMtare ya samao u / purisanapuMsA saMciTThaNaMtare sAgara puhattaM // 5 // " azyA akSaragamanikA-saMcihaNA nAma sAnatyanAva- pratipattI jIvAbhi khAna, tatra striyA napuMsakasya ca sAtalonAvasthAne purupAntare ca jaghanyata ekaH samayaH tathA yathA prAgabhihitam-'itthIe NaM bhare nasakaye. malayagi-15 itthIpti kAlato kiyaziraM hoi?, goyamA ! egegaM AdeseNaM jahara egaM samaya" ityAdi nadhA-napuMsage NaM bhaMte ! napuMsagatti kAlasodasthirIyAvRttiHza kiyaciraM hoi?, goyamA ! jaharU samucha samaya" ityAdi, tathA-purisassa bhaMte . aMtaraM kAlato kithaciraM hoi?, goyamA ! jh-hai| tyantarAdi meNaM evaM samaya" ityAdi / tathA puruSasya napuMsakasya yathAkramaM saMciTTaNA-sAtatyenAvasthAnamantaraM cotkarSata: sAgarapRthakvaM' pdaik||78 // x ze padasamudAyopacArAna sAgaropamazatapRthaktvaM, tathA ca prAgabhihitam-purise gaM bhaMte ! puriseti phAlato kiyaciraM hoi', gau-16 yamA jahanneNaM aMtomuTu nakoseNaM sAgarovamasayapura sAtirega" napuMsakAntarotkarSapratipAdakaM cedamevAdhikRta tatsUtramiti / tathA sAmAnyato nairamikanapuMsakarUpAntaraM 'jaghanyato'ntarmuhUrta, saptamanarakapRthivyA udbhutya tandulamatsyAdibhavepyantarmuhU ne sthityA bhUyaH satrama-17 narakaputhivIgamanasya zravaNAn , utkarpato banaspatikAlaH, narakabhavAdudatya pAramparyeNa nigodepu madhye gatvA'nantaM kAlamavasthAnAta evaM vizeSacintAyAM pratipUthivyapi bacalyaM / tathA sAmAnyacintAyAM tiyanyonikanapuMsakasyAntaraM jaghanyato'ntarmuhUmukarpataH mAgaropamazatapRthakatvaM, sAtirekatvabhAvanA prAgiva, vizeSacintAyAM sAmAnyata ekendriyatiryagyonikanapuMsakasyAntaramantarmuhurta tAbatA dvIndriyAyikAlena vyavadhAnAn , utkarSato ve sAgaropamasahane, salavavarSANi prasakAyasthitikAlasya ekendriyatvavyavadhAyakakhotkarpato'yetAyata eva sambhavAn / pRthivIkAyikai kendriyatiryagyonikanapuMsakasya jayanyato'ntarmuha muskarSato banaspatikAlaH / etra- 7 // makAyikateja:kAyikavAyukAvikaikendriyatiryagyonikanapuMsakAnAmapi vaktavyaM / vanaspatikAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakasya jaghanya dIpa anukrama -- - [67] ***atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne sUtra-kramAkane ekA skhalanA dRzyate-sU059 sthAne sU060 iti mudritaM ~159~ Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [19] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [59] to'ntarmuhUrttamutkarSato'sahayeyaM kAlaM yAvat / sa cAsayeyaH kAlo'sayeyA utsarpiNyavasapiNya: kAlataH, kSetrato'saGkhyeyA' lokAH, kimuktaM bhavati ?-asahyapeyalokAkAzapradezAnAM pratisamayamekaikApahAre yAvatya utsapiNyavasarpiNyo bhavanti tAvatya ityarthaH, vanaspatibhavAtpracyutasyAnyatrotkarSata etAvantaM kAlamavasthAnasambhavAt , tadanantaraM saMsAriNo niyamena bhUyo vanaspatikAyikakhenotpAdabhAvAt / hIndriyatrIndriyacaturindriyapazcendriyatiryagyonikanapuMsakAnAM jalacarasthalacarakhacarapaJcendriyatiryagyonikanapuMsakAnAM sAmAnyato manudhyanapuMsakasya ca jaghanyato'ntaramantarmuhUrtamutkarSato'nantaM kAlaM, sa cAnanta: kAlo vanaspatikAlo yathoktasvarUpaH pratipattavyaH, karmabhUmakamanuSyanapuMsakasyAntaraM kSetra pratItya jaghanyato'ntarmuhartamutkarpato vanaspatikAlaH, dharmAcaraNaM pratIlA jaghanyata ekaM samaya yAvat , labdhipAtasya sarbajaghanyasyaikasAmayikatvAt , utkarpato'nantaM kAlaM, tamevAnantaM kAlaM nirdhAravati-arNatAo ussappiNIosapiNIo kAlao, kheto arNatA logA abaI puggalapariyaTTa desUrNa"miti, evaM bharatairAvatapUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyanapuMsakAnAmapi kSetraM dharmacaraNaM ca pratItya jaghanyamutkRSTaM cAntaraM pratyekaM vaktavyam / akarmabhUmakamanuSyanapuMsakasya janma pratItya jaghanyato'ntarmuhUrta, etAvatA gatyantarAdikAlena vyavadhAnabhAvAn , utkarSato banaspatikAlaH, saMharaNaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrta, tacaiva-ko'pi karmabhUmakamanuSyanapuMsakaH kenApyakarmabhUmau saMhataH, sa ca mAgadhapuruSadRSTAntabalAdakarmabhUmaka iti vyapadizyate, tataH kiyarakAlAnantaraM sthAvidhabuddhiparAvartanabhAvato bhUyo'pi karmabhUmau saMhataH, tatra cAntarmuhU dhRtvA punarapyakarmabhUmAvAnItaH, utkarSato vanaspattikAlaH / evaM vizeSacintAyAM haimavataharaNyavataha rivarSaramyakadevakuruttarakurvakarmabhUmakamanuSyanapuMsakAnAmantaradvIpakamanuSyanapuMsakasya | ca janma saMharaNaM ca pratItya jaghanyata utkarSatazcAntaraM vaktavyam / tadevamuktamantaramadhunAurUpabahuvamAha dIpa anukrama [67]] *-*-*-*-5 jI0ca014 ~160~ Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ..................- mUlaM [60] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: CHA zrIjIvAjIvAbhi malayagigeyAvRttiH pratipanI napuMsakAnAmalaga prata A sUtrAMka bahuvaM [60] enemi bhaMte : porahayaNapuMsakANaM tirikvajoNiyanapuMsakANaM maNussaNapuMsakANa ya kayare kayarehinto jAba vimemAhiyA vA?, goyamA! savathovA maNusmaNapuMsakA neraiyanapuMsagA asaMkhejaguNA tirikabajoNiyaNapuMsakA arNanaguNA / / etemiNa bhaMte ! rayaNappahApuDhaviNeraiyaNapuMsakANaM jAva ahemattamapuDhaviNeraiyaNapuMsakANa ya kayare 2 hiMto jAva visesAhiyA vA?, goyamA! savvanyovA ahemattamapuDhavineraiyaNapuMsakA puraviNeraDyaNapuMsakA asaMgvejaguNA jAva docapuDhaviNeraDyagapuMsakA asaMvenaguNA imIse rayaNappabhAga puDhavIe NeraiyaNapuMsakA asaMgvejaguNA // etesiNaM bhaMte ! tirikvajoNiyaNapuMsakANaM pagidiyatirikvajoNiyaNapuMsakANaM puDhavikAiya jAva vaNasmanikAiyaegidiyatirikkhajoNiyaNapuMsakANaM yeiMdiyateiMdiyacauridiyapaMceMdiyatirikvajoNiyaNapuMsakANe jalayarANaM calayarANaM bahayarANa ya katarezahinto jAva visesAhiyA cA?. goyamA! sambadhovA khahayaratirikAvajoNiyaNapuMsakA, thalayaratirikvajoNiyanapuMsakA saMgveja. jalayaratirikvajoNiyanapuMsakA saMgveja caturiMdiyatiri0 visesAhiyA leiMdriyati0 bisesAhiyA beiMdiyati. visesAteukAhayaegidiyatirikvA asaMkhejaguNA puDhavikAiyaegidiyatirikvajoNiyA visesAhiyA, evaM AuvAuvaNassatikAiyaegidiyatirikvajoNiyaNapuMsakA aNaMtaguNA / / enesi NaM bhaMte ! maNussaNaghusakANaM kammabhUmiNapuMsakANaM akammabhUmiNapuMsakANaM aMta dIpa anukrama [68] // 79 // % 2- % 20- ...atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne sUtra-kramAkane ekA skhalanA dRzyate-sU0 59 sthAne sU0 60 iti mudritaM ~ 161~ Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [60] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [60] radIvakANa ya katare kayarahito appA vA 41, goyamA! samvatthovA aMtaradIvagaakammabhUmagamaNussaNapuMsakA devakuruuttarakuruakammabhUmagA dovi saMgvejaguNA evaM jAca puNyavideha avaravidehakamma0 dovi saMkhejaguNA / / etesi NaM bhaMte ! NeraDyaNapusakANaM rayaNappabhApuDhavinerahayanapuMsakANaM jAva adhesattamApuDhaviNeraiyaNapuMsakANaM tirikva joNiyaNapuMsakANaM pagidriyanirikkhajoNiyANaM puDhavikAiyaegiMdiyatirikvajoNiyaNapuMsakANaM jAva vaNassatikAiya0 beiMdiyateIdiyacaturiMdiyapaMciMdiyatirikvajoNiyaNapuMsakANaM jalayarANaM thalayarANaM bahayarANaM maNussaNapuMsakANaM kammabhUmikANaM akammabhUmikANaM aMtaradIvakANa ya katare 2 hiMto appA 4, goyamA! sabvanthovA adhesattamapuDhaviNeraiyaNapuMsakA chaTTapuDhavineraiyanapuMsakA asaMgveja. jAva docapuDhaviNerakSyaNapuM0 asaMgve0 aMtaradIvagamaNussaNapuMsakA asaMgvejaguNA, devakumauttarakurUakammabhUmika0 dovi saMgvejaguNA jAva pubbavidehaavaravidehakammabhUmagamaNussaNapuMsakA dobi maMgvejaguNA, rayaNappabhApuDhaviNeraiyaNapuMsakA asaMgve0 bahayarapaMceMdiyatirikvajoNiyanapuMsakA asaM ghalayara0 saMgvija jalayara saMgvijaguNA caturiMdiyatirikvajoNiya. visesAhiyA teiMdiyA bise beiMdiya0 vise0 teukAiyaegidiya0 asaM0 puDhavikAiyaegidiyA visesAhiyA dIpa anukrama [68] ~ 162~ Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [60] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata IRAN sUtrAMka [60] dIpa anukrama [68] zrIjIvA- AukAiya. vise. vAcakAiya. visesA0 vaNassaikAiyaegidiyatirikkhajoNiyaNapuMsakA pratipattI jIvAbhi0 aNaMtaguNA / / (sU060) malayagi-1 napuMsakA'eesi Na'mityAdi prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvastokA manuSyanapuMsakAH, zreNyasahaveyabhAgavattipradezarAzipramANakhAt | nAmalpatebhyo'pi nairayikanapuMsakA asa veyaguNAH, aGgulamAnakSetrapradezarAzI tadgataprathamavargamUle dvitIyavargamUlena guNite thAvAn pradezarAzi- vahatvaM // 8 // vati tAvatpramANAsu ghanIkRtasya lokasyaikaprAdezikISu zreNipu yAvanto nabhaHpradezAstAvatpramANavAttepA, tebhyastiryagyonikanapuMsakA 060 anantaguNAH, nigodajIvAnAmanantatvAn // samprati nairayikanapuMsakaviSayamalpabahulamAha-eesi NamityAdi, sarvastokA adhaHsaptamapRthivInairabikanapuMsakAH, abhyantaraNyasAdheyabhAgavattinamaHpradezarAzipramANatvAt , tebhyo'pi pAThapRthivInairayikanapuMsakA asayaguNAH, tebhyo'pi paJcamapRthvInairabikanapuMsakA asapeyaguNAH, tebhyo'pi caturthaputhivInairayikanapuMsakA asahayaguNAH, te-|| hAbhyo'pi tRtIyapRthivInairayikanapuMsakA asahayaguNAH, tebhyo'pi dvitIyapRthivInaravikanapuMsakA asahayaguNAH, sarveSAmadhyeteSAM pUrva-1 pUrvanairayikaparimANahetuNyasapeyabhAgApekSayA'sahayeyaguNAsaGkhayeyaguNazreNyasahayabhAgavartinamaHpradezarAzipramANatvAt , dvitIyapRdhivI-IN nairavikanapuMsakebhyo'syAM ratnaprabhAyo pRthivyAM nairayikanapuMsakA asoyaguNAH, aGgulamAnakSetrapradezarAzau tadgataprathamavargamUle dvitIyavargamUlena guNite yAvAn pradezarAzistAvatpramANAsu ghanIkRtasya lophaskaprAdezikIpu zreNipu yAvanta AkAzapradezAstAvatpramANatvAt , pratipRthivi ca pUrvottarapazcimadigbhAvino nairayikA: sarvastokAH, tebhyo dakSiNadigbhAvino'soyaguNAH, pUrvapUrvapRthivIgatadakSiNadi V // 80 hAbhAvibhyo'pyuttarasyAmuttarasyAM pRthivyAmasoyaguNAH pUrvottarapazcimadigbhAvinaH, tathA coktaM prajJApanAyAm-"disANuvAeNaM savva ~ 163~ Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ..................- mUlaM [60] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [60] thovA ahesattamapuDhavineraiyA purathimapaJcasthimauttareNaM, dAhiNeNaM asaMkhejaguNA / dAhiNohito ahesattamapuDhavineraiehito chahAe tamAe puDhavIe neraiyA purasthimapaJcasthimauttareNaM asaMkhejaguNA, dAhiNeNaM asaMkhejaguNA / dAhiNihito tamApuDhavineraiehito paMcamAe puDhavIe neraiyA purasthimapaJcasthimauttareNaM asaMkhejaguNA, dAhiNaNaM asaMkhenaguNA / dAhiNillehiMto dhUmappabhApuDhavineraiehito cautthIe paMkappabhAe puDhavIe neraiyA purasthimapaJcatthimauttareNaM asaMkhejaguNA, dAhiNeNaM asaMkhejaguNA / dAhiNilahito paMkappabhApuDhavineraiehito taiyAe vAluyappabhAe puDhavIe neraiyA purathimapaJcasthimauttareNaM asaMkhejaguNA,dAhiNeNaM asaMkhejaguNA / dAhiNilehito bAluvappabhApuDhavineraiehiMto duiyAe sakarappabhAe puDhavIe neraiyA purathimapaJcasthimauttareNaM asaMkhejaguNA, dAhiNeNaM asaMkhejaguNA / dAhiNillehiMto sakarappabhApuDhavIneraiehiMto imIse rayaNappabhAe puDhavIe neraiyA purathimapaJcasthimauttareNaM asaMkhejaguNA, dAhiNeNaM asNkhejgunnaa"| samprati tiryagyonikanapuMsakaviSayamalpabahukhamAha-eesi NamityAdi, sarvastokAH khacarapazcendriyatiyagyonikanapuMsakAH, pratarAsoyabhAgava_soyazreNigatAkAzapradezarAzipramANakhAn, tebhyaH sthalacaratiryagyonikanapuMsakAH samAveyaguNAH, vRhattarapratarAsayeyabhAgavaya'soyazreNigatanabha:pradezarAzipramANatvAt , tebhyo'pi jalacaratiryagbonikanapuMsakAH sahayeya guNAH, bRhattamapratarAsayeyabhAgavartyasoyareNigatAkAzapradezarAzimAnatvAt , tebhyo'pi caturindriyatiryagyonikanapuMsakA vizeSAdadhikAH, asoyayojanakoTIkoTInamANAkAzapradezarAzipramANAsu ghanIkRtasya lokasya ekaprAdezikISu zreNipu yAvanto nabhaHpradezA stAvatpramANakhAna , tebhyasIndriyatiryagyonikanapuMsakA vizeSAdhikAH, prabhUtataraNigatAkAzapradezarAzipramANatvAt , tebhyo'pi dvIndriyatiryagyonikanapuMsakA vizeSAdhikAH, prabhUtatamazreNigatAkAzapradezarAzimAnatvAt , tebhyastejaskAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA asa dIpa R anukrama [68] ~164~ Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [2], ------------------------- uddezaka: [-], --------------------- mUlaM [60] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [60] zrIjIvA- yaguNAH, sUkSmavAdarabhedabhinnAnAM teSAmasAhabalokAkAzapradezaparimANatvAt , tebhyaH pRthivIkAyikaikendriyaniryagyonikanapuMsakA pratipanI jIvAbhi vizeSAdhikAH, prabhUtAsabhevalokAkAzapradezapramANatvAt , tebhyo' kAyikaikendriyaniryagyonikanapuMsakA vizeSAdhikAH, prabhUtatarAsaye- napuMmakAmalayagi- yalokAkAzapradezamAnatvAn , tebhyo'pi vAyukAbikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA vizeSAdhikAH, prabhUlatamAsapeyalokAkAzapadezarAzi- nAmalpayAvRttiH pramANatvAt , tebhyo'pi vanaspatikAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA anantaguNA:, anantalo kAkAzapradezarAzipramANatvAt / / adhunA || bahusvaM manuSya napuMsakaviSayamalpabahulamAha-eesi NamityAdi, sarvastokA antaradvIpajamanuSyanapuMsakAH, ete ca saMmUrchanajA draSTavyA:, sU060 // 81 // garbhavyutkrAntikamanupyanapuMsakAnAM tatrAsambhavAn , saMhatAstu karmabhUmijAstatra bhaveyurapi, tebhyo devakuruttarakurvakarmabhUmakamanuSyanapuM-IN sakA: soyaguNAH, tadntagarbhajamanuSyANAmantaradvIpajagarbhajamanuSyebhyaH salle yaguNatvAna , garbhajamanuSyocArAdyAzrayeNa ca saMmUK chimamanuSyANAmutpAdAna, svasthAne tu daye'pi paramparaM tulyAH, evaM tebhyo harivarSaramyakaparSAkarmabhUmakamanuSyanapuMsakA sahApe-11 *yaguNAH svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyAH tebhyo'pi haimavataharaNyavatavarSAkarmabhUmakamanuSyanapuMsakAH saGgyeyaguNAH, svasthAne tu, ye'pi parasparaM tulyAH, tebhyo bharatairAvatavarSakarmabhUmakamanuSyanapuMsakA: saGgye yaguNAH, svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyAH, tebhyaH | pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyanapuMsakAH sAyaguNAH, svasthAne tu ye'pi parasparaM tulyAH, yukti: sarvatrApi tathaivAnusa-12 navyA / / samprati nairayikatiryagmanupyaviSayamarUpabahutvamAha-eesiNaM bhaMte!' ityAdi, sarvastokA adhaHsaptamapRthivInairayikanapuM sakAH, tebhyaH papThapaJcamacaturthatRtIyadvitIyaputhivInaravikanapuMsakA yathottaramasaLayeyaguNAH, dvitIyaputhivInairayikanapuMsakebhyo'ntaradvI-||4|| lApajamanuSyanapuMsakA asoyaguNAH, etadsayayaguNatvaM saMmUrchanajamanuSyApekSaM, teSAM napuMsakatvAdetAvatAM ca tatra saMmUrchanasambhavAn , dIpa anukrama [68] / x // 81 SACCES ~165~ Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ..................- mUlaM [60] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: AS++ prata + sUtrAMka [60] || tebhyo devakurUttarakurvakarmabhUmakamanuSyanapuMsakA harivarSaramyakavarSAkarmabhUmakamanuSyanapuMsakA haimvthrnnyvtaakrmbhuumkmnussynpuNskaa| bharatairAvatakarmabhUmakamanuSyanapuMsakAH pUrvavidehAparavidehakarmabhUmakamanuSyanapuMsakA yathottaraM soyaguNAH, svasthAnacintAyAM tu dvaye'pi parasparaM tulyAH, pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyanapuMsakebhyo 'syAM pratyakSata upalabhyamAnAyAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM nairayikanapuMsakA asaGkhaveyaguNAH, tebhyaH khacarapavendriyatiryagyonikanapuMsakA asahayeyaguNAH, tebhyaH skhalacarapaJcendriyatiryagyonikanapuMsakA jalacarapaJcendriyatiryagyonikanapuMsakA yathottaraM sahayaguNAH, jalacarapaJcendriyanapuMsakebhyazcaturindriyatrIndriyadvIndriyatiryag yonikanapuMsakA vizeSAdhikAH, dvIndriyatiryagyonikanapuMsakebhyastejaskAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA asoyaguNAH, tebhyaH pRthivyambuvAyutiryagyonikanapuMsakA yathottaraM vizeSAdhikAH, vAgvekendriyatiryagyonikanapuMsake yo vanaspatikAyikaikendriyasiyaMgyonikanapuMsakA anantaguNAH, yuktiH sarvatrApi pAguktAnusAreNa svayaM bhAvanIyA / / samprati napuMsakavedakarmaNo bandhasthiti napuMsakavedasya prakAraM cAha NapuMsakavedassa NaM bhaMte! kammassa kevaiyaM kAlaM baMdhaThiI pannattA?, goyamA! jaha0 sAgaroyamassa donni saMtabhAgA paliocamassa asaMkhejatibhAgeNa UNagA uko0 vIsaM sAgarocamakoDAko DIo, dopiNa ya vAsasahassAI abAdhA, abAhaNiyA kammaThitI kmmnnisego| NapuMsakavede NaM bhaMte ! kiMpagAre paNNatte, goyamA! mahANagaradAhasamANe paNNatte samaNAuso!, se taM NapuMsakA // (sU061) 'napuMsakaveyassa NaM bhaMte kammarasa' ityAdi, prAgvadbhAvanIyaM, navaraM mahAnagaradAhasamAnamiti sarvAvasthAsu sarvaprakAraM, madanadAha(:samAna) dIpa + anukrama [68] ~166~ Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ...................- mUlaM [61] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [61] zrIjIvA- ityarthaH // sampratyaSTAvalpabahutvAni vaktavyAni, tadyathA-prathamaM sAmAnyena tiryaklIpuruSanapuMsakapratiyaddham , evameva manuSyapratibaddhaM jIvAbhi018|| dvitIya, devakhIpuruSanArakanapuMsakapratibaddhaM tRtIyaM, sakalasammizraM caturtha, jalacaryAdivibhAgata: paJcamaM, karmabhUmijAdimanuSyakhyAdi- malayagi- vibhAgataH SaSThaM, bhavanavAsyAdideNyAdivibhAgataH saptama, jalacaryAdivijAtIyavyaktivyApakamaSTamaM, tatra prathamamabhidhitsurAharIyAvRttiH etesi NaM bhaMte ! isthINaM purisANaM napuMsakANa ya katarerahito appA vA 4?, goyamA! sbb||82|| sthovA purisA itthIo saMkhi0NapuMsakA annNt| etesi NaM bhaMte ! tirikkhajoNihatthINaM tirikkhajoNiyaparisANaM tirikkhajoNiyaNapuMsakANa ya kayare 2 hiMto appA vA 41, goyamA! sabvasthovA tirikkhajoNiyapurisA tirikkhajoNiitthIo asaMkhe0 tirikvajo0 NapuMsagA aNaMtaguNA / etesiNaM bhaMte ! maNussitthINaM maNussapurisANaM maNussaNapuMsakANa ya kayare rahinto appA vA 41, goyamA! savva0 maNussapurisA maNussitthIo saMkhe0 maNussaNapuMsakA asaMkhejaguNA // etesiNaM bhaMte ! devitthINaM devapurisANaM NeraiyaNapuMsakANa ya kayare 2 hiMto appA vA 4?, goyamA! sabvatthovA rAyaNapuMsakA devapurisA asaM0 devisthIo saMkhenaguNAo / / etesiNaM bhaMte! tirikkhajoNisthINaM tirikkhajoNiyapurisANaM tirikkhajo NapuMsakANaM maNussitthINaM maNussapurisANaM maNussanapuMsakANaM devitthINaM devapurisANaM NeraiyaNapuMsakANa ya katare 2 hiMto appA vA 41, goyamA! savvatthovA maNussapurisA maNussitthIo saMkhe0 maNussaNapuMsakA asaM0rahayaNapuMsakA asaM0tiri 2 pratipattI napuMsake bandhasthitiH prakArazca sU061 vedAnAmalpabahutvaM ROCESS dIpa SOCTOR anukrama sU062 [69] strI-puruSa-napuMsakAnAm alpa-bahutvam ~167~ Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ..............................- mUlaM [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [62] kvajoNiyapurisA asaM tirikkhajoNitthiyAo saMkheja devapurisA asaM0 devisthiyAo saMkhi0 tirikkhajoNiyaNapuMsakA arNataguNA // etesiNaM bhaMte!tirikkhajoNitthINaM jalayarINa thalayarINaM khahayarINaM tirikvajoNiyapurisANaM jalayarANaM thalayarANaM khahayarANaM tirikkhajo0 NapuMsakANaM egidiyatirikvajoNiyaNapuMsakANaM puDhavikAiyaegiMdiyatirikkhajo NapuMsakANaM jAva vaNassatikAiya0 beiMdiyatirikkhajoNiNapuMsakANaM teiMdiya0 cauriMdiya0 paMceMdiyatirikvajoNiyaNapuMsakANaM jalayarANaM thalayarANaM khayarANaM katare 2 hiMtojAva visesAhiyA vA?, goyamA! sabbatthovA gvahayaratirikvajoNiyapurisA khayaratirikkhajoNitthiyAo saMgveja0 thalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyapurisA saMvedhalayarapaMciMdiyatirikkhajoNitthiyAo saMgve0 jalayaratirikvajo purisA saMkhi0 jalayaratirikagvajoNitdhIyAo saMkhejaguru bahayarapaMciMdiyatirikvajo0 NapuMsakA asaMkhe0 ghalayarapaMciMdiyatirikvajoNi napuMsagA saMkhi0 jalayarapaMcaMdiyatirikgyajoNiyanapuMsakA saMkhe0 cariMdiyasiri0 visesAhiyA teiMdiyaNapuMsakA visesAhiyA beiMdiyanapuMsakA visesA0 teukAiyaegidiyatirikkhajoNiyaNapuMsakA asaM0 puDhavi0 NapuMsakA visesAhiyA Au0visesAhiyA vAu0 visesAvaNapphati egindiyaNapuMsakA arNataguNA // etesiNaM bhaMte! maNussitthINaM kammabhUmiyANaM akammabhUmagANaM aMtaradIviyANaM maNussapurisANaM kammabhUmakANaM SAXXX dIpa anukrama [70] 4-30-36 ~168~ Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [62] dIpa anukrama [ 70] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagiroyAvRttiH // 83 // ammabhUmakANaM aMtaradIvakANaM maNussaNapuMsakANaM kammabhUmANaM amma0 aMtaradIvikANa ya kayare 2 hinto appA vA 41, goyamA ! aMtaradIyagA nagusmitthiyAo maNussapurisA[Na] ya ete NaM nitullA savatthovA devakuruuttarakuru akasmabhUmagamanussinthiyAo maNussapurisA ete NaM donnivi tulA saMve0 harivAsarammavAsa akammabhUmakamaNussittriyAu maNussapurisA ya ete[si] NaM donatullA saMkhe hemavata he raNNavata akasmabhUmakamaNussinthiyAo maNusmapurisA [Na] ya doSi tulA saM0 bhararavatakammabhUmagamagussa purisA doSi saMkhe0 bhararavatakammamassitthiyAo doSi saMve0 / putrvavideha avaravideha kamma bhUmagamagussa puritA doSi saMgve0 putrvavideha avaravidehakammabhUmagamaNussitthiyAo doSi saMkhe0 / aMtaradIvagamaNustApuMsakA asaM0 devakuruuttarakurukamma bhUkamaNussaNapuMsakA doSi saMgvejaguNA [e] naheba jAva puNyavidehakammabhUmakamanussApuMsakA doSi saMkhejaguNA // etAsi NaM bhaMte! devitdhINaM bhavaNavAsININaM vANamantarININaM joisiNINaM vaimANiNINaM devapurimANaM bhavaNavAsiNaM jAva vaimANiyANaM sodhammakANaM jAva gevejakANaM aNuttarovavAtiyANaM gairaiyaNapuMsakANaM raNappabhApuDhaviNeraiyaNapuMsagANaM jAba ahemaDhavinera katare 2 hiMto appA vA 41, goyamA ! savatthovA aNuttarovavAtiyadepurisA uvarimavejjadevapurisA saMkhejaguNA taM ceva jAva ANate kappe devapurimA saMkhejaguNA, For Pr&Personal Use Only ~169~ * hai maiM % % %* 2 pratipattI napuMsake vandha sthitiH prakAraca 4. sU0 61 2 vedAnAmapatrahatvaM sU0 32 // 83 // way Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: --- prata - sUtrAMka -- [62] -- ahesattamAe puDhavIe NeraiyaNapuMsakA asaMkhejaguNA, chaTThIe puDhavIe neraiya0 asaMgvez2aguNA ma. hassAre kappe devapurisA asaMkhejaguNA mahAmukke kappe devA asaMgvejaguNA paMcamAe padavIe neraiyaNapuMsakA asaMgvejaguNA laMtae kappe devA asaMgvejaguNA cautthIe puDhavIe nerayA amaMgvez2aguNA baMbhaloe kappe devapurisA asaMkhenaguNA tayAga puDhavIe neraiya0 asaMkhejaguNA mAhiM kappe devayurisA asaMkhejaguNA saNaMkamArakAppe devapurisA asaMkhejaguNA docAe puDhavIe neiyA amaMgve. jaguNA, isANe kappe devapurisA asaMgvejJAguNA IsANe kappe devidhiyAo saMgvejaguNAo, modhamma kapa TevaparimA saMkheja lodhamma kApe devisthiyAo saMgve0 bhavagavAsidevapurimA asaMgvejaguNA bhavaNavAsidevisthivAjo samvenaguNAo ijIro sthaNAtabhApuravIe rahayA asaMkhezA guNA pANamaMtaradevapurimA asaMlaguNA vANabhanaradevisthiyAo maMgvenaguNAzo jonipiNyapurimA saMgvejaguNA jotisiyadevitthiyAo maveza guNA / nAsi gAne ! nirikamajoNitIya zAla parIrNa thalayarINaM yahayarINaM niriyajoNiyapurimANaM jalaparANaM paradA eyarANa nirikanajoNiyaNapuMsakANa pagidiyatirikvajoNiyApunakANa purANikAiyatidipachi jopAsakA AmAzyaragidiya jolApuMsakANaM jAta nagara nikAya niniyani- josakA peiMtipani jopAdhmakANaM leiMdipani jogApuMsakANaM variMdriyanika to napudhakA poThiyalie - dIpa - -502 - anukrama - [70) ---- - -5 -- Ch - Lamicaton.in ~170~ Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % % prata zrIjIvAjIvAbhi malayagi rIyAvRttiH sUtrAMka 0-50- [62] 2 pratipattau napuMsake bandhasthitiH prakArazca sU061 vedAnAmalpabahutvaM sU063 5 %ACADASHOCRACANCCC jo0 NapuMsakANaM jalayarANaM thalayarANaM khahayarANaM maNussitthINaM kammabhUmiyANaM akammabhUmiyANa aMtaradIviyANaM maNussapurisANaM kammabhUmiyANaM akamma0 aMtaradIvayANaM maNussaNapuMsakANaM kagmabhUmikANaM akammabhUmikANaM aMtaradIvakANaM devisthIrNa bhavaNavAsiNINaM vANamaMtarININa jotisiNINaM vemANiNINaM deva risANaM bhavaNavAsiNINaM vANamaMtarANaM jotisiyANaM vemANiyANaM sodhammakANaM jAba gavejakANaM aNusarovadhAtiyANa neraiyaNapuMsakANaM rayaNappabhApurathineraiyanapuMsakANaM jAva ahesattamapuDhaviNeraiyaNapuMsakA ya kayara 2 hinto appA vA 41, goyamA! aMtaradIvaakammabhUmakamaNusmitthIo maNussapurisA ya, ete NaM dovi tullA savvasthovA, devakumauttarakurUakammabhUmagamagussaitthIo purisA ya ete NaM dovi tullA saMgve0evaM harivAsarammagavAsa evaM hemavataherapaNathayabharaharavayakammabhUmagamaNussapurisA doci saMgvebharaheravatakamma0 maNussitthI o dovi saMkhe0 pubvavidaha avaravidehakammabhUmakamaNussapurisAdovi saMkhe0, pubvavideha avaravihe. hakammamaNussitthiyAo dovi saMkhe0 aNuttarovavAtiyadevapurisA asaMkhenaguNA uparimagevejA devapurisA saMkhe0jAba ANate kappe devapurisA saMgva0 adhesattamAe puDhacIe neraiyaNapuMsakA asaMkhe0chaTThIe puDhavIe nerayanapuMsakA asaM0 sahassAre kappe devapurisA asaMkhe0 mahAsuke kappe deva0 asaM0 paMcamAe puDhavIe neraiyanapuMsakA asaM0 laMtae kappe devapu0 asaM0 cautthIe puDhavIe nerai. dIpa 4-5% anukrama [70] // 84 // ~ 171~ Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: [-], ---------------------- mUlaM [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 9-2 - 4 - 2 prata -- sUtrAMka [62] yanapuMsakA asaM0 bAloe kappe devapurisA amaM0 nacAe puDhavIe neraiyaNa asaM0 mAhida kappe devapu0 asaMkhe0 saNaMkumAre kappe devapurisA asaM0 docAe puDhavIe nerahayanapuMsakA asaM0 aMnaradIvagaakammabhUmagamaNussaNapuMsakA asaMgve0 devakulauttarakurukammabhUmagamaNussaNapuMsakA dovi saMkhe0 evaM jAba vidahatti, IsANe kappe devapurisA asaM0 IsANakappe devisthiyAo saMgve sodhamme kappe devapurisA saMgve0 sohamme kappe devitthiyAo saMgveja bhavaNavAsidevapurisA asaMkhe0 bhavaNavAsidevitthiyAo saMkhijaguNAo imIse rayaNappabhAe puDhavIe neraiyaNapuMsakA asaM0 gvayaratirikakhajoNiyapurisA saMgvejaguNA vahayaratirikvajoNisthiyAo saMgve0 thalayaratirikva joNiyapurisA saMmbe0 thalayaratirikvajoNisthiyAo saMgve. jalayaratirikvapurisA saMgve. jalayaratirikApajoNitthiyAu saMgve0, vANamaMtaradevapurisA saMgve vANamaMtaradevisthiyAo saMkhe. jotisiyadevapurisA saMkhe. jotisiyadevitthiyAo saMgve0 gvahayarapaMcediyatirikvajoNiyaNapuMsA saMgve0 thalayaraNapuMsakA saMkhe0 jalayarapApuMsakA saMkhe0 caturiMdiyaNapuMsakA visesAhiyA teiMdiya0 visesA beiMdiya0 bisesA0 teukAiyaegidiyatirikvajoNiyaNapuMsakA asaM puDhavI. visesA AU bisesA vAU. visesAvaNapphatikAiyaegidiyatirikavajo0 NapuMsakA aNaMtaguNA / / (sU0 62) dIpa anukrama [70] jI01015 ~172~ Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ------------------------- uddezaka: -1, ---------------------- mUlaM [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka sa [62] zrIjIvA 'eyAsi NaM bhaMte ! tirikkhajoNiyaitthINaM' ityAdi, sarvastokAstiryakpuruSAH, tebhyastiyastriyaH soyaguNAstriguNatvAn pratipattI jAvAmitAbhyastiryaganapuMsakA anantaguNAH, nigodajIvAnAmanantAnantasyAt / / samprati dvitIyamalpabahutvamAha-'eyAsi NaM bhaMte !' ityAdi zAstrIpunna'malabagi-1 sarvasokA manuSyapuruSAH saGkhyeyakoTIkoTIpramANatvAt , tebhyo manuSyastriyaH sAyeyaguNAH saptaviMzatiguNatvAna , tAbhyo manuSyanapuMsakA sakAnArIyAvRttiH samAna asalyeyaguNAH zreNyasAyeyabhAgagatapradezarAzipramANatvAn // samprati nRtIyamarUpabAhulamAha-'eyAsi NaM bhaMte! devitdhINa'mi nyAni sarvamtokA nairayikanapuMsakA aGgulamAtrakSetrapradezarAjJI svaprathamavargamUlana guNita yAvAna pradezarAzirbhavati tAvatpramANAsu gatipu dhanIkRtasya lokasya ekaprAdezikI zreNiSu yAvanto nabhaHpradezAtAvatyamANalAna, tebhyo devapurupA asahayaguNA asahayayayoja-18 sU0 62 hAnakoTIkoTIpramANAyAM sUcau yAvanto nabhaHpradezAtAbarapramANAsu panIkRtamya lokamya ekaprAdezikIpu zreNipu yAvanta AkAzaprade zAstAvatpramANavAna , tebhyo devatriyaH saJayaguNA dvAtriMzadguNavAna / / mamprati sakalasanmiyaM caturthamalpabahutvamAha-'eyAsi Na'mityAdi, saryamtokA manuSyapurupAlebhyo manuSyastriyaH saGghayeya guNAH, tAbhyo manuSyana[makA amahaveyaguNAH, atra yuktiH prAguktA, tebhyo| nirayikanapuMsakA asahayaguNA asahayoNyAkAzanadezagazipramANatvAna, tebhyasnigyonikapurUSA asAmaveyaguNAH pratarAsoyabhAgavayamabevazreNigatAkAzapadezarAzipramANatvAn , tabhyastiyagyonikapriyaH mayeyaguNAstriguNatvAna , nAbhyo devapurupA: saGkhyeyaguNAH pabhUnatara pralarAsamayabhAgavayasaraya zreNigatAkAzapradezarAzipramANakhAna , tebhyo devayi yaH sahayaguNA dvAtriMzaguNatvAt , tAbhvastipAyayonikanapuMsakA anantaguNA nigodajIvAnAmanantAnantalAn / samprati jalacaryA di vibhAvanaH paramapabahasamAha-'eyAsi NaM bhaMte !" 85 // ityAdi. manokAH khacarapaJcendriyaniyaMgyonikapurUpAH, nebhyaH khacaratiyonikakhiyaH sahayaguNAtriguNalAna , tAbhyaH sthala-11 dIpa anukrama [70] ~173~ Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2. ..........................-- uddezaka: -1, ..............................- mUlaM [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - - prata - sUtrAMka [62] ciratiryagyonikapurapAH saddhyeyaguNAH, tebhyasta striyaH samaveyaguNAtriguNatvAt , tAbhyo jalacaratiryagyonikapuruSAH soyaguNAH, tebhyo jalacaratiryagyonikastriyaH sahayaguNAkhiguNatvAt , tAbhyaH khacarapaJcendriyatiryagyonikanasakA asaMkhyeyaguNAH, tebhyaH svalacarajalacaratiryagyonikanapuMsakA yathAkramaM sahayeyaguNAH, tatazcaturindriyatrIndriyadvIndriyA yathottaraM vizeSAdhikAH, tatastejaHkAbikaikendriyatirthayonikanapuMsakA asoyaguNAH, tataH pRthivyambuvAyukAvikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA yathottaraM vizeSAdhikAH, tato vanaspatikAyikaikendriyatiryagyonikanapuMsakA anantaguNAH // samprati karmabhUmijAdimanuSyakhyAdivibhAgataH SaSThamalpabahutvamAha-eyAsi NaM bhNte|' ityAdi, sarvastokA antaradvIpakamanuSyastriyo'ntaradvIpakramanuSyapuruSAzca, ete ca dye'pi parasparaM tulyA:, tatratyastrIpuMsAnAM yugaladharmopetalAta , tebhyo devakurUttarakurvakarmabhUmakaganuSya striyo manuSyapuruSAzca soyaguNAH, yuktiratra prAgevoktA. svasthAne | tu parasparaM tulyAH , evaM harivarSaramyakapuruSatriyo haimavataharaNyavatamanuSyapuruSastriyazca yathottaraM sahayaguNAH, svasthAne tu parasparaM haitulyAH, tato bharatairAvatakarmabhUmakamanunyA dvaye'pi soyaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tebhyo bharatairAvatakarmabhUmakamanuSya liyo yo'pi soyaguNAH, saptaviMzatiguNatvAt , svasthAne tu parasparaM tulyAH, tAbhyaH pUrvavidehAparavidehakarmabhUmakamanuSyapuruSA ye'pi soyaguNAH, svasthAne parasparaM tulyAH, tebhyaH pUrvavidehAparavidehakarmabhUmakamanuSyastriyo vyo'pi sahayaguNAH, saptaviMzatiguNatvAt , svasthAne tu parasparaM tulyAH, tebhyo'ntaradvIpakamanuSyanapuMsakA asAdhyeya guNAH, zreNyasahayabhAgagatAkAzapradezarAzipa-14 mANatvAt , tebhyo devakurUttarakurvakarmabhUmakamanuSyanapuMsakA dvaye'pi sahayaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tato harivaparamyakahA varSAkarmabhUmakamanuSyanapuMsakA ye'pi soyaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tebhyo haimvthrnnyvtaakrmbhuumkmnussynpuNskaa| dIpa anukrama [70) ~ 174~ Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [62] dIpa anukrama [70] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [2], uddezaka: [-], mUlaM [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH // 86 // zrI jIvA-* dvaye'pi saGkhyaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tebhyo bharatairAvatakarmabhUmakamanudhyanapuMsakA dvaye'pi soyaguNAH svasthAne tu jIvAbhiH parasparaM tulyAH, tebhyo'pi pUrvavidehAparavidehakarmmabhUmakamanuSya napuMsakA dvaye'pi sapeyaguNAH svasthAne tu parasparaM tusyAH // samprati malayagi! bhavanavAsyAdidevyAdivibhAgataH saptamamaspabahutvamAha eyAsi NaM bhaMte! devitthINaM bhavaNavAsiNINa mityAdi, sarvastokA anurIyAvRttiH / * ttaropapAtikA devapuruSAH, tata uparitanamaitreyakamadhyamatraiveyakAdha stanayaiveyakAcyutAraNa prANatAnata kalpadevapuruSA yathottaraM yeyaguNAH, tato'yaH saptamapaThathivInairayikanapuMsakasahasrAra mahAzuka kalpa devapurupapazcamapRthivonaira vikanapuMsakalAntaka kalpadevapuruSacaturtha pRthivInairayikanapuMsaka hA loka kalpadevapurupatRtIya pRthivInairabika napuMsaka mAhendra sanatkumAra kalpadevapurupadvitIyapRthivI nairavikanapuMsakA yathottarabhasoyaguNAH, tata IzAnakalpadevapuruSA aguNAH tebhya IzAnakalpadevastriyaH saGkhyeyaguNAH, dvAtriMzadguNatvAt, tataH saudharmakalpadevapuruSAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi saudharmmakalpadevakhiyaH soyaguNAH, dvAtriMzadguNavAn, tebhyo bhavanavAsidevapuruSA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo bhavanavAsidevyaH saGkhyaguNAH, dvAtriMzadguNatvAt, tAbhyo ratnaprabhAyAM pRthivyAM tairayikanapuMsakA asaGkhyaguNAH, tebhyo vAnamantaradevapuruSA asalyaguNAH, tebhyo vAnamantaradevyaH saGkhyaguNAH tAbhyo jyotiSkAH saveyaguNAH, tebhyo jyotiSkadevakhiya: saMkhyeyaguNAH, dvAtriMzadguNatvAt // samprati vijAtIyavyakti vyApaka maSTa mamapabahutvamAha - 'evAsi NaM bhaMte!' ityAdi, sarvastokA antaradvIpakA manuSyatriyo manuSyapuruSAzca, svasthAne tu dvaye'pi tulyAH, yugaladharmopetatvAt evaM devakurUttarakurvakarmabhUmakaharivarSa ramyaka varSA karmabhUmaka haimavata hairaNyavatAkarmabhUmaka manuSya strIpuruSA yathottaraM saGkhyaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tebhyo'pibharatairAvatakarmabhUmakamanuSyapuruSA dvaye'pi soyaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, tebhyo bharatairAyatakarmmabhUmaka manuSyatriyo dvayyo'pi Far P&Personally ~ 175 ~ 32 pratipattau strIpunnapuM sakAnA malpabahutvaM gatiSu * sU0 62 // 86 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : 2], .........-------------------- uddezaka: -1, --------------------- mUlaM [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.......AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH prata sUtrAMka [62] soyaguNAH, khasthAne tu parasparaM tulyAH, tAbhyaH pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyapuruSA daye'pi sadheyaguNAH, svasthAne tu pa-14 rasparaM tulyAH, tebhyo pUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyastriyo dvayyo'pi sahmaveyaguNAH, sataviMzatiguNatvAn , svasthAne tu parasparaM tulyAH, hAtAbhyo'nuttaropapAtikoparitanadeyakamadhyamaveyakAdhastanauveyakAcyutAraNaprANatAnatakalpadevapuruSA yathottaraM sapeya guNAH, tato'dha: saptamaSaSThapRthivInairavika(na0) sahasrArakalpadevapuruSamahAzukrakalpadevapuruSapaJcamAthivInairayika(na0) lAntakakalpadevapuruSacaturthapRthavI-14 nairathikanapuMsakamAlokakalpadevapurupatRtIyapRthivInarathikanapuMsakamAhendrakalpasanakumArakalpadevapuruSadvitIyathivI narayikanapuMsakAntaradviIpakamanuSyanapuMsakA yathottaramasahayaguNAH, tato devakurUttarakurvakarmabhUmakaha rivaparasyakavarSAkarmabhUmakahamavattaharaNyavatAkarmabhUmaka bharatairAvatakarmabhUmakapUrva videhAparavidehakarmabhUmakamanuSyanapuMsakA yathottara sahayeyaguNAH, svasvasthAneSu tu dvaye parasparaM tulyAH , tata IzAnakalpadevapuruSA asoyaguNAH, tata IzAnakalpadevastriyaH saudharmakalpadevapuruSAH saudharmakalpadevasthiyo yathottara sahayeyaguNAH, tato bhavanavAsidevapuruSA asalayeyaguNAH, tebhyo bhavanavAsideva striyaH soyaguNAH, tebhyo'syAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM nairayikana|puMsakA asAyaguNAH, tataH khacaratiryagyonikapuruSAH khacaratiyagyonikaviyaH sthalacaratiyagyonikapuruSAH sthala paratigyonika-| triyo jalacaratiryagyonikapuruSA jalacaratiryagyonikastriyo bAnamantarA devapuruSA vAnamantaradeva khiyo jyotiSkadevapurUpA jyotiSkadevastriyo yathottaraM sahayaguNAH, tataH khacarapaJcendriyatiryagyonikanapuMsakA asaiyeyaguNAH, tataH khalaparajalacarapaJcendriyatibanyonikanapuMsakAH kameNa sahayevaguNAH, tatazcaturindriyatrIndriyadvIndriyatiryagyonikanapuMsakA yathottaraM vizeSAdhikAH, tatasteja:kAbiphaikendriyatiryagyonikanapuMsakA asare yaguNAH, tataH pRthivyavadhAyukAyikattigyonikanapuMsakA yathottaraM vizeSAdhikAH, tato banaspati dIpa anukrama [70] ~ 176~ Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : RI. ............................. uddezaka: [-], ---- ---------------- malaM [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.......AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH 2 pratipattI vedAnA prata sUtrAMka sthityAdiH sU063 alpabahutva sU0 94 [62] zrIjIvA-kAyikaikendriyatiSagyonikanapuMsakA anantaguNAH, nigodajIvAnAmanantasyAt / / samprati strIpuruSanapuMsakAnAM bhavasthitimAna kAyasthi- jIvAbhi0 datimAnaM ca krameNAbhidhAtukAma Ahamalayagi itthINaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! egeNaM AeseNaM jahA pubdhi bhaNiyaM, evaM rIyAvRttiH purisassavi napuMsakassavi, saMciTThaNA punaravi tiNhapi jahApuci bhaNiyA, aMtaraMpi tipahapi jahA puci bhaNiyaM tahA neyavvaM / / (sU063) 'itthINa bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ?, ityAdi, etatsarva prAguktavadbhAvanIyam , apunaruktatA ca prAk rUyAdInAM pRthak khakhAdhikAre sthityAdi pratipAditamidAnIM tu samudAyeneti / / samprati strI purupanapuMsakAnAmalpabahulamAha-(eyAsi paM bhaMte! itthINaM purisANaM napuMsakANa va kayare kayarahito apA vA 4?, sambadhovA purisA itthIo saMkhejaguNA napuMsakA arNataguNA) 'eyAsi NaM bhaMte! itthINamityAdi, sarvastokAH puruSA: ruyAdibhyo hInasayAkatvAt , tebhyaH liyaH sabaveyaguNAH, tAbhyo napuMsakA anantaguNA:, ekendriyANAmanantAnannasaGkhyopetatvAt / iha purupebhyaH khiyaH soyaguNA ityuktaM, tatra kA: striya: khajAtipuruSApekSayA katiguNA iti prabhAvakAzamAzaya tannirUpaNArthamAha tirikvajoNitthiyAo tirikkhajoNiyapurimahito tigaNAu tirUvAdhiyAo maNussisthiyAo maNussapurisehito sattAvIsatiguNAo sattAvIsayarUvAhiyAo devitthiyAo devapurisehiMlo battIsaiguNAo yattIsaharUvAhiyAo settaM tividhA saMsArasamAvaNagA jIvA paNNattA KASS dIpa anukrama [70] - // 87 // - ~ 177~ Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [2], ---- --------------------------- uddezaka: [-1, ---------------------- mUlaM [64] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [64] ||tivihesu hoi bheyo ThiI ya saMciTThaNaMtara'ppabahuM / vedANa ya baMdhaThiI beo naha kiMpagAro u // 1 // se taM tivihA saMsArasamAvannagA jIvA paNNattA // (sU064) 'tirikkhajoNisthIo tirikkhajoNiyapurisehito' ityAdi, tiryagyonikatriyastiryagyonikapurupebhyakhiguNAtrirUpAdhikA: manuSyakhiyo manuSyapuruSebhyaH saptaviMzatiguNAH saptaviMzatirUpAdhikAH, devapurupebhyo devariyo dvAtriMzadguNA dvAtriMzadrapAdhikAH, uktaM ca* yuddhAcArapi-tiguNA tirUvaahiyA tiriyANaM isthiyA muNeyavA / sattAvIsaguNA puNa maNuyANaM tadahiyA ceva // 1 // vattI-|| saguNA battIsarUvAhiyA ra hoti devANaM / devIbho paNattA jirohiM jiyarAgaDosehiM // 2 // " pratipayupasaMhAramAha-se tibihA saMsArasamAvannagA jIvA paNNattA' iti // sampratyadhikRtapratipattyarthAdhikArasamahagAthAmAha-'tivihesu hoi bheo da ityAdi, trividheSu vedeSu vaktavyeSu bhavati prathamo'dhikAro bhedaH tataH sthitiH tadanantaraM 'saMciTaNa ti sAtatyenAvasthAnaM tadanantarama ntaraM tato'lpabahutvaM tato vedAnAM bandhasthitiH tadanantaraM kiMdhakAro beda iti / / gAthA dIpa anukrama [72-73] COCALSCRX iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAjIvAbhigamaTIkAyAM dvitIyA pratipattiH samAmA // 2 // iti vedatraividhvanirUpikA dvitIyA pratipattiH / / - +-- atra dvitiyA (trividhA) pratipatti: parisamAptA ~178~ Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], --------------------- mUlaM [65-68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.......AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH 4. prata sUtrAMka [6-68 CoadK pratipattI caturdhA jIvAH saptadhA nArakAH pRthvInAM nAmagotra bAhalyaM ca dIpa anukrama [74-80 zrIjIvAin tadevamuktA dvitIyA pratipattiH, samprati tRtIyapratipattyayasaraH, tatredamAdisUtramjIvAbhi tattha je te evamAsu ca ubidhA saMsArasamAvaNNagA jIvA papaNattA te evamAsu, taMjahA-nemalayagi rajhyA tirikvajoNiyA maNussA devA // (1065)|se kiM taM neraiyA ?.2 sattavidhA paNNattA, rIyAvRttiH taMjahA-paDhamApuDhavineraiyA docApuDhavineraDyA tayApuDhavinera0 cautyApuDhavInera0 paMcamApu0 ne1188|| rai0 chahApu0 nera0 sattamApu0 naraiyA / / (suu066)| paDhamA NaM bhaMte! puDhavI kinAmA kiMgottA papaNattA?, goyamA! NAmeNaM dhammA gotteNaM rayaNappabhA / docA NaM bhaMte / puDhacI kinAmA kiMgottA papaNatA?, goyamA! NAmeNaM vaMsA gotteNaM sakarappabhA, evaM eteNaM abhilAveNaM savvAsiM pucchA, NAmANi imANi se lAtabvA(Ni), (selA taIyA) aMjaNA ca utthI riTThA paMcamI maghA chaTTI mAghavatI sattamA, (jAba) tamatamAgottaNaM pssnnttaa| (mU067) imANa bhata! rayaNappabhApuDhavI kevatiyA vAhalleNaM paNNattA?, gothamA! imANaM rayaNappabhApuDhavI asiuttaraM joyaNasayasahassaM bAhalleNaM paNNattA, evaM eteNaM abhilAvaNaM imA gAhA aNugaMtavvA-AsItaM vattIsaM aTThAvIsaM taheva vIsaM c| aTThArasa solasarga aTTattarameva hihimiyA / / 1 // (sU068) 'tattha je te evamAsa caubvihA' ityAdi, tatra' teSu dazasu pratipattimatsu madhye yete AcAryA evamAkhyAtabantazcaturvidhAH || saMsArasamApannA jIvAH prajJaptAste evamANyAtabantastadyathA-nairavikAstiryagyonikA manuSyA devAH / / 'se ki tamityAdi, atha ke se | atha tRtiyA (caturvidhA) pratipatti: Arabhyate tRtIya pratipattau "nairayika sya prathama-uddezaka: Arabdha: saMsArijIvAnAm caturvidhatvaM, sapta-narakapRthvi sambandhI vividha-viSayAdhikAraH ~ 179~ Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], -------------------- mUlaM [65-68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [65-68] dIpa anukrama [74-80 narayikA:?, sUrirAha-nairagrikA: saptavidhAH prajJayAH, yathA-prathamAyAM pRthivyAM nairapikAH prathamAdhivInarayikA ityarthaH, evaM sarvatra bhAvanIyam / samprati pratipRthivi nAmagonaM vaktavyaM, tatra nAmagotrayorayaM vizeSa:- anAyikAlasiddhamanvartharahitaM nAma sAnvartha tu, nAma gotramiti, natra nAmagotrapratipAdanArthamAha-'imA Na (paDhamA NaM) bhaMte!' ityAdi, iyaM bhadanta ! ramaprabhApUthivI kinAmA 5kimanAdikAlaprasiddhAnyadharahitanAmA? kiMgotrA?' kimanvarthayuktanAmA ?, bhagavAnAha-mautama! nAnA dhammeti prazatA gotreNa raba-| prabhA, tathA cAmyarthamupadahI yanti pUrvasUrayaH-ravAnAM prabhA-bAhulya yanna lA ra dAprabhA ranabahuleti bhAvaH, evaM zepasUtrANyapi pratipavivi prazanirvacanarUpANi bhAvanIyAni, navaraM zarkarAprabhAdInAmiyamanvarthabhAvanA-sarANAM prabhA-bAhulyaM yatra sA zarkarAprabhA, evaM vAlukA prabhA pakkaprabhA ityapi AvanIyaM, tathA dhUmasyeva prabhA yasyAH sA dhUnaprabhA, tathA tamasaH prabhA-bAhulya yatra sA nama:prabhA, pavamasta masya-prakRSTavanasaH prabhA-bAhulyaM yatra sA tamaratamatrabhA, atra kepucirapustakepu saGgrahagigAthe-dhammA vaMsA selA aMjaNa rihA maghA va mAyaktI / sattAI puDavINaM ee nAmA u nAyabA // 1 // rayaNA sakara pAya paMkA dhUnA kamA [ya] tamatamA ya / sattaNhaM puTavINaM eka gotA mugeyavyA / / 2 // " adhunA pravidhivi bAhulyamabhidhitsurAha-'imANaM bhaMte !' ityAdi, iyaM bhavanta ! ratnaprabhA pRthivI kiyaTyAhulyena prAmA', aba gotreNa prazno nAno gotraM pradhAnataraM pradhAnena ca prAgupapannamiti nyAyapradarzanArthaH, raktazca | -na hInA bAk sadA satA"miti, agavAnAha-azItyuttaram' azIsiyojanasahanAbhyadhikaM yojanazatasahasraM bAhulyena prajJatA / tAevaM sarvANyapi sUtrANi bhAvanIyAni, ara saGgraNigAthA-bAsIyaM battIsaM aTThAvIsaM ca hoi bIsaM ca / avArasa solasarga aTo-11 pAttarameva hidimiyA // 1 // " Myster ~180~ Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], -------------------- mUlaM [69] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [69] dIpa anukrama zrIjIvA- imANa bhaMte ! rayaNappabhApuDhavI katividhA paNNattA?, goyamA! tivihA paNNattA, taMjahA-varakaMDe pratipattaH jIvAbhi paMkabahule kaMDe AvaSahale kaMDe / imIse NaM bhaMte ! raya puDha0 kharakaMDe katividhe pANase?, goyamA! pRthvIkA malayagi solasavidhe paNNate, taMjahA-rayaNakaMDe 1 bahare 2 velie lohitakkhe 4 masAragalle 5 haMsagambhe 6 |NDAni rIyAvRttiH pulae 7soyaMdhie 8 jotirase 9 aMjaNe 10 aMjaNapulae 11 rayate 12 jAtarUve 13 aMke 14 phalihe 15 rihe 16 kaMDe // imIme NaM bhaMte! rayaNappabhApuDhavIe rayaNakaMDe katividhe paNNate?, goyamA! egAgAre paNNate, evaM jAva riddhe / imIse bhaMte ! rayaNappabhApuDhavIe paMkabahule kaMDe katividhe papaNate?, goyamA! ekAgAre paNNatte / evaM Avabahale kaMDe katividhe paNNatte?, goyamA! ekAgAre papaNatte / sakarapabhAga NaM bhaMte! puTavI katividhA pagattA?, goyamA! ekAgArA papaNattA, evaM jAva ahesattamA / / (ma069) 'imA NaM bhaMte' ityAdi iyaM bhadanta ! ratnaprabhA puthivI 'katividhA' katigakArA kativibhAgA prajJAtA?, bhagavAnnAha-gautama ! 'trividhA trivibhAgA prajAtA, tayathA-kharakANDa'mityAdi, kANDaM nAma viziSTo bhUbhAgaH, kharaM-kaThinaM, paGkabahulaM tato'bahulaM cAnva-IC sArthataH pratipattavyaM, kramazcaitepAmevameva, tadyathA-prathama kharakANDaM tadanantaraM paGkabahulaM tato'bahulamiti // 'imIse NaM bhaMte' ityaadi| asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM kharakANDaM katividha prajJaptaM ?, bhagayAnAha--gautama! 'poDazavidha' SoDazavibhAgaM prajJAnaM, tAthA // 89 // 1-'rayaNe' iti, padaikadeze padasagudAyopacArAd ranakANDaM taba prathama, dvitIyaM vacakANDaM, tRtIyaM bairyakANDaM, caturtha lohitakANDa, 16-0 [81] Eramin A RTHDRyari ~ 181~ Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --- ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], ------------------- mUlaM [69] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [69] dIpa anukrama paJcamaM masAragatakANDa, pAThaM haMsagarbhakATu, saptamaM pulaka kANDam , aSTamaM saugandhikakANDa, navama jyotIrasaphAI, dazamamajanakA-14 NDam , ekAdazamaJjanapulakakANDa, dvAdazaM rajatakANiM, bayodazaM jAtarUpakANDaM, caturdazamalakANDa, paJcadazaM sphaTikakANDaM poDazaM| riSTaramakANDa, tatra rabAni-katanAdIni tatvadhAna kANDa ra makANDa, basaravapradhAnaM kANDa batrakANDam . evaM zepANyapi, ekaikaM ca | kANDa yojanasahasrabAhalyam / / imIse NaM bhaMte ityAdi, asthAM bhadanta ! ranamabhAyAM prathivyAM ranakANDa 'katividha katiprakAra | kativibhAgamiti bhAvaH prajJataM ?. bhagavAnAha-ekAkAraM prajJA / evaM zeSakANDaviSayANyapi praznanirvacanasUtrANi krameNa bhAvanIyAni / evaM pakSahulAyabalaviSabANyapi / 'docA bhaMte ityAdi. dvitIyAdipRthivIvipayANi sUtrANi pAThasiddhAni // santrati pratithivi bharakAvAsasamyApratipAdanArthamAha dhamIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe putavIe kevaiyA nirayAvAsasayasahassA paNatA?, goyamA! tIsaM NirayAvAsasayasahassA paNNatA. evaM gateNaM abhilAveNaM labdhAsiM puNchA, imA gAhA aNugaM. tavyA-tIsA ya paNNavIsA paNNarasa dasaMba tiSiNa ya hvNti| paMcUNasayasahassaM paMceca aNuttarA NaragA // 1 // jAva ahesattamAe paMca aNuttarA mahatimahAlayA mahANaragA paNNattA, saMjahAkAle mahAkAle rorue mahArohae apatihANe // (ma070) / asthi NaM maMte ! ibhIse rayaNappamAe putavIe ahe ghaNodadhIti vA ghaNavAtati jA taNuvAteti dhA orAsaMtareti vA?, haMtA asthi, evaM jAva ahe sttmaae|| (sU071) [81] ~ 182~ Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], -------------------- mUlaM [70-71] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [70-71] gAthA zrIjIvA- 'imIse NaM bhaMte' ityAdi, sugama, navaraniyamatra saGgrahaNigAthA-'sIsA ya paNNavIsA paNarasa dasa ceva sayasahassAI pratipattI jIvAbhitiNNegaM paMcUrNa paMceca aNuttarA nirayA // 1 // " adhaHsaptamyAM ca pRthivyAM kAlAdayo mahAnaraphA apratiSThAnAbhidhasya narakasya pU- nirayAvA. malayagi- dikrameNa, uktaJca-"pujveNa hoi kAlo avareNaM appaiTa mahakAlo / rorU dAhiNapAse uttarapAse mahArorU // 1 // " ratnaprabhAdipu sasaMkhyA rIyAvRttiH ca tama:prabhAparyantAsu pasu pRthivIpu pratyeka narakAvAsA dvividhAH, tadyathA-AvalikApraviSTAH prakIrNakarUpAca, tatra ratraprabhAyAM pu pAsU070 thivyAM trayodaza prastaTAH, prastaTA nAma pezmabhUmikAkalpAH, tatra prathamaprastaTe pUrvAdiSu cataspu dikSu pratyekame konapaJcAzan narakA- adhopnii|60 vAsAH, catasRpu vidikSu pratyekamaSTacatvAriMzata, madhye ca sImantakAkhyo narakendrakaH, sarvasaGkhyayA prathamaprastaTe narakAvAsAnAmAvali- dadhyAdiH kApraviSTAnAmekonanavAdhikAni trINi zatAni 389, zepeSu ca bAdazasu prastaTepu pratyekaM yathottaraM dikSu vivikSu caikaikanarakAvAsahAnibhAvAd aSTakASTakahInA narakAvAsA draSTavyAH, tata: sarvasajhapayA ratnaprabhAyAM pRthivyAmAvalikApnaviSThA narakAvAsAzcatuzcalAriMzaccha-18 tAni jayaviMzadadhikAni 4433, zepAsnekonatrizalakSANi pazcanavatisahasrANi pazca zatAni sapraSaSadhikAni 2555567 prakI-1 kAH, tathA coktam-sattahI paMcasayA paNanAisahassa lakvaguNatIsaM / rayaNAe seDhigayA coyAlasayA u tittIsaM // 1 // " jabhayamIlane trizallakSA narakAvAsAnAM bhavanti 3070878 / zarkarAprabhAyAmekAdaza prastaTAH, "narakapaTa lAnyadho'dho dvandvahInAnI"ti vacanAt , tatra prathame prataTe catamapu dikSu patriMzad AvalikApraviSTA narakAvAsAH, vidikSu paJcatriMzan, madhye caiko narakendrakaH, sarvasahapayA dve zate paJcAzItyazike 285, zeSeSu tu dazAsu prastaTeSu pratyeka krameNAdho'dho'STakASThakahAniH, pratidikUpratividikSu(ca) 3 // 9 // ekaikanarakAvAsahAneH, tatastatra sarvasaGkhyayA''valikApraviSThA narakAvAsAH pavizatizatAni pazcanavatyadhikAni 2695, zeSAzcaturviza 24 9 dIpa anukrama [82-85]] ~ 183~ Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---- ---------- uddezaka: [(nairayika)-1], ----- ---------- mUlaM [70-71] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.......AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH -- -- *- prata sUtrAMka [70-71]] gAthA tilakSAH saptanavatiH sahasrANi zrINi zatAni pazcottarANi 2497305 puSpAvakIrNakAH, uktabha-sattANa ui sahamsA cauvIsaM lakkha tisaya paMca'hiyA / yIyAe seDhigayA chabbIsasayA u paNana uyA // 1 // " ubhayamIlane paJcaviMzatirlakSA narakAvAsAnAm | 2500000 / vAlukAmabhAyAM nava prastaTAH, prathame ca prastaTe ekaikasyAM dizi Avadi kApraviSTA narakAbAsAH paJcaviMzatiH vidizi| caturvizatiH madhye caiko narakendraka iti sarvasajhayA saptanavataM zataM 197, zepeSu cASTasu prastaTeSu pratyeka krameNAdho'dho'STakahAniH, tatra ca kAraNaM prAgevoktaM, tataH sarvasaGkhyayA tatrAvalikApraviSTA narakAbAsAzcaturdaza zatAni paJcAzItyadhikAni 1485, zeSAstu puSpAva-IN kIrNakAzcaturdaza lakSA aSTanavatiH sahasrANi pazca zatAni paJcadazAdhikAni 1598515, uktazca-"paMcasayA pannAsa aDanavaisahassa lakkha codasa ya / taiyAe seDhigayA paNasIyA coisasayA u // 1 // " ubhaya mIlane paJcadaza lakSA narakAbAsAnAm 1500000 paGkaprabhAyAM sapta prastaTAH, prathame ca prastaTe pratyeka vizi SoDaza SoDaza AvalikApraviSTA narakAbAsAH vidizi paJcadaza paJcadaza madhye caiko narakendrakA sarvasASayA paJcaviMzatizataM 125, zepeSu SaTsu prastaTeSu pUrvavat pratyeka krameNAdho'dho'STakASTakahAniH, tataH sarvasaGkhyayA tatrAvalikApraviSTA narakAvAsAH sapta zatAni saptottarANi 707, zeSAstu puSpAvakIrNakA naca lakSA navanavatiH sahasrANi dve | zate vinavatyadhike 999293, uktazca-teNauyA doNi savA navana uisahassa nava ya lakkhA ya / paMkAe seDhigayA satta sayA hu~ti sattahiyA // 1 // " ubhayamIlane narakAbAsAnAM daza lakSAH 1200000 / dhUmaprabhAyAM paJca prastaTAH, prathame ca prastaTe ekaikasyAM | dizi nava nava AvalikApraviSTA narakAvAsAH, vidizi aSTau aSTau madhye caiko narakendraka iti sarvasaGkhyayA ekonasaptatiH 69 zeSeSu caturpu prastaTeSu pUrvavatpratyeka krameNAdho'dho'STa kASTakahAniH, tataH sarvasaGkhyA tatrAvali kApraviSTA narakAbAsA dve zate paJcaSA PM dIpa anukrama [82-85]] jI01016 kA ~ 184~ Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------------------------ uddezaka: [(nairayika)-1], --------------------- mUlaM [70-71] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [70-71] pratipattI uddezaH 1 kANDAya ntaraM sU072 M gAthA zrIjIvAdhika 265, zeSAH puSpAvakIrNakA dve lakSe navanavatiH sahasrANi sapta zatAni paJcatrizadadhikAni 299735, uktaJca-"sattasayA jIvAbhi paNatIsA navanavai [ya] sahassa do ya lakkhA ya / dhUmAe seDhigayA paNasaTTA do sayA hoti / / 1 // " sarvasaGkhyayA tisro lakSAH malayagi- |300000 narakAvAsAnAm / tamaHprabhAyAM trayaH prastaTAH, tatra prathame prastaTe pratyekaM dizi catvArazcatvAra AvalikApraviSTA nara- rIyAvRttiH kAvAsA vidizi trayaskhayo madhye caiko narakendraka iti sarbasAyA ekonaviMzat 29, zeSayostu prastaTayoH pratyeka krameNAdho'dhoDa kASTakahAniH, tataH sarvasAjhyayA''valikApraviSTA narakAvAsAstriSaSTiH 63, zeSAstu navanavatiH sahasrANi nava zatAni dvaatriNshddhi|| 91 // kAni puSpAvakIrNakAH 99932, ukta ca-"navanauI va sahassA nava ceva sayA habaMti battIsA | puDhabIe chaTThIe paiNpAgANesa hai saMkhebo // 1 // " ubhayamIlane paJconaM narakAvAsAnAM lakSam 99995 / / samprati pratipRthivi ghanodadhyAdyastitvapratipAdanArthamAha |-asthi NaM bhaMte !' ityAdi, asti bhadanta ! asyAH pratyakSata upalabhyamAnAyA ratnaprabhAyAH pRthivyA adho dhanaH-styAnIbhUtodaka udadhirghanodadhiriti vA pana:-piNDIbhUto bAta: ghanavAta iti vA tanuvAta iti vA avakAzAntaramiti vA ?, avakAzAntaraM nAma zuddhamAkAzaM, bhagavAnAha-hanta ! asti, evaM pratipRthivi tAvadvAcyaM yAvaddhaHsamasyAH / / imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe kharakaMDe kevatiyaM thAhaleNaM paNNase?, goyamA! solasa joyaNasahassAI bAhalleNaM pannatte // imIse bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe rayaNakaMDe kevatiyaM yAhalleNaM pannatte?, goyamA! eka joSaNasahassaM bAhalleNaM paNatte, evaM jAva riTTe / imIse NaM bhaMte! raya0 pu0 paMkabahule kaMDe kevatiyaM yAhalleNaM pannatte?, goyamA! caturasItijoyapAsahassAI bAhalleNaM pa dIpa anukrama [82-85]] 5 %2 *% ~185~ Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --- ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], ------------------- mUlaM [72] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [72] dIpa anukrama paNatte / imIse gaM bhaMte! yA puruAvaSahale kaMDe kevatiyaM yAhalleNaM pannatte?. goyamA! asItijoyaNasahassAI vAhalleNaM pannatte / ibhIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe pu0 ghaNodahI kevatiyaM bAhaleNaM pannatte?, goyamA! vIsaMjoyaNasahassAI vAhalleNaM pnnnnte| imIse NaM bhaMte! raya0 pu0 ghaNavAe kevatiyaM cAhAlleNaM pannate?, goyamA! asaMgvejAI joyaNasahassAI bAhalleNaM paNNate, evaM taNuvAtevi ovAsaMtare'vi / sakkarappa0 bhaMte ! pu0 ghaNodahI kevatiyaM vAhalleNaM paNNatte?, goyamA! bIsaM joyaNasahassAI bAhalleNaM paNNatte / sakarappa0 pu0 ghaNavAte kevaie bAhalleNaM paNNate?, goyamA! asaMkhe0joyaNasahassAI bAhalleNaM paNNatte, evaM taNuvAtevi, ovAsaMtarevi jahA sakarappa0 pu0 evaM jAva adhasattamA / / (sU072) 'imIse NaM bhaMte !' ityAdi, asyA bhadanta ! ravaprabhAyAH pRthivyAH sambandhi yatprathamaM kharaM-kharAbhidhAnaM kANDa tat kiyadvAhaOMAlyena prAptam !, bhagavAnAha-gautama! SoDaza yojanasahasrANi / / 'imIse Na'mityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ratnaM-16 ratnAbhidhAnaM kANDaM tat kiyadvAhalyena prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! eka yojanasahasraM / evaM zeSANyapi kANDAni vaktavyAni yAvad riSThaM-riSThAbhidhAnaM kANDam / evaM padabahulAbahulakANDasUtre api vyAkhyeye, pakkabahulaM kANDaM caturazItiyojanasahasrANi bAhalyena, abbahulaM kANDamazItiyojanasahasrANi, sarvasaSayA rasaprabhAyA bAhalyamazItisahasrAdhikaM lakSaM, tasyA adho ghanodadhiH viMzatiyoMjanasahasrANi bAhalyena, tasyApyadho dhanavAto'saddhayeyAni yojanasahasrANi vAhatyena, tasyApyadho'sAdheyAni yojanasahasrANi [86] ~186~ Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -- ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], -------------------- mUlaM [72] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka pratipattI uddezaH1 ratnaprabhA kANDAdidravyasva. [72] dIpa anukrama zrIjIvA- tanupAto pAilyena, takhAtyadho'sayAni yojanasahasrANi bAhatyenAvakAzAntaram / evaM zeSANAmapi pRthivInAM ghanodaNyAdayaH pratyeka jIvAbhiHtAvadvaktavyA yAvaddhaHsaptamyAH // malayagi imIseNaM bhaMte! rayaNappa. pu. asIuttarajoyaNa(saya)sahassavAhallAe gvesaccheeNaM chijamANIe rIyAvRttiH asthi davAI vaNNato kAlanIlalohitahAlihasukillAI gaMdhato surabhigaMdhAI dunbhigaMdhAI rasato // 92 // tirAkaDayakasAyaaMbilamaharAI phAsato kavaDama uyagaruyalAsIta usiNaNidalakkhAI saMThANato parimaMDalabadRtasacauraMsaAyayasaMThANapariNayAI annamannabaddhAI / aNNamapaNapuTThAI aNNamapaNaogADhAI aNNamaNNasiNe hapaDibaddhAiM aNNamaNNaghaDatAe ciTThati ?, haMtA asthi / imIseNaM bhaMte ! rayaNappa bhAe pu0 kharakaMDassa solasajoyaNasahassavAhallassa khettaccheeNaM chijjamANassa asthi davyAI vaNNao kAla jAva pariNayAI, haMtA asthi / imIse NaM rayaNappa0 pu0 rayaNanAmagarasa kaMDassa joyaNasahassavAhallassa khettaccheeNaM chijAtaM ceva jAca haMtA asthi, evaM jAba rihassa, imIse NaM bhaMte ! rayaNappa.pu. paMkabahulassa kaMDassa caurAsItijoyaNasahassabAhallassa vese taM ceva, evaM Avabahulassavi asItijoyaNasahassavAhallassa / imIse NaM bhaMte ! rayaNappa0 pu0 ghaNodadhissa bIsaM joyaNasahassabAhallassa khettacchedeNa taheva / evaM ghaNavAtassa aMsakhejajoyaNasahassabAhallassa taheva, ovAsaMtarassavi taM ceva // sakkarappabhAe NaM bhaMte! pu0 yattIsutsarajoyaNasatasa [86] // 92 // ~ 187~ Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [87] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(nairayika)-1], mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14] upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH Jan Education hassabAhallassa khettacche eNa chijamANIe asthi davAI vaNNato jAva ghaDattAe citi?, haMtA asthi, evaM ghaNodahissa vIsajoyaNasahassavAdallassa ghaNavAtassa asaMkhejajoyaNasahassavAhalassa evaM jAva ovAsaMtarassa, jahA sakkarappabhAe evaM jAba ahesattamAe || (sU073 ) 'imIse NaM bhaMte' ityAdi, asyAM bhadanta ! raprabhAyAM pRthivyAmazItyuttarayojanazatasahasravAhasyAyAM kSetracchedena-buddhyA pratarakANDavibhAgena chidyamAnAyAm, astIti nipAto'tra bahulavacanArthaMgarbhaH santi dravyANi varNata: kAlAni nIlAni lohitAni hAridrANi zuddhAni, ganvataH surabhigandhIni durabhigandhIni ca rasatatiktarasAni kaTukAni kaSAyANi amlAni madhurANi sparzata: kazAni mRdUni gurukANi laghUni zItAni uSNAni snigdhAni rukSANi saMsthAnataH parimaNDalAni vRttAni vyasrANi caturasrANi AyatAni kathambhUtAnyetAni sarvANyapi ? ityata Aha- 'annamannapuhAI' ityAdi, anyo'nyaM - parasparaM syuSTAni - sparzamAtropetAni, tathA'nyo'nyaM - parasparamavagADhAni yatrakaM dravyamavagADhaM tatrAnyapi dezataH kacitsarvato'vagADhamityarthaH tathA'nyo'nyaM - parasparaM snehena pratibaddhAni yenaikasmin cAsyamAne gRhyamANe vA'paramapi calanAdidharmopetaM bhavati evam 'annonnaghaDattAe citi' iti, anyoinyaM-- parasparaM ghaTate saMbadhantIti anyo'nyaghaTAstadbhAvo'nyo'nyaghaTatA tathA parasparasaMvaddhatayA tiSThanti bhagavAnAha 'haMtA asthi' 'hanta !' iti pratyavadhAraNe santyevetyarthaH / evamasyAmeva ratnaprabhAyAM pRthivyAM kharakANDasya poDAyojanasahasrapramANabAhalyasya, tadanantaraM ratnakANDasya yojanasahastrabAhasyasya tato vajrakANDasya yAvadriSTakANDasya tadanantaramasyAmeva ratnaprabhA pRthivyAM bahulakANDasya caturazItiyojana sahasrabAhulyasya tadanantaramabbahulakANDasyAzItiyojana sahasrabAhulyasya tadanantaramasyA eva ratraprabhAyA gha For Pr&Personal Use City ~188~ Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [87] upAMgasUtra- 3 (mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(nairayika)-1], pratipatti: [3], mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH "jIvAjIvAbhigama" zrIjIvAjIvAbhi0 nodheryo janaviMzatisahasrapramANabAhalyasya tato'saGkhapAtayojanasahasrapramANabAhulyasya dhanavAtasya tata etAvatpramANabAhalyasya tanuvAtasya tato'vakAzAntarasya tAvatpramANasya tataH zarkarAprabhAyAH pRthivyA dvAtriMzatsahasrottarayojanazatasahasrabAha lyaparimANAyAH, malayagi- tasyA evAdhastAyathoktapramANavAlyAnAM ghanodadhighanavAtatanuvAtAvakAzAntarANAm, evaM yAvadadhaH saptamyAH pRthivyA aSTasahasrAdhikarIyAvRttiH 4 yojanazatasahasraparimANabAhalyAyAH, tatastasyA careeragthivyA adhastAtkrameNa ghanodadhighanavAtatanuvAtAvakAzAntarANAM prabhanirvacanasUtrANi yathoktadravyaviSayANi bhAvanIyAni // samprati saMsthAnapratipAdanArthamAha // 93 // imA NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 kiMsaMTitA paNNattA?, goyamA ! jhallarisaMThitA paNNattA / imIse NaM bhaMte! rayaNapa0 pu0 kharakaMDe kiMsaMThite paNNase?, goyamA jhallarisaMThite paNNatte / imIse NaM bhaMte! raNapa0 pu0 rayaNakaMDe kiMsaMThite paNNatte ?, goyamA ! jhallarisaMThie paNNatte / evaM jaabrihe| evaM paMkabahulevi, evaM Avabahulevi ghaNodadhIvi ghaNavAvi taNuvAevi ova saMtarevi, sabave jharisaMThite paNNatte / sakarappabhA NaM bhaMte! puDhavI kiMsaMThitA paNNattA ?, goyamA ! jhalla risaMThitA paNNattA, sakarappabhApuDhabIe ghaNodadhI kiMsaMThite paNNatte, godhamA ! zarisaMhite paNNatte, evaM jAva ovAsaMtare, jahAM sakarappabhAe vaktavtrayA evaM jAva ahesattamAevi || (sU074) 'imA NaM bhaMte' ityAdi, 'iyaM' pratyakSata upalabhyamAnA Namiti vAkyAlaGkRtI ra prabhAtathivI kimitra saMsthitA kiMsaMsthitA prajJaptA ?, bhagavAnAha - gautama! zaharIva saMsthitA zaharIsaMsthitA prajJatA, vistiirnnvlyaakaartvaat| evamasyAmeva ratnaprabhAyAM pRthivyAM kharakANDaM, tatrApi Far P&Personal Use City ~ 189~ 3 pratipattI uddezaH 1 ratnaprabhA disaMsthAnaM sU0 74 // 93 // wyg Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --- ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], ------------------- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: S prata sUtrAMka [74] dIpa anukrama [88] ranakANDaM, tato vanakANDa, tato yAvad riSThakANDa, tadanantaraM paGkabahulakANDaM, tato jala kANDaM, tadanantaramasyA eva ratnaprabhAyAH pRthivyA adhastArakrameNa ghanodadhidhanavAtatanubAtAvakAzAntarANi yAvadadhaHsaptamIpRthivI, tasyAzvAdhastAkrameNa ghanodadhidhanavAtatanubAtAvakAzAntarANi jhaharIsaMsthAnAni vaktavyAni // nanu caitAH satApi puthivyaH sarvAsu dinu kimalokasparzinya utana' iti, ucyate, neti trUmaH, yadyevaM tasaH imIse NaM bhaMte ! rayaNappa puDhavIe purathimillAto ucarimaMtAo kevatiyaM abAdhAe loyaMte papaNate?, goyamA! duvAlasahiM joyaNehiM abAdhAe loyaMte papaNatte, evaM dAhiNillAto pacatthimillAto uttarillAto / sakarappa0 pu0 purathimillAto carimaMtAto kevatiyaM abAdhAe loyaMte papaNate?, goyamA! tibhAgaNehiM terasahiM joyaNehiM ayAdhAe loyaMte paNNate, evaM cuhisiNpi| vAlayappa0 pu0 purathimillAto pucchA, goyamA! satibhAgehiM terasahiM joyaNehiM abAdhAe loyaMte paNNatte, evaM cauhisiMpi, evaM savAsiM causuvi disAsu pucchitavvaM / paMkappA codasahiM joyaNehiM ayAdhAe loyaMte pnnnnte| paMcamAe tibhAgUNehiM pannarasahiMjoyaNehiM abAdhAe loyaMte paNNatte / chaDIe satibhAgehiM pannarasahiM joyaNehiM abAdhAe loyaMte paNatte / sattamIe so. lasahiM joyaNehiM abAdhAe loyaMte paNNatte, evaM jAva uttarillAto // imIse NaM bhaMte! rayaNa pu0 purathimille carimaMte katividhe paNNatte?, goyamA! tivihe papaNate, taMjahA-ghaNodadhivalae SCRSCORSCR5RSXXX ~190~ Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [64] dIpa anukrama [8] upAMgasUtra- 3 (mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(nairayika) - 1], pratipatti: [3], mUlaM [ 75 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 94 // Jan Edocation "jIvAjIvAbhigama" ghaNavAyavala tvaayvle| imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 dAhiNille carimaMte katividhe paNNatte ?, gomA ! tividhe paNNatte, taMjahA, evaM jAva uttarille, evaM savvAsiM jAva adhesattamAe uttarille // (sU0 75) 'imI se NaM bhaMte' ityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyAH 'purathimillAo' iti pUrvadigbhAvinazvaramAntAt 'kevaiyAe' iti kiyatyA'bAdhayA apAntarAlarUpayA lokAnto'lokAdhiparicchinnaH prajJama: 1, bhagavAnAha dvAdaza yojanAni, dvAdazayojanaprabhApavetyarthaH, avAdhayA lokAntaH prajJaptaH, kimuktaM bhavati ? - ratraprabhAyAH pRthivyAH pUrvasyAM dizi caramaparyantAtparato'lokAdam apAantarAlaM dvAdaza yojanAni, evaM dakSiNasyAmaparasyAmuttarasyAM cApAntarALaM vaktavyaM, diggrahaNaM copalakSaNaM tena sarvAsu vidikSvapi yathokta- 1 sU0 75 mapAntarAlamavasAtayaM, zeSANAM tu pRthivInAM sarvAsu dikSu vidikSu ca caramaparyantAdlokaH krameNAdho'pavibhAgonena yojanenAdhikairdvAdazabhiyajanairavagantavyaH, tadyathA - zarkarAprabhAyAH pRthivyAH sarvAsu dikSu vidikSu ca caramaparyantAdalokAdugapAntarAlaM tribhAgo nAni trayodaza yojanAni, bAlukAprabhAyAH satribhAgAni prayodaza yojanAni, paGkaprabhAyAH paripUrNAni caturdaza yojanAni, dhUmaprabhAyAtribhAgonAni paJcadaza yojanAni, tamaH prabhAyAH satribhAgAni paJcadaza yojanAni, adhaH saptamapRthivyAH paripUrNAni poDaza yojanAni, sUtrAkSarANi pUrvavayojanIyAni // athAmUni ratnaprabhAdInAM dvAdazayojanapramANAdIni apAntarAlAni kimAkAzarUpANi uta dhanodadhyAdivyAptAni ?, ucyate, ghanodadhyAdivyAptAni tatra kasminnapAntarAle kiyAn ghanodadhyAdiH ? iti pratipAdanArthamAha-' imIse NaM bhaMte' ityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyAH pUrvadigbhAvI 'caramAntaH' apAntarAlalakSaNa: 'katividhaH' katiprakAraH * // 94 // Far P&Personal Use Only ~ 191~ 3 pratipattI uddezaH 1 ranaprabhA dInAmalokAvAdhAdi wyg Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --- --------------------- uddezakaH [(nairayika)-1], -------------------- mUlaM [75] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [75] dIpa anukrama kativibhAga ityarthaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama ! trividhaH prajJAH, tadyathA-ghanodadhivalayaH' valayAkAradhanodavirUpa ityarthaH, evaM dhanavAtavalayasanuvAtavalayA, iyamantra bhAvanA-sarvAMsAM pRthivInAmadho yatprAga vAhatyena dhanodadhyAdInAM parimANamuktaM tnmdhybhaage| draSTavyaM, te hi madhyabhAge yathoktapramANabAhalyAstataH pradezahAnyA pradezahAnyA hIyamAnAH svasvapRthivIparyanteSu tanutarA bhUtvA khAM khAM pRthivIM valayAkAraNa beSTayitvA sthitAH, ata evAmUni vaLayAnyucyante, teSAM ca valayAnAmuzcaivaM sarvatra svasvapRthivyanusAreNa paribhAbanIyaM, tiryagvAhalyaM punarane vakSyate, idAnIM tu vibhAgamAtramevApAntarAlasya pratipAdayitumiSTamiti tadevoktaM, evamasyA rajaprabhAva pRthivyAH zeSAsu dikSu, evaM zeSANAmapi pRthivInAM catasRSvapi dikSu pratyekaM 2 vibhAgasUtraM bhaNitavyam / samprati ghanodadhivalayasya tiryavAhalyamAnamAha imIse NaM bhaMte ! rayaNappa0 puDhavIe ghaNodadhivalae kevatiyaM bAhalleNaM paNNase?, goyamA ! cha joyaNANi vAhalleNaM pnnnnte| sakarappa0 pu0 ghaNodadhivalae kevatiyaM bAhalleNaM paNNate?, goyamA! satibhAgAI chajoyaNAI bAhalleNaM paNNatte / vAluyappabhAe pucchA goyamA! tibhAgUNAI satsa joyaNAI bAhalleNaM pa0 / evaM eteNaM abhilAveNaM paMkappabhAe satta joyaNAI vAhalleNaM paNNatte / dhUmappabhAe satibhAgAI satta joyaNAI ppnntte|tmppbhaae tibhAgUNAI aTTha joynnaaii| tamatamappabhAe aTTa joynnaaii|| imIse NaM rayaNappa0 pu0 ghaNavAyavalae kevatiyaM vAhalleNaM paNNatte?, goyamA addhapaMcamAI joyaNAI bAhalleNaM / sakarappabhAe pucchA, goyamA! kosUNAI paMca joyaNAI bAhalleNaM paNNattAI, SAMACHAR [89] ~192~ Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], -------------------- mUlaM [76] muni dIparatnasAgareNa saMkalita............AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [76] zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH RSSES pratipattI | uddezaH1 ghanodadhyAdibAhalyaM sU076 // 15 // dIpa anukrama [90 evaM eteNaM abhilAveNaM cAluyappabhAe paMca joyaNAI bAhalleNaM paNNattAI, paMkappabhAe sakosAI paMca joyaNAI yAhalleNaM ppnnttaaii| dhUmappabhAe addhachaTThAI joyaNAI bAhalleNaM pannattAI, tamappabhAe kosUNAI chajoyaNAI yAhalleNaM paNNase, ahesattamAe chajoyaNAI bAhalleNaM paNNatte / / imIse NaM bhaMte ! rayaNappa0 pu0 taNucAyavalae kevatiyaM bAhalleNaM paNNatte?, goyamA! chakkoseNaM yAhalleNaM paNNase, evaM eteNaM abhilAverNa sakarappabhAe satibhAge chakose bAhalleNaM paNNase / vAluyappabhAe tibhAgUNe sattakosaM cAhalleNaM papaNatte / paMkappabhAe puDhavIe sattakosaM bAhalleNaM paNNatte / dhUmappabhAe satibhAge sattakose / tamappabhAe tibhAgUNe aTThakose yAhalleNaM pannatte / adhesattamAe puDhavIe aTThakose cAhalleNaM paNNatte / imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 ghaNodadhivalayassa chajoyaNabAhallassa khettaccheeNaM chijjamANassa asthi vvAI vaNNato kAla jAva tA asthi / sakarappabhAeNaM bhaMte ! pu0 ghaNodadhivalayassa satibhAgachajoyaNabAhallassa khettacchedeNaM chijamANassa jAya haMtA asthi, evaM jAva adhesattamAe jaM jassa bAhalaM / imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 ghaNavAtabalayassa advapaMcamajoyaNayAhallassa khettachedeNaM chi0 jAva haMtA asthi, evaM jAva ahesattamAe jaM jassa baahr| evaM taNuvAyavalayassavi jAva adhesattamA jaM jassa cAhalaM // hamIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe ghaNodadhivalae kiMsaMThite paNNate?, goyamA ! badde valayAgArasaMThANasaMThite // 95 // ~193~ Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --- ------------------------ uddezakaH [(nairayika)-1], --------------------- mUlaM [76] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [76] dIpa anukrama [90] paNNatte // je NaM imaM rayaNappabhaM puDhaviM sabbato saMparikkhivittA NaM ciTTati, evaM jAva adhesattamAe pu0 ghaNodadhivalae, NavaraM appaNappaNaM puDhaviM saMparikkhivittA NaM ciTThati / imIse rayaNappa0 pu0 ghaNavAtavalae kiMsaMThite paNNate?, goyamA! bahe valayAgAre taheva jAya je gaM hamIse NaM rayaNappa0 pu0 ghaNodadhivalayaM sabbato samaMtA saMparikkhivittArNa ciTThada evaM jAva ahesattamAe ghaNavAtavalae / imIse gaM rayaNappa0 pu0 taNuvAtavalae kiMsaMThite paNNate?, goyamA! vaDhe valayAgArasaMThANasaMThie jAca jeNaM imIse rayaNappa0 pu0 ghaNayAtavalayaM sabbato samaMtA saMparikkhivittA NaM ciTThaha, evaM jAva adhesattamAe taNuvAtavalae // imA NaM bhaMte ! rayaNappa0 pu0 kevatiAyAmavikhaMbheNaM' paM0 goyamA! asaMkhajAI joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM asaMkhejAI joSaNasahassAI parikkheveNaM paNNatte, evaM jAva adhesattamA // imA NaM bhNte| rayaNappa0 pu0 aMte ya majjhe ya sambattha samA bAhalleNaM paNattA?, haMtA goyamA! imA NaM rayaNa pu0 aMte ya majjhe ya sabvattha samA bAhaleNaM, evaM jAva adhesattamA / / (sU076) dA 'imIse NamityAdi, asyA bhadanta ! rasanabhAyAH pRthivyAH sarvAsu dikSu vidikSu ca caramAnte ghanodadhivalayaH kiyadAhalyenatiryagvAhalyena prajJaptaH 1, bhagavAnAha-gautama! ghaD yojanAni bAhalyena-tiryambAhalyena prajJamaH, tata Urva pratithivi yojanasya tribhAgo vaktavyaH, tadyathA-zarkarAprabhAyA: satribhAgAni SaD yojanAni vAlukAprabhAyAstribhAgonAni sapta yojanAni pakaprabhAvAH pari ~194~ Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], -------------------- mUlaM [76] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [76] sU076 dIpa zrIjIvA- pUrNAni sapta yojanAni dhUmaprabhAyAH satribhAgAni sapta yojanAni tamaHprabhAyAstribhAgonAnyaSTau yojanAni adhaHsaptamapRthivyAH pratipattI jIvAbhi0 paripUrNAnyaSTau yojanAni, sUtrAkSarANi tu sarvatra pUrvavadyojanIyAni // samprati dhanavAtabalyasya tiryagvAhalyaparimANapratipAdanArtha- uddezaH1 malayagi- mAha-'imIse bhaMte!' ityAdi, asthA ratnaprabhAyAH pRthivyA ghanavAtavalayastiryambAhalyenArddhapaJcamAni-sArdhani calAri yojarIyAvRttiH nAni prazaptaH, ata Urya tu pratipRthivi gabyUtaM barddhanIyaM, tathA cAha-dvitIyasyAH pRthivyAH krozonAni paJca yojanAni, nRtIyasyAH | divAhalyaM pRthivyAH paripUrNAni paJca yojanAni, caturthyAH pRthivyAH sakrozAni paJca yojanAni, paJcamyAH pRthivyA arddhaSaSTAni-sA ni ! paJca yojanAni, pAThayAH pRthivyAH kozonAni SaD yojanAni, saptamyAH pRthivyAH paripUrNAni par yojanAni || samprati tanuvAtadivalayasya tiryagavAhalyaparimANapratipAdanArthamAha-'imIse NaM bhaMte!' ityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyAstanuvAtavalaya: kiyat' kiMpramANaM 'bAhalyena' tiryagvAhalyena prajJataH ?, bhagavAnAha-paTakrozabAhalyena prajJaptaH, ata UrdhvaM tu pratipRthivi krozasya | tribhAgo varddhanIyaH, tathA cAha-dvitIyasyAH pRthivyAH satribhAgAn paT krozAn bAhalyena prajJaptaH, tRtIyasvAH pRthivyAvibhAgonAn | sapta krozAn caturthyAH pRthivyAH paripUrNAn sapta krozAn paJcamyAH pRthivyAH satribhAgAn sapta krozAn SaSThayAH pRthivyAtribhAgonAn aSTau kozAn , adhaHsaptamyA: paripUrNAn aSTau kozAn , uktazca-"chacceva addhapaMcamajovaNasaGgha ca hoi rayaNAe / udahI | paNataNuvAyA (u)jahAsaMkheNa nidihA // 1 // satibhAgagAugAuyaM ca vibhAgo gAuyassa boddhabbo / Aidhuve pakkhevo aho aho jAva hai sattamiyA // 2 // " eteSAM ca trayANAmapi dhanodhyAdivibhAgAnAmekatra mIlane pratipudhivi yathoktamapAntarAlamAnaM bhavati / / sampratye- // 96 // teSveva ghanodadhyAdibalayeSu kSetracchedena kRSNavarNAdyupeta drabyAstitvapratipAdanArthamAha-'imIse NaM bhaMte! ityAdi, pUrvavadbhAvanIyaM, anukrama [90 ~195~ Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -- --------------------- uddezakaH [(nairayika)-1], -------------------- mUlaM [76] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: R-9 - 0 prata sUtrAMka [76] dIpa bAhalyaparimANamapi ghanodacyAdInAM pratipudhivi prAguktamupayujya vaktavyam / / samprati ghanodadhyAdisaMsthAnapratipAdanArthamAha-imIse NaM bhaMte!' ityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ghanodadhivalayaH kimiva saMsthitaH kiMsaMsthitaH prajJapta: ?, bhagavAnAha-gauhAtama! 'vRttaH' cakravAlatayA parivartulo valayasya-madhyazupirasya vRttavizeSasyAkAra:-AkRtirvalayAkAraH sa iva saMsthAnaM valayAkArasaM| sthAnaM tena saMsthito valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH // kathamevamavagamyate valayAkArasaMsthAnasaMsthita iti !, tata Aha-'jeNa' mityAdi, yena kAraNenemAM ratnaprabhA pRthivIM 'sarvataH' sarvAsu dinu vidikSu ca 'saMparikSiSya' sAmasyena veSTayilA 'tiSThati' bartate tena kAraNena B valayAkArasaMsthAnasaMsvita: prajJAptaH / evaM dhanavAtavalavasUtraM tanuvAtavalayasUtraM ca paribhAvanIvaM, navaraM banavAtabalayo banodadhivalayaM saM parikSipyeti vaktavyaH, tanuvAtavalayo banavAtavalayaM saMparikSipyeti / evaM zeSAsvapi pRthivISu pratyekaM trINi trINi sUtrANi bhAvanI yAni / / 'imA NaM bhaMte!' ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhA puthivI kiyad 'AyAmaviSkambhena' samAhAro dvandvaH, AyAmaviSkambhAbhyAM 4 prajJA ?, bhagavAnAha-asaGkhyeyAni yojanasahasrANi AyAmaviSkammena, kimuktaM bhavati -asahayeyAni yojanasahasrANi AyAmena, asoyAni yojanasahasrANi viSkambhena ca, AyAmaviSkambhayostu parasparamalpavahuvacintane tulyatvaM, tathA'saGkhyeyAni yojanasahasrANi parikSepeNa' paridhinA prajJaptA, evamekaikA pRthivI tAvadvaktavyA yAvaddhaHsaptamI pRthivI // 'imA NaM bhaMte! ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhA puthivI ante madhye ca sarvatra samA vAhatyena' piNDabhAvena prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautametyAdi sugamam / evaM krameNaikaikA pRthivI tAvadvaktavyA yAvatsaptamI / / imIse NaM bhaMte ! rayaNappa0 pu0 sayajIvA ubavaNNapuvA? savvajIvA uvavaNNA ?, goyamA ! jI0ca017 anukrama [90] ~ 196~ Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [77] dIpa anukrama [1] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(nairayika) - 1], mUlaM [77] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 97 // Education imIse NaM ra0 pu0 savvajIvA ubavaNNapuccA no ceva NaM savvajIvA ubavaNNA, evaM jAva asattamA puDhavI // imANaM bhaMte! rayaNa0 pu0 savvajIvehiM vijaDhapuccA ? savvajIvehiM vijaDhA ?, goyamA ! imA NaM rayaNa0 pu0 savvajIvehiM vijaDhaputrvA no ceva NaM savvajIvavijaDhA, evaM jAva adhesattamAH // imIse NaM bhaMte / rayaNa0 pu0 savvapoggalA pavipuvvA ? sambapoggalA paviTThA ? gomA ! imIse NaM raNa0 puDhavIe savyapoggalA paviputrvA no ceva NaM savvapoggalA paviTThA, evaM jAva asattamAe puDhavIe // imA NaM bhaMte! rayaNappabhA puDhavI savyapoggalehiM vijadavA? savyapoglA vijaDhA ?, goyamA ! imA NaM rayaNappabhA pu0 savvayoggaleohiM vijaDhaputravA no cevaNaM savvamoggalehiM vijaDhA, evaM jAva adhesantamA // ( sU0 77 ) 'imIse NaM bhaMte!' ityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM sarvajIvAH sAmAnyena upapannapUrvI iti utpannapUrvAH kAlakrameNa, tathA sarvajIvAH 'upapannAH' utpannA yugapad ?, bhagavAnAha - gautama ! asyAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM sarvajIvAH sAMvyavahArikajIvarAzyantargatA: prAyovRttimAzritya sAmAnyena 'upapannapUrvAH' utpannapUrvAH kAlakrameNa saMsArasyAnAditvAt na punaH sarvajIvAH 'upapannA' u tpannA yugapat sakalajIvAnAmekakAlaM ratnaprabhApRthivItvenotpAde sakaladevanArakAdibhedAbhAvaprasakteH na caitadasti, tathAjagatskhAbhAnyAt, evamekaikasyAH pRthivyAstAvadvaktavyaM yAvadadhaH saptamyAH || 'imA NaM bhaMte!' ityAdi, iyaM ca bhadanta ! ratraprabhApRthivI 'savyajIvehiM vijaDhapucvA' iti sarvajIvaiH kAlakrameNa parityaktapUrvA, tathA sarvajIvairyugapad 'vijaDhA' parivyaktA ?, bhagavAnAha - gautama ! Far P&Personal Use City ~ 197~ 3 pratipattau uddezaH 1 ralaprabhA tayA sarvajIvapudralotpAdaH sU0 77 // 97 // Sarayang Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --- ------------------------ uddezakaH [(nairayika)-1], --------------------- mUlaM [77] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [77] 6-05-59-4-%2592-9454 dIpa iyaM ratnaprabhA pRthivI prAyovRttimAzritya sarvajIvaiH sAMvyavahArikaiH kAlakrameNa parityaktapUrvA, na tu yugapatparityaktA, sarvajIvai: ekakAlaparityAgasyAsambhavAt tathAnimittAbhAvAt , evaM tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptamI pRthvI // 'imIse Na' mityAdi, asyAM bhadanta ! ratna-1 prabhAyAM pRthivyAM sarve pudgalA lokodaravivaravartinaH kAlakrameNa 'praviSTapUrvAH' sadbhAvena pariNatapUrvAH, tathA sarve pudgalA: 'praviSTAH' ekakAlaM tadbhAvena pariNatAH ?, bhagavAnAha-gautama ! asyAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM sarve pudgalA: lokavartinaH praviSTapUrvAH' tadbhAvena pari-10 NatapUrvAH, saMsArasthAnAditvAt , na punarekakAlaM sarvapudgalAH 'praviSTAH tadbhAvena pariNatAH, sarvapudgalAnAM tadbhAvena pariNavau ratnaprabhA-18 vyatirekeNAnyatra sarvatrApi pudgalAbhAvaprasakteH, na caitadasti, tathAjagatsvAbhAvyAt / evaM sarvAsu pRthivISu krameNa vaktavyaM yAvaddhaH| saptamyAM pRthivyAmiti // 'imA NaM bhaMte ! ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhA pRthivI sarvapudgalaiH kAlakrameNa "vijaDhapuvvA' iti parityakta-10 pUrvA tathaiva sarvaiH pudgalairekakAlaM parityaktA ?, bhagavAnAha-gautama! iyaM ratnaprabhA pRthivI sarvapudgalaiH kAlakrameNa parityaktapUrvA, saMsAra-18 svAnAdilAt, na punaH sarvapudgalairekakAlaM parityaktA, sarvapudgalairekakAlaparityAge tasyAH sarvathA svarUpAbhAvaprasakteH, na caitadasti, - thAjagatsvAbhAvyataH zAzvatakhAt, etaccAnantarameva vakSyati / evamekaikA pRthivI kameNa tAbadvAcyA yAvadadhaHsaptamI pRthivI // imA NaM bhaMte ! rayaNappabhA puDhavI kiM sAsayA asAsayA ?, goyamA! siya sAsatA siya asAsayA // se keNatuNaM bhaMte! evaM khubaha-siya sAsayA siya asAsayA?, goyamA! davaTThayAe sAsatA, vapaNapajjavehiM gaMdhapajjavehi rasapajavehiM phAsapajavehiM asAsatA, se teNaDhaNaM goyamA! evaM vacati-taM ceva jApa siya asAsatA, evaM jAva adhesttmaa||imaa bhaMte ! rayaNappabhApu0kAlato anukrama [91] ~ 198~ Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], -------------------- mUlaM [78] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] jIvAjIvAbhigamamUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: %95 prata sUtrAMka [78] %E% dIpa anukrama zrIjIvA- kevaciraM hoi ?, goyamA! na kayAi Na Asi Na kayAi Nasthi Na kayAha Na bhavissati // 3 pratipattau jIvAbhi bhuvi ca bhavada ya bhavissati ya dhuvA NiyayA sAsayA akkhayA avvayA avahitA NicA evaM | uddezaH 1 malayagijAva adhesattamA / (sU078) ratnaprabhArIyAvRttiH HI 'imA NaM bhaMte !' ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhA pRthivI kiM zAzvatI azAzvatI ?, bhagavAnAha-gautama ! syAt-phAyazcitkasyApiyAH shaa||98|| nayasyAbhiprAyeNetyarthaH zAzvatI, syAn-kathaJcidazAzvatI // etadeva savizeSa jijJAsuH pRcchati-'se keNaDheNa'mityAdi, sezabdo'-18zvatetarate thazabdArthaH sa ca prabhe, kena 'arthena' kAraNena bhadanta ! evamucyate yathA syAt zAzvatI svAdazAzvatIti ?, bhagavAnAha-gautama! 'dabva- sU078 TThayAe' ityAdi, dravyArthatayA zAzvatIti, tatra dravyaM sarvatrApi sAmAnyamucyate, dravati-cchati tAn tAn paryAyAn vizeSAniti vA dravyamitivyutpattedravyamevArtha:-tAtvikaH padArtho yasa na tu paryAyA: sa dravyArtha:-dravyamAnAstitvapratipAdako nayavizeSastadbhAvo 8 dravyArthatA tayA dravyamAnAstitvapratipAdakanayAbhiprAyeNetiyAvat zAzvatI, dravyArthikanayamataparyAlocanAyAmevaMvidhasya ratnaprabhAyAH pRthivyA | AkArasya sadA bhAvAt , 'varNaparyAyaiH kRSNAdibhiH 'gandhaparyAyaH' surabhyAdibhiH 'rasaparyAyaH tiktAdibhiH 'sparzapAyaiH' ka|ThinalAdibhiH 'azAzvatI' anityA, teSAM varNAdInAM pratikSaNaM kiyatkAlAnantaraM vA'nyathAbhavanAt , atAvasthyasya cAnityatvAt , na | caivamapi bhinnAdhikaraNe nityakhAniyale, dravyaparyAyayomeMdAbhedopagamAt , anyathobhayorapyasattvApatteH, tathAhi-zakyate vaktuM parajAparikalpitaM dravyamasat , paryAyavyatiriktavAn , bAlalAdiparyAyazUnyavandhyAsutavat , tathA paraparikalpitA: paryAyA asantaH, drvy-IR||98|| 8 vyatiriktatvAt , bandhyAsutagatabAlatyAdiparyAyavat , uktazca-'dravyaM paryAyaviyuta, paryAyA vyavarjitAH / ka kadA kena kiMrUpA, [12] ~199~ Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezaka: [(nairayika)-1], --- -------- mUlaM [78] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [78] dIpa yA mAnena kena vA // 1 // " iti kRtaM prasaGgena, vistarArthinA ca dharmasaGgrahaNiTIkA nirUpaNIyA / 'se teNaheNa mityAdyupasaMhAra mAha, sezabdo'thazabdArthaH sa cAtra vAkyopanyAse atha 'etena anantaroditena kAraNena gautama! evamucyate-syAt zAzvatI syAdadazAvatI, evaM pratiputhivi tAvaddvaktavyaM yAvadhaHsaptamI pRthivI, iha yad yAvatsambhavAspadaM taccattAvantaM kAlaM zazvadbhavati tadA tadapi / zAzvatamucyate yathA tastrAntareSu 'AkappaTThAI puDhavI sAsayA' ityAdi, tataH saMzaya:-kimepA ramaprabhA pRthavI sakala kAlAvasthAyitayA zAzvatI utAnyathA yathA tatrAntarIyairucyata iti ?, tatastadapanodAthai pRcchati-'imA NaM bhaMte' ityAdi, iyaM bhadanta ! ramaprabhA pR-16 thivI kAlata: 'kiyaciraM' kiyantaM kAlaM yAvadbhavati ?, bhagavAnAha-gautama! na kadAcinnAsIt, sadaivAsIditi bhAvaH, anAditvAt , tadhA na kadAcinna bhavati, sarvadeva vartamAnakAlacintAyAM bhavatIti bhAvaH, atrApi sa eva hetuH, sadA bhAvAditi, tathA na kadAcinna bhaviSyati, bhaviSyacintAyAM sarvadeva bhaviSyatIti bhAvaH, aparyavasitatvAt / tadevaM kAlatrayacintAyAM nAstitvapratiSedhaM vidhAya sampra-15 hatyastitvaM pratipAdayati-'bhuvi cetyAdi, abhUn bhavati bhaviSyati ca, evaM trikAlabhAvilena 'dhuvA' bhuvakhAdeva 'niyatA' niyatAba sthAnA, dharmAstikAyAdivan , niyatalAdeva ca zAzvatI, zazvadbhAva: pralayAbhAvAt , zAzvatatvAdeva ca satatagaGgAsindhupravAhapravRttAvapi padmapauNDarIka hana ivAnyatarapugalavighaTane'pyanyatarapudgalopacayabhAvAt , akSayA akSayalAdeva ca avyayA, mAnupottarAdahiH samudravat , avyayakhAdeva 'avasthitA' khapramANAvasthitA, sUryamaNDalAdivat , evaM sadA'vasthAnena cintyamAnA nityA jIvakharUpavat , yadi vA dhuvAdayaH zabdA indrazakAdivatparyAyazabdA nAnAdezajavineyAnugrahArthamupanyatA ityadopaH, ekmekaikA puthivI krameNa tAvadvaktavyA 3 yAvadhaHsaptamI / / samprati pratipRthivIpu(vi)vibhAgato'ntaraM vicintayipuridamAha anukrama [92] ~200~ Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [7] dIpa anukrama [83] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(nairayika)- 1], mUlaM [ 79] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 99 // 10% % % [ imIse NaM bhaMte / rayaNappabhAe puDhavIe ubarillAto carimaMtAto hedville carimaMte esa NaM kevatiyaM abAdhAe aMtare paNNatte ?, goyamA ! asiuttaraM joyaNasatasahassaM abAdhAe aMtare paNNatte / imI se NaM bhaMte! rayaNa0 pu0 uvarillAto carimaMtAo kharassa kaMDassa hehile carimaMte esa NaM hari abAdhAeM aMtare paNNatte ?, goyamA ! solasa joyaNasahassAiM abAdhAe aMtare paNNatte ] imIse NaM bhaMte! raNapabhAe puDhacIe uvarillAto caramaMtAo rayaNassa kaMDassa hehile carimaMte esa kevati abAdhAe aMtare paNNase ?, goyamA ! evaM joyaNasahassaM avAdhAe aMtare paNNante // isIse NaM bhaMte! rayaNa0 pu0 uvarillAto carimaMtAto vairassa kaMNDassa uvarille carimaMte esa jaM kevatiyaM abAdhAe aMtare paNNatte, 1, goyamA ! eka joyaNasahassaM abAdhAeM aMtare pa0 // imIse rayaNa0 pu0 ubarillAo carimaMtAo vairassa kaMDassa heTThille carimaMte esa NaM bhaMte! kevatiyaM retary aMtare pa0, goymaa| do joyaNasahassAiM imIse NaM avAdhAra aMtare paNNase, evaM jAva firee urile pannare joyaNasahassAI, heTThille carimaMte solasa joyaNasahassAI // imIse bhaMte! raNapa0 pu0 uvarillAo carimaMtAo paMkabahulassa kaMDassa uvarille carimaMte esa NaM abAdhAe kevatiyaM aMtare paNNatte ?, goyamA ! solasa joyaNasahassAI abAdhAe aMtare paNNante / hehile carimaMte eka joyaNasyasahassaM Avabahulassa uvari evaM joyaNasayasahassaM heDille For P&Pease Caly ~ 201~ 3 pratipattI uddezaH 1 kANDA dyantaraM sU0 79 // 99 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], ------------------- mUlaM [79] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [79] carimaMte asIuttaraM joyaNasayasahassaM / ghaNodahi uvarille asiuttarajoyaNasayasahassaM heDille carimaMte do joyaNasayasahassAI / imIse NaM bhaMte! rayaNa puDha0 ghaNavAtassa uvarille carimaMte do joyaNasayasahassAI / heDille carimaMte asaMkhejAI joyaNasayasahassAI / imIse gaM bhaMte! rayaNa pu0 taNuvAtassa uvarille carimaMte asaMkhejjAI joyaNasayasahassAI abAdhAe aMtare hehillevi asaMkhejjAI joyaNasayasahassAI, evaM ovAsaMtarevi // doccAe NaM bhaMte! puDhacIe ucarillAto carimaMtAo heDille carimaMte esa NaM kevatiyaM abAdhAe aMtare paNNatte?, goyamA! pattIsuttaraM joyaNasayasahassaM abAhAe aMtare paNNatte / sakarappa0 pu0 uvari ghaNodadhissa heDille carimaMte bAvaNNuttaraM joyaNasayasahassaM abAdhAe / ghaNavAtassa asaMkhejAI joyaNasayasahassAI pnnnntaaii| evaM jAya uvAsaMtarassavi jAva'dhesattamAe, NavaraM jIse jaM vAhallaM teNa ghaNodadhI saMbaMdhetabbo buddhIe / sakarappabhAe aNusAreNaM ghaNodahisahitANaM imaM pamANaM // tacAeNaM bhaMte ! aDayAlIsuttaraM joyaNasatasahassaM / paMkappabhAe puDavIe cattAlIsuttaraM joyaNasayasahassaM / dhUmappabhAe pu. ahatIsuttaraM joyaNasatasahassaM / tamAe pu0 chattIsuttaraM joyaNasatasahassaM / adhesattamAe pu0 aTThAvIsuttaraM joyaNasatasahassaM jAva adhesattamAe / esa NaM bhaMte! CAMERACK dIpa anukrama RSACSCGOSASARASASNA [13] ~ 202~ Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [79] dIpa anukrama [93] "jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka: [(nairavika)-1], pratipatti: [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita... zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH 11 200 11 - * mUlaM [79 ] .....AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH .......... puDhaary uvarillAto carimaMtAto uvAsaMtarassa heTThille carimaMte kevatiyaM abAdhAeM aMtare paNNatte ?, goyamA ! asaMkhejjAI joyaNasyasahassAI abAdhAeM aMtare paNNatte / (sU0 79 ) 'imIse NaM bhaMte!' ityAdi, asthA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ratnakANDasya prathamasya kharakANDasya vibhAgasya 'uvarillAt' iti uparitanAcaramAntAtparato yo'vasvanaH 'caramAntaH' caramaparyantaH 'esa Namiti etat sUtre puMstvanirdeza: prAkRtatvAn, antaraM 'kiyat' kiyadyojanapramANam 'abAdhavA' antaratvavyAcAtarUpayA prajJaptam 1, bhagavAnAha - ha-gautama! 'ekaM yojanasahasram ekaM yojana sahapramANamantaraM prajJaptam // 'imIse Na'mityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ratnakANDasyoparitanAJcaramAntAtparato yo vajrakANDasyoparitanazcaramAnta etadantaraM 'kiyat' kiMpramANamavAdhayA prajJaptam ?, bhagavAnAha - gautama! ekaM yojanasahasramabAdhayA'ntaraM prajJamaM, ratnakANDAdhastanacara mAntasya vatrakANDoparitanacaramAntasya na parasparasaMlagnatayA ubhayatrApi tulyapramANatvabhAvAt // 'imIse NamityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ratnakANDasyoparitanAtharamAntAd vajrakANDasya yo'vastanaJcaramAntaH etadantaraM kiyad abAdhayA prajJaptam ?, bhagavAnAha gautama ! dve yojanasahasre avAdhayA'ntaraM prajJaptaM, evaM phANDe kANDe dvau dvAvAlApako vaktavyau, kANDasya cAdhastane caramAnte cintyamAne yojanasahasraparivRddhiH karttavyA yAvad riSTasya kANDasyAdhastane caramAnte cintyamAne SoDaza yojana sahasrANi abAdhayA'ntaraM prajJaptamiti vaktavyam // 'imIse NamityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA ratnakANDasyoparitanAvaramAntAtparato yaH pabahulasya kANDasyoparitanazcaramAntaH etat 'kiyat' kiMpramANamavAdhayA'ntaraM prakSaptam ?, bhagavAnAha gautama ! poDaza yojanasahasrANi avAdhayA'ntaraM prAptam / 'imIse Na'mityAdi, tasyaiva paGkabahulasya kANDasyAstanaJcaramAnta ekaM yo For P&P Cy ~ 203~ 3 pratipattau 1 kANDAdyantaraM sU0 79 // 100 // w Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [79] dIpa anukrama [93] "jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezakaH [(nairavika)-1], pratipatti: [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ...... mUlaM [79] ........ ... AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH - * - 3 janazatasahasramabAdhayA'ntaraM prajJaptaM / 'imIse Na'mityAdi, asya bhadanta ! ravaprabhAyAH pRthivyA ratnakANDasyoparitanAJcaramAntAtparatoDabbahulasya kANDasya ya uparitanazcaramAnta etadantaraM kiyad avAdhayA prajJaptam ?, bhagavAnAha - gautama! ekaM yojanazatasahasramabAdhayA'ntaraM prajJaptaM / 'imIse Na' mityAdi, asyA bhavanta ! ranaprabhAyAH pRthivyA ratnakANDasyoparitanAcara mAntAtparato'sya kANDasya yo'vastanaJcaramAnta etadantaraM kiyad avAdhyA prajJaptam ?, bhagavAnAha - gautama ! azItyuttaraM yojanazatasahasram / ghanoddheruparitane caramAnte pRSTe etadeva nirvacanama zItyuttarayojanazatasahasram adhastane pRSThe idaM nirvacanaM dve yojanazatasahasre abAdhayA'ntaraM prajJaptam / vanavAtasyoparitane caramAnte pRSTe idameva nirvacanaM, ghanodadhyadhastanacaramAntasya dhanavAnoparitanacaramAntasya ca parasparaM saMlagnakhAt / dhanavAtasyAdhastane caramAnte pRSThe etannirvacanam asaGkhyeyAni yojanazatasahasrANyavAdhayA'ntaraM prajJaptam / evaM tanuvAtasyoparitane caramAnte adhastane caramAnte avakAzAntarasyApyuparitane'dhastane ca caramAnte itthametra nirvacanaM vaktavyam, asoyAni yojanazatasahasrANyavAdhayA'ntaraM prajJaptamiti, sUtrapAThastu pratyekaM sarvatrApi pUrvAnusAreNa svayaM paribhAvanIyaH sugamatvAt // 'doccAe rNa' ityAdi, dvitIyasyA bhadanta ! pRthivyA uparitanAJcaramAntAtparato yo'dhastanaJcaramAnta etat 'kiyat' kiMpramANamavAdhayA'ntaraM prajJaptam ?, bhagavAnAha - gautama! 'dvAtriMzaduttaraM dvAtriMzatsahasrAdhikaM yojanazatasahasramabAdhayA'ntaraM prajJaptam / dhanoddheruparitane caramAnte puDhe etadeva nirvacanaM dvAtriMzaduttaraM yojanazatasahasram adhastane caramAnte pRSThe idaM nirvacanaM dvipaJcAzaduttaraM yojanazatasahasram / etadeva ghanavAtastroparitana caramAnta pRcchAyAmapi vanavAtasyAdhastanacaramAntapRcchAyAM tanuvAdAkAzAntara yoruparitanAdhastana caramAnta pRcchA su ca yathA ranaprabhAyAM tathA vaktavyam, ameyAni yojanazatasahasrANyavAdhayA'ntaraM prajJaptamiti vaktavyamiti bhAva: / / 'taccAe NaM For P&P Cy ~ 204~ Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------------------- uddezakaH [(nairayika)-1], ------------------- mUlaM [79] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka pratipattau uddezaH1 ratnaprabhAdInAmalpa| bahutA sU080 [79] %A5% // 101 // dIpa zrIjIvA- bhte|' ityAdi, tRtIyasyA bhadanta ! pRthivyA uparitanAccaramAntAd adhastanazcaramAnta etadantaraM kiyad abAdhayA prajJaptam !, bhaga- jIvAbhidavAnAha-gautama ! aSTAviMzatyuttaraM zata(sahasra)m-aSTAviMzatisahasrAdhikaM yojanazatasahasramabAdhayA'ntaraM prajJaptam / etadeva ghanodadheruparitana- malayagi- caramAntapRcchAyAmapi nirvacanam / adhastanacaramAntapRcchAyAmaSTAcatvAriMzaduttaraM yojanazatasahasramavAdhayA'ntaraM prajJasamiti vakta- rIyAvRttiH vyam / etadeva ghanavAtasyoparitanacaramAntapacchAyAmapi / adhastanacaramAntapucchAyAM tanuvAtAvakAzAntarayoruparitanAdhastanacaramA- ntapRcchAsu ca yathA ratnaprabhAyAM tathA vaktavyam / evaM caturthapaJcamaSaSTasaptamapRthivIviSayANi sUtrANyapi bhAvanIyAni // imA bhaMte! rayaNappabhA puDhavI docaM puDhaviM paNihAya bAhalleNaM kiM tullA visesAhiyA saMkhejaguNA? visthareNaM kiM tulA visesahINA saMkhejaguNahINA?, goyamA! imA NaM rayaNa pu0 docaM puDhavIM paNihAya bAhalleNaM no tullA visesAhiyA no saMkhejaguNA, vitthAreNaM no tullA visesahINA No saMkhejaguNahINA / docA NaM bhaMte! puDhacI tacaM puDhaviM paNihAya bAhalleNaM kiM tullA? evaM ceva bhANitavvaM / evaM tacA cautthI paMcamI chaTTI / chaTThINaM bhaMte ! puDhavI sattamaM puDhadi paNihAya vAhalleNaM kiM tullA visesAhiyA saMkhejaguNA?, evaM ceva bhANiyabvaM / sevaM bhNte!2| neraiyauddesao paDhamo // (sU080) 'imA NaM bhaMte!' ityAdi, iyaM bhadanta ! ratnaprabhApRthivI dvitIyAM pRthivIM zarkarAprabhA 'praNidhAya' Azritya 'bAhalyena' piNDabhA-| vena kiM tulyA vizeSAdhikA sahayeyaguNA ?, vAhalvamadhikRtyedaM prabhatrayam , nanu ekA azItyuttarayojanalakSamAnA aparA dvAtriMzadu anukrama [93] // 101 // ~205~ Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-1], ------------------- mUlaM [80] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [80] KOSROCRACLEASCCC SCOCA5 ttarayojanalakSamAnetyuktaM tatastadarthAvagame satyuktalakSaNaM prabhatrayamayukta, vizeSAdhiketi svayamevArthaparijJAnAt , satyametat , kevalaM zaprabho'yaM tadanyamohApohArthaH, etadapi kathamavasIyate ? iti cetsvAvabodhAya praznAntaropanyAsAt , tathA cAha-vistareNa-viSkambhena ki ? tulyA vizeSahInA saGkhyeyaguNahInA? iti, bhagavAnAha-gautama! iyaM ratnaprabhA pRthivI dvitIyAM zarkarAprabhApRthivIM praNidhAya bAhalyena na [ca] tulyA kintu vizeSAdhikA nApi saGkhyeyaguNA, kathametadevam ? iti ceducyate-daha ratnaprabhA pRthivI azItyuttarayojanalakSamAnA, zarkarAprabhA dvAtriMzaduttarayojanalakSamAnA, tavAntaramaSTAcatvAriMzad yojanasahasrANi tato vizeSAdhikA ghaTate na tulyA nApi saba-15 yaguNA, vistareNa na tulyA kintu vizeSahInA nApi soyaguNahInA, pradezAdiGkhyA pravarddhamAne tAvati kSetre zarkarAprabhAyA evaM [ca]] vRddhisambhavAt , evaM sarvatra bhASanIyam // [tRtIyapratipattau samAsaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIyaH prArabhyate, tasya cedamAdisUtram-]] | samprati kasyAM pRthivyAM kasmin pradeze narakAvAsA: ? ityetatpratipAdanArtha prathamaM tAvadidamAha kaha NaM bhaMte! puDhavIo paNNatAo?, goyamA! satta puDhavIo paNNattAo, taMjahA-rayaNappabhA jAva ahesattamA // imIse NaM rayaNappa0 pu0 asIuttarajoyaNasayasahassapAhallAe uvari kevatiyaM ogAhittA hehA kevaiyaM vajjittA majjhe kevatie kevatiyA nirayAvAsasayasahassA papaNattA?, goyamA! imIse NaM rayaNa pu0 asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari egaM joyaNasahassaM ogAhittA hedvAvi ege joyaNasahassaM bajettA majjhe aDasattarI joyaNasayasahassA, estha NaM rayaNappabhAe pu0 neraiyANaM tIsaM nirayAvAsasayasahassAI bhavaMtittimakkhAyA // dIpa anukrama [94] % % 25 atra tRtIya pratipattau "nairayika sya prathama-uddezaka: parisamApta: atha tRtIya pratipattau "nairayika"sya davitiya-uddezakaH Arabhyate sapta-narakAvAsAnAm vividha-viSayAdhikAra: ~206~ Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------------------- uddezakaH [(nairayika)-2], ------------------- mUlaM [81] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 102 // [81] dIpa anukrama te Na NaragA aMto vahA bAhiM cauraMsA jAva asubhA Naraesu veyaNA, evaM eeNaM abhilAveNaM uba- 3 pratipattI juMjiUNa bhANiyabvaM ThANappayANusAreNaM, jattha jaM bAhalaM jattha jattiyA vA narayAvAsasayasa- | uddezaH1 hassA jAca ahesattamAe puDhavIe, ahesattamAe majjhimaM kevatie kati aNuttarA mahai mahA- narakAvAlatA mahANirayA paNNattA evaM pucchitabvaM vAgareyavvaMpi taheva / / (mU081) sasthAna | 'karaNaM bhaMte!' ityAdi, kati bhadanta ! pRthivyaH prajJaptA: ? iti, vizeSAbhidhAnArthametadabhihilA , uktazca-vabhaNiyapi jA |puNa bhannaI tattha kAraNaM asthi / paDiseho ya aNuNNA kAraNa(heu)bisesovalaMbho vA // 1 // " bhagavAnAha-gautama ! sapta pRthivya: pra-18 jJaptAH, tadyathA-ratnaprabhA yAvattamastamaprabhA // 'imIse NamityAdi, asyA bhadanta ! ratnaprabhAyAH pRthivyA upari 'kiyat kiMpramANamavagAhya-uparitanabhAgAt kiyad atikramyetyarthaH adhastAn 'kiyat' kiMpramANe varjayitvA madhye 'kiyati' kiMpramANe kiyanti nara-1 kAvAsazatasahasrANi prajJaptAni, bhagavAnAha-gautama! asyA ratnaprabhAyA: pRthivyA azItyuttarayojanazatasahasrabAhalyAyA uparyekaM yojanasahanamavagAhyAdhastAdekaM yojanasahanaM varjayitvA 'madhye' madhyabhAge 'aSTasaptatyuttare' aSTasaptatisahasrAdhike yojanazatasahase 'atra' etasmin ratnaprabhApRthivInairayikANAM yogyAni triMzannarakAbAsazatasahasrANi prajJaptAni bhavantItyAkhyAtaM mayA zepaizca tIrthakaniH, anena | sarvatIrthakRtAmavisaMvAdivacanatA praveditA / teNaM naragA' ityAdi, te narakA 'antaH' madhyabhAge 'vRttA' vRttAkArAH 'bahiH' bahirbhAge | 'caturasrAH' caturasrAkArAH, idaM ca pIThoparivartinaM madhyabhAgamadhikRtya procyate, sakalapIThAdyapekSayA tu AvalikApraviSTA vRttavyanaca 1 pUrvabhaNitamA yat punarbhaNyate tatra kAraNamasti / pratiSedho'nuzA kAraNavizeSopalambhazca // 1 // [95] | // 102 // mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne atra mudraNa-doSa: dRzyate-'uddeza: 2' sthAne 'uddeza: 1' iti mudritaM ~ 207~ Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezaka: (nairayika)-2], --- -------- mUlaM [81] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [81] dIpa anukrama [95]] turanasaMsthAnA: puSpAvakIrNAstu nAnAsaMsthAnA; pratipattavyAH, etaccAne svayameva vakSyati, ahe khurappasaMThANasaMThiyA" iti, "adhaH' bhUmitale kSuraprasyeva-praharaNavizeSasva (iva) yat saMsthAnam-AkAravizeSastIkSNatAlakSaNastena saMsthitAH kSuraprasaMsthAnasaMsthitAH, tathAhi-teSu narakAvAseSu bhUmitale mamRNavAbhAvata: zarkarile pAdeSu nyasthamAneSu zarkarAmAtrasaMspaze'pi kSurapreNeva pAdAH kRtyante, tathA "nizcaMdhayAra| tamasA" nityAndhakArAH uddyotAbhAvato yattamastena-tamasA nityaM-sarvakAlamandhakAro yeSu te nityAndhakArAH, vatrApacarakAdidhvapi tamo'ndhakAro'sti kevalaM sa bahiH sUryaprakAze mandatamo bhavati narakeSu tu tIrthakarajanmadIkSAdikAlavyatirekeNAnyadA sarvakAlamanyudyotalezasyApyabhAvato jAtyandhasyeva meghacchannakAlArddharAtra ivAtIva balataro bhavati, dakSa uktaM tamasAnityAndhakArAH, tamazca vatra sadA'vasthitamudyotakAriNAmabhAvAn , tathA cAha.-"vavagayagahacaMdasUranakkhattajoisapahA" vyapagata: paribhraSTo pahacandrasUryanakSatra rUpANAm upalakSaNametattArArUpANAM ca jyotiSkANAM panthA-mAgoM yatra te vyapagatapahacandrasUryanakSatrajyotiSakapathAH, tathA "meyavasAgara kApUyaruhiramaMsacikkhilalittANulevaNatalA" iti svabhAvataH saMpannairmedovasApUtikadhiramAMsaryazikkhilaH-kardamastena liptam-upa digdham anulepanena-sakRkSitasya punaH punarupalepanena tala bhUmikA yepA te medovazApUtirudhiramAMsacikkhillaliptAnulepanavalA ata bAevAzucaya:-apavitrA bIbhatsA darzane'pyatijugupsotpatteH paramadurabhigandhA:-mRtagavAdikaDevarebhyo'pyatIvAniSTadurabhigandhAH, 'kA agaNivannAbhA" iti lohe dhamyamAne yAdRk kapoto-bahukRSNarUpo'gnervarNaH, kimuktaM bhavati ?-yAzI bahukRSNavarNarUpA'gnijvAlA | vinirgacchattIti, tAdRzI bhAbhA-varNasvarUpaM yeSAM te kapotAgnivarNAbhAH, tathA karkaza:-atidussaho'sipatrasyeva spazoM yeSAM te karkazasparzAH, ata eSa 'durahiyAsA' iti duHkhenAdhyAsyante-sahyante iti duraNyAsA azubhA darzanato narakAH, tathA gandhajI0ca01lA ~ 208~ Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------------ uddezakaH [(nairayika)-2], --------------------- mUlaM [81] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [81] // 103 dIpa anukrama zrIjIvA- rasamparzazadarazubhA-atIvAsAtarUpA narakeSu bedanA / evaM sarvAsvapi pRthivIbAlApako baktavyaH, sa caivam- sakarappabhAe| pratipattI jIvAbhi bhaMte! puravIe, battIsuttarajoyaNasayasahassAhalAe uvari kevazyaM ogAhittA hehA kevaiyaM vajettA majjhe ceva kevaie| uddezaH 1 malayagi- kevaiyA girayAtrAsasayasahassA paNNattA', goyamA sakarappabhAe NaM puDhabIe battIsuttarajoyaNasayasahassabAhallAe ubari ega jo- narakAcArIyAvRttiHlAvaNasahassamogAhittA heDA erga joyaNasaharasaM bajettA majhe tIsuttarajoyaNasayasahasse ettha NaM sakarappabhApuDavineraiyANaM paNa-18 | sasvarUpaM bIsA narayAvAsasayasahassA bhavatIti makkhAyaM, te gaM garagA aMto baTTA jApa asubhA naraema veyaNA / vAluyappabhAe | tatsthAnaM ca ubhaMte ! puDhacIe aTThAvIsuttarajoyaNasayasahassabAhallAe ubari kevaiyaM ogAhittA hevA kevaiyaM bajjittA mAjhe kevaie kevazyA nira-1 | yAvAsasayasahassA paNNattA, goSamA cAluyappabhAe puDhabIe aTThAvIsuttarajoSaNamayasahassabAramAe bari egaM joyaNasahasaM oagAhittA heSTuM egaM goSaNarAhasaM bajitA, majhera chabbImuttare jobaNasayasahasme pattha NaM bAluyappabhApuTabineraiyANaM paNNarasa nirayA bAsamayasahassA bhadantIti makyAyaM, te NaM naragA jAba asubhA naragesu veyaNA / paMkappabhAe NaM bhaMte ! puDhavIya vImuttarajoyaNamayasahanmayAhallAe uvari kevaiyaM ogAhitcA heTThA kevaiyaM pranitA majame kevahA kebadayA nirayAvAsasayasahamsA paNNatA ?, goyamA ! paMkappabhASaNaM puDhacIe vIsuttarajoyaNasayasahassavAhalAe uvari ega joyaNasahasaM ogAhittA hivAvi erga joyaNasahassaM vajettA majhe aTThArasuttare joyaNasayasahasse, ettha NaM paMkappabhA puDhaviNerayANaM dasa nirayAvAsasayasahassA nirayAvAsA bhavatIti makkhAyaM, te NaM sAgaragA jAba asubhA naragesu beyaNA / dhUmappabhAe NaM bhaMte ! puDhabIe aTThArasuttarajoyaNasayasahalavAhalAe, Dabari kevaiyaM ogAhettA, heDA kevayaM bajittA majhe kevaie kevaiyA nirayAvAsamavasahamsA paNNatA?, goyamA dhUmapabhAe NaM puDhavIe aTThArasuttarajoyaNasabasaha [95] CA // 13 // mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne atra mudraNa-doSa: dRzyate-'uddeza: 2' sthAne 'uddeza: 1' iti mudritaM ~ 209~ Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-2], ------------------ mUlaM [81] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % % prata sUtrAMka [81] ssabAhahAe uvari egaM joyaNasahassamogAhettA hehA ega joyaNasahassaM bajjettA majjhe solasuttare joyaNasayasahasse, etya NaM dhUmApabhApuDhayinerajhyANaM sinni naraiyAvAsasayasahassA bhayaMtIti makkhAya, te NaM garagA aMto vaTTA jAva asubhA naragemu veyaNA iti, [anthAgram 30001 / tamappabhAe NaM bhaMte ! puDhabIe solamuttarajoyaNasayasahassavAhalAe ubari kevatiyaM ogAhettA heTA kevatiyaM vajettA | majhe kevatie kevatiyA naragAvAsasayasahassA paNattA', goyamA tamappabhAe NaM puDhabIe solasuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvariM egaM joyaNasahassamogAhettA heTThA egaM joyaNasayasahassaM vajettA majne cohasuttare joyaNasayasahasse ettha NaM tamApuDhAvineraiyANaM ege paMcUNe naragAvAsasayasahasse bhavantIti makvAyaM. te NaM NaragA aMto vaTTA jAva asubhA naragesu veyaNA / ahesattamAe NaM bhaMte ! puDavIe aTThottarajoyaNasayasahassavAhalAe uvari kevazyaM ogAhettA heTThA kevaiyaM yajettA majjhe kevaie kevajhyA aNuttarA mahaimahAlayA mahAnaragAvAsA paNNattA'. goyamA! ahesattamAtra puDhavIe aTTattara joyaNasayasahassabAhallAe uvari addhatevaNaM joyaNasahassAI ogaahettaa| heTAvi addhatevaNNaM joyaNasahassAI vaJjittA majne tisa joyaNasahassesu ettha NaM ahesattamapuDhavineraiyANaM paMca aNuttarA mahaimahA-] layA mahAnirayA paNNatA, taMjahA-kAle mahAkAle rokara mahArogae majjhe appaiTTANe, te NaM mahAnaragA aMto baTTA jAva asubhA mahA-1 naragesu veyaNA" iti / iyaM ca sakalamapi sUtra sugarma, tatra bAhalyaparimANanarakAvAsayogyamadhyabhAgaparimANanarakAvAsasaGgyAnAmimAH saGghahaNigAthA:-AsIrya battIsaM aTThAvIsaM taheba vIsaM ca / aTThArasa solasagaM attarameva heTrimayA // 1 // ahattaraM ca tIsa KAlamvIsaM ceva sayasahassaM tu / aTThArasa sollasagaM codasamahiyaM tu chaTThIpa / / 6 / / addhativaNNasahassA ubarimahe bajiUNa to bhaNiyA / *--54--X-2-% dIpa anukrama [95] ~210~ Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------------------- uddezakaH [(nairayika)-2], ------------------- mUlaM [82] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka pratipattI | uddezaH 1 narakAvAsAno saM| sthAnaM tadAhalyaM ca [82 dIpa anukrama [96-97] zrIjIvA- majhe visu sahassesu hoti nirayA tamatamAe // 3 // tIsA ya paNNavIsA paNNarasa dasa ceya sayasahassAI / tini ya paNegaM 4-1 jIvAbhiAva aNuttarA nirayA // 4 // " pAThasiddhAH // samprati narakAvAsasaMsthAnapratipAdanArthamAhamalayagi-1 dumIse gaMbhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NarakA kiMsaMThiyA papaNattA?, goyamA! davihA papaNatA. rIyAvRttiH taMjahA-AvaliyapaviTThA ya AvaliyabAhirA ya, tattha NaM je te AvaliyapaviThThA te tivihA // 104 // paNNattA, taMjahA-vahA taMsA cauraMsA, tattha Naje te AvaliyayAhirA te NANAsaMThANasaMThiyA paNNatA, taMjahA-ayakoDhasaMThitA piDhapayaNagasaMThitA kaMDasaMThitA lohIsaMThitA kaDAhasaMThitA thAlIsaMThitA pihaGagasaMThitA kimiyaDasaMThitA kinnapuDagasaMThiA uDavasaMThiyA muravasaMThitA muyaMgasaMThiyA naMdimuyaMgasaMThiyA AliMgakasaMThitA sughosasaMThiyA daddarayasaMThitA paNavasaMThiyA paDahasaMThiyA bherisaMThiA jhallarIsaMThiyA kutuMcakasaMThiyA nAlisaMThiyA, evaM jAva tamAe || ahesattamAe NaM bhaMte ! puDhavIe NarakA kiMsaMThitA paNattA ?, goyamA! duvihA paNNattA, taMjahA-vahe ya taMsA ya // imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe narakA kevatiyaM bAhalleNaM papaNattA?, goyamA ! tiSiNa joyaNasahassAI bAhalleNaM paNNattA, taMjahA-haTThA ghaNA sahassaM majhe jhusirA sahassaM upi saMkuiyA sahassaM, evaM jAva ahesattamAe / imIseNaM bhaMte ! rayaNappa0 pu0 naragA kevatiya AyAmavikrakhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM paNNatA, goyamA ! duvihA paNNattA, 2-53%-0%259594650* // 104 // kara mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne atra mudraNa-doSa: dRzyate-'uddeza: 2' sthAne 'uddeza: 1' iti mudritaM ~211~ Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(nairayika)-2], ------------------ mUlaM [82] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka SANSAR [82] dIpa anukrama [96-97] taMjahA-saMkhejavitthaDA ya asaMkhejavitthaDAya, tattha NaM je te saMgvejavitthaDA te NaM saMkhejAI joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM saMkhejAI joyaNasahassAI parikveveNaM paNNatA tattha NaM je te asaMkhejavitthaDA te asaMkhejAI joyaNasahassAI AyAmavizvaMbheNaM asaMgvejAI joyaNasahassAI parikkhayeNaM paNNasA, evaM jAva tamAe, ahesattamAe NaM bhaMte ! pucchA, goyamA duvihA papaNattA, taMjahA-saMkhejavitthaDe ya asaMkhejavitthaDA ya, tattha gaMje se saMkhejavitthaDe se eka joyaNasayasahassaM AyAmavikhaMbheNaM tinni joyaNasayasahassAI solasa sahassAI donni ya sattAbIse joyaNasae linni kose ya aTThAvIsaM ca dhaNusataM terasa ya aMgulAI addhaMgulayaM ca kiMcivisesAdhie parikveveNaM papaNattA, tattha NaM je te asaMkhejavitthaDA te NaM asaMgvejAI joyaNasayasa hassAI AyAmavikvaMbheNaM asaMgvejAI jAva parikvevaNaM paNNattA (sU082) 'imIse gaM bhaMte ! ityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM narakAH kimiva saMkhitAH kiMsaMsthitAH prazatA: ?, bhagavAnAhagautama! narakA dvividhAH prajJAH, tabadhA-AvallikApraviSTAzca AvalikAbAhAzca, cazabdAvubhayeSAmapyazubhavAtulyatAsUcakau, AtralikApraviSTA nAmAcAsu dinu samaNyavasthitAH, AvalikAsu-zreNiSu praviSThA-vyavasthitA AvalikApraviSTAH, te saMsthAnamadhikRtya trividhA: prajJaptA:, tadyathA-vRttAkhyasAdhaturamAH, tatra yete ASalikAbAhyAste nAnAsaMsthAnasaMsthitAH prAptAH, tathathA-aya:koSTholohamayaH kopThastadvatsaMsthitA ayaHkoSThasaMsthitAH, "pipayaNagasaMThiyA' iti yatra surAsaMdhAnAya piSTaM pacyate tatpaSTapacanaka tava ~ 212~ Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(nairayika)-2], ------------------ mUlaM [82] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 25 jIvAbhi prata sUtrAMka sAnAM saM. [82] dvAhalyaM ca dIpa anukrama [96-97] zrIjIvA-sAmakhinA: 'piDapayaNagasaMThiyA' atra sataha NigAthe-"ayakopiTThapayaNagahalohIkaDAhasaMThANA / thAlI pihaGaga kiNha (ga) uDae] pratipattI murave muyaMge ya // 1 // naMdimuiMge AliMga sughose daddare va paNave ya / paDahagajhalaribherIkusudhaganADisaMThANA // 2 // " kaNDa:- uddezaH 1 malayagi pAkasthAnaM lohIkaTAhI pratItau tadvatsaMsthAnAH sthAlI-uSA pihara-yatra prabhUtajanayogya dhAnyaM pacyate uTaja:-tApasAzramo murajo- | narakavArIyAvRttiH|mahalavizeSaH nandImRdaGgo-dvAdazabidhanUryAntargato mRdaGgaH, sa ca dvidhA, sabathA-mukundo mardalaca, tatropari saGkacito'dho vistINoM ma-| kundaH uparyadhakSa samo gaIla; AliGgo-ganmayo muraja: sughoSo-devalokaprasiddho ghaNTAvizeSa AtoSavizeSo bA dardaro-yAya- sthAnaM n||105|| vizeSaH paNavo-bhANDAnAM paTahaH paraha:-pratItaH, bherI-TakA, jhaharI-vargAcanaddhA bisIrNavalayAkArA, kustumbakaH-saMpradAyagandhaH, IN nAhI-ghaTikA, evaM zeSAsvapi pRthivIpu tAbadvaktavyaM yAvatyaSThayAM, sUtrapATho'pyevam-"sakarappabhAe NaM bhaMte ! puDhavINa narakA kiMsaM-1 sU082 ThiyA pattA, goyagA! dubihA pannattA, taMjahA-AvalikApaviTThA ya AvaliyAbAhirA ya" ityAdi / adhaHsaptamIviSayaM suutr| sAkSAdupadarzayati--'ahesattamAe NaM bhaMte !' ityAdi, adhaHsanamyAM bhadanta ! pRthivyAM narakA: 'kiMsaMsthitAH kimiya sNsthitaaH| prajJatA:', bhagavAnAha-gautama ! dvividhAH prajJaptAH, tadyathA-vahe ya taMsA ya' iti, adhaHsaptamyAM hi pRthivyAM narakA bhaavlikaaprvissttaa| eva na AvalikAbAhyAH, AvalikApraviSTA api pazca, nAdhikAH, tatra madhye 'pratiSThAnAbhidhAno narakendro vRttaH, sarvepAmapi narakebhandrANAM vRttatvAt , zeSAstu catvAraH pUrvAdiSu dinu, te ca ghyakhAH, tana uktaM vRttazca nyannAzca / / sampati narakAbAsAnA bAhalyapratipAda bill105 / / 15nArdhamAha-'imIse 'mityAdi, asyA bhavanta ! ratnaprabhAyAM pRdhivyAM narakAH kiyavAhalyena-bahalasya bhAvo pAhalya-piNDabhAva dAutsedha ityarthaH tena prajJApAH 1, bhagavAnAha-gautama : trINi yojanasahamANi thAhalyena prAmAH, tAthA-adhastane pAdapIThe dhanA-nicitAH - mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne atra mudraNa-doSa: dRzyate-'uddeza: 2' sthAne 'uddeza: 1' iti mudritaM ~213~ Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [82] dIpa anukrama [ 96-97 ] upAMgasUtra - 3 (mUlaM+vRttiH) uddezaka: [(nairayika)-2], pratipatti: [3], mUlaM [82] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH Jan Educator "jIvAjIvAbhigama" sahasraM yojanasahasraM, madhye - pIThasyopari madhyabhAge supirAH sahasaMyojanasahasraM tata 'uSpiM 'ti upari saGkucitAH zikharakRtyA sa kocamupagatA yojanasahasraM tata evaM sarvasayA narakAvAsAnAM trINi yojanasahasrANi vAhulyato bhavanti, evaM pRthivyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptamyAM tathA coktamanyatrApi hA ghaNA sahassaM prapi saMkocato sahastaM tu / majjhe sahata sirA tinni sahassUsiyA narayA // 1 // samprati narakavAsAnAmAyAmaviSkambhapratipAdanArthamAha- 'imIse NaM bhaMte!' ityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAvAM pRthivyAM narakAH kiMpramANamAyAmaviSkambhena, samAhAro dvandvastenAyAmaviSkambhAbhyAmityarthaH kiyat 'parikSepeNa' parirayeNa prajJatA: ?, bhagavAnAha - gautama ! dvividhAH praptAH, tadyathA - savitAca asateyavistRtAJca saGkhyeyayojanapramANaM vistRtaMvistaro yeSAM te soyavistRtAH evamasaGkhyeyaM vistRtaM yeSAM te asoya vistRtA: cazabdau svagatAnekasA bhedaprakAzanaparI, tatra ye te satyeyavistRtAste sajJeyAni yojanasahasrANi AyAmaviSkambhena saGkhyAni yojana sahasrANi parikSepeNa, tatra ye te'saGkhyeya vistRtAste'sayAni yojana sahasrANyAyAmaviSkambhena asaGkhyAni yojanasahasrANi parikSepeNa prajJamAni evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAva spaSThI prathitrI, sUtrapAThastvam - sakkarampabhAe NaM bhante ! puDhabIe naragA kevaiyaM AyAmavikrameNaM vaiyaM parirayeNaM paNNattA ?, goyamA ! dubihA paNNattA, saMjahA-saMsejavitthaDA ya, asaMkhejavitthaDA ya" ityAdi || 'ahesattamAe NaM bhaMte!" ityAdi, adhaH saptamyAM bhadanta ! pRthivyAM narakAH kiyadAyAmaviSkambhena kiyatparikSepeNa prazaptAH 1, bhagavAnAha - gautama! dvividhAH prajJamAH tadyathA-soyavistRta eka:, sa cApratiSThAnAbhidhAno narakendrako'vasAtavyaH, asoya vistRtAH zeSAJcatvAraH tatra yo'sau satyeyavistRto'pratiSThAnAbhidhAno narakendrakaH sa ekaM yojanazatasahasramAyAmaviSkambhena trINi yojanazatasahasrANi poDaza sahasrANi dve yojanazate viMzatyadhike trayaH For Pale & Personal Use Only ~ 214~ wwwbary ling Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [82] dIpa anukrama [ 96-97 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(nairayika)-2], mUlaM [82] AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipatti: [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIjIvA- krozA aSTAviMzaM dhanuHzataM trayodaza aGgukhAni aGgulaM ca kiJcidvizepAdhikaM parikSepeNa prajJaptam idaM ca parikSepaparimANaM gaNitabhAjIvAbhivanayA jambUdvIpaparikSepaparimANabadbhAvanIyaM tatra ye te zeSAJcatvAro'saGkhyeya vistRtAste'saGkhyAni yojana sahasrANyAyAmaviSkambhenAsamalayagi-yAni yojanasahasrANi parikSeSeNa prajJaprAni || samprati narakAvAsAnAM varNapratipAdanArthamAharIyAvRttiH / / 106 / / imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe nerayA kerisayA vaNNeNaM paNNattA ? goyamA ! kAlA kAlAvabhAsA gaMbhIra lomaharisA bhImA uttAsaNayA paramakiNhA vaNNeNaM paNNattA, evaM jAba adhesattamAe // imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe NarakA kerisakA gaMdheNaM paNNattA ?, goyamA ! se jahANAmae ahimaDeti vA gomaDeti vA suNagamaDeti vA majjAramaDeti vA maNussamadeti vA mahisamaDeti vA mUsagamaDeti vA AsamaDeti vA hatthimaDeti vA sIhamadeti vA varaghamadeti vA vimati vA dIyamaDeti vA mayakuhiyaciraviNakuNimavAvaNNadubhigaMdhe asuhavilINafaraateesataNaje kimijAlA ulasaMsatte, bhaveyArUve siyA ?, No iNaDe samaDe, goyamA ! ise NaM raNabhare puDhavIe paragA patto atirakA caiva akaMtatarakA ceva jAva asaNAmatarA caiva gaMdheNaM paNNattA, evaM jAva ardhasattamAe puDhavIe // imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 rayA keriyA phAseNaM paNNattA ?, goyamA ! se jahAnAmae asipattei vA khurapattei vA kalacIriyApatte vA saggei vA kuMtaggei vA tomaraggeti vA nArAyaggeti vA sUlaggeti vA laDa For P&False City mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne atra mudraNa-doSa: dRzyate - uddeza: 2' sthAne 'uddeza: 1' iti mudritaM ~ 215~ 3 pratipattI uddezaH 1 narakAvAsAnAM varNAdi * sU0 83 // 106 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ---------------.....--- uddezaka: [(nairayika)-2], .....................- mUlaM [83] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [83] 6- 0 laggeti vA bhiMDimAlaggeti vA sUcikalAveti vA kaviyacchUti vA viMcuyakaMTaeti vA iMgAleti cA jAleti cA mummureti vA, aJciti vA alAeti vA suddhAgaNIi vA, bhave etArUve siyA?, No tiNahe samajhe, goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe puDhacIe NaragA etto aNidutarA ceva jAva ama pAmatarakA ceva phAse NaM paNNAttA, evaM jAva adhesattamAe puddhviie|| (sU083) 'imIse NaM bhaMte !' ityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM narakA: kIdRzA varNena prajJaptA:?, bhagavAnAha-gautama ! kAlA:, tatra ko'pi niSpratibhatayA mandakAlo'pyAzaGkaveta tatastadAzaGkAvyavacchedArtha vizeSaNAntaramAha-kAlAvabhAsAH' kAla:-kRSNoDadhAvabhAsa:-pratibhAvinirgamo yebhyaste kAlAvabhAsAH, kRSNaprabhAphTalopacitA iti bhAvaH, ata eva 'gambhIraromaharSAH' gambhIra:-atI-| botkaTo romaharpo-romopoM bhayavazA vebhyaste gambhIraromaharSAH, kimuktaM bhavati ?-evaM nAma te kRSNAvabhAsA yadarzanamAtreNApi nArakajantUnAM bhayasampAdanena anargalaM romaharSabhutpAdayantIti, ata eva bhImA-bhayAnakA bhImakhAdeva unAsanakAH, upAsyante nArakA / jantaba ebhiriti upAsanA upAsanA eva upAsanakAH, phi bahunA?-varNena' varNamadhikRtya paramakRSNAH prajJaptAH, yata Ubai na | kimapi bhayAnaka kRSNamastIti bhAvaH, evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptamyAm // gandhamadhikRtyAha-imIse NaM bhaMte !! ityAdi, praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! nadyathA nAma-'ahimRta iti vA' ahimRto nAma mRtAhidehaH, evaM sarvatra bhAvaISInIya, gomUta iti vA azvamRta iti vA mArjArabhUta iti vA hastimRta iti vA siMhamRta iti vA vyAghramRta iti vA dvIpa:-citrakA, dAsarvatra ahizcAsau mRtazca ahimRta ityevaM vizeSaNasamAsaH, iha mRtakaM sadyaHsaMpannaM na vigandhi bhavati tata Aha-'mayakuhiyaviNaDa dIpa anukrama 95%E 4-% % [98 % 0 *%A-24 - ~ 216~ Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezaka: (nairayika)-2], --- -------- mUlaM [83] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [83] dIpa anukrama zrIjIvA- kuNimavAvaNe'sAdi, mRtaH san kudhita:-pUtibhAvamupagato mRtakuthitaH, sa cocchanAvasthAmAtragato'pi bhavati, na ca sa tathA viga-1 pratipattI jIvAbhi0lAndhastata Aha-vinaSTa: ucchUnAvasyAM prApya sphuTita iti bhAvaH, so'pi tathA durabhigandho na bhavati tata Aha-'kuNimavAvapaNa ci | uddezaH1 malayagi-1 vyApannaM-vizarAmabhUtaM kuNimaM-mAMsaM yasya sa tathA, tato vizeSaNasamAsaH, 'darabhigandhaH' iti durabhiH-sapAmAbhimukhyena duSTonarakAbArIyAvRttiH gandho yasyAsau durabhigandhaH, azucizca vilIno-manasaH kalimalapariNAmahetuH 'vigaya' iti vigataM pranaSTaM yadabhimukhatayA prANinAM | PA sAnA lagata-nAmanaM yasmina , tathA vIbhatsayA-nindayA darzanIyo vIbhatsAdarzanIyaH datto vizeSaNasamAsaH azucivigatavIbhatsAdarzanIyaH varNAdi // 10 // kimijAlAulasaMsatte' iti saMsaktaH sana kRmijAlAkulo jAtaH kRmijAlAkulasaMsaktaH, mayUravyaMsakAditvAtsamAsaH saMsaktazabdasya ca | su083 paranipAtaH, etAvatyukte gautama Aha-bhave eyArUve siyA?" iti, syAd bhaved-bhaveyuretadrapA:-yathoktavizeSaNaviziSTA ahimRtAdisArUpA gandhanAdhikRtA narakAH, sUtre ca bahuvacane'pyekavacanaM prAkRtavAn , bhagavAnAha-gautama ! 'nAyamarthaH samarthoM' nAyamartha upapanno, yato'syA rajaprabhAyAM pRdhiyAM narakA ito-yathoktavizeSaNaviziSTAhimRtAderaniSTatarA eva, tatra kizcidamyamapi kasyApyaniSTataraM bhavati tata Aha-akAntatarA eva-kharUpato'pyakamanIyatarA eca, abhavyA eveti bhAvaH, tatrAkAntamapi kasyApi priyaM bhavati yathA garcAzUkarasyAzuciH, tata Aha-apriyatarA eva na kasyApi priyA iti bhAvaH, ata evAmanojJatarA eva, amanaApatarA eva gandhamadhikRtya prajJatA:, natra manonaM-mano'nukUlamAtraM yatpunaH svaviSaye mano'tyantamAsaktaM karoti tanmanaApam , ekAthikA vA ete sarve zabdAH zakrendrapuradarAdivam nAnAdezajavineyajanAnugrahArthamupAttAH, evaM pRthivyAM pRthivyAM tAbadvaktavyaM yAvadanaHsaptamyAm / / sparzamadhikRtyAha-'imIse | 107 // 'mityAdi prabhasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama! tadyathA nAma-'asipatramiti vA' asi:-khar3a tasya patramasipatraM bhurapramiti trA [98] Eml mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne atra mudraNa-doSa: dRzyate-'uddeza: 2' sthAne 'uddeza: 1' iti mudritaM ~217~ Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ....................--- uddezaka: (nairayika)-2], ................-- mUlaM [83] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - prata *--CA sUtrAMka [83] dIpa anukrama kadambacIrikApatramiti vA, kadambacIrikA-tRNavizeSaH, sa ca darbhAdapyatIba chedakaH, zakti:-praharaNavizepattadaabhiti vA. kuntAyamiti bA. tomarAmiti vA, bhiNDimAla:-praharaNavizeSastadadmamiti vA, sUcIkalApa iti vA, vRzcikardaza iti vA, kapikasTUriti | vA, kapikacchU:-kaNDavijanako valIvizeSaH, aGgAra iti vA, aGgAro-ni mAniH, bAleti bA, AlA-analasaMbaddhA, murmura iti | vA, murmura:-phusphukAdau masRNo'gniH, aciriti vA, arci:-analavicchinnA bAlA. alAtam-ulmukaM, zuddhAgniH-ayaspiNDAdyanugato'gnividAdAdiryA, itizabdaH sarvatrApi upamAbhUtavastusvarUpaparisamApridyotakaH, bAzabdaH parasparasamujaye, iha kasyApi narakasya sparzaH zarIrAvayavacchedako'parala bhedako'nyasya vyathAjanako'parasya dAhaka ityAdi tataH sAmyapratipayarthamasipatrAdInAM nAnAvidhAnAmupamAnAnAmupAdAnaM, 'bhadhe eyArUve siyA? ityAdi prAgvat / / samprati narakAbAsAnAM mahattvamabhidhitsurAha imIme gaM bhane / rayaNappabhAe puDhavIe narakA kemahAliyA paNNatA?, goyamA ! ayaNaM jaMbuddIve savvadIvasamudANaM sambanbhatarae sabbakhuTTAe vaha tellApavasaMThAgasaMThise bahe rathacakavAlasaMThANasaM. ThinaM pukkharakApiNayAsaMThANasaMThite caTTe paDipuNNacaMdasaMTANasaMThine eka joyaNasatasahassaM AyAmavikAvaMbheNaM jAva kiMcivisesAhie parikveveNaM, deve gaM mahiDDIe jAva mahANubhAge jAva eNAmeva iNAmecattikada isa kevalakappaM jaMbuddIvaMtihiM accharAnivApahi tisattakkhutto aNupariyahitA NaM hayyamAgacchejA, se NaM deve tAe ukiTAga turitApa cavalApa paMDAe sigyAe uDuyAe jayaNAe liMgApa] dibbAe dibvagatIe bItikyamANe jagaNaM egAI vA duyAhaM vA [98 -RECRes 1 %ka ~ 218~ Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-2], ------------------ mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: pratipattI prata sUtrAMka [84] uddezaH1 narakAvAsAnAM mahattA sU084 dIpa anukrama zrIjIvA- tiAhaM vA 'ukoseNaM chammAseNaM vItivaejjA, atthegatie vIhavaejA atthegatie no vItivaejA. jIvAbhiH emahAlatA NaM goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe garagA paNNattA, evaM jAva adhesattamAe, malayagi- NavaraM adhesattamAe atthegatiyaM naragaM dhIhavaijA, atdhegahae narage no vItivarAjA / / (sU084) rIyAvRttiH 'imIse NamityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM narakAH 'kiMmahAntaH' kiMpramANA mahAntaH prajJamAH 1, pUrva hAsAyavi-| stRtA iti kathitaM, tacAsayatvaM nAvagamyata iti bhUyaH prabhaH, ata evAtra nirvacanaM bhagavAnupamayA'bhidhatte, gautama! ayamiti yatra // 108 // saMsthitA vayaM Namiti vAkyAlaGkAre aSTayojanotiyA ratnamayyA jamghA upalakSito dvIpo jambUdvIpaH sarvadvIpasamudrANAM-dhAtakIkhadaNDalavaNAdInAM sarvAbhyantara:-AdibhUtaH 'sarvakSullakaH' sarvebhyo dvIpasamudrebhyaH kSullako-havaH sarvakSullakaH, tathAhi-save lavaNAdayaH samudrAH sarve dhAtakIkhaNDAdayo dvIpA asmAjamyUdvIpAdArabhya pravacanoktena krameNa dviguNadviguNAyAmaviSkambhaparidhayaH tato'yaM zeSasarvadvIpasamudrApekSayA sarvalaghuriti, tathA vRtto yataH 'tailApUpasaMsthAnasaMsthitaH' tailena pako'pUpastailApUpaH, tailena hi pako'pUpaH prAyaH pari| pUrNavRtto bhavati na ghRtena paka iti tailavizeSaNaM, tasyeva saMsthAna tailApUpasaMsthAnaM tena saMsthitasailApUpasaMsthAnasaMsthitaH, tathA vRtto yataH / puSkarakarNikAsaMsthAnasaMsthitaH, tathA vRtto yato rathacakravAlasaMsthAnasaMsthitaH, tathA vRtto yata: paripUrNacandrasaMsthAnasaMsthitaH, anekadho pamAnopameyabhAvo nAnAdezajavineyapratipayarthaH, eka yojanazatasahasramAyAmaviSkambhena trINi yojanazatasahasrANi poDaza sahasrANi dve || &aa yojanazate saptaviMze trayaH krozA aSTAviMzaM dhanuHzataM trayodaza aGgulAni a gulaM ca kiJcidvizeSAdhika parikSepeNa prajJaptaH, parikSe paparimANagaNitabhAvanA kSetrasamAsaTIkAto jambUdvIpaprajJaptiTIkAto vA veditavyA / 'deve Na'mityAdi, devazca Namiti vAkyAla [98 // 108 mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne atra mudraNa-doSa: dRzyate-'uddeza: 2' sthAne 'uddeza: 1' iti mudritaM ~219~ Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezaka: (nairayika)-2], --- -------- mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [84] dIpa anukrama kAre, 'maharddhikaH' mahatI RddhirvimAnaparivArAdikA yasya sa maharddhikaH, mahatI yutiH zarIrAbharaNaviSayA yasya sa mahAyutikaH, mahad | balaM-zArIraH prANo yasya sa mahAbalaH, mahad yazaH-khyAtiryasya sa mahAyazAH, tathA 'mahesakkheM' iti maheza iti mahAna Izvara iyAkhyA yasya sa mahezAkhyaH, athavA IzanamIzo bhAve ghapratyaya aizvaryamityarthaH, 'IzaM aizvarya' iti vacanAt , tata Izam-aizvaryamAtmanaH | | khyAti--antarbhUtaNyarthatayA khyApayati-prathayati IzAkhyaH, mahAMzcAsAvIzAkhyazca mahezAkhyaH, kacit 'mahAsokkhe' iti pAThaH, tatra mahat saukhyaM yasa prabhUtasadodayavazAtsa mahAsaukhyaH, anye paThanti-'mahAsakkhe' iti tatrAya zabdasaMskAro-mahAzvAkSaH, iyaM cAtra pUrvAcAryapradarzitA vyutpatti:-AzugamanAdazvo-mana: akSANi-indriyANi svaviSayavyApakatvAt azvazcAkSANi ca azvAbhANi mahAnti azvAkSANi yasyAsau mahAvAkSaH, tathA 'mahANubhAge' iti anubhAgo-viziSTavaikriyAdikaraNaviSayA'cintyA zakti: 'bhAgo'ciMtA sattI iti vacanAn , mahAna anubhAgo yasya sa mahAnubhAgaH, amUni maharddhika ityAdIni vizeSaNAni tatsAmAtizavapratipAdakAni yAvaditi cappuTikAtrayakaraNakAlAvadhipradarzanaparama, 'iNAmeva iNAmevetikaTTa' evameva mudhikayA evameva 'morakulA muhA ya muhiyatti nAyavvA' iti vacanAd avajJayeti bhAvaH, ukta ca mUlaTIkAyAm "izAmeva iNAmeveti kaTTa evameva mudhikayA'trajJayeti" 'itikRtve'li hastadarzitacappuTikAnayakaraNamUcakaM kevalakalpa-paripUrNa jambUdvIpaM tribhirapsaronipAtaH, apsaronipAto nAma | cappuTikA, tatra timabhicappuTikAbhiriti draSTavyaM, cappuTikAca kAlopalakSaNaM, tato yAvatA kAlena timrazcappuTikA: pUryante tAvapAtkAlamadhya ityarthaH, trisaptakRtyaH-ekaviMzativArAna anuparivartya-sAmastyena paribhramya 'havva' zIghamAgacchen , sa ityambhUtagamana zaktiyogyo devaH tayA devajanaprasiddhyA utkRSTayA prazasta vihAyogatinAmodayAtprazastayA zIghasaMcaraNAtvaritayA larA saMjAtA'syAmiti jI0ca019/ [98] ~220~ Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------------------- uddezakaH [(nairayika)-2], ------------------- mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [84] dIpa anukrama zrIjIvA- tvaritA tayA kharitayA zIvatarameva tathA pradezAntarAkramaNamiti, apaleva capalA vayA, krodhAviSTasyeva amAsaMvedanAn caNDeva caNDA pratipattI jIvAbhi tayA, nirantaraM zIghralaguNayogAn zIzA tayA zIghrayA, paramotkRSTavegapariNAmopetA javanA tayA, anye tu jitayA vipakSajetRleneti uddezaH 2 malayagi- vyAcakSate, 'chekayA nipuNayA, vAtoddhRtasya digantavyApino rajasa iva yA gati: sA uddhRtA tayA, anye lAhu:-uddhatayA dAtizaye- narakAvArIyAvRttiH neti, 'divyayA' divi-devaloke bhavA divyA tayA devagatyA vyatitrajan jaghanyata: 'ekAhaM vA ekamaharyAvan , evaM vyahaM tryamutka- sapramANa pata: paNmAsAna yAvad vyatitrajet , tatrAstyetad yaduta ekakAn kAMcana narakAna 'vyativrajet' ullava parato gacchet , tathA'syetad narakAvA1: yaduta itthaMbhUta yApi gatyA SaNmAsAnapi yAvannirantaraM gacchan ekakAn kAMzcana narakAn 'na vyatitrajet' nolA parato gacchen, sazAzvata atiprabhUtA''yAmatayA tepAmantasya prAnubhazasyatvAna , etAvanto mahAnto gautama! avAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM narakAH prajJatAH, evamekaiA taratve kasyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvaddhaHsatamyAM, nabaramadhAsaptanyAmevaM vaktavyam-"atthegaiyaM naragaM vIivaenA atyaMgaie narage no0 85 vIivaejA" apratiSThAnAbhivabaikasya narakasya lakSayojanAyAmaviSkambhatayA'ntasya prAptuM zakyatvAt zeSANAM ca caturNAmatiprabhUtAsave-15 yayojanakoTIkoTIpramANavenAntasya prApnumazakyatvAt / / samprati kimayA narakA iti nirUpaNArthamAha imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe NaragA kiMmayA paNNattA?, goyamA! savvabaharAmayA paNNatA, tattha NaM naraesa bahave jIvA ya poggalA ya avakamati viukkamati cayaMti ubavajjati, sA- ID // 10 // satA NaM te NaragA dacaTTayAe vaSaNapajavehiM gaMdhapajjavehiM rasapajavehiM phAsapajavahi asAsayA, evaM jAva ahesattamAe // (sU085) [98] laEcuamind ~221~ Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezaka: (nairayika)-2], --- -------- mUlaM [85] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [85] * -- * - dIpa anukrama 'imIse NaM bhaMte !' ityAdi, asyAM bhadanta ! ramaprabhAyAM pRthivyAM narakA: 'kimayA' kiMvikArAH prajJatA:?, bhagavAnAha-gautama! | 'savvavairAmayA' iti sImanA vanamayA: prajJaptAH, vanazabdasya sUtre dIrghAntatA prAkRta tvAn , 'tatra ca teSu narakeSu Nabhitti vAkyAlaGkAre bahavo jIvAzca kharavAdarathivIkAyikarUpAH pudgalAba 'apakAmanti' kyabante 'vyutkrAmanti' utpadyante, etadeva zabdadvayaM yathAkrama paryAyadvayena vyAcaSTe-'cayaMti uvavajaMti' cyavante utpadyante, kimuktaM bhavati ?-eke jIvAH pudgalAzca yathAyogaM gacchanti apare lAgalchanti, yastu pratiniyatasaMsthAnAdirUpa AkAra: sa tadavastha eveti, ata evAha-zAzvatA Namiti pUrvavat te narakA dravyA tayA tathAvidhapratiniyatasaMsthAnAdirUpatayA varNaparyAyargandhaparyAya rasaparyAyaiH sparzaparyAyaiH punarazAzvatAH, varNAdInAmanyathA'nyathAbhava4AnAn , evaM pratipRthivi tAvaraktavyaM yAvaddhaHsaptanI puthivI / sAmpratamupapAtaM vicicintayipurAha imIse bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe neraiyA katohiMto uvavajaMti kiM asaNIhiMto ubavajaMti sarIsivehiMto uvavajjati pakvIhiMto uvavajaMti cauppaehito uvavajjati uragehiMto uvavajaMti itthiyAhiMto uvavajaMti macchamaNuSAMhato upavanaMti?, goyamA! asaNIhiMto uvavajjati jAva macchamaNuehiMtovi uvavajati,-asaNNI khalu paDhama docaM ca sarIsivA tatiya pkkhii| sIhA jati cauthI uragA puNa paMcamI jati ||1||chddhiN ca itthiyAo macchA maNuyA ya sattami jNti| jAva adhesattamAe puDhavIe nerahayA No asaNNIhiMto uvavati jAva No hasthiyAhiMto ubava1 (saMsAsu imAe gAhAe azugaMtavyA, evaM eteNaM abhilAyeNaM imA gAthA ghoseyacyA). - % [99] 90 OM ~222~ Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [86] + gAthA dIpa anukrama [100 -102] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezakaH [(nairayika)-2], mUlaM [86] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 110 // ti macchamassehiMto ubavajaMti / imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 NairatiyA ekasamapUrNa kevatiyA uvavajaMti?, goyamA ! jahapaNeNaM ekko vA do vA tinni vA ukkoseNaM saMkhejA vA asaMkhijJA vA ubavajaMti, evaM jAva adhesattamAe // imIse NaM bhaMte! rayaNappa0 puDhavIe ratiyA samae samaya abahIramANA abahIramANA kevanikAleNaM avahitA sitA?, goyamA! te NaM asaMkhelA samaesamae avaramANA avahIramANA asaMkhejAhiM ussappiNIosapiNIhiM avahIraMti no ceva paNaM avahitA sitA jAva adhesattamAH // damIse NaM bhaMte! rayaNappa0 pu0 ratiyANaM kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA?, gogamA ! dubihA sarIrogAhaNA paNNattA, taMjahA - bhavadhAraNijjA ya uttaraveucciyAya, tattha NaM jA sA bhavadhAraNijJA sA jahaneNaM aMgulassa asaMkhejatibhAgaM ukoseNaM satta dhaNU niSNi ya rayaNIo chaca aMgulAI, tattha NaM je se uttaraveubvie se jaha0 aMgulassa saMgvejjatibhAgaM ukko0 paNNarasa dhaNUI aDDAhajAo rayaNIo, docAe bhavadhAraNije jahaNNao aMgulAsaMkhejjabhAgaM ukko0 paNNarasa ghaNU aDDAijAto rayaNIo uttaraveDabbiyA jaha0 aMgulassa saMgvejjabhAgaM ukko0 ekatIsaM dhaNUI ekkA rayaNI, tathAe bhavadhAraNije ekatIsaM dhaNU ekkA rayaNI, uttaraveucciyA bAsahiM dhaNU doNNi rayaNIo, cautthIe bhavadhAraNije vAsadva dha NUiM doNi ya rathaNIo, uttaraveDabbiyA paNavIsaM dhaNusayaM, paMcamIe bhavadhAraNije paNavIsaMgha For P&Praise City ~ 223~ 3 pratipattI uddezaH 2 upapAtaH saMkhyA X vagAhanA mAnaM sU0 86 // 110 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------- ------------ uddezaka: [(nairayika)-2], ------- --------- mUlaM [86] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka Nusarya, uttarave0 aDDAijAI dhaNusayAI, chaTThIe bhavadhAraNijjA aDDAijAI dhaNusayAI, uttaraveubviyA paMcadhaNusayAI, sattamAe bhavadhAraNijA paMcadhaNusayAI uttaraveuvie dhaNusahasma // [86] gAthA dIpa anukrama [100 'imIse Na'mityAdi, asyAM bhadanta ! ratnaprabhAyAM pRthivyAM nairayikAH kuta utpadAnte ?, kimasajJibhya utpadyante sarIsRpebhya utpadhante pakSibhya utpadyante catuSpadebhya utpayante uragebhya utpadyante strIbhya utpadyante matsyamanuSyebhya utpayante ?, bhagavAnAha-gautama asajJibhyo'dhyutpadyante yAvanmatsyamanuSyebhyo'pyutpadyante, 'sesAsu imAe gAhAe aNugaMtavyA' iti, 'zeSAsu' zarkarAprabhAvipu| pRthivIvanayA gAthayA, jAtAyekavacanaM gAthAdvikenetyarthaH, utpadyamAnA anugantavyAH, tadeva gAvAdvikamAha-'assapaNI khalu paDhama mityAdi, asajJina:-saMmUchimapaJcendriyAH khalu prathamAM narakapRthivIM gacchanti, khaluzabdo'vadhAraNe, tathA avadhAraNamevam-asajinaH prathamAmeva yAvad gacchanti na parata iti, natu ta eva prathamAmiti garbhajamarImapAdInAgapi uttarapathivIpaTagAminAM tatra *gamanAta, evamuttaratrApyavadhAraNaM bhAvanIyama / 'docaM ca sarIsivA' iti dvitIyAmeva zarkarAprabhAyAM pRthivIM yAvadchanti sarI-14 | sapA:-godhAnakulAdayo garbhAsurakAntA na parataH, tRtIyAmeva garbhajAH pakSiNo gRdhrAdayaH, caturthImeva siMhAH, paJcamImeva garbhajA | uragAH, paSThImeva niyaH strIraznAnagA mahArAdhyavasAyinyaH, samamI yAvad garbhajA matsyA manujA atikrUrAdhyavasAyino mahApApakAriNaH, AlApakazca pratipRthivi evam - sakarappabhAe gaM bhaMte ! puDhabIe neraiyA kiM asaNNIhito uvavajati jAba macchamaNue hito uvatrajati !, goyamA ! no asannIhito uvava jati sarIsivehito ubavanaMti jAna sacchamaNussehiM to uvavajati / bAluyappabhAe gaM bhaMte ! -102] 9- 44 Ema ~ 224~ Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [86] + gAthA dIpa anukrama [100 -102] pratipatti: [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi* rIyAvRttiH // 111 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - Jan Ebctur uddezakaH [(nairayika)-2], mUlaM [86] + gAthA AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH puDhavIra nerazyA kiM asaNNIhiMto uvavanaMti jAtra macddhamaguehiMto ubavajaMti ?, gotramA! to asaNNIhiMto uvajaMti no sarIsivehiMto ubavajaMti eksIhiMto uvavarjati jAva macchamaNussehiMto uvayanaMti" evamuttarottarapRthivyAM pUrvapUrvapratiSedhasahitottarapratiSedhastAvaduktamyo yAvadadhaH samyAM strIbhyo'pi pratiSedhaH, tatsUtraM caivam asattamAe NaM bhaMte! puDhaate nerater fi reNNIhiMto aMti jAba macchamaNussehiMto vavajaMti ?, goyamA ! to asaNNIhiMto uvavati jAya to itthIhiMto uvavavaMti macchamaNussehiMto | ubavajaMti" / / sampratyekasmin samaye kiyanto'syAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM nArakA utpayante ? iti nirUpaNArthamAha / (imIserNa) 'rayaNappabhApuDhavie neraiyA NaM bhaMte!' ityAdi straprabhApRthivInairavikA bhadanta ! ekasamayena kiyanta utpadyante ?, bhagavAnAha - gautama ! ja dhanyataeko vA trayo vA utkarSataH soyA asaGkhyA vA evaM pRthivyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvadadhaH saptamyAm // samprati pratisamaya me kaikanArakApahAre sakalanArakApahArakAlamAnaM vicicintayipuridamAha - rayaNappabhApuDhavineraiyA NaM bhaMte!" ityAdi, ratna- 5 prabhApRthivInairavikA bhadanta ! samaye samaya ekaikasaGkhyayA apadiyamANAH 2 kivatA kAlena sarvAsanA'pahiyante ?, bhagavAnAha gautama ! * 'te NaM asaMkhejjA samae 2 avahIramANA' ityAdi te prabhApRthivInairayikA asaGkhyAstataH samaye samaya ekaikapayA apa hiyamANA asaGkhyAbhirutsapiNyava sarpiNIbhirapahiyante idaM ca nArakaparimANapratipattyarthaM kalpanAmAtraM, 'no ceva NaM avahiyA siyA' iti na punarapar3atAH syuH kimuktaM bhavati ? - na punarevaM kadAcanApyapahRtA abhavan nApyapayinte nApyapahariSyanta iti evaM OM pRthivyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvadadhaH sapramyAm // samprati zarIraparimANapratipAdanArthamAha 'rayaNappabhApuDhavI' ityAdi, ratnamabhApRthivInairayikANAM bhadanta 'kiMmahatI' kiMpramANA mahatI zarIrAvagAhanA prajJatA ?, 'jahA paNNavaNAe ogAhaNa saMThANapade' For P&Praise City ~225~ 3 pratipattau uddezaH 2 upapAtaH saMkhyAvagAhanAmAnaM sU0 86 // 111 // my Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------ ------------ uddezaka: [(nairayika)-2], ------ --------- mUlaM [86] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka 0-0 SAA - * [86] gAthA iti, yathA prajJApanAyAmavagAhanAsaMsthAnAkhyapade tathA vaktavyA, sA caiva-dvividhA ratnaprabhApRthivInarayikANAM zarIrAvagAhanA-bhavadhAraNIyA uttaravaikriyA ca, tatra yA sA bhavadhAraNIyA sA jaghanyato'GgulAsayabhAga utkarSataH sapta dhanUMSi trayo hastAH SaT paripUrNAnyakulAni, uttarakriyA japanyato'GgalasoyabhAga utkarSataH paJcadaza dhanUMSi dvau hastAkA vitastiH, zarpharAprabhAyAM bhavadhAraNIyA jaghanyato'GgulAsavadheyabhAga utkarSataH pazcadaza dhapi dvau hastAvakA ktistiH, uttaravaiphiyA japanyato'lasayeyabhAga utkarSata ekatriMzaddhapi eko hastaH, cAlukAprabhAyAM bhavadhAraNIyA jaghanyato'GgalAsamaveyabhAga utkarpata ekatriMzaddhapi eko hasta:, 'uttaravaikriyA jaghanyato'GgulasahayeyabhAga utkarSataH sAdIni dvApaSTidhanUMSi, paGkuprabhAyAM bhavadhAraNIyA jaghanyato'GgalAsayabhAga utkarSataH sA ni dvASaSTidhanUMSi, uttarakriyA jadhanyato'GgulasayeyabhAga utkarSataH paJcaviMzaM dhanuHzataM, dhUmaprabhAyAM bhavadhAraNIyA jaghanyato'GgulAsayeyabhAga utkarSataH paJcaviMzaM dhanuHzataM, uttaravaikriyA jaghanyato'GgalasareyabhAga utkarSato'rddhatRtIyAni dhanuHzatAni, tama:prabhAyAM bhavadhAraNIyA jaghanyato'GgalAsayeyabhAgamAtrA utkarSato'rddhatRtIyAni dhanuHzatAni, uttaravaikriyA jaghanyato'Ggalasa ye yabhAga utkarSataH paJcadhanuHzatAni, tamastama:prabhAyAM bhavadhAraNIyA jaghanyato'GgulAsaddhayeyabhAga utkarSata: paJca dhanuHzatAni, uttaravaikriyA jadhanyato'GgulasaGghayeyabhAga, utkarSato dhanuHsahasamiti / yadi punaH pratiprastaTe cintA kriyate tadaivamavagantavyA-tatra jaghanyA bhavadhAraNIyA sarvatrApyaGgalAsayeyabhAgaH, uttaravaikriyA tu aGgulasoyabhAgaH, uktaM ca mUlaTIkAkAreNAnyatra- uttaravaikriyA tu tathAvidhaprayatrAbhAvAdAdyasamaye'pyanulasaGkhyeyabhAgamAtraive"ti, utkRSTA tu bhavadhAraNIyAyA rasaprabhAyA: prathame prastaTe tyo hastA ava Udhrva krameNa pratiprataTaM sArddhAni paTpaJcAzadaGgulAni prakSipyante, tata evaM parimANaM bhavati, dvitIye prastaTe dhanurekameko hasta: sArddhAni cASTAvaGgulAni, tRtIye dhanureka dIpa anukrama [100 RE5% 97% CACACACASS -102] ~ 226~ Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-2], -------------------- mUlaM [86] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [86] gAthA zrIjIvA- trayo hastAH saptadazAGgulAni, caturbhe dve dhanuSI dvau hastI sArddhamekamaGgulaM, paJcame trINi dhanUMSi dazAGgulAni, SaSThe trINi dhanUMpi dvau pratipatto jIvAbhihastI sArvAnyaSTAdazAGgalAni, saptame catvAri dhapi eko hastastrINi cAGgulAni, aSTame catvAri dhanUMdhi trayo hastAH sArkhAnyekA- uddezaH2 malayagi- dazAGgalAni, navame paJca dhapi eko halo viMzatiraGgulAni, dazame SaD dhanUMSi sArdAni cakhAyaGgalAni, ekAdaze paDa ghanapi dvau upapAtaH rIyAvRtti hastI prayodazAlAni, dvAdaze sapta dhapi sArddhAnyekaviMzatirakulAni, trayodaze sapta dhanUMSi trayo hastAH paT ca paripUrNAmyAlAni saMkhyA'uktazca-rayaNAe paDhamapayare hatthatiyaM deha umsae bhaNiyaM / chappannaMgulasaTTA payare payare havai cur3I // 1 // vagAhanApra.123456 7 8 9 10 11 12 13 zarkarAprabhAvAM prathame prastaTe sapta dhanUMSi trayo hastA: pada cAGgulAni, mAna | dha..11233 44 56677 ata Urva tu pratiprastadaM zrayo halAkhINi cAGgalAni krameNa prakSelA3061 ha.31322131023 tavyAni, tata evaM parimANaM bhavati-dvitIye prastaTe'STa dhapi dvI hstii| aM.. 8 // 171 / / 1018 // 3:11|| 204 / / 13 21 // 6 nava cAGgulAni, tRtIye nava dhapi eko hasto dvAdaza cAGgulAni, caturthe daza dhanUMSi paJcadazAGgulAni. paJcame daza dhanUMSi trayo hastA aSTAdazAGgulAni, SaSThe ekAdaza dhanUMSi dvau hastAvekaviMzatiraDalAni, saptame dvAdaza dhanUMSi dvau hastI, aSTane trayodaza dhanUMSi eko hastastrINi cAkulAni, navame caturdaza dhanUMSi SaT cAkulAni, dazame caturdaza dhapi trayo hastA nava cAGgulAni, ekAdaze paJcadaza dhanUMSi dvau hastau ekA vitastiH, uktazca-so ceva ya bIyAe paDhame payaraMmi / hoi usseho / hattha tiya vigni aGgula payare payare ya bur3I ya // 1 // ekArasame payare pannarasa dhaNUNi doNNi rvnnoo| vArasa va // 12 // aMgulAI dehapamANaM tu vinneyaM // 2 // " anna 'so ceva ya vIyAe' iti ya eva prathamapRthivyAM prayodaze prastaTe utsedho bhaNito || SASRAOST. C dIpa anukrama [100 -102]] % OM 3 ~ 227~ Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------ uddezaka: [(nairayika)-2], ------ --------- mUlaM [86] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [86] gAthA yathA sapta dhanUMSi trayo hastAH paTa cAlAnIti sa eva dvitIyasyAM zarAprabhAyAM pRthivyAM pathana prasaTe utsedho bhavati, zeSa sumamama 181 1.2 3 4 5 6 7 8 9 10 113. bAlakAnabhAyAH prathame prastaTe padaya pavihI hastI dvAdaza cAhanTAni, ata: 8 9 10101112131414153. tu pratipalaTaM sA hastAH mAhAni cekonaviMzatiraGgalAni kameNa prakSaIII 3210322103magyAni. sata evaM parimANaM bhavati-dvitIya prakhaTe sanadaza dhapi dvIlA da69 11518210 3 6 512 aM. hastI sArdAni samAGgalAni, tunIye ekonaviMzatirdhapi nau hastI zrINyaGga lAni, caturthe ekaviMzaniyanaSi ko ila: mADIni ca dvAdiniraGgalAniH 5 trayovinidhanapi eko isto'STAdaza za cAGgulAni, paSTe pazcadizAtara ekohana: bhAvani prayodazAnanyAni, samaya nAvidhAnidhanapi eko hasto nava cA lAni, aSTame ekonavizan dhanaMdi eko badalaH lAjani catvArya vAnika majada ekatriganadhi eko hastaH, 'uktazca-"so ca ya lakSyAe paDhame payaraMbhira useho / mata bayaNI aMgula gupacI bar3I yA payare payare ya tahA navame patyakAma hoi usle ho / ghAyANi elavInaM ekA gvaNI va nAyabvA / / 2 / / anAra do va ya lazyAe paDhame payaraMmi hoisI mameTo' uni ya pada dvigIyA zakaMrAnabhAyAmekAdaze prasaTe utsedhaH sa evaM nAztA vAlakAprasAcA prathame prasaTe bhavati, zeSa muganaM / pApabhAyAH prathame pralaTe ekatriMzanapi ekohalaH, tata tu pratiprazna patra dhanapi viMzatirahulAni krameNa prabheta vyAni, tA parimANaM bhavani-ditIya prastara patriMzana pi eko siMhAniravAni, tRtIye ekacatvAriMzajanapi hI hamI bApoDamAlAni, catubai padaya sArizacanaSi trayo daralA dvAdazAhalAni, amaM vipAsAunaSi aSTAvAlAni, paThe sprpnycaagbpi| dIpa anukrama [100 SAR-12D -102] ~ 228~ Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------------ uddezaka: [(nairayika)-2], -------------------- mUlaM [86] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [86] gAthA zrIjIvA-kAeko hastazcatvArpagundrAni, maname dvApatiH dhanapi dvau hato, kaca-so ceva ca utthIe pahame payAmi hoi usseho / paJca dhaNu ||3 pratipattI jIvAbhi0 vIsa aMgula payare payare ya sudhIya // 1 // jA sattagaNa pabara nerayANaM tu hoi sneho / vAmaDhI dhaNuyAI boNi ya ramaNI ya bo- uddezaH 2 malayagi- bbA // 1 // " avApi so ce'tyasyArthaH pUrvAnusAreNa bhAvanIyaH / zramaprabhAyAH prathame prastaTe dvApaSTiyanagi do hatI, tata arthaupapAtaH rIyAvRttiHtu pratiprasvaTaM paJcadaza dhapi sArvahastadvayAdhikAni krameNa prakSepavyAni, tenedaM parimANaM bhavati-dvitIye prastaTe'yamapratirdhapi ekA saMkhyA: vitasti:, tRtIye nigavatirdhanaSi trayo hastAH, canu nabonaraM dhana:zata peko hala ekA bitastiH, paJcame paJcaviMzaM dhanuHsataM, uktaca // 113 // so neva paMcamIta pahale pani hoi umseho / patarasa bhanino hAsA payaresu buhI ya // 1 // taha paMcamae payare, umseho| mAnaM dhaNusayaM tu paNavIsa / " moveva ya' ityasyArtho'trApi pUrvavana / nAprayAyAH prabape prastaTe paJcaviMzaM dhanuHzataM tataH paratare tu amla- 086 saTadvaye krameNa pratyeka sAdAni dvApabhirdhapi prakSepathyAni, nana gayaM parimArga gali-dinIye mAdasavAzItyadhikaM dhanuHzarta, tRtIye'na nUnIyAni dhanuHgatAni, rA--"so cena ya chaTThIe paDhane payAmi houho / bAgaDi pANu ya sahA payare payare ya bur3I // 1 // (sahA ya sattasIi bIe pAsa koI dhAyasa) iTI lakSyapapare yo saya pAemayA hoti / / 2 / " samadhiyAM paJca dhanuHzatAni, uttaravaikiMvA tu sarvatrApi bhavadhAraNIyApekSayA dviguNapramANAvasAtavyA / / samprati saMhananAtipAdanAbha mAha-- imIle NaM bhaMte ! rayaNapa0 pu0parayANaM sarIrayA kiMmaMdhayaNI paNasA?, gopamA! chapaI saMghayaNANaM asaMghayaNA, NevaTThI poya chirA vi pahAra va saMghayaNamasthi, je poggalA aNihA jAva amaNAmA te tesiM sarIrasaMghAyanAga pariNamaMti, evaM jAya adhemasamAe / hamIseNaM bhaMte ! rayaNa dIpa anukrama [100 -102]] - - ~229~ Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [87] dIpa anukrama [103] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezaka: [(nairayika)-2], mUlaM [87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH 0 ratiyA sarIrA kiMsaMThitA paNNattA, goSamA ! duvihA paNNattA taMjahA - bhavavAraNijA ya u tara, tatthaNaM jete bhavadhAraNijA le saMThiyA paNNattA, nattha NaM je te uttarayeuniyA tevi DasaMThitA paNNattA, evaM jAtra ahe mattamAe // imase NaM bhaMte / racaNa0 pu0 ratiyA sarIragA karasatA pattA?, goyamA kAlA kAlobhAmA jAva paranadinhApaNNattA evaM jAva AhesasamAe | isI se NaM bhane gyaNa0 pu0 neraiyANaM sarIrayA keriyA paNNattA?, goyamA ! se jahAnAma ahima i vA taM caiva jAva asattama // hamase svaNa0 pu0 nera yA sarIyA yA kApaNNattA ? godhamA phuTitacchavicicchaviyA varamajhamasirA phAmeNa pattA, evaM samA // (0 85 ) 'rayaNapatyAdi prabhAvinaiva bhadanta kiMsaMhananinaH kena saMhananena saMhananavantaH prajJatA: 1, bhagavAnAha gautama ! 'chaNhaM saMghayaNANa' mityAdi pAvana parva vidhi bhI // samprati saMsthAnapratipAdanArthamAha-riyaNappasetyAdi, ratnaprabhAvidInairavikANAM bhaya zarIrANi 'kiMsaMsthitAji' ke saMsthAne saMsthAnayanti praprAni ? bhagavAnAha - gau / tama prabhAvinairavikANAM zarIrANi dvividhAni mAni yathA bhavacAraNIyAni ujjaravaikriyANi ca tatra yAni bhavadhAraNI4 yAni tAni tathAbhavakhAbhAyyAyaM huNDanAmakamadayato huNDakhAnAni yAnyapi catarakriyarUpAdi tAmyapi yadyapi zubhamahaM vai kriyaM kariSyAmIti cintayati tathA'pi tathAvasabhAvyato huNDasaMsthAnAsamodaya utpATitasaromapicchakapotapakSiNa iva hu For P&Praise Cly ~ 230~ Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------... ..--- uddezaka: [(nairayika)-2], .....................- mUlaM [87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [87] zrIjIvA-iNDasaMsthAnAni bhavanti, evaM pratipRthivi tAyadvaktavyaM yAvaddhaHsaptamyAm // samprati nArakANAM zarIreSu varNapratipAdanArthamAi-'raya-dara pratipattI jIvAbhi Nappabhe'yAdi, ratnaprabhApRthivInairayikANAM bhadanta ! zarIrakANi kIdRzAni varNena prajAtAni?, bhagavAnAha-gautama! 'kAlA kAlobhAsA' uddezaH2 malaya gi- ityAdi prAgvat , evaM pratipRthivi tAvaddvaktavyaM yAvaddhaHsaptamapRthivyAm // adhunA gandhapratipAdanArthamAi-ratnaprabhApUdhiyInairayikAgAMnArakANAM rIyAvRttiH bhadanta ! zarIrakANi kIdRzAni gandhena prajJatAni ?, bhagavAnAha-gautama! 'se jahAnAmae ahimaDe i vA' ityAdi prAgvat, evaM pR- saMhananasaM thivyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptabhyAm // samprati sparzapratipAdanArthamAha-rayaNappabhApuDhavineraiyANaM bhaMte' ityAdi, sthaang||114|| ratnaprabhApRthivInairayikANAM bhadanta ! zarIrakANi kIdRzAni sparzena prajJatAni ?, bhagavAnAha-gautama! sphaTitacchavivicchavayaH, ihaikatra |ndhAdhAra dachavizabdastvagvAdhI aparatra chAyAvAcI, tato'yamarthaH-sphaTitayA-rAjizatasaGkalayA tvacA vicchavayo-vigatacchAyA: sphaTitacchavivi cchavayaH, tathA kharama(rANi)-atizayena paruSANi kharaparuSANi dhyAmAni-dagdhacchAyAni zuSirANi-zuSirazatakalitAni, tataH payasyApi padadvayapadadvayamIlanena vizeSaNasamAsaH, supakeSTakAdhyAmatulyAnItibhAvaH, sparzana prajJaptAni, evaM pratipRthivi tAvad yAvadadhaHsaptamyAm // sampratyucchAsapratipAdanArthabhAha imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe ratiyANaM kerisayA poggalA UsAsatsAe pariNamaMti?, goyamA! je poggalA aNiTThA jAva amaNAmA te tesiM UsAsattAe pariNamaMti, evaM jAva ahesattamAe, evaM AhArassavi satsamuci // imIse NaM bhaMte! rayaNa pu0 neratiyANa kati lesAo // 114 // paNNattAo?, goyamA! ekA kAulesA papaNattA, evaM sakarappabhAe'vi, cAlupappabhAe pucchA, do dIpa anukrama [103] RACAN ~231~ Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-2], ------------------- mUlaM [88] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [88] lesAo paNNatAo naM0-nIlalesA kApotalesA ya, tattha je kAulesA te bahutarA jeNIlalessA paNNatA te dhoyA, paMkappabhAe pucchA, ekA nIlalesA paNNasA, dhUmapabhAe pucchA, goyamA! do lessAo paNNasAo, taMjahA-kipahalessA ya nIlalessA ya, te bahutarakA je nIla lessA, te dhovatarakA je kiNhalesA, tamAe pucchA, goyamA! ekA kiNhalessA, adhesasamAe ekA paramakipahalessA // imIse NaM bhaMte ! rayaNa pu0 neracyA kiM sammadiTTI micchadiTThI sammAmicchadiTThI?, goyamA! samnaviTThIvi micchadiTTIvi sammAmicchadiTThIci, evaM jAba ahesattamAe / imIse NamaMte ! syaNa puNeratiyA kiM nANI aNNANI?, goyamA! NANIvi apaNANIvi, je gANI te NiyamA tiNANI, taMjahA-AbhiNiyodhitaNANI suyaNANI avadhiNANI, je apaNANI ne andhegatiyA duHaNNANI atdhegavyA tiannANI, je annAgI ne NiyamA matianANI ya suyaapaNANI ya, je tiannANI te niyamA matiaNNANI suyaaNNANI vibhaMgaNANIvi, sesANaM gANIvi apaNANIvi niSiNa jAva adhesattamAe / imIse maMne! syaNakiMmaNajogI vaijogI kAyajogI?, tipiNathi, evaM jAva ahesttmaae| imIse gaM bhane ! raghaNappabhApu0 neraiyA kiM sAgArovauttA aNA zrIkAkRddhiH atra 'karapanApuravIneraiyA ki nANI anAmora, gobamA ! nANIvi annAmAvi, je nANI te nizmA tibhA Abhika muba. ohiNa, jara mA temiyamA timAhI matibhanANI vinaMganANI. evaM'nAnAprAka vAcanAragato'nugaH. dIpa anukrama [104] jI0sa020 ~232~ Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------... ..--- uddezaka: [(nairayika)-2], .....................- mUlaM [88] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: pratipaH prata riiyaavRttiH| sUtrAMka [88] TijJAnA zrIjIvA- gArovasA?, goyamA! sAgArovautsAvi aNAgArovauttAvi, evaM jAva ahesattamAe puDhavIe / jIvAbhi [mIse gaM bhaMte ! rayaNappa punerahayA ohiNA kevatiyaM vasaM jANaMti pAsaMti?, goyamA! jamalayagi-18 hoNaM agAunAI ukkoseNaM cattAri gAuyAI / sakarappabhApu0 jaha tinni gAuyAI uko. pArakANa aTThAI, evaM addhadagAuyaM parihAyati jAba adhesattamAe jahA agAuyaMukoseNaM gAuyaM] // damIse NaM bhaMte ! rayaNappamAe pugadIe neratiyANa kati mamugdhAtA paNatA?, goyanA! casAri // 115 // ralezyAsamugdhAtA paNasA, saMjahA-vedaNAsamumcAe kasAyasamugdhApa mAraNaliyasamugdhApa beubviya manugyAe, payaM jAva ahesattamAe / / (mU088) 'rayaNe tyAdi, ratnaprabhApUdhibInairayikANAM bhavanta ! kIdRzAH pudralA uccAmatayA pariNamanti ?, bhagavAnAha-gautama ! ye puDhalA yogasamu. aniSThA akAntA apriyA a bhA amanozA amanApAH, amISA padAnAM vyAkhyAnaM prAgvana , te teSAM ratnaprabhAdhivInairavikANAmu- dghAtAH kachAsatayA pariNamanni, ega pratipUthivi tAvadvaktavyaM yAbadadhaHsaptamyAm / / sAmpratamAhArapratipAdanArthamAha-rayaNe'lAdi, ratnapAsU088 |bhApUthivInarayikANAM bhadanta / kIdRzAH pudalA AhAratayA pariNamanti ?, bhagavAnAha-gautama! ye puDhalA aniSTA akAntA apriyA bhAbhA amanozA amanApAne saMpAmAhAratathA pariNamanti, evaM pratipRthivi nAvadvaktavyaM yAvaddhaHsaptamyAm / iha pustakeSu bahudhA'nyathApATho dRzyate, ana eka vAcanAbhedo'pi samapo darzayituM na zakyate, kevalaM bAhupu pustakeSu yo'visaMvAdI pAThastatpratipattyartha // 115 // sugamAnyapyakSarANi saMskAramAtraMNa viniyante 'nyathA sarvametaduttAnArtha sUtramini // sammati lezyApratipAdanArthamAha-'rayaNe'sAdi jJAnayogo dIpa anukrama [104] -- - 4 0 6- ~233~ Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [104] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezaka: [(nairayika)-2], mUlaM [88] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH Ja Eber prabhAvinairavikaraNa bhadanta ! kati lezyAH prajJaptAH 1, bhagavAnAha - gautama! kApotalezyA prajJatA, evaM zarkarA prabhAnairavikANAmapi, navaraM teSAM kApotalezyA satarA veditavyA, vAlukAprabhAnairavikA dve lezye tayathA nIlalezyA ca kApotalezyA ca tatra te bahutarA ye kApotalezyAH uparitanatrataTavarttitAM nArakANAM kApotalezyAkatvAt teSAM cAtibhUyaskatvAt te lokatarA ye nIlalezyAkAH paGkaprabhApRthivI nairayikANAmekA nIlalezyA, sA ca tRtIya pRthivIgatanIlalezyA'pezzyA'vizuddhatArA, dhUmaprabhA pRthivInairayikANAM dve lezye, tadyathA-kRSNalelyA ca nIlalezyA ca tantra te bahutarA ye nIlalezyAkAH, te stokatarA ye kRSNalezyAkAH, bhAvanAtrApi prAgvan, tamaH prabhAbitrInairavikANAM kRSNalezyA, sA ca paJcamapRthivIgata kRSNalezyA'pekSayA'vizuddhatarA, adhaH samamathivItairavikANAmekA paramakRSNalezyA. uktaM ca vyAkhyAprajJaptI - "kAU dosu tajhyAe~ mIsiyA nIliyA cautthIe / paMcamiyAe mIsA kaNhA tatto paramakaNhA || 2 || samprati samyagdRSTitvAdivizeSapratipAdanArthamAha- 'ravaNe' tyAdi, svabhAthivInairayikA bhadanta ! ki samyagdRSTaya midhyAdayaH samyagmidhyAdRzyo vA ?, bhagavAnAha - gautama ! samyagdRSTo'pi midhyAdRSTayo'pi samyagmidhyAdRSTayo upi, evaM pRthivyAM pRthivyAM tAvadvAcyaM yAvattamastamAyAm // samprati jJAnyajJAnicintAM kurvannAha - 'rayaNetyAdi, ratnaprabhA pRthivI| ravikA bhadanta ! kiM jJAnino'jJAninaH 1, bhagavAnAha - gautama! jJAnino'pi ajJAnino'pi, samyagdRzAM jJAnilAnmithyAdRzAmajJAnivAn, tatra ye jJAninale niyamAvijJAninaH, aparyAbhAvasthAyAmapi teSAmadhijJAnasambhavAt saJjJipaJcendriyebhyasteSAmutpAdAt, trijJAnitvameva bhAvayati, tadyathA-abhiniyodhikajJAninaH zrutajJAnino'vadhijJAninaH, se'jJAninaste 'atthegaiyA' iti astItinipAtost bahuvacanagarbhaH sanyekakA jJAninaH sanyekakAvyajJAninaH, tatra ye'sazipacendriyebhya utpadyante teSAmaparyAptAvasthAyAM vibhaGgA For P&Pase City ~234~ Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [104] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(nairayika)-2], mUlaM [88] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 116 // sambhavAd jJAninaH, kSepakAlaM tu teSAmapi vyajJAnitA, saJjJipazcendriyebhya utpannAnAM tu sarvakAlamapi vyajJAnitaiva, aparyAptAvasthA yAmapi teSAM vibhaGgabhAvAt tatra ye vajJAninaste matyajJAninaH zrutAjJAninaH, ye vyajJAninaste matyajJAninaH zruvAjJAnino vibhaGgajJAni naca 'sakkarapabhApuDhavItyAdi, zarkarAprabhAdRthivInairayikA bhadanta ! kiM jJAnino'jJAninaH ?, bhagavAnAha gautama ! jJAnino'pyajJAninI'pi tatrApi samyagdRzAM midhyAdRzAM ca bhAvAn, tatra ye jJAninale niyamAtrijJAninaH, tadyathA-abhinivodhikajJAninaH zrutajJAnino'vadhijJAninaca, ye'jJAninaste niyamAnyajJAninaH, saJcipaJcendriyebhya eva tatrotpAdAn vyajJAnityameva darzaya[tI]ti, tadyathA-matyajJAninaH heralezyADazrutAjJAnino vibhaGgajJAninazca, evaM zepAsvapi pRthivISu vaktavyaM tatrApi saGkSipazcendriyebhya evotpAdAn // samprati yogapratipAdanA- *. STijJAnArthamAha-'ravaNappabhe' yAdi, straprabhAvitrInairavikA bhadanta ! kiM nanoyogino vAmyoginaH kAyayoginaH ?, bhagavAnAha - gautama ! tri- 18 jJAnayogIvidhA api evaM pratipRthivi tAvadyAvadavaH saptamyAm // adhunA sAkArAnAkAropayogacintAM kurvannAha - ' rayaNe yAdi, ratraprabhA-payogasamuthivonairayikA bhadanta ! kiM sAkAropayuktA anAkAropayuktAH ?, bhagavAnAha - sAkAropayuktA api anAkAropayuktA api, evaM tAvad yAvadadhaH saptamyAm || adhunA samudghAtacintAM karoti -- 'ravaNetyAdi, ratnaprabhA pRthivInairavikANAM bhadanta ! kati samudghAtAH - jJaptA: ?, bhagavAnAha - gautama! catvAraH samudghAtAH prajJamAH, tadyathA-vedanAsamudghAtaH kapAyasamudghAto mAraNAntikasamudghAto vaikriyasamudghAtaJca evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvadadhaH samabhyAm // samprati kSutpipAse cintayati -- dudhAtAH * sU0 89 isIse bhaMte! rayaNappabhA0 pu0 neratiyA kerisayaM khuhatpivAsaM paJcaNubhavamANA viharaMni?, goyamA ! egamerrenterpuDhavineraniyassa asambhAvaNAra saccodadhI vA samyogale vA For P&Praise City ~ 235~ 3 pratipattI uddezaH 2 nArakANAM zvAsAhA // 116 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ----------- uddezaka: (nairayika)-2], --- -------- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka - [89] REACEPOKMARRENGEOGIC AsagaMsi pakvivejA No cevaNaM se rayaNappa0 pu0 Neratie titte vA sitA bitaNhe vA sitA, erisayA NaM goyamA! rayaNappabhAe ratiyA khudhappivAsaM pacaNumbhavamANA viharati. evaM jAva adhesattamAe / imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe pu0 neratiyA ki ekattaM pabhU viuvittae puhurtapi pabhU viuvittae?, goyamA! egattaMpi pabhU puhutaMpi panU viuvittae, egattaM viubvemANA pugaM mahaM mogararUvaM ghA evaM musuMdikaravattaasisattIhalagatAmusalacakaNArAyakuMtatomarasUlalauDabhiMDamAlA ya jAca bhiMDamAlarUvaM vA puhattaM viuzvemANA moggararUvANi vA jAva bhiMDamAlarUbANi vA tAI saMkhejAI No asaMkhejJAI saMbaddhAI no asaMbaddhAI sarisAiM no asarisAiM vijavvaMti, viuvyittA apaNamaNNassa kArya abhihaNamANA abhiNamANA veSaNaM udIreMti ujalaM viula pagAda kakasaM kaDayaM pharusaM niraM caMDaM tivvaM dukkhaM duggaM durahiyAsaM, evaM jAva dhUmappabhAe puDhavIe / chaTTasattamAsu NaM puDhavIsu neraiyA yaha mahaMtAI lohiyakuMthUrUvAI vairAmaituMDAI gomayakIDasamANAI viucvaMti, viubvittA annamannassa kArya samaturaMgamANA khAyamANA svAyamANA sayaporAgakimiyA viva cAlemANA 2 aMto aMto aNuppavisamANA 2 vedaNaM udI. raMti ujjalaM jAba durahiyAma ||hmiise bhNte| rayaNapa. pu. neraDyA kiM sItavedaNaM veiMti usiNavedaNaM veiMti sIusiNavedaNaM vadaMti ?, gothamA ! No sIyaM vedaNaM vedeti usiNaM vedaNaM dIpa - - anukrama [105] - - - - ~236~ Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------------ uddezakaH [(nairayika)-2], --------------------- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: R3 pratipatta uddeza:2 zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH prata nArakANa kSutnRddhi sUtrAMka kriyA [89] vedanAH sU089 beti no sItosiNaM, te appayarA upahajoNiyA vedeti, evaM jAva vAluyappabhAe, paMkappabhAe pucchA, goyamA ! sIyapi vedaNaM vedati, usiNaMpi veSaNaM veyaMti, no sIosiNaveyaNaM yeyaMti, te bahataragA je usiNaM vedaNaM vedeti, ne dhovayaragA je sItaM vedaNaM veiMti / dhUmappabhAe pucchA, goyamA ! sItaMpi baMdaNaM vedeti usiNaMpi vedaNaM vedeti No sIto0, bahutaragA je sIyavedaNaM vedeti te dhovayarakA je usiNavedaNaM vedeti / tamAe pucchA, goyamA! sIyaM vedaNaM vedeti no usiNaM (vedaNaM) vedeti no sInosiNaM vedaNaM vedeti, evaM ahesattamAe gavaraM paramasIyaM // imIse NaM bhaMte ! rayaNappa0 pu0 jeraiyA kerisayaM NirayabhavaM paJcaNubhavamANA viharaMti ?, goyamA! te NaM tastha NicaM bhItA NicaM tasitA NicaM chuhiyA NicaM ubbiggA nicaM upappuA NicaM cahiyA nicaM paramamasubhamaulamaNuvaI nirayabhavaM pacaNubhavamANA viharaMti, evaM jAva adhesatsamAe NaM puDhavIe paMca aNusarA mahatimahAlayA mahANaragA paNNattA, taMjahA-kAle mahAkAle rorupa mahArogA appatihANe, nattha ime paMca mahApurisA aNuttarahiM daMDasamAdANehiM kAlamAse kAlaM kiyA appaniTThANe Narae ratiyatsAe uvavaNNA, taMjahA-rAme 1, jamadaggiputte, daDhAu 2, lacchatiputte, vasu.3, uvaricare, subhame korabve 4. yaMbha 5, datte culaNisute 6, te NaM tattha neratiyA jAyA kAlA kAlo0 jAva paramakivhA vaSaNeNaM paNNatA, taMjahA-te gaM tattha vedaNaM vedeti ujjalaM viulaM jAva darahi dIpa -- anukrama [105] - - - ~ 237~ Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [89] dIpa anukrama [105] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezaka: [(nairayika)-2], mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH yAsaM // uNi vedaNijesu NaM bhaMte! peraniesa NeraniyA kerisayaM uNivedaNaM paJcabhavamANA viharati ? goyamA ! se jahANAmaya kammAradArae sitA taruNe va jugavaM appAyaMke bhiraggahatthe pANipAdapAsa taka [saMghAya ] pariNae laMghaNapavaNajavaNavaggaNapamaddaNasamatthe talajamajulabahuphalihaNibhavAhU ghaNaNicitavaliyavahakhaMdhe cammeduraNamuTTiyasamAhayaNicittagatagate urassayala bhaNNAgae chee dakkhe paTTe kusale NiuNe mehAvI NiuNasippovagae egaM mahaM ayapiMDaM udagavArasamANaM gahAya taM tAviya tAviSa koTina kohita ubhidina ubhi diya cuNiya suNiya jAva egAhaM vA duyAhaM vA nighAraM vA ukkoseNaM addhamAsaM saMhaNejjA, se NaM taM sItaM sItIbhUtaM aomapUrNa saMsaeNaM gahAya asambhAvapaTTaNAe uNivedaNijJenu Naraesa pakvivejjA, se NaM taM ummisiyaNimisiyaMtareNaM puNaravi pacuddharissAmittika pavirAyameva pAsejA pavilINameva pAsejjA pavidvatthameva pAsejA No caiva NaM saMcApati avirAyaM vA avilI vA vidvatthaM vA puNaravi paJcaddharitae | se jahA vA mantamAtaMge [pAe] kuMjare sahihAyaNe paDasarayakAlasamataMsi vA caramanidAghakAlasamayaMsi vA uNhAbhihae tapahAbhihae davagajAlAbhie Aure susie pivAsie dubale kilate eka mahaM pukkhariNi pAsejA cAu koNaM samatIraM aNupuvasujAyavaSpagaMbhIra sItalajalaM saMchaSNamattabhisamuNAlaM bahuuppalakumuda For P&Pase Cinly ~238~ my w Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------... ..--- uddezaka: [(nairayika)-2], .....................- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvAjIvAbhi malayagi-1 rIyAvRttiH 3 pratipattI uddezaH2 nArakANA prata % sUtrAMka kriyA % [89] // 118 // vedanAH sU089 % NaliNasubhagasogaMdhiyapuMDarIya ( mahApuMDarIya) sayapattasahassapattakesaraphullovaciyaM chappayaparibhujjamANakamalaM acchavimalasalilapuparNa parihatthabhamaMtamacchakacchama aNegasauNagaNamihaNayavirahayasannaiyamaharasaranAiyaM taM pAsai, taM pAsittA taM ogAi, ogAhisA se NaM nattha uNhaMpi paviNejA tiNhapi paviNejA khuhaMpi pabiNijjA jaraMpi pavi0 dAhaMpi pavi0NihAeja vA papalAeja vA satiM vA ratiM vA dhiti vA mati vA uvalabhejA, sIe sIyabhUe saMkasamANe saMkasa. mANe sAyAsokagvabahale yAvi viharijA, evAmeba goyamA! asambhAvapaTThavaNAe usiNaveyaNijehiMto Naraehito kuMbhArAnaNI ivA rahae udhvahie samANe jAI imAI magussaloyaMsi bhavaMti (goliyAliMgANi vA soMDiyAliMgANi yA bhiMDiyAliMgANi vA ) ayAgarANi vA taMbAgarANi cA tauyAgarA0 sIsAga0 ruppAgarA0 suvannAgarANi vA hiraNNAgarA0 kuMbhArAgaNI i vA musAgaNI vA iyAgaNI vA kavellyAgaNI vA lohAraMvarise i vA jaMtavAhacullI vA iMDiyalisthANi vA soDiyali. lAgaNI ti vA, tilAgaNI vA tusAgaNI ti vA, tattAI samajotIbhUyAI phullakiMsuyasamANAI ukkAsahassAI viNimmuyamANAiM jAlAsahassAI pamuccamANAI iMgAlasahassAI pavikagvaramANAI aMto2huhuyamANAI ciTThati tAI pAsai, tAI pAsittA tAI ogAhai tAI ogAhitA se NaM tatva uhaMpi paviNejA taNDaMpi paviNejA khuhaMpi paviNejA dIpa % anukrama [105] Hell // 118 // ~239~ Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezaka: [(nairayika)-2], --- ---------- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [89] jaraMpi paviNejA vAhaMpi paviNejA NihAeja vA payalAeja vA satiM vA ratiM vA dhiI vA mati vA uvala bhejA, sIe sIyabhUyae saMkasamANe saMkasamANe sAyAsokvayAhule yAdi viharejA, bhaveyArUve siyA?, No iNaDhe samajhe, goyamA! usiNaveiNijesu Naraesu neratiyA to aNitariyaM ceva usiNavedaNaM pacaNubhavamANA viharaMti // sIyavedaNi lu NaM bhaMte Niraesu ratiyA kerisayaM sIyavedaNaM paJcaNubhavamANA viharaMti?, goyamA ! se jahANAmae kammAradArae siyA taruNe jugavaM balavaM jAva sippovagate ega maha ayapiMDaM dagavArasamANaM gahAya tAviya nAviya koTTiya kohiya jaha0 ekAhaM yA duAI vA tiyAhaM vA ukkose NaM mAsaM haNejA, seNaM taM usiNaM usiNabhUtaM ayomapaNaM saMdasaeNaM gahAya asambhAvapaTThavaNAe sIyavedaNijjesu NarAsu pakSivejA, se taM [umisiyanimisiyaMtareNa puNaravi paJcurissAmItikaTu pacirAyameva pAsejA, taM ceva NaM jAva No ceva NaM saMcAejA puNaravi paddharittae, se NaM se jahANAmae mattamAyaMge taheva jAva sokkhabahule yAvi viharejA evAmeva goyamA! asambhAvapaTTavaNAe sItavedaNehiMto Naraehito neralie ubahiNa samANe jAI imAI ihaM mANussaloga hati, taMjahA-himANi vA himapuMjANi cA himapaDalANi vA himapaDalapuMjANi vA tusArANi vA tusArapuMjANi vA himakuMDANi vA himakuMDapuMjANi vA sItANi vA tAI pAsati pAsittA tAI ogAhati ogAhittA se Na tattha dIpa anukrama [105] % PRE%- ~240~ Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-2], ------------------ mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 11 // [89] bedanAH dIpa anukrama [105] sItaMpi paviNejA tahapi pa0 khuhapi pa0 jaraMpi pa0 dAhaMpi pa0nidAela vA payalAgala vA jAva pratipara usiNe usiNabhUe saMkasamANe maMkasamANe sAyAsokagvabahule yAvi viharejA, goyamA! sIyaveya- uddezaH Nijesu naraesu neratiyA rAto aNiTTayariyaM ceva sItavedaNaM pacaNubhavamANA viharati / / (sU089) knArakANa 'rayaNe'tyAdi, rasaprabhAvidhInaravikA bhadanta ! kIdRzI kSudhaM pipAsA (ca) pralAnubhavantaH pratyeka vedayamAnA: 'viharanti' avati- kSuttar3i nti ?, bhagavAnAhagautama! 'egamegarasa milAdi, ekaikasya raaprabhASathivInairayikasya 'asadbhAva(pra)sthApanayA' asadbhAvakalpa-zakriyA nayA ye kaMcana punalA udhayazceti zepaH tAna 'Asyake' mugve sarvapudalAna sarvodadhIna prakSipen / tathA'pi 'no ceva NamityAdi, naiva | RI ratnaprabhApRthivInairapikaH tRpto vA vitRSNo vA sthAna leganaH atra pravalabhasma kavyAdhyupetaH purupo dRSTAntaH / 'erisiyA NamityAdisU081 ITazI Namiti vAkyAlastI gautama ' ratnaprabhAvRthivInairayikAH kSudhaM pipAmA pratyanubhavanto viharanti, evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yA-12 bdhHsmmii|| sampani kriyazakti vicicintayipuridamAra-'rayaNappabhe'yAdi, ratnaprabhAthivInairavikA bhavana ! prateka kima 'ekatvam ekaM rUpaM vikuvituM prabhavaH uta 'pRthaktvaM' pRthaklAudo bahuvAcI, Aha ca karmaprakRtisaGghahaNicUrNikAro'pi-"puhuttazabdo yahuttavAI" iti, prabhUtAni rUpANi vikuktuiM prabhavaH', 'vikurva bikriyAyAm' ityAgamaprasiddho dhAnurasi yamya vikurvANa iti prayogastato vikuvitumityuktaM, bhagavAnAha-ekatvamapi prabhavo vikuvituM pRthaktvamapi prabhavo vikuyituM, sanaka rUpaM vikurvato mudgararUpaM vA mudgaraH-pratIta: mupaNDispaM vA nupaNDi:--paharaNavizeSaH, karapatrarUpaM vA atirUpaM dhA zaktirUpaM vA halamapaM vA gadArUpaM vA muzalarUpaM vA cakrarUpaM vA nArAcarUpaM kA antarUpaM yA tomararUpaM kA zularUpaM vA lakuTarUpaM vA bhiNDanAlampaM A vikurvanti, karapatrAdayaH / ~ 241~ Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---- ------------ uddezaka: [(nairayika)-2], ----- --------- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [105] pratItAH, bhiNDamAla:-zatrajAtivizeSaH, ana saGgahaNigAthA kacitpustake - muggara mumuMTikarakayaasisatti halaM gayAmusalacakA nArAyakuMtatomarasUlalaubhiDimAlA ya // 1 // " gamArthA, navaraM karakayati nakacaM karapatramiyarthaH, pRthaktvaM vikurvanno muhararUpANi vA yAvan | bhiNDamAlarUpANi bA, tAnyapi sadRzAni, (samAnarUpANi) no'sahazAni' (a) samAnarUpANi, tathA 'samaye yAni parimitAni na 'asa-121 yayAni sakhyAtItAni, visazakaraNe'sahaye ya karaNe vA zaktyabhAvAt , tathA 'saMbaddhAni' svAtmanaH zarIrasaMlamAni 'nAsaMbaddhAni' na|R svazarIrApathagbhUtAni, khazarIrAtyagbhUtakaraNe zatyabhAvAna , cikurvanti, vikuvitvA'nyo'nyasya kAyamabhinanto betnaamudiirynti| kiMviziSTAmilAha-ujjavalA' duHkharUpatayA jAnalyamAnAM mukhalezenAyakalalitAmiti bhAvaH, 'vipulA sakalazarIradhyApitayA visINI 'pragADhA' prakarSaNa marmapradezacyApitayAitIyasamavagADhA karkazAmiva karkazAM kimuktaM bhavati ?-yadhA karkazaH pApANasaMgharSaH dArIrasya khaNThAni noTayati evamAnapradezAn troTayantIva yA vedanopajAyata sA karkazA tA. kaTukAmiva kaTuko pittaprakopaparikalitabapupo rohiNI-kadravyabhivopabhujyamAnamatizayenAprItijanikAmiti bhAvaH, tathA 'paruSAM manaso'tIva rauzyajanika niThurAm' aza kyapratIkAratayA dubhedAM 'caNDa' kA raudrAdhyavasAyahetu tvAn 'tIvrAm' atizAyinI 'duHkhAM' duHkharUpAM 'durgA durlayAmata evaM hai|durvishyaam , evaM pRthivyAM pRthivyAM tAvadvaktavyaM yAvalaJcamyAm / 'chahasattamIsu NamityAdi. panusatamyoH punaH pRthivyoM rayikAH | bahUni mahAnti gogayakITapramANatvAt . 'lohitakunthurUpANi' AraktakunthurUpANi va zramavatuNDAni, gomayakITasamAnAni bikurvanti, vikuvikhA 'anyo'nyasya paramparasya 'kAyaM zarIraM samaturaGgA zyAcarantaH samaturAyamANAH, azvA ivAnyo'nyamAnahanta ityarthaH, khAyamANA khAyamANA' bhakSayanto bhanayanto'ntaranta: 'anupravezayantaH anupravizanta: 'sayaporAgakimiyA iva' zataparvakamaya ~ 242~ Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------------------- uddezakaH [(nairayika)-2], ------------------- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka %25% [8] kriyA // 120 // dIpa anukrama [105] zrIjIvA-hAiva inuparvakRmaya isa 'cAlemANA cAlemANA' zarIrasya madhyabhAgena saMcarantaH saMcaranto bedanAmudIrayantyuvalAmityAdi pAvana / pratipattA jIvAbhi0sampati kSetrakhabhAvajA vedanA pratipAdayati-rayaNe sAdi, ramaprabhApRthivI naravikA bhadanta ! phizIsA vedanA bhedayante uSNAM vedanA uddezaH2 malayagi- vedayante zItoSNAM vA?, bhagavAnAha-gautama! na zItA vedanAM vedayante kintu upaNAM veyanAM vedayante, te hi zItayonikA yonisthA- nArakANA rIyAvRttiH nAnAM kevala himAnIprakhyazItapadezAmaphatyAna, yonisthAnavyatirekeNa cAnyam sarvamapi bhUmyAdi khAdirAGgArAdapi mahApravanamataste 'u | bhuttRddhi pNavedanAmanubhavanti, nApi zItoSNA bedanA ghedayante, zItoSNakhabhAvatayA bedanAyA narakepu mUlato'pasambhavAn , evaM zarkarAmabhAvAlukAprabhAnarayikA api vaktavyAH, pakSamabhAprathivI narayikAcchAyAm bhagavAnAha-gautama! zItAmapi vedanAM vedayante narakAvAsabhe-18| vedanAH denoSNAmapi vedanAM vedayante narakAvAsabhedenava, na tu zItoSgA, tanna te bahutarA ye ucyA vedanA vedayante, prabhUtatarANAM zItayoni- sU0 89 tvAt , te stokatarA ye zItAM bedanA bedayante, alpatarANAmuSNa yonitvAn, evaM dhUmamabhAyAmapi vaktavyaM, navaraM te bahutarA ce zItave danA vedayante, bahunAmuSNa yonilAt , te lokatarA ye uSNavedanAM vedayante, alpattarANAM zIlayAnitvAt , tamaHprabhApRthivInairayikA-3 pacchAyAM bhagavAnAha-gautama ! zItA vedanAM vedayante noSaNAM nApi zItoSNAM, tatratyAnAM sarvepAmuSNayonitvAt , yonisthAnavyatirekeNa | cAnyasya sarvasvApi narakabhUmyAImahAhimAnIprakhyatvAta , evaM tamasta mAtramAthivInairavikA api vaktavyA; navaraM paramAM zItavedanA ve dayante iti vaktavyaM, tamaHprabhAthibIta: tamastamaprabhApRthivyAM zItavedanAyA atipravalatvAn / / samprati bhavAnubhavapratipAdanArthamAhaharayaNe'tyAdi, ramaprabhApRthivInairayikA bhadanta ! kIdRzaM narakamavaM pratyanubhavantaH pratyekaM vedayamAnAH 'viharanti' avatiSThante ?, bhagavA nAha-gautaga! khaprabhAdhudhivInarayikA 'nityaM sarvakAla kSetrasvabhAvajamahAniviDAndhakAradarzanato bhItAH, sarvata upajAtazatvAt , % ~ 243~ Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezaka: [(nairayika)-2], --- -------- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [105] KSON tathA nityaM sarvakAlaM svata evApre'pi trastAH' paramAdhArmikadevaparasparodIritaduHkhasaMpAtabhayAtrAsamupapannAH, tathA 'nityaM sarvakAlaM | paramAdhArmikaiH parasparaM vA 'bAsitAH' trAsaM prAhitAH, tathA 'nityamudvignAH' yathoktarUpaduHkhAnubhavatastadgatAvAsaparAGmukhacittAH, tathA 'nityaM sarvakAlam 'upaplutAH' upaplavenopetA na tu manAgapi ratimAsAdayanti, evaM nityaM sarvakAlaM paramamazubham 'atulam' azubhatvenAnanyasadRzam 'anuvaddham' azubhatvena nirantaramupacitaM nirayabhavaM 'pratyanubhavantaH' pratyeka vedavamAnA viharanti, evaM puvilyA pRthivyAM tAvadakaraca yAvadhaHsaptamI, asyAM cAdhaHsaptamyAM krUrakarmANa: puruSA utpadyante nAnye, tathA pAsvArthasya pradarzanArtha / paJca puruSAna upanyasvati-'ahesattamAe NamityAdi, adhaHsatamyAM pRthivyAmapratiSThAne narake 'ime' anantaraM vakSyamANasvarUpAH paJca mahApuruSA: 'anuttaraiH' sarvottamaprakarSaprApaiH 'daNDasamAdAnaiH' samAdIyate karma ebhiriti samAdAnAni-kammopAdAnahetavaH daNDA eva-manodapavAdayaH prANavyaparopaNAdhyavasAyarUpA: samAdAnAni daNDasamAdAnAni taiH kAlamAse kAlaM kRtvotpannAH, tathathA-rAmo jAmadagnisutaH pazurAma ityarthaH, dAlAdAlaH chAtIsutaH, vam rAjA uparicaraH, sa hi devatA'dhiSThitAkAzasphaTikasiMhAsanopaviSTaH sannAkAzasphaTikamayasya siMhAsanasyAdarzanato lokeSvevaM prasiddhimagaman-satyavAdI kilaipa basurAjA na prANAlAye'SyalIkaM bhApate tasaH sattvA varjitadevatAkRtaprAtihAtha evamuparyAkAze caranIti, sa cAnyadA hiMyavedArthaprarUpakasya parvatasya pakSamabhigRhya samyagdRSTenAradasya pakSamanaabhigRhannalIkavAditvAtprakupitadevatAca peTAhata: sihAsanAtparibhro raudrayAnamabhirUDaH saptamAthivyAmapratiSThAnanarakamayAsIn , subhUmo emaJcakavalI kauravyaH kauravyagotro brahmadattazcalanIsutaH 'te NaM tattha veyaNaM veyaMtI' syAdi, 'se' parazurAmAdayastatra-apratiSThAne narake vidanA benuyante ujavalA yAvad duradhyAsAmiti prAgnan / samprati narakepUSNavedanAyA: svarUpamabhidhitsurAha-'usiNavedaNijje suNaM jI0ca021 -- JEcol ~244~ Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------------ uddezakaH [(nairayika)-2], --------------------- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [89] dIpa anukrama [105] zrIjIyA-8 bhaMte !' ityAdi, upaNa vedaneSu zamiti pUrvaban bhadanta ! narakeSu nairayikAH kIdRzImuSNavedanA pratyanubhavantaH-pratyeka vedayamAnA biha- 3 pratipattI jIvAbhi ranti ?, bhagavAnAha-gautama ! sa yathAnAmakaH' anirdiSTranAmakaH kazcin 'kAradArakaH lohakAradAraka: sthAna , kiMviziSTaH | uddezaH 2 malayagi-1 ityAha-taruNaH prabarddhamAnavayAH, Aha-dArakaH pravarddhamAnaNyA eva bhavati tata: kimanena vizeSaNena ?, na, AsannamRtyoH pravarddhamA-18| nArakANAM navayastvAbhAvAn, na hyAsannamRtyuH pravarddhamAnayayA bhavati, na ca tasya viziSTasAmayasambhavaH, AsannamRtyulAdeva, viziSTasAmarthyapra- zItoSNa tipAdanArthazcaipa Arambhastato'rthava dvizeSaNam , anye tu vyAcakSate-iha yAvyaM viziSTavarNAdiguNopetamabhinavaM ca tattaruNamiti loke vedanAH // 121 // prasiddhaM, yathA tarUpamidamazvasthapatramiti, tataH sa karmAradArakastaruNa iti kimuktaM bhavati ?-abhinayo viziSTavAdiguNopetaceti, || | sU089 valaM-sAmarthya tadasyAstIti balavAna , tathA yugaM-muphgaduSpamAdikAlaH sa khena rUpeNa yasvAsti na dopaduSTaH sa yugavAna, kimuktAI bhavati ?-kAlopadravo'pi sAmarthya vijJahetu: sa cAya nAstIti pratipattyartha metadvizeSaNaM, yuvA-yauvanasthaH, yuvAvasthAyAM hi balAtizaya ityetadupAdAnam , 'appAyake' iti apazabdo'bhAvavAcI alpaH-sarvathA'vidyamAna AtaGko-jvarAdisyAsAvalyAtaraH, 'thiraggahatthe sthirau agrahastau yasya sa sthirAgraha staH, 'daDhapANipAyapAsapiThaMtarorupariNae iti dRDhAni-atiniviDacayApannAni pANipAdapAvapRSTAntarorUNi pariNatAni yasya sa dRDhapANipAdapArzvapRSTAntarompariNataH, sukhAdidarzanAtyAkSiko niSThAntasya paranipAtaH, tathA pa- nam-atizayena nicitI--niviDataravayamApannI balitAviva balitI vRttau skandhau yasya sa ghananicitapalitavRttamkandhaH, 'cammedvagadu-12 ghaNamuDiyasamAhayaniciyagAyagatte' carmeSTakena dhaNena muSTikayA ca-guSTyA ca samAhatya ye nicitIkRtagAtrAste dharmeSTaphayaNamuSTi-18 // 121 // kasamAhRtanicitagAtrAsteSAmitra gAtraM yA sa carmeSTakadrayAzamuSTikasamAhatanicitagAtramAtraH, 'urassAlasamannAgae' iti urasi ~245~ Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezaka: (nairayika)-2], --- -------- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka L-CANCE [8] dIpa anukrama [105] bhavamurasvaM taca tadalaM ca urasAbalaM taza samanvAgata:-samanuprApta urasyabalasamanvAgataH, AntarotsAhavIryayukta iti bhAvaH, 'talajamalajuyalavAha' iti, salI-tAla pakSI tayoryamala yugalaM-samazeNIka yugalaM talayamala yugalaM, tadvadatisaralI pIcarI ca thATU yasya sa| talayamalayugalabAhuH, 'laMghaNapavaNajavaNapamahaNasamatdhe iti, laGgane-atikramaNe prabane-manAk pRthutaravikramagatigamane javane atizIghragatI pramardane-kaThinasyApi basnunazcarNanakaraNe samarthaH lakSanaplavanajavanapramardanasamarthaH, kacin 'laMghaNapavaNajavaNavAyAmahANasamatthe' iti pATalatra vyAyAmane-vyAyAmakaraNe iti vyAkhyeyaM, 'chekaH' dvAsaptatikalApaNDitaH 'dakSaH' kAryANAmavilambitakArI, haipaThaH' vAgmI 'kuzala' samyakriyAparijJAnavAn 'medhAvI' parasparAvyAhatapUrvAparAnusandhAnakSaH, ata eva 'nipunnsippovge| iti nipuNaM yathA bhavati evaM zilpaM-kriyAsu kauzalamupagataH-mAno nipuNazilpopagataH, eka mahAntamayaspiNDam 'udakavArakasamAna' laghupAnIyaghaTasamAnaM gRhIlA 'tam' ayaspiNDaM tApayitvA tApayitvA tato ghanena kuTTayitvA kuTTayitvA yAyadekAI vA yaha vA vAva-| |dutkarpato'rtamAsaM saMhanyAn , tato Namiti vAkyAlakkAre 'tam' avaspiNDaM zItaM, sa ca zIto bahirmanAgmAtreNApi syAdata Aha'zItIbhUta' sarvAsanA zItapena pariNataM ayomayena saMdezakena gRhIlA 'asadbhAvasthApanayA' asadbhAvakalpanayA naitadabhUna na bhavati bhaviSyati vA kevalamasadbhavamidaM kalpyata iti, uraNavedaneSu narakeSu prakSipena , prakSipya ca sa puruSo Namiti vAkyAladvAre 'umbhika haisiyanimisiyaMtareNa unmipitanimipitAntareNa yAvatA'ntareNa-yAvatA vyavadhAnena unmeSa nimepau ki yete tAvadantarapramANena kAle nAtikrAntena punarapi pratyuddharipyAmItikRtvA yAvad draSTuM pravarttate tAvan 'pravitarameva' prasphuTitameva, yadivA 'pravilInameva navanIta|miva sarvathA galitameva, yadivA 'pravidhvastameva sarvathA bhasmasAjUtameva pazyena, na punaH zakuyAd acirAttaM aprasphuTitaM avilIna OM55 Elimins ~ 246~ Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [9] dIpa anukrama [105 ] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagiyAvRttiH // 122 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(nairayika)-2], mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH sU0 89 vA avizvastaM vA punarapi pratyuddhartum, evaMrUpA nAma tatroSNavedanA || asyaivArthasya spaSTatarabhAvanArtha dRSTAntAntaramAha - 'se jahA- pratipattau nAmae' ityAdi, 'se' sakalajanaprasiddho yatheti dRSTAntatvopadarzane vAzabdo vikalpane, ayaM vA dRSTAnto vivakSitArthapratipattaye boddhavya 2 uddezaH 2 iti vikalpanabhAvanA, 'mantaH' madakalitaH 'mAtaGgaH' hastI, vaha mAtaGgo'nyajo'pi saMbhavati tatastadAzaGkAyyudAsArthaM nAnAdezajavineya-nArA janAnugrahAya (vA) paryAyadvayamAha - dvipaH' dvAbhyAM mukhena kareNa ceyarthaH pivatIti dvipaH, 'mUlavibhujAdaya' iti kapratyayaH, kauzItoSNajIryatIti kuJjaraH yadivA kukhe vanagahane ramati ratinAyanAtIti kuJjaraH 'kaciditi upratyayaH paSTiyanAH saMvatsarA yasya sa OM vedanAH | paSTihAyana: 'prathamazaratkAlasamaye' kArttikamAsasamaye, iha prAya RtavaH sUryarttavo gRhyante te cApADAdayo dvidvimAsapramANAH pravacane # cakrameNaivanAmAnaH, tadyathA-prathamaH prAvRT dvitIyo varSArAtraH tRtIyaH zarat caturthI hemantaH paJcamo vasantaH paTo grISmaH tathA cAha pAdaliptasUriH- "pAusa vAsArato, sarao hemaMta basanta gimho ya eSa khalu chappi riU, jiNavaradiTThA nae siTTA ||1|| " tataH prathamazaratkAlasamayaH kArttikasamaya iti vivRttam Aha ca mUlaTIkAkRt -"prathamazarat- kArtikamAsaH " tasmin vAzabdo vi kalpane 'caramanidAghakAlasamaye vA' carama nidAghakAlasamayo - jyeSThamAsaparyantastasmin vAzabdo vikalpane, 'uSNAbhihataH' sUryakharakiraNapratApAbhibhUtaH, ata evoNaiH sUryakiraNaiH sarvataH prataprAGgatayA zoSabhAvatastRpAbhihataH, tatrApi pAnIyagaveSaNArthamitastataH svecchayA paribhramataH kathaciddavAbhipratyAsattau gamanato vAjyiAlAbhihataH ata eva 'Atura' kacidapi svAsthyamalabhamAnaH san Akula:, sarvAGgaparitApasambhavena gaDhatAluzopabhAvAn zuSitaH kacit 'jhijie' iti pAThastatra 'kSitaH' kSINazarIra iti vyAkhyeyam asAdhAraNa vedanAsamucchalanAtpipAsitaH ata eva durbalaH zArIramAnasAvaSTambharahitatvAn, 'kAntaH' glAnimupagataH For P&Praise Cinly ~ 247~ // 122 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezaka: (nairayika)-2], --- -------- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [105] 'kumU glAnI' iti vacanAna, ekA mahatIM 'puSkariNI' puSkarANyasyAM vidyante iti puSkariNI tA, kiMviziSTAmityAha-'catu koNAM' catvAraH koNA-azrayo yasyAH sA tathA tAM, sama-viSamonnativarjitaM sukhAvatAraM tIraM-taTaM yasyAH sA samatIrA tAm , A-15 danupUThayeNa-nIca caistarabhAvarUpeNa na lekahelathaiva kacid rUpA kacidunnatirUpA iti bhAvaH, suSa-atizayena yo jAto vara:-ke-16 dAro jalasthAnaM tatra gambhIram-alabdhastAcaM zItalaM jalaM yasyAM sA AnupUrvyasujAtavapragambhIrazItalajalA tAm , 'saMchaNNapattabhisa maNAla miti saMchannAni-jalenAntaritAni patravisamRNAlAni yasyAM sA saMchannapatrabisamRNAlA tAm , iha bisamRNAlasAhacaryAt patrANi | dA-pazinIpatrANi draSTavyAni, cisAni-kandAH mRNAlAni-pAnAlA:, tathA bahubhirutpala kumudanalinasubhagasaugandhikapuNDarIkamahApu NDarIkazatapatrasahasapatraiH kesaraiH-phesarapradhAnaH phula:-vikasitairupacitA bahUtpalakumudanalinasubhagasaugandhikapuNDarIkamahApuNDarIkazatapatrasahasrapatrakesara phulopacitA tA, tathA paTpadaiH-bhramaraiH paribhujyamAnAni kamalAni upalakSaNametan kumudAdIni yasyAH sA SaTpadaparibhujyamAnakamalA tA, tathA'cchena-svarUpataH sphaTikavacchuddhena bimalena-Agantukamalarahitena salilena pUrNA acchavimalasalilapUrNA tAM, tathA paDihatyA-atirekasA (ta:) atiprabhUtA ityarthaH bhramanto matsyakacchapA yasyAM sA paDiharathabhramanmarasyakacchapA, tathA anekaiH zakunigaNamithunakaiH gaNazabdasya prAkRtatvAvasthAne'pyupanipAtaH, zakunimithunakaivicaritaiH-itastataH svecchayA pravRttaiH zabdonatikam-unnatazabdaM madhurakharaM nAditaM yasyAM sA anekazakunigaNamithunakavicaritazabdonnatikamadhurakharanAditA, tataH pUrvapadena vizepaNasamAsaH, tAM dRSTvA'vagAheta, avagAhya ca 'uSNamapi' paridAhamapi zarIrasya tava 'pravinayet' prakarSeNa sarvAsanA sphoTayet , tathA | zrudhAmapi pravinayet pratyAsannataTavattizalakyAdi kisalayabhakSaNAt, tRpamapi pravinayet jalapAnAt , jaramapi parisaMtApasamutthaM prabi NAR ~248~ Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-2], ------------------ mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH [89] dIpa anukrama [105] nayena pariyAcakSutpipAsA'pagamAna, evaM sakalakSudAdidoSApagamataH mumbAsiphAbhAvena nidrAyeta pracalAyeta, tantra anidrAvAna nidrA-13 pratipattI vAna bhavatIti vyarthavivakSAyAM nidrAdibhyo dharmiNi kyaviti karmaNi syapapratyayaH, evaM pracalAzabdAdapi nidrAderAkRtigaNavAt , ni-18 uddezaH 2 dvApaca layosvayaM vizeSa:-sukhaprayodhA svApAvasthA nidrA, urdu sthitasyApi yA punadhaitanyamaskuTIkurvatI samupajAyate nidrA sA pracalA, nArakANAM evaM ca kSaNamAtranidrAlAbhato'tisvasthIbhUtaH 'smRti vA' pUrvAnubhUtasmaraNaM ratiM vA' tadavasthA''saktirUpAM 'dhRti vA' cittasvAsthya zItoSNa'mati vA' samyagIhApoharUpAm 'upalabheta' prApnuyAna , tataH 'zItaH' bAhyazarIrapradezazItIbhAvAn , 'zItIbhUtaH' zarIrAntarapi vedanAH nirvRtIbhUtaH san 'saMkasamANe' iti sam-ekIbhAvena kasan-ganchan 'sAtasaukhyavahulazcApi' sAtam-AhAdastatpradhAnaM saukhyaM sU089 sAtasaukhyaM na tvabhimAnamAtrajanitamAhAdavirahitaM sAtasaukhyena bahulo-yAmaH sAtasaukhyabahulazvApi 'viharet' svecchayA paribhra-10 meta , 'evameva' anenaivAnantaroditadRSTAntaprakAreNa he gautama ! 'asadbhAvaprasthApanayA' asadbhAvakalpanayA nedaM vakSyamANamabhUna kevalaM narakagatoSNavedanAyAdhAtmyapratipattaye'satkala batta iti bhAvaH, jANaveDagebhyo narakebhyo nairaviko'nantaramurtito vinirgata: san 'yAni' imAni pratyakSata upalabhyamAnAni 'iha' manuSyaloke sthAnAni bhavanti, sacathA-"goliyAliMgANi vA, soDiyAliMgANi vA, bhiMDiyAliMgANi vA, ete agnerAzrayAvizeSAH, anye tu dezabhedanItyA piSTapAcanakAzyAdibhedenaiteSAM svarUpa kathayanti, tadapyaviruddhameveti, nailAniriti vA tupAniriti yA busAgniriti vA naDAgniriti bA, naDa:-tRNavizeSaH, 'ayAgarANIti vA bhAvAnapuMsa-1 kanirdeza: ayaAkarA iti vA, yeSu nirantaraM mahAbhUpAskhayodalaM prakSipyA'ya utpATapate te ayaAkarA:, evaM tAmrAkarA iti vA tra- // 123 vAkarA iti vA sIsakAkarA iti vA sapyAkarA iti vA suvarNAkarA iti vA hiraNyAkarA iti vA, suvarNahiraNyayoratra vizeSo varNA-1 T etrayam ~249~ Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezaka: (nairayika)-2], --- -------- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [105] dAdikRto veditavyaH, iSTakApAka iti vA kumbhakArApAka iti vA kavelukApAka iti vA lohakArAmbarISa iti yA, ambarIpa:-ko ekaH, yantravAculI iti, yatram-pakSupIDanaya tatvadhAnaH pATako yatrapAdaka: taba culI yatrecarasaH parayate, ityambhUtAni yAni | manuSyaloke sthAnAni 'taptAni bahisaMparkatastaptIbhUtAni, tAni ca kAnicid ayaAkaraprabhRtIni kadAciduSNasarzamAtrANyapi saMbhadAvanti tato vizeSapratipAdanArthamAha-'samajoIbhUyAI prAkRtatvAtsamazabdasya pUrva nipAtaH, 'jyotiHtamabhUtAni' sAkSAdagnivarNAni, jAtAnIti bhAvaH, etadevopamayA spaSTayati-'phulakiMzukasamAnAni praphulapalAzaphusumakaspAni 'ukAsahassAI' iti ye mUlAhAnido viTukA vitruTyAmikaNAH prasarpanti te ulkA ityucyante tAsAM sahasrANi ulkAsahasrANi gucanti mAlAsahasrANi vinirmu canti aGgArasahasrANi pravikSaranti 'antarantaIhUyamAnAni' atizayena jAjvalyamAnAni, kacin 'aMto aMto suhuyahuyAsaNA' iti pAThaH, 'antarantaH suhutahutAzanAni' suSTa huto hutAzano yeSu tAni tathA tiSThanti tAni pazyen dRSTvA cAvagAheta, avagAha 18ca 'uSNamapi' narakoNavedanAjanitaM bahiHzarIrasya paritApamapi pravinayen , narakagatAduSNaspadiyadhAkarAdipUSNasparzasyAtIva mahandatvAt , evaM ca mukhAsikAbhAvatastupAmapi kSudhamapi dAhamapi antaHzarIrasagutthaM pravinayen , tathA ca sati nUDAdidopApaga nato nidrAyeta vA pracalAyeta vA smRti vA rati vA dhRti vA upalabheta, tata: zIta: zItIbhUta: san 'saMkasan saMkasan' saMkrAman saMkrAman sAnasaukhvavahulo viharen / amISA padAnAmarthaH prAgyadbhAvanIyaH / etAvatyukte bhagavAna gautamaH pRcchati-bhave eyArUpe siyA ?' 'syAt' saMbhAvyate etad yathA bhaved uSNavedanIyepu narakeSu etadrapA uSNavedanA ?, bhagavAnAha-gautama ! nAyamarthaH samarthoM yaduSNavedanIyeSu narakepu nairayikA iti, anantaraM pratipAditasvarUpAyA uSNavedanAyA: aniSTatarikAmeva apriyatarikAmeva amanojJata -14 4 ~250~ Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], -----.---- uddezaka: [(nairayika)-2], ------------------ mUla [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [89] vedanAH dIpa anukrama [105] zrIjIvA- rikAmeva amanaApatarikAmeva vedanA 'pratyanabhavantaH pratyekaM vedayamAnA viharanti // samprati zItavedanIyeSu narakeSu zItavedanA-18 pratipattI jIvAbhi svarUpaM pratipAdayati-'sIyaveyaNijjesu 'mityAdi, zItavedanIyeSu bhadanta ! nirayeSu nairayikAH kIdRzI zItavedanA pratyanubhavanto / | uddezaH2 malayagi-IN viharanti', sa bathAnAmakaH karmakaradArakaH syAn taruNa ityAdivizeSaNakadambakaM prAgvattAvad yAvatsaMhanyAn navaramutkarpato mAsamirIyAvRttiH tyatra dhyAna , tataH 'sa' karmakaradAraka: 'tam' ayapiNDaguNaM sa coSNo bAhyapradezamAtrApekSavA'pi sthAdata Aha-'uSNIbhUta' s-18shiitossnn||124|| vAsanA'gnivarNIbhUtamiti bhAvaH, ayomayena saMdaMzakena gRhItvA'sadbhAvaprasthApanayA zItavedanIyeSu narakepu prakSipet , tataH 'sa' puruSaH | 'tam' avaspiNDamityAdi prAgvattAvadvaktavyaM yAvadviharati, takSetram-'se NaM taM ummisiyanimisiyaMtareNa puNaravi pabuddharissA- II mittika? pavirAyameva pAsenA pavilINameva pAsejA paviddhatthameva pAsejA no ceva NaM saMcAei avirAyaM avilINaM abiddhatthaM | puNaravi paddharittae se jahAnAmae mattamAyaMge jAva sAyAsokkhabahuleyAvi viharaitti' 'evAmeve'tyAdi, anenaivAdhikRtadRSTAntokena prakAreNa gautama ! asadbhAvaprasthApanayA zItavedanIyebhyo narakebhyo'nantaramuttaH sana yAnImAni manuSyaloke sthAnAni bhavanti, tadyathA-himAni vA himapujAni vA, sUtre napuMsakanirdezaH prAkRtatvAt , himapaTalAni vA himaphUTAni vA, etAnyeva padAni nAnAde-1 zajavineyAnupahAya paryAyaiAcaSTe-sIyANi vA sIyapuMjANi vA' ityAdi, tAni pazyeta, dRSTvA tAnyavagAheta, avagAhya 'zItamapi narakajanitaM zItatvamapi pravinayen , tataH sukhAsikAbhAvatastupamapi kSudhamapi jvaramapi narakavedanIyanarakasaMparkasamutthaM jA-10 vyamapi pravinayen , tataH zItatvAdidoSApagamato'nuttaraM svAsthyaM labhamAno nidrAyeta vA pracalAyeta vA smRti vA rati vA dhRti vA[ rA dAlabheta , tato narakagatajAdhyApagamAdU uSNaH, sa ca bahi:pradezamAnato'pi syAttata Aha-'uSNIbhUtaH' antarapi narakagatajA CRACKGROGRAM ~ 251~ Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezaka: (nairayika)-2], --- -------- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [8] tyApagamAt jAtotsAha ityarthaH, sa evaMbhUtaH sana yathAsvasukhaM (saMkasan ) saMkrAmana sAtasaukhyacahulo viharen , evamukte gautama | Aha-bhaveyArUve siyA?' ityAdi prAnvan / samprati nairayikANAM sthitipratipAdanArthamAha imIse NaM bhaMte ! rayaNappa0 pu0 ratiyANaM kevatiyaM kAlaM ThitI papaNattA?, goyamA ! jahaNeNavi ukosaNavi ThitI bhANitabvA jAva adhesattamAe // (suu090)| imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe ratiyA arNataraM uvvaviya kahiM gacchaMti ? kahiM uvavajaMti? kiM neratiemu uvacajati ? kiM tirikkhajoNiesu ubavanaMti ?, evaM uvvadaNA bhANitavvA jahA vakaMtIe tahA ihavi jAva ahesattamAe // (mU011) 'rayaNappabha'tyAdi, ratnaprabhApRthivInairayikANAM bhadanta : kiyantaM kAlaM sthitiH prajJatA ?, bhagavAnAha-gautama! jayanyena daza varSa-1 sahasrANi utkarSataH sAgaropamaM, evaM zarkarAprabhApRthivInairayikANAM jaghanyata eka sAgaropamamutkarSatastrINi sAgaropamANi, vAlukAprabhApUthivInairayikANAM jaghanyatastrINi sAgaropamANi utkarSataH sapta, pakSaprabhApRthivInairayikANAM jaghanyataH sapta sAgaropamANi utkato daza, dhUmaprabhAthivInarayikANAM jaghanyato daza sAgaropamANi utkarpataH sapradaza, tamaHprabhApRthivInairayikANAM japanyataH saptadaza sAgaropamANi utkarSato dvAviMzatiH, tamattamaHprabhAyAM jayanyato dvAviMzatisAgaropamANi utkarSatastrayastriMzat , kacita jahA paSNavaNAe Thiipade isatideza: so'pyevamevArthato bhAvanIyaH, tadevaM pratipRthivi sthitiparimANamuktaM, yadA tu pratiprastaTa sthiti-| parimANaM cintayate tadaivamavagantavyam-rajaprabhAyAM prathame prassaTe japanyA sthitirdazavarSasahasrANi 10000 utkRSThA navatiH 50000 / AKADCARGADCAL dIpa anukrama [105] KARNCSC-% ARANEL ~252~ Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ --------------------- uddezaka: [(nairayika)-2], --------------------- mUlaM [90-91] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: k prata sUtrAMka [90-91] dIpa anukrama zrIjIvA- dvitIye prastade epaiva zataguNitA jaghanyA utkRSTA ca veditavyA, tadyathA-jaghanyA dazavarSalakSA 1000000 utkRSTA navativarSalakSAH pratipattI jAvAbhi 9000000, tRtIye prastaTe jaghanyato nabativarpalakSA utkRSTA pUrvakoTI, caturthe jaghanyA pUrva koTI utkRSTA sAgaropamasya dazamo bhAgaH, uddezaH 2 malayagi-16 paJcame jaghanyA sAgaropamasyaiko dazabhAga utkRSTA dvau dazabhAgau, SaSThe jaghanyA sAgaropamasya dvau dazabhAgAyutkRSTA ayaH, saptame ja- nArakANAM nyA ayaH sAgaropamasya dazabhAgA utkRSTAzcatvAraH, aSTame jaghanyA catvAraH sAgaropamasya dazabhAgA utkRSTA patha, navame jayanyA sthitiH 3125 // paJca sAgaropamasya dazabhAgA utkRSTA paT , dazame japanyA paTU sAgaropamasya dRzabhAgA utkRSTA sapta, ekAdaze jadhanyA sapta ura-12 sU091 pATI, dvAdaze jaghanyA'STau utkRSTA nava, trayodaze jaghanyA nava sAgaropamasya dazabhAgA utkRSTA daza, paripUrNamekaM sAgaropamamiti bhAvaH / zarkarAmabhAgAM prathame prastaTe jaghanyA eka sAgaropamaM 'utkuSTA eka sAgaropanaM dvau ca sAgaropamasvaikAdazabhAgI, dvitIye prastaTe jaghanyA eka sAgaropamaM dvau sAgaropamasyai kAdazabhAgo utkRSTA eka sAgaropamaM pakhAraH sAgaropamasyaikAdazabhAgAH, tRtIye jayanyA ekaM sAgaropamaM catvAraH sAgaropamasvaikAdazabhAgA utkRSTA ekaM sAgaropamaM paT sAgaropamamaukAdazabhAgAH, caturthe jaghanyA eka sAgaropamaM pada sAgaropamanyaikAdazabhAgA utkRSTA eka sAgaropamam aSTau sAgaropamasyaikAdazabhAgAH, palame jaghanyA eka sAgaropamaM aSTI sAgaropamasyaikAdazabhAgAH utkRSTA eka sAgaropamaM daza sAgaropagabaikAdaza bhAgAH, paThe jaghanyA ekaM sAgaropamaM2| daza sAgaropamaskArazabhAgA utkRSTADhe sAgaropame ekaH sAgaropamabaikAdazabhAgaH, saptame japanyA de sAgaropame eka: sAgaropama-18 khaikAdazabhAga utkRSTA dve. sAgaropame trayaH sAgaropamasyaikAdazabhAgAH, aSTame jadhanyA he sAgaropame trayaH sAgaropamassaikAdazabhAgAH // 125 // kA utkRSTA dve sAgaropame paJca sAgaropamanyaikAdazabhAgAH, navame japampA dve sAgaropane paJca sAgaropamasyaikAdazabhAgAH utkRSTA / sAga-12 [106 -107] ~253~ Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [90-91] dIpa anukrama [106 1901 JE "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezakaH [(nairavika)-2]. mUlaM [ 90-91] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH ropame sapta sAgaropamasyaikAdavAbhAgAH, dazame jaghanyA dve sAgaropame sapta sAgaropamasyaikAdazabhAgAH utkRSTA dve sAgaropame natra lAgaropamasyaikAdazabhAgAH, ekAdaze jaghanyA dve sAgaropame nava sAgaropamasyaikAdazabhAgAH utkRSTAni paripUrNAni trINi nAgaropamANi / vAlukAprabhAyAM prathame prastaTe jaghanyA sthitistrINi sAgaropamANi utkRSTA trINi sAgaropamANi catvAraH sAgaropamatya navabhAgAH, dvitIye jayanyA trINi sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya navabhAgAH utkRSTA trINi sAgaropamANi aSTau sAgaropamasya navabhAgAH tRtIye jaghanyA trINi sAgaropamANi aSTau sAgaropamasya navabhAgAH utkRSTA catvAraH sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya natrabhAgAH, caturthe jaghanyA catvAri sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya navabhAgAH utkRSTA catvAri sAgaropamANi sapta sAgaropamatva navabhAgAH paJcame jaghanyA catvAri sAgaropamANi sapta sAgaropamasya navabhAgAH utkRSTA pacca sAgaropamANi dvau sAgaropamasya navabhAga, paSThe apatyena pazca sAgaropamANi hI sAgaropamasya navabhAgau utkRSTA pazca sAgaropamANi paTU sAgaropamasya navabhAgAH samame jaghanyA padhya sAga| zepabhANi paT sAgaropamasya navabhAgAH utkRSTA paT sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya natrabhAgaH, aSTame jaghanyA paT sAgaropamANi eka: sAgaropamasya navabhAgaH utkRSTA paT sAgaropamANi pathya sAgaropamasva navabhAgAH, navame jaghanyA paT sAgaropamAthi pada sAgaropamasya navabhAgA: utkRSTA paripUrNAni sapta sAgaropamANi, epo'tra tAtparyArthaH- sAgaropamatrayasyopari pratiprastadaM krameNa catvAraH sAgaropamasya navabhAgA barddhayitavyAstato yathoktaparimANaM bhavati / paprabhAyAM prathame prastaTe jayanyA sthitiH sapra sAgaropamANi utkRSTa sapta sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya sahabhAgAH, dvitIye jaghanyA sapta sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya samabhAgAH utkRSTa sata sAgaropamANi paTa sAgaropamasya samabhAgAH, tRtIye jaghanyA sapta sAgaropamANi yad sAgaropamasya saptabhAgAH kuThA sAgaropa For P&P Cy ~ 254 ~ Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ --------------------- uddezakaH [(nairayika)-2], --------------------- mUlaM [90-91] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: O prata sUtrAMka [90-91] zrIjIvA- jIvAbhi. malayagirIyAvRttiH // 126 // dIpa anukrama mANi dvau sAgaropamasya saptabhAgI, caturthe jaghanyA'STI sAgaropamANi dvau sAgaropamasya saptabhAgI utkRSTA'STI sAgaropamANi paJca pratipattI sAgaropamasya saptabhAgAH, paJcame jaghanyA'STau sAgaropamANi paca sAgaropamasya saptabhAgA: utkRSTA nava sAgaropamANi ekaH sAgaro- uddezaH2 pamasya saptabhAgaH, pAThe jaghanyA nava sAgaropamANi ekaH sAgaropamasma samabhAgaH utkRSThA naba sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasyanArakANAM saptabhAgAH saptame japanyA nava sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya satrabhAgA: utkRSTA paripUrNAni daza sAgaropamANi, atrApIyaM sthitiH bhAvanA-sAgaropamasaptakasyopari jayakhayaH sAgaropamasya saptabhAgAH pratiprastaTaM krameNa varddhayitavyAstato bhavati yathoktaM parimANamiti / sU0 91 dhUmaprabhAyAH prathame prastaTe jaghanyA sthitirdaza sAgaropamANi utkRSTA ekAdaza sAgaropamANi dvau sAgaropamarupa pacabhAgI. dvitIye | jaghanyA ekAdaza sAgaropamANi dvau sAgaropamasya paJcabhAgI utkRSTA dvAdaza sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya paJcabhAgAH, tRtIye jaghanyA dvAdaza sAgaropamANi calAra: sAgaropamasya paJcabhAgAH utkRSTA caturdaza sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya pabhAbhAgaH, caturve jaghanyA caturdaza sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya paJcabhAgaH utkRSTA paJcadaza sAgaropamANi traya: sAgaropamasya paJcabhAgAH, paJcame japanyA pathavaza sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya paJcabhAgAH utkRSTA paripUrNAni sanadaza sAgaropamANi, eSa cAtra bhAvArtha:-sAgaropamadazakasyopari pratiprasaTa krameNaikaM sAgaropamaM dvau ca sAgaropamasya paJcabhAgAviti barddhayitavyaM tato yathoktaM parimANaM bhavati / tamaHprabhAyAM prathame prastaTe jaghanyA sthiti: saptadaza sAgaropamANi utkRSTA'STAdaza sAgaropamANi dvau ca sAgaropamasya tribhAgI, dvitIye | jaghanyA'STAdaza sAgaropamANi dvau ca sAgaropamasya tribhAgI utkRSTA viMzatiH sAgaropamANi eka: sAgaropamasya tribhAgaH, tRtIye ja- ||126 // ghanyA viMzatiH sAgaropamANi eka: sAgaropamasya tribhAga: utkRSTA dvAviMzatiH sAgaropamANi, atrApyeSa tAtparyArtha:-saptadaza sAga [106 -107] ~255~ Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [3], --------------------- uddezakaH [(nairayika)-2], --------------------- mUlaM [90-91] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [90-91] na dIpa anukrama [106-107] rANAmupari pratiprastadaM brameNaika sAgaropamaM dvau ca sAgaropamasva vibhAgAviti bardhayitavyaM, tato yathoktaM parimANaM bhavati / saptamyo tu pRthivyAmeka evaM prastaTa iti tatra pUrvoktageva parimANaM draSTavyam / samprati nairayikANAmudvartanAmAha-rayaNappabhApuDhavi'ityAdi, ratnaprabhAthivInairapikA bhadanta ! anantaramutva ka gacchanti ?, etadeva vyAcaSTe-kotpadyante ityAdi, yathA prajJApanAyAM [ yathA ]] vyutkrAntipade tathA vaktavyaM yAvattamastamAyAM, tabAtiprabhUtamiti tata evAvadhAryam , eSa ca saGgrepArthaH ratnaprabhApRthivInarayikA yAvattamaHprabhApRthivInarayikA anantaramudttA nairayikadevaikendriyavikalendriyasaMmUThimapaJcendriyAsahadeyavIyuSkavarjeSu zeSepu tiryAnuSyepUtpadyante, saptamapRthivInairayikAstu garbhajatipandriyeveva na zepeSu / sampati narakeSu pRthivyAdisparzasvarUpamAha imIse NaM bhaMte ! gyaNa puneratiyA kerisayaM puDhaviphArma pacaNuzmavamANA viharaMti?, goyamA! aNiTuM jAya amaNAma, pUrva jAva ahesattamAe, imIme maMte ! rapaNa pu0 nerahayA kerisayaM AuphAsaM pacaNugbhayamANA viharati?, goyamA! agiTuMjAva amaNAma, evaM jAva ahesattamAe, evaM jAva vaNaphaliphAsaM adhesattamAe puDhavIe / imANaM bhaMte! svaNappabhApuDhacI docaM purvi paNihAya saSyamahatiyA pAhalleNaM sabbavakhudriyA nayanasu,InA! goyamA! imA NaM rayaNappamAnavI doca puDhadhi paNihAya jAva sabbakkhudriyA sabasu, dovA NaM bhaMte ! puDhavI nacaM puDhaviM paNihAya sadhyamahatiyA bAhalleNaM pucchA, haMtA godhamA docA NaM puDhavI jAva sambakkhur3iyA savaMtesu, evaM eeNaM abhilAveNaM jAva chahitA yuddhavI ahelanamaM purvi paNihAya manvakkhuDiyA - - HOKRANCHI -- -- - jI0ca022 ~256~ Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------- uddezaka: [(nairayika)-2], ------- ------ mUlaM [92-94] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [92-94] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRtti -4--00- 0 gAthA: // 127 // dIpa anukrama sanyatesu (sU092) imIse NaM bhaMte ! rayaNappa0 pu0 tIsAe narayAvAsasayasahassu ikamikasi pratipatto nirayAvAsaMsi sabve pANA save bhUyA satve jIvA sabve sattA puDhavIkAiyattAe jAya vaNassaikA- narakAdhi0 iyattAe neraiyattAe uvacanapuvA?, haMtA goyamA! asatiM aduvA arNatakhutto, evaM jAva ahesa. | uddezaH 2 samAe puDhavIe NavaraM jattha jasiyA nnrkaa| [imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe pu0 nirayaparisAmaMtesu | sU0 92je puDhavikAiyA jAca vaNapphatikAiyA te NaM bhaMte ! jIvA mahAkammatarA ceva mahAkiriyatarA ceva mahAAsapasarA ceva mahAveSaNatarA ceva ?, haMtA goyamA! imIse NaM bhiMte !] rayaNappabhAe puDhavIe nirayaparisAmaMtasutaM ceSa jAca mahAbedaNatarakA ceva, evaM jAya adhesattamA] (suu013)| puDhavIM ogAhittA, naragA saMThANameva vAhallaM / vikvaMbhaparikveve vapaNo gaMdho ya phAso ya // 1 // tesiM mahAlayAe ubamA deveNa hoi kAyabvA / jIvA ya poggalA vakarmati taha sAsayA nirayA // 2 // uvavAyaparImANaM avahAraJcattameva saMghayaNaM / saMThAgavaNNagaMdhA phAsA UsAsamAhAre // 3 // lesA dihI nANe joguvaoge tahA smugghaayaa| tatto khuhApivAsA viuvaNA veyaNA ya bhae // 4 // uvavAo purisANaM ovammaM veyaNAe~ duvihAe / uvvaNapuDhavI u, uvavAo savvajIvANaM // 5 // eyAo saMgahaNigAhAo // (muu094)| bIo uddesao smtto|| // 127 // 'rayaNappabhetyAdi, ratnaprabhApUthivInaravikA bhadanta ! kIdRzaM pRthivIsparza pratyanubhavanto viharanti ?, bhagavAnAha-gautama! 'aNi IN [108 ~ 257~ Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------- uddezaka: [(nairayika)-2], ------- ----- mUlaM [92-94] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [92-94] gAthA: arkataM appiyaM amaNunnaM amaNAma' aspArthaH prAgvat, evaM pratipRthivi tAbadvaktavyaM yAvattamastamAyAm , evamaplejovAyuvanaspatisparzasUtrANyapi bhAvanIyAni, navaraM teja:sparza:-uSNarUpatApariNatanarakakuDyAdisparza: parodIritavaikriyarUpo vA veditavyo na tu sA-18 kSA vAdarA nikAyasparzaH, tatrAsambhavAt / / 'imIse NamityAdi, asyAM bhadanta' ramaprabhAyAM puthivyAM triMzati narakAvAsazatasahasreSu ekaikasmin narakAbAse 'sarve prANA' dvIndriyA 'sarve bhUtAH' vanaspatikAyikA: 'sarve sattvAH pRthivyAdayaH 'sarve jIvAH paJcendriyAH, ukta-prANA dvitricatuH prokkA, bhUtAzca taravaH smRtAH / jIvAH pacendriyA jJeyAH, zeSAH satvA udIritAH // 1 // " pRthivIkAyikatayA apkAyikatayA vAyukAyikatayA vanaspatikAyikatayA nairayikatayA utpannAH utpannapUrvA:?, bhagavAnAha-'hate tyAdi, hanteti pratyavadhAraNe gautama ! 'asakRt' anekavAram , athavA 'anantakRtvaH' anantAna vArAn , saMsArasthAnAditvAt , evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvadadha saptamI, navaraM yantra yAvanto narakAstatra tAbanta upayujya vaktavyAH / kacididamapi sUrNa razyate-imIse gaM[8 bhaMte ! ravaNapabhAe puDhavIe nirayaparisAmatemu gaMje bAyarapuDhavikAiyA jAva vaNassaikAiyA ne bhaMte ! jIvA ! mahAkammatarA caiva mahAkiriyatarA ceva mahAsavatarA ceva mahAveyaNatarA ceva, haMtA goyamA ! jAva mahAvevaNatarA ceba, evaM jAva ahesattamA // " asyAM bhadanta ' ramaprabhAyAM pRthivyAM narakaparisamantepu-narakAvAsaparyantavartiSu pradezeSu vAdarapRthivIkAvikA: 'jAva vaNaSphaikAiya'tti vAdApakAyikA bAdaravAyukAyikA bAdaravanaspatikAyikAste bhadanta ! jIvA: 'mahAkammatarA ceva' mahana-prabhUtamasAtavedanIyaM karma yeSAM te mahAkarmANaH, atizayena mahAkANo mahAkarmatarAH, 'ceveM savadhAraNe, mahAkarmatarA evaM kutaH ? ityAha--'mahAkiriyatarA ceva' mahatI kriyA-prANAtipAtAdikA''sIna prAga janmani tadbhaveSu tadadhyavasAyAnivRttyA veSAM te mahAkiyA:. atizayena mahAkriyA dIpa anukrama LIVE ~258~ Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-2], ------------------- mUlaM [92-94] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [92-94] gAthA: zrIjIvA-INmahAkriyatarAH, 'nimittakAraNahetaSu sarvAsA vibhaktInAM prAyo darzana miti nyAyAddhetAvatra prathamA, tato'yamartha:-yato mahAkriyatA pratipatto jIvAbhi eva tato mahAkarmatarA eva, mahAkriyataralamapi kutaH' ityAha-mahAzravatarA evaM mahAnta AzravAH-pApopAdAnahetaba ArambhA- narakAdhika malayAMga-dAdayo yepAmAsIrana te mahAzravAH, atizayena mahAzravA mahAlavattarAH, 'ceveti pUrvavat , tadevaM yato mahAkarmatarA eva tato mahAvedana tavA mahAvadana hA uddezaH 2 rIyAvRttiHtarA eva, narakeSu kSetrasvabhAvajAyA api vedanAyA atiduHsahatvAna, bhagavAnAha-raMtA gautama! 'te NaM jIvA mahAkammatarA ceveMtyAdi |NI // 128 // prAgvat , evaM pratithivi tAvadaktavya yAvadhaHsaptamI / / sampratyudezakAryasaGgrahaNigAthA: prAha-AsAmakSaramAtragamanikA-prathamaM 'puDhavIo' iti pRthivyo'bhidheyAstanAthA-kaha NaM bhaMte ! puDhavIbho paNa ttAo?" ityAdi / tadanantaram 'ogAhitA naragA' iti, yasyAM pRthivyAM yadavagAhya yAdRzAzca narakAstadabhidheyaM, yathA-"imose NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasathasahassavAhalAe uvari kevaiyaM ogAhitA" ityAdi / nato narakANAM saMsthAnaM tato bAhalyaM tadanantaraM viSkambhaparikSepau tato varNasato gandhastadantaraM sparzatatasteSAM narakANAM mahattAyAmupamA devena bhavati karttavyA, tato jIvAH pudgalAzca teSu narakeSu vyutkrAmantIti, tathA zAzvatAzAzvatA narakA iti vaktavyaM, tata upapAto vaktavyaH, tadyathA-"imIse gaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe kato ubavajaMti ?" ityAdi, tata ekasamayenotpadyamAnAnAM parimANaM tato'pahArastata uccatvaM tadanantaraM saMhananaM tataH saMsthAnaM tato varNastadanantaraM gandhastataH sparzastata ubalAsavaktavyatA sadanantaramAhArastato lezyA tato dRSTistadanantaraM jJAnaM tato yogastavo'pyupayogastadanantaraM samudghAtastataH kSutpipAse tato vikurbaNA, tayathA-rayaNappabhApuDhavineraiyA NaM bhaMte! kiM egattaM pabhU viunvittae puhuttaM pahU viuvittae" ityaadi| 128 // tato vedanA tato bhayaM tadanantaraM paJcAnAM puruSANAmadhaHsaptamyAmupapAtastata aupamya vedanAyA dvividhAyAH, uSNavedanAyAH zItavedanA dIpa anukrama [108-116] ha ...atra mUla-saMpAdane sUtra-kramAMke sU0 95 mudritaM, tat mudraNa-doSaH,sUtra-94 eva atra vartate ~ 259~ Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------- uddezaka: [(nairayika)-2], ------- ----- mUlaM [92-94] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [92-94] gAthA: pAyAzcetyarthaH, tataH sthitirvaktavyA tadanantaramudvarttanA tataH sparzaH pRthivyAdisparzo vaktavyaH, tataH sarvajIvAnAmupapAtaH, tadyathA-imIse gaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhabIe sIsAe nirayAvAsasayamahassesu pagamegasi nirayAvAsaMsi sabve pANA save bhUyA" ityAdi / / tRtIyapratipattau samApto dvitIyo narakoddezakaH / / samprati tRtIya Arabhyate, natra cemAdisUtram imIse kabhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe neratiyA kerisayaM poggalapariNAma paJcaNubhavamANA viharaMti?, goyamA! aNiTuMjAva amaNAma, evaM jAva ahesattamAe [evaM neyam / / estha kira ativayaMtI naravasabhA kesavA jalacarA ya / maMDaliyA rAyANo je ya mahAraMbhakoTuMbI // 1 // bhinnamuhutto naragasu hoti tiriyamaNuesu cattAri / devesu addhamAso ukosa viuvaNA bhaNiyA // 2 // je poggalA aNivA niyamA so temi hoi AhAro / saMThANaM tu jahaNaM niyamA huMDaM tu nAyabvaM // 3 // asubhA viuvaNA gvalu neraiyANaM tu hoi samvesiM / veubviyaM sarIraM asaMghayaNa huMDasaMThANaM // 4 / / assAo uvavapaNo assAo ceva cayai nirayabhavaM / sadhapuDhavIsu jIvo sabvesu ThiivisesesuM // 5 // ubavAeNa va sAyaM neraio devakammuNA vAvi / ajnayasANaniminaM ahavA kammANubhAveNaM ||3||nerjhyaannuppaao ukosaM pNcjoynnsyaaii| dukAvaNabhiyANaM veyaNasayasaMpagAdANaM // 7 // acchinimIliyamettaM nathi suhaM dukkhameva paDibaI / naraNa neraiyANa ahonisaM paJcamANANaM // 8 // meyAkammamarIrA suhumasarIrA ya je apajjattA / jIveNa mukamenA dIpa anukrama [108-116] atra tRtIya pratipattau "nairayika sya vitiya-uddezakaH parisamApta: atha tRtIya pratipattau "nairayika sya tRtIya-uddezaka: Arabhyate ~260~ Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [1], ------- ----------- uddezaka: [(nairayika)-3], ------- -------- mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAka zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH [95] gAthA: vacaMti sahassaso bheyaM // 9 // atisItaM atiuNhaM atitapahA atikhuhA atibhayaM vA / nirae 3pratipattI neraiyANaM dukkhamayAI avismAmaM // 10 // ettha ya bhinnamuhutto poggala asuhA ya hoi assA narakAdhika o| ubavAo upAo acchi sarIrA u yoddhavvA // 11 // nArayauddesao taio // se taM nera | uddezaH3 sU0 96 tiyA / / (ma095) yaNappayAdi, ramaprabhApUdhiyInarayikA bhadanta ! kIdRzaM 'pudgalapariNAma' AhArAdipulaviSAkaM 'pratyanubhavantaH' pratyekI 2 vidayamAnA viharanti ?, bhagavAnAha-gautama aniSTamityAdi prAgvan , evaM pratipRthivi tAvadvaktavyaM yAvadadhaHsaptamI, evaM vedanAleNyAnAmagotrAratibhayazokakSutpipAsAvyAdhiucchAsAnutApakrodhamAnamAyAlobhAhArabhavamaithunaparimahasajJAsUtrANi baktavyAni, atra saGghahaNigAthe--poggalapariNAme vepaNA ya lesA ya nAma goe ya / araI bhae ya soge khuhA piSAmA ya vAhI ya / / 1 / / ussAse aNutAve kohe mANe ya mAyalobhe ya / cattAriya saNAno neraiyANaM tu pariNAme // 2 // " samprati saptamanarakadhivyoM ye gacchanti tAna pratipAdayati-iha parimahasamhApariNAmabaktavyatAyAM caramasUtraM saptamanarakapRthvIviSayaM tadanantaraM ceyaM gAthA tata: 'etthe' tyanantaramuktAiyaHsaptamI pRthivI parAmRzyate, 'atra' adhaHsaptamanarakathivyAM 'kila' ityAptavAdasUcane Aptavacanametaditi bhAvaH, 'a-14 tibrajanti' atizayena-bAhulyena gacchanti naravRSabhAH 'kezavA' vAsudevAH 'jalacarAzca' tandulamatsyaprabhRtayaH 'mANDalikAH' vasu // 129 // prabhRtya iva 'rAjAnaH' cakravartinaH mubhUmAdaya iba ye ca mahArambhAH kuTumbina:-kAlasaukarikAdaya iva / / sampati narakeSu prastAvA dIpa anukrama [117-129] **atra mUla-saMpAdane sUtra kramAMke sU0 96 mudritaM, tat mudraNa-doSaH,sUtra-95 eva atra vartate ~261~ Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-3], -------------------- mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata 1600-50 K sUtrAka [95] gAthA: cAttiryagAdiSu cottaravaikriyAvasthAnakAlamAnamAha-bhinna:-khaNDo muhUttoM bhinnamuhUrta: antarmuhUrtamityarthaH, narakepUrakarpato bikurvaNAsthitikAlaH, tiryamanuSyeSu cakhAryantarmuhAni, devevarddhamAsa utkarSato vikurvagA'vasthAnakAlaH bhaNita: epa utkarSato vikuNA'vasthAna kAlo bhaNitastIrthakaragaNadharaiH / / samprati narakelAhArAvikharUpamAha-ye pugalA aniSTA niyamAtsa teSAM bhavatyAhAraH, 'saMsthAnaM tu' saMthAnaM punaseSAM huNDaM huNDamapi jaghanyamatinikRSThamaniSTaM beditavyaM, ettaJca bhavadhAraNIyazarIramadhikRtya veditavyam , uttaravaiphiyasaMsthAnasyApre vakSya| mANasAn , iyaM ca prAguktArthasaGghahagAthA tato na punaruktadoSaH / / samprati vikurvaNAsvarUpamAha-sapA nairayikANAM vikurvaNA 'khalu' |nizcitamazubhA bhavati, yadApi zubhaM vikurviSyAga iti te cintayanti sathA'pi tathAvidhapratikUlakoyatasteSAmazubhaiva cikurvaNA bhavati, haiM tadapi ca kriya-uttarakriyazarIramasaMhananama , asthyabhAvAn . upalakSaNametat bhavadhAraNIyaM ca vaikriyazarIramasaMhananaM. tathA huNDasaM-1 sthAnaM tan uttaravaikriyazarIra, huNDasaMsthAnanAmna eva bhavapratyayata udayabhAvAn / / kazcin jIva: 'sarvAsvapi pRthivISu ramaprabhAdiSu tamastamAparyantAmu sarveSvapi ca 'sthitivizeSeSu' jaghanyAdirUpeSu 'asAtaH' asAtodayakalita upapannaH. utpattikAle'pi prAgbhavamaraNakAlAnubhUtamahAduHkhAnuvRttibhAvAn , utpattyanantaramapi 'asAta evaM' asAnodayakalita evaM sakalamapi nirayabhavaM 'tyajati kSapaMyati, na tu jAnucidapi sukhalezamapyAsvAdayati / / Aha-kiM tatra kadAcitsAtodayo'pi bhavati yenedamucyate ?, ucyate. bhavati, tathA cAha--'uvavAeNa' ityatra sAmyarthe tRtIyA, upapAtakAle 'sAtaM' sAtavedanIyakodayaM kazcidvedayate, ya: prArabhave dAgharachedAdiSyatirekeNa / | maraNamupagato'navisaGgiASTrAdhyavasAyI samutpadyate, tadAnIM hi na tasya prAgbhavAnuvaddhamAdhirUpaM duHkhaM nApi kSetravabhAva nApi paramAjAdhAmikakRtaM nApi parasparopIritaM tata evaMvidhaduHkhAbhAbAdasau sAtaM kazcin vedayate ityucyate. 'devakammuNA vAvi' iti devakarmaNA dIpa anukrama [117-129] AROGREOGADCHOCOLX ~ 262~ Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [1], ------- ----------- uddezaka: [(nairayika)-3], ------- -------- mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka jIvAbhikaraNavAsudevasya, sara [95] T gAthA: zrIjIvA- pUrvasAgatikadevaprayuktayA kriyayA, tathAhi-gacchati pUrvasAGgatiko devaH pUrvaparicitasya nairayika sya vedanopazamanArtha yathA baladevaH ku-hA pratipatto pNavAsudevA, sa tha vedanopazamI devakRto manAkAlamAtra eva bhavati, sata Urca niyamAkSetramvabhAvajA'nyo'nyA yA vedanA pravartate, narakAdhika malayagi- tathAsvAbhAlyAn , 'ajjhavasANanimitta miti adhyavasAnanimittaM samyaktvotpAikAle tata UrdhvaM kadAcittathAvidhaviziSTazubhAdhyava- uddezaH3 rIyAvRttiH sAyapratyayaM kazcid nairayiko bAhyakSetrakhabhAvajavedanAsadbhAve'pi sAnodayamevAnubhavani, samyaktvotpAdakAle hi jAtyandhasya cakSurlAbha ibasU096 | mahAna pramoda upajAyate, taduttarakAlamapi kadAcittIrthakaraguNAnumodanAvAnugatAM viziSTAM bhAvanA bhAvayataH, tato vAhyakSetrasvabhAvaja vedanAsadbhAve'pyantaH sAtodayo viz2ambhamANo na virudhyate, 'ahavA kammANubhAveNa miti athavA 'kamrmAnubhAvena' vAhyatIrthakarajahAnmadIkSAjJAnApavargakalyANasaMbhUtilakSaNavAAnimittamadhikRtya tathAviSasya ca sAtavedanIyastha karmaNo'nubhAvena-vipAkodayena ka-13 nizcitsAta bedayate, na caitabayANyAnamanA yata uktaM vasudevacarite, iha nairayikAH kumbhyAdipu pacyamAnAH kuntAdibhirbhidyamAnA vA bhayobastAstathAvidhapravanavazArddhamulavante, tatastadurapAtaparimANapratipAdanArthamAha-nairayikANAM duHkhenAbhidrutAnA-sAmanA vyAmAnAM 'vedanAzatasaMpragADhAnAM' vedanAzatAni-aparimitA vedanAH saMpragADhAni-avagADhAni yeSAM te vedanAzatasaMpragADhAH sukhAdidarzanAt niSTAntasya paranipAtaH, teSAM hetuhetumadbhAvazcAtra, yato vedanAzatasaMpragADhAsta to duHkhenAbhidrutAH, teSAM jaghanyata utpAso gavyUtamAtram , etaca saMpradAyAdavasIyate, tathA ca dRzyate kathidevamapi pATha:-neraiyANuppAo gAuya ukosa paMcajoyaNasavAI" iti, 8| utkarSataH paJca yojanazatAni iti / duHkhenAbhihatAnAmityuktaM tato duHkhameva nirUpayati-narake nairayikANAmuSNavedanayA zItabedanayA 31 vA'hanizaM pacyamAnAnAM na 'akSinimIlanamAtramapi' akSinikocakAlamAtramapi asti sukhaM, kintu duHkhameva kevalaM 'pratibaddham | dIpa anukrama [117-129] Jabe .. atra mUla-saMpAdane sUtra-kramAMke sU0 96 mudritaM, tat mudraNa-doSaH,sUtra-95 eva atra vartate ~263~ Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(nairayika)-3], -------------------- mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAka [95] %--5 gAthA: L2 anubaddhaM sadA'nugatamiti bhAvaH // atha yazeSAM vaikriyazarIraM tatteSAM maraNakAle kathaM bhavati ? iti tannirUpaNArthamAha-taijasakArmaNazarIrANi yAni 'sUkSmazarIrANi' (ca) sUkSmanAmakamrmodayaktAM paryAptAnAmaparyAptAnAM caudArikazarIrANi vaikriyAhArakazarIrANi ca tepAmapi prAyo mAMsacakSurAhatayA mUkSmatvAn tathA yAni 'aparyAptAni aparyAptazarIrANi tAni jIvena muktamAtrANi santi sahasrazo bhedaM brajanti visakalitAstatparamANusaGghAtA bhavantIyarthaH / / etAsAmeva gAthAnAM saMgrAhikAM gAthAmAha-ettha' iti padopalakSitA prathamA dvitIyA 'bhinnamuhatto' iti tRtIyA 'poggalA' iti 'je poggalA aNivA' ityAdi caturthI 'azubhA' iti (je) 'asubhA viubvaNA khalu' ityAdi, evaM zeSapadAnyapi bhAvanIyAni || tRtIyapratipattau tRtIyo narakorezakaH samAptaH / tadevamukto |nArakAdhikAraH, samprati nirvagadhikAro vaktavyaH, tatra cedamAdisUtrama se kiM taM tirikkhajoNiyA?, nirikvajoNiyA paMcavidhA paNNatA, taMjahA-egiMdiyatiriktajoNiyA yeiMdiyatirikvajoNiyA teiMdiyanirikvajoNiyA cauridiyatirikkhajoNiyA paMciMdiyatirikabajoNiyAya / se kiM taM egidiyatirikvajoNiyA?, 2 paMcavihA paNattA, taMjahApuDhavikAiyaegidiyatirikvajoNiyA jAva vaNassaikAiyaegidiyatirikvajoNiyA / se kiM taM puDavikAiyaegidiyatirikvajoNiyA?.2 vihA paNattA, taMjahA-suhamapuDhavikAiyaegidiyatirikvajoNiyA vAdarapuDhAvikAiyaegidiyatirikkhajoNiyA ya / se kiM taM suhamapuDhavikAithaegidiyatiri01, 2 duvihA paNNattA, saMjahA-pajasasuhuma0 apajattasuhama se taM suhamA / dIpa anukrama [117-129] atra tRtIya-pratipattau narakoddezaka: parisamApta: atra tRtIya-pratipattau tiryaJca-uddezaka: -1 Arabdha tiryaJca-sambandhI vividha viSayAdhikAra: ~264~ Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -- .........---- uddezaka: (tiryaJca)-1], -------------------- mUla [96] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH RECA- O prata dA pratipattI tiryagadhi / uddezaH 1 sU096 sUtrAMka // 131 // CT - [16] -- sa kiM taM pAdarapuDhavikAiya?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-pajjatsavAdarapu0 apajatrAvAdarapura, se taM thAyaraputavikAiyaegidiyA se taM puDhavIkAiyaegidiyA / me kiM taM ApakAiyaegidiya01, 2 duvihA paNattA, evaM jaheva puDhavikAiyANaM taheva, vAukAyabhedo evaM jAva vaNassatikAiyA se naM vaNassaikAegidiyatirikva0se kiM taM beiMdiyatirikva0?, 2 duvidhA paNNattA, taMjahA-pajattakaiMdiyati apajattaveiMdiyati0, se taM beiMdiyatirika evaM jAya caauridiyaa| se kiM taM paMcediyatirikkhajoNiyA?, 2tivihA paNNatA, taMjahA-jalayarapaMceMdiyatirikvajoNiyA ghalayarapaMcediyatirikvajo vhyrpNceNdiytirikkhjonniyaa|se kiM taM jalayarapaMcediyatirikvajoNiyA?, 2 vihA paNNatA, taMjahA-saMmacchimajalayarapaMcediyatirikvajoNiyA ya ga bhavAniyajalayarapaMcaMdiyatirikvajoNiyA yA se kitaM samucchinajalayarapaMciMdiyatirikvajo. NinA, 2 dudhihA paNNattA, taMjahA-pajattagasamucchima0 apajattagasaMbhucchima. jalayarA, se na saMcchimA paMciMdriyatirikravaH / se kiM taM gambhavatiyajalayarapaMcediyatirikagvajoNiyA ?, 2duvidhA paNNatA, taMjahA-pajattagagambhavatiya0 apaja lagabha0 se taM gambhavaniyajalayara0 se taM jalayarapaMceMdiyatirikAse kiM taM thalayarapaMceMdiyatirikAvajoNitA?,2 duvidhA paNNattA, taMjahA-caupayathalayarapaMceMdiya. prisppthlprpNceNdiytirikvj'onnitaa| - dIpa --- ANGRECRAC anukrama [130] - 131 // ~265~ Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [6] dIpa anukrama [130] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(tiryaJca)-1], mUlaM [96] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH se kiM taM cappalayarapaMciMdiya0 ? cauppaya0 dubihA paNNattA, jahA - saMmucchimaca uppayathaauritiare reainiyacauppayathalayarapaMceMdriyatirikvajoNitA ya, jaheba jalayarANaM taheva cako bhedo, settaM cappalayarapaMceMdriya0 / se kiM taM parisappayarapaMceMdriyatirikkha0 ?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA -- uragaparisappathalayarapaMceMdriyatirikkhajoNitA bhuyagaparisampadhalayarapaMceMdriyatirikkhajoNitA / se kiM taM uragaparisappathalayarapaMceMdriyatirikkha joNitA ?, uragapari0 dubihA paNNattA, taMjahA- jaheba jalayarANaM taheva cakkato bhedo, evaM bhuyagaparisappANavi bhANitatrayaM se naM bhuyagaparisappathalayarapaMceMdriyatirikvajoNitA se taM thala para paMceMdriyatirikkhajo - zitA / se kiM taM khayara paMceMdriyatirikgvajoNiyA ?, vaha0 2 dubihA paNNattA, taMjA-saMmucchi makhayarapaMceMdriyatirikgvajoNitA ganbhavatiyasvaha para paMceMdriyanirikkhajoNitA ya se kiM taM saMmucchimahayarapaMcedriyatirikkhajoNitA?, saMmu0 2 duvidhA paNNattA, taMjahA - pattagasaMmucchimakhayarapaMcedriyatirikkhajoNiyA apajattaga samucchimakhaparapaMcedriyanirikkhajoNiyA pa evaM bhavatiyAci jAba patagaganbhayakaMniyAvi jAva apajantagagagbhavaniyAvi khahayara paMcadiyatirikkhajoNiyANaM bhaMte! katividhe joNisaMgahe paNNatte ?, goyamA! tivihe joNisaMga For P&Praise Cly ~266~ Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --- --. ..---------- uddezaka: (tiryaJca )-1], .......---------...- mUlaM [96] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata malayagi sUtrAMka [16] zrIjIvA- paNNatte, jahA-aMcyA poSayA saMmucchimA, aMDayA tividhA paNattA, taMjahA-itthI purisA pratipattI jIvAbhi0 gapuMsagA, potayA tividhA paNNatA, jahA itthI purisA musayA, tastha NaM je te saMmucchimA tiyaMgadhi te sabve NapuMsakA / / (mu016) sAuddezaH 1 rIyAvRttiH se kiM tamityAdi, atha ke te tiryagyonikA ?, sarirAha-hirasonikA: vividhAH prAptAH, tapathA-ekendriyA ityAdi sUtrasU097 prAyaH sugama kevalaM bhUyAna pustake vAcanAmeva iti yathA'vadhitavAcanAkramapradarzanArthanArasaMskAramA kriyate- kendriyA bAvatpa-| // 132 // cendriyAH / atha ke te ekendriyA:?, ekendriyAH paJcavidhAH prajJayAH, tayavA-pRthivIkAyikA yAvadvAnaspatikAyikAH / atha ke te pRthivIkAyikA: 1, pRthivIkAyikA dvividhA: prajJamAH, nayAdhA-muzmapRthivIkAyikAzca vAdaracitrIkAyikAzca / atha ke te sUkSmathivIkAyikAH ?, sUkSmapathivIkAyikA dvividhAH prajJApAstadyathA-paryAptakA aparyAprakAzca / atha ke te bAdaraethivIkAyikA: ?, yAdarapRthibIkAyikA dvividhAH prakSaprAstayathA-paryAnakA aparyAprakAzca, evaM nAvadvaktavyaM yAvadvanaspatikAyikAH / atha ke te dvIndriyA:?, dvI. ndriyA dvividhAH prazaptA:-paryAptakA aparyAprakAzca, evaM trIndriyacaturindriyA api vaktavyAH / atha ke te paJcendriyatirthagyonikAH | paJcendriyatiyAyonikAnividhAH prAmAstadyathA-jalacarA: sthalacarAH khacarAzca / atha ke te jalacarAH ?, jalacarA dvividhAH prajJaprAstahAdyathA-saMmUchimA garbhavyutkrAntikAzca / atha ke te saMmUchimAH, samUcchimA dvividhAH prajJaptAstadyathA-paryAptakA aparyAprakAzca / atha | // 132 // aTajavyatirikAH sarve'pi jarAyujA aparAyujA vA nabhabyurakAntikAH paJcendriyA agravAntAvanIyA iti na caturvidhA, samAdhAspati cavare, kevalamatra jarAyujatayA pakSiAmatiH na samAyarAdatiH, dIpa anukrama [130] ~267~ Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -- ------------ uddezaka: [(tiryaJca)-1], --- -------- mUlaM [96] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [16] ke te garbhavyutkrAntikAH?, garbhavyutkrAntikA dvividhAH prajaprAstadyathA-paryAptakA aparyAtakAna, evaM catuSpadA ura:parisarpA bhujaparisapIH pakSiNazca pratyekaM catuSprakArA baktavyAH / / mamprati pakSiNAM prakArAntareNa bhedapratipAdanArthamAha-'pakkhi gaM (khahayarapaMciMdiyatiri0) bhaMte !' ityAdi, pakSiNAM bhadanta ! 'katividhaH' RtiprakAra: 'yojisanahaH' yonyA saGghadaNaM yonisaGkaho yonyupalakSitaM grahaNamityarthaH (prajJama: ?), bhagavAnAha-gautama! trividho yonimahaH prajJamastapathA-aNDajA-mayUrAdayaH potajA-bAgulyAdayaH saMmUchimAH khajarITAdayaH, aNDajAmvividhAH prajJamAstayathA-khiyaH puruSA napuMsakAca, potajAkhividhAH prajJApAsta yathA-khiyaH purupA napuMsakAca, natra yete saMmUchimAste saveM napuMsakAH, saMmUrNidhamAnAmavazyaM napuMsakavedoSavabhAvAn / / etesi NaM bhaMte ! jIvANaM kati lesAo paNNattAo?, goyamA! challesAo paNNasAo, taMjahA -kaNhalesA jAva sukkalesA // te NaM bhaMte ! jIvA kiM sammadiTThI micchadiTThI sammAmicchadivI?, goyamA! sammadiTThIvi micchaviTThIvi sammAmicchadiTThIvi // te bhaMte! jIvA kiM NANI a. paNANI?, goyamA! NANIvi aNNANIvi tiSiNa NANAI tipiNa aNNANAI bhayaNAe // te NaM bhaMte ! jIvA kiM maNajogI baijogI kAyajogI?, goyamA! tividhAthi // te NaM bhaMte ! jIvA kiM sAgArova uttA aNAgArova utsA?, goyamA! sAgArovauttAvi aNAgArovauttAvi / / te NaM bhaMte! jIvA kao uvavajati kiM neratiehito upa0tirikvajoNiehito uva01, pucchA, go yamA! asaMgvejavAsAuyaakammabhUmagaaMtaradIvagavajehiMto uvavajaMti // tesi NaM bhaMte! jIvANaM jI0ca0234 dIpa anukrama [130] ~268~ Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [97] dIpa anukrama [131] upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) uddezaka: [(tiryaJca)-1], pratipattiH [3], mUlaM [97] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 133 // Ja Ebe "jIvAjIvAbhigama" kevaliyaM kAlaM dinI paNNattA?, goyamA ! jahaNaNeNaM aMtomuhRttaM ukkoseNaM paliovamassa asaMkhejatibhAgaM / tesi NaM bhaMte! jIvANaM kati samugdhAtA paNNattA?, goyamA ! paMca samugdhAtA paNNattA, taMjahA - vedaNAsamugdhAe jAva teyAsamugdhAe // te NaM bhaMte! jIvA mAraNAMtiyasamugdhAeNaM kiM samohanA marati asamohanA maraMti ?, goyamA ! samohatAvi ma0 asamohayAvi marati // te bhaMte! jIvA anaMtaraM uccaTTittA kahiM gacchati ? kahiM uvavajjaMti ? - kiM neraliesu uvavajjati ? tirikkha0 pucchA, goyamA ! evaM uccaNA bhANiyacyA jahA varSAtIe taheva / / tesi NaM bhaMne! jIvANaM kati jAnIkulakoTijogIpamuhasayamahassA paNNattA ?, godhamA ! vArasa jAtI kulakoDIjosaharasA | bhuyagaparisappadhalayarapaMceMdriyatirikgvajogiyANaM bhaMte! katividhe joNIsaMgahe paNNatte ?, goyamA ! tivihe joNIsaMgahe paNNase, taMjahA- aMDagA poyagA saMmucchimA evaM jahA svahagrarANaM taddeva, NANattaM jahannaNaM aMtomuhantaM ukkomeNaM puvyakoDI, uccahitA doghaM purvi gacchati Nava jAtI kulako DIjoNI pamuhasatasahassA bhavatIti kyA sesaM taheva // ura parisappalayarapaMceMdriyatirikamvajoNiyANaM bhaMte! pucchA, jaheba bhuyagaparisappANaM taheva, NagharaM kitI jaNaM aMtamuttaM ukkoseNaM puvyakoDI, ubvahittA jAva paMcamiM puDhavi gacchati, dasa jAtI kulakoDI | caupayathalayarapaMcaMdiyatirikta0 pucchA, goyasA / dubidhe paNNatte, taMjA For P&Palle Cinly ~ 269~ 3 pratipattI tiryagyo myadhi0 uddezaH 1 sU0 97 / / 133 / / Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ................... uddezaka: [(tiryaJca)-1], --------- - mUla [97] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % prata % sUtrAMka % [17] % jarAuyA (poyayA) ya saMmucchimA ya, (se kiM taM ) jarAcyA (poyayA)?,2 tividhA paNNattA, naMjahA-itthI purisA NapuMsakA, tattha NaM je te saMmucchimA te sabve NapuMsayA / tesikte| jIvANaM kati lessAo paNNattAo?, sesaM jahA paravINaM, NANattaM ThitI jahanneNaM aMtomahattaM yukoseNaM tinni paliovamAI, uvAhittA cautyi puDhaviM gacchati, dasa jaatiikulkoddii|| jalayarapaM. cediyatirikvajoNiyANaM puruchA, jahA bhuyagaparisappANaM NavaraM ubyaTTittA jAya adhematsama puDhaviM addhaterasa jAtIkulakoDIjoNIpamuha jAba p0||caauridiyaannN bhaMte! kani jAtIkulakoDIjoNIpamuhasatasahassA paNattA?, goyamA! nava jAIkulakoDIjoNIpamuhasayasahassA [jAya smkkhaayaa| teiMdiyANaM pucchA, goyamA! aTTajAikula jaavmkkhaayaa| beiMdiyANaM bhaMte ! kaha jA0?, pucchA, goyamA! satta jAI kula koddiijonniipmuh|| (sU017) "eesi NamityAdi, eteSAM pakSiNAM manna ! jIvAnAM kati lezyA: prajJamA: ?, bhagavAnAha-gautama! par3ha lezyAH prajJamAH, tadyadhAkRSNalezyA yAvA zulalezyA, teSAM dravyato bhAvato vA sarvA lezyAH, pariNAmasambhavAn / / 'te NaM bhNte|' ityAdi, te bhadanta ! pakSiNo jIvAH kiM samyagdRSTyo midhyAdRSTayaH samyagmidhyAdRSTayazca ?, bhagavAnAha-gautama ! trividhA api / 'te NaM bhaMte !' ityAdi, te bhadanta ! jIvAH kimAnino'jJAnina: ?, bhagavAnAha-gautama dvaye'pi, jJAnino'jJAnino'pItyarthaH, tatra ye jJAninaste vijJAninakhitA-16 dA nino pA ye'pyajJAnimaste'pi vyajJAninasyajJAnino vA / / 'te NamityAdi, ne bhadanta ! jIvAH ki manoyogino vAyoginaH kAyayo dIpa 4-56-0% anukrama [131] ~270~ Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --- .........---- uddezaka: (tiryaJca)-1], -------------------- mUla [97] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [17] zrIjIvA- gina: ?, bhagavAnAha-gautama ! trayo'pi / / 'taNaM bhaMte !' ityAdi, te bhadanta ! jIvAH kiM sAkAropayuktA anAkAropayukA:?. bhagavA-11 pratipattI jIvAbhiHnAha-dvaye'pi, sAkAropayuktA anAkAropayuktAotyarthaH / teNaM te!' ityAdi, te bhavanta ! pakSiNo jIvAH kuta utpapAte ? niravi tiryagyomalayagi- kebhya ityAdi prathA prajJApanAyAM vyutkrAntipade tathA bhraSTavyam / / 'tesi NamityAdi, tepAM bhavanta ! pakSiNAM kiyanta kAlaM sthitiH pra. nyadhika rIyAvRttiHmA , bhagabAnAi-gautama! jayanyenAntamuhartamutkarpataH palyopamAsayeyabhAga: / / 'tesi 'mityAdi, teSAM bhadanta ! jIyAnAM kRtiuDeza samudyAtAH prajJaptAH bhagavAnAha-gautama ! pa la mudghAtA: prakSamAH tathA-vedanAsamudrAtaH kapAyasa muddhAto mAraNAntikala mudyAnonisA // 134 // vaikriyasamudghAtastaijasasamudrAta taNaM bhaMte !' ityAdi, te bhadanta ! jIvA mAraNAntikasamutpAtena ki samabahatA niyante asamabahatA vidhante ?, bhagavAnAhausama ! samabahatA api niyante asamabahatA api niyante // 'te NaM bhaMte !' ityAdi. ne bhavanta ! jIbI anantaramuhasya ka galanni ?, enadeva vyAya-evaM uvyahaNA' ityAdi, yathA dvividhapratipattI tathA prapathyam / / 'tesi nityaadi| nepA bhadanta ! jIvAnAM 'kati' kiMpramANAni jAtikula koTInAM bonipramukhANi-yonipravAhAni zatasahasrANi yonipra mukhazatalahammANi | jAtikulakoTiyoninasukhazatasahasrANi bhavanti ?, bhagavAnAha-dvAdaza jAtikulakoTIyonipramukhazatasahasrANi prajJanAni, natra jAtikulayonInAmida paristharamudAharaNaM pUrvAcAryarupAdarzi-jAtiriti kila tiryagjAtistasyAH kulAni-kRmikITapRzcikAdIni, imAni ca kulAni / yonipramukhANi. tathAhi-ekasvAyeva yonau anekAni phulAni bhavanti, tathAhi-chagaNayonI kRmikulaM kITakalaM vRzcikakulamiyAdi / athavA jAtikulamityeka padaM, jAtikula yonyozca parasparaM vizepa: ekasyAmeva yonAvanekajAtikulasambhavAn , tadyathA-ekanyAmeva chg-4||134|| 1 byutkAntipadavarAtra bhaNina yA pratI yathAyatha, mUle nu prajJApanAyA vyutkrAntipada eca yathAvartha sUtramiti vakaMtIeti mUtraM. dIpa anukrama [131] ~ 271~ Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------ uddezaka: [(tiryaJca)-1], --- -------- mUlaM [97] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [17] yonau kRmijAtikulaM kITajAtikulaM vRzcikajAtikulamityAdi, evaM caikasyAmeva yonAvavAntarajAtibhedabhAbAdanekAni yonipravAhANi jAtikulAni saMbhavantItyupapadyate, khacarapaJcendriyatiryagyonijAnAM dvAdaza AtikulakoTizatasahasrANi, atra sahaNigAthA-"joNI-15 4saMgahalessAdihI nANe va joga ucaoge / uvadhAyaThiIsabhugyAya vayaNaM jAI kulavihI // 1 // " asyA akSaragamanikA-prathamaM yoni-18 saGgahadvAraM tato lezyAdvAraM tato dRSTidvAramityAdi / 'bhuyagANaM bhaMte !' ityAdi, bhujagAnAM bhadanta ! katividho yonisaGgrahaH prajJAH 1, ityAdi pakSivan sarva-niravazeSa baktavyaM, navaraM sthiticyavanakulakoTiSu nAnAlaM, tayathA-khitijacanyenAntarmuhartamutkarpataH pUrvakoTI,14 4 cyavanam-utanA, tatra narakagaticintAyAmadho yAbahinIyA pRthivI upari yAvatsaha mAraH kalpastAvadutpadAte, natra teSAM jAtikulako-18 TiyonipramukhazatasahasrANi prajJaptAni / evamura:parisANAmapi baktavyaM, navaraM tatra cyavanadvAre'vazcintAyAM yAvatpaJcamI pRthivIti | vaktavyaM, kulakoTicintAyAM daza jAtikulakoTiyonipramugvazatasahasrANi prajJaprAni // 'cauppayANa'mityAni, catuSpadAnAM bhavanta katividho yonisaGkahaH prajJaptaH, bhagavAnAha-gautama ! dvividho yonimaH prAptaH, tadyathA-potajAH saMmUchimAzca, iDa yeDaNDajavyatti-13 riktA garbhazyurakAntAste sarve jarAyujA ajarAyujA vA potajA iti [ pUrvamapi vivakSitAH paramanna tu sarve'pi garbhavyutkrAntikAH potajalayA ] vivakSitamato'tra dvividho yathoktasvarUpo yonisaha uktaH, anyathA gamAdInAM jarAyujalAt (mAdInAmaNDajatvAn ) tutI-16 yo'pi jarAyu(aNDA)lakSaNo yonisaGkaho vaktavyaH syAditi, satra ye te potajAste vividhAH prajJatAH, tapathA--niyaH puruSA napuMsakAra, tatra ce te saMmUmichamAste sarve napuMsakAH, zeSadvArakalApaH pUrvayan , navaraM sthitirjaghanyenAntarmuhUrtamutkarpatastrINi palpopamAni, jayananadvAredhazcintAyAM yAvaturthI pRthivI Urva yAvatsahamAraH, jAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANyatrApi daza / 'jalacarANA'mityAdi, jala dIpa anukrama [131] Elcuamine ~272~ Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --- ---------------- ..-- uddezaka: (tiryaJca)-1], .......................- mUlaM [97] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [97] zrIjIvA- carANAM bhadanta ! katividho yonisaGgrahaH prajJaptaH 1, bhagavAnAha-gItama! trividho yonisaGgahaH prajJaptaH, tadyathA-aNDajA: potajA: saMmUchi-6/3 pratipattI jIvAbhimAzca, aNDajAnividhAH prajJaptAH, tadyathA-khiyaH puruSA napuMsakAca, potajAstrividhAH prajJaptAH, tadyathA-striyaH puruSA napuMsakAca, tatra yeda | tiryanyomalayagi- mAte saMmUThimAste sa napuMsakAH, zeSadvAraphalApacintA prAgvat , navaraM sthiticyavanajAtiphulakoTipu nAnAlaM, sthitijayanyenAmtamahata- nyadhika rIyAvRttiH 81 mutkarSataH pUrvakoTI, syavanadvAre'dhazcintAyAM yAvatsaptamI Urya yAvatsahasrAraH, kulaphoTiyonipramukhazatasahasrANi arbatrayodaza sArbAni | uddeza:1 tAdvAdazetyarthaH / 'cAuridiyANa'mityAvi, caturindriyANAM bhadanta ! kati jAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANi prajAtAni?, bhagavAnAha | sU0 98 -nava jAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANi prajJaptAni, evaM trIndriyANAmaSTau jAtikulakoTiyonipramukhazatasahasrANi, dvIndriyANAM sapta 4/jAtikulakodiyonipramukhazatasahasrANi prajJaptAni / iha jAtikulakoTayo yonijAtIyAsato bhinnajAnIyAbhidhAnaprasaGgato gandhAGgAni | bhinnajAtIyavAn prarUpayati karaNaM bhaMte ! gaMdhA paNNattA? kaI gaMbhaMte! gaMdhasayA paNNatA?, goyamA! satsa gaMdhA satta gaMdhasayA paNNatA / karaNaM bhaMte ! pupphajAI kulakoDIjoNipamuhasayasahassA paNNattA?, goyamA! solasapuSphajAtIkulakoDIjoNIpamuhasayasahassA paNNattA, taMjahA-cattAri jalayarANaM catsAri ghalayarANaM cattAri mahArukkhiyANaM cattAri mahAgummitANaM // kati NaM bhaMte! valhIo kati vallisatA paNNatA?, goyamA! cattAri vallIo cattAri ballImatA paNNattA / / kati NaM bhaMte! latAo kati latAsatA paNNattA?, goyamA! aTTa layAo aTTa latAsatA paNNatA // kati ] SA dIpa anukrama [131] OMOMOMOM ~273~ Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --- ------------------....--- uddezaka: (tiryaJca)-1], ..... ............- mUlaM [98] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: tockSCLA prata sUtrAMka [28] bhaMte ! hariyakAyA hariyakAyasayA paNNattA ?, goyamA ! tao hariyakAyA tao hariyakAyasayA paNNatA, phalasahassaM ca biMdaghadvANaM phalasahassaM ca NAlayaddhANaM, te savve haritakAyameva samoyarati, te evaM samaNugammamANA 2 evaM samaNugAhijamANA 2evaM samaNupehi jamANA 2evaM samaciM tijamANA 2 eemu ceva dosukAemu samoyaraMti, taMjahA-tasakAe ceva thAvarakAe ceva, evameva sapubvAvareNaM AjIviyadiTuMtaNaM caurAsIti jAtikulakoDIjoNIpamuhasanasahassA bhavaMtIlima kvaayaa| (sU018) hai 'kai NamityAdi, kati bhadanta ! gandhAGgAni, kacid gandhA iti pAThastatra padaikadeze padasamudAyopacArAd gandhA iti gandhAkSAnIti draSTavyaM prajJaptAni ?, tathA kati gandhAGgazatAni prajJamAni , bhagavAnAha-gautama! sana gandhAGgAni sapta gandhAnazatAni prajJamAni, iha sapta dvagandhAGgAni paristhUrajAtibhedAdamUni, tadyathA-mUlaM vaka kASTaM niryAsa: patraM puSpaM phalaM ca, tatra mUlaM mustAvAraTukozIrAdi. vak suvarNa-18 haillIkhacAprabhRti, kASThaM candanAguruprabhRti, niryAsaH karpUrAdiH, patraM jAtipatratamAlapatrAdi, puSpaM priya nAgarapuSpAdi, phalaM jAtiphala kolakailAlavaGgaprabhRti, ete ca varNamadhikRtya pratyeka kRSNAdibhedAtpa thapaJcabhedA iti varNapaJcakena guNyante jAtAH paJcatriMzat , gaFdhacintAyAmete surabhigandhaya evetyekena guNitAH paJcatriMzan jAtAH paJcatriMzadeva 'ekena guNitaM tadeva bhavatIti nyAyAna , tatrA-1 pyekaikasmin vargabhede rasapaJcaka dravyabhedena vidhikaM prApyate iti sA pacatrizat rasapazcana gujyate jAtA: paJcasapratizataM, sparzAzca yadyapyaSTau bhavanti tathA'pi gandhAGgeyu yathoktarUpepu prazasyA vyavahAratazcatvAra eva mRdulaghuzItoSNarUpAstataH paJcasatataM zataM sparzacatu dIpa anukrama [132] m Jatician ~274~ Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ................-- uddezaka: [(tiryaJca)-1], ...................-- mUlaM [98] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [98] zrIjIvA- yena guNyate jAtAni sapta zatAni, uktaca- mUlatavakanijAsapatnapuSphAphalameba gaMdhaMgaH / vagNAdu sarabhaMgA gaMdhAlayA puNe yAtipattI jIcAbhi0 // 1 // asya vyAkhyAnarUpaM gAthAdvayam-"mutdhAsvagNAlI agurU bAlA tamAlapattaM ca / jadaya pilaMga, jAiphalaM ca jAItiryagyomalayani- gaMdhagA // 1 // guNaNAe satta sayA paMcAhiM yaNahiM surabhigaMdhaNaM / rasapanANaM taha kAsehi va carahi mina(pasatyAhi a nya dhiH rIyAvRttiH jAIe gaMdhaMgA' iti jAyA jAtibhedanAmUni rAdhAnAni, zepaM bhASitam / / 'phadavAmityAdi, kati bhavanta ! puSpajAtikula koTi- uddezaH xzatasahasrANi prajamAni', bhagavAnAra-gItama! yodaza pupAtikulakoTizatasaratrANi prAmAni, tapAdatvAri 'jalajAgAMpadhAnAMsU098 // 136 // jAtibhedena, tathA catvAri 'sthalajAnA' koraNTakAlIna jAtibhedena, gagari mahAmusmikAlIna jAtAdInA, catvAri 'mahAvRkSANAM madhukAdInAmiti // 'kai NamityAdi, kati mahanta ! balayaH? kati ballizatAni pranamAni ?, bhagabAnAha-gautama! catako lahayakha puSyAdimUlabhedena, tAzca mUlaTIkAkRtA vaivittayena na vyAkhyAtA iti saMpradAyAdavaseyAH, catvAri vallizatAnyevAvAntarajAtibhedena / / 'kaha hoNamityAdi, kati bhadanta ! latAH kati latAzatAni prazamAni ?, bhagavAnAha-gautama! aSTau latA yA mUlabhedena tA api saMpradAyAda yasAtavyAH, mUlaTIkAkAreNAvyAkhyAnAna , aSTI latAzavAni prajJAni, avAntarajAtibhedena / 'kai NamityAdi, kati bhadanta ! hariitakAyAH kati haritakAyazatAni prAptAni , bhagavAnAha-gautama! yo haritakAyAH prazanA:-jalajAH khalajA ubhayajAH, ekasmina zatagavAntarabhedAnAmiti, trINi haritakAyazatAni / 'phalasahassaM cetyAdi, phalasaha ca 'vRntavandhAnAM' vRntAkaprabhRtInAM kalasasArasaM ca nAlabadvAnAM, 'te'vi sadhye' ityAdi, ta'pi sa bhedA apizavdAdanye'pi tathAvidhAH 'haritakAyameva samavataranti' hari IM // 136 / / tikAye'ntarbhavanti haritakAyo'pi vanaspatI vanaspatirapi sthAvareSu khAbarA api jIyeSu, tata evaM samanugamyamAnA tathA jAtyantI -2 dIpa -12 0 anukrama [132] g-4- ~275~ Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------ uddezaka: [(tiryaJca)-1], ---- ------------- mUlaM [98] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata - sUtrAMka -- [28] vena khata evaM sUcataH, tathA samanupAhAmANAH samanupAhyamANA: yareNa sUtrata eva, nadhA samanuprekSyamANAH samanuprekSyamANA anu-18 prekSayA arthAlocanarUpayA, tathA samanucintyamAnAH samanucintyamAnAstathA tathA tabayuktibhiH, etayoreva dvayoH kAyayo; mamavataranti, tadyathA-vasakAye ca sthAvarakAye ca, 'evAmeva' ityAdi, 'evamaMtra' iktenaiva prakAreNa 'sapubbAvareja' pUrva cAparaM ca pUrvAparaM saha pU paraM yena sa sapUrvIpara: uttaprakArastena, uktaviSayapApiyAlocanayeti bhAvArthaH, 'AjIvagadiluteNati A-sakalaja gbhivyaayaa| jIvAnAM yo dRSTAnta:-paricchedaH sa AjIvasRSTAntastena saphala jIvadarzanenetyarthaH, Aha ca mUlaTIkAkAra:-"AjIvadAntela sakabAlajIvanidarzanene"ti, caturazItijAtikulakoTiyonipramugdhazananahamrANi bhavantotyAkhyAtaM mayA'nyaizca apabhAdibhiriti, atra caturazI-1 satisAlopAdAnamupalakSaNa, tenAnyAnyapi jAtikulakoTiyonijhamunvazatamahanmANi veditavyAni, tathAhi-pakSiA dvAdaza jAtikulakoTi yonipramukhazatasahasrANi bhujagaparisapINAM nava uragaparirUpI iza catupadAnAM daza jalacarANAnarddhaprayodazAni caturindriyANAM nava rAtrIndriyANAmaSTI dvIndriyANAM sama pupajAtIna poDA, enepAM cakatra mIlane vinavatijAtikula koTiyoni sukhazavasahasrANi sArddhAni bhavanti, tatazcaturazIvisayopAdAnamupalakSaNamanaseyaM, la calana vyAkhyAnaM samanISikAbijRmbhita, yana ukai cUnA-'AjIvagadiIdAteNe'ti azepajIvanidarzanena caurAsaujAtikulaphoDilonitamunnAta tahamA uttarapramukhA anve'pi vidyante iti / / kulakodivicAraNe vizeSAdhikArAdvimAnAnyaSyadhikRtya vizeSapraznamAha asthi maMta! vimANAI sondhIzanimodhiyAvasAI motthiyapabhAI sosthiyakatAI mo1 TIkAdAbhavAcata abhiyAI abhiyAvattAI ityAdi pATanamaH, - - dIpa anukrama [132] 50x %-50-4 % ~ 276~ Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --- .........---- uddezaka: (tiryaJca)-1], -------------------- mUla [99] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH pratipattI tiryagyonyadhika uddezaH1 su099 sUtrAMka [99] sthiyavanAI sosthiyalesAI sosthiyajjhayAI sosthisiMgArAI sosthikUDAI sosthisihAI sosdhuttaravarDisagAI?, haMtA asthi / te NaM bhaMte! vimANA kemahAlanA pa0? goyamA! jAvatie NaM sarie udeti jAvaieNaM ca marie asthamati evatiyA tipaNovAsaMtarAI atdhegaliyassa devassa ege vikame sitA, se NaM deve tAe ukkiTThAe turiyAe jAba divyAe devagatIe bItISayamANe 2 jAva ekAI vA duyAI vA ukkoseNaM chammAsA vitIdharAjA, andhegatiyA vimANaM vitIvAjA atyaMgatiyA vimANaM no vItIvarajA, emahAlatA NaM goyamA! te vimANA paNNatA, asthi NaM bhaMte ! vimANAI aMcINi acirAvattAI taheba jAva acuttaravaLisagAti?, haMtA asthi, te vimANA kemahAlanA paNattA?, goyamA! evaM jahA sotthI(yAI)Ni NavaraM evatighAI paMca uvAsaMtarAI atdhegatiyassa devassa ege vikkame sitA sesaM taM reva / / asthi NaM bhaMte ! vimANAI kAmAI kAmAvattAI jAva kAmuttaravaDiMsapAI ?, haMtA asthi, te NaM bhaMte! vimANA kemahAlayA paNNasA?, goyamA! jahA sothINi varaM satta uvAsaMtarAI vikkame sesaM taheva / / asthi NaM bhaMte! vimANAI vijayAI vejayaMtAI jayaMtAI aparAjitAI?, haMtA asthi neNaM bhaMte ! vipANA ke0?, goyamA! z2Aya dIpa -2-% anukrama [133] R SPROCES-- - Rameenaanemia -- 137 // 1 mIsthiyAI isAda TIkAdabhiprAyeNa pATho'tra. - ~ 277~ Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -- ------------ uddezaka: [(tiryaJca)-1], --- -------- mUlaM [99] muni dIparatnasAgareNa saMkalita. ..AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [99]] tie sarie udeha evaiyAI nava ovAsaMtarAI, sesaM taM ceva, no ceva NaM te vimANe thIIvajA - mahAlayA NaM vimANA paNNatA, samaNAuso! // (sU099) lirikvajoNiya usao pnmo|| 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, atIti nipAto bahau~ 'santi vidyante Namiti vAkyAlaGkAre 'vimAnAni vizeSataH puNyaprANibhirmanyante-tagatasaukhyAnubhavanenAnubhUyante iti vimAnAni, tAnyeva nAmapAhamAha-acIpi-acirnAmAni, evamacirAvAni adhiHpramANi arci:kAntAni acirvarNAni acirlezyAni acirvajAni arciHzRGgA(rANi) arciHsa(ziSTAni aci:kUdAni acittarAvataMsakAni | sarvasa jhabayA ekAdaza nAmAni, bhagavAnAha-'hatA asthi hati pratyavadhAraNe astIti nipAto pahatheM santyevaitAni vimAnAnIti bhAvaH / 'kemahAlayA NamityAdi, kiMmahAnti kiyatpramANamahattvAni Namiti pUrvavat bhadanta ! tAni vimAnAni prajamAni?, bhagavAnAha-gautama! 'jAva ya uei sUroM' ityAdi, jambudvIpe sarvotkRSTe divase sarvAbhyantare maNDale bartamAnaH sUryo yAvati kSetre udeti yAvati ca kSetre sUryo'sta gupayAti, etAvanti trINi avakAzAntarANi, udayAstamitapramitamadhikRta kSetraM triguNamityarthaH, asyetadU-bujyA paribhAvanIyametad yayaikasya vivakSitasya devasyaiko bikramaH syAn , tatra jambUdvIpe sarvotkRSTa divase sUrya udeti saptacatvAriMzasahasrANi dve zate tripazyadhike yojanAnAmekasya ca yojanasyaikaviMzatiH paSTibhAgA etAvati kSetre, uktacca-sIyAlIsasahassA, doNi sayA joyaNANa tevaDhI / igavIsa sahibhAgA kakar3amAImi peccha narA // 1 // 47263, etAvatyeva kSetre tasmin sarvoskRSTe divase'stamupayAti, tatta etarakSetraM dviguNIkRtamudayAsApAntarAlapramANaM bhavati, tacaitAvat-caturnavatiH sahasrANi paJca zatAni paDiMzatyadhikAni yojanAnAmakasya ca yojanasya [pa] dvAcatvAriMzatyaSTribhAgA: 545264 / etAvatriguNIkRtaM yathoktavimAnaparimANaka dIpa anukrama [133] ~ 278~ Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------....--- uddezaka: (tiryaJca)-1], ..... ............- mUlaM [99] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [99] zrIjIvA- raNAya devasyaiko vikramaH parikalpyate, sarvapramANa:-T lakSa vyazItiH sahasrANi papA zatAni azItyadhikAni yojanAnAma ekasya pratipattI ca yojanasya paSTibhAgAH paT 2835806 iti // se paNa deya ityAdi, 'saH'vivakSito devaH 'tayA sakaladevajanaprasiddhayA utka- tiyegyomalayagi- TayA tvaritayA capalayA caNDayA zIvayA uddhatathA javanayA chakayA divyayA devagayA, amIpAM padAnAmarthaH prAgvadbhAvanIyaH, vyatitra- nyadhi0 rIyAvRttiH jam vyatigrajana jaghanyata ekAI vA vaha vA yAvadutkarpata: paNmAsAna yAvat' 'vyativrajet gacchena, navaM gamane a[pranyAmamA uddezaH 1 // 138 // 4000 ] syAd yathaikaM kiJcana vimAnaM pUrvoktAnAM vimAnAnAM madhye 'vyatinajet' atikrAme , takha pAraM labheteti bhASaH, savA5-1+sU0 99 styetad yathaikarka vimAnaM na vyatitrajen , na tasya pAraM labheta. 'ubhayatrApi jAtAyekavacanaM, tato'yaM bhAvArtha:-uktapramANenApi krameNa yathoktarUpayA'pi ca gatyA paNmAsAnapi yAvadhikato devo gacchati tathApi kepAzcidvimAnAnAM pAraM labhate kepAJcitvAraM na labhate iti / etAvanmahAnti tAni vimAnAni prajJaptAni he zramaNa ! he AyuSman // 'asthi NaM bhaMte!' ityAdi, santi bhadanta vimAnAni svasti kAni svastikAvarttAni svastivAprabhANi svastikakAntAni svastikavaNAni svastikale zyAni svastikadhvajAni svastikazRGgArANi hai| mAsvastikaziSTAni svastikakUTAni khatikottarAyataMsakAni, 'hatA asthi' ityAdi, samasta prAcin , nabaramatra 'evajhyAI paMca ovA saMtarAI' iti kaNThyaM, udayAstApAntarAlakSetraM paJcaguNaM kriyata iti bhAvaH ||'asthi NaM bhaMte ! ityAdi, santi bhadanta ! vimAnAni kAmAni kAmAvartIni kAmaprabhANi kAmakAntAni kAmayaNoni kAmalezyAni kAmadhvajAni kAmazRGgArANi kAmaziSTAni kAbhakUTAni kAmottarAvataMsakAni?, 'hatA asthi' ityAdi sarva pUrvavana navaramatrodayAstApAntarAlakSetraM saptaguNaM kartavyaM, zeSa tathaiva / / 'asthi NaM // 138 / bhaMte !' ityAdi, santi bhadanta ! vijayajayantajayantAparAjitAni vimAnAni ?, 'haMtA atthI'tyAdi prAgvata , naparamatra 'evaiyAI dIpa anukrama [133] JEscal ~ 279~ Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -- ------------ uddezaka: [(tiryaJca)-1], --- -------- mUlaM [99] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [99]] nava ovAsaMtarAI' iti vaktavyaM zeSa tathaiva, uktazca- jAvai udei sUro jAbai so asthamei avareNaM / tiyapaNasattanavaguNaM kArDa patteya patteyaM / / 1 / / sIyAlIsa sahassA do ya savA joyaNANa tevaDhA / igavIsa sadvibhAgA kaksaDamAiMmi pekacha narA // 2 // eyaM duguNaM kAuMguNijaya tipaNasattamAIhiM / AgayaphalaM ca taM kamaparimANaM viyANAhi // 3 // cattArivi sakamehiM caMDAdigaIhiM 5 jaMti chammAsaM / tahavi ya na jaMti pAraM kesiMci surA bimANANaM // 4 // " asyAM tRtIyapratipattau tiryagyonyadhikAre prathamodezakaH / / uktaH prathamoddezakaH, idAnI dvitIyasthAtrasaraH, tatredamAdisUtram kativihA NaM bhaMte ! saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA?, goSamA! chabbihA paNNatA, taMjahA-puDhavikAiyA jAya tskaaiyaa|se kiM taM puDhavikAiyA?, puDhavikAiyA duvihA papaNattA, taMjahAmuhumapuDhavikAiyA bAdaraputavikAiyA ca / se kiM taM khuhamapuDhavikAiyA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-pajattagA ya apajasagA ya, settaM suhamapuDhavikAiyA / se kiM taM vAdarapuDhavikkAiyA?,2 duvihA papaNattA, taMjahA-pajattagA ya apajasagA ya, evaM jahA paNNavaNApade, sahA sattavidhA paNNattA, kharA aNegavihA pannattA, jAva asaMkhejA, se taMbAdara puDhavikAiyA / settaM puDhavikAiyA / evaM ceva jahA paNNavaNApade taheva niravasesaM bhANitavvaM jAva vaNapphatikAiyA, evaM jAva jattheko tattha sitA saMkhejA siya asaMkhejA sitA aNaMtA, settaM bAdaravaNapphatikAiyA, se taM vaNarasaikAiyA / se kiM taM tasakAiyA?,2ca ubvihA paNNasA, jahA-beiMdiyA teiMdiyA ca. dIpa NCR - anukrama [133] SIC jI01024 atra tRtIya-pratipattau tiryaJca-uddezaka: -1 parisamApta: atra tRtIya-pratipattau tiryaJca-uddezaka: -2 Arabdha saMsArijIvAnAm SaD-vidhatvaM Azrita bhedA:, pRthvikAyika-jIva-Azrita vividha-viSayAdhikAra: ~280~ Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---- ------------- uddezaka: [(tiryaJca)-2], - --------- mUlaM [100] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 3 pratipattI tiryagu prata zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 139 // dezaH2 sU.101 sUtrAMka [100] uriMdiyA pNcNdiyaa| se kiM taM beiMdiyA?, 2 aNegavidhA papaNattA, evaM jaM ceya paNNavaNApade taM ceva niravasesaM bhANitavyaM jAva sabvaTThasiddhagadevA, senaM aNuttarovavAiyA, se taM devA, se taM paMceMdiyA, se taM tasakAiyA / / (mU0100) 'kaivihA Na mityAvi, katividhA bhadanta ! saMsArasamApanakA jIvAH prajAtA:, bhagavAnAha-gautama! pavidhAH prajJaptAstadyathA- pRthivIkAyikA apakAyikA yAva asaphAyikAH / atha ke te pRthivIkAyikA:?, ityAdi prajJApanAgataM prathama prajJApanApadaM niravazeSa vaktavyaM yAvadantima 'se taM devA' iti padam / / samprati vizeSAbhidhAnAya bhUyo'pi puthivIkAyaviparya sUtramAha kanividhA NaM bhaMte ! puDhavI paNNattA?, goyamA! chavihA puDhavI paNNattA, taMjahA-saNhApuDhavI suddha puDhavI vAluyAputavI maNosilApu0 sakarApu0 kharapuDhabI // saNhApuDhavINaM bhaMte! kevaliyaM kAlaM ThitI paNatA?, goyamA! jaha0 aMtomu ukkoseNaM ega vAsasahassaM / suddhapuDhabIe pucchA, goyamA! jaha0 aMtomu0 uko bArasa bAsasahassAI / vAluyApuDhavIpucchA, goyamA ! jaha0 aMtomu0 uko codama bAsasahassAI / maNosilApuDhavINaM pucchA, goyamA! jaha aMtomu0 ukko solasa vAsasahassAI / sakarApuDhacIe pucchA, goyamA! jaha aMtomu0 uko aTThArasa vAsasahassAI / varaputavipucchA, goyamA! jaha. aMtomu0 'uko bAbIsa vAsasahasmAI // neraiyANaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?, goyamA! jahA dama vAmasahassAI 4 - dIpa anukrama [134] 6 139 // ~ 281~ Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(tiryaJca)-2], ---- ---------- mUlaM [101-102] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [101 102]] uko tesIsaM sAgarovamAI ThitI, eyaM savvaM bhANiyavvaM jAva sabvaTThasiddhadevatti // jIve NaM bhaMte ! jIvetti kAlato kevaciraM hoi ?, goyamA! savvaI, puDhavikAie NaM bhaMte ! puDhavikAietti kAlato kevaciraM hoti?, goyamA! sabbaI, evaM jAva tasakAie // (suu0101)| paTuppannapuDhavikAiyA NaM bhaMte! kevatikAlassa NilevA sitA?, goyamA! jahaNNapade asaMkhejAhiM ussappiNiosappiNIhiM ukkosapae asaMkhejAhiM ussappiNIosappiNIhiM, jahannapadAto ukkosapae asaMkhejaguNA, evaM jAva pttuppnnvaaukaaiyaa| paDuppannavaNapphaikAiyANaM bhaMte! kevatikAlassa nihallevA sitA?, goyamA! paTuppannavaNa0 jahaNNapade apadA ukosapade apadA, paTuppannavaNapphatikAiyANaM Natthi nillevaNA || paDappannatasakAiyANaM pucchA, jahaNNapade sAgarovamasatapuhattassa ukosapade sAgarovamasatapuhuttassa, jahaNNapadA ukkosapade visesAhiyA // (mU0102) 'kAbihA Na'mityAdi, katividhA Namiti pUrvavan , bhadanta ! pRthivI prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama paDiyA prajJAptA, tathathA-lakSNa-| | pRthivI mRtI cUrNitaloSTakalpA, 'zuddhapRthivI' parvatAdimadhye, manaHzilA-lokapratItA, vAlukA-sikatArUpA, zarkarA-muruNDapRthivI, kharApRthivI' pApANAdirUpA / adhunA etAsAne sthittinirUpaNArthamAha-'saNhapuDhavIkAiyANa mityAdi, sakSNapRthivIkAvi kAnAM bhadanta ' kiyantaM kAlaM khiti: prajJatA ?, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSata eka varSasahasraM / evamanenAbhilApena hazeSANAmapi prathivInAmanayA gAthayA utkRSThamanugantavyaM, tAmeva gAthAmAha-'saNhA ya'ityAdi (sahA ya suddhavAlua maNosilA dIpa anukrama [135 136] ~282~ Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(tiryaJca)-2], -------------------- mUlaM [101-102] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [101102] dIpa zrIjIvA- sakarA va kharapuDhavI / igavAracoisasolaDhAranAvIsasamasahasA // 1 // ) akSaNadhivyA eka varSasahasamutkarSataH sthitiH, zuddhapa- pratipattI jIvAbhimAthivyA dvAdaza varSasahasrANi, bAlukApRthivyAzcaturdaza sahasrANi, manaHzilApRthivyAH poDaza varSasahasrANi, zarkarAvRthivyA tiryagumalayagi-16 aSTAdaza varSasahasrANi, kharapRthivyA dvAviMzativarSasahasrANi, sarvAsAmapi cAmISAM pRthivInA jaghanyena thitirantarmuhUta vaktavyA dezaH2 rIyAvRttiH samprati khitinirUpaNApratAbArayikAdInAM caturviMzatidaNDakakrameNa sthiti nirUpayitukAma Aha-neraiyANaM bhaMte!' ityAdi.| sU0103 8 nairavikANAM bhadanta ! kiyantaM kAle sthiti: prajJatA, ityevaM prajJApanAgatasthitipadAnusAreNa caturviMzavidaNDakakameNa tAvadvaktavyaM // 14 // dAyAvatsarvArthasiddhavimAnadevAnAM sthitinirUpaNA, iha tu andhagauravabhayAnna likhyate / tadevaM bhavasthitinirUpaNA kRtA, samprati kAya sthitinirUpaNArthamAha-'jIve gaM bhaMte! ityAdi, atha kAyasthitiriti kaH zathyArthaH ?, ucyate, kAyo nAma jIvasya vivakSitaH sAmAnyarUpo vizeSarUpo vA paryAyavikSepastasmin sthiti: kAyasthitiH, kimuktaM bhavati ?-yasya vastuno yena paryAyeNa-jIvatvalakSaNena pu|thivIkAyAdivalakSaNena vA''dizyate vyavacchevena yadbhavanaM sA kAya sthitiH, tatra jIva iti "jIva prANadhAraNe" jIvati-prANAn dhArayatIti jIvaH, prANAza dvidhA-dravyaprANA bhAvaprANAca, tatra dravyaprANA Ayu:prabhutayaH, uktathA-paJcendriyANi trividhaM balaM ca, ucchAsaniHzvAsamadhAnyadAyuH / prANA daute bhagavadviruktAsteSAM viyojIkaraNaM tu hiMsA // 1 // " bhAvaprANA jJAnAdayaH yairmukto'pi jIvatIti vyapadizyate, uktaJca-"jJAnAdayastu bhAvaprANA mukto'pi jIvati sa tehI"ti, iha e vizeSAnupAdAnAdubhayeSAmapi prahaNaM Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! jIva iti-jIvanaparyAyaviziSTaH kAlata:-kAlamadhikRtya kiyaviraM bhavati?, bhagavAnAha-saddhiAM, laa||140|| saMsArthavasthAyAM dravyabhAvaprANAnadhikRtya muktyavasthAyAM bhAvaprANAnadhikRtya sarvatrApi jIvanasya vidyamAnatvAt , athavA jIva iti na ekaH ** anukrama [135 136] ~ 283~ Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------- ------------- uddezaka: (tiryaJca)-2], ------- -------- mUlaM [101-102] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [101 102]] pratiniyato jIvo vivakSyate kintu jIvasAmAnya, tataH prAgadhAraNalakSaNajIvanAbhyupagame'pi na kazcidoSaH, tathAhi-'jIye Na bhNte| ityAdi, jIyo gamiti pUrvavad bhadanta ! jIva iti-jIvanniti prANAn dhArayannityarthaH kAlata: kiyaciraM bhavati ?, bhagavAnAha-gautama : sarvAddhAM, jIvasAmAnyasyAnAdyanantatvAn , na caitad vyAkhyAnaM svamanISikAvijRmbhitaM, yata uktaM mUlaTIkAyAM-'jIve NaM bhaMte ityAdi, eSA oghakAyasthitiH sAmAnyajIvApekSiNIti sarvAddhayA nirvacanam" / evaM ca pRthivIkAyAdiSvapyadoSaH, etatsAmAnyasya sa daiva bhAvAditi / evaM gatIndriyakAyAdidvArairyathA prajJApanAyAmaSTAdaze kAyasthitinAmake pade kAyasthitiruktA tathA'tra sarva niravazeSa vaktavyaM yathA upari tatpadagataM na kimapi tiSThati, gatIndriyakAyAdidvArasAhake ceme gAthe-"gai die ya kAe 'joge vee| kasAya lesA ya / sammattanANadasaNasaMjayadhvaogAhAre // 1 // bhAsagaparittapajattasuhuma sapNI bhava'sthi carime ya / eesi tu payANaM kAyaThiI hoi nAyavvA // 2 // " sUtrapAThastu lezato dayate- neraiyA NaM bhaMte ! parazyatti kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! jahaneNaM dasa vAsasahassAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI / tirikkhajogie NaM bhate! tirikkhajoNiyatti kAlato kevaciraM hoi ?, govamA ! jahanneNaM aMtomuhUttamukoseNamaNataM kAlaM aNatA ustappiNIosappiNIo kAlato khettato aNaMtA logA asaMkhejA puggalapariyaTTA AvaliyAe asaMkhejahabhAgo" ityAdi / samprati sAmAnyapRthivIkAyAdigatakAyasthitinirUpaNArthamAha-'puDhavikAie NaM bhaMte !' ityAdi, pRthivIkAyiko bhadanta !, sAmAnyarUpo'ta evaM jAtAvekavacanaM na vyatyekale, pRthivIkAya iti kAlataH kiyacciraM | bhavati ?, bhagavAnAha-gautama! sarvAddhA, puthivIkAyasAmAnyasya sarvadeva bhAvAt / evamaptejovAyuvanaspatitrasakAyasUtrANyapi bhAvanI-IN yAni / / samprati vivakSite kAle jaghanyapade utkRSTapade vA kiyanto'bhinavA utpadyamAnAH pRthivIkAyikAdayaH ityetannirUpaNArthamAha dIpa anukrama [135 136]] ~ 284~ Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(tiryaJca)-2], -------------------- mUlaM [101-102] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka sU0103 [101102] zrIjIvA- -'paTuppannapuDhavikAiyA NaM bhaMte ! kevaikAlassa nilevA siyA' ityAdi, pratyutpannapRthivIkAyikA:-tatkAlamutpadyamAnAH pRthi- pratipatto jIvAbhi0vIkAyikA bhavanta ! 'kevaikAlassa'tti tRtIyAthai SaSThI kiyatA kAlena nilepAH syuH 1, pratisamayamekaikApahAreNApahiyamANAH kiyatA tiyegu malayagi- kAlena sarva eva niSThAmupayAntIti bhAvaH, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyapade yadA sarvastokA bhavanti tadetyarthaH, asakyeyAbhirutsarpiNya-|| dezaH2 rIyAvRttiHzavasarpiNIbhirutkRSTapade'pi yadA sarvabahavo bhavanti tadA'pIti bhAvaH asaGkhyevAbhirutsarpiNyavasarpiNIbhirnavaraM jaghanyapadAdutkRSTapadi no'saSayaguNAH / evamaplejovAyusUtrANyapi bhAvanIyAni / / vanaspatisUtramAha--'paTuppaNNe'tyAdi, pratyutpannavanaspatikAyikA bhadanta ! // 141 // kiyatA kAlena nilepAH syuH 1, bhagavAnAha-gautama ! pratyutpannabanaspatikAyikA jaghanyapade'padA-iyatA kAlenApahiyante ityetatpadavirahitA anantAnantalAn , utkRSTapade'pyapadA, anantAnantatayA nilepanAisambhavAn , tathA cAha--'paDuppannavaNassaikAiyANaM nasthi nilevaNA' iti sugama, navaramanantAnantatyAditi hetupadaM svayamabhyUkham / / 'paDappaNNatasakAiyA NamityAdi, prtyutpnnnskaayikaa| bhadanta ! kiyatA kAlena nirlepAH syuH, bhagavAnAha-gautama! jayanyapade sAgaropamazatapathaktvasya--tRtIyAyeM paSThI prAkRtatvAt sAga ropamazatapathakvena, utkRSTapade'pi sAgaropamazatapRthaktvena navaraM jaghanyapadAdutkRSThapadaM vizeSAdhikamavaseyaM / ivaM ca sarvamucyamAnaM vizuhAbalezyasatyamabhi prAptaM yathA'vasthitatayA samyagavabhAsate nAnyatyavizuddhavizuddhalezyaviSayaM kiJcidvivakSurAha avisuddhalesse NaM bhaMte ! aNagAre asamohateNaM appANeNaM avisuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANai pAsaha ?, goyamA! no iNa? samaDhe / avisuddhalesse NaM bhaMte ! aNagAre asamohaeNaM appANaeNa // 141 // bisuddhalesmaM devaM deviM aNagAraM jANai pAmaha?, goyamA! no iNaDhe samaDhe / avisuddhalesse aNa dIpa anukrama [135 4940-5 136]] ACOCCAR JaticRE ~285~ Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---- ------------- uddezaka: [(tiryaJca)-2], - ---------- mUlaM [103] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [103] gAre samohaeNaM appANeNaM avisuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANati pAsati?, gothamA! no iNa? sama? / avisuddhalesse aNagAre samohateNaM appANeNaM visuddhalessaM devaM devaM aNagAraM jANati pAsati ?, no tiNa? samahe / avisuddhalesse NaM bhaMte! aNagAre samohayAsamohateNaM appANeNaM avisuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANati pAsati', no tiNaTTe samaDhe / avisuddhalesse aNagAre samohatAsamohateNaM appANaNaM visuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANati pAsati ?, no tigaTe smjhe| visaddhalesse Ne bhaMte ! aNagAre asamohateNaM appANeNaM avisuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANati pAsati ?, haMtA jANati pAsati jahA avisuddhalesseNaM AlAvagA evaM visuddhalesseNavicha AlAvagA bhANitamyA, jAva visuddhalesse NaM bhaMte! aNagAre samohatAsamohateNaM appANeNaM visuddhalessaM devaM deviM aNagAraM jANati pAsati?, haMtA jANati pAsati / / (sU0103) 'avisuddhalesse NamityAdi, 'avisuddhalezyaH' kRSNAdilezyo bhadanta ! 'anagAra' na vidyate agAra-gRhaM yasyAsau anagAra:sAdhu: 'asamavahataH' bedanAvisamudghAtarahitaH 'samavahataH' vedanAdisamudghAne gataH / ebamime dve sUtre asamavahatasamavahatAbhyAmAmabhyAmavizuddhalezyaparaviSaye pratipAdite evaM samavahatAsamavahatAbhyAmAtmabhyo vizuddhalezyaparaviSaye dve sUtre bhAvayitavye / tathA'nye |avisuddhalezyavizuddhalezyaparaviSaye dve sUtre samavahatAsamavahatenAtmaneti padena, samavahatAsamavahato nAma vedanAdisamudghAtakriyAviSTo na tu paripUrNa samavahato nApyasamavahataH sarvathA / tadevamavizuddhalezye hAtari sAdhau paTa sUtrANi pravRttAni, evameva vizuddhalezve'pi * dIpa anukrama [137] Jatician ~286~ Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---- ------------ uddezaka: (tiryaJca)-2], - ---------- mUlaM [103] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: * e prata sUtrAMka [103] dIpa anukrama [137] zrIjIvA- sAdhau jJAtari SaT sUtrANi bhAvanIyAni, navaraM sarvatra jAnAti pazyatIti vaktavya, vizuddhalezyAkatavA yathA'vasthitajJAnadarzanabhAvAt , pratipattI jIvAbhi Aha ca mUlaTIkAkAra:- zobhanamazobhanaM vA vastu yathAvadvizuddhalezyo jAnAtI"ti, samudghAto'pi ca tasyApratibandhaka eva, nA tiryagumalayagi-IIca tasya samudghAto'tyantAzobhano bhavati, uktaM ca mUlaTIkAyAm-"samudghAto'pi tasyApratibandhaka eve"tyAdIti // tadevaM yato'- dezaH2 rIyAvRttiAmA vizuddhalezyo na jAnAti vizuddhalezyo jAnAti tata: samyagmithyAkriyayorekadA niSedhamabhidhitsurAha sU014 // 142 // aNNautthiyA zaMbhaMte! evamAikkhaMti evaM bhAsenti evaM paNNaveMti evaM parUveti-evaM khalu ege jIve pageNaM samaeNaM do kiriyAo pakareti, taMjahA-sammattakiriyaM ca micchattakiriyaM ca. samayaM saMmattakiriyaM pakareti taM samayaM micchattakiriyaM pakareti, jaM samayaM micchattakiriyaM pakarei taM samayaM saMmattakiriyaM pakarei, samattakiriyApakaraNatAe micchattakiriyaM pakareti mittakiriyApakaraNatAe saMmattakiriyaM pakareti, evaM khalu ege jIve egeNaM samaeNaM do kiritAto pakareti, taMjahA-saMmattakiriyaM ca micchattakiriyaM ca, se kahametaM bhaMte! evaM?, goyamA! jannaM te annausthiyA ebamAikvaMti evaM bhAsaMti evaM paNNaveMti evaM parUvaiti evaM khalu ege jIve egeNaM samaeNaM do kiriyAo pareMti, naheva jAva sammattakiriyaM ca micchattakiriyaM ca, je te ekamAIsutaM NaM micchA, ahaM puNa goyamA! evamAikkhAmi jAca paravemi-evaM khalu page jIce egaNaM samaeNaM // 14 // ega kiriyaM pakareti, taMjahA-sammattakiriyaM vA micchattakiriyaM vA, jaM samaya saMmattakiriyaM ~ 287~ Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [104 ] dIpa anukrama [138-139] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra- 3 (mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], mUlaM [104] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....... .AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH uddezaka: [ ( tiryaJca)-2], pakareti No taM samayaM micchattakiriyaM pakareti taM caiva jaM samayaM micchattakiriyaM pakareti no taM samayaM saMmata kariye pakareti, saMmatta kiriyApa karaNayAe no micchattakiriyaM pakareti micchatakiriyApakaraNavAe No saMmattakiriyaM pakareti, evaM khalu ege jIve egeNaM samaeNaM evaM kiriyaM pakareti, taMjA - sammattakiriyaM vA micchattakiriyaM vA // (mR0 104 ) se taM tirikmvajoNiyauddesao bIo samanto // 'annautthiyA NaM bhaMte!' ityAdi, 'anyayUthikAH' anyatIrthikA bhadanta ! carakAdaya evamAcakSate sAmAnyena evaM bhASante' svaziSyAn zravaNaM pratyabhimukhAnavabudhya vistareNa vyaktaM kathayanti evaM 'prajJApayanti' prakarSeNa jJApayanti yathA svAhmani vyavasthitaM jJAnaM tathA pareSvapyApAdayantIti, evaM 'prarUpayanti' tatvacintAyAmasaMdigdhametaditi nirUpayanti, iha khalveko jIva ekena samayena yugapahe kriye prakaroti, tadyathA-- 'samyaktvakriyAM ca sundarAbhyavasAyAtmikAM 'mithyAtyakriyA ca' asundarAdhyavasAyAsikAM 'jaM samaya'miti prAkRtatvAtsaptamyarthe dvitIyA yasmin samaye samyaktvakriyAM prakaroti taM samaya' miti tasmin samaye midhyAtvakriyAM prakaroti, yasmin samaye midhyAtvakiyAM prakaroti tasmin samaye samyaktvakriyAM prakaroti, anyo'nyasaMvalitobhayaniyamapradarzanArthamAha-samyakvakriyA prakaraNena mithyAtvakriyAM prakaroti midhyAtvakriyAprakaraNena samyaktvakriyAM prakaroti, tadubhayakaraNasvabhAvasya tattatkriyAkaraNAsarvAanA pravRtteH, anyathA kriyA'yogAditi, evaM khalvi'tyAdi nigamanaM pratItArthaM, 'se kahameyaM bhaMte!' iyAdi, tat kathametad bhadanta ! evam ? tadeva gautamena prazne kRte sati bhagavAnAha gautama baNamiti vAkyAlaGkAre 'anyayUthikAH' anyatIrthikA evamAcakSate For P&Praise Cinly ~ 288~ Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [104] dIpa anukrama [138 -139] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezakaH [(tiryaJca)-2], mUlaM [104] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH |ityAdi prAgvat yAvattat mithyA te evamAkhyAtavantaH ahaM punargautama! evamAcakSe evaM bhASe evaM prajJApayAmi evaM prarUpayAmi, iha kha sveko jIva ekena samayenaikAM kriyAM prakaroti, tadyathA samyaktvakriyAM vA midhyAtvakriyAM vA, ata eva yasmin samaye samyaktvakriyAM | prakaroti na tasmin samaye midhyAtvakriyAM prakaroti yasmina samaye midhyAtvakiyAM prakaroti na tasmin samaye samyaktvakriyAM prakaroti, rIyAvRttiH + parasparavaiviktatyaniyama pradarzanArthamAha-samyaktvakriyAkaraNena na midhyAtvakriyAM prakaroti midhyAtvakriyAprakaraNena na samyaktvakiyAM // 143 // zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi prakaroti, samyaktvakriyAmithyAtvakriyayoH parasparaparihArAvasthAnAtmakatayA jIvasya tadubhayakaraNasvabhAvatvAyogAt, anyathA sarvathA mokSAbhAvaprasakteH kadAcidapi midhyAtvAnivarttanAt / asyAM tRtIyapratipattau tiryagyonyadhikAre dvitIyodezakaH samAptaH // vyAkhyAtastiryagyonijAdhikAraH, samprati manuSyAdhikAravyAkhyAvasaraH, tatredamAdisUtram - se kiM taM maNussA, maNussA duvihA paNNattA, taMjahA - saMmucchimamaNussA ya gabhavatiyamagussA ya // (sU0 105 ) / se kiM taM samucchimamaNussA ?, 2 egAgArA paNNattA // kahi NaM bhaMte! saMmucchimamaNussA saMmucchaMti ?, goyamA ! aMtomaNusate jahA paNNavaNAe jAva settaM saMmumissA // (0 103 ) 'se kiM tamityAdi, atha ke te manuSyAH 1, surirAha-manuSyA dvividhAH prajJaprAstadyathA-saMmUmimanuSyAca garbhazyutkAntikamanupyAtha cazabdau iyAnAmapi manuSyatvajAtitulyatAsUcakau // 'se kiM tamityAdi atha ke te saMmUcchimamanuSyAH ?, sUrirAha-saMmUcchimamanuSyAH 'ekAkArAH' ekasvarUpAH pramAH / atha ka teSAM sambhavaH ? iti jijJAsiSurgotamaH pRcchati - 'kahi NaM bhaMte!" atra tRtIya pratipattau tiryaJca uddezakaH 2 parisamAptaH manuSya Azrita vividha viSayAdhikAraH For P&Praise City atra tRtIya pratipattau manuSya uddezaka: ArabdhaH ~289~ 3 pratipattI tiryagudezaH 2 sU0 105106 // 143 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(manuSya)], --------- --------- mUlaM [105-106] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [105-106] ityAdi, ka bhadanta ! saMmUcchimamanuSyAH saMmUrcchanti ?, bhagavAnAha-antarmanuSyakSetre ityAdi sUtraM prAgvadbhAvanIyaM yAvat aMtomuhuttaddhAuyA cetra kAlaM pakareMti, upasaMhAramAha-'setaM samucchimamaNussA' / samprati garbhavyutkrAntikamanuSyapratipAdanArthamAha se kiM taM gambhavatiyamaNussA?, 2 tividhA paNNattA, taMjahA-kammabhUmagA akammabhUmagA aMtaradIvagA / / (mu0107) se kiM taM aMtaradIvagA?, 2 aTThAvIsatividhA paNNattA, taMjahA-egurUyA AbhAsitA sANiyA NAMgolI hapakaNNagA0 AyaMsamuhA0 AsamuhA0 AsakaNNA ukkAmuhA0 ghaNadaMtA jAva suddhadaMtA // (sU0108) | 'se kiM tamityAdi, atha ke te garbhavyutkAntikamanuSyA:?, sUrirAha-garbhavyutkrAnti kamanuSyAtrividhAH prajJamAstadyathA-karmabhUmakA akarmabhUmakA AntaradvIpakAH, tatra 'atyanAnupULapIti nyAyapradarzanArthamAntaradvIpakapratipAdanArthamAha-'se kiM tamityAdi, atha ke te AntaradvIpakA: ?, lavaNasamudramadhye antare antare dvIpA antaradvIpA antaradvIpeSu bhavA AntaradvIpakA:, 'rASTrabhyaH' ipi buJ , sUrirAha-AntaradvIpakA aSTAviMzatividhA: prajJaptAH, tAneva tayathetyAdinA nAmayAhamupadarzayati-ekorukAH 1 AbhASikA: 2 | vaipANikAH 3 nAgolikAH 4 hayakarNAH 5 gajakarNAH 6 gokarNAH 7 zapkulIkarNA: 8 AdarzagukhAH 9 meNDa mukhAH 10 ayomukhA: 11 | gomukhA: 12 azvamukhAH 13 hastimukhA: 14 siMhamukhAH 15 vyAghramukhA: 16 azvakargAH 17 siMhakarNAH 18 akarNA: 15 karNaprAvaraNA: 20 ulphAmukhAH 21 meghamukhAH 22 vidyuhantA: 23 vidyujihAH 24 ghanadantAH 25 laSThadantAH 26 gRDhadantAH 27 KAMAKASOOCAKACE-NCRAA dIpa anukrama [140-141] | antavipAnAm manuSyANAm 28-bhedA: evaM antavipAnAm varNanaM ~290~ Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [107-108] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [107 -108] dIpa anukrama [142 zrIjIvA- zuddhadantAH 28, iha ekorukAdinAmAno dvIpAH paraM 'tAsthyAnadvaSapadeza' iti nyAyAnmanu yA apyekorukAdaya uktA yathA pacAla-143 pratipattoM jIvAbhi01zanivAsinaH puruSAH paJcAlA iti // tathA caikorukamanuSyANAmekoSakadvIpaM pipacchipurAha | manuSyomalayagi- kahi NaM bhaMte ! dAhiNillANaM egorUmaNussANaM egorUdIve NAmaM dIva paNNatte?, goyamA! jabuMDIve rIyAvRttiH 2 maMdarassa pabvayassa dAhiNeNaM cullahimavatassa vAsadharapabvayassa uttarapuracchimillAo crim||14|| tAo lavaNasamuI tinni joyaNasayAI ogAhittA ettha NaM dAhiNillANaM egoruyamaNussANaM e. guruyadIve NAma dIce paNNatte tinni joyaNasayAI AyAmavikhaMbheNaM Nava ekUNapaNNajoyaNasae kiMci biseseNa parikkhevaNaM egAe paumavaravediyAe egaNaM ca vaNasaMDeNaM sabbao samaMtA saMparikkhitte / sANa patramavaravediyA aTTa joyaNAI uhUM uccatteNaM paMca dhaNusayAI vikkhaMbheNaM pagUruyadIvaM samatA parivagveveNaM pnnnnttaa| tIse NaM paumavaravediyAe ayameyArave vapaNAcAse paNNate, taMjahA-baharAmayA nimmA evaM vetiyAvaNNao jahA rAyapaseNaIe nahA bhANiyanyo |(suu0101) 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, ka bhavanta ! dAkSiNAtyAnAM iha ekorukAdayo manuSyAH zikhariNyapi parvate vidyante te ca meroruttaradigvartina iti tasyavacchedArtha dAkSiNAtyAnAmityuktaM, ekorukamanuSyANAmekorukadvIpaH prajJaptaH, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpe dvIpe | mandaraparvatasthAnyatrAsambhavAt asmin jambUdvIpe dvIpe iti pratipattavyaM, 'mandaraparvatasya meroIkSiNena-dakSiNasyAM dizi kSullahimava-| | // 144 // darpadharaparvatasya, kSullamahaNaM mahAhimavarSadharaparvatasya vyavacchedArtha, pUrvasmAt pUrvarUpAcaramAntAd uttarapUrveNa-uttarapUrvasyAM dizi lavaNa -143] k atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 291~ Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], --------------------- mUlaM [109] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 5 prata sUtrAMka -4- [107 9- 5 -108] X- RAGS samudraM trINi yojanazatAnyavagAhyAtrAntare jhuhimavadaMSTrAthA upari dAkSiNAtyAnAmekorukamanuSyANAmekorukadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, sa ca trINi yojanazatAnyAyAmaviSkambheNa samAhAro dvandvaH AyAmena viSkambhena ceyarthaH, naba 'ekonapaJcAzAni' ekonapaJcAzadabhikAni yojanazatAni 959 parikSepeNa, parimANagaNitabhAvanA--"vikvaMbhavaggadahaguNakaraNI vaTTassa pariro hoi" iti karaNavazAtsvayaM karttavyA sugamatvAt / / sANaM paumavaravetiyA egeNaM vaNasaMDeNaM savao samaMtA saMparikkhittA / se NaM vaNasaMDe desaNAI do joyaNAI cakavAlabikkhaMbheNaM vetiyAsameNaM parikveveNaM paNNatte, se NaM vaNasaMDe kiNhe kiNhobhAse, evaM jahA rAyapaseNaiyavaNasaMDavaNao taheva niravasesaM bhANiyayvaM, taNANa ya vANagaMdhaphAso sahI taNANaM vAvIo uppAyapavyayA puDhavisilApaTTagA ya bhANitabvA jAva tattha Na bahave vANamaMtarA devA ya devIo ya AsayaMni jAva viharati / / (mU0110) 'se Na'mityAdi, sa ekorukanAmA dvIpa ekayA padmavaravaidikayA ekena banapaNDena 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena parikSiptaH, tatra padmavaravedikAvarNako banapaNDavarNakazca vakSyamANa jambUdvIpajagatyuparipaDAbaravedikAvanapaNDavarNakabad bhAvanIyaH, sa ca | tAbadU yAvazcarama 'AsayaMtIti padam / / gagoruyadIvassa NaM dIvassa aMto bahasamaramaNije bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmA AliMgapukavareti vA, evaM sayaNije bhANilabbe jAva yuddhavisilApaTTagaMsi tattha NaM bahave paguruyadIvayA dIpa anukrama [142 -143] 68 jI0ca025 JaEMA ~292~ Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [111] zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI manuSyA61 dhi dAuddezaH1 0111 // 145 // dIpa -RRC-02 anukrama maNussA ya maNussIo ya AsayaMti jAba viharati, egurUyadIve NaM dIve tatya tattha dese tahiM 2 bahave uddAlakA kohAla kA kanamAlA NayamAlA NaTTamAlA siMgamAlA saMgkhamAlA daMtamAlA selamAlagA NAma sumagaNA paNNattA samaNAuso! kusavikusavisuddhamakkhamUlA mUlamaMto kaMdamaMto jAva bIyamaloM patrohiya pupphehi ya acchapaNapaDicchapaNA sirINa atIva 2 upasobhemANA uthasohemANA ciTuMti, ekogyadIve pAM dIye lakkhA bahave heruyAlavaNA mesyAlavaNA meruyAlayaNA sejhayAlavaNA sAlavaNA saralavaNA sattavaNavaNA pUtaphalivaNA gvajarivaNA NAliparivaNA kasabikusati jAya ciTThati, eguruDhIce NaM tastha 2 yahave tilayA lavayA naggodhA jAya rAyakavA paMdisyagyA kusavikusavi0 jAba ciTThati, eguruyadIveNaM tattha yahao paumalayAo jAya sAmalayAo nicaM kusumitAo evaM layAvaNNao jahA uvavAie jAya paDirUvAo, ekokhyadIve NaM tastha 2 bahave seriyAgummA jAva mahAjAtigummA te NaM gummA dasaddhavaSaNaM kusumaM kusumaMti vidhUyaggasAhA jeNa vAyavidhUyamgasAlA eguruyadIvassa bahasamaramaNijabhUmibhAgaM mukkapuSphapuMjobayArakaliyaM kareMti, ekokhyadIve NaM tattha 2 bahao vaNarAtIo paNNatAo, tAo NaM vaNarAtIto kiNhAto kiNhobhAsAo jAva rammAo mahAmehaNiguruvabhUtAo jAva mahatIM gaMdhaddhaNiM muyaMtIo pAsAdItAo4 / egurUyadIve tastha 2 yahave mattaMgA NAma dumagaNA paNattA samaNA [145] G // 145 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 293~ Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------- ----------- uddezaka: [(manuSya)], ------- --------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [111] dIpa anukrama [145] eso! jahA se caMdappabhamaNisilAgavarasIdhupavaravAruNisujAtaphalapattapuSkacoyaNijjA saMsArabahudabajuttasaMbhArakAlasaMdhayAsavA mahumeragariTThAbhaduddhajAtIpasannamellagasatAu khajUramuddiyAsArakAvisAyaNamupakarakhoyarasavarasurAvaNNarasagaMdhapharisajuttabalavIriyapariNAmA majavihitthabahuppagArA tadevaM te matsaMgayAvi dumagaNA aNegabahuvivihavIsasApariNayAe majavihIe uvavedA phalehiM puNNA vIsaMdaMti kusavikusavisuddharuvamUlA jAba ciTThati 1 / ekorue dIbe tatva 2 yaha vo bhiMgaMgayA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso!, jahA se bAragaghaDakaragakalasakakari pAyaMkaMcaNiudaMkavANisupaviTTarapArIcasakabhiMgArakaroDisaragatharagapattIvAlaNatthagavavaliyaavapadagavArakavicitrAthaTTakamaNicaTTakasutticArupiNayAkaMcaNamaNirayaNabhattivicittA bhAyaNavidhIe bahuppagArA taheva te bhiMgaMgayAvi dumagaNA aNegabahugavivihavIsasAe pariNatAe bhAjaNavidhIe uvaveyA phalehiM punAciva visati kusavikusa jAba ciTThati 2 / egorugadIve NaM dIye tattha 2 bahave tuddiyNg| NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso!, jahA se AliMgamuyaMgapaNavapaDahadadaragakaraDiDiMDimabhabhAhoraMbhakapiNayArakharamuhimuguMdasaMkhiyaparilIvabvagaparivAiNivaMsAveNuvINAsughosavinimahatikacchabhiragasagAtalatAlakaMsatAlasusaMpauttA AtojavidhINiuNagaMdhavyasamayakusalehiM phaMdiyA tivANasuddhA taheva te tuDiyaMgayAvi dumagaNA aNegabahuvividhavIsasApari SOCCESSAGAR ~294~ Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 146 // SC [111] pratipatto | manuSyA| dhi0 uddezaH 1 sU0111 dIpa anukrama [145] %EXXX NAmAe tatavitataghaNasusirAe cauvihAra AtojavihIe uvaveyA phalehiM puNNA visanti kusavikusavisuddhakkhamUlA jAva ciTThati 3 / egoruyadI tattha 2 bahave dIvasihA NAma tumagaNA paNNatA samaNAuso!, jahA se saMjhAvirAgasamae navaNihipatiNo dIviyA cakavAlavide pabhayavahipalitANehiM dhaNivajAliyatimiramahae kaNagaNigarakusumitapAliyAtayavaNappagAso kaMcaNamaNirayaNavimalamaharihatavaNijujalavicittadaMDAhiM dIviyAhiM sahasA pajaliUsaviSaNiteyadipaMtavimalagahagaNasamappahAhiM vitimirakaramarapasariulloyacilliyAhiM jAvujalapahasiyAbhirAmAhiM sobhemANA taheva te dIvasihAvi dumagaNA aNegabahuvivihavIsasApariNAmAe ujjoyavidhIe ubavedA phalehiM puNNA visati kusavikusavi0 jAva ciTThati / / eguruyadIye tattha 2 bahave jotisihA NAma dumagaNA paNattA samaNAuso!, jahA se aciruggayasarapasUramaMDalapaDaMta ukkAsahassadipaMtavijujAlahuyavahanimajaliyanitadhoyatatsatavaNijjakisuyAsoyajAvAsuyaNakusumavimauliyapuMjamaNirayaNakiraNajacahiMguluyaNigararUvAiregarUvA taheca te josisihAvi dumagaNA aNegabahuvivihavIsasApariNayAe ujjoyavihIe uvavedA suhalessA maMdalessA maMdAyavalessA kaDAya iva ThANaThiyA annamannasamogADhAhiM lessAhiM sAe pabhAe sapadese savvao samaMtA obhAsaMti ujjJoveti pabhAseMti kusavikusavi0 jAya ciTThati concern-CCCC atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~295~ Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [111] COMN4 dIpa anukrama [145] 5 / eguruyadIve tattha 2 bahave cittaMgA NAma damagaNA paNNatA samaNAuso!, jahA se pecchAghare vicite ramme varakusumadAmamAlujale bhAsatamukapuSphapaMjovayArakalie virallivicittamahasiridAmamalasirisamudayappaganbhe gaMthimaveDhimapUrimasaMghAimeNa malleNa cheyasippiyaM vibhAratieNa savyato ceva samaNubaddhe paviralalavaMtavipaiTehiM paMcavaNNehiM kusumadAmehiM sobhamANehiM sobhamANe vaNamAlataggae ceva dipamANe taheva te cittaMgayAvi damagaNA aNegavahavibihabIsasApariNayAe malavihIe uvaveyA kusavikusavi0 jAba ciTThati / egurUyadIve tattha 2 bahave cittarasA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso!, jahA se sugaMdhavarakalamasAlivisiNirubahataduddharaDe sArayaghayaguDakhaMDamahumelie atirase paramaNNe hoja utsamavaNNagaMdhamate raNo jahA vA cakavahissa hoja NiuNehiM mUtapurisehiM sajiehiM bAukappaseasitte iva odaNe kalamasAliNijjattievi ekke savaSphamiubasayasagasisthe aNegasAlaNagasaMjuse ahavA paDipuSaNadabbuvakabaDesu sakara vapaNagaMdharasapharisajattabalaviriyapariNAme iMdiyabalapuTTivaddhaNe khupivAsamahaNe pahANe gulakaTiyakhaMDamacchaMDiyauvaNIe pamoyage sAhasamiyagambhe haveja paramaiTuMgasaMjutte taheva te cittarasAvi dumagaNA aNegabahuvivihvIsasApariNayAe bhojaNavihIe upavedA kusavikusavi0 jAca ciTThati / egurUNa dIveNaM tattha 2 bahave maNiyaMgA nAma dumagaNA pa Jatican ~296~ Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [111] zrIjIvAjIvAbhikahA malayagirIyAvRttiH FASCOCR pratipatto dA manuSyA ghi kA uddezaH1 dhU0111 * M // 147 // -- dIpa anukrama [145] paNattA samaNAuso!, jahA se hArahAravaTTaNagamauDakuMDalavAsuttagahemajAlamaNijAlakaNagajAlagamuttagauciiyakaDagAkhuDiyaekAvalikaMThasuttamaMgarimauratyagevenasoNisuttagacUlAmaNikaNagatilagaphullasidbhUtthayakaNNavAlisasisUrausabhacakkagatala aMgatuGiyahatthimAlagavalamvadINAramAlitA caMdamaramAlitA harisayakeyUravalayapAlaMyaaMgulejagakaMcInehalAkalAvapayaragapAyajAlaghaMTiyavikhiNirayaNorujAlasthigiyavaraNeuracalaNamAliyA kaNagaNigaramAliyA kaMcaNamaNirayaNabhatticittA bhUsaNavidhI bahuppagArA taheva te maNiyaMgAvi dumagaNA aNegayAhuvivihavIsasApariNatAe bhUsaNavihIe uvaveyA kusavi0 jAva ciTTati 8 / egurUyA dIye tastha 2 bahave gehAgArA nAma magaNA paNNattA samaNAuso, jahA se pAgAradvAlagacariyadAragopurapAsAyAkAsatalamaMuvAgasAlabisAlagatisAlagacauraMsacausAlaganbhagharamohaNagharavalabhidharacittasAlamAlayabhattigharavataMsacaturaMsagaMdiyAvattasaMThiyAyalapaMDuratalamuMDamAlahammiyaM ahava NaM dhavalaharaaddhamAgaha vibhamaselasalasaMThiyakRDAgAradvasuvihikohagaaNegagharasaraNaleNaAvaNaviDaMgajAlacaMdaNijyUhaapavarakadovAlicaMdasAliyarUvavibhattikalitA bhavaNavihI bahuvikappA taheva te gehAgArAvi dumagaNA aNegavahavividhavIsasApariNayAe suhArahaNe mahottArAe suhanizvamaNappavesAe daharasopANapaMtikalitAe parikAe suhavihArAe maNo'NukalApa bhavaNavihIe uvaceyA kusavi0 jAva 63 nAmaA COCOCCANCIES // 147 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~297~ Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [111] dIpa anukrama [145] ciTThati / egoruyadIye tattha 2 bahave aNigaNA NAmaM dumagaNA paNNatA samaNAuso! jahA se aNegaso maMtaNutaM kaMvalagaDhakosejakAlamigapaTTaNINaMtuyavaraNAtabAravaNigayatuAbharaNacipsasahiNagakahANagabhiMgiNIlakajjalabahuvapaNarattapItasukkila makavayamigalomahemappharupaNagaa. vasarattagasiMdhuosabhadAmilavaMgakaliMganeliNataMtumayabhatticintA vatthavihI bahuppakArA haveja gharapaTTaNuggatA vaSNarAgakalitA taheva te aNiyaNAvi dubhagaNA aNegabahuvivihavIsasApariNatAe bathavidhIya ubaveyA kusavikusavi0 jAva ciTThati 10 / egoLyahIve NaM bhaMte ! dIve maNuyANaM kerisae AgArabhAvapaDoyAre paNNate?, goyamA! te NaM maNuyA aNudhamatarasomacArurUvA bhoguttamagayAlayakhaNA bhogasassirIyA sujAyasavaMgasuMdaraMgA supatihiyAmpacArucalaNA racappalapattamauyasukumAlakomalatalA naganagarasAgaramagaracakrakavaraMkalakvANakiyacalaNA aNupubbasusAhataMgulIyA upayataNutaMvaNiddhaNagyA saMThiyasusiliTThagaDhagupphA eNIkuruviMdAyattavahANuputvajaMghA samugNaNimaggagRhajANU gatasasaNasujAtasaSNibhorU varavAraNamattatulchavikamavilAsitagatI sujAtavaraturagagujjhadesA AiNNahatova NiruvalevA pamuiyavaratariyasIhaatiregavaTTiyakaDI sAhayasojiMdamusaladappaNaNigaritavarakaNagacchaka(ka)sarisavaravairapalitamajjhA uz2ayasamasahitasujAtajacataNukasiNaNiddhaAdejalaDahasukumAlamauyaramaNIjaromarAtI gaMgAvattapayAhiNAvattataraMgabhaMgurara - - ~298~ Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------------ uddezaka: [(manuSya)], --------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [111] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 148 // 3 pratipattI manuSyAdhi0 uddazaH1 sU0111 dIpa anukrama vikiraNataruNayodhitaakosAyaMtapaumagaMbhIraviyaDaNAbhI jhasavihagasujAtapINakucchI jhasodarA suikaraNA pamhaviyaDaNAbhA saNNayapAsA saMgatapAsA muMdarapAsA sujAtapAsA mitamAiyapINaratiyapAsA akaraDayakaNagaruyaganimmalamujAyaniruvahayadehadhArI pasatyattIsalakkhaNadharA kaNagasilAtalujalapasatthasamayalovaciyavicchinnapihalavacchI sirivacchaMkiyavacchA puravaraphalihavahiyabhuyA bhuyagIsaravipulabhogaAyANaphalihaucchUTadIhavAhU jUyasannibhapINaratiyapIvarapauTThasaMThiyamusiliTThavisighaNavirasubahasunigUDhapabvasaMdhI rattatalovaitamauyamasalapasatyalakvaNasujAyaacchiddajAlapANI pIvaracaTTiyasujAyakomalavaraMgulIyA taMvataliNasucimaharaNidaNakkhA caMdapANilehA sUrapANilehA saMkhapANilehA cakrapANilehA disAsoasthiyapANilehA caMdasUrasaMkhacaphadisAsoatthiyapANilehA aNegavaralakavaNuttamapasatyamuciratiyapANilehA varamahisavarAhasIhasahalasabhaNAgavarapaDipunnaviula unnatamaiMdabaMdhA cauraMgulamuppamANakaMvuvarasarisagIvA abahitasuvibhattasujAtacittamaMsUmaMsalasaMThiyapasatthasahalavipulahaNuyAo tavitasilappavAlabivaphalasabhibhAharohA paMDurasasisagalavimalanimmalasaMgkhagokhIrapheNadagarayamuNAliyA dhavaladaMtaseDhI akhaMDadaMtA aphaDiyadaMtA aviraladaMtA sujAtadaMtA egadaMtasedivya aNegadaMtA hatabahaniddhaMtaghotatatsatabaNijarattatalatAlujIhA garulAyayaujutuMgaNAsA avadAliyapaoNTarIyaNayaNA kokAsitadha [145] CANCCASCIRCRACK atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~299~ Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------------------------ uddezaka: [(manuSya)], --------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [111] dIpa anukrama [145] ghalapattalacchA ANAmiyacAvaruilakipahapUrAiyasaMThiyasaMgataAyatamujAtataNukasiNanidvabhumayA allINappamANajuttasaraNA sussavaNA pINamaMsalakavoladesabhAgA acikaggayavAlacaMdasaMThiyapasatthavicchinnasamaNiDAlA duvatipaDipuSaNasomavadaNA uttAgAruttamaMgadesA ghaNaNiciyasubaddhalakkhaguNNayakaDAgAraNibhapiDiyasisse dADimapuSpagAsatavaNijasarisanimmalasujAyakesaMtakesabhUmI sAmaliboMDaghaNaNiciyachoniyamiuvisayapasatthamuhamalakvaNasugaMdhasuMdarabhuyamoyagabhigiNIlakajalapahaTThabhamaragaNaNiNikubaniciyakuMciyaciyapadAhiNAvattamuddhasirayA lakSaNavaMjaNaguNovaveyA sujAyasuvibhattasurUvagA pAsAiyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA, te NaM maNuyA haMsassarA koMcassarA naMdighosA sIhassarA sIhaghosA maMjussarA maMjughosA sussarA sussaraNigghosA chAyAjajotiyaMgamaMgA bajarisabhanArAyasaMghayaNA samacauraMsasaMThANasaMThiyA siNichavI NirAyaMkA uttamapasasthaaisesaniruvagataNU jallamalakalaMkaseyarayadosavajiyasarIrA niruvamalevA aNulomavAuvegA kaMkaggahaNI kavotapariNAmA sauNicca posapiTTatarorupariNatA thiggahiyaunnayacchI paumuppalasarisagaMdhaNissAsasurabhivaNA adhaNusayaM UsiyA, tesiM maNuyANaM causahi piTTikaraMDagA paNNattA samaNAuso! te NaM maNuyA pagatimaddagA pagativiNItagA pagatiuvasaMtA pagatipayaNukohamANamAyAlobhA miumahavasaMpaNNA allINA bhaddagA viNItA appicchA asaMnihisaM CASSSC ~300~ Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------------------------ uddezaka: [(manuSya)], --------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH pratipattI 10 manuSyA sUtrAMka dhi0 [111] uddezaH1 // 149 / / dIpa anukrama [145] cayA acaMDA biDimaMtaraparivasaNA jahicchiyakAmagAmiNo ya te maNuyagaNA papaNattA smnnaauso!| tesi bhaMte ! maNuyANaM kevatikAlassa AhAraTTe samuppajati ?, goyamA! cautthabhattassa AhArahe samuppajjati, egoruyamaNuINaM bhaMte! kerisae AgArabhAvapaDoyAre paNNatte?, goyamA! tAoNaM maNuIo sujAyasavaMgasuMdarIo pahANamahilAguNehiM juttA acaMtarisappamANapaumasUmAlakummasaMThitavisihacalaNAo jummio pIvaraniraMtarapuTThasAhitaMgulItA uNNayaratiyanaliNaMva suiNidaNakhA romarahiyavaddalahasaMThiyaajahapaNapasasthalakavaNaakoppajaMghajuyalA suNimmiyasugUDha jANumaMDalasubAsaMdhI kayaliphvabhAtiraMgasaMThiyaNivaNasukumAlamauyakomalaaviralasamasahitasujAtavahapIvaraNiraMtarorU aTThAvayavIcIpasaMThiyapasatyavicchinnapihalasoNI vadaNAyAmappamANaduguNitavisAlamaMsalagubaddhajahaNavaradhAraNIto bajavirAiyapasatyalakvaNaNirodarA tivalivalIyataNuNamiyamajjhitAto ujjayasasasahitajayataNakasiNaNiAdejalaDahasuvibhattasujAtakaMtasobhataruilaramaNijaromarAI gaMgAvattapadAhiNAyattataraMgabhaMguraravikiraNataruNayodhitaakosAyaMtapaumavaNagaMbhIraviyaDaNAbhI aNubhapasatthapINakucchI saNNayapAsA saMgathapAsA sujAyapAsA mitamAniyapINarazyapAsA akaraMDuyakaNagaruyaganimmalasujAyaNimvahayagAtalaTThI kaMcaNakalasasamapamANasamasahitasujAtalahanUcuyaAmelagajamalajugalabahiyaanbhuSaNayaratiyasaMThiyapayodharAo bhuyaMgaNu // 149 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 301~ Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [111] dIpa anukrama [145] pukhyataNupagopururavahasamalahiyaNamiyaAejalaliyavAhAo taMvaNahA maMsalagnahatthA pIyarakomalavaraMgulIo NiddhapANilehA ravisasisaMkhacakkasosthiyasuvibhattasuviratiyapANilehA pINupraNayakakvavasthidesA paDipuSaNagalakabolA cAuraMgulamuppamANakayuvarasarisagIvA maMsalasaMThiyapasasthahaNuyA vADimapuSphappagAsapIvarakuMciyavarAdharA suMdarotsarohA dadhidagarayacaMdakuMdavAsaMtimaulaacchi ddavimaladasaNA ratuppala pattamauyasukumAlatAlujIhA kaNaya(va)ramuula akuDilaanbhugataujutuMgaNAsA sAradaNavakamalakumudakuvalayavimukkadalaNigarasarisalakSaNaaMkiyakaMtaNayaNA pattalacavalAyanapaloyaNAo ANAmitacAvailakipahAbharAisaMThiyasaMgataAyayasujAtakasiNaNiddhabhamuyA allINapamANajuttasavaNA pINamaTTaramaNijagaMDalehA cauraMsapasatyasamaNiDAlA komu. tirayaNikaravimalapaDipunnasomavayaNA chattunnayauttimaMgA kurilasusiNidadIhasirayA chattajmayajugathUbhadAmiNikamaMDalukalasabAvisotthiyapaDAgajavamacchakummarahavaramagarasukathAla aMkusaahAvayavIhasupaiTTakamayUrasiridAmAbhileyatoraNameiNiudadhivarabhavaNagirivaraAyasalaliyagata usabhasIhatyamarauttamapasatthavattIsalavaNadharAto haMsasarisagatIto konilamadhuragirasussarAo katA savvassa aNunatAto vavagatavalipaliyA caMgaduvbaNNavAhIdobhaggasogamukAo uccatteNa ya narANa thovUNamUsiyAo sabhAvasiMgArAcAracAruvesA saMgatagatahasita bhaNiyacediyavilA ~302~ Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------------ uddezaka: [(manuSya)], --------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata 63 pratipattoM manuSyAXI ghi sUtrAMka [111] zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 15 // uddezaH 1 sU0111 - * % dIpa anukrama [145] sasalAvaNiuNajuttovayArakusalA suMdarathaNajahaNavaNakaracalaNaNayaNamAlA vaSNalAvaNNajovaNavilAsakaliyA naMdaNavaNavivaracAriNI ucca accharAo accheragaperuNimA pAsAhatAto darisaNijAto abhiruvAo pddiruubaao| tAsi NaM bhaMte! maNuINaM kevatikAlassa AhAraTTe samuppajati ?, goyamA! cautthabhattassa AhAraTTe samuppajani / te NaM bhane! bhaNuyA kimAhAramAhAraiti?, goyamA! puDhavipuSkaphalAhArA te maNuyagaNA paNNattA mamaNAuso! / tIse NaM bhaMte ! putavIe kerisae AsAe paNNate?, goyamA! se jahANAmae guleli vA baMDeti vA sakarAti vA macchaMDiyAti vA bhisakaMdeti vA pappaDamoyaeti vA puSphauttarAi vA paumuttarAi vA akositAti vA vijatAti vA mahAvijayAi vA AyasovasAti vA aNovasAti yA cAurake gokhIre cauThANapariNae guDakhaMDamacchaDiuvaNIe maMdaggikaDIe vapaNeNaM uvavee jAva phAseNaM, bhavetArUve sitA?. no iNaDhe samaDhe, tIse NaM puDhavIe patto iyarAe ceva jAva bhaNAmatarAe ceva AsAe NaM paNNate, tesi NaM bhaMte ! puSphaphalANaM kerisae AsAe paNNatte?, goyamA! se jahAnAmae cAuraMtacakabahissa kallANe pavarabhoyaNe satasahassaniSphanne vaNNeNaM ubavete gaMdheNaM uvavete raseNaM ubavete phAseNaM uvavete AsAiNije vIsAiNije dIvaNije bihaNije dappaNije mayaNije sambidiyagAtapalhAyaNijje. bhavetArUve sitA?, NotiNa samajhe, tesiNaM puSphaphalANaM eso itarAe ceva jAva AssAe NaM 455-2-58-2-56- // 150 // -5 2-56 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~303~ Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata - - sUtrAMka [111] dIpa anukrama [145] %ASRAMRESS papaNatte / te Na bhaMte ! maNuyA samAhAramAhAritA kahiM vasahi uti?, goyamA ! makkhaMgahAlatA NaM te maNuyagaNA paNatsA samaNAuso! te bhaMte! akvA kiMsaMThiyA paNattA?, goyamA! kahAgArasaMThitA pecchAgharamaMThitA sattAgArasaMThiyA jhapanaMThiyA thUbhasaMThiyA toraNasaMThiyA gopuracetiyapA(yA)lagasaMThiyA alagasaMThiyA pAsAsaMdiyAhammatalasaMThiyA gavakkhasaMThiyA bAlagapottiyasaMThinA balabhIsaMThitA aNNa tattha bahave paramavAsthaNAsaNavisiTThasaMThANasaMThitA suhamIpalacchApA Na te dubhaMgaNA paNNasA samaNa uso! / adhikaM bhaMte! egoruyahIve dIve gehANi vA gehAvaNANi thA?, No tiNaDhe sama?, kvagahAlayA semaNuSagaNA pnnnnttaasmnnaauso!| asthi Na bhaMte ! eguruyadIve 2 gAmAti vA garAnimA jAva sannivesAtiza?. jo tiNa samo. sAhicchitakAmagAmiNo te maguyagaNA paNNattA samaNAuso! / asthi NaM bhaMte! egAvadIye asIni vA masIi vA kasIi vA paNIti vA vaNijAti vA?, no tiNaDe samajhe, bavagayaasinasidhisipaNiyavANijA gaM te maNuyagaNA paNatA samaNAuso! / asthi NaM bhaMte! egaruyahIye hirapaNeti vA subanneti vA kaMseti vA dasati vA maNIti vA bhuttieti vA vipuladhaNakaNagarayaNasaNimottiyasaMkhasilapavAlasaMtasArasAvaejeti vA?, haMtA asthi, No ceva NaM sesiM aNuvANaM tibbe mamattabhAve samuppajati / asthi NaM bhaMte! egoruyadIve rAyAti vA juvarAyAti vA Isareti 3RDARMERA sI0 ca026 ~ 304~ Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvA prata sUtrAMka [11] jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI manuSyAdhi0 uddezaH1 sU0111 // 151 // dIpa anukrama [145] vA talavarei vA mAiMbiyAti vA koTuMbiyAti vA inbhAti vA seTThIti vA seNAvatIti vA satthavA hAti vA?, No tiNaDhe samaDhe, vavagayaiDIsakkArA NaM te maNuyagaNA paNNattA smnnaauso!| asthi NaM bhaMte ! egarUyadIve 2 dAsAti vA pesAi vA sissAti vA bhayagAti thA bhAillagAi vA kammagarapurisAti vA?, no tiNaDhe samaDhe, vavagataAbhiogitANaM te maNuyagaNA paNNAttA smnnaauso!| asthi NaM bhaMte! egoLayadIve dIve mAtAti vA piyAti vA bhAyAti vA bhaiNIti cA bhajAti vA puttAti vA dhUyAi vA supahAti vA?, haMtA asthi, no ceva NaM tesiNaM maNuyANaM tibve pemabaMdhaNe samuppajati, payaNupejabaMdhaNA NaM te maNuyagaNA paNNattA smnnaauso!| asthi NaM bhaMte ! eguruyadIva arIti vA berieti vA ghAtakAti vA bahakAti vA paDiNItAti vA paJcamittAti cA?, No tigaTTe samaDhe, vavagataverANubaMdhA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso!! anthi NaM bhaMte ! egorUga dIve mittAti vA vataMsAti vA ghar3itAni vA sahIti vA sahiyAti vA mahAbhAgAti vA saMgatiyAti vA?, No tiNa8 samaI, vavagatapemmA te maNuyagaNA paNNatA smnnaauso!| asthi NaM bhanaegoMrUyadIve AvAhAti vA cIvAhAti vA japaNAti vA sahAti vA thAlipAkAti vA celovaNataNAti vA sImaMtuNNayaNAi vA pini(mata)piMDanivedaNAti vA, No niNa? samahe, vabagataAvAhavivAhajapaNabhahathAlipAgacolovaNataNasImaMtuNNayaNamatapiMDanivedaNA gaM te maNuyagaNA paNatA sama RSSCRENCESCHA SCkARXXX // 151 / / atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~305~ Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------- ------------ uddezaka: [(manuSya)], -------- ---------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: -- prata ------ sUtrAMka [111] *-- %* dIpa anukrama [145] % NAuso! / asthi NaM bhaMte! egoruyadIce 2 iMdamahAti yA khaMdamahAti vA kadamahAti ghA sibamahAti vA vesamaNamahAi vA muguMdamahAti vA NAgamahAti vA jakkhamahAti vA bhUtamahAti cA kUvamahAti vA talAyaNadiyahAti vA dahamahAti vA pabvayamahAti vA rumvaroSaNamahAti vA ceiyamahAi vA thUbhamahAti vA?, No tiNaDhe samaDhe, dhavagatamahamahimA NaM te maNuSagaNA paNattA samaNAuso! / atdhi NaM bhaMte! egoruyadIve dIve NaDapecchAti vA NadRpecchAti vA mallapecchAti vA muTThiyapecchAi vA viIbagapecchAi vA kahagapecchAti vA pabagapecchAti vA akvAyagapecchAti vA lAsagapecchAti vA lekhape0 maMkhapa0 tRNaillape0 tuMbavINape0 kAvaNape0 mAgahape0jallape0?, No tiNa? samaDhe, vavagatako uhallA gaM temaNuyagaNA paNNattA smnnaa'uso!| asthi NaM bhaMte ! egurUyadIve sagaDAti vA rahAti yA jANAti vA juggAti vA gillIti vA billIti vA pipillIi vA pavahaNANi vA siviyAti vA saMdamANiyAti vA?, No tiNaTTe samajhe. pAdacAravihAriNo NaM te maNussagaNA paNNatA samaNAuso! / asthi NaM bhaMte! egUruyadIve AsAti yA hatthIti yA uddAti vA goNAti vA mahisAti vA kharAti vA ghoDAti vA ajAti thA elAti vA', haMtA asthi, no ceva NaM tesiM maNuyANaM paribhogattAe havvamAgacchaMti / atyi NaM bhaMte! egUsyagadIve dIve sIhAti vA bagghAti vA bigAti vA dIviyAi vA acchAti vA paracchAti vA parassarAti vA TAMOCRECSCkACROSkeche 0% + ~306~ Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - prata pratipattI manuSyA - zrIjIvAjIvAbhi malayanirIyAvRttiH sUtrAMka [11] -- - - sU0111 // 152 // -- dIpa - anukrama taracchAti vA piDAlAi vA suNagAti vA kolasuNagAti vA kotiyAti vA sasagAti vA cittalAti vA cillalagAti vA?, haMtA asthi, no vedha te aNNamaNNassa lesi vA maNuyANaM kiMci AvAhaM vA pavAra yA mukhyAti yA chavicchedaM yA karati, pagatibhadakA NaM te sAvayagaNA paSNatA saSaNAuso! / adhi NaM maMte! pagurUpadIye dIve sAlIti vA bITIti godhUmAti yA javAti vA tilAti vA idatiyA?, haMnA asthi, jo cevaNaM siM maNuyANaM paribhogattAe havyamAgachati / asthi bho! egRhayadIve dIve gattAi vA darIti vA ghaMsAni vA bhigati ghA ucAeti vA visameti vA vijhaleti yA dhUlIliyA reNUni vA paMkei vA caraNIti cA?, yo tiNaTTe samaDe, egaLayadIve gaMdIve bahasamaramaNije bhUmimAge papNase samaNAso! / asthi maMte! egaruyadIve dIve khAti cA kaMTapati bAhIrapani bA sakarAni vA laNakayavarAti vA pattakayavarAi vA asutIti thA pUtiyAti vA budibhagaMdhAi vA adhokvAti vA?, No niNadve samaDhe, vavagavakhANukaMTakahIrasavarataNakayavarapasakayavarajatipUniyannigaMdhamacokvaparivajie NaM eguruvadIve paNNase samaNAuso! / asthi NaM ane! guruyar3Ide dIye daMsAti thA masagAti vA pisuyAti vA jUtAti vA lipakhAti vA DhaMkuNAti thA?, go niNaTesamaTe, avagatadaMsamasagapisutajUnalikAvaDaMkuNaparivajie NaM egurupadIye paNate samaNAuso! / atdhi NaM bhaMte! gaguruyadIve ahIda vA - [145] CXRACK -- // 152 // 2-54-- atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~307~ Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [111] dIpa anukrama [145] ayagarAti vA mahoragAti vA?, haMtA asthi, no ceva NaM te annamannassa tesiM vA maNuyANaM kiMci AbAhaM thA pacAI vA chaviccheyaM vA karati, pagaibhaddagA gaM te vAlagagaNA paNNattA smnnaauso!| asthi NaM bhaMte! eguruyadIve gahadaMDAti vA gahamusalAti vA gahagajitAti vA gahajuddhAti vA gahasaMghADagAti vA gahaavasabbAti vA ambhAti vA anbharukkhAti vA saMjhAti vA gaMdhavanagarAti vA gajitAti vA vijatAti vA ukApAtAti vA disAdAhAti vA NigyAtAti vA paMsuviTThIti vA juvagAti vA jakkhAlittAti vA dhumitAti vA mahinAti vA raugghAtAti vA caMdovarAgAti vA sarovarAgAti vA caMdaparivesAi vA sUraparivesAti vA paDicaMdAti vA paDisUrAti vA iMdadhaNUti vA udgamacchAti vA amohAi vA kavihasiyAi vA pAINavAyAi vA paDINavAyAI vA jAva suddhavAtAti vA gAmadAhAti vA nagaradAhAti vA jAva saNNivesadAhAti vA pANavatajaNakkhayakulakkhayadhaNakkhayavasaNabhUtamaNAritAta vA?, No tiNaTe samaDhe / atthi NaM bhaMte! gaguruyadIve dIve DiMbAti vA DamarAti vA kalahAti vA bolAti vA khArAti vA verAti vA viruddharajAti vA?, No tiNaDhe samaDhe, vavagataDiMbaDamarakalahabolakhAraveraviruddharaja vivajitA NaM te maNuyagaNA paNNattA smnnaauso|| asthi NaM bhaMte ! eguruyadIye dIve mahAjuhAti vA mahAsaMgAmAti bA mahAsatthanivayaNAti vA mahAparisavANAti vA mahArudhiravANAti vA nAgavANAti vA kheNa C5% % ~ 308~ Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata 3 pratipattI manuSyA sUtrAMka [11] zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH %ALE uddezaH 1 sU0111 // 153 // dIpa anukrama [145] vANAi vA tAmasavANAi vA dubhUtiyAi vA kularogAti vA gAmarogAti vA NagararogAti vA maMDalarogAti vA sirovedaNAti vA acchivedaNAti vA kapaNavedaNAti vA NakavedaNAi vA daMtavedaNAi vA nakhavedaNAi vA kAsAti vA sAsAti vA jarAti vA dAhAti vA kacchRti thA khasarAtivA kuddhAti vA kuDAti vA dagarAti vA arisAti vA ajIragAti vA bhagaMdarAi vA idaggahAti vA khaMdaggahAti vA kumAraggahAti vA NAgaggahAti vA jakzvaggahAti vA bhUtaggahAti vA ubveyaggahAti yA dhaNuggahAti vA egAhiyaggahAti vA beyAhiyagahitAti vA teyAhiyagahiyAi vA cAutthagAhiyAti cA hiyayamalAti vA matthagamUlAti vA pAsamUlAi vA kucchimUlAi vA joNimalAi vA gAmamArIti vA jAva sannivesamArIti vA pANakkhaya jAya vasaNabhUtamaNAritAtivA?, No tiNaTTe samajhe, bavagatarogAyaMkA NaM te maNuyagaNA paNNattA smnnaauso!| asthi NaM bhaMte ! egurUyadIce dIye ativAsAti vA maMdavAsAti vA suTThIi vA maMdabuTThIti vA uddavAhAti yA pavAhAti vA dagubbhayAi vA daguppIlAi vA gAmavAhAti vA jAva sannivesavAhAti vA pANakvayaka jAva vasaNabhUtamaNAritAti vA?, No tiNa? samaDhe, vavagatadagovAyA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso! / asthi NaM bhaMte! egurUyadIve dIve ayAgarAti vA tambAgarAi vA sIsAgarAti vA suvapaNAgarAti vA rataNAgarAti vA vairAgarAi vA vasuhArAti vA hiraNavAsAti vA suvaSaNa KABRAHARAXCX // 153 / / atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~309~ Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------- ----------- uddezaka: [(manuSya)], ------- --------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [111] R- 54X**% vAsAti vA rayaNavAsAti vA badaravAsAti vA AbharaNavAsAti vA pattavAsAti vA puSphavAsAti vA phalavAsAti vA bIyavAsA0 mallavAsA gaMdhavAsA vaNNavAsA0 cuNNavAsA0 khIravuTThIti vA rayaNavuTThIti vA hiraNNabuTThIti vA suvaNNa taheva jAva cupaNavuTThIti vA sukAlAti vA dukAlAti vA subhikkhAti vA bhikkhAti vA apparaghAti vA mahagghAti vA kayAi vA mahAvikayAi vA sapiNahIi vA sacayAi vA nidhIi vA nihANAti vA ciraporANAti yA pahINasAmiyAti vA pahINaseuyAi vA pahINagottAgArAI vA jAI imAI gAmAgaraNagarakheDakandhaDamaDaMbadoNamuhapaTTaNAsamaMsaMvAhasannivesesa siMghADagatigacaukkacaccaracaumuhamahApahapahesu NagaraNimaNasusANagirikaMdarasantiselovahANabhavaNagihesu sannikkhittAI ciTThati, no tiNa? samaTe / eguruyadIve Na bhaMte! DhIve maNuyANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jahaneNaM paliovamassa asaM. khejaibhAgaM asaMkhejatibhAgeNa UNagaM ukkoseNa paliovamassa asaMkhejatibhAgaM / te bhaMte ! maNuyA kAlamAse kAlaM kicA kahiM gacchati kahiM uvavajaMti ?, goSamA! te NaM maNuyA chammAsAbasesAuyA mihaNanAI pamati auNAsII rAiMdiyAI mihaNAI sArakamvati saMgoviMti ya, sAraviyattA 2 ussasittA nissasittA kAsittA chItittA akihA anvahitA apariyAviyA [paliovamassa asaMgvijaibhAgaM pariyAviya] suhaMsuheNaM kAlabhAse kAlaM kiyA annayaresu devaloesu -X-456789 dIpa anukrama [145] 84- - 2-% SACRERAK EAT ~310~ Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: K prata 3 pratipattI manuSyA % zrIjIvAjIvAbhi. malayagirocAvRttiH sUtrAMka [111] uddezaH1 sU0111 dIpa anukrama [145] devattAe uvavattAro bhavanti, devaloyapariggahA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! / kahiNaM bhaMte! dAhiNihANaM AbhAsiyamagussANaM AbhAsiyadIve NAmaM dIve paNNate?, gopamA! jaMbUdIve dIce cuhimavaMtassa vAsadharapabvatassa dAhiNapuracchimillAto carimaMtAno lavaNasamuI tinni joyaNa sesaM jahA eguruyANaM giravasesaM savvaM // kahi bhaMte !! dAhiNilArNa gaMgolimaNussANaM pucchA, goyamA! jaMbUddIve dIve maMdarassa pavyayassa dAhiNaNaM ghullahimavaMtassa vAsadharapabdhayassa utsarapuracchimillAto carimaMtAto lavaNasamudaM tipiNa joyaNasatAI sesaM jahA eguruyamaNussANaM // kahiNaM bhaMte! dAhiNillANaM besANiyamaNussANaM puruchA, goyamA! jaMbUdIve dIve maMdarassa pabvayassa dAhiNeNaM cullahimavaMtassa vAsadharapabvayassa dAhiNapaJcasthimillAo carimaMtAo lavaNasamuhaM tiNi joyaNa sesaM jahA eguruyANaM // (sU0111) 'egoruyadIvassa NaM bhaMte!' ityAdi, ekoskadvIpasya Namiti pUrvavan bhadanta ! 'kIdRzaH' ka iva dRzyaH 'AkArabhAvapratyavatAraH bhUmyAdisvarUpasambhavaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama! ekorukadvIpe 'bahusamaramaNIyaH' prabhUtasamaH sam ramyo bhUmibhAgaH prajJaptaH / / 'se jahAnAmae AliMgapukkharei vA ityAdiruttarakurugamatAvadnusatavyo yAvadanusajanAsUtra, navaramatra nAnAtvamidaM-manuSyA aSTau | dhanuHzatAnyujitA vaktavyAzcatuHSaSTiH pRSThakaraNDakA:-pRSThavaMzAH, bRhatpramANAnAM hi te bahavo bhavanti, ekonAzItiM ca rAtrindivAni svApatyAnyanupAlayanti, sthitisteSAM jaghanyena dezonaH palyopamAsayabhAgaH, etadeva vyAcaSTe-palyopamAsamayabhAganyUnaH, utkarSataH ARORSC0C5% // 174 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~311~ Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [111] dIpa anukrama [145] 4aa paripUrNaH palyopamAsayabhAgaH // 'kahi NaM bhaMte' ityAdi, ka bhadanta ! dAkSiNAtyAnAnAbhApikamanuSyANAmAbhASikadvIpo nAma 5 dvIpaH prajJaptaH, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya dakSiNena-dakSiNasyAM dizi kSullahimavato varSadharaparvatasya pUrvasmAcaramAntAt 'dakSiNapUrveNa dakSiNapUrvasyAM dizi lavaNasamudraM jhuhimavaddaSTrAyA upari trINi yojanazatAnyayagAhyAtrAntare daMSTrAyA upari* dAkSiNAtyAnAmAbhASikamanuSyANAmAbhApikadvIpo nAma dvIpaH prajJapaH, zeSavatavyatA ekorakavadvaktavyA yAvasthitisUtram // 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, ka bhadanta ! dAkSiNAtyAnAM nAGgolikamanuSyANAM nAGgolikadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha-gautama jambUdvIpe dvIpe maMdarastha parvatasya 'dakSiNena' dakSiNasyAM dizi zulhahimavato varSadharaparvatakha pAzcAtyAzaramAntAd 'dakSiNapazcimena' dakSiNapazcimAyAM dizi lavaNasamudraM trINi yojanazatAnyavagAyAtrAntare dRSTAyA upari dAkSiNAtyAnAM nAGgolikamanuSyANAM nAGgolikadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, hai zeSaM yathaikorukANAM vadhA vaktavyaM yAva sthitisUtram / / 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! vaizAlikamanuSyANAM vaizAlikadvIpo nAma zAdvIpaH prAptaH , bhagavAnAha-gautama ! jamyUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya dakSiNena' dakSiNasyAM dizi kSullahimavato varSadharaparvatasya pA zvAtyAJcaramAntAdU 'uttarapazcimena' uttarapazcimAyAM dizi lavaNasamudraM trINi yojanazatAnyavAhyAtrAntare daMSTrAyA upari vaizAlikamanu-| *ghyANAM vaizAlikadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, zepasekorukavad vaktavyaM yAvasthitisUtram / / kahiNaM bhaMte ! dAhiNillANaM hayakapaNamaNussANaM hayakaegadIve NAma dIve paNNate?, goyamA! egurUyadIvassa uttarapuracchimillAto carimaMtAto lavaNasamuraM cattAri joyaNasapAiM ogAhitsA eltha gaM dAhiNilArNa hayakapaNamaNussANaM hayakapaNadIve NAma dIve paNatte, cattAri joyaNasayAI RANCHOCACANCE ~312~ Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------- ------------ uddezaka: [(manuSya)], -- mUlaM [112-113] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [112 zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH pratipattI manuSyAdhi0 uddezaH1 su0112 -113] // 155 // gAthA AyAmavikvaMbheNaM cArasa joyaNasayA pannaTThI kiMcivisesUNA parikveveNaM, se NaM egAe paumavaravetiyAe avasesaM jahA eguruyANaM / kahi NaM bhaMte! dAhiNillANaM gajakapaNamaNussANaM pucchA, goyamA! AbhAsiyadIvassa dAhiNapuracchimillAto carimaMtAto lavaNasamuI cattAri joyaNasatAI sesaM jahA harakaNNANaM / evaM gokapaNamaNussANaM puruchA / besANitadIvassa dAhiNapasthimillAto carimaMtAto lavaNasamuI cattAri joyaNasatAI sesaM jahA hayakapaNANaM / sakulikapaNANaM pucchA. goyamA! gaMgoliyadIvassa uttarapaJcasthimillAto carimaMtAto lavaNasamudaM cattAri joyaNasatAI sesaM jahA harakaNNANaM // AtaMsamuhANaM pucchA, hatakaNNayadIvassa uttarapuracchimillAto carimaMtAto paMca joyaNasatAI ogAhittA ettha NaM dAhiNillANaM AyaMsamuhamaNussANaM AyaMsamuhadIve NAma dIve paNNatte, paMca joyaNasayAI AyAmavikhaMbheNaM, AsamuhAINaM cha sayA, AsakannAINaM satta, ukAmuhAINaM ava, ghaNadatAiNaM jAva nava joyaNasayAI.-egUruyaparikvevo nava yeva sayAI aunnpnnaaii| cArasapannaTThAI hayakapaNAINaM parikkhevo // 1 // AryasamuhAINaM pannarasekAsIe joyaNasate kiMcivisesAdhie parikvevaNaM, evaM eteNaM kameNaM uvauciUNa tavyA cattAri yattAri egapamANA, NANasaM ogAhe, vikkhaMbhe parikkheve paDhamabItatatiyacaukkANa ugaho vikkhaMbho parikkhevo bhaNito, cautthacauke chajoyaNasayAI AyAmavikhaMbheNaM aTThArasattANaute joyaNasate vikkhaMbheNaM / paMcama RAKA-OCAKACHECK dIpa anukrama [146 // 155 // -151] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~313~ Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------- ------------ uddezaka: [(manuSya)], -- mUlaM [112-113] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [112 -113] gAthA cauke satsa joyaNasatAI AyAmavikkhaMbheNaM bAvIsaM terasottare joyaNasae parikvevaNaM / chaTTacauke aTTajoyaNasatAI AyAmavikrakhaMbheNaM paNuvIsa guNatIsajoyaNasae parikvevaNaM / sattamacauke navajoyaNasatAI AyAmavikkhaMbheNaM do joyaNasahassAI aTTha paNayAle joyaNasae parikveveNaM / jassa ya jo vikvaMbho jaggaho tassa tattio ceva / paDhamAjhyANa parirato jANa sesANa ahio u||1|| sesA jahA egurUyadIvassa jAva suddhadaMtadIve devalokapariggahA gaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso! / kahiNaM bhaMte ! uttarillANaM egurUyamaNussANaM eguruyadIye NAmaM dIye papaNate?, goyamA! jaMbUhIve dIve maMdarassa pavvayassa uttareNaM siharissa vAsadharapabvayassa uttarapuracchimillAo carimaMtAo lavaNasamuI tiSiNa joyaNasatAI ogAhitsA evaM jahA dAhiNillANa tahA uttarillANa mANitavvaM, NavaraM siharissa bAsaharapabvayassa vidisAsu, evaM jAva suddhadatadIvatti jAva sesaM aMtaradIvakA // (suu0112)| se kiM taM akammabhUmagamaNussA?, 2 tIsavidhA paNNasA, jahA-paMcahiM hemavaehiM, evaM jahA paNNavaNApade jAva paMcahiM uttarakurUhiM, sesaM akammabhUmagA / se kiM taM kammabhUmagA?, 2 paNNarasavidhA paNNatA, taMjahA-paMcahiM bharahehiM paMcahiM eravaehiM paMcahiM mahAvidehahiM, te samAsato duvihA paNattA, taMjahA-AyariyA milecchA, evaM jahA paNNavaNApade jAva settaM AyariyA, settaM gambhavatiyA, settaM mnnussaa|| (sa0113) dIpa anukrama [146 - -151] ~314~ Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [112 -113] gAthA dIpa anukrama [146 -151] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(manuSya)]. mUlaM [112-113] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH rIyAvRttiH zrIjIvA- 'kahi NaM bhaMte!" ityAdi ka bhadanta hayakarNamanuSyANAM karNadvIpo nAma dvIpaH prazama: ?, bhagavAnAha - gautama! ekorakadvIpasva jIvAbhi0 / pUrvasmAccaramAntAd uttarapUrvasyAM dizi lavaNasamudraM catvAri yojanazatAnyavagAdyAtrAntare zraddhamivAyA upari jambudvIpavaidikAntAdapi malayagi- caturyojanazatAntare dAkSiNAtyAnAM karNamanuSyANAM karNadvIpo nAma dvIpaH prajJataH, sa ca catvAri yojanazatAnyAyAmaviSkammena dvAdaza paJcaSaSThAni yojanazatAni kizcidvizepAdhikAni parikSepeNa, zerpA yadhaikorukamanuSyANAM / evamAbhApikadvIpasya pUrvamAcaramAntAdakSiNapUrvasyAM dizi catvAri yojanazatAni lavaNasamudramavagAhyAtrAntare himavaddezayA upari jambUdvIpavedikAntA caturyojanazatAntare 4. gajakarNamanuSyANAM rAjakaNoM dvIpo nAma dvIpaH prazataH, AyAmaviSkambhaparidhiparimANaM hykrnndviipvt| nAGgolikadvIpasya pazcimAcaraOM mAntAdakSiNapazcimena catvAri yojanazatAni lavaNasamudramavagAhyAprAntare himavAyA upari jambUdvIpavedikAntA caturyo janazatAntare // 156 // gokarNa manuSyANAM gokarNadvIpo nAma dvIpaH prajJataH, AyAmaviSkambhaparidhiparimANaM hykrnndviipvt| vaizAlikadvIpasya pazcimAtharamAntAd 4 uttarapazcimAyAM dizi lavaNasamudramavagAhya catvAri yojanazatAni atrAntare himavazyA upari jambUdvIpavedikAntA caturthI janazatA tu ntare dAkSiNAtyAnAM zaSkulIkaNa manuSyANAM zaSkulI karNedvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, AyAna viSkambhaparidhiparimANaM havakarNadvIpavat padmavaravedikA vanapaNDamanuSyAdikharUpaM ca samasta korukdviipvt| evametenAbhilApenAmIpAM hayakarNAdInAM caturNI dvIpAnAM parato yathAkramaM pUrvottarAdividikSu pazca yojanazatAni lavaNasamudramavagAhya paJca yojanazatAyAmaviSkambhA ekAzItyadhikapa AdazayojanazataparikSepAH padmava| vedikAvanapaNDamaNDitazrAhmapradezA jambUdvIpa vedikAntAtpa dhvayojanazatapramANAntarA Adarzamukha meNDamukhAyomukhagomukhanAmAnAzcatvAro dvIpA vaktavyAH, tadyathA hyakarNasya parata Adarzamukha gajakarNasya parato meNDamukho gokarNasya parato'yomukhaH zaSkulI karNasya parato gomukhaH / For P&False Cly atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - manuSyoddezakaH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 315~ 3 pratipattI manuSyAghi0 uddezaH 1 / sU0 113 // 156 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [112 -113] gAthA dIpa anukrama [146 -151] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(manuSya)], mUlaM [ 112 113] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH jI0ca0 27 eteSAmapyAdarzamukhAdInAM caturNA dvIpAnAM parato bhUyo'pi yathAkramaM pUrvottarAdividikSu pratyekaM lavaNasamudraM paT SaD yojanazatAnyavagAhya paDyo janazatAyAmaviSkambhAH saptanavatyadhikASTAdazayojanazata parikSepAH padmabaravedikApanapaNDamaNDitaparisarA jambUdvIpavedikAntAt payojanazatapramANAntarA azvamukhahastimukhasiMha mukhacyA pramukhanAmAnaJcatvAro dvIpA vaktavyAH, tadyathA - Adarzamukhasya parato'zvamukhaH, meNDabhukhasya parato hastimukhaH, ayomukhasya parataH siMhamukhaH, gomukhasya parato jyApramukhaH / eteSAmazvamukhAdInAM caturNAM dvIpAnAM parato ya thAkramaM pUrvottarAdividikSu pratyekaM sapta sapta yojanazatAni lavaNasamudrabhavagAhya sahayojanazatAyAmaviSkambhAstrayodazAdhikadvAviMzaniyoja nazataparizyAH padmavaravedikAvanapaNDasamavagUDhAH jambUdvIpavaidikAntAtsaptayojanazatapramANAntarA azvakarNeharikarNAkarNakarNaprAvaraNanAmAnazcatvAro dvIpA bodhyA:, tadyathA - azvamukhasya parato'zvakarNa: hastimukhasya parato harikarNaH siMhamukhasya parato'karNa: vyAghramukhasya parataH karNaprAvaraNaH, tata eteSAmapyazvakarNAdInAM caturNA dvIpAnAM parato yathAkramaM pUrvottarAdividikSu pratyekamaSTI aSTau yojanazatAni lavaNasamudramavagAhyASTrayojanazatAyAmaviSkambhA ekonatriMzadadhikapaJcaviMzatiyojanazata parikSepAH padmavaravedikAvanakhaNDamaNDitaparisarA jambUdvIpavedikAntAdRSTayojanazatapramANAntarA ulkAmukhameghamukha vidyunmukhavidanyAbhidhAnAzcatvAro dvIpA vaktavyAH, tadyathA - azvakarNasya parata ulkAmukhaH harikarNasya parato meghamukhaH akarNasya parato vidyunmukhaH karNaprAvaraNasya parato vidyuddantaH, eteSAmapyukA mukhAdInAM caturNA dvIpAnAM parato yathAkramaM pUrvottarAdividikSu pratyekaM nava nava yojanazatAni vaNasamudramavagAhya nvnvyojnshtaayaamvisskmbhaaH| paJcacatvAriMzadadhikASThAviMzatiyojanazataparikSepAH padmavedikApaNDasamavagUDhA jambUdvIpavedikAntAt natra yojanazatapramANAntarA ghanadantalaSTadantagUDhadantazuddhadRntanAmAnaJcatvAro dvIpAH, tadyathA - ulkAmukhasya parato dhanadantaH meSamutrasya parato laSTadantaH vidyunmu For P&Pase Cnly ~ 316~ Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [112-113] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvA sUtrAMka [112 -113] malayagirIyAvRttiH gAthA khasya paratA gUDhadantaH vidyudantasya parata: zuddhadantaH / eteSAmeva dvIpAnAmavagAhAyAma viSkambhaparirathaparimANasaGgrahagAthASaTamAha-pa-IK3 pratipattI DhamaMmi tinni u sayA sesANa sauttarA nava u jAva / ogAI bikkhaMbha dIvANaM parityaM bocchaM // 1 // paDhamacaukparirayA bIyaca manuSyAukkassa parirao ahio| solehiM tihi u joyaNasaehiM emeva sesANaM // 2 // egoruyaparikheyo nava ceva savAI aunnpnnnnaaii| dhikAraH bArasa paNNavAI hayakaNNANa parikkhevo // 3 // paNarasa ekAsIyA AyaMsanuhANa parirao hoi / aTThAra sattanauvA AsamuhANaM | uddezaH1 parikvevo // 4 // bAbIsaM terAI parikhevo hoi AsakannANaM / paNuvIsa auNavIsA ukAmuhaparirao hoi / / 5 // do ceva sahassAI aDeva sayA havaMti paNayAlA / ghaNadaMtahIvANaM visesamahio parikkhevo // 6 // " vyAkhyA-prathame dvIpacatuSke cinyamAne trINi yojanazatAnyavagAhanAM-lavaNasamudrAvagAhaM viSkambhaM ca, viSkambhagrahaNAdAyAmo'pi gRhyate tulyaparimANatvAt , jAnIhi iti kriyAzeSa:, zeSANAM dvIpacatuSkAnAM zatottarANi trINi trINi zatAni avagAhanAviSkambha tAvajAnIvAd yAvannava zatAni, tadyathA-dvitIyacatuSke catvAri zatAni, tRtIye paJca zatAni, caturthe paT zatAni, paJcame sapta zatAni, SaSThe'STau zatAni, saptame natra zatAni, ata UrdU dvIpAnAmekorukaprabhRtInAM pariraya' parirayapramANaM vakSye / pratijJAtameva nirvAhayati-paDhamacauke'tyAdi, 'prathamacatuSke parirayAt' prathamadvIpaca-18 |tuSke parirayaparimANAn dvitIyacatuSkastra-dvitIyadvIpacatuSTayasya parirayaH-parirayaparimANamadhikaH SoDazaiH SoDazottarekhibhiryojanazataiH ||* 'evameva' anenaiva prakAreNa zeSANAM 'dvIpAnAM' dvIpacatuSkAnAM parirayaparimANamadhikaM pUrvapUrvacatuSkaparirayaparimANAdavasAtavyam , etadeva || caitena darzayati-ekoruye'tyAdi 'ekorukaparikSepe ekoskopalakSitaprathamadvIpacatuSkaparikSepe nava zatAni ekonapaJcAzAni-eko-Ix napaJcAzadadhikAni / tatatripu yojanazateSu SoDazottareSu prakSipleSu 'hayakaNNANa miti vacanAt hayakarNapramukhANAM dvitIyAnAM catuNI | dIpa anukrama [146 -151] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-manuSyoddezaka: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~317~ Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------------- uddezaka: [(manuSya)], ----------------------- mUlaM [112-113] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [9] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [112 -113] gAthA dviIpAnAM parikSepo bhavati, sa ca dvAdaza yojanazatAni paJcaSaSTAni-pazcaSaSTyadhikAni / tatrApi triSu yojanazateSu SoDazottareSu / prakSipteSu 'AyasamuhANaM ti AdarzamukhapramukhANAM tRtIyAnAM caturNA dvIpAnAM parirayaparimANaM bhavati, tama paJcadaza yojanazatAnyekAzIrAdhikAni / tato bhUyo'pi triSu yojanazatepu poDazotareSu prakSipteSu 'AsamuhANaM ti azvamukhaprabhRtInAM caturdhAnAM catuNI dvIpAnAM parikSepaH, tadyathA-aSTAdaza yojanazatAni saptanavatAni-saptanavatyadhikAni / teSvapi tripu yojanazateSu poDazottareSu prakSipteSu 'AsakaNNANaM'ti azvakarNapramukhANAM paJcAnAM caturNA dvIpAnAM parikSepo bhavati, tadyathA-dvAviMzaniyojanazatAni trayodazAni-trayodazAdhikAni / tato bhUyo'pi tripu yojanazatepu poDazottareSu prakSipteSu 'ulkAmukhaparirayaH' ulkAmukhaSaSThadvIpacatuSkaparirayaparimANaM| bhavati, tadyathA-paJcaviMzatiyojanazatAni ekonatrizAni-ekonatriMzadadhikAni / tata: punarapi triSu yojanazateSu SoDazottareSu prakSimeSu 'ghanadantadvIpasya' (pAnAM) ghanadantapramukhasaptamadvIpacatuSkasya parikSepaH, tadyathA-ve sahasra aSTau zatAni paJcacalAriMzAni-paJcacakhAriMzadadhikAni 'visesamahioM' iti kizcidvizeSAdhika: adhikRtaH parikSepaH, paJcacatvAriMzAni kiJcidvizeSAdhikAnIti bhAvArthaH, idaM ca padamante'bhihitatvAtsarvatrApyabhisambandhanIyaM, tena sarvatrApi kiJcidvizeSAdhikaguktarUpaM parirayaparimANamavasAtavyaM / tadevapramete himavati parvate catamapu vidikSa vyavasthitAH sarvasadhyayA'STAviMzatiH, evaM himavatulyavarNapramANapagrahadapramANAyAmaviSkambhAvagA-18 hapuNDarIkahadopazobhite zikhariNyapi parvate lavaNodArNavajalasaMsparzAdArabhya yathoktapramANAntarAzcatasRSu vidikSu ekorukAdinAmAno'kSaNApAntarAlAyAmaviSkambhA aSTAviMzatisaGkhyA dvIpA veditavyAH, tathA cAha-"kahi NaM bhaMte ! uttarilANaM egoruyamaNussANaM | egoruyadIve NAmaM dIve paNNate ?, goyamA! jaMbuddIve dIve maMdarassa pabvayassa uttareNaM siharipabbayassa puracchimilAo carimaMtAo dIpa anukrama [146-151] ~318~ Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(manuSya)], -------------------- mUlaM [112-113] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [112 pratipakSI devAdhi| kAraH | uddezaH1 sU0116 -113] gAthA zrIjIvA- lavaNasamuI tini joyaNasabAI ogAhittA tastha NaM uttarillANaM egoruyamaNussANaM egoruyadIve nAma dIve paNNate" ityAdi sarva jIvAbhi0tadeva, navaramuttareNa vibhApA kartavyA, sarvasaSayA SaTpaJcAzadantaradvIpAH, upasaMhAramAha-'settamaMtaradIvagA'ce ete'ntaradvIpakAH / | malayagi- akarmabhUmakAH karmabhUmakAzca yathA prajJApanAyAM prathame prajJApanAkhye pade tathaiva vaktavyA yAvat 'settaM carittAriyA semaNussA rIyAvRttiH iti padam , iha tu panthagauravabhayAna likhyata iti, upasaMhAramAha-'settaM maNussA' ta ete manuSyAH / tadevamuktA manuSyAH, samprati devaanbhidhitsuraah||158|| se kiM taM devA ?, devA caubihA paNNattA, taMjahA-bhavaNavAsI vANamaMtarA joisiyA bemANiyA (sU0114) se kiM taM bhavaNavAsI?, 2 dasavihA paNNattA, taMjahA-asurakumArA jahA paNNavaNApade devANaM bheo tahA bhANitabbo jAva aNuttarovavAiyA paMcavidhA paNNattA, taMjahA-vijayavejayaMta jAva savvaTThasiddhagA, settaM annuttrovvaatiyaa||(suu0115) kahiNaM bhaMte ! bhavaNavAsidevANaM bhavaNA pannattA, kahi NaM bhaMte! bhavaNavAsI devA parivasaMti ?, goyamA! imIse rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassavAhallAe, evaM jahA paNNavaNAe jAva bhavaNavAsAitA, ta(e)stha NaM bhavaNavAsIrNa devANaM satta bhavaNakoDIo bAvattari bhavaNAvAsasayasahassA bhavaMtittimakkhAtA, tatthaNaM yahave bhavaNavAsI devA parivasaMti-asurA nAga suvannA ya jahA paNNavaNAe jAva viharati / / (sU0116) kahiNaM bhaMte ! asurakumArANaM devANaM bhavaNA pa0?. pucchA, evaM jahA paNNavaNAThANapade dIpa anukrama [146 -151] // 158 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-devAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam tRtIya-pratipattau manuSya: uddezaka: parisamApta: atha devAdhikAra: vartate bhavanavAsidevAnAM bheda-prabhedA: evaM vividha-viSayAdhikAra: ~ 319~ Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --- ----------- uddezaka: [(deva0)], -------- ------- mUlaM [114-117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata 5 sUtrAMka [114 -117] jAva viharaMti // kahi bhaMte ! dAhiNillANaM asurakumAradevANaM bhavaNA pucchA, evaM jahA ThANa pade jAva camare, tattha asurakumAriMde asurakumArarAyA parivasati jAva viharati / / (sU0117) 'se kiM ta' mityAdi, atha ke te devAH 1, sUrirAha-devAzcaturvidhAH prajJaptAH, tadyathA-bhavanavAsino vAnamantarA jyotikA bainAnikAH, amISAM ca zabdAnAM vyutpattiryathA prajJApanATIkAyAM tathA veditavyA // 'se kiM tamityAdi, aba ke te bhavanavAsinaH ?, sUrirAha-bhavanavAsino dazavidhAH prajJaptAH, evaM devAnAM prajJApanAgataprathamaprajJApanAkhyapada iva tAva do baktavyo yAvatsarvArthadevA iti / / samprati bhavanavAsinAM devAnAM bhavanavasanapratipAdanArthamAha-'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, ka bhadanta ! bhavanavAsino devAnAM bhavanAni prajJatAni , ka bhavanta ! bhavanavAsino devA: parivasanti ?, bhagavAnAha-gautama ! 'imIse 'mityAdi, 'asyAH' pratyakSata upalabhyamAnAyA yatra pathamAsmahe rasaprabhAyA: pRthivyAH 'azItyuttarayojanazatasahasravAhalyAyAH' azIyuttaram-azItisahasrAdhika yojanazatasahanaM bAhalyaM-piNDabhAvo yasyAH sA tathA, tasyA uparyeka yojanasahasramavagAhyAdhastAdekaM yojanasahasraM varjayitvA madhye | 'aSTasaptate' aSTasaptatisahasrAdhike yojanazatasahase, 'atra' etasmin sthAne bhavanavAsinAM devAnAM sapta bhavanakoTayo dvisaptatirbhabanAvAsazatasahasrANi bhavantIti AkhyAtAni mayA paizca tIrthakadbhiH, tatra saptakoTyAdibhAvanaivaM-patu:paSTiH zatasahasrANi bhavanAnAmasurakumArANAM caturazItiH zatasahasrANi nAgakumArANAM dvisaptatiH zatasahasrANi suvarNakumArANAM paNNavatiH zatasahasrANi vAyukumArANA, dvIpakumArAdInAM paNNAM pratyekaM padasammati: zatasahasrANi bhavanAnAM, tata: sarvasaSayA yathoktaM bhavanasaGkhyAnaM bhavati / I'te NaM bhavaNA' ityAdi, tAni, sUtre puMstvanirdeza: prAkRtatvAt , Namiti vAkyAladvAre bhavanAni bahiH 'vRttAni' vRttAkArANi antaH / dIpa anukrama [152-155]] 44. % % ~320~ Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [114 -117] dIpa anukrama [152 -155] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(deva0)], mUlaM [114- 117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAmi0 // 159 // samacaturasrANi adhastalabhAgeSu puSkarakarNikAsaMsthAnasaMsthitAni, 'bhavaNavaNNao bhANiyantro jahA ThANapade jAva paDiruvA' iti uktaprakAreNa bhavanavarNako bhaNitavyo yathA prajJApanAyAM dvitIye sthAnAkhye pade, sa ca tAvad yAvat 'paDiruvA' iti padaM sa malayagi- caivam "ukziNNaMtaravilagaMbhIrakhAyaparikhA mAgArahAlayakavADatoraNaparivAradesa bhAgA jaMtasayagdhimusalamusaMDhiparivAriyA ajojjhA rIyAvRttiH 1 sayAjayA sayAguptA aDayAlakoTTaraiyA aDyALakavaNamAlA khemA sivA kiMkaraamaradaMDovarakkhiyA lAuloiyamahiyA gosIsasarasaratacaMdaNadara diSNapaMcaMgulitalA uvaciyacaMda kalasA caMdaNaghaDasukayatoraNapaDidudAradesabhAgA Asatosa ttavilabaTTavandhAriyamahRdAmakalAvA paMcavaNNasarasamukapuSphapuMjobayArakaliyA kAlAgurupavarakuMduruturudhUvamaghamardhetagaMdhuddhayAbhirAmA sugandhavaragaMdhagaMdhiyA gaMdhavaTTibhUyA accharagaNasaMghasaMvikiSNA divvatuDiyasadda saMpaNadiyA savvarayaNAmayA acchA saNhA uNhA ghaTTA maTThA nIrayA nimgalA niSkA nikaMkaDacchAyA sappabhA samirIyA saujjoyA pAsAIyA darasaNijA abhiruvA paDhiruvA" iti asya vyAkhyA utkImiva utkIrNa atIva vyaktamiti bhAvaH, utkIrNamantaraM yAsAM khAtaparikhAnAM tA utkIrNAntarAH kimuktaM bhavati ? - khAtAnAM parikhANAM ca spaSTavaivittayonmIlanArthamapAntarAle mahatI pAlI samastIti, khAtAni ca parikhAzca khAtaparikhAH utkIrNAntarA vipulAvistIrNA gambhIrA-alabdhamadhyabhAgAH khAtaparikhA yeSAM bhavanAnAM paritastAni utkIrNAntaravipulagambhIrakhAtaparikhAni khAtaparikhANAM cArya prativizeSaH parikSA upari trizAlA'paH saGkucitA, khAtaM tUbhayatrApi samamiti, 'pAgAraTTAlakakavADapaDiduvAradesa bhAgA' iti pratibhavanaM prAkAreSu aTTAlakakapATatoraNapratidvArANi aTTAlakakapATatoraNapratidvArarUpA dezabhAgA - dezavizeSA yeSu tAni prAkArATTAlakakapATatoraNamatidvAradezabhAgAni, tantrATTAlakAH - mAkArasyopari bhUtyAzravavizeSAH kapATAni - pratolIdvArasatkAni, etena pratotyaH For P&Palise City atra mUla - saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate devAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~321~ 3 pratipattau devAdhiMkAraH uddezaH 1 sU0 117 // 159 // Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(deva0)], -------------------- mUlaM [114-117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [114 -117] | sarvatra sUcitA anyathA kapATAnAmasambhavAt , toraNAni-pratItAni, tAni ca pratolIdvAreSu, pratidvArANi-mUladvArApAntarAlabacauni | | laghudvArANi / tathA 'jaMtasayagdhimusalamusaMDhiparivAriyA' iti yatrANi-nAnAprakArANi zatabhyo-mahAvaSTayo mahAzilA vA yAH pAtitAH satyaH puruSANAM zatAni manti muzalAni-pratItAni mupaNDhaya:-zastravizeSAstaiH parivAritAni-samantato ceSTitAni ata evAyodhyAni-paraiyoM bumazakyAni ayodhyalAdeva 'sadAjayAni' sadA-sarvakAlaM jayo yeSu tAni sadAjayAni sarvakAlaM jayavantIti bhAvaH, tathA sadA-sarvakAlaM guptAni praharaNaiH purupaizca yoddhabhiH sarvataH-samantato nirantaraM parivAritatayA pareSAmasahamAnAnAM manAgapi pravezAsambhavAn 'aDayAlakoTTaraiyA' iti aSTAcalAriMzadbhedaminnavicchittikalitA: koSThakA-apavarakA racitAH svayameva racanA prAptA yeSu tAnyaSTAcatvAriMzatkoSThakaracitAni, sukhAdidarzanAtyAkSiko nidhAntasya paranipAtaH, tathA'STAcatvAriMzadbhedabhinna kicchittayaH kRtA vanamAlA yeSu tAni aSTacatvAriMzatkRtayanamAlAni, anye tvabhidadhati-aDayAlazabdo dezIvacanAt prazaMsAvAcI, tato'yamartha:----'prazastakoSThakaracitAni prazastakRtavanamAlAnIti tathA kSemANi' parakRtopadravarahitAni, 'zivAni' sadA maGgalopetAni, tathA kikarA:-kikarabhUtA ye'marAstairdaNdaiH kRtvA uparakSitAni-sarvataH samantato rakSitAni kikarAmaradaNDoparakSitAni, 'lAulloiyamahiyA' iti lAiyaM nAma yadbhUmegomayAdinA upalepanam 'ulloiyaM kukhyAnAM mAlasya seTikAdibhiH saMbhRSTIkaraNaM lAiyoloiyAbhyAM mahitAni-pUjitAni lAiyolloiyamahitAni, tathA gozINa-gozIrSanAmakena candanena sarasaraktacandanena ca | dardareNa-yahalena capeTAprakAreNa vA dattAH paJcAGgulayastalA-hastakA yeSu tAni gozIrSasarasaraktacandanadardaradattapaJcAGgulitalAni, tathA upacitA-nivezitAH candanakalazA-maGgalyakalazA yeNu tAni upacitacandanakalazAni, 'caMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhAgA' % dIpa anukrama [152-155]] % SACRE-% ~322~ Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(deva0)], -------------------- mUlaM [114-117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - prata -- sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH - [114 -117] // 16 // dIpa anukrama [152-155]] iti candanavaTai:-candanakalazaiH sukRtAni zobhitAnIti tAtparyArtha: yAni toraNAni tAni candanapaTasukRtAni toraNAni pratidvAra- 3 pratipattI dezabhAga-dvAradezabhAge yeSu tAni candanaghaTasukRtatoraNapratidvAradezabhAgAni, tathA 'AsattosattavipulavavagdhAriyamalladAmaka- devAdhilAvA' iti A-avAk adhobhUmau sakta-Asakto bhUmau lagna ityarthaH UrdU sakta utsataH uhocatale upari saMbaddha ityarthaH kAra: vipulo-vistINoM vRtto-vartulaH 'vagdhAriya' iti pralambito mAlyadAmakalApa:-puSpamAlAsamUho yeSu sAni AsaktorasaktavipulavRtta- uddazaH1 pralambitamAlyadAmakalApAni, tathA paJcavarNena surabhiNA-surabhigandhena muktena-kSiptena puSpapujalakSaNenopacAreNa-pUjayA kalitAni | sU0157 paJcavarNasurabhimuktapuSpapujopacArakalitAni, tathA kAlAguru:-prasiddhaH pravara:-pradhAnaH kunduruSkA-cIDA turuSka-silhakaM kAlAguruzca pravarakunduruSkaturuSke ca kAlAgurupravarakunduruSkaturupkANi teSAM dhUpasya yo maghamaghAyamAno gandha uddhRta-itastato viprasRtastenAbhirAmANi-ramaNIyAni kAlAgurunavarakunduruSkaturuSkadhUpamaghamaghAyamAnagandhoddhutAbhirAmANi, tathA zobhano gandho yeSAM te sugandhAH te ca te varagandhAzca-vAsA: sugandhavaragandhAsteSAM gandhaH sa eSvastIti sugandhavaragandhagandhikAni 'ato'nekasvarA'ditIkapratyayaH, ata | 8| eva gandhavartibhUtAni, saurabhyAtizayAd gandhadravyaguTikAkalpAnIti bhAvaH, tathA'psarogaNAnAM saGgaH-samudAyastena samyagramaNIya tayA vikIrNAni-vyAptAni apsarogaNasaGghavikIrNAni, tathA divyAnAmAtodyAnAM-veNuvINAmRdaGgAnAM ye zabdAssaiH saMpraNaditAni-samyakotramanohAritayA prakarSeNa sarvakAlaM naditAni-zabdavanti divyatruTitazabdasaMpraNaditAni sarvaratnamayAni-sAmanA sAmastyena ratnamayAni na tvekadezena sarvaratnamayAni-samasta ratnamayAni acchAni-AkAzasphaTikavadatikhacchAni lakSNAni-lakSNapudgalaskandhaniSpa-18| // 160 // mAni RkSaNadalaniSpannapaTavan laNhAni-mamRNAni ghuNTitapaTabat 'ghaTA' iti ghRSTAnIva ghRSTAni kharazAnayA pASANapratimAvat , 'mhaa'| atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-devAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~323~ Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(deva0)], -------------------- mUlaM [114-117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [114 -117] iti mRSTAnIva sRSTAni sukumArazAnayA pASANapratimAvadeva, ata eva nIrajAMsi svAbhAvikarajorahitalAt 'nirmalAni' AgantukamalAsambhavAt 'niSpaGkAni kalaGkavikalAni kardamarahitAni vA 'nikaMkaDacchAyA' iti niSkaGkaTA-niSkavacA nirAvaraNA nirupaghAteti bhAvArtha: chAyA-dIptiryeSAM tAni niSkaGkaTa cchAyAni 'saprabhANi' svarUpataH prabhAvanti 'samarIcIni' bahirvinirgatakiraNajAlAni 'soyotAni' bahirvyavasthitavastustomaprakAzakarANi 'prAsAdIyAni' prasAdAya-mana:prasattaye hitAni manaHprasattikArINIti bhAvaH, tathA 'darzanIyAni' darzanayogyAni yAni pazyatazcakSupI na zramaM gacchata iti bhAvaH, 'abhirUvA' iti abhi-sarveSAM draSTayAM manaHprasAdAnukUlatavA'bhimukhaM rUpaM yeSAM tAni abhirUpANi-atyantakamanIyAnItyarthaH ata eva 'paDirUvA' iti prativiziSTa rUpaM yeSAM tAni pratirUpANi, athavA pratikSaNaM navaM navamiva rUpaM yeSAM tAni pratirUpANi // tadevaM bhavanasvarUpamuktamidAnIM yatpRSTaM 'ka bhadanta | bhavanavAsino devAH parivasantIti tatrocaramAha-tattha NaM vahave bhavaNavAsI devA parivasati asurA nAgA bhedo bhANiyabdho jAva viharaMti evaM jA ThANapade vattabbayA sA bhANiyabvA jAva camareNaM asurakumAriMde asurakumArarAyA parivasa-11 I' iti, 'tatra' teSvanantaroditakharUpeSu bhavaneSu bahavo bhavanavAsino devA: parivasanti, tAneva jAtibhedata Aha-'asurA nAgA' ityAdi yAvatkaraNAdevaM paripUrNaH pATha:--"asurA nAga suvaNNA vija aggI ya dIva udahI ya disipavaNathaNiyanAmA dasahA ee bhavaNavA sI // 1 // cUDAmaNimauDarayaNA 1 bhUsaNanAgaphaNa 2 garula 3 baira 4 puNNakalasaaMkaupphesa 5 sIha 6 hayavara 7 gaya 8 magaraMka||9 varavaddhamANa 10 nijuttacittaciMdhagayA surUvA mahiDIyA mahajuiyA mahAyasA mahAbalA mahANubhAgA mahAsokkhA hAravirAiyavacchA kaDagatuhiyathaMbhiyabhuyA aMgayakuMDalamaTThagaMDatalakaNNA pIr3hadhArI vicittahatyAbharaNA vicittamAlAmaulI (mauDA) kallANagapavaravasthapa dIpa anukrama [152-155]] %-515% 85%2595%252% ~324~ Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [114 -117] dIpa anukrama [152 -155] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(deva0)], mUlaM [114- 117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH 3 pratipattau devAdhikAraH uddezaH 1 // 161 // zrIjIvA-rihiyA kalANagapavaramANulevaNavarA bhAsurayoMdI palaMbavaNamAladharA divveNaM vaNNeNaM divveNaM gaMdheNaM divveNaM phAseNaM divveNaM saMghajIvAbhi0 NaM divvApa iDIe divvAe juIe divvAe pahAe divvAe chAyAe divvAe acIe divveNaM teeNaM divvAe lessAe dasa disAo malayagiunovemANA, te NaM tattha sANaM 2 bhavaNAvAsasaya sahassANaM sANaM sANaM sAmANiyasAhastrINaM sANaM sANaM tAyattIsagANaM sANaM khANaM rIyAvRttiH logapAlANaM sANaM 2 aggamahisINaM sANaM 2 aNIyANaM sANaM sANaM agiyAhivaINaM sANaM 2 AyarakkhadevasAhassINaM aNNesiM ca bahUNaM bhavaNavAsINaM devANaM devINa ya AhevathaM porevathaM sAmittaM bhaTTittaM mahayaragattaM ANAIsaraseNAvacaM kAremANA pAlemANA mahayA- 11 sU0 117 SSyanagIyavAiyartatItalatAlapaNamuiMga paDuppavAiyaraveNaM divbAI bhogabhogAI bhuMjamANA viharaMti" asya vyAkhyA- 'asurAH' asu rakumArAH, evaM nAgakumArAH suvarNakumArA vidyutkumArA agnikumArA dvIpakumArA udadhikumArA dikumArAH pavanakumArAH stanitakumArAH, 'dazadhA' dazaprakArA: 'ete' anantaroditA asurakumArAdayo bhavanavAsino yathAkramaM cUDAmaNimukuTaratnabhUSaNaniyuktanAgasphaTAdivicitracihnagatAzca tathAhi--asurakumArA bhavanavAsinazUDAmaNimukuTaralAH, cUDAmaNirnAma mukuTe ranaM cihnabhUtaM yeSAM te tathA, | nAgakumArA bhUSaNaniyuktanAgasphaTArUpacihnadharAH, suvarNakumArAH bhUSaNaniyukta garuDarUpacihnadharAH, vidyutkumArAH bhUSaNaniyuktarUpacihadharAH, vajraM nAma zakrasyAyudhaM, agnikumArA bhUSaNaniyuktapUrNakalazarUpacihnadharAH, dvIpakumArA bhUSaNaniyuktasiMharUpacihnadharAH, udadhikumArA bhUSaNaniyuktayavararUpacidhAriNaH dikumArA bhUSaNaniyuktarAjarUpacihnadhAriNaH, vAyukumArA bhUSaNaniyuktamakararUpacihnadharAH, / stanitakumArA bhUpaNaniyuktabarddhamAnakarUpacidhAriNaH bhUSaNamatra mukuTo draSTavyo'nyatra 'mauDavaravaddhamANanijuttacittaciMdhagayA ' iti pAThadarzanAd, varddhamAnakaM - zarAvasaMpuDhaM punaH sarve kathambhUtAH ? ityAha- 'surUpAH' zobhanaM rUpaM yeSAM te tathA atyantakamanIya // 161 // Ja Ekemon in For P&Praise Cnly atra mUla - saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate devAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~325~ Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --- ----------- uddezaka: [(deva0)], -------- ------- mUlaM [114-117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [114 -117] rUpA ityarthaH, 'mahihiyA mahajuiyA mahAyasA mahAbalA mahANubhAgA mahAsokkhA' iti prAgvat, 'hAravirAiyavacchA' iti | hAravirAjitaM vakSo yeSAM te hAravirAjitavakSasaH, 'kaDagatur3iyathaMbhiyabhuyA' iti kaTakAni-kalAcikAbharaNAni truTitAni-vAhurakSakAstaiH stambhitAviva stambhitI bhujI yeSAM te kaTakavuTitastambhitabhujAH, tathA'GgavAni-bAhuzIrSAbharaNavizeSarUpANi kuNDale-karNAbha-18 raNavizeSarUpe, tathA mRSTI-gRSTIkRtau gaNDau-kapolau yaistAni mRSTagaNDAni karNapIThAni-AbharaNavizeSarUpANi dhArayantItyevaMzIlA aGgadakuNDalamRSTagaNDakarNapIThadhAriNaH, tathA vicitrANi-nAnArUpANi hastAbharaNAni yeSAM te vicitrahastAbharaNA:, tathA 'vicittamAlAmaulimauDA' iti, vicitrA mAlA-kusumasram maulau-mastake mukuTaM ca yeSAM te vicitramAlAmaulimukuTAH, tathA kalyANaka-kalyANakAri pravaraM vastraM parihitaM vaise kalyANakapatraparihitAH, sukhAdidarzanAniSThAntasyAtra pAkSikaH paranipAtaH, tathA kalyANakaM-kalyANakAri yat pravaraM mAlyaM-puSpadAma yathAnulepanaM taddharantIti kalyANakapravaramAlyAnulepanadharAH, tathA bhAkharA-dedIpyamAnA bondiHzarIraM yeSAM te bhAsvaravondayaH, tathA pralambata iti pralamyA yA vanamAlA tAM dharantIti pralambavanamAlAdharAH, divyena 'varNena' kRSNAdinA 'divyena gandhena' surabhiNA 'divyena sparzana' mRdusnigdhAdirUpeNa divyena zaktivizeSamapekSya saMhananeneva saMhananena na tu sAmAtsaMhananena, devAnAM saMhananAsambhavAt , saMhananaM hi asthiracanAsake, na ca devAnAmasthIni santi, tathA coktaM prAgeva-devA asaMyayaNI tesi neva sirA" ityAdi, 'divyena saMsthAnena' samacaturasrarUpeNa bhavadhAraNIyazarIrasya, tepAmanyasaMsthAnAsambhavAt , 'divyathA RddhyA' parivArAdikayA 'divyayA yutyA' iSTArthasaMprayogalakSaNayA, 'dhu abhigamane' itivacanAt 'divyayA prabhayA' bhavanAvAsagatayA 'divyayA chAyayA' samudAyazobhayA 'divyenArciSA' svazarIragataratrAditejojvAlayA 'divyena tejasA' zarIraprabhavena 'divyayA dIpa anukrama [152-155]] SASRAEONE 1 ~326~ Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [114 -117] dIpa anukrama [152 -155] zrIjIyAjIvAbhi0 "jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) pratipatti: [3]. muni dIparatnasAgareNa saMkalita... malayagi rIvAvRti // 162 // - * uddezaka: ((deva)], mUlaM [194-197) - .......... .... AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH lezyayA' dehavarNasundaratathA daza dizaH 'udyotayantaH' prakAzayantaH 'pabhAsemANA' iti zobhayantaste bhavanavAsino devA Namiti vAkyAlaGkAre 'tatra' svasthAne 'sANaM sANaM'ti sveSAM svepAmAtmIyAtmIyAnAM bhavanAvAsazatasahasrANAM sveSAM sveSAM sAmAnikasahasrANAM sveSAM sveSAM trayastriMzakAnAM sveSAM sveSAM lokapAlAnAM svAsAM svAsAm 'agramahiSINA' paharAjhInAM svepaH svepAmanIkAnAM sveSAM sveSAmanIkAdhipatInAM sveSAM svepAmAtmarakSadevasahasrANAm, anyeSAM ca bahUnAM svasvabhavanAvAsanagarIvAstavyAnAM bhavanavAsinAM devAnAM devInAM ca 'AhevaccamityAdi, adhipateH kamai AdhipatyaM rakSetyarthaH sA ca rakSA sAmAnyenApi (A) rakSakeNaiva kriyate tata Aha-purasya pati: purapadistasya karmma paurapatyaM sarveSAmAsIyAnAmapresaratvamiti bhAvaH tathApresaratvaM nAyakatvamantareNApi nAyakaniyukta tathAvidhagRhacintakasAmAnyapuruSasyeva bhavati tato nAyakatvapratipattyarthamAha- 'svAmitvaM' svamasyAstIti svAmI vadbhAvo nAyakatvamityarthaH, tadapi ca nAyakatvaM kathaJcitpoSakatvamantareNApi bhavati yathA hariNayUthAdhipaterhariNasya, tata Aha-- 'bhartRtvaM' poSakatvamata eva mahattarakatvaM tadapi mahatarakatvaM kasyacidAjJAvikalasyApi saMbhavati yathA kasyacidvaNijaH svadAsadAsIvarga prati, tata Aha- 'ANAIsaraseNAvacce' AjJayA Izvara AzezvaraH senAyAH patiH senApatiH AjJezvarazvAsau senApatizca AjJezvarasenApatistasya karmma AjJezvarasenApatyaM svasvasainyaM pratyadrutamAjJAprAdhAnyamiti bhAvaH kArayanto'nyairniyuktakaiH puruSaiH pAlayantaH svayameva mahatA rakheNeti yogaH, 'Ahaya' iti AkhyAnakapratiSaddhAni yadivA 'ahatAni' avyAhatAni nityAnubandhInIti bhAvaH ye nATyagIte nAkhyaM nRtyaM gItaM gAnaM yAni ca vAditAni | tatrItalatAlabuTitAni tatrI - vINA tau-hastatalI tAla:- kaMsikA buTitAni-vAditrANi, tathA yazca vanamRdaGgaH paTunA puruSeNa pravAditaH, tatra dhanamRdaGgo nAma ghanasamAnadhvaniyoM mRdaGgaH, tata eteSAM dvandvasteSAM raveNa 'divyAn' divi bhavAn pradhAnAniti bhAvaH bho For P&Praise Ch atra mUla saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate devAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~327~ pratipatI devAdhi kAraH uddeza 1 su0 117 // 162 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ----------- uddezaka: [(deva0)], -------- ------- mUlaM [114-117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata -* sUtrAMka - [114 -- -117] - gAhI bhogA:-zabdAdayo bhogabhogAsAna bhujamAnAH viharanti' Asate || "kahiNaM bhaMte ! asuraphumArANaM devANaM bhavaNA pattA ?, kahi NaM bhaMte ! asurakumArA devA paripasaMti, evaM jA ThANapae battambayA sA bhANiyanyA jAva camare eltha asurakumAriMde asurakumArarAyA parivasati jAba viharati" ka bhadanta ! asurakumArANAM devAnAM bhavanAni prazatAni', tathA ka bhadanta ! asurakumArA devAH parivasanti !, 'evam' ukena prakAreNa yA sthAnapade vaktavyatA sA bhaNitavyA yAvacamaraH asurakubhArendraH asurakumArarAjA parivasati yAvadviharatIti, sA caivam-"goyamA! imIse ravaNApabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari ega joyaNasahassamogAhettA hiTThA cegaM joyaNasahassaM vajecA mAjhe aTThahattare joyaNasayasahasse, ettha NaM asurakumArANaM devANaM cosaTThI bhavaNAvAsasayasahassA bhavaMtIti makkhAya, te NaM bhavaNA vAhi baTTA aMto cauraMsA ahe pukkharakaSNiyAsaMThANasaMThitA ubhinaMtaraviulagambhIrakhAyaparihA jAva paDiruvA, etva NaM asurakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA, estha gaM bahave asurakumArA devA parivasaMvi kAlA lohiyakkhathibohA dhavalapuSpadaMtA asiyakesA vAmeyakuMDaladharA acaMdaNANulittapattA IsisiliMdhapuephapagAsAI asaMkiliDhAI suhumAI vasthAI pabaraparihiyA paDhamaM vayaM ca samaikatA viiyaM ca asaMpattA bhadde jotrage vaTTamANA talabhaMgavatuDiyavarabhUsaNanimmalamaNirava maMDiyabhuyA dasamudAmaMDiyangahatyA cUDAmaNicittaciMdhagayA surUvA mahiDiyA maha juiyA mahAjasA mahabbalA mahANubhAgA mahAsokkhA hAravirAiyavacchA kar3agatuDiyarthabhiyabhuyA jAva dasa disAo ujovemANA pabhAsemANA, te NaM tattha sANaM sANaM bhavaNAbAsasayasahassANaM jAva divAI bhogabhogAI bhuMjamANA viharaMti, camarayaliyo ya etya duve asurakumAriMdA asurakumArarAyANo parivasaMti kAlA mahAnIlasarisA nIlaguliyagavalapagAsA viyasiyasayattanimmalaI sisiyarattataMbanayaNA garulAyayatrajutuMganAsA ubaciyasilapavAla dIpa anukrama [152-155]] 4- jI0va028 4LR- M 4 ~328~ Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], --- ----------- uddezaka: [(deva0)], -------- ------- mUlaM [114-117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [114 -117] zrIjIvA- viphalasannibhAdharohA paMdurasasisagalabimalanimmala (dahiyaNa) saMkhagokhIrakuMdadhavalamuNAliyAdataseDhI huyavahaniddhatadhoyatatttavaNijaratta- 3 pratipattI jIvAbhi talatAlujIhA aMjaNaghaNamasiNaruyagaramaNijjaniddhakesA vAmeyakuMDaladharA jAva pabhAsemANA, te NaM tattha sANaM sANaM bhavaNAvAsasayasahassANaM devAdhimalayagi-18 jAva bhuMjamANA viharaMti // kahi NaM bhaMte! dAhiNilANaM asurakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA', kahi NaM bhaMte ! dAhiNillA asuraku-51 rIyAvRttiHhamArA devA parivasaMta, goyamA! jaMbuddIve dIve maMdarassa pabvayassa dAhijeNaM imIse rayaNappabhAe puDhacIe asIuttarajoyaNasayasaha-II uddezaH1 // 16 // savAhalAe uvari egaM joyaNasahassamogAhettA hevA cegaM joyaNasahassaM vajetA majjhe aTTahattare joyaNasayasahasse, ettha NaM dAhiNi- sU0117 | hANaM asurakumArANa devANaM cottIsaM bhavaNAvAsasabasahassA bhavaMtIti makkhAya, te NaM bhavaNA bAhiM baTTA saheva jAba paDirUvA, tattha | gaM bahave dAhiNillA asurakumArA devA parivasaMti kAlA lohiyakkhA taheva muMjamANA viharaMti, amare ya ettha amurakumAriMde asurakumArarAyA paricasai kAle mahAnIlasarise jAva pabhAsemANe, se gaM tattha cottIsAe bhavaNAvAsasayasahassANaM casaTThIe sAmANiyasAhassIrNa tAyattIsAe tAyacImagANaM caDaNhaM logapAlANaM paMcaNDaM aggamahimINaM saparivArANaM tiNhaM parisANaM sattaNhaM aNiyANaM sattaNDaM | aNiyAhivaINaM cauNhaM causahINaM AdarakhadevasAhassINaM, aNNesi ca yahUrNa dAhiNilANaM devANaM devINa ya Ahe baccaM porevacaM jAva | | biharaha" / / iti, idaM prAya: samastamapi sugamaM navaraM 'kAlA lohiyakkha' ityAdi, 'kAlA' kuSNavarNAH 'lohiyakkhAbabohA' lo-| 4AhitAkSaramabad bimnavaca-bindhIphalavad oSThau yeSAM te lohitAkSavivauSThAH AratISThA iti bhAvaH, dhavalA: puSpavata sAmAkundakatAlikA iva dantA yeSAM te dhavalapuSpadantAH, asitA:-kRSNA: kezA yeSAM te asita kezAH, dantA: kezAzcAmISAM kriyA draSTavyA nA svAbhAvikAH, vaikriyazarIratvAn , 'vAmeyakuNDaladharAH' ekakarNAvasaktakuNDaladhAriNaH, tathA''Na-sarasena candanenAnuliptaM gAtraM vaiste dIpa anukrama [152-155]] RECOM F-TKAR atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-devAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~329~ Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --- ----------- uddezaka: [(deva0)], ---------- ------- mUlaM [114-117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [114 % -117] 15655251%%20% % ArdracandanAnuliptagAtrAH, tathA ISat-manAka 'zilindhrapuSpaprakAzAni' zilindhrapuSpasadazavarNAni 'asaMkliSTAni atyantasukhajanakatayA manAgapi sakThezAnutpAdakatvAt 'sUkSmANi' mRduladhurapAni acchAni ceti bhAvaH vasrANi pravaraM suzobhaM yathA bhavati evaM parihitA:-parihitavantaH pravaravastraparihitAH, tathA vayaH prathama-kumAratvalakSaNamatikAntAstatrvantavartina ityarthaH, yata Aha-dvitIyaM ca-madhyalakSaNaM vayo'saMprAptAH, etadeva vyaktIkaroti-bhadre' atiprazasse yaubane vartamAnAH 'talabhaMgayatuDiyavarabhUsaNanimmalamaNirayaNamaMDiyabhuyA' talabhadkA-bAhAbharaNavizeSAH zuTitAni-bAhurakSakAH, anyAni ca yAni barANi bhUpaNAni bAhrAbharaNAni teSu ye nirmalA maNaya:-candrakAntAdyA yAni ramAni-indranIlAdIni tairmaNDitI bhujI yeSAM te tathA, tathA dazabhirmudrAbhirmaNDitI agra hastau yeSAM te (daza mudrA) maNDitAgrahalAH, 'cUDAmaNicittaciMdhagayA' cUDAmaNiH-cUDAmaNinAmakaM citram-adbhutaM cihna garta-sthitaM yeSAM | hAte cUDAmaNicitracihnagatAH, camaravalisAmAnyasUtre 'kAlA' kRSNavarNAH, etadevopamAnataH pratipAdayati-mahAnIlasarisA' mahAnIlaM yatkimapi vastujAtaM loke prasiddhaM tena sadRzAH, etadeva vyAcaSTe-nIlaguTikA-nIlyA guTikA gavalaM-mAhiSaM zRGgaM tayoriva prakAzaHpratibhA yeSAM te nIlaguTikAgavalaprakAzAH, tathA vikasitazatapatramiva nirmale IpadezavibhAgena site rakte tAne ca nayane yeSAM te vikasitazatapatranirmaleSatsitaraktatAmranayanAH, tathA garuDasyevAyatA-dIrghA RjvI-akuTilA tujhA-unnatA nAsA-nAsikA yeSAM te garuDAyatarjutuGganAsAH, tathA oyaviyaM-tejitaM yan zilApravAha-vidrumaM ratnaM yacca bimbaphalaM tatsannibho'dhara:-oSTho yeSAM te tathA, tathA pANDuraM na tu sandhyAkAlamAvi AraktaM zazizakalaM-candrakhaNDaM, tadapi ca kathambhUtamityAha-vimalaM-rajasA rahitaM kalaGkavikalaM vA tathA nirmalo yo dadhidhanaH zamo gokSIraM yAni kundAni-kundaphusumAni dakarajaH-pAnIyakaNA mRNAlikA ca tad dhavalA dantazre % % dIpa anukrama [152-155]] % 4-% ~330~ Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(deva0)], -------------------- mUlaM [114-117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [114 zrIjIvA- NiyeSAM te tathA, vimalazabdasya vizeSyAsparanipAtaH prAkRtatvAta , tathA hutavahena-zvAnareNa nirmAta san yada jAyate dhauta-nirmala jIvAbhitaptam-uttaptaM tapanIyam Arakta suvarNa sadraktAni talAni-hastapAdatalAni tAlujihe ca yeSAM te hutabahanirmAtadhautataptatapanIyarakta- malayagi-IItalatAlujihvAH, tathA'jana-sauvIrAjanaM ghana:-prAvRTkAlabhAvI medhastadvan kRSNAH rucakavad-rucakarabravad ramaNIyAH snigdhAcAra rIyAvRttiH kezA yepa te ajanaghanakRSNarucakaramaNIyasnigdhakezAH, zeSaM prAgvat // camarasUtre 'tiNhaM parisANa mityuktaM tataH parSadvizeSaparijJA- pratipattI devAdhi kAraH uddezaH1 sU0117 % -117] ||164aanaay sUtramAha % % 4 % - dIpa anukrama [152-155]] camarassa NaM bhaMte! asuriMdassa asuraranno kati parisAto paM01, go0 tao parisAto paM0, taM0-samitA caMDA jAtA, abhitaritA samitA majjhe caMDA vAhiM ca jAyA / camarassa NaM bhaMte! asuriMdassa asuraranno abhitaraparisAe kati devasAhassIto paNNatAo?, majjhimaparisAe kati devasAhassIo paNNattAo?, bAhiriyAe parisAe kati devasAhassIo paNNattAo?, goyamA! camarassa NaM asuriMdassa 2 abhitaraparisAe caubIsaM devasAhassIto papaNattAo, majjhimitAe parisAe aTThAvIsaM deva0, bAhiritAe parisAe battIsa devsaa0|| camarassaNaM bhaMte! asuriMdassa asurarapaNo abhitaritAe kati devisatA paNNatA?, majjhimiyAe parisAe kati devisayA papaNattA, bAhiriyAe parisAe kati devisatA paNNattA, goyamA! camarassaNaM asuriMdassa asurarapaNo abhitariyAe parisAe abuTTA devisatA paM0 majjhimiyAe parisAe tinni 2 50 // 164 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-devAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~331~ Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [118] dIpa anukrama [156 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(deva0)], mUlaM [118] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH devi0 bAhiriyAe aDhAijA devi0 / camarassa NaM bhaMte! asuriMdassa asuraraNNo abhitariyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? majjhimiyAe parisAe0 bAhiriyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? abhitariyAe pari0 devINaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? majjhimiyAe pari0 devINaM kevatiyaM0 bAhiriyAe pari0 devINaM ke0 ?, goyamA ! camarassa NaM asuriMdassa 2 abhitariyAe pari0 devANaM ahAijAiM palio mAI ThiI paM0 majjhimAe parisAe devANaM do palio mAI ThiI paNNattA bAhiriyAe parisAe devANaM divahaM pali0 ambhitariyAe parisAe devINaM divahaM paliovamaM ThitI paNNattA majjhimiyAe parisAe devINaM paliocamaM ThitI paNNasA bAhiriyAe pari0 devINaM addhapalioyamaM ThitI paNNattA // se keNadveNaM bhaMte! evaM bucati ? - camarasta asuriMdassa tao parisAto paNNattAo, taMjahA-samiyA caMDA jAyA, abhitariyA samiyA majjhimiyA caMDA bAhiriyA jAyA ?, goyamA ! camarassa NaM asuriMdassa asurarano abhitaraparisA devA vAhitA havyamAgacchati No abvAhitA, majjhimaparisAe devA vAhitA havyamAgacchaMti avvAhitAvi, bAhiraparisA devA anvAhitA havyamAgacchati, anuttaraM caNaM goyamA ! camare asuriMde asurarAyA anayaresu uccAvaesa kajakobesa samuppanne ani tariyA parisAe saddhiM saMmasaMpucchaNAyahule viharaha majjhimaparisAe saddhiM payaM evaM parvacemANe 2 For P&Pealise Cinly ~ 332~ Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---------------------- uddezaka: [(deva0)], -------------------- mUlaM [118] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: AS pratipattI prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 15 // [118] K dIpa anukrama [156] viharati bAhiriyAe parisAe sardi paryaDemANe 2 viharati, se teNaTeNaM goyamA! evaM bucar3acamarassa NaM asuriMdassa asurakumArarapaNo tao parisAo papaNattAo samiyA caMDA jAtA, devAdhiabhitariyA samiyA majjhimiyA caMDA bAhiriyA jAtA (s0118)|| kAra: 'camarassa Na'mityAdi, camarasya bhadanta ! asurendrasya asurakumArarAjasya 'kati' kivatsaGkhyAkAH parSadaH prAptAH 1, bhagavAnAha-IN gautama ! tisraH parpadaH prajJaptAH, tadyathA-samitA caNDA jAtA, tatrAbhyantarikA parSan 'samitA' samitAbhidhAnA, evaM madhyamikA sU0 118 caNDA bAhyA jAtA // 'camarassa Na'mityAdi, camarassa bhadanta ! asurendrasyAsurakumArarAjasyAbhyantarikAyAM parSadi kati devasahasrANi prazaptAni ?, madhyamikAyAM parSadi kati devasahasrANi prajJaptAni?, bAhyAyAM parSadi kati devasahasrANi prajJaptAni !, bhagavAnAhagautama! cabharalyAsurendrasyAsurakumArarAjasyAbhyantarikAyAM parpadi caturvizatirdevasahasrANi prajJaptAni, madhyamikAyAmaSTAviMzatirdevasahasrANi, bAyAyAM dvAtriMzadevasahasrANi prajJAptAni // dhamarassa NaM bhaMte ! ityAdi, camarasya bhadanta ! asurendrasyAsurakumArarAjasthAbhyantarikAyAM parSadi kati devIzatAni prajJaptAni ? madhyamikAyAM parSadi kati devIzatAni prajJatAni ? bAhAyAM parSadi kati devIzatAni prajJamAni?, bhagavAnAha-gauttama! abhyantarikAyAM parSadi atRtIyAni devIzatAni prakSamA gi, madhyamikAyAM parSadi trINi devIzatAni prazasAni, bAhyAyAM parSadi arddhacaturthAni devIzatAni prajJaptAni | 'camarassa NaM bhaMte !' ityAdi, camarasya bhadanta ! asurendrasyAsurakumArarAjasyAbhyantarikAoM parSadi devAnAM kiyantaM kAlaM sthitiH prajJAptA? madhyamikAyAM parSadi devAnAM kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA, evaM bAhyaparSadviSayamapi prabhasUtraM vaktavyaM, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devInA kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA, evaM madhyamikAbAhyaparSa atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-devAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~333~ Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------------ uddezaka: [(deva0)], ----------------------- mUlaM [118] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka % [118] -% dviSaye api prabhasUtre vaktavye, bhagavAnAha-gautama! camarasyAsurendrasvAsurakumArarAjasyAbhyantarikAyAM parSadi devAnAmatRtIyAni palyo pamAni sthitiH prajJaptA, madhyamikAyAM parSadi devAnAM dve palyoSame sthitiH prajJaptA, bAhyAyAM parSadi devAnAM par3he palyopamaM khitiH prajJaptA, 4 tathA'bhyantarikAyAM parSadi devInAM yarddhapalyopamaM sthitiH prajJaptA, madhyamikAyAM parSadi devInAM pasyopamaM sthitiH, prazatA, bAhyAyAM parSadi | hai devInAmarddhapalyopamaM sthitiH prajJAptA, iha bhUyAn bAcanAbheda iti yathA'vasthitasUtre pAThanirNayArtha sugamamapi sUtramakSarasaMskAramAtreNa vibriyate / sampratyabhyantarikAdivyapadezakAraNaM pipalikapuridamAha-se keNaDeNa milAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate ? camarasya asurakumArarAjasya tisraH parSadaH prajJaptAH, tadyathA samitA caNDA jAtA, abhyantarA samitA madhyamikA caNDA bAhyA jAtA bhagavAnAha-gautama! | camarasyAsurendrasyAsurakumArarAjasyAbhyantaraparyatkA devAH 'vAhitA' AhUtAH 'havvaM' zIvamAgacchanti no 'abbAhitA' anAhUtAH, anena gauravamAha, madhyamaparSagA devA AhUtA api zIghramAgacchanti anAhUtA api, madhyamapratipattiviSayatvAt , bAjhaparSagA devA anAhUtAH zIghramAgacchanti, teSAmAkAraNalakSaNagauravAnaha tvAt , 'aduttaraM ca NamityAdi, 'adhottaram' athAnyad abhyantaratvAdiviSaye kAraNaM gautama! camaro'surendro'surakumArarAjo'nyatareSu 'uccAvaceSu' zobhanAzobhaneSu 'kajakoDaMbesu' iti kauTumbikeSu kAryeSu kuTumne bhavAni kauTumbAni svarASTraviSayANItyarthaH teSu kAryeSu samutpanneSu abhyantarikayA parSadA sArddha saMmatisaMprabhabahulazcApi viharati, sanmatyAuttamayA matyA ya: saMprazna:-paryAlocanaM tadvahulazcApi 'viharati Aste, svalpamapi prayojanaM prathamatastayA saha paryAlocya vidadhAtIti bhAvaH, madhyamikayA parSadA sArddha yadbhyantarikayA parSadA saha paryAlocya kartavyatayA nizcitaM padaM 'tApaJcayan viharati' evamidamasmAbhiH paryAlocitamidaM karttavyamanyathA doSa iti vistArayannAste, bAhyayA parSadA saha yadabhyantarikayA parSadA saha paryAlocitaM dIpa anukrama [156] R-540 ma * AC ~334~ Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ...--------------------- uddezaka: [(deva0)], -------------------- mUlaM [118] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [118] dIpa anukrama [156] zrIjIvA- madhyamikayA saha guNadoSaprapaJcakavanato vistArita padaM tan 'pracaNDayan pracaNDayan viharati' AjJApradhAnaH sannavazyaM karttavyattayA pratipattI jIvAbhi nirUpayan tiSThati, yathedaM yuSmAbhiH karttavyamidaM na karttavyamiti, tadevaM yA ekAnte gauravameva kevalamaIti yayA ca sahottamamatilA- devAdhimalayagi- svalpamapi kArya prathamataH paryAlocayati sA gauravaviSaye paryAlocanAyAM cAtyantamabhyantarA varttate ityabhyantarikA, yA tu gauravAre kAraH rIyAvRttiHzApolocitaM cAbhyantarikayA parpadA saha avazyakarttavyatayA nizcitaM na tu prathamataH sA kila gaurave paryAlocanAyAM ca madhyame bhAge uddezaH1 varcata iti madhyamikA, yA tu gaurakha na jAtucidapyarhati na ca yayA saha kArya paryAlocayati kevalamAdeza evaM yasmai dIyate sA gaur||166 // | sU0118 vAnahIM paryAlocanAyAzca vahi ve varcata iti bAhyA / tadevamabhyantarikAdivyapadezanibandhanamukta, sampatyetadevopasaMharanAha-se e eNa(teNa)TeNa'mityAdi pAThasiddha, yAni tu samiyA paMDA jAtA iti nAmAni tAni kAraNAntaranivandhanAni, kAraNAntaraM ca granthAnta-18 harAdavasAtavyaM, atra sahaNigAthe-cavIsa anIsA battIsasahassa deva camarassa / abuTThA tinni tahA aTTAijA ya devisayA // 1 // aDAijA ya donni ya divaDapaliyaM kameNa devaThiI / paliyaM divaDamegaM addho devINa parisAsu // 2 // ". kahi NaM bhaMte! uttarillANaM asurakumArANaM bhavaNA paNNattA ?, jahA ThANapade jAva balI, etva vaharoyaNiMde vairoSaNarAyA parivasati jAba viharati / balissa NaM bhNte| vayaroyarNidassa baharoyaNaranno kati parisAo paNNattAo?, goyamA! tiSiNa parisA, taMjahA-samiyA caMDA jAyA, abhitariyA samiyA majijhamiyA caMDA bAhiriyA jAyA / balissa NaM baharoyarNidassa caharo // 166 // yaNaranno abhitariyAe parisAe kati devasahassA ? majjhimiyAe parisAe kati devasahassA atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-devAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~335~ Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(deva0)], -------------------- mUlaM [119] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [119] jAva pAhiriyAe parisAe kati devisayA paNNattA?, goyamA! balissa NaM baharoyarNidassa 2 abhitariyAe parisAe vIsaM devasahassA paNNatA, majjhimiyAe parisAe cauvIsaM devasahassA paNattA, bAhiriyAe parisAe aTThAcIsaM devasahassA paNNattA, abhitariyAe parisAe addhapaMcamA devisatA, majjhimiyAe parisAe cattAri devisayA paNNattA, bAhiriyAe parisAe abuTThA devisatA paNNattA, balissa ThitIe pucchA jAva vAhiriyAe parisAe devINaM kevatiyaM kAlaM ThitI papaNattA?, goyamA! balissa NaM vairoyarNidassa 2 abhitariyAe parisAe devANaM aDuTTapaliovamA ThitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe tinni paliovamAI ThitI paNNatA, pAhiriyAe parisAe devANaM aTThAijAiM pali ovamAI ThiI pannasA, ambhitariyAe parisAe devINaM aTThAijAI paliovamAI ThitI papaNattA, majjhimiyAe parisAe devINaM do paliocamAI ThitI paNNattA, vAhiriyAe parisAe devINaM divaDhe paliovamaM ThitI paNNattA, sesaM jahA camarassa asuriMdassa asurakumArarapaNo / (sU0119) 'kahi NaM bhaMte! uttarillANaM asurakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA' ityAdi, ka bhadanta ! uttarANAmasurakumArANAM bhavanAni prajAtAni? ityevaM yathA prajJApanAyAM dvitIye sthAnAkhye pade tathA tAva kamyaM yAvadvaliH, atra bairocanendro vairocanarAjaH parivasati, tata Urddhamapi tAvadvaktavyaM yAvadviharati, tacaivam-'kahiNaM bhaMte ! uttarihA asurakumArA devA parivasaMti', goyamA! jaMbu CAREER dIpa anukrama [157 - - - ~336~ Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(deva0)], -------------------- mUlaM [119] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvA- jIvAbhi malayagirIyAvRttiH sUtrAMka [119] dIpa anukrama [157 SAX4 dIve dI maMdarassa pabvayassa uttareNaM imIse rayaNappabhAe puDhabIe asIuttare joyaNasayasahassabAhalAe uvari ega joyaNasahassaM 3 pratipattau ogAhettA hehA pega joyaNasahassaM vajettA majjhe abahattare joyaNasayasahasse etya uttarillANaM asurakumArANaM devANaM tIsaM bhavaNavA- devAdhisasayasahassA bhavatIti makkhAyaM, te gaM bhavaNA bAhiM baTTA aMto cauraMsA sesaM jahA dAhiNilANaM jAva viharaMti, balI ya etya vai- kAra royaNiMde vairoyaNarAyA parivasai kAle mahAnIlasarise jAva pabhAsemANe, se NaM tattha tIsAe bhavaNavAsasayasahassANaM saTThIe sA- uddezaH1 mANiyasAhassINaM tAyattIsAe tAyattIsagANaM cauNhaM logapAlANaM paMcaNhaM aggamahisINaM saparivArANaM tiNhaM parisANaM sattahamaNi- sU0119 yANaM sattahamaNiyAviINaM cauND ya saTThINaM AyarakkhadevasAhassINaM annesi ca bahUNaM uttarilANaM asurakumArANa devANaM de-18 bINa ya AhevacaM jAva viharada" samastamidaM prAgvat / / samprati parSanirUpaNArthamAha-'balissa NaM bhaMte! ityAdi prAgvat , navaramidamatra devadevIsa yA sthitinAnAtvam-"vIsa u cavIsa aTThAvIsa sahassANa (hoti ) devANaM / addhapaNacauddhRTTA devisaya balissa parisAsu // 1 // adbhuha tiNi aDAijAI (hoti ) paliyadevaThiI / aDAijA doSiNa ya divaDU devINa Thii kamaso // 2 // " kahi NaM bhaMte ! nAgakumArANaM devANaM bhavaNA paNNasA?, jahA ThANapade jAva dAhiNillAvi pucchiyavyA jAva dharaNe istha nAgakumAriMde nAgakumArarAyA parivasati jAva vihrti||dhrnnss bhaMte! NAgakumAriMdassa nAgakumArarapaNo kati parisAo? paM0, goyamA tiNNi parisAo, tAo ceva jahA camarassAdharaNassa NaM bhaMte ! NAgakumAriMdassa NAgakumAraranno abhitariyAe parisAe kati ||167 devasahassA panattA?, jAya pAhiriyAe parisAe kati devIsatA paNNatA?, goyamA! dharaNassa NaM atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-devAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~337~ Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [31. ......................-- uddezaka: [(deva)], .............-- mUlaM [120] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [120 CC dIpa anukrama [158] NAgakumAriMdassa nAgakumArarapaNo abhitariyAe parisAe sarTi devasahassAI majjhimiyAe parisAe sattaraM devasahassAI bAhiriyAe asItidevasahassAI abhitaraparisAe papaNattaraM devisataM paNNattaM majjhimiyAe parisAe paNNAsaM devisataM paNNasaM bAhiriyAe parisAe paNavIsaM devisataM paNNasaM / dharaNassa NaM ranno abhitariyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA? majjhimiyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? vAhiriyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? abhitariyAe parisAe devINaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? majjhimiyAe parisAe devINaM kevaiyaM kAlaM ThitI paNNattA? bAhiriyAe parisAe devINaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?, goyamA! dharaNassa rapaNo abhitariyAe parisAe devANaM sAtiregaM addhapaliovarma ThitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devANaM addhapaliovamaM ThitI papaNattA, bAhiriyAe parisAe devANaM desUrNa addhapaliovamaM ThitI paNNattA, abhitariyAe parisAe devINaM desUrNa addhapaliovarma ThitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devINaM sAtirerga caunbhAgapaliovarma ThitI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devANaM caubhAgapaliovamaM ThitI paNNattA, aTTho jahA camarassa // kahi NaM bhaMte ! uttarillANaM NAgakumArANaM jahA ThANapade jAva viharati / bhUyANaMdassa NaM bhaMte! NAgakumAriMdassa NAgakumArarapaNo abhitariyAe parisAe kati devasAhassIo paNNa ~338~ Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [ 120 ] dIpa anukrama [158] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(deva0)], mUlaM [120] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIvAvRttiH // 168 // lAo ?, prajmiyAe parisAe kati devasAhasmIo paNNalAo? bAhiriyAe parisAe kaha devasAhassIo paNNattAo? abhitariyAe parisAe kaha devisayA paNNattA? majjhimiyAe parisAe kaha deviyA paNNattA? bAhiriyAe parisAe kaI devisayA paNNattA ?, goyamA ! bhUyAdasta NaM nAgakumariMdassa nAgakumArarano abhitariyAe parisAe pannAsaM devasahassA paNNattA, majhimiyAe parisAe sahiM devasAhassIo paNNattAo, bAhiriyAe parisAe sattari devasAhasIo paNNattAo, agbhitariyAe parisAe do paNavIsaM devisayANaM paNNattA, majjhi miyAe parisAe do devIsayA paNNattA, bAhiriyAe parisAe paNNattaraM devisa paNNattaM / bhUyAnaMdassa NaM bhaMte! nAgakumAriMdassa nAgakumAraraNNo abhitariyAe parisAe devANaM keva tiyaM kAlaM ThitI paNatA ? jAva bAhiriyAe parisAe devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ?, goyamA ! bhUtANaMdassa NaM abhitariyAe parisAe devANaM deNaM palioyamaM ThitI paNNattA, majjhimayAe parisAe devANaM sAiregaM addhapaliovamaM ThitI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devAnaM apalio maM ThitI paNNattA, abhitariyAe parisAe apaliovamaM TitI paNNattA, majhimiyAe parisAe devINaM deNaM apaliocamaM kitI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devI sAregaM bhAgapaliovamaM ThilI paNNattA, attho jahA camarassa, avasesANaM veNu For P&False Cnly 3 pratipattI devAdhi ~339~ kAraH uddezaH 1 sU0 119 // 168 // w atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne skhalanAH vartate devAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '1' atra 1 iti nirarthakam sU0 119 iti mudritaM, tad api mudraNa-doSa:, atra sU0 120 eva vartate Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(deva0)], -------------------- mUlaM [120] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata C- 25 sUtrAMka [120 devAdINaM mahAghosapaJjavasANANaM ThANapadavattabbayA giravayavA bhANiyabbA, parisAlo jahA dharaNabhUtANadANaM (sesANaM bhavaNaINaM) dAhiNillANaM jahA dharaNassa uttarihArNa jahA bhUtANaMdassa, parimANaMpi ThitIvi / / (sU0120) 'kahi NaM bhaMte! nAgakumArANaM devANaM bhavaNA paNNatA?' ityAdi, ka bhadanta ! nAgakumArANAM devAnAM bhavanAni prajJatAni?, evaM yathA prajJApanAyAM sthAnAsye dvitIyapade tathA vaktavyaM yAvad dAkSiNAtyA api praSTacyA yAvaddharaNo'ntra nAgakumArendro nAgakumAra-14 | rAjaH parivasati cAvadviharavi, tacaivam-'kahiNaM bhaMte ! nAgakumArA devA parivasaMti ?, goyamA! imIse rayaNappabhAe. puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassavAhallAe uyariM ega joyaNasahassaM ogAhittA hiTThAvi egaM joyaNasahassaM yattA majhe aTThahattare joyaNasayasahasse, estha NaM nAgakumArANa devANaM culasI bhavaNAbAsasayasahassA bhayaMtInimakvAya, te gaM bhavaNA bAhiM vaTTA jAva paDirUvA, etya NaM nAgakumArANaM devANaM bhavaNA paNattA, sastha NaM bahave nAgakumArA devA parivasati mahiDIyA mahalutiyA, sesaM jahA ohiyANaM jAba viharaMti, dharaNabhUyANaMdA estha duve nAgakumAriMdA nAgakumArarAyANo parivasaMti mahiDIyA sesaM jahA ohiyANaM jAva vi harati / kahiNaM bhaMte! dAhiNilANaM nAgakumArANaM devANaM bhavaNA paNNatA? kahi NaM bhaMte ! dAhiNilA nAgakumArA devA pariksaMti !, kI goyamA! jaMbuddIve dIye maMdarassa pavyayassa dAhiNeNaM imIse rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassavAhalAe uvari ega joya NasahassaM ogAhettA hevA gaM joSaNasahasaM bajetA gajjhe aTThahattare joyaNasayasahasse, estha paM dAhiNihANaM nAgaphumArANaM devANaM | cothAlIsaM bhavaNAvAsasayasahassA bhavaMtIti makyAya, te NaM bhavaNA vAdi baTTA jAva paDirUvA, etya zaM dAhi NihANaM nArAkumArAgaM devANa dIpa anukrama [158] 12-11-5 jI0ca020 ~340~ Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------------ uddezaka: [(deva.)],, -------------------- mUlaM [120] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [120] dIpa zrIjIvA- bhaSaNA pannattA, etya NaM vahave dAhiNilA nAgakumArA parisaMti mahinIyA jAya viharati, dharaNe estha nAgakumAriMde nAgakumArarAyA pratipattI jIvAbhi0 parivasai mahiDIe jAba pabhAsemANe, se gaM tasya coyAlIsAe bhavaNAvAsasayasahassANaM chahaM sAmANiyasAhassINaM tAyattIsAe tAya- devAdhimalayagi-hatIsagANaM cauNDaM logapAlANaM ThaNDaM aggamahisINaM saparivArANaM vihaM parisANaM sattaNhaM aNiyANaM sattaNDaM aNiyAhivaINaM cauvI-3 kAraH rIyAvRttiHsAe AyaraskhadevasAhassINaM aNNesiM ca bahUrNa dAhiNillANaM nAgakumArANaM devANaM devINa ya AhevaccaM jAva viharaMti" pAThasiddhaM // uddezaH1 // 169 // samprati parvanirUpaNArthamAha-varaNAssa NaM bhaMte !' ityAdi, prAgvan , navaramatrAbhyantaraparyadi paSTidevasahasrANi madhyamikAyAM saptati- sU0120 devasahasrANi bAdhAyAmazItidevasahasrANi, tathA'bhyantarikAyAM parpadi paJcasaptataM devIzataM, 'majjhimiyAe parisAe paNNAsaM devisataM | paNNattaM' madhyamikAyAM parSadi paJcAzaM devIzasaM bAjhAyAM paJcaviMda devIzataM, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devAnAM sthitiH sAtirekamaIpalyopamaM madhyanikAyAma palyopamaM yAyAyAM dezonamapalyopamaM, tathA'bhyantarikAyaryA parpadi devInAM sitidezonamarddhapalyopamaM | madhyamikAyAM sAtirekaM caturbhAgapalyopamaM vAhyAyAM caturbhAgapalyopamaM, zeSa prAgvat // 'kahi NaM bhaMte! uttarillANaM nAgakumArANaM | bhavaNA paNNattA jahA ThANapade jAya yiharaiti, ka bhadanta ! uttarANAM nAgakumArANAM bhavanAni prajJaptAni? ityAdi yathA prajJA-1 apanAyAM sthAnAraye pade sathA vaktavyaM yAvadviharatIti parda, tacaitram-'kahiNaM bhaMte ! uttarillA nAgakumArA parivasanti ?, goyamA! - buddIve dIve maMdarassa paJcayassa uttareNaM imIse rayaNappabhAe puDhabIe asIuttarajogaNasayasahassavAhallAe ucari egaM joyaNasahasaM ogAhittA hevA gaM joyaNasahassaM vajettA maJjhe adRhattare joyaNasayasahasse, estha NaM uttarillANaM nAgakumArANaM cattAlIsaM bhavaNA- 169 / vAsasayasahassA harSatItimatrakhAya, te NaM bhavaNA bAhiM baTTA sesaM jahA dAhi jihANaM jAba viharaMti, bhUyANaMde etva nAgakumAriMde nAga-1 anukrama [158] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-devAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~341~ Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------------ uddezaka: [(deva0)], ----------------------- mUlaM [120] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [120 dIpa anukrama [158] kumArarAyA parivasati mahiDIe jAva pabhAsemANe, se gaM cattAlIsAe bhavaNAvAsasayasahassANa sesa taM caiva jAva viharada' iti nigadisiddhaM // parSannirUpaNArthamAha-'bhUyANaMdassa 'mityAdi prAgvat navaramatrAbhyantarikAyAM parSadi paJcAzaddevasahasrANi madhyamikAyAM | vaSTidevasahasrANi bAhyAyAM saptatirdevasahasrANi, tathA'bhyantarikAyAM parpadi paJcaviMze devIzate madhyamikAyAM paripUrNe dve devIzate vAkhAyAM paJcasaptataM devIzataM, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devAnAM sthitidezonaM palyopamaM madhyamikAyAM sAtirekamarddhapalyopamaM bAhyAyAmarddha palyopama, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devInAM sthitira palyopamaM madhpanikAyAM dezonamarddhapalyopanaM bAhahmAyAM sAtirekaM caturbhAgapalyozApama, zeSa prAgvat / 'avasesANaM veNudevAINaM mahAghosapajavasANANaM ThANapayavattabbayA bhANiyabvA' iti, 'avazeSANAM nAgaX kumArarAjazyatiriktAnAM veNudevAdInAM mahAghoSaparyavasAnAnAM sthAnANyaprajJApanAgatadvitIyapadaktavyatA bhaNitamyA, sA caivam-"kahi | mINa bhaMte ! subannakumArANaM devANaM bhavaNA paNNatA? kahiNa bhaMte! suvaNNakumArA dedA parivasaMti ?, goyamA! imIse rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassavAhallAe upari ega joyaNasahassaM ogAhettA heDhAbi egaM joyaNasahassaM bajettA majjhe aTThahattare joyaNasayasa hasse, estha NaM suvaSNakumArANaM devANaM vAyattarI bhavaNAvAsasayasahassA bhavatItimakkhAya, te gaM bhavaNA bAhiM vahA jAya paDirUvA, ettha NaM suvaNNakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA, tattha NaM bahaye suvaNNakumArA devA parivasaMti mahiDiyA sesaM jahA ohiyANaM jAba viharaMti, veNudeye veNudAlI etya duve suvaSNakumAriMdA suvaNNakumArarAyANo parivasaMti mahiDiyA jAba viharati / kahiNaM bhaMte ! dAhi18| NilANaM suSaNNakumArANaM bhavaNA paNNatA ? kahi NaM bhaMte ! vAhiNillA suvaSNakumArA devA parivasaMti ?, goyamA ! imIse rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassavAhallAe uyariM erga joyaNasayasahassaM ogAhittA hevA gaM joyaNasahassaM bajetA majhe aTThahattare ~342~ Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [120 ] dIpa anukrama [158] "jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) uddezakaH [(deva)]. zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 170 pratipattiH [3], mUlaM [ 120 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita... .....AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH ........ - joyaNasyasahasse, ettha NaM vAhiNillANaM suvaNNakumArANaM attI bhavaNAvAsa saya sahassA bhavatItikvAyaM, te NaM bhavaNA vAhiM vahA jAya paDihavA, etya NaM dAddiNihANaM suvaNNakumArANaM bhavaNA paNNattA, ettha NaM bahave dAhinA suvaNNakumArA parivasaMti, veNudeve esya suvaNNakumAriMde suvaNNakumArarAyA parivasati mahiDie jAtra pabhAsemANe, se NaM tattha aTThattIsAe bhavaNAvAsalayasahastANaM jAva viharati / " paryadvaktavyatA'pi dharaNavanniravazeSA vaktavyA / 'kahi NaM bhaMte! uttarihANaM suvaNNakumArANaM bhavaNA pannattA ? kahi NaM bhaMte! uttarihA sucaNNakumArA devA parivartati ?, gotramA ! imIse rayaNappabhAe puDhavI jAva majhe aTThahattare joyaNasayasahasse, ettha uttarihANaM suvaNNakumArANaM devANaM cottIsaM bhavaNAvAsa sabasahassA bhavatItinakkhAyaM, te NaM bhavaNA vAhi vaTTA jAva paDirUvA, ettha NaM bahuve uttaritA suvaNNakumArA devA parivasaMti mahiDiyA jAva viharati, veNudAlI ya ettha suvaNNakumAriMde suvaNyakumArarAyA parivasati mahiDie jAva pabhAse 0, (se NaM) tattha cottIsAe bhavaNAvAsasaya sahassANaM sesaM jahA nAgakumArANaM / " parSedvaktavyatA'pi bhUtAnandavaniravazeSA vaktavyA / yathA suvarNakumArANAM vaktavyatA bhaNitA tathA zeSANAmapi vaktavyA, navaraM bhavananAnAtvamindranAnAthaM parimANanAnAkhaM caitAbhirgAthAbhiranugantavyam - "caDasaTThI asurANaM culasII caiva hoi nAgANaM vAvariM suvaNje vADakumArANa channa uI || 1 || dIvadisA udahINaM vijjukumAridrvaNi yamaggI / chapi jubaLayANaM vAbattarimo sayasahassA // 2 // cottIsA 1 coyAlA 2 a. chattIsaM 3 ca sayasahassAI / paNNA 4 cattAlIsA 10 dAhiNato hoMti bhavaNAI || 3 || tIsA 1 cattAlIsA 2 cottIsaM 3 caiva sabasahassAI / chAyAlA 4 chattIsA 10 uttarato hoMti bhavaNAI || 4 || namare 1 dharaNe 2 taha veNudeva 3 harikaMta 4 aggisI 5 y| puNNe 6 jalakaMte yA abhie 8 laMbe va 9 ghose ya 10 || 5 || bali 1 bhUyAnaMde 2 veNudAli 3 harissaha 4 aggimANava For P&Peale City d atra mUla saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate devAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 343 ~ 3 pratipattI devAdhi kAraH uddezaH 1 sU0 120 // 170 // Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [120 ] dIpa anukrama [158] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(deva0)], mUlaM [120] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH 5 bisi 6 / jachappana abhiyavANa 8 pabhaMjaNe 9 caitra mahaghose 10 || 6 || causaTThI sahI khalu chaba sahassA u amuravajANaM sAmANiyA u ee cauraguNA AyarakkhA // 7 // " parSadrakasyatA'pi dAkSiNAtyAnAM dharaNavat, uttarANAM bhUtAnandavat tathA cAha "parisAo sesANaM bhavaNavaNaM dAhigihANaM jahA dharaNassa, uttarihANaM jahAM bhUyAnaMdasse "ti / tadevaM bhavana (pati) vaktavya totA, samprati bAnamantaravavyatAmabhidhitsurAha--- kahi NaM bhaMte! vANamaMtarANaM devANaM bhavaNA (bhomejA nagarA) paNNattA?, jahA ThANapade jAva viharati // kahi NaM bhaMte! pisAvANaM devANaM bhavaNA paNNatA?, jahA ThANapade jAva viharati kAlamahAkAlAya tattha duve pisAyakumArarAyANo parivasaMti jAba biharaMti, kahi NaM bhaMte! dAjillA pisAkumArANaM jAva viharaMti kAle ya ettha pisAyakumAriMde pisAyakumArarAyA parivasati mahahie jAva viharati // kAlasva NaM bhaMte! pisAyakumAriMdassa pisAyakumAraraNNo kati parisAo paNNattAo?, goSamA ! niSNi parisAo paNNattAo, taMjahA-IsA tuDiyA dadarahA, abhitariyA IsA majizamiyA tuDiyA bAhiriyA daDharahA / kAlassa bhaMte! pisAyakumAriMdassa pisAyakumAraraNNo abhitaraparisAe kati devasAhassIo paNNa tAo? jAva bAhiriyAe parisAe kaI devisayA paNNattA?, go0 kAlassa NaM pisAyakumAriMdassa pisAyakumAra rAyassa atiriyaparisAe aTu devasAhassIo paNNattAo mamipari vANavyantara- devAnAM bheda-prabhedAH evaM vividha viSayAdhikAraH For P&False Cnly ~344~ Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [121 ] dIpa anukrama [159] upAMgasUtra- 3 (mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(deva0)], mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 171 // "jIvAjIvAbhigama" sAe dasa devasAhassIo paNNattAo bAhiriyaparisAe bArasa devasAhassIo paNNattAo abhitariyAe parisAe evaM devisataM paNNattaM majjhimiyAe parisAe evaM devisataM paNNattaM bAhiri yA parisAe evaM devisataM paNNattaM / kAlassa NaM bhaMte! pisAyakumAriMdassa pisAyakumAraraNNo abhitariyAe parisAe devANaM keyatiyaM kAlaM kitI paNNattA? majjhimiyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA? bAhiriyAe parisAe devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ? jAva bAhiriyAe devINaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! kAlassa NaM pisAyakumAriMdassa farmarrot naMtara parisAe devANaM apaoivamaM ThitI paNNattA, majjhimiyAe pari0 devANaM deNaM apalio maMThitI paNNattA, bAhiriyAe pari0 devANaM sAtiregaM cabhAgapadiovamaM TitI paNNattA, abhaMtarapari0 devINaM sAtiregaM ca bhAgapaliovamaM ThitI paNNattA, majjhimapari0 devINaM cabhAgapalioyamaM ThitI paNNattA, bAhiraparisAe devINaM deNaM - bhAgapalio maMThitI paNNattA, majjhimaparisAe devINaM cabhAgapaliomaM ditI paNNattA, bAhiraparisAe devINaM deNaM caunbhAgapatiovamaM kitI paNNattA, aTTho jo ceva camarassa, evaM uttarassavi, evaM niraMtaraM jAva gIyajasassa // ( sU0 121 ) 'kahi NaM bhaMte! vANamaMtarANaM devANaM bhomejjA nagarA paNNattA?" ka bhadanta ! bAnamantarANAM devAnAM bhaumeyAni nagarANi prajJa For P&Pealise Cly atra mUla - saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate devAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '1' atra 1 iti nirarthakam Ja Edmon - ~ 345~ buda% 3 pratipattau devAdhikAraH uddezaH 1 sU0 121 // 171 // Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------- ----------- uddezaka: [(deva0)], ---- ------- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - 4 - prata * - * sUtrAMka [121] - dIpa anukrama [159] sAni', 'jahA ThANapade jAva viharaMti' iti, yathA sthAnAkhye prajJApanAyAM dvitIye pade tathA vaktavyaM yAvadviharantIti, tathairva-gokAyamA! imIse rayaNappabhAe puDhavIe rathaNAmayassa kaMDasa joyaNasahassabAhajassa ubari egaM joyaNasaya ogAhettA heTThAvi ega joyarANasayaM bajettA majne aDhasu joyaNasaesu, ettha NaM vANamantarArNa tiriyamasaMkhejA bhomejA nagarAvAsasayasahassA bhavatItigakkhAyaM, ne bhomejA nagarA bAhiM bahA aMto cauraMsA ahe pukkharaphariNayAsaMThANasaMThiyA ukiNataraviulagaMbhIrakhAyaparihA pAgArahAlayakavAhADatoraNapaDidubAradesabhAgA aMtasayagdhimusalamusuMdvipariyariyA ayojjhA sayAjayA sayAguttA aDayAlakoharadayA aDayAlakavavaNamAlA hAkhemA sivA kiMkarAmaradaMDovara kkhiyA lAulloiyamahiyA gosIsasarasarattacaMdaNadaradinapaMcaMgulitalA ubaciyacaMdaNakalasA caMdaNadhaDasu kayatoraNapadiduvAradesabhAgA AsattosattaviulabaTTabagghAriyamalladAmakalAvA paMcavaNNasarasasurabhimugApuephapuMjoyayAraphaliyA kAlAgurupavarakundurukAlurukadhUvamaghamaghetargadhuddhayAbhirAmA sabbaravaNAmayA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA nIrayA nimmalA nippaMkA nirNakAcchAyA sappabhA samirIyA samoyA pAsAIvA darasaNijjA abhirUvA paDiruvA, ettha NaM pANamaMtarANaM devANaM bhomejA nagarA papaNa tA, tattha NaM vahave vANamaMtarA devA parivasaMti, jahA-pisAyA bhUyA jakkhA rakkhasA kiMnarA kiMpurisA bhuyagapatiNo mahAkAyA gaMdhavagaNA ya nidhaNagaMdhabbagIyaramaNA aNapanniyapaNapanniya isivAiya bhUyabAiva kaMdiya mahAkaM diyA ya kuhaMDapayaMgadevA caMcalacavalaci-1 pattakIlaNa piyA gahirahasiyagIyaNacaNaraI vaNamAlAmelama uSTakuMDalasakchaMdaviuvviyAbharaNacArubhUsaNadharA sambouyasurahi kusumaraiyapalaM sohaMtakaMtaviyasaMtacittavaNamAlaraiyavacchA kAmakAmA kAmarUbadehadhArI nANAbibaNNarAgavaravatthacillalaganiyaMsaNA viSihadesanevatthagahiyavesA pamuiyakaMvappakalahakelikolAhalappiyA hAsabolabahulA asimoggarasattihatthA bhaNegamaNirayaNaviviha (nijutta) cittaciMdhagayA ~346~ Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(deva0)], -------------------- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama [159] zrIjIvA- surUvA mahir3iyA mahAyasA jAva mahAsokkhA hAravirAiyavacchA jAba dasa disAo ujovemANA pabhAsegANA, te NaM tattha sANaM sANaM 8 pratipaccI jIvAbhi0 bhomeSNanagarAyAsasayasahassANaM sANaM sANaM sAmANiyasAhasINaM sANaM sANaM agamahisINaM sANaM sANe parisANaM sANaM sANaM aNIyANI devAdhimalayagi-1 sANaM 2 aNIyAhivaINaM sAsa sANaM bhAvaraksadevasAhassINa, annesi ca vahUrNa pANamaMtarANaM devANa ya devINa ya AhevacaM jAba muMja- II kAraH rIyAvRttiH mANA viharati" prAyaH sugarma, navaraM 'bhuyagavaiNo mahAkAyA' iti, mahAkAyA--mahoragAH, kiMviziSTAH' ityAha-bhujagapatayaH, 'gandha- uddezaH1 davaMgaNAH gandharvasamudAyAH, kiMviziSTAH' ityAha-nipuNagandharvagItaratayaH' nipuNA:-paramakauzalopetA evaM gandharvA-gandharvajAtIyA sU0121 // 172 // devAsteSAM yad gItaM tatra ratiyeSAM te tathA, ete byantarANAmaSTau mUlabhedAH, ime cAnye'vAntarabhedA aSTau-'aNapanniya'ityAdi, kathambhUtA ete poDazApItyata Aha-'caMcalacavalacittakIlaNadavappiyA' caJcalA-anavasthitacittAstathA calacapalam-atizayena capalaM yacitra-nAnAprakAraM kIDanaM yazca citrI-jAnAprakAro draya:-parihAsastI piyau yeSAM te calacapalacitrakrIDanadravapriyAH, tatazcacAlazabdena vizeSaNasamAsaH, tathA 'gahirahasiyagIyanaccaNaraI' iti gambhIreSu hasitagItanarttaneSu ratiSepAM te tathA, tathA 'vaNamAlAmeDamajalakuMDa lasacchaMdaviubdhiyAbharaNabhUsaNadharA' iti banamAlA-dhanamAlAmayAni AmelamukuTakuNDalAni, Amela:-ApIDazabdasya prAkRtalakSadaNayazAd ApIDa:-zekharakaH, tathA svacchanda vikurvitAni yAni AbharaNAni tairyacAra bhUparNa-maNDanaM taddharantIti vanamAlA''pIDamu kuTakuNDalasvacchandavikurvitAbharaNacArabhUSaNadharAH, lihAdilAdac , tathA sarva kai:-sarvartumAvibhiH surabhikusumaiH suracitA:-zobhanaM 15| nirtitAH tathA pralambata iti pralambA zobhata iti zobhamAnA kAntA-kamanIyA vikasantI-amukulitA amlAnapuSpamayI citrA- // 172 / nAnAprakArA vanamAlA racitA bakSasi yaiste sarva kasurabhikusumaracitapralambazobhamAnakAntavikasacitravanamAlAracitavakSasaH, tathA kAmaM | atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-devAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~347~ Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(deva)], -------------------- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata hA-kherachayA gamo theSAM te kAmagamA:-khecchAcAriNaH, kacit 'kAmakAmAH' iti pAThaH, kAmena-khepachayA kAmo-maithunasevA theSAM te K kAmakAmA aniyatakAmA ityarthaH, tathA kArma-khecchayA rUpaM yeSAM te kAmarUpAste ca te dehAzva kAmarUpadehAtAn gharantItyevaMzIlA kAmarUpadehadhAriNaH, khecchAvikurcitanAnArUpadehadhAriNa ityarthaH, tathA nAnAvidhairvaNa rAgo-raktatA yeSAM tAni nAnAvidhavarNarAgANi || hAvarANi-pradhAnAni citrANi-nAnAvidhAni adbhutAni vA (vastrANi) cehalakAni-dezIvacanAd dedIpyamAnAni niyaMsarNa-paridhAnaM yeSAM te | nAnAvidhavarNarAgavarayAcehalakanivasanAH tathA vividhairdezanepathyehIto bepo yaiste vividhadezanepadhyagRhItavepAH, 'pamuiyakaMdappaka lahakelikolAhalappiyA' kandarpaH-kAmoddIpanaM vacanaM ceSTA ca kalaho-rATi: keli:-krIDA kolAhalo-cola: kandarpakalahakelikohAlAhalAH priyA yeSAM te kandaprpakalahakelikolAhalabhiyAH, tata: pramuditazabdena saha vizeSaNasamAsaH, 'hAsabola bahulA' iti hAsa-18 bolau bahulo-pratiprabhUtI yeSAM te hAsabolabahulAH, tathA'simudrazaktikuntA haste yeSAM te asimudrazaktikuntahastAH, 'praharaNAt saptamI ceti saptamyantasya pAkSikaH paranipAtaH, 'aNegamaNirayaNavivihanijuttacittaciMdhagayA' iti, maNayaH-candrakAntAdyA ratnAnikatanAdIni anekarmaNiratnavividha-nAnAprakAra niyuktAni vicitrANi-nAnAprakArANi cihnAni gatAni-sitAni yeSAM te tathA zeSa prAgvat / / 'kahi NaM bhaMte ! pisAyANaM devANaM bhomejjA nagarA paNNatA? ka bhavanta ! pizAcAnAM devAnAM bhaumeyAni nagarANi prajJaptAni ? ityAdi, 'jahA ThANapade jAva viharati' yathA prajJApanAyAM sthAnAraye pade tathA vaktavyaM yAvadviharantIti padaM, tovaM"kahi NaM bhaMte ! pisAyA devA paribasaMti ? goyamA ! imIse rayaNappabhAe puDhavIe rayaNAmayassa kaMDassa joyaNasahassabAlamsa uvari ega jovaNasayaM ogAhettA heTA gaM jovaNasayaM vajettA maJjhe ahasu joyaNasaesu, pattha NaM pisAyANaM devANaM tiriyamasaMkhenA bhomejana ESCAKC- sUtrAMka [121] dIpa anukrama [159] sara ~348~ Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama [159] pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita... "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezakaH [(deva)]. mUlaM [ 121 ] .....AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 173 // .......... garAvAsasayasahassA bhavatIti makkhAyaM, te NaM bhomejanagarA vAhiM baTTA jo ohio bhojanagaravaNNato so bhANiyanvo jAna paDirUvA, ettha NaM pisAyANaM bhomejjanagarA paNNattA, tattha NaM bahuve pisAyA devA parivartati mahiDDiyA jahA ohiyA jAva vihati" sugarma, "kAla mahAkAlA ya ettha dube pisAIdA pisAyarAyANo parivasaMti mahiDiyA jAba biharaMti, kahi NaM bhaMte! dAhiNihANaM pisA vANaM bhogejA nagarA0 cAhiM baTTA jo ohio bhomejanagaravaNNato so bhANiyacca jAna pahiruvA, ettha NaM pisAyANaM bhomenagarA paNNattA kahi NaM bhaMte! dAddijillA pisAyA devA parivasaMti ?, goyamA ! jaMbuddIve dIve maMdarasta pavvayassa dAhiNeNaM imIse rayaNappabhASa puDhavIe rayaNAmayarasa kaMDassa joyaNasahassavAdahassa uvariM evaM joyaNasayaM ogAhettA hAvi egaM jovaNasayaM vajettA madhjhe aTThasu joyaNasaesa estha NaM dAhiNihANaM pisAyANaM devANaM bhomejA nagarA paNNattA, tattha NaM bahave dAhiNillA pisAyA devA parivasaMti mahiDiyA jAya viharati kAle va tattha pisAIde pisAyarAyA parivasati mahiDDie jAba pabhAsemANe, se NaM tatva tiriyamasaMkhejANaM bhomejjanagarAvAsa savasahastANaM caunheM sAmANiyasAhastINaM caunhaM aggamahisINaM saparivArANaM tihUM parimANaM sattaNDaM aNiyANaM sattaNDaM aNiyAdivaINaM solasanhaM AyarakkhadevasAhastIrNa annesiM ca bahUNaM dAhiNillANaM vANamantarANaM devANaM devINa ya AhevacaM jAva viharati" pAThasiddhaM // samprati paryanirUpaNArthamAha- 'kAlarasa NaM bhaMte! pisAyadassa pisAyarano kati parisAo pa NNattAo ?, goyamA ! tiSNi parisAo paNNattAo, taMjahA-IsA tuDiyA daDharahA abhitariyA IsA' ityAdi sarva prAgvat, navaramatrAbhyantarikAyAmaSTo devasahasrANi madhyamikAyAM dRza devasahasrANi bAhyAyAM dvAdaza devasahasrANi tathA'bhyantarikAyAM paryadi ekaM devIzataM madhyamikAyAmapyekaM devIzataM vAhyAyAmadhyekaM devIzataM abhyantarikAyAM parSadi devAnAM sthitirapalyopamaM madhyamikAyAM dezonamarddha For P&P Cy atra mUla saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate devAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 349~ 3 pratipattau devAdhikAra: uddezaH 1 sU0 121 // 173 // Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ..............--- uddezaka: (deva)], .............------- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata NON sUtrAMka [121] dIpa anukrama [159] sapalyopamaM vAsAyAM sAtirekacaturbhAgapalyopamaM, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devInAM sAtireka caturbhAgapalyopamaM madhyamikAyAM caturbhAga-1 pasyopamaM vAhAyAM dezonaM caturbhAgapalyopamaM, zeSa prAgbat / "kahi bhaMte! uttarihANaM pisAyANaM bhomejA nagarA paNNatA ?, kahiNa bhaMte ! uttarihA pisAyA devA parivasaMti ?, goyamA! jaMbuddIve dIve jaheba dAhiNillANaM vattaJcayA taheba uttarillANaMpi, navaraM mandarassa uttareNaM, mahAkAle itya pisAIde pisAyarAyA parivasati jAba viharati" pAThasiddha, parSadvaktavyatA'pi kAlavan , "evaM jahA pisAyANaM tahA bhUyANavi jAva gaMdhabvANaM navaraM iMvesu nANattaM bhANiyavaM, imeNa vihiNA-bhUyANaM surUvapaDirUjA, jakkhANaM puNNabhaddamANibhaddA, rakkhasANaM bhIsamahAbhImA, kiMnarANaM kiMnarakiMpurisA, kiMpurisANaM sappurisamahApurisA, gahoragANaM aikAyamahAkAyA, gaMdhabvANaM sagIyaraIgIyajasA-kAle ya mahAkAle surUvapaDirUyapuNNabhadde ya / amaravaimANibhadde bhIme ya tahA mahAbhIme // 1 // kiMnara kiMpurise khalu sappurise khalu tahA mahApurise / aikAyamahAkAe gIyaraI va gIyajase // 2 // " sugamam , parSadvaktavyatA'pi kAlavanirataraM vaktaNyA yAvadgItayazasaH // tadevamuktA vAnamantaravaktavyatA samprati jyotiSkANAmAha kahi NaM bhaMte ! joisiyANaM devANaM vimANA paNatA? kahi NaM bhaMte ! jotisiyA devA parivasaMti?, goyamA! upi dIvasamudANaM imIse rayaNappabhAe puDhavIe bahutsamaramaNilAto bhUmibhAgAto sattaNaue jopaNasate ukhu uppatitsA dasuttarasayA joyaNabAhalleNaM, tattha Na joisiyANaM devANaM tiriyamasaMkhejA jotisiyavimANAvAsasatasahassA bhavaMtItimakkhAyaM, te NaM vimANA addhakavihakasaMThANasaMThiyA evaM jahA ThANapade jAca caMdamasUriyA ya tatva NaM jotisiMdA jotisarAyANo jyotiSka-devAnAM bheda-prabhedA: evaM vividha-viSayAdhikAra: ~350~ Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(deva0)], -------------------- mUlaM [122] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhiH malayagirIyAvRttiH sUtrAMka [122] // 174 // dIpa anukrama [160] parivati mahihiyA jAva vidaraMti // sUrassaNaM bhaMte ! jotisiMdassa jotisaraNo kati pa- 3 pratipattau risAo paNNasAjo?, goyamA! tipiNa parisAo paNNatAo, jahA-tathA taDiyA pecA, devAdhiambhitarayA tuMbA majjhimiyA tuDiyA bAhiriyA pecA, sesaM jahA kAlassa parimANaM, ThitIvi / | kAraH aho jahA camarasla / caMdassavi evaM ceva / / (sU0122) uddezaH1 'kahi Na bhaMte! joisiyANa'mityAdi, ka bhadanta ! jyotipkAnAM devAnAM vimAnAni prazatAni ? ka bhadanta ! jyotikA devAH sU0122 parivasanti ?, bhagavAnAha-gautama! asyA rasaprabhAyAH pRthivyA bahusamaramaNIyAd bhUmibhAgAd rucakopalakSitAt 'saptanavatizatAni saptanavatyadhikAni yojanazatAnyUImuttusa-bujhA'tikramya dazottarayojanazatabAhalye tiryagasahayeye'salaveyayojanakoTIkoTIpramANe jyotiviSaye 'atra' etasmin pradeze jyotiSkANAM devAnAM tiryagasabe yAni jyoti kavimAnazatasahasrANi bhavantItyAkhyAtaM mayA zepaizca tIrthakagiH, tAni ca vimAnAnyakapitthasaMsthAnasaMsthitAni, atrAkSepaparihArau candraprajJaptiTIkAyA sUryaprajJaptiTIkAyAM saGgrahaNiTIkAyAM cAbhihitAviti tato'vadhAryo, 'sabaphAliyAmayA' sarvAtmanA sphaTikamayAni sarvasphaTikamayAni 'jahA ThANapade jAva caMdama-| sUriyA estha duve joisiMdA joisarAvANo parivasaMti mahiDDiyA jAba biharaMti' yathA prajJApanAyAM sthAnAkhye dvitIye pade tathA vaktavyaM / yAvacandrasUryo, dvAvana jyotiSyendrau jyotiSkarAjAnI pariksatastato'pyUI yAvadviharantIti, etavaM-abhuggayabhUsiyapahasiyA || // 174 / / iva vivihamaNikaNagarayaNabhatticittA vAuddhaya vijayavejayaMtIpaDAgachattAtichattakaliyA tuMgA gagaNatalamabhilaMghamANasiharA jAlaMtararayaNA | paMjarummilliyavya maNikaNagathUbhiyAgA viyasiyasabavattapoMDarIyA tilagaravaNacaMdacittA nANAmaNimayadAmAlaMkiyA aMto yahi ca atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-devAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~351~ Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], .........---------------- uddezaka: [(deva0)], ------------------- mUlaM [122] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [122] dIpa anukrama [160] sahA tavaNijaruilavAchuyApatthaDA suhaphAsA sassirIyA suruvA pAsAIyA darisaNijA abhiruvA paDirUvA, ettha NaM joisiyANa vimANA | |paNNattA, ettha NaM joisiyA devA parivasaMti, taMjahA-bihassatI caMdasUrA sukasaNiccharA rAhU dhUmakeubuhA aMgArakA tattattavaNijjakaNagavaNNA jayA tahA joisaMmi cAraM caraMti keU ya gairatIyA aTThAvIsaivihA ya nakkhattadevagaNA nANAsaMThANasaMThiyA ya paMcavaNNA ya | tAragAo ThiyalesAcAriNo avissAmamaMDalagaI patteyanAmaMkapAyaDiyapiMdhamauddhA mahiDiyA jAva pabhAsemANA, seNaM tattha sANaM sANaM | vimANAvAsasayasahassANaM sANaM sANaM sAmANiyasAhassINaM sANaM sANaM aggamahisINaM saparivArANaM sANaM sANaM parisANaM sANaM sANaM| aNiyANa sANaM sANaM aNiyAhibaINaM sANaM sANaM AyarakkhadevasAhassINa, annesiM ca bahUNaM joisiyANaM devANaM devINa ya Ahebartha | hai| | jAva viharati, caMdimasUriyA ya ettha duve joisiMdA joisiyarAyAgo parivasaMti mahiDiyA jAva pabhAsemANA, te gaM tattha sANaM sANaM | joisiyavimANAvAsasayasahassANaM cauNhaM cauI sAmANiyasAhassINa cauhaM cauNhaM agamahisINaM saparivArANaM tiNDaM parisANaM sattaha~ aNiyANaM sattaNhaM aNiyAhibaINaM solasaNhaM AyarakkhadevasAhassINaM annesiM ca bahUrNa joisiyANaM devANaM devINa ya AhebaccaM | jAba viharaMti" iti, abhyudtA-AbhimuNyena sarvato gatA utsRtA-prabalatayA sarvAsu dikSu prasRtA yA prabhA-dIptistayA sitAnidhavalAni abhyudatotsRtaprabhAsitAni, tathA vividhAnAM maNikanakarajAnAM yA bhaktayo-vicchittivizeSAstAbhizcitrANi-AzcaryabhUtAni [vividhamaNikanakabhakticitrANi, 'vAuddhayavijayavejayaMtIpAgacchattAticchattakaliyA' vAtoddhRtA-vAyukampitA vijaya:--abhyudaya-[R statsaMsUcikA vaijayantyabhidhAnA yA: patAkAH, athavA vijaya iti vaijayantInAM pArthakarNikA ucyante tatmavAnA vaijayanyo vijayajayantyaH-patAkAstA eva vijayavarjitA vaijayantyaH chatrAvicchatrANi-uparyupari sthitAni chatrANi taiH kalitAni vAtobUtavijayavaijayandI-| EXCHERY jI0ca030 lation ~ 352~ Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [122 ] dIpa anukrama [160] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra -3 (mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(deva0)], mUlaM [122] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 175 // patAkAchatrAticchatrakalitAni 'tuGgAni' uccAni, tathA gaganatalam - ambaratalamanulikhan - abhilaGghayana zikharaM yeSAM tAni gaganatalAlikhacchikharANi, tathA jAlAni - jAlakAni tAni ca bhavanabhittiSu lokapratItAni tadanvareSu viziSTazobhAnimittaM ratnAni yatra tAni jAlAntararanAni tathA paJjarAd unmIlitavad yathA hi kila kimapi vastu paJjarAd-vaMzAdimayapracchAdanavizeSAd vahiSkRtamatyantamanaSTacchAyatvAt zobhate tathA tAmyapi vimAnAnIti bhAva:, tathA maNikanakAnAM sambandhinI stUpikA- zikharaM yeSAM tAni maNikanakastUpikAni, tataH pUrvapadAbhyAM saha vizeSaNasamAsaH, tathA vikasitAni yAni zatapatrANi puNDarIkANi ca dvArAdiSu pratikRtitvena sthitAni tilakAzca bhitrayAdiSu puNDrANi ratnamayAcArddhacandrA dvArAdiSu taizvitrANi vikasitazatapacapuNDarIkatilakaratnArddhacandra citrANi, tathA nAnAmaNimayIbhirdAmabhiralaGkRtAni nAnAmaNimayadAmAlaGkRtAni tathA'ntarvahizra lakSNAni - masRNAni, tathA tapanIyaM suvarNavize| stanmayyA rucirAyA vAlukAyAH sikatAyAH prastaraH- pravaro yeSu tAni tapanIyarucirabAlukAprastaTAni, tathA sukhasparzAni zubhaspazani vA zeSaM prAgvad yAvad 'bahassaicaMdA' ityAdi, bRhaspaticandrasUryazukrazanaizvara rAhughUmaketuyudhAGgArakAH taptatapanIya kanakavarNAHISatkanakavarNAH, tathA ye mahA jyotiSke jyotizcakre cAraM caranti ketavaH ye ca vAhyadvIpasamudreSyagatiratikA: ye cASTAviMzatividhA nakSatradevagaNAste sarve'pi nAnAvidhasaMsthAnasaMsthitAH pazabdAttaptatapanIya kanakavarNAzca, tArakAH paJcavarNAH, ete ca sarve'pi sthitalezyA -avasthitatejolezyAkAH, tathA ye cAriNaH - cAraratAste'vibhAgamaNDalagatikAH, tathA sarve'pi pratyekaM nAmAGkena- svasvanAmAGkapAtena prakaTitaM cihnaM mukuTo yeSAM te pratyekaM svanAmAGkaprakaTitamukuTa cihnAH kimuktaM bhavati ?- candrasya svamukuTe caNdramaNDalaM lAJchanaM khanAmAkaprakaTitaM sUryasya sUryamaNDalaM grahasya grahamaNDalaM nakSatrasya nakSatramaNDalaM tArakasya tArakAkAramiti, zeSaM prAgvat // parvannirUpaNArthamAha For P&Pase Cly atra mUla - saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate devAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 353~ 3 pratipattau devAdhikAraH uddezaH 1 sU0 122 // 175 // y Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [122] dIpa anukrama [ 160 ] upAMgasUtra- 3 (mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezaka: [(deva0)], mUlaM [122] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH "jIvAjIvAbhigama" - 'sUrassa NaM bhaMte! joisiMdarasa joisaraNNo kai parisAo paNNattAo ?, goyamA ! tinni parisAo pannattAo, taMjahA- tuMbA tuDiyA pecA, abhitariyA tathA majjhimiyA tuDiyA bAhiriyA pecA, sesaM jahA kAlassa, aTTho jahA camarassa, candastavi evaM caiva pAThasiddhaM jyotiSkAstiryagloka iti tiryagaloka prastAvAddIpasamudravatavyatAmAha kahi NaM bhaMte! dIvasamuddA? kevaiyA NaM bhaMte! dIvasamuddA ? kemahAlayA NaM bhaMte / dIvasamuddA ? kiMsaMThiyA NaM bhaMte! dIvasamuddA ? kimAkAra bhAvapaToyArA NaM bhaMte! dIvasamuddA NaM pannatA ? goyamA ! jaMbuddIvAiyA dIvA lavaNAdIyA samuddA saMThANato ekavihavidhANA vitthArato aNegavidhavidhANA duguNA guNe pappAemANA 2 pavittharamANA 2 obhAsamANavIcIyA bahuuppalapaumakumudaNisubhagasogaMdhiya poMDarIya mahApoMDarIya satapattasahassa pattapaSphulla kesarovacitA patteyaM pa teyaM paramavara vezyA parikkhittA patteyaM patteyaM vaNasaMDaparikkhittA assi tiritaloe asaMkhelA dIvasamuddA sayaMbhuramaNapAvasANA paNNattA samaNAuso ! | (sU0 123 ) 'kahi NaM bhaMte! dIvasamuddA' ityAdi, 'ka' kasmin Namiti vAkyAlaGkAre 'bhadanta !' paramakalyANayogin ! dvIpasamudrAH pra zaptAH ?, anena dvIpasamudrANAmavasthAnaM pRSTaM, 'kevaiyA NaM bhaMte! dIvasamuddA' iti 'kiyantaH kiyatsayAkA Namiti vAkyAlaGkAre | bhavanta ! dvIpasamudrAH prajJatA: ?, anena dvIpasamudrANAM saGkhyAnaM pRSTa, 'kemahAliyA NaM bhaMte! dIvasamuddA' iti kiM mahAnAlaya Azrayo vyApyakSetrarUpo yeSAM te mahAlayAH kiMpramANamahAlayA Namiti prAgvad dvIpasamudrAH prajJaptA: 1, kiMpramANaM dvIpasamudrANAM mahattvamiti For P&Palle Cinly tRtIya-pratipattau atra devAdhikAraH parisamAptaH atha dvip-samudrAdhikAraH ArabdhaH ~ 354~ Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------------------------- uddezaka: [(davipa-samadra)], ---------------------- mulaM [123] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [123] dIpa anukrama [161] zrIjIvA- bhAvaH, etena dvIpasamudrANAmAyAmAdiparimANaM pRSTaM, tathA 'kiMsaMThiyA NaM bhaMte! dIvasamudA' iti kiM saMsthitaM-saMsthAnaM yeSAM te kiM- pratipattI jIvAbhisaMsthitA Namiti pUrvavad bhavanta! dvIpasamudrAH prajJaptA: ?, anena saMsthAnaM papraccha, 'kimAgArabhAvapaDoyArA NaM bhaMte! dIvasamuddAdevAdhimalayagi-1 paNattA' iti AkArabhAva:-svarUpavizeSaH kasyAkArabhAvasya pratyavatAro yeSAM te kimAkArabhAvapratyavatArAH, bahulagrahaNAdvaiyadhikaraNye- kAraH rIyAvRttiH api samAsaH, Namiti pUrvavad, dvIpasamudrA: prajJaptA:?, kiM svarUpaM dvIpasamudrANAmiti bhAvaH, anena svarUpavizeSaviSayaH prabhaH kRtaH, uddezaH1 1 bhagavAnAha-goyame tyAdi, gautama! jambUdvIpAdayo dvIpA 'lavaNAdikAH' lavaNasamudrAdikAH samudrAH, anena dvIpAnAM samudrANAM / | sU0123 tAcAviruktaH, etacApRSTamapi bhagavatA kathitamuttaratropayogilAt guNavate ziSyAyApRSTamapi kathanIyamiti khyApanArtha ca, 'saMThANato ityAdi, 'saMsthAnataH' saMsthAnamAzritya 'egavihivihANA' iti ekavidhi-ekaprakAraM vidhAnaM yeSAM te ekavidhividhAnAH, ekasvarUpA iti bhAvaH, sarveSAM vRttasaMsthAnasaMsthitatvAd, 'vistArataH' vistAramadhikRtya punaranekavidhividhAnA: anekavidhAni-anekaprakArANi vidhAtanAni yeSAM te tathA, vistAramadhikRtya nAnAsvarUpA ityarthaH, tadeva nAgAsvarUpatvamupadarzayati-'duguNAduguNe paDuppAemANA 2 pasAvittharamANA' iti, dviguNaM dviguNaM yathA bhavati evaM pratyutpadyamAnA guNyamAnA ityarthaH, 'pravistarantaH' prakarSaNa vistAraM gacchantaH, tathAhi-jamyUdvIpa eka lakSa lavaNasamudro velakSe dhAtakIkhaNDazcatvAri lakSANItyAdi, 'obhAsamANavIcIyA' iti avabhAsamAnA vIcayaH-kallolA yeSAM te avabhAsamAnavIcayaH, idaM vizeSaNaM samudrANAM pratItameva, dvIpAnAmapi ca yeditavyaM, veSvapi idanadItaDAgAdipura kaholasambhavAt , tathA bahubhirutpalapakumudanalinasubhagasaugandhikapuNDarIkamahApuNDarIkazatapatrasahasrapatraH 'paphala'tti prphulai:-vik-IM||176 / / sitaiH 'kesare'ti kesaropalakSitarupacitA:-upacitazobhAkA bahUtpalapayakumudanalinasubhagasaugandhikapuNDarIkamahApauNDarIkazatapatrasaha atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~355~ Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [123] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [123] dIpa anukrama [161] sapatrapraphulla kesaropacitAH, tatrotpalaM-gardamakaM paJa-sUryavikAsi kumudaM-candravikAsi nalinam-padraktaM pA subhagaM-panavizeSa: saugadhikaM-kalhAraM pauNDarIka-sitAmbujaM tadeva bRhat mahApauNDarIkaM zatapatrasahasrapatre-padmavizeSau panasakyAkRtabhedo, 'patteyaM 2' iti | pratizabdo'trAbhimukhya lakSaNenAbhipratI Abhimukhye' iti ca samAsastato vIpsAvivakSAyAM pratyekazabdasya dvivacanaM pAvaravedikApari-12 kSiptAH pratyekaM banakhaNDaparikSiptAzca 'sayaMbhUramaNapajavasANA' iti jambUdvIpAdayo dvIpA: svayambhUramaNadvIpaparyavasAnA lavaNasamudrAdayaH samudrAH khayambhUramaNasamudraparyavasAnA asmin tiryagloke yatra vayaM sthitA asAdheyA dvIpasamudrAH prazatA he zramaNa! he AyuSman ! iha 'assiM tiriyaloe' ityanena sthAnamuktam , 'asaMkhejA' ityanena sayAna, 'duguNAduguNa mityAdinA mahattvaM 'saMThANatoM ityAdinA saMkhAnam // sampratyAkArabhAvapratyavatAraM vivakSuridamAha tattha NaM ayaM jaMbuddIve NAma dIce dIvasamuddANaM ambhitarie savvakhuDDAe vaTTe tellApUyasaMThANasaMThite caTTe raha cAkavAlasaMThANasaMThite baDhe pukkharakaNNiyAsaMThANasaMThite vahe paDiputracaMdasaMThANasaMThite, eka joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM tiSiNa joyaNasayasahassAI solasa ya sahassAI doNi ya sattAvIse joyaNasate tiSiNa ya kose aTThAvIsaM ca ghaNusarya terasa aMgulAI addhaMgulakaM ca kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM ppnntte||se NaM ekAe jagatIe savyato samaMtA sNprikkhitte|| sA NaM jagatI aTTha joyaNAI uDe uccatteNaM mUle bArasa joyaNAI vikkhaMbheNaM majjhe aha joyaNAI vikhaMbheNaM upi cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM mUle vicchipaNA majjhe saMkhittA upi taNuyA ~356~ Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [124] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH [124] // 177 // dIpa anukrama [162] gopucchasaMThANasaMThitA sabbavairAmaI acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA NIrayA NimmalA NippaMkA Nika- pratipattau kaDacchAyA sappabhA samirIyA saujjoyA pAsAdIyA darisaNijjA abhiruvA paDirUvA / / sANaM | devAdhijagatI ekeNaM jAlakahaeNaM savyato samaMtA saMparikkhittA // se NaM jAlakaDae NaM addhajoyaNaM urdu kAraH uccatteNaM paMcadhaNusayAI vikkhaMbheNaM sancarayaNAmae acche saNhe laNhe (jAva) [ghaDhe maDhe NIrae | uddezaH1 Nimmale NippaMke NikaMkaDacchAe sappabhe [sassirIe] samarIe saujjoe pAsAdIe darisaNije sU0124 abhirUve paDirUve // (sU0124) 'tattha Na mityAdi, 'tatra' teSu dvIpasamudreSu madhye 'ayaM yatra vayaM vasAmo jambUdvIpo nAma dvIpaH, kathambhUtaH ? ityAha-sarvadvIpasamudrANAM 'sarvAbhyantarakaH' sarvAtmanA-sAmastyenAbhyantaraH sarvAbhyantara eva sarvAbhyantarakaH, prAkRtalakSaNAtsvArthe kAtyayaH, keSAM sarvAtma-4 nA'bhyantarakaH ?, ucyate, sarvadvIpasamudrANAM, tathAhi-sarve'pi zeSA dvIpasamudrA jambUdvIpAdArabhyAgamAbhihitena krameNa dviguNadviguNavi-11 |stArAstato bhavati sarvadvIpasamudrANAM sarvAbhyantarakaH, anena jambUdvIpasyAvasthAnamuktaM, 'sabvakhuTTAga' iti sarvebhyo'pi zeSadvIpasamudrebhyaH | kSullako-laghuH sarvakSullakaH, tathAhi-sarve lavaNAdayaH samudrAH sarve ca dhAtakIkhaNDAdayo dvIpA jambUdvIpAdArabhya dviguNadviguNAyAmavikambhaparidhayastataH zeSadvIpasamudrApekSayA'yaM laghuriti, etena sAmAnyata: parimANamuktaM, vizeSatastvAyAnAdigataM parimANamo vakSyati, tathA vRtto'yaM jambUdvIpo yatastailApUpasaMsthAnasaMsthitaH, tailena pako'pUpastailApUpaH, tailena hi pakoDayUpaH prAyaH paripUrNavRtto bhavati na ghRtapaka // 177 / / iti tailavizeSaNaM, tasveva yatsaMkhAnaM tena saMsthitastailApUpasaMsthAnasaMsthitaH, tathA vRtto'yaM jambUdvIpo yato 'rathacakravAlasaMsthAnasaMsthitaH atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvipa-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam jambudvIpasya adhikAra: ~ 357~ Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [124] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [124] dIpa anukrama [162] hArathasya-rathAGgasya cakrasyAvayave samudAyopacArAccakravAlaM-maNDalaM tasyeva yat saMsthAnaM tena saMsthito rathacakravAlasaMsthAnasaMsthitaH, evaM vRttaH puSkarakaNikAsaMsthAnasaMsthitaH puSkarakarNikA-padmavIjakozaH vRtta: paripUrNacandrasaMsthAnasaMsthitaH padadvayaM bhAvanIyam , elena jambUhai dvIpasya saMsthAnamuktam / / sampratyAyAmAdiparimANamAha-eka NamityAdi, ekaM yojanazatasahasramAyAmaviSkambhena, AyAmazca viSka mbhazca AyAmaviSkambha, samAhAro dvandvaH, tena, AyAmena viSkambhena cetyarthaH, trINi bojanazatasahasrANi poDaza sahasrANi dve yojanazate saptaviMzatyadhike trayaH krozA aSTAviMzam-aSTAviMzatyadhika dhanu:zataM trayodazAGgulAni aGguilaM ca kiJcidvizeSAdhikamityetAvAn | parikSepeNa prajJaptaH, idaM ca parikSepaparimANaM 'viksaMbhavaggadahaguNakaraNI vaTTassa parirao hoi / ' iti karaNavazAkhayamAnetavyaM kSetrasamAsaTIkA vA paribhAvanIyA, tatra gaNitabhAvanAyAH savistaraM kRtatvAt / / sampratyAkArabhAvapratyavatArapratipAdanArthamAha-'se Na'mi tyAdi, 'saH' anantaroktAyAmaviSkambhaparikSepaparimANo jambUdvIpo Namiti vAkyAlaGkAre ekayA jagatyA sunagaraprAkArakalpayA 'sapArvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena 'saMparikSiptaH' sambagveSTitaH // 'sANaM jagaI ityAdi, sA ca jagatI Urcama-uccaiskhe nASTI yojanAni mUle dvAdaza yojanAni viSkambhena madhye 'STau upari catvAri, ata eva mUle viSkambhamadhikRtya vistINoM, madhye saMkSiptA tribhAgonatvAt , upari tanukA, mUlApekSayA tribhAgamAtravistArabhAvAt , etadevopamayA prakaTayati-gopucchasaMThANasaMThiyA gopucchasva saMsthAnaM gopucchasaMsthAnaM tena saMsthitA gopucchasaMsthAnasaMsthitA UkRtagopucchAkArA iti bhAvaH, 'sabbavairAmaI' sarvo| sanA-sAmastyena vanamayI-baaramAlikA 'acchA' AkAzasphaTikavadatisvacchA 'saNhA laNhA' lakSyA-kSNapudgalaskandhaniSpannA zlalakSaNadalaniSpannapaTavat 'laNhA' mamRNA ghuNTitapaTavat 'ghavA' ghRSTA iva ghRSTA kharazAnayA pASANapratimAvat 'mahA' mRSTA iSa mRSTA suku ~358~ Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [124] dIpa anukrama [162 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [ 124 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 178 // mArazAnayA pASANapratimAvat 'nIrajA' svAbhAvikarajorahitatvAt 'nirmalA' AgantukamalAbhAvAt 'niSpaGkA' kalaGkavikalA kardamarahitA vA 'nikaMkaDacchAyA' iti niSkaGkaTA niSkavacA nirAvaraNA nirupaghAteti bhAvArthaH chAyA-dIptiryasyAH sA niSTAyA 'saprabhA' svarUpataH prabhAvatI 'samarIcA' bahirvinirgata kiraNajAlA, ata eva 'sodyotA' bahirvyavasthitayastu stomaprakAzakarI 'prA-' sAdIyA' prasAdAya manaHprasattaye hitA tatkAritvAt prAsAdIyA manaHprahattikAriNIti bhAva: 'darzanIyA' darzanayogyAyAM pazyataJcakSuSI zramaM na gacchata iti 'abhiruvA' iti abhi-sarveSAM draSTRNAM manaH prasAdAnukUlatayA'bhimukhaM rUpaM yasyAH sA abhirUpA, atyantakamanIyeti bhAvaH, ata eva 'pratirUpA' prativiziSTam asAdhAraNaM rUpaM yasyAH sA pratirUpA, athavA pratikSaNaM navaM navamiva rUpaM yasyAH sA pratirUpA | 'sA NaM jagatI' ityAdi, 'sA' anantaroditasvarUpA Namiti vAkyAlaGkAre jagatI ekena 'jAlakaTakena' jAlAni| jAlakAni yAni bhavanabhiciSu loke'pi prasiddhAni teSAM kaTaka:-samUho jAlakaTako jAlakAkIrNA ramyasaMsthAnapradezavizeSapaGkariti bhAva:, tena jAlakaTakena 'sarvataH sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena saMparikSiptA | 'se NaM jAlakaDae' ityAdi, 'saH' jAlakaTaka UrddhamucairatvenArddhayojanaM dve gavyUve viSkambhena paJca dhanuHzatAni, kimuktaM bhavati ? - jagatyA prAyo bahumadhyabhAge sarvatra jAlakAni tAni ca pratyekamUrddhamucaistvena dve gavyUte viSkambhataH paJcadhanuHzatAnIti, sa ca jAlakaTaka: 'savvarayaNAmae' iti sarvolanA ratnamaya: 'acche saNhe lahe jAva paDirUye' iti yAvacchandakaraNAt 'ghaTTe maTThe nIrae nimmale niSpake nirvAkaye sappane samarIe saujjora pAsAie darisaNije abhirU' iti parigrahaH, eteSAM [ granthAnam 5000] padAnAmarthaH prAgvat / / tIse NaM jagatIe upi bahumajjhadesabhAe ettha NaM egA mahaI paumavaravediyA paM0, sANaM paDamavarave For P&Plenty 3 pratipattau devAdhikAraH uddezaH 1 sU0 125 ~359~ // 178 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam eatyw Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [125] diyA adbhajoyaNaM u8 uccatteNaM paMca dhaNusayAI vikkhaMbheNaM sabbarayaNAmae jagatIsamiyA parikkheveNaM sbvrynnaamii0|| tIse NaM paumavaraveiyAe ayameyArUve vapaNAvAse papaNatte, taMjahA-baharAmayA nemA riTThAmayA paiTThANA beruliyAmayA khaMbhA suvaSNaruppamayA phalagA vairAmayA saMdhI lohitakkhamaIo saIo NANAmaNimayA kalevarA kalevarasaMghADA NANAmaNimayA rUvA nANAmaNimayA rUvasaMghADA aMkAmayA pakkhA pakkhacAhAojotirasAmayA vaMsA vaMsakavelyA ya rayayAmaIo pahiyAo jAtarUvamayIo ohADaNIo baharAmayIo uvari punchaNIo savvasee rayayAmate sANaM chAdaNe / / sA NaM paumavaraveiyA egamegeNaM hemajAleNaM (egamegeNaM gavakkhajAleNaM) egamegeNaM khiMkhiNijAleNaM jAva maNijAleNaM (kaNayajAleNaM rayaNajAleNaM) egamegeNaM paumavarajAleNaM sabbarayaNAmaeNaM sabyato samaMtA saMparikkhittA // te NaM jAlA tavaNijalaMbasagA suvaNNapayaragamaMDiyA NANAmaNirayaNavivihahArahAra upasobhitasamudayA isiM aNNamaNNamasaMpattA pubbAvaradAhiNauttarAgatehiM vAhiM maMdAgaM 2 ejamANA 2 kaMpijamANA 2 laMbamANA 2 pajhaMjhamANA 2 sadAyamANA 2 teNaM orAleNaM maNupaNeNaM kaNNamaNaNebbutikaraNaM saddeNaM sabbato samaMtA ApUremANA sirIe atIva uvakhobhemANA uvA ciTuMti // tIse NaM paumavaraveDyAe tattha tattha dese tahiM tahiM yahave hayasaMghADA gayasaMdhADA narasaMghADA kiNNarasaMghADA kiMpurisasaMghADA mahoragasaMghADA gaMdhavvasaMghADA vasahasaMghADA sabbara %-15525 dIpa anukrama [163] *-*-% *- ~360~ Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mUlaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: pratipatto hA devAdhi prata zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH sUtrAMka uddeza:1 sU0125 [125] // 179 // dIpa anukrama [163] yaNAmayA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA NIrayA NimmalA NippaMkA NikaMkaDacchAyA sappabhA samiriyA saujjoyA pAsAIyA darasaNijjA abhirUvA paDirUvA / tIse NaM paumavaraveiyAe tattha tattha dese tahiM tahiM bahave hayapatIo taheva jAva paDirUvAo / evaM hayavIhIo jAva pddiruuvaao| evaM hayamihuNAI jAva pddiruuvaaii| tIse NaM paumavaraveiyAe tattha tastha vese tahiM tahiM yahave paumalayAo nAgalatAo, evaM asoga0 caMpaga0 cUyavaNa vAsaMtika atimuttaga0 kuMda. sAmalayAo NicaM kusumiyAo jAca suvihattapiMDamaMjarivarDisakadharIo sabvarayaNAmaIo saNhAo laNhAo ghaTAo maTThAo NIrayAo jimmalAo NipaMkAo NikaMkaDacchAyAo sappabhAo samirIyAo saujjoyAo pAsAIyAo darisaNijAo abhirUvAo paDirUvAo // [tIse NaM paumavaravejhyAe tattha tattha dese tahiM tahiM bahave akkhayasotthiyA paNNattA savvarayaNAmayA acchA] // se keNadveNaM (bhaMte) evaM bucara-paumavaraveiyA paumavaraveiyA?, goyamA! paumavaraveiyAe tasya tattha dese tahiM tahiM vediyAsu vetiyAbAhAsu vediyAsIsaphalaesu vediyApuDaMtaresu khaMbhesu khaMbhavAhAsu khaMbhasIsesu khaMbhapuraMtaresu maIsu suImuhesu saphalaema saIpuDhaMtaresu pakkhesu pakkhavAhAsu pakkhaperaMtaresu bahUI uppalAI paumAI jAva satasahassapattAI savvarayaNAmayAI acchAI saNhAI laNhAI ghaTThAI maTThAI NIrayAI NimmalAI nippakAI nikaMkaDa // 179 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~361~ Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [125 ] dIpa anukrama [163 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH cchAyA sappabhAI samirIyAI saujjoyAI pAsAdIyAI darisaNijAI abhihavAI paDivAI mahatA 2 vAsikacchattasamayAI paNNattAI samaNAuso !, se teNadveNaM goyamA! evaM budai paumacaravediyA 2 || paumacaraveiyA NaM bhaMte / kiM sAsayA asAsayA ?, goyamA / siya sAsayA siya a sAsayA // se keNaTTerNa bhaMte! evaM buccai - siya sAsavA siya asAsayA?, goyamA ! davyAe sAsatA vaNNavehiM gaMdhapajjavehiM rasapajjavehiM phAsapajavehiM asAsatA se teNaTTeNaM goyamA! evaM budha - siya sAsatA sigha asAsatA // paumavaraveiyA NaM bhaMte! kAlao kevaciraM hoti ?, goyamA ! Na kayAci NAsi Na kayAvi Natthi Na kayAvi na bhavissati // bhuviM ca bhavati ya bhavi ssati ya dhuvA niyayA sAsatA akkhayA abvayA avaTTiyA NiccA paumavaravediyA || (sU0 125 ) 'tI se NaM jagatIe' ityAdi, 'tasyAH' yathoktarUpAyA jagatyA: 'upari' uparitane tale yo bahumadhyadezabhAgaH, sUtre ekArAntatA | mAgadhadezabhApAlakSaNAnurodhAn yathA 'kayare Agacchai dittaruve?' ityatra, 'ettha Na'miti 'atra' etasmin bahumadhyadezabhAge Namiti pUrvavat mahatI ekA padmavaravedikA prajJaptA mayA zeSaizca tIrthakRdbhiH sA corddhamucaistvenArddhayojanaM dve gavyUte pazca dhanuHzatAni viSkambhena 'jagatIsamiyA' iti jagatyAH samAsamAnA jagatIsamA saiva jagatIsamikA 'parikSepeNa' parirayeNa yAvAn jagatyA madhyabhAge parirayastAvAn tasyA api pariraya iti bhAvaH, 'sarvarakSamayI' sAmastyena rakhAlikA 'acchA saNhA' ityAdi vizeSaNakadambakaM pAThato'rthatazca prAgvat // 'tIse Na' mityAdi, tasyA Namiti pUrvavat padmavara vedikAyA: 'ayaM vakSyamANa: 'etadrUpaH' evaMsvarUpaH 'varNA For P&False Cinly ~362~ Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: (davipa-samadra)], -------------------- mulaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIyA- jIvAbhi0 malayagi- rIyAvRttiH prata sUtrAMka % [125] // 180 // % -MA vAsaH varNa:--rAvA yathAvasthitasvarUpakIrtanaM tasyAvAso-nibAso prandhapaddhatirUpo varNAvAso varNakaniveza ityarthaH 'prajJaptaH' prarU- pratipattI pitaH, tadyathetyAdinA tadeva darzayati-'bairAmayA nemA' iti nemA nAma padmavaravedikAyA bhUmibhAgAdUrddha niSkAmantaH pradezAte devAdhisaveM 'vanamayA' vacaranamayAH, dhanazabdasya dIrghatvaM prAkRtatvAn , evamanyatrApi draSTavyaM, riSThamayAni pratiSThAnAni-mUlapAdAH 'veruli- kAraH yamayA khaMbhA' iti vaiDUryaratnamayAH stambhAH suvarNarUpyamayAni phalakAni lohitAkSaratnAmikA: sUcayaH phalakadvayasambandhavighaTanAbhAva- uddezaH1 hetupAdukAsthAnIyAste sarve 'vAirAmayA saMdhI' patramayAH sandhayaH-sandhimelA: phalakAnAM, kimuktaM bhavati ?-vasaramApUritAH phalakAnAM sUkha126 sandhayaH 'nANAmaNimayA kalevarA' iti nAnAmaNimayAni kalevarANi-manuSyazarIrANi nAnAmaNimayAH kalevarasahATA-manuSyazarIrayugmAni nAnAmaNimayAni rUpANi-rupakANi nAnAmaNimayA rUpasaDATA:-rUpayugmAni 'aGkAmayA pakkhA pakkhabAhAto yAra iti ahoranavizeSastanmayAH pakSAstadekadezAH pakSavAhayo'pi tadekadezabhUtA evAGkamayAH, Aha ca mUlaTIkAkAra:--"aGkamayAH pa-14 kSAstadekadezabhUtAH, evaM pakSavAhavo'pi draSTavyA" iti, 'joIrasAmayA baMsA baMsakavellyA ya' iti jyotIrasaM nAma ranaM tanmayA vaMzA:-mahAntaH pRSThavaMzA: 'vaMzakavecyA ya' iti mahatAM pRSThavaMzAnAmubhayatastiryak sthApyamAnA vaMzAH kavelukAni-pratItAni 'raya yAmaIo paTTiyAoM' iti rajatamayyaH paTTikA baMzAnAmupari kambAsthAnIyA: 'jAyarUvamaIo ohADaNIo' jAtarUpaM-suvarNaviX| zeSastanmayya: 'ohADaNIo' apaghATinyaH AcchAdanahetukamboparisthApyamAnamahApramANakilicasthAnIyAH, 'vairAmaIo uvariM| chaNIo' iti 'bajamayyo' bajaratnAmikA avaghATanInAmupari punchanya:-niviDataracchAdanahetuzmazataratUNavizeSasthAnIyAH, uktaM ca || mUlaTIkAkAreNa-"ohADaNI hIraggahaNaM mahat kSullakaM tu puJchanI iti, 'sabyasee rayayAmae sANaM chANe' iti, sarvazvetaM rajatamayaM / dIpa anukrama [163] R % LaEcITH atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam, yad sU0 126 mudritaM tad api mudraNa-doSaH, atra sU0125 eva vartate ~363~ Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mulaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [125] dIpa anukrama [163] punchanInAmupari kavelukAnAmadha AcchAdanam // 'sANamityAdi, 'sA' evaM svarUpA Namiti vAkyAlakkAre padmavaravedikA tatra tatra, pradeze ekaikena 'hemajAlena' sarvAsanA hemamayena landhamAnena dAmasamUhena ekaikena 'gavAkSajAlena' gavAkSAkRtiratnavizeSadAmasamUhena ekaikena 'kiGkiNIjAlena' kiGkiNya:-kSudraghaNTikA: ekaikena ghaNTAjAlena, kiGkiNyapekSayA kiJcinmahatyo ghaNTA ghaNTAH, tathA ekaikena 'muktAjAlena' muktAphalamayena dAmasamUhena ekaikena 'maNijAlena' maNimayena dAmasamUhena ekaikena 'kanakajAlena' kanakapItarUpaH suvarNavizepastanmayena dAgasamUhena ekaikena rabajAlena ekaikena (vara) padmajAlena-sarvaratnamayapadmAsakena dAmasamUhena 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sarvAsu vidikSu parikSiptA, etAni ca dAmasamUharUpANi hemajAlAdIni jAlAni lampamAnAni veditavyAni, tathA cAha--'te NaM jAlA' ityAdi, tAni, sUtre puMstvanirdezaH prAkRtatyAn , prAkRte hi liGgamaniyatamiti, Namiti pUrvavat hemajAlAdIni kacin dAmA iti pAThaH tatra tA hemajAlAdirUpA dAmAna iti vyAkhyeyaM, 'tavaNijjalaMbUsagA' tapanIyam-AraktaM suvarNa | tanmayo lambUsago-dAnAmaprimabhAge maNDanavizeSo yeSAM tAni tapanIyalambUsakAni 'suvaNNapayaragamaMDiyA' iti pArzvata: sAmastyena | suvarNapratarakeNa-suvarNapatrakeNa maNDitAni suvarNapratarakamaNDitAni, 'nANAmaNirayaNavivihahAraddhahAra uvasobhiyasamudayA' iti nAnArUpANAM maNInAM ravAnAM ca ye vividhA-vicitravarNA hArA-aSTAdazasarikA arddhahArA-navasarikAstairupazobhita: samudAyo cepAM vAni, tathA 'IsimannamannamasaMpattA' iti Ipat-manAga anyo'nya-parasparamasaMprAptAni-asaMlamAni pUrvAparadakSiNottarAgatairvAtaiH 'maMdArya maMdArya' iti mandaM mandam ejyamAnAni-kampyamAnAni 'bhRzAbhIkSNyAvicchede dviH prAktamayAdeH' ityavicchede dvivecanaM yathA pacati pacatItyatra, evamuttaratrApi, ISatkampanavazAdeva ca prakarSata itastato manAk calanena lambamAnAni pralambamAnA ni, tataH jI05031 JEscam ~364~ Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [125 ] dIpa anukrama [163 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [ 125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH // 181 // zrIjIvA- parasparasaMparkavazataH 'pajhaMjhamANA pajhaMjhamANA' iti zabdAyamAnAni zabdAyamAnAni 'udAreNa' sphAreNa zabdeneti yogaH, sa ca 7 3 pratipattI jIvAbhi0 * sphArazabdo manaHpratikUlo'pi bhavati tata Aha- 'manojJena' mano'nukUlena taca mano'nukUlalaM lezato'pi syAdava Aha- 'manohamalayagi- * reNa' manAMsi zrotRRNAM harati AtmavazaM nayatIti manoharaH, 'lihAde'rAkRtigaNatvAdacpratyayaH tena tadapi manoharatvaM kutaH 1 ityAharIyAvRttiH karNamanonirvRti kareNa 'nimittakAraNahetuSu sarvAsAM vibhaktInAM prAyo darzanamiti vacanAdU hetau tRtIyA, tato'yamarthaH yataH zrotRkarNayormanasazca nirvRtikaraH sukhotpAdakastato manoharastena, itthambhUtena zabdena tAn pratyAsannAn pradezAn 'sarvataH' dikSu 'sama- * ntataH vidikSu ApUrayanti zatrantasya zAvidaM rUpaM tata eva 'zriyA' zobhayA'tIva upazobhamAnAni upazobhamAnAni tiSThanti || 'tIse Na'mityAdi, tasyAH padmavanavedikAyAstatra tatra deze 2 'tahiM tahiM' iti tasyaiva dezasya tatra tatraikadeze, etAvatA kimuktaM bhavati ?-yatra deze ekastatrAnye'pi vidyanta iti, bahave 'hayasaMghADA' yugmAni saGgAdazabdo yugmavAcI yathA sAdhusaGghATa itra, evaM gajanarakiMnara kiMpuruSamahoragagandharvavRSabhasaGghATA api vAcyAH, ete ca kathambhUtAH ? ityAha- 'savvarayaNAmayA' sarvAsanA ratnamayA: 'acchA' AkAzasphaTikavadatisvacchA: 'jAva paDiruvA' iti yAvatkaraNAt 'saNhA uNhA ghaTTA maThThA' ityAdivizepaNakamyakaparigrahastaca prAmyat / ete ca sarve'pi sATAdayaH samrATAH puSpAvakIrNakA uktAH sampratyeteSAmeva hayAdInAM paGkayAdipratipA danArthamAha-evaM paMtIo bIhIo evaM mihuNagA' iti yathA'mISAM hayAdInAmaSTAnAM samrATA uktAstathA paGkayo'pi vaktavyA vIthayo'pi mithunakAni ca tAni caivam 'tIse NaM paDagavaravezyAe tattha tattha dese dese tahiM tahiM bahuyAo paMtIo gayapatIo' // 181 // ityAdi, navaramekasyAM dizi yA zreNiH sA patirabhidhIyate, ubhayorapi pArzvayorekaika zreNibhAvena yacchreNidvayaM sA vIthI, ete ca vIthI Quer Education For evade & Peru Use Only manuSyA0 padmavarace ~ 365~ dikAva0 uddezaH 1 sU0 126 brary o atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip - samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam , mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne yat sU0 126 mudritaM tat mudraNa-doSa:, atra sU0125 eva vartate Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [125] patisa lATA hayAdInAM puruSANAmuktAH, sAmpratameteSAmeva hayAdInAM strIpuruSayugmapratipAdanArtha mihuNAI' ityuktam , uktenaiva prakAreNa hayAdInAM mithunakAni strIpurupayugmarUpANi bAsyAni, yathA 'tastha tattha tahiM 2 paise dese bahUI hayamihuNAI gayamihuNAI' ityAdi / / 'tIse NamityAdi, tasyAM Namiti pUrvavat pAbavedikAyAM tatra tatra deze 2 'tahiM 2' iti tasyaiva dezava tatra tatraikadeze, atrApi tattha 2 dese 2 tahiM 2' iti vadatA yatraikA latA tatrAnyA api balayo chatAH santIti pratipAditaM draSTavyaM, 'bahuyAo paumalaprayAo' ityAdi, bahavaH 'padmalatAH' padminyaH 'nAgalatAH' nAgA-dumavizeSAH ta eva latAstiryakazAstrAprasarAbhAvAt nAgalavAH, evamazokalatAzcampakalatA vaNalatA:, caNA:-taruvizeSAH, vAsantikalatA atimuktakalatAH kundalatA: zyAmalatAH, kathambhUtA etA:? ityAha-'nitya' sarvakAlaM SaTsvapi RtuvityarthaH 'kusumitAH' kusumAni-puSpANi saMjAtAnyAsthiti kusumitAH, tArakAdidarzanAhA divapratyayaH, evaM nityaM mukulitAH, mukulAni nAma kuDmalAni kalikA ityarthaH nilaM 'lavaiyAo' iti pallavitAH, nityaM 'thavAiyAoM iti stavakitAH, nilaM 'gummiyAo' iti gusmitAH, stabakagulmI go(gu)cchavizeSau, nityaM gucchAH, nityaM yamalaM nAma samAnajAtIyayotayoryugmaM tatsaMjAtamAthiti yamalitAH, nityaM 'yugalitAH' yugalaM sajAtIyavijAtIyayorlatayordvandvaM, tathA 'nityaM sarvakAlaM phalabhAreNa natA-IpannatA nityaM praNatA-mahatA phalabhAreNa dUraM natAH, tathA nityaM 'muvibhakte'tyAdi suvibhaktika:-suvicchittikaH prativi| ziSyo malarIrUpo yo'vataMsakastaddharA:-taddhAriNyaH / epa sarvo'pi kusumitalAdiko dharma ephaikasyA ekaikasyA latAyA uktaH, sAmprataM kAsAbhillatAnAM sakalakusumitavAdidharmapratipAdanArthamAha-niccaM kusumiyamauliyalavaiyathavaiyagulaiyagocchiyaviNamiyapadANamiyasuvibhattapaDimaMjarivarDasagadharIu' etAzca sarvA api latA evaMrUpAH, kirUpA:? ityAha-savvarayaNAmaIo' saamnaa[4|| dIpa anukrama [163] ~366~ Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [125] 8-2-5 dIpa anukrama [163] zrIjIvA- ranamavyaH, 'acchA sAhA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat // adhunA padmavaravedikAzabdapravRttinimittaM jijJAsuH pRcchati-'se||3pratipatto jIvAbhi keNaDeNaM bhaMte!' ityAdi, sezabdo'thazabdArthaH, atha 'kenArthena' kena kAraNena bhadanta ! evamucyate-pAvaravedikA padmavaravediketi?, keNaDe / manuSyA0 malayagi- hAkimuktaM bhavati-padmavaravedikatyevaMrUpasya zabdasya tatra pravRttau kiM nimittamiti 1, evamukte bhagavAnAha-gautama! panavaravedikAyAM tatra padmavarave. rIyAvRttiH tatra pradeze tasyaiva dezasya tatra tatraikadeze 'vedikAsu' upavezanayogyamattavAraNarUpAsu 'vedikAbAhAsu' pedikApArtheSu 'veDyApuDataresu // 18 // | iti dve vedike vedikApuTaM teSAmantarANi-apAntarAlAni vedikApuTAntarANi teSu, tathA stambheSu sAmAnyataH tathA 'stambhavAhAsu' uddeza:1 stambhapAzceSu 'khaMbhasIsesu' iti stambhazIpeMSu 'khaMbhapuDaMtaresu' iti dvau stambhau stambhapuTaM teSAmantarANi teSu 'sUcISu' phalakasamba- sU0126 ndhavighaTanAbhAvahetupAdukAsthAnIyAsu tAsAmuparIti tAtparyArthaH, 'sUimuhesu' iti yatra pradeze sUcI phalaka bhittvA madhye pravizati | | tatpratyAsanno dezaH sUcImukhaM teSu, tathA sUcIphalakepu-sUcIbhiH saMbandhitA ye phalakapradezAte'pyupacArAtsUcIphalakAni teSu sUcInA-18 madha upari gha vartamAneSu, tathA 'suIpuDataresu' iti dve sUcyau sUcIpuTaM tepAmantareSu, pakSAH pakSavAhA-vedikaikadezAteSu bahUni 'utsakalakAni' gardabhakAni bahUni 'pamAni' sUryavikAsIni bahUni 'kumudAni' candravikAsIni, evaM nalinasubhagasaugandhikapuNDarIkamahA-11 puNDarIkazatapatrasahasrapatrANyApi vAcyAni, eteSAM ca vizeSaH prAgeyopadarzitaH, etAni kathambhUtAni ? ityAha-'sarvaratnamayAni sarvAsanA ratnamayAni, 'acchA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat 'mahayAvAsikachattasamANA' iti 'mahAnti' mahApramANAni vApikANi-varSAkAle yAni pAnIyarakSaNArtha kRtAni tAni vArSikANi tAni ca tAni chatrANi ca tatsamAnAni ca prajJaptAni he zramaNa : 4 he AyuSman !, 'se eeNoNamityAdi, tadetenArthena gautama! evamucyate panavaravedikA padmavaravedikevi teSu teSu yathoktarUpeSu // 182 // Jatic atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam, mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne yat sU0 126 mudritaM tat mudraNa-doSaH, atra sU0125 eva vartate ~367~ Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------- ---------- mUlaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka 64550-56 [125] dIpa anukrama [163] pradezeSu yathoktarUpANi pazyAni panavaravedikAzabdasya pravRttinimittamitibhAvaH, vyutpattizcaiva-parAvarA padmapradhAnA vedikA panavaravedikA panavaravediketi / / 'paumaparavejhyA NaM bhaMte ! kiM sAsayA?' ityAdi, padmavaravedikA Namiti pUrvavat kiM zAzvatI utAzAzvatI!, AvantatayA sUtre nirdeza: prAkRtavAn , kiM nityA utAnityeti bhAvaH, bhagavAnAha-gautama ! syAt zAzvatI svAdazAzvatI-kathacinnityA kathaJcidaniyetyarthaH, svAcchabdo nipAtaH kathaJcidityetadarthavAcI // 'se keNaDeNaM bhaMte !' ityAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! 'dravyArthatayA dravyAstikanayamatena zAzvatI, dravyAstikanayo hi dravyameva tAttvikamabhimanyate na paryAyAn , dravyaM cAnvayi pariNAmitvAd, anyadhA dravyakhAyogAd, anvayitvAca sakala kAlabhAvIti bhavati dravyArthatayA zAzvatI, 'varNaparyAyaiH' tadanyasamutpadyamAnava vizeSarUparevaM gandhaparyAya rasaparyAya: sparzaparyAyaiH, upalakSaNametattadanyapudgalavicaTanocaTanaizvAzAzvatI, kimuktaM bhavati ?-paryAyA-| [stikanayamatena paryAvaprAdhAnyavivakSAyAmazAzvatI, paryAyANAM pratikSaNabhAvitayA kiyatkAlabhAvitayA yA binAzivAn , 'se eeNaDeNa'mityAdi upasaMhAravAkyaM sugarma, iha dravyAstikanayavAdI svamatapratisthApanArthamevamAha-jAtyantAsata utpAdo nApi sato binAzo, 'nAsato vidyate bhAvo, nAbhAvo vidyate sata' iti vacanAn , yau tu dRzyete prativastu utpAdavinAzau tadAvirbhAvatirobhAvamAtraM yathA| sarpasyoraphaNalaviphaNatve, tasmAtsarva vastu nityamiti / evaM ca tanmatacintAyAM saMzayaH-kiM ghaTAdivanyArthatayA zAzvatI utta dAsakalakAlamevarUpA? iti, tataH saMzayApanodArtha bhagavantaM bhUyaH pRcchati-paumavaraveiyA Na'mityAdi, pAvaravedikA Namiti pUrvavad 'bhadanta !' paramakalyANayogin ! 'kiyaccira' kiyantaM kAlaM yAvadbhavati?, evarUpA kiyantaM kAlamavatiSThate ? iti, bhagavAnAigautama! na kadAcinnAsIna, sarvadevAsIditi bhAvaH, anAditvAt , tathA na kadAcinna bhavati, sarvadeva vartamAnakAlacintAyAM bhavatIti Elimin * ~368~ Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [125] // 183 // dIpa anukrama [163] zrIjIvA- bhAvaH, sadaiva bhAvAta, tathA na kadAninna bhaviSyati, kintu bhaviSyacintAyAM sarvadaiva bhaviSyatIti pratipattavyaM, aparyavasitatvAta. pratipattoM jIvAbhi0 tadevaM kAlatrayacintAyAM nAstitvapratiSedhaM vidhAya sampratyastirarSa pratipAdayati-'bhuvi ce'tyAdi, abhUca bhavati ca bhaviSyati ceti, hA manuSyA0 malayagi-hai evaM trikAlAvasthAyitvAd 'dhruvA' mervA divad dhruvalAdeva sadaiva svasvarUpe niyatA, niyatalAdeva ca 'zAzvatI' zazvadbhavanakhabhAvA, vanaSaNDArIyAvRttiH zAzvatatvAdeva ca satatagaGgAsindhupravAhapravRttAvapi pauNDarIkajada ibAnekapudgalabicaTane'pi tAvanmAnAnyapudgalozcaTanasambhavAd 'akSayA dhi0 na vidyate kSayo-yathoktasvarUpAkAraparibhraMzo yasyAH sA'kSyA, akSayatvAdeva 'avyayA' avyayazabdavAcyA, manAgapi svarUpacalanasya || uddezaH 1 jAnucidapyasambhavAn , avyayatvAdeva khapramANe'vasthitA mAnupottaraparvatAd bahiH samudravana , evaM svasvapramANe sadA'vasthAnena sU0 126 cintyamAnA nityA dharmAstikAyAdivat / / tIse NaM jagatIe upi bAhiM paumavaraveiyAe ettha NaM ege mahaM vaNasaMDe paNNatte desUNAI do joyaNAI cakavAlavikvaMbheNaM jagatIsamae parikkheveNaM, kiNhe kiNhobhAse jAva aNegasagaDarahajANajuggaparimoyaNe suramme pAsAtIe sahe laNhe ghaTe maDhe nIrae nippaMke nimmale nikaMkaDachAe sappabhe samirIe saujjoe pAsAdIe darisaNije abhiruve paDirUve // tassa NaM vaNasaMhassa aMto bahasamaramaNije bhUmibhAge paNNatte se jahAnAmae-AliMgapukkhareti vA muiMgapukkhareti vA sarataleha vA karatalei vA AyaMsamaMDaleti vA caMdamaMDaleti vA sUramaMDaleti urabha // 183 // cammeti yA usabhacammeti vA varAhacammeti vA sIhacammeti vA vagghacammeti vA vigacammeti vA dI atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~369~ Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [164] vitacammeti vA aNegasaMkukIlagasahassavitate AvaDapaccAvaDaseDhIpaseDhIsotthiyasovatthiyapUsamANavaddhamANamaccheDakamakaraMDakajAramAraphullAvalipaumapattasAgarataraMgavAsaMtilayapaumalayabhatticittehiM sacchAehiM samirIehiM saujjoehiM nANAbihapaMcavaNNehiM taNehi ya maNihi ya uvasohie taMjahA-kipahehiM jAva sukillehiM // tatva NaM je te kiNhA taNA ya maNI ya tesi rNa ayametArUve ghaNNAyAse paNNatte, se jahAnAmae-jImUteti vA aMjaNeti vA khaMjaNeti vA kajaleti vA masIha vA guliyAi vA gavalei vA gavalaguliyAti vA bhamareti vA bhamarAvaliyAti vAbhamarapattagayasAreti vA jaMbuphaleti vA addAridveti vA puripuTThae (ti) vA gaeti vA gayakalabheti vA kAhasappei vA kaNhakesarei vA AgAsathiggaleti vA kaNhAsoeti vA kiNhakaNavIreDa vA kaNhavaMdhujIvaeti thA, bhave eyArUce siyA?, goyamA ! No tiNaDhe samaDhe, tesi NaM kaNhANaM taNANaM maNINa ya itto iTTayarAe ceva kaMtatarAe ceva piyayarAe ceva maNuNNatarAe ceva maNAmatarAe ceva vapaNeNaM paNNatte // tattha gaMje te NIlagA taNA ya maNI ya tesiNaM imetArUce vaNNAvAse paNatte, se jahAnAmae-bhiMgei vA "bhiMgapatteti vA cAseti vA cAsapiccheti vA sueti vA suyapiccheti vA NIlIti vA pIlIbheeti vA NIlIguliyAti vA sAmAeti vA ucaMtaeti vA vaNarAIda vA halaharavasaNei vA moraggIvAti vA pArevayagIvAti vA ayasikusumeti vA aMjaNakesigA RAKASCARSACAR ~370~ Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [126] zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI manuSyA0 vanapaNDA // 184 // SC-SCRCRACK uddezaH1 sU0126 kusumeti vA NIluppaleti vA NIlAsoeti vA NIlakaNavIreti vA NIlabaMdhujIvaeti vA, bhave eyArUve sitA?, No iNaTe samaDhe, tesi NaM NIlagANaM taNANaM maNINa ya etto itarAe ceva kaMtatarAe ceva jAya vaSNeNaM paNate // tattha je te lohitagA taNA ya maNI ya tesi NaM ayameyAsve vaNNAvAse paNNate, se jahANAmae-sasakaruhireti vA urabharuhireti vA pararuhireti vA varAharuhireti vA mahisaruhireti bA bAliMdagovaeti vA bAladivAgareti vA saMzambharAgeti vA guMjaddharAeti yA jAtihiMgulueti vA silappavAleti vA pavAlaMkureti vA lohitakkhamaNIti vA lakkhArasaeti vA kibhirAgei vA rattakaMbalei vA cINapiDharAsIi vA jAsuyaNakusumeha vA kiMsuakusumeha vA pAliyAikusumeha vA ratuppaleti cA rattAsogeti yA rattakaNayAreti vA rattavaMdhujIveda vA, bhave eyArave siyA?, no tiNaDhe samaThe, tesi lohiyagANaM taNANa ya maNINa ya epso iTTatarAe ceva jAva vapaNeNaM paNNatte // tatva NaM je te hAlihagA taNA ya maNI ya tesi NaM ayameyArUve vaNNAyAse paNNatte, se jahANAmae-caMpae vA caMpagacchallIi vA caMpayabheei yA hAlidAti cA hAliddabheeti vA hAlidaguliyAti vA hariyAleti vA hariyAlabheeti vA hariyAlaguliyAti vA ciureti vA ciuraMgarAgeti vA barakaNaeti vA varakaNaganighaseti vA suvapaNasippieti vA varapurisabasaNeti vA sallaikusumeti vA caMpakakusumeha yA dIpa anukrama [164] // 184 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~371~ Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [164] kuhuMDiyAkusumeti vA (koraMTakadAmei vA) taDauDAkusumeti vA ghosADiyAkusumeti vA suvaSNajUhiyAkusumeti vA suharinnayAkusumei vA [koriMTavaramalladAmeti vA] bIyagakusumeti vA pIyAsoeti vA pIyakaNavIreti vA pIyabaMdhujIeti vA, bhave eghArUve siyA?, no iNar3he samaDhe, te NaM hAliddA taNA ya maNI ya etto iTTayarA ceva jAva vapaNeNaM paNNattA // tattha NaM je te sukillagA taNA ya maNI ya tesi NaM ayameyArUve baNNAvAse paNNatte, se jahAnAmaeaMketi vA saMkheti vA caMdeti vA kuMdeti vA kusume(mue)ti vA dayaraeti vA (dahighaNei thA khIrei vA khIrapUrei vA) haMsAvalIti vA koMcAvalIti vA hArAvalIti cA balAyAvalIti vA caMdAvalIti vA sAratiyabalAhaeti vA dhaMtadhoyarupyapaddeza thA sAlipiharAsIti vA kuMdapuppharAsIti yA kumuyarAsIti vA sukkachivADIti vA peDaNamijAti vA biseti vA miNAliyAti vA gayadaMteti vA lavaMgadaleti vA poMDarIyadaleti vA siMnuvAramalladAmeti vA setAsoeti vA seyakaNavIreti vA seyabaMdhujIei vA, bhave eyArUve siyA?, No tiNaDe samaDhe, tesi NaM sukillANaM taNANaM maNINa ya etto ihatarAe ceva jAva vapaNeNaM paNNatte // tesi NaM bhaMte! taNANa yamaNINa ya kerisae gaMdhe paNNatte?, se jahANAmae-kohapuDANa vA pattapuDANa vA coyapuDANa cA tagarapuDANa vA elApuDANa yA [kirimeripuDANa vA] caMdaNapuDANa vA kuMkumapuDANa vA u SACARRORSC ~372~ Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [126] zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH 3 pratipattI manuSyA0 vanaSaNDA dhi.. uddezaH1 sU0126 // 185 // dIpa anukrama [164] sIrapuDANa vA caMpagapurANa vA maruyagapuDANa vA damaNagapuDANa vA jAtipuDANa vA jUhiyApuDANa vA malliyapuDANa vA NomAliyapuDANa vA vAsaMtiyapuDANa vA keyatipuDANa vA kappUrapuDANa vA aNuvAyaMsi ubhijjamANANa ya NibhijamANANa ya kojamANANa vA ruvijamANANa vA ukirijamANANa vA vikirijamANANa vA paribhujamANANa vA bhaMDAo vA bhaMDaM sAharijamANANaM orAlA maNuNNA ghANamaNaNinyutikarA sabbato samaMtA gaMdhA abhiNissavaMti, bhaye eyArave siyA', No tiNaDhe samaDhe, tesi NaM taNANaM maNINa ya etto u itarAe ceva jAva maNAmatarAe ceva gaMdhe paNNatte / tesi NaM bhaMte! taNANa ya maNINa ya kerisae phAse paNNate?, se jahANAmae-AINeti vA rUeti vA bUreti vA NavaNIteti vA haMsaganbhatUlIti vA sirIsakusumaNicateti vA vAlakumudapattarAsIti vA, bhave etArUce siyA ?, No tiNahe samahe, tesiNaM taNANa ya maNINa ya eso itarAe ceva jAva phAseNaM pnnnntte|tesi rNa bhaMte! taNANaM puvyAvaradAhiNauttarAgatehiM bAehiM maMdArya maMdAyaM eiyANaM veDyANaM kaMpiyANa khobhiyANa cAliyANaM phaMdiyANaM ghaTTiyANaM udIriyANaM kerisae sadde papaNatte?, se jahANAmae-siviyAe vA saMdamANIyAe (vA) rahavarassa vA sachattassa sajjhayassa saghaMTayassa satoraNavarassa saNaMdighosassa sakhikhiNihemajAlaperaMtaparikhittassa hemavayakhesa (cittavicitta) tiNisakaNaganijuttadAphayAgassa supiNiddhArakarma // 185 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~373~ Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mUlaM [126]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [164] CRICKS DaladhurAgassa kAlAyasamukayaNemijaMtakammassa AipaNavaraturagasusaMpauttassa kusalaNaracheyasArahisusaMparigahitassa sarasatayattIsatoraNa(pari)maMDitassa sakaMkaDavarDisagassa sacAvasarapaharaNAgharaNahariyassa johajuddhassa rAyaMgaNasi vA aMtepuraMsi vA rammaMsi vA maNikohimatalaMsi abhikkhaNaM 2 abhighahijamANassa bA NiyahijamANassa vA [parUDhavaraturaMgassa caMDavegAihassa] orAlA maNupaNA kaNNamaNaNibutikarA sabbato samaMtA saddA abhiNissavaMti, bhave etArUve siyA?, No tiNaDhe samaDhe, se jahANAmae-beyAliyAe vINAe uttaramaMdAmucchitAe aMke suparaSTiyAe vaMdaNasArakANapaDipahiyAe kusalaNaraNArisaMpagahitAe padosapacUsakAlasamapaMsi maMda maMdaM eiyAe veDyAe khobhiyAe uddIriyAe orAlA maNupaNA kapaNamaNaNibutikarA sabbato samaMtA saddA abhiNissavaMti, bhave payArUve siyA?, No tiNaTTe samaThe, se jahANAmae-kipaNarANa vA kiMpurisANa vA mahoragANa vA gaMdhavvANa vA bhaddasAlavaNagayANa yA naMdaNavaNagayANa vA somaNasavaNagayANa vA paMDagavaNagayANa vA himavaMtamalayamaMdaragiriguhasamapaNAgayANa vA egato sahitArNa saMbhuhAgayANaM samuciTThANaM saMnividvANaM pamudiyapakkIliyANaM gIyaratigaMdhavyaharisiyamaNANaM geja paLa katthaM geyaM payaciddhaM pAyaviddhaM ukkhittayaM pavattayaM maMdAya rociyAvasANaM sattasarasamapaNAgayaM aTTharasasusaMpauttaM chaddosavippamukaM ekArasaguNAlaMkAraM advaguNovaveyaM guMjaMtavaMsakuharocagUda ~374~ Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: -6 prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 186 // R [126] Rok dIpa anukrama [164] rattaM tityANakaraNasuddhaM madhuraM samaM sulaliyaM sakuharaguMjaMtavaMsataMtIsusaMpauttaM tAlasusaMpauttaM tAla- 3 pratipattau samaM (rayasusaMpauttaM gahasusaMpauttaM)maNoharaM mauyaribhiyapayasaMcAraM surabhi suNati varacArurUvaM manuSyA0 divvaM naha sajja geyaM pagIyANaM, bhave eyArUve siyA?, haMtA goyamA! evaMbhUe siyaa|| (mU0126) vanapaNDA'tIse jagatIe' ityAdi, tasyA Namiti pUrvavat jagatyA upari padmavaravedikAyA bahirvatI pradeza: 'tatra' tasmin Namiti || dhi pUrvavat , mahAneko vanapaNDaH prajJaptaH, anekajAtIyAnAmuttamAnAM mahIrudANAM samUho banapaNDaH, Aha ca mUlaTIkAkAra:-'egajAI-18 uddezaH 1 pahiM rakSehi vaNaM agegajAIehiM uttamehi rukSehi vaNasaMDe' iti, sa caikaiko dezone dve yojane viSkambhato jagatIsamaka: parikSepeNa sU0126 parirayeNa / kathambhUta:? ityAha-'kiNhe' ityAdi, iha prAyo vRkSANAM madhyame basi vartamAnAni patrANi nIlA (kRSNA)ni tadyogAd banakhaNDo'pi kRSNaH, na copacAramAtrAtkRSNa iti vyapadezaH kintu tathApratibhAsanAt , tathA cAha-kRSNAvabhAsaH' yAvati bhAge kRSNAni patrANi santi tAvati bhAge sa vanakhaNDaH kRSNo'vabhAsate'taH kRSNo'vabhAso yasyAsau kRSNAvabhAsaH, tathA haritatvamati-18| kAntAni kRSNatvamasaMprAptAni patrANi nIlAni tadyogAd vanakhaNDo'pi nIlaH, na caitadapyupadhAramAtreNocyate kintu tathA'vabhAsAt , tathA cAha-nIlAvabhAsaH, samAsa: prAgvat , yauvane tAnyeva patrANi kizalayalaM rakatvaM cAtikAntAni IpaddharitAlAbhAni pANDUni santi haritAnItyupadizyante, tatastadyogAdvanapaNDo'pi haritaH, na caitadupacAramAtraM, kintu vadhApratibhAso'pyasti tathA cAha--haritAvabhAsaH, tathA bAlyAdatikrAntAni vRkSANAM patrANi zItAni bhavanti tatastadyogAd vanaSaNDo'pi zItaH, na cAsau na guNataH kintu // 186 // guNata eva, tathA cAha-zItAvabhAsaH' adhobhAgavattinAM vyantarANAM devAnAM dedInAM ca tayoge zItavAtasaMsparza: tataH sa zIto atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~375~ Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mulaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - prata sUtrAMka [126] - - -*- - dhanaSaNDo'vabhAsate iti, tathA ete kRSNanIlaharitavarNA yathA (taH) svasmin rUpe'tyarthamurakaTAH sigdhA bhaNyante sImAzca satastadyogAdvanakhaNDo'pi snigdhastItrazvoktaH, na caitadupacAramAtraM, kintu tathA pratibhAso'pi tata urpha snigdhAvabhAsastIbAvabhAsa iti, ihAvabhAso bhrAnto'pi bhavati yathA marumarIcikAmu jalAvabhAsaH tato nAvabhAsamAtropadarzanena yathA'vasthitaM vastusvarUpamuktaM varNitaM bhavati kintu | yathAkharUpapratipAdanena tataH kRSNalAdInAM tathAsyarUpapratipAdanArthamanuvAdapurassaraM vizeSaNAntaramAha-'kiNhe kiNhacchAye' ityAdi, | kRSNo banakhaNDaH, kuta: ? ityAha-kRSNacchAya:, 'nimitta kAraNahetupu sarvAsAM vibhaktInAM pAyo darzana'mitivacanAdvetau prathamA, tato'-17 yamartha:-yasmAt kRSNA chAyA-AkAraH sarvAvisaMvAditayA tasya tasmAkRSNaH, etadukaM bhavati-sarvAvisaMvAditathA tanna kRSNa AkAra upalabhyate, na ca bhrAntApabhAsasaMpAditasattAka: sarvAcisaMvAdI bhavati, tatastatvavRtyA sa kRSNo na dhAntAvabhAsamAtrayavasthApita iti, evaM nIlo nIlacchAya ityAdyapi bhAvanIyaM, navaraM zIta: zItacchAya ityatra chAyAzabda AvapapratipakSavastuvAcI draSTavyaH, 'ghaNakaDiya|DacchAe' iti yaha zarIrasya madhyabhAge kaTistato'nyasyApi madhyabhAga: kaTiriva kaTirityucyate, kaTitaTamitra kaTitaTaM ghanA-anyAnyazAkhAprazAkhAnupravezato niviDA kaTitaTe-madhyabhAge chAyA yasya sa ghanakaTitaTalachAyaH, madhyabhAge niviDatarapachAya ityarthaH, kacitpAThaH 'ghanakaDiyakaDacchAe' iti, tatrAyamartha:-kaTaH sajAdo'spati kaTitaH phaTAntareNopari AvRta ityarthaH kaTitazcAsau kaTaca | kaditakaTaH dhanA-niviDA kaTitakaTasvAdhobhUmau chAyA yasya sa ghanakaTita kaTa-chAyaH ata eva ramyo-ramaNIyaH, tathA mahAn-jalabhArAvanataH prAthUTakAlabhASI meghanikurambo-goSasamUhataM bhUto-guNaiH prApto mahAmeghanikuramyabhUta: mahAmeghavRndopama ityarthaH / 'te NaM | pAyavA' ityAdi, 'te' vanapaNDAntargatAH pAdapA 'mUlavantaH' mUkhAni prabhUtAni dUrAvagADhAni ca santyeSAmiti mUlavantaH, kanya epA-| - - * dIpa anukrama [164] C - MRP * X. Jansar ~376~ Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka dhi0 [126] dIpa anukrama [164] zrIjIvA- mastIti kandavantaH, evaM skandhavantastvagvantaH zAlAvantaH pravAlavanta: patravantaH puSpavanta: phalavanto bIjavanta ityapi bhAvanIyaM, tatra pratipattI jIvAbhi mUlAni-prasiddhAni yAni kandasyAdhaH prasaranti kandAstepAM mUlAnAmuparivartinaste'pi pratItAH, skandhaH-sdhuDaM yato mUlazAkhAH prabhavanti, malaya gi-1 laka-ThahI zAlA-zAkhA prabAla:-pallavAGkara: patrapuSpaphalapIjAni suprasiddhAni, sarvatrAtizAyane kacidbhani vA matupapratyayaH, 'aNupu vanakhaNDArIyAvRttiHvvasujAiruilavaTThabhAvapariNayA' iti AnupUA-mUlAdiparipATyA supu jAtA AnupUrvIsujAtA rucilA:-khigdhatayA dediipymaan||187| chavimantaH, tathA vRttabhAvena pariNavA vRttabhAvapariNatAH, kimuktaM bhavati ?-evaM nAma sarvAsu dikSu vidikSu ca zAkhAbhiH prazAkhAbhizca uddezaH1 1 prasUtA yathA vartulA: saMjAtA iti, AnupUrvIsujAtAca te rucirAzca te ca te vRttabhAvapariNatAca AnupUrvIsujAtaruciravRttabhAvapariNatAH,18 sU0126 hai tathA te pAdapAH pratyekamekaskandhAH, (samAsAntaina ) prAkRte vA'sya strIlamiti 'egakhaMdhI' iti pAThaH, tathA'nekAbhiH zAkhAbhiH prazApAkhAbhizca madhyabhAge viTapo-vistAro yeSAM teDanekazAkhAprazAkhA viTapAH, tathA tiryagvAhuyaprasAraNapramANo vyAmaH anekairnaravyAmaiH-puruSa1vyAmaiH suprasAritairagrAhyaH-aprameyo ghano-niviDo vipulo-vistIrNaH skandho yeSAM te anekanaravyAmanuprasAritAbAhyapanavipulavRtta skandhAH, tathA'pichadrANi patrANi yeSAM te acchidra patrAH, kimuktaM bhavati ?-na teSAM patreSu vAtadoSata: kAladopato vA gaharikAdirI-1 tirupajAyate, na teSu pantreSu chidrANi bhavantItyacchidrapatrAH, athavA evaM nAmAnyo'nyaM zAkhAprazAkhAnuprayezAtpatrANi patrANAmupari jA-IA tAni yena manAgapyapAntarAlarUpaM chidraM nopalakSyata iti, tathA cAha-'aviralapattA' iti, atra hetau prathamA tato'yamartha:-yato'vi-13 bharalapatrA ato'cchidrapanAH, abiralapatrA api kutaH ityAha-'avAtInapatrAH' bAtInAni-bAtopahatAni bAtena pAtitAnItyarthaH // 187 // na bAsInAni avAtInAni patrANi yeSAM te tathA, kimuktaM bhavati ?- tatra prabalo bAta: kharaparupo vAti yena patrANi truTilA bhUmI atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~377~ Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 4. prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [164] nipatanti, tato'vAtInapatrasAdaviralapatrA iti, agchidrapatrA ityatra prathamavyAkhyAnapakSamadhikRtya hetumAha-aNaIipattA' na vidyate Iti:-irikAdirUpA yeSAM tAnyanItIni anItIni patrANi yeSAM te anItipatrAH, anItipatravAcAcchidrapatrAH, 'nihuyajara DhapaMDurapattA' iti ni tAni-apanItAni jaraThAni pANDUni patrANi yebhyaste ni tajaraThapANDapatrAH, kimuktaM bhavati ?-yAni vRkSasthAni jaraThAni pANDUni patrANi tAni vAtena nirdUya nirdUya bhUmau pAtyante bhUmerapi ca prAyo niya nirdUyAnyatrApasAryanta iti, 'navahariyabhisaMtapattaMdhayAragaMbhIradarasaNijjA' iti navena-prasapreNa haritena-nIlena bhAsamAnena-snigdhatvacA dIpyamAnena patramAreNa-dalasaJcayena yo jAto'ndhakArastena gambhIrA-alabdhamadhyabhAgAH santo darzanIyA nabaharitabhAsamAnapatrAndhakAragambhIradarzanIyAH, tathA upavinirgatai:-nirantaravinirgatainabataruNapallavaiH tathA komalaiH-manojairujvalai:-zuddhaizcaladriH-IpatkampamAnaiH kizalayaiH-avakhAvizeSopetaiH hA pallavabizepaiH sathA sukumAraiH pravAlai:-pallavAraiH zobhitAni varAGkarANi-varAropetAni agrazikharANi yeSAM te upavinirgatanavataruNapatra pallavakomalojavalacalakizalayasukumArapravAlazobhitabarAGkarAmazikharAH, ihAdurapravAlayoH kAlakRtAvasthAvizeSAdvizeSo bhAvanIyaH, 'niccha kusumiyA nicca mauliyA niccaM lavaiyA nicaM thavaiyA niccaM gocchiyA nicaM jamaliyA nicca juyaliyA nizca viNamiyA niccaM paNamiyA nizcaM kusumiyamauliyalavaiyathavaiyagulaiyagocchiyajamaliyajugaliyaviNamiyapaNamiyasuvibhattapa(pi)DimaMjarivaDaMsagadharA' iti pUrvavat, tathA zukavANimanazalAkAkokilakorakabhikArakaphoDalajIvaMjIvakanandImukhakapilapiGgalAkSakAraNDa vacakravAkakalahaMsasArasAkhyAnAmanekeSAM zakunagaNAnAM mithuna:-strIpuMsayugmaiciMcarita-itastato gataM yaca zabdonnatikam-unnatazabdaka dAmadhurasvaraM pa nAdisaM-lapitaM yeSu se tathA, ata eva suramyA:-suSTu ramaNIyAH, atra zukA:-kIrAH bahiNo-mayUrA madanazalAkA ~378~ Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], -------- mUlaM [126]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [164] zrIjIvA- zArikA kokilA'pi cakravAkakalahaMsasArasA:-pratItAH, zepAstu jIvavizeSA lokato veditavyAH, tathA saMpiNDitAH-ekatra piNDI-13 pratipattI jIvAbhibhUtA dRptA-madonmattatayA darpAdhmAtA bhramaramadhukarINAM pahakarA:-samatA:, 'pahakaraorohasaMghAyA' iti dezInAmamAlAvacanAt , yatrA manuSyA0 malayagi- te saMpiNDitaraptamadhukarabhramaramadhukarIpaha karAH, tathA parilIyamAnAH-anyata AgatyAgalya ayanto mattA: padpadAH kusumAsavalolA:-13vanakhaNDArIyAvRttiH kilkapAnalampaTA madhuraM gumagumAyamAnAH guJjantazva-zabdavizeSaM ca viddhAnA dezabhAgeSu tasmin tasmin dezabhAge yeSAM te pari-19 dhika lIyamAnamattapaTpadakusumAsaklolamadhuragumagumAyamAnaguJjantadezabhAgAH, gamakatvAdevamapi samAsaH, tato bhUyaH pUrvapadena saha vizeSa-8 uddezaH 1 // 188 // NasamAsaH, tathA'bhyantarANi-abhyantaravAni puSpANi phalAni ca puSpaphalAni yepAM te tathA, 'bAhirapattacchannA' iti vahiHpatra--sU0126 zchannA-vyAptA bahiHpatrachanAH, tathA patraizca puSpaica 'avacchannaparicchannA' atyantamAcchAditAH, tathA 'nIrogAH' rogavarjitAH | 'akaNTakA' kaNTakarahitAH, maiteSu madhye babUlakAdivRkSAH santIti bhAvaH, tathA svAdUni phalAni yepo te khAduphalAH, tathA ni-18 gdhAni phalAni yeSAM te snigdhaphalAH, tathA pratyAsanaina nAvidhaiH-nAnAprakArairgucchaiH-gRntAkIprabhRtibhirgusnaiH-navamAlikAdibhirmaNDapaiH| drAkSAmaNDapaphairupazobhitA nAnAvidhagucchagulmamaNDapakazobhivAH, tathA vicitra:-nAnAprakAraiH zubhaiH-maGgalabhUtaiH ketubhiH-dhvajaihulAvyAtA vicitrazubhaketubahulA:, tathA 'vAvipukkhariNIdIhiyAsu ya nivesiyarammajAlagharagA' pApya:-caturasrAkArAstA evaM vRttAH puSkariNyaH yadivA puSkarANi vidyante yAsu tAH puSkariNyaH dIpikA-jusAriNya: vApIpuSkariNIpu dIpikAsu ca muSTha nivezitAni ramyANi jAlagRhakANi yeSu te vApIpuSkariNIdIpikAmunivezitaramyajAlagRhakAni, tathA piNDitA satI nihorimA-n dUre vinirgacchantI piNDimanIhArimA tAM sugandhi-sadgandhiko zubhasurabhibhyo gandhAntarebhyaH sakAzAnmanoharA zubhasurabhimanoharA tAM // 18 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~379~ Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mulaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [126] 44 *ca 'mahayA' iti prAkRtatvAhitIyArthe tRtIyA mahatImityarthaH, gandhaprANi bAvadbhirgandhapudgalairgandhaviSaya bhrANirupajAyate sAvatI gandhapu galasaMitirupacArAd gandhaprANirityucyate to nirantaraM muzcantaH, tathA 'suhaseukeubahulA' iti zubhA:-pradhAnAH setavo-mArgA AlavAlapAlyo vA ketavo-yajA bahulA-anekarUpA yeSAM te tathA, 'aNegarahajANajuggasibiyasaMdamANipaDimoyaNA' iti, tathA rathA dvividhA:-kIDArathAH sAmarathAzca, thAnAni sAmAnyataH, zepANi vAhanAni, yugyAni-golaviSayaprasiddhAni dvihastapramANAni | vedikopazobhitAni jampAnAni zibikA:-kUTAkAraNAcchAditA japAnavizeSAH svandamAnikA:-puruSapramANA jampAnavizeSA:, anekepAM rathAdInAmadho vistIrNatvAt pratimocanaM yepu te tathA, 'pAsAiyA' ityAdi padacatuSTayaM prAgyan // 'tassa NaM vaNasaMDasse tyAdi, tasya Namiti pUrvavad ganaraNDasya 'antaH' madhye bahusamaH san ramaNIyo bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prAptaH, kiMviziSTaH / ityAhahAse jahA nAmae' ityAdi, 'tat' sakalalokaprasiddha yatheti dRSTAntopadarzane nAmeti zidhAmaNage 'e' iti vAkyAlakAre 'AliMga pukkharei vA' iti AliGgo-murajo vAcavizeSastasya puSkara-carmapuTakaM tat kilAtyantasamamiti tenopamA kriyate, itizabdAH hai| sarve'pi svaskhopamAbhUtavastuparisamAptidyotakA: vAzabdAH samucaye mRdaGgo-lokapratIto mardalastasya puSkaraM mRdaGgapuSkaraM paripUrNa-pAnIkAyena bhRtaM taDAga-sarastasya talaM-uparitano bhAgaH sarastalaM karatalaM pratItaM, candramaNDalaM ca yadyapi tatvavRttyA uttAnIkRta kapityAkAradrapIThabhAsAdApekSayA vRttAlekhamiti tadgato dRzyamAno bhAgo na samatalastathA'pi pratibhAsate samatala iti tadupAdAnam , AdarzamaNDalaM, suprasiddham , 'urabhacammei 'tyAdi, ana sarvatrApi 'aNegasaMkukIlagasahassavitate' iti vizeSaNayogaH, urabhraH-karaNaH pRpabhavarAhasiMhavyAghragalA: pratItAH dvIpI-citrakaH, eteSAM pratyeka carma anekaiH zaGkapramANaiH kIlakasahajai:-mahaDiH kIlakairatADitaM prAyo, dIpa anukrama [164] Re ~380~ Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [164 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [ 126 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 189 // Ja Edcum | madhyakSAmaM bhavati na samatalaM tathArUpataDAkAsambhavAt ataH zaGkugrahaNaM, vitataM vitatIkRtaM tADitamiti bhAvaH yathA'tyantaM bahusamaM bhavati tathA tasyApi vanapaNDasyAntaryasamo bhUmibhAgaH, punaH kathambhUtaH ? ityAha- 'nANAvihapaMcavannehiM maNIhiM taNehi ya uvasobhie' iti yogaH, nAnAvidhA - jAtibhedAnnAnAprakArA ye paJcavarNA maNayastRNAni ca tairupazobhitaH, kathambhUtairmaNibhiH ? ityAha - 'AvaDe 'tyAdi, AvartAdIni maNInAM lakSaNAni tatrAvarttaH pratIta ekasyAvarttasya pratyabhimukha AvarttaH pratyAvarttaH zreNiH- tathAvidhabindujAtAdeH paktiH tasyAca zreya vinirgatA'nyA zreNiH sA prazreNiH svastikaH pratItaH sauvastikapuSpamANayau-lakSaNavizeSau lokApratyetavyavarddhamAnakaM zarAvasaMpuDhaM matsyakANDakamakarANDake - pratIte 'jAramAre' ti lakSaNavizeSau samyagmaNilakSaNavedino lokAdvedi tathyau, puSpAvalipadmapatrasAgarataraGgavAsantIlatApadmatAH pratItAstAsAM bhaktyA viDiyA citram-Alekho yeSu te AvarttapratyAvarttame jiprazreNi svastika sIvastikapuSpa mANavavardhamAna kamatsyANDakamakarANDakajAramArapuSpAvalipadmapatra sAgarataraGga vAsantIpadma utAbhakticitrA khaiH kimuktaM bhavati ? - AvarttAdilakSaNopetaiH tathA sacchAyaiH savI- zobhanA prabhA - kAnviryeSAM te satyabhAtaiH 'samarIehi 'ti samarI3 cikaiH - vahirvinirgata kiraNajAlasahitaiH 'sodyotaiH' bahirvyavasthita pratyAsannavastustomaprakAzakaroddyotasahitaiH evaMbhUtairnAnAjAtIyaiH paJcavarNairmaNibhistRNaivopazobhitaH, tAneva paca varNAnAha--'taMjahA kaNhe' ityAdi / 'tattha Na'miyAdi tatra teSAM paJcavarNAnAM ma jInAM tRNAnAM ca madhye Namiti vAkyAlaGkAre ye te kRSNA maNayastRNAni ca ye ityeva siddhe ye te iti vacanaM bhASAkramArtha, teSAM Namiti pUrvavat 'ayam' anantaramuddizyamAnaH 'etadrUpaH' anantarameva vakSyamANasvarUpaH 'varNAvAsaH' varNakaniveza: praptaH, tayathA -' se jahA nAma e' ityAdi, sa yathA nAma-'jImUta' iti 'jImUtaH' balAhakaH, sa ceha prAvRprArambhasamaye jalabhRto veditavyaH, For P&Pale Cly 3 pratipattau manuSyA0 vanakhaNDAdhi0 uddezaH 1 sU0 126 ~381~ // 189 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam tay w Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [126 ] dIpa anukrama [164 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [ 126 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH tasyaiva prAyo'tikAlimasambhavAt itizabda upamAbhUtavastunAmaparisamAptidyotakaH, vAzabda upamAnAntarApekSayA samuccaye, evaM sarvatretivAzabdau draSTavyo, 'aJjanaM' sauvIrAJjanaM ratravizeSo vA 'khaJjanaM' dIpamallikAma: 'kajala' dIpazikhApatitaM 'maSI' tadeva ka tAmrabhAjanAdipu sAmagrIvizeSeNa bolitaM mapIgulikA politakajjalaguTikA, kacit 'masI iti masIguliyA iti veti na dRzyate, gavalaM - mAhiSaM zRGgaM tadapi coparitanatyagbhAgApasAraNena draSTavyaM tatraiva viziSTasya kAlimnaH sambhavAt tathA tasyaiva mAhiSazRGgasya niviDatarasAra nirvarttitA guDikA gavalaguDikA 'bhramaraH pratItaH 'camarAvalI' bhramarapaGkiH 'bhramarapataGgasAraH' amarapakSAntargato viziSTakAlimopacitaH pradeza: 'jambUphala' pratItam 'ArdrAriSTaH' komalakAkaH 'parapuSTaH' kokilaH gajo gajalamA pratIta: 'kRdhSNasarpaH kRSNavarNasajAtivizeSa: 'kRSNakesaraH' kRSNakulaH 'AkAzavigalaM' zaradi mevavinirmuktamAkAzakhaNDaM tadvatkRSNamatIva pratibhAtIti tadupAdAnaM, kRSNA zokakRSNakaNavIrakRSNavandhujIvAH azokakaNavIrabandhujIvavRkSabhedAH, azokAdayo hi paJcavarNA bhavanti tataH zeSavarNavyudAsArthaM kRSNagrahaNam, etAvatyukte gautamo bhagavantaM pRcchati' bhatre evAve' iti bhavenmaNInAM tRNAnAM ca kRSNo varNa: 'etadrUpaH' jImUtAdirUpaH ?, bhagavAnAha - gautama! 'nAyamarthaH samarthaH ' nAyamartha upapanno yadutaivaMbhUtaH kRSNo varNoM maNInAM tRNAnAM ca, kintu te kRSNA maNayastRNAni ca 'itaH' jImUtAdeH 'iSTatarakA eva' kRSNavarNenAbhIpsitatarakA eva tatra kiJcidakAntamapi kepAJciditaraM bhavati tato'kAntavAnyavacchittyarthamAha-'kAntatarakA evaM' atisnigdhamanohArikA limopacitatayA jImUtAdeH kamanIyatarakA eva, ata eva 'manojJatarakAH' manasA jJAyante - anukUlatayA svapravRttiviSayatriyanta iti manojJA-mano'nukUlAstataH prakarSavivakSAyAM tarapratyayaH, tatra manojJataramapi kiJcinmadhyamaM bhavati tataH sarvotkarSapratipAdanArthamAha- 'mana ApatarakA eva' dra Fir P&Perse City ~382~ Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [164 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 190 // 1 vanakhaNDA dhi uddezaH 1 sU0 126 tRRNAM manAMsi Anuvandi prApnuvanti AvazatAM nayantIti mana ApAstataH prakarSavivakSAyAM tarapupratyayaH, prAkRtatvAtha pakArasya sakAre 13 pratipattau maNAmatarA iti bhavati / tathA 'tattha Na'mityAdi tatra teSAM maNInAM tRNAnAM ca madhye ye te nIlA magavastRNAni ca teSAmayameta- manuSyA0 drUpa: 'varNAvAsaH' varNaka niveza: prajJaptaH, tadyathA--' se jahA nAma e' ityAdi, sa yathA nAma 'bhRGgaH' kITavizeSa: pakSmalaH bhRGgapatra - tasyaiva bhRGgAbhidhAnasya kITavizeSasya pakSma 'zukaH' kIra: 'zukapicche' zukasya patraM 'cApaH' pazivizeSaH 'cApapicche' cApapakSaH 'nIlI' pratItA 'nIlIbhedaH' nIlocchedaH 'nIlIguliyA' nIlIguTikA 'zyAmAkaH ' dhAnyavizeSaH 'uccatamevA' iti 'ucca antagaH' dantarAgaH 'vanarAjI' pratItA halavarI - baladevastasya vasanaM haladharavasanaM taca kila nIlaM bhavati, sadaiva dadhAsvabhAvatayA hala- 2 dharasya nIlavakhaparidhAnAt mayUramIvApArApatIvAsIkusumavANakusumAni pratIvAni, ata Urddha kacit 'iMdanIlei vA mahAnIle vA maragaveda vA' tatra indranIla mahAnIlagarakatA ratnavizeSAH pratItAH, aJjanakezikA - vanaspativizeSastasyAH kutumamaJjanakezikAkusumaM 'nI| lotpalaM' kuvalayaM nIlAzokanIlakaNIranIlabandhujIvA azokAdivRkSavizeSAH, 'bhave eyArUve' ityAdi grAmyad vyAkhyeyam / tathA 'tattha NamityAdi, tatra teSAM maNInAM madhye ye te lohitA maNayastRNAni ca teSAmayametadro varNAvAsaH prajJataH, tadyathA' se jahA nAma e' ityAdi, sa yathA nAma zazakarudhiramuradha-karaNastasya rudhiraM varAhaH - zukarastasya rudhiraM manuSyarudhiraM mahiparudhiraM ca pratItaM, etAni hi kila zeSarudhirebhyo lohitavarNotkaTAni bhavanti tata eteSAmupAdAnaM, 'bAlendragopakaH' sayojAta indragopakaH, sa hi pravRddhaH sannIparapANDurakto bhavati tato vANam indragopakaH prathamaprAvRTkAlabhAvI kITavizeSaH 'bAladivAkaraH' prathamamudgacchan 1 // 190 // sUrya: 'sandhyAbhrarAgaH' varSAsu sandhyAsamayabhAvI abhrarAgaH guJjA-ThokapratItA tasyA bhadvai rAgo gujArddharAgaH, gukhAvA hi arddha atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~383~ Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [126 ] dIpa anukrama [164] Jan Ebertor "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezakaH [(dvip-samudra)]. mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH matiraktaM bhavati arddhagatikRSNaM tato gujArddhapahaNaM, japAkusuma kiMzukakkusumapArijAtakusumajAsahiGgulakA:-pratItAH 'zilApravAla" bAlanAmA ra vizeSa: pratrAlAGkuraH tasyaiva stravizeSasya pratrAlAbhivasvAGkuraH, sa hi prathamotalenAtyantarakto bhavati tavastadupAdAnaM, lohitAkSamaNinIma ratnavizeSaH, lAkSArasakumirAga rakta kambalacIna piSTarAziratotpala raktAzoka raktakaNavIraratavandhujIvAH pratItAH 'bhave eyArUve' ityAdi prAgvat // 'tattha NamityAdi tatra teSAM maNInAM tRNAnAM ca madhye ye haridrA maNayastRNAni ca teSAmayametadrUpo 'varNAvAsaH' varNakavizeSa: prajJaptaH, tadyathA - 'se jahA nAma e ityAdi, sa yathA nAma - campakaH sAmAnyataH suvarNacampako vRkSa: 'campakacchalI' suvarNacampakatvaka 'campakabhedaH' suvarNacampakacchedaH 'haridrA' pratItA 'haridrAbhedaH' haridrAcchedaH 'haridrAgulikA' haridrAsAranivartitA gulikA 'haritAlikA' pRthvIvikArarUpA pratItA 'haritAlikAbhedaH' haritAlikAcchedaH 'haritAlikAgulikA' haritAlikA sAra nirvarttitA guTikA 'cikuraH' rAgadravyavizeSa: 'cikurAGgarAgaH' cikurasaMyoganimitto vastrAdau rAgaH, varakanakasyajAlasuvarNasya yaH kapapaTTake nidharSaH sa varakanakanigharSaH, barapuruSo vAsudevastasya vasanaM dharapuruSavasanaM taddhi fro pItameva bhavatIti tadupAdAnam, a ( sa ) lakI kusumaM lokato'yaseyaM 'campakakusuma' suvarNacampakakusumaM 'kUSmANDIkusumaM puSpaphalIkusumaM koraNTakaHpuSpajAtivizeSastasya dAma koraNTakadAma taDavaDA AulI tasyAH kusumaM vAkusumaM ghopAtakIkusumaM suvarNayUthikAkusumaM ca pratItaM suhariNyakA-vanaspativizeSastasyAH kusumaM suhariNyakAkusumaM vIyako vRkSaH pratItastasya kusumaM vIyakakusumaM pItAzokapItakaNavIrapItavandhujIvAH pratItAH 'bhave eyArUce' ityAdi prAgvat // 'tattha Na' bhityAdi, teSAM maNInAM tRNAnAM ca madhye ye te zur3A maNayastRNAni ca teSAmayametadrUpo varNAvAsaH praptaH, vayathA-'se jahA nAma e' ityAdi, sa yathA nAma- 'aGkaH' ratna For P&Praise Cnly ~384~ wyg Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ ---------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [164] zrIjIvA- vizeSaH zacandrakumudodakarajodadhiSanakSIrakSIrapUrakocAvalihArAvalihaMsAvalivalAkAvalayaH pratItAH 'candrAvalI' taDAkAdipu pratipattau jIvAbhi jalamadhyaprativimbitacandrapaktiH 'sAraiyacalAhagei vA' iti zAradika:-zaratkAlabhAvI balAhako-megha: 'dhaMtadhoyaruSpapaTTeDa veti, manuSyA0 malayagi- mAta:-agnisaMparkeNa nirmalIkRto dhauto-bhUtikharaNTitahalasanmArjanenAtinizitIkRto yo rUpyapaTTo-rajatapatraM sa mAtadhautarUpyapaTTaH, bAvanakhaNDArIyAvRttiHanye tu vyAcakSate-mAtena-agnisaMyogena yo dhauta:-zodhito rUpyapaTTaH sa dhmAtarUpyapaTTaH, zAlipiSTarAzi:-zAlikSodapuJjaH | NI dhi0 zakundapuSparAziH kumudarAzizca pratItaH, 'sukchevADiyAi vA' iti chevADI nAma-ballAdiphalikA, sA ca kacidezavizeSe zuSkA kA uddezaH1 // 191 // satI zuklA bhavati tatastadupAdAnaM, 'pehuNamiMjiyAi vA' iti pehuNaM-mayUrapicchaM tanmadhyavartinI mijA pehuNamizcikA sA cAti- sU0126 zukcheti tanupanyAsaH, visaM-padminIkandaH mRNAlaM-pAtantuH, gajaduntalavaGgadalapuNDarIkadalazvetakaNavIrazvetavandhujIvAH pratItA:, bhaveyArUve' ityAdi prAgvat / tadevamuktaM varNavarUpaM, samprati gandhasvarUpapratipAdanArthamAha-'tesi NaM maNINaM taNANa ya' ityAdi, hA teSAM maNInAM tRNAnAM ca kIdRzo gandhaH prajJaptaH ?, bhagavAnAi-se jahA nAma e' ityAdi, prAkRtatvAt 'se' iti bahuvacanArthaH, ve yathA nAma gandhA abhini:avantIti sambandhaH, ko-gandhadravyaM tasya puTAH koSTapuTAteSAM, vAzabdAH sarvatrApi samucaye, ihaikasya | puTasya na tAdRzo gandha AyAti dravyaskhAlpatvAt tato bahuvacanaM, tagaramapi gandhadravyam , 'elA' pratItA: 'coyagaM' gandhadravyaM campa kadamanakakumacandanozIramarutrakajAtIyUdhikAmallikAramAnamallikAketakIpATalAnatramAlikAbAsaka'rANi pratItAni navaramuzIra-vIrapANImUlaM mAnamahikA-mAnayogyo mallikAvizeSaH etepAmanuvAte-AnAyakavivakSitapuruSANAmanukUle vAte vAti sati 'udbhidyamA-IN91 nAnAm' udghATya mAnAnAM, cazabdaH sarvatrApi samucave, 'nirbhidyamAnAnAM nitarAM-atizayena bhidyamAnAnAM 'kohinjamANANa vA' % Jamsin atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~385~ Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------- ----------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [126] -- dIpa anukrama [164] iti, iha puTaiH parimitAni yAni koSTAdigandhadradhyANi tAnyapi parimeye parimANopacArAtkopTapuTAnItyucyante teSAM 'kudRcamAnAnAm' udUkhale kuTTayamAnAnAM 'ruvijamANANa vA' iti sakSNakhaNDI kriyamANAnAm , etaca vizeSaNadvayaM koSTAdivyANAmabaseyaM, teSAmeva prAyaH kuTTanazlakSNakhaNDIkaraNasambhavAn, na tu yUthikAdInAm, 'ukirijamANANa vA' iti kSurikAdibhiH koSTAdipuTAnoM kopyAdidravyANAM vA utkIryamANAnAM 'vikkharijamANANa vA' iti 'vikIryamANAnAm' itastato viprakIryamANAnAM paribhujamANANa vA' paribhogAyopabhujyamAnAnAM, kacitpAThaH 'paribhAejamANANa vA' iti, tatra 'paribhAjyamAnAnAM' pArzvavartibhyo manAga 2 dIyamAnAnAM 'bhaMDAo bhaMDaM sAharijamANANa vA' iti 'bhANDAt' sthAnAdekaramAd anyad bhANDa-bhAjanAntaraM saMhiya|mANAnAm 'udArAH' sphArAH, te cAmanozA api spurata Aha-'manojJAH' mano'nukUlAH, taba manojJatvaM kutaH / ityAha-'manoharAH' mano haranti-AtmavazaM nayantIti manoharAH, yatastato manoharavaM kutaH? ityAha-yANamanonitikarA:, evaMbhUtAH 'sarvataH' sarvAsu vica 'samantataH' sAmaralena gandhAH 'abhiniHsravanti' jighratAmabhimukhaM nissaranti, evamukte ziSyaH pRcchati-bhave e. yArUveM' ityAdi prAgvat / / teSAM maNInAM tRNAnAM ca kIdRzaH sparzaH prajJAma: ?, bhagavAnAha-gautama ! 'se jahA nAma e' ityAdi, tadyathA--'ajinakaM' carmamayaM vakhaM rUtaM ca pratItaM 'bUraH' banaspativizeSaH 'navanIta brakSaNaM haMsagarbhatUlI zirIpakusumanicayazca pratItaH 'bAlakumudapattarAsIi veti bAlAni-acirakAlajAtAni yAni kumudapatrANi teSAM rAzibAlakuMmudapatrarAziH, kacit | bAlakusumapatrarAziriti pAThaH, 'bhave eyArUve' ityAdi prAgvat / / 'tesi bhaMte ! ityAdi, teSAM bhadanta ! tRNAnAM pUrvA-16 paradakSiNottarAgatairyAnaiH 'mandAyaM mandAya'miti manda mandam 'ejitAnAM' kampitAnAM 'vyejitAnA vizeSataH kampitAnAm, eta-| ~386~ Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------------------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [126] dhi0 dIpa anukrama [164] zrIjIvA- hAdeva paryAyazabdena vyAcaSTe-kampitAnAM tathA 'cAlitAnAm itastato vikSiptAnAm , etadeva paryAyeNa vyAcaSTe-spanditAnA tathA prati ttau jIvAbhi0saMghaTTitAnAM' parasparaM gharSayuktAnAM, kathaM ghahitA: ? ityAha-kSobhitAnAM saMsthAnAcAlitAnAM, svasthAnAcAlanamapi kutaH ? ityAha-IN manuSyA0 malayagi-18 'udIritAnAm' utpAvalyeneritAnA-preritAnA, kIrazaH zabdaH prajJataH ?, bhagavAnAha-'goyameM tyAdi, gautama! sa yathAnAmaka:-13 vanakhaNDArIyAvRttiH zivikAyA vA spandamAnikAyA vA rathasya vA, tatra zivikA-jampAnavizeSarUpA uparicchAditA koSThAkArA, tathA dIrgho-jampAna vizeSaH puruSasya svapramANAvakAzadAyI syandamAnikA, anayozca zabdaH puruSotpATitayoH kSudrahemaghaNTi kAdicalanavazato veditavyaH uddezaH 1 // 192 // rathaceha sAgarathaH pratyeyo, na krIDArathaH, tasyAyetanavizeSaNAnAmasaMbhavAt / tasya ca phalakavedikA yasmin kAle (yaH) purupastadapekSayA | sU0126 kadipramANA'vaseyA, tasya ca rathasya vizeSaNAnyabhidhatte-'sacchattasse'tyAdi, sacchatrasya sadhvajasya 'saghaNTAkasya' ubhayapAzcI-| balambimahApramANaghaNTopetasya sapatAkasya saha toraNabaraM--pradhAnaM toraNaM yasya sa satoraNavarastasya saha nandiyopo-dvAdazatUryaninAdo yasya sa sanandiyopasasya, tathA saha kiGkiNIbhi:-kSudraghaNTAbhirvartanta iti sakiGkiNIkAni yAni hemajAlAni-demamayadAmasamU-18 hAstaiH sarvAsu vikSa paryantepu-bahiHpradezeSu parikSipto-vyAptaH sakiGkiNIkahemajAlaparyantaparikSiprastasya, tathA haimavata-himavatparvata-18 bhASi citravicitraM-manohAricitropetaM tainizaM-tinizadArasamvandhi kanakaniyukta-kanakavicchuritaM dAru-kASThaM yasya sa haimavatacitravi-12 citra nizakanakaniyuktadArastasya, sUtre ca dvitIyakakAraH khArthikaH pUrvasya ca dIrgha prAkRvatvAt , tathA sutra-atizayena samyak pina-16 amarakAmaNDalaM dhUdha yasya sa supinaddhArakamaNDaladhUSkastasya, tathA kAlAyasena-lohena suSTu-atizayena kRtaM nemeH-vAhaparidheryanatya | ca-bharakopari phaLakacakavAlasya karma yasmin sa kAlAyasasukRtanemiyantrakarmA tasya, tathA AkIrNA-guNaptiA ye parA:-pradhA-| atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~387~ Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 10 prata sUtrAMka [126] - dIpa anukrama [164] nAsturagAste suptu-atizayena samyak prayuktA-yotritA yasmin sa AkIrNavaraturagasusaMyuktaH, prAkRtatvAd bahuvrIhAbapi niSTAntasya paranipAtaH, tathA sArathikarmaNi ye kuzalA narAsteSAM madhye itizayena cheko-dazaH sArathi lena suSu sambaparigRhItasya, tathA sarasayabattIsatoNamaMDiyassa' iti zarANAM zataM pratyaka thepu tAni zarazatAni tAni ca nAni dvAtriMzatogAni ca-pANAyAH | zarazatadvAtriMzattoNAni taimaNDitaH zarazatadvAtriMzattoNamaNDitaH, kiguktaM bhavati ?-evaM nAma tAni dvAviMzaccharazatavRtAni tUNAni rathasya ! sarvataH paryanteSvavalambitAni yathA nAni tasya saGgAmAyopakaspitanyAtIya maNDanAya bhavantIti, tathA kaTa-kavacaM maha kATa yasya / haisa sakaGkaTaH sakaGkaTo'vataMsaH-dokharo yasya sa sakaTAvataMsalasya, tathA saha cApaM yeSAM te sacApA ye zarA yAni ca kuntabhaDimupa diprabhutIni nAnAprakArANi yAni ca kavacarayeTa kapramukhANi AvaraNAni nai ta:-paripUrNaH, tathA yodhAnAM yuddhaM tannimittaM sadyaH pragugIbhUto yaH sa yodhayuddhasajaH, tataH pUrvapadena saha vizeSaNasamAsaH, tasvetthaMbhUtasya rAjAGgaNe antaHpure bA ramye vA maNikuhimatalemaNibaddhabhUmitale abhIkSNasabhIkSNa maNiko(ku)himatalapradeze sajAyaNapradeze yA abhipaTTi jamANasse'ti abhighaTTayamAnasya vegena gacchato ye udArA-manojJAH karNamanonivRtikarAH sarvataH samantAn zabdA abhinissaranti, 'bhave eyArUbe siyA' iti 'syAn' kathaJcid bhaved etApasteSAM bhaNInAM rANAnAM ca zabdaH ?, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthaH, punarapi gautamaH prAha-sa yathA nAmaka:-prAta: sa dhyAyAM devatAyAH purato yA vAdanAyopasthApyate sA kila maGgalapAThikA tAlAbhAve ca bAyate iti vitAle-tAlAbhAve bhavatIti bainAlikI tasyA paitAlikyA-vINAyA 'uttarAmandA mucchiyAe' iti mUrchanaM mUsA saMjAtA'syA ikti mUcchitA uttaramandavA-utta ramandAbhidhAnayA mUrcha nayA gAndhArasvarAntargatayA saptamyA mUrSitA uttaramandAmUchitA, kimuktaM bhavati ?-gAndhArasvarasya saptamUjI0ca033/ ~388~ Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [126 ] dIpa anukrama [164 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [ 126 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 193 // / crchanA bhavanti, tadyathA "naMdI ya khuTTimA pUrimA ya cotthI a sugaMdhArA uttaragandhArAvi ya havaI sA paMcamI mucchA // 1 // sudumuttara AyAmA haTTI sA niyamaso u boddhavyA / uttaramaMdA ya tahA havaI sA sattamI mucchA // 2 // atha kisvarUpA mUrcchanA: 1, ucyate, gAndhArAdisvarUpAmocanena gAyato'timadhurA anyAnyasvaravizeSA yAn kurvannAstAM zrotUna mUrcchitAna karoti kintu svayamapi mUta iva tAn karoti yadivA svayamapi sAkSAnmUrcchA karoti tathA coktam- "ananasa ravise se uppAyaMtassa mucchaNA bhaNiyA kattAvi mucchito iva kuNae munche va soveti // 1 // " gAndhArasvarAntargatAnAM ca mUrcchanAnAM madhye saptamI uttaramandAbhidhAnA mUrcchanA kilAtiprakarSaprAptA tatastadutpAdanayA ca mukhyavRttyA vAdayitA mUcchito bhavati, paramabhedopacArAt vINA'pi mUrcchitetyuktA, sA'pi 8 yathaGke supratiSThitA na bhavati satona mUrcchanAprakarSaM viddhAti tata Aha-aGke striyA: puruSasya vA utsaGge supratiSThitAyAH, tathA kuzalenavAdananipuNena nareNa puruSeNa nAryA vA suSThu atizayena samyag gRhItAyAH, tathA candanasya sAraH candanasArastena nirmApito yaH koNovAdanadaNDastena parighaTTitAyA: saMspRSTAyAH 'pazcUsakAlasamayaMsi' iti 'pratyUSakAlasamaye' prabhAtavelAyAM kacit 'puNvarattAvaratakAlasamasi' iti pAThastatra pradoSasamaye prAtaH samaye cetyarthaH, 'mandaM mandaM zanaiH zanaiH 'ejitAyA' candanasArakoNena manAk kampitAyA: 'vyejitAyAH' vizeSataH kampitAyAH, etadeva paryAyeNa vyAcaSTe - pAlitAyAstathA paTTitAyAH, UyogacchatA candanasAra- 4 koNena gADhataraM vINAdaNDena saha tatryAH spRSTAyA ityarthaH tathA 'spanditAyAH' nakhApreNa svaravizeSotpAdanArthamIpacAlitAyAH 'kSo bhitAyA:' mUcchI prApitAyA the 'udArA' manojJAH karNamanonirvRtikarAH sarvataH samantAcchA abhinissaranti 'syAt' kathaJcid bhavedetadrUpasteSAM guNAnAM maNInAM ca zabdaH 1, bhagavAnAha - nAyamarthaH samarthaH punarapi gautamaH prAha sa yathA nAmaka:- kiMnarANAM vA For P&Palle Cinly 3 pratipattau manuSyA0 vanakhaNDA dhi0 ~389~ uddezaH 1 sU0 126 // 193 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [164] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [ 126 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH kiMpuruSANAM vA mahoragANAM vA gandharvANAM vA, vAzabdAH sarve'pi vikalpArthAH kiMnarAdayo vyantaravizeSAH teSAM kathambhUtAnAm ? ityAha-- 'bhadrazAlavanagatAnAM vA' ityAdi, tatra meroH samantato bhUmau bhadrazAlavanaM prathama mekhalAyAM nandanavanaM zirasi cUlikAyAH pAzreSu sarvataH paNDakavanaM 'mahAhimavaMta malayamandara giriguhA samannAgayANaM' iti mahAhimavAn haimavata kSetrasyottarataH sImAkArI varSadharaparvataH upalakSaNaM zeSavarSadharaparvatAnAM malayaparvatasya mandaragirezva- meruparvatasya ca guhA samanvAgatAnAM vAzabdA vikalpArthAH, eteSu hi sthAneSu prAyaH kiMnarAdayaH pramuditA bhavanti tata eteSAmupAdAnam, 'egato sahiyANaM'ti ekasmin sthAne sahitAnAM samuditAnAM 'samuhAgayANaM'ti parasparasaMmukhAgatAnAM saMmukhaM sthitAnAM naiko'pi kasyApi pRSThaM dattvA sthita ityarthaH, pRSThadAne harSavivAsotpatteH, tathA 'samuvidvANaM samyak parasparAnAvAcyA upaviSTAH samupaviSTAsteSAM samupaviSTAnAM tathA 'saMnividvANa' niti samyak svazarIrAnAyAdhayA na tu viSamasaMsthAnena niviSTAH saMniviSTAsteSAM 'pamuiyapakkIliyANaM'ti pramuditAH - praharSe gatAH prakrIDitA:- krIDitumArabdhaantastato vizeSaNasamAsasteSAM tathA gIte ratiryeSAM te gItaratayo gandharva nATyAdi tatra harpitamanaso gandharvatamanasastataH pUrvapadena vizeSaNasamAsasteSAM gadyAdibhedAdaSTavidhaM geyaM tatra gayaM yatra svarasadhAreNa gadyaM gIyate yatra tu payaM-vRttAdi gIyate tatpathaM yatra kadhikAdi gIyate tatkathyaM, padavaddhaM yadekAkSarAdi yathA te te ityAdi pAdavaddhaM yad vRttAdicaturbhAgamAtre pade baddham, 'ukkhittAya'miti ukSiptakaM prathamataH samArabhyamANaM, dIrghatvaM kakArAtpUrvaM prAkRtavAn evamuttaratrApi dravyaM, 'pravRttaka' prathamasamArambhAdUrddhamAkSe papUrvakapravarttamAnaM 'maMdAya 'miti mandakaM madhyabhAge sakalamUrcchanAdiguNopetaM mandaM mandaM saMcarana tathA 'roiyAvasAnaM'ti rocitaMsamyagbhAvitamavasAnaM yasya tad rocitAvasAnaM zanaiH zanaiH prakSipyamANasvaraM yasya geyasyAvasAnaM tad rocitAvasAnamiti bhAvaH, tathA For P&Praise City ~390~ Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [126] % dIpa anukrama [164] zrIjIvA- saptasvarasamanvAgata' sapta svarAH pahajAdayaH, uktaJca-saje risaha gaMdhAre, majhime paMcama sare / dhevae ceva nesAe, sarA satta vi-1 pratipattI jIvAbhinayAhiyA // 1 // " te ca sapta svarA: puruSasya striyA yA nAbhItaH samunvanti satta sarA nAbhIto' iti pUrvamaharSivacanAna , tathA'STabhI manuSyA0 malayagi- rasai:-kSArAdibhiH samyak prakaNa yuktamaSTarasasaMprayukta, tathA ekAdaza alaGkArAH pUrvAntargate svaraprAbhRte sabhyagabhihitAH, tAni vanakhaNDArIyAvRttiHca pUrvANi samprati vyavakimAni sata: pUrvebhyo lezato vinirgatAni yAni bharatavizAkhiTaprabhutIni tebhyo veditavyA:, 'chaddosa- dhi viSpamukati pani depivinamukta padopaviSamukta, te ca paD doSA amI-bhIyaM dubamuppikara uttAlaM kAgassaramaNuNAsaM c'| ukta // 19 // -bhIyaM duyamupicchatthamuttAla ca kamaso mupocavyaM / kAkassaramaNunAsaM dosA hoti zeyassa / / 1||"ttr 'bhItam' 'utrastaM, kimuktaM bhavati ?-yaduastena manasA gIyate taGgItapurupanivandhanadhammAMnuvRttavAjhautamucyate, 'hutaM yattvarita gIyate, 'upicche' nAma | Akulam , 'uktana-Ahitya picchaM ca AulaM rosabhariyaM ca" asthAyamartha:-Ahityamuppikcha ca pratyekamAkula ropabhRtaM vocyata iti, AkulatA ca zvAsena praSTacyA sathA pUrvasUribhiyAkhyAnAta , ukta va mUlaTIkAyAm- upicchaM zvAsayukta"miti, tathA| una-pAvalyenAtitAlamakhAnatAlaM yA uttAla, akSNasvareNa kAkasvaraM, sAnunAsikamanunAsaM, nAsikAvinirgatakharAnugatamiti bhAvaH,] tathA 'ahaguNovaveyamiti aSTabhirguNairupetamaSTaguNopetaM, te cASTAvamI guNAH-pUrNa rikkamalakRtaM vyaktamavipu(yu)STaM madhuraM samaM sala-1 litaM ca, tathA coktam-'puNNaM rattaM ca alaMkiyaM ca vattaM taheva avipu(ghu)I / mahuraM sama salaliyaM aTTha guNA hoti geyassa // 1 // " tatra yatsvarakalAbhiH pUrNa gIyate tatpUrNa, gevarAgAnuraktena yad gIyate tadraktam , anyo'nyasvaravizeSakaraNena thavalakRtameva gIyate tadala-15 vRttam , akSarasvarasphuTakaraNato vyaktaM, visvaraM krozatIva vipu(ghu)STa na vidhuSTamavipu(ghu)I, madhurasvareNa gIyamAnaM madhuraM kokilArata- // 194 // KAK-4-55 2-% atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~391~ Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [126] bat , tAlavaMzasvarAdisamanugataM sagaM, tathA yatkharagholanAprakAreNa lalatIba tat saha laliteneti salalitaM, yadiyA yacchrotrendriyasya | zabdasparzanamatIva sUkSma gulpAdayati sukumAramiva ca pratibhAsate tat salalitam // idAnImeteSAmevASTAnAM guNAnAM madhye kiyato guNAn hai anyacca pratipipAdayipurAha-rattaM tihANakaraNasuddha'mityAdi, 'rakta' pUrvoktakharUpaM tathA ca 'tristhAnakaraNazuddha trINi sthAnAniuramabhUtIni teSu pharagona--kriyayA zuddha tristhAnakaraNazuddha, tadyathA-uraHzuddhaM kaNThazuddhaM zirovizuddha ca, tatra yadi urasi svaraH kha-13 bhUmikAnusAraMga vizAnTo bhavati tata urovizuddha, sa evaM yadi phaNThe vartito bhavati asphuTi tazca tataH kaNThavizuddha, yadi punaH ziraH prAmaH san sAnunAsiko bhavati tata: zirovizuddha, yadivA yad ura:kaNThazirobhiHomaNA'vyAkulita vizuddhairgIyate tad ura:kaNThazirovizuddhalApristhAnAkaraNapizuddha, tathA saharo gujan yo vaMzo yatra tabItalatAlalayAmahasusaMprayuktaM bhavati sakuhare baMze gujati / sadhyAM ca vAdhamAnAyAM yattatrIsvareNAviruddhaM tat sakuharaguJjazatabIsusaMprayukta, tathA parasparAhatahastatAlasvarAnubatti yad gItaM tattAlasusaMprayuktaM, yan murajakaMsikAdInAmAtoyAnAmAhatAnAM yo dhvaniyaMdha nRtyantyA nanakyA: pAporakSepastena samaM tattAlasusaMprayukta, tathA zRGgamayo dvArumayo vaMzamayo vA'Ggalikoza stenAhatAthAstavyAH svaraprakAro lAkhabhanusarad geya layasusaMprayuktaM, tathA ya: prathamaM zatakyAdibhiH kharo gRhItasanmArgAnusAri prahasusaMprayuktaM, tathA 'maharamiti madhuraM prAgban, tathA 'sama'miti tAlavaMzasvarAdisamanugataM samaM salalitaM prAgvad ata eva manoharaM, punaH kathambhUtam ? ityAha-'mauyaribhiyapayasaMcAra' tatra mRdu-mRdunA vareNa yuktaM na | nimureNa tathA yatra svaro'kSarepu-gholanAsvaravizeSeSu saMcarana rAge'tIva pratibhAsate sa padasa cAro ribhitamucyate mRduribhitapadeSu geya| nivaddheSu saJcAro yatra geye tat mRduribhitapadasaNAraM, tathA 'suraI' iti zobhanA ratirvasmin zrotRNAM tatsurati, tathA zobhanA natiH dIpa anukrama [164] - - -- -- Jatician ~392~ Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [126] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: malayagi prata sUtrAMka [126] 3 pratipattau | manuSyA vanakhaNDAdhi0 uddezaH1 sU0127 dIpa anukrama [164] zrIjIvA-zaracanAto'vasAne yasmin tatsunati, tathA varaM-pradhAnaM cAru-viziSTacahnimopetaM rUpaM-svarUpaM basa tad varacArurUpa 'divyaM pradhAnaM nRtyaM jIvAbhi geyaM pragItAnAM-gAnAnusAradhvaniya(ma)tAM cAraza: zabdo'timanoharo bhavati 'syAn' kathaJcid bhaved etadrUpasteSAM tRNAnAM maNInAM ca zabdaH, evamukte bhagavAnAha-gautama! syAdevaMbhUtaH zabda iti / / rIyAvRttiH tassa NaM vaNasaMDassa tattha tattha dese 2 tahiM tahiM yahave khuTTAkhur3iyAo vAvIo pukkhariNIo guM jAliyAo dIhiyAo (sarasIo) sarapaMtiyAosarasarapaMtIo bilapaMtIoacchAosaNhAo rayatAmayakUlAo vairAmayapAsANAotavaNijamayatalAo beruliyamaNiphAliyapaDalapacoyaDAo NavaNIyatalAo suvaSNasumbha(jjha) rayayamaNivAluyAo suhoyArAsu uttArAo NANAmaNititthasubaddhAocAma(cau)koNAo samatIrAo ANupuvyasujAyavappagaMbhIrasIyalajalAosaMchapaNapattabhisamuNAlAo bahuuppalakumuyaNaliNasubhagasogaMdhitapoMDarIyasayapattasahassapattaphullakesarobaiyAo upayaparibhujamANakamalAoacchavimalasalila puSaNAo parihatvabhamatamacchakacchamaaNegasauNamihuNaparicaritAo paseyaM patteyaM paumavaravediyAparikvittAo patteyaM patteyaM vaNasaMDaparikvisAo appegatiyAo AsavodAo appegaliyAo vAruNodAo appegatiyAo khIrodAo appegatiyAo ghaodAo appegatiyAo [ikkhu kho(do)dAo (amayarasasamarasodAo) appegatiyAo pagatIe udga(amaya)raseNaM paNNatAo pAsAiyAo 4, tAsi NaM khuddhi 195 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~393~ Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) ht prata sUtrAMka [127] dIpa anukrama [165 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH yANaM vAvINaM jAva bilapatiyANaM tattha 2 dese 2 tahiM 2jAva bahave tisovANapaDirUvagA paNNattA / tesi NaM tisovANapaDirUvANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA - vairAmayA nemA riTThAmayA patidvANA veruliyAmayA khaMbhA suvaNNaruppAmayA phalagA baharAmayA saMdhI lohitakkhamaIo saIo NANAmaNimayA avalaMbaNA avalaMbaNavAhAo / tesi NaM tisovANapaDikhvagANaM purato patteyaM 2 toraNA paM0 // te NaM toraNA NANAmaNimayakhaMbhesu uvavisaNividyA vihitavatA vivihArAsvavacitA IhAmiya usa bhasuragaNara magara vihaga vAlanakiraNararurusarabhacamarakuMjaravaNalaya paDalaya bhatticittA saMbhuggayavahara veDiyAparigatAbhirAmA vijAharajamalajuyalajaMta juntAviva adhisahassamAlaNIyA bhimANA bhibhisamANA cakkhulloyaNalesA suhAsA sassirIyarUvA pAsAtiyA 4 || tesi NaM toraNANaM upi bahave aTTamaMgalagA paNNattA-sotthiyasirivaccha maMdiyAvasacaddhamANa mahA saNa kalasa macchapaNA savvarataNAmayA acchA sahA jAva parUivA // tesi NaM toraNANaM upiM bahave kiNhacAmarajjhayA nIlacAmarajjhayA lohiyacAmarajjhayA hAricAmarajjhayA sukillayAmarajjhayA acchA sahA ruppapaTTA varadaMDA jalayAlagaMdhIyA suruvA pAsAiyA 4 // tesi NaM toraNANaM upiM bahave chattAichattA paDAgAiDAgA ghaMTAjuyalA cAmarajuyalA uppalahatthayA jAva sayasahassavattahatthagA savvarayaNAmayA For P&Praise Chy ~394~ Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [127] dIpa anukrama [165] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 196 // "jIvAjIvAbhigama" Ja Erin - pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH) acchA jAva pahiyA / tAsi khuDiyANaM yAcINaM jAva vilapatiyANaM tattha tattha dese 2 tarhi yA jiyaikanyayA jagatipazvadhA zurupavvayA dagamaMDavA dagamaMcakA dugAkA gAyagA UsA khuTTA baDagA aMdolagA pakkhaMdolagA saccaravaNAmayA acchA jAya paruivA || tesu upAya jAba dolae bahave haMsAsaNAI kocAsaNAI rusaNAI uNNavAsagAI paNavAsaNAI bIhAgAI mahAsaNAI pakvAsaNAI magarAsajAI usamAsagAI tIhAsaNAI paramAtAI disAyAsaNAI savvarayaNAmAI acchAI hAI hAI hAI mahAI jIrayAI nimnalAI niSpaMkAI nikaMkaDacchAyAI sappabhAI sammi yAI opAI pAdIyAI darisaninAI abhikhyAI paDivAI | tassa rNa vaNasaMDassa tattha tattha dese 2 tahiM hi bahave Alivara mAhidharA karyAdidharA dayAcarA acchaNagharA pecchaNagharA majjaNadharagA sAvaragA navnagharagA mohanacaragA sAlagharagA jAlagharagA kusamagharagA cittagharagA inr AvaraNA savvarayaNAnayA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA NIrayA NimalA frrier freeDacchAyA sappabhA sammirIyA sajjoyA pAsAdIyA darisaNijA abhihavA paDikhyA || tesu NaM Aligharaesa jAva AyaMsagharaesa bahaI haMsAsaNAI jAba disAsobatyAsaNAraM savvarayaNAmayAI jAva paDivAI | tassa NaM vaNasaMDassa tattha tattha dese 2 tahiM pratipakSI manuSyA0 vanakhaNDAdhi0 uddezaH 1 sU0 127 ~ 395~ // 196 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mUlaM [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: S H C - prata sUtrAMka - - [127] - tahiM bahave jAimaMDavagA jUhiyAmaMDavagA malliyAmaMDavagA zavamAliyAmaMDavagA vAsaMtImaMDabagA dadhivAsupAmaMDavagA rillinaMDavagA taMbolIbhaMDavagA muddiyAmaMDavagA pAgalayAnaMDavagA atimuttamaMDavagA akolAmaMDavagA mAluvAmaMDavagA sAmalayAmaMDakamA NicaM kusumiyA NicaM jAya paDirUvA // tesu NaM jAtIbhaMDavAsu bahave puDhavisilApatyA paNatA, saMjahA-haMsAsaNasaMThitA koMcAsaNasaMThitA bharalAsagasaMThinA ugNayAsaNasaMThiA paNayAsaNasaMThitA dIhAsaNasaMThitA bhadAsaNasaMThitA pakvAsaNasaMThitA magarAsagasaMThitA usabhAsaNasaMThitA sIhAsaNasaMThitA pazumAsasaMThitA disAsotthivAsaNasaMThitA paM0 tatva bahaye parasapaNAsagavisiTThasaMThANasaMThiyA papaNattA samaNAuso! AiNyagarUyavaraNavaNItalaphAsA nayA sabarayaNAbhavA acchA jAva paDirUvA / tastha NaM pahave vANabhaMtarA devA devIoya AsayaMti sayaMti ciTThati NisIdati tuyaiMti ramati lalaMti kIlaMti mohaMti purAporANANaM sucipaNANaM suparikaMnANaM subhANaM kallANANaM kaDANaM kammANaM kallANaM phalavittivisesaM pacaNabhavamANA viharati / / nIse gaM jagatIe 'upi aMto paubhavaravediyAe etya NaM ege mahaM vaNasaMDe paNa deNAI do joSaNAI vizvabheNaM beDyAsamapUrNa parikkheveNaM kiNhe kiNhobhAse dhagayAo (maNi)nagasaddavihaNo Neyayo, satya pahaye thANamaMtarA devA devIo ya AlayaMti sarvati ciTThati NisIyaMti tu yahati ramaMti - - dIpa anukrama [165] - - --- --- - ~396~ Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [127] dIpa anukrama [165] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 197 // lalati kIDaMti mohaMti purA porANANaM suciNNANaM supariktANaM subhANaM kaMtANaM kammANaM kallANaM phalavittivisesaM pacaNugbhavamANA viharaMti // (mR0 127) 'tarasaNaM vaNasaMDasse' tyAdi, tasya Namiti vAkyAlaGkAre vanakhaNDasya madhye tatra tatra deze tasyaiva dezasya tatra tatraikadeze 'bahUIo' iti brahrayaH 'khuDDA khuDDiyAo' iti kSullikAH kSullikA laghavo laghava ityarthaH, 'vAya' caturasrAkArAH 'puSkariNyaH' vRttAkArAH athavA puSkarANi vidyante yAsu tAH puSkariNyaH 'dIrghikAH' sAriNyastA eva vakrA guJjAlikAH, bahUni kevala kevalAni puSpAvakIrNaOM kAni sarAMsi sUtre strItvaM prAkRtavAn, bahUni sarAMsi ekapaGkayA vyavasthitAni saraH paGkistA bacaH saraHpaGkayaH, tathA yeSu sarastu paGkathA vyavasthiteSu krUpodakaM praNAlikayA saMcarati sA saraHsaraHpakistA bahnayaH saraHsaraHpaGkayaH, tathA bilAnIva bilAni - kUpAsteSAM paGkayo vilapaGkayaH, etAzca sarvA api kathambhUtA: ? ityAha- 'acchA' sphaTikabahirnirmalapradezAH 'zlakSNAH' RkSNapuGgalani4 SpAditabahiH pradezAH, tathA rajatamayaM rUpyamayaM kUlaM yAsAM tA rajatamayakUlAH, tathA samaM - agarttAsadbhAvato'viSamaM tIraM dIrAvarcijalApUritaM sthAnaM yAsAM tAH samatIrAH, tathA vazramayAH pASANA yAsAM tA vacanayapASANA:, tathA tapanIyaM - he vizeSastapanIyaM tapanIyamayaM talaM - bhUmitalaM yAsAM tAstapanIyatalAH, tathA 'suvaNNasujjharayayavAluyAo' iti suvarNa - pItakAntihema sujjhaM rUpyavizeSaH rajataM pratItaM tanmadhyo bAlukA yAsu tAH suvarNasujjharajatavAlukAH, 'veruliyamaNiphAlihapaDalapacoyaDAo yatti baiDUryamaNimayAni sphATikapaTalamayAni pratyavataTAni saTasamIpavarttino'tyunnatapradezA yAsAM tA vaidUryamaNisphaTikapaTalapatyavataTAH 'suhoyArAsu uttArA' iti sukhenAvatArI - jalamadhye pravezanaM yAsu tAH svavatArAH tathA su-sukhena uttAro - jalamadhyAdvahirvinirgamanaM yAsu tAH For P&Pealise Cinly 3 pratipattI manuSyA0 vanakhaNDA dhi0 uddezaH 1 sU0 127 ~ 397~ // 197 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam by w Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: LADALA prata sUtrAMka [127] 6 dIpa anukrama [165] sukhottArA: tataH pUrvapadena vizeSaNasanAsa: 'nANAmaNititthasubaddhAoM' iti nAnAmaNibhi:-nAnAprakArairmaNibhistIrthAni subaddhAni yAsA tA nAnAmaNitIrthasubaddhAH, atra bahutrIhAvapi kAntasya paranipAto bhAryAdidarzanAtprAkRtazailIvazAdvA, 'caukoNAo' iti catvAraH koNA yasyAM sA catuSkoNAH etaca vizeSaNaM vApI: kUpAMzca prati draSTavyaM, teSAmera catuSkoNatvasambhavAn na zeSANAM, tathA|2 AnupUNa-krameNa nIcainIstarabhAvarUpeNa muSTu-atizayena yo jAto vapraH-kedAro jalasthAnaM tatra gambhIra-alabdhasthAnaM zItalaM | jalaM yAsu tA AnupUryasujAtavAgambhIrazItalajalA: 'saMchANapattabhisamuNAlAo saMchanAni-jalenAntaritAni patravisamRNAlAni yAsu tAH saMjhanapatravisamRNAlA;, iha visamRNAlasAhacaryAtpatrANi-padminIpatrANi draSTavyAni, visAni-kandA mRNAlAni-padmanAlA:, tathA bahubhirutpalakumudanalinasubhagasaugandhikapuNDarIkazatapatrasahasrapatrakesaraphullopacitAH, tathA SaTpadaiH-bhramaraiH paribhujyamAnAni kamalAni upalakSaNametat kumudAdIni ca yAsu tAH SaTpadaparibhujyamAnaphamalAH, tathA'cchena-svarUpataH sphaTikavAchuddhena vimalena-Agantukamalarahitena salilena pUrNA acchavimala salilapUrNAH, tathA 'paDihatyA' atirekitA: atiprabhUtA ityarthaH "paDihatyamudbhumAyaM ahireiyaM ca jANa AjaNNaM" iti vacanAt , udAharaNaM cAtra-"dhaNapaDihatthaM gayaNaM sarAI navasalilasuTTa(uDu)mAyAI / ahireiyaM mahaM uNa ciMtAe~ maNaM tuhaM virahe // 1 // " iti, bhramanto matsyakacchapA yatra tAH paDihatyabhramanmatsyakacchapAH, tathA'nekaiH-zakuna mithunakaiH pravicaritA-itastato gamanena sarvato vyAptA aneka zakunamithunakapravicaritAH, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, etA vApyAdayaH sarassaraHSatiparyavasAnA: pratyekaM pratyekamiti, ekamekaM prati pratyekam , atrAbhimukhya pratizabdo na bIplAvivakSAyAM, pazcAtpratyekazabdakha dvicAmiti, pAvaravedikayA parikSimAH pratyeka vanapaNDaparikSitAca, 'appegatiyAo' ityAdi, api DhAthai bADhamekakA:-kAzcana 2-64-5 ~398~ Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------------------- mUlaM [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 2% % prata sUtrAMka [127] M zrIjIdhA- dAvApyAdaya bhAsavamiya-candrahAsAviSaramA lamiva udayAsAMtA Ala modakAH, apyekakA vArugasya vAruNasamudrasyeva 'udakaM yAsA pratipattI jIkAbhika tA bAru godakA, bhayekA zrIrabhibodake yAlA tA: jhIrodakAH, adhyekakA dhRtamibodake yAsA tA pRtodakAH, adhyekakAH kSoda | | manuSyA0 malayagi- va-ikSurasa padake yAsA vA orokAH, adhekakA amRtarasasamarasa mudakaM yAsa tA amRtarasasamarakhodakAH, adhyekakA amRta- vanakhaNDA. rIyAvRttiH dArasena svAbhAvikena pratA:, 'pAnAIyA(o)mAdi vizeSaga ca tuSTayaM prAgvana , tAsAM kSulikAnA yAvadrilapaGgInAM pratyeka 2 caturdizi | vi0 catvAri, ekasyAM dizi kamAvAn, 'trisopAnapratirUpANi' prativiziSTa rUpaM yeSAM tAni pratirUpakANi trayANAM sopAnAnAM 1198 // samAhArabisopAnaM visopAnAni ca tAni pratirUpakANi ceti vizeSa ga la mAsaH, vizeSaNasya paranipAtaH prAktatvAta , tAni prajJanAni sU0127 teSAM ca visopAnapratirUpakANAm 'ayaM paramANaH 'etadrUpa:' anantaraM vazyamAgata rUpaH 'vargAvAsaH' vargakaniveza: prajJataH, tadyathA -vaz2amayAH' bajaranamayA mAnerU nijhAmantaH pradezA: 'richamayAH ricaratnamayAH 'pratiSThAnA' trisopAnamUlapAdA vai|syamayAH sambhAH suvarNarUpyamayAni phalakAni-visopAnAabhUtAni vanamayAni va varanApUritAH sambayA-phalakadvayApAntarAlapradezAH18 lohitAkSamacyaH sUcyA-phalakaya sambandhavighaTanAbhAvahetu pAdukAsthAnIyAH nAnAmagima yA avalambyante iti avalambanA-avataratAmuttaratA cAlampane hetubhUtA abalambanamAhAto vinirgatAH kecidvayavAH avalaMbaNavAhAo' iti abalambanabAhA api nAnAmaNimayAH,11 avalambanavAhA nAma ubhayoH 'ubhayoH pArvayoravalamyanAzrayabhUtA mittayaH, pAsAIyAo' ityAdi padacatuSTayaM prAgvat // 'tesi Na-18 mityAdi, sepAM trisopAnapratirUpakANAM pratyekaM pratyeka toraNAni prazatAni, teSAM ca toraNAnAmayametadrUpo 'varNAvAsaH' varNakanivezaH // 198 // prajJaptaH, tadyathA-'te Na toraNA nANAmaNimayA' ityAdi, tAni toraNAni nAnAmaNimayAni, maNayaH-candrakAntAdayaH, vividha ma-12 dIpa anukrama [165] - 53 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~399~ Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezakaH [(dvip-samudra)], ---- --------- mUlaM [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [127] 96 dIpa anukrama [165] maNimayAni, nAnAmapiNamayeSu stambheSu 'upaviSTAni' sAmIpyena sthitAni, tAni ca kadAciJcalAni athavA'padapatitAni vA''zaveran tata Aha-samyaga-nizcalatayA'padaparihAreNa ca niviSTAni tato vizeSaNasamAsaH upaviSTasanniviSTAni 'vivihamuttarociyA' iti / vividhA-vividhavicchittikalitA mukkA-muktAphalAni 'aMtare ti antarAzabdo'gRhItavIpso'pi sAmAdvIpsAM gamayati, antarA 2 ociyA' AropitA yatra tAni tathA, 'vivihatArArUbovaciyA' iti vividhaistArArUpaiH-tArikArUpairupacitAni, toraNeSu hi zobhA tArakA nibadhyante iti loke'pi pratItaM iti vividhatArArUpopacitAni, 'IhAmigausabhaturaganaramagaravihagavAlagakiMnara-1 rurusarabhacamarakuMjaravaNalayapaumalayabhatticittA' iti IhAmRgA-vRkA vyAlA:-zvApadabhujagAH, IhAmRgaSabhaturaganaramakaravihaga-5 vyAlakinararurusarabhakucaravanalatApAlatAnAM bhakyA-vicchittyA vicitraM-Alekho yeSu tAni tathA, stambhogatAbhiH-stambhopariSa-13 tinIbhirvacaranamayIbhirvedikAbhiH parigatAni santi yAni abhiramaNIyAni tAni sAmbhogatavaavedikAparigatAbhirAmANi, tathA 'vijAharajaMtajuttAviva accIsahassamAliNIyA' iti vidyAdharayoryad yamalaM-samareNIkaM yugalaM-dvandva vidyAdharayamala yugalaM teSAM yatrANi-prapaJcAyuktAnIya, aciMSAM sahasrairmAlanIyAni-parivAraNIyAni arthiHsahasramAlanIyAni, kimuktaM bhavati ?-evaM nAma prabhA-18 samudAyopetAni yenaivaM saMbhAvanopajAyate yathA nUnametAni na svAbhASikaprabhAsamudayopetAni kintu viziSTavidyAzaktimatpuruSavizeSaprapaJcayu-12 ktAnIti, 'rUvagasahassakaliyA' iti rUpakANAM sahasrANi rUpakasahasrANi taiH kalitAni rUpakasahasrakalitAni 'bhisamANA'iti dIpyamA-3 nAni 'bhimbhisamANA' iti atizayena dIpyamAnAni 'cakkhulloyaNalesA' iti cakSuH kartR lokane-avalokane lisatIva-darzanIyatvAti zayata: zliSyatIva yatra tAni cakSurlokanalesAni 'suhaphAsA' iti zubhasparzAni sazobhAkAni rUpANi yatra tAni sazrIkarUpANi, jI0ca034 R-54-CONGRESO 2% ~ 400~ Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [127] dIpa anukrama [ 165 ] "jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) pratipattiH [3], uddezakaH [(dvip-samudra)]. mUlaM [127] - muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 199 // Ja Er ......... - * 'pAsAiyA' ityAdi vizeSaNacatuSTayaM prAgvat // 'vesiM toraNANaM uvariM aTThaTThamaMgale tyAdi sugamaM, navaraM 'jAba paDiruvA' iti yAvatkaraNAt 'ghaTTA maTTA nIrayA' ityAdiparigrahaH // 'tesi Na' mityAdi, teSAM toraNAnAmupari bahavaH 'kRSNacAmaradhvajAH' kRSNacAmaraMyuktA dhvajAH kRSNacAmaradhvajAH evaM bahavo nIlacAmaradhvajA lohitacAmaradhvajA hAridracAmaradhvajAH zukucAmaradhvajAH, kathambhUtA ityAha ete sarve'pi ? ivi, ata Aha-- 'acchA' AkAzasphaTikavadatinirmalAH 'kRSNAH' kRSNapudgalaskandhanirmArpitA 'rUpyapaTTA' iti rUpyorUpyamayo vajramayasya daNDasyopari paTTo yeSAM te rUpyapaTTA: 'vairadaMDA' iti vajro-vajraratnamavo daNDo rUpyapaTTamadhyavartI yeSAM te vajradaNDAH, tathA jalajAnAmiva - jalajakusumAnAM padmAdInAmivAmalo-nirmalo na tu kudravyagaMdhasammizra yo gandhaH sa vidyate yeSAM te ja lajAmalagandhikA 'ataH anekasvarA' ditIkapratyayaH, ata eva suramyAH, 'pAsAdIyA' ityAdi vizeSaNacatuSTayaM prAgvat // 'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAmupari bahUni 'chatrAticchatrANi chatrAt- lokaprasiddhAdeka saGkhyA kAdatizAyIni siyAni trisaGkhyAni vA chatrAticchatrANi, brahmayaH patAkAbhyo- lokaprasiddhAbhyo'tizAyinyo dIrghatvena vistAreNa ca patAkAH patAkAtipatAkA, bahUni ghaNTA yugalAni bahUni cAmarayugalAni bahavaH 'utpalahastakAH' utpalAkhyajalajakusumasamUhavizeSAH evaM padmahastakA bahavo nalinahastakA bahavaH subhagahastakA bahavaH saugandhikahastakA bahavaH puNDarIkahastakA bahavaH zatapatrahastakAH vahavaH sahasrapatrahastakAH, utpalAdIni prAgeva vyAkhyAtAni ete ca chatrAsicchatrAdayaH sarve'pi sarvaratnamayAH 'jAba paDiruvA' iti yAvatkaraNAt 'acchA saNhA uNhA' ityAdi vizeSaNa kadambakaparigrahaH // 'tAsi NamityAdi, tAsAM kSullikAnAM vApInAM yAvalipaGkInAm, atra yAvacchandAt puSkariNyAdiparigrahaH, apAntarAleSu tatra tatra deshe| vasyaiva dezasya tatra tatraikadeze va utpAtaparvatA-patrAgatya bahavo vyantaradevA devya vicitrakrIDAnimittaM vaikriyazarIramAracayanti For P&P Cy 3 pratipatta manuSyA0 vijayadvArAdhi0 uddezaH 1 sU0 127 ~ 401 ~ // 199 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam mUla- saMpAdane atra zirSaka-sthAne ekA skhalanA dRzyate-atra vijayadvAra adhikAra : nAsti Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------- ---------- mUlaM [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: xA414 prata sUtrAMka [127] 'niyaipabvayA' iti niyatyA-nayatyena parvatA niyatiparvatAH, kacin 'niyayapabbayA' iti pAThastatra niyatAH-sadA bhogyatvenAvasthitAH parvatA niyataparvatAH, yatra vAnamantarA devA deNyazca bhavadhAraNIyena caikriyazarIreNa prAyaH sadA ramamANA avatiSThante iti bhAvaH, 'jagatIparvatakAH' parvatavizeSA: 'dAruparvatakA' dArunirmApitA iva parvatakAH 'dagamaMDavagA' iti 'dakamaNDapakA' sphaTikamaNDa|pakAH, uktaM ca mUlaTIkA-dakamaNDapakAH sphATikamaNDapakA" iti, evaM dakamaJcakA dakamAlakA dakaprAsAdAH, ete ca dakama|NDapAdayaH kecit 'usaDA' iti utsRtA uccA ityathaiH, kecin 'khuDA' iti kSullA laghavaH kacit 'khaDakha(ha)DagA' iti laghava A| yatAzca, tathA andolakAH pakSyandolakAca, tantra yatrAgatya manudhyA AsAnamandolayanti te andolakA iti loke prasiddhAH, yatra tu pakSiNa AgatyAtmAnamandolayanti te pakSyandolakAH, te cAndolakA: pakSyandolakAzca tasmin vanapaNDe tatra tatra pradeze vAnamantaradevadevIkrIDAyogyA bahavaH santi, te cotpAtaparvatAdayaH kathambhUtAH ? ityAha-savaratnamayAH' sarvAtmanA ranamayAH, 'acchA sohA' ityAdi vizeSaNajAtaM pUrvavat / / 'tesu NamityAdi, teyu utpAtaparvateSu yAvatpakSyandolakepu, yAvatkaraNAnniyatiparvatakAdiparigrahaH, bahUni | pAhaMsAsanAni tatra thepAmAsanAnAmadhobhAge haMsA vyavasthitA yathA siMhAsane siMhAH tAni hasAsanAni, evaM kaucAsanAni garuDAhAsanAni ca bhAvanIyAni, unnatAsanAni nAma yAni uccAsanAni praNatAsanAni-ninnAsanAni dIrghAsanAni-zayyArUpANi bhadrAsanAni veSAmadhobhAge pIThikAvandhaH pakSyAsanAni yepAmadhobhAge nAnAsvarUpAH pakSiNaH, evaM makarAsanAni siMhAsanAni ca bhAvanIyAni, pabhAsanAni-payAphArANi AsanAni 'disAsovasthiyAsaNANi' yepAmadhobhAge diksauvastikA AlikhitAH santi, atra yathAkramamAsanAnAM sAhikA sadAhaNigAthA-"haMse 1 koMce 2 gADhe 3 ugNaya 4 paNae ya 5 dIha 6 bhadde ya 7 / pakkhe 8 mayare 9 dIpa anukrama [165] *4464 ~ 402~ Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ ----------- mUlaM [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [127] - - dIpa anukrama [165] zrIjIvAusahe 10 sIha 11 disAsova]sthi 12 vArasame // 1 // " etAni sarvANyapi kathambhUtAni ? ityata Aha-'sabbarayaNAmayA' ityAdi pratipattI jIvAbhi prAgvat // 'tassa NaM vaNasaMDasse tyAdi, prAgyan tasya vanakhaNDasya madhye tatra tatra pradeze tasyaiva dezastha tatra tatraikadeze bahUni 'Ali-131 manuSyA0 malayagi- gRhakANi' Ali:-vanaspativizeSastanmayAni gRhakANi mAlirapi-vanaspativizeSastanmayAni gRha kANi mAligRhakA Ni kadalIgRhakANivijayadvArIyAvRttiHlatAgRhakANi pratItAni 'acchaNagharakA' iti avakhAnagRha kANi yeSu cadA tadA vA''gatya bahavaH mukhAsikayA'vasiSThante, prekSaNaka-1 rAdhi gRhANi yatrAgatya prekSaNakAni vidadhati nirIkSante ca, majanakagRhakANi yatrAgatya svecchayA majanaM kurvanti prasAdhanagRhakANi yavAgatyA // 20 // uddezaH1 khaM paraM ca maNDayanti garbhagRhakA gi-garbhagRhAkArANi, 'mohaNagharagA' iti mohaNaM-maithunalevA "ramiyamohArayAI" iti nAmamAlA sU0127 vacanAt , tatpradhAnAni gRhakANi mohanagRhakANi vAsabhavanAnIti bhAvaH, 'zAlAgRhakANi paTTazAlApradhAnAni gRhakANi 'jAlagahakANi' jAlakayukkAni gRhakANi 'kusumagRhakANi' kumubhaprakaro pacitAni gRhakANi "citragRhakANi' citrapradhAnAni gRhakANi gandharvagRhakANi' gItanRtyAbhyAsayogyAni gRhakANi 'AdarzagRhakANi' AdarzamayAnIva (Adarza) gRhakANi, etAni ca kathambhUtAni ? *ityata Aha-'sabbarayaNAmayA' ityAdivizeSaNakadambakaM prAgvat / / 'tesu NamityAdateSu AligRhakeSu, yAvacchabdAnmAligRhakAdi | parigrahaH, bahUni hasAsanAni ityAdi prAgvat / / 'tassa NamityAdi, tasya vanakhaNDasya madhye tatra deze tasyaiva dezasya tantra tatraikadeze dAbahavo jAtimaNDapakA yUthikAmanupakA mallikAmaNDapakA navamAlikAmaNDapakA vAsantImaNDapakA dadhivAsukA nAma vanaspativize pastanmayA maNDapakA dadhivAsukamaNDapakAra, sUrillirapi vanaspativizeSastanmayA maNDapakAH sUrilimaNDapakAH, tAmbUlI-nAgavallI tanmayA maNDapakAstAmbUlImaNDapakAH, nAgo-dumavizeSaH sa eva latA nAgalatA, iha yasya tiryak tathAvidhA zAkhA prazAkhA na amRtA Kr laElcom atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvipa-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam mUla-saMpAdane atra zirSaka-sthAne ekA skhalanA dRzyate-atra vijayadvAra-adhikAraH nAsti ~ 403~ Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------- ----------- mUlaM [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [127] sA latetyabhidhIyate, nAgalatAmayamaNDapakAH, atimuktakamaNDapakAH, 'aphoyA' iti vanaspativizeSastanmayA bhaNDapakA apphoyAmaNDapakAH, mAlukA-ekAthikaphalA vRkSavizeSAstayuktA maNDapakA mAlukAmaNDapakAH, ete ca kathambhUtAH ityAha-savarayaNA-15 mayA' ityAdi prAgvat // 'tesu Na'mityAdi, veSu jAvIyamaNDapeSu yAvanmAlukAmaNDapeSu, yAvatkaraNAd yUthikAmaNDapakAdiparigrahaH, bahavaH zilApaTTakA: prajJaptAstadyathA-apyekakA haMsAsanavatsaMsthitA sAsanasaMsthitAH yAvadapyekakA diksauyatikAsanasaMsthitAH, mAyAvatkaraNAt 'appegaiyA koMcAsaNasaMThiyA appegaiyA garuDAsaNasaMThiyA appegazyA unnayAsaNasaMThiyA appegazyA paNayAsaNasaMThiyA appegaiyA bhaddAsaNasaMThiyA apegaiyA pakkhAsaNasaMThiyA appegaiyA mayarAsaNasaMThiyA appegaiyA usabhAsaNasaMThiyA appegaiyA | sIhAsaNasaMThiyA appegaiyA paumAsagasaMThiyA appegaiyA dIhAsaNasaMThiyA' iti parigrahaH, anye ca bahavaH zilApaTTakA yAni | viziSTacihnAni viziSTanAmAni ca varANi-pradhAnAni zayanAni AsanAni ca tadvatsaMsthitA varazayanAsanaviziSTasaMkhAnasaMsthitAH, ka-15 cin 'mAMsalasughuDavisiTThasaMThANasaMThiyA' iti pAThastatrAnye ca bahavaH zilApaTukA mAMsalA iva mAMsalA: akaThinA ityarthaH sughuSTAra hai|iva sughuSTA atizayena mamRNA iti bhAvaH viziSTasaMsthAnasaMsthitAzca 'AINagarUyabUranavaNIyatUlaphAsA mauyA sabbarayaNAmayA | acchA' ityAdi prAgvana , tatraineSu utpAtaparvatAdigatahaMsAsanAdipu yAvannAnArUpasaMsthAnasaMsthitapUdhiyIzilApaTTakepu Namiti pUrvavad pa-1 havo vAnamantarA devA devyazca yathAsukhamAsate 'zerate' dIrghakAyaprasAraNena vartante, na tu nidrAM kurvanti, teSu devayonikatayA nidrAyA *abhAvAt , 'tiSThanti' arddhasthAnena vartante 'niSIdanti' upavizanti 'tubadRti' iti lagvarttanaM kurvanti bAmapArvataH parAvRsya dakSi-14 NapArthenAvatiSThanti dakSiNapArvato vA parAvRttya bAmapAnAvatiSThanti ramante' ratimAbadhnanti 'lalanti' manaIpsitaM yathA bhavati | dIpa anukrama [165] Joice ~ 404~ Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ ----------- mUlaM [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata rAdhika sUtrAMka [127] dIpa anukrama [165] zrIjIvA-itathA vartanta iti bhAvaH 'krIDanti' yathAsukhamitastato gamanavinodena gItanyAdivinodena vA tinti 'mohanti' maithunasevAM kurvanti,113 pratipattA jIvAbhi06ityevaM 'purA porANAga'mityAdi, 'purA' pUrva prAgbhave iti bhAvaH kRtAnAM karmaNAmiti yogaH, ata eva paurANAnAM sucIrNAnAM-suca-dAmanuSyA0 malayagi-1ritAnAmitibhAvaH, iha sucaritajanitaM karmApi kAveM kAraNopacArAtsucaritamiti vivakSita, tato'yaM bhAvArtha:-viziSTatathAvidhadhAnu- vijayaddhA rIyAvattiH ThapTAnaviSayApramAdakaraNakSAntyAdisucaritAnAmiti, tathA suparAkrAntAnAm , atrApi kAraNe kAryopacArAt suparAkrAntajanitAni karmANyeva / suparAkAntAni ityuktaM bhavati, saphalasatvamaitrIsatyabhASaNaparadravyAnapahArasuzIlAdirUpasuparAkramajanitAnAmiti, ata eva zubhAnA-1 uddezaH 1 // 201 // zubhaphalAnAm , iha kiJcidazubhaphalamapIndriyamativiparyAsAt zubhaphalamAbhAti tatastAttvikazubhatvapratipatyarthamasyaiva paryAyazabdamAha- sU0 125 kalyANAnAM tatvavRttyA tathAvidhaviziSTaphaladAyinAm , athavA kalyANAnAm-anarthopazamakAriNA, kalyANa-kalyANarUpaM phalavihApAka 'paJcaNubhavamANA' pratyekamanubhavantaH-'viharanti' Asate / tadevaM padmavaravedikAyA bahiyoM banakhaNDatadvaktavyatoktA, samprati tasyA eva panapavedikAyA arvAg jagatyA upari yo vanakhaNDatadvaktavyatAmabhidhitsurAha-tIse NaM jagatIe' ityAdi, tasyA jarAgatyA upari padmavaravedikAyA 'antaH' madhyabhAge atra mahAneko vanapaNDaH ajJaptaH 'desoNAI do joyaNAI vikkhaMbheNa'mityAdi sarva bahirbanakhaNDavadavizeSeNa vaktavyaM, navaramatra maNInAM tRSNAnAM ca zabdo na vaktavyaH, padmatraravedikAntaritatayA tathAvidhavAtAbhAvato marANInAM tRNAnAM ca calanAbhAvataH parasparasaMgharSAbhAvAt , tathA cAha-"vaNasaMDavaSNato saddavajo jAba biharaMti" iti / sampati jambUdvIpasya dvArasayApratipAdanArthamAha // 201 // vahIvassa NaM bhaMte dIvassa kati dArA paNNattA goyamA! cattAri dArA paNNattA, taMjahA atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam mUla-saMpAdane atra zirSaka-sthAne ekA skhalanA dRzyate-atra vijayadvAra-adhikAraH nAsti ~ 405~ Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [128-129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [128 -129] bijaye bejayaMte jayaMte aparAjie ||(suu0128) kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIvassa dIvassa vijaye nAma dAre paNNase?, goyamA! jaMbuddIve dIve maMdarassa pabvayassa purasthimeNaM paNayAlIsaM joyaNasahassAI apAdhAe jaMbahIve dIva puracchimaperaMte lavaNasamuddapuracchimaddhassa paJcasthimeNaM sItAe mahANadIe upi ettha NaM jaMbadIvassa dIvasta vijaye NAmaM dAre paNNase aTTa joyaNAI uhUM uccatteNaM cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM tAvatiyaM ceva paveseNaM see varakaNagathUbhiyAge IhAmiyausamaturaganaramagaravihagavAlagakiSagararurusarabhacamarakuMjaravaNalatapaumalayabhatticitte khaMbhuggatabaharavediyAparigatAbhirAme vijAharajamalajuyalajalajutte iva acIsahassamAliNIe rUvagasahassakalite bhisimANe bhimbhisamANe cakkhulloyaNalese suhaphAse sassirIyasve vaNNo dArassa (tassimo hoi) taM0-baharAmayA NimmA ridvAmayA pativANA veruliyAmayA khaMbhA jAyarUvovaciyapavarapaMcavaNamaNirayaNakohimatale haMsaganbhapae elue gomejamate iMdakkhIle lohitakkhamaIo dAraciDAo jotirasAmate uttaraMge veruliyAmayA kavADA varAmayA saMdhI lohitavamaIo sUIo gANAmaNimayA saraganA barAmaI aggalAo aggalapAsAyA vArAmaI AvattaNapeDhiyA aMkuttarapAsate NiraMtaritaghaNakavADe bhittIsu ceva bhittIguliyA chappaNNA tiNi hoti gomANasI tattiyA NANAmaNirayaNavAlarUvagalIlahiyasAlibhaMjiyA baharAmae kRDe rayayAmae u dIpa anukrama [166-167] SAKACANCRECARAMAKA5 atha vijaya-dvArAdhikAra: Arabdha: ~406~ Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [128-129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [128-129] zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH pratipakSI manuSyA0 vijayadvA rAdhi. uddezaH1 sU0128 // 202 // - dIpa anukrama [166-167] ssehe savvatavaNijamae jalloe NANAmaNirayaNajAlapaMjaramaNivaMsagalohitakkhapahivaMsagarayatabhomme aMkAmayA pakvavAhAo jotirasAmayA baMsA baMsakavelugA ya rayatAmayI pahitAo jAyakhvamatI ohADaNI baharAmayI uvari pucchaNI savvasetarayayamae cchAyaNe aMkamatakaNagADatavaNijathUbhiyAe sete saMkhatalavimalaNimmaladadhidhaNagokhIra phegarayayaNigarappagAse tilagarayaNacaMdacitte NANAmaNimayadAmAlaMkie aMto ya bahiM ca saNhe tavaNija ruilavAluyApatthaDe suhaphAse sassirIyasve pAsAtIe 4 // vijayassa NaM dArassa ubhayo pAsiM duhato NisIhiyAte do do caMdaNakalasaparivADIo paNNatAo, te NaM caMdaNakalasA varakamalapahANA surabhivaravAripaDipuNNA caMdaNakayacaccAgA AbaddhakaMTheguNA paumuppalapihANA sayyarayaNAmayA acchA saNhA jAva paDirUvA mahatA mahatA mahiMdakuMbhasamANA paNNasA samaNAuso! / vijayassa NaM dArassa ubhao pAsiM duhato NisIhiAe do do NAgadaMtaparivADIo, te NaM NAgadaMtagA muttAjAlaMtarUsitahemajAlagavakkhajAlakhikhiNIghaMTAjAlaparikkhittA abbhuggatA abhiNisiTThA tiriyaM susaMpagahitA ahepaNNagaddharUvA paNNagaddhasaMThANasaMThitA savvarayaNAmayA acchA jAva paDiruvA mahatA mahayA gayadaMtasamANA pa0 samaNAuso! // tesu Na NAgadataemu bahave kiNhasutsabaddhavagghAritamahaladAmakalAvA jAva sukillamuttabaddhavagghAriyamalladAmakalAvA / / te NaM dAmA tavaNijalaMcUsagA CAROKACACASCRX 4-ASCAML // 202 // IX atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 407~ Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------- ---------- mUlaM [128-129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - prata sUtrAMka [128 -129] 496-- 21R suvaNNapataragamaMDitA NANAmaNirayaNavividhahAraddhahAra (ucasobhitasamudayA) jAva sirIe atIva atIva upasobhemANA uvasobhemANA ciTuMti // tesi NaM NAgadaMtakANaM uvariM apaNAo do do NAgadaMtaparivADIo paNNattAo, tesi NaM NAgadaMtagANaM muttAjAlaMtarUsiyA taheba jAva samaNAuso! / tesu NaM NAgadaMtaema bahave rayatAmayA sikayA paNNattA, tesu NaM rayaNAmaema siphaesu bahave veruliyAmatIo dhUvaghaDIo paNNattAo, taMjahA-sAo NaM dhUvaghaDIo kAlAgurupavarakuMdarukaturukadhUvamaghamaghaMtagaMdhuddhayAbhirAmAo sugaMdhavaragaMdhagaMdhiyAo gaMdhavahibhUyAo orAlaNaM maNuNNaNaM ghANamaNaNibbuikaraNaM gaMdhaNaM tappaese sayyato samaMtA ApUremANIo ApUremANIo atIva atIva sirIe jAva ciTThati // vijayassa NaM dArassa ubhayato pAsiM duhato NisIdhiyAe do do sAlibhaMjiyAparivADIo paNNattAo, tAo NaM sAlabhaMjiyAo lIlahitAo supayaTThiyAo sualaMkitAo NANAgArayasaNAo NANAmallapiNadvi(dvi)o muTThIgejhamajjhAo AmelagajamalajuyalavahianbhuNNayapINaraciyasaMThiyapaoharAo ratsAvaMgAo asiyakasIo miduvisayapasatthalakvaNasaMvellitaggasirayAo isiM asogavarapAdavasamuTTitAo vAmahatvagahitaggasAlAo IsiM aDacchikaDakvavidviehiM lUsemANIto iva cakkhulloyaNalesAhiM aNNamaNNaM khijamANIo iva puDhavipariNAbhAo sAsayabhAvamuSa 195%454 dIpa anukrama [166-167] KET ~ 408~ Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [1], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [128-129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % prata sUtrAMka [128 2 zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 203 // pratipatto | manuSyA0 vijayadvArAdhika uddezaH1 sU0129 -2-8 -129] *-* gatAo caMdANaNAo caMdavilAsiNIo caMdaDasamaniDAlAo caMdAyisomadasaNAo ukkA iva ujjoemANIo vijaghaNamarIcimUradippaMtateyaahiyayarasaMnikAsAo siMgArAgAracArubesAo pAsAiyAo 4 teyasA atIva atIva sobhemANIo sobhemANIo ciTThati / / vijayassa NaM dArassa ubhayato pAsiM duhato NisIhiyAe do do jAlakaDagA papaNatA, te NaM jAlakaDagA sabbarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / / vijayassa NaM dArassa ubhaopAsiM duhao NisIdhiyAe do do ghaMTAparivADio paNNattAo, tAsika ghaMTANaM ayameyArUce ghaNNAvAse papaNate, saMjahA-jaMcUNatamatIo ghaMTAo baharAmanIo lAlAo NANAmaNimayA ghaMTApAsagA tabaNijAmatIo saMkalAo rayatAmatIo rajUo // tAo NaM ghaMTAo ohassarAo mehassarAo haMsassarAo kocassarAo NaMdissarAo NaMdighosAo sIhassarAo sIhaghosAo maMjussa. rAo maMjughosAo sussarAo sussaraNigghosAo te padese orAleNaM maNupaNeNaM kaNNamaNanivyuikareNa sareNa jAca ciTThati // vijayassa NaM dArassa ubhaopAsiM duhato NisIdhitAe do do vaNamAlAparivADIo paNNattAo, tAo NaM vaNamAlAo NANAdumalatAkisalayapallavasamAulAo chappayaparibhujamANakamalasobhaMtasassirIyAo pAsAIyAo te paese urAleNaM jAva gaMdheNaM ApUremANIo jAva ciTThati (sU0129) / / - dIpa anukrama [166 AKACCAREKAMACACAKKA * K-4-% -167]] n|||203|| atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 409~ Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [128-129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: -95-RSS prata sUtrAMka [128 *CROCKS -129] 'jaMbuddIvassa NaM bhaMte!" ityAdi, jambUdvIpasya Namiti prAgvat bhadanta! dvIpasya kati dvArANi prajJamAni ?, bhagavAnAha-gautama! catvAri dvArANi prajJaptAni, tadyathA-vijayaM vaijayantaM jayantamaparAjitaM ca // 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpasya dvIpasya vijayaM nAma dvAraM prajJamaM?, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpe mandarasya parvatasya 'puracchimeNaMti pUrvasyAM dizi paJcacatvAriMzadyojanasahasrapramANayA 'abAdhayA' apAntarAlena yo jambUdvIpasya 'puracchime perate' iti pUrvaH paryanto lavaNasamudrapUrvArddhasya 'paJcasthi-18 meNaM'ti pazcime bhAge zItAyA mahAnadyA upari 'atra' etasmin pradeze jambUdvIpasya dvIpasya vijayaM nAma dvAraM prajJaptam , aSTau yojanAni uccastvena calAri yojanAni viSkambhena, 'tAvaiyaM ceva paveseNa ti tAvantyeva catvArItyarthaH yojanAni pravezena, kathambhUtamityarthaH, 'see' ityAdi, 'zvetaM' vetavarNopetaM bAhatyenAGkaratramayatvAt 'varakaNagathUbhiyAe' iti varakanakA-tarakanakamayI stU-/5 pikA-zikharaM yasya tad varakanakastUpikAkam , hAmiyausamaturaganaramagaravihagavAlagakinnararurusarabhacamarakuMjaravaNalayapaumalayabhatticitte khaMbhuggayavaravezyAparigayAbhirAme vijAharajamala jugalajaMtajutte iva acIsahassamAlaNIe rUvagasahassakalie bhisamANe bhibhisamANe cakmyullovaNalese suhaphAse sassirIyarUve' iti vizeSaNajAtaM prAgvat / 'vaNNo dArassa tassimo hoi' iti 'varNaH varNakanivezo dvArasya 'tasya vijayAbhidhAnasya 'ayaM vakSyamANo bhavati, tamevAha-'taMjahe'tyAdi, tanyathA-vanamayA nemA-bhUmibhAgAdUrba niSkAmantaH pradezA riSThamayAni pratiSThAnAni-mUlapAdAH 'veruliyaruilakhaMbhe iti vaiDUryA-baiDUryaratnamayA rucirAH stammA yasya tad vaiDUryarucirastambha 'jAyakhvovaciyapavarapaMcavaNNamaNirayaNakuTTimatale' iti jAtarUpeNa-suvarNenopacitaiH-yuktaiH pravaraiH -pradhAnaiH paJcavarNairmaNibhiH-candrakAntAdibhiH rakSaH-karketanAdibhiH kuTTimatalaM-baddhabhUmitalaM yasya tattathA 'haMsagambhamae eluge' dIpa anukrama [166-167] ESS-4555 ~ 410~ Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [128 -129] dIpa anukrama [166 -167] pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [128- 129] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH // 204 // * iti haMsagarbho - ratravizeSastanmaya eluko dehalI 'gomejjamayaiMdakIle' iti gomeyakaratnamaya indrakIlo lohitAkSaramathyau dvArapiNDau (ceTyau)-dvArazAkhe 'joirasAmae uttaraMge' iti jyotIrasamayamuttaraGga-dvArasyopari tiryagvyavasthitaM kASThaM baiDUryamayau kapATI | lohitAkSamayyo-lohitAkSara vAliphAH sUcaya: - phalakadvayasambandhavighaTanA bhAvahetupAdukAsthAnIyA: 'baharAmayA saMdhI' vajramayAH 'sandhayaH sandhimelA : phalakAnAM, kimuktaM bhavati ? - ratnApUritAH phalakAnAM sandhayaH, 'nAnAmaNimayA samuragayA' iti samudrakA iva samuGgakAH-sUtikAgRhANi tAni nAnAmaNimayAni 'vairAmayA aggalA amgalapAsAyA' agaThA:- pratIvAH argalA prAsAdA yatrAlA niyamyante, Aha ca mUlaTIkAkAra:- "argalA prAsAdA yantrArgalA niyamyante" iti etau dvAvapi vacanamayau, 'rayayAmayI AvattaNapeDhiyA' iti AvarttanapIThikA yatrendrakIlikA, uktaM ca mUlaTIkAyAm -- "AvarttanapIThikA yatrendrakIlako bhavati " 'aMkuttarapAsAe' iti aGkA aGkaratnamayA uttarapArzvI yasya tad aGkottara pArzva 'niraMtariyaghaNakavADe' iti nirgatA antarikA-chadhvantararUpA yayostau nirantarikau ata eva ghanau kapATau yasya tannirantaracanakapATaM 'bhittisu caiva bhittiguliyA chappaNNA tinni hoti' iti tasya dvArasyobhayoH pArzvayobhittiSu-bhittigatA bhittigulikA:-pIThaka saMsthAnIyAstisraH SaTpaJcAzataH SaTpaJcAzatrikamANA bhavanti, 'gomANasiyA tattiyA' iti gomAnasya:- zayyA: 'tattiyA' iti tAvanmAtrAH SaTpaJcAzanikasaGkhyAkA ityarthaH 'nAnAmaNirayaNavAlarUvagalIlaDiyasAlabhaMjiyAe' iti idaM dvAravizeSaNaM, nAnAmaNiratnAni nAnAmaNiratnamayAni vyAlarUpakANi | lIlAsthitazAlabhaJjikAca-lIlAsthita putrikAJca yasya tattathA 'vairAmae kUDe' vajramayo-vacaratnamayaH kUTo - mADabhAgaH rajatamaya utsedhaH zikharam Aha ca mUlaTIkAkAra:- "Do- mADhabhAga ucchrayaH zikharamiti, kevalaM zikharamatra tasyaiva mADabhAgasya saM For P&Praise Cly pratipattau manuSyA0 vijayadvArAdhi0 uddezaH 1 sU0 129 ~ 411~ // 204 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '1' atra 1 iti nirarthakam by Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [128-129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [128 -129] bandhi draSTavyaM na dvArA, tasya prAgevoktatvAt , 'savvatavaNijamae ulloe' sarvAMsanA tapanIyamaya ulhoka:-uparibhAgaH 'nAnAmaNirayaNajAlapaMjaramaNivaMsagalohiyakkhapaDivaMsagarayayabhome' iti, maNayo-maNimayA vaMzA yeSAM tAni maNimayavaMzakAni lohitAkSA -lohitAkSamayAH prativaMzA yeSAM tAni lohitAkSapratibaMzakAni rajatA-rajatamayI bhUmirveSAM tAni rajatabhUmAni, prAkRta vaarsmaasaanto| |makArasya ca dvilaM, maNivaMzakAni lohitAkSaprativaMzakAni rajatabhUmAni nAnAmaNirAni-nAnAmaNiratnamayAni jAlapajarANi-vA bhASaraparyAyANi yasmin dvAre tattathA, padAnAmanyathopanipAta: prAkRtavAn , 'aMkamayA pakkhA pakkhayAhAmo joIrasAmayA vaMsA vaMsakabelugA ya rayayAmaIo paTTiyAo jAyarUvamaIo ohADaNIo vairAmaIo uvaripuMchaNIo savvaseyarayayAmae chA(ya)' iti padmavaravedikAvar3AvanIyam , 'aMkamayakaNagaDatavaNijjathUbhiyAge' iti aGkamayaM-bAhulyenAGkaratnamayaM pakSavAhAdInAmaGkaranAtmakatvAt kanaka-kanakamayaM kUTa-zikharaM yasya tat kanakakUTaM tapanIvA-capanIyamayI stUpikA-laghuzikhararUpA yasya tattapanIyastUpikAkaM, tataH padatrayasya padyamIlanena karmadhArayaH, etena yat prAk sAmAnyata urikSaptaM 'see varakaNagathUbhiyAge' iti tadeva prapaJcato bhAvitamiti / samprati tadeva zvetavamupasaMhAravyAjena bhUya upadarzayati-'see' zveta, zvetalamevopamayA draDhayati-saMkhatalavimalanimmaladadhiSaNagokhIrapheNarayayanigarappagAse' iti vimalaM-vigatamalaM yat zahatalaM zaGkhasyoparitano bhAgo yazca nirmalo dadhiyanoghanIbhUtaM dadhigokSIrapheno rajatanikaraca tadvatprakAza:-pratimatA yasya tattathA, 'tilagarayaNaddhacaMdacitte' iti tilakaratnAni-puNDavizeSAsairarddhacandrazca citrANi-nAnArUpANi tilakArddhacandracitrANi, kacit 'saMkhatalavimalanimmaladadhiSaNagokhIrapheNarayayaniyarappagAsaddhacittA' iti pAThastatra pUrvavat pRthak pRthaga vyutpattiM kRtvA paJcAtpadadvayasya 2 karmadhArayaH, 'nANAmaNidAmAlaMkie' nAnA dIpa anukrama [166 * -167]] isit95 jI0 2035 Jival ~ 412~ Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [128 -129] dIpa anukrama [166 -167] pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....... "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [128- 129] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 205 // | maNayo - nAnAmaNimayAni dAmAni - mAlAstairalaGkRtaM nAnAmaNidAmAlaGkRtam antarbahizva 'zlakSNaM' kSNapudgalaskandha nirmArpitaM 'tavaNijavAluyApatthaDe' iti tapanIyA: - tapanIyamayyo vA vAlukAH sikatAstAsAM prastaTaH-prastAro yasmin tattathA, 'suhaphAse sastirIyarUbe pAsAIe jAva pachirU' iti prAgvat // 'vijayassa NaM dArasse' tyAdi, vijayasya Namiti prAgvat dvArasya ubhayoH pArzvayorekaikanaiSedhikIbhAvena 'duhato' iti dvidhAto dviprakArAyAM naiSedhikyAM, naiSedhikI-nipIdanasthAnam uktaM ca mUlaTIkAkAreNa naiSedhikI nipIdanasthAna" miti pratyekaM dvau dvau candanakalazau prajJaptau te ca candanakalazA: 'varakamalapaidvANA' iti varaM pradhAnaM yatkamalaM tatpratiSThAnaM AdhAro yeSAM te varakamalapratiSThAnAH, tathA surabhivaravAripratipUrNA candanakRtacarcAkA:- candanakRtoparAgAH 'AviddhakaMTheguNA' iti Aviddha: - AropitaH kaNThe guNo-rakkasUtrarUpo yeSu te AviddhakaNTheguNAH kaNThe kAlavatsaptamyA aluk, 'pauppalapihANA' iti padmamutpalaM ca yathAyogaM pidhAnaM yeSAM te padmotpalapidhAnAH 'sambarayaNAmayA acchA jAva paDiruvA' iti prAgvat 'mahayAmahayA' iti atizayena mahAnto mahendrakumbhasamAnAH, kumbhAnAbhindra indrakumbho rAjadantAdidarzanAdindrazandasya pUrvanipAtaH, mahAMcAsau indrakumbhatrya tasya samAnA mahendrakumbhasamAnA mahAkalazapramANAH prajJaptAH he bhramaNa he AyuSman! || 'vijayassa paNa'mityAdi, vijayasva dvArasya ubhayoH pArzvayorekaikanaivedhikIbhAvena dvidhAto naiSedhikyAM dvau dvau 'nAgadantako 'narkuTakI aGkaTakAvityarthaH prajJaptau te ca nAgadantakA 'muttA jAlaMtarUsiyahemajAlagavakkhajAlakhiMkhiNIjAlaparikkhittA' iti muktAjAlAnAmantareSu yAni utsRtAni - lambamA - nAni hemajAlAni - hemamayadAmasamUhAH yAni ca gavAkSajAlAni - gavAkSAkRtiratnavizeSadAmasamUhAH yAni ca kiGkiNI- kSudraghaNTA kiGkiNIjAlAni - kSudraghaNTA ( saGgAtA ) slaiH parikSiptAH sarvato vyAptAH 'anbhuggayA' iti abhimukhamudratA abhyudgatA aprimabhAge manAgU unnatA For P&Praise Cinly 3 pratipattI manuSyA0 vijayadvAravarNanaM uddezaH 1 sU0 129 ~ 413~ // 205 // way w atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '1' atra 1 iti nirarthakam Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [128-129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [128 -129] iti bhAvaH 'abhinisihA' iti abhimukhaM-bahi gAbhimukhaM nisRSTAH abhinisRSTAH 'tiriyaM susaMpaggahiyA' iti tiryaga-bhittipradeze suptu atizayena samyag-manAgapyacalanena parigRhItAH susaMparigRhItAH 'ahepannagaddharUbA' iti adha:-adhastanaM yatpannagasya-sarpasyArddha tasyeva rUpa-AkAro yeSAM te tathA adhaHpannagAIvadatisaralA dIrghAzceti bhAvaH, etadeva byAcaSTe- pannagAr3asaMsthAnasaMsthitAH adhaHpannagArddhasaMsthAnasaMsthitAH 'savyavairAmayA' sarvAtmanA vajamayAH 'acchA saNhA jAva paDirUvA' iti prAgvat , 'mahayAmahayA' iti atizayena 'gajadantasamAnAH' gajadantAkArA: prajJamA he amaNa ! he AyuSman ! ||'tesu NaM nAgadataesu' ityAdi, teSu ca nAgadantakeSu bahavaH kRSNasUtre baddhAH 'vagdhAriyA' iti avalambitAH 'mAlyadAmakalApAH' puSpamAlAsamUhA bahavo nIlasUtrabaddhA mAlyadAmakalApAH, evaM lohitahAridrazuklasUtrabaddhA api bAlyAH // te NaM dAmA' ityAdi, tAni dAmAni 'tabanijalaMvUsagA' iti tapanIya:-tapanIyamayo lambUsago-dAmrAmazrimabhAge prAGgaNe lambamAno maNDanavizeSo golakAkRtiryeSAM tAni tapanIyalambUsakAni 'suvagaNapayaragamaMDiyA'iti pArzvata: sAmastyena suvarNapratareNa-suvarNapatrakeNa maNDitAni suvarNapratarakamaNDitAni 'nAnAmaNirayaNavivihahAraddhahArauvasobhiyasamudayA' iti nAnArUpANAM maNInAM ravAnAM ca ye vividhA-vicitravarNA hArA-aSTAdazasarikA arbahArA-navasarikAstairupazobhita: samudAyo yeSAM tAni tathA 'jAba sirIe atIva uvasobhemANA ciTuMti' atra yAvatkaraNAdevaM paripUrNaH pATho| draSTavya:- IsimaNNamaNNamasaMpattA puruvAvaradAhiNuttarAgapahiM bAehi maMdAya maMdAyameijamANA palaMbamANA palaMbamANA paraMbha(jhaMjha)mANA paraMbha(jhaMjha)mANA orAleNaM maNubheNaM maNahareNaM kaNNamaNaniyuikareNaM saheNaM te paese savvato samaMtA ApUremANA ApUremANA sirIe uvasobhemANA vasobhemANA ciTThati / etaca prAgeca padmavaravedikAvarNane byAkhyAtamiti bhUyo na vyAkhyAyate // 'tesi NaM nAgada %- dIpa anukrama [166-167] %AD ACCE% ~414~ Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [128 -129] dIpa anukrama [166 -167] zrIjIvA "jIvAjIvAbhigama" jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 206 // - pratipattiH [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [128- 129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) * tANamityAdi, teSAM nAgadantAnAmupari anyau dvau nAgadantako prajJaptI, teca nAgadantakA: 'musAjAlatarUsiyahemajAlagavakkha jAla' ityAdi prAguktaM sarva draSTavyaM yAvad gajadantasamAnAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman! // 'tesu NaM NAgadaMtaesu' ityAdi teSu nAgadantakeSu bahUni rajatamayAni sikkAni prajJaptAni teSu ca rajatamayeSu sikkeSu bahavo 'vaiDUryaratnamayyo' vaiDUryaranAtmikAH 'dhUpaghaTyo' dhUpaghaTikAH prajJaptAH, tAJca dhUpaghaTikA : 'kAlAgurupavara kuMdurukka turukadhUyamaghamatagaMdhuduyAbhirAmA kAlAguruH prasiddhaH pravaraH pradhAnaH kunduruSka: pIDA turuSkaM silhakaM kAlAguru pravarakunduruSkaturuSke va kAlAgurupravarakunduruturu kANi teSAM dhUpasya yo maghamaghAyamAno gandha udbhuta - itastato viprasRtastenAbhirAmAH kAlAgurupravarakunduruSkaturuSka dhUma maca macAyamAnagandhoddhu tAbhirAmAH, tathA zobhano gandho yeSAM te sugandhAstaM ca te varagandhAsteSAM gandhaH sa AsvastIti sugandhavaragandhikAH 'ato'nekasvarAdi' tIkapratyayaH, ata eva gandhavarttibhUtAH- saurabhyavattibhUtAH saurabhyAtizayAd gandhadravyaguTikAkalpAH 'udAreNa' sphAraNa 'manojJena' mano'nukUlena, kathaM manonukUlatvam ? ata Aha-prANamanonirvRtikaraNa hetau tRtIyA yato ghrANamanonirvRtikarastato manozastena gandhena tAn pratyAsannAn pradezAn ApUrayantya ApUrayantyaH ata eva zriyA'tIva zobhamAnAstiSThanti // 'vijayarasa NaM dArasse'tyAdi, vijayasya dvArasyobhayoH | pArzvayorekaikanaipedhikIbhAvena dvidhAto-dviprakArAyAM naiSedhikyAM dve dve zAlabhaJjike prajJapte, tAmra zAlabhaJjikA lIlayA lalitAGga nitrezarUpayA sthitA lIlA sthitAH 'supaiDiyAo' iti sudhu-manojJatayA pratiSThitAH supratiSThitAH 'sualaMkiyAo' iti suSThu atizayena ramaNIyatathA'laGkRtAH khalaGkRtAH 'nANAviharAgavasaNAoM' iti nAnAvidho- nAnAprakAro rAgo yeSAM tAni nAnAvidharAgANi tAni vasanAni - vastrANi saMvRtatayA yAsAM tA nAnAvidharAgavasanA: 'rattAvaMgAoM' iti rakto'pAGgo-nayanopAntaM yAsAM tA raktApAGgAH 'asiya For P&Praise City 3 pratipattI manuSyA0 vijayadvAvarNanaM ~415~ uddezaH 1 sU0 129 // 206 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [1], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [128-129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [128 SACROCEXSI -129] kesIo' iti asitA:-kRSNAH kezA yAsAM tA asitakezyaH 'miudhisayapasasthalakkhaNasaMvelliyaggasirayAoM mRdabaH-komalA vizadA-nirmalA: prazastAni-zobhanAni asphuTitatvaprabhRtIni lakSaNAni yeSAM te prazastalakSaNAH saMvelita-saMvRtamanaM yeSAM zekharakakarapaNAt te saMvellitAyAH zirojA:-kezA vAsAM tA mRduvizadaprazastalakSaNasaMvelitAmazirojAH 'nANAmallapiNaddhAo' iti nAnArUpANi mAlyAni-puSpANi pinaddhAni-AbiddhAni yAsAM tA nAnAmAlyapinaddhAH, niSTAntasya paranipAto bhAryAdidarzanAt , 'muDhigejjhasu majjhA' iti muSTiyAcaM suSTha-zobhanaM madhyaM-madhyabhAgo yAsa tA muSTiyAAsumadhyA: 'AmelagajamalajugalavaTTiyaadabhuSaNayapIlaNaraiyasaMThiyapaoharAo' pInaM-pIvaraM racitaM saMsthita-saMsthAnaM yakAbhyAM to pInaracitasaMsthitau Amelaka-ApIDaH zekharapha ityarthaH tasya yamalaM-samazreNIkaM yugalaM tadvan vartitI-baddhasvabhAvAbupacita kaThinabhAvAviti bhAvaH abhyunnatI pInaracitasaMsthitau ca payodharau yAsAM tAlathA, 'IsiM asogavarapAyavasamuDiyAo' iti Ipan-manAm azokavarapAdape samavasthitA-AzritA IparazokabarapAdapasamavasthitAH, tathA vAmahastena gRhItamaya zAlAbA:-zAkhAyA ardhAdazokapAdapasya yakAbhistA bAmahantagRhItAprazAlA:, 'IsiM aDacchikaDakkhacihie hiM lUsemANIo vive'ti Ipan-manAm 'arju'tiryaracalitam ani yeSu kaTAkSarUpeSu cepritepu termuSNantya iva surajanAnAM manAMsi 'cakSulloyaNalesehi ya aNNamaNNaM vijjhemANIo iva' annamannaM-parasparaM cakSuSAM lokanena-abalokanena lezA:-saMbhoSAste vidhyamAnA iya, kimuktaM bhavati evaM nAma tAttiryagvAlitAkSi kaTAkSaH parasparamabalokamAnA avaliptante kathA nUnaM hai parasparasaubhAgyAsahanata stiyavalitAkSikaTAkSaH parasparaM khiyanta iveti 'puDhavipariNAmAoM' iti pRthivIpariNAmarUpAH zAvatabhAva| mupAgatA vijayadvAravat 'caMdANaNAoM' iti candravad Anana-mukha yAsAM tAzcandrAnanA: 'caMdavilAsiNIo' iti candravanmanohara -- dIpa anukrama [166-167] - --- ~ 416~ Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [128-129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: malayagi- mAna prata sUtrAMka [128-129] zrIjIvA- vilasantItyevaMzIlAcandravilAsinyaH 'caMdaddhasamaniDAlAoM' iti candrAGena-aSTamIcandreNa sama-samAna lalATaM yAsAM tAzcandrArddha- pratipattI jIvAbhi samalalATAH 'caMdAhiyasomadasaNAoM' iti candrAdapyadhikaM soma-subhagaM kAntimadarzanaM-AkAro yAsAM tAstathA, ulkA iva dyota- manuSyA mAnA: 'vijughaNamarIcisUradipaMtateyaahiyayarasannikAsAoM' iti vidyuto ye ghanA-bahulatarA marIcayastebhyo yaca sUryasya || | vijayadAH rIyAvRttiH dIpyamAnamanAvRtaM sejastasmAdapyadhikataraH sannikAza:-prakAzo bAsA tAstathA 'siMgArAgAracAruvesAo' iti zRGgAro-maNDanabhUSa- varNanaM daNATopastarapradhAna AkAra-AkRtiryAsA tAH zRGgArAkArAH cAru veSo-nepathyaM yAsAM tAzcAruvepAstataH karmadhAraye zRGgArAkA- uddezaH 1 // 207 // racAraveSAH 'pAsAIyAoM' ityAdi vizeSaNacatuSTayaM prAgvat / / 'vijayarasa NaM dArasse'tyAdi, vijayasya dvArasya ubhayoH sU0129 pArzvayorekai kanaipedhikIbhAvena 'dvidhAto' dviprakArAyAM naidhikyAM dvau dvau jAlakaTako prajJaptI, 'te NaM jAlakaDagA'ityAdi, hoteca jAlakaTakAkIrNA ramyasaMsthAnAH pradezavizeSAH 'sabarayaNAmayA acchA sahA jAva paDirUvA' iti prAgvat // vijayasse'tyAdi, vijayasya dvArasyobhayoH pArzvayodvidhAto naiSedhikyA dve dve ghaNTe prakSane, tAsAM ca ghaNTAnAmayametapaH 'varNA-1 vAsaH' varNakanivezaH prajJapaH, tadyathA-jAmbUnadamayyo ghaNTAH bAmadayo lAlA: nAnAmaNimayA ghaNTApAH tapanIyamayyaH zR balA yAsu tA avalambitAsti munti rajatamagyo raJjava: / / 'tAoNaM ghaMTAo' ityAdi, tAzca ghaNTA: 'oghasvarAH' opena-pravAkAraNa kharo yAsA tA oghasvarAH, meghasvAtidIrghaH svaro yAsA tA meghasvarAH, haMsaspeva gadhuraH kharo yAsa tA haMsakharAH, evaM krodha svarAH, siMhasyeva prabhUtadezavyApI svaro yAsAM tAH siMhasvarAH, evaM dundumisvarA nandisvarAH, dvAdazatUryasajhAto nandiH, nandivad ghoSo || 207 // CI-ninAdo yAsA tA nandiyoSAH, manu:-priyaH svaro yAsAM tA majukharAH, evaM maJjapoSAH, kiMbahunA', sukharAH sukharaghoSAH, dIpa anukrama [166-167] 29-9-59-2-56 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 417~ Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------- ---------- mUlaM [128-129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [130] dIpa anukrama [168] orAleNa mityAdi prAgvat / / 'vijayassa NamityAdi, vijayasya dvArasyobhayoH pAzvayodidhAto maipedhikyA hai / vanamAle prazapte, tAzca vanamAlA nAnADhamANAM nAnAlatAnAM ca ye kizalayarUpA atikomalA ityarthaH pADavAstaiH samAkulA:-sammizrAH 'chappayaparibhujamANasobhatasassirIyA' iti paTpadaiH paribhujyamAnA satI zobhamAnA paTpadaparibhujyamAnazobhamAnA ata eva sazrIkA tataH pUrvapadena | vizeSaNasabhAsaH, 'pAsAIyA' ityAdi padacatuSTayaM prAgvan / vijayassa NaM dArassa ubhao pAsiM tuhato NisIhiyAe do do pagaMThagA paNNatA, te NaM pagaMThagA cattAri jopaNAI AyAmavikrvabheNaM do joyaNAI bAhallaNaM samyavairAmatA acchA jAya paDirUvA / tesi NaM payaMThagANaM uri patteyaM patteyaM pAsAyavaDeMsagA papaNAsA, te NaM pAsAyavaDiMsagA cattAri joyaNAI uha uccatteNaM do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM anbhuggayamasitapahasitAviva vivihamaNirayaNabhatticittA cAuddhayavijayavejayaMtIpaDAgacchattAtichattakaliyA tuMgA gagaNatalamabhilaMghamANa(NulihaMta)siharA jAlaMtararayaNapaMjarummilitavya maNikaNagabhiyAgA viyasiyasayavattapoMDarIyatilakarayaNadvayaMdacittA pANAmaNimayadAmAlaMkiyA aMto ya bAhiM ca sahA tavaNijAilabAluyApatthaDagA suddha(ha)phAsA massirIyarUvA pAsAtIyA 4 // tesi NaM pAsAyavaDesagANaM unhoyA paumalatA jAva sAmalayAbhatticittA sabbatavaNijamatA acchA jAva paDirUvA // tesi NaM pAsAyaDiMsagANaM patteyaM patteyaM aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAge papaNatte, se jahA -%A5% SCRE ~418~ Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [130] dIpa anukrama [168 ] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 208 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - uddezakaH [(dvip-samudra)]. mUlaM [130] AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita NAmae AliMgapukkhareti vA jAva maNIhiM ubasobhie, maNINa gaMdho vaNNo phAso ya neyavvo / tesi NaM bahusamaramaNijANaM bhUmibhAgANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM maNipeDhiyAo paNNatAo, tAo NaM maNipeDhiyAo joyaNa AyAmavikrameNaM ajoyaNaM bAhalleNaM savvarayaNAmaIo jAva paDivAo, tAsi NaM maNipeDiyANaM ubariM patteyaM 2 sIhAsaNe paNNase, tesi NaMsIhAsaNANaM athameyAce vaNNAvAse paNNatte, taMjA-tavaNijJamayA cakkavAlA rayatAmayA sIhA sovaNiyA pAdA NANAmaNimayAI pAyavIDagAI jaMbUNayamatAI gasAI vatirAmayA saMdhI nANAmaNimae vethe, te NaM sIhAsaNA IhAmiyausabha jAva paumalayabhatticittA sasArasArovaiyavivihmaNipaNa pAyapITA accharagamiumasUraganavatayaku saMtalicasIha kesarapaccutthatAbhirAmA upaciyakhomadugupacchiNA suviracitarayattANA rattaMsuyasaMbuyA surammA AINagaruyabUraNavanItatUlamauyaphAsAmauyA pAsAIyA 4 // tesi NaM sIhAsaNANaM upiM patteyaM patteyaM vijayasaM paNNase, te NaM vijayadsA setA saMkhakuMdadagarayaamatamahiya pheNapuMja sannikAsA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA // tesi NaM vijayasANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM vairAmayA aMkusA paNNattA, tesu bahUrAmaesa aMkuse patteyaM 2 kuMbhikA muttAdAmA paNNattA, te NaM kuMbhikA muttAdAmA annehiM cahiM cauhiM tadacappamANamettehiM addhakuMbhikehiM muttAdAmehiM savvato samatA saMparikkhittA, 28 ~ 419~ 3 pratipattI manuSyA0 vijayadvAravarNanaM uddezaH 1 sU0 130 // 208 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mUlaM [130 muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [130] teNaM dAmA tavaNijalaMbUsakA suvapaNapayaragamaMDitA jAva ciTThati, tesiNaM pAsAyavaDiMsagANaM upi yahave aTThamaMgalagA papaNattA sotthiya tadheva jAva chattA / / (sU0130) 'vijayassa NamityAdi, vijayasya dvArasyobhayoH pArzvayorvidhAto naiSedhikyA dvau dvau prakaNThako prajJaptau, prakaNThako nAma pIThavizeSaH, Aha ca mUlaTIkAkAra:-"prakaNThau pIThavizeSau," cUrNikArastvevamAha-AdarzavRttau paryantAvanatapradezo pITho prakaNThAvi"ti, ve ca prakaNThakAH pratyeka calAri yojanAni 'AyAmaviSkambhena' AyAmaviSkambhAbhyAM dve yojane bAhalyena 'sabyavairAmayA' iti ra sarvAtmanA te prakaNThakA vanamayA: 'acchA saNhA ya' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat // 'tesi Na pakaMThayANa'mityAdi, teSAM ca prakaNThakAnAmupari pratyeka prAsAdAvataMsakaH prajJaptaH, prAsAdAvataMsako nAma prAsAdavizeSaH, uktaM ca mUlaTIkAyAM-prAsAdAvataMsakaH | prAsAdavizeSa" iti, vyutpattizcaivam-prAsAdAnAmavataMsaka iva-zekharaka iva prAsAdAvataMsakaH, te ca prAsAdAvatasaMkAH pratyekaM catvAri yojanAnyUrddha muJcaistvena ve yojane AyAmaviSkambhAbhyAm , 'abhuggayamUsiyapahasiyAviveti abhyudtA-Abhimukhyena sarvato vininatA utsRtA-prabalatayA sarvAsu dikSu prasRtA yA prabhA tathA sitA iva-baddhA iva tiSThantIti gamyate, anyathA kathamiva te'tyucA | nirAlambAstiSThantIti bhAvaH, athavA prabalazvetaprabhApaTalayA prahasitAviva prakarSaNa hasitAviSa, tathA 'vivihamaNirayaNabhatticittA' vividhA anekaprakArA ye maNayaH-candrakAntAdyA yAni ca rajAni-katanAdIni teSAM bhaktibhi:-vicchittibhizcitrA-nAnArUpA Azva vanto vA nAnAvidhamaNiratnabhaktivicitrAH 'vAuddhayavijayavejayaMtIpaDAgachattAtichattakaliyA' vAtodbhUtA-bAyukampitA vijayaH |-abhyudayastasaMsUcikA vaijayantInAmAno (nAmayo) yA patAkAH, athavA vijayA iti vaijayantInA pArzvakarNikA ucyante tatpradhAnA baijvntyo| dIpa anukrama [168] - ra ~420~ Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [130] dIpa anukrama [168 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [ 130 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH // 209 // zrIjIvA- * vijayavaijayantyaH patAkAstA eva vijayavarjitA vaijayantyaH, chatrAtidyatrANi uparyuparisthitAnyAtapatrANi taiH kalitA vAtodbhUtavijayavaijIvAbhi0 | jayantIpatAkAchatrAticchatrakalitAH 'tuGgAH' uthA ucaistvena caturyojanapramANalAt, ata eva 'gagaNatalamaNulihantasiharA' iti, malayagi- gaganatalam - ambaram anulikhanti-abhilaGghayanti zikharANi yeSAM te gaganatalAnulikhacchikharAH, tathA jAlAni - jAlakAni yAni rIyAvRttiH * bhavanabhittiSu loke pratItAni tadantareSu viziSTazobhAnimittaM ratnAni yeSu te jAlAntararanAH, sUtre cAtra vibhaktilopaH prAkRtatvAt, OM tathA paJjarAd unmIlitA iva-bahiSkRtA iva yathA hi kila kimapi vastu vaMzAdimayapracchAdanavizeSAd vahiSkRtamatyantamavinaSTacchAyaM bhavati evaM te'pi prAsAdAvataMsakA iti bhAva:, tathA maNikanakAni - maNikanakamayyaH stUpikA:-zikharANi yeSAM te maNikanakastUpikAH, tathA vikasitAni yAni zatapatrANi puNDarIkANi ca dvArAdau pratikRtitvena sthitAni tilakaratnAni bhityAdiSu puNDravizeSA arddhacandrA dvArAdiSu taicitrA nAnArUpA AzcaryabhUtA vikasitazata patrapuNDarIkatilakArddhacandra citrA: antarbahizca ( nAnA-anekaprakArA ye candrakAntAyA maNayastanmayAni tatpradhAnAni yAni dAmAni puSpamAlAstairalaGkRtAH) zlakSNAH masRNAH, tathA tapa| nIyaM suvarNavizeSastanmayyA vAlukAyAH prastadaM prataro yeSu te tapanIyavAlukAprastaTAH 'suhAsA sastirIyarUvA pAsAIyA' ityAdi prAgvat // 'tesi Na'mityAdi, teSAM ca prAsAdAvataMsakAnAm 'ullokAH' uparitanabhAgAH padmalatAbhakticitrA azoka latAbhakticitrAzca|mpakalatAbhakticitrAbhUtalatAbhakticitrA vanalatAbhakticitrA vAsantikalatAbhakticitrAH sarvAsanA tapanIyamayAH 'acchA saNhA jAva paDiruvA' iti vizeSaNakadambakaM prAgvat // 'tesi NamityAdi teSAM prAsAdAvataMsakAnAmantarbahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, 'se jahA nAmae AliMgapukkhare i vA' ityAdi samastaM bhUmivarNanaM maNInAM varNapaJcakasurabhigandhazubhasparzavarNanaM prAgvat // 'tesi Na'mityAdi, 3 pratipattau manuSyA0 vijayadvAvarNanaM uddezaH 1 sU0 130 ~421~ // 209 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam M Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [130] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata 4-NAGACK sUtrAMka [130] dIpa anukrama [168] teSAM prAsAdAvataMsakAnAmantabahusamaramaNIyAnAM bhUmibhAgAnAM bahumadhyadezabhAge pratyekaM pratyekaM (maNipIThikAH prajJaptAH, tAla maNipIThikA yojanamAyAmaviSkambhena aSTa yojanAni bAhalyena sarvaratnamayyo yAvatpratirUpAH tAsAM maNipIThikAnAmupari) siMhAsanaM prajJApta, teSAM ca siMhAsanAnAmayametadrUpo 'varNAvAsoM' varNakaniveza: prajJaptaH, tadyathA-rajatamayAH siMhA tairupazobhitAni siMhAsanAni 'sauvarNikA' suvarNamayAH pAdAH tapanIyamayAni cakalAni-pAdAnAmadhaHpradezAH bhavanti [muktAnAnAmaNimayAni pAdAnAmadhaHpradezAH] prayuktA, nA-18| nAmaNimayAni 'pAdazIrSakANi pAdAnAmuparitanA avayavavizeSA jAmbUnadamayAni gAtrANi IpadacchAH 'vajramayA' banaranApUritAH 'sandhayaH' gAtrANAM sandhimelA nAnAmaNimayaM 've' nyUtaM vAnamityarthaH, Aha ca cUrNikRt-veye vANavateNa"mityAdi, tAni ca siMhAsanAni IhAmRgadhabhaturaganaramakaravyAlakinnararurusarabhacamarakularavanalatApadmalatAbhakticitrANi 'sasArasArovaciyavivihama|NirayaNapAdapIDhA' iti, sArasAra:-pradhAnapradhAnavividhairmaNiratrairupacitaiH pAdapIThaiH saha yAni tAni tathA, prAkRtatvAcca upacitazabda syAntarupanyAsaH, 'accharamauyamasUraganavatayakusantalittakesarapaJcatthuvAbhirAmA iti, Astaraka-AcchAdanaM mRdu yeSAM masUra-| 4 kANAM tAni AstarakamRdUni, vizeSaNasya paranipAta: prAkRtakhAt, navA khaga yeSAM te navatvaca: kuzAntA-darbhaparyantAH, navatvacazca te kuzAntAzca navatva zAntAH pratyamatvagdarbhaparyantarUpANi latikomalAni littAni-namra(mana)zIlAni ca kesarANi, kacit siMhakesareti pAThastatra siMhakesarANIva kesarANi madhye masUrakANAM tAni navatvakuzAntacilla(litta)kesarANi, siMhakesareti pAThapakSe ekasya kesarazabdasya zAkapArthivAdidarzanAllopaH, AstarakamRdubhirmasUrakarnavatvakazAntalica(sa)kesaraiH pratyavastRtAni-AcchAditAni santi yAni | abhirAmANi tAni tathA, vizeSaNapUrvAparanipAto yAdRcchikaH prAkRtalAt, 'AINagAyabUranavaNIyatulaphAsA' iti Ajinaka ~422~ Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [130] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [130] dIpa anukrama [168] zrIjIvA- carmamayaM vastraM tacca svabhAvAdatikomalaM bhavati rutaM-karpAsapakSma bUro-vanaspativizeSaH navanIta-prakSaNaM tUla-arkatUlaM teSAmiva spazoM pratipattI jIvAbhi yeSAM tAni tathA, tathA suviracitaM rajasvArtha pratyekamupari yeSAM tAni suviracitarajastrANAni 'uvaciya(khoma)dugulapaTTapaDicchAyaNe manuSyA0 malayagi- iti upacitaM-parikammitaM yatkSauma dukUla-kAsikaM vastraM tatpraticchAdana-rajanANasyopari dvitIyamAcchAdanaM pratyeka yeSAM tAni tathA, vijayadvArIyAvRttiH tata upari 'rattaMsuyasaMvuyA' iti raktAMzukena-atiramaNIyena raktena banega saMghRtAni-AcchAdivAni raktAMzukasaMvRtAni ata eva sura ravarNanaM // 21 // IS myANi 'pAsAiyA' ityAdi padacatuSTayaM prAgvat // 'tesi NamityAdi, teSAM ca siMhAsanAnAmupari pratyeka pratyeka vijayadUSya-vastravi-1 zeSa: prajJaptaH, Aha ca mUlaTIkAkAra:-"vijayadUpyaM vastra vizeSa" iti / 'te NamityAdi, tAni ca vijayadUSyANi 'zaGkhakunda | sU0130 sadakarajo'mRtamathitaphenapuJjasannikAzAni' zaGkaH pratItaH kundeti-kundakusumaM dakaraja:-udakakaNA: amRtasya-kSIrodadhijalasya ma thitasya yaH phenapujo-DiNDIrolkarastatsabhikAzAni-tatsamapramANi, punaH kathambhUtAni ? ityata Aha-'sabbarayaNAmayA' sarvAtmanA ratnamayAni 'acchA samhA jAva paDirUvA' iti vizeSaNakadamyaka prAgvat / / 'tesi Na'mityAdi, teSAM-siMhAsanoparisthitAnAM vijaya dUSyANAM pratyeka pratyeka bahumadhyadezabhAge basamayA: vanaratnAsakA: 'aGkazAH' aGkuzAkArA muktAdAmAvalambanAzrayabhUtAH prajJAptAH, teSu ca havanamayevaDduzeSu pratyeka pratyeka 'kumbhA' magadhadezaprasiddha kumbhapramANamuktAmayaM muktAdAma prajJaptaM, tAni ca kumbhAprANi muktAdAmAni 8 pratyekaM pratyekamanyaizcaturbhi: kumbhAtrairmuktAdAmabhistadozcapramANamAtraiH 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena saMparikSiptAni, 'te // 210 dAmA tavaNijalaMvUsagA nANAmaNirayaNavivihahAraddhahArauvasobhiyasamudAyA IsimannamazamasaMpattA puvAvaradAhiNuttarAgaehiM vAehi / lantic atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 423~ Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mulaM [130] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: F prata sUtrAMka -294 [130] -2. dIpa anukrama [168] maMdAya maMdAya eijamANA 2 veijjamANA 2 pakaMpamANA pakaMpamANA pajhaMjhamANA pajhaMjhamANA orAleNaM maNuNNaNaM maNahareNaM kaNNamaNani vvuikareNaM te paese sabbato samatA ApUremANA sirIe ubasobhamoNA ciTThati" // vijayassa NaM dArassa ubhao pAsiM duhao NisIhiyAe do do toraNA paNNatA, te NaM toraNA NANAmaNimayA taheva jAva aTThamaMgalakA ya chattAtichattA // tesi NaM toraNANaM purato do do sAlabhaMjitAo paNNatAo, jahevaNaM heDA taheva // tesi NaM toraNANaM purato do do NAgardatagA paNNatA, teNaM NAgadatagA muttAjAlaMtarUsiyA taheva, tesu NaM NAgadaMtaesu bahave kiNhe suttabaTTabagdhAritamalladAmakalAvA jAva ciTThati / / tesi NaM toraNANaM purato do do hayasaMghADagA paNattA sambarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA, evaM paMtIo bIhIo mihuNagA, do do paumalayAo jAva paDirUvAo tesi Na toraNANaM purano (akvAasovatthiyA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA) tesi gaM toraNANaM purato do do caMdaNakalasA paNNattA, te NaM caMdaNakalasA varakamalapaiTThANA taheva sayvarayaNAmayA jAva paDirUvA samaNAuso! / tesi NaM toraNANaM purao do do bhigAragA paNattA barakamalapaiTTANA jAva sabbarayaNAmayA acchA jAva paDikhyA mahatAmahatAmatagaSamuhAgitisamANA paNNattA samaNAuso! / / tesi gaM toraNANaM purato do do AtaMsagA paNNatA, tesi NaM AtaMsagANaM ayameyArUve vapaNAvAse papaNatte, taMjahA-tavaNijamayA payaMThagA beru ' jI0 ca036 ~424~ Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [131] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata 'mIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH sUtrAMka [131] pratipattI manuSyA0 vijayadvAravarNanaM uddezaH1 sU0131 // 211 // dIpa anukrama liyamayA chAhA (dhaMbhayA) baharAmayA varaMgA NANAmaNimayA valakkhA aMkamayA maMDalA aNoghasiyanimmalAsAe chAyAe savvato ceva samaNubaddhA caMdamaMDalapaDiNikAsA mahatAmahatA addhakAyasamANA paNNatA samaNAuso! // tesi NaM toraNANaM purato do do vairaNAbhe dhAle paNNate, te NaM thAlA acchaticchaDiyasAlitaMdulanahasaMdaTThabahapaDipuNNA ceva ciTThati sabajaMbUNatAmatA acchA jAva paDirUvA mahatAmahatA rahacakasamANA samaNAuso! // tesiNaM noraNANaM purato do do pAtIo paNNattAo, tAo NaM pAtIo acchodayapaDihatyAo NANAvidhapaMcavaNNassa phalaharitagassa bahupaDipuNNAo viva ciTThati sanvarayaNAmatIo jAva paDirUvAo mahayAmahayA gokaliMjagacakasamANAo papaNattAo samaNAuso! / tesi gaM toraNANaM purato do do supatiTThagA paNNanA, te NaM supatiTTagA NANAvidha(paMcavaNNa)pasAhaNagabhaMDaviraciyA sabbosadhipaDipuNNA sabbarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / / tesi NaM toraNANaM purato do do maNoguliyAo paNNattAo / tAsu NaM maNoguliyAsu bahave suvaNNaruppAmayA phalagA paNNattA, tesu NaM suvaNNAppAmaesu phalaesu bahave baharAmayA NAgavaMtagA mutsAjAlaMtasitA hemajAba gayaMdagasamANA paNNattA,tamu NaM baharAmaesu NAgadaMtaesu bahave rayayAmayA sikkayA paNNattA, tesu NaM rayayAmaesu sikkaesu bahave bAyakaragA papaNattA // te NaM vAyakaragA kiNhasuttasikagavatthiyA jAva suphilamuttasikagavasthiyA sabve [169] // 211 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~425~ Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [131] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata * sUtrAMka [131] dIpa anukrama 222-%22%- veruliyAmayA acchA jAya paDirUvA // tesiNaM toraNANaM purao do do cittA rayaNakaraMDagA paNNattA, se jahANAmae-rapaNo cAuraMtacakavahissa citte rayaNakaraMDe veruliyamagiphAliyapaDalapacoyaDe sAe pabhAe te padese savvato samaMtA obhAsaha uloveti tAyeza pabhAseti, evAmeva te cittarapaNakaraMDagA paNNatA veruliyapaDalapacoyaDA sAe pabhAe te padese savvato samatA obhAseti / / tasiNaM loraNANaM purato do do hayakaThagA jAya do do usamakaMThagA paNNattA sabbarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / tesu Na hayakaMThae su jAva usamakaMTharasu do do puSphacaMgerIo, evaM mallagaMdhacuNNavalyAbharaNacaMgerIo siddhasthacaMgerIjo lomahatthacaMgerIo sabbarayaNAmatIo acchAo jAva pddiruuvaao|| tesi NaM toraNANaM purano do do pupphapaDalAiM jAva lomahasthapaDalAI sabbarayaNAmayAI jAva paDirUvAI / tesiNaM toraNANaM purato do do sIhAsaNAI papaNattAI, tesi NaM sIhAsaNANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNase taheva jAya pAsAtIyA 4 // tesi NaM toraNANaM purato do do kappachadAchattA paNNatA, te NaM chattA beruliyabhisaMtavimaladaMDA jaMbUNayakannikAvairasaMdhI muttAjAlaparigatA aTThasahassavaracaNasalAgA daharamalayasugaMdhI samvouasurabhisIyalacchAyA maMgalabhatticittA caMdAgArovamA vahA / tesi NaM toraNANaM purato do do cAmarAo papaNattAo, tAo NaM cAmarAo (candapabhavaharaveruliyanAnAmaNi [169] --5 15%%%* ~426~ Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------------------------- uddezaka: [(davipa-samadra)], ---------------------- mulaM [131] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvA prata -% jIvAbhi malayagi pratipattI manuSyA. [vijayadvA varNanaM / uddezaH1 191 sUtrAMka rIyAvRttiH [131] // 212 // dIpa anukrama rayaNakhaciyadaMDA) NANAmaNikaNagarayaNavimalamaharihatavaNi jujalavicittadaMDAo ciliAo saMkhaMkakaMdadagarayaamayamahiyapheNapuMjasapiNakAsAo suhumarayatadIhavAlAo sabbarayaNAmatAo acchAo jAva pddiruuvaao|| tesi gaM toraNANaM purato do do tillasamuggA koTThasamuggA pattasamangA coyasamuggA tayarasamuggA elAsamuggA hariyAlasamuggA hiMgulayasamuggA maNosi lAsamuggA aMjaNasamuggA samvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA // (mU0131) 'vijayasapAmityATibijayasya dvArasyobhayoH pArthayorvidhAso dhikyAM vetoraNe prazase. tAni ca toraNAni nAnAmaNi- mayAnItyAdi toraNavarNanaM niravazeSa prAgvan / 'tesi NamityA di, teSAM toraNAnAM puratodvede zAlabhajike prajJale, zAlabhanjikAva naM prAgvan / 'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM dvau dvau nAgadantako prajJato, teSAM ca nAgadantakAnAM varNanaM yathA'dhastAdanantaramukta tathA baktavya, navaramatropari nAgadantakA na vaktavyA abhAvAn // 'tesi ||'mityaadi, teSAM toraNAnAM purato dvau dvA hayasaMghATakau dvau dvau gajasavATako dvau dvau narasaJcATako dvau dI kinnarasalATako dvau dvau kiMpuruSasakvATako dvau dvau mahoragasaGgATa ko dvau dvau gandharvasajATako dvau dvau vRSabhasavATako, ete ca kathambhUtAH' ityAha-sabarayaNAmayA acchA sahA' ityAdi prAgvat , evaM palibIthImithuna kAnyapi pratyekaM vAkyAni // 'tesiM toraNANa'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dve dve padmalate yAvatkaraNAd dve dve nAgalate dve dve azokalate keMdra campakalate dve dve cUtalate dve dve vAsantIlate dve ve kundalate dve dve atimuktakalate iti parigrahaH, dve zyAmaLate, etAzca kathambhUtAH? ityA- ha-niJcaM sukumiyAo' ityAdi yAvatkaraNAt 'nizca mauliyA nicaM lavaiyAo niccaM vaiyAo nica gocchiyAo nizcaM jamaliyAo nitra / / [169] 212 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~427~ Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- ----------- mUlaM [131] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [131] dIpa anukrama viNamiyAo (nizcaM paNamiyAo) niSaM suvibhattapaDimaMjarivaDaMsagadharIo niccaM kusumiyamauliyalavazyathavaiyanigorichayaviNamiyapaNamiyasuvibhattapaDimaMjarivaDaMsagadharIo' iti parigRhyate, asya vyAkhyAnaM prAgvat / puna: kathambhUtAH' ityAha-savvarayaNAmayA jAva | paDirUvA' iti, atrApi yAvatkaraNAt 'acchA saNhA' ityAdi vizeSaNakadambakaparigrahaH sa ca prAgvadbhAvanIyaH // 'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato drau dvau candanakalazau prajJaptI, varNakazca candanakalazAnAM varakamalapaiTThANA' ityAdirUpaH sarvaH prAktano vaktavyaH / / 'tesi | XNamityAdi, veSAM toraNAnAM purato dvau dvau bhRGgArako prajJaptI, teSAmapi candanakalazAnAmiva varNako vaktavyaH, navaraM paryante 'mattagaya mahAmuhAgiisamANA paNNattA samagAuso!' iti vaktavyaM 'mattagayamahAmuhAgiisamANA' iti matso yo gajastasya mahad-ativizAlaM yanmukhaM tasyAkRti:-AkArastatsamAnA:-tatsadRzAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! / / 'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dvau dvAbAdarzakau prajJaptau, teSAM cAdarzakAnAmayametadrUpa: 'varNAvAsaH' varNakanivezaH prajJaptaH, tadyathA-tapanIyamayA: 'prakaNThakAH' pITha-R dikavizeSAH 'vairyamayArthabhayA' AdarzakagaNDaprativandhapradezAH, AdarzakagaNDAnA muSTigrahaNayogyAH pradezA iti bhAvaH, vanaratnamayA varAGgA gaNDA ityarthaH, 'nAnAmaNimayA valakSAH' valakSo nAma zRGkhalAdirUpamavalambanam , aGkamayAni-aGkarabamayAni maNDalAni yatra pratibimbasaMbhUti: 'aNohasiyaNimmalAe chAyAe' iti, avagharSaNamavadharSitaM, bhAve ktapratyayaH, bhUtyAdinA nimajanamityarthaH, avadharSitasyAbhAvo'navadharSitaM tena nirmalA anavadharpitanirmalA tayA chAyathA samanubaddhAH 'caMdamaMDalapaDinikAsA' iti candramaNDalasahazA: 'mahayAmahayA' atizayena mahAnta: 'arddhakAyasamAnAH' drAH zarIrAcapramANAH pramatA he zramaNa! he AyuSmana ! // tesi | paNa'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato ve dve vacanAme sthAle prajJapte, vAni ca khAlAni [tiSThanti] 'acchaticchaDiyasAlitaMdulanahasaM-IAN [169] ~428~ Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [131] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi malayagi- rIyAvRttiH sUtrAMka [131] // 213 // dIpa anukrama dadvapaDipuNNA iva cihati' acchA-nirmalA: zuddhasphaTikavavicchaTitA ata eva nakhasaMdaSTA:-nakhAH saMdRSTA musalAdibhikSumbitA pratipatto yeSAM te tathA, bhAryAdidarzanAtparanipAto niSThAntasya, acchaininchaTitaiH zAlitandule khasaMdRSTaiH paripUrNAnIva acchatricchaTitazAlita- manuSyA0 ndulanakhasaMdaSTaparipUrNAnIva pRthivIparimANarUpANi tAni tathA khitAni kevalamevamAkArANItyupamA, tathA cAha-savvajaMbUnadamayA' vijayadvAsarvAsanA jambUnadamayAni 'acchA sAhA' ityAdi prAgvat 'mahayAmahayA' iti atizayena mahAnti rathacakasamAnAni prajJaptAni varNana he zramaNa ! he AyuSman ! // 'tesi Na'miyAdi, teSAM toraNAnAM purato ve dve 'pAIo' iti pAyau prajJapne, tAzca pAtryaH 'acchodaka- uddezaH1 paDihatthAo' iti svacchapAnIyaparipUrNAH 'nANAvihassa phalahariyassa bahupaDipuNNAo vive'ti atra SaSThI tRtIyAtheM bahuvacane 131 caikavacanaM prAkRtatvAt , nAnAvidhaiH 'phalaharitaiH' haritaphalairbahu-prabhUtaM pratipUrNA iva tiSThanti, na khalu tAni phalAni jalaM vA kintu tathArUpAH zAzvatabhAvamupagatAH pRthivIpariNAmAstata upamAnamiti, 'sambarayaNAmaIo' ityAdi prAgvat , 'mahayAmahayA' iti ati-18 zayena mahatyo gokalikha (ra) cakrasamAnAH prajJatA he zramaNa! he AyuSman ! // 'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM purato dvau dvau supratiSThako AdhAravizeSau prajJaptI, te ca supratiSThakAH [su] sarvopadhipratipUrNA nAnAvidhaiH paJcavarNaiH prasAdhanabhANDena bahuparipUrNA isa tiSThanti, a-IRAL bApi tRtIyArthe SaSThI bahuvacane caikavacanaM prAkRtatvAt , upamAnabhAvanA prAgvat , 'sabbarayaNAmayA' ityAdi tathaiva // 'tesi 'mi- 11 tyAdi, teSAM toraNAnAM purato ve de manogulike prazanne, manogulikA nAma pIThikA, uktaM ca mUlaTIkAyAM-'manogulikA pIThike"ti, tAzca manogulikAH sarvAsanA 'vaiDUryamayyo' vaiDUryarAtmikA: 'acchA' ityAdi prAgbat // 'tAsu NaM maNoguliyAsu vaha // 213 // ityAdi, tAsu manogulikAsu bahUni suvarNamayAni rUpyamayAni ca phalakAni prajJaptAni, teSu suvarNarUpyamayeSu phalakeSu bahavo banamayAH | [169] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~429~ Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [131] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % % prata 30-2 sUtrAMka [131] dIpa anukrama nAgadantakAH' aGkaTakAH prAptAH, teSu nAgadantakeSu bahUni 'rajatamayAni' rUpya yAni sikakAni prajJaptAni, teSu ca rajatamayeSu sikakeSu bahavo 'vAtakarakAH' jalazUnyA: karakA ityarthaH prajJAptAH / / 'te NamityAdi te vAtakarakA: 'kRSNasUtrasikagavasthitAH' iti, AcchAdanaM gavasthA:(tA:) saMjAtA ebiti gavasthitAH kRSNasUtrai:-kRSNasUtramayairgavasyairiti gamyate, sikakeSu gavasthitAH | | kRSNasUtrasikkAvasthitAH, evaM nIlasUtrasikkagavasthitA ityAdyapi bhAvanIyaM, te ca vAsakarakAH sarvAtmanA vaidUryamayA acchA ityAdi prAgvat ||'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM purato dvau dvau 'citrI' citravarNopetAvAzcaryabhUtau vA ratnakaraNDako prajJaptI, 'se jahA nAmae ityAdi, sa yathA nAma-rAjJazcaturanta cakravartinaH, caturyu-pUrvAparadakSiNottararUpeSu pRthvIparyanteSu cakreNa vartituM zIlaM yasya tasya 'citra' AzcaryabhUto nAnAmaNimayatvena nAnAva? vA 'veruliyamaNiphAliyapaDalapaccoyaDe' iti vAhulyena vaiDUryamaNimayaH, tathA 'sphATikapaTalapratyavataH sphATikapaTalamayAcchAdanaH 'sAya pabhAe' iti svakIyayA prabhayA 'tAn pratyAsannAn pradezAn 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samasantataH' sAmasyenAvabhAsayati, etadeva paryAyatrayeNa vyAcaSTe-udyotayati tApayati prabhAsati, 'evameve'tyAdi sugamam // 'tesi toraNANa'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dvau dvau 'hayakaNThI' hayakaNThapramANau ra avizeSau prajJAptA, evaM gajakinarakiMpuruSamahoragagandharva vRSabhakaNThA api vAcyAH, ukkaM ca mUlaTIkAyAM-"yakaNThau hayakaNThapramANau ranavizeSI," evaM sarve'pi kaNThA bAcyA iti, tathA cAha 2-'savvarayaNAmayA' sarve 'ratnamayAH' rabavizeSarUpA 'acchA' ityAdi prAgvat ||'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM purato dve dve puSpa caGgeyauM prajJaptI, evaM mAlyacUrNagandhavastrAbharaNasiddhArthakalomahastakacaGgeyo'pi vaktavyAH, etAzca sarvA api sarvAtmanA ratnamavyA, 'acchA' ityAdi prAgvat // evaM puSpAdInAmaSTAnAM paTalakAnyapi dvidvisaGkhyAkAni vAcyAni // tesi NamityAdi, teSAM toraNAnA purato ve dve / [169] ~430~ Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [131] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [131] dIpa anukrama zrIjIvA- siMhAsane prajJapte, teSAM ca siMhAsanAnAM varNakaH prAgukto niravazepo baktavyo yAvaddAmavarNanam / tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM purato pratipattI jIvAbhiH de dve 'rUpyacchadeM' rUpyAcchAdane chatre prajJale, tAni ca chacANi paiDUryaratnamayavimaladaNDAni jAmbUnadakarNikAni 'vajrasandhIni manuSyA0 malayAga- vajaranApUritadaNDazalAkAsandhIni mukkAjAlaparigatAni aSTau sahasrANi-aSTasahasrasayAkA gharakAJcanazalAkA-barakAJcanamayyaH za- pijayadvArAyAvRttiHlAkA yeSu tAni aSTasahasravarakacanazalAkAni 'daharamalayasugandhisabbouyasurahisIyalacchAyA' iti dardara:-cIvarAvanaddhaM | ravarNanaM kuNDikAvibhAjanamukhaM tena gAlitAstatra pakkA vA ye malaya iti-malayojhavaM zrIkhaNDaM tatsambandhinaH sugandhayo gandhavAsAtadvatsarveSu // 214 // uddezaH1 tuSu surabhiH zIvalA ca chAyA yeSAM tAni, tathA 'maMgalabhatticittA' teSAM aSTAnAM maGgalAnAM bhaktyA-viziSTatyA citraM-AlekhosU0131 4 yeSAM tAni majalabhakticitrANi, tathA 'caMdAgArovamA' iti candrAkAra:-candrAkRtiH sa upamA yeSAM tAni tathA candramaNDalabahUtAnIti | bhAvaH // 'tesi NamityAdi, teSAM toraNAnAM purato dve dve cAmare prApte, tAni ca cAmarANi 'caMdappabhavairaveruliyanANAmaNirayaNakhaciyadaMDA' iti candraprabha:-candrakAnto vanaM vaiDUrya ca pratItaM candraprabhava avaiTUryANi zeSANi ca nAnAmaNiratnAni khacitAni yeSu daNDeSu te tathA, evaMrUpAzcitrA-nAnAkArA daNDA yeSAM cAmarANAM tAni tathA, sUtre strItvaM prAkRtatvAt , tathA 'suhumarayayadIhavAlAo | iti sUkSmA rajatamayA dIrghA vAlA yeSAM tAni tathA, 'saMkhaMkakuMdadagarayaamayamahiyapheNapuMjasaMnikAsAoM' iti zaGkha:-pratI to'ko-ratnavizeSaH kundeti-kundapuSpaM dakaraja:-udakakaNA: amRtamathitaphenapuja:-kSIrodajalamathanasamutthaphenapujasteSAmiva saMnikAza:4 prabhA yeSAM tAni tathA, acchA ityAdi prAgvat // 'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAM purato dhau dvau 'tailasa mugako' sugandhitailAdhAravi zeSau, uktaM ca jIvAbhigamamUlaTIkAryA-tailasamudko sugandhitailAdhArau" evaM koSTAdisamudrakA api vAyAH, atra [169] // 214 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 431~ Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [131] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: A prata sUtrAMka [131] AAAXXX dIpa anukrama saGkaha NigAthA-tello kohasamuggA pace coe ya tagara elA yA hariyAle hiMgulae maNosilA aMjaNasamungo // 1 // " 'sbb| rayaNAmayA' iti ete sarve'pi sarvAtmanA ranamayAH 'acchA saNhA' ityAdi prAmbat // vijaye NaM dAre aTThasatacakaddhayANaM aTThasayaM migaDayANaM aTThasayaM garuDajhayANaM aTThasayaM vigaddhayANaM (aTThasayaM ruruyajjhayANaM) aTThasataM chattajjhayANaM aTThasayaM piccha jjhayANaM aTThasayaM sauNi jhayANaM aTThasataM sIhajjhayANaM aTThasataM usabhajjhayANaM aTThasata seyANaM caubisANANaM NAgavaraketRNaM evAmeva sapuvAvareNaM vijayadAre ya AsIyaM keusahassaM bhavatitti makkhAyaM // vijaye NaM dAre Nava bhomA paNNattA, tesi NaM bhomANaM aMto bahusamaramaNijjA bhUmibhAgA paNNattA jAva maNINaM phAso, tesi NaM bhomArNa uppiM ulloyA paumalayA jAva sAmalatAbhatticittA jAva savvatavaNijamatA acchA jAva paDirUvA, tesi NaM bhomArNa bahumajjhadesabhAe je se paMcame bhomme tassa NaM bhomassa bahumajhadesabhAe estha NaM ege mahaM sIhAsaNe paNNate, sIhAsaNavaNNato vijayadase jAva aMkuse jAya dAmA ciTThati, tassa NaM sIhAsaNassa avaruttareNaM uttareNaM uttarapurasthimeNaM etva NaM vijayassa devassa caupahaM sAmANiyasahassANaM cattAri mahAsaNasAhassIo paNNattAo, tassa NaM sIhAsaNassa puracchimeNaM etya NaM vijayassa devassa caupahaM aggamahisINaM saparivArANaM cattAri bhaddAsaNA paNNattA, tassa NaM sIhAsaNassa dAhiNapurathimeNaM ettha vijayassa devassa [169] ~ 432~ Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mUlaM [132] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH pratipattI manuSyA0 vijayadvAravarNanaM uddezaH1 sU0132 sUtrAMka [13] // 215 // dIpa anukrama [170] abhitariyAe parisAe aTThaNhaM devasAhassINaM aTThaNhaM bhaddAsaNasAhassIo paNNattAo, sassa NaM sIhAsaNassa dAhiNeNaM vijayassa devassa majjhimiyAe parisAe dasahaM devasAhassINaM dasa bhaddAsaNasAhassIo paNNatAo, tassa NaM sIhAsaNassa dAhiNapacatthimeNaM ettha NaM vijayassa devassa bAhiriyAe parisAe bArasaha devasAhassINa vArasa bhaddAsaNasAhassIo ppnnttaao| tassa NaM sIhAsaNassa pacasthimeNaM ettha NaM vijayassa devassa satsAha aNiyAhivatINa satta bhadAsaNA paNNattA, tassa NaM sIhAsaNassa purasthimeNaM dAhiNaNaM paJcasthimeNaM uttareNaM estha NaM vijayassa devassa solasa AyarakkhadevasAhastINaM solasa bhaddAsaNasAhassIo papaNattAo, taMjahA-puradhimeNaM cattAri sAhassIo, evaM caumavi jAva utsareNaM cattAri sAhassIo. avasesesu bhomesu patteyaM patteyaM bhaddAsaNA paNattA // (sa0132) 'vijayeNaM dAre' ityAdi, tasmin vijayedvAre 'aSTazatam' aSTAdhikaM zataM 'cakradhvajAnAM' cakrAlekharUpacihnopetAnAM dhvajAnAm , evaM mRgagaruDarurukachatrapicchazakunisiMhavRSabhacaturdantahastidhvajAnAmapi pralokamatazatamaSTazata vaktavyam , 'evAmeva sapuvAvareNaM' evameva anena prakAreNa sapUrvApareNa saha pUrvairaparaizca vartata iti sapUrvAparaM savAnaM tena vijayadvAre 'azItam' azIyadhikaM ketusahasraM bhavatItyAkhyAtaM mayA'nyaizca tIrthakRtiH // "vijayassa NamityAdi, vijayasya dvArasya purato nava bhaumAni' viziSTAni sthAnAni prajJaptAni, veSAM ca bhaumAnA bhUmibhAgA ullokAzca pUrvavadvaktavyAH, teSAM ca bhaumAnA bahumadhyadezabhAge yatpazcAnaM bhauma tasya bahumadhyadezabhAge vijaya atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '1' atra 1 iti nirarthakam ~ 433~ Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------- --------- mUlaM [132] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [132] dvArAdhipativijayadevayogya siMhAsanaM prajJaptaM, tasya ca siMhAsanasya varNanaM vijayadUSNa kumbhAramuktAdAmavarNanaM prAgvat , tasya ca siMhAsanasya 'aparottarasyAM' vAyavyakoNe uttarasyAmuttarapUrvasyAM ca vijayadavasya saMvandhinAM caturNA sAmAnikasahasrANAM catvAri bhadrAsanasahasrANi prazatAni, tasya siMhAsanasya pUrvasyAbhanna vijayasva devasya catasRNAmapramahiSINAM catvAri bhadrAsanasahasrANi prajJAni, tasya siMhAsanasya dakSiNapUrvasyAmAneyakoNa ityarthaH, atra vijayadevasya 'abhyantaraparSadAm' abhyantaraparSadrUpANAmaSTAnAM devasahasrANAM yogyAni aSTau bhadrAsanasahasrANi prajJAtAni, tapa siMhAsanasya dakSiNasvAM dizi atra vijayadevasya madhyaparSado dazAnAM devasahasrANAM yogyAni daza bhadrAsanasahasrANi prajJaptAni, tasya siMhAsanasya dakSiNAparasyAM dizi nairatakoNa ityarthaH atra vijayadevasya bAhyaparpado dvAdazAnAM devasahasrANAM yogyAni dvAdaza bhadrAsanasahasrANi prajJatAni / 'tassa NaM sIhAsaNasse'yAdi, tasya siMhAsanasya pazcimAyAM dizi | atra vijayasya devasya sambandhinAM saptAnAmanIkAdhipatInAM yogyAni sapta bhadrAsanAni prajJatAni, tasya siMhAsanasya 'sarvataH' sarvAsa | dikSu 'samantataH sAmastyena atra vijayasya devasva saMbandhinAM SoDazAnAmAtmarakSadevasahasrANAM yogyAni poDaza bhadrAsanasahasrANi | prajAtAni, avazeSeSu pratyeka pratyeka siMhAsanamaparivAraM sAmAnikAdidevayogyabhadrAsanarUpaparivArarahitaM prazaptam // dIpa anukrama [170] 5 %- % vijayassa NaM dArassa uvarimAgArA solasavihehiM rataNehiM uvasobhitA, taMjahA-rayaNehiM vayarehiM veliehiM jAva riDehiM // vijayassa NaM dArassa uppi bahave aTThamaMgalagA paNattA, taMjahA-sotthitasirivaccha jAva dappaNA sabbarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / vijayassa NaM 30 04-% ~ 434~ Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [171] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [ 133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 216 // dArassa upiM bahave kaNTcAmarajjhayA jAva savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / vijayassa NaM dArassa upi vahave chattAticchatA taheva || (sU0 133 ) 'vijayassa NamityAdi, vijayasya dvArasya 'uvarimAkArA' iti uparitana AkAra:-uttaraGgAdirUpaH SoDazavidhai nairupazobhitaH, tadyathA - ratraiH sAmAnyataH karketanAdibhiH 1 vacaiH 2 vairvaiH 3 lohitAkSaiH 4 masAragaH 5 haMsagarbhaH 6 pulakaiH 7 saugandhikaiH 8 jyotIrasaiH 9 aDDe: 10 janaiH 11 rajataiH 12 jAtarUpaiH 13 akhanapulakaiH 14 sphaTikaiH 15 riSThaiH 16 // 'vijayasta Na' mityAdi, vijayasya dvArasya upari aSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAni pra0, tadyathetyAdinA tAnyevopadarzayati- 'sabbaravaNAmayA' ityAdi prAgvat // sekeNaNaM bhaMte! evaM buvati ? - vijae NaM dAre 2, goyamA bijae NaM dAre vijae NAma deve mahiDIe mahajjutIe jAva mahANubhAve palioyamadvitIe parivasati, se NaM tattha ca sAmANiyasAhassINaM caNhaM aggamahisINaM saparivArANaM tiyahaM parimANaM sattaNhaM aNiyANaM satta aNiyAhivaINaM solasaNhaM AyarakkhadevasAhassINaM vijayassa NaM dArassa vijayAe rAyahANIe aNNesiM ca bahUNaM vijayAe rAyahANIe batthacvagANaM devANaM devINa ya AhevacaM jAva divvAI bhoga bhogAI bhuMjamANe viharaha, se teNadveNaM goyamA ! evaM budhati - vijaye dAre vijaye dAre, [anuttaraM ca NaM goyamA ! vijayassa NaM dvArassa sAsae NAmadhe paNNatte jaNNa kayAi Natthi Na kayAi Na bhavissati jAba avaTTie Nice vijae dAre] || (sU0 134 ) 6 pratipattau manuSyA0 vijayadvAravarNanaM uddezaH 1 sU0 134 ~ 435~ / / 216 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '1' atra 1 iti nirarthakam vijayadevasya adhikAra: ArabdhaH Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mulaM [134] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [134] - air dIpa anukrama [172]] A.COM 'se keNaDhaNaM bhaMte! evaM buccaI' ityAdi prazasUtraM sugarma, bhagavAnAha-goyame yAdi, gautama ! vijayedvAre vijayo nAma, prAkRtalAdU avyayalAga nAmazabdAtparaspa TAvacanasya lopastato'yamartha:-pravAhato'nAdikAlasantatipatitena vijaya iti nAnA devaH / 'mahaddhikaH' mahatI kaddhiH-bhavanaparivArAdikA yasyAsau mahardika: 'mahAdyutikaH' mahatI gatiH zarIragatA AbharaNagatA ca ysthaasau| mahAdhutikaH, tathA mahad balaM-zArIraH prANo yasya sa mahAvalaH, tathA mahad yaza:-khyAtiryasyAsau mahAyazAH, maheza ityAkhyA-prasiddhiyasya sa mahezAkhyaH, athavA IzanamIzo bhAve ghapratyayaH aizvaryamityarthaH Iza aizvarya' iti vacanAt tata Izanamaizvarya AtmanaH khyAti anta-1 bhUtaNyarthatavA syApayati-prathayati yaH sa IzAkhyaH mahAMzvAsAvIzAkhyazca mahezAkhyaH, kacin 'mahAsokkheM' iti pAThastatra mahat saukhyaM prabhUtasadveyodayavazAd yasya sa mahAsaukhyaH palyopamasthitika: parivasati, sa ca tatra caturNI sAmAnikasahasrANAM catanRNAmapramahiSINAM | saparivArANAM pratyekamekaikasahasrasayaparivArasahitAnAM tisRNAM abhyantaramadhyamabAhyarUpANAM yathAkramamaSTadazadvAdazadevasahasrasaGghayAkAnAM parSadAM saptAnAmanIkAnAM-hayAnIkagajAnIkarathAnIkapadAtyanIkamahipAnIkagandharvAnIkanATyAnIkarUpANAM samAnAmanIkAdhipatInAM ghoDazAnAmAmarakSasahasrANAM vijayasya dvArasya vijayAyA rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM vijayarAjadhAnIvAstavyAnAM devAnAM devInAM ca 'AhevazcaMti Adhipatyam adhipateH karma AdhipatyaM rakSA ityarthaH, sA ca rakSA sAmAnyenApyArakSakeNeva kriyate tata Aha-purasma patiH purapatistasya karma paurapatyaM sarveSAmosaratvamiti bhAvaH, tathApresarakhaM nAyakatvamantareNApi svanAyakaniyuktatathAvidhagRhacintakasAmAnyapuruSasyeva (syAt) tato nAyakatvapratipattyarthamAha--'svAmitvaM khamasyAstIti svAmI tadbhAvaH svAmitvaM nAyakala mityarthaH, tadapi ca nAyakalaM kadAcitpoSakatvamantareNApi bhavati yathA hariNavUdhAdhipaterha riNava tata Aha-bhartRtva-poSakalaM 'zun dhAraNapoSaNayoH' jI0va037 ~ 436~ Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [134] dIpa anukrama [172] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [134] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 217 // iti vacanAtU, ata eva mahattarakatvaM tadapi peha mahattarakatvaM kasyacidAjJAvikalasyApi bhavati yathA kasyacidvaNijaH svadAsadAsIvarga prati tata Aha- 'ANAIsaraseNAvacaM' AjJayA Izvara AjJezvaraH senAyAH patiH senApatiH AjJezvaravAsau senApatizva AjJezvarasenApatistasya karmma AjJezvarasenApatyaM svasainyaM pratyadbhutamAjJAprAdhAnyamiti bhAva: 'kArayan' anyairniyuktaH puruSaiH pAlayan svayameva, mahatA raveNeti yoga: 'ahaya'ti AkhyAnakaprativaddhAni yadivA 'ahatAni' avyAhatAni nityAni nityAnubandhInIti bhAvaH ye nATyagIte nATyaM yaM gItaM gAnaM yAni ca vAditAni 'tantrItalatAlatruTitAni' tatrI-vINA talI-hastatalI tAla:- kaMsikA buTitAni vA ditrANi, tathA yaca dhanasUdaGgaH paTunA puruSeNa pravAditaH, tatra ghanamRdaGgo nAma ghanasamAnadhvaniyoM mRdaGgastata eteSAM dvandvasteSAM raveNa 'divyAn' pradhAnAm bhogA bhogAH zabdAdayo bhogabhogAstAn bhuJjAnaH 'viharati' Aste 'se eeNadveNa' nidhyAdi, tata etena 'arthena' kAraNena gautama! evamucyate-vijayadvAraM vijayadvAramiti, vijayAbhidhAnadevasvAmikatvAda vijayamiti bhAvaH // kahiNaM bhaMte! vijayassa devassa vijayA NAma rAyahANI paNNattA?, goyamA ! vijayassa NaMdArassa puratthimeNaM tiriyamasaMkhene dIvasamudde vItivatittA aNNaMmi jaMbuddIve dIye bArasa joyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM vijayassa devassa vijayA NAma rAyahANI pa0 vArasa joyaNasahassAI AyAmavikrameNaM sattatIsajoyaNasahassAiM nava ya aDayAle joyaNasae kiMcivisesAhie parikveveNaM paNa te || sANaM egeNaM pAgAreNaM savvato samatA saMparikkhittA / se NaM pAgAre sattatIsaM joyaNAI addhajoyaNaM ca uhUM ucazeNaM mUle aDaterasa joyaNAI vikkhaMbheNaM majjhettha For P& ~437~ pratipattau manuSyA0 vijayArAjadhAnI uddezaH 2 sU0 135 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam vijayA rAjadhAnI-varNanam | // 217 // my Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ................... uddezaka: [(davipa-samadra)]. .......................- mala [135] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 4% prata sUtrAMka [135] dIpa anukrama [173] sakosAI chajoyaNAI vikhaMbheNaM upi tiNNi saddhakosAI joyaNAI vikkhaMbheNaM mUle vicchipaNe majhe saMkhitte uppi taNue bAhiM bahe aMto cauraMse gopucchasaMThANasaMThite savyakaNagAmae acche jAva pahirave / / se NaM pAgAre NANAvihapaMcavaNNohiM kavisIsaehiM javasobhie, taMjahA-kiNhehiM jAva sukillehiM / te NaM kavisIsakA addhakosaM AyAmeNaM paMcadhaNusatAI vikhaMbheNaM desoNamaddhakorsa ukhu uccatteNaM sabvamaNimayA acchA jAva paDirUvA // vijayAe NaM rAyahANIe egamegAe pAhAe paNuvIsaM paNuvIsaM dArasataM bhavatIti makkhAyaM // te Na dArA bAvaDhi joyaNAI addhajoyaNaM ca uI uccatteNaM ekatIsaM joyaNAI kosaM ca vikhaMbheNaM tAvatiyaM ceva paveseNaM setA barakaNagathUbhiyAgA IhAmiya taheva jadhA vijae dAre jAva tavaNijavAlugapatthaDA suhaphAsA sassi(ma)rIe sarUvA paasaatiiyaa4| tesi NaM dArANaM ubhayapAsiM duhato NisIhiyAe do baMdaNakalasaparivADIo paNNattAo taheva bhANiyabvaM jAva vaNamAlAo // tesi NaM dArANaM ubhao pAsiM duhato NisIhiyAe do do pagaMThagA paNNattA, te NaM pagaMThagA ekatIsaM joyaNAI kosaM ca AyAmavikkhaMbheNaM pannarasa joyaNAI ahrAije kose bAhalleNaM paNNattA sabbavairAmayA acchA jAva paTirUvA / tesi NaM pagaMThagANaM uppi patteyaM 2 pAsAyavarDisagA paNNattA // te NaM pAsAyavaDiMsagA ekatIsaM joyaNAI kosaM ca uhUM uccatteNaM pannarasa joyaNAI ahAive ya kose AyAmavi ACCESCC ~ 438~ Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [135] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 4 para prata zrIjIvAjIvAbhiH malayagirIyAvRttiH sUtrAMka [135] // 218 // dIpa anukrama [173] kvaMbheNaM sesaM taM ceva jAva samuggayA NavaraM bahuvayaNaM bhANitavvaM / vijayAe NaM rAyavANIe e- pratipattau gamege dAre aTThasayaM cakajjhayANaM jAva aTThasata seyANaM cauvisANANaM NAgavarakeUNaM, evAmeva manuSyA0 sa puvyAvaraNa vijayAe rAyahANIe egamege dAre AsItaM 2 keusahassaM bhavatIti makkhAyaM // bi vijayAjayAe NaM rAyahANIe egamege dAre (tesi NaM dArANaM purao) sattarasa bhomA papaNasA, tesiNaM rAjadhAnI bhomANa (bhUmibhAgA) jalloyA (gha) paumalayA0 bhatticittA // tesi NaM bhomArNa bahumajjhadesa- uddezaH2 bhAe je te navamanavamA bhomA tesi bhomANaM vahumajjhadesabhAe patteyaM 2 sIhAsaNA paNNattA, sU0135 sIhAsaNavaNNao jAca dAmA jahA heTThA, ettha NaM avasesesu bhomesu patteyaM patteyaM bhaddAsaNA paNNatA / tesi NaM dArANaM uttima (ubarimA) gArA solasavidhehiM rayaNehiM uvasobhiyA taM ceva jAva chattAichattA, evAmeva pubvAvareNa vijayAe rAyahANIe paMca dArasatA bhavaMtIti makkhAyA // (sU0135) 'kahi NaM bhaMte ! vijayasse yAdi, ka bhadanta ! vijayasya devasya vijayA nAma rAjadhAnI prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama! vijayasya dvArasya pUrvasyAM dizi tiryag asoyAna dvIpasamudrAn 'vyatitrajya' atikramya atrAntare yo'nyaH jambUdvIpaH adhikRtadvIpatulyAbhi 1 vRttikArA ativizanti 'toraNe' yAvigAthAtrayaM sUtrAdarzagataM para na kApyAdarzana dRzyata ida, anekeSu ca sthAna patikAraprAptAnAgAdAnAbhidAnI-17 ntanaprApyAvAnI ca paraspara bhinatamatvAta, sUtrapasyovaMcizyaM na ca vAza upalabhyate Adarza iti nirupAyA vayaM satrayorekanIpharaNe. atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 439~ Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [135] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [135] dhAnaH, anena jambUdvIpAnAmapyasayeyavaM sUcayati, tasmin dvAdaza yojanasahasrANi avagAhya atrAntare vijayasya devasya yogyA vijayA nAma rAjadhAnI prajJaptA mayA zepaizca tIrthaRdbhiH, sA ca dvAdaza yojanasahasrANi 'AyAmaviSkambhena' AyAmaviSkambhAbhyAM, saptadAtriMzadU yojanasahasrANi nava zatAni 'aSTAcatvAriMzAni' aSTacatvAriMzadadhikAni kizcidvizeSAdhikAni parikSepeNa, idaM ca parikSepapa-IX rimANaM 'vikkhaMbhavaggadahaguNakaraNI vaTThassa parirao hoI' iti karaNavazAtsvavamAnetavyam // 'sA Na'mityAdi, 'sA' vijayAbhidhAnA rAjadhAnI Namiti vAkyAlavAre ekena mahatA prAkAreNa 'sarvataH' sarvAsu vikSu 'samantataH' sAmasyena parikSiptA / / 'se NamityAdi, |sa prAkAraH saptaviMzataM yojanAnAmarddhayojanamUImucairatvena mUle'rddhatrayodaza yojanAni viSkambhena madhye par3a yojanAni sakrozAni-ekena / kozenAdhikAni viSkambhena upari trINi yojanAni sArddhakozAni [yojanAni] sArboni dvAdaza arddhakozAdhikAni (dvAdaza) viSkambhena, mUle vistINoM madhye saMkSipto, mUlaviSkambhato'rddhasya buditatvAt , upari tanuko, madhyaviSkambhAdapyarddhasya truTitalAt , bahirmutto'ntazcaturasro 'gopucchasaMsthAnasaMsthitaH uddhAkRtagopurachasaMsthAnasaMsthitaH 'sabakaNagamae' sarvAsanA kanakamaya: 'acche' ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat / / 'se NamityAdi, sa prAkAro nAnAvidhAni ca tAni paJcavarNAni ca nAnAvidhapaJcavarNAni taiH, nAnAvidhalaM ca pathavarNApekSayA kRSNAdivarNatAratamyApekSayA vA draSTavyaM, paJcavarNa tvamevopadarzayati-'kiNhehiM' ityAdi / 'te NaM kavisIsagA' ityAdi, tAni kapizIkANi pratyekamarddhakoza-dhanu:sahasrapramANamAyAmena-dairyeNa paJca dhanu:zatAni 'viSkambhena' vistAreNa, dezonamarddhakozamUrddhaguccaislena | sabamaNimayA' ityAdi sarvAsanA maNimayA 'acchA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat / / 'vijayAe NaM rAyahANIe' ityAdi, |vijayAyA rAjadhAnyA ekaikasvAM bAhAyAM paJcaviMza-paJcaviMzatyadhikaM dvArazataM 2 prajJataM, sarvasaGkhyayA paJca dvArazavAni // te NaM dArA dIpa anukrama [173] - -- - --- - -- ~440~ Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ ---------- mUlaM [135] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [135] pratipattI | manuSyA0 vijayA| rAjadhAnI | uddezaH 2 sU0135 dIpa anukrama [173] zrIjIvA- ityAdi, tAni dvArANi pratyeka dvASaSTiyojanAni ayojanaM corddhamucastvena, ekatriMzataM yojanAni kozaM ca viSkambhataH, 'tAvaiyaM | jIvAbhi cava paveseNaM' etAvadeva-ekatriMzad yojanAni kozaM cetyarthaH pravezena, 'seyA barakaNagathUbhiyAgA' ityAdi dvAravarNanaM niravazeSa tAvamalayagi dvaktavyaM yAvadanamAlAvarNanam / / 'tesi NaM dArANamityAdi, teSAM dvArANAM pratyekamubhayoH pArzvayorekaikanaivedhikIbhAvena 'dvidhAto' dvirIyAvRttiH zAprakArAyAM naipedhiyAM dvau dvau 'prakaNThako' pIThavizeSau prajJaptau, te ca prakaNThakA: pratyekamekatrizataM yojanAni kozamekaM ca AyAmaviSkambhAbhyA, paJcadaza yojanAni arddhatRtIyAMzca krozAna bAhalyena 'sabbavairAmayA' iti sarvAsanA te prakaNThakA vajaratnamayAH 'acchA saNhA' ityAdi // 219 // vizeSaNajAtaM prAgvat // tesiM pagaMThagANa'mityAdi, teSAM prakaNThakAnAmupari pratyekaM 'prAsAdAvataMsakaH' prAsAdavizeSaH prajJaptaH // teNaM kApAsAyaSaDeMsagA' ityAdi, te prAsAdAvataMsakA ekatrizataM yojanAni kozaM caikabhUImuzcastvena, pacadaza yojanAni atRtIyAMzca kozAna bhAyAmaviSkambhAbhyAM teSAM ca prAsAdAnAm 'abbhuggayamUsiyapahasiyAviva' ityAdi sAmAnyataH sarUpavarNanam ullokavarNanaM | madhyabhUmibhAgavarNanaM siMhAsanavarNanaM vijayadUSyavarNanaM muktAdAmopavarNanaM ca vijayadvAravan , zeSamapi toraNAdikaM vijayadvArabadimAbhirvakSyamANAbhirgAthAbhiranugantavyaM, tA eva gAthA Ada-'toraNe'tyAdi gAthAtrayaM, dvAreSu pratyekamekaikasyA naipedhikyA ve toraNe vaktavye, tepAMca toraNAnAmupari pratyekamaSThAvaSTau maGgalakAni, teSAM toraNAnAmupari kRSNacAmaradhvajAdayo dhvajAH, tadanantaraM toraNAnAM purataH zAlabhaJjikAH tadanantaraM nAgadantakAsteSu ca nAgadantakeSu dAmAni tato hayasaGghATAdayaH sabATA vaktavyAH tato hayapaGkathAdayaH patayastadanantaraM hayavIdhyAdayo bIthayastato hayamithunakAdIni mithunAni tata: padmalatAdayo latAH tataH 'sosthiyA' caturdiksauvastikA vaktavyAstato vandanakalazAstadanantaraM bhRGgArakAstata AdarzakAstataH khAlAni tata: pAvyastadanantaraM supratiSThAni tato manogulikAstAsu 34 x // 219 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~441~ Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [135 ] dIpa anukrama [173] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [135] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH 'vAtakarakAH' vAtabhRtAH karakA vAtakarakA jalazUnyA ityarthaH, tadanantaraM citrA ratnakaraNDakAstato yakaNThA gajakaNThA narakaNThA:, upalakSaNametat kiMnarakiMpuruSamahoragagandharvavRSabhakaNThakAH krameNa vaktavyAH, tadanantaraM puSpAdicaGgeyoM vaktavyAstataH puSpAdipaTala kAni tataH siMhAsanAni tadanantaraM chatrANi tataJcAmarANi tatastailAdisamudrakA vaktavyAstato dhvajAH teSAM ca dhvajAnAmidaM caramasUtram - 'evAmeva sapubvAvareNaM vijayAe rAyahANIe egamegaMsi dAraMsi asIyaM asIyaM ke sahassaM bhavatIti makkhAyeM' tadanantaraM bhaumAni vaktavyAni, tatsUtraM sAkSAdupadarzayati- 'tesi NaM dArANa' mityAdi, teSAM dvArANAM purataH saptadaza saptadaza bhaumAna prahaptAni teSAM ca bhaumAnAM bhUmibhAgA udghokAca prAgvadvaktavyAH // 'tesi NaM bhomANamityAdi teSAM ca bhaumAnAM bahumadhyadezabhAge yAni navamanavamAni bhaumAni teSAM vahumadhyadezabhAgeSu pratyekaM vijayadevayogyaM ( siMhAsanaM yathA ) vijayadvArapaJcamabhaume kintu saparivAraM siMhAsanaM vaktavyam, avazeSeSu ca bhaumeSu pratyekaM saparivAraM siMhAsanaM prajJaptaM, 'tesi NaM dArANaM uvarimAgArA solasavihehiM rayaNehiM ubasobhitA' ityAdi prAgvat // vijayAe NaM rAyahANIe cauddirsi paMcajoyaNasatAI abAhAe, ettha NaM cattAri vaNasaMDA pa NNatA, taMjA -- asogavaNe sattavaNNavaNe caMpagavaNe cUtavaNe, puratthimeNaM asogavaNe dAhiNeNaM satavaNNavaNe pacatthimeNaM caMpagavaNe uttareNaM cUtavaNe / te NaM vaNasaMDA sAiregAI dubAlasa joyasahassAI AyAmeNaM paMca joyaNasayAI vikkhaMbheNaM paNNattA patteyaM patteyaM pAgAra parikkhittA fever kinhobhAsA vaNasaMDavaNNao bhANiyanvo jAtra bahave vANamaMtarA devA ya devIo ya Fir P&Permalise City ~ 442~ Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------------------- mUlaM [136] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata % zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 43 pratipattI manuSyA0 vanaSaNDAdhi0 sUtrAMka % [136] | uddezaH2 // 12 // %-95% sU0136 AsayaMti sayaMti ciTThati NisIdati tuyati ramaMti lalaMti kIlaMti mohaMti purAporANANaM suciNNANaM suparikatANaM subhANaM kammArNa kaDANaM kallANaM phalavittivisesaM paJcaNubhavamANA viharaMti // tesi NaM vaNasaMDANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM pAsAyavaDiMsagA paNNattA. te NaM pAsAyavaDiMsagA bAvaDiM joyaNAI addhajoyaNaM ca uhUM uccaseNaM ekatIsaM joyaNAI kosaM ca AyAmavikkhaMbheNaM anbhuggatamUsiyA taheva jAva aMto bahusamaramaNijjA bhUmibhAgA paNattA ulloyA paumabhatticittA bhANiyavvA, tesi NaM pAsAyavaDeMsagANaM bahamajjhadesabhAe patteyaM patteyaM sIhAsaNA paNNattA vaNNAvAso saparivArA, tesi NaM pAsAyavaDiMsagANaM upi vahaye aTThamaMgalagA jhayA chattAtichattA // tattha NaM cattAri devA mahihIyA jAva paliovamadvitIyA parivasaMti, taMjahA-asoe sattavapaNe caMpae cUte // tattha NaM te sANaM sANaM vaNasaMDANaM sANaM sANaM pAsAyavaDeMsayANaM sANaM sArNa sAmANiyANaM sANaM sANaM aggamahisINaM sANaM sANaM parisANaM sANaM sANaM AyarakkhadevANaM AhevacaM jAba viharati / vijayAe NaM rAyahANIe aMto bahusamaramaNije bhUmibhAge papaNatte jAva paMcavaNNehiM maNIhiM uvasobhie taNasaddavihaNe jAva devA ya devIo ya AsayaMti jAva viharati / tassa NaM bahasamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajhadesabhAe ettha NaM ege mahaM ovariyAleNe paNNatte vArasa joyaNasayAI AyAmakkhiMbheNaM tinni joyaNasahassAI dIpa anukrama [174] % %A5% % kaa||220|| * atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~443~ Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mulaM [136] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [136]] dIpa anukrama [174] satta ya paMcANaute joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM addhakosaM vAhalleNaM sabbarjabUNatAmateNaM acche jAva paDirUve // se NaM egAe paumavaraveiyAe egeNaM vaNasaMDeNaM savvato samaMtA saMparikkhitte paumavaravetiyAe vaNNao vaNasaMDavapaNao jAva viharaMti, se gaM vaNasaMDe desaNAI do joyaNAI cakkavAlabikvaMbheNaM ovAriyAlayaNasamaparikvevaNaM // tassa NaM ovAriyAlayaNassa caudisi cattAri tisovANapaDirUvagA paNNattA, vapaNao, tesi NaM tisovANapaDirUvagANaM purato patteyaM patteyaM toraNA paNNattA chattAtichattA // tassa NaM uvAriyAlayaNassa upi bahusamaramaNije bhUmibhAge papaNate jAva maNIhiM jabasobhite maNivaNNao, gaMdharasaphAso, tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM ege mahaM mUlapAsAyavaDiMsae paNNatte, se NaM pAsAyavaDisae pAvaDhi joyaNAI adajoyaNaM ca ur3e uccatteNaM ekatIsaM joyaNAI kosaM ca AyAmavikrameNaM anbhuggayamUsiyappahasite taheva tassa NaM pAsAyavasigassa aMto bahasamaramaNije bhUmibhAge papaNatte jAca maNiphAse ulloe // tassa gaM bahasamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajsadesabhAge etya NaM egA mahaM maNipeDhiyA pannatsA, sA ca ega joyaNamAyAmadhikkhaMbheNaM addhajoyaNaM bAhalleNaM sabvamaNimaI acchA saNhA / tIse NaM maNipeDiyAe uri ege mahaM sIhAsaNe pannatte, evaM sIhAsaNavapaNao saparivAro, tassa NaM pAsAyaDiMsagassa upi bahave amaMga -Error.krry- kARA%-55-%25 ~ 444~ Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------------------- mUlaM [136] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH sUtrAMka pratipattI manuSyA vanapaNDAdhi uddezaH2 * [136]] // 221 // *- - dIpa anukrama [174] &00% lagA nayA chatsAtichattA / / se NaM pAsAyavaDiMsae aNNehiM cauhiM tadaDucattappamANamesehiM pAsAyavasiehiM sabyato samaMtA saMparisvitte, te pAM pAsAyavarDisagA ekatIsaM joyaNAI kosaM ca uI uccatteNaM addhasolasajoSaNAI adakosaM ca AyAmavikkhaMbheNaM anbhuggata saheva, tamiNaM pAsAyacaDiMsayANa aMto bahusamaramaNijA bhUmibhAgA ulloyA |tesi gaM bahusamaramaNijANaM bhUmibhAgANaM yahumajapradesabhAe patteyaM patteyaM sIhAsaNaM papaNataM, vaNNao, tesiM parivArabhUtA bhaddAsaNA paNNatA, tesi NaM aTThamaMgalagA jhayA chattAtichattA // te NaM pAsAyaDiMsakA apaNehiM cAhiM cauhiM tadadupattappamANamettehiM pAsAyavaDeMsarahiM sabbato samaMtA saMparikkhittA / / te NaM pAsAyavasakA addhasolasajoyaNAI addhakosaM ca uI uccatteNaM demRNAI aha joyaNAI AyAmayikkhaMbheNaM abhuggaya taheva, tesi pAsAyavaDeMsagANaM aMto bahusamaramaNijjA bhUmibhAgA uloyA, tesi NaM bahusamaramaNijANaM bhUmibhAgANaM bahamajhadesabhAe patteyaM patteyaM paumAsaNA panattA, tesi NaM pAsAyANaM aTThamaMgalagA jhayA chattAtichattA // te NaM pAsAyaba.sagA apaNehiM cauhiM tadaducattappamANamettehiM pAsAyava.saehiM savvato samaMtA saMparikvittA // te NaM pAsAyabaDesakA desUNAI aTTa joyaNAI uI uccatteNaM desUNAIcatsAri joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM abhuggata bhUmibhAgA ulloyA bhadAsaNAI uvari maMgalagA jhayA chattAtichattA, te NaM pAsAyava -* -* *-*-* ||221 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~445~ Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], -------- mUlaM [136]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [136]] dIpa anukrama [174] hiMsagA aNNehiM cAhiM tadaDucattappamANamettehiM pAsAyavaDisaehiM sabbato samaMtA saMparikkhittA / teNaM pAsAyavaDiMsagA demUNAI cattAri joyaNAI uI uccatteNaM desUNAI do joyaNAI AyAmavikhaMbheNa anbhuggayamRsiyA bhUmibhAgA ulloyA paumAsaNAI uvari maMgalagA jhayA chattAicchattA / / (sU0136) 'vijayAe NaM rAyahANIe' ityAdi, vijavAyA rAjadhAnyA: 'caudisimiti catasro dizaH samAhatAzcaturdika tasmin catu dizi-catasRSu dikSu paJca paJca yojanazatAni 'avAhAe' iti vAdhanaM bAdhA-AkramaNaM tasyAmavAdhAnyAM kRleti gamyate, apAntabArAleSu mukleti bhAvaH, catvAro vanakhaNDAH prajJaptAH, 'tadyatheM tyAdi, tAneva vanapaNDAn nAmato digbhedatazca darzayati, azokavRkSapradhAna vanamazokavanam , evaM saptaparNavanaM campakavanaM cUtavanamapi bhAvanIyaM, 'puThavaNa asogavaNa mityAdirUpA gAthA pAThasiddhA (bhatra tu n)| 'te| paNa vaNasaMDA' ityAdi, te vanakhaNDA: sAtirekANi dvAdaza yojanasahasrANyAyAmena paJca yojanazatAni viSkambhena pratyeka prajJaptAH pratyeka prAkAraparikSiptAH, punaH kathambhUtAste vanaSaNDAH ? ityAdi padmabarabedikAbahirvanapaNDavattAbavizeSeNa vaktavyaM yAvat 'tattha NaM bahave bANamaMtarA devA ya devIo ya AsayaMti jAba viharaMti' | 'tesi NamityAdi, teSAM vanapaNDAnAM bahumadhyadezabhAge pratyeka prAsAdAvataMsakAH prAptAH, te ca prAsAdAvataMsakA dvASaSTiyojanAnyaddhayojanaM coI mujaislena ekatriMzataM yojanAni kozaM ca viSkambhena 'abbhuggayamUsiyapahasiyAviva' ityAdi prAsAdAvataMsakAnAM varNanaM niravazeSa tAvadvaktavyaM yAvattantra pratyekaM siMhAsanaM saparivAra / 'tatva Na mityAdi, tepu vanapaNDepu pratyekamekaikadevabhAvena calAro devA mahardvikA yAvat 'mahajuiyA mahAyalA mahAyasA mahAsokkhA mahANu 5625 ~446~ Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [136] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIyA sUtrAMka [136] ra pratipakSI | manuSyA0 vanapaNDA dhi uddezaH2 sU0126 dIpa anukrama [174] dAbhAvA' itiparipahaH palyopamasthitikA: parivasanti, tadyathA-'asoe' ityAdi, azokavane'zokaH saptaparNavane saptaparNaH campakavane jIvAbhi campaka: cUtabane cUtaH / / 'tesi Na'mi(tattha Na te i) tyAdi, te azokAdayo devAstasya banakhaNDasya svastha prAsAdAvataMsakara, sUtre malayagi- bahuvacanaM prAkRtatvAt , prAkRte hi vacanavyatyayo bhavatIti, sveSAM sveSAM sAmAnikasahasrANAM svAsa svAsAmanamahiSINAM saparivArANAM svAsa rIyAvattiHta svAsAM parSadA khepAM kheSAmanIkAnAM (anIkAdhipatInAM) sveSAM veSAgAlarakSakANAm AhevacaM poraMvaca mityAdi prAgyan / / 'vijayAe Na mityAdi, vijayAyA rAjadhAnyA antarvahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, tasya se jahAnAmae AliMgapukkharei vA ityAdi varNanaM prAgvat // 222 // niravazeSa tAbadvaktavyaM yAvanmaNIno sparzaH, tasya ca bahusabharamaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge, anna mahad ekamupakArikA layanaM prazataM, rAjadhAnIsvAmisatkaprAsAdAvataMsakAdIna upakaroti-upaSTanAtItyupakArikA-rAjadhAnIsvAmisatkaprAsAdAvataMsakAdInAM ApIThikA, anyatra tviyamupakAryopakAraketi prasiddhA, uktaJca-gRhasthAnaM smRtaM rAjJAgupakAryopakArakA" iti, upakArikAlayanamiva 4 upakArikAlayanaM tad dvAdaza yojanazatAni 'AyAmaviSkambhena' AyAmaviSkambhAbhyA, trINi yojanasahasrANi sapta yojanazatAni paJcanavatAni-paJcanavatyadhikAni kizcidvizeSAdhikAni parikSepeNa prajJAptAni, parikSepaparimANaM cedaM prAguktakaraNavazAtsvayamAnetavyam , arddhakozaM-dhanuHsahasraparimANaM vAhalyena 'savyajaMvUNayAmae' iti sAmanA jAmbUnadamayam , 'acche ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat / / se Na'mityAdi, 'tad' upakArikAlayanam ekayA padAvaravedikayA tatpRSThabhAvinyA ekena ca vanapaNDena 'sarvataH sarvAsu dikSu 'samantataH sAnaratyena saMparikSitaM, padAvaravedikAvarNako vanaSaNDavarNakaH prAgvanniravazeSo vaktavyo yAvat 'tattha bahaye vANamaMtarA devA kAya devIko bAsayaMti sayaMti jAva viharaMti' iti // 'tassa Na'mityAdi, tasya upakArikAlayanasya 'caudisiM'ti caturdizi catasRpa %95%25 // 222 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~447~ Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ---------- mUlaM [136] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [136]] dIpa anukrama [174] / dikSu ekaikasyAM dizi ekaikabhAvena catvAri trisopAnapratirUpakANi-prativiziSTarUpANi trisopAnAni prajJaptAni, trisopAnavarNakaH | pUrvavadvaktavyaH, teSAM ca nisopAnapratirUpakANAM purataH pratyeka pratyeka toraNaM prajJaptaM, teSAM ca toraNAnAM varNanaM prAgvadvaktavyam / / 'tassa | NamilAdi, tasya' upakArikAlayanasya upari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, 'se jahAnAbhae' ityAdi bhUmibhAgavarNanaM prAgvatAvadvAlayaM yAvanmaNInAM sparzaH, tasya ca bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge'nna mahAneko mUlaprAsAdAvataMsakaH prajJaptaH, sa ca dvApaSTiyojanAni artha 'pa yojanamUDa mucastvena, ekatriMzataM yojanAni kozaM cAyAgaviSkambhAbhyAma , 'anbhumgayamUsiyapahasiyAvivetyAdi, tasya varNanaM madhye bhUmibhAgavarNanaM siMhAsanabarNanaM zeSANi ca bhadrAsanAni tatparivArabhUnAni vijayadvArabahi:sthitaprAsAdabadbhAvanIyAni / / 'tassa 'mityAdi, tasya mUlaprAsAdAvataMsakasya bahumadhyadezabhAge'tra mahatI ekA maNipIThikA prAptA, sA caika yojanamAyAmaviSkambhAbhyAmaIyojana bAhalyena mavamaNimayI' iti sarvAtmanA maNimayI 'acchA sahA' ityAdi vizeSaNakadamyaka prAgvat // 'tIse NamityAdi, tamyA maNipIThikAyA upari atra mahadeka siMhAsanaM prajJAna, tasya ca siMhAsanasya parivArabhUtAni zeSANi bhadrAsanAni prAgvadvaktavyAni / / se NamityAdi, sa ca mUlapAsAdAvataMsa ko'nyaizcatubhirmUlaprAsAdAvataMsakaistadazivapramANamAtrai:-bhUlapAsAdAvataMsakAozcatvapramANaiH sarvataH samantAtsaMparikSitaH, tadoSatvapramANameva darzayati-ekatriMzataM yojanAni krozaM caikamUrddhamuskhena, pazcadaza yojanAni arddhatRtIyAMzca krozAna AyAmaviSkammAbhyAM, sepAmapi 'abhuggayamUsiyapaha siyAvidhe'tyAdi svarUpavarNanaM madhyebhUmibhAgavarNanagullokavarNanaM ca prAgvan / 'tesi NamityAdi, teSAM prAsAdAvataMsakAnAM bahumadhyadezabhAge pratyekaM pratyekaM | siMhAsana prajJaptaM, teSAM ca siMhAsanAnAM varNanaM prAgvat , navaramana siMhAsanAnAM zeSANi parivArabhUtAni na vaktavyAni // 'te NaM pAsA 2 ~ 448~ Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [136 ] dIpa anukrama [174] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [ 136 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 223 // yavaDeMsayA' ityAdi te prAsAdAvataMsakA anyaizcaturbhiH prAsAdAvataMsa kaistadaddhazcalapramANamAtrai:- mUlaprAsAdAvataMsakaparivArabhUtaprAsAdAvataMsakAraNa tvapramANa mAntrairmUlaprAsAdApekSayA caturbhAgamAtrapramANairityarthaH sarvataH samantAtsaMparikSiptAH, tadaddhacalapramANametra darzayati - 'te NamityAdi, te prAsAdAvataMsakAH paJcadaza yojanAni atRtIyAMzrakrozAna Urddhamucaistvena dezonAni aSTau yojanAni AyAmaviSkambhAbhyAM sUtre ca 'AyAmavikkhaMbheNaM'ti ekavacanaM samAhAravivakSaNAt evamanyatrApi bhAvanIyam eteSAmapi 'abbhuggayamUsiyetyAdi svarUpavarNanaM madhye bhUmibhAgavarNana muloka varNanaM siMhAsanavarNanaM ca prAvat kevalamatrApi siMhAsanamaparivAraM vaktavyam // 'te paNa 'mityAdi te'pi prAsAdAvataMsakA anyaizcaturbhiH prAsAdAvataMsa kaistadaddhoMcapramANamAtrai :- anantaroktazasAdAvataMsakAcalapramANemUlaprAsAdApekSayA'STabhAgamAtrapramANairityarthaH sarvataH samantAtsaMparikSiptAH, tadeva tadacakhapramANamAtramupadarzayati- 'te Na'mityAdi, * te prAsAdAvataMsakA dezonAni aSTau yojanAni Urddhamunestvena dezonAni catvAri yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM tepAmapi 'anugAyamUOM siyapahasiyAvivetyAdi svarUpAdivarNanamanantaraprAsAdAvataMsakavan / / (etayoH sUtrayormUlapATho na dRzyate) 'te Na'mityAdi, te'pi ca prAsA! dAvataMsakA anyaizraturbhiH prAsAdAvataMsa kaistadadveSakhapramANamAtraiH - anantaroktaprAsAdAvataMsa kAcitpramANamAtrai rmUlaprAsAdAvataMsakApekSayA * poDazabhAgapramANamAtrairityarthaH sarvataH samantataH saMparikSimAH, tadaddhayatyapramANameva darzayati- 'te Na'mityAdi, te prAsAdAvataMsakA dezonAni catvAri yojanAnyurddhamucaislena dezone dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAM teSAmapi svarUpavarNanaM madhye bhUmibhAgavarNana mulokavarNanaM siMhAsanavarNanaM ca parivAravarjitaM prAgvat tadevaM catasraH prAsAdAvataMsakaparipATyo bhavanti, kacittitra eva dRzyante na caturthI || For P&Palle Cinly 3 pratipattI manuSyA0 sabhAvarNanaM ~449~ uddezaH 2 sU0 136 / / 223 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - 15 -04-1 prata sUtrAMka - monemara AL- - v-27 [137] tassaNaM mUlapAsAyava.sagassa uttarapurasthime NaM estha NaM vijayassa devassa sabhA sudhammA paNNazA addhatterasajoyaNAI AyAmeNaM cha sakosAI joyaNAI vizvaMbheNaM Nava joyaNAI uI uccateNaM, aNegakhaMbhasatasaMniviTThA anbhuggayasukayavaharavediyA toraNavararatiyasAlabhaMjiyA susiliDavisiTThalaTThasaMThiyapasatyavAliyavimalakhaMbhA NANAmaNikaNagarayaNakhaDyaujalabahasamasubibhattacitta(Niciya)ramaNi nakuhimatalA IhAmiyausabhaturagaNaramagaravihagavAlagakipaNararurusarabhacamarakuMjaravaNa layapaumalayabhatticittA thaMbhuggayavairavejhyAparigayAbhirAmA viz2AharajamalajuyalajaMtajuttAviva acisahastamAlaNIyA rUvagasahassakaliyA bhisamANI bhibhisamANI cakkhuloyaNalesA suhaphAsA sassirIyarUvA kaMcaNamaNirayaNadhUbhiyAgA nANAbihapaMcavaSaNaghaMTApaDAgapaDimaMDilaggasiharA dhavalA mirIikavacaM viNimnuyaMtI lAulloiyamahiyA gosIsasarasaratacaMdaNadaddaradinapaMcaMgulitalA uvaciyacaMdaNakalasA caMdaNaghaDasukayatoraNapaTiyAradesabhAgA AsattosattaviulavadvagdhAriyamaladAmakalAvA paMcavaNNasarasasurabhimukapuSphapuMjovayArakalitA kAlAgurupavara ku~gurukaturukadhUvamaghamatagaMdhuDuyAbhirAmA sugaMdhavaragaMdhiyA gaMdhavadvibhUyA accharagaNasaMghasaMvikilA dibbatuDiyamadhurasaddasaMpaNAdayA surammA sabbarayaNAmatI acchA jAva paDirUvA // tIse NaM sohammAe sabhAe tidisi tao dvArA pnnttaa|| te NaM dArA patteyaM patteyaM dIpa anukrama [175] - - - m -- aan - sudharmA-Adi sabhAyA: varNanam ~450~ Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [137] dIpa anukrama [175] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra )], mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi malayagi rIyAvRttiH * / / 224 / / do do joyaNAI u ucaleNaM evaM joyagaM vikkhaMbheNaM tAvaiyaM ceva paveseNaM sevA varakaNagadhUbhiyAgA jAba varNamAlAdArAo / tesi NaM dArANaM purao muhamaMDavA paNNattA, te muhamaMDavA addhaterasajovaNAraM jANaM joSaNAI sakosAI vikvaM neNaM sAiregAI do joyaNAI u uccategaM muhamaMDavA agavaM bhayasaMniviTThA jAva ulloyA bhUmibhAgavaNao // tesi NaM muhamaMvANaM varaM pateyaM patte aTTa saMgalA paNNattA sotthiya jAtra maccha0 // tesi NaM muhamaMDaNaM purao patte patte pecchAgharamaMDavA paNNattA, te NaM pecchAgharamaMdavA advaterasajoyaNAI AyAmeNaM jAva do joyaNAI uhuMca jAya maNiphAlo / tesi NaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM baddarAmayaaga paNNattA, siNaM baharAnapANaM akvADagANaM paTumajjhadesabhAe patteyaM 2 maNipIDiyA paNNattA, tAoNaM NipITivAo joyaNamegaM jAyAmavivakhaMbheNaM addhajoyaNaM bAleNaM savvamamio acchAo jAva paDihadAo // tAsi NaM maNipIDiyAnaM upiM patteyaM patteyaM sIhAsaNA paNNattA, sIhANapaNao jAya dAmA privaaro| tesi NaM pecchAgharamaMDavANaM upi amaMgalagA jhayA chattAtichatA // nesi NaM pecchAgharamaMDavANaM purato tidisiM tao maNipeDiyAo paM0 tAo maNipeDiyAo do joyaNAeM AyAnavikakhaMbheNaM jovaNaM dAhalleNaM savvamaNimatIo acchAo jAva parivAo // tAsi NaM maNipeDiyANaM uppi patteyaM patteyaM ceiyathUmA paNNattA, te NaM cehayadhUbhA 3 pratipattI manuSyA0 sabhAvarNanaM uddezaH 2 sU0 137 ~ 451~ // 224 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [137] dIpa anukrama [175] do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM sAtiregAI do joyaNAI uI uccatteNaM seyA saMkhakakuMdadagarayAmayamahitapheNapuMjasapiNakAsA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA // tesi je ceyathUbhANaM uppiM aTThaha maMgalagA yahukipahacAmarajhayA paNNatA chattAtichattA / tesi NaM cetiyathUbhANaM cauddisiM patteyaM patteyaM cattAri maNipatiyAo pa0, tAo NaM maNipeDiyAo joyarNa AyAmavikkhaMbheNaM advajoyaNaM bAhalleNaM sabamaNimaIo // tAsi gaM maNipIDhiyANaM upi patteyaM patteyaM cattAri jiNapaDimAo jiNussehapamANamettAo paliyaMkaNisaNNAo dhUbhAbhimuhIo sanniviDAo ciTThati, taMjahA-usabhA badamANA caMdANaNA vAriseNA // tesi NaM cetiyathUbhANaM purato tidisi patteyaM patteyaM maNipeDhiyAo pannattAo, tAo NaM maNipeDhiyAo do do joyaNAI AyAmavikhaMbheNaM joyaNaM pAhaNaM savvamaNibhaIo acchAo laNhAo sAhAo ghaTTAo mahAo NippaMkAoNIrayAo jAva paDiruvAo / tAsi NaM maNipeDhiyANaM upi patteyaM patteyaM ceiyAkvA paNNattA, te NaM cetiyaraklA aTThajoyaNAI uhUM uccatteNaM addhajoyaNaM ubveheNaM do joyaNAI khaMdhI adajovarNa vikhaMbheNaM chajoyaNAI viDimA bahumajhadesabhAe aTThajoSaNAI AyAmavikkhaMbheNaM sAiregAI ajoyaNAI saJcaggeNaM pnnttaaii| tesi NaM ceyarukkhANaM ayametArUve vapaNAvAse paNNase, taMjahA-baharAmayA mUlA rayayasupatihitA viDimA riTThAmayavipula ~ 452~ Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 29 prata zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH KALA 3 pratipattI manuSyA0 sabhAvarNana uddezA 2 sU0137 sUtrAMka [137] - // 225 // -- -- kaMdaveliyAtilagbaMdhA sujAtaruvapaDhamagavisAlasAlI nANAmaNirayaNavividhasAhappasAhaveruliyapattatavaNijapattaveMTA jaMyUNayarattama uyasukumAlapavAlapallavasobhaMtavaraMkuraggasiharA vicittamaNirayaNasurabhikusumaphalabharaNamiyasAlA sacchAyA sappamA samirIyA saujjoyA amayarasasamarasaphalA adhiyaM NayaNamaNaNibyutikarA pAsAtIyA darisaNijA abhirUvA paDikhyA / / te NaM cejhyAkkhA annehiM bahahiM tilayalavayachattovagasirIsasattavannadahivanalodhavacaMdaNanIvakuDayakayaMyapaNasatAlatamAlapiyAlapiyaMgupArAvayarAyaraksvanaMdirukvehiM savvao samatA saMparikvitsA // te NaM tilayA jAva naMdirukkhA mUlavaMto kandamaMto jAva surammA // teNaM tilayA jAva naMdirukkhA annehiM yahahiM paumalayAhiM jAva sAmalayAhiM sabbato samaMtA saMparikkhitsA, tAo NaM paumalayAo jAva sAmalayAo niccaM kusumiyAo jAva paDisyAo / / tesi NaM cetiyarukvANaM uppi bahave avamaMgalagA jhayA chattAtichattA // tesi NaM ceiyarukkhANaM purato tidisi tao maNipeDhiyAo papaNattAo, tAo NaM maNipeDhiyAo joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM addhajoyaNaM bAhalleNaM savyamaNimatIo acchA jAva paDiruvAo // tAsi gaM maNipeDhiyANaM uppi patteyaM patteyaM mAhiMdajhayA aTThamAI joyaNAI uI uccatteNaM addhakosaM ubveheNaM addhakosaM vikkhaMbheNaM vairAmayavalaTThasaMThiyasusiliTThaparighaTTamahasupatihitA visiddhA aNegavarapaMcava dIpa anukrama [175] + - // 225 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 453~ Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - prata sUtrAMka %A9-%-5 --. [137] paNakuTabhIsahassaparimaMDiyAbhirAmA bAuhupavijayavejayaMtIpaDAgA chattAtichatsakaliyA tuMgA gagaNatalamabhilaMghamANasiharA pAsAdIyA jAya paDirUvA // tesi NaM mahiMdajjhayANaM upi aTTahamaMgalagA jhayA chattAtichattA // tesi NaM mahiM dajjhayANaM purato tidisi nao gaMdAo pukSariNIo paM0 tAo NaM pukkhariNIo addhaterasajoyaNAI AyAmeNaM sakosAiMcha joyaNAI vikhaMbheNaM dasajoyaNAI ubbeheNaM acchAo saNhAo pukkhariNIvaNNao patteyaM patteyaM paumavaraveDyAparikgvittAo patteyaM patteyaM vaNasaMraparikkhittAo vaNNao jAya paDiruvAo // tesiNaM pukkhariNINaM pattaya tidisi tisovANapaDirUvagA paM0. tesiNaM tisovANapaDirUvagANaM vaNNa o, toraNA bhANi yavvA, jAva chattAticchattA sabhAe NaM suhammAe cha maNogulisAhassIo pa. paNatAo, taMjahA-purasthime NaM do sAhassIo pacatthimeNaM do sAhassIo dAhiNaNaM egasAhassI uttareNaM egA sAhassI, tAsu NaM maNoguliyAsu bahave sucaNNaruppAmayA phalagA paNNattA, tesu NaM suvaSNaruppAmaesu phalagesu bahave vairAmayA NAgadaMtagA paNNasA, tesu NaM vaharAmaesu nAgadatae bahave kiNhasuttavavaraghAritamalladAmakalAvA jAya sukilabavagdhAritamalladAmakalAvA, te NaM dAmA tavaNijalaMbUsagA jAva ciTThati // sabhAe NaM suhammAe chagomANasIsAhassIo paNNatAo taMjahA-purathimeNaM do sAhassIo, evaM paJcasthimeNavi dAhiNaNaM sahassaM evaM COMC dIpa anukrama [175] - 4-04-% --- ~454~ Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: RECORK * prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH [137] - // 226 // - dIpa anukrama [175] uttareNavi, tAsu NaM gomANasIsu bahave suvapaNAppamayA phalagA paM0 jAva tesu NaM baharAmaesu pratipattI nAgadaMtaema bahave rayatAmayA sikanA paNattA, tesu NaM rayatAmaesu sikAsu Sahave veruli- manuSyA yAmaIo dhUvaghaDitAo paNNattAo, tAo NaM dhUvaghaDiyAo kAlAgurupavarakuMdarUkaturukka jAva sabhAvarNana ghANamaNaNijyuhakareNaM gaMdheNaM savvato samaMtA ApUremANIo citttthti| sabhAe NaM sudhammAe aMto uddezA2 bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte jAva maNINaM phAso ulloyA paumalayabhatticittA jAva sabya sU0137 tavaNijamae acche jAva pddiruce|| (sU0137) 'tassa Na'mityAdi, tasya mUlaprAsAdAvataMsakasya 'uttarapUrvasyAm IzAnakoNa ityarthaH, 'ana' etasmin bhAge vijayasya devasya yogyA hai| sabhA sudharmA nAma viziSTacchandakopetA sA'rddha trayodazayojanAnyAyAmena SaT sakrozAni yojanAni viSkambhena nava yojanAni Urddha muccaisvena 'aNege'tyAdi anephepu stambhazateSu sanniviSThA anekastaMbhazatasanniviSThA 'abbhuggayasukayavaravejhyA toraNavararaiyasAlabhaMjiyA susiliTThavisihalahasaMThiyapasatyaveruliyavimalakhaMbhA abhyudgatA-atiramaNIyatayA drANAM pratyabhimukhamun-prAbalyena sitA muphateva |sukRtA nipuNazilpiraciteveti bhAvaH, abhyudgatA cAsau sukRtA ca abhyudgatasukRtA vanavedikA-dvAramuNDakopari yasaramamayI vedikA toraNaM cAbhyudtamukRtaM yatra sA tathA, tathA varAbhiH-pradhAnAbhiH racitAbhi:-viracitAbhiH rattidAbhirvA sAlabhanjikAbhiH suziSTA--saMbaddhA viziSTa-pradhAna laSTa-manojJaM saMsthita-saMsthAnaM yeSAM te viziSTalaSTasaMsthitA: prazassA:-prazaMsAspadIbhUtA baiDUryastambhAH -vaiDUryaratnamayAH // 226 // stambhA asyAM sA pararacitazAlabhatikAmuzliSTaviziSTalaSTasaMsthitaprazastavaidUryastambhA, tataH pUrvapadena karmadhArayaH, tathA nAnAmaNikana-1 Jace atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~455~ Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------- ----------- mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [137] dIpa anukrama [175] karatnAni khacitAni yatra sa nAnAmaNikanakaratnakhacitaH, niSpAntasya paranipAto bhAyaryAdidarzanAt , nAnAmaNikanakaratnakhacitaH u-15 dAvalo-nirmalo bahusama:-atyantasamaH suvibhakto nicito-niviDo ramaNIyazca bhUmibhAgo yasyAM sA nAnAmaNikanakaratnakhacitojna labahusagasuvibhakta (nicitaramaNIya) bhUmibhAgA IhAmigausahaturaganaramagaravihagavAlagakinnararurusarabhacamarakuJjaravaNalayapaumalayabhatticittA' iti tathA stambhodgatayA-stambhoparivartinyA vanavedikayA-vacaratnamayyA yedikayA parigatA satI yA'bhirAmA sambhogata-16 vanavedikAparigatAbhirAmA vijJAhara jamalajugalajaMtajuttAvidha avisahassamAlaNIyA rUvagasahassakalibA misamANA mimbhisamANA cakkhulloyaNalesA suhaphAsA sassirIyarUvA' iti prAgvan 'kaMcaNamaNirayaNathUbhiyAgA' iti kAJcanamaNirajAnAM stUpikA-zikharaM yasyAH | sA kAbhAnamaNirajastUpikAkA 'nANAbihapaMcavaNNaghaMTApaDAgaparimaMDiyagasiharA' nAnAvidhAbhiH-nAnAprakArAbhiH paJcavarNAbhirghaNTAbhiH | lApatAkAbhizca pari-sAmantyena maNDitamapazikharaM yasyAH sA nAnAvidhapazcavarNaghaNTAcatAkAparimaNDitAyazikharA 'dhavalA' zvetA marIcikavacaM-kiraNajAlaparikSepaM vinirmuzcantI 'lAulloiyamahiyA' iti lAiyaM nAma yad bhUmeomayAdinA upalepanam ulloiyaM-kuvyAnAM mAlasya ca seTikAdibhiH saMmRSTIkaraNaM lAulloiyaM vAbhyAmiva mahitA-pUjitA lAuloiyama hitA, tathA gozIrSeNa-gozIrSanAmacandanena sarasaraktacandanena daIreNa-bahalena capeTAkAreNa yA dattAH paJcAGgulayastalA-hastakA yatra sA gozIrSakasarasaraktacandanadadaradattapamAlitalA, tathA upacitA-nivezitA bandanakalazA-maGgalakalazA vasthA sA upacitavandanakaLazA 'cNdnnghddkyto| raNapaDiduvAradesabhAgA' iti candanavaTaiH-candanakalazaiH sukRtAni-muSTa kRtAni zobhanAnIti tAtparyArthaH yAni toraNAni tAni | candanaghaTasukRtAni toraNAni pratidvAradezabhAge yasyAM sA candanaghaTasukRtatoraNapratidvAradezabhAgA, tathA 'AsattosattavavagdhAriya F%20 ~456~ Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [137] dIpa anukrama [175] "jIvAjIvAbhigama" - Jan Eber upAMgasUtra- 3 ( mUlaM + vRttiH) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA - 4 mahadAmakalAvA' iti bhA-abAGa adhobhUmau sakta Asato bhUmau lagna ityarthaH UrjA sakta utsaktaH - ullocatale uparisaMvaddha ityarthaH, jIvAbhi0 vipulo - vistIrNaH vRtto-vala 'vAriya' iti pralambito mAlyadAmakalApaH - puSpamAlAsamUho yasyAM sA AsakkatsaktavipulavRttavamalayagi-gdhArita mAlyadAmakalApA, tathA paJcavarNena sarasena sacchAyena surabhiNA muktena- kSitena puSpapuJja lakSaNenopacAreNa pUjayA kalitA parIyAvRttiH / JcavarNasarasasurabhimuktapuSpapuJjopacArakalitA 'kAlAgurupavara kundurukA turukavamaghamata gaMdhuddhayAbhirAmA sugaMdhavaragaMdhagaMdhiyA gaMdhavaTTi // 227 // bhUSA' iti prAgvan, 'accharagaNasaMghasaMvikiSNA' iti apsarogaNAnAM saGghaH samudAyastena samyag ramaNIyatayA vikIrNA vyAptA 'divyatuDiyasaddasaMpaNAdiyA' iti divyAnAM truTitAnAM AsodyAnAM veNuvINAmRdaGgAdInAM ye zabdAtaiH samyak - zrotramanohAritayA * prakarSeNa nAdiyA-zabdavatI divyatruTitasaMpraNAditA 'acchA saNhA jAva paDivA' iti prAgvat // 'tIse NaM sabhAe 'miyAdi, sa bhAyAH sudharmAyAH 'tridizi' tisRSu dikSu ekaikasyAM dizi ekaikadvArabhAvena trINi dvArANi prajJaptAni tadyathA - eka pUrvasyAmekaM dakSi syAmekamuttarasyAm || 'te NaM dArA' ityAdi, tAni dvArANi pratyekaM pratyekaM dve dve yojane Urddhamucaislena yojanamekaM viSkambhena 'tAba| iyaM ceve 'ti yojanamekaM pravezena 'seyA varakaNagabhUmiyAgA' ityAdi prAguktaM dvAravarNanaM tadevAdvaktavyaM yAvadvanamAlA iti // 'tesi NamityAdi teSAM dvArANAM purataH pratyekaM pratyekaM mukhagaNDapaH prajJataH, te ca mukhamaNDapA arddhatrayodaza yojanAni AyAmena, paD yojanAti sakrozAni viSkambhena, sAtireke dve yojane Urddhamucaistvena, eteSAmapi 'aNegakhaMbhasayasannividyA' ityAdi varNanaM supayAH sa bhAyA iva niravazeSaM draSTavyaM teSAM mukhamaNDapAnAmullokavarNanaM bahusamaramaNIya bhUmibhAgavarNanaM ca yAvanmaNInAM sparzaH prAgvat // ' tesi NamityAdi teSAM mukhamaNDapAnAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni - svastikAdIni prajJatAni tAnyevAha - 'taMja' tyAdi etaca vizeSaNaM For P&Praise Cinly 3 pratipattau manuSyA0 sabhAvarNanaM uddezaH 2 sU0 137 ~ 457 ~ / / 227 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [137] dIpa anukrama [175] sAsudharmAsabhAyA api draSTavyam // 'tesi NamityAdi, teSAM mukhamaNDapAnAM purataH pralokaM 2 prekSAgRhamaNDapaH prajJaptaH, te'pi ca prekSAgaha maNDapA arbatrayodaza yojanAnyAyAmena, sakozAni dhar3a yojanAni viSkambhena, sAtirake ve yojane kaI mujaispena, prekSAgRhagaNDapAnAM ca bhUmibhAgavarNanaM pUrvavattAvadvAkyaM yAvanmaNInAM sprshH|| tesi NamityAdi, teSAM ca yahusamaramaNIyAnAM bhUmibhAgAgA bhumdhydeshbhaage| pratyeka pratyeka banamayaH 'akSapATaka: caturasrAkAraH prajJaptaH, teSAM cAkSapATakAnAM bahumadhyadezabhAge pratyeka pratyeka maNipIThikAH prAyAH, tAzca maNipIThikA yojanamekamAyAmavickambhAbhyAmaIyojanaM vAhatyena 'sabvamaNimaIo' iti sarvAsanA maNimayyaH 'acchA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat / / 'tAsi NamityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyeka pratyeka siMhAsana prajJataM, teSAM ca siNhaasnaanaa| varNanaM parivArazca prAgvadvaktavyaH, teSAM ca prekSAgRhamaNDapAnAmupari aSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAni prajJaptAni, kRSNacAmaradhvajAdi | ca prAgvadvaktavyam // 'tesi Na mityAdi, teSAM prekSAgRhamaNDapAnAM purataH pratyekaM pratyekaM maNipIThikAH prazatAH, tAzca maNipIThikA: - | tyeka dve dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAM yojanagekaM bAhalyena sarvAtmanA maNimayyaH acchA ityAdi prAgyan // 'tAsi jmityaadi| | tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyeka pratyeka caityastUpAH prajJatAH, te ca caityastUpAH sAtireke dve yojane Urddhamustvena dve yojane AyA- II maviSkambhAbhyAM zAkundadakarajo'mRtamathiTaphenapusaMnikAzA: sarvAtmanA ranamayA acchAH lakSyA ityAdi prAgvan // 'tesi Na' mityAdi, neSAM caityastUpAnAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni yahavaH kRSNacAmaraghajA ityAdi prAgvat // 'tesi 'mityAdi, teSAM caityarastUpAnA pratyeka pratyeka 'caturdizi catasRpu dikSu ekaikasyAM dizi ekaikamaNipIThikAbhAvena catasro maNipIThikAH prAptAH, tAva maNipIThikA yojanamAyAmaviSkambhAbhyAma yojanaM vAhalyena sarvAsanA maNimayya: acchA ityAdi prAgvat / / 'tAsi NamityAdi, ~ 458~ Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [137] pratipanI manuSyA0 samAvarNana uddezaH2 sU0137 dIpa anukrama [175] zrIjIvA dAtAsAM maNipIThikAnAmupari ekaikasyA maNipIThikAyA upari ekakapratimAbhAvena cataso jinapratimA jinotsedhaH-skarpataH paJca dhanu:- jIvAbhi0 zatAni jaghanyataH sapta hastA:, iha tu paJca dhanuHzatAni saMbhAvyante, 'paliyaMkanisannAo' iti paryaGkAsananiSaNNAH stUpAbhimukhya- malayagi 4 stiSThanti, tadyathA-pamA barddhamAnA candrAnanA vAripeNA / / 'tesi NamityAdi, teSAM caityastUpAnAM purata: pratyeka pratyeka maNipIThikA: rIyAvRttiH prajJatAH, tAzca maNipIThikA dve dve yojane AyAma viSkambhAbhyAM yojanamekaM vAhatyena sarvAtmanA maNimayyaH acchA ityAdi prAgvat / tAsAM ca maNipIThikAnAmupari pratyeka pratyeka caityavRkSAH prazatAH / te caityavRkSA aSTau yojanAnyUddhamurutvena ayojanamutsedhena uNDatvena // 228 // yojane ujaistvena skandhaH sa evAI yojanaM viSkambhena yAvadvahumadhyadezabhAge kaI vinirgatA zAkhA sA biDimA sA par3a yojanAnyUddha muJcaistvena, sA'pi cAI yojanaM viSkambhena, sarvAgreNa sAtirekANyaSTau yojanAni prajJamaH / teSAM ca caityapRkSANAmayametadpo varNAvAsaH grAmaH, tadyathA-'vairAmayA mUlA rayayasupaiDiyA viDimA' vANi--varatnamayAni mUlAni yeSAM te patramUlAH, tathA rajatA rajatamayI supratiSThitA viDimA-bahumadhyadezabhAge arddha vinirgatA zAkhA yepAM te rajatasupratiSThitaviDimA, tataH pUrvapadena karmadhArayasasamAsaH, 'rihamayakaMdaveruliyarucirakhaMdhI' rikhamayo-riSTharatramayaH kando yeSAM te riTharatnamayakandAH, tathA vaiDUryo-vaiDUryaratramayo rucira: skandho yeSAM te tathA, tata: pUrvapadena karmadhArayasamAsaH, 'sujAyavarajAyarUvapaDhamagavisAlasAlA mujAtaM-mUladravyazuddhaM varaM--pradhAnaM| | bajjAtarUpaM tadAtmakA prathamakA-mUlabhUtA vizAlA zAlA-zAkhA yeSAM te sujAtavara jAtarUpaprathamakavizAlazAlA: 'nAnAmaNirayaNavivi-118 hasAppasAhaveruliyapattatavaNijjapattaveMTA' nAnAmaNirajAnAM nAnAmaNirajAmikA vividhAH zAkhA: prazAkhAzca yeSAM te tathA, vaiDUryANi- vaiDUryamayAni patrANi yeSAM te tathA, tathA tapanIyAni-tapanIyamayAni patravRntAni yeSAM te tathA, tataH pUrvavatpadadvayapadadvayamIlanena karma // 22 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 459~ Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [137] sAdhArayaH, jAmbUnadA-jAmbUnadanAmakasuvarNavizeSamayA raktA-raktavarNA mRdabo-manojJAH sukumArA:-sukumArasparzA ye pravAlA-IpaTunmI litapatrabhASAH pahavAH-saMjAtaparipUrNaprathamapatrabhAvarUpA barAhurA:-prathamamudbhidyamAnA aDarAstAn dharantIti jAmbUnadaraktamRdusukumArapravAlapallabAradharAH, kacitpAThaH 'jaMbUNayarattamadhyasukumAlakomalapavAlapabaGkaraggasiharA' tatra jAmbUnadAni raktAni mRdUni-akaThinAni sukumArANi-akarkazaspAni komalAni-manojJAni pravAlapallavAGkurA:-yathoditasvarUpA aprazikharANi ca yeSAM te tathA 'vicittamaNirayaNasurabhikusumaphalabhareNa namiyasAlA vicitramaNiratnAni-vicitramaNiratnamayAni yAni surabhINi kusumAni | phalAni ca teSAM bhareNa namitA-nAma prAhitAH zAlA:-zAkhA yeSAM te tathA, satI-zobhanA chAyA yeSAM te salchAyAH, tathA satIzobhanA prabhA-kAntiryeSAM te satprabhAH, saha uddyotena vartante magirajAnAmuddyotabhAvAt soyotAH, adhika-atizayena nayanamanonivRtikarA:, amRtarasasamarasAni phalAni yeSAM te amRtarasasamakalA: pAsAIyA' ityAdi vizeSaNacatuSTayaM prAgvat / / 'te Na ceha-| yarukkhA' ityAdi, te caityavRkSA anyairbahubhitilakalavaGgatropagazirIpasaptaparNadadhiparNalodhavacandananIpakuTajakadambapanasatAlatamA| lapriyAlapriyaGgapArApatarAjavRkSanandivRkSaH sarvataH samantAtsaMparikSitAH // 'te NaM tilagA' ityAdi, te tilakA yAvannandivRkSA mUlavantaH kandavanta ityAdi vRkSavarNanaM prAgvattAvadvaktavyaM yAvadanekazakaTarathayAnazivikAsyandamAnikApratimocanAsurabhyA iti / / 'te NaM tilagA' ityAdi, te tilakA yAvannandipakSA anyAbhirvahubhiH padmalatAbhina galatAbhirazokalatAbhizcampakalatAbhidhUtalatAbhirvanalatAbhirvAsantikAlatAbhiratimuktakalatAbhiH kundalatAbhiH zyAmalatAbhiH sarvataH samantAtsaMparikSiptAH, tAo NaM paumalayAo jAva sA-/ malayAo nicaM kusumiyAbho' ityAdilatAvarNanaM vAvadvaktavyaM yAvat 'paDirUvAoM' iti, vyAkhyA cAsya pUrvavat / / 'tesi Na'mityAdi, dIpa anukrama [175] jIca039 ~ 460~ Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ ----------- mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: Kr prata sUtrAMka [137] dIpa anukrama [175] zrIjIvA- teSAM caityavRkSANAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH kRSNacAmaradhvajA ityAdi pUrvavattAvaktavyaM yAvadyaH sahasrapatrahastakAH sarvaratna- pratipattI jIvAbhi mayA yAvatpatirUpakA iti // 'tesi ||'mityaadi, teSAM caityavRkSANAM purataH pratyekaM pralokaM maNipIThikAH prajJaptAH, tAzva maNipIThikA manuSyA0 malayagi-18 yojanamAyAmaviSkambhAbhyAmarddhayojanaM bAhalyena sarvAsanA maNimayyaH, acchA ityAdi prAgvat / / 'tAsi NamityAdi, tAsAM maNipI- | sudharmArIyAvRttiH hai| ThikAnAmupari pratyeka pratyeka mahendradhvajaH prajJaptaH, te ca mahendradhvajA 'arddhASTamAni' sArdAni sapta yojanAnyUImuslena, arddhakoza- sabhAva0 dhanu:sahasrapramANamudvedhena, arddhakoza-dhanu:sahasrapramANaM 'viSkambhena' vistAreNa, 'vairAmayavaTTalahasaMThiyasusiliGaparighaTTamahasupaiDiyA' uddezaH2 // 229 // iti vaz2amayA-vajaratnamayA: tathA vRtta-vartulaM laghu-manojha saMsthitaM-saMsthAnaM yeSAM te vRttalaSTasaMsthitAH, tathA suziSTA yathA bhavanti evaM | sU0137 parighRSTA iva kharazAnayA pASANapratimeva suniSTaparipRSTAH mRSTAH sukumArazAnayA pASANapratimeva supratiSThitA manAgapyacalanAt 'aNe-| gavarapaMcavaNNakuDabhIsahassaparimaMDiyAbhirAmA' anekavaraiH-pradhAnaiH paJcavarNaiH kuDabhIsaharaH-laghupatAkAsahasaiH parimaNDitAH sa to'bhirAmA anekavarapaJcavarNakuDabhIsahasraparimaNDitAbhirAmA: 'vAuddhayavijayavejayaMtIpaDAgA chattAichattakaliyA tuMgA gagaNatalahAmaNulihaMtasiharA pAsAIyA jAva paDirUvA' iti prAgvat // 'tesi NamityAdi, teSAM mahendradhvajAnAmupari aSTAvaSTI maGgala-14 kAni bahavaH kRSNacAmaradhvajA ityAdi pUrvavat sarva vaktavyaM yAvadyaH sahasapatrakahatakA iti / / 'tesi NamityAdi, teSAM mahendradhvajAnAM purata: pratyekaM pratyeka 'nandA' nandAbhidhAnA puSkariNI prajJaptA, 'arddhatrayodaza' sArdAni dvAdaza yojanAni AyAmena, pada yojanAni sakrozAni viSkambhena, daza yojanAnyuvedhena-uNDalena, 'acchAo sahAo rayayamayakUDAo' ityAdi varNanaM jagatyupari- // 229 // puSkariNIvanniravazeSa vaktavyaM yAvan 'pAsAIyAo udgaraseNaM pannatAo' tAzca nandApuSkariNyaH pratyeka 2 pAvaravedikayA pratyeka.2|| 8494 9425 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 461~ Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [137] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata F-bala sUtrAMka [137] *-* vanaSaNTena ca parikSitAH, tAsAM ca nandApuSkariNInAM vidizi trisopAnapratirUpakANi prajJaptAni teSAM ca varNana soraNavarNanaM ca prAgbat // 'sabhAe NaM suhammAe' ityAdi, sabhAyAM sudharmAyAM par3a (mano) gulikAsahasrANi prajJApAni, tadyathA-dve sahane pUrvasvA | dizi dve pazcimAyAmekaM sahasra dakSiNasyAmekamuttarasyAmiti, etAsu ca phalakanAgadantakamAlyadAmavarNanaM prAgvat / / 'sabhAe NaM suhammAe' ityAdi, sabhAyAM sudharmAyAM SaD gomAnasikA:-zayyArUpAH sthAnavizeSAstAsAM sahasrANi prazatAni, tadyathA-ve sahase pUrvasyAM | dizi dve pazcimAyAmekaM dakSiNasyAmekamuttarasyAmiti, tAsvapi phalakavarNanaM nAgadantavarNanaM dhUpacaTikAvarNanaM ca vijayadvAraban / 'sabhAe| NNaM suhammAe' ityAdi ulhokavarNanaM sabhAe NaM suhammAe' ityAdi bhUmibhAgavarNanaM ca prAgvat // tassa NaM thahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe etya NaM egA mahaM maNipIDiyA paNNattA, sANaM maNipIDhiyA do joyaNAI AyAmavizvaMbheNaM joyaNaM thAhalleNaM samvamaNimatA // tIse gaM maNipIdiyAe upi ettha NaM mANavae NAma ceiyagvaMbhe papaNatte aTThamAI joSaNAI uI unaseNaM aDakosaM ubveheNaM addhakosaM vizvaMbheNaM chakoDIe chalaMse chaviggahite vairAmayavaddaladRsaMThite, evaM jahA mahiMdajjhayassa vaNao jAva pAsAtIe // tassa NaM mANavakassa cetiyakhabhassa uri chakose ogAhittA hehAvi chakkose vajettA majjhe addhapaMcamesu joyaNesu estha NaM bahave suvaNNaruppamayA phalagA paM0, tesu NaM suvaNNarUppamaesu phalaesu bahaye vairAmayA NAgardatA paNNattA, tesu NaM baharAmaesu nAgadaMtarasu bahave rayayAmatA sikagA paNNattA // tesu NaM rapayAma - dIpa anukrama [175] % *-* % -*- % % 4X4%--* ~ 462~ Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [138] dIpa anukrama [176] pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 230 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - Je Ecuar in sikasa bahave vairAmayA golabahasamuragakA paNNattA, tesu NaM vairAmaesa golabahasamuggae bahave freekahAo saMnikkhittAo citi, jAo NaM vijayassa devassa aNNasiM ca yahaNaM vANamaMtarANaM devANa ya devINa ya avaNijAo baMdaNijAo praryANijAo sakAraNijAo sammANaNijAo kalANaM maMgalaM devayaM cetiyaM pajjuvAsaNijjAo / mANavastra NaM cetiyakhaMbhassa baraM amaMgalagA jhapA uttAtichattA // tassa NaM mANavakassa cetiyakhaMbhasta puracchimeNaM ettha NaM egA mahAmaNipeDhiyA paM0, sANaM maNipeDiyA do joyaNAI AyAmaviksaMbheNaM joyaNaM vAhaNaM savvamaNimaI jAba parirUvA // tIse NaM bhaNipeDiyAe upiM ettha parNa eMge mahaM sIhAsaNe paNNatte, sIhAsaNavaNNao // tassa NaM mANavagassa cetiyakhaMbhassa pacatthimeNaM ettha NaM emA mahaM maNipeDiyA paM0 joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM addhajopaNaM bANaM savyamaNimatI acchA tIse NaM maNipeDiyAe pi ettha NaM ege mahaM devasayaNije paNNatte, tassa NaM devasyaNijassa ayameve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-nANAmaNimayA paripAdA sovaNiyA pAdA nANAmamiyA pAyasIsA jaMtraNayamayAI gattAI baharAmayA saMdhI NANAmaNimate cice raiyAmatA tulI lohiyakmayA vivyoyaNA tavaNijamatI gaMDovahANiyA, se NaM devasayaNije ubhao vibboyaNe duhao uSNa majjheNayagaMbhIre sAliMgaNavaddIe gaMgApulinavAluuddAlasAlisae otavitakkho For P&Praise City 6 % % the ty of the the mo ~463~ 3 pratipattI manuSyA0 mANavaka stambhadeva zayanIyava uddezaH 2 sU0 138 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam // 230 // Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata %25 sUtrAMka [138] 4% 82-%E4 - madugullapaTTapaDicchAyaNe suviracitarayattANe rattaMsuvarsavute suramme AIzaga samayUraNavaNIcanUlaphAsamaue paasaaiie|| tassa gaM devasayaNijassa uttarapurasthime gaM estha NaM mahaI egA maNipIThikA paNNatA joyaNamegaM AyAmavikkhaMbheNaM addhajoyaNaM pAhaleNaM sababhagimaI jAva acchA / / nIse NaM maNipIDhiyAe uvi eNaM mahaM khue mahiMdajjhae papaNate aTThamAI joyaNAI uhUM uccatteNaM addhakosaM ubbegheNaM addhakosaM vizva meNaM veruliyAmayavaddalahasaMThite taheva jAva maMgalA jhayA chsaanichttaa|| tassa NaM khuhamahiMdajjhayassa pacatyimeNaM gattha NaM vijayassa devassa cuppAlae nAma paharaNakose paNNatte / tattha NaM vijayassa devassa phaliharayaNapAmokkhA bahave paharaNarayaNA saMnikkhittA ciTThati, ujalasuNisiyasunikkhadhArA pAsAIyA || tIse NaM sabhAe suhammAe uppi vahave aTThamaMgalagA jhayA chattAtichattA / / (sU0138) 'tassa NaM bahusamaramaNIyassa bhUmibhAgasse'tyAdi, tasya bahusamaramaNIyastha bhUmibhAgasya vahumadhyadezabhAge, atra mahatI ekA maNipIThikA prajJAsA, dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAmekaM yojanaM bAhalyena sAmanA maNimayI 'acchA' ityAdi prAgban / 'tIsesa droNamityAdi, tasvA maNipIThikAyA upari mahAneko mANavakanAmA caityastambhaH prajJaptaH, aSTimAni-sAddhIni sapta yojanAnyUja bhuskhena a koza-dhanu:sahasramAnamudvedhena, arddhakoza viSkambhena paDanika:-paTakoTIkaH paDihika: 'badarAmayavaTTalaTThasaMThie' ityAdi mahendradhvaja-1 vad varNanamazeSagasyApi tAvadvaktavyaM yAvad pahayo sahassapattahatyagA sambarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA' iti // 'tassa Na'mi dIpa anukrama [176] - - % R - ~464~ Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [138] dIpa zrIjIvA- tyAdi, tasya mANavakasya cailAstambhasyopari SaT krozAna avagAhA uparitanabhAgAt SaT kozAn varjaviveti bhAvaH, adhastAdapi SaT 3 pratipattI jIvAbhi krozAn varjayitvA madhye'rddhapaJcameSu yojaneSu bahare 'muvaSNarUppamayA phalagA' ityAdiphalakavarNanaM nAgadantavarNanaM sikagavarNanaM ca prA- manuSyA0 malayagi- gvat / / 'tesu NamityAdi, teSu rajatamayeSu sikkeSu bahavo vazamayA golavRttAH samudrakAH, teSu ca vanamayeSu samudkeSu bahUni jinasa-3 mANavakarIyAvRttiH thIni saMnikSimAni tiSThanti yAni vijayasya devasthAnyeSAM ca bahUnAM vAnamantarANAM devAnAM devInAM cArcanIyAni candanataH vandanIyAni stambhadeva stutyAdinA pUjanIyAni puruSAdinA mAnanIyAni bahumAnakaraNata: satkAraNIyAni vanAdinA kalyANa magalaM daivataM caityamitibuddhayA zayanIyava. // 231 // paryupAsanIyAni / / 'tassa Na'mityAdi, tasya mANNavakamya caityastambhasya pUrvamyAM dizi atra mahatokA maNipIThikA prajJatA, yojanameka- uddezaH 2 mAyAmaviSkambhAbhyAmarddhayojanaM bAhatyena sarvAsanA maNimayI 'acchA' ityAdi prAgvan / 'tIse NamityAdi, tasyA maNipIThikAbAsU0138 upari anna mahadekaM siMhAsanaM prajJaptaM tadvarNanaM zeSANi ca bhadrAsanAni tatparivArabhUtAni prAmyan / / 'tassa Na'miyAdi, tasya mAgava nAmazcaityastambhasya pazcimAyAM dizi atra mahatvakA maNipIThikA prajJaptA, eka yojanamAyAmaviSkambhAbhyAga yojanaM bAhaspena 'snychai| maNimayo' ityAdi prAgvan / 'tIse NamityAdi, tasyA maNipIThikAyA upari atra mahadekaM (deva) zayanIyaM prajJAnaM, tasya ca devazayanIyapAyAyametadrapaH 'varNAvAsaH' varNakanivezaH prajJaptaH, tapathA-nAnAmaNimayA: pratipAdA:-mUlapAdAnAM prativiziSTopaSTambhakaraNAya pAdAH pratipAdAH 'sauvarNikAH' suvarNamayA: 'dAdA' mUlapAnAH, jAmbUnadamavAni gAtrANi-IpAdIni basamayA banaraapUritAH sandhayaH, nAnAmaNimaye cicce' iti cinaM nAma nyunaM vAnamiyarthaH, nAnAmaNimayaM mayutaM-viziSTavAnaM rajatamayI nalI lohitAkSamayAni 'bibbo- F // 2 // 231 // yaNA' iti upadhAnakAni, Aha ca mUlaTIkAkAra:-viboyaNA-upadhAnakAni ucyanta" ini, tapanIyamayyo gaNDopadhAnakAH / / anukrama [176] Jatics atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~465~ Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [138] dIpa anukrama [176] se pAM devasayaNijje' ityAdi, tad devazayanIyaM 'sAliGganavartika' saha AliGganavA-zarIrapramANenopadhAnena yad tattathA 'u-12 bhaoviyoyaNe' iti ubhayataH--ubhau-ziro'ntapAdAntAbAzriya vinoyo-upadhAne yatra tad ubhayatoviyovaNaM 'duha to unnate' iti / ubhayata unnata mAjheNayagaMbhIre' iti, madhye ca nanaM nimna tvAd gambhIraM ca mahatvAt natagambhIra gaGgApulinapAlukAyA abadAlo-vivalanaM pAhAdinyAse'yogamana miti bhAvaH tena 'sAlisae' iti sazakaM gaGgApulinacAlukAbadAlamarza tathA 'oyaviya' iti viziSTa parikarmitaM kSauma-kArpAsikaM dukalaM-vayaM tadeva paTu oya vipakSImaDhukUlapaTTaH sa pahilAdanaM-AcchAdanaM yasya sattadhA. 'AINagarU-14 rAyabaranavaNIyatulaphAse' iti prAgvat , 'ramuyasaMvue' iti raktAMzukena saMvRtaM raktAMzusaMvRtam , ana eka suramyaM 'pAsAie' ityAdi | padacatuSTayaM prAgvana / / 'tassa NamityAdi. tasya devazayanIyam uttarapUrvamyAM dizi atra mahatyekA maNipIThikA prajJaptA, yojanamekamAyAmaviSkambhAbhyAmarddhayojanaM vAhalyena 'satramaNimayI acchA' ityAdi prAgvat // 'tIse NamityAdi. tasyA maNipIThikAyA upari atra kSullako mahendradhvajaH prajJaptaH, tasya pramANaM ca varNakaJca mahendravajavaktavyaH / 'tassa NamityAdi, tasya kSullakasya mahendradhvajasya pazcimAyAM dizi atra vijayasya devasya sambandhI mahAna ekacoppAlo nAma 'praharaNakozaH'praharaNAsthAnaM prajJAnaM, kiMviziSTamityAhasicAirAmae acche jAva paDirUve' iti sAvat / / 'tatya NamityAdi, tatra coppAlakAbhidhAne praharaNakoze yahUni paridharajapramuhakhANi praharaNaratnAni saMkSiprAni tiSThanti, kathambhUnAnIyata Aha-ujjavalAni-nirmalAni sunizitAni-atitejitAni ata eva tIkSNadhArANi prAsAdIvAnItyAdi prAgvata / / 'tIse gaM sabhAe' ityAdi. tasyAH sudharmAyAH sabhAyA upari bahUnyaSTAvaSTau maGgalakAni, ityAdi sarva prAgvattAvaktavyaM yAbadahavaH sahasapatrahastakAH sarvaratnamayA acchA yAvarapratirUpAH // 4 * ~466~ Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [139 ] dIpa anukrama [177] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH !! // 232 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - uddezakaH [(dvip-samudra)]. mUlaM [139] AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita sabhAe NaM sudhammAe uttarapurasthimeNaM ettha NaM ege mahaM siddhAyataNe paNNatte aDaterasa joyaNAI Ayame chajoyaNAI sakosAI vikkhaMbheNaM nava joyaNAI uhuM uccattenaM jAva gomANasiyA vattabvayA jA caiva sahAe suhammAe vaktavyayA sA caiva niravasesA bhANiyacyA tadeva dvArA muhamaMDavA pecchAgharamaMDavA yA dhUmAceyamkvA mahiMdajhayA NaMdAo pukkhariNIo, tao ya sudhammAe jahA pramANaM maNaguliyANaM gomANasIyA dhUvayaghaDio taheva bhUmibhAge ulloe ya jAva maNiphAse // tassa NaM siddhAyataNassa bahumajjhadesanAeM ettha NaM egA mahaM maNipeDiyA paNNattA do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM jopaNaM vAhaNaM savvamaNimayI acchA, tIse NaM maNipeDiyAe upi ettha NaM ege mahaM devacchaMda paNNatte do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM sAiregAI do joyaNAI uhuM uccaNaM savvarayaNAma acche // tattha NaM devacchaMda asataM jiNapaDimANaM jiNussehRppamANa tANaM saMNivittaM hi / tAsi NaM jiNaDimANaM avamedhAkhve vaNNAvAse paNNase, taMjahAtavaNijamatA hatthatalA aMkAmayAI NakkhAI aMtolohiyakhapariyAI kaNagamayA pAdA kaNagAmayA gomphA kaNagAmatIo jaMghAo kaNagAmayA jANU kaNagAmayA UrU kaNagAmayAo gAyalaDIo tavaNijamatIo NAbhIo riTThAmatIo romarAtIo tavaNijJamayA cucuyA tavaNijamatA si rivacchA kaNagamayAo bAhAo kaNagamaIo pAsAo kaNagamatIo gIvAo riTThAmate maMsu For P&Praise City 3 pratipacau manuSyA0 siddhAyatanAdhi0 uddezaH 2 sU0 139 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam siddhAyatana adhikAra:, zAzvata- jinapratimA adhikAra: ~467~ // 232 // Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- ----------- mUlaM [139] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata - sUtrAMka [139] - silappavAlamayA uTThA phalihAmayA daMtA tavaNijamatIo jIhAo tavaNijamayA tAluyA kaNagamatIo NAsAo aMtolohitakkhapariseyAo aMkAmayAI acchINi aMtolohitakkhaparisetAI pulagamatIo diTThIo riTThAmatIo tAragAo riTThAmayAI acchipattAI rihAmatIo bhamuhAo kaNagAmayA kavolA kaNagAmayA savaNA kaNagAmayA NiDAlA vahA baharAmatIo sIsaghaDIo tavaNijamatIo kesaMtakesabhUmIo riTAmayA uvarimuddhajA / tAsiNaM jiNapaDimANaM piTTato pattayaM paseyaM chattadhArapaDimAo papaNattAo, tAo NaM chattadhArapaDimAo himaratatakadaMdasappakAsAI sakoreMTamalladAmacalAI AtapattAtiM salIlaM ohAramANIo ciTThati // tAsi NaM jiNapaDimANaM ubhao pAsiM patteyaM patteyaM cAmaradhArapaDimAo pannattAo. tAo gaM cAmaradhArapaDimAo caMdappahavaharaveruliyanANAmaNikaNagarayaNavimalamaharihatavaNijjujalavicittadaMDAo cilliyAo saMkhakakuMdadagarayaamatamathitapheNapuMjasapiNakAsAo suhamarayatadIhavAlAo dhavalAo cAmarAo salIlaM ohAremANIo ciTuMti // tAsi NaM jiNapaDimANaM purato do do nAgapaDimAo do 2 jakkhapaDimAo do 2 bhUtapaDimAo do 2 kuMDadhArapaDimAo viNaoNayAo pAyavaDiyAo paMjaliuDAo saMNikvittAo ciTThati savvarayaNAmatIo acchAo sahAo laNhAo ghaTAo maTThAo NIrayAo NippakAo jAva pddiruuvaao|| tAsiNaM dIpa anukrama [177] %2F%25 - - - siddhAyatana adhikAraH, zAzvata-jinapratimA adhikAra: ~ 468~ Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------- ---------- mUlaM [139] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti prata sUtrAMka [139] SC- C+ C dIpa zrIjIvA- jiNapaDimANaM purato ahasataM ghaMTANaM asataM caMdaNakalasANaM evaM aTThasataM bhiMgAragANaM evaM 3 pratipattI jIvAbhi0 AyaMsagANaM thAlANaM pAtINaM supatiTTakANaM maNaguliyANaM vAnakaragANaM cittANaM rayaNakaraMDagANaM manuSyA0 malayagihayakaMThagANaM jAva usakaMTagANaM puSphacaMgerINaM jAva lomahatthacaMgerINaM puSphapaDalagANaM aTThasayaM siddhAyatarIyAvRttiH tellasamuggANaM jAva dhUvagaDacchuyANaM saMNikhitaM ciTThati // tassa NaM siddhAyataNassa NaM uppi nAdhika bahave aTThamaMgalagA jhayA chattAtichattA uttimAgArA solasavihehiM rayaNehiM uvasobhiyA | uddezaH2 // 233 // taMjahA-yaNehiM jAba riTehiM / / (ma0139) sU0139 'sabhAe milayAdi, sabhAyAH sudhAyA uttarapUrvasyAM dizi atra mahadekaM siddhAyatanaM prajJatam , arddhavayodaza yojanAnyAyAmena paTa sakrozAni yojanAni viSkambhato nava yojanAnyUImucaistvenetyAdi sarva sudhaviktavyaM yAvad gomAnasIvaktavyatA, tathA cAha---| hAjA ceva sabhAe sudhammAe vanavvayA sA ceva niravasesA bhANiyavA jAva gomANasiyAo' ini, phimuktaM bhavati ?-yathA sudha-| AyA: sabhAyAH pUrvadakSiNottaravartIni trINi dvArANi, teSAM ca dvArANAM purato mukhamaNDapAH, teSAM ca mukhamaNDapAnAM purataH prekSAgRha-|| maNDapAH, teSAM ca prekSAgRhamaNDapAnAM puratazcaityastUpAH sapratimAH, teSAM ca caityastUpAnAM puratazcaityavRkSAH, teSAM ca caityakSANAM purato mahendradhvajAH, teSAM ca mahendradhvajAnAM purato nandApuSkariNya uktAH, tadanantaraM ca sabhAyAM sudharmAyAM SaD gulikAsahasrANi SaD go-18 mAnasIsahasrANyapyuktAni tathA'trApi sarvamanenaiva krameNa niravazeSa vaktavyam , ullokavarNanaM bahusamaramaNIyabhUmibhAgavarNanamapi tathaiva / / tassa 'mityAdi, tasya (siddhAyatanakha) bahusamaramaNIyasya bhUnibhAgasva bahumadhyadezabhAne atra mahatyekA maNipIThikA prajJaptA dve anukrama [177] K // 233 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvipa-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam siddhAyatana adhikAraH, zAzvata-jinapratimA adhikAraH ~469~ Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mUlaM [139] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: -- prata - - sUtrAMka [139] - yojane AyAmaviSkambhAbhyAM yojanamekaM bAhalyena sarvamaNimayI acchA ityAdi prAgvat / tasyAna maNipIThikAyA upari atra mahAneko devacchandakaH prajJaptaH sAtireke dve yojane kaI munestvena dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAM sarvAtmanA ratnamayA akchA ityAdi prAgvat / / 'tattha NamityAdi, tatra devacchandake 'aSTazatam aSTAdhikaM zataM jinapratimAnAM jinotsedhapramANamAtrANAM paJcadhanuHzatapramANAnAmiti bhAvaH sannikSi tiSThati / / 'tAsi NaM jiNapaDimANa'miyAdi, tAsAM jinapratimAnAmaya metapo 'varNAvAsA' varNakaniveza: prazAH, tapanIyamayAni hasatalapAdRtalAni 'aGkamayAH' aGkaratnamayA anta:-madhye lohitAkSaratnapratipekA nakhAH, kanakamapyo jaGgAH, kanakamayAni jAnRni, kanakamayA UravaH, kanakamayyo gAtrayaSTayaH, tapanIyamayA nAbhayaH, riSTharatramayyo romarAjayaH, tapanIyamayA: 'cucakAH' stanAgrabhAgAH, tapanIyamayA: zrIvRkSAH (vatsAH) "zilApravAlamayA' viThumamayA oSThAH, sphaTikamayA dntaaH| manIyamathyo jihvAH, tapanIyamayAni tAlukAni, kanakamavyo nAsikA: antarlohitAkSaratnapratisekAH, aGkamayAni akSINi antaloM-1 hitAkSapratisekAni. riTaranamayo'kSimadhyagatAstArikAH, riTaranamayAni akSipatrANi, riSTharatnamayyo dhruvaH, kanakamayAH kapolA: kanakamayAH zravaNA: kanakamayyo lalATapaTTikAH, vanamayyaH zIryapadikA:. tapanIyamavyaH kezAntakezabhUmayaH, kezAnAmantabhUmayaH kezabhUmayazceti bhAvaH, riTamayA upari mUrvajA:-kezAH, tAsAM jinapratimAna pRSThata ekaikA chatradharapratimA hemarajatakundendu (samAna) prakAza sakoriMdamAlyadAmadhavalamAtapatraM gRhIlA salIlaM dharantI tiSThati | 'tAsi Na jiNapaDimANa mityAdi, tAsAM jinapratimAnAM pratyekamubhayoH pArzvayor3he dve camaradhArapratime prajJapte, 'caMdappabhavairaveruliyanANAmaNirayaNakhacitadaMDAo' iti candraprabha:-candrakAnto vatraM vaiDUrya ca pratItaM candraprabhavanavaiDUryANi zeSANi ca nAnAmaNiratnAni khacitAni yeSu daNDeSu te tathA, evaMrUpAzcinA:-nAnApra - dIpa anukrama [177] -- -- *- -- * ----- siddhAyatana adhikAraH, zAzvata-jinapratimA adhikAra: ~ 470~ Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [139] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [139]] zrIjIvA- kArA daNDA yeSAM tAni tathA, sUtre strIvaM prAkRtavAn, 'suhumarayayadIhavAlAo' iti sUkSmA:-lakSNA rajavasa-rajatamyA vAlA pratipattau jIvAbhiyeSAM tAni tathA, 'saMkhaMkakuMdadagarayaamayamahiyapheNapuMjasannikAsAo dhavalAo cAmarAo' iti pratItaM cAmarANi gRhItvA salIla manuSyA0 malayagi-18vIjayantyatipThanti // tAsi NamityAdi, tAsAM jinapratimAnAM purato ve dve nAgapratime veDe yakSapratime de bhUtapratime dve || siddhAyatarIyAvRttiHkuNDadhArapratime saMnikSime tiSThataH, tAzca 'sambarayaNAmaIo acchAoM' ityAdi prAvat / / 'tattha NamityAdi, tasmin' devacchandake navarNana MjinapratimAnAM purato'ezataM ghaNTAnAmaSTazataM candanakalazAnAmaSTazataM bhRGgArANAmaSTazatabhAdarzAnAmaSTazataM sthAlAnAmaSTazataM pAtrINAmaSTa- uddezaH2 // 234 // zataM supratiSThAnAmaSTazataM manogulikAnA-pIThikA vizeSarUpANAmaSTazataM vAtakara kANAmadazataM citrANAM ratnakaraNDakANAmaSTazataM havaka-18 | sU0139 NThAnAmaSTazataM gajaphaNThAnAmaSTazataM narakaNThAnAmaSTazataM kiMnarakaNThAnAmaSTazataM kiMpurupakaNThAnAmaSTazataM mahoragakaNThAnAmaSTazataM gandharva kaNThAnAmaSTazataM vRpabhakaNThAnAmaSTazataM puSpacorINAmaSTazataM mAlyacajerIgAmaSTazataM cUrgacaGgerINAmaSTazataM gandhacaGgerINAmaSTazataM vanacaGgeharINAmaSTazatamAbharaNacaGgerINAmaSTazataM lona stacajharINAM lomahastakA-mayUrapicchapuzcanikAH aSTazataM puSpapaTala kAnAmaSTazataM mAlyabhopaTalakAnAM mutkalAni puSpANi prathitAni mAlyAni aSTazataM cUrNapaTalakAnAm , evaM gandhavastrAbharaNasiddhArthalomahasta kapaTala kAnAmapi pratyeka pratyekamaSTazataM vaktavyam , aSTazataM siMhAsanAnAbhaSTazataM chatrANAmaSTazataM cAmarANAmaSTazataM tailasamudkAnAmaSTazataM koSThasamudrakAnAmaSTazataM coyakasamudrakAnAmaSTazataM vagarasamudkAnAmaSTazatamelAsamudgakAnAmaSTazataM haritAlasamudrakAnAmaSTazataM hilakasamudkAnAmaSTazataM manaHzilAsamudrakAnAmaSTazataM aMjanasamudrakAnAM, sarvANyapyetAni tailAdIni paramasurabhigandhopetAni draSTavyAni, aSTazataM N ||234 // dhvajAnAm , atra saGgrahaNigAthe-baMdaNakalasA bhiMgAragA ya AyaMsagA ya thAlA y|paaiio supaiTThA maNaguliyA bAyakaragA ya // 1 // dIpa anukrama [177] * SEX D ataayurm atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvipa-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam siddhAyatana adhikAraH, zAzvata-jinapratimA adhikAraH ~ 471~ Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [139] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: A% A 92 prata 5 sUtrAMka [139] % A % dIpa anukrama [177] cittA rayaNakaraMDA hayagayanarakaMThagA ya caMgerI / paDalA siMhAsaNachattacAmarA samuggayaka(ju)yA ya // 2 // " aSTazataM dhUpakaDucchukAnAM saMnikSiptaM tiSThati // tassa Na'mityAdi, tasya siddhAyatanasya upari aSTAvaThI maGgalakAni, bajAchatrAtichatrAdIni tu prAgvat // tassa NaM siddhAyayaNassa NaM uttarapurathimeNaM ettha NaM egA mahaM ucavAyasabhA paNNattA jahA sudhammA taheba jAva gomANasIo upavAyasabhAevi dArA muhamaMDavA savvaM bhUmibhAge taheva jAva maNiphAso (suhammAsabhAvattabvayA bhANiyacA jAva bhUmIe phaaso)|| lasma NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajAdesabhAe eltha NaM egA mahaM maNipediyA paNattA joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM ahajoyaNaM pAhalleNaM sabvamaNimatI acchA, nIse NaM maNipeDhiyAe upi estha NaM ege mahaM devasayaNije paNNatte, tasmaNa devasayaNijassa vaNNao, uvavAyasabhAe NaM upi aTThamaMgalagA jhayA chattAtichattA jAva uttimAgArA, tIse gaM uvavAyasabhAe uttarapuracchimeNaM estha NaM ege mahaM harae paNNate, se NaM harae adbhuterasajoyaNAI AyAmeNaM chakosAtiM joyaNAI vikvaMbheNaM dasa joyaNAI ubveheNaM acche saNhe vaNao jaheba gaMdANaM pukvariNINaM jAva toraNavapaNao, tassa NaM haratassa utsarapurasthimeNaM ettha NaM egA mahaM abhiseyasabhA paNattA jahA sabhAsudhammA taM ceva niravasesaM jAva gomANasIo bhUmibhAe ulloe taheva // tassa bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM egA mahaM maNipeDiyA paNattA joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM 82%25 ESCESSAREESLA jIca040 siddhAyatana adhikAraH, zAzvata-jinapratimA adhikAra: ~472~ Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [140 ] dIpa anukrama [178] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [ 140 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 235 // ajoyaNaM vAhaNaM savvamaNimayA acchA // tIse NaM maNipeDiyAe upi ettha NaM mahaM ege sIhAsaNe paNNatte, sIhAsaNavaNNao aparivAro || tattha NaM vijayassa devassa subahu abhiseke bhaMDe saMNikkhise ciTThati, abhiseyasabhAe upi aTTamaMgalae jAva uttimAgArA solasavidhehiM rayaNehiM tIse NaM abhiseyasabhAe uttarapurasthimeNaM ettha NaM egA mahaM alaMkAriyasabhAvatvA bhANiyanvA jAva gomANasIo maNipeDiyAo jahA abhiseyasabhAe upiM sIhAsaNaM sa(a)parivAraM / tastha NaM vijayasma devassa subahu alaMkArie bhaMDe saMnikkhise ciTThati, uttimAgArA alaMkAriyao upi maMgalagA jhayA jAba (chasAichasA) / tIse NaM AlaMkAriyasahAe uttarapurasthi meNaM ettha NaM egA mahaM yavasAtasabhA paNNattA, abhiseyasabhAvattacvayA jAva sIhAsaNaM aparivAraM // ta(e) sthaNaM vijayassa devassa ege mahaM potthagharapaNe saMnikkhitte ciTThati, tastha NaM potthayarayaNassa ameyAkhye vaNNAvAse pannatte, taMjahA -- riTThAmatIo kaMbiyAo [rayatAmatAtiM pattakAI riTThAmayAtiM akkharAI] tavaNijamae dore NANAmaNimae gaMThI (aMkamayAI pattAI) veruliyamae lippAsaNe tavaNijamatI saMkalar rihamae chAdane rikAmayA masI baharAmayI lehaNI riTThAmayAI akkharAI after satthe vasAyasabhAe NaM upi aTTamaMgalagA jhayA chattAtichatA uttimAgAreti / tIse NaM For P&Praise City 3 / 3% % % ~ 473~ 3 pratipattau tiryagadhikAre si. ddhAyatana varNanaM uddezaH 2 sU0 140 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam siddhAyatana adhikAraH, zAzvata- jinapratimA adhikAra: / / 235 // Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------- ---------- mUlaM [140] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata 24- ORM sUtrAMka [140 dIpa anukrama [178] cavasA(uvavA)yasabhAe uttarapuracchimeNaM ege mahaM balipeDhe paNNatte do joyaNAI AyAmavikhaMbheNaM joyaNaM bAhaleNaM sabcarayatAmae acche jAva paDirUve // estha NaM tassa NaM balipeDhassa uttarapurasthimeNaM egA mahaM NaMdApukravariNI papaNattA jaM ceva mANaM harayassa taM ceva savvaM // (sU0140) / 'tassa NamityAdi, tasya siddhAyatanasya uttarapUrvasyAmatra mahatyekA upapAtasabhA prajJaptA, tasyAzca sudhAsabhAyA iva pramANaM trINi ti dvArANi teSAM ca dvArANAM purato mukhamaNDapA ityAdi sarva tAvadvaktavyaM yAvad gomAnasIvarNanaM, tadanantaramuhokavarNanaM tato bhUmibhA gavarNanaM tAvad yAvanmaNInAM sparzaH, tathA cAha-'suhammasabhAvattavyayA bhANiyanyA jAva bhUmIe phAsoM iti / / 'tassa nnmityaadi| tasya ca bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge'va mahatyekA maNipIThikA prajJaptA, cojanamekamAyAmaviSkambhAbhyAmarddhayojana vAhalyena sarvAtmanA maNimayI acchA ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat , tasyAzca maNipIThikAyA upari anna mahadekaM devazayanIyaM prajJa, tasya svarUpavarNanaM yathA sudharmAyAM sabhAyAM devazayanIyasya tasya tathA draSTavyaM, tasyA api upapAtasabhAyA upari aSTAvaSTau maGgalakAnI tyAdi prAgvat / / 'tIse NamityAdi, tasyA upapAtasabhAyA uttarapUrvasyAM dizi atra mahAneko hRdaH prajJaptaH, arddhatrayodaza yojanAhAnyAyAmena paD yojanAni sakrozAni viSkambhena daza yojanAnyudvedhena 'acche saNhe rayayAkUle' ityAdi nandApuSkariNIvatsarva-| niravazepaM vAcyaM, tathA cAha-AyAmunveheNaM vikkhaMbheNaM vannao jo ceva naMdApukkhariNINa miti / / 'tIse Na'mityAdi, sa hada 1 anna prathanaM jIrNapusatake naMdApuSkariNI vivecanaM vartate pazcAt balipIThasya paraM ca TIkAyA prathamaM balipIThasya pazcAt naMdAyAH, etadanusAreNa mayA'pyatraiyaM likSita 2 asA vakSyamAjavyAkhyAyA mUlapATho na radayate pustakeSu. ADRASEA5% siddhAyatana adhikAraH, zAzvata-jinapratimA adhikAra: ~ 474~ Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------------------- mUlaM [140] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [140 varNana dIpa anukrama [178] zrIjIcA- ekayA pAyaravedikayA ekena ca banakhaNDena sarvataH samantAtsaMparikSitaH, padmavaravedikAyA varNanaM banapaNDavarNanaM ca tAvad yAvatpra tipattI jIvAbhi tattha NaM vahave vANamaMtarA devA ya devIo va AsayaMti jAva vihnatI'ti, tasya idasya 'tridizi' tisapu dikSa trisopAnapratirUpakANi | | tiryagadhimalayagi- prajJaptAni, teSAM ca trisopAnapratirUpakANAM toraNAnAM ce (varNanaM pUrvavat ) 'tassa Na'mityAdi, tasya hadasya uttarapUrvasyAM dizi atra kAre sirIyAvRttiH / mahatyekA'bhiSekasabhA prAptA, sA'pi pramANasvarUpadvAramukhamaNDapaprekSAgRha maNDapacaityastUpavarNa nAdiprakAreNa sudhIsabhAvAcAvadaktamyA yA-14 DAyatanabad gomAnasIvaktavyatA, tadanantaraM tathaivolokavarNanaM bhUmibhAgavarNanaM ca tAvad yAvanmaNInAM sparzaH // 'tassa NamityAdi, tasya bhu||236|| samaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge anna mahatyekA maNipIThikA prajJaptA yojanamekamAyAmaviSkambhAbhyAmaIyojanaM bAhalyena | sarvAtmanA maNimayI 'acchA sahA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat / / 'tIse NamityAdi, tasyA maNipIThikAyA upari atra mahadekaM | uddezaH2 sU0140 siMhAsanaM prajJaptaM, siMhAsanavarNakaH prAgvan , navaramatra parivArabhUtAni bhadrAsanAni na vaktavyAni ||'ttv Na'mityAdi, tasmin siMhA-16/ sane vijayasya devasya yogyaM subahu 'abhiSekabhANDam' abhiSekopaskaraH saMnikSiptaH tiSThati, tasyAzcAbhiSekasabhAyA uttarapUrvasyAM dizi | atra mahatyekA'laGkArasabhA prajJaptA, sA ca pramANasvarupadvAratrayamukhamaNDapaprekSAgRhagaNDapAdivarNanaprakAreNAbhiSekasabhAvattAvadvaktavyA | yAvaMdaparivAraM siMhAsanam // 'tattha Na milAdi, 'tatra' siMhAsane vijayadevasya yogyaM subahu 'AlaGkArikam alaGkArayogya bhANDa saMnikSiptaM tiSThati / / 'tIse NamityAdi, tasyA alaGkArasabhAyA uttarapUrvasyAM dizi atra mahatyekA vyavasAyasabhA prajJaptA, sA cAbhiSekasabhAvatpramANasvarUpadvArazrayamukhamaNDapAdivarNakaprakAreNa tAvaktavyA yAvadaparivAraM siMhAsanam || 'etya NamityAdi, 'atra' siMhA- // 23 // atra saMbaMdhabudito rayate. SAR VIEEEEERUT atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvipa-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam siddhAyatana adhikAraH, zAzvata-jinapratimA adhikAraH ~ 475~ Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [140] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [140 dIpa anukrama [178] sane mahadekaM pustakaratnaM saMnikSipraM tiSThati, tasya ca pustakarajasyAyametadrapaH 'varNAvAsaH' varNakaniveza: prajJaptaH-'riSThamayyau' riparatnAsike kampike puSTake iti bhAvaH, rajatamayo(tapanIyamayo)davarako yatra patrANi protAni santi, nAnAmaNimayo pranthirdavarakasyAcI yena patrANi na nirgacchanti aGkamayAni' aGkarannamayAni patrANi nAnAmaNi (vaiDUrya)mayaM lippAsanaM-mapIbhAjanamityarthaH, tapanIyamayI gRhalA maSIbhAjanasatkA riSTharatnamayamuparitanaM tasya chAdanaM 'riSThamayI' ripuranamayI maSI vanamayI lekhinI riThamayAnyakSarANi dhAmbhika lekhyaM, tasyAzca upapAtasabhAyA uttarapUrvasyAM dizi mahadekaM balipIThaM prajJAna dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAM yojanamekaM bAhalyena 'acche saNhe' ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat / / 'tassa NamityAdi, tasya balipIThasya uttarapUrvasyAM dizi atra mahatyekA nandApuSkariNI prajJaptA, sA ca hRda-14 pramANA, idasveva ca tasvA api trisopAnavarNanaM toraNavarNanaM ca prAgvat // tadevaM vatra yAhagbhUtA ca rAjadhAnI vijayasya devasya taddetad upavarNitaM, sampati vijayo devastatrotpannastadA yadakarod yathA ca tasyAbhiSeko'bhavattadupadarzayati teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM vijae deve vijayAe rAyahANIe ucavAtasabhAe devasayaNijaMsi devadasaMtarite aMgulassa asaMkhejatibhAgamettIe boMdIe vijayadevattAe upavaNe // tae NaM se vijaye deve ahuNovavapaNamettae ceva samANe paMcavihAe pajattIe pajattIbhAvaM gacchati, taMjahA -AhArapajattIe sarIrapajasIe iMdiyapajjattIe ANApANupattIe bhAsAmaNapajattIe ||te NaM tassa vijayassa devassa paMcavihAe pajattIe pajattIbhAvaM gayassa ime eyArUve ajjhasthie ciMtie patthite maNogae saMkappe samuppajisthA-kiM me puvvaM seyaM kiM me pacchA seyaM kiM me pubdhi kara siddhAyatana adhikAraH, zAzvata-jinapratimA adhikAraH, vijayadeva-adhikAraH ~ 476~ Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH sUtrAMka [141] SSC CASH 3 pratipattI tiryagadhikAre vija. yadevAbhi pekaH uddezaH2 sU0141 // 237 // NijaM ki me pacchA karaNijjaM kiM me pubi vA pacchA vA hitAe suhAe khemAe NIssesayAte aNugAmiyattAe bhavissatItikaTu evaM saMpeheti / tate NaM tassa vijayassa devassa sAmANiyaparisovavaSNagA devA vijayassa devassa imaM etArUvaM ajjhatthitaM ciMtiyaM patthiyaM maNogayaM saMkalpa samuppaparNa jANittA jeNAmeva se vijae deve teNAmeva uvAgacchaMti teNAmeva uvAgacchitsA vijayaM devaM karatalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kadda jaeNaM vijaeNaM baddhAti jaeNaM vijaeNaM vaddhAvesA evaM bayAsI-evaM khalu devANuppiyANaM vijayAe rAyahANIe siddhAyatagaMsi aTThasataM jiNapaDimANaM jiNussehapamANamettANaM saMnikkhitaM ciTThati sabhAe ya sudhammAe mANavae cetiyakhaMbhe vairAmaesu golabaddasamuggatesu bahao jiNasakahAo sannikkhittAo ciTThati jAo NaM devANuppiyANaM annesiM ca bahaNaM vijayarAyahANivasthavvANaM devANaM devINa ya acaNijAo vaMdaNijAo pUyaNijjAo sakAraNijAo sammANaNijAo kallANaM maMgalaM devayaM cetiyaM paz2avAsaNijjAo etapaNaM devANuppiyANaM pubbipi seyaM etapaNaM devANupiyANaM pacchAvi seyaM etapaNaM devA pubdhi karaNijjaM pacchA karaNijjaM etapaNaM devA pubvi vA pacchA vA jAva ANugAmiyattAte bhavissatItika mahatA mahatA jaya(jaya)saI pauMjaMti ||te NaM se vijae deve tesiM sAmANiyaparisovavapaNagANaM devANaM aMtie eyama8 socA Nisamma haha tuha jAva hiyate devasayaNijjA dIpa anukrama [179] // 237 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-adhikAra: ~ 477~ Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------- ----------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata 2C%ARE sUtrAMka [141] dIpa anukrama [179] o ambhuTThaharatA dibbaM devadUsajuyalaM parihei 2ttA devasayaNijjAo paJcoruhai 2 hittA upapAtasabhAo purasthimeNaM vAreNa Niggacchada 2ttA jeNeva harate teNeva uvAgacchati uvAgarichasA harayaM aNupadAhiNa karemANe karemANe purasthimeNaM toraNeNaM aNuppavisati 2tsA purasthimilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM pacoruhati 2 harayaM ogAhati 2ttA jalAvagAhaNaM kareti 2ttA jalamajaNaM kareti 2ttA jalakihuM kareti rattA AyaMte cokkhe paramasUtibhUte haratAto payuttarati 2ttA jeNAmeva abhiseyasabhA teNAmeva uvAgacchati 2ttA abhiseyasabhaM padAhiNaM karemANe purathimilleNaM bAreNaM aNupavisati 2ttA jeNeva sae sIhAsaNe teNeva uvAgacchati 2ttA sIhAsaNavaragate puracchAbhimuhe spinnspnne| tate NaM tassa vijayassa devassa sAmANiyaparisovavapaNagA devA Abhiogite deve sahAveMtirasA evaM bayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! vijayassa devassa mahatthaM mahagdhaM mahariha vipulaM iMdAbhiseyaM uvaTThayeha // tate NaM te AbhiogitA devA sAmANiyaparisovavapaNehiM evaM buttA samANA haTThatuTTha jAya hitayA karatalapariggahiyaM sirasAvasaM matthae aMjaliM kaha evaM devA tahasi ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNatirasA uttarapurasthima disIbhArga avakarmati 2 sA beubviyasamugghAeNaM samohaNaMti 2 sA saMkhejAI joyaNAI daMDaM Nisarati taM0-yaNANaM jAdha rihANa, ahAvAyare poggale parisADaMti 2ttA ahAmuhame poggale pariyAyaMti 2 sA docaMpi gheu A +SONG 4 % vijayadeva-adhikAra: ~ 478~ Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ ----------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [141] zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH // 238 // 3 pratipattI tiryagadhikAre vijayadevAbhipekA uddeza:2 | sU0141 dIpa anukrama [179] bviyasamugdhAeNaM samohaNati 2ttA aTThasahassaM sovapiNayANaM kalasANaM aTThasahassaM jhappAmayANaM kalasANaM aTThasahassaM maNimayANaM aTTasahassaM suvaNNaruppAmayANaM aTThasahassaM suvaNNamaNimayANaM aTThasahassaM ruppAmaNimayANaM aTThasahassaM suvaSaNaruppAmatANaM aTTasahassaM bhomejANaM aTThasahassaM bhiMgAragANaM evaM AyaMsagANaM thAlANaM pAtINaM supatiTTakANaM cittArNa rayaNakaraMDagANaM puSphacaMgerINaM jAva lomahatthacaMgerINaM puSphapaDalagANaM jAva lomahatthagapaDalagANaM asataM sIhAsaNANaM chattANaM cAmarANaM avapaDagArNa bahakANaM tabasippANaM khorakANaM pINakANaM tellasamumgakANaM aTThasataM dhUvakaDhacchayANaM viuvvaMti te sAbhAvie viuvvie ya kalase ya jAva dhUvakaDacchue ya geNhaMti geNhittA vijayAto rAyahANIto paDinikkhamaMti 2 sA tAe ukiTAe jAva uDutAe divAe devagatIe tiriyamasaMkhejANaM dIvasamudANaM majjhaM majjheNaM vIyIvayamANA 2 jeNeva khIrode samudde teNeva uvAgacchaMti teNeva uvAgacchittA khIrodagaM giNhitsA jAtiM tattha uppalAI jAva satasahassapattAti tAtiM giNhati 2ttA jeNeva pukkharode samude teNeva uvAgacchaMti 2ttA pukkharodagaM gehaMti pukkharodagaM giNihattA jAti tattha uppalAI jAca satasahassapattAI tAI giNhaMti 2ttA jeNeva samayakhette jeNeva bharaheravayAtiM vAsAI jeNeva mAgadhavaradAmapabhAsAI titthAI teNeva uvAgacchaMti teNeva uvAgakichattA titthodagaM giNhaMti 2ttA titvamahiyaM geNhaMti 2ttA jeNeca gaMgAsiM GAMACHAR // 238 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-adhikAra: ~479~ Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [179] Ja Ekemon pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(dvip-samudra)]. mUlaM [141] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH vijayadeva adhikAra: dhuratAratavatIsalilA teNeva uvAgacchaMta 2 tA saritodgaM gehati 2 ttA ubhao taDamahiyaM gepati geNhittA jeNeva cullahimavaMtasihariyAsadharapavvatA teNeva uvAgacchati, teNeva uvAgacchitA savvatUvare ya satyapuSphe va savagaMdhe ya satyamale ya savvosahisitthae givhaMti savyosahisiddhatthae giNhittA jeNeva paumadahapuMDarIyadahA teNeva uvAgacchati teNeva 2 dahodagaM gehaMti jAtiM tattha uppalAI jAva satasahassapattAI tAI gevhaMti tAI ginhittA jeNeva hemavayaroraeAI vAsAI jeNeva rohiyarohitaMsasuvaNNakUla rupakUlAo teNeva uvAgacchati 2 tA salilodagaM gehati 2 ttA ubhao taDamaTTiyaM giNhaMti geNhittA jeNeva saddAvAtimAlavaMtapariyAgA patA teNeva uvAgacchati teNeva uvAgacchittA samyatubare ya jAva savvosahisiddha pati, siddhatthae ya geNhittA jeNeva mahAhimavaMta ruppivAsadharapavvatA teNeva uvAgacchati teNeva uvAgacchittA sambapuSphe taM caiva jeNeva mahApaumaddahamahApuMDarIyadahA teNeva javAgacchati teNeva uvAgacchittA jAI tattha uppalAI taM caiva jeNeva harivAse rammAvAseti jeNeva harakAntaharikaMtaNarakaMtanArikatAo salilAo teNeva uvAgacchati teNeva uvAgacchatA sa lilodagaM gehaMti salilodagaM geNhittA jeNeva vigaDAvaivAvativahaveyahapacvayA teNeva uvAgacchaMti savyapuSya taM caiva jeNeva NisahanIlavaMtavAsaharapaNyatA teNeva uvAgacchati teNeva uvA For P&False Cnly ~ 480~ Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [ 141 ] dIpa anukrama [179] zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 239 // "jIvAjIvAbhigama" pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita - upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) uddezakaH [(dvip-samudra)]. mUlaM [141] AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH gacchatA savvatUvare ya taheva jeNeva tigicchidraha kesaridahA teNeva upAgacchati 2 sA jAI tattha uppalAI taM caiva jeNeva puSvavidehAvaravidehavAsAI jeNeva sIyAsIopAo mahANaIo jahA gaIo jeNeva savvacakkavadvivijayA jeNeva savvamAgahavaradAmapabhAsAI titthAI taheva jaheva jeNeva savyavakhApavvatA savvatuvare ya jeNeva savyaMtaraNadIo salilodagaM gaNhati 2 taM caiva jeNeva maMdare pavvate jeNeva bhahasAlavaNe teNeva uvAgacchaMti saccatuvare ya jAva savosahisiddhatthae giNhati 2 sA jeNeva NaMdaNavaNe teNeva uvAgacchai 2 sA savvatuvare jAva savvIsa hisiddhasthe ya sarasaM ca gosIsacaMdraNaM giNhati 2 ttA jeNeva somaNasavaNe teNeva uvAgacchaMti teNeva uvAgacchittA savvature ya jAya sacco sahi siddhatthae ya sarasagosIsacaMdaNaM divvaM ca sumaNadrAmaM gevhaMti geNhittA jeNeva paMDagavaNe teNAmeva samuvAgacchaMti teNeva samuvA0 2ttA savvatUvare jAva savvIsahi featre sarasaM ca gosIsacaMdraNaM divyaM ca sumaNodAmaM dadarayamalayasugaMdhie ya gaMdhe gevhaMti 2 tA to milati 2ttA jaMbUddIvassa purathimilleNaM dAreNaM Niggacchati purathimilleNaM niggacchitA tAe ukiDAe jAva divvAe devagatIe tiriyamasaMkhejANaM dIvasamuddANaM majjhamajheNaM aratayamANA 2 jeNeva vijayA rAyahANI neNeva uvAgacchati 2 tA vijayaM rAyahANi aNupayAhiNaM karemANA 2 jeNeva abhiseyasabhA jeNeva vijae deve teNeva uvAgacchaMta 2 tA karatalapari For P&Pase Cinly 3 pratipattI tiryagadhi kAre vijayadevAbhiSekaH uddezaH 2 sU0 141 ~ 481~ // 239 // wy atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva adhikAra: Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [179] ggahitaM sirasAvataM matthae aMjaliM kaTu jaeNaM vijaeNaM vaddhAti vijayassa devassa taM mahatthaM maharaghaM maharihaM vipulaM abhiseyaM uvaTThaveMti // tate NaM naM vijayadevaM cattAri ya sAmANiyasAhassIo cattAri aggamahisIo saparivArAo tiNi parisAo satta aNiyA satta aNiyAhivaI solasa AyarakagvadevasAhassIo anne ya yahave vijayarAyadhANivatthabvagA vANamaMtarA devAya devIo ya tehiM sAbhAvitehi uttarace ubbitehiM ya varakamalapaniTThANehiM surabhivaravAripaDipuNehiM caMdaNakayacacAtehiM AviddhakaMTheguNehiM paumuppalapidhANehiM karatalasukumAlakomalapariggahiehiM aTTasahassANaM sovapiNayANaM kalasANaM rUppamayANaM tAva aTTasahassANaM bhomeyANaM kalasANaM sabbodaehiM sabyamahiyAhiM sabbatuvarahiM savvapupphehiM jAva samvosahi siddhathaehiM samvihIe savvajuttIe sabyaSaleNaM sabasamudANaM sabvAyaraNa savvavibhUtie savvavibhUsAe savvasaMbhameNaM sabyoroheNaM sabbaNADaehiM savvaSupphagaMdhamalAlaMkAravibhUsAe savadivvatuDiyaNiNAeNaM mahayA ihIe mahayA juttIe mahayA valeNaM mahatA samudaeNaM mahatA turiyajamagasamagapaDappavAditaraveNaM saMkhapaNavapaiha merijhallarivarabhuhimuravamuyaMgaduMduhihuSTukkaNigghosasaMninAditaraveNaM mahatA mahatA iMdAbhisegeNaM abhisiMcaMni / tae NaM tassa vijayassa devassa mahatA mahatA iMdAbhisegaMsi vaTTamArNasi appegatiyA devA codagaM NAtimaSTriya paviralaphusiyaM divvaM surabhiM rayareNuviNAsaNaM gaMdhodgavAsaM % ACASSESCOREA % vijayadeva-adhikAra: ~ 482~ Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [141] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 24 // pratipattI hai| tiryagadhi kAre vijayadevAbhipekaH uddezaH2 %A5% sU0141 dIpa anukrama [179] vAsaMti, appegatiyA devA NihatarayaM NaharayaM bhaTTarayaM pasaMtarayaM uvasaMtarayaM kareMti, appegatiyA devA vijayaM rAyahANi sabhitarabAhiriyaM AsitasammajitovalitaM sittasuisammaTTaratyaMtarAvaNavIhiyaM karati, appegatiyA devA vijayaM rAyahANi maMcAtimaMcakalita kareti, appegatiyA devA vijaya rAyahANiM NANAviharAgaraMjiyaUsiyajayavijayavejayantIpaDAgAtipaDAgamaMDitaM kareMti, appegatiyA devA vijayaM rAyahANiM lAulloiyamahiyaM karaiti, appegatiyA devA vijayaM gosIsasarasarattacaMdaNadaharadipaNapaMcaMgulitalaM kareMti, appegatiyA devA vijaya uvaciyacaMdaNakalasaM caMdaNaghaDamukayatoraNapaDiduvAradesabhAgaM kareMti, appegatiyA devA vijayaM AsattosattavipulabadvagdhAritamalladAmakalAvaM kareMti, appegaiyA devA vijayaM rAyahANiM paMcavaNNasarasasurabhimukapuSphapuMjoyayArakalitaM kareti, appegaiyA devA vijayaM kAlAgurupavarakuMdurukaturukadhUbaDajhaMtamaghamaghetagaMdhuddhayAbhirAmaM sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavahibhUyaM karaMti, appegaiyA devA hiraNavAsaM vAsaMti, appegaiyA devA suvaNavAsaM vAsaMti, appegaiyA devA evaM rayaNavAsaM vairavAsaM puSphavAsaM mallavAsaM gaMdhavAsaM cupaNavAsaM vatdhavAsaM AharaNavAsaM, appegaDyA devA hiraNNavidhi bhAiMti, evaM suvaNNavidhi rayaNavidhi vatiravidhi pupphavidhi mallavidhi cuNNavidhi gaMdhavidhi batthavidhi bhAiMti AbharaNavidhi // appegatiyA devA duyaM Navidhi ubadaseMti appegatiyA // 24 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-adhikAra: ~483~ Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ----------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------------------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [141] - vilaMbitaM NaTTavihiM ubadaseMti appegaiyA devA inavilaMthitaM NAma Navidhi uvada meMni appegatiyA devA aMciyaM Navidhi uvadaMti appegatiyA devA ribhitaM Navidhi uvadaMseMti a0 aMcitaribhitaM NAma divyaM Navidhi uvadaMseMti appeganiyA devA ArabhaDaM Navidhi ubadasati appegatiyA devA asolaM Navidhi upadamaMni appeganiyA devA ArabharabhasolaM NAma divaM Navidhi uvadaMti appegatiyA devA uppAyaNivAyapattaM saMkuciyapasAriyaM riyAriyaM bhaMtasaMbhaMtaM NAma dibdha Navidhi ubaIseMti appeganiyA devA camvidhaM vAtiyaM vAdaMti, taMjahAtataM vitataM paNaM musira, appegatiyA devA ca dina geyaM gAtaMti, jahA-uni tayaM payasayaM saMdA roidAvasANa, appegatiyA devA ca uvi abhiNayaM abhiNayaMti, jahA-diTThatipaM pAratiya sAmantovaNicAliyaM logamajyAvasApiyaM. appeganiyA devA pINani apegatiyA devA yukAreMti appeganiyA deza taMDati appelAni appeganiyA devA pIgaMti bumAraitinaM veti lAsaMti apegatiyA devA dhukAraMti appeganiyA denA akoDaMti apegatiyA devA vagaMni appegatiyA deza tivati diti appaiganiyA devA aphoreMni dhaggaMti tivati chidaMti appegatiyA devA hatahesiyaM kareMti appegatiyA devA havigu gulAiyaM kareMni appegatiyA devA rahaghaNaghaNAtiyaM karati appegatiyA devA hayahemiya karani itthigulagulAiyaM karati raghaNaghaNAiyaM kareMti dIpa anukrama [179]] - --- - - jI0sa042 *- vijayadeva-adhikAra: ~484~ Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ ---------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH pratipatta vijayada vivAbhipekaH uddezaH tU. 141 RKKRANCH sUtrAMka [141] // 241 // dIpa anukrama [179] mammmnama appagatiyA devA ukacholeni appegatiyA devA paccholeMti [appegatiyA devA ukidi kareMti] appeganiyA devA ukiTTIo karati appegatiyA devA uccholeMti paccholiMti ukihio kareMni appegatiyA devA sIhaNAdaM karati appegatiyA devA pAdadadarayaM kareMti appeganiyA devA bhUmicavaMDaM dalayaMni appegatiyA devA sIha nAdaM pAdaharayaM bhUmicaveDaM dalayaMti, appegatiyA devA hakArati appaMgatiyA devA yukAraMni appeganiyA devA thakAraiti appe0 pukArati appegatiyA devA nAmAI sAvati appeganiyA devA ikArani cukAreMti thakkAreti pukArani NAmAI sArvati appegatiyA devA upataMti aveganiyA devA NivayaMti appeganiyA devA parivayaMti appegatiyA davA puSpayaMni NivayaMti parivayaMti appegatiyA devA jaleti appegatiyA devA tavaMti appegatiyA devA panayaMti appegatiyA devA jalaMti tabaMni panavaMti appegahayA devA gajeMti appegaDayA devA vijuyAyaMti appegaiyA devA vAsaMti appegaDyA devA garjati vijuyAyaMti vAsaMti appegatiyA devA deva sannivAyaM kareMni appegatiyA devA devukaliyaM karati appegaDyA devA devakAra kaI kareMtiappegatiyA devA duhaha kareMti appagaliyA devA devamannivAyaM devaukaliyaM devakahakaha devaduhaha karati appegaliyA devA devujoyaM karati apreganiyA devA vijayAraM karati appaMganiyA devA cellukamvevaM kareMni appegatiyA devA devujoyaM vijunAraM celukvevaM karati apeganiyA devA upapa marrieramananew- -04-0 - // 241 // imawaya --- - atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-adhikAra: ~485~ Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: *450+ -- prata -- sUtrAMka [141] --- % 0 dIpa anukrama [179] -%2 lahatthagatA jAva sahassapattA ghaMTAhatvagatA kalasahatthagatA jAva dhUvakaTucchahasthagatA haha tuTTA jAva harisavasavisappamANahiyayA vijayAe rAyahANIe savvato samaMtA AdhAni paridhAvati / / tae NaM taM vijayaM devaM cattAri sAmANiyasAhassIo cattAri aggamahisIo saparivArAo jAva solasaAyarakagvadevasAhassIo apaNe ya bahave vijayarAyahANIvatthavvA vANamaMtarA devA ya devIo ya tehiM varakamalapanihANehiM jAva asateNaM sovapiNayANaM kalasANaM taM ceva jAya aTTasaeNaM bhomejANaM kalasANaM sambodgehiM savvamaDiyAhiM sabvatuvarehiM savvapupphehiM jAva sabbosahisiddhathaehiM sabbiDIga jAba nigghosanAiyaraveNaM mahayA 16dAbhiseeNaM abhisiMcaMni 2 patteyaM ra sirasAvataM aMjaliM kaha evaM vayAsi-jaya jaya naMdA! jaya jaya mahA! jaya jaya naMda bhaI te ajiyaM jiNehi jayaM pAlapAhi ajitaM jiNehi sattupakkhaM jitaM pAlehi mittapakvaM jiyamajjha yasAhitaM deva! nirubasagaM iMdo iva devANaM caMdro iva tArANaM camaro iva asurANaM dharaNo iva nAgANaM bharaho iva maNuyANaM vahaNi paliovamAI vahaNi sAgarovamANi caupahaM sAmANiyasAhasmINaM jAva AyarakvadevasAhassINaM vijayassa devassa vijapAe rAyahANIe aNNesi ca bahaNaM vijayarAyahANivatdhavyANaM vANamaMtarANaM devANaM devINa ya AhebacaM jAva ANAIsaraseNAyacaM kAremANe pAlemANe viharAhittikadda mahatA 2 saddeNaM jayajayasa pauMjaMti // (m0141)|| RAKASXX vijayadeva-adhikAra: ~486~ Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [179] zrIjI teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ityAdi, tasmina kAle lambina samaya vijayo deva upapAtasabhAyAM devazayanIya devayAntarita pratipattI jIvAbhi- prathamato'jullAsapeyabhAgamAtrayAiyagAhanayA samutpannaH / / 'saraNa gityAdi, sugamaM navaramiha bhASAmanaHparyApyoH samAnikAlAntaranyavijayademalayagi- prAyaH zeSaparyAgnikAlAntarApekSayA sokatvAdephaleca vipakSaNamiti paMcavihAe patnattIya pattibhAvaM gancha' ityuktam / 'taevAbhiSekaH rIyAvRttiHNamityAdi, sasasya vijayasya devakA pradhyavidhayA paryAyA paryAptabhAvaM gatasya sano'yama-etApa: saMkalpaH samudapayata. kathambhUta: | uddezaH ityAha-'manogataH' manasi gato-vyavasthito nAdyApi vatramA prakAzita svarUpa iti bhAvaH, punaH kathambhUtaH 1 ityAha-'AdhyA-- sU0141 // 242 tmikaH' Amanyadhi adhyAyaM tantra bhava AdhyAmika AlaviSaya iti bhAvaH, sahaspazca dvidhA bhavati-kazcidadhyAtmiko'parazca cintA-1 makaH, tavAyaM cintAtmaka iti pratipAdanArthamAha--'cintitaH' cintA saMjAtA'gminiti cintinazcintAtmaka iti bhAvaH, so'pi kazcidabhilASAlako bhavati kazcidanyathA, tatrAyamazilApAtmakatayA cAha-prArthane prArtho NijantAnac prArthaH saMjAto'sminniti prArthito| 'bhilApAtmaka iti bhAvaH, phisvarUpaH ? ityAha-ki ma' ityAdi, ki 'me' mama pUrva karaNIyaM ki me pazcArakaraNIyaM, tathA ki me pUrva kartuM zreyaH kiM meM paJcAkartuM zreyaH, tathA ki meM pUrvamapi ca paJcAdapi ca hitAya bhAvapradhAno'yaM nirdezo hitatvAya-pariNAmasundara tAyai sukhAya-zamrmaNe kSemAyeti ayamapi bhAvapradhAno nideza: saMgatatvAya, niHzreyasAya-nizcita kalyANAya anugAmikatAyai-parampasarayA zubhAnubandhasukhAya bhaviSyatIti / / 'tae NamityAdi, 'tataH' elacintAsamanantarameva divyAnubhAvato vijayasya devasya 'sAmANiyaparisobavannagA devA' iti sAmAnikAH papaMdupapanna kAzca-abhyantarAdiparpadupagatAH 'imam anantaroktam 'etadrUpam' ananta Til242 // roktisvarUpamAdhyAmika cintitaM prArthitaM manogataM saGkalpa samabhijJAya 'jeNeveti yatrai vija yo devasta traivopAgacchanti, upAgamya ca atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-adhikAra: ~ 487~ Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 11 prata sUtrAMka [141] karayalapariggahiya'mityAdi dvayorhastayoranyo'nyAntaritAlikayoH saMpuTarUpatayA yadekara mIlanaM sA aJjalistAM karatalAbhyAM parigRhItA-niSpAditA karatalaparigRhItA tAm , AvartanamAvataH zirasyAvatoM yasyAH sA zirasyAvA, kaNThekAla urasilome tyAdivanalaksamAsaH, tAmata eva mastake kRtvA jayena vijayena vApayanti-jaya vaM deva! vijaya khaM devaityevaM vardhApayantItyarthaH, tatra jaya:-parairanabhibhUyamAnatA pratApavRddhizra, vijayastu-parepAmasahamAnAnAmabhibhavotpAdaH, jayena vijayena ca vApayitA evamavAdipu:-'evaM khalu devANupiyANa'mityAdi pAThasiddham / / 'tae NamityAdi, 'tataH' etadvacanAnantaraM vijayo devastepAM sAmAnikapa dupapannakAnA-sAmAnikAnAM parpadupapanna kAnAM ca devAnAmanti ke enamartha 'zrutvA' Akarya 'nizamya' naye pariNamaya 'hatuhacittamANadie' iti dRSTatuSTo'nIca tuSTa iti bhAvaH, athavA halo nAma vismayamApanno yathA zobhanamaho! etairupadiSpamiti, 'tuSTaH' sopaM kRtavAn yathA bhavyayabhUd yadetairirathamupadiSTamiti, toSavaMzAdeva cittamAnandita-sphItIbhUtaM 'TuNadu mamRddhI' iti vacanAta , yasya isa cittAnanditaH, bhAyaryAdidarzanAtpAniko niSThAntasya paranipAta: makAra: prAkRna khAnalASaNikastata: padatrayasya padvaya 2 mIlanena karmA dhArayaH, 'pIimaNe' iti prItirmanasi yasyAsI prItimanA jinapratigA'canaviSayavahumAnaparAyaNamanA iti bhAvaH, tataH krameNa bahumAnohatkarSavazAna 'paramasomaNasmie' iti zobhanaM mano vasyAmau sumanAmananya bhAvaH maumanagyaM paramaM ca nan saumanamyaM ca paramasaumanasya sAtatmajAtamasminniti paramasImanabhyitaH, etadeva vyaktIkurvannAi-harisabamaviSayamANahiyae' havazena vis-pNd-vistaaryaayi| hRdayaM yasya sa harSavazatrisappaMdava: devazayanIbAdabhyuniSThati, abhyugdhAya ca devadUpyaM paridhane, paridhAya ca upapAtamabhAnaH pUrvadvAreNa nirgapaThati, nirgaya ca yatrIya pradeze jadatatropAganchani, upAgalA jadananu dakSiNI kulA pUga tora gena nadamanupravizati, pavizya ca dIpa anukrama [179] / WHEN vijayadeva-adhikAra: ~ 488~ Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ ----------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [179] zrIjIvA- pratyavarohati, madhye pravizatIti bhAvaH, pratyabaruhya ca idamavagAhate, avagAhA jalamajanaM karoti, kRtvA ca kSaNamAtraM jalakrIDA pratipata jIvAbhi karoti, tata: 'Ayate' iti navAnAmapi zrotasAM zuddhodakaprakSAlanenA''cAnto-gRhItAcamanazvona:-valpasyApi zaGkitamalasyApanaya- vijayadamalayagi- nAt , ata eva paramazucibhUto hadAt pratyuttarati, pratyuttIrya yatraiva pradeze'bhiSekasabhA tatraivopAgacchati, upAgatyAbhiSekasabhAmanuprada-15 cAbhiSekaH rIyAvRttiH [kSiNIkurvana pUrvadvAreNAnupravizati, anupravizya yatraiva maNipIThikA yatraiva ca maNipIThikAyA upari siMhAsanaM tatropAgacchati, upAgala uddezaH 2 siMhAsanavaragataH pUrvAbhimukhaH sanniSaNNaH // 'tae Na'mityAdi, tatastasya vijayasya devasya sAmAnikAH parSadupapannakAca devAH 'A sU0141 // 243 // |bhiyogikAn' abhiyojanamabhiyogaH, preSyakarmaNi vyApAryamANatvamiti bhAvaH, abhiyoge niyukA AbhiyogikAstAna devAna 'za bdAyante' AkArayanti, zabdAyitvA ca tAnetramadAdipu:-'kSiprameva' zIghrameva bho devAnAM priyA:! vijayasya devasya 'mahArtha' mahAna | BaoM -maNikanakarabAdika rapayubhapamAno yasmin sa mahArthastaM mahAthai, tathA mahAn artha:-pUjA yatra sa mahAsaM, maha-utsavamarhatIti mahAIstaM 'vipulaM' vistIrNa zakAbhiSekavad indrAbhiSekamupasthApayata // 'tae NaM te' ityAdi, tataste AbhiyogikA devAH sAmAnikaparpadupapanna kavarevamuktAH dvituTTacittamANaM diyA pIimaNA paramasomaNassiyA harisabasavisApamANahiyayA karavalapariggahiyaM dasapAha sirasAvata masyae aMjaliM kaha' iti pUrvavana , vinayena vacanaM 'pratizRNvanti' abhyupagacchanti, kathambhUtena vinayena ? ityAha-evaM devA tahatti ANAe' iti he devAH ! evaM-yathaiva yUyamAdizata tathaivAjJayA-yuSmadAdezena kurma ityevarUpaNa pratizrutya vacanamuttarapUrva digbhAgamIzAnakoNamityarthaH tasyAtyantaprazastatvAt 'apAmanti' gacchanti apakramya ca vaikriyasamudghAnena-vaikriyakaraNAya prayatnavize- // 243 // paNa 'samoharNati' samavahanyante samabahatA bhavantItyarthaH, samavahatAzcAtmapradezAn dUrato vikSipanti, tathA cAha-saMkhejANi jo Jaticumeani atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-adhikAra: ~ 489~ Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [179] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH vijayadeva adhikAra: | yaNANi daMDa nisaraMti' daNDa iva daNDa AyataH zarIravAhasyo jIvapradezasamUhastaM zarIrasya bahiH soyAni yojanAni yAvat 'nisRjanti' niSkAzayanti, nisRjya ca tathAvidhAn pudgalAnAdadate, etadeva darzayati tadyathA- 'ratnAnAM' karketanAdInAM 1 vANAM 2 ryANAM 3 lohitAkSANAM 4 masAragaDAnAM 5 haMsagarbhANAM 6 pulakAno 7 saugandhikAnAM 8 jyotIrasAnAm 9 aJjanAnAm 10 akhanapulakAnAM 19 rajatAnAM 12 jAtarUpANAm 13 aGkAnAM 14 sphaTikAnAM 15 riSThAnAM 16 yathAvAdarAna asArAn pugalAna, parizAtayanti yathAsUkSmAn sArAna pulAn paryAdadate, paryAdAya ca cikIrSitarUpanirmANArtha dvitIyamapi vAraM vaikriyasamudghAtena samavahanyante samavahatya yathoktAnAM ratnAdInAM yogyAn yathAvAdarAna pulAna parizAtayanti yathAsUkSmAnAdadate AdAya ca 'aSTasahasram ' aSTAdhikaM sahasraM sauvarNikAnAM phalAnAM vikurvanti 1 aSTasahasraM rUpyamayAnAm 2 aSTasahasraM maNimayAnAm 3 aSTasahasraM suvarNarUpyamayAnAm 4 aSTasahasraM suvarNamaNimayAnAm 5 aSTasahasraM rUpyamaNimayAnAm 6 aSTasahasraM suvarNarUpyamaNimayAnAm 7 anusahasraM bhau | meyAnAm 8 aSTasahasraM bhRGgArANAm 9, evamAdarzasthAlapAtrIsupratiSThamanogulikA vAtakaraka citraratnakaraNDakapuSpacaGgerIyAvahomahastacapuSpapaTalakA va homastakapaTalakasiMhAsanacchatracAmarasamudrakamyajadhUpakacchukAnAM pratyekaM pratyeka maSTasahasraM vikurvanti, vikutriyA 'tAe | ukiTTAe' ityAdi pUrva vyAkhyAtArtha yatraiva kSIrodasamudrastatrAgacchanti, Agatya ca kSIrodakaM gRhanti, yAni ca tatra utpalAni padmAni | kumudAni nalinAni subhagAni saugandhikAni puNDarIkANi mahApuNDarIkANi zatapatrANi sahasrapatrANi zatasahasrapatrANi ca tAni gRhanti, gRhItvA puSkarove samudre samAgatya tanodakamutpalAdIni ca gRhanti, tadanantaraM yatraiva samayakSetraM yatraiva bharatairAvatAni kSetrANi yantraiva ca teSu bharatairAvateSu varSeSu mAgadhavaradAmaprabhAsAkhyAni tIrthAni tatraivopAgatya tIrthodakaM tIrthamRttikAM ca gRhNanti tato gaGgA For P&Praise Cinly ~ 490 ~ Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [179] zrIjI-15sindhuraktAraktavatIpu mahAnadIpu nagudakamubhayataTamRttikA ca gRhNanti, tataH zuhimavacchikharipu samAgatya sarvatuvarAna-pAyAna sarvANita pratipattI jIvAbhijAtibhedena puSpANi sarvAna gandhAn' gandhavAsAdIna sarvANi mAlyAni-prathitAdibhedabhinnAni sarvoSadhIH siddhArthakAMca gRhanti / malayagi- hIlA tadanantaraM pAhadapuNDarIkahade pUpAgatya tadudaka mutpalAdIni ca gRhanti, satto haimavatairaNyavatepu vapu rohitArohitAMzAsu vaNa- bAbhiSeka rIyAvRttiH kUlArUpyakUlAsu mahAnadIpu nayudakamubhayatadamRttikAM tadanantaraM zabdApAvicikaTApAtivRttavaitAdayeSu sarvanubarAdIna tato mahAhima hAuddezaH2 vidhivapaMdharaparvatepu sarvatubarAdIna tato mahApadmamahApauNDarIkaDUdeSu idodakamutpalAdIni ca tadanantaraM harivAramyakavapu harakAntA- sU0141 // 244 / / harikAntAnarakAntAnArIkAntAmu mahAnadISu salilodakam ubhayataTamRttikAM ca tato gandhApAtimAlyavatparyAyavRttavaitAiyeSu sarvatuvarAdIna hai| tato niSadhanIlavarSadharaparvateSu sarvatuvarAdIna tadanantaraM tadgatepu tigicchike sarimahAdeSu hadodaka mutpalAdIni ca tataH pUrvavidehAparavideheSu zItAzItodAmahAnadISu nAdakama ubhayataTamRttikAM ca tadanantaraM sarveSu cakravattivijetavyeSu mAgadhabaradAmaprabhAsAkhyatIrtheSu / tIrthodakAni tIrthamRttikAzca tataH sarveSu vakSaskAraparvateSu sarvatuvarAdIn tadanantaraM sarvAsvantaranadIpu nagudakamubhayataTamRttikAzca tto| mandaraparvate bhadrazAlavane sarvatuvarAdIna tato nandanabane sarvatuvarAdIna sarasaM ca gozIrSacandanaM tataH saumanasabane sarvatuvarAdIna sarasaM ca gozIrSacandanaM divyaM ca sumanodAma gRhanti, tataH paNkavane sarvatuvarapuSpagandhamAlyasarasagozIpacandanadivya sumanodAmAni 'daddaramalae | sugaMdhie va giNhaMti' iti dardara:-cIvarAvanakuNDikAdibhAjanamukhaM tena gAlitaM tatra pakaM vA yanmalayodbhavatayA prasiddhatvAnmalayaM-zrIkhaNDaM yepu tAna 'sugandhAna' paramagandhopetAna gandhAna gRhanti, gRhItvA ekatra milanti, militvA tayA utkRSTayA divyayA devagalyA yatraiva | |vijayA rAjadhAnI yannaiva vijayo devastatraivopAgacchanti, upAgatya ca karatalaparigRhItAM zirasthAvartikA mastake'jali kRtvA vijayaM devaM jayena R // 244 // RRC atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-adhikAra: ~491~ Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [141] ------ vijayena bardApayanti, vajrapayitvA mahAthai mahAdhaiM mahAhai vipulamindrAbhiSekayogyaM zrIrodakAdi upanayanti' samarpayanti / / 'tae Na'mityAdi, tato Namiti vAkyAla kAre taM vijayaM devaM catvAri devasAmAnika sahasrANi catamro'yamahinyaH saparivArAstimaH parpado yathAkramamaSTadazadvAdazadevasahasraparimANAH saptAnIkAni saptAnIkAdhipatayaH poDaza AtmarakSadevanahalAgi, anye ca yahavo vijayarAjadhAnIcAtavyA vAnamantarA devA devyazca tai:-tagatadevajanaprasiddhaH svAbhAvikakurSikaizca narakamalanisthAnaH surabhivaravAripratipUrNezcandanakRtacacAkai: 'AviddhakaNTheguNaiH' AropitakaNThe raktasUcasantubhiH padmotyalapicAnaH munu mAra karata laparigRhItairanekasaha sakyaiH kalazairiti | gamyate, tAneba vibhAgato darzayani-aSTasahasreNa sautrarNikAnAM kanTazAnAm , azvahaNa rupyamavAnAna , aSTamahanega maNimayAnAm , aSTasahasreNa suvarNarUpyamayAnAm , aSTasahasraga suvarNamaNimayAnAm , aSTamahogamadhyamaNimayAnAm , aSTasahasraNa suvarNarUpyamaNimayAnAma , aSTamahareNa bhaumeyAno, sarvasa harayA'ebhiH sahazcatuHpaSTayadhikaiH, tathA sarvodakaH' sarvatIrthanadyAzudakaiH sarvatuvaraiH sarvapuSpaiH sarvagamyaiH sarvagApaiH sarvopadhisiddhArtha phaizca sarvaryA' parivArAdikayA 'sarvadyatyA' yathAzakti visphAritena zarIratejasA 'sarvabalena' mAmasyena vastrahamnyAdisainyena 'sarvasamudayena' svakhAbhiyogyAdisamasta parivAraNa 'mAdareNa mamagnayAvanchaktitolanena 'sarvavibhUtyA' sambAnvantarakriyakaraNagAvivAhAravAdvisampadA, tathA 'sarvavibhUSayA' prAvalDakiphArodArazRGgArakaraNena 'savyasaMbhameNa ti: savotkRSTana saMbhrameNa, sarvotkRprasaMdhabhI nAma iha svanAyakaviSayabahumAnakhvApanArthaparA khanAyakakAryasampAdanAya yAvacchakti tvaritakha-IN ritA pravRttiH, sarvapuSpavastragandhamAlyAlakAreNa, atra gandhA-bAsA mAlyAni-puSpadAmAnaH alaGkArA-AbharaNAni tataH samAhAro dvandvaH, tataH sarvadidhyatruTitAni teSAM zabdAH sarvadivyatruTitazabdAstaiH maha sarvazabdena vizeSaNasamAsaH, 'sambadibbatuDiyasahani dIpa anukrama [179] --2-- 1%-20 Eical vijayadeva-adhikAra: ~492~ Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [141] zrIjIvA- nAeNamini sarvANi ca tAni divyatruTitAni ca-divyatUryANi ca, eSAmekatra maulanena yaH saMgato nitarAM nAdo-mahAna ghopaH sarva-14 pratipatto jIvAbhi divyatruTita zabdasaMninAdastena, iha tulyeSvapi sarvazabdo dRSTo yathA'nena sabai pItaM pRtamiti, tata Aha-'mahayA iDDIe' ityAdi, vijayademalayagi- mahatyA yAyacchaktitulitayA 'RdayA' parivArAdikayA 'mahayA juIe' ityAdyapi bhAvanIyaM, tathA mahanA-sphUrtimatA barANAM-pradhArIyAvRttiH nAnAM truTitAnAM-AtoyAnAM yamakasamarka-ekakAlaM paTubhiH puruyaiH pravAditAnAM yo rabastena, etadeva vizeSeNAcaSTe-'saMkhapaNavapaDa- uddezaH2 sahabherijhallarikharamuhiDDukamuravamuiMgaduMduhinigghosasaMninAditaraveNaM' zajaH pratIta: paNavo-bhANDAnAM paTahaH-pratIta: bherI-rakA sU0141 malarI-cAvanaddhA vistIrNA valayarUpA baramuhI-kAhalA huikkA-mahApramANo mardalo murajaH sa eva laghurmUdago dundubhi:-meryAkArA saGkaTamukhI, tAsA dvandraH, nAmAM nipo-mahAna dhvAno nAditaM ca ghaNTAyAmitra pAdano tarakAlabhASI satatadhvanitalamaNo yo ravatena mahatA mahanA indrAbhiSekeNAbhipizcati / / 'tae Na'mityAdi, tato Namiti pUrvadhana nampa vijayasya devasya 'mahayA' iti atizayana mahati indrAbhiSeke vartamAne'pyekakA devA vijayAM rAjadhAnI, saptamyarthe dvitIyA prAkRtakhAnato'yamartha:-bijayAyAM rAjadhAnyAM nAtyudake prabhUna jalasaMpahabhAvato vairapopapatte: nAtimRttike atimRttikAyA api kadamama palAyAM utsAhadbhijanakalAbhAvAt 'paviralaphisiya miti aviralAni-dhana bhAve kardamasambhavAn prakarSeNa yAvatA reNavaH sthagitA bhavanti nAvanmAtreNotkarSeNa spRSTAni-sparzanAni yatra varSe tan praviralaspRSTaM 'rayareNuviNAmaNeti lakSaNatarA reNupudgalA rajasta eva sthalA reNavaH rajAmi ca reNavazca raoreNabasteSAM vi nAzanaM rasoreNuvinAzanaM divyaM prayAnaM surabhigandhodakaca varSanti, apyekakA vijayAM rAjadhAnI samAnAmapi 'nihatarajasaM nihataM // 245 // sAlo samyAM sA nihatara jAstA, tantra nihanatvaM rajasaH kSaNamAtramusthAnAbhAvenApi saMbhavani tata Aha-'naTarajama' naSTa-sarvathA'dazyI-16 dIpa anukrama [179] k atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-adhikAra: ~ 493~ Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [141] bhUtaM rajo yatra [panyA 7000] sA napurajAstA, tathA bhraeM-bAtotatayA rAjadhAnyA dUrataH palAyitaM rajo yasyAH sA bhraSTarajAstAm , etadekArthikaDUyena prakaTayati--prazAntara jasaM upazAntara jasaM kurvanti, apyekakA devA vijayA rAjadhAnIm 'AsiyasamajiyovalitaM sitaM suisammahAraya] rasthaMtarAyaNa vIhiyaM kareMti' iti Asitamuda karachaTena samAjita kacarazodhanena upalimamiva | gomayAdinopalima, tathA siktAni jalenAta eva sucIni-pavitrANi saMmRSTAni-kacavarApanabanena razyAntarANi ApaNatrIthaya iva-haTTa-|| mArgA iva ApaNavIdhayo rathyAvizeSAzca yasyAM sA tathA tAM kurvanti, adhyakakA devA maJcAtima kalitAM kurvanti, apyekakA devA nAnAvidhA viziSThA rAgA yeSu te nAnAcirAgA nAnAvirAgaisalAkRtaiH-uddhA kRtayaH patAkAtipanAkAbhizca maNDitA kurvanti, apye kA devA lAuloiyamahitAM gozIrSasarasaraktacandanadardaradattapacAlitalA kurvanti, apyekakA devA vijayAM rAjadhAnImupacitacandanakalazAM kurvanti adhyekakA devA candanapaTa sukRtatoraNapratidvAradezabhAgAM kurvanti, adhye ka kA devA vijayA~ rAjadhAnImAsikkosakta vigulavRttavagdhAritamApadAmakalApAM kurvanti, ayekakA devA vijayA rAjadhAnI paJcavarNa surabhimuphapuSpapu jopacArakalitAM kurvanti, hai apyekakA devA vijayAM rAjadhAnI kAlAguru prabarakundurulka tukabUmamaya naghAyamAnA gandhoddhatAbhirAmA sugandhabaragandhagandhiko gandhava-13 tibhUtAM kurvanti, eteSAM ca padAnAM vyAkhyAnaM pUrvavat , adhyekakA devA hiraNyavarSe varSanti, anyekakA: suvarNavarSamapyekakA AbharaNavarSa (ranavarSamapyekakA vanavarpamapyekakA:) puSpavarSamapyekakA mAlyavarpa mapyekakAdhU varSa varSa (AbharaNavarga ) varSanti, apyekakA devA hiraNyavidhi-hiraNyarUpaM maGgalaprakAraM 'bhAjayanti' viprANayanti zeSadevebhyo dadatIti bhAvaH, evaM suvarNaratrAbharaNapuSpamAlyagandhacUrNavastrabidhibhAjanamapi bhAvanIyam / / 'appegaDyA devA duyaM naTTavihiM uvadaseMti' ityAdi, iha dvAtriMzannATya vidhayaH, te ca yena krameNa 30%ANE dIpa anukrama [179] RESTEE-25- vijayadeva-adhikAra: ~ 494~ Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [179]] zrIjIvA- bhagavano barddhamAnasvAminaH purataH sUryAbhadethena bhAvitA rAjapraznIyorAGge darzitAstena krameNa sineya janAnugrahArthamupadazyante, upa- pratipattI jIvAbhimastikalIvarasanandAvartabarddhamAnakabhadrAsanakalazamatsyadarpaNarUpASTamaGgalAkArAbhinayAtmakaH prathamo nATyavidhiH 1, dvitIya Avartana yAvata va vijayademalayani- NipatizreNisvastikapuSpamANavakabarDamAnakamatsyANDakamakarANDakajAramArapuSpAvalipadmapatrasAgarataraGgavAsantIlatApadmalatAbhakticitrA bhAvAbhiSekA rIyAvRttiAnayAtmakaH2, tRtIya IhAmRgapabhaturaganaramakaravihagavyAla kinnaraharularabhacamarakusaravanalatAghAlatAbhakinacitrAtmakaH3, caturtha uddezaH 2 ca(tazca) kavidhAtoca (tA)kaekatazcakravAla dvidhAtazcakrayAlacakrArddhacakravAlAbhinayAtmakaH 4, paJcamabhandrAvalipavibhaktisUryAcalibhAvibhakti- sU0141 // 246 // yAtralipavibhaktihaMsAvalIpravibhaktisArAvalipavibhaktimuktAvaliavibhaktiranAbalipravibhaktipuSpAtraliadhibhaktinAmA 5, papracandrohamA vibhaktisUryodgamapravibhaktyabhinayAmaka udgamanomanAvibhaktinAmA 6, saptamazcandrAgamanasUryAgamana vibhaktyabhinayAmaka AgamanAgamanapravibhaktinAmA 7, aSTamazcandrAvaraNapravibhaktisUryAvaraNapravibhavyabhinayAtmaka AvaraNAvaraNapravibhaktinAmA 8, navamazcandrAsamayanapravibhatisUryAstamayanapravibhaktyabhinayAtmako'stagayanAstamayanapravibhaktinAmA 5, dazamaJcandramaNDalapavibhaktisUryamaNDalapavibhaktinAgabhaNDalapavibhaktiyakSamaNDalapavibhaktibhUtamaNDalapavibhaktyabhinayAtmako maNDalapravibhaktinAnA 10, ekAdaza bharapabhamaNDalapavibhaktisiMhamaNDalAvibhaktiyavilambitagajavilambitahavilasitagajavilasitamattayaSilasitamattagajavilasitamattaya vilamvitamattagajavilambitAbhinayoM drutavilambitanAmA 11, dvAdaza: sAgarapravibhaktinAgapravibhaktyabhinayAsakaH sAgaranAgapatribhaktinAmA 12, trayodazo nandAnavibha[kticampApravibhaktyabhinayAsako nandAcampApravibhaktyAtmaka: 13, caturdazo matsyANDakapravibhaktimakarANDakapravibhaktijArapravibhaktimAra- 246 // vibhaktyabhinayAsako matsyANDakamakarANDakajAramArapravibhaktinAmA 14, paJcadazaH ka iti kakArapravibhaktiH kha iti svakArapravibha AKAL atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-adhikAra: ~ 495~ Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [179] dAktirga iti gakArapravibhaktirSa iti cakArapravibhaktiI iti ukArapravibhaktirityevaM kramabhAbikakArAdipravibhaktyabhinayAmakaH kakArakhakAbhAragakAradhakArakakArapravibhaktinAmA 15, evaM poDazazcakArachakArajakArajhakAratrakArapravibhaktinAmA 16, saptadazaH TakAraThakAraDakArahaMkAraNakArapravibhaktinAmA 17, aSTAdazastakAradhakAradakAradhakAranakArapravibhaktinAmA 18, ekonaviMzatitamaH pakAraphakArabakArabhakA ramakArapravibhaktinAmA 19, viMzatitamo'zokapallavanavibhaktyAmrapallavapravibhaktijambUpallavapravibhaktikozAmbapallavapravibhatyabhinayAsakaH pallava 2 pravibhaktinAmA 20, ekaviMzatitamaH padmalatApravibhattyazokalatApravibhakticampakalatApravibhakticUsalatApavibharitavanalatApravibhaktivAsantIlatApravibhaktyatimuktalatApravibhaktizyAmalatApravibhakyabhinayAtmako latApravibhaktinAmA 21, dvAviMzatitamo drutanAmA 22, trayoviMzatitamo vilambitanAmA 23, caturviMzatitamo drutavilambitanAmA 24, paJcaviMzatitamaH azcitanAmA 25, paDizatitamo ribhitanAmA 26, saptaviMzatitamo'zcitaribhitanAmA 27, aSTAviMzatitama ArabhaTanAmA 28, ekonatriMzatamo bhasolanAmA | 29, trizattama ArabhaTabhasolanAmA 30, ekatriMza utpAtanipAtaprasaktasaMkucitaprasAritarekaracitabhrAntasaMbhrAntanAmA 31 dvAtriMzatta| mastu caramacaramanAmAnibaddhanAmA, sa ca sUryAbhadevena bhagavato varddhamAnasvAminaH purato bhagavatazcaramapUrvamanuSyabhavacaramadevalokabhavacaramacyavanacaramagarbhasaMharaNacaramabharatakSetrAbasapiNItIrthakarajanmAbhiSekacaramavAlabhAvacaramayauvanacaramakAmabhogacaramaniSkamaNacaramatapazcaraNacaramajJAnotpAdacaramatIrthapravartanacaramaparinirvANAbhinayAlako bhAvitaH 32 / tatraiteSAM dvAtriMzato nATyavidhInAM madhye kAMzcana nATyavidhInupanyaspati-apyekakA devAH taMdutanAmaka dvAviMzatitama nATyavidhimupadarzayanti, evamadhyekakA vilambitaM nATyavidhi mupadarzayanti, apyekakA dutavilambitaM nATyavidhi, apyekakA aJcitaM nATyavidhi, adhyekakA rimitaM nATyavidhi, apsekakA a-I jIca042 vijayadeva-adhikAra: ~496~ Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ ---------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 1k pratipattI prata sUtrAMka [141] vAbhiSekaH | uddezaH 2 sU0141 - zrIjIvA|citarimitaM nATyavidhi, apyekakA ArabharTa nATyavidhi, apyekakA bhasolaM nATyavidhi, apyekakA ArabhaTabhasolaM nATyavidhimupa kakA ArabhaTabhasola nAyavisa jIvAmi0 darzayanti, apyekakA devA utpAtanipAtam utpAtapUrvo nipAto yasmin sa utpAtanipAtastaM, evaM nipAtotpAtaM saGkucitaprasArita malayagi-18riyAriya'miti gamanAgamanaM bhrAntasambhrAntaM nAma, nATyavidhi-sAmAnyato narttanavidhi dvAtriMzadvidhyuttIrNamupadarzayanti / apyekakA rIyAvRttiH dAdevAzcaturvidha vAdyaM vAdayanti, tayathA-'tataM' mRdaGgapaTahAdi 'vitataM' vINAdikaM 'ghana' kaMsikAdi 'zupiraM' kAhalAdi, apyekakA // 247 // devAzcaturvidhaM geyaM gAyanti, tadyathA-'utkSipta prathamataH samArabhyamANaM 'pravRttam utpAvasthAto vikrAntaM manAmbhareNa pravarttamAna mandAyamiti-madhyabhAge mUrchanAdiguNopetatayA mandaM mandaM polanAtmakaM 'rocitAvasAna'miti rocitaM-yathocitalakSaNopetatayA | bhAvitaM satyApitamitiyAvad avasAnaM yasya tad rocitAvasAnaM / apyekakAzcaturvidhamabhinayamabhinayanti, tadyathA-vAAntikaM pratizrutika sAmAnyatovinipAtika lokamadhyAvasAnikamiti, ete'bhinayavidhayo nATyakazalebhyo beditanyAH, apyekakA devAH | 'pInayanti' pInamAtmAnaM kurvanti sthUlA bhavantIti bhAvaH, apyekakA devAH 'tANDavayanti' tANDavarUpaM nRtyaM kurvanti, apyekakA| devAH 'lAsyayanti' lAsvarUpaM nRtyaM kurvanti, apvekakA devAH 'chukAreMti' chutkAraM kurvanti, apyekakA devA etAni pInatvAdIni catvAryapi kurvanti, apyekakA devA ucchalanti apyekakA devAH procchalanti apyekakA devAvipadiko chindanti adhyekakAstrINyapyetAni kurvanti, apyekakA devA hayaheSitAni kurvanti apyekakA devA hastigaDagaDAyitaM kurvanti apyekakA rathapaNapaNAyitaM kurvanti apyekakA devAstrINyapyetAni kurvanti, adhyekakA devA AsphoTayanti, bhUmyAdikamiti gamyate, apyekakA devA valAnti, | [apyekakA devAH siMhanAdaM nadanti apyekakA devAH pAdadardarakaM kurvanti apyekakA devA bhUmicapeTA dadati-bhUmi papeTayA''sphAla dIpa anukrama [179] - Jasool atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-adhikAra: ~497~ Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % 0 prata % 2 sUtrAMka [141] % % yantIti bhAvaH, apyekakA devA mahatA mahatA zabdena 'ravante' zabdaM kurvanti apyekakA devAcatvAryapi siMhanAdAdIni kurvanti, apyekakA devA 'hakkAreMti' hakAraM kurvanti apyekakA devAH 'vukAreMti' mukhena vukArazabdaM kurvanti apthekakA devAH 'thakkAreMti' thaka ityevaM mahatA zabdena kurvanti apyekakAstrINyapyetAni kurvanti, apyekakA devA avapatanti apyekakA devA utpatanti apyekakA devA: paripatanti-tiryagnipatantItyarthaH apyekakA devAvINyapyetAni kurvanti, apyekakAH 'jvalanti' jvAlAmAlAkulA bhavanti agyekakA devA: 'tapanti' taptA bhavanti apyekakAH pratapanti apyekakA devAvINyapi kurvanti, apyekakA devA garjayanti apyekakA: "vijuyAraMti' vidhuvaM kurvanti ayekakA devA varSa varSanti apyekakAstrINyapyetAni kurvanti, apyekakA devA devotkalikA || kurvanti-devAnAM vAtasyevotkalikA devotkalikA tAM kurvanti, apyekakA devA devakahakahaM kurvanti--prabhUtAnAM devAnAM pramodabharavazataH | khecchAvacanola: kolAhalo devakahakahastaM kurvanti, apyekakA devA devaduhuduhu ke kurvanti-duduhakamityanukaraNavacanametat , apyeka-1 kAtrINyapyetAni kurvanti, apyekakA devAzcelorakSepaM kurvanti, apyekakA devA bandanakalazahastamatA:-vandanakalazA haste gatA yeSAM te vandanakalazahastagatAH, apyekakA devAH bhRGgArakalazahastagatAH, evamAdarzasthAlapAtrIsupratiSThakavAtakarakacitraratnakaraNDakapuSpacaGgerIyAvalomahastapaGgerIpuSpapaTalakayAvalomahastapaTalakasiMhAsanacAmarasailasamudrakavAvadajanasamudakadhUpakabucchukahastagatAH pratyekamabhilApyAH, hatuDe'tyAdi yAvaskaraNAt 'hahutuhacittamANaMdiyA pItimaNA paramasosaNassiyA harisavasavisapamANahiyayA' iti parigrahaH, sarvataH samantAd AdhAvanti pradhAvanti / / 'tae NaM taM vijayaM devaM cattAri sAmANiyasAhtsIo' ityAdyabhiSekanigamanasUtramAzIrvAdasUtraM ca pAThasiddham / / dIpa anukrama [179] % SC % % % % 4 C4%850 vijayadeva-adhikAra: ~ 498~ Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi malayagi-1 sUtrAMka [142] 3 pratipattI vijayade vakRtA jinapUjA uddezaH2 sU0142 rIyAvRttiH // 248 // dIpa anukrama [180] tae NaM se vijae deve mahayA 2 iMdAbhiseeNaM abhisitte samANe sIhAsaNAo ambhuDheva sIhAsaNAo abbhuTetA abhiseyasabhAto purasthimeNaM dAreNa paDinikvamati 2ttA jeNAmeva alaMkAriyasabhA teNeva uvAgacchati 2 tA AlaMkAriyasabhaM aNuppayAhiNIkaramANe 2 parathimeNaM dAreNaM aNupavisati purathimeNaM dAreNaM aNupavisittA jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchati 2ttA sIhAsaNavaragate purasthAbhimuhe maSiNasapaNe, tae NaM tassa vijayassa devassa sAmANiyaparisovadhaSaNagA devA Abhiogie deve sahAveMti 2evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! vijayassa devassa AlaMkAriyaM bhaMDaM uvaNeha, teNeva te AlaMkAriyaM bhaMDaM jAva uvaTThati // tae se vijae deve tapaDhamayAe pamhalamAlAe divyAe surabhIe gaMdhakAsAIe gAtAI laheti gAtAI lahettA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAtAI aNuliMpati saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAtAI aNuliMpettA tato'NataraM ca NaM nAsANIsAsavAyavajjhaM cakkhuharaM vaNNapharisaju hatalAlApelavAtiregaM dhavalaM kaNagakhaiyaMtakammaM AgAsaphalihasarisappabhaM ahataM divaM devadasajuyalaM NiyaMsei NiyaMsattA hAraM piNidvei hAraM piNivettA evaM ekAvaliM pirNidhati ekAvali piNidhettA evaM eteNaM abhilAveNaM muttAvaliM kaNagAvaliM rayaNAvaliM kaDagAI tuDiyAI aMgayAI keyUrAI dasamuditANataka kaDisutakaM teasthisuttagaM muraviM kaMThamuravi pAlaMyasi minimirmire // 248 // Escam atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~ 499~ Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], --------------------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: MSRORS prata sUtrAMka [142] kuMDalAI cUDAmaNiM cittarayaNukkaDaM mauDa pijiMdheDa piNidhittA gaMThimaveDhimapUrimasaMghAimeNaM caubviheNaM maleNaM kappAkvayaMpiva appANaM alaMkiyavibhUsitaM kareti, kapparakvayaMpiva appANaM alaMkiyavibhUsiyaM karetA darDaramalayasugaMdhagaMdhitehiM gaMdhehiM gAtAI sakiDati 2ttA divaM ca sumaNadAma piNiddhati // tae NaM se vijae deve kesAlaMkAreNaM vatthAlaMkAreNaM mallAlaMkAreNaM AbharaNAlaMkAreNa caubiheNaM alaMkAreNaM alaMkite vibhUsie samANe paMDipuSNAlaMkAre sIhAsaNAo abhuTTei 2ttA AlaMkAriyasabhAo puracchimilleNaM dAreNa paDinikkhamati 2 tA jeNeva vavasAyasabhA teNeva uvAgacchati 2ttA vavasAyasabhaM aNuppadAhiNaM karemANe 2 purasthimilleNaM dAreNaM aNupavimati 2ttA jeNeva sIhAsaNe neNeva uvAgacchati 2ttA sIhAsaNavaragate purasthAbhimuhe sapiNasapaNe / tate NaM tassa vijayassa devassa AhirogiyA devA potthayarayaNaM uvaNeti / / tae NaM se vijae deve potthayarayaNaM geNhati rattA potyatharayaNaM muyati potdhayaraNaM muettA potthayarayaNaM bihADeti pondhayarayaNaM vihADetA potthayarayaNaM vAeti potthayarayaNaM vAettA dhammiyaM garima'lAvito yAvara 'karetA' ityayaM pADho'atiritasUtrasya dAveva sayale vyAkhyAnusAreNa. 1 asA vyAkhyAna rayate. dine 'tyAdi yvn| karenA ikha pAThaH pANyAne dRzyate, kesAsakAreNaM' ityAdi yAvat vibhUmie gamANe ityetasya vyApA'pi na dRzyate / gaMTige tyAdi yAvata karelA' ityetasya pAMDapuNNAlaMkAre' ityetena saha saMbaMdho dRzyate vyAkhyAnusAreNa. 4 ayaM pustakadaye'pyatraiva rAyate'to'haM vyAkhyAnusAreNa mUlapATe kattuM na zakto'bhUvam . dIpa anukrama [180] -- *- - * vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~500~ Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi malayagi-1 rIyAvRttiH 3 pratipattI vijayade vakRtA K jinapUjA uddezaH 2 sU0142 sUtrAMka [142] // 249 // dIpa anukrama [180] yavasAyaM pageNhati dhammiyaM vavasAyaM pageNhittA potthayarayaNaM paDiNikkhiyeha rasA sIhAsaNAo anbhuTThati 2ttA vavasAyasabhAo purathimilleNaM dAreNaM paDiNikkhamaharasA jeNeva gaMdApukkhariNI teNeva uvAgacchati 2ttA gaMdaM pukkhariNiM aNuppayAhiNIkaremANe purathimilleNaM dAreNaM aNupavisati 2 tA purathimilleNaM tisopANapaDirUvagaeNaM paJcoruhati 2ttA hatthaM pAdaM pakkhAleti 2ttA egaM mahaM setaM rayatAmayaM vimalasalilapupaNaM mattagayamahAmuhAkitisamANaM bhiMgAraM pagiNhati bhiMgAraM pageNhitsA jAI tattha puSpalAI paumAI jAva satasahassapattAI tAI giNhati 2ttA gaMdAto puskhariNIto pacuttarei 2 tA jeNeva sidvAyataNe teNeva pahArettha gamaNAe / tae NaM tassa vijayassa devassa cattAri sAmANiyasAhassIo jAva aNNe ya vahave vANamaMtarA devA ya devIo ya appegaiyA uppala hathagayA jAva hasthagayA vijayaM devaM piTThato piTTato aNugacchaMti / / tae tassa vijayassa devassa bahave AbhiogiyA devA devIo pa kalasahatyagatA jAya dhUvakaDacchayahatthagatA vijayaM devaM piTTato 2 aNugacchati / tate NaM se vijA deve carhi sAmANiyasAhassIhiM jAva apaNehi ya bahahiM vANamaMtarehiM devehi pa devIhi ya sahi saMparibuDe savihIe sabajuttIe jAva NigghosaNAiyaraveNaM jeNeva siddhAyayaNe teNeva uvAgacchati 2sA siddhAyataNaM aNuppayAhiNIkaremANe 2 purathimilleNaM dAreNaM aNupavisati aNu atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~501~ Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ----- -------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata CLASSA sUtrAMka [142] dIpa anukrama [180] pavisittA jeNeva devacchaMdae teNeva uvAgacchati 2ttA Aloe jiNapaDimANaM paNAmaM kareti 2ttA lomahatthagaM geNhati lomahatvagaM geNhittA jiNapaDimAo lomahatthaeNaM pamajati 2ttA surabhiNA gaMdhodaeNaM pahANeti 2ttA divvAe surabhigaMdhakAsAie gAtAI laheti 2ttA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAtANi aNuliMpai aNuliMpettA jiNapaDimANaM ahayAI setAI divyAI devadUsajuyalAI NiyaMsei niyaMsettA aggehiM barehi ya gaMdhehi ya mallehi ya aJceti 2ttA puSkArahaNaM gaMdhAruhaNaM mallAruharNa vapaNArahaNaM cupaNArahaNaM AbharaNAruhaNaM kareti karettA AsattosattaviulabaddavagdhAritamalladAma0 kareti 2 sA acchehiM saNhehiM [ seehiM ] rayayAmaehiM accharasAtaMdulehiM jiNapaDimANaM purato aTTamaMgalae Alihati sotthiyasirivaccha jAca dappaNa aTTaTarmagalage Alihati AlihitA kayaggAhamgahitakaratalapanbhaTThavippamupheNa dasaddhavanneNaM kusumeNaM mukkapupphapuMjovayArakalitaM kareti 2ttA caMdappabhavairaveruliyavimaladaMDaM kaMcaNamaNirayaNabhatticittaM kAlAgurupavarakuMdurukaturukadhUvagaMdhuttamANuviddhaM dhUmavahiM viNimmuyaMtaM veruliyAmayaM kaDucchuyaM paggahittu payatteNa dhUvaM dAUNa jiNavarANaM aTThasayavisuddhagaMdhajuttehiM mahAvittehiM atyajuttehiM apuNaruttehiM saMthuNai 2ttA sattaTTa payAI osarati sattaTTapayAI osaritA vAmaM jANuM aMcei 2 tA dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsi NivADei tikkhutto muddhANaM dharaNi Jatacamil vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~502~ Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], -------------------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 25 // 3 pratipattI vijayadevakRtA jinapUjA uddezaH2 sU0142 [142] dIpa anukrama [180] yalaMsi Namei namittA isiM pazuNNamati 2ttA kaDayatuDiyarthabhiyAo bhuyAo paDisAharati 2ttA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTu evaM kyAsI-mo'tthu Ne arihaMtANaM bhagavaMtANaM jAba siddhigaNAmadheyaM ThANaM saMpattANaM nikaTa vaMdati NamaMsati vaMditA NamaMsittA jeNeva siddhAyataNassa bahumajjhadesabhAe teNeva uvAgacchati 2ttA divvAe udagadhArAe anbhukkhati 2tA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM paMcagulitaleNaM maMDalaM Alihati 2ttA vabae dalayati cacae dalayitsA kayaggAharagahiyakaratalapanbhaTThavimukkeNa dasavaNNaNaM kusumeNaM mukkapupphapuMjokyArakaliyaM kareti 2ttA dhUvaM dalayati 2 jeNeva siddhAyataNassa dAhiNille dAre teNeva uvAgacchati 2ttA lomahatthayaM gepahai 2 dAraceDIo ya sAlibhaMjiyAo ya vAlasvae ya lomahatvaeNaM pamajati 2 bahumajnadesabhAe saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM paMcaMgulitaleNaM aNuliMpati 2 caccae dalayati 2 puSphAruNaM jAva AharaNArahaNa kareti 2 Asattosattavipula jAva malladAmakalAvaM kareti 2 kayaggAhaggahita jAva puMjovayArakalitaM kareti 2 dhRvaM dalayati 2 jeNeva muhamaMDavassa bahumajjhadesabhAe teNeca uvAgacchati 2ttA bahumajjhadesabhAe lomahatyeNaM pamajati 2 divAe udagadhArAe abhukkheti 2 saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM paMcaMgulitaleNaM maMDalagaM Alihati 2 cacae dalayati 2 kayaggAha jAva dhUvaM dalayati 2 jeNeva muhamaMDavagassa paJcasthimille dAre teNeva // 250 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-Tvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~503~ Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ----- ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [142] dIpa anukrama [180] uvA0 lomahatthagaM geNhati 2 dAraceDIo ya sAlibhaMjiyAo ya vAlarUvae ya lomahatthageNa pamajati 2divvAe udagadhArAe abhukkheti 2 saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM jAva caccae dalayati 2 Asattosatta0 kayaggAha0 dhUvaM dalayati 2 jeNeva muhamaMDavagassa uttarillA NaM khaMbhapaMtI teNedha uvAgacchai 2 lomahatvagaM parA sAlabhaMjiyAo divAe udagadhArAe saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM pupphAmahaNaM jAba Asattosatta0 kathaggAha dhUvaM dalayati jeNeva muhamaMDavassa purasthimille dAra taM basacaM bhANiyabvaM jAba dvArassa acaNiyA jeNeca dAhiNille dAre taM ceva jeNeva pecchAgharamaMDadhassa bahumajjhadesabhAe jeNeva barAmae akvADae jeNeva maNipeDhiyA jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchati ra lomahatvagaM giNhati lomahatthagaM gimihattA akkhADage ca sIhAsaNaM ca lomahatvageNa pamajati 2ttA divyAe udagadhArAe anbhu pupphAruNaM jAva dhUvaM dalayati jeNeca pecchAgharamaMDavapaJcathimille dAre dAraJcaNiyA utsarillA khaMbhapaMtI taheva purasthimille dAre taheva jeNeva dAhiNille dAre taheva jeNeva cetiyathUbhe teNeva uvAgacchati 2ttA lomahatvagaM geNhati 2ttA cetiyathubhaM lomahatvaeNaM pamajati 2divbAe daga0 saraseNa pupphArahaNaM Asattomatta jAca dhUvaM dalayati 2 jeNeva paJcatthimillA maNipeDiyA jeNeca jiNapaDimA teNeva uvAgacchati jiNapaDimAe Aloe paNAmaM karei 2ttA lomahatvagaM geNhati 2ttA taM vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~ 504~ Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [142 ] dIpa anukrama [180] "jIvAjIvAbhigama" zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH / / 251 / / - upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) pratipattiH [3], uddezaka: [ ( dvIpa samudra ) ]. mUlaM [142 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH caiva savaM jaM jiNapaDimANaM jAva siddhigainAmadhenaM ThANaM saMpattANaM vaMdati NamaMsati, evaM uttarillAevi evaM purathimilAevi evaM dAhiNillAevi, jeNeva beiyarukkhA dAravihI ya maNipeDhiyA jeNeva mahiMdajjhae dAravihI, jeNeva dAhiNillA naMdApukkharaNI teNeva uvA0 lomahatvagaM geti cetiyAo ya tisopANapaDirUvae ya toraNe ya sAlabhaMjiyAo ya bAlasvara ya lomahasthapaNa pamajjati 2 tA divyAe udagadhArAe siMthati saraseNaM gosIsacaMdraNeNaM aNuliMpati 2 puSkArahaNaM jAya dhUrva dalayati 2 siddhAyataNaM aNuppayAhiNaM karemANe jeNeva uttarillA viryariNI teNeva uvAgacchati 2ttA taheva mahiMdajyA cetiyo ceti paJcatthi milA maNipeDiyA jiNapaDimA uttarillA purathimillA dakkhiNillA pecchAgharamaM vassavi taba jahA dakkhiNihassa pacatthimile dAre jAva dakkhiNillA NaM bhapaMtI muhamaMDavassavi tinhaM dArANaM acaNiyA bhaNiUNaM dakkhiNillA NaM khaMbhAMnI uttare dvAre puracchime dAre sesaM teNeva kameNa jAtra purathimillA NaMdApukkhariNI jeNeva sabhA sudhammA teNeva pahArettha gamaNAe || taNaM tassa vijayarasa cattAri sAmANiyasAhassIo eyappabhitiM jAya savvihIe jAva NAiyaraveNaM jeNeva sabhA suhammA teNeva uvAgacchati 2ttA taM NaM sabhaM sudhammaM aNuSvayAhiNIkaremANe 2 purathimile aNupavisati 2 Aloe jiNasakahANaM paNAmaM kareti 2 jeNeva maNipeDiyA For P&Pealise Cinly 3 pratipattau vijayade vakRtA jinapUjA uddezaH 2 sU0 142 ~ 505~ / / 251 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva kRtA jina-pUjA-adhikAra ays Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [142] - - dIpa anukrama [180] jeNeva mANavacetiyakkhaMbhe jeNeva baharAmayA golavadRsamuggakA teNeva uvAgacchati 2 lomahattvayaM geNhati 2ttA vairAmA golabaddasamuggae lomahatvaeNa pamajaha 2ttA varAmae golavahasamuggae vihADeti 2ttA jiNasakahAo lomahatthaeNaM pamanvati 2tA surabhiNA gaMdhodaeNaM tisattakhutto jiNasakahAo pakgvAleti 2 saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM aNuliMpai 2ttA aggehiM barehiM gaMdhehiM mallehi ya aciNati 2ttA dhUrva dalayati 2ttA vairAmaesu golavasamuggaema paDiNikvivati 2ttA mANavakaM cetiyakhabhaM lomahatthaeNaM pamajati 2 divAe udagadhArAe anbhukvei 2 cA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM caccae dalayati 2 puSphAruhaNaM jAva Asattosatta0 kayaggAha dhUvaM dalapani 2 jeNeva sabhAe mudhammAe bahamanadesabhAe taM va jeNaya sIhAsaNe teNeva jahA dAracaNitA jeNeva devasayaNije ceva jeNeva khudAge mahiMdajjhae taM ceva jeNeva paharaNakose coppAle teNeva uvAgacchati 2 patteyaM 2 paharaNAI lomahatthANaM pamajati pamalittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM taheva savvaM sesaMpi dakSiNadAraM AdikA tahevaNeyavvaM jAva puramichamillA gaMdApukvariNI sanyANaM sabhANaM jahA sudhammAe sabhAe tahA aJcaNiyA uvavAyasabhAe Navari devasayaNijassa acaNiyA sesAsu sIhAsaNANa acaNiyA harayasna jahA gaMvAe pukkhariNIe acaNiyA, vavasAyasabhAe potthayarayarNa loma0 divyAe udagadhArANa saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~5064 Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 4 4 prata pratipattI vijayade zrIjIvAjIvAbhi malayanirIyAvRttiH vikRtA sUtrAMka [142] 20-4-720- 2 jina pUjA uddezaH2 sU0142 1252 // aNaliMpati aggohiM varehi gaMdhehi ya mallehi ya aciNati 2ttA [mallehi sIhAsaNe lomahatthaeNaM pamajati jAva dhUrva dalayati sersa taM ceva NaMdAe jahA harayassa tahA jeNeva palipIThaM teNeva uvAgamati 2sA abhioge deve sahAveti 2ttA evaM vayAsI-bippAmeva bho devANapiyA! vijayAe rAyahANIe siMghADagesu ya tiesu ya yAukesu ya cacaresu ya catumuhesu ya mahApahapahesu ya pAsAmu ya pAgAresu ya adAlaesu ya cariyAsu ya dAresa ya gopurasa ya toraNesu ca bAvIsudha pukambariNImu ya jAba vilapaMtigAsu ya ArAmesu ya ujANesu ya kANaNesu ya baNesu ya vaNasaMDesu ya vaNarAisu ya acaNiyaM kareha karettA mameyamANattiyaM khippAmeva pacappiNahatA te AbhiogiyA devA vijagaNaM deveNaM evaM vuttA samANA jAva hatuvA viNaeNaM paDisuNeni 2 sA vijayAe rAbahAgIra siMghADagesu ya jAva acaNiyaM karatA jeNeva vijAra deve deNeva uvAgacchanti 2 cA eyamANattiyaM pacappiNati ||le NaM se vijae deve tesiNaM AbhiogiyANaM devANaM aMtie evamaTuM socA Nisamma hahatudvacittamANaMdiya jAtha hayahiyA jeNeva gaMdApukkhariNI teNeva uvAgacchati 2ttA purathimilleNaM toraNeNaM jAva hatthapAyaM pakkhAleti 2ttA AyaMte cokkhe paramasuibhUe aMdApukkhariNIo pasarati 2ttA jeNeva sabhA sudhammA teNeva pahAretya gamaNAe / tae NaM se vijae deve cauhiM sAmANiyasAha dIpa anukrama [180] -2- - 252 // E NE atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~507~ Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ----------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ------ ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata A sUtrAMka [142] ssIhiM jAva solasahiM AyarakkhadevasAhassIhiM saviDIe jAca nigghosanAiyaraveNaM jeNeva sabhA sudhammA teNeva uvAgacchati 2ttA sabhaM sudhamma purathimilleNaM dAreNaM aNupavisati 2sA jeNeva maNipeDhiyA teNeva uvAgacchati 2sA sIhAsaNavaragate puracchAbhimuhe saNNi sapaNe / / (mU0142) 'tae Na'mityAdi, tataH sa vijayo devo vAnamantaraiH 'mahayA 2' iti anizayena mahatA indrAbhiSekeNAmipiktaH sana siMhAsanAdabhyuttiSThati, abhyutthAyAbhiSekasabhAta: pUrvadvAreNa vinirgatya yauvAlaGkArasabhA tatraivopAgacchati, upAgatyAlaGkArikasabhAmanupradakSiNIkurvana pUrvadvAreNAnupravizati, anupravizya ca yatraiva maNipIThikA yatraiva ca siMhAsanaM tatropAgacchati, upAgatya siMhAsanavaragataH pUrvAbhimukhaH saMniSaNNaH, tatastasya vijayasya devasyAbhiyogyA devA subahu 'AlaGkArikam' alaGkArayogyaM bhANTamupanayanti / / 'tae Na'mityAdi, tata: sa vijayo devastasmathamatayA tasyAmadhArasabhAyAM prathamatayA pakSmalA ca sA mukumArA ca pakSamalasukumArA tathA 'surabhigandhakApAyikyA' surabhigandhakaSAyadravyaparikammitavA laghuzATikayeti gamyate gAtrANi rUkSayati rukSayitvA sarasena gozIrSacandanena gAtrANyanulimpati anulipya devadUSyayugalaM nidhana iti yogaH, kathambhUtaH ? ityAha-nAsAnIsAsavAya-| bajhaM nAsikAniHzvAsavAtavAhAM, etena zakSNatAmAha, 'cakSuhara' cakSuharati-AtmavazaM nayati viziSTarUpAtizayakalita tyAcakSuraM 'varNasparza yuktam' atizAbinA varNenAtizAyinA sparzena yuktaM 'hayalAlApelavAirega'miti hayalAlA-azvalAlA tasyA api pelavamatirekeNa habalAlApelavAtirekaM nAma nAgnaikAdhye samAso bahula'miti samAsaH, ativiziSTamRdula laghutvaguNopetamiti bhAvaH | dIpa anukrama [180] NSWER jIca043 vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~508~ Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [142] dIpa anukrama [180] zrIjIvA-11dhavalaM-ghetaM kanakakhacitAni-vikachuritAni antakarmANi-acalayonalakSaNAni yakha tat kanakasavitAtakarma AkAza- 3 pratipadI jIvAbhika sphaTika nAma-atikhacchasphaTikavizeSastatsamaprabha divyaM 'devadUSyayugala' devavasva yugmaM nivaste' parithatte, paridhAya hArAdInyA-IRI vijayademalayagi-1 bharaNAni pinAti, satra hAraH-aSTAdazasarika: arddhahAro-navasarikaH ekAvalI-vicitramaNikA muktAvalI-muktAphalamayI|BI yakRtA rIyAvRttiH kanakAvalI-kanakamaNimayI prAlamvaH-tapanIyamayo vicitramaNiratnabhakticitra AsanaH pramANena svapramANa AbharaNavizeSa: kaTa-3 jinapUjA kAni-kalAcikAbharaNAni truTitAni-vAhurakSakAH aGgadAni-bAhvAbharaNavizepA 'dazamudrikA'nantaka' hastAGgulisambandhi uddezaH2 // 25 // 4 mudrikAdazakaM 'kuNDale' karNAbharaNe cUDAmaNimiti-cUDAmaNi ma sakalapArthivaratna sarvasAro devendramanuSyendramUrddhakRtanivAso niH- sU0142 zepApamaGgalAzAntirogapramukhopApahArakArI pravaralakSaNopetaH paramamaGgalabhUta AbharaNavizeSaH 'cittarayaNasaMkarDa mauDa miti citrANi-nAnAprakArANi vAni rabAni taiH saGkaTaH citraratnasaGkaTaH prabhUtarananicayopeta iti bhAvaH / 'taM divyaM sumaNa dAma'ti meM 'divyAM' pradhAnAM puSpamAlAm / 'tae NaM se vijae' ityAdi, granthima-prathanaM granthastena nirvRttaM pranthimaM 'bhAvAdinaH pratyayaH' yat sUtrAdinA pradhyate tad pranthimamiti bhAvaH, bharimaM yad pranthitaM sad veSTyate yathA puSpalambUsako gaNDUka ityarthaH, pUrinaM yena | vaMzazalAkAdimayapaJjarI pUryate, sAlima yatparasparato nAlasavAtena saGghAtyate, evaMvidhana caturvidhena mAlyena kalpavRkSamivAmAnama-11 laGkRtavibhUSitaM karoti kRtvA paripUrNAlaGkAraH siMhAsanAdabhyuttiSThati, abhyutthAyAlaGkArasabhAtaH pUrveNa dvAreNa nirgaya yatraiva vyavasAya-15 // 253 / / sabhA tatraivopAgacchati, upAgatya siMhAsanabaragataH pUrvAbhimukhaH sanniSaNNaH / 'tae NamityAdi, tatastasva vijayasya devasyAbhiyogyAH pustakara namupanayanti / / 'tae NamityAdi, tataH sa vijayo devaH pusta karanaM gRhAti gRhIlA pustakarajamutsaGgAdAviti gamyate muJcati // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~509~ Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata -RE sUtrAMka [142] 0 % 8 muktvA vighATayati vighAkhyAnupravAcayati anu-paripATyA prakarpaga-viziSTArthAcagamarUpeNa vAcayati pAcavilA 'dhAmbhika' dharmAnugata vyavasAya vyavasthati, kartumabhilapatIti bhAvaH, vyavasAyasabhAyAH zubhAdhyaSasAyanibandhanatvAt , kSetrAderapi karmakSayopazamAdi-1 hetutvAn , uktazca-udayakkhayakhaobasamovasamA jaMca kammuNo bhaNiyA / davaM khet kAla bhavaM ca bhAvaM ca saMpappa // 1 // " iti, dhAmirka va vyavasAyaM vyavasAya pusta karane pratinikSipatti pratinikSipya siMhAsanAdabhyuttiSThati, abhyutthAya vyavasAyasabhAtaH pUrvadvAreNa vinirgamachati vinirgatya yauna vyavasAyasabhAyA evaM pUrvA nandApuSkariNI tatraivopAgamati upAgatya nandA puSkariNImanupradakSiNIkurvana pUrvatoraNenAnupravizati pravizya pUrveNa trisopAnapratirUpakeNa pratyavarohati, madhye pravizatIti bhAvaH, pratyavaruddha hastapAdI prakSAlayati prakSAlyai kaM mahAntaM zretaM rajatamayaM vimalasalilapUrNa mattakarimahAmukhAkRtisamAnaM bhUSAraM gRhAti gRhItvA yAni tatropalAni pAni kumudAni nalinAni yAvat zatasahasrapatrANi tAni gRhAti gRhItvA nandAta: puSkariNItaH pratyuttarati pratyuttIrya yatraiva siddhAyatanaM tatraiva pradhAvitavAna gamanAya / / 'tae Na'mityAdi, tatastasya vijayasya devasya catvAri sAmAnikadevasahasrANi catasaH saparivArA apamahipya: tisraH parpadaH saptAnIkAni samAnIkAdhipatayaH poDazAtmarakSavevasahasrANi anye ca bahavo vijayarAjadhAnIvAstavyA vAnamantarA devAzca devyA adhyekakA utpalahastagatA apyekakAH padmahastagatA adhyekaphAH kumudahastagatAH evaM nalinasubhagasaugandhikapuNDarIkamahApuNDarIkazatapatrasahasrapatrazatasahasapatrahastagatAH krameNa pratyeka vAkayAH, vijayaM devaM pRSThataH / pRSThataH paripATyeti bhAvaH anugacchanti / / 'tae NamityAdi, tatastasya vijayasva devasya yahaba AbhiyogyA devA devyazca apyekakA bandanakalazahastagatAH adhyekakA bhUGgArahastagatAH apyekakA AdarzahastagatAH evaM khAlapAtrIsupratiSThavAtakarakacitraratnakaraNDaka dIpa anukrama [180] % % - - -- vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~510~ Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [142 ] dIpa anukrama [180] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezaka: [ ( dvIpa- samudra)], mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 puSpacaGgerIyAvaho mahastacaGgerIpuSpapaTala kayA va homahastapaTala kasiMhAsanacchatracAmara tela samudrayAvada janasamudrakadhUpaka kahastagatAH kra meNa pratyekamAlApyAH, vijayaM devaM pRSThataH pRSThato'nugacchanti / tataH sa vijayo devaturbhiH sAmAnikasahasraicatasRbhiH saparivArAbhiramalayagi* zramahiSIbhistibhiH parSadbhiH saptabhiranIkaiH saptabhiranIkAdhipatibhiH poDazabhirAmarakSadeva sahastrairanyaizca bahubhirvijayarAjadhAnIvAstavyaivarIyAvRttiH + namantarairdevairdevIbhiH sArddhaM saMparivRtaH sarva 'jAba nigghosanAditaraveNa miti yAvatkaraNAdevaM paripUrNaH pATho draSTavyaH sabbajuIe samvabaleNaM savvasamudapaNaM savvabhUI samvasaMbhameNaM savapuSpagaMdhamahAlaMkAreNa savvatuDiyasaninANaM mahayA iDIe mahayA // 254 // juIe mayA valeNaM mahayA samudaNaM mahayA varatuDiyajamaga sabhagapaDuppavAiyaraveNaM saMkhapaNacapaDa merijhaharikharamuhuhudubhinigghosanAditaraveNaM' asya vyAkhyA prAgvat / yatraiva siddhAyatanaM tatraivopAgacchati, upAgatya siddhAyatanamanupradakSiNIkurvana pUrvedvAreNa pravizati, pravizyAlokya jinapratimAnAM praNAmaM karoti kRtvA yatraiva maNipIThikA yatraiva devacchandako yatraiva jinapratimAstatropAgacchati, upAgatya lomahastakaM parAmRzati parAsRzya ca jinapratimAH pramArjayati prasArthaM divyayodakadhArayA snapayati rUpayitvA sarasenAdreNa gozIrSacandanena gAtrANyanulimpati, anulipya 'ahatAni' aparimalitAni divyAni devadUSyayugalAni 'niyaM sati paridhApayati paridhApya 'apraiH' aparibhuktaiH 'varaiH' pradhAnairgandhairmAlyaizcArcayati / etadeva savistaramupadarzayati-puSpAropaNaM | mAlyAropaNaM varNakAropaNaM cUrNAropaNaM gandhAropaNam AbharaNAropaNaM (ca) karoti kRtvA tAsAM jinapratimAnAM purataH 'acche' svacchaiH 'zlakSNaiH' masRNai rajatamayaiH, accho raso yeSAM te'ccharasAH, pratyAsannavastuprativimbAdhArabhUtA ivAtinirmalA iti bhAvaH te ca te tandulAbAcchara satandulA, pUrvapadasya dIrghAntatA prAkRtatvAn yathA 'vairAnayA nemA' ityAdI, tairaSTASTau svastikAdIni maGgala For P&Penalise Cinly atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva kRtA jina pUjA-adhikAra ~511~ pratipattau vijayade vakRtA jinapUjA uddezaH 2 sU0 142 / / 254 / / Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvIpa-samudra)], ------ ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [142] kAnyAlikhati, Alikhya 'kayaggAhagahiya'mityAdi maithunaprathamasaMrambhe mukhacunvanAdyartha yuvatyAH paJcAGgulibhiH kezeSu grahaNaM kacagrAhastena kacAheNa gRhItaM karatalAdvimuktaM sat prabhraSTaM karatalaprabhraSTavimuktaM, prAkRtatvAdevaM padavyatyayaH, tena 'dazArddhavarNena paJcavarNena 'kusumena' kusumasamUhena 'puSpapujopacArakalitaM' puSpapuja evopacAra:-pUjA puSpapukhopacArastena kalitaM-yuktaM karoti, kRtvA ca 'caMdappabhavairaveruliyavimaladaMDa' candraprabhavanavaiDUryamayo vimalo daNDo yasya sa tathA taM kAJcanamaNiratnabhakticitraM kAlAgurupravarakunduruSkaturuSkadhUpena gandhottamenAnuviddhA kAlAgurupravarakunduruSkaturuSkadhUpagandhottamAnuviddhA, prAkRtatvAtpadavyatyayaH, tAM dhUpatti vinirmuJcantaM vaiDUryamayaM dhUpakaDucchuka pragRhya prayato dhUpaM dattvA jinavarebhyaH, sUtre paSThI prAkRtatvAt , sASTAni padAni pazcAda| pasRtya dazAGgulimaJjaliM mastake kRtvA prayata: 'ahasayavisuddhagaMThajuttehiM' iti vizuddho-nirmalo lakSaNadoSarahita iti bhAvaH yo pranthaH-zabdasaMdarbhastena yuktAni vizuddhagranthayukAni aSTazataM ca tAni vizuddhagranthayuktAni ca taiH 'arthayuktaiH' arthasAraiH apunruktaiH| mahAvRttaH, tathAvidhadevalabdheH prabhAva eSaH, saMstauti saMstutya vAma jAnuM 'aJcati' utpATayati dakSiNaM jAnuM dharaNitale 'nivADeI' iti nipAtayati lagayatItyarthaH 'trikatvaH' tIna vArAna mUrbAnaM dharaNitale 'namei'tti namayati namayitvA ceSatpratyunnamayati, ISatpratyugnamya kaTakatruTitastambhitau bhujau 'saMharati sakkocayati, saMhRtya karatalaparigRhItaM zirasthAvata mastake'jali kRtvaivamabAdIn-'namo'tyu Na'mityAdi, namo'stu Namiti vAkyAlaGkAre devAdibhyo'tizayapUjAmahantItyarhantastebhyaH, sUtre SaSThI "chadvivibhattIe~ bhannaI cautthI" iti prAkRtalakSaNAt , te cAInso nAmAdirUpA api santi tato bhAvAtpratipasyarthamAha-bhagavadbhyaH' bhagaH-samayaizvaryAdilakSaNaH sa eSAgastIti bhagavantastebhyaH, Adi:-dharmasya prathamA pravRtcistatkaraNazIlA AdikarAstebhyaH, tIryate saMsArasamudro'neneti dIpa anukrama [180] *24 -- vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~512~ Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata pratipattI vijayade| vakRtA jinapUjA uddezaH 2 sUtrAMka [142] sU0142 dIpa anukrama [180] zrIjIvA-18tIrtha taskaraNazIlAstIrthakarAtebhyaH, svayaM-aparopadezena samyagvarabodhiprAtyA buddhA midhyAtvanidrApagamasambodhena svayaMsaMbaddhAstebhyaH jIvAbhi0 tathA puruSANAmuttamAH puruSottamAH, bhagavanto hi saMsAramapyAvasantaH sadA parArthavyasanina upasarjanIkRtasvArthI ucitakriyA- malayagi- vanto'dInabhAvAH kRtajJatApatayo'nupahattacittA devagurubahumAnina iti bhavanti puruSocamAstebhyaH, tathA puruSAH siMhA iva karmagajAn rIyAvRttiH prati puruSasiMhAstebhyaH, tathA purupA varapuNDarIkANIva saMsArajalAsaGgAdinA dharmakalApeneti puruSavarapuNDarIkANi tebhyaH, tathA purussaa| varagandhahastina iva paracakradurbhikSamAriprabhRtikSudragajanirAkaraNeneti puruSavaragandhahastinastebhyaH, tathA loko-bhaSyasaravalokasatasya / // 255 // sakalakalyANaikanivandhanatayA bhavyakhabhASenottamA lokottamAstebhyaH tathA lokasya-bhavyalokasya nAthA-yogakSemato lokanAthAstebhyaH, tatra yogo-bIjAdhAnodbhedapoSaNakaraNaM kSema-tadupadravAdyabhAvApAdanaM, tathA lokasya-prANilokasya paJcAstikAyAsakasya vA hitopadezena | samyakaprarUpaNayA vA hitA lokahitAstebhyaH, tathA lokasya-dezanAyogyasya viziSTasya pradIpA-yezanAMzubhiryathA'vasthitavastuprakAzakA| lokapradIpAlebhyaH, tathA lokasya-utkRSTamate vyasavalokasya pradyotanaM pradyotaH pradyotakatva-viziSTajJAnazaktitatkaraNazIlA lokpryo| takarAH, tathA ca bhavanti bhagavatprasAdAt tatkSaNameva bhagavanto gaNabhRto viziSTajJAnasampatsamanvitA yadazAd' dvAdazAGgamAracayantIti tebhyaH, tathA'bhayaM-viziSTamAsanaH svAsthya niHzreyasadharmabhUmikAnibandhanabhUtA paramA dhRtiriti bhAvaH, tad abhayaM dadatItyabhayadAstebhyaH, sUtre ca kapratyayaH svArthikaH prAkRta lakSaNavazAt , evamanyatrApi, tathA cakSuriva cakSuH-viziSTa AmadharmastattvAvabodhanibandhana zraddhAsvabhAvaH, zraddhAvihInasyAcakSuSmata iva tatvadarzanAyogAt , tadadAtIti cakSurdAstebhyaH, tathA mAgoM-viziSTaguNasthAnAvAptipraguNaH | svarasavAhI kSayopazamavizeSastaM dadatIti mArgadAstebhyaH, tathA zaraNaM-saMsArakAntAraMgatAnAmatiprabalarAgAdipIDitAnAM samAzvasanasthAna C0 R // 255 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~513~ Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [142] dIpa anukrama [180] kalpaM tattvacintArUpamadhyavasAnaM taddadatIti zaraNadAstebhyaH, tathA bodhi:-jinapraNItadharmaprAptistA tattvArthazraddhAnalakSaNasamyagdarzanarUpAM dadatIti bodhidArasebhyaH, tathA dharma-cAritrarUpaM dadatIti dharmadAstebhyaH kathaM dharmadA: ityAha-dharma dizantIti dharmAdezakAstebhyaH, tathA dharmasya nAyakA:--svAminastadvazIkaraNAttatphalaparibhogAca dharmanAyakAstebhyaH, dharmasya sArathaya iva samyakapravartanayogena dharmasArathayastebhyaH, tathA dharma evaM vara-pradhAnaM caturantahetutvAt caturantaM 2 cakramiva caturantacakraM tena vartituM zIlaM yeSAM te dharmavaracaturantacakravartinastebhyaH, tathA'pratihate-apratiskhalite AyikatvAd vare-adhAne jJAnadarzane dharantIti apratihatavarajJAnadarzanadharA|bhyaH, tathA chAdayati-AvarayatIti chadA-pAtikarmacatuSTayaM vyAvRttaM-apagataM chA yebhyaste vyAvRttachayAnastebhyaH, tathA rAgadveSa#kaSAyendriyaparIpahopasargapAtikarmazatrUna jitavanto jinAH anyAn jApayantIti jApakAstebhyo jinebhyo jApakebhyaH, tathA bhavA-1 hANa svayaM tIrNA anyAMzca tArayantIti tIrNAstArakAstebhyaH, tathA kevalavedasA avagatatattvA buddhA amyAMzca bodhayantIti bodhakAtebhyaH | muktA:-kRtakalyA mititArthA iti bhAvaH, anyAMzca mocayantIti mocakAstebhyaH, sarvajJebhya: sarvadarzibhyaH, ziva-sarvopadravarahitatvAt | acalaM' svAbhAvikaprAyogikacalanakriyAvyapohAt 'aruja' zarIramanasorabhAvenA''dhivyAdhyasambhavAt ananta-kevalAsanA'nantalAt 'akSaya' vinAzakAraNAbhAvAt 'abyAbA' kenApi vivAdhayitumazakyatvAn na punarAvRttiryasmAttadapunarAvRtti, sidhyanti niSThitArthA bhavantyasyAmiti siddhiH-lokAntakSetralakSaNA saiva gamyamAnatvAd gatiH siddhigatiH 2 riti nAmadheyaM yasya tassiddhigatinAmabhadheyaM, tiSThatyasminniti sthAna-vyavahArata: siddhakSetraM nizcayato yathA'vasthitaM khaM svarUpaM, sthAnasthAninorabhedopacArAtu siddhigatinAma dheyaM tatsaMprAptebhyaH / evaM praNipAttadaNDakaM paThilA 'vaMdA namasaI' iti vandate-tAH pratimAzcaityavandanavidhinA prasiddhena, namaskaroti vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~ 514~ Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [142] dIpa anukrama [180] zrIjIvA- pazcAtpraNidhAnAdiyogenetyeke, anye labhiddhati-viratimavAmeva prasiddhazcaityavandanavidhiranyeSAM tathA'bhyupagame kAyotsargAsiddheriti va-18 pratipacI jIvAbhi0 ndite sAmAnyena, namaskarotyAzayavRddherutthAnanamaskAreNeti, tattvamana bhagavantaH paramarSayaH kevalino vidanti, tato vanditvA namasthitvA vijayademalayagi- / yatraiva siddhAyatanasya bahumadhyadezabhAgastatraivopAgacchati upAgalya bahumadhyadezabhAgaM divyayodakadhArayA 'abhyukSati' abhimukhaM siJcati, vakRtA rIyAvRttiHabhyukSya sarasena gozIrSacandanena paJcAGgulitalaM dadAti, dattvA kacanAhagRhItena karatalaprabhraSTavimuktena dazArddhavarNena 'kusumena' kusuma- jinapUjA jAtena puSpapulopacAraphalitaM karoti kalA dhUpaM dadAti, datvA ca yatraiva dAkSiNAtyaM dvAraM tatraivopAgacchati, upAgatya lomahastakaM gRhNAti, uhezaH2 // 25 // | gRhItvA tena dvArazAkhAzAlabhajikAvyAlarUpakANi ca pramArjayati, amRjya divyayodakadhArayA'bhyukSaNaM gozIrSacandanacarthI puSpAdyA-10 sU0142 ropaNaM dhUpadAnaM karoti, tato dakSiNadvAreNa nirgasya yatraiva dAkSiNAtyasya mukhamaNDapasya bahumadhyadezabhAgastatropAgacchati, upAgatya lomahastakaM parAmRzati, parAmRzya ca bahumabhyadezabhAgaM lomahastakena pramArjayati, pramRjya divyayodakadhArayA'bhyukSaNaM sarasena gozIrSacandanena paJcAGgulitalaM maNDalamAlikhati, kacanAhagRhItena karatalamabhraSTavimukkena dazAvaNena kusumena puSpapujopacArakalitaM karoti, kRtvA dhUpaM dadAti, datvA ca yatraiva dAkSiNAtyasya mukhamaNDapasya pazcimaM dvAraM tatropAgacchati, upAgatya lomahastaparAmarzanaM, tena ca lomahstakena dvArazAkhAzAlabhatikAvyAlarUpakapramArjana, udakadhArayA'bhyukSaNaM gozIrSacandanacarcA puSpAdyAropaNaM dhUpadAnaM karoti, kRtvA yatrai dAkSiNAtyasya mukhamaNDapasyottaradvAraM tatropAgacchati, upAgatya pUrvavad dvArArca nikAM karoti, kRtvA ca yatraiva dAkSiNAtyasya mukhamaNDapasya pUrvadvAraM tatropAgacchati, upAgatya pUrvavattatrApyarca nikAM karoti, kalA ca dAkSiNAtyasya mukhamaNDapasya yatraiva dAkSiNAtya dvAraM tatropAga kaa||256|| chati, sapAgatya pUrvavattatra pUjA vidhAya tena dvAreNa vinirgatya yatraiva dAkSiNAtyaH prekSAgRhamaNDapo yatraiva dAkSiNAtyasya prekSAgRhamaNDapasya Jal atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~ 515~ Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [142 ] dIpa anukrama [180] pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... Ja Eben i "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - uddezaka: [ ( dvIpa samudra)]. mUlaM [142] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH bahumadhyadezabhAgo yatraiva vajramayo'zapATako yatraiva ca maNipIThikA yatraiva ca siMhAsanaM tatraivopAgacchati, upAgatya lomahastakaM parAmRzati, parAmRzyAkSapAdakaM bhaNipIThikAM siMhAsanaM ca pramArjayati pramAjyoMdakadhArayA'bhyukSya candanacaca puSpapUjAM dhUpadAnaM ca karoti, kRtvA ca yatraiva dAkSiNAtyasya prekSAgRha maNDapasyottaradvAraM tatraivopAgacchati, upAgatya pUrvavahArAcainikAM karoti kRtvA yatraiva dAkSiNA tyasya prekSAgRha maNDapasya pUrvadvAraM tatropAgacchati, upAgatya pUrvadvArArdhanikAM karoti kRtvA yatraiva tasya dAkSiNAtyasya prekSAgRha maNDapa dAkSiNAtyaM dvAraM tatropAgacchati, upAgatya tatrAcainikAM kRtvA yatraiva dAkSiNAtyavyastambhasatropAgacchati, upAgatya stUpaM maNipIThikAM ca lomahastakena prabhRjya divyayodakadhArayA'bhyukSati sarasagozIpacandanacaca puSpAdyArohaNadhUpadAnAdi karoti kRtvA ca yaMtra pA khAtyA maNipIThikA yatraiva ca pAzcAtyA jinapratimA tatropAgacchati, upAgatya jinapratimAyA Aloke praNAmaM karotItyAdi pUrvavad yAvanamastrilA yatravottarA jinapratimA tatropAgacchati, upAgatya tatrApi yAvannamasthitvA yatraiva pUrvA jinapratimA tatropAgacchati upAgalya pUrvavad yAvannamasthitvA yatraiva dAkSiNAtyA jinapratimA pUrvavat sarva tadeva yAvannamastritvA yatraiva dAkSiNAtya caityavRkSastatropAgacchati, upAgatya pUrvavadanikAM karoti, kRtvA ca yatraiva mahendraSvajastatropAgacchati, upAgatya pUrvavadanikAM vidhAya yatraiva dAkSiNAtyA nandApuSkariNI tatraivopAgacchati, upAgatya lomahastakaM parAmRzati, parAmRzya toraNAni trisopAnapratirUpakANi zAlabhaJjikAvyAlarUpakANi ca pramArjayati, pramAjye divyayodakadhArayA sidhyati, siklA saragozIrSacandanapaJcAGgulita dAnapuSpAdyArohaNadhUpadAnAdi karoti, kRtvA ca siddhAyatanamanupradakSiNIkRtya yaMtravottarA nandApuSkariNI sa tatropAgacchati, upAgatya pUrvavatsarvaM karoti, kRtvA cautarAhe mAhendradhvaje tadanantaramottarAhe caityavRkSe tata bhattarAhe caityastUpe, tataH pazcimottarapUrvadakSiNajinapratimAsu pUrvavatsarvA vaktavyatA vaktavyA, vijayadeva kRtA jina pUjA-adhikAra For P&Praise City ~516~ y Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], --- -------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [142] dIpa anukrama [180] zrIjIvA-1 tadanantaramauttarAhe prekSAgRhamaNDape samAgacchati, tatra dAkSiNAtye prekSAgRhamaNDape pUrvavatsarva vaktavyaM, tata uttaradvAreNa vinirgayauttarAhe pratipatta jIvAbhimukhamaNDape samAgacchati, tatrApi dAkSiNAtyamukhamaNDapavatsarvaM kRtvottaradvAreNa vinirgamA siddhAyatanasya pUrvadvAre samAgacchati, tatrArca-11 | vijayademalayagi- niko pUrvavatkRtyA pUrvasya mukhamaNDapasva dakSiNottarapUrvadvArepu krameNoktarUpAM pUjAM vidhAya pUrvadvAreNa vinirgatya pUrvaprekSAmaNDape samAgatya [] vakRtA rIyAvRttiHpUrvavadarca nikAM karoti, tasaH pUrvaprakAreNaiva krameNa caityastUpajinapratimAcaityaznamAhendradhvajanandApuSkariNInAM tataH sabhAyAM sudhrmaayaa| | jinapUjA pUrvadvAreNa pravizati, pravizya yatraiva maNipIThikA tatraivopAgacchati, upAgatyAloke jinasabhA praNAma karoti, kRtvA ca yantra mANavaka-15 uddezaH 2 // 257 // tyastambho yatra basamayA golavRttAH samudra kAsta nAgatya samudrakAn gRhAti, gRhIlA ca vighATayati, vighATA lomahastakena pramArjayati, sU014 pramAyauMdakadhArayA'bhyukSati, abhyukSya gozIrSacandanenAnulimpati, tataH pradhAnairgandhamAnyairarthayati, arcayitvA dhUpaM dahati, tadanantaraM bhUyo'pi vanamayeSu golavRttasamudra keSu prakSipati, prakSipya tAn vanamayAna golavRttasamudrakAna svasthAne pratinikSipati, pratinikSipya tessu| puSpagandhamAsyavastrAbharaNAnyAropayati, tato lomahastakena mANavaka caityastambha pramAryodakadhArayA'bhyukSya candanacarcA puSpAdyAropaNaM dhUpadAnaM ca karoti, kRtvA siMhAsanapradeze samAgatya siMhAsanasya lomahastakena pramArjanAdirUpAM pUrvavadarcaniko karoti, kRtvA yatra maNipIThikA yatra ca devazayanIyaM tatropAgatya maNipIThikAyA devazayanIyasya ca prAgvadarca nikAM karoti, tata uktaprakAreNaiva kSullakendradhvajapUjAM karoti, kRtvA ca yatra coppAlako nAma praharaNakozastatra samAgatya lomahasona parigharatrapramukhANi praharaNarajAni pramArjayati, pramAjyoMdakadhArayA'bhyukSaNaM candanacarcA puSpAcAropaNaM dhUpadAnaM karoti, kRtvA sabhAyAH sudharmAyA bahumadhyadezabhAge'rca nikAM pUrvavatkaroti, kulA sabhAyA: sudharmAyA dakSiNadvAre samAgatyArca nikAM pUrvavatkaroti, tato dakSiNadvAre vinirgacchati, ita UI yathaiva siddhAyata-16 P // 257 / Jansar atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-Tvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~517~ Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [142] dIpa anukrama [180] nAniSkAmato dakSiNadvArAdikA dakSiganandApuSkariNIparyavasAnA punarapi pravizata uttaranandApuSkariNIprabhUtikA uttarAntA tato dvitIya hai| vAra nikAmataH pUrvadvArAdikA pUrvanandApuSkariNIparyavasAnArca nikA vaktavyA tathaiva mudharmAyA: sabhAyA apyanyUnAtiriktA draSTavyA, tataH pUrvanandApuSkariNyA anikA kRlopapAtasabhA pUrvadvAreNa pravizati, pravizya ca maNipIThikAyA devazayanIyasya tadanantaraM bahumadhyade-17 zabhAge prAgvadarcaniko vidyAkti, nato dakSiNadvAreNa samAgalya sasvArca nikAM kurute, ata UrddhamatrApi siddhAyatanabadakSiNadvArAdikA pUrvanandApuSkariNIparyavasAnA'rcanikA vaktavyA / tataH pUrvanandApuSkariNIto'pakramya ide samAgatya pUrvavattoraNArthanikoM karoti, kalA pUrvadvAreNAbhiSekasabhAyAM pravizati, pravizya maNipIThikAyAH siMhAsanasyAbhiSekamANDasya bahumadhyadezabhAgasya ca pUrvavadarcaniko krameNa | karoti, tadanantaramatrApi siddhAyatanabadakSiNadvArAdikA pUrvanandApuSkariNIparyavasAnA'rthanikA vaktavyA, tataH pUrvanandApuSkariNIta: pUrvadvAreNa vyavasAyasabhAM pravizati pravizya pustakaratnaM lomahastakena pramRtyodakadhArayA'bhyudha candanena carcayitvA baragandhamAlyairarca yikhA puSpAdyAropaNaM dhUpadAnaM ca karoti. tadanantaraM maNipIThikAyAH siMhAsanasya bahumadhyadezabhAgasya ca krameNArca nikAM karoti, tadanantarama-10 vApi siddhAyavanabadakSiNadvArAdikA pUrvanandApuSkariNIparyavasAnArca nikA vaktavyA, nataH pUrvanandApu-kariNIto balipIThe samAgatya tasya bahumadhyadezabhAge pUrvavadarca nikAM karoti, kRtvA cottarapUrvasyAM nandApuSkariNyAM samAgatya tasyAntoraNeSu pUrvavarcaniko kRlA''bhiyogikAna devAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIna-'khippAmeve tyAdi sugama yAvan 'eyamANattiyaM paJcappiNati' navaraM zRGgATakatrikoNa sthAna trika-yatra rathyAnayaM milati catuSka-catuSpathayuktaM catvaraM-bahuradhyApAtasthAnaM caturmu-yasmAcatasRpvapi dikSu panthAno nissaranti mahApatho-rAjapathaH zeSaH sAmAnyaH panthAH prAkAra:-pratIta; aTTAlakA:-prAkArasyopari bhRtyAzrayavizeSAH carikA-aSTaha vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~ 518~ Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [142] sU0 142 dIpa anukrama [180] zrIjIvA-dAsapramANo nagaramAkArAntarAlamArgaH dvArANi- prAsAdAdInAM gopurANi-prAkAradvArANi toraNAni-dvArAdisambandhIni Agatya ramante'tra 3 pratipattau jIvAbhimAdhaSIlatAgRhAdiSu dampatya iti sa ArAmaH puSpAdisavRkSasalamutsavAdI bahujanopabhogyamudyAnaM sAmAnyavRkSagRndaM nagarAsanna kAnanaM || | vijayademalayagi- nagaraviprakRSTa vanaM ekAnekajAtIyottamavRkSasamUho banapaNDaH ekajAtIyottamavRkSasamUho vanarAjI / / 'tae Na'mityAdi, tataH sa bijayo vakRtA rIyAvRttiHhAdevo balipIThe balivisarjanaM karoti, kullA ca yatraibottaranandApuSkariNI tatropAgacchati, upAgatyottarapUrvI nandA puSkariNI pradakSiNIku- jinapUjA sarvana pUrvatoraNenAnupravizati, anupravizya pUrvatrisopAnapratirUpakeNa pratyavarohati, pratyavaruhya hastapAdau prakSAlayati, prakSAlya nandApuSka- uddezaH2 // 258 // riNItaH pratyuttarati, pratyuttIrya caturbhiH sAmAnikasahasrazcatamRbhirapramahipIbhiH saparivArAbhistimRbhiH parSadbhiH samabhiranIkaiH saptabhi-11 ranIkAdhipatibhiH SoDazabhirAmarakSadevasahakhairanyaizca bahubhirvijayarAjadhAnIvAstavyairvAnamantarairdevairdevIbhizca sAda saMparikhataH sarvA yAbadU dundubhinirghoSanAditaraveNa vija yAyA rAjadhAnyA madhyaMmadhyena cauba sabhA sudharmA tatropAgacchati, upAgalaya sabhA sudhI pUrvadvAreNAnupravizati, anupravizya yatraiva maNipIThikA yatraiva siMhAsanaM tatraivopAgacchati, upAgatya siMhAsanavaragataH pUrvAbhimukhaH | | sanniSaNNaH / / tae NaM tassa vijayassa devassa cattAri sAmANiyasAhassIo avaruttareNaM uttareNaM uttarapurachimeNaM patteyaM 2 puvaNatthesu bhahAsaNesu NisIyaMti / tae NaM tassa vijayassa devassa cattAri aggamahisIo purathimeNaM patteyaM 2 puSaNatdhesu bhahAsaNemu nnisiiyNti| tae NaM tassa vijayassa 258 // devassa vAhiNapurasthimeNaM abhitariyAe parisAe aTTa devasAhassIo patteyaM 2 jAba NisI CASESS atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam vijayadeva-kRtA jina-pUjA-adhikAra ~519~ Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], --------- ---------- mUlaM [143] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [143] - - dIpa anukrama yaMti / evaM dakkhiNeNaM majjhimiyAe parisAe dasa devasAhassIo jAya NisIdati / dAhiNapacasthimeNaM yAhiriyAe parisAe bArasa devasAhassIo pattejAva NisIdati / tae NaM tassa vijayassa devassa pacatthimeNaM satta aNiyAhivatI patteyaM 2 jAva NisIyaMti / tae NaM tassa vijayassa devassa purasthimeNaM dAhiNeNaM pacasthimeNaM uttareNaM solasa AyarakkhadevasAhassIo patteyaM 2 pubvaNatthesu mahAsaNemu NisIdaMti, taMjahA-purasthimeNaM cattAri sAhassIo jAva uttareNaM 4 // te NaM AyarakkhA sannaddhavaddhavammiyakavayA uppIliyasarAsaNapaTTiyA piNaddhagebejavimalavaraciMdhapahA gahiyAuhapaharaNA tiNayAI tisaMdhINi baharAmayA koDINi dhaNUI ahi gijjha paripAiyakaMDakalAvA NIlapANiNo pIyapANiNo rattapANiNo cAvapANiNo cArUpANiNo cammapANiNo khaggapANiNo daMDapANiNo pAsapANiNo NIlapIyaratrAcAvacArucammakhaggadaMDapAsavaradharA AyarakravArakkhovagA guttA guttapAlitA juttA juttapAlitA patteyaM 2 samayato viNayato kiMkarabhUtAviSa ciTThati / vijayassa gaM bhaMte ! devassa kevatiyaM kAlaM ThitI paNNasA?, go0! ega paliovamaM ThitI paNNatA, vijayassa NaM bhaMte! devassa sAmANiyANaM devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?, ega paliovamaM ThitI paNNattA, evaMmahiDIe evaMmahajutIe evaMmahatyale evaMmahAyase evaMmahAmukkhe evaMmahANubhAge vijae deve 2 // (sU0143) -- [181] - % jIca0444 E5 ~ 520~ Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- --------- mUlaM [143] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [143] dIpa anukrama zrIjIvA- tatastasya vijayapa devasyAparottareNa-aparottarasyAM dizi evamuttarasyAnuttarapUrvamyAM dizi ca catvAri 2 sAmAnikadevasahasrANi caturdA pratipattI jIvAbhiH bhadrAsanasahasreSu niSIdanti / tatastasya vijayasya devasya pUrvasyAM dizi catasro'pamahipyazcaturyu bhadrAsaneSu niSIdanti, tatastasya vijayasya vijayademalayagi- devasya dakSiNapUrvasyAmabhyantarikAyAH parSado'STau devasahasrANi aSTAsu bhadrAsanasahasreSu niSIdanti / tatastasya vijayasya devasya dakSiNasyAMkA vaparivArarIyAvRttiH dizi madhyamikAyA: parSado daza devasahasrANi dazasu bhadrAsanasahasreSu niSIdanti / tatastasya vijayasya devasya pazcimAyAM dizi bA- sthityAdiH zAyAH parSado dvAdaza devasahasrANi dvAdazasu bhadrAsanasahasreSu niSIdanti / tatastasya vijayasya devasya pazcimAyAM dizi samAnIkAdhi- uddezaH2 // 259 // patayaH saptasu bhadrAsaneSu niSIdanti / tatastasya vijayasya devamya sarvataH samantAn sarvAsu dikSu sAmastyena poDaza AtmarakSakadevasahasrANi sU0143 dApoDazasu bhadrAsanasahasreSu niSIdanti, tadyathA-catvAri sahasrANi caturyu bhadrAsanasahakheSu pUrvasyAM dizi, evaM dakSiNasyAM dizi, evaM pratyekaM pazcimottarayorapi / / te cAmarakSAH sannabaddhavarmitakavacAH, kavacaM-tanutrANaM varma-lohamayakutUlikAdirUpaM saMjAtamasminniti vamitaM sannaddhaM zarIre AropaNAna paddhaM gADhatarabandhanena bandhanAn varmitaM kavacaM yaiste sannapaddharmitakavacAH, 'uppIliyasarAsaNapaTTiyA' iti utpIDitA-gADhIkRtA zArA asyante-kSipyante'sminniti zarAsana:-ipudhistamya paTTikA yestpIDitazarAsanapaTTikAH 'piNaddhagevejavimalavaraciMdhapaTTA' iti pinata praveya-prIvAbharaNaM vimalabaracihnapadRzva gaiste pinaddhabarabavimalavaracihnapaTTA: 'gahiyAuhapaharaNA' iti Ayudhyase'nenetyAyudha-kheTakAdi praharaNa-asikuntAhi, gRhItAni AyudhAni praharaNAni ca yaiste gRhItAyudhapraharaNA: 'trinatAni' AdimadhyAvasAneSu namanabhAvAn 'trisandhIni' AdimadhyAvasAneSu sandhibhAvAn , yantramayakoTIni dhaSi abhiguhma 'pariyAiyakaMDakalAvA' iti paryAtta kANDakalApA vicitrakApaDakalApayogAn , kecit 'nIlapANaya' ini nIla: kANDakalApa [181] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~521~ Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- --------- mUlaM [143] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata LOMAC sUtrAMka [143] dIpa anukrama iti gamyate pANI yeSAM te nIlapANayaH, evaM pItapANayaH raktapANaya:, cApaM pANI yeSAM te cApapANayaH, cAru:-praharaNavizeSaH pANau yeSAM te cArupANayaH, carma-aGkamAlyorAcchAdanarUpaM pANI yeSAM te carmapANayaH, evaM daNDapANayaH khaDgapANayaH pAzapANayaH, etadeya ||3|| cyA caSTe-yathAyogaM nIlapItaraktacApacArucarmadaNDapAzavarA AtmarakSAH, rakSAmupagacchanti-tadekacittatayA tatparAyaNA vartanta iti rakSopagA: 'guptAH' na svAmibhedakAriNaH tathA guptA-parApravezyA pAli:-seturveSAM te guptapAlikAH, tathA 'yuktAH sevakaguNopetatayo-| citAH tathA yuktA-parasparaM baddhA na tu bRhRdantarAlA pAliryeSAM te yuktapAlikAH, pratyeka pratyeka samayata:-AcArata AcAreNetyarthaH binayatazca kiGkarabhUtA iva tiSThanti, na khalu te kiGkarAH, kintu te'pi mAnyAH, teSAmapi pRthagAsananipAtanAt , kevalaM te tadAnIM | nijAcAraparipAlanato vinItatvena ca tathAbhUtA iva tiSThanti taduktaM kiGkarabhUtA iveti | 'tae NaM se vijae' ityAdi supratItaM yAvadvijayadevavaktavyatAparisamAmiH / / tadevamuktA vijayadvAravaktavyatA. samprati vaijayantadvAravaktavyatAmabhidhitsurAha kahiNaM bhaMte ! jaMbuddIvassa vejayaMte NAmaM dAre paNNate?, goyamA! jaMbuddIve 2 maMdarassa pabvayassa dakSiNeNaM paNayAlIsaM joyaNasahassAI abAdhAe jaMbuddIvadIvadAhiNaparaMte lavaNasamuddadAhiNadvassa uttareNaM ettha NaM jaMbuddIvassa 2 vejayaMte NAmaM dAre paNNase aTTa joyaNAI uI uccatteNaM saveva sabbA vattabvatA jAva Nice / kahi NaM bhaMte ! rAyahANI?, dAhiNe NaM jAva vejayaMte deve 2 // kahiNaM bhaMte! jaMbuddIvassa 2 jayaMte NAma dAre paNNatte?, goyamA! vahIve 2 maMdarassa pabvayassa paJcatthimeNaM paNayAlIsaM joyaNasahassAI jaMbuddIvapaJcatthimaperaMte lavaNasamuddapacatthimaddhassa pura [181] % ~522~ Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], --------------------- mUlaM [144-145] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - prata sUtrAMka [144 -- pratipattI vaijayantAdIni dvA rANi sU0144 dvArAntaraM | uddezaH 2 sU0145 - -145] zrIjIvA- chimeNaM sIodAe mahANadIe upi estha NaM jaMbuddIvassa jayaMte NAma dAre paNNatte, taM ceva se jIvAbhi pamANaM jayaMte deve pacatthimeNaM se rAyahANI jAva mahihIe // kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIvassa aparAmalayagi-14 ie NAma vAre papaNate?, goyamA! maMdarassa uttareNaM paNayAlIsaM joyaNasahassAI athAhAe jaMburIyAvRttiH dIve 2 uttaraperate lavaNasamudassa uttaraddhassa dAhiNaNaM estha NaM jaMbuddIve 2 aparAhae NAmaM dAre paNate taM va pamANa, rAyahANI uttareNaM jAva aparAie deve, cauNhavi apaNaMmi jaMbuddIve // 1 // 26 // (sU0144) jaMbuddIvasta NaM bhaMte! dIvassa dArassa ya dArassa ya esa NaM kevatiyaM abAdhAe aMtare papaNate?, goymaa| auNAsIti joyaNasahassAI bAvaNaM ca joyaNAI desUrNa ca addhajoyaNaM dArassa ya2 abAdhAe aMtare paNNatte // (sU0145) 'kahiNaM bhaMte' ityAdi sarva pUrvavat , nabaramantra vaijayantasya dvArasya dakSiNatastiryagasahayeyAn dvIpasamudrAn vyatikramyeti vaktavyaM, zeSa prAgvat / / evaM jayantAparAjitadvAravaktavyatA'pi vAcyA, navaraM jayantadvArasya pazcimAyAM dizi, aparAjitadvArasyottaratastiryagasayeyAna dvIpasamudrAn vyatitrajyeti vAcyam // samprati vijayAdidvArANAM parasparamantaraM pratipipAdayiSuridamAha-'jaMbuddIvassa | 'mityAdi, jambUdvIpasya Namiti prAgvan bhadanta ! dvIpasya sambandhino dvArasya ca dvArasya caitat kiyatpramANAbAdhayA-antaritvA pratighAtenAntaraM prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! ekonAzItiyojanasahasrANi dvipaJcAzad yojanAni dezonaM cAIyojanaM dvArasya ca dvArasya cAbAdhayA'ntaraM prazataM, tathAhi-caturNAmapi dvArANAM pratyekamekaikasya kukhyasya dvArazAkhAparaparyAyasva bAhalyaM ganyUtaM dvArANAM ca vi dIpa anukrama [182 170-2 -183] JaEST atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~523~ Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], --------------------- mUlaM [144-145] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: -- - - prata sUtrAMka [144-145] |stAraH pratyekaM 2 catvAri 2 yojanAni, tatazcaturvapi dvAreSu sarvasaGkhyayA kukhya dvArapramANamaSTAdaza yojanAni, jambUdvIpasya ca paridhistisro lakSAH SoDaza sahasrANi dve zate saptaviMzatyadhike 116227 kozatrayaM 3 aSTAviMzaM dhanuHzataM 128 trayodazAGgulAni ekamardhAGgula 13 // miti, asamAJca jambUdvIpaparidheH sakAzAttAni kuDyadvAraparimANabhUtAnyaSTAdaza yojanAni zodhyante, zodhiteSu ca tepura paridhisatko yojanarAzirevarUpo jAta:-timro lakSA: SoDaza sahasrANi dve zate navottare 316209, zeSaM tathaiva, tato yojanarAzezcatubhibhIgo hiyate, labdhAni yojanAnAmekonAzItiH sahasrANi dvipaJcAzadadhikAni gamyUtaM caikaM 79052 ko0 1, yAni c| paridhisatkAni trINi gavyUtAni tAni dhanuskhena kriyante labdhAni dhanuSA paT sahasrANi, yadapi ca paridhisatkamaSTAviMzaM dhanuHzataM | tadapyetepu dhanuHSu madhye prakSipyate, tato jAvo dhanarAzirekaSaSTiH zatAnyaSTAviMzatyadhikAni 6128, epAM caturbhAigo hiyate, labdhAni | dhanupAM pazcadaza zatAni dvAtriMzadadhikAni 1532, yAnyapi ca trayodazAGgulAni teSAmapi caturbhirbhAgo hiyate, labdhAni trINi aGga-15 lAni, etadapi sarva dezonamekaM gabyUtamiti labdhaM dezonagaIyojanaM, uktaM ca-kuMDduvArapamANaM aTThArasa joyaNAI parihIe / sopahiya cauhi vibhattaM iNamo dAraMtaraM hoI // 1 // auNAsIi sahassA bAvaNNA addhajoyaNaM nUrNa / dArassa ya dArassa ya aMtarameyaM |viNiddiSTa / / 2 jaMbuddIvassa Na bhaMte ! dIvassa paesA lavaNaM samudaM puTThA?, haMtA puTThA / teNaM bhaMte ! kiM jaMbuddIve 2 kuDyadvArapramANamAda yojanAni paridheH / zodhayitvA babhabike idaM dvArAntare bhavati // 1 // ekonAzItiH sahasrANi vipaNana ayojanamUna dvArasya vArasya bAntarametat binidiSTa // 2 // dIpa anukrama [182-183] 454545% 6-4%2 ~524~ Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- --------- mUlaM [146] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 69 prata sUtrAMka [146] dIpa anukrama [184] zrIjIvA- lavaNasamuda?, goyamA! jabuddIve dIve no khalu te lavaNasamudde / / lavaNasma NaM bhaMte ! samuhassa padesA 3 pratipatto jIvAbhi jaMbUDIvaM dIrtha puTThA?, haMtA puTThA / te NaM bhaMte ! kiM lavaNasamude jaMbUhIve dIve?, goyamA! laSaNe NaM spotpAmalayagite samude no khalu te jaMbuddIve dIne // jaMbuddIveNaM bhaMte! dIye jIvA uddAittA 2 lavaNasamudde tapRcchA rIyAvRttiH pacAyati?, goSamA! atdhegatiyA paJcAyati atthegatiyA no paJcAyati // lavaNe NaM bhaMte ! samude uddezaH2 jIvA udAisA 2 jaMbuddIve 2 pacAyaMti?, goyamA! andhegatiyA pacAyaMni atthegatiyA nopa sU0146 // 261 // vAyati / / (mu0146) 'jaMbUddIvasma NaM bhaMte !' ityAdi, jambUdvIpakha Namiti pUrvavat bhadanta ! dvIpasya 'pradezAH' svasImAgatacaramarUpA lavaNaM samudra 'spRSTAH? katariktapratyayaH, spRSThapantaH, kAkA pATha iti prArthatvAvagatiH, pulchatadhAyamabhiprAya:-yadi spRSThAstahiM vakSyamANaM pRcchayate | Mno cettarhi neti bhAvaH, bhagavAnAha-iMtetyAdi, 'hanta' iti pratyavadhAraNe spRSTAH / evamukte bhUyaH pRcchati-te NamityAdi, te bha-* danta ! svasImAgata caramarUpAH pradezAH kiM jambUdvIpaH ? kiMvA lavaNasamundraH, iha yad yena saMspRSTa tatkiJcittavRSapadezamajhuvAnagupaladhaM yathA murASTrebhyaH saMkAnto magadhadezaM mAgadha ini, kizcitpunarna tavapapadezabhAga yathA tarjanyA saMspRSTA jyeSThA'GgulijyeSThaiveti, ihApi |ca jambUdvIpacaramapradezA lavaNa samudraM sva ntasano khyapadezacintAyAM saMzaya iti prabhaH, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpa evaM Namiti | nipAtasyAvadhAraNArthatvAt te caramapravezA dvIpo, jambUdvIpasImAvartitvAn , na khalu te jambUdvIpacaramapradezA lavaNasamudraH, (na te) jmbuudvii-IM||261|| pasIbhAnamatikramya lavaNasamudrasImAnamupagatAH kinnu svamImAgatA etra lavaNasamudraM spRSTavantastena taTasthatayA saMsparzabhAvAn tarjanyA | atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 525~ Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [146 ] dIpa anukrama [184] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [ ( dvIpa samudra)], mUlaM [ 146 ] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita saMspRSTA jyeSThAGgaliriva te svavyapadezaM bhajante na vyapadezAntaraM tathA thAha na khalu te jambUdvIpacaramapradezA lavaNasamudraH / evaM 'lavaNassa NaM bhaMte! samudassa padesA' ityAdi lavaNaviSayamapi sUtraM bhAvanIyam || 'jaMbuddIve NaM bhaMte!' ityAdi, jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe ye jIvAste 'uddAitA' iti 'avadrAya 2' mRtvA 2 lavaNasamudre 'pratyAyAnti' Agacchanti ?, bhagavAnAha - gautama! astIti nipAto'tra bahurthaH, santyekakA jIvA ye 'adadrAyAvAya' mRtvA 2 lavaNasamudre pratyAyAnti sanyekakA ye na pratyAyAnti, jIvAnAM tathA tathA svasvakammaivazatayA gativaiciyasambhavAn / evaM baNasUtramapi bhAvanIyaM // samprati jambUdvIpa iti nAmro nibandhanaM jijJAsiSuH prabhaM karoti sekeNaNaM bhaMte! evaM cani jaMbUdIva 21, goyamA ! jaMbuddIce 2 maMdarassa ssa uttareNa NIvaMta dAhiNaM mAlavaMtassa vakvArapavvayassa paJcatthimeNaM gaMdhamAyaNassa vakkhArapancayassa puratthameNaM ettha uttarakurA NAma karA paNNattA pAINapaDINAyanA udIrNadAhiNacicchiNNA advadasaMANasaMhitA ekArasa joyaNasahassAI aTTa vAyAle joyaNasate doSiNa ya ekoNavIsavibhAge joyaNassa vikkhaMbheNaM // tIse jIvA pAINapaTINAyatA duhao vakkhArapavvayaM puTTA, pura freely aste purathimi vakkhArapanvataM puTTA paJcasthimillAe koDIe pacatthimiddhaM vakkhArasai puTTA, ari joyaNasahassAraM AyAmeNaM, tIse dhaNupaddhaM dAhiNeNaM saddhiM joyaNasaha For P&False City ~ 526~ Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], --------------------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH sUtrAMka pratipattI uttarakurumA varNanaM uddezaH 2 sU0147 [147] sasAI yatAri ya ahArasuttare joyaNasane duvAla sa ya ekUNavIsatibhAe joyaNassa parikveveNaM paNNatte // uttarakurAe NaM bhaMte! kurAe karisae AgArabhAvapaDoyAre paNNase?, goymaa| bahasamaramaNijje bhUmibhAge papaNale, se jahA NAma e AliMgapukkhareti vA jAva evaM ekoyadIvavatabvayA jAva devalogapariggahA gaM te maNuyagaNA paNNatA samaNAuso!, Navari hama NANataMudhaNusahassamUsitA dochappanA piTThakaraMDasatA aTThamabhattassa AhAraTTe samuppajati tiSiNa paliovamAI desUNAI paliovamassAsaMkhijahabhAgeNa UNagAI jahanneNaM tinni paliovamAI ukoseNaM ekUNapaNNarAiMdiyAI aNupAlaNA, sesaM jahA egUruyANaM / / uttarakurAe NaM kurAe chavihA maNussA aNusajaMti, taMjahA-pamhagaMdhA 1 miyagaMdhA 2 ammamA 3 sahA 4 teyAlIse 5 saNicArI 6 (sU0147) 'sekeNaDeNaM bhaMte ! ityAdi, atha kena 'arthena' kena kAraNena bhadanta ! evamucyate jambUdvIpo dvIpa: iti, bhagavAnAha // 262 // dIpa anukrama [185]] 1 yadyapi sUpakAraH jahA egorupamatamyaveti vAkyenAtidizyate uttarakurakharUpamazeSa tathApi vyAkhyAtamatrAzeSa tat, ma kozakadvIpakhavAyasare tAMtazo'pi vyAkhyAto varNanasya, vyAkhyAyakasUribhidhAnyatrAtidizyate kalpamAvivarNane yathottarakuruSviti nAtra taM mUlasUtraM na ca parAvartitA vyAkhyA, parametadanumIyate ganta X TIkAkRddhi prAptA AdI anava kalpavRkSAdivarNanayukAH prathamopasthitikorukavarNanasthAne ca tA hitA ati viSTAH syuH, cinyametAvadevAtra yana sUtrakAralyADavarNanIya-12 padArthAtidezastava sUtre, tatra sAmAnyena varNanaM svAdana vizeSeNeti yukta vivecanamantra tatrabhavadIyAdAnusAreNa vA, ata evAtra pratimUtraM pratIkAtimelayagirizadAnAm . // 262 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam uttarakuru-devakuru adhikArasya vizad-varNanaM Arabhyate ~ 527~ Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [147 ] dIpa anukrama [185] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvIpa samudra )], mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH jambUdvIpe Namiti bAkyAlaGkAre dvIpe mandaraparvatasya 'uttareNa' uttarataH nIlayato varSadharaparvatasya 'dakSiNena' dakSiNato gandhamAdanasya vakSaskAra parvatasya 'puratthimeNaM'ti pUrvasyAM dizi mAlyavato vakSaskAraparvatasya pazcimAyAm 'atra' etasmin pradeze uttarakuravo nAma kuravaH prajJaptAH, sUtra ekavacananirdezo'kArAntatAnirdezazca prAkRtatvAt, tAJca kathambhUtAH ? ityAha- 'pAINe' tyAdi. prAcInApAcInAyatA udagdakSiNavistIrNA arddhacandrasaMsthAnasaMsthitA ekAdaza yojanasahasrANyaSTra yojanazatAni 'dvicatvAriMzAni ' dvicakhAriMzadadhikAni dvau caikonaviMzatibhAgI yojanasya 'viSkambhena' dakSiNottaratayA vistAreNa, tathAhi - mahAvidehe meroruttarata uttarakuravo dakSiNato dakSiNakuravaH, tato yo mahAvidehakSetrasya viSkambhastasmAnmandaraviSkambhe zodhite yadavaziSyate tasyArddha yAvatparimANametAvatpratyekaM dakSiNakurUNAmuttarakurUNAM ca viSkambhaH uktaM ca-- "badehA vikkhabhA maMdaravikkhaMbhasohiyaGkaM jaM kuruvitrakhabhaM jANa" iti, sa ca yathoktapramANa eva, tathAhi mahAvidehe viSkambhantrayastriMzad yojanasahasrANi SaT zatAni caturazItyadhikAni yojanAnAM catasraH kalAH 33684 ka0 4, etasmAnmeruviSkambho dRza yojanasahasrANi zodhyante 10000 sthitAni pazcAtrayoviMzatiH sahasrANi paT zatAni caturazItyadhikAni yojanAnAM catasraH kalAH 23684 0 4, eteSAma laccAnyekAdaza sahasrANi aSTau zatAni dvicatvAriMzadadhikAni yojanAnAM dve ca kale 1184202 // 'tI' ityAdi, tAsAmuttaraku rUNAM jIvA uttarato nIlavarSegharasamIpe prAcInApAcInAyatA ubhayataH pUrvapazcimabhAgAbhyAM vakSaskArapatiM yathAkramaM mAlyavantaM gandhamAdanaM ca 'spRSTA' spRSTavattI, etadeva bhAvayati - 'purathimilAe' ityAdi, pUrvayA 'koyyA' agrabhAgena pUrva vakSaskAraparvataM mAlyavadabhidhAnaM 'spRSTA' spRSTavatI 'pazcimayA' pazcimavilambinyA koTyA bhikAraparvataM gandhamAdanAkhyaM spRSTA sA ca jIvA For Pare & Personalise Cindy ~ 528~ www Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH sUtrAMka [147] // 263 // dIpa anukrama [185]] AyAmena tripaJcAzad yojanasahasrANi, kathamiti ceducyate-iha meroH pUrvasyAmaparasyAM ca dizi bhadrazAlavanasya yadAyAmena parimANaM pratipasau yaca meroviSkambhasya tadekana mIlitaM gandhamAdanamAlyavadvakSaskAraparvatamUlapRthutvaparimANarahitaM yAvatpramANaM bhavati tAvaduttarakurUNAM uttarakurujIbAyAH parimANam, uktaM ca-maMdarapumveNAyaya bAvIsa sahassa bhahasAlavaNaM / duguNaM maMdarasahiyaM duselarahiyaM ca kurujIvAdI varNanaM // 1 // " tacca yathoktapramANameva, tathAhi-meroH pUrvasyAmaparasyAM ca dizi pratyeka bhadrazAlavanasya vaiyaparimANaM dvAviMzaniyojanasahasANi, tato dvAviMzatiH sahasrANi dvAbhyAM guNyante, jAlAni catuzcatvAriMzana sahammANi 44100, merozca pRthutvaparimANaM daza yoja- sU0147 nasahakhANi 10000, tAni pUrvarAzau prakSipyante, jAtAni catuSpaJcAzatsahasrANi 54000, gandhamAdanasya mAlyavatazca vakSaskAraparvatasya pratyeka mUle pRthutvaM paJca yojanazatAni, tataH paJca zatAni dvAbhyAM guNyante, jAtaM yojanasahana, tan pUrvarAzerapanIyate, jAtAni tripaJcAzad yojanasahamANi 53050 // 'tIse dhaNupaTTa'miyAdi, tAsAguttarakurUNAM dhanuHpUrNa 'dakSiNena' dakSiNataH, taJca | paSTiyojanasahavANi catvAri yojanazatAni aSTAdazottarANi dvAdaza ekonaviMzatibhAgA yojanasya parikSepeNa, dvayorapi hi gandhamAdanamAlyavadvakSaskAraparvatayorAyAmaparimANamekatra mIlitamuttarakurUNAM dhanuHSaSThaparimANaM, "AyAmo melANaM doNha va milio kuruNa dhaNupa?" iti vacanAn , gandhamAdanasya mAlyavatazca vakSaskAraparvatasya pratyekamAyAmaparimANaM triMzad yojanasahasrANi dve zate navottare SaT ca kalAH 30209ka06, ubhayozva milita AyAmo yathoktaparimANo bhavati 60418 ka. 12 // 'uttarakurAe NaM bhaMte ! ityAdi, uttarakurUNAM bhaDanta ! kurUNAM, sUtre ekavacanaM prAkRtavAn , kIdRza AkArabhAvamba rUpamya pranyavanAsa-sambhavaH prAptaH ?, bhagabAnAhautama ! bahusamaramaNIyo bhUmibhAga uttarakurUNAM prajJaptaH, se jahAnAmae--AliMgapukavarei vA ityAdi jagatyupari banapa-18 Elican atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~529~ Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvIpa samudra )], mUlaM [ 147 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH NDavarNakarattAvadvayaM yAvatRNAnAM ca maNInAM ca varNo gandhaH sparzaH zabda savarNakaH paripUrNa ukto bhavati, paryantasUtraM cedam-'divvaM na sa geyaM pagIyANaM bhave eyArUye ?, haMnA siyA' iti / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakurupu tatra tatra deze tasya dezasya tatra tatra pradeze bahave 'khuDDA khuDDiyAo vAyIo' ityAdi, tathA trisopAnapratirUpakANi toraNAni parvatakA parvatakecyA sanAni gRhakANi gRheSvAsanAni maNDapakA maNDapeSu pRthivIzilApaTTakAH pUrvavad vaktavyAH, tadanantaraM cedaM vaktavyam' tattha NaM bahave uttara| kurA maNussA maNurasIo va AsayaMti sati jAna kahANaM phalavittivisesaM paJcaNubhavamANA viharanti etavyAkhyA'pi prAgvat 'uttarakurAe NaM bhaMte! kurAe' ityAdi, uttarakurupu Namiti pUrvavan kurupu tatra tatra deze 'tahiM tahiM' iti tasya tasya dezasya tatra tatra pra| deze bahavaH sarikAgurumAH navamAlikAgulmAH koraNDagulmAH bandhujIvakagulmAH manovayagulmA: vIyakagulmA: bANagulmAH (kaNavIragurumAH) kubjakagulmAH sinduvAra gurumAH jAtigulmAH munaragulmA yUthikA gulmA: mahikAgulmA: vAsantikagulmAH vastulagurumAH kastUlagurumAH sevAlagulmA: agastyagusmAH magadantigurumAH campakagulmAH jAtigulmAH navanAtikAgurumAH kundagulmA: mahAkundagulmAH, sarikAdayo lokataH pratyetavyAH gulmA nAma svaskandhavahukANDapatrapuSpaphalopetAH, tataH sarvatra vizeSaNasamAsaH, sarikAdInAM cemAstisraH saGgrahaNigAthA: "seriyae nomAliya koraMTayabandhujIvagamaNojA bIvayavANayakaNavIrakuja taha siMduvAre ya // 1 // jAImoggara taha jUhiyA va taha mahiyA ya vAsaMtI dhulathulasevAlagatthimagadaMtiyA ceva // 2 // caMpakajAInavanAiyA va kuMde tahA mahAkuMde evamaNegAgArA havaMti gummA mubA // 3 // " "te NaM gummA' ityAdi, 'te' anantaroditA Namiti vAkyAlaGkAre gulmA: 'dazArddhavarNa' pazyavarNa 'kusuma' jAtAyekavacanaM kusumasamUhaM 'kusumayanti' utpAdayantIti bhAva:, yena kusumotpAdanena kurUNAM bahusamarama For P&Praise City ~530~ Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama zrIjIvA-raNIyo bhUmibhAgo 'vAyavihuyaggasAlehiM ti bAtena vidhutAH-kampitA vAtavidhunAtAzca nA apazAkhAzca vAtavidhutAnazAkhAstAbhiH, mUtre pratipattau jIvAbhistya nirdeza: prAkRtalAn , mukto yaH puSpapulaH sa etropacAra:-pUjA muktapuSpapu jopacAratena kalitaH bhiyAitIva upazobhamAnastiSThati // uttarakurumalayagi-18 uttarakurAeNaM kurAe' ityAdi, uttarakurupu tatra tatra deze tasya 2 dezasya tatra tatra pradeze yahUni, sUtre puMstvanirdezaH prAkRtalAn , harutAlavanAni | varNanaM rIyAvattiHdakatAlabanAni merutAlabanAni zAlabanAni saralavanAni samparNavanAni pUgIphalIvanAni kharIbanAni nAlikerIvanAni kuzavikuzavi- uddezaH2 zuddhavRkSamUlAni, te ca vRkSAH mUlamaMto kaMdamaMto ityAdi vizeSaNa jAtaM jagatyuparivanapaNTakavarNakavatAvatparibhASanIyaM yAvad 'aNegasaga-1 sU0147 11264 / / rAjANajoggagillithilisIyasaMdamANapaDimoyaNesu rammA pAsAIyA darasaNijA abhiruvA pahirUvA' iti, bherutAlAdayo vRkSajAtivi-||3|| zepAH zAlAdayaH pratItA: / / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakurupu kurupu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze | vara uddAlA: kodAlA mohAlAH kRtamAlA tRttamAlA vRttamAlA dantamAlA: zRGgamAlA: zaGkhamAlA: zvetamAlA nAma 'dumagaNAH' 4 imajAtivizeSasamUhA: prajJaptAH tIrthakaragaNadharaiH he zramaNa! he Ayupman , te ca kathambhUtA: ? ityAha-kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA ityAdi prAgvad yAvat 'paDimoyaNA surammA' iti / / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezastra tatra tatra pradeze yahvastilakA lavakAH chatropagAH zirIpAH saptaparNAH lubdhAH dhavAH candanA: arjunA: nIpAH kuTa jAH kadambA: panasAH zAlAH tamAlA: priyAlAH priyaGgavaH pArApatA rAjavRkSA nandivRkSAH, tila kAdayo lokapratItAH, ete kathambhUtAH? ityAha-kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA ityAdi sarva prAgvad yAvata 'paDimoyaNA surammA' iti / / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kurupu / // // 264 // tatra tatra deze tasya tasya dezasya tantra tatra pradeze bahavaH padmalatA nAgalatA azokalatAzcampakalatAbhUtalatA banalatA vAsantikalatA-10 [185]] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~531~ Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185 ] "jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) pratipattiH [3]. uddezakaH [(dvIpa samudra)]. mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH jI0ca0 45 - * | atimuktakachatAH kundalatAH zyAmalatAH, etAH supratItAH, 'nicaM kusumiyAoM' ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat jJAtra paDirUvAoM' iti // 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo dhanarAjayaH prajJaptAH, idaikAnekajAtIyAnAM vRkSANAM paGkayo vanarAjayastataH pUrvI kasUtrebhyo'sya bhinnArthateti na paunaruktyaM, tAJca banarAjayaH prajJatAH kRSNA: kRSNAvibhAsA ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat tAvadvaktavyaM yAvat 'aNegarajANajuggagihnithiDisIya saMmANiyapaDimoyaNAo surammAo jAva paDirUbAo' iti / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo mattAGgakA nAma drumagaNAH prajJatA he bhramaNa ! he AyuSyam!, kiMviziSTAste ? ityAha-yathA se caMdapyabhamaNisAga' ityAdi, yathA candraprabhAdayo madyavidhayo bahuprakArAstatra candrasyeva prabhA-AkAro yasyAH sA candraprabhA, maNizalAkeva maNizalAkA, varaM ca tat sIdhu ca varasIdhu, barA ca sA vAruNI ca varavAruNI 'sujAbaputrapuSpaphalacoyanijAsa sAraba hudamba jutisaMbhArakAlasaMghiya Asava' iti ihAsavaH patrAdivAsaka dravya bhedAdanekaprakAra:, tathA cokaM prajJApanAyAM ThezyApade rasacintAvasare pattAsavei vA puSphAsavei vA phalAsavei vA coyAsave vA' tato'tra niryAsasArazabdaH patrAdibhiH saha pratyekamabhisambandhanIyaH, patraniyasasAraH puSpaniryAsasAraH phalaniryAsasArazroyaniryAsasAraH, tatra patraniryAso dhAtakIpatrarasastatpradhAna AsavaH patraniryAsasAraH evaM puSpaniryAsasAraH phalaniyasasArazca paribhAvanIyaH, coyo gandhadravyaM tanniryAsasAradhoyaniryAsasAraH, sujAtA:- suparipAkAgatAH, 'bahudravyayuktisaMbhArA' iti bahUnAM dravyANAmupagRhakANAM yuktayo - mIDanAni tAsAM saMbhAraH prAbhUtyaM yeSu te bahudravyayuktisaMbhArAH punaH kathambhUtA: ? ityAha- kAlasaM dhiya' iti kAlasandhitAH sandhAnaM sandhA kAle-yocita sandhA kAlasandhA sA saMjAtaiSAmiti phAlasandhitA, tArakAdidarzanAdi For P&P Cy ~ 532~ - M Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [ 147 ] dIpa anukrama [185] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezaka: [(dvIpa samudra )], mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH / / 265 / / zrIjIvA- tapratyayastataH padadvayapadadvayamIlanena vizeSaNasamAsaH, sujAtapatrapuSpaphalacoyaniryAsasAra bahudravyayuktisambhArakA sandhitAsavAH, madhujIvAbhi0 merako madyavizeSau, 'riSTharatnavarNAbhA' riSThA yA zAstrAntare jambUphalakaliketi prasiddhA, dugdhajAtiH - AsvAdataH kSIrasadRzI, prasannAmalayagi- 4 surAvizeSaH, nelako'pi surAvizeSaH, zatAyurnAma yA zatavArAn zodhitA'pi svasvarUpaM na jahAti, 'khajjUramuddiyAsAra' iti arIyAvRttiH OM trApi sArazabdaH pratyekamabhisaMbadhyate, kharjUrasAro mRDIkAsAraH, tatra Na (mU) udalakharjUrasAra niSpanna Asava vizeSaH kharjUrasAraH, mRdvIkA - drAkSA tarasAraniSpanna AsavavizeSo mRdvIkAsAraH, kApizAyitaM madyavizeSaH, supaka:- suparipAkAgato yaH kSodarasa ikSurasasta niSpannA 14 varasurA supakakSodarasavarasurA, kathambhUtA ete madyavizeSAH ? ityAha- 'vannagaMdharasaphAsajuttabalaviriyapariNAmAM' varNena sAmarthyAdatiOM zAyinA evaM gandhena rasena sparzena ca yuktAH sahitA balavIryapariNAmA-yahetavo vIryapariNAmA yeSAM te tathA, kimuktaM bhavati ?paramAtizayasaMpannairvarNagandharasasparzairbalahetubhirSIryapariNAmai opetA iti punaH kiMviziSTAH ? ityAha- 'bahuprakArA:' bahavaH prakArA yeSAM jAtibhedena te bahuprakArAH, tathaiva mattAGgakA api drumagaNA madyavidhinopapetA iti yogaH, kiMviziSTena madyavidhinA ? ityata Aha'aNegabahuvivihavIsasApariNayAe' iti na ekaH aneka:, tatrAnekaH anekajAtIyo'pi vyaktibhedAdbhavati tata Aha-yahu-prabhUtaM vividho-jAtibhedAnnAnAprakAro bahuvividhaH prabhUtajAtibhedato nAnAvidha iti bhAvaH sa ca kenApi niSpAdito'pi saMbhAvyate tata Aha vizrasayA-svabhAvena tathAvidhakSetrAdisAmagrIvizeSajanitena pariNato na punarIzvarAdinA niSpAdito visApariNataH, tataH padatrayasya padadvayapadadvayamIlanena karmmadhArayaH, sUtre ca strItvanirdeza: prAkRtatvAt te ca madyavidhinopapetA na tADAdivRkSA ivAGkurAdiSu kintu phaleSu tathA cAha - 'phalehiM puNNA vIsaMdaMti' ana saptamyarthe tRttIyA 'vyatyayo'pyAsA' miti vacanAt phaleSu madyavidhibhiriti gamyate 'pUrNAH' Ja Ecoma in 3 pratipattI uttarakuruvarNanaM uddezaH 2 sU0 147 atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam ~ 533 ~ / / 265 // Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ------- ---------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: * prata sUtrAMka [147] saMbhRtAH 'viSyandanti' sravanti, sAmarthyAttAnevAnantaroditAn madyavidhIna , kacit 'visaddeti' iti pAThastatra vikasantIti vyAkhyeyaM, dakimuktaM bhavati ?-teSAM phalAni paripAkAgatamadyavidhibhiH pUrNAni sphuTitvA tAn madyavidhIna muJcantIti, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA:, mUlavanta' ityAdi prAmvad yAvatpratirUpakA iti 1 / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakurupu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo bhRGgAGgakA nAma drumagaNA: prajJatA he zramaNa! he AyuSman ! 'jahA se' ityAdi, yathA te karakapaTakakalazakarkarIpAdakAcanikAudaGgavA nIsupratiSThakaviSTarapArIcaSakabhRGgArakakaroTikAsarakaparakapAtrIsthAlamallakacapalitadakavArakavicitrapaTTakazukticArupInakA bhAjanavidhayaH, ete prAyaH pratItAH, navaraM pAdakAJcanikA-pAdadhAbanayogyA kAJcanamayI pAtrI udako-yenodakamudacyate vA nIlantikA sarako-vaMzamayacchikAH zikAkRti: apratItA lokato viziSTasaMpradAbAdA'vasAtavyAH, kathambhUtAH' ityAha 3 -kAJcanamaNiramabhakticitrAH, punaH kathambhUtAH' ityAha-bahuprakArA: ekaikasmin vidhAvavAntarAnekabhedabhAvAt , tathaiva te bhRGgAGgakA api dumagaNA: 'aNegabahuvivihavissasApariNayAe' ityasya vyAkhyA pUrvavat bhAjanavidhinopapetAH, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA mUlavanta ityAdi prAgvad yAvatpratirUpAH 2 // 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tantra tatra pradeze bahavastuditAGgakA nAma magaNAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSmana !, 'jahA se' ityAdi, yathA te AlijhApa(mukha)ma-15 daGgapaNavapaTahadardarakakaraTiDiNDimabhambhAhorambhAkaNitAkharamukhImakundazalikApiralIvazakaparivAdinIvaMzaveNuvINAsughoSAvipaJcImahatI-| ISI kacchabhIrigasikA, tatrAlijaya vAdyata iti AlijayaH muravaH-vAdyavizeSaH, eSa yakArAntazabdaH, mRdaGgo-laghumardalaH, paNavo-bhANDa paTaho laghupaTaho vA paTahaH-pratIta:, dardarako'pi tathaiva, karaTI-suprasiddhA, DiNDima:-prathamaprastAvanAsUcakaH paNavavizeSaH, bhambhA-14 AGAR dIpa anukrama [185]] ~534~ Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], --------------------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] zrIjIvA- TakA, horambhA-mahATakA, kaNitA-kAcid vINA, kharamukhI-kAhalA, makundo-marujavAdyavizeSo yo'bhilInaM prAyo pAdyate, za- 3 pratipattI jIvAbhi0||zikA-laghuzakharUpA tasyAH kharo manAk tIkSyo bhavati natu zaGkhasyevAtigambhIraH, piralIvanako tRNarUpavAyavizeSau, parivAdinI-18 uttarakurUmalayagi-1 saptasa bIvINA vaMza:-pratIto veNuH-zavizeSaH sughoSA-vINAvizeSaH, vipaJcI-tastrI vINA mahatI-zatatatrikA, kacchabhI rigasikA varNanaM rIyAvRttiH lokataH pratyetavyA, etAH kathambhUtAH ? ityAha-'talatAlakaMsatAlasusaMpauttA' tala-hastapuTaM tAlA:-pratItAH kAMsthatAlA:-kaMsA-1 | uddezaH2 liyA etaiH 'susaMprayuktAH' suSTu-atizayena samyag-yathoktanItyA prayuktA:-saMbaddhA AtodyavidhayaH-AtoSabhedAH, punaH kathambhUtAH sU0147 // 26 // ityAha-niuNagaMdhabbasamayakusalehi phaMdiyA iti, nipuNaM yathA bhavati evaM gandharvasamaye-nATyasamaye kuzalAstaiH spanditAvyApAritA iti bhAvaH, punaH kiMviziSTAH ? ityAha-'tristhAnakaraNazuddhAH' AdimadhyAvasAnarUpeSu tripu sthAneSu karaNena-kriyayA yathoktabAdanakriyayA zuddhA avadAtA na punaravasthAnavyApAraNarUpadoSalezenApi kalakitAH, tathaiva te tuTitAGgakA api humagaNA anekabahuvividhavisasApariNatena, aspa vyAkhyAnaM prAgvan, 'tatabinasaghana pireNa tataM-vINAdikaM vitataM-paTahAdikaM pana-kAMsyatAlAdi zupiraM-vaMzAdi, etadrUpeNa caturvidhenAtodyavidhinopapetAH, kuzavikRzavizuddhavRkSamUlA: mUlavanta ityAdi prArabad bAvatpratirUpakAH 3 / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo dIpazikhA nAma humagaNAH prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! yathA tat sandhyAvirAgasamaye' sandhyArUpo viruddhastimirarUpalAdrAgaH sandhyAvirAgastatsamave-tavasare nava* nidhipate:-cakravartina iva dIpikAcakravAlavRnda-haskho dIpo dIpikA tAsAM cakavAlaM-sarva parimaNDalarUpaM vRndaM dIpikAcakravAlavRnda, kathambhUtamityAha-'prabhUtavatti' prabhUtA-bahusaGkhyAkAH sthUrA vA vartayo yatra tattathA, tathA 'palittanehati paryApta:-pratipUrNaH sneha: REC-2-5 OM4%95 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~535~ Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvIpa-samudra)], ------ ---------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] lAdirUpo yasya tan paryAptasneha, dhaNiujAlie' iti dhaNiyaM-atyarthamujvAlitam, ata eva timiramardaka-timiranAzakaM, punaH | kiviziSTamityAha-kaNaganigaraNakusumiyapAriyAtagavaNappagAse' kanakasya nigaraNaM kanakanigaraNaM mAlitaM kanakamiti bhAvaH | | kusumitaM ca tatpArijAtakavanaM ca kusumitapArijAtakavanaM tato dvandvasamAsastadvatprakAza:-prabhA AkAro yasva tatkanakanigaraNapArijAtakusumavanaprakAzam , etAvatA samudAyavizeSaNamuktam , idAnI samudAyasamudAyinoH kazcidbhedabhe)da iti khyApayan samudAyavizeSaNameva | vivakSuH samudAyivizeSaNAnyAha-'kaMcaNamaNirayaNe'tyAdi, dIpikAbhiH zobhamAnamiti sambandhaH, kathambhUtAbhirdApikAbhiH? ata Aha-kAzcanamaNiratnAnAM kAJcanamaNiratramayA vimalA:-svAbhAvikAgantukamalarahitA mahArhA-mahotsavAhAH vicitrA-vicitravarNopetA daNThA yAsa tAH kAJcanamaNiratnavimalamahArha vicitradaNDAstAbhiH, tathA sahasA-ekakAlaM mAlitAzca tA utsarpitAzca vartutsarpagena sahasApracAlitotsapitAH, snigdha-manoharaM tejo yAsA tA: snigdhatejasaH, tathA dIpyamAno-rajanyA bhAvAna vimalo'tra dhUlyAdyapapagamena prahagaNo-prahasamUhastena samA prabhA yAsAM tA dIpyamAnavimalamahagaNasamaprabhAH, tataH padyapadadvayamIlanena karmadhArayasamAsaH, sahasApabAlitotsarpitasnigdhatejodIpyamAnavimalagrahagaNasamaprabhAstAbhiH, tathA vitimirAH karA yasthAsau bitimirakaraH sa cAso sUrazca vitimirakarasUrasta skheva yaH prasarati uddyota:-prabhAsamUha tena 'cilliyAhiti dezIpadametad dIpyamAnAbhirityarthaH, cAlA eva yadujavalaM prahasitamiva prahasitaM venAbhirAmA-abhiramaNIyA jvAlojvalaprahasitAbhirAmAstAbhiH, ata eva zobhamAnAbhiH zobhamAnAH, tathaiva dIpazikhA api dumagaNA anekabahuvividhavizrasApariNatodyotavidhinopetAH, kuzavikuza vizuddhavRkSamUlA mUlavanta ityAdi prAgvad yAvan pratirUpA iti 4 // 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze laEcuamiER ~ 536~ Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ----- ---------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata varNanaM sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] zrIjIvA- bahavo jyotiSikA nAma DhumagaNA: prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! yathA tad acirodgarta zaradi sUryamaNDalaM yadivA yathaitad ulkA- 3 pratipattau jIvAbhiH sahasraM yathA vA dIpyamAnA vidyut athavA yathA nirdhUmajvalita ujjvala:-udgatA jvAlA yasya sa tathA hutavahaH, sUtre ca padopanyAsavya- uttarakurumalayagi- tyayaH prAkRtalAt , tata: sarveSAmeSAM dvandvaH samAsaH, kathambhUtA ete? ityAha-niddhatadhoye'tyAdi, nirmAtena-nitarAmagnisaMyogena | rIyAvRttiHAyad dhauta-zodhitaM taptaM ca tapanIyaM ye ca kiMzukAzokajapAkusumAnAM vimukulitAnAM-vikasitAnAM pujAH ye ca maNiratnakiraNAH yazca | | uddezaH2 // 267 // jAtyahikulakanikarastadrUpebhyo'pyatirekeNa-atizayena yathAyoga varNataH prabhayA ca rUpaM-svarUpa yeSAM te nirmAtadhautataptatapanIyakiMzu |sU0147 kAzokajapAkusumavigukulitapujamaNiratnakiraNajAtyahiGgalakanikararUpAtirekarUpAH, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, tathaiva te jyoti-10 pikA api humagaNA anekabahuvividhavizrasApariNatenodyotavidhinopetAH, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA mUlavanta ityAdi prAgvad yAva-| tpratirUpAH 5 // 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kurugu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavazcitrAGgakA nAma dumagaNAH prajJatA he zramaNa! he AyuSman ! yathA tan prekSAgRha vicitraM-nAnAvidhacitropetam , ata eva ramyaM-ramayati manAsi draSNAmiti ramya, bAhulakAn kartari yapratyayaH, barAca tAH kusumadAmamAlAca-pathitakusumamAlA varakusumadAmamAlAstAbhirajapalaM ve-15 dIpyamAnalAdU varakusumadAmamAlojavalaM, tathA bhAvAna-vikasitatayA manoharatayA ca dedIpyamAno mukto yaH puSpapujopacAratena ka-ICI litaM bhAsvanmuktapuSpapujopacArakalitaM, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, tathA virahitAni-viralIkRtAni vicitrANi yAni mAlyAni prathitapuSpamAlAsteSAM yaH zrIsamudayastena pragalbha-atIva paripuSTa virallitavicitramAlyazrIsamudayapragalbha, tathA prandhirma-yat sUtreNa pr-18||26|| thitaM veSTima-patpuSpamukuTa iva uparyupari zikharAkRlyA mAlAsthApanaM pUrima-yalaghukichadreSu puSpanivezena pUryate sahAtima-yatpuSpaM puSpeNa Jantaciorit atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~537~ Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] parasparaM nAlapravezena saMyojyate, pranthimaM ca veSTimaM ca pUrimaM ca saGghAttimaM ceti samAhAro dvandvastena mAsyena chekazilpinA-paramadakSaNa zilpinA vibhAgarahitena yad yatra yogyaM prandhirma veSTimaM pUrimaM saGghAtimaM ca tatra tena sarvata:-sarvAsu dikSu samanubaddhaM. tathA praviralaiH -lambamAnaiH, tatra viralatvaM manAgapyasaMhatatvamAtreNa bhavati tato viprakRSTatvapratipAdanArthamAha-viprakRSTaiH-bRhadantarAlaiH paJcavarNaiH kusuma-15 dAmabhi: zobhamAnaM 'vaNamAlAkayaggae ceveti vanamAlA-candanamAlA kRtAi yasya tad vanamAlAkRtAmaM tathAbhUtaM sad dIpyamAnaM, tathaiva citrAGgakA api nAma drumagaNA anekabahuvividhavikhasApariNatena pranthimaveSTimapUrimasaGghAtimena caturvidhena mAlyavidhinopapetA: kuzavikuzavizuddhabRkSamUlA mUlavanta ityAdi yAvatpatirUpakAH 6 // 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakurupu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze citrarasA nAma humagaNA: prajJaptA he zramaNa! he AyuSmana !, yathA tatparamAnaM-pAyasaM bhavediti sambandhaH, kiMviziSTamityAha-ye sugandhA:-pravaragandhopetA:, samAsAntavidheranityatvAdatapasya samAsAntasyAbhAvo yathA surabhigandhena vAriNA ityatra, varA:-pradhAnA doSarahitakSetrakAlAdisAmagrIsaMpAditAmalAmA iti bhAvaH, kamalazAlitandulAH, yaca viziSTa-vizipTagavAdisambandhi nirupahatamiti-pAkAdibhiravinAzitaM dugdhaM te rArddha-parka paramakalamazAlibhiH paramadugdhena ca yathocitamAtrApAkena / niSpAditamityarthaH. tathA zAradaM ghRtaM guDaH khaNDa madhu vA zarkarAparaparyAyaM melitaM yatra tat zAradaghRtaguDakhaNDamadhumelita, niSThAntasya paranipAtaH prAkRtalAta mukhAdidarzanAdvA, ata evAtirasamuttamavarNagandhavat , yathA vA rAzacakravartino bhavet kuzalaiH sUpapuruSaH-sUpakAraiH puruSaiH sajito-niSpAdita: catuSkalpasekasikta ibaudanaH, catvArazca kalpA: sekaviSayA rasavatIzAstrAbhijJebhyo bhAvanIyAH, sa caudanaH kiMviziSTaH ityAha-kalamazAlinirvatita:-kalamazAlimayo vipako-viziSTaparipAkamAgataH, 'sabApphamiuvisayasaka AAMA-CASS ~ 538~ Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama zrIjIvA-mAlasirathe' iti samApAni-bASpaM muzcanti mRdUmi-komalAni catuSkalpasekAdinA parikarmitalAma vizadAni sarvathA tuSAdimalApaga-1613 pratipattI jIvAbhi. mAt sakalAni-paripUrNAni sisthUni yatra sa sabApamRduvizadasakalasisthuH, anekAni yAni zAlanakAni-puSpaphalaprabhutIni taIT uttarakurumalayagi- saMyukta-samupeto'nekazAlanakasaMyuktaH, tathA cAmodaka iti sambandhaH, kiMviziSTaH ? ityAha-paripUrNAni-samatAni dravyANi-elA-kA varNana rIyAvRttiH prabhRtIni upaskRtAni-niyuktAni batra sa paripUrNadravyopaskRtaH, niSThAntasya paranipAtaH sukhAdidarzanAt , susaMskRto-yathoktamAtrAni-18| uddezaH2 paritApAdinA paramasaMskAramupanItaH, varNagandharasasparzayuktabalavIryapariNAma iti varNagandharasasparzI: sAmayAdatizAyibhiryuktAH-sahitA || |sU0147 11268|| balavIyahetavaH pariNAmA yasya sa tathA, atizAbibhivarNAdibhirbalavIryahetupariNAmaizvopapetA iti bhAvaH, tatra dharma-zArIraM vIrya-mAnta-18 rotsAhaH, 'iMdiyabalapuhivaddhaNe' iti, indriyANAM-cakSurAdInAM balaM-svasvaviSayagrahaNapATavamindriyabalaM tasya puSTi:-atizAyI popa indriyavalapuSTistAM vardhayati, nandAdilAdanaH, indriyabalapuSTivarddhanaH, tathA kSuJca pipAsA ca kSutpipAse tayormathanaH kSutpipAsAmathanaH, tathA pradhAna:-kathito yo guDho yA kathitaM-pradhAnaM khaNDaM yadivA kathitA pradhAnA matsyaNDI-khaNDazarkarA yaca pradhAnaM ghRtaM tAni upanItAni-yojitAni yasmin sa pradhAnakathitaguDakhaNDamatsyaNDIghRtopanItaH, niSThAntasya paranipAto'vApi sukhAdidarzanAta, sa tAiva modakaH lakSyasamitigarbha:-atikSNakaNikAmUladalaH prajJataH, tathaiva citrarasA api dumagaNA anekabahuvividhavisrasApariNatena bhojanavidhinopapetAH, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA mUlavanto yAvatpratirUpAH 7 // 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, pattarakuruSu kurupu | tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo maNyaGgakA nAma humagaNA: prajJaptA he zramaNa! he AyuSman !, yathA te hAro'hAro // 268 / / veSTanaM mukuTaH kuNDalaM bAmottako hemajAlaM maNijAlaM kanakajAlaM sUtraka muzIkaTakaM khuDakAma(kA e)kAvaliH kaNThasUtraM makarikA uraska marathayum [185]] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam ~539~ Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [ ( dvIpa samudra)], mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH ndhapraiveyakaM zroNIsUtrakaM cUDAmaNiH kanakatilakaM phulakaM siddhArthakaM karNapAlI zazI sUryo vRSabhazcakrakaM talabhaGgakaM tuDitaM hastamAlakaM ha kaM keyUraM valayaM prAlambamakulIyakaM lakSaM dInAramAlikA kAcI mekhalA kalApaH prataraM prAtihArthakaM pAdovalaM caNTikA kiGkiNI ratrorujAlaM varanUpuraM caraNamAlikA kanakanigaramAliketi bhUSaNavidhayo bahuprakArAH ete ca lokataH pratyetavyAH kathambhUtA: 1 ityAhakAdhvanamaNiratnabhakticitrAH, tathaiva te maNyaGgakA api magaNA aneka bahuvividhavizvAsApariNatena bhUSaNavidhinopetAH kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA yAvatpratirUpA iti 8 / 'uttarakurAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuru kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo gehAkArA nAma dumagaNAH prajJatA hai gaNa! he AyuSmana! yathA te prAkArATTAlakaca rikAdvAragopuraprAsAdAkAzatalamaNDapaikazAlakadvizAlaka trizAla catuHzAla kagarbhagRha mohanagRha bhIgRha citrazAlamAlika bhaktigRha vRtta yatra caturAnanyAvarttasaMsthitAni pANDuratamya muNDamAlaharmya, athavA dhavalagRhANi arddhamAgadhavibhramANi zailasusthitAni arddhazailasusthitAni kUTAkArAyAni suvidhikoSThakAni tathA'nekAni gRhANi zaraNAni uyanAni 'apyege' iti bhavanavikalyA atra bahuvikalpAH eteSAM ca parasparaM vizeSo vAstuviyAto'va sAtavyaH kathambhUtA ete ? ityAha- 'biDaMge 'tyAdi, viTaGkaH kapotapAlI jAlavRnda- gavAzvasamUhaH niryUho-gRhakadezivizeSa: apavaraka:-pratItaH candrazAlikA-zirogRhaM evaMrUpAbhirvibhaktibhiH kalitAH, tathaiva gRhAkArA api magaNA anekavahuvividhavizrasApariNatena bhavanavidhineti sambandhaH kiMviziSTena? ityAha- suhAruhaNasuhottArAe' iti sukhenArohaNaM Urddha gamanaM sukhenottAraH - adhastAdavataraNaM yasya dardarasopAnapaGkayAdibhiH sa sukhArohasukhottArakhena, tathA sukhena niSkramaNaM pravezazca yatra sa sukhaniSkramaNapravezastena, kathaM sukhAroha sukhottAraH ? ityAha- dardarasopAnapaGkikalitena hetI tRtIyA, tato'yamarthaH yato dardarasopAnapaGgika For P&Praise Cinly ~ 540~ www Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [ 147 ] dIpa anukrama [185] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvIpa samudra )], mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA- litastataH sukhArohasukhottAraH, 'patirikasuhavihArAe' pratirikte- ekAnte sukhavihAra: avasthAnazayanAdirUpo yatra pratiriktamukhavijIvAbhi0 12 hArastenopapetA, sarvatra strItkhanirdeza: prAkRtatvAt kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA mUlabanta ityAdi prAgvad yAvatpratirUpakAH 9 / 'uttaraku malayagirAe NaM kurAe' ityAdi, uttarakuruSu kuruSu tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahavo'nannakA nAma drumagaNAH prajJaptA hai| rIyAvRttiH zramaNa ! he AyuSman!, 'jahA se' ityAdi, AjinakaM nAma carmamayaM vastraM kSaumaM - karpAsikaM kambalaH - pratItaH dukUlaM vakhajAtivizeSa: // 269 // kauseyaM prasaritantu niSpannaM kAlamRgapaTTaH- kAlamRgacarma aMzukavInAMzukAni - dukUlavizeSarUpANi paTTAni pratItAni AbharaNacitrANi AbharaNaizcitrANi vicitrANi AbharaNacitrANi 'saha' iti RkSNAni kalyANakAni - paramavastralakSaNopetAni gambhIrANi-nipuNazilpiniSpAditatayA'lakSdhasvarUpamadhyAni 'nehala'tti snehalAni-snigdhAni 'gayA (ja) lAni' uddezyamAnAni paridhIyamAnAni vA garjayanti, zerpA sampradAyAdavasAtatryaM tadantareNa samyak pAThazuddherapi kartumazaktatvAt vastravidhayo bahuprakArA bhaveyurvarapaTTanogatA:-prasiddhatattatpattanavinirgatA 'vividhavarNarAgakalita ' vividhairvaNavividha rAgaiH-madhiSThArAgAdibhiH kalitAH, tathaivAnanakA api drumagaNA anekavahuvividhavi sApariNatena vastravidhinopapetAH, kuzavikuzavizuddhavRkSamUlA mUlabanta ityAdi prAgvad yAvatpratirUpA: 10 / 'uttarakurAe NaM bhaMte! kurAe maNuyANa mityAdi, uttarakuruSu kuruSu bhadanta ! 'manujAnA' manuSyANAM kIdRzaH kIdRza AkArabhAva:, pratyavatArasvarUpasambhava iti bhAva:, prajJayaH ?, bhagavAnAha - gautama! 'te Na'miti pUrvavam manuSyA 'atIva' atizayena somaM dRSTisubhagaM cAru rUpaM yeSAM tesataso macArurUpA: 'bhoguttamagayalakkhaNA' iti uttamazabdasya vizeSaNasyApi paranipAtaH prAkRtasyAn uttamAya te bhogAya uttamabhogAsaGgatAni satsaMsUcakAni lakSaNAni yeSAM te uttamabhogagatalakSaNAH, tathA bhogeH sabhIkA :- sazobhAkA bhogasazrIkA:, tathA sujAtAni For P&Paley atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam ~ 541 ~ 3 pratipattI uttarakuruvarNanaM uddezaH 2 sU0 147 4 // 269 // eaty w Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvIpa samudra )], mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH ||| Au yathoktapramANopapatratvena zobhanajanmAni yAni sarvANi ura: ziraHprabhRtInyaGgAni taiH sundarama-samayaM vapuryeSAM te sujAtasarvAGgasundarAGgAH, 'supaiDiyakummacArucaraNA' iti suSThu - zobhanaM yathA bhavati evaM pratiSThitAH kUrmmavadunnatatvena cAravaJcaraNAH pAdA yeSAM te supratiSThita karmacArucaraNA: 'rattuppalapattamauyasukumAlako latalA' iti rakaM - lohitamutpalapatram sudu mArdavopetamakarkaza miti bhAvaH tacAsukumAramapi saMbhavati yathA STaSTapASANapratimA tata Aha-sukumAraM - zirISakusumavadukaThinaM komalaM manokSaM caraNatalaM *yeSAM te raktotpalapatramRdu sukumArakomalatAH tathA 'naganagara magarasAgara cakaMkaharaM kalakkhaNaMkiya calaNA' nagaH- parvataH nagaramakarasAgaracakrANi - pratItAni aGkadharaH- candramA aGkaH tasyaiva lAJchanaM mRgaH evaMrUpANi yAni lakSaNAni tairaGkitau caraNau yeSAM te naganagaramakara sAgara cakrAGkadharA lakSaNAGkitacaraNA:, 'aNupuJcasusAhayaMgulIyA' iti pUrvasyAH pUrvasyA anu laghava iti gamyate anupUrvAH, kimuktaM bhavati ? - pUrvasyAH pUrvasthA uttarottarA navaM nakhena hInAH "nahaM naheNa hINAo" iti sAmudrikazAstravacanAt susaMhatA:-suziSTA alayo yeSAM te anupUrva susaMhatA kulIkAH, 'unnayataNutaMvaniddhanakhA' unnatA U natAstanavastAmrA: 'snigdhAH' snigdhacchAyA nakhAH pAdagatA iti sAmarthyalabhyaM tadvarNanAdhikArAd yeSAM te unnatatanutAntrasnigdhanakhAH, 'saMThiyasusiliGagUDhagulphA' samyaksvarUpapramANatayA sthitI saMsthitau suSTi-mAMsalI gulphau -guluko yeSAM te saMsthitaSTigUDhagulphA:, 'eNI kuruviMdavattavANupubvajaMghA' iti eNyA iva-hariNyA iva kuruvindasyaiva vartta-sUtravalana tasyeva vRtte vartuLe AnupUrvyeNa - krameNa Urddha sthUre sthUratare iti gamyaM jate yeSAM te eNIkuruvindavartta vRttAnupUrvajAH 'samugganimaggagUDhajANU samudrakasyeva samudrakapakSiNa iva nimajhe- antaH praviSTe gUDhe - mAMsalatvAdanuddhate jAnunI - aSThIvantau yeSAM te samudranimannagUDhajAnavaH, 'gayasasaNasujAyasannibhorU' gajo isI zvasiti - prANityaneneti ~542~ Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ----- ---------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] zrIjIvA- zvasana:-guNDAdaNDaH gajasya zvasano gajazvasanastasya sujAtasya-suniSpannasya sannibhI UrU yeSAM te gajazvasanasujAtasannibhoravaH, sujA- 3 pratipattI jIvAbhivazabdasya vizeSaNasyApi sataH paranipAtaH prAkRtatvAt , 'gharavAraNamattatullavikkamavilAsiyagaI atrApi mattazabdasya vizeSyAtpara- uttarakurumalayagi-1 nipAtaH prAkRtalAn , matto-madonmatco yo vara:-pradhAno bhadrajAtIyo vAraNo-hastI tasya tulya:-sadRzo vikramaH-parAkramo bilAsitAmA varNana rIcAvRttiHlA-cilAsa: saMjAto'syA vilAsitA tArakAdidarzanAditapratyayaH vilAsavatI gati:-manaM yeSAM te varavAraNamattatulyavikramavilAsita- uddezaH2 gatayaH, 'pamuiyavaraturagasIhavaravaTTiyakaDI' pramudito-rogazokAyupadravAbhAvAt , kacitpunarevaM pAThaH pamuiyavaraturagasiMhaairegava- sU0147 hiyakaDI' tatra pramuditayo-rogazokAgupadravarahitatvenAtipuSTayorvarayosturagasihayo: kaTyAH sakAzAdatizayena vanitA-vRttiH (tA) kATiyapAM ro pramuditavaraturagasiMhAtirekartitakaTayaH, 'varaturavasujAyagujjhadesA' varaturagasleva sujAta:-saMguptaspena sunippano gupadezo yeSAM te varaturagasujAtaguNadezAH, pAThAntaraM pisatyavaraturagagujjhadesA' vyaktaM, 'AiNNahayaca niruvalevA' AkIrNo-guNaiAptaH / sa cAsau hayazca AkIrNahayastadvannirupalepA-leparahitazarIramalA:, yathA jAtyAzvo mUtrapurIpAdyanupalimagAno bhavati tathA te'pIti bhAvaH, 'sAhayasoNaMdamusaladappaNanigariyavara kaNagacharusarisavaravairavaliyamajhA' saMhRtasaunandaM nAma UhA~katamudUpalAkRti kArya vaca madhye tanu ubhayoH pArvayovRhan , musalaM-pratItaM, darpaNazabdenehAvayave samudAyopacArAdarpaNagaNDo gRhyate, tathA yannigarita-sArIkRtaM barakanakaM tasya-tanmayaM saru:-khaGgAdimuSTinigaritavarakanakatsarustaiH sadRzaH teSAmivetyarthaH, tathA varavanaspeva kSAmo balito-valayaH / / saMjAtA asya balisa:-baliyopeto madhyo-madhyabhAgo yeSAM te saMhatasonandamusaladArpaNanigaritavarakanakatsarasahazavaravaJjavalitamadhyAH 'jhasavihagasujAyapINakucchI' jhapo-matsya: pakSI-pravItastayoriva sujAtI-suniSpannau janmadoSarahitAviti bhAvaH piinau-upcitii| atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~543~ Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- -------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ------ ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata % sUtrAMka [147] -25 kukSI yeSAM te marampapakSisujAnapInakukSayaH, 'jhapodarA' apasyevodaraM yeSAM te jhapodarAH, 'suikaraNA' iti zucIni-pavitrANi nirUpalepAnIti bhAvaH karaNAni-cakSurAdInIndriyANi yeSAM te zucikaraNA:, kacideva pamhaviyaDanAbhA' iti pAThastava padmavad vikaTA-bitIrNA nAbhiryeSAM te panabikaTanAbhAH, ata eva nirdezAdanAmyapi samAsAnta:, evaguttarapade'pi, 'gaMgAvattayapayAhiNAvattataraMgabhaMguraravikiraNataruNavohiyaa(A)kosAyaMtapaumagaMbhIraviyaDanAbhA' gamAvartaka itra dakSiNAvartI tara bairiva tarahaistimRbhiryalibhirbharA taraGgabhaGgarA ravikirI:-sUryakaraistaruNaM-navaM tatprathamaM tatkAlamiyarthaH yadbodhitaM-unnidrIkRtamata evaM 'AkosAyaMta' ityAkozAyamAnaM vikadhIbhavaliyarthaH payaM tadvad gambhIrA ca vikaTA ca nAbhiyeSAM te gaGgAvartakapradakSiNAvartatayAbhararavikiraNataruNayodhitAkozAya-14 mAnapadmagambhIravikaTanAmA:, 'ujuyasamasahiyasujAyajaJcataNukasiNaniddha AijjalaDahasukumAlami uramaNijjaromarAI' ra jukA-na va kA samAna kApyudanturA sahitA-santatA na khapAntarAlavyavacchinnA sujAtA-janmA na tu kAlAdivaiguNyAhurjanmA ata eva jAyA-IR pradhAnA tanvI na tu sthUrA kRSNA na tu markaTavarNA, kRSNamapi kiJcinniHnikaM bhavati tana Aha-nigdhA AdeyA-darzanapathamupagatA |R satI upAdeyA mubhagA iti bhAvaH, etadeva vizeSaNadvAreNa samarthayate-lauhA' salavaNimA ata evaM AdeyA, tathA sukumArA-akaThinA, tatrAkaThinamapi kidhikarkazasparza bhavati tata Aha-mRdvI ata eva ramaNIbA-rakhyA romarAji:-tanahapajiyeSAM te jukasasasahitamujAkhajAtyAnuphuNa snigdhAdevaladAha sukubhAramRduramaNIyaronarAjayaH, 'sannayapAsA' sambaga-ayo'yaHkrameNa natI pAca yete sannatapArthAH adho'va:kamAnatapAryA ityarthaH, nathA 'saMgayapAsA' iti saMgatI-dehapramANocitI pAtrI yeSAM ne samasapArthA ata eSa mundarapArthAH 'sujAyapAsA' iti sunizpatnapArthAH "miyamAiyapINaraiyapAsA' mitaM-parimitaM yathA bhavasi dehAnusAreNetyarthaH AyatA-dIyauM pInI dIpa anukrama * -0 %%8 [185]] 2 -% jI0ca046 - % ~ 544~ Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: jIvAbhiH prata sUtrAMka HI [147] sU0147 dIpa zrIjIvA-3 upacitI mAMsalAviti bhAva: racitau-svasvanAmakarmodayanirvatitau ratidI vA-ramyau pAcauM yeSAM te tathA, 'akaraMDayakaNagaruyaganimma- pratipattI lasujAyaniruvahayadehadhArI' avidyamAnaM-mAMsalatayA'nupalakSyamANaM karaNDaka-pRSThavaMzAstikaM yasya dehasya so'karaNDakastaM kanakasyeva devakurvamalayagi- kacako-raciryasya sa kanakarudhistaM nirmala-svAbhAvAvikAgantukamalarahitaM sujAtaM-vIjAdhAnAdArabhya janmadoSarahitaM nirupahataM-ba- [dhikAraH rIyAvRttiH rAdiyaMzAyupadravarahitaM dehaM dhArayantItyevaMzIlA akaraNtakakanakarucakanirmala sujAnanirupahanadehadhAriNaH 'kaNagasilAyalujjalapasastha uddezaH2 samatalovaciyavicchinnapihulavacchA' kanakazilAtalavaducalaM ca-nirmalaM prazastaM ca-atiprazamyaM samatalaM-na viSamonnata upcitN||271|| mAMsalaM vistIrNam-udho'pekSayA pRthulaM dakSiNotarato vakSo yeSAM te kanakazilAtalojvalAzalasamatalopacitavistIrNapRthulavakSasaH 'sirivacchaMkiyavacchA' iti zrIvRzeNAGkitaM-lAnchitaM vakSo yeSAM te zrIvRkSalAJchitavakSasa: 'jugasannibhapINaraiyapIvarapauDusaMThi| yamusiliDavisiSaNaviramutraddhasaMdhI puravaraphalihavaTTiyabhuyA' yugasannibhau-vRttatayA ApatatayA ca yUpatulyau pInau-upacitau|4 ritidI-pazyatA dRSTimukhadI pIvaraprakopTI-akRzakalAcikau saMsthitau-viziSTasaMsthAnI sunitA:-saMgatA: viziSTA:-pradhAnA: ghanA-1 niviDA: sthirA-mAtizlathAH subaddhAH-vAyubhiH sunnu naddhAH sandhayaH-sandhAnAni yayoso tathA puravaraparighavan-mahAnagarArgalAbad ! vartitau ca yAhU yeSAM te yugasannibhapInaratidapIvaraprakoSThasaMsthitamuzliSTaviziSTayanakhirasuvasandhipuravarapariSavartitabhujAH, pAThAntaraM / 'jugasannibhapINaraiyapauTThasaMThiyopaciyaSaNaviramubaddhasunigUDhapaksaMdhI' yugasagnibhI vartulatvena pInI ratidau prakoSThau yeSAM te tathA, tathA saMsthitAH-samyasthitA upacitA--mAMsalA dhanA-nibiDAH sthirA-acAlyAH, kuta.? ityAha-subaddhA-dRDhavandhanabaddhA nigUDhA-17 // 271 // mAMsalavAdanupalakSyAH parvasandhayo hatAdigatA yeSAM te tathA, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, 'bhuvagIsaravipulabhogaAyANaphali-11 anukrama [185]] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~545~ Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] hiucchUDhadIhabAha' bhujagezvaro-nAgarAjastasya yo vipulo-mahAn bhogo-deho bhujagezvaravipulabhogaH tathA AdIyate-dvArasthaganAtha / / gRhyata ityAdAnaH sa cAsau parighazna AdAnapariSaH 'ucchUDha'tti avakSiptaH-argalAsthAnAniSkAsito dvArapRSThabhAge datta ityarthaH, dtH| pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, vizeSaNasya paranipAta: prAkRtatvAt , bhujagezvarabipulabhogazca AdAnaparidhAvakSiptazca tAviva dIrthoM bAhU / yeSAM te tathA, 'rattatalovatiyamAMsalasujAyaacchiddajAlapANI' raktatalau-lohitatalau abapatitau--kameNa hIyamAnopacayau mRduko -komalau mAMsalau sujAtI-janmadoSarahitau acchidrajAlo-aGgalyantarAlasamUharahitau pANI-hastI yeSAM te tathA, pAThAntaraM rattatalovazyamasalasujAyapasatvalakkhaNaacchiddajAlapANI' tatra prazastalakSaNau-zubhacihnAviti vyAkhyeyaM, zeSa tathaiva, 'pIvarakomalavaraMgulIyA' iti pIvarA:-svazarIrAnukramopacayAH komalA--mUdavo varA:-prazastalakSaNopetA aGgulayo yeSAM te pIparakomalavarAGgulikAH, | pAThAntaraM 'pIvaravaTTiyasujAyakomalavaraMgulIyA' vyaktam , 'AyavataliNasuiruilaniddhanakhA' AtAmrAIpadratAH talinA:-pratalA: zucaya:-pavitrA rucirA-dIkSA: nigdhA-arUkSA nakhA:-kararuhA yeSAM te tathA AtApravalinazucikaciranigdhanakhAH, 'caMdapANilekhA' candra iva candrAkArA pANau rekhA yeSAM te candrapANirekhAH, evaM sUryapANirekhAH zalapANirekhAzcakrapANirekhA disauvastiko-dijhokSako dakSiNAvarttaH svastika ityanye sa pANau rekhA yeSAM se diksauvatikapANirekhAH, enadevAnantaroktaM vizeSaNapazcakaM tatprazastatAprakarSapratiINpAdanAya saGkahabacanenAha-candrasUryazaGkhacakradiksauvastikarekhAH, etadanantaraM kacidevaM pATha:---ravisasisaMkhavaracakasosthiyavibhinna mubiraiyapANirehA' vyakto navaraM vibhaktA-vibhAgavatyaH suviracitAH-muSTha kRvAH svakIyakarmaNA 'aNegavaralakkhaNuttamapasasthasuihAraiyapANilehA' anekai:-anekasIvara:-pradhAnalekSaNairuttamAH prazastA:-prazaMsAsadIbhUtAH zucaya:-pavitrA racitAH-khakarmaNA niSpA ~546~ Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama zrIjIvA- ditAH pANirekhA thepAM te anekavara lakSaNottamaprazaslazuciracitapANirekhAH, 'varamahisavarAhasiMhasaddalausabhanAgavarapaDipuSNavi- pratipatto jIvAbhi ulakhaMdhA' varamahiSaH-pradhAnasaurabheya: barAha:-zUkaraH siMha:-kezarI zArdUlo-vyAghraH RSabho-vRSabhaH nAgavara:-pradhAno gajaH, epA-hAdeva kurva malayagi-15 miva pratipUrNaH-svapramANenAhIno vipulo-vistIrNaH skandhaH-aMzadezo yeSAM te varamahiSavarAhasiMhazArdUlapabhanAgavarapratipUrNavipula- dhikAraH rIyAvRttiH skandhAH 'cauraMgulasuSpamANakaMvuvarasarisagIvA' caturaGga-svAGgulApekSayA caturaGgulapamitaM supnu-zobhanaM pramANaM yasyAH sA catura- uddezaH 2 alasupramANA kambuvarasahazI-unnatatayA valiyogena ca pradhAnazakasannibhA zrIvA yeSAM te caturaGgula supramANakambuvarasadRzanIvAHhasU0147 // 272 // CI masalasaMThiyasahalavipulahaNuyA' mAMsalaM-upacitamAMsaM samyaka sthitaM saMsthitaM viziSTa sthAnamityarthaH prazastaM prazasyalakSaNopetatvAn / zArdUlasyeva-vyAvasyeva vipulaM-vistIrNa hanukaM yeSAM te tathA, 'avaDhiyasuvibhattamaMsU' avakhitAni-addhiSNUni suvibhaktAniviviktAni citrANi-atiramyatayA'mRtAni imabhUNi-kUrcakezA yeSAM te'vasthitasuvibhaktacitramabhavaH 'oyaviyasilappavAlaviMvaphalasannibhAdharohA' oyaviyaM-parikarmitaM yat zilArUpaM pravAlaM vihumamityarthaH bimbaphalaM--golhAphalaM tayoH sannibho raktatayA unnatamadhyatayA'dharaoSThaH-adhastano dantarachado yeSAM te tathA, 'paMDurasasisagala vimalanimmalasaMkhagokhIrapheNakuMdadagarayamuNAliyA-1 dhavaladaMtaseDhI' pANDuraM-akalakaM yat zazizakalaM-candrakhaNDaM vimala-Agantukamalarahito nirmala:-svabhAvotthamalarahito yaH shnggH| gobhIraphenaH pratItaH zunda-kundakusumaM dukaraja-udakakaNA: mRNAlikA-vizaM, etadvadbhavalA dantazreNiyeSAM te pANDurazazizakalavimalanirmalagokSIraphenakundadakarajomRNAlikAdhavaladantazreNayaH 'akhaMDadaMtA' iti akhaNDA:-sakalA dantA yeSAM te akhaNDadantAH 'a-11|| pphuDiyadaMtA' akuTitA-ajarjarA rAjirahitA dantA yeSAM te asphuTitadantAH, tathA sujAtA-janmadoSarahitA dantA va ne sujA 264 [185]] %- atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~547~ Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvIpa-samudra)], ------ ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] tadantAH, tathA'viralA-panA dantA yeSAM te aviraladantAH, 'egadaMtaseDhIviva aNegadaMtA' ekAkArA dantazreNiyeSAM te tathA te iva | parasparAnupalakSyamANadantavibhAgatvAd aneke dantA yeSAM te anekadantAH, evaM nAmAviraladantA yathA'nekadantA api santa ekAkAra-18 dantapataya iva lakSyanna iti bhAvaH, 'huyavahaniddhaMtadhovatattatavaNijjarattatalatAlujIhA' hutabahena-aminA nirmAtaM sad yat / dhauta-zodhitamalaM tapnaM gapanIyaM-suvarNavizeSastadvad rakte nale-hastatale tAlu-kAku jihvA ca-rasanA yeSAM te hutavahanirmAtadhautaptamatapanIyaraktatalatAlujitAH 'garulAyaya utuMganAsA' garuDasyevAyatA-dIrghA varacI-avakA tujhA-unnatA nAsA-nAsikA yeSAM te | garuDAyatakajutuGgAnAsA: 'kokAsiyadhavalapattalacchA' kokAsite-papravadvikasite dhavale kaciddeze patrale-pakSmavatI abhiNI-lo-| cane yeSAM te kokAsitavavalapatrAkSAH, etadeva spaSTayati-viSphAliyapuMDarIyanayaNA' visphArita-ravikiraNairvikAsitaM barapuNDarIke | -sitapanaM tadvanayane yeSAM te visphAritaguNDarIkanayanAH, kacin 'abadAliyapuMDarIyanayaNA' iti pAThastatrApi avadAlita-ravikiraNairvikAsita miti vyAsyeyaM, 'ANAmiyacAvaruilataNukasiNaniddhabhuyA' AnAmittaM-pannAmitamAropitamiti bhAvaH yaccApaMdhanustad vire-saMsthAnavizeSabhAvato ramaNIye tanU-tanu ke akSaNaparimitavAlapapAsakalAn kRSNe-paramakAlimopete khigdhe-migdhacchAye dhruvo yeSAM ne AnAmitacAparuciratanukRSNagdhidhakAH, kacipAThaH-ANAmiyacArurucilakiNhamarAImaMTiyasaMgayaAyayasujAyabhumakA' mA bhAnAmitacApavad rucire kRSNAbharAjIva saMsthite saMgate-yathoktapramANopapane Ayate-nI sujAte-muniSpanne | janmadoparahitatvA bhutrau yeSAM ve tathA, kacitpunarevaM pAThaH-ANAmiyacAvaruilakiNharabharAitaNukasiNanizupayA' tatrAnAmitacApabad rucire-manoze kRSNAbhrarAjIva-kAlamegharekheva tanU-nanuke kRSNe-kAle snigdhe-sagachAye dhruvau yeSAM te tathA, 'AlINapamA dIpa anukrama [185]] -- -- E % 2 3 ~548~ Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] zrIjIvA- juttasavaNA' AlInau na tu Tapparau pramANayuktau-pramANopeto avaNau-karNI yeSAM ne AlInapramANayuktazravaNA:, ata eva 'susa- 3 pratipattau jIvAbhivaNA' zobhanabhavaNA: 'pINamaMsalakavoladesabhAgA' pInau-akuzau yato mAMsalau-upacinI kapoladezo-gaNDabhAgau mukhasya dezabhAgauda devakurvamalayagi-1 yeSAM te pInamAMsalakapoladezabhAgAH, athavA kapolayodeMzabhAgAH kapoladezabhAgAH kapolAvayavA ityarthaH pInA-mAMsalAH kapoladezabhAgA dhikAraH rIyAvRttiH yeSAM te pInamAMsalakapoladezabhAgA: 'nivvaNasamalaTThamaTTacaMdaddhasamaniDAlA' nirbaNa-visphoTakAdikSatarahitaM samaM-aviSamaM ata evaM uddezaH2 la-manojJa mRSTaM-masaNaM candrArddhasama-zazadharasamapavibhAgasadRzaM lalATa-alakaM yeSAM te nirvagasamalaSTacandrArddhasamalalATAH, sUtre 'nihaa||273|| leti prAkRtalakSaNavazAna , 'uDuvaipaDipuNNasomavayaNA' prAkRtalAtpadavyatyayaH, pratipUrNodupati riva--sampUrNacandra iva somaM-sazrIkaM vadanaM - tA yeSAM te pratipUrNoDupatisomabadanAH, 'ghaNaniciyasubalakkhaNunnayakUDAgAranihariDiyasirA' panaM-atizayena nicitaM dhananicitaM | prAsa-atizayena yaddhAni-avasitAni lakSaNAni yatra tat suvaddhalakSaNaM, unnata-madhyabhAge ucca yaskUTaM tasyAkAro-mUrtistannibhamunnatakUTAkA-15 rasadRzamiti bhAvaH piNDinaM-spakarmaNA saMyojitaM ziro yeSAM te dhananicitasubadalANonnata phUTAkAranibhapiNDitazirasa: 'chattAkAruttamaMgadesA' chatrAkAra uttamAGgarUpo dezo yeSAM te chatrAkArottamAGgadezAH 'dADimapuphApagAsatavaNijjasarisanimmalasujAyakesaMtakesabhUmI' dADimapuSpaprakAzA-dADimapuSpapratimAstapanIyasadRzAzca nirmalA-AgannukasvAbhAvikamalarahitAH kezAntAH kezabhUmizcakezotpattisthAnabhUtA mastakatlaga yeSAM te dADimapuSpaprakAzatapanIyasadRzanirmalasujAnakezAntakezabhUmaya: 'sAmaliboMDaghaNachoDiyami uvisayapasatvasuhamalakkhaNasugaMdhasundarabhuyamoyagabhiMganIlakajalapahaTThabhamaragaNAna kurvniciykuNciypyaahinnaavttmuddhsi-18|||273 / / harayA' zAlmalI-pakSavizeSaH sa ca pratIta eva tasya boNDa-phalaM taducchoTitA api dhanaM-atizayena nicitA: zAlmalIboNDaghanani Jaticiary atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~549~ Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ----- ---------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] citarachoTitAH, sohaphezapAzaM na kurvanti parijJAnAbhAvAt , kevalaM choTitA api tathAsvabhAvatayA zAlmalI boNDAkAravad panani[citA avatiSThante tatta etadvizeSaNopAdAnaM, tathA mRdavaH-akarkazA vizadA-nirmalA: prazaslA:-prazaMsAspadIbhUtAH sUkSmA:-sakSNAH lakSaNA-lakSaNavantaH sugandhA:-paramagandhakalitA ata eva sundarAH, tathA bhujamocako-ratnavizeSaH bhRkSa:-pratItaH niilo-mrktmnniH| | kajalaM-pratItaM prahadhaH-pramudito bhramaragaNaH prahaSTabhramaragaNaH, prahayo hi bhramaragaNastAruNyAvasthAyAM bhavati tadAnI cAsikRSNa iti praha-14 prahaNa, tadvasnigdhA bhujamocaka anIlakajalapraSTabhramaragaNasnigdhAH, tathA nikurambA-nipharambIbhUtAH santo nicitA na tu vi-16 stRtAH santaH parasparasaMhatA nikurambanicitA ISatkuTilAH pradakSiNAvartAzca mUrddhani zirojAbAlA yeSAM te zAlmalIyoNDayanani-1 citacchoTitamRduvizadaprazasasUkSmalakSaNasugandhasundarabhujamocakabhRGganIlakajalaprahapabhramaragaNa snigdhanikurambanicitapradakSiNAvarttamUrddhazi- / rojAH, 'lakSaNavaMjaNaguNovaveyA lakSaNAni-khastikAdIni vyaJjanAni-mapatilakAdIni guNA:-kSAntyAdayastairupapetA-yuktA lakSaNavyajanaguNopapetA: 'sujAyasuvibhattasurUvagA' sujAtaM-suniSpannaM janmadoparahitatvAn suvibhakta-aGgapratyaGgopAGgAnAM yathoktavaiviktyabhAvAt surUpaM-zobhanaM rUpaM samudAyagataM yeSAM te sujAtamuvibhaktasurUpakA: 'pAsAIyA' ityAdi padacatuSTayaM prAgvat // 'uttarakurAe NaM bhaMte! kurAe' ityAdi, uttarakuruSu bhadanta ! kurupu manujInAM kIdRza AkArabhAvapratyavatAraH svarUpasambhava iti bhAvaH prajJaptaH?, bhagavAnAha-gautama ! tA manuSyaH sujAtasarvAGgasundarya:-sujAtAni-yathoktapramANopetatayA zobhanajanmAni yAni sarvANyazAni-udaraprabhUtIni taiH sundarya:-sundarAkArAH sujAtasarvAGgasundaryaH 'pahANamahelAguNajuttAo' pradhAnA-atizAyino ye mahelAguNA:-priyaMvadattabhartacitcAnuvarcakattaprabhRtayastairyuktA-upapetA: pradhAnamahelAguNayuktAH 'kaMtavisayamiusukumAlakummasaMThiviyasi AAAAA dIpa anukrama [185]] CXCCC ~550~ Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ----- ---------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] zrIjIvA-mohacalaNA' kAntI-kamanIyau vizadau-nirmalau mRdU-akaThinau sukumArI-akarkazI phUrmasaMsthittI-phUrmapadunnatI viziSTau-viziSTalakSa- pratipatau jIvAbhi |Nopetau caraNI yAsA tAH phAstavizadamadusukumArakUrmavadunnatasaMsthitaviziSTacaraNA: 'ujjumauyapIvarapuDhasAhayaMgulIo' RjayaH-1 devakurvamalayagi- abakA mRdaya:-akaThinAH pIvarA-akRzAH puSTA-mAMsalAH saMhatA:-suniSThA aGgulayo vAsA tA RjumRdukapIvarapuSTasaMhatAGgulayaH dhikAraH rIyAvRttiH 'unnayaratiyatalinataMvasuiniddhanakhA' unnatA-urddhanatA ratidA-ramaNIyAstalinA:-pratalAstAmrA-IpadraktAH zucaya:-pavitrAH snigdhAH-18 uddeza:2 snigdharachAyA nayA yAsAM tA unnataratidanalinatAmrazucisnigdhanakhAH 'romarahiyavaTTalaTThasaMThiyaajahannapasasthalakkhaNajaMghAjuyalA // 274 // sU0147 romarahitaM vRtta-vartulaM laSThasaMsthita-manojJasaMsthAnaM krameNoI sthUrasthUrataramiti bhAvaH, ajaghanyaprazasta lakSaNaM-jaghanyapadarahita zeSapraza18 tarakSaNAGkita jaGghAyugalaM yAsA tA romarahi tavRttalaSTasaMsthitAjaghanyaprazatalakSaNajavAyugalA: 'sunimmiyagUDha jANumaMDalasubaddhA' supTha-1 atizayena nirmita: sunirmitaH evaM sugUr3ha-mAMsalatayA'nupalakSyamANaM jAnumaNDalaM subaddhaM-snAyubhiratIva baddhaM yAsA tA: sunirmitasugUDhajAnumaNDalamupayAH, mubaddha zabdasya niSvAntasya paranipAtaH sukhAdidarzanAt prAkRtatvAdvA, 'kayalIkhaMbhAtiregasaMThiyanivvaNasukumAla-1 mauyakomala aivimalasamasaMhatasujAyabaTTapIvaraniraMtarorU' kadalIstambhAbhyAmatirekeNa-atizAyitayA saMsthitaM-saMsthAnaM ya-18 yosto kadalIstambhAtirekasaMsthitI nirbaNI-visphoTakAdikRtakSatarahitau sukumArau-akarkazI mRdU-akaThinI komalI-dRSTisubhagau ativimalau-sarvathA svAbhAvikAgantukamalalezenApyakalakitI samasaMhatI-samapramANau santau saMhato samasaMhatI sujAtI-janmadopara4AhitI vRttI-vartulI pIvarI-mAMsalI nirantarI-upacitAvayavatayA'pAntarAlavarjito UrU yAsAM tA: kdliismbhaatirephsNsthitnirmnnsu-181||274| kumAramRdukomalAtivimalasamasaMhatasujAtavRttapIcaranirantarorava: 'paTTasaMThiyapasatyavicchiNNapihulasoNIo' paTTavatU-zilApaTTakAdi-1 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 551~ Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ----- ---------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] vat saMsthitA paTTasaMsthittA prazastA prazastalakSaNopeta tvAd vistIrNA UrdhvAdhaH pRthulA dakSiNottarataH zroNi:-kaTeraprabhAgo yAsAM tAH paTTasa-10 sthitavistIrNapRthuloNaya: 'vayaNAyAmappamANaduguNiyavisAlamasalasubaddhajahaNavaradhAraNIo' badanasya-mukhasyAyAmapramANa-dvAda-15 zAGgulAni tasmAd dviguNita-dviguNaprabhANaM sad vizAlaM vadanAyAmapramANadviguNitavizAlaM mAMsalamapyupacitaM subaddha-atIva subaddhAvayam | na tu zvathamiti bhAvaH jaghanavaraM-varajaghanaM, varazabdasya vizeSaNasyApi sataH paranipAta: prAkRtalAt, dhArayantItyevaMzIlA badanAyAmapramANadviguNitavizAlamAMsalasuvaddhajayanavaradhAriNyaH bijavirAiyapasatthalakkhaNanirodarativalIviNIyataNunamiyamajjhiyAoM vanasyeva virAjitaM vanavirAjitaM prazastAni lakSaNAni yatra tat prazastalakSaNaM nirudaraM-vikRtodararahitaM trivalIvinItaM-tisro balayo |vinItA-vizeSataH prApitA yatra tat trivalIvinItaM tanu-kRzaM nataM tanunatamIpannatamityarthaH madhyaM yAsAM tA vanavirAjitaprazastalakSaNanirudaratrivalIvinItatanunatamadhyakAH 'ujjuyasamasaMhiyajaccataNukasiNaniddhaAejalaDahasuvibhattasujAyasobhataruilaramaNijjaroma-18 rAI' RjukA-na vakA samA-na kApyudanturA saMhitA-santatA na lapAntarAlavyavacchinnA jAtyA-pradhAnA tanvI na tu sthUrA kRSNA na markaTavarNA snigdhA-snigdhacchAyA AdeyA-darzanapathaprAptA santI upAdeyA subhageti bhAvaH, etadeva samarthayati-laTahA-salavaNimA'ta eva | AdeyA suvibhaktA-suvibhAgA sujAtA-janmadoSarahitA ata eva zobhamAnA rucirA-dIpA ramaNIyA-draSTumanoramaNazIlA romarAji ryAsAM tA najukasamasahitajAtyatanukRSNasnigdhAdevalaTa hasuvibhakta sujAtazobhamAnaruciraramaNIyaromarAjayaH gaMgAvattapayAhiNAvatta taraMgabhaMguraravikiraNataruNapohiyaAkosAyaMtapaumagaMbhIrabiyaDanAbhA' iti pUrvavan, 'aNuvbhaDapasatthapINakucchIo' bhanudA-anudAbaNA prazastA-prazastalakSaNA pInA kukSiryAsa tA anubaTaprazastapInakukSayaH sannayapAsA saMgatapAsA suMdarapAsA sujAyapAsA miya 1 ~552~ Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ----- ---------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] zrIjIvA- mAiyapINaraiyapAsA akaraMDayakaNagaruyaganimmalamujAyaniruvAyagAyalaTThIo' iti pUrvavat, 'kaMcaNakalasasuppamANasamasaMhitasujA-1-pratipanI jIvAbhinayalaDhacUcuyaAmelagajamalajugalabaTTiyaanbhunnayaraiyasaMThiyapaoharAoM kAthanakalazAviSa kAJcanakalazau supramANau-svazarI-10 | devakurva malayagi- rAnusAripramANopetau samo-naiko hIno naiko'dhika iti bhAvaH saMhitau-saMtatI apAntarAlarahitAviti bhAvaH sujAtI-janmadoSara- dhikArIyAvRttiHhitau laSTI-manojJau cUcuka Amelaka:-ApIDakaH zekharo yayotI cUcukApIDako 'jamalajugale'ti yamalayugalaM-samaveNIkayugalarUpI | uddezaH2 // 175 // vartitAviva vartitau kaThinAviti bhAvaH abhyunnatI-patyurabhimukhamunnatI ratida-ranikAri saMsthitaM-saMsthAnaM yayosI ratidasaMsthitI payo sU0147 dharau yAsA tAH kAJcanakalazasupramANasamasaMhitasujAtalaSTacUcukApIDayamalayugalavartitAbhyunnataratidasaMsthitapayodharA: 'aNapavyataNayate gopucchabaTTasamasahitanamiyaAejjalaliyabAhAoM AnupUryeNa-krameNa tanuko AnupUrvyatanuko ata eva gopucchavad vRttau-vrtulii| sau-samapramANau saMhitI-svazarIrasaMzliSTau nato skandhadezasya natatvAn Adeyau-atisubhagatayopAdeyau lalitau-manojJaceSTAkalito bAhU yAsAM tA AnupUrvyatanugopucchavRttasaMhitanatAdeyalalitavAhavaH 'taMbanahA' tAmrA-IpadraktA nakhA:-kararuhA yAsAM tAstAmranakhAH masalaggahatthA' mAMsalau agrahastau bAhvayabhAgavartinau hastau bAsA tA mAsalAgrahastA: 'pIvarakomalavaraMgulIyA' pIvarA-upacitAH komalA:-sukumArA barA:-pramANalakSaNopetatayA pradhAnA aGgulayo vAsA tA: pIvarakomalavarAGgulikA: 'niddhapANirehA' nigdhAH / pANI rekhA yAsAM tAH tathA, ravisasisaMkhacAsotthiyavibhattaviraiyapANilehA' iti pUrvavat 'pINunayakakkhavakkhavasthippaesA pInA-upacitAvayavA unnatA-abhyunnatA: kakSAvakSovastirUpAH pradezA yAsAM tAH pInonnatakakSAvakSovastipradezA: 'paDipuNNagalaka // 275 // bolA' pratipUrNI galakapolI ca yAsA tAstathA 'pauraMgulasuppamANakaMbuvarasarisagIvA' pUrvavat 'masalasaMThiyapasarathahaNuyA' mAMsalam | atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~553~ Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ----- ---------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [9] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] -upacitamAMsaM saMsthitaM-viziSTasaMsthAna prazasta-prazaskhalakSaNopetaM hanukaM yAsA tA mAmalasaMsthitaprazastahanukA: 'dADimaSphappagAsapIvarappavarAharA dADimapuSpaprakAzaH pIvaraH pravara:-subhago'dharo yAsa tA dADimapuSpaprakAzapIvara pravarAdharAH 'suMdarottaroDA' vyakta 'dahidagarayacaMdakuMdavAsaMtiyamauladhavala acchiddavimaladasaNA' dadhi-pratItaM dakaraja-udakakaNAH candra:-pratItaH kunda:-kusumaM bAsa|ntikAmukulabAsantikAkalikA tabalA apichadrA:-chidrarahitA bimalA-malarahitA dazanA-dantA yAsA tA dadhidakarajacandrakundavAsantikAmukuladhavalAcchidravimaladazanA: 'rattuSpalapattamauyasUmAlatAlujIhA' raktotpalavad raktaM mRdu-akaThina sukumAraMakarkazaM tAlu jilA pa yAsA tA raktotpalasUdusukumAratAlujihA: 'kaMNairamukula akuDiyaambhuggayaujutuMganAsA' kaNayarAatisnigdhatayA zlakSNalakSNakheda kaNAkIrNA mukulA-nAsApuTadvayatrApi yathoktapramANata yA saMpattAkAratayA ca mukulAkArA abhyudgatAabhyunnatA jukA-saralA tujhA-uccA nAsA yAsA tAstathA, 'sArayanavakamalaku yakuvalayavimukkadalanigarasarisalakkhaNaMkiyakaMtanayaNAo' zArada-zaramAsabhAbi yannava-pratyaya kamala-pAM kumudaM-kairavaM kuvalayaM-nIlotpalaM tervimukto yo dalanikarastatsadRze, kimukaM bhavati ?-evaM nAmAyatadIce manohAriNI nagrane yan zAradAnnavAt kamalAdvA kumudAdA kuvalayAdvA utpatA patradvayamivAvasthitamAbhAtIti, lakSaNAkite-prazasta lakSaNopete nayane yAsAM tAH zAradanavakamalakumudakuvalayavimukadalanikaramahazalakSaNAGkitanayanAH, enadeva kiJcidvizeSArthamAha-pattalacapalAyaMtataMbaloyagAo' patrale-pakSmavatI capalAyamAne tAne-kacitpradeze ISadkte locane yAsAM tAH patralacapalAyamAnatAmralocanA: 'ANAmiyacAvaruila kiNhabharAisaMThiyasaMgayabhAgaya mujAyabhumayA allI gapamA yajuttasavaNA' iti pUrvavan , pINamaharamaNijjagaMDalehA' pInA-TapacitA bhRSTA-mamRNA ramaNIyA-ramyA gaNDokhA- bolapAlI yAsa tAH pInamRSTaramaNIyagaNDa ~554~ Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] OMX % zrIjIvA- lekhA: 'cauraMsapasasthasamaniDAlA' caturasra-catuSkoNa prazasta-prazastalakSaNopetaM sama-adhista yA dakSiNottaratayA ca tulyApramANe pratipattau jIvAbhilalATaM yAsAM tAzcaturasraprazastasamalalATA: 'komuIrayaNikaravimalapaDipuNNasomavayaNA' kaumudI-kAttikI paurNamAsI tasyAM raja- devakurvamalayagi-15nikara ina vimala pratipUrNa somaM ca badanaM yAsA tA: kaumudIrajanikaravimalapratipUrNasomabadanAH, somazabdasya paranipAtaH prAkRtavAna, IBAdhikAra yAvRttiH chattunnayauttamaMgAoM chatrayanmadhye unnanamuttamAeM yAsAM tAzchatronnatottamAnA: 'kuDilasusiNiddhadIhasirayAo' kuTilAH su-14 uddezaH2 snigdhA dIrghAH zirojA yAsAM tAH kuTilamusnigdhadIrghazirojAH, chatradhvajayUpastUpadAmanIkamaNDalukalazavApIsauvastikapatAkAyavamatsya sU0147 11276 // kUrmarathavaramakarazukasthAlAGkazApTApadasupratiSThakamayUrazrIdAmAbhiSekatoraNamedinyudhivarabhavanagirivarAdarzalalitagajavRSabhasiMhacAmararUpA-16 Ni uttamAni-pradhAnAni prazastAni-sAmudrika zAstreSu prazaMsAspadIbhUtAni dvAtriMzataM lakSaNAni dhArayantIti chatracAmarayAvaduttamaprazastadvAtriMzahakSaNadharAH 'hasasarisagatIo' haMsa sva sahazI gatiryAso vA haMsasadazagatayaH, kokilAyA iva yA madhurA gIstayA su-IA svarA: kokilAmadhuragI:susvarAH, tathA kAntA:-kamanIyAH, tathA sarvasya-tatpratyAsannavarsino lokasyAnumatA:-saMmatA na manAgapi deNyA: iti bhAvaH, vyapagatavalipalitAH, tathA vyaGgadurvarNavyAdhidaurbhAgyazokamuktAH, svapre'pi teSAmasambhavAt , khabhAvata eva zRMgAra:-zRGgArarupazcAru:-pradhAno veSo yAsAM tAH svabhAvakAracAruveSAH, tathA 'saMgayagayahasiyabhaNiyacedviyavilAsasaMlAvaNiuNajuttovayAra-IN kusalA' saGgataM-suniSTaM yad gata-gamanaM haMsIgamanavat hasitaM-hasanaM kapolavikAsi premasaMdarzi ca bhaNitaM-bhaNanaM gambhIra-manmathodIpi ca ceSThitaM-ceSTanaM sakAmamaGgapratyaGgopadarzanAdi vilAso-netravikAraH saMlApa:-palyA sahAsakAmakhahadayAlArpaNakSama parasparasaM-| 19 // 276 // bhASaNaM nipuNaH-paramanaipuNyopeto yuktazca yaH zeSa upacArastatra kuzalAH saMgatagatahasitabhaNitaceSTitavilAsasalApanipuNayuktopacAra dIpa anukrama [185]] 4-64% % *% atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~555~ Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ------ ---------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama kalitAH, evaMvidhavizeSaNAzca svapati prati draSTavyA na parapuruSa prati, tathA kSetravAbhAvyata: pratanu kAmatayA parapuruSa prati tAsAmabhilApAsambhavAn , pUrvoktamevA) saMpiNDyAha-varastanajapanabadanakaracaraNanayanalAvaNyavarNayauvanavilAsakalitA nandanavanacAriNya ivApsa-| rasaH, 'accherapecchaNijjA' iti AzcaryaprekSaNIyAH 'pAsAIyAoM' ityAdi padacatuSTayaM prAgvan / samprati strIpuMsavizeSamantareNa sAmAnyatastatratAmanuSyANAM svarUpaM pratipipAdayipuridamAha-'te NaM maNuyA ohassarA' ityAdi, te uttarakurunicAsino manuSyA ogha:1 pravAhI svaro yeSAM te odhasvarAH, haMsasyeva madhuraH kharo yeSAM te haMsasvarAH, kauzvasyevAprayAsavinirgato'pi dIrghadezavyApI kharo pAra te krauJcasvarAH, evaM siMhavarA dundubhisvarA nandisvarAH, nandyA iva dhopa:-anunAdo yeSAM te nandIghoSAH, maju:-priyaH kharo pAM te maJjasvarAH, maoNMpo yeSAM te majudhopAH, etadeva padadvayena vyAcaSTe-susvarA: sukharanirghoSAH 'paramuppalagaMdhasarisanIsAsasura| bhivayaNA' padma-kamalamutpalaM-nIlotpalaM athavA paga-panakAbhidhAnaM gandhadravyaM utpalam-utpalakuSTha tayorgandhena-saurabhyeNa sadRzaHsamo yo niHzvAsana surabhigandhi vadanaM-mukhaM yeSAM te padmopalagandhasarazaniHzvAsasurabhivanAH, tathA chabI-uvimanta udAttavarNayA sukumArayA ca tvacA yuktA iti bhAvaH 'nirAyaMkauttamapasatthaaisesaniruvamataNU nirAtaGkA-nIrogA uttamA-uttamalakSaNopetA | atizeSA-karmabhUmakamanuSyApekSayA'tizAyinI ata eva nirupamA-upamArahitA tanu:-zarIra yeSAM te nirAtakottamaprazastAtizeSani-1 rupamatanayaH, etadeva savizeSamAha-'jallamalakalaMkaseyarayadosavajiyasarIraniruvalevA' vAti ca' lagati ceti jala:-pupovarAditvAnniSpattiH khalpaprayatnApaneyaH sa cAsau malazca jallamalaH sa ca kalaI ca-duSTatilakAdikaM citrAdikaM vA svedazca-prasvedaH rajazca-1 reNuSo-mAlinyakAriNI ceSTA tena varjitaM nirupalepaM ca-mUtraviSThAgupaleparahitaM zarIraM yeSAM te jahamalakalaGkakhedarajodopavarjita [185]] ~556~ Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], -------------------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] zrIjIvA- nirupalepazarIrA:, sUtre ca nirupalepazabdasya paranipAta: prAkRta khAt, 'chAyAujoviyaMgamaMgA' chAyathA-zarIraprabhavA uyotita- pratipattI jIvAbhi ma GgamaGgam-aGgapratyaGgaM yeSAM te tathA, 'anulomavAuvegA' anulomaH-anukUlo vAyuvega:-zarIrAntarvartivAtajavo yeSAM te anuloma- devakurvamalayagi- vAyuvegAH, vAyugulmarahitodaramadhyapradezA iti bhAvaH, Aha ca mUlaTIkAkAra:-udaramadhyapradeze vAyugulmo yeSAM teSAmanulomomAdhikAraH rIyAvRttiH bAyuvego na bhavati, tadabhAvAca teSAmanulomo bhavati vAyuvego mithunAnA"miti, kAhaNI' iti kalA-pakSivizeSastasyeva prahaNi:-4 uddezaH2 gudAzayo nIrogavarjaskatayA yepAM se kapahaNayaH, 'kavoyapariNAmA' kapotasyeva-pakSivizeSamya pariNAma-AhArapAko yeSAM te ka-18 sU0147 // 277 // potapariNAmAH, kapotanya hi jATharAgniH pApANalavAnapi jarayatIti atiH, evaM nepAmapyatyargalAhAragrahaNe'pi na jAtucipyajIrNadoSA bhavantIti, 'sauNiposapiThaMtarorupariNayA' iti zakuneriva-pakSiNa iva purIpotsarge nipatayA 'posaMti posa:-apAnadezaH 'pusautsameM purIpamutsRjantyaneneti vyutpatteH, tathA laghupariNAmatayA pRSThaM ca pratItaM antara ca-pRSThodarayorantarAle pAvityarthaH karU ceti | dvandvaH te pariNatA yeSAM te zakuniposaSuSThAntarorupariNatAH, niSTAntasya paranipAtaH sukhAdidarzanAna, 'biggahiyaunnayakucchI' vi-II prahitA-muSTi prAlA unnatA ca kubhiryeSAM te vigrahitonnatakunayaH, varSabhanArAcaM saMhananaM yeSAM te varSabhanArAcasaMhananAH, tathA sama caturamaM ca tam saMsthAnaM ca samacaturamasaMsthAnaM tena saMsthitAH samacaturakhasaMsthAnasaMsthitAH, padhanu:sahasrocchritA:-trigavyUtapramANosAmanAyAH, tathA tepAguttarakumavAstavyAnA manuSyANAM de pRSThakaraNDakazate paTpaJcAze-paTpaJcAzadadhike prajJo tiirthkrgnndhrH|| 'te NaM| dAmaNuyA' ityAdi, te uttarakuruvAtalyA manujAH prakRtyA-svabhAvena bhadrakA:-aparAnupanAmahe tukAyavADmanazceSThAH, tathA prakRtyA-svabhAvena // 277 / / na tu paropadezataH parebhyo bhayaso yopazAntAH, tathA prakRtyA-svabhAvena pratanaba:-atimandIbhUtAH krodhamAnamAyAlobhA yeSAM te praka KOCHECCANCHAR atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~557~ Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] CSC-CA dIpa anukrama tipratanukrodhamAnamAyAlobhAH, ata eva mRdu-manojJaM pariNAmasukhAvahamiti bhAvaH yanmArdavaM tena saMpannA mRdumArdavasaMpannA na kapaTamArdavo-10 patA: 'allINA' iti A-samantAtsarvAsu kriyAsu lInA-gumA AlInA novaNaceSTAkAriNa ityarthaH, bhadrakA:-sakala ttkssetrocitklyaa-hai| bhAginaH vinItA-vRhatpuruSavinayakaraNazIlA: alpenTA-maNikanakAdiviSayaprativandharahitA ata evAsannidhisaJcayA-na vidyate sannidhirUpaH saJcayo yeSAM te tadhA, "viDimaMtaraparivasaNA' biDimAntareSu-zAkhAntareSu prAsAdAdyAkRtipu parivasanaM-AkAlamAvAso yeSAMka te viDimAntaraparivasanA: 'jahicchiyakAmakAmiNo' yathepsitAn manovAJchitAna kAmAna-zabdAdIna kAmayanta ityevaMzIlA yathepsitakAmakAminaH, te uttarakuruvAtavyA miti pUrvavan manujAH prajJatA he zramaNa! he AyuSmana! | 'tesi NaM bhaMte!' ityAdi, teSAM bhadanta ! uttarakuruvAstavyAnAM manuSyANAM 'kevAikAlassati saptamya) paptI kiyati kAle gate bhUya AhArArthaH samutpadyate-AhAralakSaNaM prayojanamupatiSTate?, bhagavAnAha-gautama! 'aSTamabhaktasya atrApi saptamyarthe SaSTI aSTamabhakte'tikrAnte AhArArthaH samutpayate / / 'te NaM bhaMte !' ityAdi. te uttarakuruvAtamyA bhanunta ! manuSyAH kimAhAramAhArayanti ?, bhagavAnAha-gautama! pRthivIpuSpa phalAhArA:-pRthivIpuSpaphalAni ca kalpadrumANAmAhAro yeSAM te tathA te manujAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! // 'tesi NaM bhaMte hA ityAdi, tasyA madanta ! pRthivyAH kITaza AkhAdaH prajJataH , bhagavAnAha-gautama! 'se jahA nAmae' ityAdi, tan-loke prasiddha yathA nAma 'e' iti vAkyAlaGkAre 'khaNDamiti yA, itizabda upamAbhUtavastunAmaparisamAptidyotakaH, vAzabdo vikalpane, evaM sarvatra, guddha iti vA zarkarA iti vA, iyaM zarkarA kAzAdipramavA draSTavyA, matsya NDikA iti yA, matsyaNDI-khaNDazarkarA, pappaTamodaka iti vA visakanda iti vA puppottareti vA panottareti vA vijayA iti vA mahAvijayA iti vA upamA iti vA anupamA iti vA, pappa [185]] CAL ~ 558~ Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] zrIjIvA TamodakAdayaH khAya vizeSA lokataH pratyetavyAH, cAurake vA gokhIreM' ityAdi bA, cAturakya-catuHsthAnapariNAmaparyantaM sarva- pratipattI jIvAbhina puNDanezodbhavekSacAriNInAmanAmazAnAM kRSNAnAM yakSIraM tadanyAnyAbhyaH kRSNagobhya eva yathoktaguNAbhyaH pAnaM dIyate, tatkSIramadhyavabhUtA-18davakubamalayagi-18 bhyo'nyAbhyastarakSIramapyanyAbhya iti catuHsthAnapariNAmaparyantaM, evaMbhUtaM yacAturakyaM gokSIraM khaNDaguDamatsyaNDikopanIta-khaNDagu-131 rAdhikAraH rIyAvRttiH imatspaNDikA upanItA yatra tattathA, mukhAdidarzanAnniSTAntasya paranipAtaH, khaNDAdibhiH surasatA prApitamiti bhAvaH, 'madaggikaDhie' uddezaH 2 mandamagninA kathitaM mandAgnikathitam , atyagnikathitaM hi birasaM vigandhAdi ca bhavatIti mandagrahaNa, vAcatizayapratipAdanArthamevAhAsU0 147 // 278 // -varNena-sAmadhyAdatizAyinA anyathA varNopAdAnanairarthakyApatteH upapetaM-yuktaM, evaM gandhena rasena sparzana cAtizAyinopapetaM, evmukte| gautama Aha-bhagavan ! bhavedetapaH pRthivyA AsvAdaH ?, bhagabAnAha-gautama ! nAyamartha: samarthaH, tasyAH pRthivyA ito-guDakhaNDazarkarAderiTatara eva, yAvarakaraNAn kaMtatarAe ceva piyatarAe ceva maNAmatarAe ceti parigrahaH, AsvAdaH prajJaptaH / / puSpaphalAdInAmA svAdanaM pRcchannAha-'tesiNaM bhaMte ! puSphaphalANa' mityAdi, tepo kalpapAdapasalakAnAM puSpaphalAnAM kIdRza AsvAdaH prajJaptaH ?, bhahai gavAnAha-gautama! 'se jahA nAmae' ityAdi tadyathA nAma rAjJaH, sa ca rAjA loke katipayadezAdhipatirapi prApyate tata Aha-18 caturantacakravartina:-caturyu antepu trisamudrahimavatparicchinneSu cakreNa vartituM zIlaM yasyAsau cakravartI tasA kalyANa-ekAntasukhA vaha bhojanaM zatasahasraniSpannaM-lakSaniSpannaM varNenAtizAyineti gamyate, evaM gandhena rasena sparzanopapetaM, AsvAdanIyaM sAmAnyena visvA-* *danIyaM vizeSatastadrasaprakarSamadhikRtya dIpanIyamabhivRddhikaraM, dIpayati hi jATharAgnimiti dIpanIya, bAhulakAtkayanIyapratyayaH, e 278 / / darpaNIya mutsAhavRddhihetutvAn , madanIya manmathajananAt , bRhaNIyaM dhAtUpacayakAritvAt , sarvANIndriyANi gAtraM ca prahAdayatIti sa CARD-CLOCAL atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 559~ Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ------ ---------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] - vendriyagAnaprahAdanIya, vaizayena tatprahAdahetutvAt , evamukte gautama Aha-bhagavan ! bhavedetadpaH puSpaphalAnAmAsvAdaH 1, bhagavAnAhagautama! nAyamarthaH samarthaH, teSAM puSpaphalAnAmitazcakravattibhojanAdietarAdirevAsvAdaH prajJaptaH // 'te NaM bhaMte!' ityAdi, te bhadanta ! manujAsta-anantaroditasvarUpamAhAramAhArya 'ka vasatI' kasminnupAye 'upayAnti ?' upagacchanti, bhagavAnAha-gItama! 'vRkSagRhA-| layA' vRkSarUpANi gRhANi AlyA-AzrayA yeSAM te vRkSagRhAlayAste manujAH prajJaptA he pramaNa! he AyuSman ! // 'te NaM bhNte| ityAdi, te bhadanta ! vRkSAH 'kiMsaMsthitAH' kigavasaMsthitAH prajJatA:?, bhagavAnAha-gautama! apyekakA: kUTAkArasaMsthitAH zikharA-11 kArasaMthitA ityarthaH apyekakA: prekSAgRhasaMsthitAH adhyekakAzchannasaMsthitAH apyekakA vajasaMsthitA: apyekakAH sUpasaMsthitAH apyekakAstoraNasaM khitA: adhyekakA gopurasaMsthitAH, gobhiH pUryata iti gopuraM-puradvAra, adhyekakA vedikAsaMsthAnasaMsthitAH, vedikA-upa|vezanayogyA bhUmiH, apyekakAcopAlasaMkhitA ityarthaH, ghoppAlaM nAma manavAraNaM, agyekakA aTTAlakasaMsthitAH aTTAlaka:-prAkAraspo-1 paryAzrayavizeSaH, apyekakA vIthIsaMsthitA: vIthI-mArgaH, adhyekakAH prAsAdasaMsthitAH, rAjJAM devatAnAM ca bhavanAni prAsAdAH utsedhabahulA vA prAsAdAsa cobhaye'pi paryantazikharAH, hayaM-zikhararahitaM dhanavatA bhavana, apyekakA gavAkSasaMsthitAH, gavAkSo-vAtAyana, adhyekakA? vAlAprapotikAsaMsthitAH, vAlAprapotikA nAma taDAgAdiSu jala syopari prAsAdA, adhyekakA balabhIsaMsthitAH, valabhI-gRhANAmAkachA-1 dana, apyekakA parabhavana viziSTasaMsthAnasaMsthitAH, varabhavanaM sAmAnyato viziSTaM gaI tasyeva yad viziSThaM saMsthAnaM tena saMsthitAH, zubhA | zItalA ca chAyA yeSAM te zubhazItalacchAyAle drumagaNAH prajJaptA he amaNa! he AyuSman ! / / 'asthi NaM bhaMte!' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakurupu kuruSu gRhANi vA'smadgRhakalpAni gRhAyatanAni-teSu gRheSu deSAM manuSyANAmAyatanAni-gamanAni gRhAyatanAni ?,] dIpa anukrama [185]] - - - - - - - * ~ 560~ Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka uddezaH2 [147] sa0147 dIpa anukrama [185]] zrIjIvA- bhagavAnAha-gautama! nAyamarthaH samathoM, vRkSagRhAlayAste manujAH prajJatA he zramaNa! he AyuSman // 'asthi NaM bhaMte !' ityAdi, prAta jIvAbhi0 | santi bhadanta ! uttarakurupu kuruSu prAmA iti vA yAvatsannivezA iti vA, yAvatkaraNAnagarAdiparigrahaH, tatra asanti bujhSAdIna gu- davakurvamalayagi- gAniti yadivA gamyA:-zAkhaprasiddhAnAmaSTAdazAnAM karANAmiti grAmAH, na vidyate karo yeSu tAni nakarANi, nakhAdaya iti ni- dhikAraH rIyAvRttiH pAtanAnnayo'nAdezAbhAvaH, nigamA:-prabhUtabaNigvargAvAsAH, pAzuprAkAranivaddhAni kheTAni. alapAkAraveSTitAni karvaTAni, arddhagRtI-10 yagamyUtAntaryAmarahitAni maDambAni, 'paTTaNAi ni par3hanAni pattanAni bA, ubhayatrApi prAkRtakhena nirdezasya samAnakhAna , tatra yannI-pA // 279 // bhireca gamyaM tatpanaM. yatpunaH zakaTai|Ta kainaubhitra gamyaM tatpattanaM yathA bhagakancha, una ca-pattanaM zakaTaigamyaM, ghoTa kainoMbhireva / ca / naubhireva nu yagamya, paTTanaM tatpracakSyate // 1 // " droNamukhAni-bAhulyena jalanirgamapravezAni, AkarA-hiraNyAkarAdayaH, AamA:-nApasAvasathopalabhitA AzrayAH, saMvAdhA-yAtrAsamAgataprabhUtajananivezAH, rAjadhAnyo yatra nakare pattane'nyatra vA svayaM rAjA vasati, sanivezA iti-sannivezo yatra sArthAdirAvAsinaH, bhagavAnAha-gautama! nAyamarthaH samoM, yada-yasmAnne pichatakAmagAmina:-14 4Ana icchita-icchAviSayIkRta nechita, nAyaM na kintu nazabda ityatrA(nA)dezAbhAyo yathA 'nake dveSamya paryAyA' ityatra, necchita-icchAyA | aviSayIkRtaM kAma-khecchayA gacchantItyevaMzIlA nechitakAmagAminale manujAH prajJaptA he amaNa! he AyuSman ! // 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakurupu kuruSu 'asayaH' asyupalakSitAH sevakAH puruSAH, mayIti vA madhyupalakSitA lekhanajIvinaH, kRpiriti kRSikarmopajIvinaH, 'paNIti paNitaM paNyamiti vA krayavikrayopajIvinaH, vANijyamiti vANijyakalopajIvinaH', bhagavA-11 nAha-gautama! nAyamarthaH samartho, vyapagatAsimaSIkRpipaNyavANijyAste manujAH prazalA he amaNa! he AyuSmana! // 'asthi NaM bhNte'| *--46-4364 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 561~ Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [147 ] dIpa anukrama [185] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezaka: [(dvIpa samudra )], mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH ityAdi, asti bhadanta ! uttarakuru kurupu hiraNyamiti vA hiraNyaM aghaTitaM suvarNa kAMsyaM - kAMsyabhAjanajAtiH 'isa'miti vA dRSyaM vakhajAtiH, maNimauktikazaGkha zilApravAlasatsArasvApateyAni vA, tatra maNimauktikAzilApravAlAni pratItAni sad-vidyamAnaM sAraM - pradhAnaM svApateyaM dhanaM satsArasvApateyaM bhagavAnAha - hantA ! asti. 'no ceva Na'miyAdi, na punasteSAM manujAnAM tadvipayastItro mamatvabhAvaH samutpadyate, mandarAgAdittayA vizuddhAzayatvAt // 'asthi NaM bhaMte!" ityAdi, asti bhadanta ! uttarakuru kuruSu rAjeti vA rAjA cakravartI valadevavAsudevo mahAmANDaliko vA yuvarAja iti vA usthitAzana: Izvaro-bhogikAdi, aNimAdyavidhaizvaryayukta Izvara ityeke talavara iti vA, talavaro nAma parituSTanarapatipradattarAjUta sauvarNapaTTa vibhUSitazirAH kauTumbika iti vA, katipayakuTumbaprabhuH kauTumbikaH, mAmbika iti vA yasya pratyAsannaM grAmanagarAdikamaparaM nAsti tatsarvatanniM janAzrayavizeSarUpaM mada svAdhipatirmAmbikaH ibhya iti vA, imo-hastI tatpramANaM dravyamatItIbhyaH yatsatkapujIkRta hiraNyaratnAdivyeNAntarito hastyapi na dRzyate so'dhikataradravyo vA ibhya ityarthaH zreSThIti vA zrIdevatA'dhyAsitasauvarNapaTTavibhUSitottamAGgaH purayeSTho vaNigvizeSaH zreSThI, senApatiriti vA hastyazvarathapadAtisamudAyalakSaNAyAH senAyAH prabhuH senApatiH, sArthavAha iti vA, "pauNimaM dharigaM mejaM pAriSThaM caiva davvajAyeM tu / ghettRNaM lAbhatthaM vaJcai jo annadesaM tu // 1 // nitravahumao pasiddho dINAmAhANa vacchalo paMthe / so satyavAhanAmaM ghaNo vva loe samumbai // 2 // " etaDakSaNayuktaH sArthavAhaH, bhagavAnAha - gautama! nAyamarthaH samartho vyapagata satkArA 1 gaNanaM dharimaM meyaM pariccheyaM caiva dravyajAtaM tu gRhItvA lAbhArtha jati yo'nyadezaM tu // 1 // bahumataH prasiddhI dInAnAthAnAM vatsalaH pathi / sa sArtha vAhanAmadhana iva loke samudrahati // 2 // Fir P&Pale Cnly ~ 562~ watyw Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] zrIjIvA vyapagatA raddhiH-vibhavaizvarya satkArama-sevyatAlakSaNo yebhyaste tathA uttarakuruvAstavyA manujAH prajJatA he zramaNa! he AyuSmana ! 118 pratipattI jIvAbhi0 'asthi NaM bhaMte' ilayAdi, asti bhadanta ! uttarakuruSu kurupu dAsa iti bA, dAsa:-AmaraNaM krayakrItaH, preSya iti vA, preSya:- devakurvamalayagi-1 preSaNayogyaH, ziSya iti vA, ziSya:-upAdhyAyasyopAsakaH, bhRtaka itti thA, bhRtako-niyatakAlamadhikRtya ghetanena karmakaraNAya dhRtaH,IIdhikAraH rIyAvRttiA bhAgillae'ti vA bhAgika iti dhA, bhAgiko nAma dvitIyAMzasya catu(zasya vA grAhakaH, karmakArapuruSa iti vA, karmakAro lohA- uddezaH2 hirAdiH karmakAra: ?, bhagavAnAha-gautama! nAyamarthaH samoM, vyapagatAbhiyogyAste manujAH prajAtAH, abhimukhaM karmasu yujyate vyApAryata // 28 // sU0147 iti vA'bhiyogyastasya bhAvaH karma kA Abhiyogya, 'vya janAd yapaMcamasya sarUpe vA' ityekasya yakArasya lopaH, vyapagatamAbhiyogya yebhyase tathA he zramaNa! he AyuSman ! // 'asthi NaM bhaMte!' ityAdi, asti bhavanta ! uttarakurapu kurupu mAteti vA piteti vA ] bhrAteti vA bhaginIti vA bhAti vA suta iti yA duhiteti vA snupeti bA?, tatra mAtA-jananI pittA-janakaH sahodaro-bhrAtA sahodarI-bhaginI vadhU:-bhAryA muta:-putraH sutA-duhitA putravadhUH-snupA, bhagavAnAha-hanta ! asti, tathAhi-yA prasUte sA jananI, kAyo bIjaM niSiktavAn sa pitA vivakSita: puruSaH, sahajAto yo bhrAtA ekamAtRpitR katvAn , itarA tasya bhaginI, bhogyatvAd bhAryA, svamAtApitroH sa putra itarA duhitA, svaputrabhogyatvAtsapeti, 'no ceva Na mityAdi, na punasteSAM manujAnAM tI premarUpaM bandhanaM sa-1 IAmutpadyate, tathA kSetrasvAbhAvyAt pratanupremabandhanAste manujagaNAH prajJatA he amaNa! he AyuSman ! / / 'asthi bhaMte' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakurupu kurupu aririti vA-zatruH vairIti vA-jAtiniyaddhavairopetaH, ghAtaka iti vA, ghAtako yo'nyena ghAtayati, vadhaka iti vA, vadhaka:-svayaM hantA, pratyanIka iti vA, pratpanIka:-chidrAnveSI, pratyamitra iti vA, prayamitro yaH pUrva mitraM bhUtvA pazcAda-| SADHAN atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 563~ Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] Vimitro jAtaH 1, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthoM, vyapagatavairAnubandhAste manujagaNAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! // 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakurupu kuruSu mitramiti vA mitraM-mehaviSayaH, vayasya iti vA-sabhAnavayA gADhatarasnehaviSayaH, | sakhA iti vA-samAnakhAnapAno gADhatamasnehasthAnaM, suhRditi vA, suhan-mitrameva sakalakAlamavyabhicAri hitopadezadAthi pa, sAga|tika iti vA, sAGgatikaH-saGgatimAtraghaTita: ?, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthoM, vyapagatasnehAnurAgAste manujagaNAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! / / 'asthi pAM bhaMte !' ityAdi, asti bhadanta : uttarakurupu kurupu AvAhA iti vA' AhUyante svajanAstAmbUladAnAya yatra sa AvAha:-vivAhAtpUrvastAmbUladAnotsavaH, vIvAhA iti vA, vIvAhaH-pariNayanaM, yajJA iti ghA, yajJA:-pratidivasaM khakheSTa devatA| pUjAH, bhAdvAnIti bA, zrAddha-pitakriyA, thAlIpAkA iti vA, sthAlIpAka:-pratItaH, mRtapiNDanivedanAnIti vA-mRtebhyaH zmazAne tRtIyanavamAdiSu dineSu piNDanivedanAni mRtapiNDanivedanAni, cUDopanayanAnIti bA, cUDopanayanaM-ziromuNDanaM, sImantonnayanAnIti | vA, sImantonnayanaM-garbhasthApanaM 1, bhagavAnA-nAyamarthaH samartho, vyapagatApAhavIvAhayajJazrAddhasthAlIpAkamRtapiNDanivedanAste manujAH | prajJaptA he amaNa! he AyuSman ! || 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakurupu kuruSu naTaprekSeti vA naTA-nATakAnAM nAdayitArasteSAM prekSA naTaprekSA, nRtyaprekSeti vA, nRtyanti sma nRtyA-nRtyavidhAyinasteSAM prekSA nRtyaprekSA iti vA, jalaprekSeti bA, jalA-varanAkhelakA rAjastotrapAThakA ityapare teSAM prekSA jalaprekSA, malaprekSeti bA, mallA:-pratIvAH, mauSTikaprekSeti vA, mauSTikA: mahavizeSA epa ye bhu| TibhiH praharanti, viDambakaprekSeti vA, viDambakA-vidUSakA nAnAvepakAriNa ityarthaH, kathakaprekSeti bA, kathakA: pratItA:, purvakokSeti vA, plavakA ye utplutya gartAdikaM jhampAmirlayanti nayAdikaM vA taranti ropAM prekSA plavakaprekSA, lAsakaprekSeti vA, lAsakA ye rAsa % - AMROCCORD -- - - - ~564~ Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] zrIjIvA- kAn gAyanti jayazabdaprayoktAro vA bhANDAsteSAM prekSA lAsakaprekSA, AkhyAyakaprekSeti vA ye zubhAzubhamAkhyAnti te AkhyAyakAsteSAM pratipatto jIvAbhiprekSA AkhyAyakamekSA, laprekSeti bA, lagA ye mahAvaMzApramAruhya nRtyanti teSAM prekSA laGgaprekSA, mahamezati vA, ye citrapaTTikAdi-10 devakurvamalayagi- hastA bhikSAM caranti te mahArateSAM preA mokSA, 'tUNailapecchAi vA iti tUNAlA-tUNAbhidhAnavAdyavizeSayantasteSAM prekSA tUNai-18dhikAraH rIyAvRttiHprekSA, tumbavINApreneti vA, tumbayuktA vINA yeSAM te tumvavINA:-tumbabINAvAdakAsapA prekSA, 'kAvapicchAi ve'ti kAvA:-kAva- uddezaH2 // 28 // DivAhakA ropAM prekSA, mAgadhapreznati bA, gAgadhA-bandibhUtAsteSAM prekSA mAgadhagreneti vA ?, bhagavAnAha-nAyamarthaH samartho, vyapaga-10 sU0147 takautukAne manujagaNAH prajJamA he zramaNa! he AyuSman ! // 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakuru kuruSu indramaha hai iti vA, indraH-dazakastasya mahaH-pratiniyatadivasabhAvI utsavaH, skandamaha iti bA, skanda:-kArtikeyaH, rudramaha iti vA, rudraH pratItaH, zivamaha iti bA, zivo-devatAvizeSaH, vaizramaNamaha iti vA, vaizramaNa:-uttaradiglokapAlaH, nAgamaha iti vA, nAgo-bhavanapativizeSaH, yakSamaha iti vA bhUnamaha iti vA, yakSabhUtau-vyantaravizeSau, makundamaha iti vA. makundo-baladevaH, kUpamaha iti vA taDAkamaha iti vA nadImaha ini vA idamaha iti vA parvatamaha iti vA vRkSamaha iti vA caityamaha iti vA stUpamA ini vA?, kUSAdayaH pratItAH, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthI. vyapagatamahama himAle manujAH prazalA he zramaNa! he AyuSmana ! / / 'asthi NaM bhaMte!' ityAdi, santi hA bhavanta ! uttarakurupu kurupu zakaTAnIti vA, zakaTAni-pratItAni, rathA bA, rathA dvividhA-yAnarathAH sAmarathAca, tatra saGkAmarathasya | prAkArAnukAriNI phalakamayI vedikA'parasya tu na bhavatIti vizeSaH, yAnAnIti vA, yAnaM-vyAdi. yugyAnIti vA, yugyaM-golaviSayaprasiddha // 281 dvihastapramANaM caturanavedikoSazobhitaM jampAnaM, gilaya iti bA, gihiI tina upari kohararUpA yA mAnuSaM gilatIva, thillaya iti vA, CAN Jantacid atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 565~ Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata AMACHAR sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] lATAnAM yada ahupAhANaM rUr3ha tadanyaviSaye cillirityucyate, zivikA iti vA, zipikA-phUTAkArAcchAdito jampAnavizeSaH, sandamANiyA iti vA. sandamANiyA-puruSapramANo jampAnavizeSaH, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthaH, pAdavihAracAriNarate manujA: prajJaptA he agaNa! he Ayupman / 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! azvA iti vA hastina iti vA uSTrA iti vA gAtra iti vA mahipA iti vA kharA iti vA ghoTakA iti vA?, iha jAtyA AzugamanazIlA azvAH zeSA ghoTakAH, kharA-bhAH, ajA iti vA eDakA iti vA?, bhagavAnAhahanta santi, na punasteSAM manujAnAM paribhogyatayA 'havvaM' zItramAgacchanti / / 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakurupu kuruSu gAva iti vA, gAva:-bIgavyaH, mahiNya iti vA uSTaya iti vA ajA iti vA eDakA iti vA', hanta ! santi, na punasteSAM manuSyANAmupabhogyatayA havyaM zIpramAgacchanti / / 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakumapu kurupu siMhA iti vA, siMhaH-pazcAnanaH, byAnA iti vA, vyAghraH-zArdUlaH, vRkA iti vA, dvIpikA iti vA bIpikA:-citrakAH, parakSA iti vA, parassarA iti vA, parassaro-gaNDaH, zRgAlA iti vA, viDAlA iti vA, zunakA iti vA, kAlazunakA iti vA, ko kantikA iti vA, ko kantikAlakaDikAH, zazakA iti vA, cillalA iti vA, cilla-AraNyaka: pazuvizeSa: ?, bhagabAnAha-hanta ! santi, na punasse parasparasthA | teSAM vA manujAnAM kAzcidAbAdhAM vA pravAyAM vA chavicchedaM vA kurvanti, prakRtibhadrakAse zvApadgaNAH prajJatA he zramaNa! he AyuSman ! / 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakurupu kurupu zAlaya iti vA brIhaya iti vA godhUmA iti vA yavA iti vA tilA iti vA izkSava iti vA?, hanta ! santi na punasteSAM manuSyANAM paribhogyatayA 'havaM' zIghramAgacchanti / 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakurupu kurupu sthANuriti vA kaNTaka iti vA hIramiti bA, hIra-laghu kutsitaM tRNaM, zakareti vA, zarkarA-karka CN ~566~ Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] zrIjIvA-pa rakaH, tRNakapavara iti vA patrakacavara iti vA azucIti vA, azuci-vigandhaM zarIramalAdi, pratIti vA, pati-phuthita svasvabhAvaca-1 pratipattI jIvAbhimAlitaM trivAsaravaTa kAdivat , durabhigandhamiti vA, durabhigandhaM mRta kalevarAdivat , acokSa-apavitramasthyAdivat ?, bhagavAnAha-nAyamarthaH devakurvamalayagi- samoM, vyapagatavANukaNTakahIrazakarAtaNakacavarapatrakacaparAzucipUtidurabhigandhAcokSaparivarjitA uttarakuravaH prAptAH he zramaNa! heAdhikAraH rIyAvRttiH yuSman ! / / 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, asti bhadanta ! uttarakurupu kurupu, garbhatti vA, gartA-mahatI sahA, darIti vA, darI-mUpi- uddezaH 2 kAdikRtA lambI khaDA, ghasIti vA, ghasI-bhUrAji:, bhRguriti vA, bhRguH-prapAtasthAnaM, vipamamiti bA, viSama-durArohAvarohasthAnaM, // 282 // sU0147 dhUliriti vA pata iti vA, dhUlIpako pratItI, calaNIti vA, calanI-caraNamAtrasparzI kardamaH 1, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthaH, utta-16 rakurupu kurupu bahusamaramaNIyo bhUbhAgaH prajJamo he zramaNa! he AyuSman ! / / 'asthi NaM bhaMte!' ityAdi, santi bhadanta ! iMsA iti vA masakA iti vA DhaGkaNA iti vA, kacit pizugA iti vA iti pAThastatra pizukAH-caMcaDhAdayaH, yUkA iti vA likSA iti vA ?, bhaga-11 zabAnAha-nAyamarthaH samartho, vyapagatopadravAH khalu uttarakuravaH prajJaptA he amaNa ! he AyuSman ! // 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi | bhadanta ! uttarakurupu kuruSu ahaya iti vA ajagarA iti vA mahoragA iti vA ?, hanta ! santi na punaste'nyo'nyasya teSAM vA bhanujAnAM | kAzcidAbAdhAM vyAyAmAM yA chavicchedaM vA kurvanti, prakRtibhadrakAste vyAlakagaNA: prajJaptA he zramaNa ! he AyuSman ! // 'asthi NaM bhaMte | ityAdi, santi (madanta): uttarakuruSu kuruSu prahadaNDA iti vA, daNDAkAravyavasthittA prahA grahadaNDA: te cAnarthopanipAtahetutayA pratiSedhyA | ina svarUpataH, evaM grahamuzalAnIti vA, grahagarjitAni-grahacArahetukAni garjitAni, inAni svarUpato'pi pratiSedhyAni, prahayuddhAnIti | N 282 // vA, grahayuddhaM nAma yadeko praho'nyasya prahasya madhyena yAti, prahasavATa kA iti vA, prahasaGghATako nAma prayugmaM, prahApasavyAnIti vA / PROGrace Lanthan atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~567~ Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ----- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: na prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama anANIti vA, abhrANi-sAmAnyAkAreNa pratItAni, abhravRkSA iti vA, abhravRkSA-vRkSAkArapariNatAnyabhrANi, sandhyA iti vA sandhyAkAle nIlAyabhrapariNatirUpA pratItaiva, gandharvanagarANi-surasadanaprAsAdopazobhitanagarAkAratayA tathAvidhanabhaHpariNatapudgalarAzirUpANi, etAnyapi tatra svarUpato'pi na bhavanti, gajitAnIsi vA vidyuta iti vA, garjitAni vidyutazca pravItAH, ulkApAtA iti vA, ulkApAtA-yoni saMmUhitacalananipatanarUpAH, digdAha iti vA, digdAhA-anyatarasyAM dizi chinnamUlajvalanavAlAkarAlitAmbarapratibhAsarUpAH, nirghAtA iti vA, nirghAto-vidyutnapAtaH, pAMzuvRSTaya iti vA, pAMmuvRSTayo-dhUlivarSANi, yUpakA iti vA, yUpakAH 'saMjhAcheyA caraNo ya' ityAdinA''vazyakapanna pratipattavyAH, vakSadIptakAnIsi ghA, yakSadIptakAni nAma nabhasi razyamAnAprisahita: pizAcaH | TrAmiketi vA rUkSA praviralA dhUmAbhA dhUmikA, mahi keni vA, snigdhA ghanA ghanatvAdeva bhUmau patitA sAItRNAdidarzanadvAreNopalakSya*mANA mahikA, rajaudghAtA-rajasvalA dizaH, candroparAgA iti cA sUryoparAgA iti vA, candroparAga:-candragrahaNa sUryoparAga:-sUrya mahaNaM, zaha garjitavidyudulkAdigdAhanirghAtapAMzuSTiyUpakayakSadImakadhUmikAmahikArajaudghAtA: svarUpato'pi pratiSedhyAH, candrasUryagrahaNe | tyanApanipAtahetutayA, svarUpatantayoH pratipedumazakyavAna , jambUdvIpagatau hi candrau sUryo vA tatprakAzayataH, ekasya candrasya grahaNe | sakalamanuSyalokavartinAM candrANAmekasya sUryasya grahaNe sakalamanuSyalokavartinAM sUryANAM grahaNamata iha kSetra iva tatrApi svarUpatazcandrasUryoparAgapratiSedhAsambhavaH, candrapariveSA iti vA sUryapariveSA iti vA, candrasUryapariveghAzcandrAdityayo: parito valayAkArapariNatisapAH pratItA eva, praticandrA iti vA pratisUryA iti vA, praticandra-utpAtAdisUcako dvitIyazcandraH, evaM dvitIyaH sUrgaH pratisUryaH, indradhanuriti vA udakamatsya iti vA, indradhanu:-pratItaM, tasyaiva khaNDamudakamatsyaH, kapihasivAnIti vA, kapihasitAni-akasmAna 95 [185]] jI048 ~ 568~ Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185] "jIvAjIvAbhigama" zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 283 // - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvIpa samudra )], mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH bhati lImarUpANi, amoghA iti vA, amoghA :- sUryavimbasyAdhaH kadAcidupalabhyamAna zakaToddhisaMsthitA zyAmAdirekhA, ete candrapariSepAdayaH svarUpato'pi pratiSedhyAH, prAcInavAtA iti vA apAcInavAtA iti yA yAvat zuddhavAtA iti vA, yAvatkaraNAdakSiNavAtAdiparigrahaH, ete'sukhahetavo vikRtarUpAH pratiSedhyAH natu sAmAnyena, pUrvAdivAtasya tatrApi sambhavAn, grAmadAdA iti vA nakaradAhA iti yAvatsaMnivezadAhA iti yAvatkaraNAnnigamadAhakheTadAhAdiparigrahaH, dAhakRtazca prANakSaya iti vA bhUtakSaya iti vA kulakSaya iti vA ete svarUpato'pi pratiSedhyAH, tathA cAha bhagavAn gautama ! nAyamarthaH samartha, kepAvinahetutayA keSAJcitsvarUpataca tatra nepAmasambhavAm || 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta uttarakuruSu kurupu DimbAnIti vA, DimbAni - svadezotthA vidvatrAH, DamarANIti vA, umarANi - pararAjakRtA upadravAH, kalahA iti vA, kalahA - vAgyuddhAni, bolA iti vA, bola:-ArttAnAM bahUnAM kalakalapUrvako melApakaH, kSAra iti vA, kSAraH parasparaM mAtsarya, vairANIti vA, vairaM parasparamasahanatayA hiMsyahiMsakabhAvAdhyavasAyaH, mahAyuddhAnIti vA mahAyuddha - parasparaM mAryamANamArakatayA yuddhaM, mahAsaGgrAmA iti vA, mahAsannAhA iti vA, mahAsaGgrAmazveTikakoNikavan, mahAsannAho bRhatpuruSANAmapi bahUnAM yaH sannAhaH, mahApuruSanipatanAnIti vA pratItaM mahAzastranipatanAnIti vA mahAzastranipatanaM panAgavANAdInAM divyAstrANAM prakSepaNaM, nAgavANAdayo hi bANA mahAzastrANi teSAmadbhutavicitrazaktikatvAt, tathAhi nAgavANA dhanuSyAropitA vANAkArA muktA santo jAjvalyamAnAsahyolkAdaNDarUpAstataH parazarIre saGkrAntA nAgamUrtIbhUya pAzatvamupagacchanti, tAmasavANAzca paryante sakalasaGgrAmabhUmitryApi mahAndhatamasarUpatayA pariNamante, uktaJca - "citraM zreNika ! te vANA, bhavanti dhanurAzritAH / ukArUpa gacchantaH zarIre nAgamUrttayaH // 1 // kSaNaM vANAH kSaNaM daNDAH kSaNaM pAzatvamAgatAH For P&Pase Cinly 3 pratipattI devakurva dhikAraH uddezaH 2 sU0 147 ~569~ // 283 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata A sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] AkarA hyakhabhedAste, yathAcintitamUrtayaH / / 2 // " ityAdi, bhagavAnAha-nAyamarthaH samoM, vyapagataDimbaimarakalahabolakSAravairAste hAmanujAH prajJaptA he zramaNa! he AyuSmana ! / / 'asthi NaM bhaMte' ityAdi, santi bhadanta ! uttarakurupu kuruSu durbhUtAnIti bA, durbhUtaM azirva, kularogA iti vA maNDalarogA iti vA zirovedaneti vA akSivedaneti vA karNavedaneti vA nakhavedaneti vA dantavedaneti vA| kAza iti vA zvAsa iti vA zoSa iti vA vara iti vA dAha iti vA kacchUriti vA khasara iti vA kuSThamiti vA arza iti vA ajIrNamiti vA bhagandara ivi vA indragraha iti vA skandhaprada iti vA kumArasaha iti vA nAgapraha iti vA yakSagraha iti vA bhUtagraha iti vA dhanurmaha iti yA udvega iti vA ekAhikA iti vA pAhikA iti vA cyAhikA iti vA caturthakA iti vA hRdayazalAnIti 4vA mastakajhUlAnIti vA pArzvazUlAnIti vA kukSizUlAnIti vA yonizUlAnIti vA prAmamAririti vA nakaramAririti vA nigamamAdAririti vA yAvatsannivezamAririti vA, yAvatkaraNAt kheDakarbaTAdiparigrahaH, mArikRtazANikSaya iti vA janakSaya iti vA dhanakSaya iti vA kulakSaya iti vA vyasanabhUtamanAryateti vA!, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthoM, vyapagatarogAtaGkAste manujAH prajJaptA he amaNa! he AyuSman ! // 'tesi Na' mityAdi, teSAmuttarakuruvAstavyAnAM bhadanta ! manuSyANAM kiyantaM kAlaM sthiti:-avasthAnaM prajJaptA ?, bhaga-18 vAnAha-gautama! jaghanyena dezonAni trINi palyopamAni, tatra na jJAyate kiyatA dezenonAni? tata Aha-palyopamasyAsoyabhAgenonAni, utkarSataH paripUrNAni trINi palyopamAni // 'te NaM bhaMte' ityAdi, te uttarakuruvAstavyA bhadanta ! manujA: kAlamAse 'kAlaM' |maraNaM kalA ka gacchanti ', etadeva vyAcaSTe-kotpayante ? iti, bhagavAnAha-gautama! te manujAH SaNmAsAvazeSAyupaH kRtaparabhavAyubandhAH svakAle yugalaM prasUtrate, prasUya ekonapaJcAzataM rAtrindivAni tad yugalamanupAlayanti, anupAlya kAzitvA bhuskhA jRmbhayitvA ~570~ Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: . prata sUtrAMka zrIjIvA- jIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 284 // dhikAraH [147] dIpa anukrama 'akliSTAH' svazarIrotthazarahitA: 'avyathitAH pareNAnApAditaduHvA: 'aparitApitAH' svata: parato vA'nupajAla kAyamanaHpari- pratipattI tApAH kAlamAse kAlaM kalA 'devalokeSu' bhavanapatyAcAzrayepUtpadyanne, 'devalogapariggahiyA Na'miti devaloko-bhavanapatyAthAzraya-1 devakurvarUpastathAkSetrakhAbhAvyatastadyogyAyurvandhanena parigRhIto yaiste devalokaparigRhItAH, niSThAntasya paranipAtaH sukhAdidarzanAt, Namiti I vAkyAlakAre, te manujA: prajJaptA he amaNa! he AyuSman ! // 'uttarakurAe NaM bhaMte' ityAdi, uttarakurupu kurupu bhadanta ! 'kati- uddezA vidhAH' jAtibhedena katiprakArA manuSyA: 'anusajanti ? santAnenAnuvarttante, bhagavAnAha-gautama! paDDidhA manujA anusajanti sU0147 tadyathA-padmagandhA ityAdi, jAtivAcakA ime zabdAH / atra vineyaja nAnugrahAyottarakuruviSayasUtrasaGkalanArtha saGgrahaNigAthAtrayamAha"usujIvAdhaNupaTTa bhUmI gummA ya herudaalaa| tilagalayAtraNarAI rukkhA maNuyA ya AhAre // 1 // gehA gAmA ya asI hiraNa raayaa| ya dAsa mAyA ya / arivarie ya mitte vivAhamahanalagaDA va // 2 // AsA gAvo sIhA sAlI khANU ya gdsaahii| gahajurogaThii ubaTTaNA ya aNusajaNA ceva // 3 // asya vyAkhyA-prathamabhuttara kuruviSayamipujIvAdhanuHpRSThapratipAdakaM sUtra, tadanantaraM | bhUmiriti bhUmiviSaya sUtra, tato 'gummA' iti gulmaviSaya, tadanantaraM herutAlavanaviSayaM, tata: 'uddAlA' iti padAlAdiviparya, tadanantaraM 'tilaga' iti tilakapa dopalakSitaM, tato latAviSaya, tadanantaraM vanarAjIviSayaM, tata: 'rukkhA' iti dazavidhakalpapAdapaviSayA| daza sUtradaNDakAH, 'maNuyA ya' iti trayo manuSyaviSayAH sUtradaNDakAstadyathA-AyaH puruSaviSayo dvitIya: strIviSavastRtIyaH sAmAnyata | ubhayaviSaya iti, tata: 'AhAra' iti AhAraviSayaH, tadanantaraM 'gehA' iti gRhaviSayau dvau daNDako, Adyo gRhAkAravRkSAbhidhAyI // 284 / aparo gehAvabhAvaviSaya iti, tataH 'gAmA' iti grAbhAyabhAvaH, tabanantaramasIti asyAdyabhAvaviSayaH, tato hiraNyAdiviSayaH, tada-18 [185]] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~571~ Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvIpa-samudra)], ------ -------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [185]] nantaraM rAjAyabhAvaviSayaH, tato dAsAyabhAvaviSayaH, tato mAtrAdiviSayaH, tadanantarama rivairiprabhRtipratiSedhaviSayaH, tadanantaraM mitrAyabhAvaviSayaH, tadanantaraM vivAhapadopalakSitastatpratiSedhaviSayaH, tadanantaraM mahapratiSedhaviSayaH, tato nRtyapadopalakSita: prekSApratiSedhaviSayaH, tadanantaraM zakaTAvipratiSedhaviSayaH, tato'zvAdiparimogapratiSedhaviSayaH, tadanantaraM strIgavyAdiparibhogapratiSedhaviSayaH, tataH siMhAdizvApadaviSayaH, tadanantaraM zAsyAyupabhogapratiSedhaviSayaH, tataH sthANvAdipratiSedhaviSayaH, tadanantaraM gAdipratiSedhaviSayaH, tato daMzAyabhAvavipayaH, tato'yAdiviSayaH, tadanantaraM 'gaha' iti prahadaNDAdiviSayaH, tataH 'juddha' iti yuddhapadopalakSito himbaadiprtissedhvissyH| sUtradaNDakaH, tato roga iti rogapadopala mito durbhUtAdipratiSedhaviSayaH, tadanantaraM sthitisUrya, tato'nuSajanasUtramiti // sampratyuttarakurubhAviyamakaparvatavaktavyatAmAha kahiNaM bhaMte ! uttarakurAe kurAe janagA nAma duve pacatA pannatsA?, goyamA! nIlavaMtassa vAsagharapabvayassa dAhiNaNaM aTThacosIse joyaNasate cattAriyasattabhAge joyaNassa abAdhAe sItAe mahANaIe (puthvapacchimeNaM) ubhao phUle, itva NaM uttara kurAe jamagA NAma duve panvatA paNNatA egamegaM joyaNasahassaM urdu ucatteNaM aTThAijAI joyaNasatANi ubveheNaM mUle egamegaM joyaNasahassaM AyAmavizvabheNaM majhe aTThamAI joyaNasatAI AyAmavikhaMbherNa uvariM paMcajoyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM mUle tipiNa joyaNasahassAiM egaM ca vAvaDiM joyaNasataM kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM majjhe do jopaNasahassAI tinni ya yAvattare joyaNasate kiMcivisesAhie parikvevaNaM CSC-C4 ~572~ Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [148] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: -64 % prata % zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 285 // sUtrAMka [148] 43 pratipattI | yamakapa|rvatAdhi uddezA sU0148 %A5%2584545% 02-%%% pannatse ucariM pannarasaM ekkAsIte joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM paNNatte, mUle vicchipaNA majjhe saMkhittA upi taNuyA gopucchasaMThANasaMThitA sabakaNagamayA acchA saNhA jAva pabiruvA patteyaM 2 paumavaraceDyAparikkhittA patteyaMravaNasaMDaparikvittA, ghaNNao doNhavi, tesi NaM jamagapabbayANaM upi bahasamaramaNile bhUmibhAge papaNate vaNao jAva aasyNti0|| tesi NaM bahusamaramaNijANaM bhUmibhAgANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM 2 pAsAyavADeMsagA paNNattA, te NaM pAsAyavaThesagA vAvaDiM joyaNAI addhajoyaNaM ca uI uccatteNaM ekattIsaM joyaNAI kosaM ca vikvaMbheNaM abhuggatamUsitA vaNNao bhUmibhAgA ullotA do joyaNAI maNipeDhiyAo varasIhAsaNA saparivArA jAva jamagA ciTThati ||se keNaTeNaM bhaMte! evaM cucati jamagA pazcatA? 2, goyamA! jamagesu NaM pabbatesu tattha tastha dese tahiM tahiM bahuio khuDAkhuDiyAo vAvIo jAva bilapaMtitAo, tAsu NaM khuDAkhuDDiyAsu jAva vilapaMtiyAsu badaI uppalAI 2 jAca satasahassapattAI jamagappabhAIjamagavaSaNAI, jamagA ya estha do devA mahiDDIyA jAva paliobamadvitIyA parivasaMti, te NaM tastha paseyaM patteyaM cauNDaM sAmANiyasAhassINaM jAva jamagANa pavyayANaM jamagANa ya rAyadhANINaM apaNesiM ca vahaNaM vANamaMtarANaM devANa ya devINa ya AhevayaM jAya pAlemANA viharaMti, se teNaDhaNaM goyamA! evaM jamagapabvayA 2, aduttaraM ca NaM goyamA! jAva NicA dIpa anukrama [186] % - - // 285 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 573~ Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ------ ---------- mUlaM [148] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [148] dIpa anukrama [186] // kahiNaM bhaMte! jamagANaM devANaM jamagAo nAma rAyahANIo paNNattAo?, goyamA! jamagANaM pacayANaM uttareNaM tiriyamasaMkhene dIvasamudde vIivatittA aNNami jaMbUddIve 2 vArasa joyaNasahassAI ogAhittA estha NaM jamagANaM devANaM jamagAo NAma rAyahANIo paNNatAo vArasa joyaNasahassa jahA vijayassa jAva mahiDDiyA jamagA devA jamagA devA // (sU0148) 'kahi NaM bhaMte ! ityAdi, ka bhadanta ! uttarakurupu kurupu yamako nAma dvau parvatau prajJaptau ?, bhagavAnAha-gautama! nIlavato varSadhara-17 parvatasya dAkSiNAtyAcaramAntAt-caramarUpAtparyantAdRSTau yojanazatAni catutriMzadadhikAni caturazca yojanasya satabhAgAn avAdhayA katvA-apAntarAle mukveti bhAvaH, atrAntare zItAyA mahAnadyA: 'pUrvapazcimena' pUrvapazcimayordizorubhayoH kUlayo: 'ana' etasmin pradeze yamako nAma dvau parvatau prazabhau, tadAthA-eka: pUrvakUle eka: pazcimakUle, pratyeka caika yojanasahasramuJcaistvena, arddhatRtIyAni yo-10 janazatAnyudvedhena-avagAhena, meruvyatirekeNa zeSazAzvataparvatAnAM sAmavizeSeNovaistvApekSayA caturbhAgatyAvagAhanAbhAvAn , mUle ekayojanasahasraM viSkambhataH 1000, madhye 'rddhASTamAni yojanazatAni 750, upari paJca yojanazatAni 500, mUle trINi yojanasahasrANi ekaM ca dvApa-dvApayadhikaM yojanazataM kiJcidvizeSAdhika parikSepeNa prajJatau 3162, madhye dve yojanasahane trINi yojanazatAni | dvAsamatAni-dvAsaptatyadhikAni 3372 kizcidvizeSAdhikAni parikSepeNa prajJamau, upari eka yojanasahalaM paJca caikAzItAni-ekAzItyadhikAni yojanazatAni kicidvizeSAdhikAni 1581 parikSepeNa, evaM ca tI mUle vistINoM madhye sajilo upari ca tanukAvata evaM gopucchasaMsthAnasaMsthitI, 'savyakaNagamayA' iti sarvAsanA kanakamayo 'acchA jAva paDirUvA' iti prAgvat , tau ca pratyekaM | 2042- 454 ~574~ Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- --------- mUlaM [148] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [148] uddezaH2 dIpa anukrama [186] zrIjIvA- 12pratyeka pAvaravedikayA parikSiptI pratyeka 2 banakhaNDaparikSitI, pAvaravedikAvarNako banakhaNDavarNazca jagatyuparipavaravediphAvanaSa-113 pratipattI jIvAbhi NDa varNakavad' vaktavyaH / / 'tesi NaM jamagapavyayANa'mityAdi, yamakaparvatayorupari pratyeka bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, bhUmi-51 yamakapamalayAMga- bhAgavarNanaM se jahAnAmae AliMgapukkhareha vA' ityAdi prAgvattAbadvaktavyaM yAvad 'bANamaMtarA devAya devIo ya AsayaMti sayaMti jaay| |rvatAdhika rIyAvRttiHkApacaNubhavamANA viharati / tesi NamityAdi, tayorvahusagaramaNIyayobhUmibhAgayohumadhyadezabhAge pratyeka pratyeka prAsAdAvataMsakaH prajJaptaH, tau ca prAsAdAvataMsako dvApaSTiyojanAnyayojanaM corddhamustvena, ekatriMzad yojanAni kozaM caikaM viSkambhena, adhbhugga-15 // 286 // sU0148 NyamUsiyapara siyA ityAdi yAvat paDirUvA' iti prAsAdAvataMsakavarNanamuhocavarNanaM bhUmibhAgavarNanaM maNipIThikAvarNa siMhAsanavarNana vijayadUSyavarNanamazavarNanaM dAmavarNanaM ca niravazeSa prAgvadvaktavyaM, nabaramatra maNipIThikAyAH pramANamAyAmaviSkambhAbhyAM ve yojane, thAhalyene yojanaM, zeSaM tathaiva / tesi NaM siMhAsaNANamityAdi, tayoH siMhAsanayoH pratyekam 'avaruttareNa"ti aparottarasyAM bAya-16 | vyAmityarthaH uttarasyAmuttarapUrvasyAM ca dizi, ata etAsu timRpu dikSu 'ymkyo|' yamakanAmrodhamakaparvatasvAminovayoH pratyeka pratyeka |caturNA sAmAnikasahasrANAM yogyAni catvAri bhadrAsanasahasrANi prajAtAni, evamanena krameNa siMhAsanaparivAro vaktavyo yathA prAvi-10 |jayadevasya / / 'tesi NamityAdi, tayoH prAsAdAvataMsakayoH pratyeka guparyaSTAvaSTau maGgalakAni prajJaptAni ityAdyapi prAgvattAvadvaktavyaM yA-13 vat 'sayasahassapattagA' iti padam / / samprati nAmaniyandhanaM pipucchipuridamAha-atha 'kenArthena kena kAraNena evamucyate--yamakahAparvatau yamakaparvatI ? iti, bhagavAnAha-gautama! yamakaparvatayoH Namiti vAkyAlaGkAre kSullakakSullikAsu bApIpuSkariNISu yAvadilapa-31 // 286 // jiSu bahUni yAvatsahasrapatrANi 'yamakaprabhANi' yamakA nAma-zakunivizepAstatprabhAni-tadAkArANi, etadeva vyAcaSTe-yamakavarNAbhAni Jamsairat CockikCROGRA atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 575~ Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [148] dIpa anukrama [186] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [ ( dvIpa samudra)], mUlaM [148] ..AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. - yamakarNasadRzavarNAnItyarthaH, 'yamako ca' yamakanAmAnau ca tatra tayoryamakaparvatayoH svAmitvena dvau devau maharddhikI yAvanmahAbhAgI pasyopamasthitiko parivasataH, tau ca tatra pratyekaM caturNI sAmAnikasahasrANAM catasRNAmapramahiSINAM saparivArANAM tisRNAmabhyantaramadhyamabAhyarUpANAM yathAsaGkhyadazadvAdazadeva sahasrayAkAnAM padAM samAnAmanIkAnAM saptAnAmanIkAdhipatInAM poDazAnAmAtsaraznadevasahasrANAM 'jamagapavyayANaM jamagANa ya rAyahANINa' miti svasva svasya yamakaparvatasya svasya svasya yamikAbhidhAyA rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM vANamantarANAM devAnAM devInAM ca svasvayamikAbhicarAjadhAnI vAstavyAnAmAdhipatyaM yAvadviharataH yAvatkaraNAn porevacaM sAmittaM bhaTTittamityAdiparigrahaH tato yamakAkArayamaka varNotpalAdiyogAya makAbhidhadevasvAmikatvAcca tau yamakaparvatAvityucyete tathA cAha - 'se eeNadveNamityAdi // samprati yamikAbhidharAjadhAnIsthAnaM pRcchati kahi NaM bhaMte' ityAdi ke bhadanta ! yamakayodevayoH sambandhinyo yabhike nAma rAjadhAnyA prajJatI ?, bhagavAnAha - gautama! yamakaparyaMtayoruttarato'nyasminnayatame jambUdvIpe dvIpe dvAdaza yojanasahasrANi avagAhyAntrAntare yamakayordevayoH sambandhityo yamike nAma rAjadhAnyau prajJapte, te cAvizeSeNa vijayarAjadhA nIsadRze vaktavye / samprati hRdayakavyatAmabhidhitsurAha- kahi NaM bhaMte / uttarakurAe 2 nIlavaMta daNAmaM dadde paNNatte ?, goyamA ! jamagapaJcayANaM dAhiNeNaM acottIse joyaNasate casAri sattabhAgA jogaNassa avAhAe sItAe mahANaIe bahumajjhadesa bhAe, ettha rNa uttarakurAe 2 nIlavaMtaddahe nAmaM dahe pannate, uttaradakkhiNAghae pAINapaDINavicchinne evaM joyaNasahassaM AyAmeNaM paMca joyaNasatAI vikkhaM meNaM dasa joyaNAI ucceheNaM acche saNche rayatAmata For P&Praise City ~576~ Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- --------- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH sUtrAMka pratipattI | nIlabadra dAdhi uddezaH2 sU0 149 [149] / / 287 // dIpa anukrama [187] PRAK kUle caukoNe samatIre jAva paDirUve ubhao pAsiM dohi ya paumavaravedayAhiM vaNasaMDehiM savyato samaMtA saMparikkhise doNhavi bnnnno| bhIlavaMtadahassa NaM dahassa tastha 2 jAya bahave tisovANapaDirUvagA papaNattA, capaNao bhANiyabbo jAva toraNatti // tassa NaM nIlavaMtaddahassa NaM dahassa bahumajjhadesabhAe estha NaM ege mahaM paume paNate, joyaNaM AyAmavikhaMbheNaM taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM addhajoyaNaM pAhalleNaM dasa joyaNAI uvveheNaM do kose Usite jalaMtAto sAtiregAI dasaddhajoyaNAI sabvaggeNaM papaNatte // tassa NaM paumassa ayameyArUve vapaNAvAse paNNate, taMjahA-baharAmatA mUlA rihAmate kaMde veruliyAmae nAle veruliyAmatA bAhirapattA jaMbUNayamayA ambhitarapattA tabaNijamayA kesarA kaNagAmaI kapiNayA nANAmaNimayA pukvarasthibhutA / / sA NaM kapiNayA ajoyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM, taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM kosaM bAhalleNaM sadhyappaNA kaNagamaI acchA saNhA jAca paDirUbA // tIse NaM kapiNayAe uvariM bahusamaramaNijje desabhAe papaNatte jAva maNIhiM // tassa NaM bahasamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM ege mahaM bhavaNe paNNatte, kosaM AyAmeNaM addhakosaM vikkhabheNaM desUrNa kosaM uI uccatteNaM aNegakhaMbhasatasaMniviTTha jAva vaNao, tassa NaM bhavaNassa tidisiM tato dArA paNNatA purathimeNaM dAhiNeNaM uttareNaM, te NaM dArA paMcadhaNusayAI urdU uccatteNaM | // 287 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam ~577~ Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [ 149 ] dIpa anukrama [187] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvIpa samudra )], mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH aDhAilAI dhaNusatAI vikkhaMbheNaM tAvatiyaM caitra paveseNaM seyA varakaNagathubhiyAgA jAva vaNamAlAuti / tassa NaM bhavaNassa aMto bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte se jahA nAmae-AliMgaputrakhareti vA jAva maNINaM vaNNao || tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjha sabhAe ettha NaM maNipreDhiyA paNNattA, paMcaghaNusayAI AyAmavikkhaMbheNaM aDDhAilAI ghaNusatAI bAhaleNaM savvamaNimaI / tIse NaM maNipeDiyAe uvari ettha NaM ege mahaM devasayaNije paNNatte, devasayaNijassa caNNao // se NaM paume aNNeNaM asaNaM tadvattappamANamettArNa paramANa to samatA saMparikkhite // te NaM paumA addhajoyaNaM AyAmavikhaMbheNaM taM tiguNaM savisesaM parikveveNaM korsa bAhalleNaM dasa joyaNAI ucveheNaM kosaM kasiyA jayaMtAo sAiregAI te dasa joyaNAI samvaraNaM paNNattAI // tesi NaM paramANaM avameyAtve vaNNAvAse paNNatte, taMjAvairAmayA mulA jAva NANAmaNimayA pukkharatthinugA / nAo NaM kaNNiyAo ko AyAmavikrabheNaM taM tiguNaM sa0 pari0 addhako bAhalleNaM savvakaNagAmaIo acchAo jAva paDi vAo // tAsi NaM kaNNiyANaM pi bahusamaramaNijA bhUmibhAgA jAva maNINaM vaNNo gaMdho phAso // tassa parNa paumassa avaruttareNa uttareNaM uttarapuracchimeNaM nIlavaMtadahassa kumArassa caNhaM sAmANiyasAhassINaM cattAri paramasAhasIo paNNattAo evaM (eteNaM) sabbo parivAro For P&P Cy ~578~ Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- --------- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH sUtrAMka [149] 3 // 288 // navari paumANaM bhANitabbo // se NaM paume aNNehiM tihiM paumavara parikvebehiM sabbato samaMtA 13 pratipatto saMparikkhitte, taMjahA-abhitareNaM majjhimeNaM yAhiraeNaM, abhitaraeNaM paunaparikSece vattIsaM nIlavadrapaumasayasAhassIo pa0, majisamae NaM paumaparikkheve cattAlIsaM paubhasayasAhassIo paM0 dAdhika bAhirae NaM paumaparikkheve aDayAlIsaM paumasayasAhassIo paNNatAo, evAmeva sapuvyAvareNaM uddezaH 2 egA paumakoDI vIsaM ca paumasatasahassA bhavaMtIti mkkhaayaa|se kepaTTeNaM bhaMte! evaM vucati sU0149 NIlavaMtahahe dahe?, goyamA! NIlavaMtaddahe NaM tattha tattha jAI uppalAIjAya satasahassapattAI nIlavaMtappabhAtiM nIlavaMtadahakumAre yaso ceva gamo jAba nIlavaMtadahe 2 // (mU0149) 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, ka bhadanta ! uttarakurupu kuruSu nIlavanado nAma hadaH prajJamaH ?, bhagavAnAha-gautama! yamakaparvatayodakSiNAgharamAntAdurvAg dakSiNAbhimukhamaSTau 'catusviMzAni' caturviMzadadhikAni yojanazatAni caturazca saptabhAgAn yojanasyAvAdhayA kRveti gamyate apAntarAle muktveti bhAvaH, atrAntare zItAyA mahAnadyA bahumadhyadezabhAge 'estha Nati etasminnavakAze uttarakurUpu kuraSu nIlabadUrado nAma hadaH prajJApta:, sa ca kiMviziSTaH ? ityAha-uttaradakSiNAyata: prAcInApAcInavistIrNaH, uttaradakSiNAbhyAmabayavAbhyAmAyata uttaradakSiNAyataH, prAcInApAcInAbhyAmavayavAbhyo vistIrNaH prAcInApAcInavistIrNaH, eka yojanasahasramAyAmena, paJca | yojanazatAni viSkambhataH, daza yojanAnyudvedhena-uNDalena, 'acchaH' sphaTikavadbhahinimalapradeza: lakSaNaH' shkssnnpudglnirmaapitbhi:-H||288 // pradezaH, tathA rajatamayaM-rUpyamayaM kUlaM yasyAsau rajatamayakUlaH, ityAdi vizeSaNakadanyakaM jagatyuparivApyAdivattAvadvaktavyaM yaavdid| dIpa anukrama [187] ar ~579~ Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [149 ] dIpa anukrama [187] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvIpa samudra )], mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH jI0 49 paryantapadaM 'paDitthabhamaMta maccha kacchapa aNegasa uNamihuNapariyarie' iti 'ubhaopAse' ityAdi, sa ca nIlavannAmA hRdaH zItAyA mahAnadyA ubhayoH pArzvayorvahirvinirgataH, sa tathAbhUtaH sannubhayoH pAzvayordvAbhyAM padmavaravedikAbhyAm, ekasmin pArzve ekayA padmavaravedikayA dvitIye pArzve dvitIyayA padmavaravedikayetyarthaH evaM dvAbhyAM vanapaNDAbhyAM 'sarvataH sarvAsu dinu 'samantataH' sAmastyena saMparikSiptaH padmavazvedikAvanapaNDavarNakaJca prAgvat // nIlavaMtadahasta NaM dahassa tastha tatthe'tyAdi, nIlabadsya Namiti vAkyAlaGkAre tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahUni trisopAnapratirUpakANi- prativiziSTarUpakANi trisopAnAni prajJatAni, varNakasteSAM prAgvadvaktavyaH || 'tesi NamityAdi teSAM ca trisopAnapratirUpakANAM purataH pratyekaM pratyekaM toraNaM prajJAnaM, 'te NaM toraNA' ityAdi toraNavarNanaM pUrvavattAvadvaktabhyaM yAvan 'bahavo sabasahassapa satyagA' iti padam || 'tassa NamityAdi, tasya nIlavannAmno hRdasya bahumadhyadezabhAge, atra mahaddekaM padmaM prajJaptaM yojanamAyAmaso viSkambhataAyojana bAhulyena daza yojanAni 'udvedhena' uNDalena jalaparyantAd dvau krozantiM sarvAMtreNa sAtirekANi daza yojanazatAni prajJatAni // ' tassa Na' mityAdi, tasya padmasya 'artha' vakSyamANa: 'etadrUpaH' anantarameva vakSyamANasvarUpaH 'varNAvAsaH' varNakanivezaH prajJaptaH, tadyathA-mayaM mUlaM riSTharatramayaH kando vaijJarakramayo nAlaH, beTrryarakramayAni brAhmapatrANi, jAmbUnadamayAnyabhyantarapatrANi, tapanIyamayAni kesarANi kanakamayI puSkarakarNikA, nAnAmaNimayI puSkara sthibukA | 'sA NaM kaNNiyA addha' mityAdi, sA karNikA'rddhayojanamAyAmaviSkambhAbhyAM kozamekaM vAdasvataH sarvAMnA kanakamayI acchA yAvatpratirUpA yAvatkaraNAt maNhA uNhA ghaTTA maTThA norayA' ityAdi parimahaH / 'tI se NaM kaNNivAe' ityAdi, tasyAH karNikAyA upari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, tadvarNanaM ca 'le jahAnAmam AliMgapukkharei vetyAdinA pra For P&Pase Cnly ~ 580~ Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- --------- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata 3 pratipattau nIlabadradAdhika uddezaH2 sU0149 sUtrAMka [149] dIpa anukrama [187] zrIjIvA- dAndhena vijayarAjadhAnyA upakArikAlayanasyeva tAvadvaktavyaM yAvanmaNInAM sparzavaktavyatAparisamAptiH / / 'tassa NamityAdi, tasya bahu- ndhena vijayarAjadhA jIvAbhi samaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge atra mahadekaM bhavanaM prajJA kozamAyAmato'rddhakozaM viSkambhato dezonaM krozamUrddhamuccaislena, malayagi- 4 anekastambhazatasanniviSTamityAdi tadvarNanaM vijayarAjadhAnIgatasudharmasabhAyA iva tAvadvaktavyaM yAvadidaM sUtraM "divvatuDiyasahasaMpaNadite' rIyAvRttiH iti, tadanantaraM sUtramAha-'savvarayaNAmae' ityAdi sarvAsanA ratnamayam acchaM yAvatpratirUpaM, yAvatkaraNAt 'saNhe laNhe ghaDe mahe' ityAdiparigrahaH / tassa NamityAdi tasya bhavanasya 'tridizi' tisupu dikSu ekaikasyAM dizi ekaikadvArabhAvena trINi dvArANi prajJaptAni, tayathA // 289 // 4/-pUrvasyAmuttarasyAM dakSiNasyAm // 'te NaM dArA' ityAdi, tAni dvArANi pabhadhanu:zatAni Urjumujaislena, arddhatRtIyAni dhanuHzatAni | viSkambhena, tAvadeva-arddhatRtIyAnyeva dhanuHzatAnIti bhAvaH pravezena / 'seyAvarakaNagathUbhiyA' ityAdi dvAravarNanaM vijayadvArasyeva | tAvavizeSeNAvasAtavyaM yAvat 'vaNamAlAo' iti banamAlAvatavyatAparisamAptiH / / 'tassa Na'mityAdi, tasya bhavanasya ullocoDa|ntarthahusamaramaNIyo bhUmibhAgo maNInAM varNagandharasasparzavarNanaM prAgvat / / 'tassa NamityAdi, tasya bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge maNipIThikA prajJamA, pacadhanuHzatAnyAyAmaviSkambhAbhyAM arddhatRtIyAni dhanuHzatAni bAhalyena sarvAsanA maNimayI | acchA yAvatpratirUpA iti prAgvan / 'tIse NamityAdi, tasyA maNipIThikAyA upayaMtra mahadekaM devazayanIyaM prajJaptaM, zayanIyavarNakaH prAgvat / 'tassa NamityAdi, tasya bhavanasya uparyaSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAnItyAdi pUrvavacAvadvaktavyaM yAvadahavaH sahasrapatrahastakA iti / / 'se NamityAdi, tatpanAmanyenASTazatena panAnAM tadaddhAcalapramANamAtrANAM-tasya mUlapApramANasthAI tadardU tacca tad uccatvapramANaM ca tadaddhoMcatvapramANaM tana mAtrA yeSAM te tAni tathA teSAM, 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena saMparikSiptaM / tad ne atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~581~ Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ------ ----------- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [149] dIpa anukrama [187] 984ACC-A jalapramANameva teSAM bhAvayati-te NaM paumA' ityAdi, tAni padmAni pratyekamarddhayojanamAyAmaviSkambhAbhyAM krozamekaM vaailyen| daza yojanazatAni udvedhena kozameka jalaparyantAducchritaM sAtirekANi daza yojanazatAni sarvAMpreNa / / 'tesi NamityAdi, teSAM pacAnAmayametapo varNAvAsa: prajJaptaH, vanamayAni mUlAni riSTharatnamayAH kandAH vaiDUryaratnamayA nAlAH tapanIyamayAni bAhyapatrANi jAmbUnadamayAni abhyantarapatrANi tapanIyamayAni kezarANi kanakamayyaH karNikAH nAnAmaNimayAH puSkarasthibhugAH // 'tAo NaM kaNiyAo' ityAdi, tA: karNikAH kozamAyAmaviSkambhAbhyAmardakoza bAhalyena sarvAtmanA kanakamaya: 'acchAo jAva paDirUvAoM iti prAgvat / / 'tAsi NaM kaNiyANa mityAdi, tAsAM karNikAnAmupari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prazaptaH, tasya varNakaH pUrvavattA4Abadvaktavyo yAvanmaNInAM sparzaH // tassa NamityAdi, tasya mUlabhUtapadAsya 'aparottareNa' aparottarasyAM, evamuttarasyAmuttarapUrvasyA, sarvasaGkalanayA simapa dikSu atra nIlavato nAgakumArendrasya nAgakumArarAjasya caturNA sAmAnikasahasrANAM yogyAni catvAri padmasahasrANi prajJaptAni / 'eteNa mityAdi, etenAnantaroditenAbhilApena yathA vijayasya siMhAsanaparivAro'bhihitastabehApi panaparivAro vaktavyaH, tAthA-pUrvasyAM dizi catasRNAmapramahipINAM yogyAni catvAri mahApAni, dakSiNapUrvasyAmabhyantaraparSado'STAnAM devasahasrANAM yogyAnyaSTau padmasahasrANi, dakSiNasyAM madhyamaparSado dazAnAM devasahasrANAM yogyAni daza padmasahasrANi, dakSiNAparasyAM bAhya-5 parSado dvAdazAnAM devasahasrANAM dvAdaza padmasahasrANi, pazcimAyAM samAnAmanIkAdhipatInAM yogyAni sapta mahApadyAni prazatAni, tadanantaraM tasya dvitIyasya padmaparivepasya pRSThatazcataspu dikSu SoDazAnAmAmarakSakadevasahasrANAM yogyAni SoDaza padmasahasrANi prajJaptAni, tadyathA-calAri par3AsahasrANi pUrvayAM dizi catvAri padmasahasrANi dakSiNasyAM catvAri padmasahasrANi pazcimAyAM catvAri padmasaha ~582~ Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ----- ---------- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka dAdhika [149] dIpa anukrama [187] zrIjIvA- nANyuttarasyAmiti / tadana mUla sANyuttarasyAgiti / tadevaM gUlapAsya trayaH padmapariveSA abhUvana , anye'pi ca prayo vidyanta iti tatpratipAdanArthamAha-se ||3 pratipattI jIvAbhi04 paumeM ityAdi, tat pahAmanyairanantaroktaparikSepatrikavyatiriktaitribhiH padmapariveSaiH 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantatA' sAmastyena nIlabadramalayagi | saMparikSiptaM, tadyathA-abhyantareNa madhyamena vAjhena ca, tatrAbhyantare padmaparikSepe sarvasaGkhyayA dvAtriMzatpadmazatasahasrANi prajAtAni rIyAvRttiH 3200000, madhye padmaparikSepe catvAriMzat zatasahasrANi 4000000, bAhye padmaparizepe'STAcatvAriMzatpadmazatasahasrANi 4800000 prajJaptAni / 'evameva' anenaiva prakAreNa 'sapuvAvareNIti saha pUrva yasya yena vA sapUrva sapUrva ca tad aparaM ca sapU- sU0149 // 29 // piraM tena, pUrvAparasamudAyenetyarthaH, ekA padmakoTI viMzatizca padmazatasahasrANi bhavantItyAkhyAtaM mayA zepaizva tIrthakRdbhiH, etena sarvatIbhArthakRtAmavisaMvAdivacanatAmAha, koTyAdikA ca saGyA svayaM maulanIyA, dvAtriMzadAdizatasahasrANAmekatra mIlane yathoktasayAthA a-11 vazyaM bhAvAt / / samprati nAmAnvartha picchipurAha-se keNaTeNaM bhaMte!' ityAdi, atha kenArthenaivamucyate nIlabaDdo nIlavadhadaH ? iti, bhagavAnAha-gautama! nIlavadhade tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze bahUni 'utpalAni' padmAni yAvasahasrapatrANi nIlavadhadaprabhANi-nIlavannAma idAkArANi 'nIlavadvarNAni nIlavannAmavarSadharaparvatastadvarNAni nIlAnIti bhAvaH, nIlabannAmA ca nAgakumArendro nAgakumArarAjo maharddhika ityAdi yamakadekvanniravazeSa baktavyaM yAvadviharati, tato yasmAttadgatAni padmAni nIlavarNAni nIlavannAmA ca tadadhipatirdevastatastadyogAdasau nIlavannAmA idaH, tathA cAha-se eeNaDeNa'mityAdi / 'kahi / NaM bhaMte ! nIlabaMtadahasse'tyAdi rAjadhAnIviSayaM sUtra samastamapi prAgvat // ** nIlavaMtaddahassa NaM purathimapaJcasthimeNaM dasa joyaNAI abAdhAe estha NaM dasa dasa kaMcaNagapa MOCRACCE // 29 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam XX [mUla-188] kahi NaM bhaMte! nIlavaMtassa nAgakumAriMdassa nAgakumAraranno nIlavantA nAma rAyahANI? ....rAyahANI nIlavaMtaddahassuttareNaM annaMmi jaMbuddIve dive bArasa joyaNa sahassAI jahA vijayassa ~583~ Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvIpa-samudra)], ------ -------- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [150] dIpa anukrama [189] bbatA paNNattA, te NaM kaMcaNagapabvatA egamegaM joyaNasataM uhuM uccatteNaM paNavIsaM 2 joyaNAI ubveheNaM mUle egamegaM joyaNasataM vikkhaMbheNaM majhe paNNattari joyaNAI [AyAma]vikkhaMbheNaM uvariM paNNAsa joyaNAI bikkhaMbheNaM mUle tipiNa sole joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM majajhe donni sattatIse joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM uvariM egaM aTThAvarNa joyaNasataM kiMcivisesAhie parikkheveNaM mUle vicchiNNA majjhe saMkhittA upi taNuyA gopugchasaMThANasaMThitA savvakaMcaNamayA acchA, patteyaM 2 paumavaravetiyA0 patteyaM 2 vaNasaMDaparikkhittA // tesi NaM kaMcaNagapavvatANaM uppi bahusamaramaNijje bhUmibhAge jAva AsayaMti0 tesi NaM0 patteyaM patteyaM pAsAyaca.sagA sahayAvaDhi joyaNAI uhuM uccatteNaM ekatIsaM joyaNAI kosaM ca vikkhaMbheNaM maNipeDhiyA dojoyaNiyA sIhAsaNaM sprivaaraa|| se keNaTeNaM bhaMte! evaM bucati-kaMcaNagapabbatA kaMcaNagapabvatA?, goyamA! kaMcaNagesu NaM pazyatesu tatva tattha vAvIsu uppalAI jAca kaMcaNagavapaNAbhAti kaMcaNagA jAva devA mahiDDIyA jAya viharaMti, utsareNaM kaMcaNagANaM kaMcaNiyAo rAyahANIo aparNami jaMbU0 taheva savvaM bhANitavvaM / / kahi NaM bhaMte! uttarAe kurAe uttarakurUhahe paNNatte?, goyamA! nIlabaMtahahassa dAhiNaNaM addhacottIse joyaNasate, evaM so ceva gamo Netavyo jo NIlavaMtahahassa sabvesiM sarisako dahasarinAmA ya devA, sabvesi purathimapacatthimeNaM ~584~ Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ----- ---------- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [150] CANCY dIpa anukrama [189] zrIjIvA- kaMcaNagapabbatA dasa 2 ekappamANA uttareNaM rAyahANIo apakami jaMbuddIve / kahi NaM bhaMte ! 183 pratipattI jIvAbhi caMdadahe erAvaNadahe mAlavaMtabahe evaM ekeko yavyo / / (ma0 150) dAkAJcanapamalayagi- 'nIlavaMtadahassa NamityAdi, nIlavato hadasya 'purasthimapaJcatthimeNaM ti pUrvasyA pazcimAyAM ca dizi pratyeka daza daza yoja 10vaMtAdhika rIyAvRttiH nAnyabAdhayA kRleti gamyate, apAntarAle mukkheti bhAvaH, daza daza kAJcanaparvatA dakSiNottarazreNyA prajJAptAH, te ca kAcanakA: pa-10 181 uddezaH2 hArvatA: pratyekamekaM yojanazatamUrkha mustvena paJcaviMzatiyojanAnyurodhena mUle eka yojanazataM viSkambhena madhye paJcasaptatiyojanAni viSka-15 sU0 150 // 291 // *mbhena upari paJcAzad yojanAni viSkambhena, mUle trINi poDazottarANi yojanazatAni 316 kiJcidvizeSAdhikAni parikSepeNa madhye dve samarvize yojanazate 227 kiJcidvizeSone parikSepeNa uparyekamaSTApazcAzaM yojanazataM 158 kiJcidvizeSonaM parikSepeNa, ata eva dAmUle vistIrNA madhye saddhimA upari tanukAH ata eva gopucchasaMsthAnasaMsthitAH sarvAsanA kanakamayA: 'acchA jAba paDirUvA' iti | prAgbat / tathA pralokaM pratyeka pAyarayevikayA parikSiptA: pratyeka pratyekaM vanapaNDaparibhiptAzca, parAvaravedikAvanapaNDavarNanaM prAgvat / / 'tesi Na'mityAdi, teSAM kAbhAnaparvatAnAmupari bahusamaramaNIyA bhUmibhAgAH prajJaptAH, teSAM ca varNanaM prAgyattAvadvaktavyaM yAvattRNAnAM maNInAM ca zabdavarNanamiti / / 'tesi Na'mityAdi, teSAM bahusamaramaNIyAnAM bhUmibhAgAnAM bahumadhyadezabhAge pratyeka pratyeka prAsAdAvataMsakAH prajJaptAH, prAsAdavaktavyatA yamakaparvatopari prAsAdAvataMsakayoriva niravazeSA vaktavyA yAvatsaparivArasiMhAsanavaktavyatAparisamASiH / / samprati nAmAnvartha pipRcchiSuridamAha-'se keNaDeNa mityAdi prAgvannavaraM yasmAdutpalAdIni kAJcanaprabhAni kAzcananAmAnazca | devAstanna parivasanti tataH kAJcanaprabhotpalAdiyogAn kAcanakAbhidhadevasvAmikatvAcca te kAcanakA iti, tathA cAha-'se eeNadve atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~585~ Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [150 ] dIpa anukrama [189 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezaka: [(dvIpa samudra )], mUlaM [150 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH NamityAdi / kAJcanikAJca rAjadhAnyo yamikArAjadhAnIbad vaktavyAH // 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe u tarakuruSu kuruSu uttarakuruhado nAma hadaH prajJaptaH ?, bhagavAnAha - gautama ! nIlavato hRdasya dAkSiNAtyA caramaparyantAdaSTau 'catustriMzAni' catukhiMzaddhikAni yojanazatAni caturazra yojanasya saptabhAgAn abAdhayA kRtveti gamyate zItAyA mahAnadyA bahumadhyadezabhAge atrouttarakurunAmA hRdaH prajJaptaH yathaiva prAg nIlavato hRdasyAyAma viSkambhodvedhapadmava ravedikAvanapaNDatrisopAnapratirUpakatoraNamUlabhUtamahApadmASTazatapadmaparivArapadmazeSapadmaparikSepatrayavaktavyatokA tathaiveAvyanyUnAtiriktA vaktavyA // nAmakaraNaM picchipuriyamAha - 'se keNadveNaM bhaMte!' ityAdi prAgvannavaramutpalAdIni yasmAd 'uttarakuruhadaprabhANi' uttarakurudAkArANi tena tAni tadAkArayogAt uttarakurunAmA ca tatra devaH parivasati tena tayogAd havo'pyuttarakuruH, na caivamitaretarAzrayadoSaprasaGgaH, ubhayeSAmapi nAnAmanAdikAlaM tathA pravRtteH evamanyatrApi nirdoSatA bhAvanIyA, uttarakurunAmA ca tatra devaH parivasati tadvaktavyatA ca nIlavannAgakumAravaktavyA, tato'pyasAvuttarakururiti rAjadhAnIvaktavyatA kAJcanakaparvatavaktavyatA ca rAjadhAnIparyavasAnA prAgvat // candra dava| kavyatAmAha - 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi pranasUtraM suganaM, bhagavAnAha - gautama ! uttarakuruidasya dAkSiNAtyAzaramAntAdarvAg dakSiNasyAM dizi aSTau catustriMzAni yojanazatAni caturazca saptabhAgAn yojanasyAvAdhayA kRleti zeSaH zIvAyA mahAnadyA bahumadhyadezabhAge 'atra' | asminnavakAze uttarakuruSu kuruSu candravo nAma idaH prajJataH asyApi nILavad hadasyevAyAmaviSkambhodveSapAvaravedikAvanaSaNDatrisopAnapratirUpakatoraNamUlabhUta mahApadmASTazatapadmaparicArapadmazeSapadmaparikSepatrayavaktavyatA vaktavyA, nAmAnvarthasUtramapi tathaiva, navaraM yasmAdutpalAdIni 'candrahRdaprabhANi candrAkArANi candravarNAni candranAmA ca devastatra parivasati tasmAccandrahRdAbhotpalAdiyo For P&Praise Cly ~ 586~ Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], -------------------- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH sUtrAMka [150] // 292 // -08- dIpa anukrama [189] mAgAccandradevasvAmikatvAza candrahada iti, candrArAjadhAnIvaktavyatA kA bhAnaparvatavaktavyatA ca rAjadhAnIparyavasAnA prAgvat / / sAmpra-18/3 pratipaccoM |tamairAbatahadavaktavyatAmAha-kahiNa bhaMte' ityAdi prabhasUtra pAThasiddhaM, nirvacanamAha-gautama! candra hadasya dAkSiNAtyAdharamAntAda-18| kAJcanapabAMga dakSiNasyAM dizi aSTau caturviMzAni yojanazatAni caturazca saptabhAgAn yojanasthAvAdhayA kRtve ti zeSaH zItAyA mahAnayA vaMtAdhi bahumadhyadezabhAge 'atra' etasminnavakAze airAvatahado nAma hadaH prajJaptaH, asyApi nIlavannAmro hapasyevAyAmaviSkambhAdiyatavyatA parikSepa-18 uddezA2 paryavasAnA baktavyA, anvardhasUtramapi tathaiva, navaraM yasmAdutpalAdIni airAvatahadaprabhANi, airAvato nAma hastI tadvarNAni ca airAvatazca hai| sU0150 nAmA tatra devaH parivasati tena airAvatahada iti, airAvatArAjadhAnI vijayarAjadhAnIvan kAJcanakaparvatavaktavyatAparyavasAnA tathaiva / / adhunA mAlyavanAmahadabaktavyatAmAha-kahi NaM bhaMte' ityAdi sugarma, bhagavAnAha-gautama! airAvata hadasya dAkSiNAtyAcaramAntAdagi dakSiNasyAM dizi aSTau catusviMzAni yojanazatAni caturazca saptabhAgAna yojanasya abAdhayA kRleti zeSaH zItAyA mahAnadyA bahumadhyadezabhAge 'atra etasminnabakAze uttarakurupu kurupu mAlyavannAmA hadaH prajJaptaH, sa ca nIlabaddayavadAyAma viSkambhAdinA tAvadvaktavyo yAvatpadmavaktavyatAparisamAptiH, nAmAnvarthasUtramapi tathaiva yasmAdutpalAdIni 'mAlyavahadaprabhANi' mAlyavaidAkArANi, mAlyavannAmA vakSaskAraparvatastadvarNAni-tadvarNAbhAni mAlyavannAmA ca tatra devaH parivasati tena mAsyavadda iti, bhAsyavatIrAjadhAnI vijayArAjadhAnIvad vaktavyA kAzcanakaparvatavaktavyatA'vasAnA prAgvat / / samprati jamyUyazvakalyatAmAhakahiNaM bhaMte ! uttarakurAe 2 jaMbusudaMsaNAe jaMbupeDhe nAma peDhe paNNatte?, goyamA! jabdIve 2 // 292 // maMdarassa pabvayassa uttarapuracchimeNaM nIlavaMtassa vAsagharapabvatassa dAhiNaNaM mAlavaMtassa vakkhA CREACINE -2 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~587~ Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [151] dIpa anukrama [190] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [ ( dvIpa samudra)], mUlaM [151] AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita rapavyayassa paJcatbhrimeNaM gaMdhamAdaNassa vakrakhApavvayassa purasthimeNaM sItAe mahAnadIe puratthi - mille kUle ettha uttarakurukurAe jaMbUpeDhe nAma peDhe paMcajoyaNasatAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNarasa ekkAsI joyaNasate kiMcivisesAhie parikkheveNaM bahumajjhadesabhAe bArasa joyaNAI bAhUleNaM tadAtaraM caNaM mAtAe 2 padese parihANIe sabbesu caramaMtesu do kose bAhalleNaM paNNatte saccajaMtraNatAmae acche jAva paDirUve // se NaM egAe paramavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savato samatA saMparivakhette vaNNao dopahavi / tassa NaM jaMbupeDhassa cauddisiM cattAri tisovApaDavA paNNattA taM caiva jAva toraNA jAva cattAri chattA || tassa NaM jaMbUpedassa upi bahusamaramaNi bhUmibhAge paNNatte se jahANAmae AliMgapukkharetivA jAva maNi0 // tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM egA mahaM maNipeDhiyA paNNattA aha joyaNAI AyAmavibheNaM cattAri joyaNAI bAhalleNaM maNimatI acchA saNhA jAya paDirUvA // tIse NaM maNipeDiyA softwer is jaMbUsudaMsaNA paNNattA ajoyaNAI u uccateNaM ajoya ucNaM do joyaNAtiM khaMdhe aDa joSaNAeM vikkhaMbheNaM cha joyaNAI viDimA bahuma sabhAe aTTa joyaNAI vikkhabheNaM sAtiregAI aha joyaNAI savvaggeNaM paNNattA, baharAmayamUlA rayatasupatidviyaviDimA, evaM cetiyasvaNNao jAva sabbo riTThAmayavilakaMdA For P&Praise Cinly ~588~ dhU %%%% Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ---- ------- mUlaM [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata CSCADE pratipattI jambUpIThAdhikAraH uddezaH2 sU0151 sUtrAMka [151] dIpa anukrama [190] zrIjIvA-IN veruliyaruirakkhaMdhA sujAyavarajAyasvapaDhamagavisAlasAlA nANAmaNirayaNavivihasAhappasAhajIvAbhi veruliyapattatavaNijapatrAviMTA jaMbUNayarattamauyasukumAlapavAlapallavaMkuradharA vicittamaNirayaNasuramalayagi- hikusumA phalabhAranamiyasAlA sacchAyA sappabhA sassirIyA saujjoyA ahiyaM maNonivyuirIyAvRttiH __karA pAsAIyA darisaNijjA abhiruvA pddiruuvaa|| (sU0151) // 293 // 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, ka bhavanta ! jambUdvIpe dvIpe uttarakurupu jamvAH sudarzanAyAH, jamvA hi dvitIyaM nAma sudarzaneti tata | | uktaM sudarzanAyA iti, jamvAH sambandhi pIThaM jambUpIThaM nAma pIThaM prajJaptaM ?, bhagavAnAha-gautama! mandarasya parvatasya 'uttarapUrveNa | uttarapUrvasyAM nIlavato varSadharaparvatasya 'dakSiNena' dakSiNato gandhamAdanasya vakSaskAraparvatasya 'pUrveNa' pUrvasyAM dizi mAsyavato vakSaskAraparvatasya pazcimAyAM zItAyA mahAnadyAH pUrvasyAmuttarakurupUrvArddhasya bahumadhyadezabhAge 'atra' etasminnavakAze uttarakuruSu kuruSu jambA: sudarzanAparanAmikAyA jambUpIThaM prajJaptaM, paJca yojanazatAnyAyAmaviSkambhAbhyAmekaM yojanasahasraM paJcaikAzItAni yojanazatAni kizcidvizeSAdhikAni 1581 parikSepeNa, bahumadhyadezabhAge dvAdaza yojanAni bAhatyena, tadanantaraM ca mAtrayA 2 parihIyamAnaM caramaparyanteSu dvau kozI bAhalyena sarvAsanA jAmbUnadamayam , 'acche' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat, uktazca- jaMbUnayAmayaM jaMbUpIDhamuttarakurAe~ pubbaddhe / sIyAe pubaddhe paMcasayAyAmaviksaMbhaM // 1 // pannarasekAsIe sAhIe parihimajhavAhalaM / joyaNaduchakkamaso hAyaMtatesu do kosA // 2 // " se NamityAdi tat' jambUpIThamekayA padmavaravedikayA ekena banakhaNDena 'sarvataH' sarvAsu | dikSu 'samantataH' sAmastyena parikSipta, vedikAvanaSaNDayorvarNakaH prAgyadvaktavyaH / tasya ca jambUpIThasya caturdizi ekaikasyAM dizi | GACANCCASct // 293 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~589~ Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [151] dIpa anukrama [190] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvIpa samudra )], mUlaM [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH ekaika trisopAnapratirUpakabhAvena catvAri visopAnapratirUpakANi- prativiziSTarUpANi trisopAnAni prajJaptAni tadyathA - eka pUrvasthAmekaM dakSiNasyAmekaM pazcimAyAmekamuttarasyAm || 'tesi Na'mityAdi teSAM ca trisopAnapratirUpakANAmayametadro varNAvAsaH prajJamaH, tadyathA-vamayA nemA bhUmerurddhamudracchantaH pradezA ityAdi jagatyuparivApyAditri sopAnavattAvadvaktavyaM yAvannAnAmaNimayAmyavalambanAni avala mvanavAdAca, toraNAnyapi prAyadvAcyAni / 'tassa NaM jaMbUpeDhassa NamityAdi, jambUpIThasyopari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, saca se jahAnAmae AliMgapukkhare vA ityAdi vijayArAjadhAnyupakArikAlayavantAvadvaktavyo yAvanmaNInAM sparzavaNyatAparisamAptiH, yAyaca bahavo vAnamantarA devA devyazvAsate zerate yAbad viharantIti / 'tassa NamityAdi, tasya bahusamaramaNIyasya bhUmi - bhAgasya bahumadhyadezabhAge, atra mahatyekA maNipIThikA prajJatA, aSTau yojanAnyAyAnaviSkambhAbhyAM catvAri yojanAni bAhasyena sarvAsanA maNimayI 'acchA jAna paDiyA' iti prAgvat // 'tIse Na'mityAdi, tasthA maNipIThikAyA upari bahumadhyadezabhAge, atra mahatI jambUH sudarzanA prajJaptA, aSTau yojanAnyUrddhamumbaislena, arddhayojanamudvedhena, dve yojane skandhaH SaD yojanAni viDimA - Urddha | vinirgatA zAkhA bahumadhyadezabhAge aSTau yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM sAtirekAnyaSTau yojanAni 'sarvAMmeNa' udvedhocaistvaparimANamIlanena, tasyAzca jambvA vajramayAni mUlAni yasyAH sA zramayamUlA 'zyayasupaiDiyaviDimA' iti rajatA rajatamayI supratiSThitA viDimA bahumadhyadezabhAge Urddha vinirgatA yasyAH sA rajatasupratiSThita biDimA, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, 'riTThAmayavijalakaMdA veruliyaruilakhaMdhA' riSThamayo - riSTharatnamayaH (vipulaH) kando yasyAH sA rivaratnamayakandA tathA vaiDhUryaravamayo ruciro - dIpyamAnaH skandho yasyAH sA baiDUryaruciraskandhA tataH pUrvapadena karmadhArayasamAsaH, 'sujAyavarajAyarUtra paDhamagavisAlasAlA' sujAtaM -mUla Fir P&Permalise City ~ 590~ Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvIpa-samudra)], --- ------- mUlaM [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [151] // 294 // dIpa anukrama [190] zrIjIyA dravyazuddhaM baraM-pradhAnaM yat jAtarUpaM sadAmakAH prathamakA-mUlabhUtA vizAlA: zAlA:-zAkhA yasyAH sA sujAtavarajAtarUpaprathamakavi- pratipattI jIvAbhimazAlazAlA: 'nANAmaNirayaNavivihasAhappasAhaberuliyapattatavaNijapattaviMTA' nAnAmaNiratnAnA-nAnAmaNiratnAmikA vividhA jambUpIThAmalayagi-18 15 zAkhAprazAkhA yasyAH sA tathA tathA vaiDUryANi-vaitaryaratramayAni patrANi yasyAH sA tathA tapanIyAni-tapanIyamayAni patravRntAni yasyAHdhikAraH rIyAvRttiHsA tathA, tataH padadvaya 2 mIlanena karmadhArayaH nAnAmaNiratravividhazAkhAprazAkhAvaiDUryapatratapanIyapatrapantAH, apare sauvarNikyo mUla-181 uddezaH 2 | zAkhA: prazAkhA rajatamadhya ityucuH, 'jaMbUNayarattamajayasukumAlapavAlapalavakuradharA' jAmbUnadanAmakasuvarNavizeSamayA raktA-raka-16 sU0151 varNA mRdavo-manojJAH sukumArA:-sukumArasparzA ye pravAlA-IpadunmIlitapatrabhAvAH pahabAH saMjAlaparipUrNaprathamapatrabhAvarUpA varAkurA: prathamamudbhidyamAnA aDarAstAm dharantIti jAmbUnadaraktamRdukasukumArapravAlapalvAGkuradharAH, kcitpaatthH-jNyunyrttmdhysukumaalkohaiN| malapalabakuraggasiharA' tatra jAmbUnadAni raktAni mRdUni-akaThinAni mukumArANi-akarkazasparzAni komalAni-manojJAni pravAlapa-16 lavAGkarA-yathoditasvarUpA aprazikharANi ca yasyAH sA tathA, anye tu jambUnadamayA agrapravAlA akarAparaparyAyA rAjatA ityAhuH, 81 vicittamaNirayaNasurabhikusumaphalabhAranamiyasAlA' vicitramaNiratnAni-vicitramaNiratnamayAni surabhINi kusumAni phalAni saca teSAM bhareNa namitA-nAgaM prAhitAH zAlA:-zAkhA yasyA: sA tathA, uktaca-"mUlA vairamayA se kaMdo khaMdho ya rihverulio| sovaNNiyasAhappasAha taha jAyarUvA ya // 1 // viDimA rayayaveruliyapattatavANijjapattaviMTA ya / pallA aggapavAlA jaMbUNayarAyayA | | // 294 // tIse // 2 // " 'rayaNamayApupphaphalA' iti 'sacchAyA' iti satI-zobhanA chAyA yasyAH sA sacchAyA, tathA sattI-zobhanA prabhA Ck atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~591~ Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezakaH [(dvIpa-samudra)], ------ ---------- mUlaM [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [151] pAyasyAH sA satprabhA, ata eva sazrIkA saha udyoto yathA maNiratnAnAmuddyotabhAvAt soyotA adhika atizayena manonivRttikarI 'pAsAIyA' ityAdi padacatuSTayaM prAgvat / / jaMbUe NaM sudaMsaNAe cauddisiM cattAri sAlA paNattA, taMjahA-purasthimeNaM dakSiNeNaM paJcasthimeNaM uttareNaM, tatthaNaM je se purathimille sAle estha NaM ege mahaM bhavaNe papaNatte ega kosaM AyAmeNaM addhakosaM vikkhaMbheNaM desUrNa kosaM uI uccatteNaM aNegakhaMbhAvapaNao jAva bhavaNassa dAraM taM ceca pamANaM paMcadhaNusatAtiM ukhu ucaseNaM ahAijAI vikkhaMbheNaM jAva vaNamAlAo bhUmibhAgA uloyA maNipetiyA paMcadhaNusatiyA devasayaNija bhANiyavvaM / / tastha NaM je se dAhiNille sAle ettha NaM ege mahaM pAsAyava.sae paNNaro, kosaM ca uhUM useNaM addhakosaM AyAmavikkhaMbheNaM anbhuggayamUsiya aMto bahusama ullotaa| tassa NaM vahasamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajmadesamAe sIhAsaNaM saparivAra bhANiyabvaM / tattha gaMje se pacasthimille sAle estha NaM pAsAyava.sae paNNate taM ceva pamANaM sIhAsaNaM saparivAra bhANiyavaM, satya NaM je se uttarille sAle estha NaM ege mahaM pAsAyacasae papaNate taM ceva pamANaM sIhAsaNaM saparivAraM / tattha NaM je se uparimaviDime estha NaM ege mahaM sidvAyataNe kosaM AyAmeNaM addhakosaM vicameNaM desUrNa kosaM uhaM uccatteNaM apegakhaMbhasatasanniviTe yaSaNao tidisi tao dArA paMcadhaNusatA aDDAijadhaNusayavi dIpa anukrama [190] jI - 1 ~592~ Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ------------------- mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [152]] zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 29 // sava 3 pratipattI jambUvRkSAdhikAraH uddezaH2 sU0152 gAthA: khaMbhA maNipeDhiyA paMcadhaNusatiyA devacchaMdao paMcadhaNusatavikakhaMbho sAtiregapaMcadhaNusauccatte / tattha NaM devacchaMdae aTThasayaM jiNapaDimANaM jiNussedhappamANANaM, evaM savvA siddhAyataNavattavvayA bhANiyabvA jAya dhUvakaTucchayA uttimAgArA solasavidhehi rayaNehiM uvega ceva jaMbU NaM sudaMsaNA mUle vArasahiM pAnamabaravediyAhiM savato samaMtA saMparikkhitA, tAo Na paumavaravetiyAo addhajoyaNaM urkha uccaseNaM paMcadhaNumatAI vikhaMbheNaM vpnno| jaMbU sudaMsaNA apaNeNaM aTThasateNaM jaMbUrNa tayaDucattappamANameseNaM sacato samaMtA saMparikkhittA // tAo NaM jaMbUo casAri joyaNAI uI uccatteNaM kosaM covvedheNaM joyaNaM gbaMdho kosaM vikAvaMbheNaM tiSiNa joyaNAI ciDimA bahumajjhadesabhAe cattAri joyaNAI vizvaMbheNaM sAtiregAIcattAri joyaNAI savvaggeNaM vaharAmayamUlA so ceva ceniyamakkhavaSNao // jaMbaeNaM sudasaNAe avaruttareNaM utsareNaM uttarapurasthimeNaM esthaNaM aNAdviyassa caupahaM sAmANiyasAhassINaM casAri jaMbUsAhassIo papaNattAo, jaMjUe sudaMsaNArA purathimeNaM estha NaM aNADhiyarasa devassa caupahaM aggamahisINaM cattAri jaMbUo paNNasAo, evaM parivAro sambo NAyavyo jaMjUe jAya AyarakkhANaM // jaMbU NaM sudaMsaNA tihiM joyaNasatehiM vaNasaMDehiM savato samaMtA saMparikkhisA, taMjahA-paTameNaM dogheNaM tabeNaM / jaMbae sudaMsaNAe purasthimeNaM paramaM vaNasaMDaM papaNAsaM joyaNAI ogAhilA estha NaM ege mahaM dIpa anukrama [190-194] ram atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam ~593~ Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [152 ] gAthA: dIpa anukrama [190-194] Bus Ac pratipattiH [3], "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. uddezaka: [(dvIpa samudra)]. mUlaM [ 152 ] + gAthA: ..AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH bhavaNe paNNase, puratthamille bhavaNasarise bhANiyabve jAva sayaNijjaM evaM dAhiNeNaM pacanthimeNaM uttareNaM // jaMbU NaM sudaMsaNAe uttarapuratthimeNaM paDhamaM vaNasaMDaM paNNAsaM joyaNAI ogAhittA catAri NaMdAkkhariNIo paNNattA taMja- paumA pamapamA caiva kumudA kumupabhA / tAo NaM NaMdAo kkhariNIo ko AyAmeNaM addhako viklaMbheNaM paMcasayAI uc acchAo sahAo lahAo ghaTTAo maTTAo NiSpakAo NIrayAo jAva paDivAo vaNNao bhANi jAya toraNati // tAsi NaM NaMdApukkhariNINaM bahumajjhadesabhAe ettha NaM pAsAya ase paNNa ko sappamANe addhako vikAsaMbho so ceva so vaNNao jAva sIhAsaNaM saparivAraM / evaM dakkhiNapurasthimeNaci paNNAmaM joyaNA0 cattAri NaMdApukkhariNIo uppalagummA naliNA uppalA uppalalA taM caiva mANaM tava pAsAyavaDeMsago tapyamANo / evaM dakSiNapaJcasthimeNaci paNNAsaM joyaNANaM paraM-bhiMgA bhiMgaNibhA bheva aMjaNA kajjalappabhA, sesaM taM caiva / jaMbUe NaM sudaMsaNAe uttarapuratthime paDhamaM vaNasaMDaM paNNAsaM joyaNAI ogAhittA ettha NaM cattAri NaMDhAo pukkhariNIo paNNattAo taM0-sirikaMnA sirimahiyA siricaMdA caiva taha ya sirinnilyaa| taM caiva pamANaM tava pAsAyavasi // jaMbaNaM sudaMsaNAe purathimilassa bhavaNassa uttareNaM uttarapurame pAsAvaDeMsagassa dAhiNeNaM ettha NaM ege mahaM kuDe paNNase aDa joyaNAI uhuMca ~594~ ch% % %se % thaa| aura ku Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ------------------- mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [152] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH / 1296 // pratipattI jambUvRkSAprAdhikAra uddezaH2 jAsU0152 gAthA: AASGASCORRECTOR mUle bArasa joyaNAI vikkhaMbheNaM majjhe aDha joyaNAI AyAmavikrakhaMbheNaM uvariM cattAri joya. NAI AyAmavikkhaMbheNaM mUle sAtiregAI satsatIsaM joyaNAI parikkheveNaM majjhe sAtiregAI paNuvIsaM joyaNAI parikkheveNaM upari sAtiregAI yArasa joyaNAI parikkheveNaM mUle vicchinne majo saMkhise papi taNue gopucchasaMThANasaMThie sabajaMbUNayAmae acche jAva paDisve, seNaM egAe paumavaraveiyAe egeNaM vaNasaMDeNaM sabbato samaMtA saMparikkhitte doNhaSi vaNNao // tassa NaM kUDassa upari bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte jAva aasyNti0|| tassa NaM bahasamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe egaM sidvAyataNaM kosappamANaM savyA sidvAyataNavattabvayA / jaMbUe NaM sudaMsaNAe purasthimassa bhavaNassa dAhiNaNaM dAhiNapurasthimillassa pAsAyavaDeMsagassa uttareNaM ettha NaM ege mahaM kUDe paNNatte taM ceva pamANaM siddhAyataNaM ca / jaMbUe NaM sudaMsaNAe dAhiNillassa bhavaNa purathimeNaM dAhiNapurasthimassa pAsAyava.sagassa pacasthimeNaM ettha NaM ege mahaM kaDe paNate, dAhiNassa bhavaNassa parato dAhiNapatdhimillassa pAsAyavaDiMsagassa purasthimeNaM estha NaM ege mahaM kUDe jaMbUto paJcasthimillassa bhavaNassa dAhiNeNaM dAhiNapaJcathimillassa pAsAyacaDeMsagassa uttareNaM ettha NaM ege mahaM kUDe pa0 taM ceva pamANaM siddhAyataNaM ca, jaMbUe pacatthimabhavaNauttareNaM uttarapacasthimassa pAsAyavasagassa dAhiNeNaM estha NaM ege mahaM dIpa anukrama [190-194] .IN296 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam ~595~ Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------ ----------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], --------- ------ mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [152] SCIRCR gAthA: kUDe papaNate taM ceva pamANaM siddhAyataNaM ca / jaMbUe uttarassa bhavaNassa paJcasthimeNaM uttarapaJcatdhimassa pAsAyavaDeMgassa purathimeNaM ettha NaM ege kUDe paNNatte, taM ceva, jaMbUe uttarabhavaNassa purasthimeNaM uttarapurathimillassa pAsAyavaDe sagassa paJcasthimeNaM ettha NaM ege mahaM kaDe papaNate, taM ceva pamANaM taheva siddhAyataNaM / jaMjU NaM sudaMsaNA aNNehiM bahahiM tilaehi la uehiM jAva rAyarukAvahiM hiMgurukkhehiM jAva savvato samaMtA saMparikkhittA / jaMbUte NaM sudaMsaNAe uvariM bahave ahamaMgalagA paNNattA, taMjahA-sotthiyasirivaccha0 kiNhA cAmarajjhayA jAva chattAticchattA / jaMbUe NaM sudaMsaNAe duvAlasa NAmadhejA paNNattA, taMjahA-sudaMsaNA amohA ya, suppabuddhA jasodharA / videhajaM somaNasA. NiyayA NicamaMDiyA // 1 // subhaddA ya visAlA ya, mujAyA sumaNItiyA / sudaMsaNAe jaMtrUe, nAmadhejA duvAlasa ||2||se keNatuNaM bhaMte! evaM buccai-jaMbUsudaMsaNA?, goyamA! jaMbUte NaM sudaMsaNAte jaMbUdIvAhivatI aNADhite NAmaM deve mahiDIe jAva pali ovamahitIe parivasati, seNaM tattha caupahaM sAmANiyasAhassIrNa jAva jaMbadIvassa jaM. bUe sudasaNAe aNADhiyAte ya rAyadhANIe jAva viharati / kahi NaM bhaMte! aNADhiyassa jAva samattA vatsabbayA rAyavANIe mhihiie| aduttaraM ca NaM goyamA! jaMbuddIve 2 tastha tattha dese tarhivahave jaMbUrukkhA jaMbUcaNA jaMbUvaNasaMDA NicaM kusumiyA jAva sirIe atIva upasobhe ORAGE dIpa anukrama [190-194] ~596~ Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ------------------- mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [152] gAthA: zrIjIvA-15 mANA 2 ciTThati, se teNaDhaNaM goyamA! evaM buccai-jaMbuddIye 2, adusaraM ca NaM goyamA! jaMbuddI pratipattI jIvAbhi bassa sAsate NAmadhe paNNase, janna kayAvi NAsi jAya Nice / / (sU0152) jambRvRkSAmalayagi- II 'jaMvUpaNa'mityAdi, jamnyAH sudarzanAyAzcaturdizi ekaikasyAM dizi ekaikazAkhAbhAvatazcatasraH zAkhA: prajJamAH, tadyathA-ekA pUrvasyAmekA adhikAraH rIyAvRttiH dakSiNasyAmekA pazcimAyAmekottarasyA, tatra yA sA pUrvazAlA, sUtre puMstvanirdeza: prAkRnatvAt , 'tassa Na'mityAdi, tasyA bahumadhyadezabhAge atra mahadekaM bhavanaM prakSama, kozamAyAmato'rddhakoza viSkambhato dezonaM krozamUrddha mustvena, tasya varNako dvArAdivaktavyatA ca prAgu-1 sAsU0152 // 297 // bhaktamahApadmavan , tathA cAha-pamANAiyA mahApaumavattavbayA bhANiyanvA ahINamArittA jAya uppalahatthagA' iti / / 'tattha Na'mi khAdi, tatra yA sA dakSiNAtyA zAkhA talyA bahumadhyadezabhAge atra mahAnekaH prAsAdAvataMsakaH prajJAH, krozamekamUrddha muskhena, arddha-12 kozaM viSkambhena, 'abbhuggayamUsiyapahasiyA ive'tyAdi tadvarNanamuparyulocavarNanaM bhUmibhAgavarNanaM maNipIThikAvarNanaM siMhAsanavarNana | pAca prAgvat . nabaramatra maNipIThikA paJcadhanu:zatAnyAyAmaviSkambhAbhyAmarddhatRtIyAni dhanuHzatAni bAhalyena siMhAsanaM ca saparivAra hAvAkyamiti, tasya ca prAsAdAvataMsakasyopari bahUnyaSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAnItyAdi tAvadvaktavyaM yAbadahavaH sahasrapatrahasakA hAiti, yathA ca dakSiNasyAM zAkhAyAM prAsAdAvataMsaka uktastathA pazcimAyAmuttarasyAmapi ca pratyekaM vaktavyaH, jambAH sudarzanAyA hai upari viddhimAyA bahumadhyadezabhAge siddhAyatanaM, taca pUrvasyAM bhavanamiva tAbadvaktavyaM yAvanmaNipIThikAvarNanaM, tata UrddhamevaM vaktavyaM4AtIse NamityAdi, tasyA maNipIThikAyA upari atra mahAneko devacchandakaH prajJaptaH, evaM paJcadhanuHzatAnyAyAmaviSkambhAbhyAM pazcadhanu:- laa||297|| zatAni sAtirekANi Urddha mucairatvena sarvAtmanA ratnamayaH, accha ityAdi pUrvavad yAvatpratirUpa iti / tattha NaM aTThasayaM jiNapaDimANaM dIpa anukrama [190-194] XXX JEAPil atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~597~ Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], -------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ------------------ mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka 6 [152] gAthA: jiNussehapamANamettANaM sannikkhittANaM ciTThaI' ityAdi pUrvavattAvaktavyaM yAvat 'aTTasayaM dhUvakakRyANaM sannikSitANaM ciTThaI' iti | padaM, 'siddhAyayaNassa upi aTThamaMgalagA' ityAdi pUrvavattAvadvaktavyaM yAvat 'sahassapattahatyagA' iti, sarvatrApi ca vyAkhyA'pi pUrva-11 vat / / 'jaMbU NaM sudaMsaNA' ityAdi, jamyUH sudarzanA dvAdazabhiH padmavaravedikAbhiH 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmasyena saMparikSiptA / vedikAvarNanaM prAgvat / 'jaMbU NamityAdi, jambUH sudarzanA anyena jamvUnAmaSTazatena tada catvapramANamAtreNa 'srvtH| sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmasyena saMparikSimA / tocapramANameva bhAvayati-tAo Na'mityAdi, 'tA:' aSTottarazatasaGgayA jambyA: pratyekaM catvAri yojanAnyUI muthairatvena kozamudhena yojanamekaM skandhaH krozaM vAhalyena skandhaH, trINi yojanAni viDimAUrlDa vinirgatA zAkhA bahumadhyadezabhAge catvAri yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAma , UodhorUpeNa sAtirekANi catvAri yojanAni sarvAMpreNa udvedhaparimANamIlaneneti bhAvaH / 'vairAmayamUlarayayasupaiDiyA biDimA' ityAdivarNanaM pUrvavattAbadvaktavyaM yAvadadhikaM nayanamanonirvRttikAryaH, prAsAdIyA yAvatpratirUpAH // 'jaMbUe NamityAdi, athae NaM sudasaNAe' ityAdi, jamvA: sudarzanAyA avaro|ttarasyAmuttarasyAmuttarapUrvasyA, ata evAmu tisRSu vizvanAhatasya devasya jambUdvIpAdhipatezcaturNA sAmAnikasahasrANAM yogyAni calAri jambUsahasrANi prajJatAni, pUrvasyAM catamRNAmagra mahipINAM yogyAni catasro, mahAjamyA dakSiNapUrvasyAmabhyantaravarSado'STAnAM devasahahasANAM yogyAnyaSTau jambUsahasrANi. dakSiNasyAM madhyamaparpado dazAnAM devasahasrANAM yogyAni daza jambUsahasrANi, dakSiNAparasthA vAhya-18 parpado dvAdaza devasahasrANAM yogyAni dvAdaza jambUsahasrANi, aparasvAM samAnAmanIkAdhipatInAM yogyAni sapta mahAjanyaH, tata: sasu dikSu poDazAnAmArakSadevasahasrANAM yogyAni SoDaza jambUsahasrANi prazatAni || 'jaMvU NaM sudaMsaNA' ityAdi, sA jambUH suda-| *-RAMOCRACKir dIpa anukrama [190-194] ~598~ Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], -------------------- uddezaka: [(dvIpa-samudra)], ------------------ mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [152]] dhikAraH gAthA: zrIjIyA- rzanA tribhiH zatakai:-yojanazatapramANairvanapaNDai: 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmaratvena saMparikSiptA, tadyathA-abhyantarakena pratipattI jIvAbhi madhyena bAhyena ca / jamvAH sudarzanAyAH pUrvasyAM dizi prathamaM vanapaNDaM paJcAzataM yojanAnyavagAyAtra mahadekaM bhavanaM prajJaptaM, taca pUrva-18 |jambUvRkSAmalayagi-18 digvarSibhavanavad vaktavyaM yAvat zayanIyam / jamvAH sudarzanAyA dakSiNata: prathamaM vanapaNDaM paJcAzataM yojanAnyavagAdyAnna mahadekaM bhavana rIyAvRttiH prakSapta, etadapi tathaiva yAvat zayanIya, evaM pazcimAyAmuttaravAM ca pratyekaM ca pratyekaM ca prathamaM vanapaNDaM paJcAzataM yojanAnyavagAhya bhavana uddezaH2 vaktavyaM yAvat zayanIyam // 'jaMbUe NamityAdi, jambAH sudarzanAyA uttarapUrvasyA-zAnakoNa ityarthaH prathamaM vanapaNDaM paJcAzataM | // 298 // sU0152 yojanAnyavagAyAtra mahatyazcatasro nandApuSkariNyaH prajJaptAstadyathA-pUrvasyAM padmA-padmAbhidhAnA, dakSiNasyAM padmaprabhA, pazcimAyAM kumudA, uttarasyAM kumudaprabhA, tAzca nandApuSkariNyaH pratyeka krozamAyAmena arddhakozaM viSkambhena paJcadhanu:zatAnyudhena, acchAo sahAoM ityAdi puSkariNIvarNanaM prAgvatsamastaM yAvatpratyeka pratyeka padmavakhedikayA parikSiptAH pratyeka 2 vanapaNDaparikSiptAH, pAparavedikAvanapaNDavarNanaM prAgvat // 'tAsi NamityAdi, tAsAM puSkariNInAM pratyeka caturdizi ekaikasyAM dizi ekaikabhAvena catvAri trisopAnapratirUpakANi prajJatAni, teSAM varNakaH prAgvat , toraNAnyapi tathaiva, tAsAM puSkariNInAM bahumadhyadezabhAge'tra mahAnekaH prAsAdAvataMsakaH prajJamaH, sa ca jambUvRkSadakSiNapazcimazAkhAbhAviprAsAvat pramANAdinA vaktavyo yAvat 'sahassapattahatthagA' iti padaM, sarvatrApi ca siMhAsanamanAdRtadevasya saparivAram / evaM dakSiNapUrvasyA dakSiNAparasyAmuttarAparasyAM ca pratyeka vaktavyaM, nabaraM nandApuSkariNInAmanAnAtvaM, tacedaM-dakSiNapUrvasyA pUrvAdikrameNa utpalagulmA nalinA utpalA utpalojavalA, dakSiNapUrvasyAM bhRGgA bhRGganibhA anjanA kajalaprabhA, aparottarasyAM zrIkAntA zrIcandrA zrInilayA zrImahitA, uktazca-paumA paumappabhA ceva, kumuvA kumuvapamA / upalagummA na dIpa anukrama [190-194] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~599~ Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [3], -------------------- uddezakaH [(dvipa-samudra)], ------------------ mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [152] gAthA: BIliNA, uppalA uppalujalA // 1 // bhiMgA bhiMganibhA ceva, aMjaNA kajalappabhA / sirikatA siricaMdA, sirinilayA cetra sirima-18/ | hiyA // 2 // " 'jaMbUe NamityAdi, jambAH sudarzanAyAH pUrva digbhAvino bhavanasyottarataH uttarapUrva digbhAvinaH prAsAdAvataMsakasya dakSiNato'tra mahAneka: kUTaH prajJaptaH, aSTau vojanAnyUI mustvena, mUle'STI yojanAni viSkambhena madhye SaD yojanAni upari catvAri | yojanAni, mUle sAtirekANi pAviMzatiyojanAni parikSepata: madhye sAtirekANyaSTAdaza yojanAni upari sAtirekANi dvAdaza yo-16 janAni parikSepataH, tathA sati mUle vistINoM madhye saGkSipta upari tanuko'ta evaM gopucchasaMsthAnasaMsthita: sarvAsanA jambUnadamayaH, acche jAva paDirUveM' iti prAgvana , sa ca kUTa ekayA padmavaravedikayA ekena vanapaNDena sarvataH samantAt parikSiptaH, padmavaravedikAvanapaNDavarNanaM prAgvat / 'tassa Na'miyAdi, tassa kUTasyopari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, sa ca se jahAnAmae AliMgapukkharaha vA' ityAdi pUrvavattAbadaktavyo yAvattRNAnAM maNInAM ca zabdavarNanam / / 'tassa Na'mityAdi, tasya bahusamaramaNIyasya bhUmimA gasya bahumadhyadezabhAge'tra mahadekaM siddhAyatanaM prajJaptaM, tacca jamyUsudarzanoparibiDimAsiddhAyatanasadRzaM vaktavyaM yAvadRSTottara zataM dhUpakaDacchukAnAmiti / evaM jambhavAH sudarzanAyA: pUrvasya bhavanasya dakSiNato dakSiNapazcimatva prAsAdAvataMsakasyottarataH, tathA dAkSiNAtyasya bhavanasya pUrvato dakSiNapUrvasya prAsAdAvataMsakasya pazcimadizi, tathA dAkSiNAtyasya bhavanasya parato dakSiNapazcimasya prAsAdAvataMsakasya pU-| taH, tathA pAzcAtyasa bhavanasya pUrvato dakSiNapazcimasa prAsAdAvataMsakasyottarataH, tathA pazcimastha bhavanasyottarata uttarapazcimasa prAsA-] | dAvataMsakasya dakSiNataH, tathottarasya bhavanasya pazcimAyAmuttarapazcimasya prAsAdAvataMsakasya pUrvataH, tathottarasA bhavanasya pUrvata uttarapU-| | vaisya prAsAdAvataMsaphaspAparata: pratyekamekaika: kUTa: pUrvoktapramANo bakalyaH, teSAM ca kUTAnAmupari pratyekamekaika siddhAyatanaM, tAni ca dIpa anukrama [190-194] SCRCHCRAC-SAM %255 ~600~ Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], ------ ------ mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - --- prata sUtrAMka [152]] zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 299 // gAthA: 2-0-0-562 siddhAyatanAni pUrvavadvAcyAni, ukta-aTusahakUDasarisA save javUnayAmayA bhaNiyA / tesuvari jiNabhavaNA kosapamANA parama- 3 pratipattI rammA // 1 // " 'jaMbUe NamityAdi, jalavA: sudarzanAyA dvAdaza nAmadheyAni prajJApAni, tayathA-'sudaMsaNe'tyAdi, zobhanaM darzanaM- jambUvRkSAdRzyamAnatA yasyA nayanamanohArivAn sA sudarzanA 1, yathA ca tasyAH zobhanadarzanaM tathA'ye svayameva sUtrakRd bhAvayiSyati, 'a-18dhikAraH mohA ya iti moghaM-niSphalaM na modhA amovA aniSphalA ityarthaH, tathAhi-sA svasvAmibhAvena pratipannA satI jambUdvIpAdhipatya-18| uddezaH2 mupajanayati, tadantareNa tadviSayasya svAmibhAvaspaivAyogAt , tato'niSkaleti 2. 'suppabuddhA' iti supu-atizayena prabuddheva prabuddhAsU0152 maNikanakaratrAmA nirantaraM sarvatazcAkacikyena sarvakAlamunnidreti bhAvaH 3, 'jasoharA' iti yazaH sakalabhuvanaNyApi dharatIti | yazodharA lihAditvAdac, jambUdvIpo hi viditamahimA bhuvanatraye'pyanayA jambopalakSitastato bhavati yathokaM yazodhArisamasyA: 4, 'subhaddA ya' iti zobhanaM bhaI-kalyANaM yasyAH sA subhadrA, sakala kAlaM kalyANabhAginItyarthaH, na hi tasyAH kadAcirapyupadravAH saMbhavanti, mahaDikenAdhiSThitatvAt 5. 'visAlA ya' iti vizAlA-vistIrNA AyAmaviSkambhAbhyAmucairatvena cASTayojanapramANatvAt 6, 'sujAyA' iti zobhanaM jAtaM-janma yasyAH sA sujAtA, vizuddhamaNikana karabamUladravyatayA janmadoparahiteti bhAvaH 7, 'sumaNA iya' iti zobhanaM mano yasyAH sakAzAd bhavati sA suganAH, bhavati hi tAM pazyatAM maharddhikAnAM manaH zobhanamatiramaNIyatvAt 8, 'videharjabU' iti, videhepu jambUrvideha jambUrvidehAntarganottarakumakRtanivAsatvAt 9, 'somaNasA' iti saumanasya hetutvAn saumanasyA, nahi tAM pazyataH kasyApi mano duSTaM bhavati, kevalaM tAM dRSTvA prItamanAstAM sadadhiSThAtAraM ca prazaMsatIti 10, 'niyatA' iti niyatA bhaThI prApabhasTalarazAH sarve jambUgadamayA bhaNitAH / teSAmupari jinabhavanAni kozapramANAni paramaramyAti // 1 // dIpa anukrama [190-194] -2 // 22 2 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~601~ Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], ------ ------ mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [152] gAthA: sarvakAlamavasthitA zAzvatatvAt 11, 'nityamaMDitA' sadA bhUSaNabhUSitatvAt 12 / 'sudaMsaNAe' ityAdi sAnyetAni sudarzanAyA janyA dvAdaza nAmadheyAni // samprati sudarzanAzabdapravRttinimittaM pipRcchipuridamAha-'se keNaDhaNaM bhaMte! ityAdi pratItaM, nirvacanamAha-'goyame tyAdi sugama, navaram 'aNADhie nAma deve' iti, anAhatA:-anAdarakriyAviSayIkRtAH zeSA jambUdvIpagatA | devA yenAtmano'tyadbhutaM maharddhikalamIkSamANena so'nAhataH, sakalanirvacanabhAvArthazcAyaM-paramAdevaM maharddhi ko nAhatanAmA devastatra parivasati tatastasya samastA'pi sphAniH tatra kRtAbAseti sA sudarzanAinAhatA, rAjadhAnIvaktavyatA'pi prAgbatakavyA, tadevaM vasmAde rUpayA jambopalakSita epa dvIpastasmAjambuddhIpa ityusyate. athavedaM jambuddhIpazabdapravRttinimittamiti darzayati-'aduttaraM ca Na'-10 mityAdi, athAnyan jambUdvIpazabdapravRttikAraNamiti gamyate. gautama! jambudvIpe dvIpe uttarakurupu kurupu tatra tatra deze tasya tasya dezasya | tatra tatra pradeze vahayo jambRvRkSA jambanAni jamvRSaNDA:. ihaikajAtIyavRkSasamudAyo vanaM. anekajAtIyavRkSasamUho banapaNDaH, kevalaM pradhAnena vyapadeza iti ambavanaM jambRpaNDa iti bhedenopArga. nicakusumiyA ityAdi vizeSaNakadamvakaM prAgvat , tata epa dvIpo jambUhAdvIpaH, tathA cAha-se eeNaTTeNa'mityAdi / samprati jambUdvIpagatacandrAdisatyAparijJAnArthamAha jaMbahIve NaM bhaMte ! dIve kati caMdrA pabhAsiMsu cA pabhAsaMdivA pabhAsissaMniyA? kati bhUriyA taciMsu thA narati vA tavirasaMnivA? kati namvattA joyaM joyaMsu vA joti vA joessaMni vA? kati maharagahA cAra cariMsuvA cariMti vA carissaMti vA? kevatitAo tArAgaNakoDAkoDIo sohaMsu vA soniyA sohessaMtivA?. goyasA! jaMbUhIve gaMdIve do caMdA pabhAsiMsu dIpa anukrama [190-194] ~602~ Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], -------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------- --------- mUlaM [153] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [153] gAthA: zrIjIvA vA 3 vo sUriyA savisu vA 3 chappana naSatA jogaM joeMsu bA 3 chAyattaraM gahasataM cAra 11pratipattA jIvAmila yariMsa yA 3-ega va salasahassaM tettIsa nAve shssaaii| va ya sapA pazAsA tArAgaNAmalacagi 18 jambUdvIparIyAvRttiH koDakoThINaM // 1 // sobhisubA somaMti yA sonissaMti vA / / (kha0 153) candrasUryo'jaMbUhIye bhate! dIye ilAdi sugarma, nAraM paTapa vAmanakSatrAgi ekasya zazinaH parivAre'STAviMzatinakSatrANAM bhASA dhikAra: // 30 // paTasanataM prahazatamakaikaM zazinaM pratyAzI pahANAM bhAvAna , takasya zazinaH parivAra tArAgaNaparimANaM paTpaSTiH sahasrANi nava za-4uddezaH2 kItAni paJcalana tyadhikAni koTI koTInA, vakSyati ca-'chAvadvisahassAI nava ceva sayAI pNcsvraaii| egasasIparivAro tArAgaNa- sU0153 koDikoDINaM / / 1 // " (66975) jamdIpe ca dvau zazinau tadetad dvAbhyAM guNyate tataH sUtrokta parimANaM bhavati-ekaM zatasahane trayaviMzatsahasrANi naba zatAni pazcAzadadhikAni koTIkoTInAmiti / tadevamukto jambUdvIpaH, sampati lavaNasamudraM vivakSuridamAha jaMbUhIvaM NAma dIvaM lavaNe NAmaM samudde baTTe balayAgArasaMThANasaMThite savyato samaMtA saMparikkhittA NaM ciTThati // lavaNe NaM bhaMte! samudde ki samacakavAlasaMThite visamacakavAlasaMThite?, goyamA! samacakavAlasaMThie no visamacakavAlasaMThie // lavaNe NaM bhaMte! samudra kevatiyaM cakabAlavikvaMbheNaM? kevatiyaM parikkheveNaM paNNatte?, goyamA! lavaNe NaM samudde do joyaNasatasahassAI cakavAlavikhaMbheNaM pannarasa joyaNasayasahassAI egAsIisahassAhaM sayamegoNacattAlIse kiMcivisesAhie lavaNodadhiNo cakavAlaparikkheveNaM / se NaM ekAe pajamavarayediyAe egeNa ya dIpa anukrama [195-197] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam atha lavaNasamudrAdhikAraH Arabhyate ~603~ Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- ------- mUlaM [154] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % prata sUtrAMka [154] 50 gAthA 5. vaNasaMDeNaM sabbato samaMtA saMparikkhitte ciTThai, dopahavi vnnnno| sA NaM paumavara addhajoyarNa uSTuM paMcadhaNusayavikvaMbheNaM lavaNasamuhasamiyaparikkheveNaM, sesaM taheva / se pAM vaNasaMDe desUgAI do joyaNAI jAva vihrh|| lavaNassa NaM bhaMte! samuhassa kati dArA paNNatA?, goyamA! cattAri dArA paNNattA, taMjahA-vijaye bejayaMte jayaMte aparAjite / kahi NaM bhaMte! lavaNasamuissa vijae NAmaM dAre papaNatte?, goyamA! lavaNasamuhassa purasthimaperate dhAyaikhaMDassa dIvassa purasthimaddhassa paJcasthimeNaM sIodAe mahAnadIe upi ettha NaM lavaNassa samudassa vijae NAma dAre paNNase aTTha joyaNAI uhuM uccatteNaM cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM, evaM taM ceva sayvaM jahA jaMbuddIvassa vijayassarisevi (dArasarisameyaMpi) rAyahANI purathimeNaM apaNaMmi lvnnsmuhe| kahi bhaMte ! lavaNasamuhe bejayaMte nAma dAre paNNate?, goyamA! lavaNasamudde dAhiNaparaMte dhAtaisaMDadIvassa dAhiNaddhassa uttareNaM sesaM taM ceva sabvaM / evaM jayaMtevi, Navari sIyAe mahANadIe upi bhANiyabve / evaM aparAjitevi, NavaraM disIbhAgo bhANiyabbo // lavaNassa NaM bhaMte / samudassa dArassa gha 2 esa NaM kevatiya avAdhAe aMtare paNNase ?, goyamA!-'tipaNeva satasaha ssA paMcANautiM bhave shssaaii| do joyaNasata asitA kosaM vAraMtare lavaNe // 1 // ' jAva yathA anekeSu sthAneSvatra mUlaTIkApAThayovaiSamyaM tathAna kacit Adarza caturNAmapi dvArANAM sAmamyeNa varNanaM dRzyate mUle, na ca DhIkAnusArI prAgutaM ca tadityupekSitaM. dIpa anukrama [198-200] jI051 ~ 604~ Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [3], -------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------------------- mUlaM [154] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: pratipattI prata sUtrAMka [154] gAthA zrIjIvA- abAdhAe aMtare paNNatte / lavaNassa NaM paesA dhAyaisaMDaM dIvaM puTThA, taheva jahA jaMbUdIve dhAyaijIvAbhi saMDevi so ceva gamo / lavaNe NaM bhaMte! samuhe jIvA udAisA so ceva vihI, evaM dhAyaisaM- lavaNAdhi malayagi- Devi // se keNaDhaNaM bhaMne! evaM vucai-lavaNasamudde 21. goyamA! lavaNe NaM samudde udage A- | uddezaH2 rIyAvRttiH vile rahale loNe liMde khArae kaTTae appeje bahuNaM dupayacauppayamiyapasupakkhisirIsavANaM lu0154 naNNattha tajoNiyANaM sattANaM, sothie estha lavaNAhivaI deve mahihIe paliovamahiIe, se // 301 // NaM tastha sAmANiya jAva lavaNasamuhassa susthiyAe rAyahANIe aNNasiM jAva viharai, se eeNaTeNaM go evaM bucai lavaNe NaM samudde 2, aduttaraM ca NaM golavaNasamuhe sAsae jAva Nice // (sU0154) 'jaMbUdIvaM dIva'mityAdi jambUdvIpaM dvIpaM lavaNo nAma samudro vRttaH' vartulaH, sa ca candramaNDalavanmadhyaparipUrNo'pi zanayeta tata | | Aha-valayAkArasaMsthAnasaMsthitA' valayAkAra--madhyazuSiraM yatsaMsthAnaM tena saMsthito valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmasyena 'parikSiSya' veSTayitvA vipani / / 'lavaNe NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudraH kiM samacakravA|lasaMsthito yadvA viSamacakravAlasaMsthitaH, cakravAlasaMsthAnasyobhayathA'pi darzanAta, bhagavAnAha-gautama! samacakravAlasathitaH sarvatra CIhilakSayojanapramANatayA cakravAlasya bhAvAna , no viSamacavAlasaMsthitaH // samprati cakavAla viSkambhAdiparimANameva pRcchati-14 |'lavaNe gaM bhaMte ! samudde ityAdi prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama va yojanazatasahane cakavAlaviSkambhena, jambUdvIpaviSkambhAde dIpa anukrama [198-200] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~605~ Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [154] gAthA dIpa anukrama [198 -200] "jIvAjIvAbhigama" pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... - * upAMgasUtra -3 (mUlaM + vRttiH) uddezaka: [ ( dvip-samudra)], mUlaM [ 154] + gAthA AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH tadviSkambhasya dviguNatvAt pathAdaza yojanazatasahasrANi ekAzItiH sahasrANi zatamekonacatvAriMzaM ca kiJcidvizeSanaM parikSepeNa, parikSepapramANaM caitat paridhigaNitabhAvanayA svayaM bhAvanIyaM kSetrasamAsadIkAto vA paribhAvanIyam // 'se Na'mityAdi, 'saH' lavaNanAmA samudra ekayA padmavazvedikayA, aSTayojanocchritajagatyuparibhAvinyeti gamyate, ekena banakhaNDena sarvataH samantAn saMpari kSiptaH, sA ca padmavazvedikA'rddhayojana mUrddhamucaislena paJcadhanuHzatAni viSkambhataH parikSepato lavaNasamudraparikSepapramANA, vanakhaNDo dezone dve yojane, abhyantaro'pi pAvaravedikAyA vanaghaNDa evaMpramANa eka ubhayorapi varNanaM jambUdvIpapadmaratrevedikAvanapaNDavat // samprati dvAravaktavyatAmabhidhitsuridamAha - 'lavaNassa NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNasya bhadanta ! samudrasya kati dvArANi prajJaprAni ?, bhagavAnAha gautama ! catvAri dvArANi prajJatAni tadyathA- vijayavaijayantajayantAparAjitAkhyAni // 'kahi Na'mityAdi, ka bhadanta ! lavaNasamudrasya vijayanAma dvAraM prajJamaM ?, bhagavAnAha - gautama !, lavaNasamudrasya pUrvaparyante dhAtakIkhaNDadvIpapUrvArddhasya pacatthimeNanti pazcimabhAge zItodAyA mahAnayA uparyutrAntare lavaNasamudrasya vijayanAma dvAraM prazataM, aSTau yojanAnyurddhamucairalena evaM jambUdvIpagatavijayadvArasadazametadapi vaktavyaM yAvadvahUnyaSTAvaSTau maGgalakAni yAvadvahavaH sahasrapatrahastakA iti // samprati vijayadvAranAmanibandhanaM pratipipAda vipuridamAha - 'se keNadveNaM aMte' ityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-vijayadvAraM vijayadvAram ? iti bhagavAnAha - gautama ! bijaye dvAre vijayo nAma devo mahaddhiko yAvada vijayAyA rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM vijayArAjadhAnI vAstavyAnAM vAnamanvarANAM devAnAM devInAM cAdhipatyaM yAvatparivasati, tato vijayadevasyAmikatvAd vijayamiti, tathA cAha' se eeNaDeNa 'mityAdi sugamaM / 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi ke bhadanta ! vijayasya devasya vijayA nAma rAjadhAnI prajJatA ?, bhagavAnAha - gautama! vijayadvArasya For P&Perase City ~ 909~ www Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- ------- mUlaM [154] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [154] gAthA + zrIjIvA- pUrvasyAM dizi tivaMgasalyeyAn dvIpasamudrAn vyativrajyAnyasmin lavaNasamudre dvAdaza yojanasahasrANyavagAyAtrAntare vijayasya devasya ||pratipattau jIvAbhi018| vijayA nAma rAjadhAnI prajJaptA, sA ca jambUdvIpavijayadvArAdhipativijayArAjadhAnIvadvaktavyA // samprati vaijayantadvArapratipAdanArtha- lavaNAdhika malayagi-16 mAha-kahiNaM bhaMte !' ityAdi, ka bhadanta ! lavaNasya samudrasya vaijayantaM nAma dvAraM prajJaptaM !, bhagavAnAha-gautama! lavaNasamudrasya uddezaH2 rIyAvRttiH dakSiNaparyante dhAtakIkhaNDadvIpadAkSiNArddhasyottarato'tra lavaNasamudrasya vaijayantaM nAma dvAraM prazata, etadvaktavyatA sarvA'pi vijayadvArabada- sU0154 18 vaseyA, navaraM rAjadhAnI vaijayantadvArA dakSiNato veditavyA / / jayantadvArapratipAdanArthamAha-kahiNaM bhaMte! ityAdi, ka bhadanta 18 lavaNasamudrasya jayantaM dvAraM prajJataM ?, bhagavAnAha-gautama! lavaNasamudrasya pazcimaparyante dhAtakIkhaNDapazcimArddhasya pUrvataH zItAyA mahA nadyA upari lavaNasya samudrasya jayantaM nAma dvAraM prajJaptaM, sadvaktavyattA'pi vijayadvAravad vaktavyA, navaraM rAjadhAnI jayantadvArasya pazcimasamabhAge vaktavyA / aparAjitadvArapratipAdanArthamAha-kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! lavaNasya samudrasyAparAjitaM nAma dvAraM prajJapnaM ?, bhagavAnAha-gautama! lavaNasamudrasyottaraparyante dhAtakIkhaNDadvIpottarArddhasya dakSiNato'tra lavaNasya samudrasyAparAjitaM nAma dvAra prajJaptaM / etadvaktavyatA'pi vijayadvArabagniravazeSA vaktavyA, navaraM rAjadhAnI aparAjitadvArasyottarato'vasAtavyA // samprati dvArasya dvArasyAntaraM pratipAdayitukAma Aha-lavaNassa NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNasya bhadanta ! samudrasya dvArasya 2 'esa Namiti etad hai antaraM kiyatyA 'abAdhayA' antarAlakhAvyAghAtarUpayA prajJaptaM ?, bhagavAnAha-gautama! trINi yojanazatasahasrANi pazcanavatiH saha srANi azIte dve yojanazate kozako dvArasya dvArasyAbAdhayA'ntaraM prajJaptaM, tathAhi-ekaikasya dvArasya puthutvaM catvAri yojanAni, 302 / / ekaikasmiMzca dvAre pakaikA dvArazAkhA krozavAhalyA, dvAre ca dve dve zAkhe, tata ekaikasmin dvAre prabhutvaM sAmastyena cintyamAnaM sAIyo k dIpa anukrama [198-200] -- atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~607~ Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], -------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------------------- mUlaM [154] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [154] gAthA SCSCRSACRS janacatuSTayapramANaM prApyate, caturNAmapi dvArANAmekatra pRthutvamIlane jAtAnyaSTAdaza yojanAni, tAni lavaNasamudraparizyaparimANAt | paJcadaza zatasahasrANi ekAzItiHsahasrANi ekonacalAriMzaM yojanazataM ityevaMparimANAdapanIyante, apanIya ca yaccheSaM tasya catu-1 nirbhAge'pahate badAgacchati tat dvArANAM parasparamantaraparimANaM, tacca yathoktameva, uktaM ca- AsIyA donni sayA paNanauisaha-15 |ssa vinni lakkhA ya / koso ya aMtaraM sAgarassa dArANa vineyaM // 1 // " 'lavaNassa NaM bhaMte ! samudassa padesA' ityAdi sUtracatuSTayaM prAgvadbhAvanIyam / / samprati lavaNasamudranAmAnvartha pucchati-se keNadveNa mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-lavaNa: samudro lavaNaH samudraH iti, bhagavAnAha-gautama! lavaNasya samudrasya udaka: 'Avilam avimalamasvacchaM prakRtyA 'raila' rajovat , jalavRddhihAnibhyAM paGkabahulamiti bhAvaH, lavaNaM sAnnipAtikarasopetakhAlindra govarAma(khya)rasavizeSakalitatvAt , 'bhAra' tIkSNaM lavaNarasavizepavattvAt , 'kaTukaM' kaTukarasopetatvAt , ata evopadravannAtAdapeyaM, kepAsapeyam ?-catuSpadamRgapakSasarIsRpANAM, nAnyatra 'tayonikebhyaH / lavaNasamudrayonikebhyaH sattvebhyasteSAM peyamiti bhAvaH, tadyonikatayA teSAM tadAhArakatvAn , tadevaM yasmAttasyodakaM lavaNamato'sau lavaNaH samudra iti, anyaca 'suTie lavaNAhibaI' ityAdi sugama, navarameSa bhAvArtha:-yasmAt susthitanAmA tadadhipatiH-lavaNAdhipatiriti svakalpapustake prasiddham , AdhipatyaM ca tasyAdhikRtasamudrasya viSaye nAnyasya tato'pyasau lavaNasamudra iti, tathA cAha-'me 3 hai| eeNaveNa'mityAdi / / sampati lavaNasamudragatacandrAdisayAparimANapratipAdanArthamAha lavaNe NaM bhaMte ! samude kati caMdA pabhAsiMsu vA pabhAsiMti vA pabhAsissaMti vA?, evaM paMcaNhavi pucchA, goyamA! lavaNasamude cattAri caMdA pabhAsiMsu vA 3 cattAri sUriyA tarvisu vA 3 bAra dIpa anukrama [198-200] ~608~ Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -- -------- mUlaM [155] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [155]] sU0155 zrIjIvA- suttaraM nakkhattasayaM jogaM joeMsu vA 3 tipiNa bAvapaNA mahaggahasayA cAraM cariMsu yA hAipratipattI jIvAbhi0 dupiNa sayasahassA sattahiM ca sahassA nava ya sayA tArAgaNakoDAkoDINaM sobhaM sobhiMsu lavaNe mlygibaa3|| (sU0155) candrAdyAH rIyAvRttiH 8| 'lavaNe NaM bhaMte! samudde' ityAdi prabhasUtraM sugamaM, bhagavAnAha-gautama! catvArazcandrAH prabhAsitavantaH prabhAsante prabhAsiSyante uddazA 2 // 303 // catvAraH sUryAstApitavantastApayanti tApayiSyanti, te ca jambUdvIpagatacandrasUryaiH saha samaneNyA prativaddhA veditavyAH, tadyathA-dvau hai sUryo ekasya jambUdvIpagatasya sUryasya zreNyA prativaddhI, dvau sUyauM dvitIyasya jambUdvIpagatasya sUryasya, tathA dvau candramasAkasya jambU dvIpagatasya candrasya samazreNyA prativaddhau, dvau dvitIyacandrasya, tau caivam-yadA jambUdvIpagata ekaH sUryo merodakSiNatazrAraM carati tadA | lavaNasamudre'pi tena saha samaneNyA prativaddha eka: zikhAyA abhyantaraM cAra carati dvitIyastenaiva saha zreNyA pratibaddhaH zikhAyAH | parataH, tadaiva ca yo jambUdvIpe merogattaratazcAraM carati tena saha samazreNyA pratibaddho lavaNasamudre uttarata ekaH zikhAyA abhyantaraM cAra carati, dvitIyastu tenaiva saha samazreNyA pratibaddhaH zikhAyAH parataH, evaM candramaso'pi jambUdvIpagatacandrAbhyAM saha samazreNipra-19 | tivaddhA bhAvanIyAH, ata eva jambUdvIpa iva lavaNasamudre'pi yadA merodakSiNato divasaH saMbhavati tadA meroruttarato'pi lavaNasamudre divasaH, yadA ca meroruttarato lavaNasamudre divasastathA dakSiNato'pi divasastadA pa pUrvasyAM pazcimAyAM dizi lavaNasamudre rAtriH, yadA ca | mero: pUrvasyAM dizi lavaNasamudre divasastadA pazcimAyAmapi divasa:, yadA ca pazcimAyAM divasastadA pUrvadizyapi, tadA ca merodkssi-5||303 // Nata uttaratazca niyamato rAtriH, evaM dhAtakIkhaNDAdiSyapi bhAvanIyaM, tadgatAnAmapi candrasUryANAM jambUdvIpagatacandrasUryaiH saha samabheNyA | SCIENCE dIpa anukrama [201] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~609~ Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [155] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: -4-%252 prata sUtrAMka [155] vyavasthitatvAt , uktaM ca sUryaprajJaptau-"jayA gaM lavaNasamudde dAhijar3e divase bhavai tayA NaM uttaraDevi divase havai, jayA NaM uttaharar3e divase havai tayA NaM lavaNasamuhe purathimapaJcasthimeNaM rAI bhabai, evaM jahA jaMbUhIve dIve taheva" tathA "jayA NaM dhAyaIsaMDe dIve dAdAhiNar3e divase bhavai tayA gaM uttaraDevi, jayA NaM uttarar3e divase havada tathA Na dhAyaisaMDe dIve maMdarANaM paJcayANaM purathimapaJca thimeNaM rAI havai, evaM jahA jaMyUDIve dIve taheva, kAloe jahA lavaNe taheva" tathA "jayA NaM ambhitarapukkharakhe dAhiNar3e divase | bhavaha tayANaM uttarar3e divase havai, jayA NaM uttarar3e divase havai tayA NaM abhitarar3e maMdarANaM patrayANa purasthimapaJcasthimeNaM rAI havai, sesaM jahA japUrIve saheca" Aha-lavaNasamudre poDaza yojanasaharapramANA zikhA tataH kathaM candrasUryANAM tatra tatra deshe| cAraM caratAM na gativyAghAtaH ?, ucyate, iha lavaNasamudravarjeSu zeSeSu dvIpasamudreSu yAni jyotiSkavimAnAni tAni sarvANyapi sAmAnyarUpasphaTikamayAni, yAni punarlavaNasamudre jyotiSkavimAnAni tAni tathAjagatsvAbhAvyAdudakaskATanakhabhAvasphaTikamayAni, tathA coktaM sUryaprajJaptiniyukto-"joisiyavimANAI savAI havaMti phalihamaiyAI / dagaphAliyAmayA puNa lavaNe je joisavimANA // 1 // " tato na teSAmudakamadhye cAra caratAmudakena vyApAtaH, anyacca zeSadvIpasamudreSu candrasUryavimAnAnyadholezyAkAni yAni punarlavaNasamudre tAni tathAjagatsvAbhAvyAdUz2alezyAkAni tena zikhAyAmapi sarvatra lavaNasamudre prakAzo bhavati, ayaM cArthaH prAyo bahUnAmapratIta iti / | saMvAdArthametadarthapratipAdako jinabhadragaNikSamAzramaNaviracito vizeSaNavatIprandha upadayate-solasasAhasiyAe sihAe kahaM jo-18 isiyavidhAto na bhavati ?, tattha bhannai-jeNa sUrapannattIe bhaNiyaM-"joisiyavimANAI sabvAI habaMti phalihamaiyAI / dgphaaliyaa| mayA puNa lavaNe je joisavimANA // 2 // " jaM sannadIvasamuddesu phAliyAmayAI lavaNasamudde ceva kevalaM dagaphAliyAmayAI tattha ida dIpa anukrama [201] 595%20-14500-54 ~610~ Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [155] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: P4-5625 prata sUtrAMka [155] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 304 // dIpa anukrama [201] kAmeva kAraNa mA udgeNa vighAto bhavau iti, jaMbUsUrapannattIe ceva bhaNiyaM-lavaNami u joisiyA uddulesA havaMti nAyabvA / teNa 31 pratipattI paraM joisiyA ahalesAgA muNeyavyA // 1 // " taMpi udgamAlAvabhAsaNasthameva logaThiI esA" iti / tathA dvAdazaM nakSatrazataM evaM-16 lavaNe catvAro hi lavaNasamudre zazinaH, ekaikasya ca zazina: parivAre'STAviMzatinakSatrANi, tato'STAviMzatezcatubhirguNane bhavati dvAdazottaraM velAvRddhiH zatamiti / trINi dvipaJcAzadadhikAni mahAmahazatAni, ekaikasya zazinaH paribAre'STAzItehANAM bhAvAt , dve zatasahasre saptaSaSTiH 18| uddezA2 | sahasrANi nava zatAni tArAgaNakoTIkoTInAm 26790000000000000000, uktaJca-cattAri ceva caMdA cattAri ya sU- sU0156 riyA lavaNatoe / bAraM nakkhattasartha gahANa tinneva bAvannA // 1 // do ceva sayasahassA sattaTThI khalu bhave sahassA ya / nava ya sayA* 4AlavaNajale tArAgaNakoDikoDINa // 2 // " iha lavaNasamudre caturdazyAdiSu tithiSu nadImukhAnAmApUraNa to jalamatirekeNa pravarddhamAnagupalakSyate tatra kAraNaM pipUchipuridamAha kamhA NaM bhaMte! lavaNasamudde cAuddasahamuddiSTapuSiNamAsiNIsu atiregaM 2 vahuti vA hAyati vA?, goyamA! jaMbuddIvassa dIvassa cauddisi bAhirillAo veiyaMtAo lavaNasamuI paMcANauti 2 joyaNasahassAI ogAhittA estha NaM cattAri mahAliMjarasaMThANasaMThiyA mahaimahAlayA mahApAyAlA paNNattA, taMjahA-valayAmuhe ketUe jUve Isare, te NaM mahApAtAlA egamegaM joyaNasayasahassaM ubveheNaM mUle dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM majase egapadesiyAe seDhIe // 304 // egamegaM joyaNasatasahassaM vikkhaMbheNaM uvari muhamUle dasa joyaNasahassAI vikhaMbheNaM / tesi NaM atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~611~ Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -- -------- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [156] SC+ mahApAyAlANaM kuhA savyastha samA dasajoyaNasatabAhallA paNNattA sabvavArAmayA acchA jAva paDirUvA // tattha NaM bahave jIvA poggalA ya avakamaMti viukkamati cayaMti uvacayaMti sAsayA NaM te kuDDA dabaTTayAe vaNNapajjavehiM asAsayA // tattha NaM cattAri devA mahiDDIyA jAva paliobamadvitIyA parivasaMti, taMjahA-kAle mahAkAle belaMbe pabhaMjaNe ||tesi NaM mahApAyAlANaM tao tibhAgA paNattA, taMjahA-heDille tibhAge majjhille tibhAge uparime tibhAge // teNaM tibhAgA tettIsa joyaNasahassA tiSiNa ya tettIsaM joyaNasataM joyaNatibhAgaM ca bAhalleNaM / tatva Na je se heDille tibhAge ettha NaM vAukAo saMciTThati, tattha NaM je se majhille tibhAge ettha NaM bAukAe ya AukAe ya saMciTThati, tattha NaM je se uvarille tibhAge ettha NaM AukAe saMcidRti, aduttaraM ca NaM goyamA! lavaNasamudde tattha 2 dese bahave khuDDAliMjarasaMThANasaMThiyA khurapAyAlakalasA paNattA, te NaM khuDDA pAtAlA egamegaM joyaNasahassaM ubveheNaM mUle egamegaM joyaNasataM vikvaMbheNaM majajhe egapadesiyAe seDhie egamega joyaNasahassaM vikkhaMbheNaM upi mahamUle egamegaM joyaNasataM vikkhaMbheNaM / tesiNaM khuDDAgapAyAlANaM kuDDA savvattha samA dasa joyaNAI thAhalleNaM paNNattA savvavairAmayA acchA jAva pddiruuvaa| tattha NaM bahave jIvA poggalA ya jAva asAsayAvi, patteyaM 2 addhapaliovamahitItAhiM devatAhiM pariggahiyA / / tesi NaM khur3agapAtA dIpa anukrama [202] ESCOCACANCocockCA EMA ~612~ Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], - -------- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: CAN * prata sUtrAMka [156] pratipattau lavaNe vilAvRddhiH hai| uddezaH2 sU0156 *- dIpa anukrama [202] zrIjIvA- lANaM tato tibhAgA pa0,taMjahA-heDille tibhAge majjhille tibhAge uvarille tibhAge, te NaM tibhAgA jIvAbhi tipiNa tettIse joyaNasate joyaNatibhAgaM ca bAhalleNaM paNNatte / tattha NaM je se heDille tibhAge malayagi- ettha paNa vAukAo majjhile tibhAge vAuAe AuyAte ya uvarille AukAe, evAmeva sapubbArIyAvRttiH vareNaM lavaNasamudde satta pAyAlasahassA aTTa ya culasItA pAtAlasatA bhavatIti makkhAyA / tesi NaM mahApAyAlANaM khuTTagapAyAlANa ya heDhimamajjhimilchesu tibhAgesu yahave orAlA vAyA saMseyaMti saMmucchimaMti eyaMti calaMti kaMpati khumbhaMti ghadRti phaMdati taM taM bhAvaM pariNamaMti tayA NaM se udA uNNAmijati, jayA NaM tesiM mahApAyAlANaM khuTTAgapAyAlANa ya heDillamajinahellesu tibhAgesu no bahave orAlA jAva taM taM bhAvaM na pariNamaMti tayA NaM se udae no unnAmijaha aMtarAvi ca NaM te vAyaM udIreMti aMtarAvi ya NaM se udage upaNAmijai aMtarAvi ca te vAyA no udIraMti aMtarAvi ya NaM se udage No upaNAmijada, evaM khalu goyamA! lavaNasamude cAuddasahamahiTThapuNNamAsiNIsu airega 2 vahuti vA hAyati vA / / (sU0156) 'kamhA NaM bhaMte !' ityAdi, kasmAdbhadanta ! lavaNasamudre caturdazyaSTamyuddiSTapaurNamAsISu tithipu, atrodiSTA-amAvAsyA paurNamAsI pratItA, pUNoM mAso yasyAM sA paurNamAsI, 'prajJAditvAtsvArthe 'Na' anye tu byAcakSate-pUrNo mA:-candramA asyAmiti paurNamAsI, maNa sAtathaiva, prAkRtatvAca mUtre 'puNNamAsiNIti pAThaH, 'airega airega' atizayena atizayena barddhate hIyate vA?, bhaga pAnAha-gautama 2-%25% AK- 3 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~613~ Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], . -------- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [156] jambUdvIpe dvIpe yo mandaraparvatastasya catasRSu pUrvAdiSu dikSu lavaNasamudraM paJcanavatiM pazcanavati yojanasahasrANyavagAyAtrAntare palAro 'mahaimahAlayA' atizayena mahAnto mahAlikharaM-mahApiDahaM tatsaMsthAnasaMsthitAH, kacit 'mahAraMjarasaMThANasaMThiyA' iti pAThastatrArajara:-ali jara iti, mahApAtAlakalazAH prAptAH, uktaM ca--"paNanauisahassAI ogAhittA cauddisiM lavaNaM / cauro'liMjarasaMThANasaMThiyA hoti pAyAlA // 1 // " vAneva nAmataH kathayati, tadyathA-meroH pUrvasyAM dizi vaDavAmukhaH dakSiNasyAM keyUpa: aparasyAM yUpaH uttarasyAmIzvaraH, te catvAro'pi mahApAtAlakalazA ekaikaM yojanazatasahasra-lakSaM udvedhena mUle daza yojanasahasrANi viSkambhena |tata Urddha ekaprAdezikyA zreNyA viSkambhataH prabarddhamAnA 2 madhye ekaikaM yojanazatasahasraM viSkambhena tata arba bhUyo'pye kaprAdezikyA zreNyA viSkambhato hIyamAnA hIyamAnA upari mukhamUle daza yojanasahasrANi viSkambhataH, uktazca-"joyaNasahassadsagaM mUle uvariM pAca hoti vicchiNNA / majjhe va sayasahassaM tettiyamettaM ca ogADhA // 1 // " 'tesi Na'mityAdi, teSAM mahApAtAlakalazAnAM kutthyaaH| sarvatra samA daza yojanazatabAhalyA yojanasahasrabAhalyA ityarthaH, sarvAtmanA vaz2amayA: 'acchA jAva paDirUvA' iti prAgvat / / 'tattha pANa'mityAdi, teSu vanamayeSu kutyepu bahavo jIvAH pRthivIkAyikAH punalAzca 'apanAmanti' gacchanti 'vyutkrAmanti' utpadyante jIcA iti sAmarthyAdgamya, jIvAnAmevotpattidharmakatayA prasiddhatvAn, 'cIyante' cayamupagacchanti 'upacIyante' upacayamAyAnti, etacca padavayaM pudgalApekSaM, pudgalAnAmeva cayApacayadharmakatayA vyavahArAn, tata evaM sakala kAlaM tadAkArasya sadA'vasthAnAta zAzvatAste kulyA dravyArthatayA prajJamAH, varNaparyAyaiH rasaparyAyaiH gandhaparyAyaiH sparzaparyAyaiH punarazAzvatAH, varNAdInAM pratikSaNaM kiyatkAlAdUI vADanyathA'nyathA bhavanAt / / 'tastha NamityAdi, tatra teSu caturpu pAtAlakalazeSu catvAro devA maharTikA yAvatkaraNAnmahAyutikA ityAdi dIpa anukrama [202] Jankari ~614~ Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -- -------- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvAjIvAbhi0 | lavaNe prata sUtrAMka [156] malayagirIyAvRttiH // 306 // dIpa anukrama parigrahaH, pasyopamasthitikAH parivasanti, tayathA-kAle' ityAdi, baDavAmukhe kAlaH keyUpe mahAkAla: yUpe velambaH Izvare prabha- 3 pratipattI 'janaH / / 'tesi NamityAdi, teSAM mahApAtAlakalazAnAM pratyekaM pratyekaM trayavibhAgAH prajJaptAH, tadyathA-adhastanavibhAgo madhyamavibhAga | uparitanakhibhAgaH / te NamityAdi, te prayo'pi vibhAgAstrayastriMzad yojanasahasrANi trINi yojanazatAni yakhizAni yojanatri-bilAvRddhiH bhAgaM ca bAhalyena prajJaptAH / tatra caturvapi pAtAlakalazeSu adhasaneSu tribhAgepu cAtakAyaH saMtiSThati, madhyamepu tribhAgeSu vAyukAyo- uddezaH 2 'pkAyazca, uparitaneSu tribhAgeSvAkAya eva / 'aduttaraM ca NamityAdi, athAnyad gautama ! lavaNasamudre 'tattha tattha dese tahiM tahiM sU0156 iti teSAM pAtAlakalazAnAmantareSu tatra 2 deze tasya 2 dezasya tatra 2 pradeze kSullArajarasaMsthAnasaMsthitAH jhullAH pAtAlakalazA: prajJaptAH, te kSullAH pAtAlakalazA ekamekaM yojanasahasra mudvedhena mUle ekaikaM yojanazataM viSkambhena madhye ekaikaM yojanasahasraM viSkambhena | upari mukhamUle ekaikaM yojanazataM viSkambhena // 'tesi NamityAdi, teSAM kSullakapAtAlakalazAnAM kukhyAH sarvatra samA daza daza yojanAni bAhalyattaH, uktaJca-"joyaNasayavicchiNNA mUle ubari dasa sayANi ma_mi / ogADhA ya sahassaM dasajoyaNiyA ya se kuTTA // 1 // " 'sabvavairAmayA' ityAdi prAgvad yAvat 'phAsapajjavehiM asAsayA' iti, pratyekaM 2 te'rddhapalyopamasthitikAbhi-16 devatAbhiH parigRhItAH // 'tesi Na mityAdi, teSAM kSullakapAtAlakalazAnAM pratyekaM 2 trayavibhAgA: prajJaptAH, tadyathA-adhastana nibhAgo, madhyamastribhAga uparitanavibhAgaH / 'te NamityAdi, te tribhAgAH pratyeka trINi yojanazatAni 'trayastriMzAni' trayastriMzadadhikAni yojanatribhAgaM ca bAhalyena prazaptAH, tatra sarvepAmapi kSullakapAtAlakalazAnAmadhastaneSu tribhAgeSu vAyukAyaH saMtiSThati, madhyeSu tribhAgepura vAyukAyo'SkAyazca, uparitaneSu tribhAgevarakAyaH saMtiSThati, evameva 'sapUrvApareNa' pUrvAparasamudAyasaGgya yA sapta pAtAlakalazasahasrANi | [20] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~615~ Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [156 ] dIpa anukrama [202] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)], mUlaM [156] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH jI0 52 kSullakapAtAlakalazasahasrANi, aSTau ca pAtAlakalazazavAni-lakapAtAlakalazazatAni 'caturazItAni' caturazItyadhikAni bhavantItyAkhyAtaM mayA zepeca tIrthakRdbhiH uktathA" anevi ya pAyAlA khuDDAlaMjaragasaMThiyA labaNe / aTThasayA culasIyA satta sahassA ya savveSi // 1 // pAyAlANa vibhAgA samyANavi tinni tini vineyA / hemibhAge vAka majhe vAU ya udagaM ca / / 2 / / variM udagaM bhaNiyaM paDhamagavIyasu bAu saMkhubhio / u bAma udagaM parivai jalanihI khubhibho // 3 // " 'tesi Na'mityAdi, teSAM 'kapAtAlAnAM' kapAtAlakalazAnAM mahApAtAlAnAM cAdhatanamadhyeSu tribhAgeSu tathAjagatsthitisvAbhAyyAt pratidivasaM dvikRtvastatrApi caturdazyAdipu tithiSvatirekeNa 'bahavaH' atiprabhUtAH 'udArAH' UrddhagamanasvabhAvAH pracalazaktayazca ut- prAbalyena Aro yeSAM 4 te udArA iti vyutpatteH, 'vAtA:' vAyavaH 'saMsvidyante' utpanyabhimukhIbhavanti tataH kSaNAnantaraM 'saMmUrcchanti' saMmUrcchajammanA labdhAmalAmA bhavanti tata: 'calanti kampante yAtAnAM calanasvabhAvAt tataH 'ghaTTante' parasparaM saGghaTTamApnuvanti, tadanantaraM 'kSubhyante' jAtamahAdbhutazaktikAH santa Urddhamitastato viprasaranti tataH 'udIrayanti' anyAn vAtAn jalamapi con prAyasyena prera yanti taM taM dezakAlocitaM mandaM sIvraM madhyamaM vA bhAvaM pariNAmaM 'pariNamanti' dhAtUnAmanekArthalAt prapadyante / 'jayA NaM tesiM khuDDA| pAyAlANamityAdi sugamaM bhAvitatvAt tathA Na'mityAdi, tadA Namiti vAkyAlaGkAre 'tad' udakam 'unnAmijjate' unnAmyate 1] anye'pi ca pAtA kalazAH thuGgArazarasaMsthitA rUpaNe aSTa zatAni caturazItIni sapta sahasrANi ca sarve'pi // 1 // pAtAlAnAM vibhAgaH sarvapAmapi trayastrayo vijJeSAH / adhastanabhAge dAyuH, madhye vAyudha udakaM ca // 2 // uparitanabhAge udakaM bhaNitaM prathamadvitIyayoH vAyuH saMkSubhita U bAmayati (niSkAza yati udakaM parivarddhate jalanidhiH kSubhiH // 3 // For P&Pase City ~616~ Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -- -------- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [156] dIpa anukrama [202] zrIjIvA- kaI mukSipyata iti bhAvaH / 'jayA NamityAdi, yadA punaH 'Na'miti punaratheM nipAtAnAmanekArthatvAn , teSAM kSullakapAtAlAnAM mahApA- tipalI jIvAbhi0tAlAnAM cAdharatanamadhyameSu tribhAgeSu no bahava udArA vAtA: saMvidyante ityAdi prAgvat 'tayA Na'mityAdi tadA tadudakaM 'nonnAmyate lapaMge malayagi- noI mukSipyate utkSepakAbhAvAn , etadeva spaSTataramAha-'aMtarAviya NamityAdi, 'antarA' ahorAtramadhye dvikRtaH pratiniyate kAvelAvRddhiH rIyAvRttiH kAlavibhAge pakSamadhye caturdazyAdiSu tidhiSvatirekeNa te vAtAH tathAjagatsvAbhAbyAduvIryante dhAtUnAmanekArthalAdutpadyante, zato'ntarA- udezaH2 *ahorAtramadhye dvikRya: pratiniyate kAlavibhAge pakSamadhye caturnayAdipu tithiSu atirakeNa tata udakamunnAmyate / 'aMtarAviya Na mi- sU0150 // 307 // jAtyAdi, 'antarA' pratiniyatakAlavibhAgAdanyatra te vAtAH 'nodIyante' motpAnte, tadabhAvAt 'antarA' pratiniyatakAlavibhAgAda-1151 nyatra kAlavibhAge udakaM nonnAmyate unnAmakAbhAvAna . tata evaM khalu gautama! labaNasamudra caturdazyaSTamyudiSTapUrNamAsIpu tithiyu 'a tirekamatirekama' anizayenAnizayena varddhate hIyate beni / nadevaM caturdazyAdipu tithiSvatirekeNa jalapUtI kAraNamuktabhidAnImahorAtra4Amadhye vikRyo'tirekeNa jalavRddhau kAraNamabhidhitmurAha-- lakSaNe NaM bhaMte ! samuhAe tIsAe mahattANaM kanikhatto atirega 2 vahati vA hAyati thA?, go. yamA! lavaNe NaM samudde tIsAe muhattANaM nukkhutto atiregaM 2 vahuti vA hAyati vA // se keNa?NaM bhaMte ! evaM bucai-lavaNe NaM samuhe tIsAe muhattANaM dukAbutto airegaM 2 bahui vA hAyaDa vA?, gAyamA! uhamatasu pAyAlesu bahu ApUritesu pAyAlesa hAyai, me teNaveNaM gopamA! lavaNe NaM samudatIsAe muhattANaM dukkhutto airegaM airegaM vahai vA hAyai vA / / (ma0157) 4-24- --- 11.-20k - atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~617~ Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [157] dIpa anukrama [203] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [157] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH 'lavaNe NaM bhaMte! samudde' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudrazito muhUrttAnAM madhye'horAtramadhye iti bhAvaH 'katikRtvaH' katibArAn atirekamatirekaM varddhate hIyate vA ? iti tadevaM (prane) bhagavAnAha - gautama! dvitvo'tirekamatirekaM varddhate hIyate vA // 'se keNadveNamityAdi praznasUtraM sugamaM bhagavAnAha - gautama! 'udvamatsu' apatanamadhyamatribhAgagatavAtalo bhayazA jalamUrddha mukSipatsu 'pAtAleSu' pAtAlakalazeSu mahatsu laghupu ca barddhate 'ApUryamANeSu' parisaMsthite pavane bhUyo jalena bhiyamANeSu 'pAtAleSu' pAtAlakauzeSu mahat laghuSu ca hIyate 'se eeNaDe NamityAdi upasaMhAravAkyam / adhunA lavaNazikhAvazyatAmAha lavaNasihA NaM bhaMte! kevaliye cAlavitvaM meNaM kevaliyaM airegaM 2 bahuni vA hAyati vA?, goyamA ! lavaNasIhAe NaM dasa joyaNasahaslAI cakkavAlavizvaMbheNaM deNaM ajoSaNaM atiraMga bahuti vA hAyati vA // lavaNAsa pAM bhaMte samudra kati NAgasAhasIo atiriyaM velaM dhAraMti ?, kar3a nAgasAhassIo bAhiriyaM velaM gharaMti ?, kai nAgasAhassIo aggodayaM ghareni ?. gomA ! lavaNasamuhassa vAyAlIsa nAgasAhasIo atiriyaM velaM dhAraiti, vAvantariM nAgasAhasIo bAhiriyaM velaM dhAreti, sahi~ nAgasAhasIo aggodayaM dhAreMni, evameva sapuvvA vareNa egA NAgasatasAhassI covattaraM ca NAgasahassA bhavatIti makvAyA || (sa0 158 ) 'lavaNasihA NaM bhaMte!" ityAdi, lavaNazilA bhadanta ! kiyacakravAlaviSkambhena ? kiyatha 'atirekamatirekam' atizayena 2 barddhate dIyate vA ? bhagavAnAda-gautama! lavaNazikhA sarvatacakravAlaviSkambhatayA 'samAsamapramANA daza yojanasahasrANi viSkambhena cakravA For P&Praise Cinly ~618~ Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], . -------- mUlaM [158] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 16pratipattI prata sUtrAMka [158] dIpa anukrama [204] zrIjIvA- larUpatayA vistAreNa 'dezonamarddhayojana' gabyUtadvayapramANam 'atirekamatirekam' atizayenAtizayena barddhate hIyate vA, iyamatrA jIvAbhi0 bhAvanA-lavaNasamudre jambUdvIpAdU dhAtakIkhaNDadvIpAJca pratyekaM paJcanavatipaJcanavatiyojanasahasrANi gotIthe, gotIrtha nAma vaDAgA-3 velAdharAH malayagi- diSviva pravezamArgarUpo nIco nIcataro bhUdezo, gotIrthamiva gotIrthamiti vyutpatteH, madhyabhAgAvagAhastu daza yojanasahasrapramANavi- uddezaH 2 rIyAvRttiHstAraH, gotIrtha ca jambUdvIpavedikAntasamIpe dhAtakIkhaNDavedikAntasamIpe cAgulAsapeyabhAgaH, tataH paraM samatalAd bhUbhAgAdArabhya | rakrameNa pradezahAnyA tAvannIcara nIcataravaM paribhAvanIyaM yAvatpaJcanavatiyojanasahasrANi, paJcanavatiyojanasahasraparyanteSu samatala // 28 // HINbhUbhAgamapekSyoNDalaM yojanasahanamekaM, tathA jambUdvIpavedikAto dhAtakIkhaNDadvIpavedikAtazca tatra samavale bhUbhAge prathamato jalavRddhira-11 kulasalyavabhAgaH, tataH samatalabhUbhAgamevAdhikRtya pradezabuddhyA jalavRddhiH krameNa parivarddhamAnA tAvatparibhAvanIyA yAvadubhayato'pi paJcanavatiyojanasahasrANi, paJcanavatiyojanasahasraparyante cobhayato'pi samatalabhUbhAgamapekSya jalavRddhiH saptayojanazatAni, kimukta bhavati ?-tatra pradeze samatalabhUbhAgamapelyAvagAho yojanasahalaM, tadupari jalavRddhiH sapta yojanazatAnIti, tataH paraM madhye bhAge daza yojanasahasravistAre'vagAho yojanasahasaM jalavRddhiH SoDaza yojanasahasrANi, pAtAlakalazagatavAyukSobhe ca teSAmuparyahorAtramadhye dvau dayArau kizcinyUne dve gavyUte udakamatirekeNa barddhate pAtAlakalazagatavAyUpazAntau ca hIyate, uktana-paMcANauyasahasse gotisthaM ubhayatobi lavaNamsa / joyaNasayANi satta u dagaparivuDDIvi ubhayovi // 1 // dasa joyaNasAhassA lavaNasihA thakavAlato kaMdA / // 308 // palabanasya ubhayato'pi paJjanavatiH sahasrANi gotIrtha tu / udakaparizuddhirapi ubhayato'pi sapta yojanazatAni // 1 // lavaNazikhA cakavAlato daza yojnshsraannirndaa| MARIXX atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~619~ Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], . -------- mUlaM [158] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [158] 9-964 solasasahassa uThA sahassamegaM ca ogADhA / / 2 // desUNamaddhajoyaNalavaNasihovari durga duve kAlo / AiregaM 2 parivAra hAyae| vAvi // 3 // " samprati velandharavaktavyatAmAha-lavaNassa NaM bhaMte !' ityAdi, lavaNasya bhadanta! samudrasya kiyanto nAgasahasrA nAgakumArANAM bhavanapatinikAyAntatinAM sahasA AbhyantarikI-jambUdvIpAbhimukhAM velA-zikhoparijalaM zikhAM ca-aki ptntii| 'dharanti' dhArayanti ? kiyanto nAgasahasrA vAhyAM-dhAtakIkhaNDAbhimukhAM velAM dhAtakIkhaNDadvIpamadhye pravizantI vArayanti ?, kiynto| bA nAgasahasrAH 'agrodaka' dezonayojanArddhajalAdupari varddhamAnaM jalaM 'dharanti' vArayanti ?, bhagavAnAha-gautama! vicakhAriMzannAgasa-1 hasrANyAbhyantarikI velAM dharanti dvAsaprati gasahasrANi bAhyAM velAM dharanti, paSTi gasahasrANyaprodakaM dharanti, uktazca-abhidariyaM belaM dharati lavaNodahissa nAgANaM / bAbAlI sasahassA dusattarisahassA bAhiriyaM // 1 // saDhi nAgasahassA dharati aggodayaM / samudassa" iti / evameva 'sapUrvApareNa pUrvAparasamudAyena eka nAgazatasahasraM catuHsaptatizca nAgazatasahasrANi bhavantItyAkhyAtAni mayA zeraizca tiirthkRtiH|| kati NaM bhNte| valaMdharA NAgarAyA paNNatA?, goyamA! catsAri velaMdharA NAgarAyA paNattA, taMjahA-godhUbhe sivae saMkhe maNosilae // etesi NaM bhaMte! cauNhaM velaMdharaNAgarAyANaM kati poDaza yojanasahakhANi samA sahanamekaM cAvagADA // 2 // dezonamardayovanaM lavaNazikhopari dvivAra dvayoH kAlayoH / atirekama tireka parivaIte hIyate vApi // 3 // 1 AbhAntarikA palAM dhArayanti lavaNodadhAgAnAM / dvivAvArisarAinANi dvisaptati sahakANi bAyAM 1 // parimAMgasahavANi dhArayanti agrodakaM smudrsy| dIpa anukrama [204] e k [4 not ~620~ Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [2], ------- ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], -------- mUlaM [159] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [159] zrIjIvAjIvAbhiH malayagirIyAvRttiH pratipatto velandharA vAsAdiH kA uddezaH2 sU0159 4 2- // 309 // gAthA E7% AvAsapaJcatA paNNatA? goyamA! cattAri AvAsapavyatA paNNatA, taMjahA-gobhe udagabhAse saMkhe dagasImAe // kahiNaM bhaMte! gothUbhasma velaMdharaNAgarAyassa gobhe NAma AvAsapacyate pa. paNate?, goyamA! jaMbUdIce dIve madarassa purathimeNaM lavaNaM samuI bAyAlIsaM joyaNasahassAI ogAhittA etya NaM gothUbhassa velaMdharaNAgarAyassa gothUbhe NAmaM AvAsapathyate paNNatte sattarasaekavIsAIjoyaNasatAI urdu uccatteNaM cattAri tIse joyaNasate kosaM ca uvedheNaM mUle dasayAvIse joyaNasate ApAmavikkhaMbheNaM majjhe sattatevIse joyaNasate uri cattAri cauvIse joyaNasae AyAmavikkhaMbheNaM mRle tipiNa joyaNasahassAI dopiNA ya yattIsutsare joyaNasae kiMcibisesUNe parikkheveNaM majale do joyaNasahassAI doSiNa pa chalasIte jodhaNasane kiMci. visesAhie parikkheveNaM uvari ega joyaNasahassaM tipiNa ya IyAle joyaNasate kiMcibisesaNe parikkheveNaM mUle visthipaNe majjhe saMkhitte uppi taNue gopucchasaMThANasaMThie savyakaNagAmae acche jAva paDirUve // se NaM egAe paumavaravediyAe egeNa ca vaNasaMDeNaM savato samaMtA saMparikkhitte, doNhavi vaNNao // gothabhassa NaM AvAsapabbatassa uvari bahasamaramaNije bhUmibhAge papaNatte jAva AsayaMti // tassa NaM bahusamaramaNi jassa bhUmibhAgassa bahumajAdesabhAe eltha ege mahaM pAsAyavaTeMsae bAvahU~ joyaNaddhaM ca uI uccatteNaM taM ceva pamANaM addha AyAma dIpa anukrama [205-206] 62-% // 309 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~621~ Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [2], -------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- mUlaM [159] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [159]] -2012 gAthA vikhaMbheNaM baNNao jAya sIhAsaNaM saparivAraM // se keNaTTeNaM bhaMte! evaM bucar3a gothUbhe AvAsa paccae 21, goyanA! gothUbhe NaM AvAsapaJcate tattha 2 dese tahiM 2 bahuo khuDDAkhuDDiyAo jAva godhUbhavaNAI bahaiM uppalAI taheva jAba gothabhe tasya deve mahihIe jAya pali ovamaTTi. tIe parivasati, se NaM tattha caupahaM sAmANiyasAhassINaM jAba godhUmayassa AvAsapaJcatassa gothUbhAe rAyahANIe jAba viharati, se leNa?NaM jAba nnive| rAyahANi pucchA goSamA godhabhassa AvAsapathyatassa purathimeNaM tiriyamasaMkheje dIvasamure vInivaitsA aNNaMmi lavaNasamudataM ceva pamANaM taheva sabbaM / kahiNaM bhaMte ! sivagassa velaMdharaNAgarApassa daobhAsaNAme AvAsapabbate papaNase?, goyamA! jaMbuddIve NaM dIve maMdarassa pabvayassa dakSiNeNaM lavaNasamuI bAyAlIsaM joyaNasahassAI ogAhittA estha Na sivagassa velaMdharaNAgarAyarasa dobhAse NAmaM AvAsapacate papaNaro, taM ceva pamANaM jaM godhubhassa, Navari sabbaaMkAmae acche jAva paDirUve jAba ahobhANiyacco, goyamA! dobhAse NaM AvAsapabbate lavaNasamude ajoyaNiyAvese dagaM sabyato samaMtA obhAseti ujjoveti tavati pabhAseti sibae itya deve mahiDDIe jAva rAyahANI se dakviNeNaM sivigA daobhAsassa sesaM taM ceva // kahi NaM bhaMte! saMkhassa velaMdharaNAgarAyassa saMkhe NAmaM AvAsapazyate paNNatte?, goyamA! jaMbuddIve NaM dIve maMdarassa pabvayassa pacasthimeNaM bAyA dIpa anukrama [205-206] KANER-4-24- 29-05 JaEcon ~622~ Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ -------- mUlaM [159] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [159] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH 3 pratipattau | velandharAvAsAdiH uddezaH2 sU0159 % gAthA % lIsaM joyaNasahassAI ettha NaM saMkhassa velaMdhara saMkhe NAma AvAsapavvate taM ceva pamANaM NavaraM sabvarayaNAmae acche / se NaM egAe paumavaravedivAe egeNa ya vaNasaMDeNaM jAva aTTho bahao khuDAkhuDiAojAva ghaTTaI uppalAI saMkhAbhAI saMkhavaNNAI saMkhavaNNAbhAI saMkhe estha deve mahiDIe jAba rAyahANIe pacatthimeNaM saMkhassa AvAsapabvayassa saMkhA nAma rAyahANI taM ceva pamANaM / / kahi bhaMte! maNosilakassa velaMdharaNAgarAyassa udagasImAe NAmaM AvAsapabbate papaNatte?, goyamA! jaMbuddIve 2 maMdarassa uttareNaM lavaNasamuI vAyAlIsaM joyaNasahassAI ogAhitA estha NaM maNosilagassa velaMdharaNAgarAyassa udagasImAe NAmaM AvAsapabbate paNNatte taM ceva pamANaM Navari samyaphalihAmae acche jAva aTTho, goyamA! dagasImaMte NaM AvAsapacate sItAsItodagANaM mahANadINaM tastha gato soe paDihammati se teNa?NaM jAva Nice maNosiMlae ettha deve mahihIe jAva se NaM tattha cAuNhaM sAmANiya. jAva viharati / / kahi Na bhaMte! maNosilagassa velaMdharaNAgarAyassa maNosilA NAma rAyahANI?, goyamA! dagasImassa AvAsapabvayassa uttareNaM tiri0 aNNami lavaNe estha NaM malosiliyA NAma rAyahANI paNNattA taM ceva pamANaM jAva maNosilAe deve-kaNakarayayaphAliyamayA ya velaMdharANamAvAsA / aNuvelaMdhararAINa pacayA hoti rayaNamayA // 1 // (sU0159) dIpa anukrama [205-206] 56-%95% 9 Elcumini atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~623~ Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- -------- mUlaM [159] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [159]] PE50- 9-* gAthA 'kati NaM bhaMte !' ityAdi, kati bhadanta ! velandharanAgarAjAH prajJaptA:?, bhagavAnAha-catvAro velandharanAgarAjA: prajJaptAstadyathAgostUpaH zivakaH zaso manaHzilAkaH / / 'eesi Na'mityAdi, eteSAM bhadanta ! caturNI velandharanAgarAjAnAM kati AvAsaparvatAH prazaptA:1, bhagavAnAha-gautama! ekaikasya ekaikabhAvena catvAra AvAsaparvatA: prajJaptAstadyathA-goslUpa udakabhAsaH zo dakasImaH / / / 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! asmin jambUdvIpe yo mandaraparvatastasya pUrvasyAM dizi lavaNasamudraM dvA| catvAriMzataM yojanasahanANyavagAhAca gostUpasya bhujagendrasya bhujagarAjasya gostUpo nAma AvAsaparvataH prajJaptaH, saptadaza yojanazatAni | ekaviMzAnyUImuslena, catvAri yojanazatAni triMzadadhikAni kozaM caikamudvedhena, ucchyApekSayA'vagAhasya caturbhAgabhAvAt , mUle 4Adaza yojanazatAni dvAviMzatyuttarANi viSkambhata:, madhye sapta yojanazatAni trayoviMzatyuttarANi, upari calAri yojanazatAni catu-1 [viMzatyuttarANi, mUle trINi yojanasahasrANi dve ca yojanazate dvAtriMzaduttare kizcidvizeSone parikSepeNa, madhye dve yojanasahale veca yojanazate caturazIte kicidvizeSAdhika parikSepeNa, uparyeka yojanasahasraM trINi yojanazatAni ekacalAriMzAni kizcidvizeSonAni parikSepeNa, tato mUle vistINoM madhye sahita upari tanukaH, ata eva gopucchasaMsthAnasaMsthito gopucchasyApyevamAkArakhAn, sarvAsanA | hajAmbUnadayaH, 'acche jAva paddhirUve' iti prAgvat // se NamityAdi, 'sa:' gostUpanAmA AvAsaparvata ekayA padmavaravedikayA | ekena ca vanapaNDena 'sarvataH' sarvAsu dikSu 'samantataH sAmastyena saMparikSitaH, dvayorapi cAnayovedikAvanaSaNDayorvarNakaH prAgvan / 'gothUbhassa NamityAdi, gostUpasya Namiti pUrvavad AvAsaparvatasyopari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, se jahA nAmae AliMga-1 pukkharei vA' ityAdi prAgvad thAvattatra bahavo nAgakumArA devA Asate zerate yAvadviharantIti / / 'tassa NamityAdi, tasya bahusamara 14 +%A4SCRSSCRACC dIpa anukrama [205-206] OMrtesex ~624~ Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [], ---------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [159] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [159]] gAthA zrIjIvA-damaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge'tra mahAnekaH prAsAdAvataMsakaH prajJamaH, sa ca vijayadevasya prAsAdAvataMsakasadRzo vaktavyaH pratipatto jIvAbhisa caivaM-sArdhani dvApaSTiyojanAni ucaisvena, sakrozAnyekatriMzad yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyA, prAsAdavarNanamullocavarNanaM ca prA- velandharAmalayagi-14 gvan / tasya ca prAsAdAvataMsakasyAntabahumadhyadezabhAge mahatyekA sarvaratnamayI maNipIThikA, sA ca yojanAyAmaviSkambhapramANA ganyU-18vAsAdiH rIyAvRttiHtadvayabAhalyA, tasyAzca maNipIThikAyA upari mahade ke siMhAsanaM, tajendrasAmAnikAdidevayogyairbhadrAsanaiH parivRtamiti / / 'se keNaDheNaM, udezaH2 bhaMte !' ityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate gostUpa AvAsaparvato gostUpa AvAsaparvata: ? iti, bhagavAnAha-gautama! gostUpe | sU0159 // 31 // AvAsaparvate kSullAsu kSullikAsu vApISu yAvadvilapaGkiSu bahUnyutpalAni yAvan zatasahasrapatrANi goslUpaprabhAgi gostUpAkArANi godastUpavarNAni gosnUpavarNasyevAbhA-pratibhAso yeSAM tAni gostUpavarNAbhAni, tatastAni tadAkAratvAt tadvarNatvAttavarNasAdRzyAca gostUpAnIti prasiddhAni, tadyogAdAvAsaparvato'pi gostUpaH, anAdikAlapravRtto'yaM vyavahAra iti tena netaretarAzrayadoSaH, evamurAratrApi bhAvanIyaM, 4aa tathA gosnUpazcAtra bhujagendo bhujagarAjo mahardiko yAvatkaraNAn mahAdyutika ityAdi pariprahaH, sa ca caturNA sAmAnikasahasrANAM catamRNAmapramahipINAM saparivArANAM tihaNoM parSadA samAnAmanIkAnAM samAnAmanIkAdhipatInAM SoDazAnAmAtmarakSadevasahasrANAM gostUpa-14 syAvAsaparvatasya gostUpAyAzca rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM gosnUparAjadhAnIvAstavyAnAM devAnAM devInAM cAviSayaM yAvadviharati, tato gostUpadevasvAmikatvAna golUpaH, 'se eeNaDeNa'mityAyupasaMhAravAkyaM pratItam / samprati gostUpo rAjadhAnI pucchati-'kahi NaM bhaMte! ityAdi, ka bhadanta ! gostUpasya bhujagendrasya bhujagarAjasya gostUpA nAma rAjadhAnI prajJamA?, bhagavAnAha-gautama! gostUpasyAvAsaparva-1 // 21 tasya pUrvavA dizA tiryagasayAna dvIpasamudrAna vyatitrajyAmyasmin lavaNasamudre dvAdaza yojanasahasrANyavagAyAtrAntare golUpasya bhuja-11 dIpa anukrama [205-206] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~625~ Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- -------- mUlaM [159] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [159]] - / - % gAthA mAgendrasya bhujagarAjasya gostUpA nAma rAjadhAnI prajJatA, sA ca vijayarAjadhAnIsadRzI vaktavyA // tadevamukto golUpo'dhunA dakAbhA-1 savaktavyatAmA-'kahiM NaM bhaMte ! sivagasse tyAdi prabhasUtraM pAThasiddhaM, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya dakSiNato labaNasamudraM dvAcatvAriMzataM yojanasahasrANyavagAjhAtrAntare zivakasya bhujagendrasya bhujagarAjasya dakAmAso nAmAvAsaparvata: prajJaptaH, sa ca gostUpabadavizeSeNa vaktavyo yAvatsaparivAraM siMhAsanam // adhunA nAmanimittaM picchipurAha-se keNaDhaNamityAdi prabhasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama! dakAbhAsa AvAsaparvato labaNasamudre sarvAsu dikSu svasImAto'STayojanike-aSTayojanapramANe kSetre yadudakaM tat 'samantataH' sAmasyenAtivizuddhAGkanAmaratnamayalena svaprabhayA'vabhAsayati, etadeva paryAyatrayeNa vyAcaSTe-udyotayati 4candra iba tApayati sUrya iva prabhAsayati grahAdiriva tato dakaM pAnIyamAbhAsayati-samantata: sarvAsu dikSu avabhAsayatIti dukA bhAsaH, anyaca zivako nAmAtra parvatepu bhujagendro bhujagarAjo mahaddhiko yAvatpalyopamasthitikaH parivasati / 'se NaM tattha cuhaiN| sAmANiyasAhassINa'mityAdi prAgvan navaramatra zivakA rAjadhAnI vaktavyA, tasmizca parivasati sa AvAsaparvato dakamadhye'nIbA bhAsate-zobhate iti dakAbhAsaH, 'se eeNavaNa mityAdhupasaMhAravAkyaM gatArtha, zivakArAjadhAnI dakAmAsasyAvAsaparvatasya dakSiNa| to'nyasmin lavaNasamudre bijayArAjadhAnIva bhAvanIyA || adhunA zahanAmakAvAsaparvatavaktavyatAmAha--'kahi NaM bhaMte ! iyAdi kA bhadanta ! zazasya bhujagendrasya bhujagarAjasya zalo nAmAvAsaparvataH prajanaH ?. bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpe dvIpe mandarasya paryanasya / pazimAyAM dizi lavaNasamudraM dvAcavAriMzataM yojanasahanANyavagAyAtrAntare zanumA bhujagenalA bhujagarAjanya zako naamaavaaspryt:| prazataH, ma ca gosnupapadaviThopeNa tAvada kanyo yAvatsaparivAraM siMhAsanA / / ihAnI nAmanivandhanabhiSismurAha-se keNadveNa mi - - dIpa anukrama [205-206] :00 00-12 arnumanumanmera : - --- : ~626~ Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------------------- mUlaM [159] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [159] gAthA zrIjIyA- ityAdi prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-zajhe AvAsaparvate allAsu jhullikAsu dhApISu yAva dilapatiSu bahUnyutpalAni yAvat zatasahasrapa-] jIvAbhi0 ANi zaGkhAbhAni-zaGkAkArANi zatavAni-ghetAnIti bhAvaH zaGkavarNAbhAni-prAyaH zaGkavarNasadazavarNAni, rAjazcAtra bhujagendro bhuja- 1 balamdharAmalayagi- garAjo mahaddhiko yAvatpalyopamasthitikaH parivasati / 'se NaM tattha cauNI sAmANiyasAhassI NamityAdi prAgvana , navaramatra zAkhA kAvAsAdiH rIyAvRttiH rAjadhAnI vaktavyA, tadevaM yatastanatAnyutpalAdIni zalAkArANi zahadevasvAmikaJcAyamataH zaGkha iti, 'se eeNa?Na'mityAdhupasaMhAra-16 vAkyaM gatArtha, zaGkA rAjadhAnI zahasyAvAsaparvatasya pazcimAyAM dizi tirthagasoyAna dvIpasamudrAna vyatitrajyAnyasmin lavaNasamudre | vijayArAjadhAnIsarazI vaktavyA // samprati dakasImAparvatavaktavyatAmAha-'kahi NaM bhaMte!' ityAdi prazasUtraM pratItaM, bhagavAnAha-151 gautama! janyUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasyottarato lavaNasamudraM vAcatvAriMzataM yojanasahasrANyavagAhA 'atra' etasminnavakAze manaHzilakasya bhujagendrasya bhujagarAjasya dakasImo nAmAvAsaparvata: prajJaptaH, so'pi gostUpaparvatabadavizeSeNa tAbadvaktavyo yAvatsaparivAra siMhAsanam // idAnIM nAmanimittaM vibhaNipurAha-'se keNaTeNa'mityAdi pratItaM, bhagavAnAha-gautama! dukasIne AvAsaparvate zItAzItoyormahAnadyoH zrotAMsi-jalapravAhAstatra gatAni sasmAca tena pratihatAni pratinivartante tato dakasImAkAritvAd dakasImaH, daphasya sImA-zItAzItodApAnIyasya sImA yatrAsau dakasIma iti vyutpatteH, anyaca manaHzilako bhujagendro bhujagarAjo maharddhiko yAtrapalyopamasthitikaH parivasati / 'se NaM tattha cauhaM sAmANiyasAhassINa'mityAdi prAgvat navaraM manaHzilA'nna rAjadhAnI vaktavyA, tato manaHzilasya devasya dake-ubaNajalamadhye sImA, AvAsacintAyAM maryAdA, 'atre'ti dakasIme, manaHzilA ca rAjadhAnI dakasI- taa||312 // LOmasyAvAsaparvatasyottaratastiyaMgasa peyAn dvIpasamudrAn vyativrajyAnyasmin lavaNasamudre vijayArAjadhAnIva baktavyA / tadevamuktAvatyA dIpa anukrama [205-206] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~627~ Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [159 ] gAthA dIpa anukrama [205 -206] "jIvAjIvAbhigama" pratipatti: [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita jI0 53 - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka: [(dvip-samudra)], mUlaM [159] + gAthA AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH ro'pi velandharANAmAvAsaparvatAH, sarvatra va gostUpenAtidezaH kRtaH atra ca mUladale vizeSastatastamabhidhitsurAha - "kaNagaMkaravayaphAliyamayA ya belaMdharANamAvAsA | aNuvelaMdhararAINa pavtrayA hoti rayaNamayA // 1 // " velamdharANAM - gostUpAdInAmAtrAsA gostUpAdayaalAraH parvatA yathAkramaM kanakAGkarajatasphaTikamayAH, gostUpaH kanakamayo dakAbhAso'GkaranamayaH zaGkho rajatamayo dakasImaH sphaTikamaya iti, tathA mahatAM belandharANAmAdezapratIcchakatayA'nuyAyino velandharAdhAnuvelandharAH te ca te rAjAnamra anuvelandhararAjA stepAmAvAsaparvatA ratramayA bhavanti // kai NaM 'bhaMte! aNuvelaMdhararAyANo paNNattA ? goyamA ! cattAri aNuvelaMgharaNAgarAyANo paNNattA, taMjA - kakoDae kaddamae kelAse aruNappabhe / etesi NaM bhaMte! caunhaM aNuvelaMgharaNAgarAyANaM kati AvAsapabvayA pannattA ?, goyamA! cattAri AvAsapabvayA paNNattA, saMjahA-- kakoDara 1 kama 2 kalAse 3 aruNappabhe 4 // kahi NaM bhaMte! kakoDagassa aNuvelaMdharaNAgarAssa kakkoe nAma AvAsa paNNatte, goyamA ! jaMbuddIve 2 maMdarass pavvayassa uttarapuracchrimeNaM lavaNasamudaM bayAlIsa joyaNasahassAI ogAhitA ettha NaM kakkoDagassa nAgarAyassa kakoDa NAmaM AvAsapavvate paNa te sattarasa ekavIsAI joyaNasatAI taM caiva pamANaM jaM godhUmassa Navari savvarayaNAmae acche jAva niravasesaM jAva saparivAraM aTTho se bahu uppalAI kakoDabhAI se taM caiva vari kakkoDagaphavayassa uttarapuracchimeNaM, evaM taM caiva savvaM, kadamasavi so For P&Palle Cnly ~ 628~ Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [160] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: Arc prata sUtrAMka [160 pratipattI | anuveladhararAjAvAsAdiH uddezaH2 dIpa anukrama [207] zrIjIvA- yeva gamao aparisesio, vari dAhiNapuracchimeNaM AvAso vijuppabhA rAyahANI dAhiNapujIvAbhi radhimeNaM, kahalAsevi evaM ceva, Navari dAhiNapaJcatthimeNaM kayalAsAci rAyahANI tAe yeca di. malayagi- sAe, aruNappabhevi uttarapaJcatthimeNaM rAyahANIvi tAe ceva disAe, cattAri vigappamANA sarIyAvRttiH bvarayaNAmayA ya // (sU0160) 'kaha NamityAdi, kati bhadanta ! anuvelandhararAjA: prajJaptAH ?, bhagavAnAha-gautama ! catvAro'nuvelandhararAjA: prajJAptAstadyathA-ka- 181 koTakaH 1 kardamaH 2 kailAsa: 3 aruNaprabhazca / / 'eesi NamityAdi, eteSAM bhadanta ! caturNAbhanuvelandhararAjAnAM kati AvAsapa |vatAH prajJaptA: ?, bhagavAnAha-gautama! ekaikasya ekaikabhAvena catvAro'nuvelandhararAjAnAmAvAsaparvatAH pratAstadyathA-karkoTako vidyutprabhaH kailAsa: aruNaprabhaca, karkoTakasya karkoTakaH kaI masya vidyutprabhaH kailAzasya kailAza: aruNaprabhasyAruNaprabha ityarthaH / 'kahiNaM bhaMte !' ityAdi prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasyottarapUrvasyAM dizi lavaNasamudraM dvAcavAriMzataM | yojanasahasrANyavagAhya 'atra' etasminnavakAze karkoTakasya bhujagendrasya bhujagarAjasya karkoTako nAmAvAsaparvatakaH prajJaptaH, 'sattarasaeka|vIsAI joyaNasayAI' ityAdikA gostUpasyAvAsaparvatasya yA vaktavyatoktA saibehApi ahInAnatiriktA bhaNitavyA, navaraM sarvaranamaya 5 iti vaktavyaM, nAmanimittacintAyAmapi yasmAca kSullAJjalikAsu vApISu yAvadvilapaTipu bahUnyutpalAni yAvat zatasahasrapatrANi koMdATakaprabhANi karkoTakAkArANi tatastAni karkoTakAdIni vyavahiyante tadyogAtparvato'pi karkoTakaH, tathA karkoTakanAmA devastatra pa lyopamasthitikaH parivasati tataH karkoTakasvAmitvAtkakoMTakaH, rAjadhAnyapi karkoTa syAbAsaparvatasyottarapUrvasyAM dizi tiryagasAyeyAn | atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~629~ Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [160 ] dIpa anukrama [207] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita uddezaka: [ (dvip-samudra)]. mUlaM [ 160 ] AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH dvIpasamudrAn vyatitrajyAnyasmin lavaNasamudre dvAdaza yojanasahasrANyavagAdya karkoTakAbhidhAnA vijayArAjadhAnIva pratipattavyA / evaM kaI makailAzA ruNaprabhavaktavyatA'pi bhAvanIyA, navaraM jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya lavaNasamudre dakSiNapUrvasyAM kardamako dakSiNApa| rasyAM kailAza: aparottarasyAmaruNaprabhaH, nAmanimittacintAyAmapi yasmAtkardamake AvAsaparvate utpalAdIni kardamakaprabhANi tataH kardamakabhAvanA prAgiva, anyaca kartumake vidyutprabho nAma devaH patyopamasthitikaH parivasati, sa ca svabhAvAd yakSakardamapriyaH, yakSakardamo nAma kuDumAgurukarpUrakasturikAcandanamelApakaH uktaJca - "kuGkumAgurukarpUra kastUrIcandanAni ca / mahAsugandhamityuktaM, nAmato yakSa* kardamam // 1 // " tataH prAcuryeNa yakSakardamasambhavAdAsau pUrvapadalope satyabhAmA bhAmetivat kardama ityucyate, kailAze kailAzaprabhANyutpalAdIni kailAzanAmA ca tatra devaH patyopamasthitikaH parivasati tataH kailAzaH, evamaruNaprabhe'pi vaktavyaM, kardamakArAjadhAnI kardamasyAvAsaparvatasya dakSiNapUrvayA kailAzA kailAzasyAvAsaparvatasya dakSiNAparayA'ruNaprabhA aruNaprabhasyAvAsaparvatasyAparottarayA tiryagasaGkSepeyAna dvIpasamudrAn vyatitrajyAsyasmin lavaNasamudre'ruNaprabhArAjadhAnI vijayArAjadhAnIva vAcyA // kahi NaM bhaMte! suTTiyassa lavaNAhivahassa goyamadIve NAmaM dIve paNNatte ?, goyamA ! jaMbuddIve dIce maMdara sa pacatthimeNaM lavaNasamuhaM bArasajoyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM. suTTiyassa lavaNAviissa goyamadIve 2 paNNatte, bArasajoyaNasahassAI AyAmavivakhaMbheNaM sa tatIsaM joyaNasahassAiM nava ya aDayAle joyaNasae kiMcivisesoNe pariktreveNaM, jaMtrIvateNaM akoNate joyaNAI cattAlIsa paMcaNautibhAge joyaNassa Usie jalatAo lavaNasamudda For P&Permalise City ~630~ Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -- -------- mUlaM [161] muni dIparatnasAgareNa saMkalita........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH AAR prata sUtrAMka [161] pratipattI gautama dvIpaH uddezaH2 sU0161 // 314 // dIpa anukrama [208] teNaM do kose Usite jalaMtAo / / se NaM egAe ya paumayaraveiyAe egeNaM vaNasaMDeNaM savvato samaMtA tadeva vapaNao doNhavi / goyamadIvassa NaM dIvassa aMto jAva bahasamaramaNije bhUmibhAge paNNate, se jahAnAmae-AliMga jAva AsayaMti / tassa NaM bahasamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahamajhadesabhAge estha NaM suTTiyassa lavaNAhivaissa ege mahaM aikIlAvAse nAma bhomejavihAre papaNatte vAvarddhi joyaNAI addhajoyarNa uhUM uccatteNaM ekatIsaM joyaNAI kosaMca vikkhaMbheNaM aNegakhaMbhasatasanniviTe bhavaNavaNao bhANiyavyo / aikIlAvAsassa NaM bhomejavihArassa aMto bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte jAva maNINaM bhAso / tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa vahamajjhadesabhAe etya egA maNipeDhiyA papaNattA / sANaM maNipaDhiyA do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM joyaNavAhalleNaM sabbamaNimayI acchA jAva paDirUvA // tIse NaM maNipeDhiyAe uvari eltha NaM devasayaNije papaNatte vpnno||se keNaTeNaM bhaMte! evaM bucati-goyamadIveNaM dIve ?, tattha 2 tahiM 2 bahaI uppalAI jAva goyamappabhAI se eeNa?NaM goyamA! jAva Nice / kahi NaM bhaMte! suTTiyassa lathaNAhivaissa suviyA NAmaM rAyahANI paNNattA?, goyamadIvassa pacasthimeNaM tiriyamasaMkheje jAva aNNami lavaNasamudde bArasa jopaNasahassAI ogAhittA, evaM taheva savvaM yavvaM jAva sutthie deve // (sU0 161) // 314 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~631~ Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ----------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ ----------- mUlaM [161] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [161] kahiNaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! susthitasya lavaNAdhipasya gautamadvIpo nAma dvIpaH prajJAH ?, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpasya pazcimAyAM dizi lavaNasamudraM dvAdaza yojanasahasrANyavagAyAtrAntare susthitasya lavaNAdhipastha gautamadvIpo nAma dvIpaH prajJaptaH, dvA | daza yojanasahanANyAyAmaviSkambhAbhyAM, saptatriMzad yojanasahasrANi nava cASTAcatvAriMzAni kiJcidvizeSonAni parikSepeNa, 'jaMba-1 IdIvaMteNa miti jambUdvIpadizi akonanavatIni' arddhamekonanavatetheSA tAni ardvakonanavatIni sArdrASTAzItisaGgyAnIti bhAvaH * yojanAni catvAriMzataM ca paJcanavatibhAgAna yojanasya 'jalAntAt' jalaparyantAdUrddhamucchritaH, etAvAn jalasyopari prakaTa ityarthaH, 'lavaNasamudrAnte' labaNasamudradizi dvau kozI jalAntAducchrito, hAveva kozau jalasyopari prakaTa ityarthaH // 'se NamityAdi, sa e| kayA padmavaravedikayA ekena vanapaNDena sarvataH samantAtsaMparikSiptaH, dvayorapi varNanaM prAgvat / tasya ca gautamadvIpasyopari bahusamaramaNIyabhUmibhAgavarNanaM prAgvadU yAvattRNAnAM maNInAM ca zabdavarNanaM bApyAdivarNanaM yAtrahavo vAnamantarA devA bhAsate zerate yAvadviharantIti / tasya bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge'tra susthitasya labaNAdhipasya yogyo mahAnekaH 'atikIlAvAsaH' atyartha krIDAvAso nAma bhaumeyabihAra: prajJaptaH, sA ni dvApaSTiyojanAnyUrddha muJcaratvena ekaviMzataM ca yojanAni kozamekaM ca viSkambhena 'aNegakhaMbhasayasannivihe' ityAdi bhavanavarNanamullocavarNanaM bhUmibhAgavarNanaM ca prAgvan / tasya ca bahusamaramaNIyasva bhUmibhAgasya bahu| madhyadezabhAge, anna mahatyakA maNipIThikA prajJamA, sA yojanamAyAmaviSkambhAbhyAM arddha yojanaM vAhalyena sAmanA maNimayI acchA yAvaraNatirUpA / 'tIse NamityAdi, tasyA maNipIThikAyA upari devazayanIyaM, tasya varNaka 'uparyaSTASTamaGgalakAdikaM ca prAgvat // nAmanimittaM pippaNDipurAha-se keNaDhaNamityAdi, atha 'kenArthena' kena kAraNena evamucyate-gautamadvIpo nAma dvIpa: 1, bhagavA dIpa anukrama [208] SCRGARCAS ~632~ Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -- -------- mUlaM [161] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [161] dIpa anukrama [208] zrIjIvA- ThAnAha-gautamadvIpasya zAzvatamidaM nAmadheyaM na kadAcinnAsIdityAdi prAgvan / pustakAntareSu punarevaM pAThaH-goyamadIye NaM dIye tastha pratipattI jIvAbhi0 TrAtatya tahiM tahiM bahUiMjappalAI jAba sahassapattAI goyamappabhAI govamabannAI goyamavaNNAbhAI' iti, evaM prAgbad bhAvanIyaH / susthi- jambUgatamalayagi- tazcAtra lavaNAdhipo maharDiko yAvatpalyopamasthitikaH parivasati, sa ca tatra caturNA sAmAnikasahasrANAM yAvalpoDazAnAmAtmarakSaka- candrasUryarIyAvRttiH 4aa devasahasrANAM gautamadvIpasya susthitAyAzca rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM vAnamantarANAM devAnAM devInAM cAdhipatyaM yAvadviharati, tatAdvIpAH daevameva zAzvatanAmatvAt , pAThAntare sadgatAni utpalAdIni gautamanabhANIti gautamAnIti prasiddhAni tatastadyogAntathA, tadadhipati-6 uddezaH2 // 315 // gatimAdhipatiriti prasiddha iti sAmanyaudeSa gautamadvIpa iti / upasaMhAramAha-se teNaDeNa mityAdi gatArtham / / samprati jambUdvI- sU0 162 pagatacandrasatkadvIpapratipAdanArthamAha kahiNaM bhaMte ! jaMbuddIvagANaM caMdANaM caMdadIvA NAma dIvA paNNattA?, goyamA! jaMbUDIve 2 maMdarassa pabvayassa puracchimeNaM lavaNasamuhaM bArasa joyaNasahassAI ogAhittA estha NaM jaMbUdIvagANaM caMdANaM caMdadIvA NAmaM dIvA paNNattA, jaMbuddIneNaM aDhekoNaNaui joyaNAI cattAlIsaM paMcANauti bhAge joyaNassa UsiyA jalaMtAto lavaNasamudaMteNaM do kose UsitA jalaMtAo, bArasa joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM, sesaM taM ceva jahA gotamadIvassa parikkheco paumavaraveDyA patteyaM 2 vaNasaMDapari0 dopahavi vaNao bahusamaramaNijA bhUmibhAgA jAva joisiyA 315 // devA AsayaMti / tesiNaM bahasamaramaNije bhUmibhAge pAsAyaba.sagA bAvahi joyaNAI bahuma atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~633~ Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ----------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --- mUlaM [162-166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [162 -166] gAthA jajha0 maNipeDhiyAo do joyaNAI jAca sIhAsaNA saparivArA bhANiyabvA taheva aTTho, goyamA! bahusu khuDDAsu khuDDiyAsu bahaI upapalAI caMdavaNNAbhAI caMdA estha devA mahihIyA jAva paliovamadvitIyA parivasaMti, te NaM tattha patteyaM patteyaM cauNhaM sAmANiyasAhassINaM jAba caMdadIvANaM caMdANa ya rAyahANINaM annesiM ca bahaNaM jotisiyANaM devANaM devINa ya AhevarSa jAva viharaMti, se leNadeNaM goyamA! caMdahIyA jAva NicA / kahiNaM bhaMte! jaMbuddIvagANaM caMdANaM caMdAo nAma rAyahANIo paNNatAo?, goyamA! caMdadIvANaM purasthimeNaM tiriyaM jAva aNNami jaMbUhIye 2 vArasa joyaNasahassAI ogAhittA taM ceva pamANa jAva emahiDDIyA caMdA devA 2 // kahiNa bhaMte ! jaMbuddIvagANaM sarANaM maradIvA NAma dIvA paNNattA?, goyamA! jaMbUhIve 2 maMdarassa pabvayassa pacasthimeNaM lavaNasamuha bArasa joyaNasahassAI ogAhittA taM ceva uccattaM AyAmavikhaMbheNaM parikkhevo vediyA vaNasaMDA bhUmibhAgA jAva AsayaMti pAsAyava.sagANaM taM ceva pamANaM maNipediyA sIhAsaNA saparivArA aTTho uppalAI sUrappabhAI sUrA estha devA jAva rAyahANIo sakANaM dIvANaM pacasthimeNaM apaNaMmi jaMbahIve dIve sesaM taM ceva jAva sarA devA / / (sU0 162) kahi NaM bhaMte! abhitaralAvaNagANaM caMdANaM caMdadIcA NAma dIvA papaNattA?, goyamA! jaMbahIve 2 maMdarassa pabvayamsa purasthimeNaM lavaNasamudaM cArasa joyaNa % 0 dIpa anukrama [209 -216] 562962- 5 ~634~ Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [162 -166] + gAthA dIpa anukrama [209 -216] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [ 162 - 166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 316 // sahassA ogAhitA ettha NaM abhitarAvaNagANaM caMdrANaM caMdradIvA NAmaM dIvA paNNattA, jahA jaMbuddIvagA caMdrA tahA ANivvA Navari rAyahANIo aNNaMmi lavaNe sesaM taM caiva / evaM amita rAvaNagANaM surANavi lavaNamamuhaM vArasa joyaNasahassA taheba sayyaM jAva rAyahANIo // kahi NaM bhaMte! bAhiralAvaNagANaM caMdrANaM caMdradIyA paNNattA ? goyanA ! lavaNassa samuhassa pura thimilAo vediyaMtAo lavaNasamudaM paJcattrimeNaM vArasa joyaNasahassA ogAhisA ettha hirAvaNagANaM caMdadIyA nAmaM dIvA paNNattA dhAyatisaMDadIvaMterNa akoNaNavatijoyagAI cAlIsa ca paMcaNautibhAge joyaNassa UsitA jalatAto lavaNasamute do kose U sitA vArasa joyaNasahassAI AyAmavizvaMbhe paramavaravezyA vaNasaMDA bahusamaramaNijA bhUvibhAgA maNipeDiyA sIhAsaNA saparivArA so ceva aTTo rAyahANIo sagANa dIvANaM pura sthimeNaM tiriyamasaM0 aNNaMmi lavaNasamudde taheva savaM / kahi NaM bhaMte! bAhiralAvaNagANaM sUrA sUradIvA NAmaM dIvA paNNattA ? goyamA ! lavaNasamupacasthimillAto vediyaMtAo lavaNasamudaM purandhimeNaM bArasa joyaNasahassAI dhAyatisaMDadIvaterNa advekUNaNautiM joyaNAI catAlIsaM ca paMcanautibhAge joyaNassa do kose UsiyA sesaM taheba jAva rAyahANIo sagANaM dIvANaM paJcatthimeNaM tiriyamasaMkhene lavaNe caiva vArasa joyaNA taheva savvaM bhaNiyavvaM // For P&Pase Cinly atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam ~635~ 3 pratipasau lavaNagata candrasUrya dvIpAdi uddezaH 2 sU0 163 | / / 316 // Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ----------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --- mUlaM [162-166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: -- --- - prata sUtrAMka [162 -166] 2-964-9-4-54-62-2 % (sU0 163) kahi Na bhate ! dhAyatisaMDadIvagANaM caMdANaM caMdadIvA paNNattA ?, goyamA! cAyatisaMDassa dIvassa purathimillAo vediyaMtAo kAloyaM NaM samuI vArasa joyaNasahassAI ogAhitsA ettha NaM dhAyatisaMDadIvANaM caMdANaM caMdadIvA NAmaM dIvA paNNattA, sabyato samatA do kosA UsitA jalaMtAo pArasa joyaNasahassAI taheva vikvaMbhaparikkhevo bhUmibhAgo pAsAyaDiMsayA maNipeDhiyA sIhAsaNA saparivArA aTTho taheva rAyahANIo, sakANaM dIvANaM parasthimeNaM aNNaMmi dhAyatisaMDe dIve mesaM taM ceva, evaM sUradIvAvi, navaraM dhAyaisaMDassa dIvassa paJcasthimillAto vediyaMtAo kAloyaM NaM samuI vArasa joyaNa taheva savaM jAva rAyahANIo sUrANaM dIvANaM paJcasthimeNaM aNNami dhAyaisaMDe dIve savvaM taheva // (sU0164 ) kahi bhaMte ! kAloyagANaM caMdANaM caMdadIvA paNNatA?, goyamA! kAloyasamudassa puracchimillAo vediyaMtAo kAloyapaNaM samudaM pathasthimeNa vArasa joyaNasahassAI ogAhittA eltha NaM kAloyagacaMdANacaM. dadIvA savdhato samaMtA do kosA UsitA jalaMtAto sesaM taheva jAva rAyahANIo sagA dIva0 puracchimeNaM aNNami kAloyagasamude pArasa joyaNA taM caiva sarva jAva caMdA devAsa sUrANavi, baraM kAloyagapatdhimillAno vediyaMtAto kAloyasamuhapuracchimeNaM vArasa joyaNasahassAI ogAhittA taheva rAyahANIo sagANaM dIvAga paJcasthimeNaM aNNami kAloyagasamata gAthA -5- dIpa anukrama %2 % [209 % -216] - ~636~ Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------- ----------- uddezaka: [(vip-samudra)], --- mUlaM [162-166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [162 -166] gAthA zrIjIvAheva savvaM / evaM pukharavaragANaM caMdANaM pukkharavarassa dIvassa purathimillAo vediyaMtAo pukakha 3 pratipattI jIvAbhi. rasabhudaM bArasa joyaNasahassAI ogAhittA caMdadIvA aNNami pukakharavare dIve rAyahANIota- dhAtakImalayagiheva / evaM sUrANadhi dIvA pukkharavaradIvassa pacasthimillAo vediyaMtAo pukkharodaM samuI vA 18 kAlodacarIyAvRttiH rasa joyaNasahassAI ogAhittA taheva savvaM jAva rAyahANIo dIvillagANaM dIve samuhagANaM ndrasUrya samude ceva egANa adhibhatarapAse egANaM bAhirapAse rAyahANIo dIvillagANaM dIvesu samuha- dvIpAdiH // 317 // gANaM samuddesu sariNAmatesu (sU0 165 ) ime gAmA aNugatabvA, jaMbuddIve lavaNe dhAyai kAloda hiuddezaH2 pukvare varuNe / khIra ghaya ikkhubiro ya]gaMdI amaNavare kuMDale ruyage // 1 // AbharaNavatvagaMdhe ju sU01642 ppalatilate ya puDhavi NihirayaNe / vAsaharadahanaIo vijayA vakvArakappidA // 2 // puramaMdaramAvAsA kaDA nnkkhscNdmraay| evaM bhANiyanvaM / / (ma0106) dvIpasa'kahiNaM bhaMte !" ityAdi / ka bhadanta ! jambUdvIpagatayorjambUdvIpasatkayozcandrayozcandradvIpI nAma dvIpI prajJaptau ?, bhagavAnAha-go-II mudrAH hAyame'tyAdi sarva gautamadvIpatraparibhAvanIyaM, navaramatra jambUdvIpasya pUrvamyAM dizIti vaktavyaM, tathA prAsAdAvataMsako vaktavyaH, tasya pA-18sU0166 sayAmAdipramANaM tathaiva, nAmanimittacintAyAmapi yasmAkSullikAvApyAdiSu bahUni utpalAdIni yAvatsahamapatrANi candraprabhANi-candrava goni, candrau ca jyotipendrI jyotiparAjau mahaddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasataH, nau candrau pratyeka caturNA sAmAnikasahasrANAM |catamRNAmagramahiSINAM saparivArANAM timRNAM parSadA sapAnAmanIkAnAM samAnAmanIkAdhipatInA poDazAnAmAtmarakSakadevasahasrANAM svasya 8 dIpa anukrama [209 -216] Jatics atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~637~ Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ----------- uddezaka: [(vip-samudra)], --- mUlaM [162-166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [162 -166] gAthA svasya candradvIpasya sasyAzcandrAbhidhAnAyA rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM jyotiSANAM devAnAM devInA cAdhipatyaM yAvadviharataH / tata sadtotpalAdInAM candrAkAratvAcandravarNalAcandradevasyAmikatvAca to candradvIpau iti, candrAbhidhe ca rAjadhAnyau tayozcandradvIpayoH pR. |vamyAM dizi tiryagasoyAna dvIpasamudrAn vyatitrajyAnyasmina jambUdvIpe dvIpe dvAdaza yojanasahasrANyavagAdha vijayArAjadhAnIsadRzyo vaktavye / evaM jambUdvIpagatasUrasatkasUryadvIpAvapi vaktavyo, navaraM jambUdvIpasya pazcimAyAM dizi enameva lavaNasamudramavagAhya vaktavyaM, dArAadhAnyAvapi svakaDhIpayoH pazcimAyAM dizi anyasmin jambUdvIpe vaktavye, zeSaM sarva candradvIpavadbhAvanIyaM navaraM candrasthAne sUryapaha gamiti / / samprati lavaNasamudragatacandrAdityadvIpavaktavyatAmAha-'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, lavaNe bhavau lAvaNiko abhyantarau ca to lAvaNikau ca abhyantaralAvaNiko zikhAyA arvAkacAriNAvitasarthaH tayoH, sUtre dvikhe'pi bahuvacanaM prAkRta tvAn , zeSaM sugama, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpasya pUrvasyAM dizi enameva lavaNamamudraM dvAdaza yojanasahasrANyavagAhA 'atra' etasminnavakAze abhyantaralAvaNikayozcandrayozrandradvIpo nAma dvIpau vaktavyo, ityAdi jambUdvIpaganacandramAkacandradvIpayanniravazeSa vaktavyaM, navaramana rAjadhAnyau svakIyayodvIpayoH pUrvasyAM dizi anyasmin lavaNasamudre dvAdaza yojanasahamANyavagAhA veditavye / evamabhyantaralAbaNikasUryasatkasUryadvIpAvapi vaktavyo, navaraM tau jambUdvIpasya pazcimAyAM dizi enameva lapaNasagunaM dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya vaktavyo, rAjadhAnyAvapi svakIyayoH dvIpayoH pazcimAyAM dizi anyasmin lavaNasamudre dvAdazaH yojanasahasrANyavagAtheti / / 'kahiNaM bhaMte !' ityAdi, ka bhadanna ! vAyalAvaNikayozcandrayozcandradvIpo nAma dvIpau prajJaptau ?, bAhya lAvaNiko nAma lavaNasa mudre zikhAyA bahidhAriNau candrau, bhagavAnAhagautama! lavaNasamudrasya pUrvasmAdvedikAntAdarvAg lavaNasamudraM pazcimadizi dvAdaza yojanasahamANyavagAdyAnna bAhyalAvaNikayozcandrayozca dIpa anukrama [209 -216] ~638~ Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [162 -166] + gAthA dIpa anukrama [209 -216] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [ 162 - 166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 318 // ndradvIpo nAma dvIpo prajJaptau tau ca dhAtakIpaNDadvIpAntena ghAtakIpaNDadvIpadizi arkaikonanavatiyojanAni catvAriMzataM ca paJcanavati 73 pratipattau bhAgAn yojanasyodakAdUrddhamucchrito lavaNasamudradizi dvau kozI, zeSavaktavyatA'bhyantarAvaNikacandradvIpayadvaktavya atrApi ca rAjadhAnyau svakIyayopayoH pUrvasyAM tiryagasaleyAna dvIpasamudrAn vyatitrajyAnyasmin lavaNasamudre vaktavye, evaM bAlAvaNikasUrya satka sUryadvIpAtrapi vaktavyoM, navaramaMtra lavaNasamudrasya pazcimAd vedikAntAvaNasamudra pUrvasyAM dizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhyeti va ktavyaM, rAjadhAnyAvapi svakayodvApayoH pazcimAyAM dizi anyasmin lavaNasamudre iti // samprati dhAtakIpaNDagata candrAdityadvIpavatavyatAmabhidhitsurAha - 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi ka bhadanta ! dhAtakIpaNDadIpagatAnAM candrANAM tatra dvAdaza candrA iti bahuvacanaM, ca ndradvIpA nAma dvIpAH prazaptAH 1, bhagavAnAha gItama! ghAtakIpaNDasya dvIpasya pUrvasyAM dizi kAlo samudra dvAdaza yojana sahasrANyavagA sAtra ghAtakIpaNDagatAnAM candrANAM candradvIpA nAma dvIpAH prajJaptAH teca jambUdvIpagata candrasatkacandradvIpavaktavyAH, navaraM te sarvAsu dikSu jalAdUrddha dvau krozau ucchritI iti vaktavyaM tatra pAnIyasya sarvatrApi samatvAd, rAjadhAnyo'pi teSAM svakIyAnAM dvIpAnAM pUrvatastiryegasamAna dvIpasamudrAn vyatitrajyAnyasmin dhAtakIpaNDe dvIpe dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya vijayArAjadhAnIvadvaktavyAH, evaM ghAtakIpaNDagata sUrya satkasUryadvIpA api vaktavyAH, navaraM ghAtakIpaNDasya pazcimAntAdvedikAntAtkAlodasamudraM dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya vaktavyAH, rAjadhAnyo'pi svakIyAnAM sUradvIpAnAM pazcimadizi anyasmin dhAtakIpaNDe dvIpe zeSaM tathaiva // samprati kAlodasamudragatacandrAdisatkadvIpa vaktavyatAM pratipipAdayipurAha - 'kahi NaM bhaMte!" ityAdi, 'kAloyagANa'mityAdi, ka bhadanta ! 'kAlodagAnAM phAlodasamudrasatkAnAM candrANAM candradvIpA nAma dvIpA: prajJaptA: ?, bhagavAnAha - gautama ! kAlodasamudrasya pUrvasmAd vaidikAntA For P&False Cinly candrasUryadvIpAdiH uddezaH 2 sU0 166 ~639~ // 318 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ----------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --- mUlaM [162-166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: M prata sUtrAMka [162 -166] nAkAlodasamudra pazcimadizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhAtra kAlodasamudragatacandrANAM candradvIpA: prajJaptAH, te ca sarvAsu dikSa jalAduIvI dIkozAvukTritI, zeSa tathaiva / rAjadhAnyo'pi svakIyAnAM dvIpAnA pUrvastyAM dizi tiryagasaSeyAn dvIpasamudrAna gyavitrajyAgyarigan kAlodasamudre dvAdaza yojanasahamANyavagAha vijayArAjadhAnIbadvaktavyAH / evaM kAlodagatasUryasatkasUryadvIpA api vaktavyAH / navaraM kAlodasamudrasya pazcimAntAdvedikAntAtkAlosamudraM pUrvadizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAti naktavyaM, rAjadhAnyo'pi svakIyAnA dvIpAnAM pazcimadizi anyasmin kAlodasamudre, zeSa tathaiva / evaM puSkaravara dvIpagatAnAM candrANAM puSkaravaradvIpasya pUrvamA TedikAtAtpuSkarodasamupaM dvAdaza yojanasahasANyavagAhA dvIpA vaktavyAH, gajadhAnyaH khakIyAnAM dvIpAnAM patrimadizi liyaMgasAyAna dvIpasamudrAna vyatitrajyAnyanmina puSpharavarakhIpe dvAdaza yojanasahavAgyavagAhA, puSkaravaradvIpagatasUryANAM dvIpAH puSkaravaradvIpasya pazcimAtA dvedikAntAtpuSkaravarasamudraM dvAdaza yojanasahasrANyavagAha pratipattavyAH, rAjadhAnyaH punaH khakIyAnAM dvIpAnAM pazcimadizi niyaMgasAkA pAyAna dvIpasamudrAna vyatitrajyAnyasmin puSkaraparatIpe dvAdaza yojanasahamANyavagAha, puSkarabarasamudragatacandrasatkacandradvIpAH puSkaravara-13 samudrakha pUrvammA dikAntAlpazcimadizi dvAdaza yojanamahANyavagAya pratipattavyAH, rAjadhAnya: khakIyAnAdvIpAnAM pUrvadizi niyaMgasazayAna dIpasamudrAna vyatitrajyAnyagmina puSpharavarama mujhe dvAdaza bojanasahanebhyaH parataH, puSkaraparasamudragatasUryasatkasUrya dIpA: puSkarabarasamudrakha pazcigAntAdvedikAntArapUrvatI dvAdaza bojanamahamANyavagAhma, rAjadhAnyaH punaH svakIyAnA dvIpAnAM pazcimadizi tiyaMgasalagyAna dvIpasamudrAma vyativrajyAnyasmin puSkarodasamudre jhAdaza yojanasahamANyavagAhA pratipattagyAH / evaM zeSadvIpaganAnAmapi candrANAM candradvIpagatAtpUrvasmAdvedikAntAdanantare samudre dvAdaza yojanasahasrANyavagAya vaktavyAH, sUryANAM sUryadvIpA: svakhadvIpagatAtpa gAthA AMACRORECASCAKA5% EAK dIpa anukrama [209 -R -216] jI05 L ~640~ Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------- ----------- uddezaka: [(vip-samudra)], --- mUlaM [162-166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: ik prata sUtrAMka zrIjIvA [162 pratipatnI devIpAdicandramayadvIpAH uddezaH2 suu016| -166] gAthA cimAntAdvedikAntAdanantare samudre, rAjadhAnyazcandrANAmAlIyacandradvIpebhya: pUrvadizi anyasmina sadazanAmake 2 dvIpe, sUryANAmapyA- jIvAbhi0 |sIyasUryadvIpebhyaH pazcimadizi tasminneva sadRzanAmake 'nyasimana dvIpe dvAdaza yojanamahobhyaH parataH, zeSasamudragatAnAM tu candrANAM malayagi candradvIpA: svakhasamudrasya pUrvamgAdvedikAntAtpanimadizi dvAdaza yojanasahasrANyabagAhA, sUryANAM tu svasvasamudrasya pazcimAntAdvedikA- rIyAvRttiH tAtpUrvadizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAya, candrANAM rAjadhAnyaH svaskhadIpAnAM pUrvadizi anyasmina sahazanAmake samudre, sUryANAM rAjadhAnyaH svakhadvIpAnAM pazcimadizi, kevalamavetanazeSadvIpasamudragatAnAM candrasUryANAM rAjadhAnyo'nyasmina sahazanAmake dvIpe samudre | // 319 // 181vA'tane vA pazcAttane vA pratipattavyA nAtana evAnyathAinavasthAprasAke: / / etaca devadvIpAdok sUryavarAbhAsaM yAvad, devaDIpAdipu hetu rAjadhAnI: prati vizeSastamabhidhitsurAha kahiNa bhane ! devahIvagANaM caMdANaM caMdadIvA NAma dIyA papaNatA?, goyamA! devadIvassa devodaM samuhaM pArasa joyaNasahassA ogAhittA neNeca kameNa purathimilAo beiyaMtAo jAba rAyahANIo sagANaM dIvANaM purasthimeNaM devahIvaM mamuI asaMkhejAI joyaNasahasmAI ogAhittA ettha NaM devadIvadhANaM caMdANaM caMdAo NAmaM rAyahANIo papaNattAo, sesaM taM ceva, devadIvacaMdA dIvA, gavaM tarANavi, NavaraM pacasthimillAo vediyaMtAo paJcatthimeNaM ca mANitavyA, tami ceva samuhe // kahi NabhaMte ! devasamahagANaM caMdANaM caMddIvA NAma dIvA eNNatA? goyamA! devodagassa samuigassa purathimillAo vediyaMtAo devodagaM samudaM paJcatthimeNaM bArasa joyaNasahassAI teNeva dIpa anukrama [209 -216] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~641~ Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- ---------- mUlaM [167-169] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: A prata sUtrAMka M-4-04- [167 -169] NGANAGARMANCR dIpa anukrama [217-219] kameNaM jAca rAyahANIo sagANaM dIvANaM paJcatyimeNaM devodagaM samudaM asaMkhejAI joyaNasahassAI ogAhittA guttha NaM devodagArNa caMdANe caMdAo NAmaM rAyahANIo papaNattAo, taM ceva savaM, evaM sUrANavi, Navari devodagassa paJcasthimillAto vetiyaMtAto devodagasamudaM purasthimeNaM vArasa joyaNasahassAI ogAhittA rAyahANIo sagANaMdIcANaM purathimeNaM devodagaM samudaM asaMkhejAI joyaNasahassAI / evaM NAge jaskhe bhUnevi cauhaM dIvasamudANaM / kahi NaM bhaMte! sayaMbhUrajaNadIvagANaM 'caMdANaM paMdadIyA NAnaMdIcA pagaNatA?, sayaMbhurabhaNassa dIvassa purasthimichAto dheniyaMtAto layaMbhuramaNodagaM saI vArana joSaNalahassAI taheva rAyahANIo sagANaM 2 dIvANaM purathineNaM sayaMbhuramaNo namudaM puranthimeNaM asaMkhejAI joyaNa gheva, evaM sUrANavi, layaM. ramaNarasa pazasvimillAno bediyaMtAgo rAyahAthIko sakANaM 2 dIvANaM paJcasthimillANaM mayaMbhuramaNoda sAI asaMkhejA sesaM taM ceva / kAhika aMte! sayaMbhUramaNasamuhakANaM caMdANaM, sayaMbhuramaNasa sahassa purasthimillAo veliyaMtAto layaMbhuramaNaM samuI pacasthibheNaM vArasa joyaNasarahassAI ogAhittA, sesaM taM ceva / evaM rANAvi, sayaMbhuramaNassa paJcatdhimillAo sayaMbhuramaNodaM samudaM purathimeNaM vArasa joyaNasahassAI ogAhittA rAyahANIo sagANaM dIvANaM purathimeNaM sayaMbhuramaNaM samuI asaMkhejAI joyaNasahassAI ogAhittA, ettha NaM sarpabhuramaNa jAva sUrAdevA WIMIRE 4-4-CARNAKACA ~642~ Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- ---------- mUlaM [167-169] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: -* prata sUtrAMka [167 zrIjIvA jIvAbhi malayagirIyAvRtiH *%%81044-7 pratipattI kAlavaNe - landharA dyAH ucchritodazatvAdica uddezaH 2 sU0168 -169] -6-%% / / (sUtraM 167) asthiNaM bhaMte ! lavaNasamudde velaMdharAti vA NAgarAyA khannAti vA agghAti vA siMhAti yA vijAtI yA hAsabaddIti?, haMtA asthi / jahA NaM bhaMte! lavaNasamude asthi ghelaMdharAti cANAgarAyA agghA siMhA vijAtI vA hAsavaDIti vA tahANaM bAhiranevi sahesu asthi velaMdharAi vA NAgarAyAti yA agyAti vA sIhAti vA vijAtIti vA hAsabaTTIsi vA?, po tiNa? smjhe| (mannaM 138) lavaNe NabhaMte ! samuhe kiM Usitodane ki patthaDoDo ki khubhipajale ki abhiyajale?, goyamA! lavaNe NaM sama jasiodage no panthaDodo mubhiAjale no akkhubhiyajale / jahA NaM bhaMte ! lavaNe samudde osilovage no patthaDodane myumirAno akkhubhiyajarale sahA NaM yAhiragA samuddA ki asiodagA patthaDodyA khubhiyajalA abhiyajalA?, goyamA! bAhiragA samuhA no ussitodagA patthaDodagA no khubhiyAlA akkhubhiyajalA puNNA puNNappamANA volahamANA bosahabhANA samabharaghaDatAe ciTThati / / asthi NaM bhaMte! lavaNasamude bahavo orAlA balAhakA saMseyaMti saMmucchaMti vA vAsaM vAsaMti bA?, haMtA asthi / jahA NaM maMte ! lavaNasamude pahave orAlA palAhakA saMseyaMti saMbhucchaMti vAsaM vAsaMti vA tahA gaM bAhiraesavi samuhesa bahave orAlA palAhakA saMseyaMti saMmugchaMti vAsaM vAsaMni?, No tiNaDe samaDhe, se keNaTTe NaM bhaMte! evaM vucati vAhiragA NaM samuddA puNNA puSaNappamANA volaTTamANA bosamANA samabharaghaDiyAe dIpa anukrama [217 -964 -219] // 330 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~643~ Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [167 -169] dIpa anukrama [217 -219] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)], mUlaM [ 167 169] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH citi?, goSamA ! bAhiraesa NaM samudesu bahave udagajoNiyA jIvA ya poggalA ya udagattAe kati vikarmati cayaMti uvacayaMti, se teNadveNaM evaM yubati bAhiragA samuddA puNNA puNNa0 jAva samabharaghaDattApa citi // (0 169 ) 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi ke bhadanta ! devadvIpAnAM candrANAM candradvIpA nAma dvIpAH prajJamA ?, bhagavAnAha -- gautama! devadvIpasya pUrvasmAdikAntAd devodaM samudra dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya atrAntare devadvIpagAnAM candrANAM candradvIpAH prajJaptA ityAdi prAgvan rAjadhAnyaH svakIyAnAM candradvIpAnAM pazcimadizi tameva devadvIpamayAni yojana sahasrANyavagAhyAtrAntare devadvIpa candrANAM candrA nAma rAjadhAnyaH prajJaptAH, tA api vijayArAjadhAnIvadvaktavyAH // 'kahi NaM bhaMte!" ityAdi ka bhadanta ! devadvIpagAnAM sUryANAM sUryadvIpA nAma dvIpAH prazanA: 1, bhagavAnAha - gautama ! devadvIpasya pazcimAntAdvaidikAntAd devodaM samudraM dvAdaza yojanasahasrANyagAjhetyAdi / rAjadhAnyaH svakIyAnAM sUrya dvIpAnAM pUrvasyAM dizi tameva devadvIpamayAni yojana sahasrANyavagAhyetyAdi // 'kahiNaM bhaMte!' ityAdi ke bhadanta ! devasamudrANAM candrANAM candradvIpA nAma dvIpAH prajJamAH ?, gautama ! devodasya samudrasya pUrvasmAdvedikAntAdebodakaM samudraM pazcimadizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhyAntrAntare devodasamudragAnAM candrANAM candradvIpAH prajJatAste ca prAgvat / rAjadhAnyaH svakIyAnAM candradvIpAnAM pazcimadizi devodakaM samudramasoyAna yojanasahasrANyavagAhyAtrAntare vaktavyAH, devodakasamudragAnAM sUryANAM sUryadvIpA devodakasya samudrasya pazcimAntAdvaidikAntAd devodakaM samudraM pUrvadizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhyAntrAntare vaktavyAH, | rAjadhAnyo'pi svakIyAnAM sUryadvIpAnAM pUrvadizi devodakaM samudramasoyAni yojana sahasrANyavagAdya evaM nAgayakSabhUtasvayambhUramaNa For P&Praise City ~644~ Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [167-169] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [167 -169] dIpa anukrama [217-219] zrIjIvA- dvIpasamudracandrAdiyAnAmapi vaktavyaM, dvIpagatAnAM candrAdityAnAM candrAdityadvIpA anantarasamudre, samudragatAnAM tu khaskhasamudra eva, 3 pratipanI jIvAbhirAjadhAnyo dvIpagadAnAM candrAdityAnAM svakhadvIpe, samudragatAnA svampasamudre, Aha ca mUlaTIkAkAro'pi evaM zepadvIpagatacandrAdi- candrasUryamalayagi- sAnAmapi dvIpA anantarasamudreSvavagantavyAH, rAjadhAnyazca nepAM pUrvAparato'sayAna dvIpasamudrAn gatvA tato'nyasmin sdRshnaanni| rIyAvRttiHdvIpe bhavanti, anyAnimAn pazca dvIpAna muklA devanAgayabhabhUtasvayambhUramaNAkhyAna , na teSu candrAdityAnAM rAjadhAnyo'nyasmin | uddezaH2 dvIpe, api tu khasminneva pUrvAparato yedikAntAdasahadheyAni yojanasahasrANyavagAha bhavantIti," iha bahudhA sUtreSu pAThabhedAH parame- sU0160 // 321 // tAvAneva sarvatrApyartho'narthabhedAntaramityetadvyAkhyAnusAreNa sarve'pyanugantavyA na mogdhavyamiti / / 'asthi NaM bhaMte !' ityAdi, santi / bhadanta ! lavaNasamudre velandharA iti vA nAgarAjAH, agghA iti vA khannA iti vA sIhA iti vA jAi iti vA?, agpAdayo matsyakanachapavizeSAH, Aha ca pyUrNikRn-'agghA khannA sIhA vijAI iti macchakacchabhA" ini, haskhavRddhI jalasyeti gamyate iti, bhagavAnAha -gautama santi / 'jahA NaM bhaMte! lavaNasamudde belaMdharA iti vA' ityAdi pAThasiddham / / 'lavaNe NaM maMte!' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudraH kimulitodakaH prasaTodaka:-prastaTAkAratayA sthitamudakaM yasya sa tathA, sarvataH samodaka iti bhAvaH, kSubhitaM jalaM yasya sa kSubhitajalastatpatipathAvakSubhitajala: 1, bhagavAnAha-gautama ! ucchritodako na prastaTodakaH zubhitajalo nAnubhitajalaH // 'jahA NaM| bhaMte!' ityAdi, yathA bhavanta ! lavaNasamudra ucchritodaka ityAdi nathA vAhyA api samudrAH kimundritodakAH prastaTodakAH kSubhitajalA/ | akSubhitajalA:?, bhagavAnAha-gautama! yAhyAH samudrA na ucchritodakAH kintu prastaTodakAH sarvatra samodakalAt , tathA na kSubhita-18 dAjalA: kinvakSubhitajalA: kSobhahetupAtAlakalazAyabhAvAna , kintu te pUrNAH, tatra kicciddhInamapi vyavahArataH pUrNa bhavati tata Aha-1 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~645~ Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [167 -169] dIpa anukrama [217 -219] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)], mUlaM [ 167 169] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pUrNapramANAH svapramANaM yAvajjalena pUrNA iti bhAva:, 'bosaTTamANA' paripUrNabhRtatayA uThanta iveti bhAva:, 'bolaTTamANA' iti vizeSeNa untaivetyarthaH 'samabharaghaDattAe cirddhati' iti samaM paripUrNa bharo-bharaNaM yasya sa samabharaH paripUrNabhRta ityarthaH sa cAso ghaTa samabharaghaTastadbhAvastattA tayA samabhUtaghaTa iva vintIti bhAvaH || 'asthi NaM bhaMte!' ityAdi, asyetad bhadanta ! lavaNasamudre 'orAlA lAhakA' udArA meghAH 'saMstriyante' saMmUrcchanAbhimukhIbhavanti, tadanantaraM saMmUInsi, nato 'varSa' pAnIyaM varSanti ?, bhagavAnAha - hanta ! asti || 'jahA NaM bhaMte! lavaNasamudde' ityAdi pratItam // 'se keheNa mityAdi, atha kenArthena madanta ! evamucyate bAhyAH samudrAH pUrNAH pUrNaprabhANAH ? ityAdi grAmyan, bhagavAnAha - gautama! yA samudreSu yaha udyonikA jIvAH pulAcodakatayA 'apakrAmanti' gacchanti 'vyutkrAmanti' utpayante, eke gacchantyanye utpayanta iti bhAva:, tathA 'cIyante' cayamupagacchanti'pacIyante' upacayamAyAnti etaca putrAn prati dravyaM putalAnAmeva cayopacayArthaprasiddheH 'se eeNadveNa' mityAdyupasaMhAravAkyaM pratItaM // sampratyudveSaparivRddhiM cicintavipuridamAha- lavaNe NaM te! mudde kevaliyaM ubehaparibuddhIne pAse, goyamA! lavaNassa NaM samudassa ubha opAsa paMcANauti 2 padese gaMtA pade uparibuddhIe paNNase, paMcANauti 2 vAlaggAI gaMtA bAra unharie paNNatte, pa0 likkhAo gaMnA likkhA unhapari paMcANaur3a jabAo ja aMgunIkuchI dhaNu [ucchedaparibuddI] gAuyajoSaNajopaNa samajoyaNasahassAI tA joyaNasaha uparibuddhIe / lavaNe NaM bhane samude keyatiyaM usseha paribuddIe paNNatte ?, For P&Pase Cinly ~ 646~ Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], - -------- mUlaM [170] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: na prata sUtrAMka [170] zrIjIvA- goyamA! lavaNassa f samuhasta ubhaopAsiM paMcANauti padese gaMtA solasapaesa ussehaparighu pratipatto jIvAbhi0 hIe papaNa, goyamA! lavaNasaNaM samuhassa paraNeva kameNaM jAya paMcANauni 2 joyaNasahassAI lavaNe. malayagi- gaMtA solasa joyaNasahassAI ussedhapariyuDipa paNate / / (nR0 170 vedhotsaMdhI rIyAvRttiH 'lavaNe NaM bhaMte ! samudde ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudraH 'kiyat' phiyanti yojanAni yAvad udveSaparivRddhayA prajJaptaH 1. kimuktI uddezaH bhavati -jamyUdvIpavedikAntAlavaNasamudrayedikAntAcArabhyomavato'pi lavaNasa mudrasya kriyanti yojanAni yAban mAtrayA mAtrayA udvedha- sU0 170 // 322 // parivRddhiriti, bhagavAnAha-gautama! lavaNasamudre ubhayoH pArtha yo jambUdvIpavedikAntAlavaNasa mudravedikAntAcArabhyetyarthaH paJcanayatiprade-11 zAn gatvA pradeza udvedhaparipRkhalA prajJaptaH, iha pradezasrasareNvAdirUpo draSTavyaH, paJcanavati bAlApANi galaikaM vAlApramuDhevaparikSA prazataM, evaM likSAvacamadhyAgulavitastiranikukSidhanurganyUtayojanayojanazatasUtrANyapi bhAvanIyAni, pAnavati yojanasahasrANi gatyA prAyojanasahasamudvedhaparivRyA prajJapta, rAzikabhAvanA caivaM yojanAdiSu draSTavyA, ihobhayato'pi pazcanavaniyojanasahasraparyante yojana sahasramavagAhena raSTuM tatakhairAzikakarmAvatAraH, yadi paJcanavatisahasaparyante yojanasaharamavagAhAtaH paJcanabaniyojanaparyante ko-18 |vagAha:?, raashitrysthaapnaa-55000|1000|95 / atrAdimadhyayo rAzyoH zUnyatrayasyApavartanA 9561 / 95, tato madhyasya rAzerekarUpasya anyena paJcanavatilakSaNena rAzinA guNanAt jAtA paJcanavatiH, tatrAyena rAzinA paJcanavatilakSaNena vibhajyate labdhamekaM vojanaM, uktadha-"paMcANauisahasse gaMtUrNa joyaNANi ubhoyi / joyaNasahassamegaM lavaNe ogAho hoi // 6 // paMcANauINa // 32 dAvage (lavaNe ) gaMtUrNa joyaNANi ubhaobi / joyaNamegaM lavaNe ogAheNaM muNeyavA // 1 // " paJcanavatiyojanaparyante ca vayeka yo dIpa anukrama [220] * R4-06- 1-9 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~647~ Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], - -------- mUlaM [170] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [170] janamavagAhasato'rthAtpaJcanavatigaNyUtaparyante eka gabyUna pazcanavatidhanu:paryante ekaM dhanurityAdi labdham / / sampratyutsedhamadhikRtyAha'lavaNe NaM bhaMte ! samudde' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudra: 'kiyat' kiyanti yojanAni utsedhaparivRkhyA prajAtaH ?, etaduktaM mabati-jambUdvIpavedikAntAlavaNasamudracedikAntAcArabhyobhayato'pi lavaNasamudramya kiyatyA kiyatyA mAtrayA kiyanti yojanAni yAbadutsedhaparisRddhiH?, bhagavAnAha-gautama' 'lavaNassaNaM samudassaMnyAdi, iha nizcayato lavaNasamudrasya jampUTIpavedikAto tAlavaNasamudravedikAnazca samatale bhUbhAge prazramato jalavRddhirakulasahayeyabhAgaH, samatalameva bhUbhAgamadhikRtya pradezakA jalavRddhiH / |kramaNa parivardhamAnA tAbadavaseyA yAbadubhayato'pi paJcanavatiyojanasahamaparyante sapta zatAni, tataH paraM madhyadezabhAge daza-| pAyojanasahamavistAra poDaza yojanasahasrANi, iha tu SoDazayojanasahasrapramANAyAH zikhAyAH zirasi ubhayoza vedikAntayormUle varikAyAM dattAyAM yadapAntarAle kimapi jalarahitamA kAzaM tadapi karaNaganyA tadAbhAvyamiti sa jalaM vipakSivA'dhikRtamucyatemAlavaNasya samudrasyobhayato jambUdvIpavedikAntAlavaNasamudravedikAntAna paJcanavani pradezAna gatvA poDaza pradezA utsedhaparivRddhiH prajJatrA, pada navati vAlAprANi galA poDaza bAlApANi, evaM yAvan paJcanavati yojanasahasrANi gatvA podaza yojanasahasrANi, atre-13 dAya pairAzikabhAvanA-vadhAnapatiyo janasahasrAtikrame poza yojanasahasrANi jalotsedhamataH pazcanavaniyojanAtikame ka utsedha: 16 raashitrysthaapnaa-95000|16000|95|| atrAdimadhyayo rAzyoH zUnyatrikasyApavartanA 95 / 16 / 95, tato madhyabharAzeH poDazala-18 zraNasyAnTayena paJcanavanilayona guNane jAtAni paJcaza zatAni vizatyadhikAni 1520, eSAmAdirAzinA paJcanavatilakSaNena bhAge vAhate labdhAni poDaza yojanAni, uktazca-paMcAgaisahasse gaMtUNaM joyaNAgi ubhoci / ussedeNaM lavaNo solasasAhassio dIpa anukrama [220] ~648~ Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [170] dIpa anukrama [220] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [170] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 323 // bhaNio || 1 || paMcANauI lavaNe gaMbhUgaM joyaNANi ubhaovi / usseddeNaM lavaNo solasa kila joyaNe hoi // 2 // " tatra yadi paJca navaviyojanaparyante poDazayojanAvagAhastato'rthAbhyate paJcanavatigavyUtaparyante poDaza gayyUtAni paJcanavavivanuH paryante poDaza dhanUMpItyAdi // samprati gotIrthapratipAdanArthamAha lavaNassa NaM bhaMte! samuhassa kemahAlaya gotisthe paNNatte ?, goyamA! lavaNassa NaM samudassa uopAsa paMcANauti 2 joyaNasahasmAI gotitthaM paNNasaM / lavaNassa NaM bhaMte! samudassa ke mahAlae goninyavirahite vetaM paNNase, goyamA ! lavaNassa NaM samuhasta dasa joyaNasahassAI gonisthavirahine te paNNatte / lavaNassa NaM bhaMte! samudassa kemahAlae udgamAle paNNase?, gomA ! dasa joyaNasaharamAI udgamAle paNNatte // ( sU0 171) 'cause te idi lavaNasya bhadanta ! samudrasya 'kiMmahat' mANamahatvaM govI prajJayaM ?, goTIbhitra gotIrthakrameNa nIco nIcanaraH pravezamArgaH bhagavAnAha - gautama! lavaNa samudrasyobhayoH pArzvayovRdvIpavedikAntAhavaNasamudravedikAntAcArabhyetyarthaH paJcanavatiM yojanamyANi yAvad gotIrtha pranatam uktaJca "paMcANausale gotitthaM ubhayato iNA" iti / / 'lavaNassa NaM bhaMte!" ityAdi, lavaNamya bhainna ! samudrasya 'kiMmahat' kiMpramANamahatvaM gotIrthavirahitaM kSetraM jJataM ? bhagavAnAha // 323 // gautama! taNasya samudra daza yojanasahasrANi gotIrthavirahitaM kSetraM uar || 'lavaNassa NaM bhaMte!" ityAdi, lavaNasya bhadanta ! For P&Praise Cinly pratipanI lavaNe gotIrtha uddezaH 2 sU0 101 ~649~ Catey atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [171] dIpa anukrama [221] "jIvAjIvAbhigama" + - upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra)]. mUlaM [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH 'samudra'kiMmahatI' vistAramadhikRtya kiMpramANamahatyA kanAlA samapAnIyoparibhUtA poDazayojana sahasracyA prajJA, bha gavAnAha - gautama ! praza yojanasahasrANi udakamAlA prajJA // bhaMte! samude kiMmaMdie pAse, ghoSanA gotitthasaMThite nAvAsaMANasaMThite sippi saMpuTasaMTie AsakhaMghasaMdine valabhisaMhite yAgAraThANa saMhite paNa te // lavaNe NaM samudde keti pAvitrayaM parikkheveNaM? kevaliyaM ucca kevaliyaM uhe kevalavaNe NaM samudde do joyasasahaslAI cakavAparasa joSaNasahaslAI kAsI va sahassAI sataM yA kiMcivimRNe parimeyeNaM, evaM jatrearers solasa joyaNasahassAI ussehe sattarasa joyaNasahasraM savvaggeNaM etaM (sUtraM 172 ) ja NaM bhaMte! lavaNasamudde do joyaNasanasaisAI megaM paNNarasa joyaNasahasA ekAsIni ca sahaslAI sanaM igupAla kiMci pitRNA pariNaM evaM jopaNasa usa joSaNa saharalAI ussevegaM saptarasa joyaNasahasA paNa kANaM bhaMte! mudde jaMbuDI 2 mo uvIlenino uppIleti no me NaM ekadagaM kareni ?, goyamA ! jaMbuddIve NaM dIve bharaheravara vAsesu arahaMtacadevA vAsudevA dhAraNA vijAdharA samaNA samaNIo sAvayA sAviyAo maNuyA egadha For P&Pase Cnly ~ 650~ Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [172 -173] dIpa anukrama [222 223] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [ 172 173] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAmi malayagi rIyAvRttiH // 324 // cApatimA pani viNIyA patA gopa allImA bhayA viNInA meni paNihAne uppI to goda kareti gaMgApurasAradA dehiyAoM jAya pavimadvitIyA parivati jAbo goda kati miDiyA hA raNava te vA mAnisamA rohiNyA mahilA devAoM mahidiyAo tAsiM paNa sarAvAta devA mahiTTiyA jAva patio maTTi tayA pariva0, mahAnirupitu vAsaharapavyane devA mahihiyA jAya paliocamadvitIyA, ha rivArambhayavAse mayA pati gaMdhAvatimAlavataparitA deva mahiyA, sisu dAsaravyate devA mahiDIyA, sanyAo dahadevayAo bhANiyahavA, paumaddahati gicchikesaridahAsAmu devA mahihIyAo tAsi paNihAe0, putrvavidehAvaravi vAse aragacakkavaSideva vAsudevA cAraNA vijJAharA samagA samaNIo sAvagA sAviyAo maNuyA pati0 tesiM paNihAe lavaNa, sIyAsItodagAsu salilAsu devatA mahihIyA0, devakuruuttarakurusu maNuyA pagati sahagA, maMdare pavvate devatA mahiDIyA, jaMbUe ya sudaMsaNAe For P&Praise City atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam ~651~ pravirattI davaNasya viSkambhA diutpI nAbhAvazca uddezaH 2 khU0 171 tykh // 324 // Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ---- ---------- mUlaM [172-173] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [172-173] dIpa anukrama [222223] SARAKAR jaMbUdIvAhivatI aNADhie NAmaM deve mahiDDIe jAva paliovamaThitIe parivasati tassa paNihAe lavaNasamure no javIleti no upapIleti no ceva NaM ekodagaM kareti, attaraM ca NaM goyamA! logahitI logANubhAve japaNAM lavaNasamudde jaMbuddIvaM dIva' no ucIlati no uppIleti no ceca NamegodagaM karoti / / (sU0173) 'lavaNe NaM bhaMte !' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudraH kiMsaMsthita: prajJapta: ?, bhagavAnAha-gautama ! gotIrthasaMsthAnasaMsthitaH krameNa 2 nIcaicistarAmudrevasya bhAvAt , nAbAsasthitaH cunAduI nAva iva ubhayorapi pArzvayoH samatalaM bhUbhAgamapekSya krameNa jalavRddhisambhavena unnatAkAratvAn , 'sippasaMpuDasaMThite' iti muktikAsaMpuTasaMsthAnasaMsthitaH, udvedhajalasya jalayuddhijalasya caikatramIlanacintAyAM zuktikA maMpuDhAkArasAhazyasambhavAn, 'azvaskandhasaMsthitA' ubhayorapi pArzvayoH paJcanavaniyojanasahanaparyante 'zvaskandhasyevonnatatayA poDazaDAyojanasahanapramANostvayoH zivAyA bhAvAn , 'balabhIsaMsthitaH' balabhIgRhasaMsthAnasaMsthitaH dazayojanasahasrapramANavisArAyAH zi khAyA balabhIgRhAkArarUpatayA pratibhAsanAta , tathA vRtto lavaNasamudro valayAkArasaMsthitaH, cakravAlatayA tasyAvasthAnAt // sampani! AviSkambhAviparimANamekakAlaM pipUcchipurAha-'lavaNe NaM bhaMte ! samuhe' ityAdi, lavaNo bhadanta ! samudraH kriyAkabAlaviSkammena | kiyaparikSapeNa kiyadudhena-uNDavena kiyadutsedhena phiyatsa/preNa-utsedhodhaparimANasAmastyena prajJAtaH ?, bhagavAnAha-gautama ! lava-11 samudro yojanazatasahasre cakrabAlaviSkambhena prajJAmaH, paJcadaza yojanazatasahasrANi ekAzItiH sahasrANi zataM caikonacatvAriMzaM kicidvizeSonaM parikSepeNa prAptaH, eka yojanasahanamudvedhena, poDaza yojanasahabhAgyutsedhena, saptadaza yojanasahasrANi sarvAgreNa-utsedho --- - jI0 55 ~652~ Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [172 -173] dIpa anukrama [222 223] "jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra- 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka: ((davip-samudra)]1. mUlaM [ 972-173) ..AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ...... zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH / / 325 / / * | dvedhamIlanacintAyAM / iha lavaNasamudrasya pUrvAcAryairdhanaprataragaNitabhAvanA'pi kRtA sA vineyajanAnugrahAya darzyate, tatra pratarabhAvanA kriyate, pratarAnayanArthaM cedaM karaNaM lavaNasamudrasatkavistAraparimANAd dvilakSayojanarUpAd daza yojanasahasrANi zodhyante teSu ca zodhiteSu yaccheSaM tasyArddha kriyate, jAtAni paJcanavatiH sahasrANi yAni ca prAkU zodhitAni daza sahasrANi tAni ca tatra prakSiSyante, jAtaM pazcottaraM lakSaM 105000 etaca koTIti vyavahiyate, anayA ca koTyA lavaNasamudrasya madhyabhAgavata parirayo nava lakSA aSTacatvAriMzatsahasrANi paTa zatAni tryazItyadhikAni 948683 ityevaMparimANo guNyate, tataH prataraparimANaM bhavati, tacedaM navanavatiH koTizatAni ekaSaSTiH koTayaH saptadaza lakSAH paJcadaza sahasrANi 99611715000 uktaJca - "bitthArAo sohiya dasasahassAI sesa arddhami / taM caitra pakkhivittA lavaNasamudassa sA koDI // 1 // lakkhaM paMcasahassA koDIe tIrphe saMguNeUNaM / lavaNassa najjhaparihI tAhe paraM imaM hoi || 2 || navanauI koDisayA egaddI koTi lakkha sattarasA / pannarasa sahamsANi ya payaraM lavaNassa niddihaM // 3 // " dhanagaNita bhAvanA tvaM-iha lavaNasamudrasya ziyA poDaza sahasrANi yojanasahasramudvedhaH sarvasayA sadaza sahasrANi taiH prAktanaM prataraparimANaM guNyate, tato ghanaguNitaM bhavati, tada-poDaza koTIkoTayastrinavatiH koTizatasahasrANi ekonacatvAriMzat ko| TisahasrANi natra koTizatAni paJcadazakoTyadhikAni paJcAzallakSANi yojanAnAmiti 1693399155000000, uktaJca - " jo yaNasahassasolasa lavaNasihA ahogayA sahasmegaM / payaraM sattarasahastasaMguNaM lavaNaghaNagaNiyaM // 1 // solasa koDAkoDI teNauI koDi- | sayasa hasAo / uNayAlIsasahassA navakoDisayA ya pannarasA || 2 || pannAsa sayasahassA joyaNANaM bhave aNUlAI / lavaNasamudda raseyaM joyaNasaMkhAeN praNagaNiyaM // 3 // " Aha-kathametAvatpramANaM lavaNasamudrasya ghanagaNitaM bhavati ? na hi sarvatra tasya saptadazayo For P&P Cy 3 pratipatta lavaNasa mudrAdhi0 uddezaH 2 sU0 173 ~653~ // 325 // atra mUla saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip - samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [172 -173] dIpa anukrama [222 223] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [(dvip-samudra)], mUlaM [ 172 173] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita janasahasrapramANa uSTayaH, kintu madhyabhAga evaM dazasahasrapramANavistArastataH kathaM yathoktaM dhanagaNitamupapadyate ? iti satyametat kebalaM lavaNazisyAyAH zirasi ubhayozca vedikAntayorupari davarikAyAmekAntaRjurUpAyAM dIyamAnAyAM 2 yadapAntarAle jalazUnyaM kSetraM tadapi karaNagatyA tadAbhAvyamiti sajalaM vivakSyate, atrArthe ca dRSTAnto mandaraparvataH tathAhi - mandaraparvatasya sarvatraikAdazabhAgaparihANirUpavarNyate, atha ca na sarvatraikAdazabhAgaparihANiH, kintu kApi kiyatI, kevalaM mUlAdArabhya zikharaM yAvadavarikAyAM dattAyAM yadapAntarAle kApi kiyadAkAzaM tatsarvaM karaNagatyA merorAbhAvyamiti merutayA parikalpya gaNitajJAH sarvatraikAdazaparibhAgahAni parivarNayanti tadvadidamapi yathoktaM panaparimANamiti, na caitatvamanISikAvijRmbhitaM yata Aha jinabhadragaNikSamAzramaNo vizeSaNavatyAmetadvicAraprakrame "evaM ubhayavedayaMtAo solasaharasussehassa kannagaIe jaM lavaNasamuddAbhavaM jalamunnapi khettaM tatsa gaNiyaM, jahA maMdarapavvayassa ekArasabhAgaparihANI kannagaIe AgAsarasavi tadAbhavaMtikA bhaNiyA tahA lavaNasamudassavi ||" iti // 'jai NaM bhaMte!' ityAdi yadi bhadanta ! lavaNasamudro dve yojanazatasahasre cakravAlaviSkambhena paJcadaza yojanazatasahasrANi ekAzItiH sahasrANi zataM caikonacatvAriMzaM kiJcidvizeSazenaM parikSepeNa pramaH, ekaM yojanasahasramudvedhena poDaza yojanasahasrANyutsedhena saptadaza yojanasahasrANi sarvAmeNa prajJaptaH // tarhi 'kamhA NaM bhaMte!' ityAdi, kasmAd bhadanta ! lavaNasamudro jambUdvIpaM dvIpaM na 'avapIDayati' jalena plAvayati, na 'utpIDayati' prAvalyena bAdhate, nApi Namiti vAkyAlaGkRtI 'ekodakaM sarvAtmanodakalAvitaM karoti ?, bhagavAnAha - | gautama ! jambUdvIpe bharatairAvatayoH kSetrayorantaJcakravarttino baladevA vAsudevAH 'cAraNAH jaGghAcAraNamunayo vidyAdharAH 'zramaNAH ' sAdhavaH 'zramaNyaH saMyatyaH AvakA: AvikAH, etat suSamaduSpamAdikamarakatrayamapekSyoktaM veditavyaM tatraivAdAdInAM yathAyogaM sambha For P&False City ~654~ t Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], -------- ---------- mUlaM [172-173] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [9] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [172-173] dIpa anukrama [222223] zrIjIvA- 1vAna , suSamamupamAdikamadhikRtyAha-manuSyAH prakRtibhadrakAH prakRtipratanukrodhamAnamAyAlobhAH mRdumAdevasaMpannA AlImA bhadrakA vi-1 pratipattI jIvAbhinItAH, eteSAM vyAkhyAna prAnvana , tepA 'praNidhayA praNidhAnaM praNidhA. upasargAdAta' itya pratyayaH, tAna praNidhAya' apekSya tepAlavaNasamalayagi- prabhAvata ityarthaH, lavaNasamudro jamdvIpaM dvIpaM nApIiyanItyAdi, duppamaduppamAAtrapi nApIcyani, bharatavaitAmayAvadhipatidevatApra-samudrAdhika rIyAvRttiHbhAvAta , tathA bhuhimavamichakhariNodharaparvatayA devatA mahaddhikA yAbarakaraNAnmahAdyutikA ityAdiparigrahaH parivasanti sepo 'praNi- uddezaH2 dhayA' prabhAvena lavaNasamudro janyUdrApa dvIpaM nAvapI iyatItyAdi / tathA haimavataharaNyavatotrarSayomanujAH prakRtibhadrakA yAvad vinItA- sU0 173 222 " seSAM praNidhayetyAdi pUrvacana , tathA nayoreva varSayoyoM yathAkramaM zabdApAticikaTApAtI vRttavaitAnacau parvato tayordevo mahaddhiko yAva-14 papalyopamasthitiko parivasatastapA praNidhayetyAdi pUrvavan / tathA mahAhimavaTukmivarSavaraparvatayAdevatA mahaddhikA ityAdi tathaiva / tathA| harivaparamyakavarSayomanujAH prakRtibhadrakA ityAdi sarva haimavatavana , tathA tayoH kSetrayoyathAkramaM ganyApAtibhAlyavatparyAyo yau vRttavaitAcya parvato tayodevI maharTikAvityAdi pUrvatram / tathA pUrva videhAparavidaha varSayoraintazcakrayatino yAyanmanujAH prakRtibhadrakA yAvad vinItAstiyAM praNiyayetyAdi pUrvavat / tathA devakururuttara kurupu manujAH prakRtibhadrakA yAvadvinItAsteSAM praNidhavetyAdi pUrvaban / tathA uttrkurussu| kurupu jambvA sudarzanAyAmanAito nAma devo jambUdvIpAdhipatiH parivasati tasya 'praNidhayA' prabhAvenetyAdi tathaiva / athAnyad gautama ! +kAraNaM, tadevAha-lokasthitirepA-lokAnubhAva eSa balavaNasamudro jambUdvIpaM dvIpaM jalana nAvapIDayatItyAdi / tRtIyapratipattAvegha manda-14 roddezakaH samAsaH / / tadevamuktA lavaNasamudravaktavyatA, samprati dhAtakIpaNDavaktavyatAmAha lavaNasamuI dhAyaisaMDe nAma dIve caTTe valayAgArasaMThANasaMThite savato samaMtA saMparikkhivittA 24 Pitam atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvipa-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam dhAtakIkhaNDasya adhikAra: Arabhyate ~ 655~ Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------------------- mUlaM [174] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [174] gAthA: NaM ciTThati, pAyatisaMDe NaM bhaMte ! dIve kiM samacakavAlasaMThite visamacakavAlasaMThite?, goyamA ! samacakavAlasaMThite no visamacakavAlasaMThite / / dhAyaisaMDe gaM bhaMta ! dIye kevatiyaM cakavAlavi khaMbheNaM kevayaM parikkhevaNaM paNNate?, goyamA! cattAri joyaNasatasahassAI cakacAlavikvaM. bhaNaM egapAlIsaM joyaNasatasahassAI sajAyaNasahassAI bhavaegaTe joyaNasate kiMcivisesaNe parikkheveNaM paNataM // se NaM egAe paubhavaravaMdiyArA egaNaM vaNasaMDeNaM sabbato samaMtA saMparikivate dopahavi vaSNao dIvasamiyA parikzvaveNaM / dhAyaisaMDassa NaM bhaMte! dIvassa kati dArA paNNatA?, goyamA! cazAri dArA paNNattA. vijae jayaMte jayaMte aparAjie // kahiNaM bhaMte! dhAyaisaMhassa dIvassa vijae NAnaM dAre paNate?, govamA dhAyaisaMDapurasthimaperaMte kAloyasamaipurasthimaddhassa patharithameNaM sIdhAe mahANadIpa gappaM pastha gaM dhAyai vijae NAmaM dvAre papaNAne taM ceva panANaM, rAyahANIo apaNami dhAyahama doce, dIvassa vatsabvayA bhANiyabyA, evaM casArivi dArA bhANiyacyA // dhAyasaMDasma bhane ! dIvassa dArassa ya 2 esa NaM kevAyaM avAhAe aMtare papaNate?, goymaa| dasa joyaNamayasahaslAI sattAvIsaM ca joyaNasahassAI manapaNatIse joyaNasae tinniya kosa dArarasayara athAhAra aMtara paNNatte / / dhAyahasaMDassa bhaMte! dIvassa padaMsA kAloyagaM samaI paTTA?, hanA puTThA / / te NaM bhaMta! kiM dhAyaisaMDe dIve kAloesa dIpa anukrama [224 -227] Jantacim ~ 656~ Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [174] + gAthA: dIpa anukrama [224 -227] pratipatti: [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... zrIjIvA jIvAbhi0 "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [ (dvip-samudra )]. mUlaM [ 174] + gAthA: AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH malayagi rIyAvRttiH // 327 // muhe ?, te ghAyasaMDe no khalu te kAloyasamudde / evaM kaaloyssvi| ghAyaimaMDaddIve jIvA uddAisA 2 kAloe samude paJcAyaMti ?, goyamA / atthegatiyA paJcAyaMti asthegatiyA no pthaayNti| evaM kA loeva atthe0 pa0 atthegatiyA No paJcAyati // se keNaTTeNaM bhaMte! evaM bucali ghAyaisaMDe dIve 21, goyamA ! ghAyasaMDe NaM dIve tattha tattha dese tahiM 2 pase ghAyakvA dhAyaivaNNA dhAyaisaMDA Ni kusumiyA jAva usobhamANA 2 ciThThati, dhAyaimahAdhAyaharu sudaMsaNapiyadaMsaNAve devA mahihiyA jAya paliovamadvitIyA parivartati se eeNadveNaM, anuttaraM ca NaM goyamA! jAva Nice | ghAyahasaMDe NaM bhaMte! dIve kati caMdrA pabhAsiMsu vA 31 kati sUriyA tavisu yA 3? kar3ha mahaggahA cAraM cariMsu vA 31 ka NavattA jogaM joiMsu 3? kaha tArAgaNakoDAkoDIo mosu vA 31, goyamA ! bArama caMdrA pabhAsiMsu vA 3, evaMcavIsaM sasiraviNo Nakta satAya tini chattImA / egaM ca gahasahassaM chappannaM dhAyaIsaMDe || 1 || adveva saghasahassA tiNi sahassA satta ya syaaii| ghAyaisaMDe dIve tArAgaNa koDikoDINaM // 2 // sobhaiMsu vA 3 / / (sU0 174 ) 'lavaNasamudda' miyAdi, lavaNasamudraM ghAtakIpaNDo nAma dvIpo vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthitaH 'sarvataH sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena saMparikSipya tiSThati / 'dhAyaisaMDe NaM dIve kiM samacakavAlasaMThie' iti sUtraM lavaNasamudravadbhAvanIyam || 'dhAyaisaMDe For P&Praise Cnly 3 pratipatI dhAtakIkhaNDAdhi uddezaH 2 sU0 174 ~657~ // 327 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam my w Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------------------ mUlaM [174] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: L-4 prata sUtrAMka [174] gAthA: **604-152549-52% bANa' mityAdi praznasUtra sugarma, bhagavAnAha-gautama! catvAri yojanazatasahasrANi cakravAlaviSkambhena, ekacatvAriMzana yojanazatasahasrANi daza sahasrANi nava ca ekapaSTAni yojanazatAni kiJcidvize ponAni parikSepeNa, uktazca-eyAlIsaM laksA dasa ya sahassANi, joyaNANaM tu / nava ya sayA egaTThA kiMcUNA parirao tamsa / / 3 / " 'se NamityAdi, sa dhAtakIkhaNDo dvIpa ekayA pAyaravedikayA aSTrayojanoThyajagatyuparibhAvinyeti sAmarthyAgamyate, ekena banapaNDena pAvaravedikAbahirbhUtena sarvataH samantAtsaMparikSitaH / dvayokArapi varNakaH prAgvana / 'dhAyahasaMDasma NamityAvi, dhAtakIpaNyasva bhadanta ! dvIpasya kati dvArANi prAmAni', bhagavAnAha-gautama / catvAri dvArANi prajJamAni, nayathA-vijayaM paijayantaM jayantamaparAjitaM ca // 'kahiNaM bhaMte' ityAdi, ka bhavanta' dhAnakIpaNvasya *bIpasya vijayaM nAma dvAra prajJa, bhagavAnAha-gautama! dhAtakIpagDasya dvIpasya pUrvaparyante kAlodasamudrapUrvArddhasya pazcimadizi zItAyA mahAnadyA upari 'ana' etasminmantare dhAtakIpaNDasya dvIpasya vijayanAma dvAra prajJAnaM, tara jambUdvIpavijayadvArabadavizepeNa veditavyaM, navaramantra rAjadhAnI anyasmina dhAtakIpaNDe dvIpe vaktavyA / 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! dhAtakIpaNDadvIpadakSiNaparyante kAlodasamudradakSiNArddhasyottarato'tra dhAtakIpaNDasya dvIpasya vaijayantaM nAma dvAraM prazataM, tadapi jambudvIpavaijayantadvAravadabizepeNa vaktavyaM, nabaramatrApi rAjadhAnI anyasmina dhAtakIpaNDadvIpe / 'kahiNaM bhaMte!' ityAdi prabhasUtraM gatArtha, bhagavAnAhagautama ! dhAtakIpaNDadvIpapazcimaparyante kAlodasamudrapazcimArddhamya pUrvataH zInodAyA mahAnadyA uparyatra dhAtakIpaNDasya dvIpasya jayantaM | nAma dvAra prajJataM. tadapi jambUdvIpajayantadvAravaktavyaM, navaraM rAjadhAnI anyasmin dhAtakIpaNDe dvIpe / 'kahi gaM bhaMte!' ityaadi| praznasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama ! dhAtakIpaNDadvIpottarArddhaparyante kAlodasamudradakSiNArddhasya dakSiNato'tra dhAtakIpaNDasya dvIpasyAparA dIpa anukrama [224 -227] ~658~ Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [174] + gAthA: dIpa anukrama [224 -227] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [ (dvip-samudra )]. mUlaM [ 174] + gAthA: AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipatti: [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... / / 328 / / zrIjIvAjitaM nAma dvAraM prajJataM, tadapi jambUdvIpagatAparAjitadvArabadvaktavyaM, navaraM rAjadhAnI anyasmin dhAtakIpaNDe dvIpe || 'ghAyaiDassa NaM jIvAbhi0 bhaMte!' ityAdi, dhAtakIpaNDasya bhadanta ! dvIpasya dvArasya 2 ca parasparametadntaraM 'kiyat' kiMpramANam 'abAdhayA' antarityA vyAghAtena malayagi- 3 prajJaptam ?, bhagavAnAha - gautama! daza yojanazatasahasrANi saptaviMzatiyAM janasahasrANi sapta zatAni paJcatriMzAni dvArasya 2 parasparamathAyArIyAvRttiH 'ntaraM prajJaptaM tathAhi ekaikasya dvArasya sadvArazAkhasya jambUdvIpadvArasyeva pRthulaM sAddhani catvAri yojanAni, tatazcaturNA dvArANAmekatra pRthu laparimANamIlane jAtAnyaSTAdaza yojanAni sAnyanantaroktAtparizyamAnAn 4110961 zodhyante, zodhiteSu ca teSu jAtaM zeSamidamekacatvAriMzatA daza sahasrANi natra zatAni tricatvAriMzadadhikAni 411043, eteSAM caturbhirbhAge hate labdhaM yathoktaM dvArANAM parasparamantaram uktacca paNatIsA satta sayA sattAvIsA sahassa isa lakkhA dhAyaiDe dAraMtaraM tu avaraM ca kosatiyaM // 1 // " "ghAyaisaMissa NaM bhaMte! dIvassa paesA' ityAdIni catvAri sUtrANi prAgvadbhAvanIyAni / 'se keNaNaM bhaMte!" ityAdi, atha kenArthena mahanta ! evamucyate dhAtakIpaNDo dvIpo bAtakIkhaNDo dvIpaH 1 iti, bhagavAnAha yAnakIpaNDe dvIpe tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra * pradeze bahavo dhAtakIvRkSA bahavo dhAtakIvanapaNDA bahUni ghAtakIpanAni, paNDayoH prativizeSaH prAgevoktaH, 'nizaMkusumiyA' ityAdi prAgvat, 'ghAyaimahAdhAyairuvakhesu etthamityAdi pUrvAddha uttarakurupu nIlavaTTirisamIpe ghAtakInAmavRkSo'vatiSThate, pazcimA uttarakurupu nIlagirisamIpe mahAdhAtakInAmavRkSo'vatiSThate, tau ca pramANAdinA jamvRvRkSavadveditavyau tayoratra dhAtakIpaNDe dvIpe yathAkramaM sudarza napriyadarzanau dvau devau mahaddhiko yAvatpasyopamasthitiko parivasataH tato dhAtakIpaNDopalakSito dvIpo ghAtakIpaNDadvIpa:, tathA cAha - se eeNaDeNamityAdi gatArthaM // samprati candrAdivaktavyatAmAha-- 'ghAyaisaMDe NaM bhaMte! dIve kati caMdA pabhAsiMsu' ityAdi For P&False Ch 3 pratipattau dhAtakIkhaNDAdhika uddezaH 2 sU0 174 ~659~ / / 328 / / atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------------------ mUlaM [174] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka * %* [174] % % gAthA: praznasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama! dhAtakIpaNDe dvAdaza candrAH prabhAsitavantaH prabhAsante prabhAsighyante, dvAdaza sUryAstApitavantastAdApayanti tApayiSyanti, trINi nakSatrazatAni patriMzAni yogaM candramasA sUryeNa ca sAI yuktavanto yujanti yozyanti, tatra trINi| patriMzAni nakSatrANAM zatAni, ekaikasya zazinaH parivAre'STAviMzatenakSatrANAM bhAvAn , tathA eka SaTpaJcAzadadhikaM mahAprahasahasraM cAra caritavantacaranti cariSyanti, ekaikasya zazinaH parivAre'STAzImahAmahAgAM bhAvAn , aSTau zatasahasrANi prINi sahasrANi sama zatAni tArAgaNakoTIkoTInAM zobhitavanta: zobhante zobhayiSyante, etadapi ekazazinaH tArAparimANaM dvAdazabhirguNayikhA bhASanIyaM, Vukta ca-cArasa caMdA mUrA nakkhattasayA ya tinni chattIsA / egaM ca gahasahassaM chappannaM dhAyaIsaMDe // 1 // adveva sayasahassA tinni | sahamsA ya satta va sayA cha / dhAyaisaMDe dIye tArAgaNakoDikoDIo / / 2' samprati kAlodasamudravaktavyatAmAi dhAyaisaMDaNaM dIvaM kAlode NAmaM samudde vaha balayAgArasaMThANasaMThite savato samaMtA saMparikkhittANaM ciTThada, kAlode NaM samudde kiM samacakavAlasaMThANasaMThita visama0, goyamA! samacakavAlaNo vismykvaalsNtthite||kaalode NaM bhaMte ! samuhe kevatiyaM cakavAlavikhaMbhaNa kevatiyaM parikkhayeNaM paNNate?, goyamA aTTa joyaNasayasahassAI cakavAlavirkhabhaNaM ekANauti joyaNasayasahassAI sattari sahassAI chaca paMcuttare joyaNasate kiMciyisesAhie parikkheveNaM paNNatte // se NaM egAe paumavaravediyAe egaNaM vaNasaMDeNaM doNhavi dhaao|| kAloyarasa NaM bhaMte! samuhassa kati dArA paNNatA?, goyamA! cattAri dArA paNNatA, taMjahA-vijae bajayaMta jayaMte aparAjie / SCAMACHAR dIpa anukrama [224 % % -227] % 2-- kAlodasamudrAdhikAraH Arabhyate ~660~ Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [175] + gAthA: dIpa anukrama [228 -234] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [ (dvip-samudra )]. mUlaM [ 175] + gAthA: AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipatti: [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 329 // kahi NaM bhaMte! kAlossa samudassa vijae NAmaM dAre paSNate?, goyamA ! kAlode samudde purasthima perane yaaratayrathamaddhassa pavasthimeNaM mInodAe mahAnadIpa upi ettha NaM kAlodassa samudassa vijaye NAmaM dvAre paNNase, aheba joyaNAI taM zreya pamANaM jAva rAyahANIo / kahi NaM bhane kAlossa samuhassa vaijayaMte NAmaM dAreNate?, goyamA kAlo samuhassa dakSiNaraMte varavaradIvara dakkhiNadama uttareNaM ettha kAlo samuhassa vejayaMte nAmaM dAre padmante / kahi NaM bhaMte! kAlopasamuhassa jayaM nAma dvAre pAte ?, goyamA ! kAloyasamudassa paJcasthimaperate arendra pacasthimassa purandhimeNaM sItA mahAnadIpa upi jayaMte nAmaM dAre paNNatte / kati NaM bhaMte! aparAjie nAma dvAre paNNaze ? yogamA kAlopasamudassa uttaradvaperane ekaravara dIvosarasma dAhiNao ettha kAlopasamuhassa aparAjie NAmaM dAre0, sesaM taM caiva // kAloyassa NaM bhaMte! samuhadvAras ya 2 esa keni 2 avAhA aMtare paNNatte ?, godhamA ! - bAvIsa sayasahassA vANapati khala bhave shrsaaii| chava sayA bAyAlA dvAraMtara tini kosA ya // 1 // dArasa ya 2 AyAhAra aMtare paNNatte / kAlossa NaM bhaMte! samudassa parasA pukakharavaradIva0 tava, evaM pukravaradIvassavi jIvA udAittA 2 taheva bhANiyAM // se keNaNaM bhaMte! evaM buccati kAloe samude 21, gomA ! kAloyasma NaM samudassa udake Asale mAsale pesale kAlae mAsarA For P&Praise Cinly 3 pratipattI kAlodo dadhyadhi0 ~ 661~ uddezaH 2 sU0 175 / / 329 / / way atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ------------------- mUlaM [175] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka -y-10- 164 [175]] 2 * gAthA: sivaNNAbhe pagatIe udagaraseNaM paNNatte, kAlamahAkAlA ettha duve devA mahiDDIyA jAya pali ovamadvitIyA parivasaMti, se teNaTeNaM goyamA! jAva Nice // kAloe bhaMte! samudde kati caMdA pabhAsiMsa vA 3? pucchA, goyamA! kAloe NaM samudde bAyAlIsaM caMdA pabhAseMsu vA 3yAyAlIsaM caMdA yAyAlIsa ca diyarA dittA / kAlodadhimmi ete caraMti saMbaddhalesAgA // 1 // NavattANa sahassaM egaM bAvattaraM ca satamapaNaM / chaca sanA chaNNacyA mahAgahA tipiNa ya sahasmA // 2 // aThThAvIsaM kAlodahimmi bArasa ya mayasahassAI / nava ya sayA pannAsA tArAgaNakoSTi koDINaM // 3 // sobhesu vA 3 // (mU0175) "dhAyaisaMDe yAM dIva'mityAdi, dhAtakIpaNDaM Namiti pUrvavan dvIpaM kAlodasamudro vRtto valayAkArasaMsthitaH sarvataH samantAt | saMparikSipya' veyitvA tiSThati // kAlIgaNaM samuhe ki samacakvAlasaMThie' ityAdi prAgvan / 'kAloe bhaMte' ityaadi| prabhasUtra sugarma, bhagavAnAha-gautama ! aSTau yojanazanasahasrANi cakravAlaviSkambhena ekanavatiH yojanazatasahamaNi saptatiH sahasrANi paTa zatAni pakSotarANi kicidvizeSAdhikAni parikSepeNa, eka ca yojanasahasramuDhedheneti gamyate, ukta c-"addev| sayasaharumA kAloo cakvAlao kaMDo / joyaNasahastamegaM ogAhaNaM muNeyavyo / / 1 // igana ui sayasahassA huvaMti taha sattarI sahassA ya / chanda layA paMcahiyA kAlobahiparirao eso ||2||'sennN egAe' ityAdi, sa kAlodasamudra ekayA padmavaradikayA 'payojanosTrayayA jagatyuparibhAvinyeti gamyate, ekena vanapaNDena sarvataH samantAtsaMparibhitaH, dvayorapi vargaka: prA - dIpa anukrama [228-234] 4%BE- 41- 2-4 ~662~ Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [3], ---------------------- uddezaka: [(dvipa-samudra)], --------------------- mUlaM [175] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata * sUtrAMka [175] gAthA: zrIjIvA- gvat // 'kAloyassa NaM bhaMte!' ityAdi, kAlodasya samudrasya bhadanta ! kati dvArANi prAmAni , bhagavAnAha-gautama! catvAri dvA-16 pratipakSI jIvAbhi rANi prajJaptAni, tadyathA-vijayaM vaijayantaM jayantamaparAjitaM ca // ka bhadanta ! kAlodasamudrasya vijayaM nAma dvAraM prajJaptaM ?, gautama kAlodomalayagi- kAlodasamudrasya pUrvaparyante puSkaravaradvIpasya pUrvArddhasya pazcimadizi zItodAyA mahAnadyA upayaMtra kAlodasya samudrasya vijayaM nAma dvArA dadhyadhika rIyAvRttiH prajJaptaM, evaM vijayadvAravaktavyatA pUrvAnusAreNa vaktavyA, navaraM rAjadhAnI anyasmin kAlode samudre / vaijayantadvAraprabhasUtraM sugama, bhaga-1, uddezaH2 vAnAha-gautama ! kAlodasamudradakSiNaparyante puSkaravara dvIpadakSiNArddhasyottarato'tra kAlodasamudrasya vaijayantaM nAma dvAraM prajJaptaM, evaM jambU sU0175 // 330 // dvIpagatavaijayantadvAravaktavyaM, navaraM rAjadhAnI anyasiAn kAlode samudre / ayantadvArapraznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! kAloda samudrapazcimaparyante puSkaravaradvIpapazcimArddhasya pUrvataH zItAyA mahAnadyA upayaMtra kAlodasamudrasya jayantaM nAma dvAraM prajJaptaM, etadapi janambUdvIpagatajayantadvAravat , navaraM rAjadhAnI anyasmin kAlode samudre / aparAjitadvAraprabhasUtramapi sugama, bhagavAnAha-gautama ! kAlo-12 dasamudrottarArddhaparyante puSkaravaradvIpottarArddhasya dakSiNato'tra kAlodasamudrasyAparAjitaM nAma dvAraM prajJaptaM, tadupi jambUdvIpagatAparAjitadvA-18 ravan navaraM rAjadhAnI anyasmin kAlodasamudre // sanprati dvArANAM parasparamantaraM pratipipAdayipurAha-'kAloyassa NaM bhaMte !' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama dvAviMzatiyojanazatasahasrANi dvinavatiH sahasrANi paD yojanazatAni SaTcatvAriMzadadhikAni, jayazca kozA dvArasya dvArasya parasparamabAdhayA'ntaraM prajJataM, tathAhi-caturNAmapi dvArANAmekatra pRthulamIlane'STAdaza yojanAni kAlo-16 dasamudraparirayaparimANAd 9170605 ityevarUpAt zodhyante, zodhiteSu ca teSu jAtamidam-ekanavatilaMkSAH saptatiH sahasrANi paJca te zatAni saptAzItyadhikAni 9170587 ca, teSAM caturbhiIge hRte labdhaM yathoktaM dvArANAM parasparamantaraparimANa 2292646 koza:2 % 4-%-26 dIpa anukrama [228-234] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~663~ Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [175] + gAthAH dIpa anukrama [228 -234] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezakaH [(dvip-samudra )]. mUlaM [ 175] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH jI0 56 3, uktazca - "chAyAlA hada sayA bANauya sahassa ukkha bAbIsaM kosA ya tini dAraMtaraM tu kAloyahissa bhave / / 1 / / " 'kAloyassa NaM bhaMte! samuhassa paesA' ityAdi sUtracatuSTayaM pUrvavadbhAvanIyam / nAmAnvarthamabhidhitsurAha - 'se keNadveNa 'miyAdi, atha ke nArthena bhadanta ! evamucyate kALovaH samudraH kAlodaH samudraH ? iti bhagavAnAha - gautama ! kAlodasya samudrasyodakaM 'Asalam' AsvAyam udakarasatvAt mAMsala gurudharmakatvAt pezalaM AsvAdamanojJatvAt 'kAla' kRSNam etadevopamayA pratipAdayati- mAparAzivarNAbhaM, uktaJca parAIe udgarasaM kALoe udga mAsarAsinirbha" iti, tataH kAlamudakaM yasyAsau kAlodaH, tathA kAlamahAkAlI ca tatra dvau devau pUrvArddhapazcimArddhAdhipatI maharddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasataH tatra kAlayorudakaM yasmin sa kAlodaH, tathA cAha - 'se eeNaTTeNa'mityAdi sUtraM pAThasiddhaM / evaMrUpaM ca candrAdInAM parimANamanyatrApyuktam - "bAyAlIsaM caMdA bAyADhIsa ca diNayarA dittA / kAloyaddimmi ee caraMti saMtradvaleAgA // 1 // nakttA sahassA sayaM ca bAbattaraM muNeyadhvaM / chacca sayA unnauyA gahANa tinneva ya sahassA || 2 || aTThAvIsa kAloyahimmi vArasa ya savasahastAI / nava va sayA pannAsA tArAgaNakoDIkoDINaM // 3 // samprati puSkaravaradvIpavaktavyatAmAha kAloyaM NaM samudaM pukkharavare NAmaM dIve vaTTe valayAgArasaMThANasaMThite savvato samatA saMpari0 taheba jAva samacakkavAlasaMThANasaMThite no visamayakavAlasaMThANasaMThie / pukkharavare NaM bhaMte! dIve 1 anna yadyapi sUtrAdaSu gAdhAvika dayate idameva paraM yuttikArAyAptAdarzaSu na saMbhAvyate sUtrarUpatayA saptA'sya parimANasyetyuditaM 'anyatrApyukta miti, agre'pyanekave puSkaravaradvIpa adhikAra: Arabhyate For P&Pase Cnly ~664~ Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [3], ---------------------- uddezaka: [(dvipa-samudra)], --------------------- mUlaM [176] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH [176] pratipattI & puSkarava| rAdhika uddezaH2 sU0176 // 331 // gAthA: kevatiyaM cakavAlavikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM paNatte?, goyamA! solasa joyaNasatasahassAI cakavAlavikkhaMbheNaM-'egA joyaNakoDI bANauti khalu bhave sayasahassA / auNANaurti aTTha sayA cauNauyA ya [parirao] pukkharavarassa // 2 // se NaM egAe paumavaravediyAe egeNa ya yaNasaMDeNa saMpari0 doNhavi vapaNao // pukkharavarassa NaM bhaMte! kati dArA paNNatA?, goyamA! cattAri vArA papapattA, taMjahA-vijae bejayaMte jayaMte aparAjite // kahiNaM bhaMte ! pukkharavarassa dIvassa vijae NAmaM dAre papaNate?, goyamA! pukkharavaradIvapuracchimaperaMte pukkharodasamuhapuracchimadassa parasthimeNaM ettha NaM pukkharavaradIvassa vijae NAmaM dAre papaNate taM ceva savvaM, evaM casArivi dArA, sIyAsIodA Nasthi bhANitavAo // pukkharavarassa NaM bhaMte! dIvassa dArassaya 2 esa Na kevatiyaM abAdhAe aMtare paNNate?, goyamA!-'aDyAla sayasahassA yAvIsaM khallu bhave sahassAI / aguNuttarA ya cauro dAraMtara puNyaravarassa // 1 // padesA doNhavi puDhA, jIvA dosu bhANiyabvA // se keNaTeNaM bhaMte ! evaM bucati pukvaragharadIve 21, go0 pukkharabare NaM dIve tattha 2 dese tahiM 2 bahave paumarukkhA paumavaNasaMDA NicaM kusumitA jAba ciTThati, paumamahApa umarukkhe etya NaM paumapuMDarIyA NAmaM ve devA mahihiyA jAva paliovamaTTitIyA parivasaMti, se teNa?Na goyamA! evaM bucati pukkharabaraDIce 2jAba nice / pukkharavare Na dIpa anukrama [235-249] NEKA8-2-945 aayum atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~665~ Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [176] + gAthA: dIpa anukrama [235 -249] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [ 176 ] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH bhaMte! dIve kevaiyA caMdA pabhAsiMsu vA 31, evaM pucchA, coyAlaM caMdrasayaM cayAlaM caiva sUriyA sayaM / pukravaradIvaMbhi caraMti ete pabhAseMtA // 1 // cattAri sahassAI battIsaM caiva hoti NakkhatA / chacca sayA bAvatara mahaggahA bAraha sahassA || 2 || chapaNaui sayasahassA cattAlIsaM bhave sahassAiM / cAra sayA pukkhara [vara] tArAgaNakoDakoDInaM // 3 // sobhaiMsu vA 3 // pukkharavaradIvasa bahumajjhasabhAe ettha NaM mANusuttare nAmaM pacvate paNNatte vaTTe valayAgAra saMThANa saMhite jarati vibhayamANe 2 ciddhati, taMjahA - abhitarapukkharaddhaM ca vAhirapukkharaddhaM ca // abhitarapukkharade NaM bhaMte! kevatiyaM cakkavAleNaM parikkheyeNaM paNNatte ?, goyamA ! aha joyaNasaya sahassA cakavAlavikkhaMbheNaM-koDI bAyAlIsA tIsaM doNNi ya sathA aguNavaNNA / pukkhara addhaparirao evaM ca maNussakhettassa // 1 // se keNadvegaM bhaMte! evaM bucati abhitarapuklaraddheya 21, goyamA ! abhitarapukkharadveNaM mANusutareNaM paJcateNaM savvato samatA saMparikkhite, se eeNaNaM goyamA ! agbhitarapukkharaddhe ya 2, anuttaraM ca NaM jAva Nice | abhitarapukkharaNaM bhaMte! kevatiyA caMdA pabhAsiMsu vA 3 sAcaiva pucchA jAva tArAgaNakoDakoDIo ?, goyamA ! - bAvantariM ca caMdrA vAvantarimeva diNakarA dittA / pukkharavaradIvaDe caraMti ete pAtA // 1 // tini sayA chattIsA chaca sahassA mahaggahANaM tu / NakkhattANaM tu bhave solAi duve saha For P&Praise City ~666~ Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---------------------- uddezaka: [(dvipa-samudra)], --------------------- mUlaM [176] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka CAR OCTOCOC [176] gAthA: 8 2- zrIjIvA- ssaaii||2|| aDayAla sayasahassA yAvIsaM khalu bhave shssaaii| donni sayA pukkharaddhe tArAgaNa 3 pratipattI jIvAbhi koDikoDINaM // 3 // sobhesu vA 3 // (sU0176) puSkaravamalayagi- 'kAloyaM NaM samudda'mityAdi, kAloda Namiti vAkyAlaGkAre samudraM puSkarabaro nAma dvIpo vRtto baLyAkArasaMsthAnasaMsthitaH sarvataH rAdhika rIyAdRttiH samantAtsaMparikSipya tiSThati / 'puksaravare NaM dIce kiM samacakabAlasaMThie ityAdi prAgvat / / viSkambhAvipratipAdanArthamAha-'pukkha- uddazaH2 rabare NaM bhaMte! dIve' ityAdi prabhasUrya gugarma, bhagavAnAha-gautama! SoDaza yojanazatasahasrANi cakravAlaviSkambhena ekA yojana-18| sU0 176 // 232 // dAkoTI dvinavatiH zatasahasrANi ekonanavatiH sahasrANi aSTau zatAni caturnavatAni 94 yojanAni parikSepeNa prajJaptaH // 'se Na'mi tyAdi, sa puSkaravaradvIpa ekayA padmavaravedikayA'STa yojanocchrayayA jagatyuparibhAvinyeti gamyate, ekena vanapaNDena sarvataH samantAt | saMparikSiptaH, dvayorapi varNakaH pUrvavat / / adhunA dvAravaktavyatAmAha-'pukkharavarassa NamityAdi, puSkaravaradvIpasya kati dvArANi prajJaptAni?, bhagavAnAha-gautama! balAri dvArANi prajJaptAni, tadyathA-vijayaM vaijayantaM jayantamaparAjitaM ca // 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta ! puSkaravaradvIpasya vijayaM nAma dvAraM prajJaptaM ?, bhagavAnAha-gautama! puSkaravaradvIpapUrvArddhaparyante puSkarodasya samudrasya pazvimadizi ana puSkarabaradvIpasya vijayaM nAma dvAraM prajJapta, tatra jambUdvIpavijayadvArabadavizeSeNa vaktavyaM, navaraM rAjadhAnI anyasmin | pucakara varadvIpe vaktavyA / evaM vaijayantAdisUtrANyaNi bhAvanIyAni, sarvatra rAjadhAnI anyasmin puSkaravaradvIpe // samprati dvArANAM | parasparamantaramAha-'pukkharavaradIvassa NamityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! aSTacatvAriMzad yojanazatasahasrANi dvAviMza- 332 tiyojanasahasrANi caravAri yojanazatAni ekonasaptatAni dvArasya dvArasya ca parasparamavAdhayA'ntaraparimANa, caturNAmapi dvArANAmekatra C dIpa anukrama [235-249] AM % % atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~667~ Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------- ----------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- -------- mUlaM [176] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [176] gAthA: pRthutvamIlane'STAdaza yojanAni, tAni puSkaravaradvIpaparimANAd 19289894 ityevarUpAta zodhyante, zodhiteSu ca teSu jAtamidam4AekA yojanakoTI dvinavatiH zatasahasrANi ekonanavatiH sahasrANi aSTau zatAni paTsappatyadhikAni 19289876, teSAM caturbhi bhIge hRte labdhaM yathokta dvArANAM parasparamantaraparimANaM 4822465 / / pukkharavaradIvassa NaM bhaMte ! dIvassa paesA puskharavarasamuI puTThA?" ityAdi sUtracatuSTayaM prAgvat / / samprati nAmanimittapratipAdanArthamAha-se keNadveNa mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate puSkaravaradvIpaH 21 iti, bhagavAnAha-gautama! puSkaravaradvIpe tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra 2 pradeze vahvaH padmavRkSAH, padmAni ativizAlatayA vRkSA iva pAvRkSAH, pAkhaNDA:-padmavanAni, khaNDavanayorvizeSa: prAgvat , 'nicaM kusumiyA' ityAdi vizeSa jAtaM prAgyan / tathA pUrvAddhe uttarakurupu yaH padmavRkSaH pazcimAbeM uttara kurupu yo mahApadmavRkSastayoratra puSkaravaradvIpe yathAkramaM padmapudaNDarIko dvau devau mahaddhiko yAvatpalyopamasthitiko yathAkrama pUrvArdhAparArddhAdhipatI parivasataH, tathA coktam-ume ya mahApaume raksA uttarakurusu jasamA / eesu pasaMti surA paume taha puMDarIe ya / / 1 // " pApa puSkaramiti puSkarabaropalakSito dvIpaH pu.| karavaro dvIpa: 'se eeNadveNa mityAgupasaMhAravAkyam // samprati candrAdityAdiparimANamAha-'pukkharavare'tyAdi pAThasiddhaM, navaraM | nakSatrAdiparimANamaSTAviMzatyAdisambavAni nakSatrAdIni catuzcalAriMzena zatena guNayitvA svayaM paribhAvanIyaM, uktaM caidharUpaM parimANamanyatrApi-coyAlaM caMdasayaM coyAlaM va sUriyANa sayaM / pukharabaraMmi dIve caraMti ee pagAsiMtA // 1 // cattAri sahassAI pAca mahApaze vRkSI uttarakuruSu jambUsamI / etayorvasataH murI padmanAthA punarIkaca // 1 // 2 manubAvAriMza candrazataM catuzcatvAriMza caiva sUryANAM / zataM / puSkarasare dvIpa paranti ete prakAzayantaH // 1 // catvAri sahastrANi, dIpa anukrama [235-249] 4%C ~668~ Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [176] *$$ + gAthA: dIpa anukrama [235-249] pratipattiH [3], zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 333 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(dvip-samudra )]. mUlaM [ 176 ] + gAthA: ..AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. 8 | battIsaM caiva hoMti nakttA / cha sayA bAbattara mahAgahA bArasasahassA // 2 // chanau sabasahassA coyAlIsaM bhave sahassAI / cacAriM ca sayAI tArAgaNa koDikoDINaM || 3 ||" iti // samprati manuSya kSetra sImAkArimAnuSottaraparvata vaktavyatAmAha - ' pukkharabaradIvasta NamityAdi, puSkaravarasya Namiti vAkyAlaGkRtau dvIpasya bahumadhyadezabhAge mAnuSottaro nAma parvataH prajJataH, sa ca vRtaH, vRttaM ca madhyapUrNamapi bhavati yathA kaumudIzazAGkamaNDalaM tatastadrUpatAvyavacchedArthamAha-valayAkAra saMsthAnasaMsthito yaH puSkaravaraM dvIpaM dvidhA 7 sarvAsu dikSu vidikSu ca vibhajamAno vibhajamAnastiSThati, kenolekhena dvidhA vibhajamAnastiSThati ? ityata Aha-yathA-abhyantarapuSkarArddhaM ca bahmapuSkarArddha ca cazabda samucaye, kimuktaM bhavati ?- nAnupottarAtparvatAdag yatpuSkarArddha tadabhyantarapuSkarArddha, yatpunastaOM smAnmAnuSottara parvatAtparataH puSkarArddha tadvApuSkarArddhamiti / 'abhitarapukkharaddhe NamityAdi prabhasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! aSTau yojanazatasahasrANi cakravAlaviSkambhena ekA yojanakoTI dvAcatvAriMzacchatasahasrANi triMzatsahasrANi dve ca yojanazate ekonapaJcAze kizvidvizeSAdhike parikSepeNa prajJaptaH // 'se keNaTTeNa' mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-abhyantarapuSkarArddhamabhyantarapuSkarArddham ? iti bhagavAnAha - gautama! abhyantarapuSkarArddha mAnuSottarottareNa parvatena sarvataH samantAt saMparikSiptaM, tato mAnuSottaraparvatAbhyantare varttamAnatvAdabhyantarapuSkarArddha, tathA cAha-- 'se eeNaNa 'mityAdi gatArtha || 'abhitarapukkharaddhe NaM bhaMte! kai caMdA pabhAsiMsu ?" ityAdi candrAdiparimANasUtraM pAThasiddhaM navaraM nakSatrAdiparimANamaSTAtriMzatyAdIni nakSatrANi dvAsaptatyA guNa1 dvAtriMzadeva bhavati nANi mahAmahA dvAdaza sahasrANi paT zatAni dvisamatAni // 2 // paNNavatiH zatasahasrANi catuzcatvAriMzat sahasrANi kyArina zatAni tArAgaNAH] koTIkoTInAM bhaveyuH // 3 // For P&Praise Cnly 3 pratipattI puSkarava rAdhi uddezaH 2 sU0 176 ~669~ // 333 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [176] *$$ + gAthAH dIpa anukrama [235 -249] pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita....... Ja Ebens "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [ 176] + gAthA: AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH vilA paribhAvanIyaM uktaM caivaMrUpaM parimANamanyatrApi "vAttaraM ca caMdA bAbattarimetra diyarA dittA / gksaravaradavaDe caraMti ee paMgAsiMtA // 1 // tiNi sayA chattIsA chacca sahassA mahaggahANaM tu| nakkhattANaM tu bhave solANi dube sahasvANi // 2 // aDayAla sarasahassA bAbIsaM caiva taha sahassAI do ya saya pukhara tArAgaNa koTikoDI | 3 ||" iha sarvatra tArAparimANacinsAyAM phoTokoTyaH koTya eva draSTavyAH tathA pUrvasUrivyAkhyAnAd, apare uSyApramANamasUla koTIkoTIreva samarthayanti, uktaJtha "koDAphoDI sanaMtaraM tu manaMti kei dhotratayA / anne ussehaMgulamANaM kANa tArANaM / / 1 / / " samayakSetra adhikAra: Arabhyate samaya NaM bhaMte! kevatiyaM AyAmavisvaM meNaM kevaniyaM parikleveNaM paNNatte ?, goyamA! paNayAlIsaM joyaNasapasahassAI AyAmacikkhaMbheNaM egA joyaNakoDI jAvabhitarapusvaraddhaparirao se bhANi jAva aNapaNe // se keNaNaM bhaMte! evaM bucani-mANusakhe se 21, goyamA! mANusamveNaM nividhA massA parivartati, jahA- kammabhUmagA akasmabhUmagA aMtaradIvagA, se te gopamA ! evaM yuJcati- mANusakhette mANusa yete // mANusakhe te NaM bhaMte! kati caMdrA pabhAseMsu bA 31, kaI sUrA tabasu vA 31, goyamA ! --pattIsaM caMdramayaM vattI caiva sUriyANa saMyaM / sayala massaloyaM careti ete pabhAtA // 1 // ekArasa ya sahassA chappiya solA mahaggahANaM tu / chanda sayA chapaNDayA NakvatA tiSNi ya sahassA || 2 || aDasIi sayasahassA cattAlIsa sahassa 9 koTIkoTIta saMjJAntaraM (koTI) manyante kecit kSetrasya stomAt / anye utseAmAnaM tArANAM karavA ( koDo koTI mityeva ) // 1 // For P&Praise Cinly ~670~ Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [177] + gAthA: // 1-32|| dIpa anukrama [250 -286] pratipattiH [3], zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 334 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. uddezakaH [(dvip-samudra )]. mUlaM [ 177 ] + gAthA: ..AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH malogaMmi / satta ya satA aNUNA tArAgaNakoTakoTINaM // 3 // somaM soneMsu vA 3 // eso tArApiMDo savasamAseNa maNuyalogaMmi / bahiyA puNa tArAo jiNehiM bhaNiyA asaMkhejA // 1 // evaiyaM tAragaM jaM bhaNiyaM mANusaMmi logaMmi / cAraM kalaMbuyApuSkasaMThiyaM joisa carai ||2|| ravisasigahanatA evaiyA AhiyA maNuyaloe / jesiM nAmAgoyaM na pAgayA pannavehiMti // 3 // chADI piDagAI caMdAicA maNupalogaMmi / do caMdA do sUrA ya hoti ekeka piDae // 4 // chAvaTTIpiDagAI nakttANaM tu maNuyalogaMmi / chappanaM nakkhatA ya hoti ekeka piDae // 5 // chAvaDI piDagAI mahAgahANaM tu maNuyalogaMmi / chAvataraM gahasyaM ca hoi ekekae piDae // 6 // cattAri ya paMtIo caMdAibANa maNuyalogaMmi / chAvadviya chAvadviya hoi ya ekkekayA paMtI // 7 // chappanaM paMtIo nakkhattANaM tu maNuyalogaMmi / chAvaTTI chAvaTTI havai ya ekkekayA paMtI // 8 // chAvasaraM gANaM paMtisayaM hoi maNuyalogaMmi / chAvaTThI chAvaDI va hoti ekeziyA paMtI // 9 // te meru pariyaDantA payAhiNAvattamaMDalA sadhe / aNavadviyajogehiM caMdA sUrA gahagaNA ya // 10 // nakkhantAragANaM avaTTiyA maMDalA muNeyabvA / te'viya payAhiNAvattameva meruM aNucaraMti // 11 // raNiyaradiNayarANaM uhe va ahe va saMkamo natthi / maMDalasaMkamaNaM puNa abhitaravAhiraM tirie // 12 // syaNiyaraNiyarANaM nakkhattANaM mahaggahANaM ca / cAraviseseNa bhave suhadukkhavihI For P&Praise Cly 3 pratipattau samayakSe trAdhi0 uddezaH 2 sU0 177 ~671~ // 334 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ -------- mUlaM [177] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [9] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [177] OCE%3 gAthA: ||1-32|| maNussANaM // 13 // tesiM pavisaMtANaM tAbakkhettaM tu vahue niymaa| teNeva kameNa puNo parihAyaha nikkhamaMtANaM // 14 // tesiM kalaMvuyApuSphasaMThiyA hoi tAvavettapahA / aMto ya saMkupA vAhi visthaDA caMdasUragaNA // 15 // keNaM bahuti caMdo parihANI keNa hoi caMdassa / kAlo vA joNho vA keNa'NubhAveNa cNdss?||16|| kiNhaM rAhavimANaM nicaM caMdeNa hoi avirahiyaM / cauraMgulamappattaM hiTThA caMdassa taM carai // 17 // bAvahi thAvahi divase divase u suktapakkhassa / jaM parivaha caMdo khavei taM ceva kAleNaM // 18 // pannarasahabhAgeNa ya caMdaM pannarasameva taM baraha / pannarasahabhAgeNa ya puNovi taM ceva tikamai // 19 // evaM bahui caMdo parihANI eva hoi caMdassa / kAlo vA joNhA vA teNaNubhAveNa caMdassa // 20 // aMto maNussakhette havaMti cArovagA ya uvavapaNA / pacavihA joisiyA caMdA sUrA gahagaNA ya // 21 // teNa paraM je sesA cNdaaicghtaarnvttaa| nasthi gaI nathi cAro avaDiyA te muNeyavvA // 22 // do caMdA iha dIve cattAri ya sAgare lavaNatoe / dhAyaisaMDe dIve vArasa caMdA ya sUrA ya // 23 // do do jaMbUddIve sasisUrA duguNiyA bhave lavaNe / lAvaNigA ya niguNiyA sasisUrA ghAyaIsaMDe // 24 // dhAyaisaMDapabhiI uddivatiguNiyA bhave caMdA ! AillacaMdasahiyA aNaMtarANatare khese // 25 // rikkhaggahatAraggaM dIvasamudde jahicchase nAuM / tassa sasIhiM guNiyaM rikvaggahatAragANaM tu // 26 // caMdAto sUrassa ya sUrA 4%94%16 dIpa anukrama [250-286] R %***564-04 -% ~672~ Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [177] + gAthA: // 1-32|| dIpa anukrama [250 -286] pratipattiH [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [177] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 335 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - Eber caMdassa aMtaraM hoI / pannAsa sahassAI tu joyaNANaM aNUNAI // 27 // sUrasta ya sUrassa yasa siNo sasiNo ya aMtaraM hoi / bahiyAo maNussanagassa joyaNANaM sayasahassaM // 28 // sUratariyA caMdrA caMdaMtariyA ya diyarA dittA / cittaMtaralesAgA suhalesA maMdalesA ya // 29 // aTThAsII ca gahA aTThAvIsaM ca hoMti nakkhattA / egasasIparivAro eso tArANa vocchAmi // 30 // chAvahissA nava caiva sayAI pNcsyraaii| egasasIparivAro tArAgaNakoDikoDInaM // 31 // bahiyAo mANusanagassa caMdrasUrANa'vaTTiyA jogA / caMdA abhI juttA sUrA puNa hoMti pussehiM / / 32 / / (sU0 177 ) 'mANusakhe te 'mityAdi, manuSyakSetraM bhadanta ! kiyadAyAmaviSkammena kiyatparikSepeNa prajJamaM ?, bhagavAnAha gautama ! paJcacalAriMzad yojanazatasahasrANyAyAmaviSkambhena, ekA yojanakoTI dvAcatvAriMzat zatasahasrANi triMzatsahasrANi dve yojanazate ekonapavAze kiJcidvizeSAdhike parikSepeNa prAptaM // samprati nAmanimittamamidhitsurAha -'se keNadveNa miyAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamukrayate manuSyakSetraM manuSyakSetraM ? iti, bhagavAnAha - gautama ! manuSyakSetre trividhA manuSyAH parivasanti tadyathA - karmabhUmakA aka bhUmakA antaradvIpakAca, anyaca manuSyANAM janma maraNaM cAtraiva kSetre na tadvahiH, tathAhi manuSyA manuSyakSetrasya bahirjanmato na bhUtA na bhavanti na bhaviSyanti ca tathA yadi nAma kenacidevena dAnavena vidyAdhareNa vA pUrvAnuvavairaniryAtanArthamevaMrUpA buddhiH kri // 335 // yate yathA'yaM manuSyo'smAn sthAnAd utpAnya manuSyakSetrasya bahiH prakSipyatAM yenorddhazoSaM zumbati mriyate veti tathA'pi lokAnubhAvA- 5 For P&False Cnly 3 pratipato samayakSe trAdhi uddezaH 2 sU0 177 atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam ~673~ Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(dvipa-samudra)], --------------------- mUlaM [177] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [9] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [177] -44-36*CRY gAthA: ||1-32|| deva sA kAcanA'pi buddhirbhUyaH parAvartate yathA saMharaNameva na bhavati saMhaya yA bhUyaH samAnayati tena saharaNato'pi manuSyakSetrAhimanuSyA maraNamadhikRtya na bhUtA na bhavanti na bhaviSyanti ca, ye'pi javAcAriNo vidhAcAriNo vA nandIzvarAdInapi yAvadgacchanti te'pi tatra gatA na maraNamaznuvate kintu manuSyakSetrasamAgatA eva, tena mAnuSottaraparvatasImAkaM manuSyANAM sambandhi kSetraM manuSyakSetra| miti, tathA cAha-se eeNadveNa'mityAdi gatArtham // samprati manuSyakSetragatasamasta candrAdisaGkhyAparimANamAha-'maNussalete the| te! kara caMdA pabhAsisa' ityAdi pAThasiddha, ukta varSa parimANamanyatrApi-battIsaM caMdasayaM vattIsaM ceya sUriyANa sarva / sayalaM maNussaloyaM caraMti ee pagAsiMtA // 1 // ekArasa ya sahassA chapi ya solA mahAgahANaM. tu / chaca sayA channa uyA nakkhattA | tinni ya sahassA // 2 // aTThAsIyaM lakkhA cattAlIsaM ca taha sahassAI / satta sayA ya aNUNA tArAgaNakoDakoDINaM // 3 // tatra | dvAtriMzaM candrazatameva-dau candrau jambUdvIpe catvAro lavaNode dvAdaza dhAtakIpaNDe dvAcatvAriMzatkAlode dvAsaptatirabhyantarapuSkarAddhe sarvasApayA dvAtriMzaM zata, evaM sUryANAmapi dvAtriMzaM zataM paribhAvanIyaM, nakSatrAdiparimANamaSTAviMzatyAdinakSatrAdIni dvAtriMzena zatena guNayitvA paribhAnanIyaM // samprati sakalamanuSyalokagatatArAgaNavopasaMhAramAha-eSaH' anantaroktasayAkastArApiNDaH sarvasaGkhyayA | manuSyaloke AkhyAta iti gamyate, bahiH punarganuSyalokAd yAtArAstAH 'jina' sarvajastIrthakadirbhaNitA asayAtA dvIpasamudrA NAmasaGkhyAtatvAn, pratidvIpaM pratisamudraM ca yathAyogaM samAtAnAmasa jhavAtAnAM ca tArANAM sadbhAvAt 'etAvat' etAvatsakhyAkaM hAtArA' tArAparimANaM yat anantaraM bhaNitaM mAnuSe loke tan 'jyotiSa jyotipadeva vimAnarUpaM 'kadambapuSpasaMsthitaM' kadambapuSpa vad adhaHsaGkucitamupari vistIrNa uttAnIkRtArddha kapitthasaMsthAnasaMsthita miti bhAvaH 'cAra carati' cAra pratipadyate, tathA jagatsvAbhA -25442 dIpa anukrama [250-286] 2 ~674~ Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---------------------- uddezaka: [(dvipa-samudra)], --------------------- mUlaM [177] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [17] gAthA: ||1-32|| AjAlanyAt , tArAgrahaNaM copalakSaNaM, nataH sUryAdayo'pi yathoktasaGkhyAkA manuSyaloke tathAjagattAbhAvyAcAra pratipadyanta iti dRSTavyaM // sa-5 pratipatto jIvAbhi mpratyetadtamevopasaMhAramAha-ravizazigrahanakSatrANi, upalakSaganetat tArakANi ca, 'etAvanti' etAvatsayAkAni sapUrvA manuSya-IN| samayakSemalayagi | loke, yeSAM kim ? ityAha-yeSAM sUryAdInAM yathoktasaGkhyAkAnAM sakalamanuSyalokabhAvinA pratyeka nAmagotrANi, ihAnvarthayukta nAma si- trAdhika rIyAvRttiH | zAntaparibhASayA nAma gotramityucyate, tato'yamarthaH-nAmagotrANi-anvarthayuktAni nAmAni, yadivA nAmAni ca gotrANi ca nAmago-IG uddezaH2 336 // iR trANi 'prAkRtAH' anatizAyinaH puruSAH kadAcanApi na prajApayiSyanti, kevalaM yadA tyAha sarvajJa evaM, tata idaM sUryAdisaMkhyAnaM prAka- | sU0177 sapuruSAprameyaM sarvajJopadiSTamiti samyak zraddheyaM // iha dvau candrau dvau sUryAveka piTakamucyate, itthambhUtAni ca candrAdityAnAM piTakAni | sarvasaSayA manuSyaloke SaTpaSTisahayAni / atha kiMpramANaM piTakamiti piTakapramANa mAha-ekai kasmin piTake dvau candrau dvau sUryo bhavata iti, kimuktaM bhavati ?-dau candrau dvau sUryApityetAvatpramANamekaikacandrAdityAnA piTakamiti, evaMpramANaM ca piTakaM jambUdvIpe epha,12 dvayoreva candramasoIyoreva sUryayostatra bhAvataH, dve piTake lavaNasamudre caturgA candramasAM caturNA sUryANAM ca tatra bhAvAn, evaM SaT pi-13 TakAni dhAtakIpaNDe ekaviMzatiH kAlode patriMzadabhyantarapuSkarAr3heM iti bhavanti sarvamIlane candrAdityAnAM paTavaSTiH piTakAni // sarvasminnapi manuSyaloke sarvasaGgya yA nakSatrANAM piTakAni bhavanti paTpaSTiH, nakSatrapiTakaparimANaM ca zazidvayasambandhinakSatrasamAparimANaM, tathA cAha-ekakasmin piTake nakSatrANi bhavanti paTpaJcAzat, kimuktaM bhavati ?-paTpaJcAzanakSatrasayAkamekaika nakSatrapi-| Takamiti, anApi padpaSTisakhyAbhAvanaivam-eka nakSatrapiTakaM jambUdvIpe dve lavaNasamudre paT dhAtakIpaNDe ekaviMzatiH kAlode SaTtriMza- / / 336 dabhyantarapuSkarAca iti / / mahAgrahANAmapyaGgArakaprabhRtInAM sarvasmin manuSyaloke sarvasaGkhyayA piTakAni bhavanti paTSaSTiH, graha piTa-1 SCREECE5%ANG dIpa anukrama [250-286] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~675~ Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [177] + gAthA: // 1-32|| dIpa anukrama [250 -286] "jIvAjIvAbhigama" jI0 57 - upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) pratipattiH [3], uddezaka: [(dvip-samudra )]. mUlaM [177] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH kaparimANaM ca zazidvayasambandhimasaGkhyAparimANaM, tathA cAha-ekaikasmin piTake bhavati SaTsaptataM SaTsaptatyadhikaM grahazataM, paTsapratyadhika prahRzataparimANamekaikaM grapiTakaparimANamiti bhAvaH, SaTSaSTisayAbhAvanA prAgvat // iha manuSyaloke candrAdityAnAM catasraH paGkayo bhavanti, tadyathA dve pakI candrANAM dve sUryANAM ekaikA ca patirbhavati SaSTiH SaTSaSTi:-pavaSTiSaTSaSTisUrvAdisaGkhyA, tadbhAvanA caivam ekaH kila sUryo jambUdvIpe merordakSiNabhAge cAraM caran varttate eka uttarabhAge ekacandramA meroH pUrvabhAge eko'parabhAge, tatra yo merordakSiNabhAge sUryazcAraM carana varttate tataH samazreNivyavasthitau dvau dakSiNabhAge eva sUryo lavaNasamudre par3a dhAtakI| paNDe ekaviMzatiH kAlode SaTtriMzadbhyantarapuSkarAje, ityasyAmapi sUrvapaGkau sarvasaGkhyA SaTSaSTiH sUryAH, tathA bo'pi ca meroruttaramAge sUryazcAraM caran varttate tasyApi samazreNyA vyavasthitau dvau uttarabhAge sUryo lavaNasamudre paD dhAtakIpaNDe ekaviMzatiH kAlode * patriMzadabhyantarapuSkarA ityasyAmapi sUryapako sarvasayA SaTSaSTiH sUryAH, tathA meroH kila pUrvabhAge cAraM caran varttate candra4 mAstatsama zreNivyavasthitau dvau pUrvabhAge evaM candramasau lavaNasamudre paD dhAtakIpaNDe ekaviMzati: kADho patriMzadabhyantarapuSkarA ityasyAM candrako sarvasaGkhyA paTpaSTizcandramasaH evaM yo meroraparabhAge candramAstanmUlAyAmapi paGkau paTSaSTizcandramaso veditavyAH / / nakSatrANAM manuSyaloke sarvasayA payo bhavanti SaTpaMcAzat ekaikA ca pahnirbhavati paTpaSTi paSaSTistaparimANA ityarthaH tathAhi kilAsmin jambUdvIpe dakSiNato'rdvabhAge ekasva zazinaH parivArabhUtAnyabhijidAdInyaSTAviMzatisaGkhyAti nakSatrANi krameNa vyavasthitAni cAraM caranti uttarato'rddhabhAge dvitIyasya zazinaH parivArabhUtAnyaSTAviMzatisAkAnyabhijidAdInyeva nakSatrANi krameNa 2 vyavasthitAni tatra dakSiNato'rddhabhAge yantrAbhijinnakSatraM tatsama zreNivyavasthite dve abhijinakSatre lavaNasamudre paDh dhAtakIpaNDe ekAca For P&Praise Cly ~676~ Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- ------------ uddezaka: [(dvip-samudra)], ------ -------- mUlaM [177] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [17] pratipattI samayatrAdhika uddezaH2 sU0177 gAthA: ||1-32|| zrIjIvA- zatiH kAlo patriMzavabhyantarapuskarAkheM iti, sarvasaGkhyayA SaSaSTirabhijinnakSatrANi palathA vyavasthitAni, evaM avaNAdInyapi jIvAbhi0 IS dakSiNato'yabhAge palamA vyavasthitAni SaTSaSTisayAkAni bhAvanIyAni, uttarato'pyaIbhAge yadabhijinnakSatraM tarasamazreNivyavasthite'pi malayagi- hAuttarabhAga evaM abhijinnakSatre lavaNasamudre SaD dhAtakIpaNDe ekaviMzatiH kAlode paTtriMzatpuSkarAheM, evaM avaNAdipajayo'pi rIyAvRttiH pratyeka paTpaSTisalAkA 2 veditavyA iti bhavaMti sarvasa nuvayA SaTpaJcAzatsayA nakSatrANAM patayaH, ekaikA ca patiH SaT- paSThisayeti / / 'prahANAM' aGgArakaprabhRtInAM sarvasahapayA manuSyaloke paTsaptatyadhika paktizataM bhavati, ekaikA ca patirbhavati SaTpaSTiH, hA atrApIya bhAvanA-jambUdvIpe dakSiNato'bhAge ekasya zazina: parivArabhUtA aGgArakaprabhUtayo'STAzItirmahA uttarato'rddhabhAge dvitIyasya 5 hai| zazinaH parivArabhUtA aGgArakaprabhRtaya evAnye'STAzItiyahAH, tatra dakSiNato'rddhabhAge yo'GgArakanAmA prahastatsamazreNivyavasthitau dakSiANabhAga eva dvAbaGgArako lakSaNasamudre paDU dhAtakIpaNDe ekaviMzatiH kAlode SaTtriMzadabhyantarapuSkarAH iti, evaM zeSA api saptAzI nihAH paGkhyA vyaya sthitAH pratyeka SaTpaSTiH 2 veditavyAH, evamuttarato'pyarddhabhAge'jArakaprabhutInAmaSTAzItehANAM paGgyaH pratyeka hai| paTpaSTisayAkA 2 bhAvanIyA iti bhavati sarvasalayA grahANAM paTsaprataM patizataM, ekaikA ca pakSiH SaTpaSTrisaGkhyAketi // 'te' manuSya lokavartinaH sarve caMdrAH sarve sUryAH sarve grahagaNA anavasthitairyathAyogamanyairanyairnakSatraiH saha yogamupalakSitAH 'payAhiNAvattamaMDalA' iti prakarSeNa sarvAmu dikSu vidikSu ca paribhramatAM candrAdInAM dakSiNa eva mekarbhavati yasminnAvarte-maNDalaparibhramaNarUpe sa pradakSiNa: 2 AvattoM yeSAM bhaNDalAnA tAni pradakSiNAvarttAni tAni maNDalAni me (pati) yeSAM te pradakSiNAvarttamaNDalA merumanulakSIkRtya caranti, etenaitaduktaM bhavati-sUryAdayaH samastA api manuSyalokavartinaH pradakSiNAvarttamaNDalagatyA paribhramantIti, iha candrAdityamahANAM maNDalAnyanavasthi 5RWAS dIpa anukrama [250-286] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~677~ Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [177] gAthA: // 1-32|| dIpa anukrama [250-286] "jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra- 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka: ((davip-samudra)]. mUlaM [177] + gAthA: ...AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... * 3 tAni yathAyogamanyasminnanyasminmaNDale tepAM saMcariSNutvAt nakSatrasArakANAM tu maNDalAnyanavasthitAnyeva tathA cAha-nakSatrANAM tArakANAM ca maNDalAnyavasthitAni jJAtavyAni kimuktaM bhavati ? - AkAlaM pratiniyatamekaikaM nakSatrANAM tArakANAM ca maNDalamiti, na caitraM vyavasthitamaNDalasvoktAvevamAzaGkanIyaM yathA teSAM gatireva na bhavatIti yata Aha- 'te'vi ya' ityAdi, tAnyapi nakSatrANi tArakANi ca sUtre puMstvanirdeza: prAkRtavAn pradakSiNAvarttameva idaM kriyAvizeSaNaM, merumanulakSmIkRtya caranti etacca meruM lakSyIkRtya teSAM pradakSiNAvarttacaraNaM pratyakSata evopalakSyata iti saMvAdi // 'rajanikaradinakarANAM' candrAdityAnAmU bAyo vA saGkramo na bhavati tathA jagatsvAbhAvyAn tiryak punarmaNDaleSu saGkramaNaM bhavati, kiMviziSTamityAha - 'sAbhyantarabAhyam' abhyantaraM ca bAjhaM ca abhyantarabAhyaM saha abhyantaravAeM yasya yena vA tat sAbhyantaravAAM etaduktaM bhavati ? - sarvAbhyantarAnmaNDalAtparatastAvanmaNDaleSu saGkramaNaM yAvatsarva bAhya maNDalaM, sarvevAhyAca maNDalAda maNDaleSu tAvatsaGkramaNaM yAvatsarvAbhyantaramiti // ' rajanikara dinakarANAM candrAdityAnAM nakSatrANAM mahAprahANAM ca 'cAravizeSeNa' tena tena cAreNa sukhaduHkhaviSayo manuSyANAM saMbhavanti, tathAhi - dvividhAni santi sadA manuSyANAM karmANi tadyathA-zubhaveyAni azubhavedyAni ca karmaNAM ca sAmAnyato vipAkahetavaH paJca tadyathAdravyaM kSetra kAlo bhAvo bhava, uktaJca - - "udyakkhayakhaovasagovasamA jaM ca kammuNo bhaNiyA / davvaM khettaM kAlaM bhAvaM bhavaM ca saMpapya // 1 // " zubhavedyAnAM ca karmaNAM prAyaH zubhadravyakSetrAdisAmagrI vipAkahetu:, azubhavedyAnAmazubhadravyakSetrAdi sAmagrI, tato yadA yeSAM janmanakSatrAnukUlazcandrAdInAM cArastadA teSAM prAyo yAni zubhavedyAni karmANi tAni tathAvidhAM vipAkasAmagrImadhigamya 1 udayaH kSayaH kSayopazama upazamo yaca karmaNo bhaNitAH / ivyaM kSetra kA bhAvaM bhavaM ca saMprApya // 1 // For P&P Cy ~ 678 ~ Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---------------------- uddezaka: [(dvipa-samudra)], --------------------- mUlaM [177] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata *-4-16 sUtrAMka [17] zrIjIvA- jIvAbhi malayagirIyAvRttiH / / 138 // gAthA: ||1-32|| vipAkaM prapadyante, prapannavipAkAni zarIranIrogatAsaMpAdanato dhanathuddhikaraNena ca vairopazamanata: priyasaMprayogasaMpAdanato vA yadivA pratipattI prArabdhAbhISTaprayojananiSpattikaraNataH sukhamupajanayanti, ata evaM mahIyAMsaH paramavivekinaH svalpamapi prayojanaM zubhanidhinakSa-151 samayakSe. bAdAvArabhaMte na tu yathA kathacana, ata eva jinAnAmapi bhagavatAmAjhA pramAjanAdikamadhikRtyaivamabattiSTa-yathA zubhakSetre zubhadiza- vAdhika mabhimukhIkRtya zubhe tidhinakSatramuhUrtAdau prajAjananatAropaNAdi karttavyaM nAnyathA, tathA coktaM paJcavastuke-esA jiNANa ANA uddezaH2 khettAIyA ya kammuNo bhaNiyA / udayAikAraNaM jaM tamhA sambastha jaiyavvaM // 1 // " asyA akSaragamanikA-epA jinAnAmAjJA yathA|6|sU0177 zubhakSetre zubhA dizamabhimukhIkRtya zubha tithinakSatramuhUrtAdau pratrAjamavatAropaNAdi karttavyaM nAnyathA, apica-kSetrAdayo'pi karmaNA-| mudayAdikAraNaM bhagavaniraktAstato'zubhadravyakSetrAdisAmagrImavApya kadAcidazubhavedyAni karmANi vipAkaM gatvodayamAsAdayeyuH, tadudaye | |ca gRhItatratabhaGgAdidopaprasaGgaH, abhakSetrAdisAmagrI tu prApya janAnAM zubhakarmavipAkasambhava iti saMbhavati nirvighnaM sAmAyikapariSA-| lanAdi, tasmAdayazya chadAspena sarvatra zubhakSetrAdI yatitavyaM, ye tu bhagavanto'tizayamantaste atizabavalAdeva nirSi savina cA sabhyagavagacchanti tato na zubhatithimuhUrtAdikamapekSanta iti tanmArgAnusaraNaM chadmasthAnAM na nyAya, tena ye ca paramamuniparyupAsitapravaca-1 naviDambakA aparimalitajinazAsanopaniSadbhUtazAlaguruparamparAyAtaniravadyavizadakAlocitasAmAcArIpratipanthinaH svamatikalpitasA|mAcArIkA abhidadhati-yathA na prajAjanAdiSu zubhatithinakSatrAdinirIkSaNe yattitavyaM, na khalu bhagavAn jagatsvAmI pranAjanAyopasthiveSu zubhatithyAdinirIkSaNaM kRtavAniti te'pAstA draSTavyA iti // teSAM-sUryAcandramasAM sarvathAhyAnmaNDalAdabhyantaraM pravizAM tApakSetra pratidivasaM krameNa niyamAdAyAmato varddhate, yenaiva ca krameNa paribarddhate tenaiva krameNa sarvAbhyantarAnmaNDalAbahiniSkAmatA parihIyate, | hai dIpa anukrama [250-286] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~679~ Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [177] + gAthA: // 1-32|| dIpa anukrama [250 -286] pratipattiH [3], "jIvAjIvAbhigama" muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. - * upAMgasUtra -3 (mUlaM + vRttiH) uddezakaH [(dvip-samudra )]. mUlaM [ 177] + gAthA: .. AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH tathAhi sarvabAhyamaNDale cAraM caratAM sUryANAM candramasAM ca pratyekaM jambUdvIpacakravAlasya dazadhA pravibhaktasya dvau dvau bhAgau tApakSetra, tataH sUryasyAbhyantaraM pravizataH pratimaNDalaM payadhikapatriMzacchata pravibhaktasya dvau dvau bhAgau tApakSetrasya varddhate candramastu maNDaleSu pratyekaM paurNamAsIsambhave kameNa pratimaNDalaM pavizatirbhAgAH saptaviMzatitamasya ca bhAgasyaika: samabhAgaH, evaM ca pratimaNDalamabhivRddhI yA | sarvAbhyantaramaNDale cAraM caratastadA pratyekaM jambUdvIpacakravAlasya vayaH paripUrNA dazabhAgAstApakSetraM tataH punarapi sarvAbhyantaramaNDalAdvahirniSkrameNa sUryasya pratimaNDalaM payadhikapacchita pravibhaktala jambUdvIpacakravAlasya dvau dvau bhAgau parihIyete, candramasastu maNDaleSu pratyekaM paurNamAsIsambhave krameNa pratimaNDalaM pavizatirbhAgAH saptaviMzatitamasya ca bhAgasya caikaH saptabhAga iti / 'teSAM' candrasUryANAM tApakSetra panthAH kalambuyApuSpaM- nAlikApuSpaM sadvatsaMsthitAH kalambuyApuSpasaMsthitAH, etadeva vyAcaSTe - antaH- merudizi sakucitA bahi:lavaNadizi vistRtAH, etacandra sUryaprajJa caturthe prAbhRte savistaraM bhAvitamiti tato'vadhAryam // samprati candramasamadhika gautamaH praznayati-kena kAraNena zuklapakSe varddhate ? kena vA kAraNena candrasya kRSNapakSe parihAnirbhavati ? kena vA 'anubhAvena' prabhAveNa candrasyaikaH pakSaH kRSNo bhavati ekaH 'jyotsnaH' zukraH ? iti evamukte bhagavAnAha iha dvividho rAhutayathA- parvarAhurnitya rAhu tatra parvarAhuH sa ucyate yaH kadAcidakasmAtsamAgatya nijavimAnena candravimAnaM sUryavimAnaM vA'ntaritaM karoti, antarite ca kRte loke grahaNamiti prasiddhiH sa iha na gRhyate yastu nityarAhustasya vimAnaM kRSNaM tathAjagatsvAbhAvyAcandreNa saha 'nityaM' sarvakAlamavirahitaM tathA 'bauraMgulena' caturaGgulairaprAptaM san 'candrasya' candravimAnasyAstAcarati tacaivaM paratU zukapakSe zanaiH zanaiH prakaTIkaroti candramasaM kRSNapakSe ca zanaiH zanairAvRNoti tathA cAha-iha dvASaSTibhAgIkRtasya candravimAnasya dvau bhAgAnuparitanI madAnAvArthasvabhA For P&Praise Cly ~680~ Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---------------------- uddezaka: [(dvipa-samudra)], --------------------- mUlaM [177] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [177] | sU0177 gAthA: ||1-32|| zrIjIvA- valAd' apAkRtya zeSasya paJcadazabhirbhAge hRte ye catvAro bhAgA labhyante te dvApaSTizabdenocyante, avayave samudAyopacArAt, etathA pratipattA jIvAbhi vyANyAnametasyaiva pUrNimupajIvya kRtaM na svamanIpikayA, tathA ca tadantha:-candravimAnaM dvApaSTibhAgIkriyate, tataH paJcadazabhirbhAmalayAga- go'pahiyate, satra catvAro bhAgA dvApaSTibhAgAnAM pathadazabhAgena labhyante zeSau dvau, etAvad dine dine zukRpakSasya rAhuNA mucyata" trAdhika rIyAvRttiH iti, evaM ca sati yatsamavAyAGgasUtram-"mukapakkhassa divase divase bAbADhi bAbAI bhAge parivaDaI" iti, tadapyevameva vyAkhyeya, uddezaH2 dasaMpradAyavazAdi sUtraM vyAkhyeyaM, na svamanIpikayA, anyathA mahadAzAtanAprasakteH, saMpradAyazca yathoktasvarUpa iti, tatra zuklapakSasya divase yad-yasmAtkAraNAcandro dvASaSTidvApaSTibhAgAna-dvASaSThibhAgasatkAna caturazcaturo bhAgAna yAvatparivarddhate, kAlena-kRSNapakSeNa | punardivase 2 tAneva dvASaSTibhAgasatkAna caturazcaturo bhAgAna 'prakSapayati' parihApayati, etadeva tyAcapThe-kRSNapakSe pratidivasaM rAhuvihAmAnaM khakIyena paJcadazena bhAgena taM 'candra candravimAnaM paJcadazameva bhArga 'vRNoti' AcchAdayati, zuklapakSe punastameva pratidivasa sApazcadazabhAgamAtsIyena paJcadazena bhAgena 'vyatikrAmati' muJcati, kimuktaM bhavati ?-kRSNapajhe pratipada ArabhyAsIyena paJcadazena | paJcadazena bhAgena pratidivasamekaikaM paJcadazabhAgamuparitanabhAgAdArabhyAvRNoti, zukupakSe tu pratipada Arabhya tenaiva krameNa pratidivasa| mekai paJcadazabhAgaM prakaTIkaroti, tena jagati candramaNDalasya vRddhihAnI pratibhAsete, kharUpataH punazcandramaNDalamavasthitameva, tathA cAha-evaM rAhuvimAnena pratidivasaM krameNAnAvaraNakaraNato 'barddhate' barddhamAnaH pratibhAsate candraH, evaM rAhuvimAnena pratidivasa kamegAvaraNakaraNataH parihAnipratibhAso bhavati candramA viSaye, etenaiva 'anubhAvena' kAraNenaikaH pakSaH 'kAlaH' kRSNo bhavati yatra ca-II ndrasya parihAniH pratibhAsate, ekastu 'jyotsnaH' zuklo yatra candraviSayo vRddhipratibhAsaH / / 'antaH' madhye 'manuSyakSetre manuSyakSetrasya dIpa anukrama [250-286] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~681~ Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: (davipa-samudra)], ---------------------- mUlaM [177] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [177] gAthA: ||1-32|| paJcavidhA jyotiSkAstayathA-pandrAH sUryA grahagaNA: cazabdAnnakSatrANi tArakAzca bhavanti 'cAropagAH' cArayuktAH, 'teneti prAka tatvAtpaJcamyarthe tRtIyA tato manuSyakSetrAtparaM yAni zeSANi 'candrAdityagrahatArAnakSatrANi' candrAdityamahatArAnakSatravimAnAni, prasUtre puMstvanirdezaH prAkRtatvAt , teSAM nAsti gati:-na svasmAtsthAnAJcalanaM nApi 'cAraH' maNDalagatyA paribhramaNa kinlavasthitA nyeva tAni jJAtavyAni / / samprati pratidvIpaM pratisamudraM candrAdisaGkalanAmAha- ege jaMyuddIve duguNA lavaNe ca ugguNA hoti / lAvaNagA kAya tiguNiyA sasisUrA dhaayisNdde||1|| dvau candrau upalakSaNametat dvau sUryoM ca 'iha' asmin jambUdvIpe, catvAraH 'sAgare' samudre 'lavaNatoye lavaNajale, dhAtakIpaNDe dvIpe dvAdaza candrAzca dvAdaza sUryAzca // etadeva bhaGgayantareNa pratipAdayati-zazinI sUryo jambUdvIpe dvau dvau, tAveva dviguNito 'lavaNe lavaNasamudre bhavataH, calAro lavaNasamudre zazinazcatvArazca sUryA bhavantItyarthaH, yoAbhyAM guANane caturbhAvAt , pAThAntaram-evaM jaMbUhove duguNA lavaNe ca ugguNA hoti "tti, 'evam' uktena prakAreNa ekaiko candrasUryo ja|mbUdvIpe dviguNau bhavataH, kimuktaM bhavati ?-cau candramasau dvau sUryo jambUdvIpa iti, 'lavaNe lavaNasamudre tAvevaikako sUryAcandramasau caturguNau bhavataH, catvArazcandrAzcatvAraH sUryA lavaNasamudre bhavantIti bhAvaH, 'lAvaNikAH' lavaNasamudrabhavAH zazisUryAsviguNitA dhAtakIpaNDe bhavanti, dvAdaza candrA dvAdaza sUryA dhAtakIpaNDe dvIpe bhavantItyarthaH // samprati zeSadvIpasamudragatacandrAdityasayAparijJAnAya karaNamAha-dhAtakIpaNDaH prabhutiH-AdiyeSAM te dhAtakIpaNDaprabhRtayasteSu dhAtakIpaNDaprabhRtiSu dvIpeSu samudreSu ca ye uddiSTAzcandrA dvAda-1 zAdayaH upalakSaNametat sUryA vA te 'viguNitAH' triguNIkRtAH santa: 'AillacaMdasahiya'tti uddiSTacandrayuktAhIpAtsamudrAdvA prAga jambUdvIpamAdi kRtvA ye prAktanAzcandrAstairAdinacandraH, upalakSaNametat AdimasUryaizca sahitA yAvanto bhavanti etAvaspramANA anantare dIpa anukrama [250-286] X ~682~ Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], -------- ------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], --------- -------- mUlaM [177] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [9] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [177] gAthA: ||1-32|| zrIjIvA-13A'nantare kAlodAdI bhavanti, satra dhAtakIpaNDe dvIpa uddiSTAzcandrA dvAdaza te triguNAH kriyante jAtAH patriMzana , AdimacandrAH SaT ,1313 pratipano jIvAbhi dyathA-dvau candrau jambUdvIpe catvAro lavaNasamudre, gate rAdimacandraH sahitA dvAcatvAriMzadbhavanti, etAvanta: kAlodasamudre candrAH, eSa | samayaeva vidhiH sUryANAmapi, tena sUryA api tatraitAvanto beditavyAH, tathA kAlode samudre dvAcatvAriMzazcandramasa uddiSTAste triguNAH ki-II rIyAvRttiHnayante jAtA: paSTuizaM zataM, AdimacandrA aSTAdaza, tadyathA-dvau jambUdvIpe catvAro lavaNasamudre dvAdaza dhAtakIpaNDe, etairAdima cndrH| | uddezaH 2 / / 340 // tisahitaM paDizaM zataM catuzcatvAriMzaM zataM jAtaM, etAvanta: puSkaravaradvIpe candrA etAvanta eva ca sUryAH, evaM sarveSvapi dvIpasamudreveta-1 sU0177 skaraNavazAcandrasayA pratipattavyA, sUryasAyA'pi // samprati pratidvIpaM pratisamudraM ca grahanakSatratArAparimANajJAnopAyamAha-anAmazabdaH parimANavAcI, yantra dvIpe samudre vA nakSatraparimANaM grahaparimANaM tArAparimANaM vA jJAtuminasi tasya dvIpa samudrasya vA sambandhibhiH | zazibhirekasya zazinaH parivArabhUtaM nabhatraparimANaM grahaparimANaM tArAparimANaM ca guNitaM sad yAvad bhavati tAvatpramANaM taba dvIpe | | samudre vA nakSatraparimArNa grahaparimANaM tArAparimANamiti, yathA lavaNasamudre kila nakSatrAdiparimANaM jJAtumiSTa, lavaNasamudre ca zazinazcatvArastata ekasya zazinaH parivArabhUtAni vAnyaSTAviMzatinakSatrANi tAni catubhirguNyante jAtaM dvAdazottaraM zata, etAvanti lavaNa-1 samudre nakSatrANi, tathA'STAzItirmahA ekasya zazinaH parivArabhUtAste caturbhirguNyante jAtAni trINi zatAni dvipaJcAzadadhikAni | |352, etAvanto lavaNasa mudre prahAH, tathaikasya zazinaH parivArabhUtAni tArAgaNakoTIkoTInAM paTSaSTiH sahasrANi nava zatAni paJcasa-11 satyadhikAni, tAni catubhirguNyante, jAtAni koTIkoTInAM dvelakSe saptaSaSTiH sahasrANi nava zatAni 26790010010010001001000 kaa||340|| | etAvatyo lavaNasamudre tArAgaNakoTIkoTayaH, evarUpA ca nakSatrAdInAM lavaNasamudre satyA prAgevoktA, evaM sarveSvapi dvIpasamudreSu nakSa dIpa anukrama [250-286] Check Indian atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~683~ Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(dvipa-samudra)], --------------------- mUlaM [177] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata -05 sUtrAMka [177] %-9-54--0-04 gAthA: ||1-32|| trAdisaGkhyAparimANaM bhAvanIyam / / samprati manuSyakSetrAvittinAM candramANAM parasparamantaraparimANapratipAdanArthamAha-manupyanagasya' mAnuSottaraparvatasya bahizcandrAtsUryasya sUryAcandrasyAntaraM bhavati 'anyUnAni paripUrNAni yojanAnAM paJcAzat sahasrANi, etAvatA candrasya sUryasya ca parasparamantaramuktam / idAnI candrasya candrasya sUryasya sUryasya ca parasparamantaramAha-'sUrassa ya sUrassa ya' ityAdi, sUryasya sUryasya parasparaM candrasya candrasya parasparamantaraM bhavati yojanAnAM zatasahasaM-labha, tathAhi-candrAntaritAH sUryAH sUyAntari| sAzcandrA bahivyavasthitAH, candrasUryANAM ca parasparamantaraM pazcAzadyojanasahasrANi 50000, tatazcandrasya candrasya sUryasya mUryasya ca parasparamantaraM bhavati yojanAnAM lakSa, etacaivamantaraparimANaM sUcIzreNyA pratipattavyaM na balayAkAraNyeti / / sampati pahizcandrama yAMNAM / | paGgayA'vasthAnamAha-nRlokAdahiH paJjayA'vasthitAH sUryAntaritAzcandrAzcandrAntAratA dinakarA: 'dIptAH' dIpyante sma bhAskarA ityarthaH, kathambhUtAste candrasUryA: ? ityAha-citrAntaralezyAkAH' citramantaraM lezyA va prakAzarUpA yeSAM te tathA, tatra cinnamantaraM candrANAM sUryAntaritatvAt sUryANAM candrAntaritatvAt , citrA lezyA candramasA zItarazmitvAna sUryANAmuSNara zmitvAt , lezyAvizeSaNa darzanArthamAha-'suhalesA maMdalesA ya' sukhalezyAzcandramaso, na zItakAle manuSyaloka ibAlasanta zItarazmaya ityarthaH, mandalezyA: sUryA | dAna tu manuSyaloke nidAghasamaya iya ekAntoSNarazmaya ityarthaH, Ai ca tacyArthaTIkAkAro haribhadrasUriH- nAtyantaM zItAzcandramasaH nAtyantoSNA: sUryAH kintu sAdhAraNA dvacorapI"ti, ihedamuktaM bhavati-yatra dvIpe samudre vA nakSatrAdiparimANaM jJAtumipyate tatraikazaziparivArabhUtaM nakSatrAdiparimANaM tAvadbhiH zazibhirguNayitavyamiti / tatraikazamiparivArabhUtAnAM grahAdInAM parimANamAha- ahAmIItyAdi gAthAdvayamapi pAThasiddham / / bahiH 'manuSyanagasya' manupyaparvatamya candramUryANAM yogA avasthitA na manuSyaloka ivAnyAnyana 45-%ACK % - 6- dIpa anukrama [250-286] - 4+% 80-% ~684~ Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---------------------- uddezaka: [(dvipa-samudra)], --------------------- mUlaM [177] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [177] zrIjIvA- jIvAbhi malayagi- rIyAvRttiH gAthA: ||1-32|| / / 341 // bhatrasaJcAriNazvArAbhAvAt , kacin 'abar3hiyA teyA' iti pAThastatrAvasthitAni tejAMsIti vyAkhyeyaM, kimuktaM bhavati?-sUryAH sa-1 pratipattI devAnanyuSNatejaso na tu jAtucidapi manuSyaloke grISmakAla ivAyuSyatejasaH, candramaso'pi sadaivAnatizItalezyAkA na puna: kadAcanA- mAnuSopyantarmanuSyakSetrasya zizirakAla ivAtizItatejasa iti, tatra prathamapAThapakSe tAnevAvasthitAn yogAnAha-'caMdA abhiI' ityAdi, dvi- ttarAdhika tIyapAThapakSe tatheti paThayitathya, candrAH sarve'pi manuSyakSetrAhirabhijitA nakSatreNa yuktAH, sUryAH punarbhavanti puSyairyuktA iti // sa-II uddezaH2 mprati mAnuyottaraparvatocaisvAdipratipAdanArthamAha sU0178 mANusuttare NaM bhaMte ! pabbate kevatiyaM uhUM uccatteNaM? kevatiyaM uveheNa ? kevaniyaM mUle vikkhambhe vatiya majhe vizvaMbheNaM? kevaniyaM sihare vikkhaMbheNaM? kevatiya aMto giriparigaNa? kevaliyaM yAhiM giriparigaNa? kevatiyaM majjhe giripariraeNaM? kevatiyaM upari giripariNa?, goyamA! mANusuttare NaM pavane sattarasa ekavIsAIjoyaNasayAI uhUM uccatteNaM casAri tIse joyaNasA komaM ca ubveheNaM mUle dasavAvIme joSaNasane vikrakhaMbheNaM majjhe sattanevIme joyaNasate vizvabheNaM ubari catsAricauvIse joyaNasane vikkhaMbheNaM aMto giriparigaNa-gA joyaNakoTI pAyAlIsaM ca syshssaaii| tIsaM ca sahasmAI dopiNa ya auNApapaNe joyaNasate kiMcivisemAhie parikveveNaM, bAhiragiriparieNaM egA joyaNakoDI bAyAlIsaM ca satasahassAI // 341 // chattImaM ca sahassA sattacodasosare joyaNamane parikkheveNaM, majjhe giripariNaM egA joyaNa dIpa anukrama [250-286] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam mAnuSottaraparvata-adhikAraH Arabhyate ~685~ Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [178] dIpa anukrama [287] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka: [(dvip-samudra)], pratipattiH [3], mUlaM [178] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH koDI bayAlIsa ca satamahassA cotI saharamA anevI jopaNasate pariveveNaM, uvari giripariraNaM egA joyaNakoTI vAghAlIsaM na sayamaharumA battIsaM ca sahassAI nava ya battIse jogaNasate pariveveNaM, mule vicchinne ma saMkhite upi na to saNDe majhe uge vAhiM darisaNije isisama sINimAI avadajavarAbhimaMtraNasaMThine sambajaMbUyAma acche saNhe jAva paDive, unaopAmi dohiM paramavaravediyAhiM drohiya vaNasaMhi totA saMpavate yaNNao dohari // se keNaNaM bhaMte! evaM buvani- mANusUttare patra 21, gomA ! mAttarasya NaM va aMTo maNuSA upi suvaNNA pAhiM devA anuttaraM caNaM goyamA! mANumuttaranjana gayA Na kapATa vinivasu vA dInivati vA cItavati vA ron cAhiM yA vijJAharehiM vA devakamNA vAvi, se leNaTTeNaM goyamA ! anutaraM caNaM jAva Niveti || jAvaM ca NaM mANumuttare pavane nAyaM ca NaM asiloga ti pacati, jAvaM ca NaM vAsAtiM vA vAsarAtiM vA tAvaM ca gaM ahiMsa lopati patati, jAvaM ca NaM gehAda vA hAvayaNAti vA tAyaM ca NaM assi loeti pacani, jAvaM ca NaM gAmAti vA jAva rAyahANIti vA tAvaM ca NaM amilopatti pacati, jAvaM ca NaM arahaMtA cakavahi baladevA vAsudevA paDivAsudevA dhAraNA vijAharA samaNA samaNIo sAvayA sAvidhAo maNuyA pagatibhaddagA viNItA tAvaM ca NaM ahiMsa For P&False Cly ~686~ Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [3], ----------- uddezakaH [(vip-samudra)], - ----------- mUlaM [178] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH // 342 // 14 pratipattI mAnuSo|ttarAdhi0 | uddezaH 2 sU0178 [178] dIpa anukrama [287] loetti pacati, jAvaM ca NaM samayAti vA AvaliyAti vA ANApANahati vA thovAi yA lavAi vA muhalAi vA divasAni vA ahorattAti vA pakvAti vA mAsAti vA udati vA ayaNAti yA saMvaccharAti vA jugAti vA vAsasatAti vA vAsasahassAti vA vAsasayasahassAi thA pubvaMgAti vA pugvAti vA tuDiyaMgAti vA, evaM pubve nuDie aDaDe avave harakae uppale paume - liNe apichaNiure aune Na ute maune cUliyA sIsapaheliyA jAya ya sIsapaheliyaMgeti vA sIsapahe. liyAti vA paliovamati vA sAgarovameti vA upasappiNIti vA osappiNIti vA tAvaM ca NaM assi loge vucati, jAvaM ca NaM bAdare vijukAre bAyare thaNiyasadde tAvaM ca NaM assi0 jAvaM ca NaM yahave orAlA balAhakA saMsaMyaMti saMmucchaMni vAsaM vAsaMti tAvaM ca NaM assi loe, jAvaM ca NaM vAyare teukAe tAvaM ca NaM assi loga, jAvaM ca NaM AgarAti vA nadIu vA NihIti vA tAvaM ca NaM assilogitti pacati, jAvaM ca NaM agaDAti vA NadIti vA nAvaM ca NaM assi loe jAvaM ca NaM caMdovarAgAti vA sUrovarAgAti vA caMdapariesAti vA sarapariesAti vA paDicaMdAti vA parisarAti vA iMdadhaNUi vA udagamaccheda vA kapihasitANi vAtAvaM ca NaM assilogeti p0|| jAvaM ca NaM caMdimasUriyagahaNakkhattatArArUvANaM abhigamaNaniggamaNavuhiNivuhiaNavaTTiyasaMThANasaMThitI Apavijati tAvaM ca NaM assi loetti pacati / / (sU0178) ROCREAKERCACROCCACCE atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~687~ Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [3], ----------- uddezakaH [(vip-samudra)], - ----------- mUlaM [178] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [178] dIpa anukrama [287] 'mANusuttare NamityAdi, mAnuSottaroNamiti vAkyAlakAre parvataH 'kiyat' kiMpramANamUrddhamujaispena ? kiyadudhena? kiyanmUlaviSkambhena ? kiyadupariviSkambhena ? kivad 'antagiriparirayeNa gireranta: parikSepeNa? kiyad 'vahigiriparirayeNa girevahiHparicchedena ? kiyan 'mUlagiriparirayeNa?' girermUle parirayeNa, evaM kiyanmadhyagiriparirayeNa ?, evaM kiyaduparigiriparirayeNa prazataH 1, bhagavAnAha-gItama! saptadaza yojanazatAni ekaviMzAni Urddha muskhena 1721, catvAri triMzAni yojanazatAni kozameka |ca 'udvedhena' uNDakhena 430, mUle daza dvAviMzatyuttarANi yojanazatAni viSkambhena 1022, madhye sapta trayoviMzatyuttarANi yojanazatAni viSkambhata: 723, upari catvAri caturvizatyuttarANi yojanazatAni viSkambhena 424, ekA yojanakoTI dvAcatvAriMzacchatasahasrANi triMzatsahasrANi dve ekonapaJcAzadadhike yojanazate kizcidvizeSAdhike antaniriparirayeNa 14230249, ekA yojanakoTI dvAcatvAriMzat zatasahasrANi patriMzatsahasrANi sapta caturdazonarANi yojanazatAni bahiniriparirayeNa 14236714, ekA yojanakoTI dvAcatvAriMzat zatasahasrANi catuviMzatsahasrANi aSTau trayoviMzatyuttarANi yojanazatAni madhyagiriparirayeNa 15234823, ekA yojanakoTI dvAcatvAriMzatasahasrANi dvAtriMzatsahasrANi nava ca dvAtriMzaduttarANi yojanazatAni uparigiriparirayeNa 1423|2932, idaM ca madhye upari ya giriparirayaparimANa bahibhAgApekSamavasAtavyaM, abhyantaraM chinnaTaGkatayA mUle madhye upari ca sarvatra | tulyaparirayaparimANatvAn , mUle vistIrNo'tipRthukhAn , madhye saMkSipto madhyavistArakhAn , upari tanukaH stokabAhalyabhAvAn / antaH pakSNo mRSTa ityarthaH madhye 'udagraH' pradhAnaH bahiH 'darzanIyaH' nayanamanohArI 'ISat' manAk sanniSaNNaH siMha nidhIdanena niSIdanAt , tathA cAha-'siMhaniSAdI' siMhabanniSIdatItyevaMzIlaH siMha niSAdI, yathA siMho'tanaM pAdayugalamuttamya pazcAttanaM tu pAdayugmaM sa jI058 ~688~ Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [178] dIpa anukrama [287] zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 343 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka: [(dvip-samudra)], pratipattiH [3], mUlaM [178] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH | jhocya putAbhyAM manAgRlano niSIdati tathA nipaNNaya ziraH pradeze unnataH paJcAdbhAge tu nino nimnataraH evaM mAnuSosaro'pi jambUdvIpadizi chinnaTaGkaH sa connataH pAzcAtyabhAge tUparitanabhAgAdArabhya pRthulapradezavRddhyA nimnonimmratara iti etadevAtivyaktamAha-'aba javarAsisaMThANasaMTie' iti apagatamarddha yasya so'pArddha: sa cAso va rAzica apArddhayavarAzI tayoriva yatsaMsthAnaM yasya tena 4 saMsthitaH, yathA yavo rAzi dhAnyAnAmapAntarAle UrjAdhobhAgena chinno madhyabhAge chiTaka iva bhavati bahibhAMge tu zanaiH zanaiH prabhutvakhA nino nimnatarastadvadeSo'pi yatragrahaNaM pRthagvyAkhyAtamanyatra kevalApArddhayavasaMsthAnatayA'pi pratipAdanAt uktaJcajaM vRNayAmao so rammo addhajavasaMThio bhaNio siMhanisAdIeNaM duhAkao pukkharadIvo || 1 ||" 'sabvajaMbUNayAmae' iti sarvA sanA jAmbUnadamaya: 'acche jAva paDirUye' iti prAgvat / 'ubhao pAsi mityAdi ubhayoH pArzvayorantarbhAge madhyabhAge caiyarthaH pra tyekamekaikabhAvena dvAbhyAM padmavaravedikAbhyAM vanakhaNDAbhyAM ca 'sarvataH sarvAsu dikSu 'samantataH' sAmastyena saMparikSiptaH, dvayorapi padmavedikAvanakhaNDayoH pramANaM varNakaca prAgvam / / sAmprataM nAmanimittamabhidhitsurAha-- 'se keNaTTeNa' mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-mAnupottaraH parvataH mAnuSottaraH parzvataH ? iti bhagavAnAha - gautama ! mAnuSottaraparvatasya 'antaH' madhye ma nuSyAH upari 'suvarNAH' suvarNakumArA devA: vahiH sAmAnyato devAH, tato manuSyANAmutaraH- para iti mAnuSottaraH / athAnyad gautama ! mAnupottaraM parvataM manuSyA na kadAcidapi vyatitrajitavantaH vyatitrajanti vyatijiyanti vA kiM sarvathA na ? ityAha-nAnyatra dhAraNena paJcamyarthe tRtIyA prAkRtatvAt 'cAraNAt' jaGghAcAraNalabdhisaMpannAn vidyAdharAd devakarmaNa evaM kriyayA devotpAdanAdityarthaH, cAraNAdayo vyatitrajanyapi mAnuSottaraM parvatamiti tadvarjanaM tato mAnuSANAmuttaraH- uccaistaro'laGghanIyatvAnmAnupottaraH, OM | // 343 / / For P&False City 3 pratipattI mAnuSotarAdhi0 ~ 689~ uddezaH 2 sU0 178 atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [178] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [178] tadhA cAha-se eeNaTeNa mityAdhupasaMhAravAkyaM gatArtha // sampratyetAvAneva manuSyaloko'traiva ca varSavarSadharAdaya ityetansUtraM pratipAdayitukAma Aha-'jAvaM ca NamityAdi, yAvadayaM mAnupottaraparvatastAvat 'assiloe' iti ayaM mAnuSaloka iti procyate na parataH, tathA yAvadvardhANi-bharatAdIni kSetrANIti yA varSadharaparvatA-himavadAdaya iti vA tAvadayaM manuSyaloka iti procyate na parata:, etAvatA | kimuktaM bhavati varSANi varSadharaparvatAzca manuSyaloka eva nAnyaneti, evamuttaratrApi bhASanIyaM, tathA yAvadhANIti yA gRhApatanAnIti vA tatra gRhANi pratItAni gRhApatanAnIti-gRheSvAgamanAni tAvadayaM manuSyalokaH procyate, gRhANi gRhApatanAni bA'sminneva manuSyaloke | nAnyatreti bhAvaH, tathA prAmA iti vA nakarANIti vA yAvatsannivezA iti vA, yAvatkaraNAt kheTakavaTAdiparigraha stAvadayaM manuSyaloka iti procyate, atrApi bhAvArthaH prAgvan , tathA yAvadahantazcakravartino baladevA vAsudevAzcAraNA-javAcAraNavidyAdharAH 'zramaNA sAdhavaH 'zramaNyaH' saMyatyaH AvaphA: bhAvikAca, tathA manuSyAH prakRtibhadrakA ityAdi yAvadvinItAtAvadayaM manuSyaloka iti prokyate, ahaMdAdInAmatraiva bhAvo nAnyatreti bhAvArthaH / tathA yAyadudArA balAhakA-meghAH saMsvidyante saMmUrchanti-varSA varSanti, asya vyAkhyAna | prAgvat tAvadayaM manuSyaloka iti procyate, meghAnAmapi vapukANAmatraiva bhAvo nAnyatreti bhAvArthaH, tathA yAvat 'bAdara' gurutaraH 'stanitazabdaH' garjitazabda iti, bAdaro vidyutkAra iti vA' bAdarA-atibalatarA vidyut tAvadayaM manuSyaloka iti procyate, tathA yAvadayaM vAdaro'gnikAyikastAvadavaM manuSyaloka iti procyate, bAdarAgnikAyikasyApi manuSyalokAtparato'sambhavAt , tathA yAvadAkarA |ivi vA, AkarA-hiraNyAkarAdayaH, nadya iti vA nidhaya iti vA tAvadayaM manuSyaloka iti procyate, teSAmapi manuSyakSetrAdanyatrAsa-18 mbhavAt , tathA yAvatsamayA iti vA, samaya:-paramaniruddhaH kAlavizeSo yasyAdho vibhAgaH kartuM na zakyate, sa ca sUcikadArakastaruNo dIpa anukrama [287] ~ 690~ Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [178] dIpa anukrama [287] - "jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra- 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezakaH [(dvip-samudra)]. mUlaM [178] .....AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... zrIjIvAjIvAbhi0 malayagiyAvRttiH // 344 // balavAnityAdipUrvoktavizeSaNaviziSTo yAtrannipuNazilpopagata ekAM mahatIpaTazATikAM paTTATikAM vA gRhIlA zIghraM hastamAtramapasArayan yAvatA kAlenoparitanatantugatamuparitanaM pakSma chinatti tato'pi manA sUkSmataro, jaghanyayuktAyAtakasamayAnAM samudAyaH ekAva likA, soyA AvalikA eka ucchAsaH sAvalikA niHzvAsaH ucchrAsaniHzvAsau samuditAveka AnaprANakAlaH kimuktaM bha vati ? - hRSTasya nIrogasya zramabubhukSAdinA nirupakRSTasya yAvatA kAlenaitAbuvAsaniHzvAsau bhavataH tAvAn kAla AnaprANaH, uktaJca - "haTTarasa aNavakaharasa, niruvakissa jaMtuNo ege UsAsanIsAse, esa pANuti bucara ||1|| sapta prANA ekaH stokaH sapta lokA eko lavaH saptasaptatisaGkhyA lavA eko muhUrtta uktantha "santa pANi se dhobe, satta zrovANi se laMbe lavANa sattahantarie, esa muhutte viSAhie || 1 ||" amizca muhUrtta yathAvalikAnyinte tadA tAsAmekA koTI samapakSiA: samasaptatiH sahasrANi dve zate poDazAdhike, ukta - "egA koDI sattaTThi lakkhA sattattarI sahassA ya do ya sayA solahiyA avaliyANaM muhurttami ||1||" ucchAsAca muhUrtte trINi sahasrANi sapta zatAni trisaptatyadhikAni uktaJca - "tini lahassA sapta va savAI devatAraM va UsAsA / esa muhutto bhaNio sabvehiM anaMtanANIhiM // 1 // triMzanmuhUrttapramANo'horAtraH, paJcadazAhorAtraH pakSaH, dvau pakSI mAsaH, dau mAsa Rtu se capaTU, tadyathA prAvR varSArAtra: zarad hemanta: vasantaH grISma, tatra ( ASADhAcA Rtava' iti vacanAd ASADha zrAvaNau prAvRda bhAdrapadAzvayujI varSAMrAtraH kArttikamArgazIrSau zarada pauSamAthI hemantaH phAlguna caitrau vasantaH vaizAkharat asma:, ye vabhiddhativasantAcA Rtapa: ( iti vasantaH ) grISmaH prAvRArI hemanta zizira iti paJchiti tadpramANamavasAtatryaM, jainamatottIrNatvAt traya Rtavo'yanaM dve apane saMvatsaraH, paJcasaMvatsaraM yugaM, viMzatiryugAni varSazataM iddAhorAtre mAse varSe varSazate cocchrAsaparimANamevaM pU 1 3 For P&False City 3 pratipasI mAnuSouttarAdhi0 ~ 691 ~ uddezaH 2 sU0 178 atra mUla saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip - samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam // 344 // Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ----------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ----------- mUlaM [178] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [178] dIpa anukrama [287] visUribhiH saMkalitam-"egaM ca sayasahassaM UsAsANaM tu terasa sahassA / nauyasaeNaM ahiyA divasa nirsi hoti vinneyA / / 1 // hA(11390) / mAse'pi ya UsAsA lakkhA tittIsa sahasa paNanauI / satta sayAI jANasu kahiyAI pudhvasUrIhiM / / 2 / / (3395700) / / dacattAri ya koDImo lakkhA satteva hoMti nAyavvA / aDayAlIsasahassA cArasayA hoti bariseNaM / / 3 / / " (40748400) / dRza | varSazatAni varSasahasaM zataM varpasahasrANAM varSazatasahasraM caturazItiH varSazatasahasrANi eka pUrvAGga, caturazItiH pUrvAGgazatasahasrANi ekaM | pUrva, caturazItiH pUrvavarSazatasahasrANi ekaM truTitAGgaM, caturazItiH zruTitAGgazatasahasrANi ekaM truTitaM, caturazItiyuTitazatasahasrANi | |ekamaDaDAra, caturazItiraDatAGgazatasahasrANi ekamaDarDa, caturazItiraDaDazatasahasrANi ekamavavAhaM, caturazItiravavAzatasahasrANi ekamavayaM, caturazItiravavazatasahasrANi eka dUhukAGga, caturazIti hukAGgazatasahasrANi ekaM hUhukaM, caturazItihU~hukazatasahasrANi e-1 kamutpalAGga, caturazItirutpalAGgazatasahasrANi ekamutpalaM, caturazItirutpalazatasahasrANi ekaM padmAGga, caturazItiH padmAGgazata saha-13 isrANi ekaM padma, caturazIti: padmazatasahasrANi ekaM nalinAja, caturazItirnalinAGgazatasahasrANi ekaM nalinaM, caturazItirnalinazata sahasrANi ekamarthanikurAGga, caturazItirarthanikurAGgazatasahasrANi ekamarthanikura, caturazItirarthanikurazatasahasrANi ekamayutAnaM. catukArazItirayutAGgazatasahasrANi ekamayutaM, caturazItirayutazatasahasrANi ekaM prayutAI, caturazItiH prayutAGgazatasahasrANi ekaM prayutaM, | caturazItiH prayutazatasahasrANi ekaM nayutAGga, caturazItinabutAGgazatasahasrANi eka nayutaM, caturazItirnayuttazatasahasrANi epha culi-4 kAhaM, caturazItizcalikAGgazatasahasrANi ekA cUlikA, caturazIticUlikAzatasavANi eka zIrSaprahelikA, caturazItiH zIrSanahelikAGgazatasahasrANi ekA zIrSaprahelikA, etAvAneva gaNitasya viSayo'na: paramopamikaM kAlaparimANaM, etadevAha-palyopamamiti drA, ~692~ Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [178] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [9] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [178] dIpa anukrama [287] zrIjIvA- pasyopamasvarUpa saJcahaNiTIkAto'vasAtavyaM, tatra savistaramabhihitalAna , palyopamAnAM daza koTIkoTA ekaM sAgaropamaM, daza koTI-16 pratipattI jIvAbhi koTyaH sAgaropamANAM suSamasuSamAgaraka krameNa ekA'vasarpiNI, sAgaropamANAM daza koTIkoTya evaM duSpamaduSpamAgharakakameNaikotsa- antarbahimalayagi- piNI, tAvadayaM manuSyaloka iti procyate, anyatraivarUpakAlaparimANAsambhavAn , kAladravyasya manuSyakSetra eva bhAvAt // 'jAvaM ca zcandrAdIrIyAvRttiHNamityAdi, yAvacandroparAgA iti vA sUryoparAgA iti vA candrapariveSA iti vA sUryapariSeSA iti vA praticandrA iti vA pratisUryA 31 naaNvoN||345 5 iti vA indradhanuriti vA udakamatsyA iti vA kapihasitamiti vA, eteSAmarthaH prAgvattAvadayaM manuSyaloka iti procyate, anyatraiSAma-tApapannatyAdi IMbhAva iti bhAvaH / / 'jAvaM ca Na'misAdi, yAvacandrasUryagrahagaNanakSatratArArUpANi, sUtre puMstvanirdezaH prAkRtatyAn , Namiti vAkyAla-II uddezaH2 bAre abhigamana-sarvavAhAnmaNDalAdabhyantarapravezanaM nirgamana-sarvAbhyantarAnmaNDalAbahirgamanaM vRddhi:-zuklapakSe candramaso vRddhipratibhAsaH 151sU0 179 nirvRddhi:--vRddherabhASaH, kRSNapakSe candramasa eva hAnipratibhAsa iti bhAvaH, anavasthitaM-santataM cArapravRttyA yatsaMkhAna-samyagavasthAnamanavasthitasaMsthAnaM, etepo dvandvasaiH saMsthitAni-yathAyogaM vyavasthitAni abhigamananirgamanavRddhinirvRddhavanavasthitasaMsthAnasaMsthitAnIti | vyANyAyante tAvadayaM manuSyaloka iti procyate, anyatra candrAdInAmabhigamanAthasambhavAt / / aMto NaM bhaMte! maNussakhettassa je caMdimasUriyagahagaNaNakhattatArArUvA te NaM bhadanta ! devA kiM uDovavaNNagA kappovavaSNagA vimANovavapaNagA cArovavaSaNagA cAradvitIyA gatiratiyA gatisamAvaNagA?, goyamA! te NaM devA No uhovavaSNagA No kappovavaSNagA vimANovayaNagA / / 345 // cArovavaNNAgA no cAradvitIyA gatiratiyA gatisamAvaNNagA uDamuhakalaMbuyapuSaphasaMThANasaMThi **443-44-45% atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~693~ Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [1], ------ ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [179] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: R prata sUtrAMka [179] tehiM joyaNasAhassitehiM tAvakhettehiM sAhassiyAhiM bAhiriyAhiM veubviyAhiM parisAhiM mahayAhayanahagItavAditataMtItalatAlatuDiyaghaNamuiMgapaDappavAditaraveNaM divvAI bhogabhogAImuMjamANA mahayA ukkaDisIhaNAyavolakalakalasaheNa vipulAI bhogabhogAI bhuMjamANA acchayapabvayarAyaM padAhiNAvattamaMDalayAraM aNupariyaDaMti // tesi bhaMte! devANaM iMde cavati se kahamidANiM pakareMti?, goyamA! tAhe cattAri paMca sAmANiyA taM ThANaM uvasaMpajittANa viharaMti jAva tattha anne iMde uvavaNNe bhavati // iMdaTThANe NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM virahite uvavAteNaM?, goyamA! jahapaNeNaM ekaM samayaM ukkoseNaM chammAsA / / bahiyA NaM bhaMte! maNussakhettassa je caMdimasUriyagahaNakvattatArArUvA te NaM bhaMte! devA kiM uDDovavaNNagA kappovavaraNagA vimANocavaNNagA cArovavaSNagA cAradvitIyA gatiratiyA gatisamAvaNNagA?, goyamA! te NaM devA No uhovava. paNagA no kappovavapaNagA vimANovavannagA no cArovavaSNagA cAradvitIyA no gatiratiyA no gatisamAvaNagA pakigasaMThANasaMThitehiM joyaNasatasAhassiehiM tAvakkhettehiM sAhassiyAhi ya bAhirAhiM vecabbiyAhiM parisAhiM mahatAhataNagIyavAiyaraveNaM divAI bhogabhogAI muMjamANA suhalessA sIyalessA maMdalessA maMdAyaralessA cittaMtaralesAgA kUDA iva ThANahitA aNNopaNasamogADhAhiM lesAhiM te padese sabbato samaMtA obhAseMti ujjoveMti tavaMti pabhAseMti // dIpa OCKAGALOCALCIENCAKACANCA500 anukrama [288] ~694~ Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [179] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: antarvahi prata sUtrAMka [179] zrIjIvA jayA NaM bhaMte! tesiM devANaM iMde cayati se kahamidANiM pakareMti ?, gogamA! jAva cattAri 3 pratipattI jIvAbhi paMca sAmANiyA taM ThANaM upasaMpajittANaM viharaMti jAva tastha aNNe ubavaNe bhavati / malayagi iMdaTThANe NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM viraha o ubavAteNaM?, goyamA! jahaNNeNaM eka samaya ukoseNaM |zcandrAdIrIyAvRttiH chammAsA / / (sU0179) nAM uucaa||346|| 'aMto NamityAdi, 'antaH' madhye Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! mAnupottarasya parvatasya ye candrasUryagrahanakSatratArArupAsne bha- papannatvAdi danta ! devAH kimUDopapannA:?-saudharmAdibhyo dvAdazabhyaH kalpebhya UrddhamupapannA DropapannAH kalpeSu-saudharmAdiSu upapannAH kalpopa-10 | uddezaH 2 pannAH bimAnepu-sAmAnyarUpeSu upapannA vimAnopapannA: cAro-maNDalagatyA paribhramaNaM tamupapannA-AzritavantazvAropapannAH cArasya- sU0 179 yathoktarUpasya sthiti:-abhAvo yeSAM te cArasthitikA apagatacArA ityarthaH gatI ratiH-Asakti: prItiyeSAM te gatiratikAH, etena gatau ratimAtra mukta, samprati sAkSAdgati prabhayati-gatisamApannAH gatisamApannA:-gatiyuktAH, evaM gautamena prazne kRte bhagabAnAhagautama! te devA noDopapannAstathA cAropapannAcArasahitA no cArasthitikAH, tathA svabhAvato'pi gatiratikAH sAkSAgatiyuktAzca, nAlikApuSpasaMsthAnasaMsthitaiH 'yojanasAhanikaiH' aneka yojanasahasrapramANaistApakSetraiH 'sAhanikAbhiH' anekasahasra sahayAbhirvAhyAbhiH parSadbhiH, atra bahuvacanaM vyaktyapekSayA, 'vaikurvikAbhiH' vikurvitanAnArUpadhAriNIbhiH 'mahayAhayanaTugIyavAiyataMtItalatAlatuDiyadhaNamu-| iMgapaDuppavAiyaraveNa miti pUrvavan 'divyAn' pradhAnAt bhogAhI bhogA:-zabdAdayo bhogabhogAstAna mujAnAstathA svabhAvato gtir-14||346 // datikai hyaparpadantargataivevegena gacchatsu vimAneSu 'utkRSTataH' utkarSavazena ye mucyante siMhanAdAdayazca kriyante bolAH, bolo nAma | dIpa anukrama [288] 406096 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~695~ Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [179] dIpa anukrama [288] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(dvip-samudra)], pratipattiH [3], mUlaM [ 179] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH mukhe hastaM dasyA mahatA zabdena pUtkaraNaM, yaha kalakalo-vyAkulazabdasamUhastadraveNa mahatA samudravabhUtamitra kurvANA merumiti yoga:, kiMviziSTam ? ityAha- 'accham' atIva nirmalajAmbUnadamayatvAt ranabahulatvAba 'parvatarAja' parvatendra pradakSiNAvarttamaNDalaM dhAraM yathA bhavati tathA merumanulakSIkRtya 'pariaDaMti' paryaTanti / punaH prabhayati - tesi NaM bhaMte!' ityAdi teSAM bhadanta ! jyotiSkade vAnAM yadA indravyavate tadA te devA 'idAnIm' indravirahakAle kathaM prakurvanti ? bhagavAnAha - gautama! yAvaJcatvAraH paJca vA sAmAnikA devAH samuditIbhUya 'tatsthAnam' indrasthAnamupasaMpaya 'viharanti' tadindrasthAnaM paripAlayanti, saMjAtau zulkasthAnAdikapAlavata kiyantaM kAlaM yAvattadindrasthAnaM paripAlayanti ? iti cedata Aha-yAvadanyastanendra upapanno bhavati / 'iMdANe Na'mityAdi, indrasthAnaM bhadanta ! kiyantaM kAlamupapAtena virahitaM prajJatam ?, bhagavAnAha gautama ! jaghanyenaikaM samayaM yAvadutkarSataH paNmAsAn // 'vahiyA Na'miyAdi, bahirbhadasta! mAnuSottarasya parvatasya ye candrasUryamagaNanakSatratArArUpAne bhadanta ! devAH kimUddhapapannA: ? ityAdi prAgvam bhagavAnAha gautama ! nopapannakA nApi kalpopapannAH kintu vimAnopapannAstathA no cAropapannA: kintu cArasthitikA: ata eva no gatiratayo nApi gatisamApannAH 'paTTigamaMThANasaMThiehiM 'ti pakeSTakasaMsthAnasaMsthitairyojanazatasAhasri ke rAtapakSetraH, yathA iSTakA AyAmato dIrghA bhavati vistaratastu stokA caturasrA ca nevAmapi manuSyakSetrAdvahirvyavakhitAnAM candrasUryANAmAtapakSetrA vyAyAmato'neka yojanazatasamapramANAta vistarata ekayojanazatasahasrANi caturasrANi ceti tairitthambhUtairAtapakSetraiH sAhasikAbhiH aneka sahasrabhirvAgrAbhiH padbhiH atrApi bahuvacanaM vyaktyapekSayA 'mahayAhayetyAdi yAvatsamudravabhUtamiva kurvanta iti prA kham kathambhUtA: ? ityAha- zubhalezyAH, etaca vizeSaNaM candramasaH prati, tena nAtizItatejasaH kintu sukhotpAdahetuparamalezyAkA For P&Peale Cinly ~696 ~ Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ----------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [179] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka pratipattI puSkaravarapuSkarodagharuNavaravaruNodAH uddezaH2 sU0 180 [179] dIpa anukrama zrIjIvA- ityarthaH, mandalezyA, etaga vizeSaNaM sUryAn prati, tathA ca etadeva vyAcaSTe-'mandAtapalezyAH' mandA nAtyuSNakhabhAvA AtaparUpA] jIvAbhi lezyA-razmisAto yeSAM te tathA, punaH kathambhUtAzcandrAdityA:? ityAha-'citrAntaralezyAH' citramantaraM lezyA ca yeSAM te tathA, malayagi-hAbhAvArthazrAsya padasya prAgevopadarzitaH, ta indhambhUtAzcandrAdityAH parasparamavagADAbhirlezyAbhiH, tathAhi--candramasA sUryANAM ca pratyeka rIyAvRttiH lezyA yojanazatasahasapramANavistArA, candrasUryANAM ca sUcIpatayA vyavasthitAnAM parasparamantaraM paJcAzad yojanasahasrANi, tatazcandra-14 prabhAsammiAH sUryaprabhAH sUryaprabhAsammiznAzca candraprabhAH itItthaM parasparamavagADhAbhilezyAbhiH kUTAnIva-parvatoparivyavasthita zistrarA-15 // 347 // NIva 'sthAnasthitAH' sadaivaikana khAne sthitAstAn tAn pradezAn svaskhapratyAsannAn udyotayanti avabhAsayanti tApanti prakAza-15 yanti / / 'tesi NaM bhaMte ! devANaM jAhe iMde cayaI'yAdi prAmyan / / pukkharavarapaNaM dIvaM pukkharode NAmaM samudra baTTe valayAgArasaMThANasaMThite jAva saMparikvivittANaM ciTThati // pukkharode NaM bhaMte ! samudde kevatiyaM cakabAlavikkhaMbheNaM kevatiyaM parikkhevaNaM paNNase?, gopamA! saMkhejAI joyaNasayasahassAI cakavAlavikkhaMbheNaM saMkhejAI joyaNasayasahassAI parikveveNaM papaNatte // pukkharodassa NaM samuhassa kati dArA paNattA?, goyamA! cattAri dArA papaNattA taheva savaM pukkharodasamuhapurasthimaparaMte varuNavaradIvapurasthimaddhassa pacatthimeNaM estha NaM pukkharodassa vijae nAma dAre papaNatte, evaM sesANavi / dAraMtaraMmi saMkhejAI joyaNasayasahassAI avAhAe aMtare paNNatte / padesA jIvA ya taheva / se keNaTTeNaM bhaMte ! evaM bucati?-pukkha [288] // 347 // JaElicanA atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvipa-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam puSkaroda-Adi samudrAdhikAraH Arabhyate ~ 697~ Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------- uddezaka: (dvip-samudra)], --------- mUlaM [180] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [180] dIpa anukrama [289-291] rode samudde 21, goyamA! pukkharodassa NaM samudassa udage acche patthe jacce taNue phalihavaNNAbhe pagatIe udagaraseNaM siridharasirippabhA ya do devA jAva mahihIyA jAva paliovamadvitIyA parivasaMti, se eteNa?NaM jAva Nice / pukkharode NaM bhaMte! samudde kevatiyA caMdA pabhAsisuvA 31, saMkhejA caMdA pabhAseMsa vA3 jAva tArAgaNa koDIkoDIu somesu vA 3 // pukkharode NaM samahe varuNavareNaM dIveNaM saMpari0vahe valayAgAre jAva ciTThati, taheva samacakavAlasaMThite kevatiyaM cakavAlavikkhaMbheNaM? kevaiyaM parikvevaNaM? paNNattA, goyamA! saMbijAI joyaNasayasahassAI cakavAlavikhaMbheNaM saMgvejAI joyaNasatasahassAI parikveveNaM paNNatte, paumavarayediyAvaNasaMDavaNNao dAraMtaraM padesA jIvA taheva savvaM // se keNatuNaM bhaMte! evaM buccai varuNavare dIve 21, goyamA! varuNavare paM dIve tatva 2 dese 2 tahiM 2 bahuo khuDDA khuDDiyAo jAva bilapaMtiyAo acchAo patteyaM 2 paumavaraceiyApari0 vaNa vAruNivarodagapaDihasthAo pAsAtIlAo4, tAsu NaM khuDDAkhuDDiyAsu jAva bilapaMtiyAsu bahave uppAyapavvatA jAva khaDahaDagA sabvaphalihAmayA acchA taheva varuNavaruNappabhA ya ettha do devA mahiDDIyA parivasaMti, se neNatuNaM jAva Nice / jotisaM savvaM saMkhejagaNaM jAva taaraagnnkoddikoddiio| varuNavaraNNaM dIvaM varuNode NAmaM samudde baTTe balayA. jAba ciTThati, samacakka visamacakkavi taheva savvaM bhANiyavvaM, vikkhaMbhaparikSevo saMkhijAI ~698~ Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezaka: [(vip-samudra)], --------- mUlaM [180] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi mlygiriiyaavRttiH| [180] // 348 // joyaNasahassAI dAraMtaraM ca paumavara vaNasaMDe paesA jIcA aTTho goyamA! vAruNodassa NaM samuddassa udae se jahA nAmae caMdappabhAi vA maNisilAgAi vA gharasIdhuvaravAruNIha yA pasAsavei vA pupakAsavei vA coyAsavei vA phalAsavei vA mahumerAi vA jAtippasamAi vA khAra sArei vA muddiyAsArera vA kApisAyaNAi vA supakkagvoyaraseha vA pabhUtasaMbhArasaMcitA posamAsasatabhisayajogavattitA niruvahatavisiTTadinnakAlokyArA sudhotA udhosaga (mayapattA) aTTapiTTapuTThA (piTTha nihijA) [mukhaItavarakimadiSaNakaddamA kopasannA acchA varavAruNI atirasA jaMbUphalapuTThavannA sujAtA IsiuTThAvalaMbiNI ahiyamadhurapejA IsAsirattaNesA komalakabolakaraNI jAva AsAditA visaditA aNihuyasaMlAvakaraNaharisapItijaNaNI saMtosatataSiyokahAvadhibhamavilAsabellahalagamaNakaraNI viraNamadhiyasattajaNaNI ya hoti saMgAmadesakAlekayaraNasamarapasarakaraNI kaDhiyANavilupayatihiyayANa mauyakaraNI ya hoti uvavesitA samANA garti sthalAveti ya sayalaMmivi subhAsavuppAliyA samarabhaggavaNosahayArasurabhirasadIviyA sugaMdhA AsAyaNijA vissAyaNijA pINaNijjA dappaNijjA mayaNijjA samvidiyagAtapalhAyaNivA] AsalA mAMsalA pesalA (IsI oDhAvalaMbiNI IsI taMvacchikaraNI IsI coccheyA kaTuA) vaNeNaM udhaveyA gaMdheNaM uvaveyA raseNaM uvaveyA phAseNaM uvaveyA, bhave eyArUve siyA?, goyamA! pratipattI puSkaravarapuSkarodavaruNavaravaruNodA uddezaH2 sU0180 / dIpa anukrama [289-291] I // 348 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~699~ Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ---------- mUlaM [180] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [180] AC- %AR dIpa anukrama [289-291] no iNaDhe samajhe, vAruNassa NaM samudassa udae etto iTTatare jAva ude| se eeNaTeNaM evaM baccani tattha NaM vANivAkaNakatA devA mahiDIyA0 jAva parivasaMti, se egaNadveNaM jAva Nice, savyaM joisasaMkhijje keNa nAyavvaM vAmaNavare NaM dIve kai caMdA pabhAsisuvA 31 // (sU0 180) 'pukkharavarapaNa'mityAdi, puSkaravara Namiti vAkyAlakAre dvIpaM puSkarodo nAma samudrI pRttI valayAkArasaMkhAnasaMsthitaH samantAsaMparikSipya tiSThati / / 'puksarode gaM bhaMte ! samude ki samacakravAlamaMThie' ityAdi prAgvan / sampati viSkambhAdipratipAdanArthamAha | --'puksarode NamityAdi, puSkarodo bhadanta ! samudraH kiyaJcakrabAlaviSkambhena kiyaparikSepaNa prazanaH , bhagavAnAha-gautama ! sasoyAni yojanazatasahamANi cakravAlavikanbhena salyayAni yojanazatasahasrANi parizeSeNa prajJataH / 'se NamityAdi, sa puSkarodaH / samudra galyA padmavarayenikayA sAmaryAdapayojanocchrayajagatyuparibhAvinyA ekena banavaNDena sarvataH samantAtsaMparikSiptaH / / 'pukkhapArodasaNaM bhaMte !' ityAdi pukadamba bhadanta : samudrasya kati dvArANi prajJatAni ?, bhagavAnAha-gautama' catvAri dvArANi prAmAmi nadyathA-vijayaM vaijayantaM jayantamA parAjita, ka bhadanta ! pRSkarodasamudrama vijayaM nAma dvAraM prataram', bhagavAnAha-gautama puSkaro! dasamudramya pUpiyante 'NApara / paramya pazcimadizi, atra puskarodama muhama vijayaM nAma dvAraM prajJaptaM, saca jamyUtIpavijayadvArabaddhataya, nabaraM rAzanI ampamibha puskarore samudre / 'kahi mitAdi, ka bhadanta puskarodasamudrasya baijayantaM nAma dvAraM prajAma', bhagavAnA--gautama garonasa mudrasya dakSiNaparyante'gavaraDIca bhijAIyottarato'tra puSkarodamamudrA baijayantaM nAma dvAra prAn / / jI059 I bhadanta ! puSkarodasamudrasya jayantaM nAma dvAraM prajJatam , bhagavAnAha-gautama ! puSkarodasamudrasya pazcimaparyante'ruNavaradIpapa nimAImA 4. ~ 700~ Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ----------- uddezakaH [(vip-samudra)], - ---------- mUlaM [180] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [180] dIpa anukrama [289-291] zrIjIvA- pUrvato'tra puSkarodasamudrasya jayantaM nAma dvAra prajana, nadapi jambUdvIpagatajayantadvArayata , navarAjadhAnI anyagmina puSkarodasamudre pratipanI jIvAbhi ka hi NamiyAdi, ka bhadanta ! puSkarodasamudrasyAparAjinaM nAma dvAraM prazanama?, bhagavA nAhagautama! puSkarodasamudrasyottaraparyante- puSkaramalayagi- raNavara dvIpasya dakSiNato'tra puSkarodasamudamyAparAjinaM nAma dvAraM prajJApa, enapi jambadIparAsAparAjitadvAracannaktavyaM, navaraM rAjadhAnI vAmA: rIyAvRttiHha anyasmin puSkarodasamudra / / 'pukkharodasaNa milayAdi, puSkarodasya bhadanta ! samudrasya dvArazya dvAramya parasparagantarametan kiyan 'avA- uddezaH2 dhayA' antarityA vyAghAtarUpayA prajanam ?, bhagavAnAha-gautama! so bAni yojanAlasahamahANi dvArasya dvAramba ca paramparamavAdhayA'ntaraMga0180 // 349 // 4 prApam / / 'paema'yAdi pradezajIboSapAtasUnacatuSyaM tathaiva pUrvabana , narNayama---pukhareyamma gAMbhaMte! mamuhamsa pAemA aruNavaraM dIvaM pahA?, hatA! puTTA, ne bhaMte ! puksarode samude ramaNAvare dIye?, goyamA puzvaroe NaM yamuTe no amaNAbare dIve / aruNavarassa bhaMte ! dobasa pAemA pukyaronaNaM samudaM puDDA ?, tA puDhA, neNaM bhaMte ! ki agaNAre dI purubarode samudde , goyamA ! aruNavare | paNa dIye no khalu te puzvaroNa samude / pukkharoe NaM bhaMte! samuhe jIvA udAittA ajayabare dIbe pacAyati', goyamA ! arathegaiyA | pabhAyaMti andhegaiyA no pacAyati / aruNavare, gaM bhane! nIce jIvA udAinA puskharode mamure." ini, (puskarodAnbartha) bhagavAnAha gautama' puSkarodasya Namiti pUrvavan samudrasyodakama 'accham' anAvilaM pathyaM na rogahenuH "jAtyaM na vijAliman 'tanu' laghupariNAmaM | 4AsphaTikavarNAbhaM sphaTikaramacchAyaM praphulodakarasaM prajJa, zrIdhara zrIprabhau cAtra-puSkarode samudre hI devI mahartikI yAvatpalyopama-18 samdhitiko parivasataH, tatastAbhyAM saparivArAbhyAM gaganamiva candrAdityAbhyAM prahanakSatrAdiparivAropetAbhyAM taduraphamavabhAsata iti, pu-18 kara bhivodakaM yasthAsau puSkarodaH, tathA cAha-se eeNatuNa'mityAyupasaMhAravAkyam / "puggharoe NaM bhane! samudde kai caMdA pabhA-| * * atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 701~ Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [180 ] dIpa anukrama [ 289-291] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [(dvip-samudra)], mUlaM [180 ] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita sisu ?' ityAdi pAThasiddhaM sarvatra sayeyamaya nirvacanabhAvAt // 'pukkharodaNaM samudda mityAdi, puSkarodaM Namiti pUrvavat samudra varuNavaro nAma dvIpo vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati / atrApi puSkarodasamudravacakravAlaviSkambhaparikSepavedikA vanakhaNDadvAratadantarapradeza jIvopapAta vaktavyatA vaktavyA // samprati nAmAnyarthamabhidhitsurAha - 'se keNadveNamityAdi, | atha kenArthena bhadanta ! evamucyate varuNavaro dvIpo varuNavaro dvIpaH ? iti bhagavAnAha - gautama! varuNavarasya dvIpasya tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze vahava: 'khuTTA khuDDiyAo jAva vilapatiyAo yAvatkaraNAn pukkharaNIo guMjAliyAo dIhiyAoM sarAo sarapaMtiyAoM sarasarapaMtiyAo vilapatIo acchAo jAva mahurarasaNicatAta iti yAvatkaraNAt 'saNhAo rayaNamayakulAo samatIrAo bairAmayapAsANAo tavaNijatalAo suvaNasujjharayayavAluvAo veruhriyamaNiphAliyapaDalapacoyaDAo suhoyArAo suddattArAo nANAmaNitityasubaddhAo cAukoNAo aNupubbasujAyavatpagaMbhIrasIyalajalAo saMchannapattabhisamuNAlAo bahuluppalakumuyanaliNasubhagasogaMdhiyAo puMDarIyasayapattasahassa patta ke saraphullova ciyAo chappayaparibhujjamANakamalAno acchavimalasalilapa DipuraNAo paDiha sthagabhamantamaccha kaccha bha aNegasa uNagaNanihuNavicariyasa TuNNaiyama hurasaranAiyAo" asya vyAkhyAnaM prAgvat / ' vAruNIvarodgapaDiha tthAo' ityAdi, vAruNivare ca varavAruNIva yad udakaM tena 'paDihatthAoM' pratipUrNAH patteyaM patteyaM pamavaraveDyA parikkhittAo pAsAIyAo darisaNijAo abhiruvAo paDhiruvAoM' iti pAThasiddham / "tisovAnatoraNA' iti tAsAM trisopAnAni toraNAni ca pratyekaM vaktavyAni tAni caivam -- "tAsi NaM khuTTAkhur3iyANaM dAvINaM pukkhariNINaM dIhiyANaM guMjAliyANaM sarasiyANaM sarapaMtiyANaM sarasarapaMtiyANaM vilapatiyANaM patteyaM 2 cauddisiM cacAri tisovANapaDiruvagA pattA, tesi NaM tisopAnapaGirUvagANaM ime eArube For P&Praise Cinly ~702~ Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ----------- uddezakaH [(vip-samudra)], - ---------- mUlaM [180] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [180] -1 10 dIpa anukrama [289-291] zrIjIvA- vaNNAvAse pannatte, saMjahA-vairAmayA nemA ridvAmayA paiTThANA veruliyAmayA khaMbhA suvaNNarupamayA phaLagA bairAmayA saMdhI lohiyakva- pratipatto jIvAbhi maio sUIo nANAmaNimayA avalaMbaNA avalaMvaNavAhAo pAsAIyA darasaNijA abhiruvA paDirutrA, tesi paM tisovANapaDirUvagANaM 31 puSkaramalayagi-16 |purato patteyaM 2 toraNA paNNatA, te Na toraNA nANAmaNimayA nANAmaNimaemu khaMbhesu uvaniviTThA vivi muttatarobaciyA vivihatArArU- vAraNAH rIyAvRttiH vovaveyA IhAmigausabhaturaganaramagaravihagabAlagakinnarakakasarabhacamarakuMjaravaNalayapaumalayabhatticittA khaMbhuggayavarakheDyApariMgayAbhirAmA | uddezaH2 vijAharajamalajugalajaMtajuttAviva aJcIsahassamAliNIyA rubagasahassakaliyA bhisamANA bhibhisamANA cakbuhoyaNalesA suhaphAsAsU0 180 sassirIyA pAsAIyA darisaNijA abhirUvA paDiruvA, tesi Na toraNArNa uvari aTThaha maMgalagA pannattA, taMjahA-sosthiyasirivachanaMdiyAvattavaddhamANagamadAsaNakalasamalchadApaNA sandharayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / tesi Na toraNANaM ubAra vahave kiNha-11 cAmara jhavA nIlacAmarajhayA lohiyacAmarajhayA hAlida cAmarajjhayA sukillacAmarajjha yA acchA sahA ruppapaTTA barAmayadaMDA jala-18 yAmalagaMdhiyA murammA pAsAIyA darasaNijA abhilyA patirUvA / tesi NaM toraNANaM ubari bahave chattAinchatA par3AgAipaDAgA ghaMTA-1 juyalA uppalahatthayA kumuyahatvayA naliNahatthagA subhagahatthagA sogaMdhiyahatyagA poMDariyahatthagA mahApoMDarIyahatyagA satapattahatvagA| sahassapattahasthagA sayasahassapattahatthagA savvarayaNAmayA acchA sahA laNhA ghaTTA maTThA nIrayA nimmalA nippakA nikaDacchAyA | sappabhA sassirIyA saujjoyA pAsAIyA durisaNijA abhiruvA paDirUvA / " asya vyAkhyA pUrvavat / tAsi je khuTTAkhuhiyANe vAvINa yuskhariNIrNa jAva bilapativANaM tasya tastha dese tahi tahiM vahaye upAyapavagA niyayapanvayagA jagatIpaSayagA dArupAyagA mNddgaa|PIR5|| dagamaMDavagA dakamAlagA dagapAsAyA usaGagA khaDakhaDagA aMdolagA pakkhaMdolagA savvarayaNAmayA acchA jAva paDimbA / ini prA - --- - 9%84- atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 703~ Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [180 ] dIpa anukrama [ 289 -291] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(dvip-samudra)], pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita mUlaM [180 ] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH gvat / 'tesu NaM pabvayagesu jAva pakkhaMdolagesu bahave haMsAsaNAI unnayAsaNAI paNayAsaNAI dIhAsabhAI bhaddAruNAI paklAsaNAI magarAsaNAI paumAsaNAI sIhAsaNAI disAsobatthiyAsaNAraM savvakAliyA mayAI acchAI jAva paDirUvAI / varuNavarassa NaM dIvassa tattha tastha dese tahiM nahi bahave AlIgharagA mAlIgharagA kevaiparagA acchaNagharagA pecchaNaparagA maNagharagA pasAhaNagharagA gatagharagA mohaNaparagA vizvaharagA mAlagharagA jAlagharagA kusumagharagA saJvakAliyAmayA acchA jAva paDirUvA / tesu NaM ATIcaraesa jAva kusumagharapasu bahave haMsAsaNAI jAba disAsovatthiyAsaNAI samvaphAliyAmayAI acchAI jAba pddivaaii| varuNavare NaM dIve NaM tattha 2 dese tahiM 2 bahave jAtimaMDavagaha jUhiyA maMDavaNA malliyA maMDavA navamAliyA maMDavagA vAsaMtiyamaMDavagA dahivAsamaMDavagA sUruliyAmaM DavagA taMbolamaMDavagA alphAyA maMDavagA aimuttamaMDavagA muddiyAmaMDavagA mAluyA maMDavagA sAmalayAmaMDavagA savyaphAliddAmayA acchA jAva paDilvA / tesu NaM jAimaMDave jAva sAmalayAmaMDave bahuve puDhabisilApaTTagA pattA, adhyegaiyA haMsAsaNasaMThiyA appegaiyA koMcA saNasaMThiyA jAva appegaiyA visAsotthiyAsaNasaMThiyA apegaiyA varasyAvisiha ThANasaMThiyA savvAliyAmayA acchA jAva par3iruvA, tattha NaM bahave vANamaMtarA devA devIo ya AsayaMti sarvati cidveti nisIyaMti yati ramaMti lalaMti kIDaMti purAporANANaM suciNNANaM suparakaMtANaM subhANaM kaDANaM kammANaM kalANANaM phalavittivisese pacaNubhavamANA viharaMti' etatsarvaM prAgvad vyAkhyeyaM navaraM pustakeSvanyathA'nyathA pATha iti yathA'vasthita pAThapratipatyartha sUtramapi likhitamasti tadevaM yasmAdvaravAruNIvAtra vApyAdipUdakaM tasmAdeva dvIpo varuNavaraH, anyatha varuNa varuNa cAtra varuNavare dvIpe devo maharddhiko yAtyayopamasthitiko parivasatastasmAdvaruNavarodharuNadevapradhAnaH, tathA cAha - 'se eeNadvega' mityAdi / candrAdipratipAdanArthamAha- 'varuNavare NaM dIve kai caMdA pabhAsisu ityAdi For P&Praise Cly ~704~ Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [180] dIpa anukrama [ 289 -291] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH 4 // 351 // uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [180 ] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pAThasiddhaM sarvatra saGkhyatayA'bhidhAnAt || 'varuNavaraNaM dIvamityAdi, varuNavaramiti pUrvavat, varuNodaH samudro vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati, yathaiva puSkarodasamudrasya vaktavyatA tathaivAsyApi yAvajjIvopapAtasUtradvayam // samprati nAmaniyandhanamabhidhitsurAha - 'se keNaTTeNa' mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate varuNoH samudraH samudraH ? iti, bhagavAnAha gautama ! varuNodasya samudrasyodakaM sA lokaprasiddhA yathA nAma 'candraprabheti vA' candrasyeva prabhA-AkAro yasyAH sA candraprabhA-surAvizeSaH, itizabda upamAbhUtavastuparisamAtiyotakaH, vAzabdaH samuccaye, evamanyatrApi maNizalAkeca maNizalAkA varaM ca tatsI ca 2 varA cAsau vAruNI ca varavAruNI, ghAtakIpatrarasasAra AsavaH patrAsatraH, evaM puSpAsavaH phalAsavazca paribhAvanIyaH, coyo- gandhadravyaM tatsAraH AsavazcoyAsavaH, madhumerako lokAdavasAtatryau (madya) vizeSau jAtipuSpavAsitA prasannA jAtiprasannA, mUladalakharjUrasAra AsavaH kharjUrasAraH, mRdvIkA - drAkSA tatsAraniSpanna Asavo mRdvIkAsAra: 'kApizayanaM' madyavizeSaH supakkaH-suparipAkA gato yaH kSodarasa- ikSurasatanniSpanna AsavaH supakebhrurasaH, aSTavArapiSTapradAnaniSpannA apiSThaniSThitA jambUphalakAlivaraprasannA surAvizeSaH, utkarSeNa madaM prApta utkarSamadaprAptA 'amalA' AsvAdanIyA 'mAMsalA' bahalA 'pesA' manojJA ISad oSThamabalasvate - tataH paramatiprakRSTAsvAdaguNarasopetatvAn jhaTiti parataH prayAti IpadoSThAvalambinI, tathA IpattAmrAkSikaraNI tathA ISat - ma nAgU vyavacchede pAnottarakAlaM kaTukA tIkSNeti bhAva: elApavRhadravyasamAyogAna, tathA varNenAtizAyinA evaM gandhena sparzenopatA 'AsvAdanIyA' mahatAmanyAsvAdayituM yogyA 'visvAdanIyA' vizeSata AsvAdayituM yogyA atiparamAsvAdanIyarasopetakhAnU, dIpayati jATharAgnimiti dIpanIyA 'kudvahala' miti vacanAtkarttaryanIyapratyayaH evaM madayatIti madanIyA - manmathajananI bRhatIti muMha For P&Praise Cnly 3 pratipattI puSkaravAruNAH uddeza: 2 sU0 180 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam ~705~ / / 351 / / Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [180 ] dIpa anukrama [ 289 -291] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [180 ] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita gIyA dhAtUpacayakAritvAt sarvendriyANi gAtraM ca grahAdayatIti sarvendriyagAtraprahAdanIyA / evamukte gautama Aha-bhagavan! bhavede - tatrayaM varuNodakasamudrasyodakam ?, bhagavAnAha - nAyamarthaH samarthaH, varuNodasya Namiti yasmAdarthe nipAtAnAmanekArthatvAt samudrasyodakam 'itaH pUrvasmAtsurAdivizeSasamUhAdiSTatarameva kAntatarameva priyatarameva manojJatarameva manaApataramevAsvAdena prajJa, tato vAruNIbodakaM yasyAsau vAruNodaH, tathA vAruNivAruNakAntau cAtra vAruNode samudre yathAkramaM pUrvAparArddhAdhipatI maharddhiko devo yAvatpalyopamasthitiko parivasataH tato vAruNevaruNakAntasya ca sambandhi udakaM yasyAsau vAruNodaH pRSodarAditvAdiSTarUpaniSpattiH, tathA cAha - 'se eeNadveNa' mityAdyupasaMhAravAkyaM', candrAdisUtraM prAgvat // vAruNavaraNaM samudaM khIravare NAmaM dIve vaTTe jAva cihnati savvaM saMkhejagaM vikvaM ya parikvevo * jAva aho, bahUo khuDDA0 dAvIo jAva sarasarapaMtiyAo khIrodagapaDihatthAo pAsAtIyAo 4, tAsu khuDDiyAsu jAva vilapatiyAsu bahave upApacayAH savvarayaNAmayA jAva paDivA, puMDarIgaputrakharatA ettha do devA mahiDIyA jAva parivasaMti, se eteNadveNaM jAva nice jotisaM savyaM saMkhejaM // khIravaraNNaM dIvaM khIroe nAma samudde vaTTe valayAgAraThANasaMhite jAva parivivittANaM citi, samacakravAlasaMThite no visamacakavAlasaMThine, saMkhejAI joyaNasa0 vikkha pariklevo taheva savvaM jAva aho, goyamA / khIroyassa NaM samudassa udagaM [se jahANAmae- suusuhI mArupapaNa ajjuNataruNa sarasapattakomala asthiragattaNaggapoMDa gavarucchucAriNINaM lavaM For P&Palle Cinly ~706~ Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [181] dIpa anukrama [292] pratipattiH [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [181] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagiyAvRttiH / / 352 / / "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - Ja Ekemon in regopalakakolaga saphalarukkha bahuguccha gummakalina malaTThimadhupayurapippalIphalitavallivaravivaracAriNInaM appodagapIta sairasasamabhUmibhAgaNibhavasuhosiyANaM suppesinasuhAtarogaparivajjiare freeraniti kAlappasaviNINaM vitiyatatiyasAmappasUtANaM aMjaNavaragavalabalayajaladharajacaM jaNari bhamarapabhUyasamappabhANaM kuMDadohaNANaM vadvatthIpattANa rUDhANaM madhumAsakAle saMgahaneho ajArakeva hoja tAsiM khIre madhurarasavivagacchabahudadhvasaMpate patteyaM maMdaforget Au] khaMDaguDamacchaMDitovavete raNNo cAuraMtacakkavahissa uDavite AsAyaNile visAyaNi pINaNije jAva sambidiyagAtapalhAtaNije jAva vaNNeNaM uvacite jAva phAseNaM, bhave eyArUve siyA?, No iNaTTe samaTTe, khIrodassa NaM se udara eso ihaparAe caiva jAva AsAeNaM paNNatte, vimalavimalappabhA ettha do devA mahiDIyA jAya parivasaMti se teNadveNaM saMkheja caMdA jAva tArA // ( sU0 181 ) 'varuNodaNNa' mityAdi, varuNodaM Namiti pUrvavat samudra kSIravaro nAma dvIpo vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati, evaM caitra varuNavaradvIpasya vaktavyatA saivehApi draSTavyA yAvajjIvopapAtasUtram / samprati nAmAnvarthamabhidhitsurAha 'se keNaTTeNa' mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate kSIravaro dvIpaH kSIravaro dvIpa: ?, prabhUtajanoktisaGgrahArthaM vIpsAyAM dvirvacanaM, bhagavAnAha - gautama ! kSIravare dvIpe tatra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze 'bahavo khuTTAkhur3iyAo vAvIo' ityAdi varuNavarI For P&Praise City 3 pratipattI kSIravara kSIrodau uddezaH 2 sU0 182 ~707~ atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam // 352 // www Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezakaH [(vip-samudra)], - ---------- mUlaM [181] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [181] dIpa anukrama [292] apavatsarva vaktavyaM yAvat 'vANamaMtarA devA devIo va AsavaMti sayaMti jAva viharaMti' navaramatra vApyAdayaH jhIrodaparipUrNA vaktavyAH, parvatAH parvatepyAsanAni gRhakANi gRhakeSvAsanAni maNDapakA maNDapakeSu pRthivIzilApaTTakAH sarvaratramayA vAcyAH zeSa tathaiva, puNDarIkapuSpadantI cAtra kSIravare dvIpe yathAkrama pUrvArddhAparArdAdhipatI dvau devau maharddhiko yAvatpasyopamasthitikI parivasatastato yasmAttatra bApyAdipU kSIratulyaM kSIrakSIraprabhau ca tadadhipatI devAviti sa dvIpaH kSIravaraH, tathA cAha-'se eeNadveNa'mityAyupasaMhAravAkyaM, candrAdisUna pAmbat // 'khIravaraNa mityAdi, zrIkharaM Namiti pUrvavat dvIpaM zrIrodo nAma samudro vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH / | sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati, zeSA vaktavyatA kSIravaradvIpasyeva vaktavyA yAvajIvopapAtasUtram / / samprati nAmanimittamabhidhi surAha-'se keNaTeNa mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate kSIrodaH samudraH kSIrodaH samudraH ? iti, bhagavAnAha-gautama! zrIrodasya samudrasyodakaM yathA rAkSazcakravartinazcAturakyaM -catu:sthAnapariNAmaparyantaM gokSIraM, catuHsthAnapariNAmaparyantatA ca prAgetra vyAkhyAtA, 'khaNDaguDamatsyANDikopanItaM' khaNDaguDamatsyauikAbhiratizayena prApitarasaM prayatnena mandAgninA kathitam , atyagnipa-] | ritApe vairasyApatteH, ata evAha-varNenopapetaM gandhenopapetaM rasenopapetaM sparzanopapetam , AsvAdanIyaM visvAdanIyaM dIpanIyaM yarpaNIyaM madanIyaM bRhaNIya sarvendriyagAnaprahAdanIyamiti pUrvavat , evamukte gautama Aha-'bhave eyArUbe bhavetkSIrasamudraspodakametAipam ? bhagavAnAha-gautama ! nAyamarthaH samarthaH, kSIrodasya yasmAtsamudrasyodakama 'itaH' yathoktarUpArakSIrAdiSTatarameva yAvanmanaApataramevAvApradena prajJa, vimalavimalaprabhau ca yathAkrama pUrvAdhIpasarbAdhipatI dvau devI mahaddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasataH, tataH kSIrami RSCRCAM ~ 708~ Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [181] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [181] pratipanI dhRtavaratodakSodavarakSo dodAH 6 uddezaH2 sU. 182 - dIpa zrIjIvA-1 godakaM yasya zrIravanirmalasvabhAvayoH surayoH sambandhi udakaM yatreti vA kSIrodaH, tathA cAha-se eeNadveNa mityAdi gatArtham / jIvAbhi samprati candrAdityasAyApratipAdanArthamAha-khIroe NaM bhaMte ! samuhe' ityAdi sugamam / / malayagi khIrodapaNaM samudaM ghayavare NAmaM dIce vaDe valayAgArasaMThANasaMThite jAva pariciTThati samacakavAla. rIyAvRttiH no visamA saMkhejavikvaMbhapari0 padesA jAva aTTho, goyamA! ghayavareNaM dIve tastha 2 yahave khuDDAkhu DDIo vAvIo jAva ghayodagapaDihasthAo uppAyapavvagA jAva khaDahada sabvakaMcaNamayA acchA jAva paDirUvA, kaNayakaNayappabhA ettha do devA mahiDDIyA caMdA saMkhejA // ghayavarapaNaM dIvaM ca ghatode NAma samudde vahe valayAgArasaMThANasaMThite jAva ciTThati, samacaka taheva dArapadesA jIvA ya aTTho, goyamA ! ghayodassa NaM samudassa udae se jahA. papphullasallaivimukkalakapiNayArasarasavasuvibuddhakoreMTadAmapiDitatarassa niddhaguNateyadIviyaniruvahayavisiddhasuMdaratarassa sujAyadahimAhiyataddivasagahiyanavaNIyapaDavaNAviyamukkahiyauddAvasajavIsaMdipasma ahiyaM pIvarasurahigaMdhamaNaharamahurapariNAmadarisaNijassa patthanimmalasuhovabhogassa sarayakAlaMmi hoja gocatava TIkAmUlapAThayomahadvaipampamatra / praphullazalakI vimutkalakarNikArasarSapavikSuddhakoraNTakadApiddhitatarA nigdhaguNatenodImatya nirupahata viziSTasundaratarasya mujAtadadhimathane tadivasagRhItanavanItapaTusaMgRhItotkathitauddAmasadyovisyanditasya adhikapIvarasurabhigandhamanoharamapurapariNAmadarzanIyasya pampanirmalamukhopabhogyasya IDIrakAle bhavet gopatavarasya maNDaH iti chAyA / prAk apre'pyevaM pAThaupamye heyaM. anukrama [292] 61- 4 // 353 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~709~ Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------- uddezakaH [(vip-samudra)], - ---------- mUlaM [182] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [182] rassa maMTae, bhave etArave siyA?, No tiNaDhe samaDhe, goSamA! ghatodassa NaM samudassa etto iTTatara jAva assAeNaM pa0 kaMtasukatA estha do devA mahihIyA jAva parivasaMti sesaM taM ceva jAva taaraagnnkohiikoddiio| ghatodaNaM samuI khodavare NAmaM dIve ghaTTe valayAgAre jAva ciTThati taheva jAva aTTho, khotavare dIve tattha 2 dese 2 tahiM 2 khuDDAvAvIo jAya khododagapaDihatthAo upapAtapaJcayatA sadhyaveruliyAmayA jAva paDirUvA, suppabhamahappamA ya do devA mahihIyA jAba parivasaMti, se eteNaM. savvaM jotisaM taM ceva jAva taaraa0|| khoyavarapaNaM dIvaM khodode nAma samude baDhe valayA. jAva saMkhejAI joyaNasataparikkheveNaM jAva aDe, goyamA! yododassa NaM samudassa udae jahA se0 AsalamAMsalapasatyavIsaMtanidasukumAlabhUmibhAge succhinne suka laDhavisinimabahayAjIyavAvItasukAsajapayattaniuNaparikammaaNupAlipasubuhinuhANaM sujAtANaM lavaNataNadosabajiyANaM NayAyaparibahiyANa nimmAtasuMdarANaM raseNaM pariNayamaupINaporabhaMgurasujAghamadhurarasapuSkaviriiyANaM ubaddavavibajiyANaM sIyapariphAsiyANaM abhiNayalayaggANaM apAlitANaM nibhAyaNicchoDiyavADigANaM avaNitamUlANaM gaMThiparimohinANaM kusalaNarakappipANaM ubvarNa jAva poDiyANaM balavagaNarajatajantaparigAlitamattANaM khoyarase hojA vatthaparipUe cAumAtagasuvAsite ahiyapatthalahuke vaSNovavete taheva, bhave eyArUve siyA ?, No tiNave samaDe, 44CSCRACKAGGANA dIpa anukrama [293] ~ 710~ Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------- uddezakaH [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [182] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi malayagiroyAvRttiH [182] // 354 // dIpa anukrama [293] khoyarasassa NaM samudassa udae etto idvatarae ceva jAva AsAeNaM pa0 puNNabhaddamANibhadA ya 3 pratipattI (puSaNapuSaNabhadA) ittha duve devA jAva parivasaMti, sesaM taheva, joisaM saMkhenaM cNdaa0|| (sU0182) dadhRtavara'khIrodaNNaM samudda'mityAdi, kSIrodaM Namiti pUrvavata samudraM dhRtavaro nAma dvIpo vRtto valayAkArasaMsthAnasaM sthitaH sarvataH samantAtsaM- todakSodaparikSipya tiSThati, atrApi cakravAlaviSkambhaparikSepapadmavaravedikAvanapaNDadvArAntarapradezajIvopapAtabaktavyatA pUrvavat / / samprati nAma- varakSo. nimittamabhidhitsurAha-'se keNadveNa mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-pRtavaro dvIpo ghRtabaro dvIpaH ?, bhagavAnAha-gau- dodAH tama! ghRtabare dvIpe 'tatya tastha dese tahiM ityAdi, aruNavaradvIpabatsarvaM tAvadvaktavyaM yAvat 'vAnamaMtarA devAya devIo ya AsayaMti sayaMti kA uddezaH2 yAvad viharaMti' iti, navaraM vApyAdayo ghRtodakaparipUrNA iti vaktavyAH, tathA parvatA: parvateSvAsanAni gRhakANi gRhakeSvAsanAni sU0182 gaNDapakA maNDapakeSu pRthvIzilApaTTakA: sarvAtmanA kanakamayA iti vaktavyaM, kanakakanakaprabhau cAtra devI yathAkrama pUrvArdhAparA dhipatI | maharddhiko yAvatpatyopamasthitiko parivasataH tato ghRtodakabApyAdiyogAd ghRtavarNadevasvAmikatvAca ghRtavaro dIpa iti, tathA cAha'se eeNadveNa mityAdi candrAdityAdisapAsUtraM prAgvan / / 'ghayavaraNNaM dIva'mityAdi, ghRtavaraM dvIpaM ghRtodo nAma samudro vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAtmaparikSipya tiSThati, zeSaM yathA ghRtavarasya dvIpastha yAtrajIvopapAtasUtram / / idAnIM nAmanimittamabhidhitsurAha-se keNadveNa mityAdi, adha kenArthena bhadanta ! evamucyate-dhRtodaH samudro ghRtodaH samudraH ? iti, bhagavAnAha-gautama ! pRtodasya samudrasyodakaM sa yathA nAma sakalalokaprasiddhaH 'zAradikaH' zaratkALabhAvI goghRtavarasya maNDa:-pRtasaGghAtasya yaduparibhAga-1 // 354 // sthitaM dhRtaM sa maNDa ityabhidhIyate sAra ityarthaH, tathA cAha mUlaTIkAkAra:-"ghRtamaNDo ghRtasAra" iti, mukkathito-yathA'gniparitA LE 44 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~711~ Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [182] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 2 prata sUtrAMka [182] -22 dIpa anukrama [293] patApitaH, tadAnAmadvAraH (uddAva:)-sthAnAntareSvadyApyasakrAmita: sadyovisyanditaH-tatkAlaniSpAdito vizrAnta:-upazAntakacavaraH sallakIkarNikArapuSpavarNAbho varNenopapeto gandhena rasena sparzanopapeta AsvAdanIyo visvAdanIyo dIpanIyo madanIyo bRhaNIyaH sandriyagAprahAdanIyaH, evamukte gautama Aha-bhave eyArUce' bhaved ghRtodasya samudrasyodakametadrUpaM ?, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthaH, ghRtodasya yasmAtsamudrasyodakam 'itaH' yathoktasvarUpAd ghRtAdiSTatarameva yAvanmanaApataramevAkhAdena prajJaptaM, kAntasukAntau ca yathAkrama pUrvArddhapazcimA dhipatI atra ghRtode samudre maharddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasataH, tato ghRtamivodakaM yasyAsau ghRtodaH, tathA cAha'se eeNadveNa mityAdi sugama, candrAdisalyAsUtramapi sugamam / / 'ghatodaNNa'mityAdi, ghRtodaM pamiti vAkyAlaGkAre samudra modavaro| nAma dvIpo bRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH sarvata: samantAtsaMparikSipya tiSThati, cakravAlaviSkambhaparikSepadvArAdivaktavyatA tathaiva yAvajIyopapAtasUtram // samprati nAmAnyarthamabhidhitsurAha-se keNaTeNa mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamukhyate zrodavaro dvIpaH 21 iti, bhagavAnAha-gautama! modavare dvIpe satra tatra deze tasya tasya dezasya tatra tatra pradeze 'bahave khuDDAkhuDDiyAo vAvIo ityAdi pUrvavattAvadvaktavyaM yAvad 'vANamaMtarA devA devIo va AsayaMti sayaMti jAba viharaMti' navaraM vApyAdayaH kSododakaparipUrNA iti vaktavyaM, tathA parvatakA: parvateSvAsanAni gRhakANi gRhakeSvAsanAni maNDapakA maNDapakeSu pRthivIzilApaTTakAH sarvAsanA barthamayAH prajamAH, suprabhamahAprabhau ca yathAkrama pUrvArdhAparArddhAdhipatI dvau devAvatra kSodavara dvIpe maharddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasataH, tataH kSododakavApyAdiyogAtmodavaraH sa dvIpaH, etadevAha-se eeNatuNamityAdi, candrAdisUtraM prAgvat // 'khoyavaraNaM diiv'mityaadi| modavaraM Namiti pUrvavad dvIpaM jhododo nAma samudro vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthita: sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati / cakavAla - 2- jI. 60 ~712~ Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------------------------ uddezakaH [(dvip-samudra)], ---------------------- mUlaM [182] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [182] zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH LOC dIpa anukrama [293] viSkambhAdivaktavyatA pUrvavad yAvajjIvopapAtasUtram / / samprati nAmanimittamabhidhitsurAha-'se keNaTuMga'mityAdi, atha kenArthena 43 pratipatto bhadanta ! evamucyate jhododaH samudraH 21 iti, bhagavAnAha-zododasya samudrasyodakaM yathA nAma ithUNAM jAtyAnAM jAlyatvamevAha- ghRtavaraghR'varapuMDagANaM viziSTAnAM puNDadezodbhavAnAM haritAnAM zADalAnAM 'bheraNDethUNAM vA' bheraNDadezodbhavAnA vA iSaNAM 'kAlaporANa' titodakSodakRSNaparvaNAm uparitanapatrasamUhApekSayA haritAlabapijarANAm 'apanItamUlAnAm' apanItamUlanibhAgAnAM vibhAganirvAditavATAnAM varakSourddhabhAgAdapi tribhAgahInAnAmiti bhAvaH madhyatribhAgAvazeSANAmiti samudAyArthaH 'gaMThiparisohiyANa ti prandhiH-parvagrandhiH zo- dodAH dhita:-apanIto yebhyaste tathA, teSAM mUlatribhAge uparitanatribhAge parvagranthau ca nAtisamIcIno rasa iti tadvarjanaM kSodaraso bhaved uddezA2 'bakhaparipUtaH' lakSaNavatraparipUtaH caturjAtakena suSu-atizayena vAsitazcaturjAtakavAsitaH, caturjAtakaM svargalAsarAkhyagandhadravyamari- sU0182 | cAtmakaM, uktA -vagelAkaisaraistulyaM, trisugandhaM trijAtakam / maricena samAyukta, caturjAtakamucyate // 1 // " adhika-atizayena | padhyaM na rogahetuH laghuH-pariNAmaladhuH varNena-sAmarthyAdatizAyinA upapeta: evaM gandhena rasena sparzanopapeta AsvAdanIyo darpaNIyo madanIyo dhRhaNIyaH sarvendriyagAtraprahAdanIyaH, evamukke gautama AhU-bhave eyArUve' bhaved bhagavana! mododasamudrasyodakametadrUpaM ?, bhagavAnAha-gautama! nAyamarthaH samarthaH, kSododasya yasmAtsamudrasyodakam 'asmAt' yathoktarUpAmodarasAdiSTattarameva yAvanmanaApataramevAsvAdena prajJaptam , iha praviralapustake'nyathA'pi pATho dRzyate so'pyetadanusAreNa vyAkhyeyo, bahuSu tu pustakeSu na dRSTa iti na likhitaH, pUrNapUrNaprabhau ca yathAkrama pUrvAddhIparA dhipatI 'atra' kSodode samudre dvau devI mahaddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasataH,II // 355 // tataH kSoda iva-modarasa ibodakaM yasya sa jhododaH, tathA cAha-se eeNadveNa mityAdi / candrAdisalayAsUtraM prAgvat / / atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~713~ Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [183] dIpa khododaNaM samuI gaMdIsaravare NAmaM dIve vaTTe valayAgArasaMThite taheva jAya parikSevo / paumavara0vaNasaMhapari0 dArA dAraMtarappadese jIvA taheva ||se keNatuNaM bhaMte !, goyamA! dese 2 yahao khuDA0vAvIo jAba bilapaMtiyAo khododagapaDihatthAo uppAyapavvagA savvavairAmayA acchA jAva paDirUvA // adattaraM ca NaM goyamA! zaMdisaradIvacakkavAlavikkhaMbhavahamajjhadesabhAge estha NaM cauhisiM cattAri aMjaNapabvatA paNNattA, te NaM aMjaNapabvayagA caturasItijoyaNasahassAI uhuM uccatteNaM egamegaM joyaNasahassaM ubveheNaM mUle sAiregAI dasa joyaNasahassAI dharaNiyale dasa joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM tato'NaMtaraM ca NaM mAtAe 2 padesaparihANIe parihAyamANA 2 upari egamegaM joyaNasahassaM AyAmavizvaMbheNaM mUle ekkanIsaM joyaNasahassAI chacca tevIse joyaNasate kiMcibisesAhiyA parikkhevaNaM dharaNiyale ekatIsaM joyaNasahassAI chacca tevIse joyaNasate desUNe parikkhevaNaM siharatale tiNi joyaNasahassAI ekaMca yAvarTa joyaNasataM kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM paNNattA mUle vicchiNNA majne saMkhittA upi taNuyA gopucchasaMThANasaMThitA sabaMjaNAmayA acchA jAva patteyaM 2 paumavaravediyApari0 patteyaM 2 vaNasaMuparikhittA vpnno|| tesi NaM aMjaNapabvayANaM ubari patteyaM 2 bahusamaramaNijjo bhUmibhAgo papaNato, se jahANAmae-AliMgapukkhareti vA jAva sayaMti // tesi NaM bahusamaramaNijjANaM anukrama [294] | nandIzvaradvIpasya adhikAra: Arabhyate ~714~ Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [183] dIpa anukrama [294] "jIvAjIvAbhigama" zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH / / 356 / / - upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) pratipatti: [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH bhUmibhAgANaM bahumajjhasabhAe patteyaM 2 siddhAyataNA ekamekaM jovaNasataM AyAmeNaM paNNAsaM joyaNAI vibheNaM yAvantariM joyaNAI uhUM uccanteNaM aNegakhaMbhasatasaMnividyA vaNNao // tesi NaM siddhAyataNANaM patteyaM 2 cauddisiM cattAri dvArA paNNattA - devahAre asuraddAre NAgaddAre suerrer, are fear devA mahiDIyA jAya paliopamadvitIyA parivasaMti, taMjahA- deve asure mAge suvaNe, te NaM dvArA solasa joyaNAI uhuM ucca seNaM aTTha joyaNAI vikkhaMbheNa tAvatiyaM caiva paveseNaM setA varakaNaga0 vannao jAva vnnmaalaa| tesi NaM dArANaM cauddisiM cattAri muhamaMDavA paNNattA, te NaM muhamaMDavA egamegaM joyaNasataM AyAmeNa paMcAsa joyaNAI vikkhabheNaM sAiregANaM solasa joyaNAI uhUM ucatteNaM vaNNao // tesi NaM muhamaMDavANaM cauddi (tidi) siM catAri (tiNi) dvArA paNNattA, te NaM dvArA solasa joyaNAI uhuM uccateNaM aTTha joyaNAI vikkhaMbheNaM tAvatiyaM caiva paveseNaM sesaM taM caiva jAva vnnmaalaao| evaM pecchAgharamaMDavAvi, taM caiva pamANaM jaM muhamaMDavANaM, dArAvi taheva, Navari bahumajjhade se pecchAgharamaMDavANaM akvADagA maNipeDhiyAo addhajoyaNa pamANAo sIhAsaNA aparivArA jAva dAmA thUbhAI cauddisiM taheva Navari solasajopaNaSyamANA sAtiregAI solasa joyaNAI uccA sesaM taheba jAva jiNapaDimA / ceharukkhA taheva cauddisiM taM caiva pamANaM jahA vijayAe rAyahANIe Navari maNipeDhiyAe so For P& 3 pratipasI nandIvarAdhikAraH uddezaH 2 sU0 183 ~715~ / / 356 / / atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [183] dIpa anukrama [294] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH lasajoyaNa pamANAo, tesi NaM ceiyarukkhANaM caudisiM cattAri maNipeDhiyAo ajoyaNavibhAo joyaNabAhalAo mahiMdajyA causaTTijoyaNucA joyaNobbedhA joyaNavikvaMbhA sesaM taM caiva / evaM caudisiM cattAri NaMdApukkhariNIo, gavari khoyarasapaDipuNNAo joyaNasataM AyAmeNa pannAsaM joyaNAI vikkhaMbheNaM paNNAsaM joyaNAI ubveSeNaM sesaM taM ceva, ma NuguliyANaM gomANasINa ya aDayAlIsa 2 sahassAiM puracchimeNavi solasa paJcatthimeNavi solasa dAhiNevi aTTa uttareNavi aTTha sAhassIo taheva sesaM ulloyA bhUmibhAgA jAva bahuma jjhadesa bhAge, maNipeDiyA solasa joyaNA AyAmavikkhaMbheNaM aTTa joyaNAI bAhalleNaM tArisaM maNipIDhiyANaM upi devacchaMdagA solasa joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM sAtiregAI solasa joyaNAI uhUM uccateNaM savvarayaNa0 aTThasayaM jiNaparimANaM savvo so ceva gamo jaheva vaimANifeatures || tattha NaM je se puracchimille aMjaNapacyate tassa NaM cauddisiM cattAri NaMdAo pukkhariNIo paNNattAo, taMjA-duttarA ya NaMdA ANaMdA maMdivadvaNA / (naMdiseNA amoghA gothUbhA ya sudaMsaNA ) tAo gaMdA pukkhariNIo egamegaM joyaNasatasahassaM AyAmavivakhaMbheNaM dasa joyaNAI ucceNaM acchAo saNhAo patteyaM patteyaM paumavaravediyA. patteyaM patteyaM vaNasaMDaparikkhittA tattha tattha jAva sovANapaDirUvagA toraNA // tAsi NaM pukkhariNINaM For P&Praise City ~716~ Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [183] dIpa anukrama [294] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [183] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 357 // bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM dahimuhapazvayA causadvi joyaNasahassAI uhUM uccattenaM egaM joyaNasahassaM ucNaM savvatthasamA pallagasaMThANasaMThitA dasa joyaNasahassAiM vikkhabheNaM ekatIsaM joyaNasahassAI chaca tevI se jogaNasae parikkheveNaM paNNattA saJcarayaNAmayA acchA jAva paDi. rUvA, tahA patteyaM patteyaM paramavaraveDyA0 vaNasaMDavaNNao bahusama0 jAva AsayaMti sayaMti / siddhAyataNaM taM caiva pamANaM aMjaNapavvasu sacaiva vattadhvayA NiravasesaM bhANipabvaM jAva upi aTTamaMgalagA // tattha NaM je se dakkhiNille aMjaNapavvate tassa NaM cauddisiM cattAri NaMdAo pukkhariNIo paNNatAo, taMjahA - bhaddA ya visAlA ya kumuyA puMDarigiNI, (nanduttarA ya naMdA AnandA nandivaNA) taM caiva pamANaM taM caiva dahimuhA pavvayA taM caiva pamANaM jAva siddhAyataNA / tattha NaM je se pacatthimille aMjaNagapavvae tassa NaM caudisiM cattAri gaMdA putrakhariNIo paNNattAo, taMjahA - diseNA amohA ya, gotthUbhA ya sudaMsaNA (bhaddA bisAlA kumudA puMDarikiNI) taM caiva savvaM bhANiyavvaM jAva siddhAyataNA / tattha NaM je se uttarille aMjaNapavvate tassa NaM cauddisiM cattAri NaMdApukkhariNIo, taMjahA - vijayA vejayaMtI jayaMtI aparAjiyA, sesaM taheba jAba siddhAyataNA sadhyA te ciya vaNNaNA NAtavyA // tattha NaM bahave bhavaNavaivANamaMtarajotisiyavemANiyA devA cAumAsiyApaDivaesa saMvacchariesa vA aNNesu bahasu jiNa For P&Praise City 3 pratipattI nandIzva rAdhikAraH uddezaH 2 su0 183 ~717 ~ // 357 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam W Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [183] jammaNaNikkhamaNaNANuSpattipariNibvANamAdiesu ya devakajjesu ya devasamudaesu ya devasamitIsu ya devasamavAemu ya devapaoyaNesu ya egaMtao sahitA samuvAgatA samANA pamuditapakkIliyA aTThAhitAruvAo mahAmahimAo karemANA pAlemANA suhaMsuheNaM viharati / kahalAsaharivAhaNA ya tastha duce devA mahihIyA jAva paliokmadvitIyA parivasaMti, se eteNadveNaM goyamA! jAva NicA jotisaM saMkhejaM // (sU0 183) 'khododaNNaM samudda'mityAdi, kSododaM Namiti pUrvavat samudra nandIzvaravaro nAma dvIpo vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH sarvataH | samantAtsaMparikSipya tiSThati / cakravAla viSkambhaparikSepAdivaktavyakSA prAgvad yAvajIvopapAtasUtram // sampati nAmanimittamabhidhisurAha-'se keNadveNa mityAdi, atha kenArthena-kena kAraNena bhadanta ! evamucyate-nandIzvaravaro dvIpo nandIzvaravaro dvIpaH / iti, bhagavAnAha-gautama nandIzvaravare dvIpe bahavaH 'khuDDAkhuDDiyAo vAvIo' ityAdi prAguktaM sarva tAvadvaktavyaM yAvan 'yANamantarA de-13 yA devIo ya AsayaMti sayaMti jAva viharaMti' navaramatra vApyAdayaH kSododakapratipUrNA vaktavyAH, parvatakAH parvatakeSvAsanAni gRhANi gRhakeSvAsanAni maMDapakA maMDapakeSu zilApaTTakAH sarvAlanA basamayA:, zeSaM tathaiva // 'aduttaraM ca NaM goyamA' ityAdi, athA-IN nyad gautama! nandIzvaravare catvAro diza: samAhRtAzcaturdika tasmin cakavAlaviSkambhena madhyadezabhAge ekaikasvAM dizi ekaikabhAvena x catvAro'janaparvatAH prajJaptAH, tadyathA-pUrveNa-pUrvasyAM dizi, evaM pazcimAyA dakSiNasyAmuttarasyAm // 'te Na'mityAdi, te aJcanaparvatAzcaturazItiyojanasahasrANyUImuccaistvena eka yojanasahasramudvedhena mUle sAtirekANi daza yojanasahasrANi viSkambhena dharaNitale daza SCANARASANNA dIpa anukrama [294] ~718~ Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [183] dIpa anukrama [294] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 358 // yojana sahasrANyAyAmaviSkambhena tadanantaraM ca mAtrayA parihIyamAnAH parihIyamAnA upayekaikaM yojanasahasramAyAmaviSkambhena mUle ekatriMzad yojanasahasrANi paTtrayoviMzAni yojanazatAni kiJcidvizeSAdhikAni 31623 parikSepeNa dharaNitale ekatriMzad yojana sahasrANi SaTtrayoviMzAni yojanazatAni dezonAni parikSepeNa 31623 upari zrINi yojanasahasrANi ekaM ca dvASaSTaM yojanazataM kiJcidvizeSAdhikaM 3162 parikSepeNa, tato mULe vistIrNA madhye saMkSiptA upari tanukAH ata eva gopucchasaMsthAnasaMsthitAH sarvAMnA 'aJjanamayAH' aJjanaratnAlakA: 'acchA jAna paDiruvA' iti prAgvat pratyekaM 2 padmavaravedikayA parikSiptAH pratyekaM 2 vanapaNDaparikSiptAH padmavaravedikAvanapaNDavarNanaM prAgvat // 'tesi NamityAdi, tepAma anaparvatAnAM pratyekaM pratyekamupari bahusamaramaNIyo bhUmi bhAgaH prazaptaH, tasya ' se jahAnAmae AliMgapukkharei vA' ityAdivarNanaM jambUdvIpajagatyA uparitanabhAgasyeva tAvadvaktavyaM yAvat 'tattha NaM bahave vANamaMtarA devA devIo ya Asayati sati jAba biharaMti' | 'tesi Na'mityAdi teSAM bahusamaramaNIyAnAM bhUmibhA meM gAnAM bahumadhyadezabhAge pratyekaM pratyekaM siddhAyatanaM prajJaptaM tAni ca siddhAyatanAni pratyekaM pratyekamekaM yojanazatamAyAmena paJcAzayo| janAni viSkambhena dvisaptatiyoMjanAni Urddhamucaistvena, anekastambhazatasanniviSTAnItyAdi tadvarNanaM vijaya devasudharma sabhAvadvakkaNyam // | 'tesi Na'mityAdi teSAM siddhAyatanAnAM pratyekaM 'caturdizi' catasRpu dikSu ekaikasyAM dizi ekaikabhAvena catvAri dvArANi prajJatAni tadyathA- pUrveNa pUrvasyAm evaM dakSiNasyAM pazcimAyAmuttarasyAM tatra pUrvasyAM dizi dvAraM devadvAraM, devanAmakasya tadadhipatestatra bhAvAt evaM dakSiNasyAmasuradvAraM pazcimAyAM nAgadvAramuttarasyAM suvarNadvAram || 'tatthe'tyAdi, tatra teSu caturSu dvAreSu yathAkramaM catvAro // 358 // devA maharddhikA yAvatpasyopamasthitayaH parivasanti, tadyathA deva ityAdi pUrvavat pUrvadvAre devanAmA dakSiNadvAre'suranAmA pazcimadvAre For P&Praise Cinly 3 pratipattau nandIzvarAdhikAraH uddezaH 2. sU0 183 atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam ~719~ Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [183] dIpa anukrama [294] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH nAganAmA uttaradvAre suvarNanAmA || 'te NaM dArA' ityAdi, tAni dvArANi ghoDA yojanAni pratyekamUrddhamucairakhenASTau yojanAni viSka-mbhataH, 'tAvaiyaM ceva'tti tAvadeva aSTAveva yojanAnIti bhAvaH pravezena 'seyA varakaNagadhUbhiyAgA IhAmiva sabhaturagaNara nagara bigavAlaga kinnara rurusara bhacamarakuMjaravaNalaya umalayabhatticittA saMbhuggayavaravezyA parigayAbhirAmA vivAha rajamalajugalajantajuttA iva accI| saharasamAliNIyA rUvagasahassakaliyA bhimANA bhinbhisamANA cakkhuloyaNalesA muhaphAsA sarisarIyarUvA, vannao tesiM dArANaM imo hoi, taMjAvairAmayA nemA riTThAmayA paDDANA beruliyaruilakhaMbhA jAyasvovaciyapavarapaMca vannamaNirayaNakuTTimatalA haMsagambhamayA elugA gomevamayA iMdakIlA joIrasamayA uttaraMgA lohiyakkhamaIo dAraceDAo (piMDIo) veruliyAgayA kavADA kohiyakkhamaIo suIo vairAmayA saMdhI nANAmaNimayA samuggayA vairAmaIo aggalAo aggalApAsAyA rayayAmaIo AvattaNapeDiyAo aMkottara pAsA niraMtaraghaNakavADA bhittIsu caiva bhittiguliyA chappannA tinni hoMti gomANasIovi tattiyA nANAmaNirayaNajAlapiMjaramaNivaMsaga ThohiyaktrapaDivaMsagarayayabhommA aMkAmayA pakkhA pakvavAhAo joIrasamayA vaMsakavelugA ya ravayAmaIo paTTiyAo jAyaruvamaIo ohADaNIo vairAmaIo ubari puMchaNIo savvaseyarayayAmae acchAyaNe aMkAmayaNagakUDatavaNijadhUbhiyAgA seyA saMkhadlavimalanimmaladahighaNagokhIrapheNarayayanigaraNpagAsacaMdacittA nANAmaNimayadAmAlaMkiyA aMto vahiM ca saNhatavaNijaruilavAluyApatthaDA suhAsA sassirIyarUvA pAsAIyA darisaNijA abhiruvA paDivA' etaca yadyapi vijayadvAravarNanAyAmapi vyAkhyAtaM tathA'pi sthAnAzUnyArthaM kiJcityAkhyAyate zvetAni aGkanabAhulyA dvarakanakastUpikAni IhAmRgaRSabhaturaganarama karavihagavyAlakaki| nararurusarabhacamarakuMja ravanalatA pAlanAbhakticitrANi pratItaM, tathA stambhogatAbhiH - lambhoparivarttinIbhirvarakrama vIbhirvedikAbhiH For P&Praise City ~720~ Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [183] dIpa zrIjIvA- parigatAni santi yAni abhiramaNIyAni tAni stambhodatavaravanavedikAbhiH parigatAbhirAmANi, vidyAdharayoryadU yamala-samazreNIkaM 3 pratipattI jIvAbhiyugalaM teSAM yatrANi-apaJcAstairyuktAnIya, adhiSAM sahasramAlanIyAni aci:sahasramAlanIyAni-parivAraNIyAni, kimuktaM bhavati ?-18 nandIzvamalayagi- evaM nAma prabhAsamudayopetAni yenaivaM saMbhAvanopajAyate yathA nUnametAni na svAbhAvikaprabhAsamudayopetAni kintu viziSTavidyAzakti- rAdhikAraH rIyAvRttiH matpuruSavizeSaprapaJcAyuktAnIti rUpakasahasrakalitAni 'bhisamANA' iti dIpyamAnAni 'bhigbhisamANA' iti atizayena dIpyamAnAni | udezaH2 'cakkhuloyaNalesA' iti cakSuH kartR lokane-avalokane lizatIva-darzanIyatvAtizayataH zliSyatIva yatra tAni cakSurlokanalezAni sU0183 / / 359 // zubhasparzAni sazrIkANi rUpakANi yantra tAni sazrIkarUpANi varNo-varNakanivezateSAM dvArANAmayaM bhavati, tadyathA-yajamayA nemA-14 bhUmibhAgAdUrddha niSkAmanta: pradezA rijhamayAni pratiSThAnAni-mUlapAdAH 'vaiDUryarucirastambhAni' jAtarUpopacitapravarapaJcavarNamaNiratna-1 kuTTimanalAni haMsagarbhamayAH 'elukAH' dehasyaH gomeyakaratnamayA indrakIlA jyotIrasamayAni uttarAGgAni lohitAkSamayA: 'dvaarpinnddyH| dvArazAkhA: baiDUryamayI kapATau lohitAkSamayyaH sUcaya:-phalakadvayasandhivighaTanAbhAvahetupAdukAsthAnIyA basamayAH 'sandhayaH' sa-18 ndhimelA: phalakAnAM nAnAmaNimayA: 'samudkAH' cUti (sUcI)gRhANi vamayA argalA: (argalAprAsAdA:-) prAsAde yatrArgalAH pravizanti hai rajatamayya AvartanapIThikAH, AvartanapIThikA yatrendrakIlako nivezitaH, 'aMkottarapAsA' iti aGkA-aGkaratnamayA uttarapArdhA yeSAM | tAni tadhA, nirantarako-laghucchidrairapi rahitau dhanI kapATau yeSAM tAni nirantaraghanakapATAni, 'bhittIsu ceve'tyAdi, teSAM dvArANAmubhayoH pArzvayobhittipu-bhittisamIpe bhittigatA-bhittisaMbaddhA gulikA:-pIThikA bhittigulikAstisraH SaTpaJcAzadbhavanti paTapazcA-1 ||359 // zatrikapramANA bhavanti 'gomANasiyA tattiyA' iti tAvatya evaM' SaTpaJcAzatrikapramANA eva 'gomAnasyA' zayyAH, tathA 'nA anukrama [294] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~721~ Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [183] AXHOCHOKAN + dIpa *444KKR nAmaNirakSAni' nAnAmaNiratnamayAni vyAlakarUpANi lIlAsthitazAlabhalikAzca yeSAM tAni tathA, rajatamayA: kUTAH, kUTo-mADabhAgaH, vanamayA: 'utsedhAH' zikharANi tapanIyamayA: 'ullokAH' uparitanabhAgAH, bhaNayo-maNimayA vaMzA yeSAM tAni maNivaMza-| kAni, lohitAkSA:-lohitAkSamayAH prativaMzA yeSAM tAni lohitAkSaprativaMzakAni, rajatA-rajatamayI bhUmiryeSAM tAni rajatabhUmAni, prAkRtavAsamAsAnto makArasya ca dvisvaM, maNivaMzakAni lohitAkSaprativaMzakAni rajatabhUmAni nAnAmaNiratnamayAni jAlapaarANi | gavAkSAparaparyAyANi yeSu dvArepu tAni tathA, padAnAmanyathopanipAtaH prAkRtattvAn , aGkamayA: pakSA: pakSabAhavazva, pakSAH (prtiitaaH)| pakSavAhano'pi tadekadezabhUtAH, jyotIrasAmayA vaMzA mahAntaH pUjyavaMzA: 'vaMsakavelyA ya' mahatAM pRSThavaMzAnAmubhayatastiyakasyApyamAnA vaMzAH vaMzakavelukAni pratItAni rajatamayapaTTikAH kavelukAnAmuparikambAsthAnIyA: jAtarUpamayyo'vaghATinyaH AcchAdanahetukamboparisthApyamAnamahApramANakilicasthAnIyA vanamayyo'vaghATinInAmuparipunchanyo-niviDatarAcchAdanahetuzzakSaNataratRNavizeSasthAnIyAH sarvazvetaM rajatamayaM punchanInAmupari kaveTukAnAmadha AcchAdanam , 'aMkAmayakaNagakUDatavaNijjathUbhiyAgA' iti aGkamayAni-bAhulyenAka ratnamayAni pakSapakSavAhAdInAmakaranAtmakasthAt kanaka-kanakamayaM kUTa-zikharaM yeSAM tAni kanakakUTAni, tapanIyA:-tapanIyamadhyaH stUpikA-laghuzikhararUpA yeSAM tAni tathA, tata: padatrayasya padadvaya 2 mIlanena karmadhArayaH, etena yat prAk sAmAnyata utkSiptaM 'seyA varakaNagathUbhiyAgA' iti tadeva prapaJcato bhAvitaM, samprati tadeva zvetatvaM bhUya upasaMhAravyAjena darzayati-'seyA zvetatvamevopamayA draDhayati'sahyadalavimalanimmaladahiyaNagokhIrapheNarayayanigarappagAsaddhacaMdacittA' vimalaM yat zaGkhadalaM-zavazakalaM kacit zaGkataletipAThastatra zahatalaM-zahasyoparitano bhAgo vazca nirmalo dadhidhano-panIbhUtaM dadhi yazca gokSIrapheno yazca rajatanikarastadvatprakAza:-pra anukrama [294] ra ~722~ Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------- uddezakaH [(vip-samudra)], - ---------- mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvA " jIvAbhi prata sUtrAMka [183] malayagi-1 rIyAvRttiH // 360 // dIpa timatA yeSAM tAni tathA'rddhacandrabhitrANi-nAnArUpANi AzcaryabhUtAni vA arddhacandracitrANi, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, nAnA-8 pratipattI maNimayIbhirdAmabhiralaGkRtAni nAnAmaNibhavadAmAlakRtAni antarvahizca lakSaNatapanIyaruciravAlukAnAM prastaTa:-prastAro yepu tAninandIzvatathA, zubhasparzAni sazrIkarUpANi prAsAdIyAni darzanIyAni abhirUpANi pratirUpANi vyaktam / / 'tesi NaM dArANamityAdi, teSAM18 rAdhikAra dvArANAgubhayoH pArzvayorekai kaSedhikIbhAvena 'duhato' iti dvidhAto-dviprakArAyau naidhikyAM naipethikI-nipIdanasthAna dvArakutyasa-18 uddeshH| mIpe nitamba ityarthaH SoDaza poDaza bandanakalazA: prajJaptAH, varNakasteSAM vAcyaH, sa caitram-'te NaM baMdaNakalasA varakamalapahANA sura- sa.183 bhivaravAripaDipuNNA caMdaNakayacaccAgA AviddhakaMTheguNA patramuppalapihANA sabbarayaNAmayA acchA jAva paDirUbA mahayA mahayA iMda-18 kuMbhasamANA pannattA samaNAuso! vyaktaM navaraM 'mahayA mahayA' iti atizayena mahAnta: indrakumbhasamAnA:' mahAkumbhapramANakumbha-18 sadRzAH, 'evaM neyavvaM jAva solasa vaNamAlAo pannattAoM' evam' anena prakAreNa tAvannettavyaM yAvatpoDaza banamAlA: prajJaptA taccaivam-'tesiNaM dArANaM ubhao pAsiM duhato nisIhiyAe solasa solasa nAgadaMtayA pannattA, te NaM nAgadaMtagA muttAjAlaMtarUsiyA 4 hemajAlagavakkhajAlakhikhiNIjAlaparikkhittA abhuggayA nisaDhA tiriyaM susaMpaggahiyA ahe pannagaddharUvA pannagasaMThANasaMThiyA savvava-16 irAmayA acchA jAva paDirUvA mahayA mahayA gayadattasamANA pannattA samaNAuso, tesu NaM nAgadaMtakesu bahave kiNhasuttavAvagdhAri-13 yamalladAmakalAvA nIlasuttayaTTabagghAriyamalladAmakalAkA0, te NaM dAmA tavaNijjalaMbUsagA suvaNNapayaragamaMDiyA aNNamaNNamasaMpattA pu-18 vvAvaradAhiNuttarAgaehiM bAehiM maMdAya maMdAyameinamANA eijjamANA palaMbamANA palaMghamANA pajhaMjhamANA pajhaMjhamANA orAlegaM maNu- aNaM maNahareNaM kaNNamaNanivvuikareNaM saddeNaM te paese savvato samaMtA ApUremANA sirIe aIva ubasobhemANA ciTuMti, tesi NaM anukrama [294] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~723~ Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [183] % X dIpa nAgavaMzANaM uvari bhanne solasa solasa nAgadatayA muttAjAkhetarosiyA hemajAla jAva mahayA mahayA gayadaMtasamANA pannattA samaNAuso!, | temu Na nAgadataesu vaha rakhavAmayA sikagA pannattA, tesu NaM rayayAmaesu sikagesu bahave veruliyamayAo bhUvaghaDiyAmo paNNatAo, tAo NaM dhUvaDiyAo kAlAgurupavarakuMdurukkaturukadhUnamaghamatagaMdhuddhayAbhirAmAto sugaMdhavaragaMdhiyAo gaMdhapaTTibhUyAo orAleNaM maguneNaM ghANamaNanimbuikareNaM gaMdheNaM te paese ApUrebhANIo ApUremANIo ciTThati / tesi NaM dArANaM ubhao pAsi duhato nisI-1 hiyAe solasa solasa sAlabhaMjiyAo pannattAo, tAo NaM sAlabhaMjiyAo lIlaTThiyAo suyalaMkiyAo NANAviharAgavasaNAbho| rattAvaMgAo asiyakesIo miuvisayapasatvalaksaNasaMveliyAMgasirayAo nANAmahapiNaddhAo muTThigejmasumajhAo AmelajamalajugalavaTTiyaambhunnayapINarazyasaMThiyapaoharAo isiM asogavarapAyavasamuTThiyAo vAmahatyagahiyaggasAlAo IsiM addhacchikaTakvacidvipahiM sTUsemANIo viva pakkhu loyaNalesAo aNNamaNNaM khijamANIo iva puDhaviparimANAo sAsayabhAvamuvagayAo cNdaannnnaato| caMdavilAsiNIto caMdaddhasamaniTAlAo caMdAhiyasomadaMsaNAo ukA iva ujovemANIo vijuSaNamarIisUradipaMtateyaahigatarasanikAsAo siMgArAgAracAravesAo pAsAIyAo darisaNijAo abhirUvAo phiruuvaao| tesiNaM dArANaM ubho pAsi dahao nisIhiAe solasa 2 jAlakaDagA paNNacA saJcarayaNAmayA acchA jAba patirUvA, tesi NaM dArANaM ubhao pAsi duhato nisI| hiyAe solasa solasa ghaMTAo paNNatAo / tAsi NaM ghaMTANaM ime eyArUce vaNNAvAse pannate-jaMbUNayAmaIo ghaMTAmo barAma-1 | Io lAlAo nANAmaNimayA ghaMTApAsAso tavaNijamayAo saMkalAo rayayAmayA rajUo / sAo NaM ghaMDhAo ohassarAo mehassarAo haMsassarAo koMcassarAo sIhassarAo duMdubhissarAo naMdisarAo naMdighosAo maMjussarAo maMjughosAo sussarAo su anukrama [294] -- ~724~ Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [183] dIpa anukrama [294] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 361 // smaranigdhosAo orAleNaM maNutreNaM kaNNamaNaninyuikareNaM sareNa te paese savato samaMtA ApUremANIo sirIe atIva uvasohe| mANIo DavasomANIto citi / tesi NaM dArANaM ubhao pAsi to nisIhiyAe solasa solasa vaNamAlAo paNNattAo, | tAo NaM vaNamAlAo nANAdumalaya kisalayapallavasamAulAo chappayaparibhujamANasomaMtasassirIyAto savvarayaNAmaIo pAsAIyAo jAva paDiruvAoM iti pAThasiddhametat navaraM nAgadantasUtre nAgadantA-aGkaTakA:, 'muttAjAlatarUsie' ityAdi, muktAjAlAnAmantareSu yAni ucchritAni-lambamAnAni hemajAlAni - hemamayadAma samUhA yAni gavAkSajAlAni - gavAkSAkRtiratnavizeSadAmasamUhAH yAni ca kiGkiNIghaNTAjAlAni-zudraghaNTAsamUhAtaiH parikSitAH sarvato vyAptAH, 'abbhuggayA' iti abhimukhamuGgatA abhyudgatAH agrima bhAge manAgU unnatA iti bhAva: 'abhinisiTTA' iti abhimukhaM vahirbhAgAbhimukhaM nisRSTA abhinimRSTAH 'tiriyaM susaMparigahiyA' iti tiryaga bhittipradezaiH suSThu atizayena samyag manAgapyacalanena parigRhItAH 'ahepannagaddharuyA' adhaH - adhastanaM yat pannagasyA tasyetra rUpaM AkArI yeNaM te tathA adhaH pannagAvadatisaralA dIrghAzceti bhAvaH, etadeva vyAcane - pannagArddhasaMsthAnasaMsthitAH, 'kiNhasuttabaTTvagdhAriyamaladAmakalAvA' iti, kRSNasUtrabaddhA bambAriyA avalaMbitA mAlyadAmakalApA:-puSpamAlAsamUhAH, evaM nIlalohitahAridrazukasUtrabaddhA api vAcyAH, 'tavaNijalaMbUsagA' iti dAnAmaprimabhAge golakAkRtimaNDanavizeSo lambUsagaH 'sutraSNapayaragarmaDiyA' iti suvarNapratareNa-suvarNapatrakeNa maNDitAni suvarNapratarakamaNDitAni, sAlabhaJjikAsUtre 'AmelagajamalajugalabaDiyaabbhunnayapINarazya saMThiyapaoharAo' iti pInaM pIvaraM racitaM tathAjagatsthitisvAbhAvyAd ratidaM vA saMsthitaM saMsthAnaM yakAbhyAM to pInaracitasaMsthitau pInaratidasaMsthitau vA Agelaka - ApIDaH zekharaka ityarthaH tasya yamalaM samazreNIkaM yad yugalaM dvandvaM tadvad, varttito-pa For P&Praise Cly 3 pratipattau nandIzvarAdhikAraH uddezaH 2 sU0 183 ~725~ // 361 // www atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [183] dIpa anukrama [294] "jIvAjIvAbhigama" pratipatti: [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita - upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [183] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH svabhAvAvupacitakaThinabhAvAviti bhAvaH abhyunnatau pInaracitasaMsthitau ca payodharI yAsAM tAH tathA 'lUsemANIo iveti muSNantya iva surajanAnAM manAMsIti gamyate, zeSaM prAyaH pratItaM prAgevAnekazo bhAvitavAn / 'tesi NaM dArANamuSpi'mityAdi teSAM dvArANAmupari pratyekaM pratyekamaSTASTau maGgalakAni svastikAdIni prajJatAni sarvasvamayAni acchAni yAvapratirUpakANi // 'tesi NaM dArANa'mityAdi teSAM dvArANAM purataH pratyekaM pratyekaM mukhamaNDapAH prajJamAH, 'te NamityAdi, te mukhamaNDapA eka yojanazatamAyAmena paJcAzad yojanAni viSkambhena sAtirekANi poDaza yojanAni Urddhamucaistvena anekastambhazatasanniviSTA ityAdi vijayadevasudharmA sabhAyA iva varNanaM tAvadvaktavyaM yAvatpratirUpA || 'tesi Na'mityAdi teSAM mukhamaNDapAnAM pratyekaM pratyekaM 'caturditridizi' cata [ti] sRpu dikSu ekaikasyAM dizi ekaikabhAvena catvAri [trINi] dvArANi prajJaptAni / 'te NaM dArA' ityAdi, tAni dvArANi poDaza yojanAni Urddhamucaistvena aSTau yoja nAni viSkambhena 'tAvaiyaM caitra' aSTAvetra yojanAni pravezena 'seyA varakaNamadhUbhiyAgA' iti dvAravarNanaM prAgvattAvadvaktavyaM yAvaduparya| TAvaSTau maGgalakAni - svastikAdIni teSAmuhocavarNanaM prAgvat teSAM ca mukhamaNDapAnAmupari pratyekaM pratyekamaSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAni sarvaratnamayAni acchAni yAvatpratirUpakANi, bahavaH kRSNacAmaradhvajA ityAdi prAgvad yAvad vahavaH sahasrapatrahastakA iti / 'tesi Na'mityAdi teSAM mukhamaNDapAnAM purataH pratyekaM pratyekaM prekSAgRha maNDapAH prajJA: te'pi mukhamaNDapavatpramANato vaktavyAH, teSAmapyutoca varNanaM bhUmibhAgavarNanaM ca praagvt| teSAM bahusamaramaNIyAnAM bhUmibhAgAnAM bahumadhyadezamAge pratyekaM pratyekamakSa pATakAH prajJaptAH // 'te Na'mityAdi, te akSapaTakA vajramayA: 'acchA jAna paDiruvA' iti prAgvat // 'tesi NamityAdi teSAmapATakAnAM bahumadhyadezabhAge pratyekaM pratyekaM maNipIThikAH prajJaptAH, tAzca maNipIThikA aSTau yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM catvAri yoja For P&Palle Cinly ~726~ Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [183] S dIpa zrIjIvA- nAni bAhalyena sarvAsanA maNimayyo'cchA ityAdi prAgvat // 'tAsi NamityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyeka 2 siMhAsana | pratipattI jIvAbhi prajJAna, teSAM ca siMhAsanAnAM varNanaM vijayadUSyavarNanamazavarNanaM dAmavarNanaM ca prAgvat // teSAM ca prekSAgRhamaNDapAnAmupari pratyeka pratye-15nandIzvamalayagi-6kamaSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAni yAvad bahavaH sahasrapatrahasakA iti / 'tesi Na'mityAdi, tapAM prekSAgRhamaNDapAnAM purata: pra- rAdhikAraH rIyAvRttiHyekaM pratyeka maNipIThikAH prazatAH, tAzca maNipIThikA: pratyeka pratyeka poDaza yojanAnyAyAmaviSkammAbhyAM aSTau yojanAni bAhalyena uddezaH2 sarvAtmanA maNimayyo'cchA ityAdi prAgvad yAvatpratirUpAH / / tAsi NamityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyeka 2 caityastUpAH | // 362 // prajJaptAH / / 'te NaM ceiyathUbhA' ityAdi, te caityastUpA: poDaza yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM sAtirekANi poDaza yojanAnyUddha muthaistvena, te ca zazAkundadakarajo'mRtamathitaphenapuJasaMnikAzA 'acchA' ityAdi prAgvat yAvatpratirUpAH // 'tesi Na'mityAdi, teSAM caityastUpAnAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH kRSNacAbharadhvajA ityAdi prAgvad yAbad bahavaH sahasrapatrahastakAH // 'tesi NamityAdi, teSAM caityastUpAnA pratyeka pratyeka 'caturdizi catamRSu dikSu ekaikasyAM dizi ekaikamaNipIThikAbhAvena catasro maNipIThikA: prajJaptAH, tAzca maNipIThikA aSTau yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM catvAri yojanAni bAhalyena sarvAsanA maNimathyo yAvatpratirUpAH / / 'tAsi NamityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari ekaikasyA maNipIThikAyA upari ekaikapratimAbhAvena catamro jinapratimA jinotsedhapramANamAtrAH paJcadhanuHzatapramANA ityarthaH sarvAsanA ratnamayyaH saMparyaGkAsananiSaNNA: stUpAbhimukhyastiSThanti, tadyathA-pUrvasyA | dizi aSamA dakSiNasyAM varddhamAnA: aparasyAM candrAnanA: uttarasyAM vAripeNA: // 'tesi NamityAdi, veSAM caityastUpAnAM purataH // 26 pratyeka pratyekaM maNipIThikAH prajJaptAH, tAzca maNipIThikA: poDaza yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAmaSTI yojanAni yAhasyena sarvAsanA anukrama [294] Mathemami atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~727~ Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], --------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------------------- mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 496 prata sUtrAMka [183] TOCUSTAGRASS dIpa maNimayo'cchA yAvatpratirUpAH / / 'tAsi Na'mityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyekaM pratyekaM caityavRkSaH prajJaptaH, te ca caityvRkssaa| 8 bhaSTau yojanAnyUmuslena arbayojanamudvedhena dve yojane ucaislena skandhaH sa evArddhayojanaM viSkambhena yAvadvahumadhyadezabhAge uuddh| da vinirgatA zAkhA-viDimA sA par3a yojanAnyUrddhamuccaistvena, sA'pi cArddhayojanaM viSkambhena, sarvAMpreNa sAtirekANyaSTau yojanAni pra kSatA / tesi NamayameyArave vaNNAvAse paNNatte' ityAdi caityavRkSavarNanaM vijayarAjadhAnIgatacaityavRkSavadbhAvanIyaM yAvalatAvarNanamiti / / / 'tesi NamityAdi, teSAM caityavRkSANAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH kRSNacAmaradhvajA ityAdi tAvad yAvatsahasrapatrahastakA: saba-ra ratramayA acchA thAvatpratirUpAH // 'tesi NamityAdi, teSAM caityavRkSANAM purataH pratyekaM maNipIThikAH prAptAH, tAzca maNipIThikA aSTau yojanAmyAyAmaviSkambhAbhyAM calAri yojanAni bAhulyena sarvAsanA maNimayyo'cchA yAvatratirUpAH // 'tAsi 'mityaadi| tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyekaM 2 mahendradhvajaH prajJAptaH, te ca mahendradhvajAH SaSTiyojanAmyUImuJcaistvena yojanamudvedhena yojanaM vi. kambhena vanamayA ityAdi varNanaM vijayadevarAjadhAnIgatamahendradhvajavadveditavyaM yAvatteSAM mahendradhvajAnAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH / kRSNacAmaradhvajA yAvadU bahavaH sahasrapatrahastakAH sarvaratnamayA acchA yAvatpratirUpAH / / 'tesi Na'mityAdi, teSAM mahendradhvajAnAM purtH| | pratyeka pratyeka nandAbhidhAnA puSkariNI prajJaptA, 'tAo naMdAo pukkhariNIo' ityAdi, tAzca nandApuSkariNya ekaikaM yojanaza|tamAyAmaviSkambhAbhyAM paJcAzada yojanAni viSkambhena daza yojanAnbudvedhena 'acchAo sahAo rayayamayakulAo' ityAdi puSkariNIvarNanaM jagatyuparipuSkariNIbadvaktavyaM navaraM 'khodarasapaDipuNNAoM' iti vaktavyaM, tAzca nandApuSkariNyaH pratyeka pratyekaM pAvaravedikayA pratyeka pratyeka banakhaNDena ca parikSitAH, tAsAM ca nandApuSkariNInAM tridizi trisopAnapratirUpakANi pratAni teSAM varNana anukrama [294] E 09 ~ 728~ Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------- uddezaka: [(davipa-samadra)], .....................- mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [183] zrIjIvA- 18 toraNavarNanaM ca prAgvat / idamanyadadhikaM pustakAntare dRzyate-'tAsi Na pukkhariNIrNa cAdisi bacAri vaNasaMDA paNNattA, taMjahA pratipattI jIvAbhi -puracchimeNaM dAhiNeNaM pacatthimeNaM uttareNaM-"pubveNa asogavaNaM dAhiNato hoi caMpagavaNaM tu (sttpnnnnvnnN)| avareNa caMpagavaNaM nandIzvamalayagi- yavaNaM uttare pAse // 1||"'tesu NamityAdi, teSu siddhAyataneSu pratyeka pratyekamaSTacatvAriMzat gulikAsahasrANi, gulikA:-pI- rAdhikAraH rIyAvRttiH ThikA abhidhIyante, tAca manogulikApekSayA pramANataH kSullAstAsAM sahasrANi gulikAsahasrANi prajJatAni, tayathA-pUrvakhAM dizi|kA uddezA2 // 333 // poDaza sahasrANi pazrimAyAM SoDaza sahasrANi dakSiNasyAmaSTau sahasrANi uttarasyAmaSThau sahasrANi / 'tAsu NaM guliyAsu bahave su- sU0183 vaNNarUppAmayA phalagA pannattA' ityAdi vijayadevarAjadhAnIgatasudhAsabhAyAmiva baktavyaM yAvaddAmavarNanaM // 'tesu NamityAdi, teSu siddhAyataneSu pratyekaM pratyekamaSTacatvAriMzat manogulikAsahasrANi prajJAptAni, gulikApekSyA pramANato mahatItarAH, tayathA-pUrvasyA kA dizi SoDaza sahasrANi pazcimAyAM SoDaza sahasrANi dakSiNasyAmaSTau sahasrANi uttarasyAmaSTI sahasrANi, etAsvapi phalakanAgadantakamAlyadAmavarNanaM prAgvat / / 'tesu NaM siddhAyataNesu' ityAdi, teSu siddhAyataneSu pratyeka pratyekamaSTacalAriMzadgomAnuSyaH zayyArUpAH sthAnavizeSAstAsAM sahasrANi prAptAni, tadyathA-pUrvasyAM dizi SoDaza sahasrANi pazcimAyA~ poDaza sahasrANi dakSiNasyAmaSTau uttarasyAmaSTau sahasrANi, sAsvapi phalakavarNanaM nAgadantavarNanaM sikakavarNanaM dhUpaghaTikAvarNanaM prAgvat // 'tesi NaM sidbhAyataNANa'mityAdi ullokavarNanamantahasamaramaNIyabhUmibhAgavarNanaM zabdavajai prAgvat ||'tesi Na bahasamaramaNijANaM bhUmibhAgANa'miyAdi, teSAM bahu-IN x // 363 / / | samaramaNIyAnAM bhUmibhAgAnAM bahumadhyadezabhAge pratyeka 2 maNipIThikAH prajJaptAH, tAtra maNipIThikAH SoDaza yojanAmyAyAmaviSka-11 mbhAbhyAmaSTI yojanAni bAhalyena sarvAMnA maNimayyo yAvatpratirUpakAH ||'taasi NamityAdi, tAsa ca maNipIThikAnAmupari NAA dIpa anukrama [294] +84 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 729~ Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [183] pratyeka 2 devaruchandaka: prajJaptaH, te ca devacchandakAH SoDaza yojanAmyAyAmaviSkambhAbhyAM sAtirekANi SoDaza yojanAmyUmustvena | sarvAsanA ratnamayA acchA yAvatpratirUpAH 'tesu Na'mityAdi, teSu devacchandakeSu pratyeka 2 maSTazataM jinapratimAnAM jinotsedhapramANamAtrANAM paJcadhanuHzatapramANAnAmityarthaH sannikSiptaM tiSThati pratimAvarNanAdi vijayadevarAjadhAnIgatasiddhAyatanavattAvadvaktavyaM yAvadaSTazataM dhUpakaDucchukAnAma / / 'tesi NamityAdi. teSAM siddhAyatanAnAmupari pratyekaM pratyekamaSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH kRSNacAmaradhvajA yAvadahavaH sahasrapatrahastakAH sarvarabamayA acchA yAvatpratirUpAH / / 'tattha Na'mityAdi, tatra teSu caturva janaparvateSu madhye yo'sau | pUrvadigbhAvI aJjanakaparvatastasya 'caturdizi catamapu dinu ekaikamyAM dizi ekaikanandApuSkariNIbhAvena catasro nandApurakariNyaH | prajJaptAstadyathA-pUrvasyAM dizi nandiSeNA dakSiNasyAmamoghA aparasyAM gostupA uttarasyAM sudarzanA, nAzca puSkariNya eka yojanazatamahasramAyAmaviSkambhAbhyAM trINi yojanazatasahasrANi poDaza sahavANi dve zate saptaviMzatyadhike zrINi gavyUtAni apAvizaM dhanuHzataM trayodazAGgalAni aAphUlaM ca kizcidvizeSAdhika parikSepeNa prajJamAH, daza yojanAnyudvedhena, 'acchAo sahAo zyayAmacakUlAoM ityAdi jagatyuparipuSkariNIva niravazeSaM vaktavyaM navaraM ghaTAo sanatIrAo khododagapaDipuNNAo' iti vizeSaH, tAzca pratyeka pratyeka pAvaravedikayA vanakhaNDena ca parisimAH, atrApIdamanyadadhikaM pustakAntare dRzyate--tAsi gaM pukkhariNINaM patteyaM patteyaM ca uddisi | cattAri vaNasaMddhA paNNattA taMjahA-puracchimeNaM dAhiNeNaM avareNaM uttareNaM, pucveNa asogavaNaM jAva cUyavarNa uttare pAse' evaM zeSAca-18 naparvatasambandhinInAmapi nandApuSkariNInAM vAcyam ||'taasi Na'mityAdi, tAsAM puSkariNInAM vahumadhyadezabhAge pratyekaM dadhimukhanAmA parvataH prajJaptaH, 'te NamityAdi, te dRdhimukhaparvatAzcatuHSaSTiyojanasahasrANi Urddhamuccairatvena eka yojanasahasramuDhedhena sarvatra | CA%A9 -% A dIpa anukrama [294] 5 % ~730~ Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------------- uddezakaH [(dvip-samudra)], ---------------------- mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [183] dIpa zrIjIvA- samA: palyatasaMsthAnasaMsthitA daza yojanasahasrANi viSkambhena ekatriMzad yojanasahasrANi SaT 'trayoviMzAni' trayoviMzatyadhikAni43 pratipattI jIvAbhiyojanazatAni parikSepeNa prajJatA: sAmanA sphaTikamayA arachA yAvatpratirUpAH pratyeka pratyeka padmavaravedikayA parikSitAH pratyeka pApAjatyakAnandIzvamalayagi- vanakhaNTena parikSimAH / 'tesi Na'mityAdi, teSAM dadhimukhaparvatAnAmupari pratyeka 2 bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJataH, tasya hAbda-13 | rAdhikAra rIyAvRttiH kA varNanaM sAbaraktavyaM yAvaddayo dhAnamantarA devA devIo ya AsayaMti sayaMti jAba viharaMti' | 'tesi NamityAdi, teSAM bahusamaramaNI-18 | uddezaH2 yAno bhamibhAgAna bahamadhyadezabhAge pratyeka 2 siddhAyatanaM praza, siddhAyatanavaktavyatA pramANAdikA asanaparvatoparisikhAyatanava-IN | sU0183 // 364 // dvaktavyA yAvadaSTazataM pratyeka pratyeka dhUpakaDunachukAnAmiti / / 'tattha NaM je se dAhiNe aMjaNagapabbae' ityAdi, dakSiNA janakaparvata-12 | syApi pUrva digbhAvya janakaparvatasyeva nirabazepaM vaktavyaM, navaraM nandApuSkariNInAM nAmanAnAtvaM tadyathA-pUrvasyAM nandottarA dakSiNasyAM nandA aparasyAmAnandA uttarasyAM nandivarddhanA, zeSaM tathaiva / / 'tattha NaM je se paJcasthimile aMjaNagapavyate tassa NaM ca uddisiM catvAri' ityAdi, pUrva digbhAvya janaparvatasyeva pazcima digbhAvyasanaparvatasyApi vaktavyaM yAvatpratyeka pratyekamaSTazataM dhUpakaDalachukAnA, navaraM nandApuSkariNInAM nAmanAnAtvaM, tadyathA-pUrvasyAM dizi bhadrA dakSiNasyAM vizAlA aparasyAM kumudA uttarasyAM puNDarIkiNI, zeSaM tathaiva // evamuttaradigbhAgya janakaparvate vaktavyaM, navaramatrApi nandApuSkariNInAM nAmanAnAtvaM, tadyathA-pUrvasyAM dizi vijayA dakSiNasyAM vaijayantA aparasyAM jayantA uttarasyAmaparAjitA, zeSaM tathaiva yAvatpratyekaM pratyekamaSTazataM dhUpakaDucchukAnAmiti / SoDazAnAmapi cAmISAM // 364 // 4 vApInAmapAntarALe pratyeka pratyeka ratikaraparvatau jinabhavanamaNDitazikharau zAstrAntare'bhihitAviti sarvasaGkhyayA nandIzvaradvIpe dvApazcA-1 zat siddhAyatanAni // 'tatya Na'mityAdi, 'tatra' teSu siddhAyataneSu Namiti pUrvavat bahavo bhavanapativAnamantarajyotiSkavaimAnikA anukrama [294] 2-644 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~731~ Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: S 62-% prata sUtrAMka [183] C46-% dIpa devAzcAturmAsikepu paryuSaNAyAmanyeSu ca bahuSu jinajanmaniSkramaNajJAnotpAdaparinirvANAdiSu devakAryeSu devasamitiSu, etadeva paryAya-61 yena dhyAcaSTe-devasamavAyepu devasamudAyeSu AgatAH pramuditaprakrIDitA avAhikArUpA mahAmahimAH kurvantaH sukhaMsukhena 'vihrnti'| bhAsate / aduttaraM ca NaM goyamA!' ityAdi, athAnyad gautama! nandIzvaravare dvIpe cakravAlaviSkambhena bahumadhyadezabhAge ctsp| vidikSu ekaiphayAM vidizi ekaikabhAvena catvAro ratikaraparvatAH prajJaptAstadyathA-eka uttarapUrvasyAM dvitIyo dakSiNapUrvasvAM tRtIyo dakSiNAparasyAM caturthaM uttarAparasyAm / / 'te 'mityAdi, te ratikaraparvatA daza yojanasahasrANyUjabhuskhena eka yojanasahasramuDhedhena sarvavasamA graharIsaMsthAnasaMsthitA daza yojanasahasrANi viSkambhena ekatriMzad yojanasahasrANi SaTtrayoviMzAni yojanazatAni paripeNa 2 | sarvAtmanA ravamayA acchA yAvatpratirUpAH, tatra yo'sAvuttarapUrvo ratikaraparvatastasya 'caturdizi' caturdikSu ekaikasyAM dizi ekaikarAjadhAnImAbena IzAnasa devendrasya devarAjasya cattamUNAmayamahiSINAM jambUdvIpapramANAzcatasro rAjadhAnyaH prajJaptAstapathA-pUrvasyAM dizi : nandottarA dakSiNasyAM nandA pazcimAyAmuttarakurA uttarasyAM devakurA, tatra kRSNAyA:-kRSNanAmikAyA apramahiSyA nandottarA kRSNa rAjyA nandA rAmAyA uttarakurA rAmarakSitAthA devakurA, tatra yo'sau dakSiNapUrvo ravikaraparvatastasya caturdizi zakrasya devendrasya devahArAjasA catasRNAgatamahipINAM jambUdvIpapramANAzcatasro rAjadhAnyaH prajJAtAstadyathA-pUrvasyAM dizi sumanA: dakSiNasyAM saumanasA aparasyAga cirmAlI uttarasyAM manoramA, sanna 'padmAyA' padmanAmikAyA apramAhighyA sumanAH zivAyAH saumanasA zacyAzvAcirmAlI aJjukAyA 4aa manoramA, tatra yo'sau dakSiNapazcimo ratikaraparvatastasya caturdizi zakrasya devendrasya devarAjasya catasRNAmagramahiSINAM jambUdvIpapramArANAzcatasro rAjadhAnyaH prajJatAstadyathA-pUrvasyAM dizi bhUtA dakSipAsyAM bhUtAvataMsA aparasyAM gostUpA uttarasyAM sudarzanA, tatra 'ama OCCANADANGA anukrama [294] 61 WE ~732~ Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [183] dIpa anukrama [294] zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 365 // Ja Ekemon "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(dvip-samudra)], * mUlaM [183] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita lAyAH' asalanAmikAyA agramahiSyA bhUtA rAjadhAnI apsaraso bhUtAvataMsikA navanikAyA gostUpA rohiNyA: sudarzanA, tatra yo'sAvuttarapazcimo ratikaraparvatastasya caturdizi IzAnasya devendrasya devarAjasya catasRNAmapramahiSINAM jambUdvIpapramANAzratatro rAjadhAnyaH prajJatAstayathApUrvasyAM dizi ratnA dakSiNasyAM ratnocayA aparasyAM sarvaratnA uttarasyAM ranasaJcayA, tatra vasunAmikAyA agramahiyA rakSA vasuprAptAyA ranocyA vasumitrAyAH sarvaratnA vasuMdharAyA ranasaJcayA / ratikaraparvatacatuSTayavaktavyatA keSucitpustakeSu sasarvathA na dRzyate / kailAsaharivAhananAmAnau ca dvau devau tatra yathAkramaM pUrvAparArddhAdhipatI maharddhiko yAvatpalyopamasthitiko parivasataH, tata evaM nandyA- samRddhyA 'Tundu samRddha' iti vacanAt Izvara:- sphAtimAn na tu nAmneti nandIzvaraH, tathA cAha- 'se eeNadveNa' mityAgupasaMhAravAkyaM pratItaM candrAdisaGkhyAsUtraM prAgvat // dissaravaraNaM dI gaMdIsarode NAmaM samur3e baTTe valayAgArasaMThANasaMThite jAva savaM taheva aho jo khododagassa jAva sumaNasomaNasabhA etha do devA mahiDIyA jAya parivasaMti se saM taheba jAva tAraggaM // ( sU0 184 ) 'naMdIsaraNa' mityAdi, nandIzvaraM Namiti pUrvavat nandIzvarodo nAma samudro vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAt | saMparikSipya tiSThati yathaiva kSododakasamudrasya vaktavyatA tathaivAsyApyarthasahitA vaktavyA, navaramatra sumanasumanasau ca dvau devau vaktavyau, tAvatizayena sphItAviti nandIzvarayorudakaM yantrAsau nandIzvarodaH, athavA nandIzvaravaraM dvIpaM pariveSr sthita iti nandIzvaraM prati lagna For P&P Cy 3 pratipattI nandIzvarodaH ~733~ atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam nandIzvara samudra Adi dvIpa samudrAdhikAraH Arabhyate uddezaH 2 sU0 184 / / 365 / / heatery w Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [184] dIpa anukrama [ 295 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [184] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH mudakaM yasyAsI nandIzvarodaH, evaM sarvatrApi samudreSu dvIpe ca vyutpattiryathAyogaM bhAvanIyA // evamete jambUdvIpAdayo nandIvarasamudraparyavasAnA ekamavyavatArA uktA:, ata UrddhamaruNAdIna dvIpAn samudrAMca pratyekaM tripratyavatArAn vivarAha naMdIsarodaM samuI aruNe NAmaM dIye vaDe valayAgAra jAva saMparikkhittANaM ciTThati / amaNe NaM bhaMte! dIve kiM samacakravAlasaMTine visamavAyasaMThie, goyamA ! samayavAlasaMThine no visamacakavAlasaMThine, kevaliyaM cakravAlavi0 saMThine ? saMkhenAhaM joyaNasyasahasvA cakavAlavikrameNa saMkhejAI joyaNasahassA parikaNveveNaM paNNatte, pamavaraNa dvArA dvArA ya taheva saMkhejAI joyaNasatasahassAI dAraMtaraM jAva aho, bAvIo khotogapatthiAoM uppA pakA savvavadarAmayA acchA, aloga vInasogA ya etya duve devA sahihIyA jAya parivasaMti, se teNa0 jAva saMgveja sadhaM // aruNaNNaM dIvaM aruNode NAmaM samu tasyavi na pariraat aTTo gvotodage NavariM subhaha subhadA ettha do devA mahiDIyA senaheca // ruda samudaM aruNavare NAmaM dIve vaTTe valayAgArasaMvANa tava saMkhejagaM savvaM jAca aho moyogapa freethAoM upanayA sambabaharAmayA acchA, aruNavara aruNavarado devA mahihIyA / evaM aruNavarodevi samudde jAya devA aruNavara aruNamahAvarA pado devA se saheva || aruNavarodaNaM samuhaM aruNavarAvabhAse NAmaM dIye vahe jAva devara aruNavarAjAlamahA For P&Praise City ~734~ Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ---------- mUlaM [185] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvA ----- prata sUtrAMka [185] pavItrAbhiH M romAitiH matipattI nimatyava| tArAdvIghisamudrAH uddezaH2 sU0185 - - -- - dIpa anukrama [296 aaimummenemama kaNavarAvabhAsamahAbhadA patya do devA jahihIyA / evaM aruNavarAvabhAse sadhura cari devA aruNavarAvabhAsavarAmaNavarAvabhAsamahArApatya do davA mhihiiyaa|| kuMDaledIye DalamaDalamahAbhadA do davA mahihIthA, kuMDalAde samudde cakkhusubhacakkhukatA estha do devA m0| kuMDalabare dIye kuMDalavarabhAhakuMDalavaramahAmahA etya do devA mahiDIyA, kuMDalavarode samuhe kuMDalavara [cara] kuMDalavaramahAbarA patya dA davA m0|| kuMDalavarAvabhAse dIca kuMDalavarAvabhAsabharakuMDalavarAvabhAsamahAmahA pattha do devaa0|| kuMDalabarobhAsode samure kuMDalavarobhAsavarakuMDalavarobhAsamahAvarA etha do devA ma jAvapaliovabhaTThitIyA parivasaMti / / kuMDalavarobhAsaM NaM samuI kacage NAma dIve bahe balayA0 jAba ciTThati, kiM samacaka visamacakavAla?, goyamA samacakavAlA no visamacakavAla saMTite, kevatiyaM cakavAla paNNate?, savvaTTha maNoramA estha do devA sesaM taheva / rUpagode nAma samude jahA khodode samudde saMgvejAI joyaNasatasahassAI cakavAlavi0 saMkhejAI joyaNasatasahassAI parikkheverNa dArA dAraMtaraMpi saMkhejAI jotisaMpi savvaM saMkheja bhANiyavaM, aTThovi jaheva khododassa navari sumaNasomaNasA estha do devA mahihIyA taheva ruthagAo AvRttaM asaMkhez2a vikkhaMbhA parikkhevo dArA dAraMtaraM ca joisaM ca savaM asaMkheja bhANiyabvaM / ruyagodaNaM samuI ruyagavaraM NaM dIce baTTe ruyagavarabhaharUyagavaramahAbhahA ettha do -- - -- -300] - --- - - - - Jantic - - atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 735~ Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], -------------------- mUlaM [185] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [185] devA ruyagavarode ruyagavararuyagavaramahAvarA ettha do devA mahihIyA / rupagavarAvabhAse dIve ruyagavarAvabhAsabhaharuyagavarAvabhAsamahAbhadA estha do devA mahihIyA / ruyagavarAvabhAse samudde ruyagavarAvabhAsavararuyagavarAvabhAsamahAvarA ettha0 // hAradIve hArabhaddahAramahAbhaddA etth0| hArasamudde hAravarahAravaramahAvarA ettha do devA mahiDIyA / hArabarode hAravarabhaddahAravaramahAbhahA estha do devA mahihIyA / hAravaroe samudde hAravarahAravaramahAvarA ettha0 / hAravarAvabhAse dIye hAravarAvabhAsabhaddahAravarAvabhAsamahAbhaddA estha / hAravarAvabhAsoe samudde hAravarAvabhAsavarahAravarAvabhAsamahAvarA etthaH / evaM sabvevi tipaDoyArA tabvA jAva sUravarobhAsoe samudde, dIvesu bhahanAmA varanAmA hoti udahIsu, jAva pacchimabhAvaM ca khotavarAdIsu sayaMbhUramaNapajjatesu vAvIo khoodagapaDihasthAo pavyayakA pa sabyavarAmayA / devadIye dIye 2 do devA mahiDIyA devabhahadevamahAbhaddA ettha0 devode samudde devavaradevamahAvarA estha0 jAva sayaMbhUramaNe dIve sayaMbhUramaNabhaddasayaMbhUramaNamahAbhadA ettha do devA mhihiiyaa| sayaMbhuramaNapaNa dIvaM sayaMbhuramaNode nAmaM samudde vahe valayA. jAva asaMkhejAI joyaNasatasahassAI parikkheveNaM jAva aho, goyamA! sayaMbhuramaNodae udae acche patthe jacce taNue phalihavapaNAbhe pagatIe udgaraseNaM paNNatte, dIpa anukrama [296 - - tukAR -300] - - jI062 ~ 736~ Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [185] dIpa anukrama [296 -300] "jIvAjIvAbhigama" zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 667 // - upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) pratipatti: [3], uddezakaH [(dvip-samudra)], mUlaM [ 185] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH sayaMbhuramaNavarasayaMbhuramaNamahAvarA ittha do devA mahi hIyA, sesaM taheba jAva asaMkhenAo tArAgaNakoDikoDIo sobhaiMsu vA 3 / / (sU0 185) 'naMdIsaravarodaNNaM samuha 'mityAdi, nandIzvarodaM samudramaruNo nAma dvIpo vRtto valayAkAra saMsthAna saMsthito yAvatparikSipya tiiti / caiva kSodavaradvIpavaktavyatA saivAtrApyarthasahitA vaktavyA, navaramatra vAdhyAdayaH kSIro (kSodo) dakaparipUrNAH, parvatAdayastu sarvAlanA vajramayA vaktavyAH, azokavItazokau ca hau devau sa ca devaprabhayA parvatAdigatavatraratraprabhayA cAruNa iti aruNanAmA || 'aruNa(NNamityAdi, aruNaM Namiti pUrvavat dvIpamaruNodo nAma samudro vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthitaH sarvataH samantAtsaMparikSipya tiSThati / caiva kSododakasamudrayaktavyatA saihApi vaktavyA, navaramaMtra subhadrasumanobhadranAmAnau dvau devau vaktabya tato'ruNadvIpaparikSeSI yadivA subhadrasumanobhadradevAbharaNAruNaM - AraktamudakaM yasyAsAvaruNodayaH || 'aruNodaNNamityAdi, aruNodaM samudramaruNavaro nAma dvIpo vRtto valayAkAra saMsthito yAvatparikSipya tiSThati / atrApi vaktavyatA saitra navaramatrAruNavarabhadrAruNavaramahAbhadrau devau vAcyau, nAmavyu tpattibhAvanA'pi svadhiyA bhAvanIyA || aruNavaradvIpamaruNavarodo nAma samudro vRtto valayAkAra saMsthAnasaMsthito yAvatparikSipya ti chati / atrApi vaktavyatA saitra navararuNavarAruNamahAvavatra devI || aruNavarovaM samudramaruNavarAvabhAso nAma dvIpo vRtto yAvatpari kSipya tiSThati, bavyatA atrApi kSodavaradvIpavat navaramantrAruNavarAvabhAsabhadrAruNavarAvabhAsamahAbhadrau devau / aruNAvabhAsaM dvIpamaruNAvabhAso nAma samudro vRtto yAvatparikSipya tiSThati vaktavyatA'trApi kSododasamudravan navaramaMtrAruNavarAvabhAsavaruNavarAvabhAsamahAvarau devau / tadevamaruNo dvIpaH samudrazca tripratyavatAra uktastavathA aruNo dvIpo'ruNaH samudraH aruNavaro dvIpaH aruNavaraH samudraH For P&Praise Cnly 3 pratipattI tripratyava tArA dvI ~737~ pasamudrAH uddezaH 2 sU0 185 / / 367 / / atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [185] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [185] -44704 -5642 dIpa anukrama [296 aruNavarAvabhAso dvIpo'ruNavarAvabhAsaH samudraH // evaM kuNDalo dvIpaH kuNDala: samudrazna vipratyavatAro vaktavyastayadhA-aruNavarAvabhAsasamudraparikSepI kuNDalo dvIpaH tatparikSepI kuNDala: samudraH tatparikSepI kuNDalavaro dvIpa: tatparikSepI kuNDalavara: samundraH tatparikSepI kuNDalavarAvabhAso dvIpaH tatparikSepI kuNDalavarAvabhAsaH samudraH, vaktavyatA sarvatrApi kSodabaradvIpakSododasamudrabadraSTazyA, navaraM devatA nAmidaM nAmanAnAtvaM-kuNDale dvIpe kuNDalabhadrakuNDalamahAbhadrau dvau devI, kuNDalasamudre cakSuHzubhacakSuHkAnto, kuNDalavare dvIpe kuNDapralavarabhadrakuNDalabaramahAbhadro, kuNDalabare samudre kuNDalavarakuNDalabaramahAvarau kuNDalavarAvabhAse dvIpe kuNDalavarAvabhAsabhadrakuNDalaparAva bhAsamahAbhadrau, kuNDalavarAvabhAle samudre kuNDalabarAvabhAsavarakuNDalavarAvabhAsamahAvarau / kuNDalavarAvabhAsasamudraparikSepI rucako dvIpo rucakadvIpaparikSepI kacaka: samudraH tatparikSepI rucakravaro dvIpastasarijhepI rucakavaraH samudraH tatpariopI rucakavarAvabhAso dviip:|| tatparikSepI rucakavarArabhAsaH samudraH, vaktavyatA sarvatrApi prAgvat navaraM devanAmanAnAlaM, rucake dvIpe sarvArthamanoramau devo, rucakasa-14 8mudre sumanaHsaumanasI, rucakabare dvIpe rucakavarabhadrarucakavaramahApadro, rucakabare samudre rucakavararucakavaramahAvarI, rucakavarAvabhAse || dvIpe rucakavarAvabhAsabharucakabarAvabhAsamahAbhadrau, rucakavarAvabhAle samudre rucakavarAvabhAsavararucakravarAvabhAsamahAvarI, etAvatA a-11 nthena yadanyatra paThyate-jaMbUDIve lavaNe dhAyara kAloya pukkhare varuNe / khIragha yakhoyanaMdI aruNavare kuMDale ruyage // 1 // " iti ta hAvitam / ata Urddha tu yAni loke rAjavajakalazazrIvatsAdIni zubhAni nAmAni tannAmAno dvIpasamudrAH prayatayAH, sarve'pi c| 4/ tripratyavatArA:, apAntarAle ca bhujagavaraH kuzavaraH kAJcavara iti / tathA yAni kAnicidAbharaNanAmAni hArAhAraprabhRtIni yAni vastunAmAni AjinAdIni bAni gandhanAmAni kopyAdIni yAnyutpalanAmAni jalaruhacandrodyotapramukhANi yAni ca tilakaprabhRtIni -300] ~ 738~ Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ---------- mUlaM [185] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka tripratyava [185] uddezaH2 % dIpa anukrama [296 zrIjIvA-vRkSanAmAni yAni ca pRthivyAH "puDhavIsakarAvAluyA u ubale silA ya loNUsa" ityAdi patriMzajhedAbhinnAyA nidhInAM navAnAM rakhAnA AnA pratipatto jIvAbhicaturdazAnAM cakravartisambandhinAM varSadharaparvatAnA-zulahimavadAdInAM vhadAnA-padmamahApamAnAM nadInA-zAsindhuprabhRtInAM mahAnadInA malayagi- antaranadInAM ca vijayAnAM-kacchAdInAM dvAtriMzato vakSaskAraparvatAnAM-mAlyabadAdInAM kaspAnA-saudharmAdInAM dvAdazAnAma indrANArIyAzila zAdInAM dazAnAM kurUNAM-devakuzAttarakurUNAM mandara sya-robhAvAsAnA-zakAdisambandhinA merumalAsanAdInAM bhavanapatyAdisampa-1 pasamudrAH 18|ndhinAM ca phUTAnA-nuhahimabadAdisambandhinA nakSatrANAM-kRttikAdInAmaSTAzineH candrAgAM sUryANAM ca nAmAni tAni sINyapiTA // 268 // dvIpasamudrepu tripratyavatArANi vaktavyAnIti didarzavipurAha-evaM hAradIye' ityAdi, evaM ca hAro dvIpo hArodaH samudraH, hArabaro dvIpo hAravaraH samudraH, hArabarAvabhAso dvIpo hAravarAvabhAsa: samudraH, dvIpasamudravaktavyatA pUrvavana, navaraM hAre dvIpe hArabhadrahAramahA-16 hAbhadrau devI hAre samudre hAravarahAramahAvarI, hAvare dvIpe hAravarabhadrahAravaramahAbhadrI, hAravare samudre hAravarahAravaramahAvarI, hAravarAvabhAse | dvIpe hAravarAvabhAsabhadrahAravarAvabhAsamahAbhadrau, hAravarAvabhAse samudre hAsvarAvabhAsavarahAravarAvabhAsanahAvarI / evaM zeSANAmapyAbharaNanAmA viprasavatAro vaktavya:-ahAro dvIpaH arddhahAra: samudraH, arddhadArabaro dvIpaH arddhahArabaraH samudraH, addhahAravarAvabhAso dvIpaH arddhahAravarAvabhAsa: samudraH, kanakAbalidvIpaH kanakAyalisamudraH, kanakAvalivaro zrIpaH kana060 samudraH, kanakAvalivarAvabhAso dvIpaH kanakAvalivarAvabhAsaH samudraH, rAbalidvIpa: rabAvaliH samudraH, ramAvalivaro dvIpa: rAvalivaraH samudraH, ratnAvalIvarAvabhAso| dvIpaH ratnAvalIparAvabhAsa: samudraH muktAvalI dvIpa: muktAvalI samudraH muktAvalIvaro dvIpaH muktAvalIvaraH samudraH muktAvalivarAvabhAso dvIpo // 368 muktAvalivarAvabhAsaH samudraH / vastunAmacintAyAmapi Ajino dvIpaH Ajina: samudraH, Ajinavaro dvIpa: AjinavaraH samudraH, A-17 % -300] % 4% JEscam atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~ 739~ Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [185] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [185] 11. Air "L dIpa anukrama [296 jinavarAvabhAso dvIpa: Aji navarAtrabhAsaH samudra ityAdi / devacintAyAmapi arddhahAre dvIpa'rddhahArabhadrArddhahAramahAbhadrI devau, arddhahAre / samudre'ddhahAravarAhAramahAparI, ahAravare dvIpe'ddhahAravarabhadrA hAravaramahAbhadrau, ahAravare samudra' hAravagAhAravaramahAvarI, arbahArAvabhAse dvIpe'jahAradarAvabhAsanadrAhAravarAvabhAsamahAbhadrau, arddhahAravarAvabhAse samudre'dviArabarAvabhAsavarAhAravarAvabhAsa-1 mahAparI, kanakApalipIpe kanakAbalibhadraphanakAlimahAmanI, kanaphAyalI samudre kanakAyalivarakanakAvalimahAvarI, knkaaylibre| dvIpe kanakAliparabhAmA nakAbaliparamahAbhadrI, kanakAlibare samudre kanakAbalivara kanakAvalivaramahAyarI, kanakAvalivarApabhAse dvIpa kanakAlibarAbabhAlabhadra kaga kAvalibarAbabhAsamahAbhadrau, kanakAvalivarAvabhAse samudre kanakAvalivarAvabhAsabarakanakAvalivarAvabhAsamahAbarI, ramAvalI dvIpa ramAbalibhadarabAvalimahAbhadrI, ramAbalI samurabAvalibararatnAvalimahAvarI, ramAvaliyare dvIpe rasAyaliparabhadraranAvalikaramahAbhadrI, rApalibare samudra ramAvalivararatnAvalIvara mahAvarI, rajAvalivarAvabhAse dvIpe ramAvalivarAvabhAsabharabAya-1 libarAbabhAsamahAbhadrI, ranAvalibarAvamAse samudra ratnAvalivarAvabhAsavararatnAvaliyarAbabhAlamahAvarI, muktAvalI dvIpe muktAvalibhadramuktAvalimahAbhadrau, bhuktAvalI samudra muktAvalibarayuktAvalimahAvarI, muktAvalibare dvIpe muktAvalivarabhadramuktAvalibaramahAbhadrI, muktAviliyare samudre mukAbalivara muktAvalimahAvarI, muktAvalivarAvabhAse dvIpe muktAvalibarAbabhAsabhadramuktAvalivarAvabhAsamahAbhadrI, muktA balivarAvabhAse samutre mukAbalivarAvabhAsabaramuktAvalivarAvabhAsanahAparI, Ajine dvIpe AjinabhadrAjinamahAbhadrI, Ajine samudre A| jinavarAjinavaramahAvarI, Ajinavare dvIpe AjinavarabhadrAjinabaramahAbhadrI, Ajinavare samudre AjinavarAjinavaramahAbaro, Ajina1 varAvabhAse dvIpe AjinavarAvabhAsabhadrAjinavarAyabhAsamahAbhadrau, AjinavarAvabhAse samudre AjinavarAvabhAsavarAjinavarAvabhAsamahA .11. 409 -300] ~740~ Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ---------- mUlaM [185] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [185] s zrIjIvA- barau / evaM sarvatrApi triH pratyavatAro devAnAM nAmAni ca bhAvanIyAni yAvat sUryo dvIpa : sUryaH samudraH, sUryabaro dvIpaH sUryavara: sa-18/3 pratipattI jIvAbhi mudraH, sUryavarAvabhAso dvIpaH sUryavarAvabhAsa: samudraH, Ah ca mUlacUrNikRt-aruNAI dvIpasamudrA tipaDoyArA yAvat sUryAvabhAsaH tripratyavamalayagi- samudraH" tatra sUrya dvIpe sUryabhadrasUryamahAbhadrau devI, sUrye samudre sUryavarasUrya mahAvaro, sUryavare dvIpe sUryavarabhadrasUryavaramahAbhadrau, sUryabare | tArAdvIrIyAvRttiH samudra sUryabarasUrya mahAvarI, sUryavarAvabhAse dvIpe sUryavarAvabhAsabhadrasUryavarAvabhAsamahAbhadrau, sUryabarAbabhAse samudre sUryavarAvabhAsavarasUrya-151 pasamudrAH // 369 // havarAtrabhAsamahAvarau / sUryavarAvabhAsasamudrAtparaM yadasti tadAha-sUravarAvabhAsaNNaM samudaM deva nAmaM dIve yaTTeityAdi, sUryavarA-6 uddezaH2 bhAsaM Namiti pUrvayan samudraM devo nAma dvIpo vRtto valayAkArasaMsthAnasaMsthitaH samantAsaMpariziSya niti / deveNaM bhaMte ! dIve kisU0185 samacakAvAlasaMThine vimamaca bAlasaMThie ?, gopamA! samacakavAlasaMThiNa no visamacakapAlasaMThie, deve NaM bhaMte dIye kevaiyaM cakavAlabikavabheNaM kevaiyaM parikveNaM panate ?, goyamA ! asaMkhe jAI joyagasahassAI cakkabAla vizvaMbheNaM, [andhAzrama 1100.] asaMkhenAI joyaNasayasahassAI parikSetraNa pannatte, se gaM egAe pajamabarabezyAe egaNaM vaNasaM TeNaM parikkhitte' sugama, navaram ekayA padma varavedikayA'prayojanocchyajagatyuparibhAvinyeti draSTavyaM, evamekena banapaNDena ca, idaM tu sUrva bahupu pustakeSu na dRzyate kecin 'tahAhave tyatideza iti likhitaM // 'karaNaM bhaMte !' ityAdi, kati bhadanta ! devasya dvIpasya dvArANi prajJamAni?, bhagavAnAha-gautama! camAvAri dvArANi prajJazAni, tagAthA-vijayaM vaijayanta jayantamaparAjinaM !! kahi bhaMte ! devasta dIvasse' yAdi, ke bhadanta ! devasya | 161dvIpamya vijayaM nAma dvAraM prajJApam ?. bhagavAnAha-gautama devadvIpapUrvArddhaparyante devasamudrasya pUrvA(patrA)basya pazcimadizi 'ana' etasmi-18 navakAze vijayaM nAma dvAraM prajJa, pramANaM varNakazca jambUdvIpavijayadvAravana , nAmAnvarthamUtramapi tathaiva / / 'kahiNaM bhaMte' ityAdi kA dIpa anukrama [296 *440 * - -- -300] * atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~741~ Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], --------- mUlaM [185] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [185] bhadanta ! vijayasya devasya vijayA nAma rAjadhAnI prajJaptA ?. bhagavAnAha-gItama! vijayasA dvArasya pazcigadizi tiryagasoyAni yojanazatasahasrANyavagAhAtrAntare vijayasya devanya vijayA nAma rAjadhAnI prazamA, sA ca janyUdvIpavijaya haaraadhiptivijydevkhetr| vaktalayA / evaM vaijayantajagantAparAjitadvArayajayavA'pi mAvanIyA, jyotiSa daktavyatA sI'pyasoyatayA vaktavyA, nAsAmyadhiasAvAnapi devabhadrapeyarahAmandro vaktavyo, zepaM sadI kA 'deva dIpamilAtidevAmiti garvacana hAcA so to valayAkAra saMsthAnasaMsthito vAparaparizidIta sAmAvArAlAvibhUtAzitadeva navarayoga pAera mAvi dhArako vanaryAzeparante nAgaDIpI (pavAda dinidhi rAnI vijAramaNa pazcimadizi ni . rAjadhAnI jipavArasA pagivizivaliyAsajiyamamA vakayA / da baijayantajayAratAparAjinA - mAyA rAjinAmApavimA yathAyoDAgA, jo yA tIra sadAgamahAbhara kA deyaH numaH sAmAgaH rAmukhaH naraMjanI ro karanA, paraMpa dIpa anukrama [296-300] mmsmaranamera:Aroenerahmansement nyU rAyaDIye khayaramaNamaTa samabhApaNamahAmaho. rUpArAme mA pukhapabhUnanavabhUgAvarI. devAdiSu ebagu caba shriipe| mAyaniyatAratA yati, tAmIle barayAH sadA vAha.. re dAge ukle bhUe ya sabambhUramANe bhae jiyo / muTIkAkAro'nyAha-vAdayo'nyAsakAkArA" iti, pUrNikAro'pyAra- nAge jaskhe bhUe ca sayaMbhUramaNe po'nisamA pabha eka kAH pratipattamyA:" nandIdharAtidvIpAna khavambhUramaNadvIpaparyavasAnAnAmavacintAyAM bApyaH puSkariNya: ca-1 ~742~ Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------ ------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ---------- mUlaM [185] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [185] dvIpasamu NodAdhu dIpa anukrama [296 zrIjIvA- zabdAd dIrghikAdayazva kSIro(kSodo)dakaparipUrNA vaktavyAH, parvatAdayazca sarvAtmanA banamayAH, nandIzvarasamudrAdInAM bhUtasamudraparyavasAnAnAma8 pratipattau jIvAbhi0 vardhacintAyAmudakamikSurasasadRzaM vaktavyaM, svayambhUramaNasamudrasya puSkarodasaghazaM, 'ruyagAiNa'mityAdi prathamo'savapramANatayA rucaka- sahanAmAmalayagi- |nAmA yo dvIpastadAdInAM dvIpasamudrANAM viSkambhaparikSepadvArAntarANi jyotipkaM cAvizepeNAsayeyaM veditavyaM / / sAmpratamekaikena jamyU- 1no'saMkhyA rIyAvRtiH uAdvIpAdinAnA kiyanto dvIpA: samudrAzca ? iti nirNatukAma AhakevaiyA NaM bhaMte ! jaMbuddIyA dIvA NAmadhejjehiM papaNattA?, goyamA! asaMkhejA jaMbuddIvA 2 nAma drAH lb||37|| dhejehiM paNNatA, kevatiyA NaM bhane! lavaNasamuddA 2 paNNatA?, goyamA! asaMkhejA lavaNasamudA nAmadhejehiM pakSaNatA, evaM cAyatisaMDAvi, evaM jAva asaMgjA sUradIyA nAmadhejehi ya / ege deve dIve paNNate ege devode samudde papaNate, evaM NAge jakve bhUne jAva ege sayaMbhUramaNe dIve uddezaH2 ege sayaMbhUramaNasamudde NAmadhejeNaM paNNatte // (sU0186) lavaNasaNaM bhaMte ! samudassa udae sU0186kerisae assAeNaM paNNate?, goyamA! lavaNassa udae Aile raile liMde lavaNe kaTue apeje bahaNaM dupayacappayamigapasupakvisarisavANaM NapaNattha tajoNiyANaM sattANaM // kAlopassa NaM maMte! samudassa udae kerisae assAraNaM paNNate?, goyamA! Asale pesale mAMsale kAlae // 370 // bhAsarAsivaNNAbhe pagatIe udagaraseNaM paNNatte // pukkharodagassa paM bhaMte! samudassa udae kerisae papaNate?, goyamA! acche jacce taNue phAliyavaNNAbhe pagatIe udgaraseNaM paNNatte // -300] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~743~ Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [186 -187] dIpa anukrama [ 301 -302] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(dvip-samudra)]. mUlaM [186- 187] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH varuNodassa NaM bhaMte!, goyamA! se jahA NAmae - pattAsadeti vA coyAsaveti vA khajjUrasAreti vA supakakhotaraseti vA meraeti vA kAvisAyaNeti vA caMdappabhAti vA maNasilAti vA varasIti vA paravAruNI vA aTThapiTThapariNihitAti vA jaMbuphalakAliyA varaSpasaNNA ukkosamapattA siuAvalaMbiNI IsitaMbacchikaraNI IsivoccheyakaraNI AsalA mAMsalA pesalA vaNaM ubavetA jAva No tigaDe samahe, vAruNodae itto itarae caiva jAva assAeNaM pa0 / khIrodassa NaM bhaMte / udae kerisae assAeNaM paNNatte ?, goSamA ! se jahA NAmae rano cAuraMtacakkavahissa cAurake gokhIre pajattimaMdaggisukaTTite AuttarakhaMDamacchaMDitovavete vaNNeNaM uvete jAva phAseNa uvavee, bhave eyArUve siyA?, No tiNaTThe samaTThe, goyamA! vIroyassa0 eso iha jAva assAeNaM paNNatte / ghanodassa NaM se jahA NAmae sAratikassa goararta maMDe sallahakaNiyArapuSvaNNAbhe sukati udArasajjhavIsaMdite vaNNeNaM ubavete jAva phAseNa vave bhave eghArUve siyA ?, No tiNaTTe samaTThe, itto iyaro0 khododassa se jahA NAmae ucchUNa jacapuMDakANa hariyAlapiMDarANaM bheruMDachaNANa vA kAlaporANaM tibhAganivvADiyavADagANaM balavagaNarajaMtaparigAlipamittANaM je ya rase hojjA vatthaparipUe cAujjAtagasuvAsite ahiyapatthe lahue vaNNeNaM ubave jAva bhaveyArUve siyA?, no tiNaTTe samaTThe, patto ihaparA0, evaM sesa For P&Praise City ~744~ *% *%%%%%%%%%%* Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ---------------------- uddezakaH [(dvipa-samudra)], --------------------- mUlaM [186-187] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [186 zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 371 // yudakaM -187]] 22-%es gANavi samuhANaM bhedo jAva sayaMbhuramaNassa, Navari acche jace patthe jahA pukkharovassa / kati 3 pratipattI NaM bhaMte ! samuddA pattegarasA paNNattA?, goyamA! cattAri samudA pattegarasA papaNattA, taMjahA lavaNodAlavaNe varuNode khIrode ghayode / kati bhaMte! samuddA pagatIe udagarase NaM paNNasA?, goyamA! tao samuddA pagatIe udagaraseNaM papaNattA, taMjahA-kAloe pukkharoe sayaMbhuramaNe, avasesA uddezaH2 samuddA ussapaNaM khotarasA paM0 smnnaauso!|| (sU0187) sU0 180 'kevaiyA NamityAdi, kiyanto bhadanta ! jambUdvIpA dvIpAH prajJaptA: 1, jambUdvIpAdinAnA kiyanto dvIpAH prazalA ityarthaH, evamuke bhagavAnAha-gautama ! asAveyA jambUdvIpA dvIpA: prajJaptAH, jambUdvIpA iti nAmnA'sayA dvIpA iti bhAvaH, evaM lavaNa iti nAmA| isamayeyAH samudrAH, dhAtakIpaNDa iti nAnA'soyA dvIpA:, kAloda iti nAnAisalayeyAH samudrAH, evaM yAvatsUryavarAvabhAsa itihA nAnA'sazapeyAH samudrAH, tathA cAha-evaM jAva' ityAdi, evaM' 'uktena prakAreNa tAvadvAcyaM yAvadasoyAH sUryAH sUrya iti nAnAr3A zanipratyavatArapatiteneti gamyate, aruNAdArabhya devadvIpAdAk sarveSAmeva tripratyavatAratayA'nantaramevAbhidhAnAn, samudrAH prajJaptAH // | sampati devAdInadhikRtya praanirvacanasUtrANyAha-kaDaNaM bhaMte' ityAdi, kati bhadanta ! devadvIpA: prajJaptA: ?, bhagavAnAha-gautama eko devadvIpaH prajJaptaH, evaM dazApyete ekAkArA vaktavyAH , tathA cAha-evaM jAba ege sayaMbhUramaNe samudde pannatte' iti / 'lavaNe NaM| samudde kerisae AsAeNaM pannatte?' ityAdIni tu lavaNakAlodapuSkarodavaruNodakSIrodaghRtodakSododaviSayANi sapta sUtrANi svayaM bhA-1 vanIyAni, bhAvArthasya prAgevAbhihita tvAt , zeSAH samudrA yathA kSododaH samudrastathA pratipattavyAH, navaraM svayambhUragaNasamudro yathA| dIpa anukrama [301-302] M3711 +16 44 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam ~~745~ Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [186 -187] dIpa anukrama [ 301 -302] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(dvip-samudra)]. mUlaM [186- 187] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: puSkarodaH // samprati ye pratyekarasA ye ca prakRtyudakarasAstAn vaivittayenAha - 'kai NaM bhaMte!' ityAdi, kati bhadanta ! samudrAH 'pratyeka| rasAH' samudrAntaraiH sahAsAdhAraNarasAH prajJaptAH 1, bhagavAnAha - gautama! catvAraH pratyekarasAH prajJaptAstadyathA-lavaNodaH varuNodaH kSIrodaH ghRtodaH, na hi lavaNo varuNodaH kSIrodo ghRtodo vA'nyaH samudro yathoktarasaH samasti tata ete catvAro'pi pratyekarasAH || 'kai NamityAdi, kati bhadanta ! samudrAH prakRtyA udakarasAH prajJaptAH 1, bhagavAnAha - gautama! trayaH samudrAH prakRtyA udakarasena prajJaptAH, tadyathA- kAlodaH puSkarodaH svayambhUragaNa:, avazeSAH samudrAH 'ussanna' bAhulyena kSodarasA: zratAH // kA kati NaM bhaMte! samuddA bahumacchakacchabhAiNNA paNNattA ?, goyamA ! tao samuddA bahumacchakacchabhAiNNA paNNattA, taMjahA -lavaNe kAloe sayaMbhuramaNe, avasesA samuddA appamacchakacchabhAiSNA paNNattA samaNAuso ! / / lavaNe NaM bhaMte! samudde kati macchajAtikulakoDijoNI pamuhasyasahassA paNNattA?, goyamA ! satta macchajAtikulako DIjoNI samuha satasahassA paNNattA loe NaM bhaMte! samude kati macchajAtiH paNNattA ?, goyamA ! nava macchajAtikulakoDIjoNI0 // saramaNe NaM bhaMte! samudde0, addhaterasa macchajAtikula koDI joNI muhasatasahassA paNNattA // lavaNe NaM bhaMte samudde macchANaM kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA go01, jahaNeNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM ukkoseNaM paMcajoyaNasayAI // evaM kAloe u0 satta joyaNasatAI // sayaMbhUramaNe jahaNeNaM aMgulassa asaMkhejati ukoseNaM dasa joyaNasatAI || (sU0 188 ) For P&False City ~746~ Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [3], ----- ----------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ---- ----------- mUlaM [188] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [188] dIpa anukrama [303] zrIjIvA- 'kaiNaM bhaMte!' ityAdi, kati bhadanta ! samudrA bahumatsya kacchapAkIrNA: prajJatAH?, bhagavAnAha-gautama! trayaH samudrAH bahumatsya-16 pratipattI jIvAbhi kacchapAkIrNAH prajJaptA, tadyathA-lavaNaH kAlodaH khayambhUramaNaH, avazeSAH sa mudrA alpamatsyakacchapAkIrNAH prajJarA: na punarnimatsyaka-17 samudreSumalayagi-18 chapA: prajJaptA he zramaNa! he AyuSman ! // sampravi lavaNAdiSu matsyakurakoDiparijJAnArthamAha-'lavaNe NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNe matsyakarIyAvRttiH bhavanta ! samudre 'kati' kiMpramANAni jAnipradhAnAni kulAni 2 jAtikulAnA koTayo jAtikulakoTayaH matsyAnAM jAtikulakoTayo mA cchapAH pajAtikulakoTabastAsA yonipramukhANi-yonipravAhANi zatasahasrANi prAmAni?, ihaikasyAmapi conau anekAni jAtikulAni ma- sU0288 ||37||raanti, yathA ephasAmeva chagaNayonau imikoTi kulamiliyAkulaM pRzcikakuchamityAdi tata ukai coniprabhukhazatasahasrANIti, bhagavAnAha- dIpoda gautama! sapta jalamatsya jAtikulakoTInAM yonipramukhANi zatasahasrANi, evaM kAlodasUtraM svayambhUramaNasUtramapi bhAvanIyaM, navaraM kAlohedhimAnaM nava gatyajAsikula koTiyonipramukhazatasahasrANi, khayambhUrabhaNasamudre'trayodaza // adhunA lavaNAdipu matsyapramANabhidhitmarAha- udezaH 2 'lavaNe NaM bhaMte!' ityAdi, lavaNe bhadanta ! samudre matsyAnAM 'kemahAlikA' kiMmahatI zarIrAnagAhanA prazatA?, bhagavAnAha-gautama sU0 189 jadhanyenAlAsoyabhAga utkarpaNa paJca yojanazatAni // evaM kAlodasvayambhUramaNasamudraviSaye api sUtre bhAvanIye, nabara kAlode / utkarSataH sapta yojanazatAni svayambhUramaNe yojanasahasram // kebatiyA NaM bhaMte! dIvasamuddA nAmadhejehiM paNNatA?, goyamA! jAvatiyA loge subhA NAmA su'bhA vapaNA jAva subhA phAsA evaMtiyA dIvasamuddA nAmadhejehiM papaNattA // kevatiyA NabhaMta! / / 372 / / dIvasamuddA uddhArasamaeNaM papaNattA ?, goyamA! jAvatiyA aTThAijANaM sAgarovamANaM uddhArasamayA atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-dvip-samudrAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam ~747~ Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(dvipa-samudra)], --------------------- mUlaM [189-190] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [189 -190] dIpa anukrama [304-305] evatiyA dIvasamuddA uddhArasamaeNaM pannattA // (sU0 189) dIvasamuddA NaM bhaMte! kiM puDhavipariNAmA AupariNAmA jIvapariNAmA puggalapariNAmA?, goyamA! puDhavipariNAmAvi AupariNAmAvi jIvapariNAmAvi puggalapariNAmAvi // dIvasamuhasuNaM bhaMta! savvapANA sabvabhUyA sabvajIcA savvasattA puDhavikAiyattAe jAva tasakAiyattAe uvavaSNapukhyA?, haMtA! goyamA! asati aduvA arNatakhutto (sU0190) iti dIvasamuddA samattA // 'kevaDyA NaM bhaMte!' ityAdi, kiyanto bhavanta! dvIpasamudrA nAmadheyaiH prAptAH 1, yadi nAma samAtumiSyante tadA kiyantaste | prajJaptA ityarthaH, iyamatra bhAvanA-dIkaikena nAnA'sayA dvIpA asayeyA: samudrAH procyante antimAna devAdIn paJca dvIpAn paJca samudrAna muktyA, tataH sarvasaGkhyayA kiyanti dvIpasamudrANAM nAmAni ? iti, bhagavAnAha-gautama! yAvanti loke sAmAnyata: 'zubhAni nAmAni zaGkhacakrasvastikakalazazrIvatsAdIni 'zubhA varNAH zubhA gandhAH zubhA rasAH zubhAH sparzAH' zubhavarNanAmAni zubhagandhanAmAni zubharasanAmAni zubhasparzanAmAni, patAvanto dvIpasamudrA nAmadheyaiH prajJaptAH, etAvanti dvIpasamudrANAM nAmadheyAnIti bhAvaH / / / sampratyuddhArasAgaropamapramANato dvIpasamudraparimANamAha-kevaiyA NaM bhaMte! ityAdi, kiyanto bhadanta! dvIpasamudrAH 'uddhAreNa' - | dvArapalyopamasAgaropamapramANena prajJaptA: 1, bhagavAnAha-he gautama! yAvanto'rddhatRtIyAnAmuddhArasAgaropamANAM uddhArasamayA:-ekaikena(ka) sUkSmavAlApApahArasamacA etAvanto dvIpasamudrA uddhAreNa prajJaptAH, ukta ca-"uddhArasAgarANaM aDAijANa jattiyA samayA / duguNAduguNapavitthara dIvodahi rajju evaiyA | // 1 // " 'dIvasamuddA NaM bhaMte !' ityAdi / dvIpasamudrA Namiti pUrvavat bhadanta ! kiM pRthivIpari S jI063 Jatician ~748~ Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(dvip-samudra)], ---------------------- mUlaM [189-190] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [189 pratipattI pudgalapariNAmaH uddezaH2 sU0191 -190 dIpa anukrama [304-305] zrIjIvA- NAmA appariNAmA jIvapariNAmAH pudalapariNAmAH 1, bhagavAnAha-gautama! pRthivIpariNAmA api appariNAmA api jIvapariNAmA jIvAbhi api pudgala pariNAmA api, pRthvyanjIvapudalapariNAmAtmakatvAtsarvaMdvIpasamudrANAm // 'dIvasamuddesu NaM bhaMte ! sabapANA sadhabhUyA' malayagi- ityAdi, dvIpasamudreSu Namiti pUrvavat sarveSvapi gamyate bhadanta ! sarve 'prANAH' dvIndriyAdayaH sarve 'bhUtAH' taravaH sarve 'jIvAnA rIyAvRttiH paJcendriyAH sarve 'satvAH' pRthivyAvayaH utpannapUrvAH?, bhagavAnAha-gautama! asakRdutpannapUrvA athavA'nantakRtvaH, sarveSAmapi saaNvyvhaa|| 373 // ripharAzyantargatAnA jIvAnAM sarveSu sthAneSu prAyo'nantaza utpAdAt / / tadevaM dvIpasamudravaktavyatA gatA / / samprati dvIpasamudrANAM pudalapa-IN [riNAmalAt teSAM ca pugalAnAM viziSTapariNAmapariNatAnAmindriyamAjhalAdindriyaviSayapugalapariNAmamAha kativihe gaM bhaMte iMdiyadhisae poggalapariNAme paNNatte?, goyamA! paMcavihe iMdiyavisae poggalapariNAme paNNase, taMjahA-sotiMdiyavisae jAva phAsiMdiyavisae / soteMdiyavisae NaM bhaMte! poggalapariNAme kativihe paNNase?, goyamA! dubihe paNNatte, taMjahA-subhisahapariNAme ya dunbhisahapariNAme ya, evaM cakvidiyavisayAdiehivi surUvapariNAme ya durUvapariNAme ya / evaM surabhigaMdhapariNAme ya durabhigaMdhapariNAme ya, evaM surasapariNAme ya dUrasapariNAme ya, evaM 1 yadyapi mAtra tRtIyapratipattisamAptiAnI kiMcit tathApi ane jyotikavattavyatApUttauM caturthapratipattI jyotiSka uddezaka iti paimAnikAdhikArasapUtI / ca caturthapratipattI vaimAnikAlaya uddezaka iti ca sUcanAt gamyate yaduta anna tRtIyapratipattiH samAptA, yadvA tatra caturvidhAnAM pratipariryA sA caturthapratipattiriti *vyAkhyeya, gataH pratipAdayiSyati tadanantaraM paJcavidhajIvapratipAdanamathyAzcatubhyoH pratipatterArambha, abhyadvodhama birodhi kAraNa sudhIbhiH / SARAN // 373 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate indriyaviSayAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam tRtIya-pratipattau dvipa-samudrAdhikAra: parisamApta: atha indriyaviSayAdhikAra: Arabdha: ~749~ Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------- ------------- uddezaka: [(indriyaviSayAdhikAra)], -- ---------- mUlaM [191] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [191] dIpa anukrama [306] suphAsapariNAme ya duphAsapariNAme ya // se nUrNa bhaMte! uccAvaesu sahapariNAmesu uccAbaesu rUvapariNAmesu evaM gaMdhapariNAmesu rasapariNAmesu phAsapariNAmesu pariNamamANA poggalA pariNamaMtIti batsavaM siyA?, haMtA goyamA! uccAvaesu sahapariNAmesu pariNamamANA poggalA pariNamaMtisi vattabvaM siyA, se guNaM bhaMte! sunbhisaddA poggalA dunbhisattAe pariNamaMti tubhisahA poggalA subbhisattAe pariNamaMti?, haMtA goyamA! sumbhisaddA dubbhisahattAe pariNamaMti dunbhisaddA sunbhisahattAe pariNamaMti, se pUrNa bhaMte ! suruvA puggalA dUrUvattAe pariNamaMti durUvA puggalA surUvattAe01, haMtA goyamA0!, evaM subbhigaMdhA poggalA dunbhigaMdhattAe pariNamaMti dummigaMdhA poggalA sumbhigaMdhattAe pariNamaMti?, haMtA goyamA01 evaM suphAsA duphAsa tAe?, surasA dUrasattAe01, haMtA goymaa!0|| (sU0191) 'kaivihe NaM bhaMte !' ityAdi, katividho bhadanta ! indriyaviSayaH pudgalapariNAmaH prajJamaH, bhagavAnAha-gautama ! paJcavidha indriyaviSayaH pudgalapariNAmaH prAptaH, tadyathA-zrotrendriyaviSaya ityAdi sugama, 'sumbhisaddapariNAma' iti zubhaH zabdapariNAmaH 'dubbhisadapariNAme' iti azubha: zabdapariNAmaH // 'se gUNaM bhaMte !' ityAdi, atha 'nUnaM nizcitametad bhadanta ! 'uccAvacaiH' uttamAdhamaiH | zabdapariNAmairyAvasparzapariNAmaiH pariNamantaH yudgalAH pariNamantIti vaktavyaM syAt ?, pariNamantIti te vaktavyA bhaveyurityarthaH, bhagavAnAha-'hantA goyamA!' ityAdi, hanteti pratyavadhAraNe svAdeva vaktavyamiti bhAvaH, pariNAmasya yathAvasthitasya bhAvAt , tathA tathA ~750~ Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [191] dIpa anukrama [ 306 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezakaH [(indriyaviSayAdhikAra)], mUlaM [191] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 374 // dravyakSetrAdisAmagrIvazatastattadrUpAskandanaM hi pariNAmaH, sa ca tatrAstIti na kacittathA'bhidhAne doSa: // 'se NUNaM bhaMte!' ityAdi, atha 'nUnaM' nizcitametad bhadanta ! 'zubhazabdAH' zubhazabdarUpAH pudgalA azubhazabdatayA pariNamanti azubhazabdA vA pulAH zubhazavdatayA ? bhagavAnAha hanta gautama! ityAdi supratIyaM etena sAnvayaM pariNAmamAha, anyathA tayo (dayo) gAdasataH sattA'nupapatteratiprasaGgAt // evaM rUparasagandhasparzeSvapyAsIvAsIyAbhilApena dvau dvAvAlApako vaktavyau || deve NaM bhaMte! mahihIe jAva mahANubhAge pubvAmeva poggalaM khavittA pabhU tameva aNuparivaddittANaM gihie?, haMtA pabhU, se keNaTTe NaM bhaMte! evaM bucati deve NaM mahiDIe jAva gihittae ?, goyamA! poggale khite samANe putrvAmeva sigdhagatI bhavittA tao pacchA maMdagatI bhavati, deve NaM mahiDIe jAva mahANubhAge purvapi pacchAvi sIhe sIhagatI (turie turiyagatI) ceva se teNadveNaM gomA evaM cati jAva evaM aNupariyaddittANaM geviharAe / deve NaM bhaMte! mahiDIe bAhirae pogale aparipAhatA puvAmeva vAle acchittA abhettA panuM gaThittae?, no iNaTTe samaTTe 1, deve NaM bhaMte! mahihie bAhirae puggale apariyAitA puNyAmeva bAlaM chittA bhittA pabhU gaMThittae ?, no iNDe samaTTe 2, deve NaM bhaMte! mahiDIe bAhirae puggale pariyAitA puNyAmeva bAlaM acchittA abhittA bhU gaThita ?, mo iNDe samahe 3, deve NaM bhaMte! mahiDIe jAba mahANubhAge bAhire porAle pariyAittA puNyAmeva vAle chetA bhettA pabhU gaMThittae?, haMtA pabhU 4, taM caiva NaM gaMThi chaumatthe Na jANati Fir Pa alise City atra mUla - saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate devAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam tRtIya-pratipattau indriyaviSayAdhikAraH parisamAptaH atha devAdhikAraH ArabdhaH ~751~ 196 * 3 pratipattau devakRtaH puGgalagraha+ bAlapra ndhanaM ca uddezaH 2 sU0 192 // 374 // teay g Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --- ----------- uddezaka: [(devAdhikAra)], ----- ---------- mUlaM [192] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [192] Na pAsati evaMmuhumaM ca NaM gaDhiyA 3, deve NaM bhaMte! mahiDIe pubvAmeva vAlaM acchettA abhettA pabhU dIhikarittae vA hassIkarittae cA?, no tiNaTTe samaDhe 4, evaM cattArivi gamA, paDhamaviiyabhaMgesu apariyAittA egaMtariyagA acchesA abhettA, sesaM taheva, taM ceva siddhiM chaumatthe Na jANati Na pAsati emuhama ca NaM dIhikareja vA hassIkareja vA // (sU0192) 31 'deveNaM bhaMte!' ityAdi, devo bhadanta ! mahaddhikaH yAvatkAraNAt mahAyutiko mahAvalo mahAyazA mahAnubhAga iti prigrhH|4 daeSAM vyAkhyAnaM pUrvavat, pUrvameva 'pudgalaM' leTvAdikaM prayatneneti gamyate hitvA 'prabhuH' samarthastameva pudgalaM kSiptaM bhUmAvapatitaM santam 'anuparivartya' prAdakSiNyena paribhramya grahItum?, bhagavAnAha-hanta ! prabhuH, devasya prabhUtazaktikatvAt / / etadeva jizAsiSuH pRcchati 31-'se keNatuNaM bhaMte !' ityAdi, (prabhasUtraM sugama) bhagavAnAha-gautama! pudgalaH kSiptaH san pUrvameva zIghragatirbhavati prayatnajanitasaMdaskArasyAtitIvrakhAt, pazcAnmandagatiH saMskArasva mandamandatayA bhavanAt, devaH punaH pUrvamapi pazcAdapi ca zIghra utsAha vizeSeNa zIghragati: sAkSAcchIdhagamanena, etadeva vyAcaSTe-tvaritastvaritagatirbhavatIti, 'se eeNaTeNa nityAgrupasaMhAravAkyaM gatArtham // 'deve bhaMte!' ityAdi, devo bhadanta ! maharddhiko yAvanmahAnubhAgo bAyAn pudgalAn 'aparyAdAya' agRhIlA bAlaM acchisvA abhittvA hai tavasthameva santamiti bhAvaH taccharIrasya manAgapi vikriyAmanApAdyeti tAtparyArthaH prabhuH 'granthayituM' dRDhabandhanabaddhIkartum ?, bhagavA nAha-nAyamarthaH samarthaH, bAhyapudgalAnAdAnena taccharIrasya manAgapi vikriyAnApAdane bandhanasya kartumazakyatvAt , etena devo'pyanivadUdhanAM kriyAM na karoti, viziSTasAmadhyasyApi niyandhanaviSayatvAdityAveditaM / dvitIyasUtre vAlaM chittvA bhittveti vizeSaH, zeSa tathaiva, dIpa anukrama [307] Fe ~ 752~ Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --- ----------- uddezaka: [(devAdhikAra)], ----- ---------- mUlaM [192] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [192] zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagirauyAvRttiH // 375 // dIpa atrApi prathayitumazakti: ubhavakAraNajanyasya kAryasyaikatarasyApi kAraNasyAbhAve'bhAvAt / tRtIyasUtre bAhyAn pudgalAn paryAdAya bAla- pratipattI macchittvA'bhitveti vizeSaH / caturthe bAhyAn pudgalAnAdAya bAlaM chittvA bhittyeti vizeSaH, atra prathayituM prabhuriti vaktavyaM, kAraNa-15 candrAdera| sAmanyasya sambhavAt , tapa pranthi chayastho manuSyo na jAnAti na pazyati, kimuktaM bhavati |-s bAlo'nyo vA taTasthaH puruSo'na-IN dhAsamopatizayI na jAnAti jJAnena na pazyati cakSuSA 'evaM khalu suhamaM ca NaM gaDhejA' evaM khalu sUkSma devo prathayet // evaM bAladIrghahasvIka- ritArAH raNaviSayANyapi cakhAri sUtrANi bhAvanIyAni navaraM taM ca NaM siddhi'miti, tA-jasvIkaraNasiviM dIrdhIkaraNasiddhiM vA, zeSa pratItam // sU0 193 devasAmarthya pratyAsatyaiva jyotiSkAvadhikRtyAha | grahAdipa asthi NaM bhaMte! caMdimasUriyANaM hiTipi tArArUvA a[pi tullAvi samaMpi tArArUvA aNuMpi rivAra tullAvi umpipi tArArUvA aNuMpi tullAvi?, haMtA asthi, se keNaTeNaM bhaMte! evaM bucati- uddezA2 asthi NaM caMdimasUriyANaM jAva umpipi tArArUvA aNuMpi tullAvi?, goyamA! jahA jahA NaM tesiM devANaM tavaniyamabaMbhaceravAsAI [ukkaDAI] ussiyAI bhavaMti tahA tahA NaM tersi devANaM evaM paNNAyati aNutte vA tullatte vA, se eeNaDeNaM goyamA! asthi NaM caMdimamUriyANaM uppipi tArArUvA aNuMpi tullaavi0|| (sU0193) egamegassa NaM caMdimasariyassa-aTThAsItiM ca gahA // 375 // aTThAvIsaM ca hoi nakvattA / egasasIparivAro etto tArANa vocchAmi ||1||chaavtttthishssaaiinnv ceva sayAI pNcsyraaii| egasasIparivAro tArAgaNakoDikoDINaM // 2 // (sU0 194) anukrama sU0194 [307] Jambhearing atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-jyotiSkadevAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam tRtIya-pratipattau devAdhikAra: parisamApta: atha jyotiSka-uddezaka: Arabdha: ~753~ Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ------------------- uddezaka: [(jyotiSka)], ------------------ mUlaM [193-194] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [193 -194] gAthA: 'asthi NaM bhaMte! caMdimasUriyANa'mityAdi, asti bhadanta ! candrasUryANAM sAmAnyato vahuvacanaM, hiDipi-kSetrApekSayA'dhassanA api | |'tArArUpAH' tArArUpavimAnAdhiSThAtAro devA yutivibhavalezyAdikamapekSya kecidaNavo'pi hInA apItyarthaH, kecittulyA api, tathA samamapi candravimAnaH sUryavimAnaizca kSetrApekSayA sagaNyapi vyavasthitAstArArUpAH devA: lAzcandrasUryANAM devAnAM dyutivibhavAdikamapekSya kecidaNayo'pi keSitulyA api tathA candravimAnAnAM sUryavimAnAnAM coparyapi ye vyavasthitAstArArUpA devAste'pi candrasUryANAM devAnA gutivibhavAdikamapekSya kecidaNavo'pi kecitulyA api ?, bhagavAnAha-'hantA asthi' yadetatvayA pRSTaM tatsarva tathaivAsti / / evamukta punaH prabhavati-se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuJcati asthi NaM caMdimasUriyANa'mityAdi, bhagavAnAha-gautama! 'jahA jahA Na'mityAdi, yathA yathA Namiti vAkyAlaGkAre teSAM devAnAM-tArArUpavimAnAdhiSThAtRNAM prAgbhave taponiyamabrahmacaryANi 'utsRtAni' utkRSTAni bhavanti, tatra tapo-namaskArasahitAdi niyamastu-ahiMsAdi brahmacarya-vastinirodhAdi utsRtAnItyupalakSaNaM tena vathA yathA'nutsRtAnyapi draSTavyaM, anyathA'Nu khAyogAt , tathA tathA teSAM devAnAM tasmin tArArUpavimAnAdhiSThAtRbhane etaM prajJAyate, tadyathA-aNutvaM tulyalaM ceti, 'se| eeNadveNa mityAdi, kimuktaM bhavati?-yaiH prAgbhave taponiyamanahAcaryANi mandAni kRtAni te tArArUpavimAnAdhiSThAtRdevabhavamanuprAprAzcandrasUryebhyo devebhyo dyutivibhavAdikamapekSya hInA bhavanti, yaistu bhavAntare saponiyamabrahmacaryANi atyutkaTAnyAsevitAni te tArArUpavimAnAdhiSThAtarUpaM devabhavamanuprAptA yutivibhavAdikamapekSya candrasUryadevaiH saha samAnA bhavanti, na caitadanupapanna, dRzyante hi | manuSyaloke kecit janmAntaropacitatathAvidhapuNyaprArabhArA rAjatvamaprAptA api rAjJA saha tulyavibhavA iti / 'egamegasta NaM bhaMte ! caMdimasUriyasse'tyAdi, ekaikasya bhadanta! candrasUryastha, anena ca padena yathA nakSatrAdInAM candraH svAmI tathA sUryo'pi, tasyApI dIpa anukrama [308-311] C40445 %2-54-- ~ 754~ Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH ) pratipatti: [3], ------------------- uddezaka: [(jyotiSka)], ------------------ mUlaM [193-194] + gAthA: (14) muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [193 merulokA -194] gAthA: zrIjIvA- ndratvAd (te) yuti khyApayanti, kiyanti nakSatrANi parivAra: prajJaptaH ?, kiyanto mahAprahA-aGgArakAdayaH parivAraH prajJaptaH, kiyatyastA-18 pratipattI jIvAbhi rAgaNakoTIkoTyaH parivAra: prajJaptaH1, iha bhUyAna pustakeSu vAcanAbhedo galitAni ca sUtrANi bahuSu pustakeSu tato yathA'vasthitavAmakhyagi- canAbhedapratipattyartha galitasUtroddharaNAthai caivaM sugamAnyapi vitriyante, bhagavAnAi-gautama! ekaikasya candrasUryasyASTAviMzatinakSatrANi || ntaparasparIyAvRttiH parivAraH prAptaH, aSTAzItirmahAgrahAH parivAra: prajJaptaH / 'chAvadvisahassAI iti gAthA, SaTSaSTiH sahasrANi nava caiva zatAni paJca-18 | rAbAdhA dasaptAni ekazaziparivArakhArAgaNakATIkoTInAM, koTIkoTIti koTyA eva sabjA, tatastArAgaNakoTInAmiti draSTavyam / / // 376 // uddeza. jaMbUdIve Na bhaMte! dIve maMdarassa pavvayassa puracchimillAo carimaMtAo kevatiyaM abAdhAe jo- sU0 195 tisaM cAra carati?, goyamA! ekkArasahiM ekavIsehiM joyaNasaehiM abAdhAe jotisaM cAraM carati, evaM dakkhiNillAo paJcasthimillAo uttarillAo ekSArasahi ekavIsehiM joyaNa jAva cAraM carati // logatAo bhaMte! kevatiyaM ayAdhAe jotise paNNatte?, goyamA! ekArasahiM ekArehiM joyaNasatehiM abAdhAe jotise paNNatte / imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo kevatiyaM avAhAe sabbaheDille tArArUve cAraM carati? kevatiyaM ayAdhAe sUravimANe cAraM carati? kevatiyaM abAdhAe caMdavimANe cAraM carati ? kevatiyaM avA // 376 // dhAe savvaucarille tArArUce cAraM carati?, goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe puDhacIe bahasamaramaNi sattahiM NauehiM joyaNasatehiM avAhAe jotisaM (savva) heDille tArArUve cAraM carati, ahiM ROCESCENE dIpa anukrama [308-311] SanEk.cman-insi atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-jyotiSkadevAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- '2' atra 2 iti nirarthakam, ~ 755~ Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ------------------------- uddezaka: [(jyotiSka)], ------------------------- mUlaM [195-196] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [195 -196] joyaNasatehiM avAdhAe sUravimANe cAraM carati, aTThahiM asIehiM joyaNasatehiM abAdhAe caMdavimANe cAraM carati, navahiM joyaNasaehiM avAhAe savvauvarille tArArUve cAraM carati // savyaheDimillAo NaM bhaMte! tArAruvAo kevatiyaM abAhAe sUravimANe cAraM carai? kevaiyaM avAhAe caMdavimANe cAraM carai? kevatiyaM avAhAe sabvauvarille tArArUve cAraM caraha?, goyamA! sabbaheDillAo NaM dasahiM joyaNehiM sUravimANe cAraM carati utIe joyaNehiM avAdhAe caMdavimANe cAraM carati dasuttare joyaNasate avAdhAe savvoparille tArArUve cAraM cri|| sUravimANAo NaM bhaMte! kevatiyaM abAdhAe caMdavimANe cAraM carati ? kevatiyaM sabvavarille tArArUve cAraM carati?, goyamA! sUravimANAoNaM asIe joyaNehiM caMdavimANe cAraM carati, joyaNasaya abAdhAe sambovarille tArArUce cAraM carati // caMdavimANAo NaM bhaMte! kevatiya abAdhAe sabbaubarille tArArUce cAraM carati?, goyamA! caMdavimANAo rNa vIsAe joyaNehiM abAdhAe sabbauvarille tArArUve cAraM caraha, evAmeva sapubbAvarerNa dasuttarasatajoyaNavAhalle tiriyamasaMkheje jotisavisae paNNatte // (sU0115) jaMbUdIve NaM bhaMte ! kayare Nakkhatte savvabhitarillaM cAra caraMti? kayare nakkhatte savvayAhirillaM cAraM carai? kayare nakkhatte savvauvarillaM cAra carati? kayare nakkhatte savvahiDillaM cAraM carati, goyamA! jaMbUdIve NaM dIve abhI dIpa anukrama [312-- -313] ~756~ Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [195 -196] dIpa anukrama [312- -313] "jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra- 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka: [(jyotiSka)], mUlaM [195-196 ] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH pratipattiH (3) muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIjISA jIvAbhi0 malayagi pAi // 377 // ......... - * inakva savvabhitarillaM cAraM carati mUle Nakkhatte savyavAhirilaM cAraM carai sAtI Nakkhate savvovarilaM cAraM carati bharaNINakkhatte savbaheDillaM cAraM carati / (sU0 196 ) 'jaMbUdIve Na' bhityAdi' jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya sakalatiryaglokamadhyavarttinaM kiyatkSetranavAdhayA sarvataH kRtvA 'jyotiSaM' jyotizcakraM 'cAraM carati' maNDala gayA paribhramati ?, bhagavAnAha - gautama! ekAdaza yojanazatAni 'ekaviMzAni' ekaviMzatyadhikAni avAdhavA jyotiSaM cAraM carati, kimuktaM bhavati ?-meroH sarvata ekAdaza yojanazatAnyekaviMzatyadhikAni muklA tadanantaraM cakravAlatathA jyotizcakaM cAraM carati / 'logaMtAo NaM bhaMte!' ityAdi, lokAntAdavag Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta / kiyatkSetramabAdhayA apAntarAle kRtvA jyotiSaM prazaptam ?, bhagavAnAha - gautama! ekAdaza yojanazatAni 'ekAdazAni' ekAdazottarANyabAdhayA kRtvA jyotiSaM prajJatam || 'imIse NaM bhaMte!' ityAdi, 'asyo' yatra vayaM vyavasthitA ratnaprabhAvAM pRthivyAM bahusamaramaNIyAt bhUmibhAgAt Arabhya kiyadvAdhayA kRtvA'dhastanaM tArArUpaM jyotiSaM cAraM carati ?, kiyadvAdhayA kRlA sUryavimAnaM cAraM carati ?, kiyadavAdhayA kRtvA candravimAnaM kiyadvAdhayA kRloparitanaM tArArUpaM jyotiSaM cAraM carati ?, bhagavAnAha - gautama! sapta yojanazatAni navatyadhi kAnyabAdhayA kRtvA'dhastanaM tArArUpaM cAraM carati, aSTa yojanazatAnyavAdhayA kRtvA sUryavimAnaM, aSTau yojanazatAnyazItAnyabAdhayA kRtvA candravimAnaM, nava yojanazatAni pUrNAnyayAdhayA kRtvoparitanaM tArArUpaM jyotiSaM cAraM carati // ' (sandha) heDhilAo NaM bhaMte!" ityAdi, adhAnA bhadanta ! tArArUpAt kiyadabAdhayA kRtvA sUryavimAnaM dhAraM carati ? kiyadavAdhayA kRtvA candravimAnaM cAraM carati 1 kiyadabAdhayoparitanaM tArArUpam ?, bhagavAnAha gautama ! daza yojanAnyavAdhayA kRtvA sUryavimAnaM cAraM carati tata evAdhakhanAttArA For P&Pal Use Chl 2 pratipattI antarvAsiteba stanAstArA uddezaH 2 sU0 196 ~ 757 ~ // 377 // atra mUla saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate jyotiSkadevAdhikAraH eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam, Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(jyotiSka)], --------------------- mUlaM [195-196] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [195-196] | rUpAnnavati yojanAnyabAdhayA kalA candravimAnaM tata evAdhastanAttArArUpAddazottaraM yojanazatamavAdhayA kRloparitanaM tArArUpaM jyotiSa cAraM carati / / 'suravimANAo NaM bhaMte!' ityAdi, sUryavimAnAd bhadanta ! kiyavAdhayA kRtvA candravimAna cAraM carati ?, kiyavAdhayoparitanaM tArArUpam ?, bhagavAnAha-gautama ! azIti yojanAnyabAdhayA kRtvA candravimAnaM cAraM carati, tata eva sUryavimAnAyojanazatamabAdhayA kRtyoparitanaM tArArUpam / / 'caMdavimANAo NaM bhaMte !' ityAdi, candravimAnAdanta ! kiyavAdhayA kRSoparivanaM tArArUpaM cAra carati ?, bhagavAnAha-gautaga! viMzatiyojanAnyayAdhayA kRloparitanaM tArArUpaM cAra carati // jaMbUdIve gaM| |bhaMte |.ityaadi, jambUdvIpe bhavanta ! dvIpe katarat , 'bahUnAM pro Datamadhe ti bahUnAmapi nirdhAyeM utaraH, nakSatraM sarvAbhyantara-sarveSAma nyeSA nakSatrANAnabhyantaraM 'cAra maNDalagatyA paribhramaNaM carati ?, katarat nakSatraM 'sarvavAhya' sarveSAM nakSatrANAM bahirvatinaM cAraM 'caArati pratipadyate ?, katarat nakSatraM 'sarvoparitanaM sarveSAM nakSatrANAmuparitanaM cAraM carati !, katarana nakSatraM sarvAdhastanaM cAra carati ?, bhagavAnAha-gautama! abhijinnakSatraM sarvAbhyantaraM cAraM carati, mUlaH punarnakSatraM sarvavAdyaM cAra carati, svAtinakSatra sarvoparitanaM cAra carati, bharaNInakSatraM sarvAdhastanaM cAra carati, uktaJca-"sabbAbhitara'bhII mUlo puNa samvabAhiro hoi / sambovariM tu sAI bharaNI puNa savvaheTiliyA // 1 // caMdavimANe NaM bhaMte ! kiMsaMhite paNNate?, goyamA! addhakaviTThagasaMThANasaMThite savvaphAlitAmae anbhugatamUsitapahasite vaNNao, evaM sUravimANevi nakkhattavimANevi tArAvimANevi addhakaviTThasaMThANasaMThite // caMdavimANe NaM bhaMte! kevatiyaM AyAmavikhaMbheNaM ? kevatiyaM parikkheveNaM ? dIpa anukrama [312-- -313] ~ 758~ Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(jyotiSka)], --------------------- mUlaM [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka saMsthAnA [197]] | sU0197 dIpa zrIjIvA- kevatiyaM pAhalleNaM paNNatte?, goyamA! chappanne egasahibhAge joyaNassa AyAmavikkhaMbheNaM taM ti- 3 pratipattI jIvAbhi. guNaM savisesaM parikkheveNaM aTThAvIsaM egasahibhAge joyaNassa bAhAleNaM paNNate // sUravimANa candrAdimalayagi- ssavi saJceva pucchA, goyamA! aDayAlIsaM egasahibhAge joyaNassa AyAmavikkhaMbheNaM taM ti. rIyAvRttiH guNaM savisesa parikkheveNaM cauvIsa egasahibhAge joyaNassa bAhalleNaM pannatte // evaM gahavimA yAmAdi Nevi addhajoyaNaM AyAmadhikkhaMbheNaM savisesaM pari0 kosaM bAhalleNaM ||nnkkhttvimaannennN kosaM uddezaH2 AyAmavikkhaMbheNaM taM tiguNaM savisesaM pari0 addhakosaM bAhalleNaM pa0 tArAvimANe addhakosaM AyAmavikkhaMbheNaM taM tiguNaM savisesaM pari0 paMcadhaNusayAI bAhalleNaM paNNatte / / (mU0197) 'caMdavimANe NaM bhaMte !' ityAdi, candravimAnaM bhadanta ! 'kiMsaMsthitaM' kimiva saMsthitaM 2 prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! 'arddhaka4 pitthasaMsthAnasaMsthitam' uttAnIkRtamadhUkapitthaM tasyeva yat saMsthAnaM tena saMsthitamarddhakapityasaMsthAnasaMsthitaM, Aha-yadi candravimAna-18 hAmuttAnIkRtArddhakapitthasaMsthAnasaMsthitaM tata udayakAle'stamayakAle vA yadivA tiryak paribhramat paurNamAsyo kasmAttadarddhakapitthaphalAkAraMTa nopalabhyate ?, kAmaM zirasa upari vartamAnaM vartulamupalabhyate, arddha kapitthasya zirasa upari dUramavasthApitasya parabhAgAdarzanato vartula tayA razyamAnatvAt , ukayate, ihArddhakapitthaphalAkAraM candravimAnaM na sAmayena pratipattavyaM, kintu tasya vimAnasya pIThaM, tasya ca haipIThasyopari candradevasya-jyotizcakrarAjasva prAsAdaH, sa ca prAsAdastathA kathaJcanApi vyavasthito yathA pIThena saha bhUyAn vartula aa-8||378|| kAro bhavati, sa ca dUrabhAvAdekAntavaH samavRttatayA janAnAM pratibhAsate tato na kazciddoSaH, na caitat svamanISikAyA vijRmbhitaM, M anukrama [314] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-jyotiSkadevAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam, ~ 759~ Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --- --------------- uddezaka: [(jyotiSka)], --------- ---------- mUlaM [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [197]] dIpa yata etadeva jinabhadragaNikSamAzramaNena vizeSaNavatyAmAkSepapurassaramuktam-"addhakaviTThAgArA udyatyamaNami kaha na dIsaMti / sasisUrANa vimANA siriyakkhette ThiyANaM ca // 1 // uttANakaviTThAgAraM pIDhaM taduvariM ca paasaao| vaTTAlekheNa tato samavarTa dUrabhAvAdo // 2 // " tathA sarva-niravazeSa sphaTikavizeSamaNimayaM sarvasphaTikamayaM tathA'bhyudgatA-Abhimukhyena sarvato vinirgatA usmRtA:-prabalatyA sarvAsu dikSu prasRtA yA prabhA tathA sitaM abhyudgatotsRtaprabhAsitaM, yAvatkaraNAt 'vivihamaNirayaNabhatticitte vAuddhayavijayavejayantIpaDAgachattAtichattakalie tuMge gagaNatalamaNulihaMtasihare jAlaMtararayaNapaMjalommIliyamaNikaNagathUbhiyAge viyasiyasayavattapuMDarIvatilagarayaNavacaMdacitte aMto bahiM ca saNhe tayaNijavAluyApatthaDe suhaphAse sassirIyarUve pAsAIe darisaNije abhirUve paDirUveM' iti, tatra vividhA-anekaprakArA maNaya:-candrakAntAdayo ratnAni ca-katanAdIni teSAM bhakkayo-vicchittivizeSAstAbhizcitraM-anekarUpabad AzcaryavadvA vividhamaNiratnabhakticitraM, tathA vAtodbhUtA-vAyukampitA vijayaH-abhyudayastatsaMsUcikA vaijayantyabhidhAnAH patAkA vijayabaijayantyaH, athavA vijayA iti vaijayantInAM pArzvakarNikA ucyante tatpradhAnA vaijayanyo vijayavaijayanya:patAkAstA eva vijayavarjitA vaijayantyaH, chatrAticchatrANi-uparyuparisthitAtapatrANi : kalitaM vAvodbhutavijayavejayantIpatAkAkalitaM tuja-ucam ata eva 'gagaNatalamaNulihaMtasihara' gaganataLamanulikhavU-abhilaGghayad gaganatalAnulikhacchikharaM, tathA jAlAni-jAlakAni tAni ca bhavanabhittiSu loke pratItAni tadantareSu viziSTazobhAnimittaM ratnAni yatra tajAlAntararalaM, 'sUtre cAtra prathamaikavacanalopo draSTavyaH, tathA pajarA unmIlitamiva-bahiSkRtamiva pajaronmIlitamiva, yathA hi kila kimapi vastu pajarAd-vaMzAdimayamacchAvanavizeSAd bahiskRtamatyantamavinaSTacchAyakhAt zobhate tathA sadapi vimAnamiti bhAvaH, tathA maNikanakAnAM sambandhinI stUpikA anukrama [314] jI064 ~ 760~ Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(jyotiSka)], --------------------- mUlaM [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH [197]] // 379 // Ki dIpa zikharaM yasya tat maNikanakastUpikAkaM, tabhA vikasivAni yAni zavapatrASi puNDarIkANi ca dvArAdau pratikRtilena sthitAni tila-13 pratipattI kAzca-mityAdiSu puNDrANi rabamayAzArddhacandrA dvArAdipu taibhitraM vikasitazatapanapuNDarIkatilakaratnA candracitram , 'aMto bahiM ca saNhe candrAdiityAdi aJcanaparvatoparisiddhAyatanadvAravat , 'evaM sUravimANevI'tyAdi, evaM-candravimAnamiva sUryavimAnamapi vaktavyaM mahavimAnamapi | saMsthAnAnakSatravimAnamapi tArAvimAnamapi, jyotirvimAnAnAM prAya ekarUpatvAt ||'cNdvimaanne NaM bhaMte ! ityAdi, candravimAnaM bhadanta ! kiya- yAmAdi dAyAmaviSkambhena kiyatparikSepeNa kiyAhalyena prAptam ?, bhagavAnAha-gautama! paTpaJcAzatamekaSaSThibhAgAn yojanasyAyAmaviSkambhena, uddezaH2 tadevAyAmaviSkambhamAnaM triguNaM savizeSa parikSepeNa, aSTAviMzatimekaSaSTibhAgAn yojanasya bAhalyena prajJaptam / / 'sUravimANe NaM bhaMte"31 matAsU0197 ityAdi prabhasUtra prAgvat , bhagavAnAha-gautama ! aSTacatvAriMzatamekapaSTibhAgAna yojanasyAyAmaviSkambhena, tadevAyAmaviSkambhamAnaM triguNaM savizeSa parikSepeNa, caturviMzatimekaSaSTibhAgAna yojanasya bAhalyena // 'gahavimANe NaM bhaMte! ityAdi prabhasUtraM tathaiva, bhagavAnAha-gautama! arddhayojanamAyAmaviSkambhena tadevArddhacojanaM triguNaM savizeSa parijhepeNa krozaM thAilyena || 'nakkhattavimANe NaM| bhaMte!' ityAdi prabhasUtraM tathaiva, bhagavAnAi-gautama! krozamekamAyAmaviSkambhena tadevAyAmaviSkambhaparimANaM triguNaM savizeSa parikSepeNa arddhakrozaM ca bAhalyena prajJAptam / / 'tArAvimANe NaM bhaMte !' ityAdi prabhasUtraM tathaiva, bhagavAnAha-gautama! arddhakozamAyAmavikambhena tadevAyAmaviSkambhAvAmaparimANaM triguNaM savizeSa parikSepeja, paJcadhanu:zatAni vAilyena prajJaptam , evaMparimANaM ca tArAvimAnamutkRSTasthitikakha tArAdevasya sambandhi draSTavyaM, jaghanyavitikasya tu paJcadhanu:zatAnyAyAmaviSkambhena bharddhatRtIyAni dhanuH- // 379 // vAni vAhatyena, uktazca tattvArthabhASye-"aSTacatvAriMzadyojanakaSaSTibhAgAH sUryamaNDalaviSkambhaH, candramasaH SaTpazcAzat , pahA anukrama [314] BREAK atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-jyotiSkadevAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam, ~ 761~ Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [197] dIpa anukrama [314] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka: [(jyotiSka)], mUlaM [197] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita NAmarddhayojanaM, gavyUtaM nakSatrANAM sarvotkRSTAyAstArAyA bharddhakroza:, jaghanyAyAH paJcadhanuHzatAni, viSkambhArddhavAhasyAzca bhavanti sarve sUryAdayo nRloke" iti // caMdravimANe NaM bhaMte! kati devasAhassIo parivahati ?, goyamA ! caMdabimANassa NaM puracchimeNaM seyANaM subhagANaM suppabhANaM saMkhatalavimalanimmaladadhighaNagokhIra pheNarayayaNigarapaNAsANaM (mahuguliyapiMgalakkhANaM) thiralaTTha [pa] baDapIvara susiliGa suvisiddhatikkhadADhAviDaMvitamuhANaM ratupalapattamauyasukumAlatAlujIhANaM [pasatthasatyaveruliyAbhisaMta kakkaDa nahANaM] visAlapIbarorupaDipuNNavilakhaMdhANaM miuvisayapasatthahumalakkhaNavicchiNNake sarasaDovasobhitANaM zraMkamitalalipapulitadhavalagavvitagatINaM ussiyasuNimmiya sujAyaapphoDiyaNaMgUlANaM vairAmayaNakkhANaM vairAmayadantANaM vayarAmayadADhANaM tavaNijajIhANaM tavaNijatAluyANaM tavaNijjajottamasujotitANaM kAmagamANaM pItigamANaM maNogamANaM maNoramANaM maNoharANaM abhiyagatINaM amiyabalavIrayapurisakAraparaka mANaM mahatA apphoDiyasIhanAtIyabolakalayalaraveNaM madhureNa maNahareNa ya pUriMtA aMbaraM disAo ya sobhayaMtA basAri devasAhassIo sIharUvadhAriNaM devANaM puracchimila bAhaM parivarhati / caMdravimANassa NaM dakkhiNeNaM seyANaM subhagANaM suppabhANaM saMkhata lavimalanimmadavighaNagokhIrapheNarayayaNiyarappagAsANaM vairAmayakuMbhajuyalasudvitapIvaravara baharasoMDavaDiyadi For P&Praise Cinly ~762~ Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ----------- uddezaka: [(jyotiSka)], ----- ---------- mUlaM [198] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [198] zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH 13pratipattau candrAdivAhanAni uddezaH2 sU0 198 dIpa ttasurattapaumappakAsANaM akSuNNayaguNA (muhA) NaM tavaNijavisAlacaMcala calaMtacavalakapaNavimalajalANaM madhuvaNabhisaMtaNiddhapiMgalapattalativaNNamaNirayaNaloSaNANaM anbhuggatamaulamalliyANaM dhavalasarisasaMThitaNibbaNadaDhakasiNaphAliyAmayasujAyadaMtamusalovasobhitANaM kaMcaNakosIpavihRdaMtaggavimalamaNirayaNaruharaperaMtacittarUvagavirApitANaM tavaNijavisAlatilagapamuhaparimaMDitANaM NANAmaNirayaNamuddhagevejabahagalayavarabhUsaNANaM beruliyavicittadaraNimmalavairAmayatikkhalaDhaaMkusakuMbhajuyalatarodiyANaM tavaNijasubaddhakacchadappiyavaluddharANaM jaMbUNayavimalaghaNamaMDalavairAmayalAlAlaliyatAlaNANAmaNirayaNaghaNTapAsagarayatAmagharajUbaddhalaMbitaghaMTAjuyalamaharasaramaNaharANaM allINapamANajuttavahiyasujAtalakkhaNapasatthatavaNijavAlagattaparipucchaNANaM uyaviyapaDipupaNakummacalaNalahuvikamANaM aMkAmayaNakkhANaM tavaNijjatAluyANaM tavaNijajIhANaM tavaNijajosagasujotiyANaM kAmakamANaM pItikamANaM maNogamANaM maNoramANaM maNoharANaM amiyagatINaM amiyabalavIriyapurisakAraparakamANaM mahayA gaMbhIragulagulAiyaraveNaM mahureNaM maNahareNaM pUrentA aMbaraM disAo yasobhayaMtA ca sAri devasAhassIo gayarUvadhArINaM devANaM dakkhiNillaM pAhaM parivahati / caMdavimANassa NaM pacatthimeNaM setANaM subhagANaM suppabhANaM caMkamiyalaliyapulitacalacavalakakudasAlINaM saNNayapAsANaM saMgayapAsANaM sujAyapAsANaM miyamAitapINaraitapAsANaM savihagasujAta anukrama [315] // 38 // W hatraysia atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-jyotiSkadevAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam, ~ 763~ Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [198] dIpa anukrama [315] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [3], uddezaka: [(jyotiSka)], mUlaM [198] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH kucchINaM pasatthaNiddhamadhugulitabhisaMta piMgalakkhANaM visAlapIvarorupaDipuNNavipu udhANaM vapaDipuNNavipulakavola kalitANaM ghaNaNicita subaddhalakkhaNuNNataI siANayava sabhoTTANaM cakamitala litapuliyacakavAla cavalagaccitagatINaM pIvaroruvaTTiyasusaMThitakaDINaM olaMbalaMba lakkhaNapamANajusa pattharamaNijjavAlagaMDANaM samakhuravAlaghANINaM samalihitatikkhaggasiMgANaM taNusumasujAta dilomacchavidharANaM uvacitamaMsalavisAlapaDipuNNa khuddapamuha puMDarANaM (khaMdhapaesa suMdarANaM) verulayabhisaMtakaDakkha suNirikkhaNANaM jutapyamANappadhANalakkhaNapasattharamaNinagaggaragalasobhitANaM ghaggharagasubaddhakaNThaparimaMDiyANaM nANAmaNikaNagarayaNaghaNTaveyacchaga sukayaratiyamAliyANaM varaghaMTAgalagaliyasobhaMtasassirIyANaM paDamuppalabhasalasurabhimAlAvibhUsitANaM baharakhurANaM vividhavikhurANaM phAliyAmayadaMtANaM tavaNijajIhANaM tavaNijatAluyANaM tavaNijajottagajottiyANaM kAmakamANaM pItikamANaM maNogamANaM maNoramANaM maNoharANaM amitamatINaM abhiyavalavIriyapurisapAraparakkamANaM mahayA gaMbhIragajiyaraveNaM madhureNa maNahareNa ya pUreMtA aMbaraM disAo yasobhayaMtA cattAri devasAhassIo vasabharUpadhAriNaM devANaM pacasthimiddhaM bAhaM parivahati / davimANassa NaM uttareNaM seSANaM subhagANaM supabhANaM jacANaMtaramalihAyaNANaM harimelAmAdulamalipacchANaM ghaNaNicitasubaddhalakkhaNuNNatAcaMkami (caMcuci) yalalipapulipa cala cavalacaMcalagatINaM For P&Praise Cly ~764~ Chewy Me Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [198 ] dIpa anukrama [ 315] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezaka: [(jyotiSka)], mUlaM [198 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAmi0 malayagi rIyAvRttiH // 381 // laMghaNavaggaNadhAvaNadhAraNativaijaINasikkhitagaINaM saNNatapAsANaM latalAmagalAyavara bhUsaNANaM saMNayapAsANaM saMgatapAsANaM sujAyapAsANaM mitamAyitapINarayapAsANaM jhasavihagasujAtakucchINaM pINapIvaravahitasusaMThitakaDINaM olaMbapalbalakkhaNapamANaju tapasattharamaNijjavAlagaMDANaM taNusumasujAyaNiddhalomacchavidharANaM miDavisayapasatthamuhumalakkhaNacikiNNakesaravAligharANa laliyasa vilAsagati (lalaM tathAsagala) lADavarabhUsaNANaM muhamaMDagocUlacamarathA sagaparimaMDiyakaDINaM tavaNijakhurANaM tavaNijjajIhANaM tavaNijatAluyANaM tavaNijajottagajotiyANaM kAmagamANaM pItigamANaM maNogamANaM maNoramANaM maNoharANaM amitagatINaM amighavalavIriyapurisayAraparaka mANaM mahayA hayahesiyakilakilAiyaraveNa mahureNaM maNahareNa ya pUreMtA aMbaraM disAo ya sobhayaMtA cattAri devasAhassIo hayakhvadhArINaM uttarillaM vAhaM parivarhati // evaM suravimANassavi pucchA, goyamA ! solasa devasAhassIo parivahati puSvakameNaM // evaM gahavimANassavi pucchA, gomA ! aha devasAhassIo parivahati puSvakameNaM, do devANaM sAhassIo puratthimillaM bAha parivahati do devANaM sAhassIo dakkhiNilaM do devANaM sAhassIo pacatthimaM do devasAhassI dhArINaM utaralaM bAhaM parivahati // evaM NakkhattavimANassavi pucchA, goyamA ! casAri ** %9 ~765~ atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate jyotiSkadevAdhikAraH eka eva vartate tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam, 3 pratipatau candrAdivAhanAni uddezaH 2 sU0 198 // 381 // Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ----------- uddezaka: [(jyotiSka)], ----- ---------- mUlaM [198] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [198] dIpa devasAhassIo parivahaMti, sIharUSadhArINaM devANaM paMcadevasatA purathimillaM bAhaM parivahaMti evaM cauddisiMpi // (sU0 198) 'caMdavimANe NaM bhaMte!' ityAdi, candravimAnaM Namiti vAkyAlakAre bhadanta ! kati devasahasrANi parivahanti ?, bhagavAnAha-gautama!18 SoDaza devasahasrANi parivahanti, tadyathA-pUrveNa-pUrvataH, evaM dakSiNena pazcimena uttareNa, tatra pUrveNa siMharUpadhAriNAM devAnAM catvAri sahasrANi parivahanti, dakSiNena gajarUpadhAriNAM devAnAM catvAri sahasrANi, pazcimena vRSabharUpadhAriNAM devAnAM catvAri sahasrANi, uttare-12 pAzvarUpadhAriNAM devAnAM calAri devasahasrANi, iyamatra bhAvanA-candrAdivimAnAni tathAjagatsvAbhAvyAnnirAlambanAnyeva vahantyavatiSThante,8 kebalamAbhiyogikA devAste tathAvidhanAmakarmodayavazAtsamAnajAtIyAnAM hInajAtIyAnA vA nijasphAtivizeSapradarzanArthamAtmAnaM bahu manyamAnAH pramodabhRtaH satatavahanazIleSu vimAneSvadhaH sthilA kecissiharUpANi kecidgajarUpANi kecidRSabharUpANi kecidazvarUpANi kRtvA | tAni vimAnAni vahanti, na caitadanupapannaM, yathA hi ko'pi tathAvidhAbhiyogyanAmakopabhogabhAgI dAso'nyeSAM samAnajAtIyAnAM hInajAtIyAnAM vA pUrvaparicitAnAmevamahaM nAyakasyAsya suprasiddhasya saMmata iti nijasphAtivizeSapradarzanArtha sarvamapi khocitaM karma | nAyakasamakSaM pramudita: karoti, tathA''bhiyogikA devAstathAvidhAbhiyogyanAmakarmopabhogabhAjaH samAnajAtIyAnAM hInajAtIyAnAM vA devAnAmanyeSAmevaM vayaM samRddhA yatsakalalokaprasiddhAnAM candrAdInAM vimAnAni vahAma iti nijaskAtivizeSapradarzanArthamAtmAnaM bahu manyamAnA uktaprakAreNa candrAdivimAnAni vahanti / evaM sUryAdivimAnaviSavANyapi sUtrANi bhAvanIyAni, atra jambUdvIpaprajJaptisarake sahaNigAthe-"solasa devasahassA vahati caMdesu cetra sUresu / adveSa sahassAI esekaMmi gahavimANe // 1 // cattAri sahassAI anukrama [315] ~766~ Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ------------ uddezaka: [(jyotiSka)], ----- ---------- mUlaM [198] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [198] dIpa zrIjIvA-18nakkhatami ya havaMti ekeke do ceva sahassAI tArAruvekamekAmi // 2 // " kacitsiMhAdInAM varNanaM dRzyate tadahuSu pustakeSu na dRSTa-18 pratipattI jIvAbhimamityupekSitaM, avazyaM cettayAkhyAnena prayojanaM tarhi jambUdvIpaprajJaptiTIkA paribhAvanIyA, tatra savistaraM tavyAkhyAnasya kutatvAt // tazIghramandamalayagi gatI alpaetesiNaM bhaMte caMdimasUriyagahagaNaNakkhattatArArUvANaM kayare kayarehiMto sigdhagatI vA maMdagatI rIyAvRttiH vA?, goyamA! caMdehiMto sUrA sigdhagatI sUrehiMto gahA sigghagatI gahehiMto NakkhattA sigdha mahardhika // 382 // gatI Nakkhattehito tArA sigghagatI, sabbappagatI caMdA sabasigghagatIo tArArUve / / (sa0199) tvAdiH eesi NaM bhaMtecaMdimajAvatArArUvANaM kayare 2 hiMto appiDiyA vA mahihiyA vA?, goyamA! uddeza:2 tArArUvehiMto NakkhattA mahihIyA NakvattehiMto gahA mahiDDIyA gahehiMto sUrA mahiDDIyA sUre sU0199 200 hiMto caMdA mahiDDIyA, sabappaliyA tArArUvA savvamahiDDIyA caMdA // (sU0 200) 'eesi NamityAdi, eteSAM candrasUryaprahanakSatratArArUpANAM madhye katare katarebhyo'lpagatayaH? katare katarebhyaH zIghragatayaH ?, bhaga-18 vAnAha-gautama! candrebhyaH sUryAH zIghragatayaH sUryebhyo grahAH zIghragatayaH prahebhyo nakSatrANi zItragatIni nakSatrebhyastArArUpAH zIghragatayaH, candreNAhorAtrAkamaNIyasya kSetrasya sUryAdimihInahInatareNAhorAtreNAkramyamANatvAt , etaca savistaraM candraprajJaptI sUryaprajJaptI bhAvitamiti tato'vadhAyai, evaM ca sarvamandagatayazcandrAH sarvazIghragatayastArAH // 'eesi Na'mityAdi, eteSAM bhadanta ! candrasUryagrahana- X // 382 // atratArArUpANAM madhye katare katarebhyo'lpardhikAH katare katarebhyo mahacikA:?, bhagavAnAha-gautama! tArakebhyo nakSatrANi mahardikAni anukrama [315] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-jyotiSkadevAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam, ~767~ Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(jyotiSka)], -------------------- mUlaM [199-200] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [199-200] baharisthatikatvAt , evaM nakSatrebhyo mahA mahardikAH, prahebhyaH sUryA mahAdikAH, sUryebhyazcandrA mahardikAH, evaM saryAsparddhayastArA: sarva-18 mahaIyacandrAH // samprati jamyUdvIpe tArANA parasparamantarapratipAdanArthamAha jaMbUdIve gaMbhaMte! dIve tArAruvassa 2 esa NaM kevatiyaM abAdhAe aMtare paNNate?, goyamA! duvihe aMtare paNNatte, taMjahA-vAghAtime ya nivvAghAime ya, tattha NaM je se vAghAtime se jahapaNeNaM doSiNa ya chAvaDhe joyaNasae ukoseNaM bArasa joyaNasahassAI dopiNa ya bAyAle joSaNasae tArArUvassa 2 ya ayAhAe aMtare papaNatte / tattha NaM je se NivAghAtime se jahapaNeNaM paMcadhaNusayAI ukkoseNaM do gAuyAI tArArUva jAva aMtare paNNase // (sU0201) caMdassa NaM bhaMte! jotisiMdassa jotisarano kati aggamahisIo paNNattAo?, goyamA! cattAri aggamahisIo papaNasAo, taMjahA-caMdappabhAdosiNAbhA acimAlIpabhaMkarA, ettha NaM egamegAe devIe cattAri cattAri devasAhassIo parivAre ya, pabhU NaM tato egamegA devI avaNAI cattAri 2 devisahassAI parivAra viuvittae, ecAmeva sapuvAvareNaM solasa devasAhassIo paNNattAo, se taM tuddie|| (sa0202) pabhU NaM bhaMte! caMde jotisiMde jotisarAyA caMdavaDiMsae vimANe sabhAe sudhammAe caMdaMsi sIhAsaNaMsi tuDieNa saddhiM divvAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharittae?, No tiNaDhe smjhe| se keNatuNaM bhaMte! evaM yuti no pabhU caMde jotisarAyA caMDavaDeMsae vimANe sabhAe sudhammAe dIpa anukrama [316 317]] ~ 768~ Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ------- ---------------- uddezaka: [(jyotiSka)].-----......... mUlaM [201-204] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH prata sUtrAMka [201-204] %25 CE pratipattI | tArAntaraM truTikaM amaithunaM sU. ryAdidevyaH uddezaH2 sU0201204 // 383 // caMda'si sIhAsaNaMsi tuDieNaM sahiM divvAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharittae?, goyamA! - dassa jotisiMdassa jotisarapaNo caMdavaDeMsae vimANe sabhAe sudhammAe mANavagaMsi cetiyakhaMbhaMsi vairAmaema golavaddasamuggaesu bahuyAo jisakahAo sapiNakhittAo ciTuMti, jAoNaM caMdassa jotisiMdassa jotisaranno annesiMca yahaNaM jotisiyANaM devANa ya devINa ya acaNijAo jAva paluvAsaNijjAo, tAsi paNihAe nopabhU caMde jotisarAyA caMdavaDiM0 jAva caMdasi sIhAsapaMsi jAva bhuMjamANe viharittae, se eeNaTeNaM goyamA! no pabhU caMde jotisarAyA caMdavaDeMsae vimANe sabhAe sudhammAe caMdaMsi sIhAsaNaMsi tuDieNa saddhiM divvAI bhogabhoyAI bhuMjamANe viharitae, anuttaraM ca NaM goyamA! pabhU caMde jotisiMde jotisarAyA caMdasie vimANe sabhAe sudhammAe caMdaMsi sIhAsaNaMsi cauhiM sAmANiyasAhassIhiM jAva solasahiM AparakkhadevANaM sAhassIhiM annehiM bahahiM jotisiehiM devehiM devIhi ya saddhi saMpurivahe mahayAhayaNahagIdavAiyataMtItalatAlatuDiyaghaNamuiMgapaDappavAiyaraveNaM dibbAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharittae, kevalaM pariyAratuDieNa saddhiM bhogabhogAI buddhIe no ceya NaM mehuNavattiyaM / / (sU0203) sUrassa NaM bhaMte ! jotisiMdassa jotisaranno kai aggamahisIo paNNattAo?, goyamA! cattAri aggamahisIo paNNattAo, taMjahA-sUrappabhA AyavAbhA acimAlI pabhaMkarA, evaM avasesaM %-- dIpa anukrama [318-321] // 383 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-jyotiSkadevAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakama, ~769~ Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(jyotiSka)], --------------------- mUlaM [201-204] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [201-204] jahA caMdassa NavariM sUravarDisae vimANe sUraMsi sIhAsaNaMsi, taheva sabvesipi gahAINaM cattAri aggamahisIo0 taMjahA-vijayA vejayaMtI jayaMtI aparAjiyA, lesipi taheva / (mU0 204) 'jaMbUdIve NaM bhaMte ! dIye'ityAdi, jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe tArAvAstArAyA etadantaraM kiyAdhayA prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama!| sadvividhamantaraM prajJAna, tadyathA-vyApAtima nirvyAghAtimaM ca, vyAhananaM vyAdhAta:-parvatAdiskhalanaM tena nirvRttaM vyApAtima bhAvAdima' iti imapratyayaH, niLaghAtima-vyAghAtimAnnirgata svAbhAvikamityarthaH, tatra yanniAdhAtimaM tajaghanyena paJca dhanu:zatAni utkarSato dve gabyUte, tatra yad vyAghAtima tajaghanyena dve yojanazate 'SaTpaSTe SaTpaTyAdhike, etaca niSadhakUDhAdikamapekSya theditavyaM, tathAhiniSadhaparvataH svabhAvAdapyuccaizcatvAri yojanazatAni tasyopari paJca yojanazatocAni kUTAni, tAni ca mUle paJca yojanazatAnyAyAma| viSkambhAbhyAM madhye trINi yojanazatAni pazvasaptatyadhikAni uparyatRtIyAni yojanazavAni, seSAM coparitanabhAgasamaNipradeze tathAjagarasvAbhAcyAdRSTAvaSTau yojanAnyubhavato'vAdhayA kRtvA tArAvimAnAni paribhramanti, tato jaghanyato vyAdhAtimamantaraM he yojanazate SaSaSyadhika bhavati, utkarSato dvAdaza yojanasahasrANi dve yojanazate dvAcavAriMzadadhike, etaza merumapekSya draSTavyaM, tathAhi-mela| daMza yojanasahasrANi merocobhayato'bAdhayA ekAdaza yojanazatAnyekaviMzatyadhikAni, tata: sarvasaGkhyAmIlane dvAdaza yojanasahasrANi dve ca yojanazate dvAcatvAriMzadadhike, kacitsarvatra 'vAghAie nivvAghAie' iti pAThastatra vyAghAto-yathoktarUpo'syAstIti vyAghAtikam, 'ato'nekasvarAditi matvarthIya ikapratyayaH, vyAghAtikAnnirgataM nilcAtikamiti // 'caMdassa NaM bhaMte !' ityAdi, candrasya bhadanta ! jyotiSendrasya jyotiSarAjasya 'kati' kiyatsayAkA agramahiNya: prajJAptA:?, bhagavAnAha-gautama! catasro'yamahidhyaH prAptAH, dIpa anukrama [318-321] ~~770~ Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [201 -204] dIpa anukrama [318 -321] pratipattiH [3], uddezakaH [(jyotiSka)], mUlaM [201-204] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 384 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - Je Escumar in tadyathA candraprabhA 1 'dosiNAbhA' iti jyotsnAbhA 2 arcirmAlI 3 prabhaGkarA 4 || 'tattha Na'mityAdi, 'tatra' tAlu catasRSu apramahiSISu madhye ekaikasyA devyAzcatvAri 2 devIsahasrANi parivAraH prajJataH kimuktaM bhavati ? - ekai kA'yamahiSI caturNI 2 devIsaha - srANAM paTTarAjhI, ekaiba sA itthambhUtA'yamahiSI parivArAvasare tathAvidhAM jyotiSkarAjacandradevecchAmupalabhya prabhuranyAni AlasamAnarUpANi catvAri devIsahasrANi vikurvituM svAbhAvikAni punaH 'evameva' uktaprakAreNaiva 'sapUrvApareNa' pUrvAparamIlanena poDaza [pra thAmam 11500 ] devIsahasrANi candradevasya bhavanti, 'settaM tuDie' tadetAvat 'tuTikam' antaHpuram Aha cUrNikRt - 'tuTikamantaHpuramupadizyate' iti // 'pabhU NaM bhaMte!' ityAdi, prabhurbhadanta ! candro jyotiSendro jyotiparAjazcandrAvataMsa ke vimAne sabhAyAM 5 sudharmAyAM candre siMhAsane 'tuTikena' antaHpureNa sArddhaM divyAn bhogabhogAn sukhamAnaH 'vihartum' Asitum ? bhagavAnAha gotama ! nAyamarthaH samarthaH / atraiva kAraNaM pRcchati' se keNaTTeNamityAdi tadeva, bhagavAnAha - gautama ! candrasya jyotiSendrasya jyoti - parAjasya candrAvataMsa ke vimAne sabhAyAM sudharmAyAM mANavakacaityastambhe vajramayeSu golavRttasamudrakeSu teSu ca yathA tiSThanti tathA vijayarAjadhAnIgata sudharmA sabhAyAmiva draSTavyaM vahUni jinasakthIni saMnikSiptAni tiSThanti yAni sUtre khIlanirdeza: prAkRtatvAt candrasya jyotiSendrasya jyotiSarAjasya arcanIyAni puSpAdibhirvandanIyAni viziSaiH stotraiH stotavyAni pUjanIyAni vastrAdibhiH sa kAraNIyAni AdarapratipattyA sanmAnanIyAni jinocitapratipazyA kalyANaM maGgalaM daivataM caityamiti paryupAsanIyAni, 'tAsiM paNihAe' iti teSAM praNidhayA tAnyAzritya no prabhuzcandro jyotiSarAjazcandrAvataMsa ke vimAne yAvadvihartumiti / 'pabhU NaM goyamA' ityAdi, prabhugatama ! candro jyotiSendro jyotiSarAjaJcandrAvataMsa ke vimAne sabhAyAM sudharmAyAM candrasiMhAsane caturbhiH sAmAnikasaha saizcatasR For P&Pale Chly 3 pratipattI tArAntaraM truTikaM a maithunaM sUryAdidevyaH uddezaH 2 [sU0201204 ~771~ // 384 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate jyotiSkadevAdhikAraH eka eva vartate tat kAraNAt uddeza :- '2' atra 2 iti nirarthakam, Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [201 -204] dIpa anukrama [318 -321] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezakaH [(jyotiSka)]. mUlaM [201-204] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 065 bhirapramahiSIbhiH saparivArAbhistibhiH parSadbhiH saptabhiranIkaiH saptabhiranIkAdhipatibhiH SoDazabhirA sarakSakadeva sahasairanyaizca bahubhijyotiSairdevairdevIbhizca sArddha saMparivRtaH 'mahayAhayetyAdi pUrvavat yAvaddivyAn bhogabhogAn bhukhAno vihartumiti, na punaH 'maithunapratyayaM' maithunanimittaM divyAn sparzAdIn bhuJjAno bihatu prabhuriti // 'sUrassa NaM bhaMte!' ityAdi, sUrasya bhadanta ! jyotiSendrasya jyotiSarAjasya kati apramahiSyaH prajJaptAH 1, bhagavAnAha - gautama! catasro'yamahiSyaH prajJaptAH, tadyathA-sUryaprabhA AtapAbhA arcirmAlI prabhaGkarA / 'tattha NaM egamegAe devIe' ityAdi candravattAvadvaktavyaM yAvat 'no cetra NaM mehuNavattiyaM' navaraM sUryAvataMsa ke vimAne sUrve siMhAsane iti vaktavyaM, zeSaM tathaiva // caMdavimANe NaM bhaMte! devANaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, evaM jahA ThitIpae tahA bhANiyaccA jAva tArANaM // (sU0 205 ) 'caMdavimANe NaM bhaMte!' ityAdi, candravimAne bhadanta ! devAnAM kiyantaM kAlaM sthiti ?, bhagavAnAha - gautama! jaghanyena caturbhAgapasyopamaM caturbhAga: pasyopamasya caturbhAgapasyopamamarddhapippalIvat, atrApi cirantanavyAkaraNe'yaM samAsaH, yadivA caturbhAgamAtraM | pasyopamaM caturbhAgapasyopamamiti vizeSaNasamAsaH patyopamasya caturbhAga ityarthaH, utkarSataH patyopamaM varSazatasahasrAbhyadhikaM, candravimAne hi candradeva utpayate anye ca tatsAmAnikAmarakSAdavaH, tatrAmarakSAdInAM yathoktA japanyA sthitiH utkRSTA candramasAM tatsAmAnikAnAM vA / 'caMdavimANe NaM bhaMte!' ityAdi, candravimAne bhadanta ! devInAM kiyantaM kAlaM sthitiH prajJatA ?, bhagavAnAha gautama ! jaghanyena caturbhAgapalyopamamutkarSata: pasyopamA pazcAzatA varSasahasrairabhyadhikaM / evaM sUryAdivimAnaviSayANyapi sthitisUtrANi vA For P&False Cinly ~ 772~ Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], ----------------------- uddezaka: [(jyotiSka)], --------------------- mUlaM [205] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka pratipattI jyo. uddezaH 2 | candrAde sthitiH sU0 205 alpavahutvaM sU0 206 [205] zrIjIvA- cyAni, navaraM sUryavinAne devAnAM jaghanyatazcaturbhAgapalyopamamuskarSata: palyopamaM barSasahasrAbhyadhika, devInAM jaghanyatazcaturbhAgapalyopa- bIvAbhi mamutkarSato'rddhapalyopamaM paJcabhirvarSazatairabhyadhika, prahavimAnadevAnAM jaghanyatazcaturbhAgapalyopamamutkarSataH paripUrNa palyopamaM, devInAM utkR- malayagi-5mardhapalyopamaM jaghanyena caturbhAgapalyoparma, nakSatravimAne devAnAM jaghanyatazcaturbhAgapalyopamamutkarSato'rddhapalyopamaM, devInAM utkRSTato'- rIyAvRttiHdhikacaturbhAgapalyopamaM jaghanyena caturbhAgapalyopama, tArAbimAne jaghanyenASTabhAgapalyopamamutkarSatacaturbhAgapalyoparma, devInAM jghny||385|| to'STabhAgapalyopamamutkarSataH sAtirekamaSTabhAgapalyopamamiti // etesi NaM bhaMte! caMdimasUriyagahaNakSatsatArArUvANaM kayarezahito appA cA pahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA?, goyamA! caMdimasUriyA ete NaM doSiNavi tullA samvatthovA saMkhejaguNA NakkhattA saMkhejaguNA gahA saMkhejaguNAo tAragAo // (sU0206) joisuddesao smtto|| 'etesi NaM bhaMte !' ityAdi, eteSAM bhadanta ! candrasUryagrahanakSatratArArUpANAM katare katarebhyo'spA: katare katarebhyo bahukA thA? katare kataraistulyA:?, atra vibhaktipariNAmena tRtIyA vyAkhyeyA, katare katarebhyo vizeSAdhikA:, bhagavAnAha-gautama! cndrsuuryo| ete dvaye'pi parasparaM tulyAH, pratidvIpaM pratisamudraM candrasUryANAM samasayAkalAt , zeSebhyo grahAdibhyaH sarve'pi stokAH, tebhyo nadakSatrANi soyaguNAni aSTAviMzatiguNatvAt , tebhyo'pi grahAH sahayeyaguNA: sAtirekatriguNatvAt , tebhyo'pi tArA: sahayaguNAH | prabhUtakoTIkoTIguNatvAt / / iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM caturthapratipattau jyotiSodezakaH samAptaH / / dIpa anukrama [322] CARSAXCC -- - atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-jyotiSkadevAdhikAra: eka eva vartate, tat kAraNAt uddeza:- 2' atra 2 iti nirarthakam, ~773~ Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [207] dIpa anukrama [324] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezakaH [(vaimAnika)-1], mUlaM [207] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: ukta jyotiSa vaktavyatA, samprati vaimAnikavaktavyatAmAha kahi NaM bhaMte! vemANiyANaM devANaM vimANA paNNattA?, kahi NaM bhaMte! vemANiyA devA parivasaMti?, jahA ThANapade tahA savvaM bhANiyanvaM NavaraM parisAo bhANitavvAo jAva sukke, annesiM bahUNaM sodhammakaSpavAsINaM devANa ya devINa ya jAva viharaMti // (sU0 207 ) 'kahi NaM bhaMte! bemANiyANa' mityAdi, ka bhadanta ! vaimAnikAnAM devAnAM vimAnAni prajJatAni ?, tathA ka bhadanta ! vaimAnikA devAH parivasanti ?, bhagavAnAha - gautama ! asyA ratnaprabhAyAH pRthivyA basamaramaNIyAd bhUmibhAgAd rupakopalakSitAditi bhAvaH Urddha candrasUrya| grahanakSatratArArUpANAmapyupari bahUni yojanAni bahUni yojanazatAni bahUni yojana sahasrANi bahUni yojanazatasahasrANi vaDIyoMjana koTIkoTI: Urddha dUramuranutya-buddhyA galA, etaca sArddharajUpalakSaNaM, tathA coktam -- "sohammaMmi divaDhA aDDAijA ya raju mAhiMde / baMbhaMmi advapaMcama cha ae satta hote // 1 // [ saudharne sArdhaM sArve dve rajjU mAhendre / brahmadevaloke ardhapaJcamAH paD acyute sapta lokAnte // 1 // ] 'ettha NamityAdi, 'atra' etasmin sArddharajjupalakSite kSetre ISatprAgbhArAdabak saudharmezAnasanatkumAra mAhendra brahmalokalAntakazukrasahasrArAnataprANatAraNAcyutamaiveyakAnuttareSu sthAneSu 'atra' etasmin vaimAnikAnAM caturazItirvibhAnAvAsa zatasahasrANi saptanavatiH sahasrANi trayoviMzatirvimAnAni 8497023 bhavantItyAkhyAtAni iyaM ca saGkhuvA 'battIsa aDavIsA bArasaaTTha cauro sayasahassA" ityAdisaGkhyAparimIlanena bhAvanIyA || 'te NaM vimANA' ityAdi, tAni vimAnAni sarvaratnamayAni 'acchA saNhA uNhA ghaTTA maTThA nIrayA nimnalA nippaMkA nikaMkaDacchAyA sappabhA samirIyA saujoyA pAsAIyA darisaNinA abhiruvA paDiruvA / " For P&Pealise Cinly tRtIya-pratipattau jyotiSka- uddezakaH parisamAptaH atha vaimAnika uddezaka: (1) Arabdha: ~ 774~ Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-1], - -------- mUlaM [207] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [207] 5. dIpa anukrama [324] zrIjIvA 'estha NamityAdi, eteSu vimAneSu bahavo vaimAnikA devAH parivasanti, tadyathA-saudharmA IzAnA yAvad gaiveyakA anuttarAH, ete ca pratisto jIvAbhi vyapadezAstAtsyAdavagantavyAH, yathA pacAladezanivAsinaH pacAlA:, ete ca kathambhUtAH ityAha-'te NamityAdi, te saudharmA-18vaimAnika malayagi-16dayo'yutaparyavasAnA yathAkrama mRgamahiSavarAhasiMhacchagaladaIrahayagajapati jagakhaDgavRSabhAGkaviDimaprakaTitacihnamukuTAH, mRgAdirUpANi udezAta rIyAvRttiH INprakaTitAni cihAni makaTe yeSAM te tatheti bhAvaH, tadyathA-saudharmadevA mRgarUpaprakaTitacihnamukuTA: IzAnadevA mahiSarUpaprakaTitaciva- vaimAnika mukuTAH sanatkumAradevA varAharUpaprakaTitacidagukuTAH mAhendradevA: siMharUpaprakaTitamukuTaciTThAH brhmlokdevaashchglruupprkttitmuku||386 // dATacihA: lAntakadevA dardurarUpaprakaTita mukuTacitAH zukrakalpadevA hayamukuTacihAH sahasrArakalpadevA gaapattimukuTaciTThAH Anataka-| sU0107 spadevA bhujagamukuTaciTThAH, prANatakalpadevAH khaDgamukuTacihAH, khaDgaH catuSpada vizeSa ATavyaH, AraNakalpadevA dhRSabhamukuTacihA: acyutakalpadevA viDimamukuTaciTThAH tathA prazithilavaramukuTakirITadhAriNaH, 'varakuMDalujoviyANaNA' iti varAbhyAM kuNDalAbhyAmudyotita-bhAsvarIkRtamAnanaM yeSAM te varakuNDalodyotitAnanAH, 'mauDadittasirayA' mukuTena dIptaM ziro yeSAM te mukuTadIptazirasaH | raktAbhA-raktavarNAH, etadeva savizeSamAha-paumapamhagorA' padmapakSmavat-padmapatravad gaurAH padmapakSmagaurA: zreyAMsa:-paramaprazasyAH | zubhavarNagandhasparzA: 'uttamavikurviNaH' uttama vikurvantItyevaMzIlA uttamavikurvigaH, 'vivihavatthamalladhArI' vividhAni zubhAt zubhatarANi vastrANi mAlyAni ca dhArayantItyevaMzIlA vividhavasvamAlyadhAriNaH mahardikA mahAyutayo mahAyazaso mahAbalA mahAnubhAgA mahAsaukhyAH tathA hAravirAivavacchA kaDagatuDiyathaMbhiyabhuyA saMgayakuMDalamaTTagaMDayalakaNNapIDhadhArI vicittahatyAbharaNA vicittamAlA-IN // 386 / / 8 matalI kallANagapavaramalANulevaNA bhAsuraboMdI palaMbavaNamAladharA dibbeNaM vapaNeNaM divveNaM gaMdheNaM divveNaM phAseNaM divyeNaM saMpavaNeNaM ~775~ Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-1], - ----------- mUlaM [207] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: %95% prata sUtrAMka [207] vizveNaM saMThANeNaM divvAe iDIe vivAe juIe divAe pabhAe divvAe chAyAe divAe aJcIe diveNaM teeNaM divAe lesaae| dasa disAmo jovemANA' iti prAguktAsurakumAravannetanyam ||'te NaM tattha sANaM sANa'mityAdi, te vaimAnikA devAH zakrAdayo'-I cyutaparyavasAnAstatra svaskhakalpe sveSAM sveSAM vimAnAvAsazatasahasrANAM kheSAM sveSAM sAmAnikasahasrANAM kheSAM sveSAM trAyazikAnAM kheSAM teSAM lokapAlAnAM svAsAM khAsAmapamahiSINAM saparivArANAM khAsA 2 parSadAM sveSAM sveSAmanIkAnAM kheSAM kheSAmanIkAdhipatInAM kheSAM kheSAmAmarakSadevasahasrANAM, anyeSAM ca bahUnAM devAnAM devInAM ca 'AhevacaM porevacaM sAmittaM bhaTTitaM mahabaragataM ANAIsarase-| dANAparNa kAremANA pAlemANA mahayAhayanahagIyavAiyatatItalatAlatuDiyaghaNamuiMgapaDuppabAiyaraveNaM divbAI bhogabhogAI muMjamANA vi haraMtI'ti // 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, ka bhadanta! saudharmakadevAnAM vimAnAni prajJaptAni?, tathA ka bhadanta ! saudharmakalpadevAH pari-1 vasanti ?, bhagavAnAha-gautama! 'jambuddIve dIve maMdarassa pabvayassa dAhiNeNaM imIse rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAo bhUmi-1 bhAgAo uI caMdimasUrimagahaNakkhattatArArUvANaM bahUNi joyaNAI bahUNi jovaNasayAI bahUNi jovaNasahassAI bahaNi joyaNasaya-13 sahassAI uI dUra utpaittA' iti prAgvat, 'pattha Na' 'atra' etasmin sArddharajapalakSite kSetre saudharmo nAma kalpaH prAptaH, saca| prAcInApAcInAyata udagdakSiNavistIrNaH arddhacandrasaMsthAnasaMsthita: merodakSiNatastasya bhAvAt , 'arciAlI' bhISi-kiraNAleSA mAlA adhirmAlA sA asyAstIti acirmAlI sarvataH kiraNamAlAparivRta ityarthaH, etadevopamayA draDhayati-dajhAlarAzivarNAbhiH pra|bhAbhiH panarAgAdisambandhinIbhirjAjvalyamAnatayA dedIpyamAnAGgArarAzivarNAbhaprabhANAM atyantotkaTatayA sAkSAvakArarAziriSa mala-1 navabhAsata iti bhAvaH, asoyA yojanakoTAkoTayaH parikSepeNa sarvAMsanA ratnamayo'ccha:, yAvatkaraNAt 'saNhe laNhe ghaTe mahe' ityA dIpa anukrama [324] ~~776~ Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [207] dIpa anukrama [324] pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... zrIjIvA nIvAbhi0 "jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra- 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka: [ ( vaimAnika)- 1], mUlaM [207] ... AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH malayagi yAvRttiH // 387 // - - * diparigrahaH || 'tattha NamityAdi, 'tattha Na'miti pUrvavat, saudharmakalpe dvAtriMzad vimAnAvAsazatasahasrANi bhavantItyAkhyAtaM mayA zepaizva tIrthakRdbhiH // 'te NaM vimANA' ityAdi, tAni vimAnAni sarvAsanA ravamayAni acchAni yAvatpratirUpANi atrApi yAvatkaraNAt 'saNhA lavhA ghaTTA maTThA' ityAdiparigrahaH // 'tesi Na' mityAdi teSAM vimAnAnAM bahumadhye paJcAvataMsakA vimAnAvataMsakAH prajJaptAH, tadyathA' - 'asogabarDisae' iti, pUrvasyAM dizi azokAvataMsakaH dakSiNasyAM saptaparNAvataMsakaH aparasyAM campakAvataMsakaH uttarasyAM cUtAvataMsakaH madhye teSAM saudharmAvataMsakaH // 'te NaM vaDeMsayA' ityAdi te paJcApyavataMsakAH sarvAsanA ratnamayA acchA yAvatpratirUpAH, atrApi yAvatkaraNAt 'sanhA uNhA ghaTTA maTThA' ityAdiparigrahaH / 'ettha NamityAdi, 'atra' eteSu dvAtriMzatzatasahasrasatyeSu vimAneSu bahavaH saudharmakA:- saudharmA eva saudharmmakA devAH parivasanti 'mahiDiyA jAna dasa disAo ujjovemANA' atra yAvatkaraNAt 'mahAyasA mahAbalA mahANubhAgA mahAsokkhA hAravirAiyavacchA' ityAdiprAguktaparigrahaH, 'te NaM tattha sANaM sANaM vimANANaM sANaM sANaM sAmANiyANaM sANaM sANaM aggamahisINaM sANaM sANaM parimANaM sANaM 2 aNiyANaM sANaM 2 aNiyAhivaINaM sANaM sANaM AyarakkhadevasAhassINaM annesiM ca bahUNaM jAva viharaMti' sugamaM // 'sake ya ettha' ityAdi, atra - etasmin saudharme kalpe zakraH zakanAt zakro devendro devarAjaH parivasati, sa ca kathambhUtaH 1 ityAha- 'vajrapANi: ' va pANAvasya vajrapANi: asurapuradAraNAt purandaraH, 'sayakaU' iti zataM kratUnAM pratimAnAM - abhigrahavizeSANAM zramaNopAsakapaJcamapratimarUpANAM kArttikazreSThibhavApekSayA yasya sa zatakratuH, 'sahasvakkhe' iti sahasramaNAM yasyAsau sahasrAkSaH, indrasya hi kila matriNAM paJca zatAnyAlanA saha paripUrNAni santi tadIyAnAmakSNAmindraprayojanavyA tatvAd indrasambandhIni vivakSitAnIti sahasrAkSalaM, 'maghavaM' iti maghA - ma For P&P Cy ~ 777 ~ 3 pratipattau vaimAni0 uddezaH 1 vaimAnika devAH sU0 207 // 387 // Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [207] dIpa anukrama [324] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezakaH [(vaimAnika)-1], mUlaM [207] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita hAmedhAste yasya vaze santi sa maghavAn pAko nAma balavAn ripuH sa ziSyate-nirAkriyate yena sa pAkazAsanaH, dakSiNArddhalokA dhipatiH merodakSiNataH sarvasyApi tadAbhAvyatvAt, dvAtriMzadvimAnAvA sazatasahasrAdhipatiH, saudharme karape etAvatAM vimAnASAstrazatasahasrANAM bhAvAt, airAvaNavAhanaH, airAvaNanAmro gajapatestadvAhanasya bhAvAt, surendraH saudharmavAsinAM surANAM sarveSAmapi tadAjJAvasiMtvAt, 'arayaMbaravatthaghare' iti arajAMsi - rajorahitAni svacchatA ambaravad ambarANi vastrANi dhArayatIti arajo'mbaravatradharaH, 'AlaiyamAlamauDe' iti mAlA ca mukuTazca mAlAmukuTaM AliGgitaM - ASiddhaM mAlAmukuTaM yena sa nAliGgitamAlAmukuTaH, kRtakaNThemAla Aviddhazirasi mukuTa iti bhAva:, 'navahema cArucittacaMcala kuNDala vilihijja mANagaMDe' navamiva-pratyayamitra hema yatra te navamanI navamabhyAM cArucitrAbhyAM caJcalAbhyAM kuNDalAbhyAM vilikhyamAnau gaNDau yasya sa tathA, 'mahiDie jAba dasadisAo ujjovemANe pabhAsemANe' atra yAvatkaraNAt 'mahajaIe mahAbale mahAyase' ityAdi pUrvoktaparigrahaH, saudharme kalpe saudharmAvataMsa ke vi mAne sabhAyAM sudharmAyAM zakre siMhAsane 'se NaM tattha battIsAe' ityAdi sa tatra dvAtriMzato vimAnAvAsazatasahasrANAM caturazIteH sAmAnikasahasrANAM trayastriMzatavAya zikAnAM caturNI lokapAlAnAmaSTAnAmamamahiSINAM saparivArANAM tisRNAM parvadAM saptAnAmanIkAnAM saptAnAmanIkAdhipatInAM catasRNAM caturazItInAmAsarakSa deva sahasrANAM anveSAM ca bahUnAM saudharmakalpavAsinAM vaimAnikAnAM devAnAM bebIbAM ca 'Aheva jAva divvAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharaI' atra yAvatkaraNAt 'porevacaM sAmittaM maTTittamityAdi parigrahaH // sakkssa NaM bhaMte! deviMdassa devaranno kati parisAo pannantAo?, goyamA / tao parisAo paNNasAo, taMjahA--samitA caMDA jAtA, agbhitariyA samiyA majjhimiyA caMDA bAhiriyA jAtA For P&Praise Cnly ~778~ e eo6 Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [208] dIpa anukrama [325] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(vaimAnika)-1], mUlaM [208 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 188 / / // sakassa NaM bhaMte! deviMdassa devaranno abhitariyAe parisAe kati devasAhassIo paNNattAo?, majhimiyAe pari0 taheva bAhiriyAe pucchA, goyamA ! sassa deviMdassa devaranno abhitariyAe parisAe bArasa devasAhassIo paNNattAo majjhimiyAe parisAe caudasa devasAhassIo paNNatAo bAhiriyAe parisAe solasa devasAhassIo paNNattAo, tahA abhitariyAe parisAe sa devIsayANi majjhamiyAe chatha devIsayANi bAhiriyAe paMca devIsayANi pannatAI // sakasa NaM bhaMte deviMdassa devaranno abhitariyAe parisAe devANaM kevahayaM kAlaM ThiI paNNattA ? evaM majjhimiyAe bAhiriyAeva, gopamA ! sakkassa deviMdassa devaranno abhitariyAe parisAe paMca paliova mAiMThitI paNNattA mazimiyAe parisAe cattAri palio mAI ThitI, paNNattA bAhiriyAe parisAe devANaM tinni palio mAiMThitI paNNattA, devINaM ThitI, abhitariyAe parisAe devINaM tinni palio mAI DhitI paNNattA majjhimiyAe dunni pali ovamAI ThitI paNNattA bAhiriyAe parisAe evaM palio maMThitI paNNattA, aTTho so caiva jahA bhavaNavAsINaM // kahi NaM bhaMte! IsANakANaM devA vimANA paNNattA? taheba sabbaM jAva IsANe ettha deviMde deva0 jAva viharati / IsANassa NaM bhaMte deviMdassa devaraNNo kati parisAo paNNattAo?, goyamA! tao parisAo paNNasAo, taMjA - samitA caMDA jAtA, taheva savyaM NavaraM abhitariyAe parisAe dasa devasA For P&Pealise Cnly ~ 779~ %%%%%% 3 pratipacau vaimA0 uddezaH 1 parSada sU0 208 11 RECH Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-1], - -------- mUlaM [208 muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [208] hassIo paNNattAo, majjhimiyAe parisAe bArasa devasAhassIo, bAhiriyAe cauddasa devasAhassIo, devINaM pucchA, abhitariyAe Nava devIsatA paNattA majjhimiyAe parisAe aha devIsatA paNattA vAhiriyAe parisAe satta devisatA paNNattA, devANaM0 ThitI paM01, abhitariyAe parisAe devANaM satta paliocamAI ThitI paNNattA majjhimiyAe cha paliovamAI bAhiriyAe paMca paliovamAI ThitI paNNattA / devINaM pucchA, abhitariyAe sAiregAI paMca paliovamAI majjhimiyAe parisAe cattAri paliovamAI ThitI paNNattA bAhiriyAe parisAe tipiNa paliovamAI ThitI paNNattA, aTTho taheva bhANiyabyo // sarNakumArANaM pucchA taheva ThANapadagameNaM jAva saNakumArassa tao parisAo samitAI taheva, NavariM ambhitariyAe parisAe aTTa devasAhassIo paNNattAo, majjhimiyAe parisAe dasa devasAhassIo paNNasAo, bAhiriyAe parisAe bArasa devasAhassIo paNNattAo, ambhitariyAe parisAe devINaM ThitI addhapaMcamAI sAgarovamAI paMca paliovamAI ThitI papaNattA majjhimiyAe parisAe addhapaMcamAI sAgarovamAIcattAri paliovamAiMThitI paNNattA, bAhiriyAe parisAe addhapaMcamAI sAgarovamAI tipiNa paliobamAI ThitI paNNattA, aho so ceva / / evaM mAhiMdassavi taheva sao parisAo Navari ambhitariyAe parisAe chaddevasAhassIo papaNattAo, majjhimiyAe dIpa anukrama [325] ~780~ Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-1], - -------- mUlaM [208] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [208] zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH // 389 // 444 3 pratipattau baimA0 uddezaH1 parSadA sU0208 dIpa anukrama parisAe aha devasAhassIo papaNattAo, bAhiriyAe dasa devasAhassIo papaNattAo, ThitI devANaM abhitariyAe parisAe apaMcamAI sAgarovamAI satta ya palio0 ThitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe paMca sAgarovamAI chaca paliovamAI, bAhiriyAe parisAe apaMcamAI sAgarobamAI paMca ya paliovamAI ThitI paM0 taheva sabvesiM iMdANa ThANapapagameNaM vimANANi vudhA tato pacchA parisAo patteyaM 2 buJcati // baMbhassavi tao parisAo papaNattAo ambhitariyAe cattAri devasAhassIo majjhimiyAe cha devasAhassIo bAhiriyAe aTTa devasAhassIo, decANaM ThitI abhitariyAe parisAe addhaNavamAiM sAgarovamAiM paMca ya paliovamAI majjhimiyAe parisAe addhanavamAIcattAri paliovamAI bAhiriyAe advanavamAiM sAgarovamAI tiSiNa pa paliovamAI aTTho so ceva // laMtagassavi jAva tao parisAo jAva abhitariyAe parisAe do ceva sAhassIo majjhimiyAe cattAri devasAhassIo paNNattAo bAhiriyAe chaddevasAhassIo paNNatAo, ThitI bhANiyavvA-abhitariyAe parisAe vArasa sAgarovamAI satta paliovamAI ThitI paNNattA, majjhimiyAe parisAe ghArasa sAgarovamAI chacca paliovamAI ThitI papaNattA vAhiriyAe parisAe bArasa sAgarovamAI paMca paliovamAI ThitI paNNatA / / mahAsukkassavi jAva tao parisAojAva abhitariyAe egaMdevasahassaM majjhimiyAe do devasA [325] 62-964 BOLLoCACANS 389 // ~ 781~ Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-1], - -------- mUlaM [208 muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [208] +%E5% dIpa anukrama 'hassIo pannatAo bAhiriyAe cattAri devasAhassIo, abhitariyAe parisAe addhasolasa sAgarovamAI paMca paliovamAI majjhimiyAe addhasolasa sAgarovamAI cattAri paliovamAI bAhiriyAe addhasolasa sAgarovamAI tiSiNa paliovamAiM aTTho so ceva // sahassAre pucchA jAva abhitariyAe parisAe paMca devasayA majjhimiyAe pari0 egA devasAhassI vAhiriyAe do devasAhassIo pannattA ThitI abhitariyAe aTThArasa sAgaroyamAI satta paliovamAI ThitI paNNattA evaM majjhimiyAe aTThArasa chappaliovamAI bAhiriyAe aTThArasa sAgarovamAiM paMca palioSamAI aTTho so ceva // ANayapANayassavi pucchA jAya tao parisAo Navari abhitariyAe aTThAijA devasayA majjhimiyAe paMca devasayA bAhiriyAe egA devasAhassI ThitI ambhitariyAe egaNavIsa sAgarovamAI paMca ya paliovamAI evaM majisa egoNavIsa sAgarovamAI cattAri ya paliovamAI bAhiriyAe parisAe egUNavIsaM sAgarovamAiM tiSiNa ya paliobamAI ThitI aTTho so ceva // kahiNaM bhaMte! AraNaanuyANaM devANaM taheva acue saparivAre jAva viharati, anuyassa NaM deviMdassa tao parisAo paSNatAo ambhitarapari0 devANaM paNavIsa sayaM majjhima0 aDhAijA sayA vAhiraya. paMcasayA abhitariyAe ekavIsaM sAgarovamA satta ya paliovamAI majjhi0 ekavIsasAgara0 chappali bAhira ekavIsaM sAgaro [325] C4KOSH ~782~ Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-1], - ---------- mUlaM [208] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi malayagi-1 rIyAvRttiH // 390 // [208] dIpa anukrama paMca ya paliocamAI ThitI paNNattA | kahiNaM bhaMte! heTimagevenagANaM devANaM vimANA paNNatA? pratipattI kahiNaM bhaMte! hehimagavejagA devA parivasati? jaheva ThANapae taheva, evaM majjhimagevajA uva vaimA0 rimagevinagA aNusarA ya jAva ahamiMdA nAma te devA paNattA smnnaauso|| (suu0208)|| uddezaH1 paDhamo bemaanniyuddeso|| papardaH 'sakassa NaM bhaMte !' ityAdi, zakrasya bhavanta ! devendrasya devarAjasya kati parSadaH prajJaptA: ?, bhagavAnAha-gautama! tisraH parSadaH pra- sU0208 zaptAH, tadyathA- zamikA caNDA jAtA, abhyantarikA zamikA madhyamikA caNDA bAyA jAtA // 'sakassa NaM bhaMte ! deviMdassa | | devaraNNo abhitariyAe' ityAdi praaSadaM supratItaM, bhagavAnAha-gautama! zakrasya devendrasya devarAjasyAbhyantarikAyAM parSadi dvAdaza | devasahasrANi prajJaptAni madhyamikAyAM caturdaza devasahasrANi bAhyAyAM SoDaza devamahasrANi, tathA'bhyantarikAryA parSadi sapta devIzatAni madhyamikAyAM SaD devIzatAni bAhyAyAM pacca devIzatAni / / 'sakassa NaM bhaMte ! deviMdassa devaranno abhitariyAe parisAe de-18 vANaM kevai kAla' mityAdi prAparTa supratItaM, bhagavAnAha-gautama! zakrakha devendrasya devarAjasyAbhyantarikAyAM parSadi paJca palyopa-16 mAni sthitiH ajJaptA, madhyamikAyAM catvAri palyopamAni, bAhmAyAM parSadi trINi palyopamAni, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devInAM | trINi palyopamAni sthitiH prajamA, madhyamikA- ve palyopame, bAhyAyAmekaM palyopamaM / / 'se keNadveNaM bhaMte! evaM vucati sakassa gaM| deveMdassa devaranno tao parisAoM' ityAdi sakalamapi sUtraM camaravaktavyatAyAmiva bhAvanIyam / / 'kahiNaM bhaMte! IsANagadevANaM hai| vimANNa paNNatA? kahiNaM bhaMte! IsANagadevA parivamaMti' ityAdi sarva saudharmavadvaktavyaM navaraM maMdarassa pabvayassa uttareNa - [325] namAjamArapa. . . . . . ~ 783~ Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [208] dIpa anukrama [325] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [3], uddezakaH [(vaimAnika)-1], mUlaM [208 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH jI0 66 tathA 'aTThAvIsaM vimANAvAsasyasahassA bhavatIti makkhAyaM' tathA paJcAvataMsakAH- pUrvasyAmaGkAvataMsako dakSiNasyAM sphaTikAvataMsakaH aparasyAM rajatAvataMsakaH uttarasyAM jAtarUpAvataMsakaH madhye IzAnAvataMsakaH, tathA zUlapANirvRSabhavAhanaH tathA'zIteH sAmAnikasahasrANAM catasRNAmazItInAmAlarakSadeva sahasrANAM tathA'bhyantarikAyAM parSadi daza devasahasrANi madhyamikAyAM dvAdaza bAhyAyAM caturdaza, tathA'bhyantarikAyAM parSadi nava devIzatAni madhyamikAyAgaSTau devIzatAni bAhyAyAM sapta devIzatAni tathA'bhyantarikAyAM parSadi devAnAM sapta pasyopamAni madhyamikAyAM SaT bAhyAyAM paJca tathA'bhyantarikAyAM padi devInAM paJca patyopamAni madhyamikAyAM catvAri bAhyAyAM trINi, zeSaM sarva zakravat // kahi NaM bhaMte! sarNakumArANaM devANaM vimANA pannatA ?, kahi NaM bhaMte! saNakumArA devA parivasaMti ?" iti pAThasiddhaM bhagavAnAha - gautama! 'sohammassa kappassa uppi sapakkha sapaDidisiM bahUI joyaNAI bahUI joyaNasayAI bahUI joyaNasahassAiM bahUI joyaNasayasahassAiM bahUIo joyaNakoDoo bahUIo joyaNakoTAkoDio uDaM dUraM bIivaittA ettha NaM sarNakumAre nAmaM kappe patte' iti pAThasiddhaM, navaraM 'sapakkhaM sapaDidisi' samAnAH pakSA:- pUrvAparadakSiNottararUpAH pArzva yasmin dUramutpatane tat sapakSaM 'samAnasya dharmAdiSu ceti samAnasya sabhAva:, tathA samAnA: pratidizo - vidizo yatra tat sapratidik / 'pAINapaDINAyate uINadAhiNavicchiNe ityAdi saudharmakalpayanniravazeSaM vaktavyaM, navaraM 'bArasa vimANAvAsasya saharasA bhavatIti ma kkhAyamiti vaktavyaM, tathA paJcAnAmavataMsakAnAM madhye caMkhArasta evAzokAvataMsakAdayo madhye sanatkumArAvataMsakaH, agramahiSyo na va| byAstatra parigRhItadevInAmasambhavAt, tathA 'sarNakumAre kappe saNakumAravaDeMsa vimANe sabhAe suhammAda saNakumAraMsi sohAsasi seNaM tastha bArasahaM vinamANAvAsasya sahara jANaM bAbattarIe sAmAjiyasAhassINaM' tathA 'caunhaM bAbattarANaM AyarakkhadevasA For P&Praise City ~784~ Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-1], - ---------- mUlaM [208] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - 4 - 0 - prata sUtrAMka [208] dIpa anukrama zrIjIvA- hassINa' tathA'bhyantarikAyAM parSadyaSTau devasahasrANi madhyamikAyAM daza bArAyAM dvAdaza, devIparSado na vaktavyAH, tathA'bhyantarikAya 3 pratipattI jIvAbhi. parSadi devAnAma pazcamAni sAgaropamANi paJca palyopamAni sthitiH madhyamikAyAmarddhapaJcamAni sAgaropamANi catvAri palyopa- vaimA0 malayagi mAni bAhyAyAmapaJcamAni sAgaropamANi trINi palyopamAni, zeSaM zakravat // "kahi NaM bhaMte! mAhiMdagadevANaM vimANA pannatA, uddezaH1 rIyAvRttiHpadAkahiNaM bhaMte! mAhiMdagadevA parivasaMti ?, goyamA! IsANassa kappassa upi sapakvaM sapaDidisi bahUI joyaNAI jAva uppaettA devaloka eltha Na mAhiye kappe paNatte' iti pUrvavat , 'pAIgapaDINAyae uINadAhiNavicchinne' ityAdi sarva zeSa sanatkumAravaniravazeSa va- ptsthi||391|| kAvya, navaramantrASTau vimAnAvAsazatasahasrANi, avataMsakAzcatvAra IzAnavat , tadyathA-aGkAvataMsaka: sphaTikAvataMsako rajatAvataMsako 51 | tyAdi jAtarUpAvataMsako madhye mAhendrAvataMsakaH / tathA''dhipatyacintAyAm 'aDhaNhaM vimANAvAsasabasahassANaM sattarIe sAmANiyasAhassINaM dasU0208 caTaNhaM sattarINaM AyarakkhadevasAhassINa iti, tathA'bhyantarikAyAM parSadi ghaDU devasahasrANi madhyamikAyAmaSThau devasahasrANi bAhyAyAM daza abhyantarikAyAM parSadi devAnAmarddhapaJcamAni sAgaropamANi paJca palyopamAni, zeSaM sarva yathA sanatkumArasya // 'kahi NaM bhaMte !! | baMbhalogadevANaM vimANA pannattA? kahi NaM bhaMte ! baMbhalogadevA parivasaMti?, goyamA! saNakumAramAhiMdANaM kappA uppi sapakkhaM sapa-] DidisiM bahUI joSaNAI jAva uppaittA ettha NaM baMbhaloge nAma kappe pannatte pAINapaDiNAyae udINadAhiNavicchinne paDipuNNacaMdasaMThANasaMThie animAlI iMgAlarAsivaNNA' iti pUrvabadbhAvanIyaM zeSaM yathA sanatkumArasya tathA vaktavyaM, navaramantra calAri vimA-| nAvAsazatasahasrANi, avataMsakA api cakhArantathaiva, tadyathA-azokAvataMsakaH saptaparNAvataMsakaH pampakAvataMsakaH cUtAvataMsaka: madhye | madhye // 391 / / brahmalokAvataMsakaH, AdhipatyacintAyAmapi 'cauNDaM vimANAvAsasayasahassANaM saTThIe sAmANiyasAhassINaM cauNDa ya saTThINamAyara [325] ~ 785~ Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-1], - -------- mUlaM [208 muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: -6 -10 prata sUtrAMka [208] 22-04-04 kkhadevasAhassINa'miti, tathA'bhyantarikAyAM parSadi catvAri devasahasrANi madhyamikAyAM SaT devasahasrANi bAhyAyAmaSTI devasahasrANi, tathA'bhyantarikAyo parSadi devAnAmarddhanavamAni sAgaropamANi pazca palyopamAni sthitiH madhyamikAyAM pani arddhanavamAni sAgaropamANi palAri palyopamAni bAhAyAmarddhanavamAni sAgaropamANi trINi ca palyopamAni, zeSaM yathA sanatkumArasya / 'kahi bhaMte!| laMtagalogadevANa vimANA pannattA? kahi gaM bhaMte ! laMtagadevA parivasaMti !, go0! bhaloyassa kappassa uppi sapakvaM sapaDidisi bAI | joyaNAI jAva uppaittA etya gaM laMtae nAmaM kappe pannatte pAINapaDiNAyate udINadAhiNavichipaNe paDipuNNacaMdasaMThANasaMThie adhimAlI' ityAdi brahmalokavat navaramatra paJcAzadvimAnAvAsasahasrANi vaktavyAni, avataMsakAzcatvAra IzAnavat , tadyathA-akAvataMsakaH sphaTikAvataMsakaH rajatAvataMsaka: jAtarUpAvataMsaka: madhye lantakAvataMsakaH, AdhipatyacintAyAM 'paNNAsAe vimANAvAsasayasahassANaM / paNNAsAe sAmANiyasAhassINaM cauNha ya paNNAsANamAyarakkhadevasAhassI' tathA'bhyantarikAyAM parSadi dve devasahasre madhyagikAyAM catvAri bAjhAyA~ paT, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devAnAM dvAdaza sAgaropamANi sapta ca palyopamAni khitiH madhyamikAyAM dvAdaza | sAgaropamANi SaT ca palyopamAni bAhyAyAM dvAdaza sAgaropamANi paJca palyopamAni || kahi NaM bhaMte ! mahAsukagadevANaM vimANA paNNatA? kahi paM bhaMte ! mahAsukAgadevA parivasanti ?, goyamA! laMtagakappassa uvari sapakkhaM sapaDidisi bahUI joyaNAI jAba u-1 ppaittA ettha NaM mahAmukanAme kappe pannatte pAINapaDiNAyate udINadAhiNavicchiSNe paDiputracaMdasaMThANasaMThite' ityAdi sarvaM brahmalokavat , kAnabaramatra catvAriMzad vimAnAvAsasahasrANi vaktavyAni, avataMsakAzcatvArastathaiva, tadyathA-azokAvataMsakaH saptaparNAvataMsaka: campakA vataMsaka: cUtAvataMsakaH madhye zukrAvataMsakaH, AdhipatyacintAyo 'cattAlIsAe vimANAvAsasahassANaM cacAlIsAe sAmANiyasAhassINaM dIpa anukrama X [325] ~ 786~ Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-1], - -------- mUlaM [208] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 25% prata sUtrAMka [208] dIpa anukrama zrIjIvA ciuNhaM cattAlIsANamAyarakkhadevasAhassINa'miti, tathA'bhyanta rikAyAM parSadi eka devamahalaM madhyamikAyAM de devasahase vAhyAyAM pratipanI jIvAbhi0 calAri devasahasrANi, tathA'bhyantarikAyAM parSadi arddhapoDaza sAgaropamANi paJca palvopamAni thitiH madhyamikAyAM SoDaza sAga-3 vaimA malayagi-16 ropamANi catvAri pasyopamAni bAhyAyAmarddhaSoDaza sAgaropamANi cINi pasyopamAni zeSaM pUrvavat // 'kahi NaM bhaMte! sahassAradevANaM | uddezAna royAvRttiH bimANA paNNatA ? kahi gaM bhaMte ! sahassAradevA parivasaMti', goyamA! mahAsukarasa kappassa uppi sapakvaM sapaDidisi bahUI jopa- devlok||392 // gAI jAtra upadattA estha NaM sahassAre nAmaM kappe pannatte pAINapaDINAyae padINadAhiNavicchinne paDipuNNacaMdasaMThANasaMThie'i-hApasthityAdi brahmalokavat navaramantra ghaDa vimAnAvAsasahasrANi vaktavyAni, avataMsakA evam-aGkAvataMsaka: sphaTikAvataMsakaH rajatAvataMsaka: tyAdi jAtarUpAvataMsaka: madhye sahasrArAvataMsakaH, AdhipatyacintAyAM 'iNhaM vimANAvAsasaharasANaM tIsAe sAmANiyasAhastIrNa pauNhaM tIkAsANaM AyaraksadevasAhassINaM' tathA'bhyantarikAyAM parSadi paJca devazatAni madhyamikAthAmekaM devasahasraM bAhyAyAM he devasahane, tathA-13 |'bhyantarikAyAM parpadi devAnAM sArdrASTAdazasAgaropamANi sapta ca palyopamAni mapamikAyAM parSadi aSTAdaza sAgaropamANi SaT ca / / kapalyopamAni thAhAyAmamA'STAdazasAgaropamANi paJca pasyopamAni zepaM pUrvavat // 'kahi NaM bhaMte ! ANayapANayanAme duve kappA pa-IN jANatA? kahi NaM bhaMte ! ANayapANayagA devA parivasaMti ?, goyamA! sahassArakappassa umpi sapakkhaM sapaDidisi bahUI joyaNAI jAva uppaisA etdha NaM ANayapANayanAma duve kappA pannacA pAINapaDI gAyayA udINadAhiNavicchiNNA addhacaMdasaMThANasaMThiyA accimAlI iMgAlarAsippamA' ityAdi sanatkumAravat , navaraM 'tatya NaM ANayapANayadevANaM cattAri vimANAvAsasayA bhavatIti makkhAya'miti bahaitanyaM, avataMsakA: azokAvataMsaka: saptaparNAvataMsaka: campakAvataMsaka: cUtAvavaMsapha: madhye prANatAvataMsakaH, AdhipatyacintAyAM 'ca [325] hai // 392 ~ 787~ Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-1], - ----------- mUlaM [208] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [208] 5 dIpa anukrama uhaM vimANAvAsasavANaM vIsAe sAmANiyasAhassINaM asIe AyarakkhadevasAhassIga' tathA'bhyantarikAyAM parSadi atRtIyAni devazatAni madhyamikAyAM paJca devazatAni bAthAyAmekaM devasahasra, tathA'bhyantarikAyAM parSadi devAnAmabaikonaviMzatiH sAgaropamANi dipazca palyopamAni sthitiH madhyamikAyAgabaiMkonaviMzatiH sAgaropamANi catvAri ca palyopamAni bAhyAyAmardukonaviMzatiH sAgaro pamANi trINi ca pasyopanAni zeSaM pUrvavat / / 'kahi paM bhaMte ! AraNaanuyAnAnaM duve kappA paNNatA ? kahi NaM bhaMte ! AraNaacujAyagA devA parivasati, goyamA! ANayapANayANaM kappANaM uvari sapakvaM sapaDidisi bahUI joyaNAI jAva uppaittA ettha gaM AraNa ayAnAma duve kappA pannattA pAINapaDINAyayA udIpadAhiNavicchiSNA azacaMdasaMThANasaMThiyA adhimAlI iNgaalraasivnnnnaabhaa| bhaityAdi pUrvavan , navaramarddhacandrasaMsthAnasaMsthitalaM pratyekApekSayA merodakSiNottara vibhAgenAvasthAnAn, samuditau tu paripUrNacandrasaMsthAnau | draSTavyau, tathA trINi vimAnAvAsazatAni vaktavyAni, avataMsakA ime-azokAvataMsakaH sphaTikAvataMsaka: rajatAvataMsakaH jAtarUpAvataMsaka: madhye'cyutAvataMsakaH, AdhipatyacintAyAM 'tiNhaM vimANAvAsasayANaM dasahaM sAmANivasAhassINaM cattAlIsAe AyarakkhadevasAhassINa tathA cAtra vimAnAvAsasavadaNigAthe-battIsa 1 TThAvIsA 2 bArasa 3 aTTha 4 cauro sayasahassA 5 / pannA 6 cattAlIsA 7 chaca sahassA sahassAre 8 // 1 // ANayapANathakappe cattAri sayA''raNazue ttinni / satta vimApasayAI causuvi eesu kappesu // 2 // " sAmAnikasaGkaNigAthA-"caurAsII asII bAvattari sattarI va saTThI ya / paNNA cacAlIsA tIsA vIsA dasa | sahassA // 1 // " tathA'bhyantarikAyAM parSadi paJcaviza devazataM madhyamikAyAma tRtIyAni devazatAni bAdhAyAM paJca devazatAni, tathA'bhyantarikAyA~ parSadi devAnAmekaviMzatiH sAgaropamANi sapta ca pasyopamAni madhyamikAyAM parSadi ekaviMzatiH sAgaropamANi | [325] ~788~ Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-1], - -------- mUlaM [208] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [208] dIpa anukrama zrIjIvA-15pad ca palyopamAni bAhyAyAmekaviMzatiH sAgaropamANi paJca palyopamAni, zeSaM pUrvavat / / 'kahi bhaMte ! heDimagevejagANaM devANaM | 3 pratipattI jIvAbhi vimANA pannattA? kahi NaM bhaMte! heDimagevejagA devA parivasaMti, goyamA! AraNaadhuyANaM kappANaM ubariM sapakkhaM sapaDidisi 4 vaimA0 malayagi- |bahUI jovaNAI jAva ur3e dUraM uppaittA pattha gaM heDimagevejagANaM devANaM tao heTrimagevejavimANA paNNattA pAINapaDINAyayA udINadA- uddezaH1 rIyAvRttiH hiNavicchiNNA paDipuNNacaMdasaMThANasaMThitA acimAlI bhAsarAsivaNNAbhA asaMkhejAo joyaNakoDAkoDIo AyAmavikkhaMbheNaM asaM- devaloka khejAo joyaNakoDAkoDIo parikkheveNa savvattharayaNAmayA acchA jAva paSThirUbA, tatva NaM hehimagevejagANaM devANaM ekArasutre daaptsthi||39|| gebijavimANAvAsasae pannate, te NaM vimANA acchA jAya paDirUvA, tattha NaM heTrimagevejagA devA parivasaMti' pAThasiddha, 'savve || tyAdi samar3iyA' ityAdi sarve-niravazeSAH samA RddhiyeSAM te samarddhikAH, evaM so samadyutikAH sarve samayalAH sarve samayazasaH saveM sa-11 sU0 208 samAnubhAgA: sarve samasaukhyAH, anindrA-na vidyate indraH-adhipatiryeSAM te anindrAH, aSA-na vidyate prepA-preSyalaM yeSAM te a-18 prepAH, na vidyate purohita:-zAntikarmakArI yeSAmazAnterabhAvAtte apurohitAH, kiMrUpAH punaste ? ityAha-ahamindrA nAma te devagaNAH | prajJaptA: he amaNa! he AyuSman ! // evaM madhyamaveyakasUtramuparitanauveyakasUtramapi bhAvanIya, navaramiyaM vimAnasamAsa ahaNi:-12 "ekAmuttara hiTimesu 111 sattuttaraM ca majjhimae 107 / sayamegaM ubarimae 100 paMceva aNuttaravimANA 5 // 1 // " 'kahi [4 VIbhaMte ! aNuttarovavAivANaM devANaM vimANA pannattA? kahiNaM bhaMte ! aNuttarokvAiyA devA parivasaMti', goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe / puDhavIe bahusamaramaNijAmo bhUmibhAgAo uI caMdimasUragahagaNanakkhattatArArUvANaM bahUNi joyaNAI bahUNi joyaNasayANi jAba pahUIo | 31 // 393 // dAjoyaNakoDAkoDIo uI dUraM uppaittA sohammIsANasaNakumAramAhiMdabaMbhalogalaMtagasukkasahassArANayapANayaAraNaanuyakappe tinni | [325] ~789~ Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-1], - -------- mUlaM [208] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: + Re - + prata sUtrAMka [208] G ya aTThArasuttare gevejagavimANAvAsasae vIibaittA teNa paraM dUraM gayA nIrayA nimmalA vitimirA visuddhA paMcadisi paMca aNucarA mahai mahAlayA vimANA pannattA, taMjahA-vijaye vaijayaMte jayaMte aparAjite sabaTThasiddhe' idaM pAThasiddhaM, nabaraM tini aTArasuttareM' iti itrINi aSTAdazottarANi vimAnAvAsazatAni, tatraikAdazottaraM zatamadhastanauveyakaprastaTeSu saptottaraM zataM madhyamaveyakeSu paripUrNa zata-18 muparitanapraiveyakaprastaTeSu, sarvasaGkhyayA bhavanti trINi aSTAdazottarANi, 'nIrajAMsi' AgantukarajovirahAt 'nirmalAni' khAbhAvika-| malAbhAvAt 'vitimirANi' ratnaprabhAvitAnaprabhAvena sarvAsu vikSu vidikSu cApahatatamaskANDatvAn 'vizuddhAni' kacidapi kalaGkalezasthApyasambhavAt , 'paMcadisi' iti paJca pUrvadakSiNAparottaramadhyamarUpA diza: samAhatAH paJcadik tasmina , tatra pUrvasyAM dizi vijayaM dakSiNasyAM vaijayantaM pazcimAyAM jayantaM uttaratyAmaparAjitaM madhye sarvArthasiddham , te NaM vimANA' ityAdi pUrvavat yAvat 'ahamidA nAgaM te devagaNA pannattA samaNAuso!' / / iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM caturthapratipattI vaimAnikAdhikAre prathamo vaimAnikoddezakaH samAptaH / / samprati dvitIyo vaktavyastatredaM sUtram sohammIsANesu kappesu vimANapuDhavI kiMpaiTThiyA paNNatA?, goyamA! ghaNodahipaiDiyA / sarNakumAramArhidesu kappesu vimANapuDhavI kiMpaiTThiyA paNNattA?, goyamA! ghaNavAyapaiDiyA paNNattA / baMbhaloe Na bhaMte! kappe vimANapuDhavINaM pucchA, ghaNavAyapaiDiyA paNNatA / laMtae NaM bhaMte! pucchA, goyamA! tadubhayapaiTThiyA / mahAsukkasahassAresuvi tadubhayapaiDiyA / ANaya jAva dIpa anukrama [325] ACCO tRtIya-pratipattau vaimAnika-uddezaka: (1) parisamApta: atha vaimAnika-uddezakaH (2) Arabdha: ~790~ Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-2], - -------- mUlaM [209] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - INI vaimA0 prata sUtrAMka [209] dIpa anukrama [326] zrIjIvAadhuesu NabhaMte! kappesu pucchA, ovAsaMtarapaiTThiyA / gevijavimANapuDhavINaM pucchA, goyamA! 18tipattI jIvAbhi ____ovAsaMtarapaiDiyA / aNuttarovAiyapucchA ovAsaMtarapaiDiyA // (sU0 209) malayagi 'sohammIsANesu NaM bhaMte' ityAdisaudharmazAnayoH, sUtre dvivacane'pi bahuvacanaM prAkRtalAta , uktaca-bahupayaNeNa duSayA uddezA1 rIyAvRttiH chaTTivibhattIeN bhannai cautthI / jaha hatthA taha pAyA namo'tthu devAhidevANaM // 1||"[bhuvcnen dvivacanaM SaSThIvibhaktyA bhaNvate ca-18 // 394 // turthI / yathA hastau tathA pAdau namo'stu devAdhidevebhyaH // 1 // ] bhadanta ! kalpayorvimAnapRthivI "kiMpratiSThitA' kasmin pratiSThitA hai| dhAra HI-kimAyA kimAdhAretyarthaH prajJaptA ?, bhagavAnAi-gautama! dhanodadhipratiSThitA prajJaptA, evaM sanatkumAramAhendrepu dhanapAtapratiSThitA,21 sU0209 brahmAloke'pi dhanavAtapratiSThitA, lAntake 'tadubhayapratiSThitA' ghanodadhidhanavAnapratiSThitA, mahAzukrasahasrArayorapi tadubhayapratiSThitA, | vimAnapuAnataprANatAraNAcyuteSlavakAzAntarapratiSThitA-AkAzapratiSThitA, evaM praitreyakavimAnapRthivI anuttaravimAnapRthivI ca, uktaJca- thvIbAhalyaM "dhaNodahipaihANA surabhavaNA dosu hoti kappesu / tisu vAyapaiTTANA tadubhayapaiDiyA tIsu // 1 // teNa paraM uvarimagA AgAsa-121 sU0 210 tarapaiTThiyA sabve / esa paiTThANavihI ur3e loe vimANANaM // 2 // " adhunA pRthivIthAhalyapratipAdanArthamAha sohammIsANakappesu vimANapuDhavI kevaiyaM bAhalleNaM paNNattA?, goyamA! sattAvIsaM joyaNasayAI yAhalleNaM paNNattA, evaM pucchA, saNakumAramAhiMdesu chabbIsaM joyaNasayAI / baMbhalaMtae paMcavIsaM / mahAsukasahassArasu caucIsaM / ANayapANayAraNAcuesu tevIsaM syaaii| gevijayi || 394 // mANapuDhacI bAvIsaM / aNuttaravimANapuDhavI ekavIsaMjoyaNasayAI bAhalleNaM // (sU0210) N atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vaimAnikadevAdhikArasya uddeza: 2 iti vartate, tat sthAne mudraNa-doSAt uddeza: 1 iti mudritaM ~ 791~ Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --- ----------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], ------- ---------- mUlaM [210-215] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [210-215] RECA-56- R dIpa sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesu vimANA kevaiyaM uhUM uccatteNaM ?, goyamA! paMca joyaNasayAI uhuM uyatseNaM / saNaMkumAramAhiMdesu chajoyaNasayAI, baMbhalaMtaesu satta, mahAmukkasahassAresu aTTa, ANayapANaesu 4 nava gevejavimANANaM bhaMte! kevaiyaM uhuM u0, dasa joyaNasayAI, aNuttaravimANANaM ekArasa joyaNasapAI uhUM uccatteNaM / / (sU0211) sohammIsANesu NaM bhaMte ! kappesa vimANA kiMsaMThiyA paNNatA?, goyamA! duvihA paNattA, taMjahA-AvaliyApaviTThA vAhirA ya, tattha NaM je te AvaliyApaviTThA te tivihA papaNattA, taMjahA-vaTA taMsA cauraMsA, tastha NaM je te AvaliyabAhirA te NaM NANAsaMThiyA paNNattA, evaM jAya gevijabimANA, aNuttarovavAiyavimANA duvihA paNNatA, taMjahA-vahe ya taMsA y|| (sU0212) sohammIsANesu NaM bhaMte ! kappesu vimANA kevatiyaM AyAmavikkhaMbheNaM kevatiyaM parikkhe veNaM paNNatA?, goyamA! duvihA paNNatA, taMjahA-saMkhejavitthaDA ya asaMkhejabitthaDA ya, jahA NaragA tahA jAva aNuttarovavAtiyA saMkhejavisthaDA ya asaMkhejavisthaDA ya, tattha NaM je se saMkhejavisthaDe se jaMbuddIvappamANe asaMkhejavisthaDA asaMkhejAI joyaNasayAI jAva parikkheveNaM paNattA / / sohammIsANesu NaM bhaMte ! vimANA kativaNNA pannattA?, goyamA! paMcavapaNA paNNatsA, saMjahA-kiNhA nIlA lohiyA hAliddA sukillA, sarNakumAramAhiMdesu cauvaNNA nIlA jAva sukillA, baMbhalogalaMtaesuvi tivaNNA CACKGRECASCORECASC anukrama [327-332] E CR ~792~ Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], --------------------- mUlaM [210-215] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 3 pratipattI prata sUtrAMka [210-215] zrIjIvAjIvAbhi0 * malayagirIyAvRttiH vaimA0 // 395 // lohiyA jAva suphillA, mahAsukkasahassArasu duvapaNA-hAliddA ya sukillA ya, ANayapANatAraNadhupasu sukillA, gevijavimANA sukillA, aNuttarovavAtiyavimANA paramasukillA vaNNeNaM paNNattA // sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesu vimANA kerisayA pabhAe paNNattA?, goyamA! NibAloA NicujjoyA sayaM pabhAe paNNattA jAva aNuttarovavAtiyavimANA NicAloA NicujotA sayaM pabhAe pnnnnttaa|| sodhammIsANesu NaM bhaMte! kappesu vimANA kerisayA gaMdheNaM paNNattA?, goyamA! se jahA nAmae-koTThapuDANa vA jAva gaMdheNaM paNNattA, evaM jAva etto iTTayarAgA ceva jAva aNuttaravimANA // sohammIsANesu vimANA kerisayA phAseNaM paNNatA?, se jahA NAmae-AiNeti vA rUteti vA sabbo phAso bhANiyavyo jAva aNusarovavAtiyavimANA // sohammIsANesu NaM bhaMte! (kappesu) vimANA kemahAliyA paNNattA?, goyamA! ayapaNaM jaMbudIve 2 savvadIvasamudANaM so ceva gamo jAva chammAse vIivaejA jAva atdhegatiyA cimANAvAsA no vIivaejA jAva aNusarovavAtiyavimANA atthegatiyaM vimANaM bItivaejA atthegatie no vIivaejjA / / sohammIsANesuNabhaMte! vimANA kiMmayA paNNatA?, goyamA! sabvarayaNAmayA papaNattA, tattha NaM bahave jIvA ya poggalA ya vakkamati viukkamati cayaMti uvacayaMti, sAsayA NaM te vimANA dagvaTThayAe jAca phAsapajavehiM asAsatA jAva aNusarovavAtiyA vi | uddezaH1 uccatvasaMsthAne sU0211 212 AyAmAdi sU0213 dIpa anukrama [327-332] // 395 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vaimAnikadevAdhikArasya uddeza: 2 iti vartate, tat sthAne mudraNa-doSAt uddeza: 1 iti mudritaM ~ 793~ Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --- ----------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], ------- ----------- mUlaM [210-215] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [210-215] mANA // sohammIsANesu NaM devA kaohiMto udhavanaMti ?, ubavAto neyabyo jahA bakatIe tiriyamaNuema paMcadiema saMmucchimavajiesu, uvavAo vakaMtIgameNaM jAva annuttro0|| sohammIsANesu devA egasamaeNaM kevatiyA uvavajaMti?, goyamA! jahanneNaM eko vA do vA tiNNi vA ukoseNaM saMkhejA vA asaMkhejjA vA uvavajaMti, evaM jAva sahassAre, ANatAdI gevejA aNuttarA ya eko vA do vA tiNi vA ukkoseNaM saMkhejA vA uvavajaMti / / sohammIsANesu NaM bhaMte! devA samae 2 avahIramANA 2 kevatieNaM kAleNaM avahiyA siyA?, goyamA! teNaM asaMkhejA samae 2 avahIramANA 2 asaMkhejAhiM ussappiNIhiM avahIraMti no ceva NaM avahiyA siyA jAya sahassAro, ANatAdigesu causuvi, gevejesu aNuttaresu pa samae samae jAva kevatikAleNaM avahiyA siyA?, goyamA! te NaM asaMkhez2A samae 2 abahIramANA paliovamassa asaMkhejatibhAgameteNaM avahIrati, no ceva NaM avahiyA siyA // sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesu devANaM kemahAlapA sarIrogAhaNA paNNattA?, goyamA! duvihA sarIrA paNNattA, taMjahA-bhavadhAraNijA ya uttaraveubbiyA ya, tattha Na je se bhavadhAraNijje se jahanneNaM aMgulassa asaMkhejatibhAgo ukoseNaM satta rayaNIo, tattha NaM je se uttaraveubdhie se jahaNNeNaM aMgulasa saMkhejatibhAgo koseNaM joyaNasatasahassaM, evaM ekekA osArettANaM jAva aNuttarANaM ekA rapaNI, dIpa anukrama [327-332] 3456AXERCAPACE 50-5 ~794~ Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], --------------------- mUlaM [210-215] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: zrIjIvA prata sUtrAMka [210 jIvAmi0 malayagirIyAvRttiH -215] 3 pratipattI vaimA0 uddezaH1 saMhananasaMsthAne sU0214 devavarNAdi | sU0215 // 396 // gevijaNuttarANaM ege bhavadhAraNije sarIre uttaraveubviyA natthi // (sU0213) sohammIsANesu NaM devANaM sarIragA kisaMghapaNI paNNattA, goyamA! chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNI papaNattA?, nevaDhi neva chirA navi pahArUNeva saMghayaNamasthi, je poggalA iTThA kaMtA jAva te tesiM saMghAtattAe pariNamaMti jAva aguttarovavAtiyA // sohammIsANesu devANaM sarIragA kiMsaMThitA paNNatA?, goymaa| duvihA sarIrA-bhavadhAraNijjA ya uttaraveubviyA ya, tastha NaM je te bhavadhAraNijA te samacaraMsasaMThANasaMThitA paNNattA, tastha NaM je te uttarayeuvidhA te NANAsaMThANasaMThiyA paNNattA jAva aghuo, aveubviyA gevijaNuttarA, bhavadhAraNijA samacauraMsasaMThANasaMThitA uttaraveubbiyA Nasthi // (sU0214) sohammIsANesu devA kerisayA vaNNeNaM pannasA?. goyamA! kaNagattaparattAbhA vapaNeNaM paNNattA / sarNakumAramAhidesu rNa paumapamhagorA vaNNeNaM paNNattA | baMbhaloge NaM bhaMte! goyamA! allamadhugavaNNAbhA vaNNaNaM paNNattA, evaM jAva gevejjA, aNuttarovavAtiyA paramasukillA vapaNeNaM pannattA / sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesu devANaM sarIragA kerisayA gaMdhaNaM paNNattA?, goyamA! se jahA NAmae-kohapuDANa vA tadeva savaM jAva maNAmataratA ceva gaMdheNaM paNNattA jAva aNuttarovavAiyA / sohammIsANesu devANaM sarIragA kerisayA phAseNaM paNNatA?, goyamA! thiramauyaNiddhasukumAlacchaviphAseNaM paNNattA, evaM jAva a dIpa anukrama [327-332] // 396 // Elice atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vaimAnikadevAdhikArasya uddeza: 2 iti vartate, tat sthAne mudraNa-doSAt uddeza: 1 iti mudritaM ~ 795~ Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-2], ---- -------- mUlaM [210-215] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [210-215] dIpa guttarovavAtiyA / sohammIsANadevANaM kerisagA puggalA ussAsattAe pariNamaMti?, goyamA ! je poggalA iTTA kaMtA jAva te tesiM ussAsattAe pariNamaMti jAva aNuttarovavAtiyA, evaM AhArattAeghi jAva aNuttarovavAtiyA // sohammIsANadevANaM kati lessAo paNNattAo?, goymaa| egA teulessA paNNattA / sarNakumAramAhidesu egA pamhalessA, evaM saMbhalogevi pamhA, sesesu ekA sukkalessA, aNuttarovavAtiyANaM ekA paramasukalessA / sohammIsANadevA kiM sammadiTThI micchAdiTThI sammAmicchAdiTTI?, tipiNavi, jAva aMtimagevejA devA sammadihIvi micchAviTThIvi sammAmicchAdiTThIvi, aNuttarovavAtiyA sammadiTThI No micchAdiTThI No samamAmicchAdiTThI / sohammIsANA kiM NANI aNNANI?, goyamA! doSi, tiNi NANA tiSiNa apaNANA NiyamA jAva gevejA, aNuttarovavAtiyA nANI no aNNANI tipiNa NANA nniymaa| tividhe joge duvihe uvayoge savvesiM jAva aNuttarA // (sU0215) 'sohammIsANesu NamityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayorvimAnapRthvI 'kiyat' kiMpramANA bAhalyena prajJaptA, gautama! saptaviMzatiyojanazatAni bAlyena prajJaptA, evaM zeSasUtrANyapi bhAvanIyAni, navaraM sanatkumAramAhendrayoH pavizatiyojanazatAni baktavyAni, brahmalokalAntakayoH paJcaviMzatiH, mahAzukrasahasrArayozcaturviMzatiH, AnataprANatAraNAcyutakalpeSu trayoviMzatiH, praiveyakeSu dvAviMzatiH, anuttaravimAnevaikaviMzatiyoMjanazatAni // samprati vimAnAnAmusvaparimANaM pratipipAdayiSurAha-'sohammIsANesu anukrama [327-332] 3633 jI067 ~ 796~ Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], --------------------- mUlaM [210-215] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [210-215] pratipacau vaimA0 udezaH1 | saMhanana saMsthAne bIjIvA- bhate' ityAdi, iha vimAnaM mahAnagarakalpa tasya copari vanakhaNDaprAkArAH prAsAdAdayaH, tatra pUrveNa sUtrakadambakena vimAnapUthivIbAha- jIvAni. lyamukta, anena prAsAdApekSayA uccatvamucyata iti garbhaH, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayorvimAnAni kiyad arvamuccaislena prajAtAni?, malayagi bhagavAnAha-gautama! paJca yojanazatAni Urddhamuccaiskhena prAptAni, mUlapAsAdAdInAM tatra pacayojanazatocchyapramANavAt , evaM zeSa- rIyAvRttiHsatrAyavibhAjana sUtrANyapi bhAvanIyAni, navaraM sanatkumAramAhendrayoH par3a yojanazatAni vaktavyAni, brahmalokalAntakayoH sapta yojanazatAni, mhaa||19|| zukrasahastrArayoraSTau yojanazatAni, AnataprANatAraNAcyuteSu kalpeSu nava yojanazatAni, praiveyakeSu daza yojanazatAni, anuttareSvekAdaza yojanazatAni, sarvatrApi vimAnAni bAhalyocalamIlanena dvAtriMzadyojanazatAni, uparyupari bAhyamu(lyahAnivadu)ce stvasya vRddhibhAvAt , uktazca- sattAvIsasavAI Adimakappesu puDhavivAhallaM / ekakahANi sese duduge ya duge caukka ya // 1 // paMcasauccatteNaM Adimakappesu | hoti ya vimaannaa| ekekavuddhi sese du tuge va duge cauke ya // 2 // gevejaguttaresu paseva kamo ta hANibuDIe / ekakami vimANA donivi | miliyA u battIsaM // 3 // " [saptaviMzatiH zatAni AyakalpayoH pRthvIvAhalyaM / ekaikahAniH zeSeSu dvayoyoIyozcatuSke ca // 1 // Urvoccalena paJca zatAni Avakalpayorbhavanti vimAnAni / ekaikavRddhiH zeSeSu yoyozca dvike catuSke ca // 2 // aveyakAnuttarayoreSa eva kramo hAnivRddhayoH / ekaikasmin vimAnAni dvAbapi mIlayitvA dvAtriMzacchatAni // 3 // ] samprati saMsthAnanirUpaNArthamAha-'sohammIsANesu NaM bhaMte !' ityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayovimAnAni kiMsaMsthitAni prajJaptAni !, bhagavAnAha| gautama! dvividhAni prAptAni, tadyathA-AvalikApraviSTAni AvalikAbAhyAni ca, tatrAvalikApraviSTAni nAma yAni pUrvAdiSu catasRSu dikSu zreNyA vyavasthitAni, yAni punarAvalikApraviSTAnAM prAGgaNapradeze kusumaprakara iva yatastato viprakIrNAni tAnyAvaThikAbAhyAni, OMOM dIpa ta anukrama [327-332] // 397 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vaimAnikadevAdhikArasya uddeza: 2 iti vartate, tat sthAne mudraNa-doSAt uddeza: 1 iti mudritaM ~ 797~ Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---- ----------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], ------- ---------- mUlaM [210-215] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [210-215] tAni puSpAvakIrNAnItyucyante, puSpANIva itastato'vakIrNAni-viprakIrNAni puSpAvakIrNAni iti vyutpattiH, tAni ca mdhyvrtino| | bimAnendrasya dakSiNato'parata uttaratazca vidyante na tu pUrvasyAM dizi, uktaJca-"puSpAvakiNNagA puNa dAhiNato pacchimeNa uttrto|| pubveNa vimANedassa natthi pupphAbakiNNA u // 1 // " 'tastha NamityAdi, tatrAvalikApraviSTA''valikAbAhyeSu madhye yAni tAni AbalikApraviSTAni tAni trividhAni prajJaptAni, tadyathA-vRttAni vyasrANi caturasrANi, ihAvalikApraviSTAni pratiprastaTa vimAnendrakasva pUrvadakSiNAparottararUpAsu catasRSu dikSu zreNyA vyavasthitAni, vimAnendrakazca saboM'pi vRttaH, tataH pArthavRttIni catasRSvapi dikSu jyamANi, teSAM pRSThatazcatasRSvapi vikSu caturasrANi, teSAM puSTato vRttAni, tato'pi bhUyo'pi vyasrANi tato'pi caturasrANItyevamAvalikAparyantaH, tatra vividhAnyevAvalikApraviSTAni // 'tattha Na mityAdi, tatra yAni AvalikAbAhAni tAni nAnAsaMsthAnasaMsthitAni prajJaptAni, tathAhi-kAnicinnandyAvartAkArANi kAnicitsvastikAkArANi kAnicit khaDgAkArANItyAdi, uktaca-AbaliyAsu vimANA baTTA tasA taheba cauraMsA / pupphAvakiNNagA puNa aNegaviharUvasaMThANA // 1 // " evaM tAvadvAcyaM yAvad paiveyakavimAnAni, tAnyeva yAvadAvalikApraviSTAnAmAvalikAbAdyAnAM ca bhAvAt , parata AvalikApraviSTAnyeva, tathA cAha-'aNuttaravimANA NaM bhaMte! vimANA kiMsaMThiyA pannatA?' ityAdi prabhasUtra, bhagavAnAha-gautama ! dvividhAni prajAtAni, nadyathA-'baTTe ya taMsA ya, madhyavarsisarvArthasinAvAkhyaM vimAnaM dRttaM, zeSANi vijayAdIni catvAryapi tryamrANi, uktacAega va taMsA cauro ya annuttrvimaannaa|" / adhunA''yAmavi4 kambhAdiparimANapratipAdanArthamAha-'sohammIsANesuNaM bhaMte !' ityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayorvimAnAni kiyad AvAmavirAkambhena kiyatparikSepeNa prajAtAni?, bhagavAnAha-gautama ! dvividhAni vimAnAni prajJaptAni, tadyathA-saddhyeyavistRtAnyasaGkveyavistRtAni ca, dIpa anukrama [327-332] 620-% ~ 798~ Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [210 -215] dIpa anukrama [327 -332] "jIvAjIvAbhigama" pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita - upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) uddezaka: [ ( vaimAnika)-2], mUlaM [210-215] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH malayagi rIyAvRttiH zrIjIvA- * tatra yAni tAni saGkhyavistRtAni yAni yojana sahasrANyAyAmaviSkambhena asoyAni yojana sahasrANi parikSepeNa, tatra yAni tAjIvAbhi0 nyasaya vistRtAni asaGkhyAni yojana sahasrANyAyAmaviSkambhena asaleyAni yojanasahasrANi parikSepeNa, evaM tAvadvAcyaM yAvad maiveyakavimAnAni tAni yAvat soya vistRtAnAmasaGkhyavistRtAnAM ca bAhalyena bhAvAt na tu parataH, tathA cAha-- 'aNuttara vimANe NaM bhaMte! kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNa mityAdi prabhasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - dvividhAni prajJaptAni tayathA-soyavistRtAni asate yavistRtAni ca, OM sarvArthasiddhaM savistRtaM zeSANyasaGkhyavistRtAnIti bhAvaH, tatra yattatsatyavistRtaM tad ekaM yojanazatasahasramAyAmaviSkambhena trINi // 398 // * yojanazatasahasrANi SoDaza sahasrANi dve zate saptaviMzatyadhike yojanAnAM krozatrikamaSTAviMzaM dhanuH zataM trayodazAGgulAni ekamarddhAGgulamiti parikSepeNa, tatra yAni tAnyasaGkhyeyavistRtAni tAnyasaGkhyeyAni yojanasahasrANyAyAmaviSkaMbhena asaMkhyeyAni yojana sahasrANi 3) parikSepeNa prajJaptAni // samprati varNapratipAdanArthamAha - 'sohammIsANesu NaM bhaMte!' ityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayorvimAnAni kativarNAni prajJaptAni ?, bhagavAnAha - gautama ! paJcavarNAni tadyathA kRSNAni nIlAni lohitAni hAridrANi zuddhAni evaM zeSasUtrANyapi bhAvanIyAni, navaraM sanatkumAra mAhendrayozcaturvarNAni kRSNavarNAbhAvAt brahmalokAntakayokhivarNAni kRSNanIlavarNAbhA - bAtU, mahAzukrasahasrArayordvivarNAni kRSNanIlahAridravarNAbhAvAt, AnataprANatAraNAcyutakalpeSu ekavarNAni, zukravarNasyaikasya bhAvAt, maiveyakavimAnAni anuttara vimAnAni ca paramazukAni uktaJca "sohammi paMcacaNNA ekAhINA u jA sahassAre / do do tulA kappA teNa paraM puMDarIyAI || 1 ||" samprati prabhApratipAdanArthamAha- 'sohammIsANesu NamityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! karUpayovimAnAni kIdRzAni prabhayA prajJaptAni ?, kIdRzI teSAM prabhA prajJateti bhAvaH bhagavAnAha - gautama! prabhayA prajJaptAni 'nityAlokAni' For P&Palise City 3 pratipacau vaimA0 ~799~ uddezaH 1 saMhanana saMsthAne sU0 214 devavarNAdi sU0 215 // 398 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - vaimAnikadevAdhikArasya uddezaH 2 iti vartate, tat sthAne mudraNa-doSAt uddezaH 1 iti mudritaM Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], --------------------- mUlaM [210-215] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % prata sUtrAMka [210-215] nityamAloko-darzana ezyamAnatA yeSAM tAni nityAlokAni na tu jAtucidapi tamasA''zrIyanta iti bhAvaH, kartha niyAlokAni| iti hetudvAreNa vizeSaNamAi-nityodyotAni, 'nimittakAraNahetuSu sarvAsAM vibhaktInAM prAyo darzana miti hetoH prathamA, tato'yamartha:yasmAnitya-satattamapratighamuddyoto-dIpyamAnatA yeSAM tAni(tathA)tato nityAlokAni, satatamudyotamAnatA ca parasApekSA'pi saMbhAvyeta | yathA meroH sphaTikakANDasya sUryarazmisamparkataH, tata Aha-svayaMprabhANi svayaM sUryAdiprabhAvat dedIpyamAnatA yeSAM tAni tathA, evaM nirantaraM | tAvadvaktavyaM yAvadanuttaravimAnAni / / samprati gandhapratipAdanArthamAha-'sohammIsANesu NaM bhaMte!' ityAdi, saudharmazAnayobhadanta ! kalpayorvimAnAni kIdRzAni gandhena prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama! 'se jahAnAmae kohapuDANa vA caMpakapuDANa vA damaNagapuDANa vA kuMkumapuDANa vA caMdaNapuDANa vA usIrapuDANa vA maruyApuDANa vA jAIpuDANa vA jUhiyApuDANa vA malliyApuDANa vA hANamaNiyA-12 OMApuDANa vA keyApuDANa vA pATalipuDANa vA nomAliyApuDANa vA bAsapuDANa vA kappUrapuDANa vA aNuvAyaMsi ubhijamANANa nA kuTTijamANANa vA ruvijamANANa vA ukIrijamANANa vA bikkharijamANANa vA paribhujamANANa vA paribhAijamANANa vA bhaMDAo | vA bhaMDa sAharijamANANa vA morAlA maNuNNA magaharA ghANamaNanimbuikarA savvato samaMtA gaMdhA abhinissaraMti, bhave eyArUve | 8|siyA, no iNadve samajhe, te NaM vimANA etto iTutarA ceva kaMtatarA ceva maNunatarA ceva maNAmatarA ceva gaMdheNaM paNNattA' asya | TravyAkhyA pUrvavat, evaM nirantaraM tAvaddvaktavyaM yAvadanuttaravimAnAni / / samprati sparzapratipAdanArthamAha-'sohammIsANesa nn'mityaadi| saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayorvimAnAni kIdRzAni sparzana prajJaptAni?, bhagavAnAha-gautama! se jahAnAmae apaNei vA rUtei vaa| pUreda vA napaNIpada vA haMsagambhatUlIi vA sirIsakusumanicae vA pavAlakusumapattarAsIi vA, bhave eyArUve?, go iNaDhe samaDhe, se gaM]X dIpa anukrama [327-332] 25A4%%** Janticorn ~800~ Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], --------------------- mUlaM [210-215] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [210-215] dIpa zrIjIvA- vimANA ito ihatarA ceva kaMtatarA ceva maNunatarA ceva maNAyatarA ceva phAseNaM paNNattA' iti pUrvavat, evaM nirantaraM tAvadvaktavyaM 8/3 pratipattI jIvAmiyAvadanuttaravimAnAni // samprati mahattvapratipAdanArthamAha-'sohammIsANesu NaM bhaMte ! kappesu' ityAdi, saudharmezAnayorbhadanta vaimA0 malayagi- kalpayorSimAnAni 'kiMmahAnti' kiMpramANamahattvAni prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama! 'ayaNaM jaMbuddIve dIve' ityAdi jambU- uddezaH1 royAvRttiH dvIpavAkyaM paripUrNabhevaM draSTavyaM 'savvahIbasamudANaM sababhaMtarAe savvakhur3Ae vaDhe telApUpasaMThANasaMThite vaTTe pukkharakaNNiyAsaMThANasaMThie 31 saMhanana divaTTe paDipuNNacaMdasaMThANasaMThie eka joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM tinni va joyaNasayasahassA solasa sahassA do ya sayA sa-16 saMsthAne // 399 // cAvIsA tinni ya kose aTThAvIsaM dhaNusayaM terasa ya aMgulAI addhaMgulaM kiMcivisesAhie parikkheveNaM panna' idaM ca pUrvavad bhAvanIyaM sU0214 deko nAma maharbiko yAvanmahAbhAgaH yAvatkaraNAt mahAdyutika ityAdiparigrahaH, 'jAva iNAmeva' 'iNAneveti yAvadidAnImeva, a- devavarNAdi dinena cappuTikAnayAnukaraNapurassaramatyantaM kALastokatvaM itikRtvA kevalakalpa-paripUrNa jambUdvIpa dvIpaM tribhirapsaronipAte:-tisRbhi-6 zvappuTikAbhirityarthaH trisaptakala:-ekaviMzativArAn 'anuparivartya' prAdakSiNyena paribhramya 'havaM' zIghramAgacchet 'se NaM dekheM ityAdi, sa devastayA sakaladevajanaprasiddhayA pUrvadRSTAntabhAvitayA 'utkRSTayA' atizAyinyA 'turiyAe calAe caMDAe sigyAe ujuyAe javaNAe cheyAe' amISAM padAnAM vyAkhyAnaM pUrvavat , "divyayA' devagalyA vyativrajan yAvadekAha vA pahaM vA utkarSata: pa-16 emAsAn vyativrajan tatrAstyeka vimAnaM yad vyatitrajet astyekakaM vimAcaM yanna vyatiprajes , 'evamahAliyA Na' etAvaMti mahAnti gautama! vimAnAni prAptAni, evaM nirantaraM tAvadvaktavyaM yAvadanuttaravimAnAni // 'sohammIsANesu NamityAdi, saudhrmeshaanyorm-18||299 // danta ! kalpayorvimAnAci kiMbanAni prajJAnAni !, bhagavAnAhagautama! sAmanA rakhamayAni acchAni yAvatmatirUpANi / 'tatya Na-1 anukrama [327-332] ACCORNXXC atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vaimAnikadevAdhikArasya uddeza: 2 iti vartate, tat sthAne mudraNa-doSAt uddeza: 1 iti mudritaM ~801~ Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], --------------------- mUlaM [210-215] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [210-215] dIpa mityAdi, tatra-teSu vimAneSu vahabo jIvA:-pRthvIkAyarUpA: pudgalAca 'apakAmanti' gacchanti 'vyutkAmanti' utpayante, tathA 'cIyamte' payamupagacchanti 'apacIyante' upacayamupagacchanti, etat pudralApekSaM vizeSaNaM, pudgalAnAmeva cayopacayadharmakatvAt , zAzva-121 tAni bhadamta! vimAnAni dravyArthanayA prAptAni?, varNaparyAyai rasapAyairgandhaparyAyaiH sparzaparyAyairazAzvatAni prAptAni, evaM nirantaraM tAbadvaktavyaM yAcadanuttaravimAnAni // 'sohammIsANesu NaM bhaMte! ityAdi, saudharmezAnayorbhadanta! kalpayordevAH kuto yoneruddhRtyopa| dhante ? kiM nairayikebhyaH ? ityAdi yathA 'vyutkrAntI' vyutkrAntyAkhthe SaSThe pade prajJApanAyAM tathA vaktavyaM yAvadanuttaropapAtikA devAH, iha tu anyagauravamayAma likhyate bhUyAt hi sa granthaH / samprati kiyanta ekasmin samaye utpadyante / iti nirUpaNArthamAi-'so-1k hammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevA ekasmin samaye, sUtre tRtIyA saptamyarthe prAkRtakhAt , kiyanta utpadyante , bhagavAnAha - |-gautama! jaghanyena eko dvau vA trayo vA, patkarSata: soyA vA'soyA vA tirazcAmapi garbhajapaJcendriyANAM tatrotpAdAt, evaM| nAvadvaktavyaM yAvatsahasrArakalpaH, 'ANayadevA NaM bhaMte !' ityAdi prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenaiko dvau trayo vA utkarSata: mAyeyAH, manuSyANAmeva tatrotpAdAna , teSAM koTIkoTIpramANatvAt , evaM nirantaraM tAvadvaktavyaM yAvadanuttaropapAtikA devAH // samprati kAlato'pahArata: parimANamAha-'sohammI'tyAdi, saudharmazAnayorbhadanta ! kalpayodevA: samaye samaye ekaikadevApahAreNApa-18 hiyamANA apahiyamANA: kiyatA kAlenApaDiyante , bhagavAnAha-gautama! asoyAste devAH samaye samaye ekaikadevApahAreNApahiyamANA: 2 asoyAbhirutsarpiNyavasarpiNIbhirapahiyante, etAvatA kimuktaM bhavati? asayeyAsUtsarpiNyavasarpiNISu yAvantaH samayAstAvatpramANA: saudharmezAnadevA iti, evamuttaranApi bhAvanA bhAvanIyA, etacca kalpanAmA parimANAvadhAraNArthamuktaM na punaste kadAca-15 anukrama [327-332] RC+9 ~802~ Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ---------------------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], --------------------- mUlaM [210-215] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [210-215] saMhanana sU0214 dIpa zrIjIvA- nApi kenApyapahRtAH syuH, tathA cAha-'no ceva NaM avahiyA siyA' evaM nirantaraM tAvadvaktavyaM yAvatsahasrArakalpadevAH, 'ANa-18 jIvAbhiyapANayAraNaacaema' ityAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! AnataprANatAraNAruyuteSu kalpeSu devA asASayAH, te pA malayagi-1 samaye samaye ekaikApahAreNApahiyamANA: palyopamasya-kSetrapalyopamassa sUkSmasthAsaGkhayeyabhAgamAtreNa kAlenApahiyante, kimuktaM bhavati rIyAvRttiH -sUkSmakSevapalyopamAsayabhAge yAvantaH samayAstAvatpramANAste bhavantIti, evaM praiveyakadevA anuttaropapAtino'pi vAkhyAH / / sa-18 [mprati zarIrAvagAhanAmAnapratipAdanArthamAha-sohammIsANesuNa bhaMte!' ityAdi, saudharmazAnayorbhadanta ! kalpayordavAnA 'kim||40|| saMsthAne |hAlayA' iti kiM mahatI zarIrAvagAhanA prajJaptA?, bhagavAnAha-gautama! dvividhA prAptA, ladyathA-bhavadhAraNIyA uttarakriyA ca, tatra yA sA bhavadhAraNIyA sA jaghanyato'GgalAsayamAgamAtrA utkarSataH sapta ratnayaH, tatra yA sA uttarakriyA sA jaghanyato'Ggulasya sa-18 devavarNAdi layeyaM bhAgaM yAvat na tvasameyaM tathAvidhaprayatnAbhAvAt , utkarSata eka yojanazatasahasraM, evaM tAvadvAcyaM yAvadacyutakalpo, navaraM sa-1 sU0 215 natkumAramAhendrayorutkarSato bhavadhAraNIyA SaD rattrayaH, brahmalokalAntakeSu paJca, mahAzukrasahasrArayozcatvAraH, AnataprANatAraNAcyuteSu trayaH, 'gavejagadevA NaM bhaMte! ityAdi, maiveyakadevAnAM bhadanta ! kiMmahatI zarIrAvagAhanA prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama! aveyakadevAnAmekaM bhavadhAraNIyaM zarIraM prAptaM na tUttaravaikriyaM, zaktau satyAmapi prayojanAbhAvAttadakaraNAt , tadapi ca bhavadhAraNIyaM jaghanyato|'GgulAsayayabhAgamAtramutkarSato dvau ranI, evamanuttaropapAtasUtramapi vaktavyaM, navaramutkarSata ekA raniriti vAcyam / samprati saMhana-11 namadhikRtyAha-'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAnAM zarIrANi 'kiMsaMhananAni ki saMhananaM yeSAM tAni tathA 8 prAptAni ?, bhagavAnAha-gautama! paNNAM saMhananAnAmanyavamenApi saMhananenAsaMhananAnIti, saMhananasyAsthiracanAsakalAt teSAM cAsthyA anukrama [327-332] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vaimAnikadevAdhikArasya uddeza: 2 iti vartate, tat sthAne mudraNa-doSAt uddeza: 1 iti mudritaM ~803~ Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [210 -215] dIpa anukrama [327 -332] "jIvAjIvAbhigama" pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH) uddezaka: [ ( vaimAnika)-2], mUlaM [210-215] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH dInAmasambhavAt, tathA cAha-- 'nevaTTI' ityAdi, naivAsthi teSAM zarIreSu nApi zirA - prIvAdhamanirnApi snAyUMSi zeSaM zirAjAla, kintu ye pudgalA iSTAH kAntAH priyA manojJA manaApatarA eteSAM vyAkhyAnaM prAgvat te teSAM saGghAtatayA pariNamanti tataH saMhananAbhAva:, evaM tAvadvAcyaM yAvadanuttaropapAtikAnAM devAnAM // samprati saMsthAnapratipAdanArthamAha - 'sohammIsANesu' ityAdi prabhasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama! teSAM zarIrakANi dvividhAni prajJaptAni tadyathA-bhavadhAraNIyAni uttarakhaikriyANi ca tatra yad bhavadhAraNIyaM tatsamacaturasrasaMsthAnasaMsthitaM prajJataM devAnAM bhavapratyayataH prAyaH zubhanAmakarmodayabhAvAn, tatra yaduttaravaikiyaM tat nAnAsaMsthAnasaMsthitaM prajJaptaM, tasyecchayA nirvarttyamAnatvAt evaM tAvadvaktavyaM yAvadacyutaH kalpaH, 'gevijjagadevANa mityAdi pranasUtraM sugamaM, bhagavAnAha-gautama! maiveyakadevAnAmekaM bhavadhAraNIyaM zarIraM taca samacaturasrasaMsthAna saMsthitaM prajJaptaM, evamanuttaropapAtisUtramapi / adhunA varNapratipAdanArthamAha- 'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhedanta ! kalpayordevAnAM zarIrakANi kIdRzAni varNena prajJaptAni ?, bhagavAnAhagautama ! kanakatvayuktAni kanakatvagiva raktA AbhA-chAyA yeSAM tAni tathA varNena prajJaptAni, uttaptakanakavarNAnIti bhAvaH, evaM zeSasUtrANyapi bhAvanIyAni, navaraM sanatkumAra mAhendrayorbrahmaloke'pi ca padmapakSmagaurANi, padmakesara tulyAvadAtavarNAnIti bhAvaH, tataH paraM lAntakAdiSu yathottaraM zuzukRtarazukRtamAni anuttaropapAtinAM paramazuklAni, uktaJca " kaNagacayaratAbhA suravasabhA dosu hoMti kappe / tisru hoMti panhagorA teNa paraM sukilA devA // 1 // " samprati gandhapratipAdanArthamAha - 'sohammI' vyAdi pranasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama! 'se jahAnAmae - kopuDANa vA' ityAdi vimAnavadbhAvanIyaM evaM tAvadvaktayaM yAvadanuttaropapAtinAm / sa|mprati sparzapratipAdanArthamAha- 'sohammI' tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAnAM zarIrakANi kIdRzAni sparzena prajJaptAni ?, For P&Praise Cly ~804~ Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], --- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-2], ------- ---------- mUlaM [210-215] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [210 -215] S dIpa mIjIvA- bhagavAnAha-gautama! 'thiramajayaNiddhasukumAlA phAseNaM paNNattA' iti sthirANi natu manuSyANAmiva vizarArubhAvaM vibhrANAni 3 pratipattI jIvAbhimRdUni-akaThinAni nigdhAni-sigdhachAyAni natu rUkSANi sukumArANi natu karkazAni tato vizeSaNasamAsaH, sparzana prajJaptAni, vaimA0 malayagi evaM tAvadvaktavyaM yAvadanuttaropapAtinAM devAnAM zarIrakANi // sAmpratamucchAsapratipAdanArthamAha-'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayo-15 uddezaH1 rAyAvRttiH bhavanta ! kalpayordevAnAM kIdRzAH pudgalA uttachAsatayA pariNamanti?, bhagavAnAha-gautama! ye pudgalA iSTAH kAntAH priyA manobA sNhnn||40|| manApA eteSAM vyAkhyAnaM prAgvat te teSAmucchAsatayA pariNamanti, evaM tAvadvAcyaM yAvadanuttaropapAtikA devAH / evamAhArasUtrA- saMsthAne gyapi / / samprati lezyApratipAdanArthamAha-sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAnAM kati lezyA: prajJaptA:?, bhagavA sU0214 nAha-gItama! ekA tejolezyA, idaM prAcuryamaGgIkRtya procyate, yAvatA punaH kazcittathAvidhadravyasamparkato'nyA'pi lezyA yathAsa-IIdevavarNAdi mbhavaM pratipattavyA, sanatkumAramAhendraviSayaM prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama! ekA pazcalezyA prajJaptA, evaM ajhaloke'pi, lAntake | sU0215 prabhasUtraM sugama, nirvacanaM-gautama! ekA zuklezyA prajJaptA, evaM yAvadanuttaropapAtikA devAH, uktazca-"kiNhAnIlAkAuteulesA |ya bhavaNavaMtariyA / joisasohammIsANa teulesA muNebandA // 1 // kappe saNakumAre mAhide ceva baMbhaloe ya / eemu pamhalesA teNa paraM sukalesA u // 2 // " samprati darzanaM cicintayiSurAha-'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta! kalpayordevA gamiti vAkyAlakAre kiM samyagdRSTayo mithvAdRSTayaH samyagmidhyAdRSTayaH?, bhagavAnAha-gautama! samyagdRSTayo'pi mithyAdRSTayo'pi samyagmidhyAdRTa-19 yo'pi, evaM yAvad praiveyakadevAH, anuttaropapAtinaH samyagdRSTaya eva bakavyAH na micyAdRSTayo nApi sambagmidhyAdRSTayaH teSAM tathA-IN401 svabhAvatvAt // samprasi jJAnAjJAnacintAM cikIrSurAha-sohammI'tyAdi prabhasUtra sugarma, bhagavAnAhagautama! hAnino'pyajJAnino-| anukrama [327-332] 4 marateangsirem atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate-vaimAnikadevAdhikArasya uddeza: 2 iti vartate, tat sthAne mudraNa-doSAt uddeza: 1 iti mudritaM ~805~ Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [210 -215] dIpa anukrama [327 -332] "jIvAjIvAbhigama" pratipattiH [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita Je Ecoma inf - upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) uddezaka: [(vaimAnika)-2], mUlaM [ 210-215] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH 'pi tatra ye jJAninaste niyamAtrijJAninastadyathA - AbhinibodhikAninaH zrutajJAnino'vadhijJAninaH, ye ajJAninaste niyamAt yajJAninastadyathA--matyajJAninaH zrutAjJAnino vibhaGgajJAninaHzca evaM tAvadvAcyaM yAvad maiveyakAH, anuttaropapAtino jJAnina ema vaktavyAH, yogasUtrANi pAThasiddhAni || sampratyavadhikSetraparimANapratipAdanArthamAha sohammIsANadevA ohiNA kevatiyaM khettaM jANaMti pAsaMti?, goyamA ! jahaNaNeNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM ukkoseNaM avahI jAva rayaNappabhA puDhavI uhuM jAva sAI vimANAI tiriyaM jAba asaMkhejjA dIvasamuddA [evaM sakkIsANA paDhamaM docaM ca sarNakumAramAhiMdA / taca ca baMbhalaMtaga sukasahassAraga catthI // 1 // ANayapANayakappe devA pAsaMti paMcamiM puDhavIM / taM caiva AraNacuya ohImANeNa pAsaMti // 2 // chaTThIM heTThimamajjhimagevejjA santamiM ca uyarillA / saMbhi loganAliM pAsaMti aNuttarA devA // 3 // ] (sU0 216 ) 'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAH kiyatkSetramavadhinA jAnanti jJAnena pazyanti darzanena ?, bhagavAnAha - gautama! jaghanyenAGgulasyAsazyeyabhAgaM, atra para Aha nanvakulAsayeyabhAgamAtrakSetra parimito'vadhiH sarvajaghanyo bhavati, sarvajapanyazcAvadhi| stiryagmanuSyeSveva na zeSeSu yata Aha bhASyakAraH svakRtabhASyaTIkAyAm "utkRSTo manuSyeSveva nAnyeSu manuSyatiryagyoniSveva jabanyo nAnyeSu zeSANAM madhyama eveti tatkathamiha sarvajaghanya uktaH ?, ucyate, saudharmAdidevAnAM pAra bhAviko'pyupapAtakAle'vadhiH saMbhavati sa eva kadAcitsarvajadhanyo'pi upapAtAnantaraM tu tadbhavajaH tato na kazcidoSa:, Aha va jinabhadragaNikSamAzramaNa:- "vemA For P&Praise City ~806~ Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [216] dIpa anukrama [333 -336] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [3], uddezakaH [(vaimAnika)-2], mUlaM [216] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 402 // 3 pratipatau vaimAnikA jiyANamaMgalabhAgamasaMkhaM jahanao hoi (ohI ) / unavAe parabhavio tabbhavajo hoi to pacchA // 1 // " 'ukoseNaM evaM yathA'vadhipude prajJApanAyAM tathA vaktavyaM tacaivam 'ukoseNaM Ahe jAba imIse ravaNappabhAe puDhavIe heDiDe caramaMte' adhastanAzcaramaparyantAdvaimA0 yAvadityarthaH ' tiriyaM jAva asaMkheo dIvasamudde, ur3a jAba sagAI vimANAI' svakIyAni vimAnAni svakIya vimAnastUpadhvajAdikaM yAva4 uddezaH 2 dityarthaH 'jANaMti pAsaMti, evaM sarNakumAramAhiMdAvi, navaraM Ahe jAva doSAe sakarappabhASa puDhavIe cheDile carimaMte, evaM baMbhalogalaMtagadevAvi, navaraM ahe jAva saJcAra puDhavIe, mahAmukasahassAragadevA cautthIe paMkappabhAe puDhabIe heTThile carimaMte, ANayapANayaA- * nAmavadhiH raNabuyadevA ahe jAva paMcamIe puDhabIe dhUmappabhAe haiTTile carimaMte, heTTimamajjhimarovejagadevA DaTTIe tamappabhAra puDhavIe helei ca - 4 sU0 216 rimaMte, jabarimagevejjagA devA ahe jAva sattamAe puDhavIe heTTile carimaMte, aNuttarovavAiyadevA NaM bhaMte! kevaiyaM khettaM ohiNA jANaMti pAsaMti ?, goyamA ! saMbhinaM loganAhi' paripUrNa caturdazarajavAsikAM chokanADImityarthaH 'ohiNA jANaMti pAsaMti' iti, uktazca - "sakkIsANA paDhamaM docaM ca sarNakumAramAhiMdA / taJcaM ca bhataga sukasahassAraga cautthi || 1 | ANayapANayakappe devA pAsaMti 4 paMcamiM puDhaviM / taM cetra AraNaya ohInANeNa pAsaMti // 2 // diTTimamajjhimagevijjA sattAni ca uvarihA / saMbhinnaloganAli | pAsaMti aNuttarA devA || 3 || samprati samudghAtapratipAdanArthamAha sohammIsANe NaM bhaMte! devANaM kati samugdhAtA paNNattA?, goyamA ! paMca samugdhAtA paNNattA, taMjA - vedaNAsamugdhAte kasAya0 mAraNaMtiya0 veDabbiyaH tejasasamugdhAte evaM jAva acue| gevejjANaM AdillA tiSNi samugdhAtA paNNattA || sohammIsANadevA kerisayaM khudhapivAsaM paca For P&Palle Cnly ~807~ samudghA - tAdi sU0 217 // 402 // Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----------------------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], - --------- mUlaM [217] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [217] ra gubbhayamANA viharaMti?, goyamA! sthi khudhApivAsaM paccaNubhavamAgA viharati jAva aNuttarovavAtiyA // sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesu devA egattaM pra viuvittae puhattaM pabhU viubbittae?, haMtA pabhU, egasaM viubvemANA egidiyakhvaM vA jAva paMciMdiyarUvaM vA puhattaM viubbemANA egidiyarUvANi vA jAva paMciMdiyarUvANi vA, tAI saMgvejAipi asaMkhejAipi sarisAI piasarisAiMpi saMpadAiMpi asaMbaddhAiMpi rUvAI viuvyaMti viuvittA appaNA jahirichayAI kajAI kareMti jAva acuo, gevejaNuttarovavAtiyA devA kiM ega pabhU viuvittae puhuttaM pabhU viuvittae?, goyamA ! egattaMpi puhuttaMpi, no ceva NaM saMpattIe niubbisu vA viubbati vA viuvyissaMti vA // sohammIsANadevA kerisayaM sAyAsokkhaM paJcaNumbhavamANA viharaMti ?, goyamA! maNupaNA sahA jAva maNuSaNA phAsA jAva gevijA, aNuttarovavAiyA aNuttarA sahA jAva phaasaa|| sohammIsANesu devANaM kerisagA iDDI paNNattA,goyamA! mahiDDIyA mahajuiyA jAva mahANubhAgA iDIe paM0 jAba acuo, gevejaNuttarA ya sabve mahihIyA jAca savye mahANubhAgA aNiMdA jAva ahamiMdA NAmaM te devagaNA paNNattA samaNAuso! / / (sU0 217) 'sohammI'tyAdi prabhasUrya sugama, bhagavAnAha-gautama pama samudUdhAtA: prajJatAstadyathA-vedanAsamudghAtaH kaSAyasamudUpAto maraMNasamudghAto vaikriyasamudghAtastaijasasamudghAtaH, eteSAM svarUpaM prAgetra dvivivapratipattAyabhihita, uttarau dvau samudghAto na bhavataH, A-| - dIpa anukrama [337] H jI068 ~808~ Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3]. ............ ... uddezaka: (vaimAnika)-2], ...................-- mulaM [217] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [217] dIpa anukrama [337] zrIjIvA- hArakalabdhikevalitvAbhAvAt , evaM tAvadAcyaM yAvadacyutaH kalpaH, 'gevejjagadevANabhaMte!' ityAdi prazrasUtraM suganaM, bhagavAnAha-13 pratipattau jIvAbhi. gautama! paJca samudghAtA: prajJaptAstayathA-vedanAmamudghAta ityAdi, ete ca paJcApi teSAM zaktitaH pratipattavyAH, kartavyatayA tu tatra vaimAnikAmalayagi- traya eva, tathA cAha-no cevaNa' mityAdi, naiva kadAcanApi vaikriyataijasasamudghAtAbhyAM samavahatAH samavahanyante samavahaniSyanteAnAM samudrIyAvRtti prayojanAbhAvataH prakRtyupazAntatayA ca kriyasamudghAtArambhAsambhavAt , evamanuttaropapAtikAnAmapi vaktavyam / / 'sohammI'tyAdi,rAghAtAdi kasaudharmazAnayorbhadanta ! kalpayovAH kIdRzaM kSucca pipAsA ca kSutpipAsaM pratyanubhavanto 'biharanti' Asate?, gautama! nAstyetad yatte uddezaH2 kSutpipAsa pratyanubhavanto viharantIti, evaM yAvadanuttaropapAtikAH // 'sohammIsANesu Na'mityAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordaivAH 8| sU0217 |'ekatvam' ekarUpaM vikuvituM prabhavaH pRthakvaM ?--bahUnItyarthaH, bhagavAnAha-gautama! ekatvamapi prabhavo vikurvituM pRthaklamapi prabhavo / avikarSituM, ekavaM vikurvanta ekendriyarUpaM vA dvIndriyarUpaM yA trIndriyarUpaM vA caturindriyarUpaM vA paJcendriyarUpaM vA vikRSituM, pRthaklaM | bikurvanta ekendrivarUpANi yAvatpaJcendriyarUpANi vA, tAnyapi sahayeyAni vikurvanti asa yAni vA, tAnyapi 'sadRzAni' sajAtIyAni | haivA 'asahazAni' vijAtIyAni 'saMbaddhAni' Atmani samavetAni 'asaMbaddhAni' AtmapadezebhyaH pRthagbhUtAni prAsAdayaTapaTAdIni, yathA caturdazapUrvadharA ghaTAd ghaTasahasraM paTApaTasahasraM kurvanti, vikurvivA pazcAd yAdRcchikAni kAryANi kurvanti, evaM tAvadyAbadalyutakalpadevAH, gevejagadevANaM bhaMte !' ityAdi praznasUtraM pratItaM, bhagavAnAha-gautama! ekatvamapi prabhavo vikurvituM pRthaktvamapi, 'no cetraNa'mityAdi, naiva | | |403 // puna: 'sampattyA sAkSAdvaikriyarUpasampAdanena vikurvitabanto bikurvanti vikurviSyanti evamanuttaropapAtikA api vaktavyAH / / 'sohammItyAdi, saudharmezAnayorbhadanta! kalpayordevAH kIdRzaM 'sAtasaukhyaM' sAsaM-AhAdarUpaM saukhyaM sAtasauruSa pratyanubhavanto viharanti ?, ~809~ Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3]. ............... uddezaka: (vaimAnika)-2], ...................-- mUla [217] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [217] bhagavAnAha-gautama! manojJA: zabdA manojJAni rUpANi manojJA gandhA manojJA rasA: manojJAH sparzA: evarUpaM sAtasaukhyaM pratyanubhavanto viharanti, evaM tAvadvAcyaM yAvadvaiveyakadevAH, 'aNuttarovavAiyANa'mityAdi praasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! anuttarAH zabdA yAvadanutarAH sparzAH ityevaMrUpaM sAtasaukhya pratyanubhavanto viharanti / / sAmpratamRddhipratipAdanArthamAha-'sohammI'tyAdi, saudharme-10 zAnayorbhadanta ! kalpayodevA: kIDazA RjayA prajJaptA:?, bhagavAnAha-gautama! mahardvikA yAvanmahAnubhAgAH, amISA padAnAM vyAkhyAna pUrvavat, evaM sAvadvaktavyaM yAvadanuttaropapAtikA devAH // samprati vibhUSApratipAdanArthamAha sohammIsANA devA kerisayA vibhasAe papaNattA?, goyamA! duvihA paNNatA, taMjahA-beuviyasarIrA ya aveubviyasarIrA ya, tattha NaM je te veubviyasarIrA te hAravirAiyavacchA jAva dasa disAo ujjovemANA pabhAsemANA jAva paDirUvA, tattha NaM je te aveubbiyasarIrA teNaM AbharaNavasaNarahitA pagatitthA vibhUsAe paNNattA // sohammIsANesu NaM bhaMte! kappesa devIo kerisiyAo vibhUsAe eNNattAo?, goyamA! duvidhAo papaNattAo, taMjahA-vebviyasarIrAo ya aveubviyasarIrAo ya, tattha NaM jAo gheubviyasarIrAo tAo suvaNNasahAlAo suvaNNasaddAlAI vatthAI pavara parihitAo caMdANaNAo caMdavilAsiNIo caMdaddhasamaNiDAlAo siMgArAgAracAruvesAo saMgaya jAva pAsAtIyAo jAca paDirUvA, tastha NaM jAo avaubviyasarIrAo tAo NaM AbharaNavasaNarahiyAo pagatitthAo vibhUsAe papaNattAo, dIpa anukrama [337] LOCA - -- ~810~ Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti: [3], --------------------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], ------------------- mUlaM [218-220] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [218 -220] uddezaH2 zrIjIvA sesesu devA devIo Natthi jAva acuo, gevejagadevA kerisayA vibhUsAe?, goyamA! 3 pratipattau jIvAbhi0 AbharaNavasaNarahiyA, evaM devI Natthi bhANiyavaM, paganitthA vibhUsAe paNNatA, evaM aNutta- vaimAnikAmalayagirAvi / / (sU0218) sohammIsANesudevA kerisae kAmabhoge pacaNubhavamANA viharati?, go nAM bhUSArIyAvRttiH yamA! ihA saddA iTTA rUvA jAba phAsA, evaM jAva gevejA, atutarovavAtiyANaM aNuttarA sadA kAmabhojAva aNusarA phAsA // (sU0 219) ThitI samvesiM bhAgipabvA, devittAevi, aNaMtaraM cayaMti gAHsthitiH // 404 // caittA je jahiM gacchaMti taM bhANiyavyaM / / (sU0 220) 'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! kalpayordevAnAM zarIrakANi kIdRzAni vibhUpayA prajAtAni', bhagavAnAha-gautama! dvividhAni sU0218. prajJAptAni, tadyathA-bhavadhAraNIyAni uttaravaikriyANi ca, tatra yAni tAni bhavadhAraNIyAni tAni AbharaNavasanarahitAni prakRtisthAni | vibhUSayA prajJaptAni, svAbhAvikyeva teSAM vibhUSA naupAdhikIti bhAvaH, tatra yAni tAni uttaravaikriyarUpANi zarIrANi tAni 'hAravirAiyavacchA' ityAdi pUrvoktaM tAvadvatavyaM yAvat 'dasa disAo ujovemANA pabhAsamANA pAsAIyA darisaNijA abhiruvA paDirUvA | vibhUsAe pannattA' asya vyAkhyA pUrvavat, evaM devISvapi navaraM 'tAo NaM accharAo suvaNNasaddAlAoM' iti nUpurAdiniSoMupayuktAH 'suvaNNasaddAlAI vatthAI pavaraparihitAoM sakiGkiNIkAni vasrANi pravaraM-atyusTa yathA bhavatyevaM parihitavantya iti / *bhAvaH, 'caMdANaNAo caMdavilAsiNImo caMdaddhasamaniDAlAo caMdAhiyasomadasaNAo ukA iva ujjotramANIbho bijapaNamarIisUradipa-13 kAtateyaahiyayarasa nikAsAo siMgArAgAracAruvesAo pAsAIyAo darisaNijjAo abhirUbAoM' iti prAgvat , evaM devAnAM zarIra-18 dIpa anukrama [338 220 340 ~811~ Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-2], ------- ------- mUlaM [218-220 muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [218 -220] vibhUSA tAvadvAcyA yAvadacyutaH kalpaH, devyastu sanatkumArAdiSu na santIti na tatsUtra tatra vAcyaM, vejagadevA gaM bhaMte ! sarIrA: kerisagA vibhUsAe pannacA?, goyamA ! gevejagadevANaM ege bhavadhAragijje sarIre te NaM AbharaNavasaNarahiyA pagaityA vibhUsAe paNNattA' iti pAThaH, evamanuttaropapAtikA api vAcyAH / samprati kAmabhogapratipAdanArthamAha-'sohammI'tyAdi, saudharmezAnayorbhadanta ! ka-13 lpayoH kIdRzAna kAmabhogAn pratyanubhavantaH pratyeka vedayamAnA viharanti ?, bhagavAnAha-gautama! iSTAn zabdAn iSTAni rUpANi iSTAna | gandhAna iSTAn rasAna iSTAna sajhan pratyanubhavanto viharanti, evaM yAvad paiveyakadevAH, anuttaropapAtikasUtreSu anuttarAniti vakta-4 vyam / / adhunA sthitipratipAdanArthamAha-'sohammagadevANa'mityAdi, saudharmakadevAnAM bhadanta ! kiyantaM kAlaM khitiH prajJaptA, bhagavAnAha-gautama! jaghanyata eka palyopamamutkarSato ve sAgaropame, evamIzAne jaghanyata eka sAtireka palyopamamutkarpato ve sAtireke sAgaropame, sanatkumAre jaghanyato ve sAgaropame utkarSataH sapta sAgaropamANi, mAhendre jaghanyataH sAtireke dve sAgaropame utka taH sAtirekANi sapta sAgaropamANi, nAloke jaghanyataH sapta sAgaropamANi utkarSato daza sAgaropamANi, lAntake jaghanyato dazasAgaropamANi utkarSatazcaturdaza sAgaropamANi, mahAzukke jaghanyatacaturdaza sAgaropamANi utkarpataH saptadaza, sahasrAre jaghanyataH saptadaza sAgaropamANi utkarSato'STAdaza, Anata kalpe jaghanyato'STAdaza sAgaropamANi utkarpata ekonaviMzatiH, prANate japanyata ekonaviMzatiH / sAgaropamANi utkarSato viMzatiH, AraNe jaghanyato viMzatiH sAgaropamANi utkarSata ekaviMzatiH, acyute jaghanyata ekaviMzatiH sAnagaropamANi utkarSato dvAviMzatiH, adhastanAdhastanauveyakaprastaTe jaghanyato dvAviMzatiH sAgaropamANi utkarSatastrayoviMzatiH, adhastana madhyamaveyakaprastaTe jaghanyatastrayoviMzatiH sAgaropamANi utkarSatazcaturvizatiH, adhastanoparitanauveyakaprasaTe jaghanyatazcaturviMzatiH sA dIpa anukrama [338 340 Elic ~812~ Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [3], --------------------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], -------------------- mUlaM [218-220] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [218-220] 29 - X zrIjIvA- garopamANi utkarSataH paJcaviMzatiH, madhyamAdhastanoveyakaprastaTe jaghanyataH paJcaviMzatiH sAgaropamANi utkarSataH SaDviMzatiH, madhyama-8 pratipattau jIvAbhi madhyamapraiceyakaprastaTe jaghanyataH SaDviMzatiH sAgaropamANi utkarSata: saptaviMzatiH, madhyamoparitanauveyakaprastaTe jaghanyata: saptaviMzatiH mAnikA malayagi |sAgaropamANi utkarSato'STaviMzatiH, uparitanAdhastanauveyakaprastaTe jaghanyato'STAviMzatiH sAgaropamANi utkarSata ekonatriMzat , upa nAM bhUSArIyAvRttiH ritanamadhyamauveyakaprastaTe jaghanyata ekonatriMzatsAgaropamANi utkarSataviMzat , uparitanoparitanauveyakaprastaTe jaghanyatastriMzassAgaro-121 181 kaambho||405||iipmaanni utkarSata ekatriMzat , vijayavaijayantajayantAparAjiteSu jaghanyata ekatriMzatsAgaropamANi utkarpatastrayastriMzat , sarvArthasiddhe ma-18 gAHsthitiH uddezaH2 hAvimAne'jaghanyotkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi // sampratyudvartanAmAha-'sohammagadevANamityAdi, saudharmakadevA bhadanta ! anantaraM sU0218avyavadhAnena cyavitvA ka gacchanti !, etadeva byAcaSTe-kotpadyante ?, kiM nairaSikeSu gacchanti yAvadeveSu gacchanti ?, bhagavAnAhagautama! go. neraiesu uvavajati' ityAdi yathA prajJApanAyAM paSThe vyutkrAntyAsyapade tathA baktavyaM, eSa ca sahepArthaH-pAdara-13 paryApteSu pRthivyavanaspatipu paryAptagarbhavyutkrAntikatiryapaJcendriyamanuSyeSu ca sahyAtavarSAyukeSu, evamIzAnadevA api, sanatkumArAdayaH sahasrAraparyantAH paryAptagarbhavyutkrAntikatiryapaJcendriyamanuSyeSveva savAtavarSAyuSkeSu nai kendriyeSvapi, AnatAdayo yAvadanuttaropapAtikA na tiryapaJcendriyeSvapi kintu yathoktarUpeSu manuSyeSu / / sohammIsANesu NaM bhaMte ! kappesu samvapANA savvabhUyA jAva sattA puDhavikAiyattAe jAva vaNa // 405 // ssatikAiyattAe devattAe devittAe AsaNasayaNa jAva bhaMDovagaraNattAe uvavaNNapuvA?, haMtA dIpa anukrama [338 -- - - 340 ~813~ Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], --------------------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], - ---------- mUlaM [221] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [221] dIpa anukrama [341] goyamA! asahaM aduvA arNatakhutso, sesesu kappesu evaM ceva, gavari no vevaNaM devittAe jAva gevez2agA, aNuttarovavAtiesavi evaM, No ceva NaM devattAe devisAe / sesaM devA // (sU0221) 'sohamme NamityAdi, saudharme bhadanta! kalpe dvAtriMzad vimAnAyAsazatasahasreSu ekaikasmin vimAne sarve prANAH sarve bhUtAH sarve jIvAH sarve sattvAH, amIpAM vyAkhyAnamidam-prANA dvitricatuH proktA, bhUtAzca taravaH smRtAH / jIvAH paJcendriyA jJeyAH, zeSAH sattvA uddiiritaaH||1||" pRthvIkAyatayA devatayA devItacA, iha ca bahuSu pustakenvetAvadeva sUtraM dRzyate, kacitpunaretadapira -'AukAiyattAe teukAiyattAeM ityAdi tanna samyagavagacchAmastejaskAyasya tatrAsambhavAt , 'AsaNe'tyAdi, AsanaM-siMhAsanAdi zayanaM-palyataH sambhA:-prAsAdAdyavaSTambhahetavaH bhANDamAtropakaraNaM-hArArddhahArakuNDalAdi tattayotpannapUrvAH 1, bhagavAnAha-gautama! 'asakRt' anekavAramutpannapUrbo iti sambandhaH, athavA 'anantakRtvaH' anantAn vArAna , sAMvyavahArikarAzyantargatai vaiH sarvasthA-15 nAnAM prAyo'nantaza: prApnatvAt , evamIzAne'pi vaktavyaM, sanatkumAre'pyevameva, navaraM 'no ceva NaM devitAe' iti vizeSaH tatra devInAmutpAdAbhAvAt , evaM yAvad aveyakANi, paMcasu NaM bhaMte ! aNuttare' ityAdi pAThasiddhaM navaraM 'no ceva NaM devittAe' iti, anantakatlo devatvasya pratiSedho vijayAdiSu caturdotkarSato'pi vAradvayaM sarvArtha siddhe mahAvimAne ekavAraM gamanasambhavAt , tata UrddhamavazyaM ma-1 nuSyabhavAsAdanena muktiprAptaH, devItvasya ca pratiSedhastatrotpAdAsambhavAt // sampatti caturvidhAnAmapi jIvAnAM sAmAnyato bhavasthiti kAyasthitiM ca pratipipAdayiSurAha neraiyANaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jahanneNaM dasa vAsasahassAI ukko ~814~ Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [222 -223] dIpa anukrama [342 343] "jIvAjIvAbhigama" zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 406 // - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH) pratipattiH [3], mUlaM [222-223] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH uddezakaH [(vaimAnika)-2], se tettIsa sAgarovamAI, evaM sanvesiM pucchA, tirikkhajoNiyANaM jahaneNaM aMtomu0 ukoseNaM tini paliomAI, evaM maNussANavi, devANaM jahA NeratiyANaM / devaNeraDyANaM jA ceva ditI saveva saMciNA, tirikkhajoNiyassa jahaneNaM aMtomuhutto ukkoseNaM vaNassatikAlo, maNusse seti kAlato kevaciraM hoti ?, goyamA ! jahaNaNeNaM aMtomuddattaM ukkoseNaM tinni palirant yooneytamambhahiyAI || harayamaNussadevANaM aMtaraM jahaneNaM aMtomu0 ukkoserNa varNasatikAlo / tirikkhajoNiyassa aMtaraM jahaneNaM aMtomuddattaM ukkoseNaM sAgaropamasyapuhuttasAiregaM || (sU0 222) etesi NaM bhaMte! rayANaM jAva devANa ya kayare0 ?, goyamA ! satvA maNussA raiyA asaM0 devA asaM0 tiriyA anaMtaguNA, se taM cavvihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA || (sU0 223 ) 1 'neraiyANaM bhaMte! kevaiyaM kAla' mityAdi, nairavikANAM jaghanyataH sthitirdeza varSasahasrANi, etad ratnaprabhAprathamaprastadamapekSyoktaM, utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi, etatsaptamanaraka pRthivyapekSayA, tiryagyonikAnAM jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSatastrINi pasyopamAni, etaddekurvAdikamapekSya draSTavyaM evaM manuSyANAmapiM devAnAM jaghanyato daza varSasahasrANi, etadbhavanapativyantarAnadhikRtyAvaboddhavyaM, utkarSatatrayatriMzat sAgaropamANi tAni vijayAdyapekSya || 'neraiyANaM bhaMte!' ityAdi, nairayiko bhadanta ! nairayikatvena kAlataH kiJciraM bhavati ?, bhagavAnAha gautama ! 'jA caiva bhavaTThiI sA caiva saMciTTaNAvi' yaiva bhavasthiti: saitra 'saMciTTaNAvi' kAryasthitirapi, naira For P&False City ~815~ 3 pratipattI vimAneSu devAditayotpAdaH gaticatuSkasthitya 6 ntarealpa 4 * bahutvaM uddeza 2 sU0 221223 // 406 // wwwyw Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [3], ----- ------------ uddezaka: [(vaimAnika)-2], ------- -------- mUlaM [222-223] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [222-223] yikasyAvyavadhAnena bhUyo nairayikepUtpAdAbhAvAt , 'no neraie neraiemu uvabajAI' iti vacanAt , 'tirikkhajoNie NaM bhaMte!' ityaadi| prabhasUtraM prAgvat , gautama! jaghanyatto'ntarmuhUrta, tadanantaraM bhUkhA manuSyAdAbutpAdAt , utkarSato'nanta kAlaM, vanaspatikAyikeSvanantakAlamavasthAnAt , tamevAnantakAlaM nirUpayati-vanaspatikAlaH, yAvAn zAstrAntare banaspatikAla uktastAvantaM kAlamityarthaH, sa caivam |-arNatAo ussappiNIosappiNIo kAlato khettato aNaMtA logA asaMkhejA puggalapariyaTTA, te NaM puggalapariyaTTA AvaliyAe| asaMkhejjaibhAgoM' sugamam , manuSyaviSayaM prabhasUtraM pAThasiddha, nirvacana--gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, tadanantaraM mRlA tithaMgAdiSUtpAdabhAvAditi, utkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTipRthaktvAbhyadhikAni, tAni ca mahAvidehAdiSu saptasu manuSyabhaveSu pUrvakoTyAyuSkeSu a-18 Tame ca devakurvAdiSutpadyamAnasya veditavyAni / devAnAM tu nairavikavad vaiva bhavasthitiH saica kAyasthitirapi, devAnAmapi mRtvA bhUyo'-12 dinantaraM devatvenotpAdAbhAvAt / "no deve devesu uvavAda" iti bacanAt / sAmpratamantaraM cicintayipurAha-'neraiyassa NaM bhaMte'! ityAdi, nairapikasya bhadanta ! antaraM-nairayikatvAtparibhraSTasya bhUyo nairayikalaprAprapAntarAlaM kAlata: kiyadhiraM bhavati ?, kiyantaM kAlaM yAvadbhavatItyarthaH, bhagavAnAha-jaghanyenAntamahUrta, kathamiti cet , ucyate, narakAdutya manuSyabhave tiryagbhace vA'ntarmuhUrta sitvA bhUyo narakeSutpAdAt , tatra manuSyabhavabhAvaneyam-kazcinnarakAbuddhatya garbhajamanuSyalenotpayA sarvAmiH paryAptibhiH paryApto viziSTasaMjJAnopeto vaikriyalabdhimAna rAjyAdyAkAGkI paracakrAdyupadravamAkarNya svazaktiprabhAvatazcaturaTaM sainyaM vikurvitvA savAmayilA ca mahAraudradhyA-1 nopagato garbhastha eva kAlaM karoti kRtvA ca kAlaM bhUyo narakeputpadyate tata evamantarmuhUrta, niryagbhave narakAduto garbhavyutkrAntikatandulamatsyatvenotpadya mahAraudradhyAnopagato'ntarmuhUrta jIvityA bhUyo narakepu jAta iti, utkarSato'nantaM kAlaM, sa cAnantaH kAlaH dIpa anukrama [342343] * Ex-59-2-%2-44-5 ~816~ Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [3], --------------------- uddezaka: [(vaimAnika)-2], ------------------- mUlaM [222-223] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [222-223] zrIjIvA- paramparayA vanaspatipUtpAdAdavasAtavyaH, tathA dAha-vanaspatikAlaH, sa ca prAgevoktaH / viryagyoniviSayaM prabhasUtra pUrvavat , nirvacana- pratipattI jIvAbhi jaghanyenAntarmuhUttai, tacca kasyApi tiryakatyena mRtvA manuSyabhave'ntarmuhUrta sthitlA bhUyasti ryakatvenotpadyamAnasya draSTavyaM, utkarSataH sAti-8 vimAneSu repha sAgaropamazatagRthaktvaM, saca nairantaryeNa devanArakamanuSyabharabhramaNenAvasAtavyaM / manuSyaviSayamapi prabhasUtra tathaiva, nirvacanaM-jadha- devAditarAyAvRttiHnyenAntarmuhUrta, tacca manuSyabhavAduDula tiryagbhave'ntarmuhUrta sthitlA bhUyo manuSyatvenotpadyamAnasyAvasAtavyaM, utkarSato'nantaM kAlaM, sa yotpAdaH // 407 // ||cAnantaH kAlaH prAgukto vanaspatikAlaH / devaviSayamapi prabhasUtraM suganaM, nirvacanaM jaghanyenAntarmuhUrta, kazcidevabhavAcayutyA garbhajamanu-151 | gaticatudAyalenotpazca sarvAbhiH paryAptibhiH paryApto viziSTa sabjJAnopetastathAvidhasya zramaNasya zramaNopAsakasya vA'nte dharmAmArya vacaH zrukhA dharma-16 kasthitya dhyAnopagato garbhastha eva kAlaM karoti kAlaM ca kRtvA devepUspayate tata evamantarmuhUrta, utkarSato'nantaM kAlaM, sa cAnanta: kAlo ya- starealpahAthoktasvarUpo vanaspatikAlaH pratipattavyaH / / sAmpratamalpabahutvamAha-eesi 'mityAdi prabhasUtraM pAThasiddha, bhagavAnAha-gautama / sarvastokA manuSyAH, zreNyasoyabhAgavartinamaHpradezarAzipramANatvAt , tebhyo nairayikA asaGkhyayaguNAH, aGgulamAtrakSetrapradezarAzeyatpra- uddezaH2 yama vargamUlaM tahitIyena vargamUlena guNyate guNite ca sati yAvAn pradezarAzirbhavati tAvatpramANAsu zreNiSu yAvanta AkAzapradezA-TVsU0221stAvatpramANatvAtteSAM, tebhyo devA asoyaguNAH, vyArANAM jyotiSkAgAM ca nairayikebhyo'pyasayeyaguNatayA mahAdaNDake paThitatvAt / 223 tebhyo'pi tiryayo'nantAH, vanaspatijIvAnAmanantAnantatvAt // iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM caturvidhapratipattau / vimAnAdhikAre dvitIyo vaimAnikodezakaH samAptaH, tatsamAptau ca samAna caturvidhA pratipattiH / / // 407 // bahutvaM dIpa anukrama [342343] tRtIya-pratipattau vaimAnika-uddezakaH (2) parisamApta:, tat samApte vaimAnika-uddezakaH api parisamApta: atra tRtIyA "caturvidhA" pratipatti: parisamAptA: ~817~ Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [4], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [224] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: atha paJcavidhajIvAkhyA caturthA prtipttiH| prata sUtrAMka * * [224] -- -- * dIpa anukrama [344] tadevamuktA caturvidhA pratipattiH, samprati kramaprAptAM paJcavidhapratipattimAha tattha je te evamAhaMsu-paMcavihA saMsArasamAvaNagA jIvA paNNattA te evamAhaMsu, taM0-egidiyA beiMdiyA teiMdiyA cauriMdiyA paMciMdiyA se kiM taM egidiyA?. 2 vihA paNNatA, taMjahA-pajattagA ya apajattagA ya, evaM jAva paMciMdiyA duvihA-pajasagA ya apajasagA ya / egidiyassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThitI paNatA?, goyamA! jahanneNaM aMtomahattaM ukoseNaM bAvIsaM vAsasahassAI, beiMdiya0 jahanneNaM aMtomu0 ukkoseNaM bArasa saMbaccharANi, evaM teiMdiyassa egaNapaNaM rAiMdiyANaM, cAuridiyassa chammAsA, paMceMdiyassa jaha* aMtomu0 ukkoseNaM tettIsaM sAgarobamAI, apajattaegidiyassa NaM kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jahanneNaM aMtomu0 ukoseNavi aMto0 evaM sabvesi, pajattegiMdiyANaM NaM jAva paMcindiyANaM pucchA, jahanneNaM aMto0 ukko. bAbIsaM cAsasahassAI aMtamuhattoNAI. evaM ukkosiyAdhi ThitI aMtomuluttoNA sabvesiM pajjattANaM kAyabbA // egidie NaM bhaMte! egidietti kAla o kebacirai hoi?, goyamA! jahanneNaM aMtomu. uko vnnsttikaalo| beiMdiyassa bhaMte ! beiMdiyatti kAlao kevaciraM hoi?, jaha* aMto - -- -- 1 1 P atha caturthI "paJcavidhA" pratipatti: ArabdhA: saMsArijIvAnAm paJcavidhatvena prarupaNaM- ekendriyAt paJcendriya-paryanta jIvAdhikAra: Arabhyate ~818~ Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [4], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [224] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH prata sUtrAMka [224] - - // 408 // LOCKKARMA rANi -- mu0 ukoseNaM saMkhenaM kAlaM jAva cauridie saMkhenaM kAlaM, paMceMdie NaM bhaMte! paMciMdieti kA pratipattau lao kevaciraM hoi ?, goyamA! jahA aMtomu0 ukko sAgarovamasahassaM sAtiregaM // egidie ekendriNaM apajattae NaM bhaMte ! kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! jahaneNaM aMtomu. ukkoseNavi aMto 18 yAdibhedamuhattaM jAya paMciMdiyaapajattae / pajattagaegidie NaM bhaMte! kAlao keyaciraM hoti?, goyamA! da sthityantajahoNaM aMtomuhataM ukoseNaM saMkhijAI vAsasahassAI / evaM beiMdievi, NavariM saMkhejAI vAsAI / teiMdie NaM bhaMte ! saMgvejA raaiNdiyaa| cauridie f0 saMkhejA mAsA pajattapaMcidie sA uddezaH 2 garovamasayapuhattaM sAtiregaM / / egidiyassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtara hoti ?, goyamA! jaha- sU0224 paNeNaM aMtomuharA ukkoseNaM do sAgaroyamasahasmAI sNkhejvaasmbhhiyaaii|diyss NaM aMtaraM kAlao kevaciraM hoti?, goyamA ! jahaNNeNaM zaMtomuhattaM ukkoseNaM vaNassaikAlo / evaM teiMdi yassa cauridiyassa paMceMdiyassa, apajattagANaM evaM ceva, pajattagANavi evaM ceva // (sU0 224) 'tatdhe'tyAdi, tatra ye te evamuktavanta:-paJcavidhA: saMsArasamApannakA jIvAH prajJapAte 'evaM' vakSyamANaprakAreNoktavantaH, tameva prakAramAha-tadyathA-ekendriyA dvIndriyAstrIndriyAcaturindriyAH paJcendriyAH, amISAM padAnAM vyAkhyAnaM prAgvat // 'se kiM tamityA-18| dIni paca paryAptAparyAptasUtrANi, 'pagidivassa gaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI ?' ityAdIni paJca sthitisUtrANi pAThasiddhAni, aparyAptaka saa||408|| vizeSaNaviziSTAnyapi pazca khitisUtrANi pAThasiddhAni, navaraM japanyAdantarmuhUrtAdutkRSTamantarmuhUrsa bRhattaramavasAtavyaM, paryApta vizeSaNa dIpa anukrama [344] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~819~ Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [4], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [224] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [224] -- *44 viziSTAnyapi paJca sthitisUtrANi sumatItAni, navaramutkarSa to dvAviMzativarSasahasrAdInyantarmujhenAni, aparyAptakakAlenAntarmuhUrtena hI-1 natvAt / / samprati kAyasthitipratipAdanArthamAha-egidie NaM bhaMte! egidie'tti ityAdi, jaghanyato'ntarmuhUrta, tadanantaraM mRkhaa| dIndriyAdipUtpAdAna , utkarpato'nantaM kAlaM, anantakAlameva nirUpayati-vanaspatikAlaH, vanaspattikAlasyaikendriyatvAt ekendriyapade tsyaapi| parigrahAta, vanaspatikAlana prAgevoktaH / dvitricaturindriyasUtre savayeyaM kAlaM-soyAni varSasahasrANi "vigalidivANa vAsasahassA saMkhejA" iti vacanAt , pathendriyasUce sAtireka sAgaropamasahasraM, taca nairayikatiryapaJcendriyamanuSyadevabhavabhramaNena veditavyaM / / 'egiMdiyApajatlae Na bhaMte' ityAdi, jaghanyata utkarpato'ntarmuhUrtamaparyAppalabdheretAvatkAlapramANatvAt , evaM zeSANyapi catvAryaparyAptakasUtrANi bhAvanIyAni, ekendriyaparyAptakasUtre sadheyAni varSasahasrANi, ekendriyasya hi pRthivIkAyasyotkarSato dvAtriMzatirvarSasahasrANi bhavasthitiH apkAyasya sapta varSasahasrANi tejaskAyasya trINi rAtrindivAni vAyukAyasva trINi varSasahasrANi vanaspatikAyastha daza varSasahasrANi, tato nirantarakatipayaparyAptabhavasaGkalanayA sAdheyAnyeva varSasahasrANi ghaTanta iti / dvIndriyaparyAptasUtre utkarSata: sadheyAni varSANi, dvIndriyasya hi utkarSato| bhavasthitiparimANaM dvAdaza varSANi na ca sarveSvapi bhavepUtkRSTA sthitistataH katipayanirantaraparyAptabhavasaGkalanayApi soyAni varSANyeva labhyante na tu varSazatAni varSasahasrANi vA / trIndriyaparyAptasUtre soyAni rAtrindivAni, teSAM bhavasthitarutkarSato'pyekonapaJcAzaddinamAnatayA katipayanirantaraparyAptabhavasaGkalanAyAmapi sahayeyAnAM rAtrindivAnAmeva labhyamAnatvAt / caturindriyaparyAptasUtre soyA mAsAsteSAM bhavasthitarutkarSataH SaNmAsapramANatayA katipayanirantaraparyAptabhavakAlasaGkalanayA soyAnAM mAsAnAM prApyamAnatvAt / paJcendriyaparyAptasUtre sAgaropamazatapRthakvaM sAtireka, taJca pUrvavat // 'egiMdiyassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlato kevaciraM hoi?' iti -- - dIpa anukrama [344] -- - jI0 69 ~820~ Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [4], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [224] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [224] dIpa anukrama [344] zrIjIvA- prasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, tajaikendriyAduddhatva dvIndriyAdAvantarmuhUrta sthitvA bhUya ekendriyatvenotpadyamA- pratipattI jIvAminasya veditavyaM, utkarSato ve sAgaropamasahasra soyavarSAMbhyadhike, yAvAneva hi trasakAyasya kAyasthitikAlastAvadevaikendriyasyAntaraM ekendrimalayagi- sakAyasthitikAlazca yathoktapramANaH, tathA ca vakSyati-talakAie NaM bhaMte ! tasakAyatti kAlato kevaciraM hoi, goyamA ! jaha- yAdisthirIyAvRttiH NeNaM aMtomuhattaM ukoseNaM do sAgarovamasahassAI sNkhejvaasmnmhiyaaii| dvitricatuSpaJcendriyasUtreSu jaghanyato'ntarmuhUrta, tathA tyAdi pUrvaprakAreNa bhAvanIyaM, utkarSataH sarvatrApi vanaspatikAlaH, dvIndriyAdibhya uddhRtya vanaspatiSu yathoktapramANamanantamapi kAlamavasthAnAt / // 409 // uddezaH 2 yathaivAmUni paJca sUtrApyantaraviSayANyaudhikAnyuktAni tathaiva paryApta viSayANyaparyApta viSayANyapi bhaNanIyAni, tAni caivam-'egi-181 [sU0224 diyaapajattassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlato kevaciraM hoi?, govamA! jahanneNaM aMtomuhuttamukoseNaM do sAgarovamasahassAI saMkhejavAsamanbhahiyAI, beiMdiyaapaJcattassa rNa bhaMte ! aMtaraM kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! jahaNNeNaM aMtonuhuttaM ukoseNaM ataM kAlaM vaNassaikAlo, evaM jAba paMceMdiyaapajjatassa / ' evaM paJca paryAptasUtrANyapi vaktavyAni // sAmpratamaspabahulamAha eesiNaM bhaMte! egidi beI0 teI0 cau0 paMciMdiyANaM kayarezahito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA?, goyamA! sabvatthovA paMceMdiyA cariMdiyA visesAhiyA teiMdiyA vi. sesAhiyA beiMdiyA visesAhiyA egidiyA aNaMtaguNA / evaM apajattagANaM savvatthovA paMceMdiyA 09 // apajattagA cauriMdiyA apanattagA visesAhiyA teiMdiyA apajattagA visesAhiyA beiMdiyA apajjattagAvisesAhiyA egidiyA apajjatsagA aNaMtaguNA saiMdiyApa0 vi0||sbvtthovaa caturiM atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~821~ Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [4], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [225] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: - --- + 4 prata sUtrAMka -7 [225] -58 dIpa anukrama diyA pajattagA paMceMdiyA pajattagA visesAhiyA beMdiyapajjattagA visesAhiyA teiMdiyapajattagA visesAhiyA egidiyapajattagA aNaMtaguNA, saiMdiyA pajjattagA bisesAhiyA // etesiNaM bhaMte ! saiMdiyArNa pajattagaapajjattagANaM kayare 21, goyamA savvatthovA saIdiyA apajattagA saiMdiyA pajasagA saMkhejaguNA / evaM egidiyaavi|| etesiNaM bhNte| beiMdiyANaM pajattApajjattagANaM appAbaDaM, goyamA savvatthovA beiMdiyA pajjattagA apajjatsagA asaMkhejaguNA, evaM teMdiyacauridiyapaMceMdiyAvi / / eesiNaM maMte! egidiyANaM beiMdi0 teiMdi0 cAuridi0 paMceMdiyANa ya pajjattagANa ya apajjattagANa ya kayare 21, goyamA! savvatthovA cauriMdiyA pajjattagA paMceMdiyA pajattagA visesAhiyA beiMdiyA pajasagA visesAhiyA teiMdiyA pajjattagA visesAhiyA paMceMdiyA apajjattagA asaMkhejaguNA cauridiyA apajattA visesAhiyA teiMdiyaapajjattA visesAhiyA beiMdiyA apajjattA visesAhiyA egidiyaapalattA arNataguNA saIdiyA apajattA visesAhiyA egidiyapajattA saMkhejaguNA saiMdiyapajjattA visesAhiyA saiMdiyA visesaahiyaa| settaM paMcavighA saMsArasamAvapaNagA jIvA / / (sU0 225) 'eesi Na mityAdi praznasUtraM sugama, magavAnAha-gautama! sarvatokAH paJcendriyAH, soyayojanakoTIkoTIpramANaviSkambhasUcI-10 pramitapatarAsayabhAgavayaMsapeyazreNigatAkAzapradezarAzipramANatvAt , tebhyazcaturindriyA vizeSAdhikAH, viSkambhasUkyAsteSAM prabhUta-| [345] 2993 ~822~ Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [4], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [225] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [225] dIpa anukrama zrIjIvA-saGkhyayojanakoTIkoTIpramANatvAt , tebhyo'pi trIndriyA vizeSAdhikAsteSAM viSkambhasUcyAH prabhUtatarasAdheyayojanakoTIkoTI- pratipattI jIvAbhi- pramANatvAt , tebhyo'pi dvIndriyA vizeSAdhikAsteSAM viSkambhasUthyA: prabhUtatamasAyayojanakoTIkoTImAnakhAt, tebhya ekendriyA31 ekendrimalayagi-IC anantaguNAH, banaspatInAmanantAnantatvAt // sampratyeteSAmevAparyApta vizeSaNaviziSTAnAmalpabahutvamAha-eesi ||'mityaadi prabhasUtraM yAdyalpa rIyAvRttiHpAThasiddhaM, bhagavAmAha-gautama! sarvastokAH paJcendriyA aparyAptakAH, ekasmin pratare yAvantyaGgulAsAjhavabhAgamAtrANi khaNDAni tAva-II bahavaM pramANatvAt , tebhyazcaturindriyAparyAptA vizeSAdhikAH prabhUtatarAmulAsahayabhAgakhaNDapramANatvAt , tebhyastrIndriyAparyAptA vizeSAdhikAH dezA // 410 // prabhUtatarapratarAGguLAsaklayeyabhAgakhaNDapramANalAt , tebhyo dvIndrivAparyAptA vizeSAdhikA: prabhUtatamapratarAmulAsaveyabhAgakhaNDamAnatvAt , sU0 225 tebhya ekendriyAparyAptA anantaguNAH, vanaspatikAyikAnAmaparyAptAnAmanantAnantatayA sadA prApyamANatvAt // adhunateSAmeva paryAptavizeSaNaviziSTAnAmalpabahutvamAha-eesi NamityAdi prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvastokAzcaturindriyA:paryAptA yato'lpAyuSazcaturindriyAstata: prabhUtakAlamavasthAnAbhAvAt pRcchAsamaye stokA avApyante, te ca stokA api pratare yAvantyanulAsayayabhAgamAtrANi khaNDAni tAvatpramANA veditavyAH, tebhyaH paJcendriyaparyAptA vizeSAdhikAH, prabhUtatarAkhalAsapeyabhAgakhaNDamAnatvAt , tebhyo'pi | dvIndriyAH paryAptA vizeSAdhikAH prabhUtatarapratarAGgulasaddhyeyabhAgavaNDapramANatvAt , tebhyo'pi trIndriyaparyAptA vizeSAdhikAH, khabhAvata eva teSAM prabhUtatarAhulasoyabhAgakhaNDapramANatvAt , tebhya ekendriyA: paryAptA anantaguNAH, vanaspatikAvikAnAM paryAptAnAmanantakhAt / / sAmpratameteSAmeva pratyekaM paryAptAparyAptAnAM samuditAnAmalpabahulamabhidhitsuH prathamata ekendriyANAmAha-eesi Na'mityAdi // 410 // praznasUtraM gataM, bhagavAnAha-gautama! sarvastokA ekendriyA aparyAptAH, paryAptakAH soyaguNAH, ekendriyeSu hi bahavaH sUkSmAH sarvalo SCAS [345] Janta atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~823~ Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [225] dIpa anukrama [ 345 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - *** pratipattiH [4], uddezaka: [-] mUlaM [ 225 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: kApannatvAt sUkSmAcA paryAptAH sarvastokAH paryAptAH saGkhyeyaguNAH, dvIndriyasUtre sarvastokA dvIndriyAparyaMtA yAvanti pratare'Ggulasya satyeyabhAgamAtrANi khaNDAni tAvatpramANatvAt teSAM tebhyo'paryAptA asazleyaguNA: prataragatAGgulAyeyabhAgakhaNDapramANatvAt evaM tricaturindriyapa ndriyArUpabahutvAmyapi vaktavyAni // sAmpratamekendriyANAM samuditAnAM paryAptAparyAptAnAmalpabahutvamAha - 'eesi NamityAdi, idaM prAguktatRtIyadvitIyAlpabahutva bhAvanAnusAreNa svayaM bhAvanIyaM tavato bhAvitAt upasaMhAramAha- 'settaM paMcavihA' | ityAdi / iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM paJcavidhA pravipattiH caturthI samAptA // ADDE uktA, paJcavidhA pratipattiradhunA kramaprAptAM pacidhapratipattimabhidhitsurAha - tattha NaM je te evamAhaM chavibahA saMsArasamAvaNNagA jIvA te evamAhaMsu, taMjahA- puDhavikAiyA AukAiyA teja0 vADa0 vaNassatikAiyA tasakAiyA // se kiM taM puDhavi0 1, puDhavI0 dubihA paNNattA taM0--suhumapuDhavikkAiyA bAdarapuDhavikAiyA, suhumapuDhavikAiyA dubihA paNNattA, taMjA-pajatagAya apajatagAya / evaM vAyarapuDhavikAiyAvi, evaM caukaraNaM bheeNaM AuteuvA uvaNassatikAiyANaM catu0 NeyabvA / se kiM taM tasakAiyA 1, 2 dubihA paNNattA, taMjahA - pattagA ya apajagAya // (0 226) puDhavikAiyassa NaM bhaMte! kevaliyaM kAlaM kitI paNNattA?, goymaa| jahaNeNaM aMtomuddattaM koNa bAvIsa vAsasahassAiM evaM sajvesiM ThitI NeyavvA, tasakAiyassa jahaneNaM For P&Praise Cnly atra caturthI "paJcavidhA" pratipattiH parisamAptAH atha paJcamI "SaDvidhA" pratipAti: ArabdhA: saMsArijIvAnAm SaDDvadhatvena prarupaNaM- pRthvi, apa, teja, vAyu, vanaspatiparyanta evaM trasa-jIvAdhikAraH Arabhyate ~824~ Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [5], -------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [226-228] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [226 zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH -228] // 411 // gAthA aMtomuhuttaM ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI, apajattagANaM sabbesi jahanneNavi ukkoseNavi aMto 5 pratipattI muhataM, pajattagANaM sabvesiM ukosiyA ThitI aMtomuhattaUNA kAyavvA // (sU0227) puDhavikA- pRthvyAdIie NaM bhaMte! puDhavikAiyattikAlato kevaciraM hoi?, goyamA! jahanneNaM aMtomuhusaM ukkoseNaM nA bhedAH asaMkheja kAlaM jAva asaMkhejA loyA evaM jAva Au0 teu0 bAukAiyANaM vaNassaikAiyANe arNataM sthitiHkAkAlaM jAva AvaliyAe asNkhejtibhaago|tskaaie NaM bhaMte ! jahameNaM aMtoma0 ukkosseNaM vo yasthitiH sAgarovamasahassAI saMkhejavAsamabhahiyAI / apajattagANaM chaNhavi jahaNaNeNavi ukoseNavi uddezaH2 aMtomuhuttaM, pajattagANaM-'vAsasahassA saMkhA puDhavidagANilatarUNa pajjattA / teka rAidisaMkhA sU0226tasasAgarasaMtapuhuttAI // 1 // pajasagANavi savvesiM evaM // puDhavikAiyassa NaM bhaMte! keva 228 tiyaM kAlaM aMtaraM hoti ?, goyamA jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM vaNapphatikAlo / evaM AuteuvAukAiyANaM vaNassaikAlo, tasakAiyANavi, vaNassaikAiyassa puDhavikAiyakAlo / evaM apajasagANavi vaNassaikAlo, vaNassaINaM punavikAlo, pajattagANavi evaM ceva vaNassaikAlo, pajattavaNassaINaM puDhavikAlo // (sU0228) 'tattha Na'mityAdi, tatra ye te evamuktavantaH padvidhAH saMsArasamApanakA jIvAste 'evaM' vakSyamANaprakAreNoktavantaH, tameva prkaar-18||41|| mAha, tadyathA-pRthvIkAthikA ityAdi prAg vyAkhyAtaM // se kiM taM puDhavikkAiyA' ityAdIni pRthivyaplejovAyuvanaspativiSayANi trINi dIpa anukrama [346-350 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~825~ Page #827 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [226 -228] gAthA dIpa anukrama [346 -350] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipatti: [ 5 ], muni dIparatnasAgareNa saMkalita. uddezaka: [-], mUlaM [226-228] + gAthA AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH trINi sakAyaviSayamekamiti sarvasaGgAyA SoDaza sUtrANi pAThasiddhAni || 'puDhavikAiyassa NaM bhaMte!' ityAdi sthitiviSayaM sUtrapa supratItaM, tatra jaghanyaM sarvatrApyantarmuhUrttamutkarSataH pRthivIkAyikasya dvAviMzatirvarSasahasrANi tarfarer apta tejaskAyikasya trINi rAtrindivAni vAtakAyasya trINi varSasahasrANi vanaspatikAyasya dazavarSasahasrANi sakAyasya trayastriMzatsAgaropamANi / aparyAptavipayANyapi SaT sUtrANi pAThasiddhAni, sarvatra jaghanyata utkarSatAntarmuhUrttAbhidhAnAt navaramutkRSTamantarmuhUrtta bRhattaraM veditavyaM / paryAtaviSayA SaTsUtrI pAThasiddhA, navaramantarmuhUtanatvaM aparyAptakAlabhAvinA''ntarmuhUrtena hInakhAt // samprati kAryasthitimAha - 'puDha | vikAie NaM bhaMte! puDhavikAiya'tti ityAdi prasUnaM sugamaM, bhagavAnAha - gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, pRthvIkAyAduddhRtyAnyantrAntamuhUrtta sthitvA bhUyaH pRthivIkAyatvena kasyApyutpAdAt, utkarSato'saGkhyeyaM kAlaM, tametra kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-asaGkhyA utsarpivyavasarpiNyaH, eSA kAlato mArgaNA, kSetrato'saGkhyA lokAH, kimuktaM bhavati ? - asaGkhyeyeSu lokapramANeSvAkAzakhaNDeSu pratisamayamekaikapradezApahAre yAvatA kAlena tAnyayAnyapi lokAkAzakhaNDAni nirlepitAni bhavanti tAvantamasaGkhyeyaM kAlaM yAvaditi / | evamaptejovAyusutrANyapi vaktavyAni / vanaspatisUtre jaghanyaM tathaiva, utkarSato'nantaM kAlaM tameva kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-anantA utsapiNyavasarpiNyaH, kAlata eSA mArgeNA, kSetrato'nantA lokA:- anantAnanteSu lokAlokAkAzeSu prati samayamekaikapradezApahAre yAvatA kAlena tAnyapi lokAlokAkAzakhaNDAni nirlepAni bhavanti tAvantamanantakAlamityarthaH tameva pulaparAvarttena nirUpayati-ajJeyAH pudgalaparAvarttAH, pudgalaparAvarttasvarUpaM paJcasaGgahRdIkAto bhAvanIyaM pudgalaparAvarttagatamevAsayeyatvaM nirdvArayati - 'te Na'mityAdi, te pudralaparAvarttA AvalikAyA asaGkhyeyo bhAgaH, AvalikAyA asayeye bhAge yAvantaH samayAstAvanta ityarthaH ayaM cArthI'nyatrApi For P&Praise City ~826~ Page #828 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [5], -------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [226-228] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvA- jIvAbhi [226 -228] rIyAvRttiH // 412 // gAthA saddhepeNokta:- assaMkhosappiNIsappiNIu egidiyANa ya cauNDaM / tA ceva U aNatA vaNassaIe u boddhavyA // 1 // " sakAyasUtre ||8/5pratipattoM sAgaropamasahasre sAhayeyavarSAbhyadhike, etAyata evAvyavadhAnena trasakAyatvakAlasya kevalavedasopalabdhatvAt / aparyApta viSayAyAM SaTsUdhyAMdA pRthvyAdI| sarvatrApi jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrtam , aparyAptalabdherutkarSato'pyetAvatkAlapramANatvAt / pRthivIkAyikaparyAptasUtre utkarSata: saye- nA bhedAra | yAni varSasahasrANi, pRthivIkAyikasya hi bhavasthitirutkarSato'pi dvAviMzativarSasahavANi tataH katipayanirantaraparyAptabhavamIlane sahaye-4sthitiHkAyAni varSasahasrANi labhyante nAdhika / evamaSkAyikasUtre'pi vaktavyaM, tejaskAyikasUtre savevAni rAtrindivAni, tejaskAyikasya hiyasthitiH bhavasthitirutkarSato'pi trINi rAnindivAni, tato nirantarakatipayaparyAptabhavasaGkalanAyAmapi soyAni rAnindivAni labhyante na tu | uddezaH2 mAsA varSANi varSasahasrANi vaa| vAyukAyikasUtra vanaspatikAyikasUtraM pRthivIkAyikasUtravat / trasakAyasUtre sAgaropamazatapRthakvaM sA-18sU0226tirekam / / sampratyantaranirUpaNArthamAha-'puDhavikAiyassaNaM bhaMte ! ityAdi prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAnta - 228 hUrta pRthivIkAyAdRddhRtyAnyatrAntarmuhUrta khilA bhUyaH pRthivIkAyikakhena kasyacidutpAdAt, utkarSato'nantaM kAlaM, sa cAnanta: kAla: prAguktasvarUpo vanaspatikAla: pratipattavyaH, pRthivIkAyAduddhRtya tAvantaM kAlaM banaspatiSvavasthAnasambhavAt / eklaptejovAyuprasasUtrANyapi bhAvanIyAni / vanaspatisUtre utkarSato'sajhaveyaM kAlam 'asaMkhejAo ustappiNIosappiNIo kAlato khettato asaMkhejA logA' iti vaktavyaM, vanaspatikAyAduddatya pRthivyAdiSvavasthAnAt teSu ca sarveSapyutkarSato'pyetAvatkAlabhAvAt / sampratyalpabAkhamAhaappAyarayaM-savvasthovA tasakAiyA teukAiyA asaMkhejaguNA puDhavikAiyA bisesAhiyA Aja // 412 // kAiyA visesAhiyA vAukAhayA visesAhiyA vaNassatikAiyA arNataguNA evaM apajattagAvi 25456 dIpa anukrama [346-350] 52545 Jaxsride atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~827~ Page #829 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [229 -230] dIpa anukrama [351 -352] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [5], uddezaka: [-] mUlaM [229-230] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: parAgAvi // etesi NaM bhaMte! puDhavikAiyANaM pajjattagANa apajattagANa ya kayare2hiMto appA vA evaM jAva visesAhiyA ?, goyamAH savvatthovA puDhavikAiyA apajattagA puDhavikAiyA pajattagA saMkhejaguNA, etesi NaM0 savvatthovA AukAiyA apanattagA pajattagA saMkhejjaguNA jAva vaNassa tikAiyAvi, savvatthovA tasakAiyA paJcattagA tasakAiyA apajantagA asaMkhejaguNA // eesi NaM bhaMte! puDhavikAiyANaM jAva tasakAiyANaM paJjantagaapajjattagANa ya kare2hiMto appA vA 41, savvatthovA tasakAiyA pajattagA tasakAiyA apajattagA asaMkhejjaguNA teukAiyA apattA asaMkhejjaguNA puDhavikAiyA AukkAiyA vAukkAyA apajasagA visesAhiyA ukkAiyA pattA saMkhenaguNA puDhaviAuvAupajattagA visesAhiyA, vaNassatikAiyA apajattagA anaMtaguNA, sakAiyA apajJattagA visesAhiyA, vaNassatikAiyA pajjasagA saMkhejjaguNA, sakAiyA pajjattagA visesAhiyA || (sUtraM 229) muhamassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ?, gomA ! jahatreNaM aMtomuhataM ukkoseNavi aMtomuhattaM evaM jAva suDumaNioyarasa, evaM apajjatagANavi pajjattagANavi jahaNeNavi ukkoseNavi aMtomuddattaM // ( sU0 230 ) 'eesi Na 'mityAdi, sarvastokAstrasakAyikAH, dvIndriyAdInAmeva trasakAyatvAt teSAM ca zeSakAyApecayA'lpatyAt, tebhyastejaskA For P&Pale Chy ~828~ Page #830 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [9], ---------------------- uddezaka: [-], -------------------- mUlaM [229-230] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [229-230] dIpa anukrama [351-352] zrIjIvA- yikA asalyeyaguNAH, asAyeyalokAkAzapradezapramANatvAt , tebhyaH pRthivIkAyikA vizeSAdhikAH, prabhUtAsayalokAkAzapradeza- 5pratipattau jIvAbhimANatvAt teSAM ca zeSakAyApekSayA'lpalAt , tebhyo'SkAyikA vizeSAdhikAH, prabhUtatarAsaSeyabhAgalokAkAzapradezarAzipramANatvAt , pRthvyAdImalayagi tebhyo vAyukAyikA vizeSAdhikAH, prabhUtatamAsakyalokAkAzapradezamAnatvAt , tebhyo vanaspatikAyikA anantaguNAH, anantalokA- nAmalpabarIyAvRttiH hai kAzapradezamAnalAt // sAmpratameteSAmevAparyAptAnAM dvitIyamalpabahulamAha-eesi Na mityAdi, etadapi tathaiva / adhunaiteSAmeva tvaM suu||413|| paryAptAnAmalpabaddutvamAha-eesi Na'mityAdi, etadapi tathaiva / / sAmpratameteSAmeva pRthivIkAyAdInAM pratyeka paryAptAparyAptagatAlpava- masya sthihutvamAha-eesi NamityAdi, sarvastokAH pRthivIkAyikA aparyAptAH paryAptAH saGkhyeyaguNAH, pRthivIkAyikA hi bahavaH sUkSmA: tiH / sakalalokagatatvAt , teSu ca paryAptAH sapeyaguNAH, pavamaplejovAyuvanaspatisUtrANi bhAvanIyAmi, trasakAyasUtre sarvasatokAH paryAptAstra- uddezaH2 sakAvikA aparyAptakA asahayaguNAH, prasakAyAnAM paryAptAnAM yathAkramaM prataragatAGgulasakyeyabhAgakhaNDapramANatvAt // sAmpa-10sU0229. tameteSAM samuditAnAM paryAptAparyAptAnAmalpabahukhamAha-eesiNaM bhNte| ityAdi, sarvasokAkhasakAyikAH paryAptAstebhyasasakAyikA 230. aparyAptA asoyaguNAH, atra kAraNaM prAgevoktaM, tatasejaskAyikA aparyAptA asAyaguNA: asalyalokAkAzapradezapramANalAt, tataH pRthivyavAyayo'paryAptakA: krameNa vizeSAdhikAH prabhUtaprabhUtataraprabhUtatanAsahavalokAkAzapradezarAzibhAnatvAt , tadanantaraM teja-13 skAyikAH paryAptA: soyaguNAH, sUkSmevaparyAptebhyaH paryAptAnAM soyaguNatvAt , tataH pRthivyabvAyavaH paryAptAH krameNa vizeSAdhikA:, tato vanaspatikAyikA aparyAptA anantaguNAH, anantalokAkAzapradezarAzimAnavAt , tebhyo panaspatikAyikA: paryAptAH soyaguNAH sUkSmevaparyAptebhyaH paryAptAnAM soyaguNatvAt sUkSmAzca sarvavahva iti tadapekSabhimalpabahukham / / sampratyamISAmeva kAyAnAM sUkSmANAM 15 P ataayai atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~829~ Page #831 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [5], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [229-230] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % prata sUtrAMka [229-230] % MC % dIpa anukrama mAthityAdi cicintayiSurAha-'suhamassa NaM bhaMte' ityAdi, sUkSmasva sAmAnyato nigodarUpasyAnigodarUpasya vA bhadanta ! kiyantaM kAlaM | sthiti: prajJaptA, bhagavAnAha-gautama! jayanbenAntarmuhUrttamutkarSaNApyantarmuhUrta, navaramutkarSato vizeSAdhikamavasAtavyam , anyathotkarSAyogAt / evaM sUkSmapRthivIkAyApkAyikatejaskAyikavAyukAyikabanaspatikAyasUkSmanigodaviSayANyapi SaT sUtrANi vaktavyAni, atha | sUkSmavanaspatirnigodA eva tatastatsUtreNaiva gatamiti kimartha pRthag nigodasUtra ?, tadyuktaM samyagvastutattvAparijJAnAt , sUkSmavanaspatayo hi jIvA vivakSitAH, sUkSmanigodAstu pratyekamanantAnAM jIvAnAmAdhArabhUtAH zarIrarUpAtato na kazciddoSaH, uktacca-golA ya asaMkhejA asaMkhanigodo ya golao bhaNio / ekikami nigoe aNaMtajIvA muNeyambA // 1 // ego asaMkhabhAgo vaTTara uThabaTTaNovavAyami / eganigode nicaM evaM sesesuvi sa eva // 2 // aMtomuhuttamettaM ThiI nigoyANa jaMti niddivA / paTRti nigoyA tamhA aMtomuhatteNaM // 3 // " AsAmakSaragamanikA-sUkSmanigodaiH sakala evaM lokaH sarvato vyApto'janacUrNapUrNasamudbhavat, tasminnityaM nigodaivyApte loke nigodamAtrAvagAhanA asoyA nigodA vRttAkArA bRhatpramANA golakA iti vyapadizyante, nigoda iti ca nAma a-| nantAnAM jIvAnAmekaM zarIraM, tata uktam-asoyA golAH, ekaikanizca golake'soyA nigodA ekaikazca nigodaH anantajIva iti, ekasmiMzca nigode ye'nantA jIvAsteSAmeko'sayatamo bhAgaH pratisamayamudvarttate'nyazcotpadyate, tathA hi vivakSite samaye vivakSitasya nigodassaiko'salayeyatamo bhAga udvarttate'nyazcAsalyeyatamo bhAgastasminnapUrva utpadyate, dvitIye'pi samaye'nyo'sayeyabhAga udvarttate anyazcApUrva utpadyate, evaM sakalakAlamanusamayamunopapAttau, ata eva eganigode niSa'miti nityagrahaNaM, yathA caikasminnigode tathA sarveSvapyasoyeSu sarvalokanyApiSu nigoveSu pratipattavyaM, sarveSAmapi ca nigodAnAM nigodajIvAnAM sthitirvinirdiSTA'ntarmuhUrtamAtraM [351 +ASCACANCE -352] ~830~ Page #832 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [229 -230] dIpa anukrama [351 -352] zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 414 // Ja Ehem "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipattiH [5], uddezaka: [-] mUlaM [229-230] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: tasmAtsarve'pi nigodA anusamaya muhUrttanotpAtAbhyAmantarmuhUrttamAtreNa parAvartante na ca zUnyA bhavantIti / evaM saptasUtrI aparyAptaviSayA saptasUtrI paryAptaviSayA vaktavyA, sarvatrApi jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrttam // samprati kAya sthitimAha -- sume NaM bhaMte! sumeti kAlato kevaciraM hoti ?, goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhasaM ukoseNaM a saMkhelakA jAva asaMkhejA loyA, sabvesiM puDhavikAlo jAva suhamaNioyassa puDhavikkAlo, apajattagANaM savdhesiM jahaNNeNavi ukkoseNaci aMtomuhataM, evaM pajattagANavi sabvesiM jahaNaNeNavi ukoseNavi aMtomuttaM // (sU0 231) suhamassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoti ?, goyamA ! jahaNeNaM aMto0 uko0 asaMkhenaM kAlaM kAlao asaMkhejAo ussappiNIosappiNIo khettao aMgulassa asaMkhejjati bhAgo, suhumavaNassatikAiyassa sumaNioyassavi jAva asaMkhejaibhAgo / puDhavikAiyAdINaM vnnsstikaalo| evaM apajatagANaM paJjasagANavi || (sU0232) 'suNaM bhaMte! sumettikAlao' ityAdi pranasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenAntarmuhUrttam, antarmuhUrttAnantaraM vAdarapRthivyAdAvutpAdAt utkarSato'sayakAlaM tamevAsahayakAlaM kAlakSetrAbhyAM nirUpayati asaGkhyA utsarpiNyava sarpiNyaH, eSA kAlato mArgeNA kSetrato'saGkhyA lokA:, asayAnAM lokAkAzAnAM pratisamayamekaikAkAzapradezApahAre yAvatA kAlena nirlepatA bha vati tAvAn asajJeyaH kAla iti bhAvaH / evaM sUkSmapRthivyaptejovAyuvanaspatinigodasUtrANyapi bhAvanIyAni / samprati sUkSmAdInAmevAparyAptAnAM kAryasthitimabhidhitsurAha - 'suhumaapajjattae NaM bhaMte' ityAdi prabhasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyato' For P&False Cinly 5 pratipattau sUkSmasya kAryasthitirantaraM ca * uddezaH 2 sU0 231 232 ~831~ | // 414 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM Page #833 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: (1), -------------------- uddezakaH -1, ------------------- mUlaM (231-232] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [231-232] dIpa anukrama ntarmuhUrtamutkarSato'pyantarmuhUrtam , aparyAptasthAvarasyaitAvatkAlapramANatvAt , evaM sUkSmAparyAptapRthivyAdiviSayA'pi SaTsUtrI nktvyaa| evaM paryApta viSayA'pi saptasUtrI / / sAmpratamantaraM cicintayiSurAha-'suhumassa Na'mityAdi prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAmtamuharsa, sUkSmAtya bAdaraputhivyAdAvantarmuhUrta sthitvA bhUyaH sUkSmapRthivyAdau kasyApyutpAdAt , utkarSato'sapeyaM kAlaM, tamevAsAyaM kAlaM kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-asoyA utsarpiNyavasarpiNyaH, kAlata eSA mArgaNA, kSetratolasyAsayo bhAgaH / kimuktaM bhavati ?-aAlamAtrakSetrasyAsahapeyatame bhAge ye AkAzapradezAste pratisamavamekaikapradezApahAre yAvatIbhirutsarpiNyavasapiNI-1 bhinilepA bhavanti tAvatya iti // 'suhamapuDhavikkAiyasta NaM bhaMte! ityAdi prabhasUtra sugarma, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuzahUrtta, sadbhAvanA prAgiva, utkarSato'nanta kAlaM, 'jAva AvaliyAe asaMkhijaibhAgo' iti yAvatkaraNAdevaM paripUrNapAThaH-aNanAo ussappiNIbhIsappiNIo kAlato khettato arNatA logA asaMkhejA poggalapariyaTTA AvaliyAe asaMkhenaibhAgo' asya | vyAkhyA pUrvavat, bhAvanA leSam-sUkSmapRthivIkAyiko hi sUkSmapRthivIkAyikabhavAduddayAnantaryeNa pAramparyeNa vA vanaspatiSyapi madhye gacchati tantra potkarSata etAvanta kAlaM viSThatIti bhavati yathoktapramANamantaraM, evaM suukssmaapkaayiktejskaayikvaayukaayiksutraannypi| vaktavyAni / sUkSmavanaspatikAyikasUtre jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato'saSayaM kAlaM, sa cAsayeyaH kAlaH pRthivIkAlo vaktavyaH,sa caivam -asaMkhejA ussappiNIosappiNIo kAlato khettato asaMkhejA logA' iti, sUkSmavanaspatikAyabhavAdujato hi baadrvnsptissu| sUkSmavAdarapRthivyAdiSu copayate tatra ca sarvatrApyutkarSato'pyetAvantaM kAlamavasthAnamiti yathoktapramANamevAntara, evaM sukSmanigodasyA [353 -354] jI070 ~832~ Page #834 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], ---------------------- uddezaka: [-], ------------------ mUlaM [233] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata 25-2564% sUtrAMka [233] sUkSmAlpabahutvaM uddezaH2 sU0233 dIpa anukrama [355] zrIjIvA- pyantaraM vaktavyaM, yathA yamaudhikI saptasUtrI umA tathA'paryApsaviSayA saptasUtrI paryApta viSayA ca saptasUtrI vaktavyA, naanaatvaabhaavaat|| jIvAbhisAmpratameteSAmarUpabahukmAhamalayagi- evaM appAbahugaM, savvatyovA suhamateukAiyA suhumapuDhavikAiyA visesAhiyA suhumAubAU virIyAvRttiH sesAhiyA suhamaNioyA asaMkhejaguNA suhumavaNassatikAiyA aNaMtaguNA muhumA pisesAhiyA, evaM apajjattagANaM, pajattagANavi evaM ceva // etesiNaM bhaMte! muhamANaM pajatsApajattANaM kayare01, // 415 // samvatthovA muhumA apajattagA saMkhejaguNA pajattagA evaM jAva suhmnnigoyaa| eesi NaM bhaMte! suhamANaM suhamapuDhadhikAiyANaM jAva suhamaNioyANa ya pajattApajatsA. kapare 21, sabvatthovA muhumateukAiyA apajasagA suhumapudavikAiyA apaJcattagA visesAhiyA muhumaAuapajjattA visesAhiyA suhumavAuapanasA visesAhiyA suhumateukAiyA pajattagA saMkhejaguNA suhumapuDhaviAuvAupajattagA visesAhiyA suhamaNioyA apanatsagA asaMkhejaguNA suhamaNijoyA pajasagA saMkhejaguNA suhamavaNassasikAiyA apajatsagA aNaMtaguNA suhamaapajattA visesAhiyA suhamaSaNassaipajasagA saMkhejaguNA muhumA pajasA visesAhiyA // (sU0233) 'eesi Na'mityAdi, sarvassokAH sUkSmatejaskAyikAH, asoyalokAkAzapradezapramANatvAm , tebhyaH sUkSmapRthivIkAyikA vizeSAdhikAH, prabhUtAsaGkhyeyalokAkAzapradezaparimANatvAt , sebhyaH sUkSmApkAyikA vizeSAdhikAH, prabhUtatarAsaGghayeyalophAkAzapramANalAt, kara // 415 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~833~ Page #835 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], ---------------------- uddezaka: [-], ------------------ mUlaM [233] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [233] tebhyaH sUkSmavAyukAyikA vizeSAdhikAH, prabhUtatamAsayevalokAkAzapradezarAzimAnatyAn , tebhyaH sUkSmanigodA asoyaguNAH teSAM / dApratigolakamasamayayatvAt , tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikA anantaguNAH, pratinigodamanantAnAM sahAyAt , tebhya: sAmAnyataH sUkSmA | vizeSAdhikAH, sUkSmapRthvIkAyikAdInAmapi tatra prakSepAt , teSAmaudhikAnAmidamalpabahutvam / idAnImeteSAmevAparyAptAnAmAha-e-| 4 esiNaM bhaMte ! suhumaapajjattANa mityAdi sarva prAgvad bhAvanIyaM / sAmpratameteSAmeva paryAptAnAM tRtIyamalpabahutvamAha-eesiNaM sAbhaMte ! suhamapajjattagANa'mityAdi, idamapi prAguktakameNaiva bhAvanIyaM / / adhunA'mISAmeva sUrImAdInAM pratyeka paryAptAparyAptagatAnyalpa bahulAnyAha-eesi NaM bhaMte ! muhumANaM pajjattagANamityAdi, iha bAdareSu paryAptabhyo'paryAptA asalyaguNAH, ephaikaparyAptanizrayA asapeyAnAmaparyAptAnAmutpAdAt , tathA pokaM prajJApanAyAM prathame prajJApanAkhye par3e-"pajattaganissAe apajattagA bakamaMti, jastha ego tattha niyamA asaMkhejA" iti, sUkSmeSu punarnAyaM kramaH, paryAptAzcAparyAptApekSayA cirakAlAvasthAyina iti sadaiva te bahavo | labhyante tata uktaM sarvastokA: sUkSmA aparyAptAH tebhyaH sUkSmA: paryAptakAH sayeyaguNAH, evaM pRthvIkAyAdiSvapi pratyeka bhAvanIyam // | gataM caturthamalpabahutvamidAnIM sarveSAM samuditAnAM paryAptAparyAptAnAM paJcamamalpabahutvamAha-eesi Na'mityAdi, sarvastrokAH sUkSmatejaskAyikA aparyAptAH, kAraNaM prAgevoktaM, tebhyaH sUkSmapRthivyabvAyavo'paryAptAH krameNa vizeSAdhikAH, atrApi kAraNaM prAgevokta tebhyaH sUkSmatejaskAyikAH paryAptAH soyaguNAH, aparyAptebhya: paryAptAnAM soyaguNAnAmeva bhAvitatvAt , tebhyaH sUkSmapRthivyavvA18] yavaH paryAptAH krameNa vizeSAdhikAH, kAraNaM prAgevoktaM, tataH sUkSmanigodA aparyAptA asalayeyaguNAsteSAmatiprAcuryAt , tebhyaH sUkSmA nigodAH paryAptAH sahapeyaguNAH, sUkSmevaparyAptebhya: paryAptAnAmopataH soyaguNalAt , tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikA aparyApta ana 15% dIpa anukrama [355] CG+ lam Escamom.inha ~834~ Page #836 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [1], ---------------------- uddezaka: [-], ------------------ mUlaM [233] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [233] dIpa anukrama [355] zrIjIvA- taguNA:, pratinigodamanantAnAM teSAM bhAvAt , tebhyaH sAmAnyataH sUkSmA aparyAptA vizeSAdhikAH, sUkSmapRthvIkAyikAdInAmapi tatra pratipattI jIvAbhiprakSepAt , tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikAH paryAptAH saGkhyeyaguNAH, sUkSmeSu hi aparyAptebhyaH paryAptAH savevaguNAH, yazcApAntarAle vize- bAdarasya malayagi- pAdhikavaM tadalpamiti na sahayaguNatvavyAghAtaH, tebhya: sAmAnyataH sUkSmAH paryAptA vizeSAdhikAH, sUkSmapRthivyAdInAmapi paryAptAnA | | sthitiH rIyAvRttiH tatra prakSepAt / / samprati bAdarAdInAM sthityAdi nirUpayati uddezaH2 bAyarassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! jahanneNaM aMtomu0 uko0 tettIsaM sU0234 sAgarovamAI ThiI papaNattA, evaM bAyaratasakAiyassavi vAyarapuDhavIkAiyassa bAvIsavAsasahassAI vAyaraAussa sattavAsasahassaM vAyarateussa tiSiNa rAiMdiyA vAyaravAussa tipiNa vAsasahassAI vAyaravaNa dasavAsasahassAI, evaM patteyasarIrabAdarassavi, Nioyassa jahanneNavi ekoseNavi aMtomu0, evaM vAyaraNioyassavi, apajattagANaM savvesiM aMtomuhattaM, pajjattagANaM ukkosiyA ThiI aMtomuhuttUNA kAyabvA savvesiM // (sU0234) 'bAyarassa NaM bhaMte!' ityAdi prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama ! jaghanyato'ntarmuhUrta, tata U maraNAt , utkarSatastrayastriMzahAsAgaropamANi, evaM bAdarapUdhivyaptejovAyuvanaspatipratyekabAdaravanaspatinigodavAdaranigodavAdaratrasakAyikasUtrANyapi vaktavyAni, sarvatra hi jaghanyato'ntarmuhUrttam , utkarSacintAyAmayaM vizeSa:-bAdarapRthivIkAyikasyotkarSato dvAviMzativarSasahasrANi bAdarASkAyikasya sapta varSasahasrANi bAdaratejaskAyikasya trINi rAtrindivAni bAdaravAyukAyikasya trINi varSasahasrANi sAmAnyato bAdaravanaspatikAyikasya || 4--04 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~835~ Page #837 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [234] dIpa anukrama [ 356 ] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH ) pratipattiH [5], uddezaka: [-], mUlaM [234] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: daza varSasahasrANi pratyekazarIravAdaravanaspatikAyasya daza varSasahasrANi sAmAnyato nigodasya jaghanyenApyutkarSato'pyantarmuhUrtta bAdaranigodsya jaghanyata utkarSato'pyantarmuhUrtta bAdaratrasakAyastra jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi // sampratyeteSAmeva sAmAnyato bAdarAdInAM dazAnAmaparyAptAnAM sthiti cicintayiSuH sUtradazaka mAha - 'bAyaraapajattagassa NaM bhaMte!" ityAdi pAThasiddhaM, sarvatra jaghanyata utkarSataJcAntarmuhUrttAbhidhAnAt // sAmpratameteSAmeva paryAptAnAM sthitiM cintayati -- 'bAMdarapajattagassa NaM bhaMte!' ityAdi, jaghanyataH sarvatrApyantarmuhUrttamutkarSataH sAmAnyato vAdarasya trayatriMzatlAgaropamANyantarmuhUrttAnAni, aparyAptakAvasthA bhAvinA'ntarmuhU cainonatvAt evaM bAdarapRthivIkAyikaparyAptakasya dvAviMzatirvarSasahasrANi antarmuhUtanAni vAdarApkAyikasya paryAptakasya sapta varSasahasrANi antarmuhUrttenAni bAdaratejaskAyikaparyAptakasya trINi rAtrindivAni antarmuhUtanAni, bAdaravAyukAyikaparyAptasya trINi varSasahasrANi antarmuhUtanAni vAdaravanaspatikAyaparyAptakasya daza varSasahasrANi antarmuhUrttanAni, pratyekabAdaravanaspatikAyikaparyAtakasyApi daza varSasahasrANi antarmuhUtanAni, sAmAnyato nigodaparyAptakasya bAdaranigodaparyAptakasya ca jaghanyato'pyantarmuhUrtamutkarSato'pyantarmuhUrtta, bAdaratrasakAyikaparyAptasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi antarmuhUtanAni // sAmprataM kAryasthitimAha vAyare NaM bhaMte! bAyareti kAlao kevaciraM hoti ?, jaha0 aMto0 ukoseNaM asaMkhejaM kAlaM asaMkhejAo ussappiNIosappiNIo kAlao khetao aMgulassa asaMkhejati bhAgo, bAyarapuDhavikAiADavA patteyasarIravAdaravaNassa ikAiyassa bAyaranioyassa0 [vAyaravaNassassa jaha For P&Permalise Cly ~836~ Page #838 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [5], --------------------- uddezaka: 1, ------------------- mUlaM [235] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [235]] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 417 // gAthA: * aMtoSako asaM asaM ussa0 kAlao khettao aMgu0 asaM0 pattegasarIrayAdaravaNassatikAha- 5 pratipattI yassa bAyaranigoassa puDhavIca, bAparaNioyassaNaM jaha0 anto uko arthataM kAlaM arNatA ussa0 | bAdarasya kAlao khettao aDDAijA poggala0] etesiM jahapaNeNaM aMtomu ukkoseNaM sattari sAgarovamako- kAyasthi. DAkoDIo saMkhAtIyAo samAo aMgulaasaMkhabhAgo tahA-asaMkhejA u0 ohe ya vAparataru- ThA tiH aNubaMdho sesao vocchaM / ussappiNi 2 aDAiyapoggalANa pariyaddA // udadhisahassA khalu uddezaH2 sAdhiyA hoMti tasakAe // 1 // aMsomuhuttakAlo hoi apajattagANa samvesi / / pajjattavAyarassa ya sU0215 vAyaratasakAiyassAvi // 2 // etesiM ThiI sAgarovamasatapuhattaM sAiregaM / teussa saMkha rAIdiyA] duvihaNioe muhuttamaddhaM tu| sesANaM saMkhejA vAsasahassA ya sabersi // 3 // (sU0235) 'bAyare NaM bhNte|' ityAdi prabhasUtra pAThasiddha, bhagavAnAha-gautama! jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato'soyaM kAlaM, tamevAsayeyaM / kAlaM kAlakSetrAbhyAM nirUpavati-asaMkhejAo ussappiNImosappiNIo kAlato khettato aMgulassa asaMkhejjaibhAgoM' asya byAkhyA prAgvat / bAdarapRthvIkAyikasUtre jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSataH saptatiH sAgaropamakoTIkoTayaH, evaM bAdarAkAyikabAdaratejaskAyikavAdaravAyukApikAnAmapi, sAmAnyato bAdaravanaspatikAbikasUtre jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato'soyaM kAlaM, tameva kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-asoyA utsarpiNyavasapiNyaH kAlataH kSetrato'GgulasyAsoyabhAgaH / pratyekavAdaravanaspatikAyikasUtra bAdarapRthvIkAyika- // 41 // vat, sAsAmvato nigoisUtre japanamayo'ntarmuhUrtamutkarSato'nantaM kAlaM, tasyaiva kAlakSetrAbhyAM nirUpaNaM karoti-anantA utsarpiNyava sa dIpa anukrama [357360] +AAG Jambernal atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~837~ Page #839 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [9], --------------------- uddezaka: [-], -------------------- mUlaM [235] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: SC prata sUtrAMka [235] 95 gAthA: sapiNyaH, eSA kAlata: prarUpaNA, kSetrato'rddhatRtIyAH pugalaparAvartAH / vAdaranigodasUrva vAdarapRthvIkAyikavat / bAdaraprasakAyasUtre / kAjaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato ve sAgaropamasahase sayavarSAbhyadhike / sAmpratameteSAmevAparyAptAnA kAyasthitiM nirUpayan sUtradazaka mAha-bAyaraapajjattae Na bhaMte! bAyaraapajjattaetti kAlatoM' ityAdi sarvatra jaghanyenotkarveNa cAntarmuhUrtam / adhunaiteSAmeva / paryAptAnAM kAyasthitimAha-'bAyarapajjattae NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, tadbhAvanA | prAvat , utkarSataH sAgaropamazatapRthakvaM sAtireka, tata UrddhamavazyaM vAdarastha sata: parvAppalabdhivicyuteH / bAdarapRthivIkAyikaparyAptasUtre jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSata: sazyeyAni varSasahasrANi, tata UrdU tathAsvAbhAvyA bAdarapRthivIkAyasya sataH paryAptilamdhibhraMzAt / / evamakAyasUtramapi vaktavyaM, tejaskAyasUtre jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSataH saGkhyeyAni rAtrindivAni, tejaskAyikasya hi utkRSTA bhvsthitiH| trINi rAtrindivAni, utkRSTasthitikaskha paryAptabhavA nirantaraM katipayA eveti sAdheyAnyeva rAtrindivAni / vAyukAyikasAmAnyabAdara vanaspatikAyapratyekavAdaravanaspatikAyasUtrANyapi yAdaraparyAptapRthivIkAyasUtravat / sAmAnyato nigodaparyAptasUtre ca jaghanyata upakarSatabhavAntarmuhUrta, bAdaratrasakAyaparyAptasUtra jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSataH sAgaropamazataputhaktvaM sAtireka, taya nairayikatiryagmanuSyadevabhavabhramaNena pUrayitavyam // sAmpratamantaraM pratipipAdayipurAha-- aMtaraM bAyarassa bAyaravaNassatissa Nioyassa bAyaraNioyassa etesiM caupahavi puDhavikAlo jAva asaMkhejA loyA, sesANaM vnnsstikaalo| evaM pajatsagANaM apajattagANavi aMtaraM, ohe ya vAyarataru oghanioe yAyaraNioe ya kAlamasaMkheja aMtara sesANa vaNassatikAlo // (sU0236) dIpa anukrama [357360] HOLARBOADS HALGAONX ~838~ Page #840 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [236] dIpa anukrama [361] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [ 5 ], uddezaka: [-] mUlaM [236] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA'vAdarasya NaM bhaMte! aMtaraM kAlato' ityAdi prabhasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenAntarmuhUrtamutkarSato'yaM kAlaM tameva jIvAbhi0 3 kAlakSetrAbhyAM nirUpayati-ajJeyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'saGkhyA lokAH, yadeva hi sUkSmasya sataH kAryasthitiparimalayagi- mANaM tadeva bAdarasyAntaraparimANaM sUkSmasya ca kAryasthitiparimANametadeveti / bAdarapRthivIkAyikasUtre jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato'nantaM rIyAvRttiH 4) kAlaM sa cAnantaH kAlo vanaspatikAlaH prAguktasvarUpo veditavyaH / evaM bAdarAkAvikacAdara tejaskAyika sUtrANyapi vaktavyAni OM sAmAnyato bAdaravanaspatikAyikasUtre jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato'sayeyaM kAlaM sa cAsayeyaH kAlaH pRthivIkAlo veditavyaH, sa caivam asaGkhyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'saGkhyA lokAH / pratyekabAdaravanaspatikAyikasUtraM bAdarapRthivIkAyikasUtravat sAmAnyato nigodasUtraM ca sAmAnyato bAdaravanaspatikAyikasUtravat, bAdaratrasakAyikasUtraM baadrpRthiviikaayiksuutrvt| evamaparyA- 5 sU0 236viSayA dazasUtrI paryAptaviSayA ca dazasUtrI yathoktakrameNa vaktavyA nAnAlAbhAvAt // sAmpratamalpabahutvamAha - // 418 // 237 Jan Education appA0 savvatthovA vAyaratasakAiyA vAyarateSakAiyA asaMkhejjaguNA patteyasarIravAdaravaNassati0 asaMkhejjaguNA bAyaraNioyA asaMkhe0 vAyarapuDhavi asaMkhe0 AuvA asaMkhejjaguNA vAyaravaNasvatikAiyA anaMtaguNA vAyarA visesAhiyA 1 / evaM apalattagANavi 2 / pattagANaM savvasthovA pAyardskAiyA vAyaratasakAiyA asaMkhejjaguNA pattegasarIravAparA asaMkhecaguNA sesA taheba jAva bAdarA visesAhiyA 3 / etesi NaM bhaMte! vAyarANaM pajjatApajattIrNa kare 21, savvatthovA bAyarA pajjanttA bAyarA apajattagA asaMkhejjaguNA, evaM savve jahA vAyarata sakAiyA 4| For P&Personal Use Only 5] pratipattau bAdarasyA ntaraM sUkSma4 bAdarayo ralpabahutvaM uddezaH 2 ~839~ // 418 // ambay atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM Page #841 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [5], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [237] muni dIparatnasAgareNa saMkalita........AgamasUtra - [15], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH prata sUtrAMka [237]] dIpa anukrama eesi ka bhate! bAyarANaM bAyarapuDhavikAiyANaM jAca bAyaratasakAiyANa ya pajattApajjattANaM kayare 21, savvasthovA vAyarateukAiyA pajjattagA bAyaratasakAiyA apajjattagA asaMkhejaguNA patteyasarIrabAyaravaNassatikAiyA pajjattagA asaMkhejaguNA vAyaraNioyA pajjattagA asaMkheja. puDhaviAuvAupajattagA asaMkhejaguNA bAyarateuapajjattagA asaMkhevaguNA patteyasarIravAyarava. Nassatiapa0 asaMkhe0 vAyarA NioyA apajjattagA asaMkhe0 bAyarapuDhaviAjabAu apajasagA asaMkhejaguNA vAyaravaNassai pajattagA aNaMtaguNA bAyarapajattagA visesAhiyA bAyaravaNassati apajasA asaMkhaguNA bAyarA apajasagA visesAhiyA vAyarA pa0 visesAhiyA 5 / eesiNaM bhaMte! sahamANaM suhamapudavikAiyANaM jAva suhamanigodANaM bAyarANaM bAyarapuDhacikAiyANaM jAva bAyaratasakAiyANa ya kayarerahiMto01, goyamA! savvatthovA bAyaratasakAiyA vAparateukAiyA asaMkhejaguNA patteyasarIrabAyaravaNA asaMkhe0 taheva jAva bAyaravAukADyA asaMkhejaguNA suhamateukAiyA asaMkhe0suhamapuDhavi0visesAhiyA suhamaAu0muhamavAu0visesA0sahamanioyA asaMkhejaguNA bAyaravaNassatikAiyA aNaMtaguNA vAyarAvisesAhiyA suhamavaNassaikAiyA asaMkhe0 suhamA visesA evaM apajjattagAvi pajjattagAvi, Navari sabvatthovA vAyarateukAiyA pa. jattA bAyaratasakAiyA pajattA asaMkhejaguNA patteyasarIra0 sesaM taheva jAva suhamapajjattA vi. 4%A4-54964GESGRRC-NCR - [362] ~840~ Page #842 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [5], --------------------- uddezaka: [-], -------------------- mUlaM [237] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [237] zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH // 419 // ALSCREGAMAT pratipattI sUkSmavAdarayoralpabahutvaM uddezaH2 sU0 237 dIpa anukrama sesaahiyaa| eesiNaM bhaMte ! suhamANaM bAdarANa ya pajattANaM apajattANa ya kayare 210, savyasthovA bAyarA pajattA ghAyarA apajjattA asaMkhenaguNA savvathovA suhumA apajattA suhamapajjattA saMkhelaguNA, evaM suhumapuDhavivAyarapuDhavi jAva suhumanioyA vAyaranioyA navaraM patteyasarIrabAyaravaNa sabvatthovA pajattA apajattA asaMkhejaguNA, evaM yAdaratasakAiyAvi // savvesiM pajattaapajattagANaM kayarezahito appA vA bahuyA vA?, sabyasthovA vAyaraleukAiyA pajattA vAyaratasakAiyA pajasagA asaMkhejaguNA te ceva apajattagA asaMkhejaguNA patteyasarIrabAyaravaNassaiapajatagA asaMkhe0 bAyaraNioyA pajattA asaMkheja vAyarapuDhavi0 asaM0 AuvAupalattA asaMkhe0 bAyarateukAiyaapajattA asaMkhe0 patteya asaMkhe0 bAyaranioyapajattA asaM0 bAyarapuDhavi0 AuvAukAi apajattagA asaMkhejaguNA suhumateukAiyA apajatrAgA asaM0 suhamapuDhaviAuvAuapajattA visesA. suhumateukAiyapajjatsagA saMkhejaguNA suhamapuDhaviAuvAupajattagA visesAhiyA suhamaNigoyA apajattagA asaMkhejaguNA suhumaNigoyA pajattagA asaMkhejaguNA bAyaravaNassatikAiyA pajattagA aNaMtaguNA bAyarA pajattagA visesAhiyA bAyaravaNassai apajjattA asaMkhejaguNA vAyarA apajjattA vise0 bAyarA visesAhiyA suhumavaNassa [362] % // 412 * --- tA atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~841~ Page #843 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - pratipatti : [5], --------------------- uddezaka: [-], -------------------- mUlaM [237] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [237]] ARLASC dIpa anukrama tikAiyA apajattagA asaMkhejaguNA muhamA apajjattA visesAhiyA suhamavaNassaikAiyA pajattA saMkhejaguNA suhamA pajattagA visesAhiyA suhamA visesAhiyA / / (sU0237) 'eesi NamityAdi, sarvastokA vAdaratrasakAyikAH, dvIndriyAdInAmeva bAdaratrasavAt , teSAM ca zeSakAyApekSayA'lpavAta , tebhyo | bAdaratejaskAyikA asoyaguNAH, asaoyalokAkAzapramANatvAt , tebhyo'pi pratyekazarIravAdaravanaspatikAyikA asahayaguNAH,18 sthAnasyAsakyeyaguNatvAt , bAdaratejaslAvikA hi manuSyakSetra eva bhavanti, tathA coktaM prajJApanAyAM dvitIya sthAnAkhye pade-'kahiNa bhaMte ! bAdarateukAiyANaM paJcacApajattANaM ThANA pannacA?, goyamA ! aMto maNussakhete aDAijesu dIvasa muddesu nimbAghAeNaM pannarasasu kammabhUmIsu vAghAeNaM paMcasu mahAvidehesu ettha NaM vAyarateukAiyANaM pajattagANaM ThANA pajjattA, tathA-jatyeka vAyarate ukkAiyANaM pajatANaM ThANA pannattA tattheva apajattAgaM bAyarateukAiyANaM ThANA pannattA' iti / pAdaravanaspatikAyikAstu viSvapi lokeSu, tathA coktaM | prajJApanAyAM tasminneva sthAnAkhye dvitIye pade-'kahi NaM bhaMte ! bAdaravaNassaikAiyANaM pajattagANaM ThANA pannattA?, goyamA! saTThAjeNaM sattasu ghaNodahIsu sattasu ghaNodahivalaesu aholoe pAyAlesu bhavaNesu bhavaNapatthaDesu uddaloe kappesu vimANAvaliyAsu vimANapatthaDesu tiriyaloe agaDhesu talAyasu nadIsu dahesu bAbIsu pukkhariNIsu guMjAliyAsu saresu sarapaMtiyAsu ugjharesu cillalesu pallalesu | vappiNesu dIvesu samuddesu sabbesu ceva jalAsaesu jalahANesu, etya paM bAyaravaNarasaikAiyANaM pajattagANaM ThANA pannattA, tathA jastheva | vAyaravaNassaikAiyANaM pajattagANaM ThANA paNNattA tattheva bAyaravaNassaikAiyANamapajattagANaM ThANA pannattA' iti / tataH kSetrasyAsoyaguNatvAdupapadyante vAvaratejaskAyikebhyo'soyaguNAH prokazarIrabAdaravanaspatikAyikAH, tebhyo bAdaranigodA asapeyaguNAsteSA-1 CRICANCHANG % [362] ~842~ Page #844 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [237] dIpa anukrama [362] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [ 5 ], ---- uddezaka: [-], mUlaM [237] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH rIyAvRttiH // 420 // zrIjIvA- 7 matyantasUkSmAvagAhanatvAt jaleSu ca sarvatrApi prAyobhAvAt, panakasevAlAdayo hi jaleSvavazyaMbhAvinaH te ca yAdarAnantakAyikA jIvAbhi0 * iti tebhyo'pi bAdarapRthivIkAyikA asaGkhyeyaguNAH, aSTAsu pRthivISu sarveSu vimAnabhavana parvatAdiSu ca bhAvAt, tebhyo'soyaguNA malayagibAdarAkAvikAH, samudreSu jalaprAbhUtyAt, tebhyo bAdaravAyukAyikA asakSeyaguNAH, zuSire sarvatra vAyusambhavAt, tebhyo'pi vAdaravanaspatikAyikA anantaguNAH, pratibAdaranigodamanantAnAM jIvAnAM bhAvAt, tebhyaH sAmAnyato bAdarA vizeSAdhikAH, bAdaratrasakA* vikAdInAmapi tatra prakSepAt / gatamekamaudhikamalpabahutvamidAnImeteSAmevAparyAptAnAM dvitIyamAha - 'eesi NaM bhaMte!" ityAdi, sarva4 // stokA bAdaratrasakAyikA aparyAptAH, yuktiratra prAguktaiva, tebhyo bAdaratejaskAyikA aparyAptA asoyaguNAH, asaGkhyeyalokAkAzapramANatvAt ityevaM prAguktakrameNedamapyalpabahutvaM paribhAvanIyam / / gataM dvitIyamalpabahulaM, sAmpratameteSAmeva paryAptAnAM tRtIyamalpabahutvamAha - 'eesi NamityAdi, sarvastokA bAdaratejaskAdhikAH paryAptAH, AvalikAsamavavargasya katipaya samayanyUnairAvalikA samayairguNitasya yAvAn samayarAzirbhavati tAvatpramANatvAtteSAm uktA - "Avalivaggo kameNAvalIe guNio hi bAyaro teU" iti, tebhyo bAdaratrasakAyikAH paryAptA asaGkhyeyaguNAH, pratare yAvantyaGgulasaGkhyeyabhAgamAtrANi khaNDAni tAvatpramANatvAtteSAM tebhyaH pratyekazarIrakhAdarabanaspatikAyikAH paryAptA asajheyaguNAH, pratare yAvantyaGgulA soyabhAgamAtrANi khaNDAni tAvatpramANatvAtteSAm uktava || "patteyapatattavaNakAiyA upayaraM harati logassa aMgula asaMkhabhAgeNa bhAiya"miti, tebhyo bAdaranigodaparyAptakA asaGkhyaguNAH, teSAmatyantasUkSmAvagAhanatvAt jalAzayeSu ca sarvatra prAyobhAvAt, tebhyo bAdarapRthivIkAyikA: paryAptA asaGkhyeyaguNAH, atiprabhUtasa| koya pratarAlA soyabhAgakhaNDamAnatvAt, tebhyo'pi bAdarAkAyikA: paryAptA asahyeyaguNAH, atiprabhUtatarAsaGkhyeyapratarAmulAsaha - Ja Ebemor int For P&Palle Cinly 5 pratipattau sUkSmavAdarayoraspabahutvaM uddezaH 2 sU0 237 ~843~ // 420 // waterw atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM Page #845 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [5], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [237] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [237]] dIpa anukrama yabhAgakhaNDamAnatAta, tebhyo bAdaravAyukAyikAH paryAptA asalyeyaguNAH, dhanIkRtasya lokasyAsahapeye pratareSu sahayAsatamabhAgavartipu| yAvanta AkAzapradezAstAvatpramANatvAtteSAM, tebhyo bAdaravanaspatikAyikAH paryAnA anantaguNAH, prativAdaraikaikanigodamanantAnAM jIvAnAM | bhAvAn , tebhyaH sAmAnyaso bAdaraparyAptakA vizeSAdhikA:, bAdaratejaskAyikAdInAmapi paryAptAnAM tatra prakSepAt // gataM tRtIyamalpayahutvamidAnImeteSAmeva pratyeka paryAptAparyAptagatamalpabahutvamAha-eesi NamityAdi, yaha vAdaraikaikaparyAptanizrayA'soyA bAdarA apa ptiA utpadyante, "pajjattaganissAe apajattagA bakkamaMti, jattha ego tattha niyamA asaMkhejA" iti vacanAta , tataH sarvatra paryAptabhyo kAsparyAptA asahyapeyaguNA vaktavyAH / vAdaratrasakAyikasUtraM tu prAguktayuktyA bhAvanIyam / / gataM caturthamadhyalpabahulaM, sampratyeteSAmeva sa| muditAnAM paryAptAparyAptAnAM paJcamamalpabahutyamAha-eesi NamityAdi, sarvastokA bAdaratejaskAyikAH paryAptAH, tebhyo bAdaratrasa | kAyikAH paryAptA asahayaguNAH, tebhyo bAdarapratyekavanaspatikAyikAH paryAptA asAyeyaguNAH, tebhyo bAdaranigodAH paryAptA asanAyaguNAH, tebhyo bAdarapRthivIkAyikAH paryApmA asahayeyaguNAH, tebhyo bAdarAkAyikAH paryAptA asaGkhaye yaguNAH, tebhyo bAdaravAyu kAyikAH paryAptA asoyaguNAH, eteSu padeSu yuktiH prAguktA'nusaraNIyA, tebhyo vAdaratejaskAyikA aparyAptA asalaveyaguNAH, yato bAdaravAyukAdhikAH paryAppA asoyeSu lokAkAzapradezeSu yAvanta AkAzapradezAtAvatpramANAH bAdaratejaskAyikAzcAparyAptA asaGkhayeyalokAkAzapradezapramANAstato bhavantyasahayaguNAH, tataH pratyekabAdaravanaspatikAvikavAdaranigodavAdarapRthivIkAyikabAdarAkAyikabAdaravAyukAyikA aparyAptA yathottaramasayevaguNA vaktavyAH, yadyapi caite pratyekamasayevalokAkAzapradezapramANAstathA'pyasamAtasyAsayAtabhedabhinnavAditthaM yathottaramasoyaguNavaM na virudhyate, tebhyo dAdaravAyukAyikAparyAptebhyo bAdaravanaspatikAyikA jIvAH pa [362] jI071 ~844~ Page #846 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [237] dIpa anukrama [362] pratipatti: [ 5 ], ----- uddezaka: [-] mUlaM [237] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 421 // ryAptA anantaguNA: prativAdaraikaika nigodamanantAnAM jIvAnAM bhAvAt tebhyaH sAmAnyato bAdarA: paryAmA vizeSAdhikAH, bAdaratejaskAyikAdInAmapi paryAptAnAM tatra prakSepAt, tebhyo bAdaravanaspatikAyikA aparyAptakA asoyaguNA ekaikaparyAptabAdaravanaspatikA yika nigoda nizrayA'sayAnAmaparyAptavAda vanaspatikAyikanigodAnAmutpAdAt, tebhyaH sAmAnyato vAdarA aparyApta vizeSAdhikA bAdara tejaskAyikAdInAmaparyAptAnAM tatra prakSepAt tebhyaH paryAptAparyApta vizeSaNarahitA: sAmAnyato bAdarA vizeSAdhikA: yAdaraparyAptatejaskAyikAdInAmaparyAptAnAM tatra prakSepAt // tadevaM gatAni bAdarAzritAni paJcAspabahutvAni, samprati sUkSmavAdarasamudAyagatAni paJcA 5 spabahulAnyabhidhitsurAha - 'eesi Na'mityAdi, iha prathamaM vAdaragatamalpabahulaM tatsUkSmagatAlpayatvapaJcake yatprathamamaspabahulaM tad * bhAvanIyaM yAvat sUkSmanigodacintA, tadanantaraM bAdaravanaspatikAyikA anantaguNAH pratibAdaranigodamanantAnAM jIvAnAM bhAvAt tebhyo bAdarA vizeSAdhikA vAdaratejaskAyikAdInAmapi tatra prakSepAt tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikA asaGkhyaguNAH, bAdaranigodebhyaH sUkSmanigodAnAmasa peyaguNakhAt, tebhyaH sAmAnyataH sUkSmA vizeSAdhikAH sUkSmatejaskA vikAdInAmapi tatra prakSepAt // gata | mekamalpabahutvamidAnImeteSAmevAparyAptAnAM dvitIyamAha - 'eesi NamityAdi, sarvastokA bAdarasakAyikA aparyAptAH tato bAdara| tejaskAyikabAdaravanaspatikA vikavAda nigodabAdarathivIkAyikavAdazaSkAyika vAdarAyukAyikA: paryAptAH krameNa yathottaramasoyaguNAH, atra bhAvanA bAdaragatAspabahulapaJcake yadvad dvitIyamaparyApta viSayamalpabahulaM tadvad bhAvanIyA, tato bAdaravAyukAyikebhyo'paryA 8 prebhyaH sUkSmatejaskAyikA aparyAptA asaGkhyaguNAH, atiprabhUtAsa yalokAkAzapradezapramANatvAt tebhyaH sUkSmapRthivIkA vikasUkSmA| kAyika sUkSmavAyukAyikasUkSma nigodA yathottaramasatyaguNAH atra bhAvanA sUkSmAspabahutvavadbhAvanIyA, paJcake yahitIyAspabahulaM ta // 421 // Ebetur For P&Peale Chly 1 pratipattI sukSmavAdarAdyarUpabahu 4 uddezaH 2 sU0 237 atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM ~845~ Page #847 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [5], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [237] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [237]] | dUna , tebhyaH sUkSmanigodAparyAptebhyo bAdaravanaspatikAyikA jIvA aparyAptA anantaguNAH, pratisAdaraikaikanigodamanantAnA bhAvAn , tebhyaH / sAmAnyato bAdarA aparyAppA vizeSAdhikA:, bAdaratrasakAyikAparyAptAnAmapi tatra prakSepAt, tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikA aparyAptA asoyaguNAH, bAdaranigodAparyAptebhya: sUkSmanigodAparyAptAnAmasoyaguNatvAt , tebhya: sAmAnyataH sUkSmA aparyApta vizeSAdhikAH, sUkSmatejaskAyikAparyAptAdInAmapi tatra prakSepAn / / gataM dvitIyamalpavahuvamidAnI teSAmeva paryAptAnAM tRtIyamalpabahulamAha-eesi NamityAdi, sarvastokA bAdaratejaskAyikAH paryAptAH, tebhyo bAdaratrasakAyikabAdarapokavanaspatikAyikabAdaranigodavAdarapRthivIkAyikabAdarASkAyikabAdaravAyukAyikA: paryAptA yathottaramasaGkhyeyaguNAH, atra bhAvanA vAdaragatAlpabahutvapaJcake yattRtIyaM paryAptaviSayamalpabahulaM tadvatkarttavyA, bAdaraparyAptavAyukAyikebhyaH sUkSmatejaskAyikAH paryAptA asalyeyaguNAH, bAdaravAyukAthikA hi asoyana-IN tarapradezarAzipramANAH, sUkSmatejaskAyikAstu paryAptA asoyalokAkAzapradezapramANAtato'sayeyaguNAH, tata: sUkSmapRthivIkAyika-18 sUkSmApkAyikasUkSmavAyukAyikAH paryAptAH krameNa yathottaraM vizeSAdhikAH, tataH sUkSmavAyukAyikebhyaH paryAptebhyaH sUkSmanigodAH paryAprakA asalayeyaguNAH, teSAmatiprabhUtatayA pratigolakaM bhAvAt , tebhyo bAdaravanaspatikAyikA jIvAH paryAprakA anantaguNAH, prativAdaraikaikanigodamanantAnAM bhAvAt , tebhyaH sAmAnyato bAdarAH paryAptA vizeSAdhikAH, vAdaratejaskAyikAdInAmapi paryAptAnAM tatra prakSepAt , tebhyaH sUkSmavanaspatikAyikAH paryAppA asahadheyaguNAH, bAdaranigodaparyApebhya: sUkSmanigodaparyAptAnAmasoyaguNatvAt , tebhyaH sAmAtAnyataH sUkSmAH paryAptA vizeSAdhikAH, sUkSmanejaskAyikAdInAmapi paryAptAnAM tatra prakSepAt // gataM tRtIyamalpabahutvamidAnImeteSAmeva sUkSmavAdarAdInAM pratyeka paryAptAparyAptAnAM pRthak pRthagalpabahukhamAha-eesiNaM bhaMte ! suhumANe bAyarANa ya pajattApajjattANa' dIpa anukrama [362] ~846~ Page #848 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [5], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [237] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: -5 prata sUtrAMka 56 [237] dIpa anukrama zrIjIvA- mityAdi, sarvatreyaM bhAvanA-sarvastokA bAdarAH paryApA: parimitakSetravattitvAt , tebhyo bAdarA aparyAptA asahayaguNAH, ephaikavAda-155pratipattI jIvAbhi paryAptanibhayA'sareyAnA vAparAparyApAnAmutpAdAna, tebhyaH sUkSmAparyAmA asoyaguNAH, sarvalokApannatayA teSAM kSetrasyAsahayaguNa-18| sUkSmavAmalayagitvAt , tebhyaH sUkSmaparyAprakAH sahayeyaguNAH, cirakAlAvasthAyitayA teSAM sadaiva sovaguNatayA prApyamAnatvAt , sarvasAdhyayA cA darAdyalparoyAvRttiH sapta sUtrANi, tadyathA-prathamaM sAmAnyata: sUkSmavAdaraparyAptAparyAtavipayaM dvitIyaM sUzmayAdarapRthivIkAyikaparyAptAparyAptaviSaya, tRtIya bahutvaM // 422 // sUkSmavAdarAkAyikaparyAptAparyApta viSaya, caturtha sUkSmavAdaratejaskAyikaparyAptAparyApta viSaya, paJcamaM sUkSmavAdaravAyukAyikaparyAptAparyAtaviSaya, SaSThaM sUkSmavAdaravanaspatikAyikaparyAptAparyAptaviSaya, saptamaM sUkSmayAdaranigodaparyAptAparyApta viSayamiti // gataM caturthamalpabahutva sU0 237 midAnImeteSAmeva sUkSmapRthivIkAyikAdInAM pratyeka paryAptAparyAptAnAM samudAyena paJcamamalpabahukhamAha-eesiNaM bhaMte! suhumANaM | suhamapuDhavikAiyANa mityAdi, sarvastokA bAdaratejaskAvikA: paryAptAH, AvalikAsamayavarge katipayasamayanyUnarAbalikAsamayairgu|Nite yApAna samayarAzistAvastramANatvAttepA, robhyo vAdaratrasakAyikA: paryAptA asape yaguNAH, pratare yAyanyanulAsa hameyabhAgamA trANi khaNDAni tAvatpramANakhAteSAM, tebhyo vAdaraprasakAyikA aparyAppA asaGkhayeya guNAH, pratare yAvantyanulAsayayabhAgamAtrANi khaNDAni | tAvatpramANalAtepA, tataH pratyekazarIravAdaravanaspatikAyikavAdaranigodavAdarapRthibIkAyikabAdarAkAyikabAdaravAyukAyikAH paryAtrA yathottaramasoyaguNAH, yadyapyete pratyeka pratare yAvantyanulAsavabhAgamAtrANi khaNDAni tAvatpramANAstathA'pyanulAsayabhAgasyAsa peyabhedabhinnalAdityaM yathottaramasahayaguNakhamabhidhIyamAnaM na virudhyate, tebhyo bAdaratejaskAyikA aparyAptakA asahayeSaguNAH, as-II422|| hAyalokAkAzapradezapramANatvAt , tataH pratyekazarIrabAdaravanaspatikAyikavAdaranigodavAdarapudhivIkAvikavAdarAkAyikabAdaravAyukA [362] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~847~ Page #849 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [5], ---------------------- uddezaka: -, ---------------------- mUlaM [237] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [237]] dIpa anukrama *yikA aparyAptA yathottaramasamaveyaguNAH, tato vAdarayAyukAyikebhyo'paryAptakebhyaH sUkSmatejaskAyikA aparyAptA asahayaguNAH, tataH sUkSmapRthivIkAyikasUkSmAkAyikasUkSmavAyukAyikA aparyAptA yathottaraM vizeSAdhikAH, tataH sUkSmatejaskAyikA: paryAptAH soyaguNAH, sUkSmeSvaparyAptebhyaH parvAmAnAmocata: savayeyaguNatvAt , tataH sUkSmapRthiyIkAyikasUkSmApkAyikasUkSmavAyukAyikAH paryAptA yathottaraM vizeSAdhikA:, tebhyaH sUkSma nigodA aparyAptakA asoyaguNAH, teSAmatiprAbhUtyena sarvalokeSu bhAvAn , tebhyaH sUkSmanigodA aso-| yaguNAH, sUkSmevaparyAptAnAM sadaivopataH sahayaguNatvAt , ete ca bAdaraparyAptatejaskAyikAdayaH paryApta nigodaparyavasAnA: poDaza padArthI | yadyapvanyatrAvizeSeNAsaGkhayeyalokAkAzapradezapramANatayA saMgIyante tathA'pyasavAtasyAsamAtabhedabhinnatyAditthamasahayaguNavaM vizeSA|dhikatvaM sahAyaguNatvaM ca pratipAdyamAnaM na virodhamAgiti, tebhyaH paryAptasUkSmanigodebhyo bAdaravanaspatikAthikA aparyAptA anantaguNAH, prativAdaraikaikanigodamanantAnAM jIvAnAM bhAvAn , tebhyaH sAmAnyato thAdarA: paryAtrA vizeSAdhikAH, bAdaraparyAptatejaskAyikAdInAmapi tatra prakSepAt, tebhyo bAdaravanaspatikAyikA aparyAptA asahayaguNAH, ekaikaparyAptanigodanizrayA'saGkhyeyAnAM bAdaranigodAparyAptAnAmutpAdAt , tebhya: sAmAnyato bAdarA aparyAptA vizeSAdhikA:, bAdaratejaskAyikAdInAmapyaparyAmAnAM tatra prakSepAta , tebhyaH sAmAnyato bAdarA vizeSAdhikAH, paryApAnAmapi tatra prakSepAn , tebhyaH sUkSmabanaspatikAyikA aparyAptA asayeya guNAH, pAdaranigodebhyaH sUkSmanigodAnAmaparyAptAnAmapyasoyaguNatvAt , tataH sAmAnyataH sUkSmA aparyAprakA vizeSAdhikAH, sUkSmapRthivIkAyikAdInAmapyapaparyAptAnAM tatra prakSepAt , vebhyaH sUkSmavanaspatikAyikAH paryApAH satyeyaguNAH, sUkSmavanaspatikAyikAparyAptabhyo hi sUkSmavanaspatikAyikAH paryAptA: sahAyaguNAH, sUkSmepyapyodhato'paryAnebhyaH paryApAnAM sahayethaguNavAt , sata: sAmAnyata: sUkSmaparyAptebhyo'pi sahaye [362] ~848~ Page #850 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [237] dIpa anukrama [362] zrIjIvA jIvAbhi0 malayagiyAvRttiH | // 423 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [ 5 ], ----- uddezaka: [-], mUlaM [237] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH yaguNAH, vizeSAdhikatvasya saGkhyaguNatvabAdhanAyogAt, tebhyaH sAmAnyataH sUkSmAH paryAmakA vizeSAdhikAH, paryAsUkSmapRthivIkAyikAdInAmapi tatra prakSepAt tataH sAmAnyataH paryAtrA paryAptavizeSaNarahitAH sUkSmA vizeSAdhikAH, aparyAprAnAmapi tatra prakSepAt // iha pUrva nigodAH sthityAdibhicintitAstato nigodavaktavyatAmAha kativihA NaM bhaMte! NioyA paNNattA?, goyamA ! duvihA NioyA paNNattA, taMjahA- NioyA ya NiodajIvA ya // NioyANaM bhaMte! kativihA paNNattA ?, goyamA ! duvihA, paM0 taMjahAsumaNioyAya bAyaraNioyA ya // suhumaNioyA NaM bhaMte! kativihA paNNattA?, goyamA ! duvihA paNNattA, taMjA--pajattagA ya apajattagAya // yAgharaNioyAvi dubihA paNNattA, taMjApajjantagA ya apajantagA ya // NioyajIvA NaM bhaMte! kativihA paNNattA?, dubihA paNNasA-sumaNiodajIvAya vAyaraNioyajIvA ya / sumaNigodajIvA duvihA paM0 [saM0 - palattagA ya apajatagA / bAdaraNigodajIvA duvihA pannattA taM0-pajattagA ya apajatagA ya // (sU0 238) 'kativihA NamityAdi, katibhedAH bhadanta ! nigodAH pratA: 1, bhagavAnAha - gautama! dvividhA nigodA: prajJAstadyathA- nigodAzca nigodajIvAzca ubhayeSAmapi nigodazabdavAcyatayA prasiddhatvAt, tatra nigodA - jIvAzrayavizeSAH nigodajIvA - vibhinnataijasakArmaNA jIvA eva | adhunA nigodabhedAn pRcchati - 'nigoyA NaM bhaMte!" ityAdi prabhasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama! dvividhAH prajJAstadyathA-sUkSmanigodAna bAdaranigodAna, tatra sUkSmanigodAH sarvalokApannAH bAdaranigodA mUlakandAdaya: / 'suhamanigoyA For P&Palise Cnly pratipattI nigodAdhikAraH uddezaH 2 su0 238 ~ 849~ // 423 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM atha nigoda-vaktavyatA ArabdhaH Page #851 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [238] dIpa anukrama [363] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [ 5 ], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ----- uddezaka: [-], mUlaM [ 238 ] AgamasUtra [14] upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH NamityAdi, sUkSmanigodA bhadanta ! katividhAH prajJaptAH 1, bhagavAnAha - gautama! dvividhAH prajJamAstathA paryAptA aparyAprAya evaM yAdaranigodaviSayamapi sUtraM vaktavyaM / tadevamuktA nigodAH, adhunA nigodajIvAnadhikRtya bhedaprabhasUtramAha - nigoyajIvA NaM bhaMte !" | ityAdi sugamaM, bhagavAnAha - gautama! nigodajIvA dvividhAH prahamAstadyathA-sUkSma nigodajIvA bAdaranigodajIvAzca cazabdau nigodajIvatayA tukhyatAsUcakI, evamanyatrApi yathAyogaM paribhAvanIyI 'suhumanigoyajIvA NaM bhaMte' ityAdi paryAptAparyApravipayaM pAThasiddham / samprati sAmAnyato nigodasayAM jijJAsipuH pRcchati - nigodA NaM bhaMte! davvaTTayAe kiM saMkhejA asaMkhejjA anaMtA ?, goyamA ! no saMkhejA asaMkhejA anaMtA, evaM tAva apajantagAvi | suhamanigodA NaM bhaMte! davvaTTayAe kiM saMkhejA asaMkhejA anaMtA ?, go0 ! No saMkhejjA asaMkhejA No anaMtA, evaM pajjatagAvi apajattagAvi, evaM bAyarAvi pajjatagAvi apajattagAvi No saMkhejA asaMkhejA No anaMtA // NiodajIvA NaM bhaMte! TTayAe kiM saMkhejA asaMkhejA anaMtA?, goyamA ! no saMkhejA no asaMkhelA anaMtA, evaM pattAvi apajatAvi, evaM suhumaNioyajIvAci pajattagAvi apajantagAvi, bAdaraNiovajIvAvi pajatagAvi apajattagAvi || NiodA NaM bhaMte! padesaTTayAe kiM saMkhejA0 ? pucchA, go. ghamA ! no saMkhejA no asaMkhejA anaMtA, evaM palasagAvi apajasagAvi / evaM suhamaNioyAvi patagAva apajatagAvi ya, parasaTTayAe sacve anaMtA, evaM bAyaranigoyAvi pajattayAvi For P&Praise City ~ 850~ Page #852 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [5], ---------------------- uddezaka: [-], --------------------- mUlaM [239] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: 15/5 pratipattI nigodA prata dhikAraH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 424 // sUtrAMka [239] | uddezA2 sU0239 dIpa anukrama [364] appajattayAvi, paesaTTayAe sabbe arNatA, evaM NiodajIvA navavihAbi paesaTTayAe sabbe aNaMtA / / eesiNaM bhaMte ! NioyANaM suhamANaM vAyarANaM palattayANaM apajattagANaM dayaTThayAe paesaTTayAe dabbaTThapaesaTTayAe kayarezahito appA vA bahuyA cA0?, goyamA! sabvatthocA bAdaraNioyapajjattagA dabaTTayAe bAdaranigodA apajjattagA dagvaTTayAe asaMkhejaguNA suhamaNiodA apajattagA vyaTTayAe asaMkhejaguNA suhamaNiodA pajjatrAgA dambaTTayAe saMkhijaguNA, evaM pa. desaTTayAepi // bvaTThapadesaTTayAe sabvatthovA bAdaraNioyA ya pajattA duvvaTThapAe jAva suhamaNiodA pajattA ya davaTThayAe saMkhejaguNA, suhamaNioehito pajjattaehito davaTTayAe bAyaraNigodA pajattA paesaTTayA aNaMtaguNA bAyaraNiodA apajasA paesaTTayAe asaMkha0 jAva muhamaNioyA pajjattA paesaTTayAe saMkhejaguNA / evaM NioyajIvAvi, Navari saMkamae jAva suhumaNioyajIvahiMto pajattaehiMto dabaTTayAe bAyaraNioyajIvA paja0 padesaTTayAe asaMkhejaguNA, sesaM taheva jAva suhamaNioyajIvA pajattA paesaTTayAe saMkhejaguNA // etesiNaM bhaMte! NigodANaM suhamANaM bAyarANaM pajattANaM apajjattANaM NioyajIvANaM suhamANaM bAyarANaM pajjattagANaM apajattagANaMdabvaTThayAe paesaTTayAe kayarezahito?0, savvasthovA pAyaraNiodA pajattA davaTThayAe pAparaNiodA apajasA baTThayAe asaGkhajaguNA suhamaNigodA apa0 dabaTThayAe ||424 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~851~ Page #853 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [239] dIpa anukrama [364] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [ 5 ], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ----- uddezaka: [-] mUlaM [ 239 ] AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH asaMkhez2aguNA muhumaNiodA pajja0 davbaTTayAe saMkhejjaguNA suddamaNioehiMto davvaTTayAe bA yaraNiodajIvA pattA davvaTTayAe anaMtaguNA vAyaraNiodajIvA apajjattA duvvaTTayAe asaMkhejjaguNA sumaNiodajIvA apajantA devaTTayAe asaMkhejaguNA sumaNioyajIvA pajjattA davyA saMkhenaguNA, paesahayAe savvatthovA bAyaraNiodajIvA pajjattA parasaTTayAe bAyarafuodA apanA pasaTTayAe asaMkhe0 suhumaNioyajIvA apajattayA parasaTTayAe asaMkhejjaguNA sumaNigodajIvA pajJatA parasaTTayAe saMkhejaguNA sukumaNiodajIvehiMto paesayAe bAgharaNigodA pattA padesaTTayAe anaMtaguNA, vAyaraNioyA apajatA paesa0 asaMkhejaguNA jAva sumaNioyA pattA parasaTTayAe saMkhejaguNA, dayvaTTapasaTTayAe sanvatthovA vAyaraNioyA pattA vyAe vAyaraNiodA apajattA dubaTTayAe asaMkhejaguNA jAva suhumaNigodA pattA daTTayAe saMkhejjaguNA suhumaNiodAhiMto dacbaTTayAe vAyaraNiodajIvA pajatA davbaTTayAe anaMtaguNA sesA taheba jAva suhamaNiodajIvA pajasagA davvaTTayAe saMkhejaguNA sahamaNioyajIvehiMto pajattapahiMto dabaTTayAe bAyaraNioyajIvA pattA padesaTTayAe asaMkheAguNA sesA taheva jAba muhamaNioyA pajjattA paesaiyAe saMkhejjaguNA || sentaM chavihA saMsArasabhAvaNNagA || ( sU0 239 ) For P&Pase City ~ 852~ we % % % % % Page #854 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [5], --------------------- uddezaka: -, --------------------- mUlaM [239] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [239] dIpa anukrama [364] zrIjIvA- 'nigodA 'mityAdi, 'nigodA' jIvAzrayavizeSA bhadanta ! 'dravyArthatayA' dravyarUpatayA ki salapeyA asalyA anantAH, 5pratipattau jIvAbhi018 bhagavAnAha-gautama ! no sahayeyAH, aGgulAsapeyabhAgAvagAhanAnAM teSAM sarvalokApannatvAt , kinlasoyAH, asaJayalokAkAzaprade-1| nigodAmalayagidazapramANatvAt , nApyanantAstathA kevalavedasA'nupalambhAt / evamaparyAptasAmAnyanigodasUtraM paryAptasAmAnyanigodasUtraM ca bhAvanIyam / dhikAraH rIvAvRttiH yathA ca sAmAnya nigodaviSayaM sUtratrayamuktam evaM sUkSmanigoda viSayamapi sUtratrayaM bAdaranigodaviSayamapi sUtratrayaM pRthag vaktavyaM, bhAvanA uddezaH2 // 425 // ca pUrvAnusAreNa khayaM vidheyA / / samprati dravyArthatayA (nigodajIva) sayAM picchipurAha-'nigoyajIvA NaM bhaMte! davaDhayAe' | ityAdi praznasUna sugarma, bhagavAnAha-gautama! no soyA nApyasAyAH kimvanantA: pratinigodamanantAnAM nigoSadravyajIvAnAM bhaavaat|| evamaparyAptasUtra paryAptasUtraM ca vaktavyaM, tadevaM sAmAnyato nigodaNyatripayaM sUtratrikamuktam , evaM sUkSmanigodajIvaviSayaM sUtratrika vAdaranigodajIvaviSayaM ca sUtratrikaM ca vaktavyaM sarvasaGkhyayA naba sUtrANi / evameva pradezArthatAviSayANyapi nava sUtrANi nAnAlAbhAvAt , bhAbanA ca sarvatrApi supratItA, ye kila dravyArthatayA'nantAste pradezArthatayA sutarAmanantA: pratidravyamasaGkhyAtAnA pradezAnAM bhAvAt , sarvasaSayA cAmUnyaSTAdaza sUtrANi] // tadevaM dravyArthaviSayANi nava sUtrANyuktAni samprati pradezArthatAviSayANi nava sUtrANi vivakSuH prathamata: sAmAnyato nigodaviSayaM sUtratrayamAha-nigoyA NaM bhaMte! paesaTTayAe' ityAdi, 'nigodA:' uktasvarUpA Namiti vAkyAlakAre bhavanta ! 'pradezArthatayA' pradezarUpatayA cinyamAnAH kiM sakhyA asoyA anantA:?, bhagavAnAha-gautama! no sahayeyA no asajhayeyAH kintvanantAH, ekaikasmin nigode pradezAnAmanantatvAt , evaM zeSANyaSTau sUtrANi pUrvakrameNa bhAvanIyAni // sampratye- // 425 // teSAmeva sUkSmabAdaraparyAptAparyApta nigodAnAM dravyArthapradezArthIbhayArthatayA parasparamalpavahuvamAha-eesi NaM bhaMte ! NigodANami bar atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~853~ Page #855 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [5], ---------------------- uddezaka: -, ---------------------- mUlaM [239] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % % % prata sUtrAMka [239] satyAdi prabhasUtra sugarma, bhagavAnAha-gautama! sarvastokA bAdaranigodA mUlakandAdigatAH paryApta kA dravyA/tayA, pratiniyatakSetravatilAta , hai tebhyo bAdaranigodA aparyAptakA dravyArthatayA'soyaguNAH, ekaikaparyAptavAdaranigoniyA'soyAnAmaparyAptAnAM vAdaranigodAnAbhu tyAdAta , tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptakA dravyArthatayA'sayeyaguNAH, sakalalokApannatayA kSetrasyAsavaguNavAt , tebhyaH sUkSmani godAH paryAptA dravyArthatayA saveyaguNAH, sUkSmevopato'paryAptebhyaH paryApAnAM sakhaye yaguNatvAt , 'paesaTuvAe' iti ata UI pradelai zArthatayA cintA kriyate, tAmeva karoti-sarvastokA bAdaranigodAH paryAptAH pradezArthatayA dravyANAM lokatvAt , tebhyo bAdaranigodA aparyAptAH pradezArthatayA'soyaguNA dravyANAmasapeyaguNatvAt , tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptAH pradezArthatayA'sayeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodAH paryAptAH pradezArthatayA sabheyaguNA: dravyANAM soyaguNatvAt / 'davaTThapaesaTTayAe'tti adhunA dravyArthapradezArthatayA | cintA kriyate-sarvastokA bAdaranigodAH paryAptA dravyArthatayA, bAdaranigodA aparyAptA dravyArthatayA asalaveyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptA dravyArthatayA asahayaguNAH, tebhya: sUkSmanigodAH paryAptA dravyArthatayA soyaguNAH, yukti: prAktanyeva, tebhyo bAdaranigodA: paryAptAH pradezArthatayA anantaguNA:, ekaikasya nigodasya anantANukAnantaskandhaniSpannavAn , tebhyo bAdaranigodA aparyAptAH pradezArthatayA saveyaguNAH, dravyANAmasahaye yaguNavAt , tebhyoH sUkSmanigodA aparyAptAH pradezArthavayA asaGkhaye yaguNAH, yuktiH prAktanyeva, tebhyaH sUkSmanigodAH paryAptA: soyaguNAH, dravyANAM sahayaguNavAt , sAmpratameteSAmeva sUkSmavAdaraparyAptAparyApta nigodajIvAnAM dravyA pradezAbhiyAdhatayA parasparamalpabahutya mAha-eesi NamityAdi, sarvastokA bAdarajIvAH paryAptA dravyAtayA, nigodAnA khokalAt, hai tebhyo yAdaranigodajIvA aparyAptA dravyArthatayA'saya guNA, nigodAnAmasaGkhayeyaguNatvAt , tebhyaH sUkSmanigodajIvA: aparyAptakA dIpa anukrama [364] ex*** ~854~ Page #856 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [5], ---------------------- uddezaka: [-], --------------------- mUlaM [239] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [239] dIpa anukrama [364] zrIjIvA- dravyArthatayA'sayayaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptA dravyArthatayA soyaguNAH, kAraNaM pUrvavad UrjA, pradezArthatayA sarvastokA5pratipattI jIvAbhivAdaranigodajIvAH paryAptAH pradezArthatayA, dravyANAM svokatvAt , tebhyo yAdaranigodajIvA aparyAptAH pradezArthatayA'saSeyaguNAH, dravyA- nigodAmalayagi- 1NAmasoyaguNatvAt , evaM tebhyaH sUkSmanigodajIvA aparyAmAH pradezArthatayA'saye yaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptAH prade- dhikAra: rIyAvRttiH zArthatayA soyaguNAH, dravyArthapradezArthatathA sarvastokA vAdaranigodajIvAH paryAptA dravyArthatayA, tebhyo bAdaranigodajIyA aparyAptA uddeza:2 dravyArthatayA'soyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvA aparyAptA dravyArthatayA'savayeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvA: paryAptA dravyArtha-1 sU0239 // 426 // tayA sahayeyaguNAH, tebhyo bAdaranigodajIvA: paryAptAH pradezArthatayA'soguNAH, pratibAdaranigodaparyApta jIvamasaSayAnAM lokAkAzana- 11 dezapramANAnAM pradezAnAM bhAvAt , tebhyaH vAdaranigodajIyA aparyAptAH pradezArthatayA'saya guNAH pAdaranigodApanibhyo bAdaranigo-16. padaparyAptAnAmasaGkhyAtaguNatvAt , tebhyaH sUkSmanigodajIvA aparyAtakAH pradezArthavayA'savaye paguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptAH / 4pradezArthatayA'savayeyaguNAH, bhAvanA prAgiva / / samprati sUkSmavAdaraparyAptAparyAvanigodanigodajIvAnAM dravyArthapradezArthobhayAtayA parasparamabAlpabahutvamAha-eesi NamityAdi prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama! sarbastokA pAdaranigodAH paryAmA dravyArthatayA, tebhyo bAdahAranigodA aparyAptA dravyAtayA'sayaguNAH tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptA dravyArthatayA'saGkhyevaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodA: paryAptA dravyArthavayA sareyaguNAH, atra sarvatrApi yuktiH prAguktava, sUkSmanigodebhyaH paryAptebhyo dravyArthatayA bAdaranigodajIvAH paryApta ana-| hantaguNAH, ekaikasmin nigode'nantAnAM jIvAnAM bhAvAt , tebhyo bAdaranigodajIvA: aparyAptA dravyArthatayA'sahayaguNA: nigodAnAma-16 saGkhyAtatvAt , evaM tebhyaH sUkSmanigodajIyA aparyAptA dravyArthatayA'sapeyaguNA: tebhyaH sUkSmanigodajIvA: paryAptA dravyArthatayA sa atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~855~ Page #857 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [239] dIpa anukrama [364] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [ 5 ], ---- uddezaka: [-], mUlaM [239] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH jI0 72 yaguNAH, pradezArthatayA sarvastokA bAdaranigodajIvAH paryAptakAH pradezArthatayA nigodAnAM stokalAt tebhyo bAdaranigodajIvA aparyAptAH pradezArthatayA'sayaguNAH nigodAnAmasaGkhyaguNatvAt evaM tebhyaH sUkSmanigodajIvA aparyAptAH pradezArthatavA'soyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptAH pradezArthatayA sakhyeyaguNAH tebhyaH sUkSmanigodajIvebhyaH paryAptebhyo bAdaranigodA: paryAptAH pradezAtathA'nantaguNAH, ekaikasya nigodasthAnantANukAnantaskandhaniSpanakhAt, tebhyo bAdaranigodA aparyAptAH pradezArthatayA'sayaguNAH ekaikavAdaraparyApta nigodanizrayA saGkhyA'tItAnAM vAdaraparyApta nigodAnAmutpAdAt, tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptAH pradezArthatayA sapAtaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodA: paryAptAH pradezArthatayA soyaguNAH, dravyArtha pradezArthatayA sarvastokA bAdaranigodAH paryAptA dravyArthatayA, tebhyo bAdaranigodA aparyAptA dravyArthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodAH paryAptA dravyArthatayA'saGkhyeyaguNAH, tebhyaH sUkSmani| godA: paryAptA dravyArthatayA soyaguNAH atra yuktirnigodAnAM dravyArthatayA cintAyAmiva tebhyaH sUkSmanigodebhyaH paryAptebhyo bAdaranigodajIvAH paryAptA dravyArthatayA'nantaguNAH prativAdara nigodamanantAnAM jIvAnAM bhAvAt tebhyo bAdaranigodajIvA aparyAptA dravyAtayA'saGkhyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvA aparyAptA dravyArthatayA'sayaguNAH tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptA dravyArthatayA soyaguNAH, atra yuktirnigodajIvAnAM dravyArthatayA cintAyAmiva tebhyaH sUkSmanigodajIvebhyaH paryAptebhyo dravyArthatayA cintitebhyo bAdaranigodajIvAH paryAptAH pradezArthatayA'sayeyaguNAH prativAdaranigodaparyAptajIvamasaGkhyAnAM lokAkAzapradezapramANAnAM pradezAnAM bhAvAt, vebhyo bAdaranigodajIvA aparyAptAH pradezArthatayA'sayaguNAH tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptAH pradezArthatayA soyaguNAH, yuktiratra nigodajIvAnAM pradezArthavayA saGghayeyaguNacintAyAmiva tebhyaH sUkSmanigodajIvebhyaH paryAptebhyaH pradezArthatayA cindi For P&Praise City ~856~ Page #858 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [5], --------------------- uddezaka: -, --------------------- mUlaM [239] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: A prata sUtrAMka [239] pratipattI nairayika|sthityAdi uddezaH2 sU0240 CCree dIpa anukrama [364] zrIjIvA- tebhyo bAdaranigodAH paryAptAH pradezArthatayA'nantaguNAH, ekaikasmin nigode'nantAnAmaNUnoM sadbhAvAt , tebhyo bAdaranigodA aparyAptAH jIvAbhi pradezArthatayA'soyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodA aparyAptAH pradezArthatayA'soyaguNAH, tebhyaH sUkSmanigodajIvAH paryAptA: pradezArtha- dAtayA sahayaguNAH, atra yuktirnigodAnAM pradezAdhatayA cintAyAmiva, upasaMhAramAha-'setta'mityAdi, ete SaDvidhasaMsArasamApanakA rIyAvRttiH jIvAH // iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM paJcamyAM pratipattI paDvidhapratipattiH / / // 427 atha SaSThI pratipattiH tadevamuktA SaDvidhapratipattiH, adhunA kramaprAptAM saptavidhapratipattimAha tattha je te evamAhaMsu sattavihA saMsArasamAvaNNagA te evamAhaMsu, taMjahA-neraiyA tirikkhA tirikkhajoNiNIo maNussA maNussIo devA deviio||nnertiyss ThitI jahanneNaM dasavAsasahassAI ukkoseNaM tettIsa sAgarovamAI, tirikkhajoNiyassa jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tini paliovamAI, evaM tirikkhajoNiNIevi, maNussANavi maNussINavi, devANaM ThitI jahA NeraiyANa, devINaM jahapaNeNaM basavAsasahassAI ukkoseNaM paNapaNNapaliovamANi / neraiyadevadevINaM jaceva ThitI sacceva saMciTThaNA / tirikkhajoNiNINaM jahanneNaM aMtomu0 ukko tini paliovamAI pubbkoddipuhuttmnbhhiyaaii| evaM maNussassa maNussIevi ||nneriyss aMtaraM jaha0 aMto CCACAEROLOCALCCC // // 427 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM atra paJcamI "SavidhA" pratipatti: parisamAptA: atha SaSThI "saptavidhA" pratipatti: ArabdhA: *** saMsArijIvAnAm saptavidhatvena prarupaNaM- nairayika, manuSya, manuSyastrI, tiryaJca, tiryaJcastrI, deva, devI adhikAra: Arabhyate ~857~ Page #859 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [240] dIpa anukrama [365] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [6], uddezaka: [-] mUlaM [ 240] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH 8% % % jl mu0 koseNaM vnnsstikaalo| evaM savvANaM tirikkhajoNiyayajANaM, tirikkhajoNiyANaM jahapaNa to u0 sAgarovamasatapuhuttaM sAtiregaM // appAbahuyaM savvatthovAo maNussIo maNussA asaMkhejaguNA neraiyA asaMkhejaguNA tirikkhajoNiNIo asaMkhejjaguNAo devA asaMkhejaguNA devIo saMkhejjaguNAo tirikkhajoNiyA anaMtaguNA / setaM sattavihA saMsArasabhAvapaNagA jIvA // (sU0 240 ) 'tasthe' tyAdi tatra ye te evamuktavantaH saptavidhAH saMsArasamApannA jIvAH prajJaptAste evamuktavantastayathA-nairavikAstiryagyonikA stiryagyonikyaH manuSyA mAnuSyaH devA devyaH // tatrAmIyAM saptAnAmapi krameNa sthitimAha 'neraiyassa NaM bhaMte!' ityAdi saptasUtrI, nairavikasya jaghanyena dazavarSasahasrANi utkarSatastrayastriMzatsAgaropamAthi / tiryagyonikasya jayanyato'ntarmuhUrta muskarSatastrINi palyopa| mAni / evaM tiryagyonikImanuSyamAnuSIsUtrANyapi vaktavyAni devasUtraM nairayikavat / devIsUtre jaghanyena daza varSasahasrANi utkarSataH paJcapaJcAzat palyopamAni IzAnadevI nAmaparigRhItAnAmutkarpata etAvasthitikatvAt // samprati kAryasthitimAha - 'neraiyA NaM bhaMte!" ityAdi, nairathikANAM yadeva bhavasthitiparimANaM tadeva kAyasthitiparimANamapi, nairavikasya mRtvA bhUyo'nantaraM nairavikepUpAdAbhAvAt / tiryagyonikasUtre jaghanyato'ntarmuhUrtta tadanantaramanyatrotpAdAnU, utkarSato'nantaM kAlamanantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetraso'soyA lokA: asamupeyAH pulaparAvarttAH te pulaparAvarttA AvalikAyA asalyeyo bhAgaH, aer bhAvArthavyAkhyA prAgiva / tirthagyonikIsUtre jaghanyato'ntarmuhUrtta tata Urddha vA'nyatrotpAdAt utkarSatastrINi pasyopamAni pUrvakoTIthakalAbhyadhikAni tAni For P&False Cinly ~858~ Page #860 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [6], ---------------------- uddezaka: [-], --------------------- mUlaM [240] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [2] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [240 zrIjIvA nirantaraM saptasu pUrvakoTyAyuSkeSu bhaveSvaSTame ca bhave devakurvAdipUtpannAyA draSTavyAni / evameva manuSyasUtra mAnuSIsUtraM ca, devasya de- pratipattI vyAzca yaiva bhayasthitiH saiya kAyasthitiH, devasya devyAzca mRtvA'nantaraM tadbhAvanotpAdAbhAvAt / / sAmpratamepAmantara cicintayiSurAha-18/nairayikamalayagi 'neraDyassa NaM bhaMte !' ityAdi, nairathikasya jaghanyenAntaramantarmuhUrta, tacca narakAdutasya tiryagmanuSyagarbha evAzubhAdhyavasAyena mara-1 sthityAdi rIyAvRttiH NataH paribhAvanIya, sAmubamdhakarmaphalametaditi tAtparyArthaH, utkarpato'nantaM kAlaM, sa cAnantaH kAlo banaspatikAlaH, narakAdattasya uddezaH2 // 428 // 11pAramparyaNAnanta kAlaM banaspatiSvavasthAnAta, tiyaMgyonikasya jaghanyenAntaramantamuhUrta, taJca tiryagyonikabhavAdadatyAnyatrAntamuharta ||sU0 240 sthitvA bhUyastiryagyonivenotpadyamAnasya veditavyam , utkarSata: sAgaropamazatapRthaklaM sAtirekam / tiryagyonikIsUtre manuSyasUtre mA-1 nuSIsUtre devIsUtre ca jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato vanaspatikAlaH / / sampratyeteSAmeva saptAnAM padAnAmalpabahutramAha-eesi Na ni-2 tyAdi prabhasUtraM sugarma, bhagavAnAha-sarvastokA mAnuSyaH, katipayakoTIkoTIpramANatvAt , tAbhyo manuSyA asaGkhyeyaguNAH, saMmUchima-18 manuSyANAM zreNyasAjhapeyapradezarAzipramANalAt , tebhyastiryagyonikAH triyo'soyaguNAH, pratarAsayeyabhAgavatibheNyAkAzapradezarAzi pramANatvAt , tAbhyo devAH soyaguNAH, dhAnamantarajyotiSkANAmapi jalacaratiryagyonikIbhyaH saJcaveyaguNatayA mahAdaNDa ke paThita-IN hAlAta, tebhyo devyaH sahayaguNA dvAtriMzadguNatvAt , "battIsaguNA battIsarUvaahiyAo hoti devANaM devIo" iti vacanAt , tAbhya-18 dastiryagyonikA anantaguNAH, vanaspatijIvAnAmanantAnantatvAt , upasaMhAramAha-'setta'mityAdi sugamam / / iti zrImalayagiriviraci#tAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM SaSThayA pratipattau saptavidhapratipattiH / / kaa||428|| dIpa anukrama [365] GROCESSORSCOCAC-5% --C4850 atra SaSThI "saptavidhA" parisamAptA: ~859~ Page #861 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [7], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [241] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [241] XAMKARACANCCCRPCSCRICKR dIpa anukrama [366] atha saptamI pratipattiH tadevamuktA saptavidhapratipattiradhunA kramaprAptAmaSTavidhapratipattimAhatattha je te evamAhaMsu-aTThavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA te evamAhaMsu-paDhamasamayaneratiyA apaDhamasamayaneraiyA paDhamasamayatirikkhajoNiyA apaDhamasamayatirikkhajoNiyA paDhamasamayamagussA apaDhamasamayamaNussA paDhamasamayadevA apaDhamasamayadevA // paDhamasamayaneraiyassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA?, goyamA! paDhamasamayaneraiyassa jaha0 eka samayaM uko0 ekaM samayaM / apaDhamasamayaneraiyarasa jahA dasavAsasahassAI samaUNAI ukoseNaM tettIsaM sAgarovamAI samaUNAI / paDhamasamayatirikkhajoNiyassa jaha0 ekaM samayaM uko eka samayaM, apaDhamasamayatirikkhajoNiyassa jaha khuDDAgaM bhavaggaNaM samaUrNa uko0 tinni paliocamAI samaUNAI, evaM maNussANavi jahA tirikkhajoNiyANaM, devANaM jahA ratiyANaM ThitI / / NeraDayadevANaM jaceva ThitI saceva saMciTThaNA dubihANavi / paDhamasamayatirikkhajoNie NaM bhaMte! paDhakAlao kevaciraM hoti?, goyamA! jaha0 eka samayaM uko eka samayaM, apaDhamatirikkhajoNiyassa jaha khuTTAgaM bhavaggahaNaM samaUNaM ukasseNaM ghnnsstikaalo| paDhamasamayamaNussANaM jaha0 u0 epha samayaM, atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM atha saptamI "aSTavidhA" pratipatti: ArabdhA: ~860~ Page #862 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [7], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [241] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [241] zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH 8 pratipattI daprathamasamazayanairayikAdisthityAdi uddezaH2 4 sU0241 // 429 // dIpa anukrama [366] apaDhamamaNusta0 jaharU khuTTAgaM bhavaggahaNaM samaUNaM ukka tinni paliovamAI pukhvakotipuhasamanbhahiyAI // aMtaraM paDhamasamayaNeratiyassa jaha* dasavAsasahassAI aMtomuhattamabhahiyAI uko0 vaNassatikAlo, apaDhamasamaya jaha0 aMtomu0 uka0 vaNassatikAlo / patmasamayatirikkhajoNie jahado khuDAgabhavaggahaNAI samaUNAI uko vaNassatikAlo, apaDhamasamayatirikkhajoNiyassa jaha0 khuDDAgaM bhavaggahaNaM samayAhiyaM uko sAgarovamasatapuhattaM sAtirege / paDhamasamayamaNussassa jaha0 do khuDDAI bhavaggahaNAI samaUNAI uko0 vaNassatikAlo, apaDhamasamayamaNussassa jaha0 khuTTAgaM bhavaggahaNaM samayAhiyaM uko0 vnnsstikaalo| devANaM jahA neraiyANaM jaha0 dasavAsasahassAI aMtomuttamambhahiyAI uko0 vaNassaikAlo, apaDhamasamaya jaha aMto0 udo0 vaNassaikAlo / / appAbahu0 etesi NaM bhaMte ! paDhamasamayaneraiyANaM jAva paDhamasamayadevANa ya katare 2hiMto0?, goyamA! savyasthovA pahamasamayamaNussA paDhamasamayaNeraDyA asaMkhejaguNA patmasamayadevA asaMkhejaguNA paDhamasamayatirikkhajoNiyA asaMkhejaguNA // apaDhamasamayaneraiyANaM jAva apahamadevANaM evaM ceva appabahu0 Nabari apar3hamasamayatirikkhajoNiyA arNataguNA / / etesiM paDhamasamayaneraiyANaM apaDhamaNeratiyANaM kayare 21, sabbatthovA paDhamasamayaNeratiyA apaDhamasamayaneraiyA asaMkhejaguNA, evaM sabve / / paDhamasamayaNeraiyANa jAva apaDhamasamaya -- -- // 429 // ~861~ Page #863 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [7], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [241] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [241] devANa ya kayare 21, savvasthovA paDhamasamayamaNussA apaDhamasamayamaNussA asaMkhejaguNA paDhamasamayaNeraiyA asaMkhijaguNA patamasamayadevA asaMkhenaguNA paDhamasamayatirikkhajoNiyA asaMkhejaguNA apadamasamayaneraiyA asaMkheja guNA apaDhamasamayadevA asaMkhejaguNA apaDhamasamayatirikvajoNiyA arNataguNA / sesaM aTTavihA saMsArasamAvaNagA jIvA paNNattA / / (sU0241) aTTaviha paDivattI smttaa|| 'tatthetyAdi, tatra ye te evamuktavanta:-aSTavidhAH saMsArasamApannA jIvAH prajJaptAste evamuktavantastadyathA-prathamasamayanairavikA a-16 * prathamasamayanairayikAH, prathamasamayatiryagyonikA aprathamalamayatiryagyonikAH, prathamasamayamanuSyA aprathamasamayamanuSyAH, prathamasamaya devA aprathamasamayadevAH, tatra prathamasamayanArakA nArakAyuHprathamasamayasaMvedinaH aprathamasamayanArakA nArakAyudo disamayavartinaH, evaM | datiryagyonikAdayo bhAvanIyAH // sAmpratametepAmaSTAnAM krameNa sthitimAha-'paDhamasamayaneraiyarasa 'mityAdi prabhasUtraM sugama, bhaga vAnAha-gautama! eka samayaM, yAdipu samayeSu prathamasamayatvavizeSaNAyogAn , aprathamasamayaprabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyena | dazavarSasahasrANi samayonAni, samayAtikAntAvevAprathamasamayavizeSagalabhAcAt , utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi samayonAni / tirya gyonikAdInAM prathamasamayAnAM sarveSAmekaM samayaM, aprathamasamayatiryagyonikAnAM jaghanyena kSullakabhavagrahaNaM samayonaM, utkarSatastrINi pApalyopamAni samayonAni / evaM aprathamasamayamanuSyANAmapi / aprathamasamayadevAnAM jaghanyena daza varSasahasrANi samayonAni, utkarSata khayasiMzat sAgaropamANi samayonAni | adhunaiSAmeva kAyasthitimAha-'paDhamasamayaneraiyA NaM bhaMte! paDhamasamayaneraiyatti dIpa anukrama [366] LAGANAGAR atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~862~ Page #864 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [7], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [241] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [241] dIpa anukrama [366] bhAjAvA- kAlato kevaciraM hoi ?' iti prabhasUrva mugarma, bhagavAnAha-gautama! eka samayaM, tadanantaraM prathamasamayalavizeSaNAyogAn / apratha-187 pratipattI jIvAbhi masamayasUtre yadeva sthitiparimANaM tadeva kAyasthitiparimANamapi, devanairathikANAM bhUyo bhUyastadbhAvabhAvitayA nairantaryeNotpAdAyogAt / prathamasamamalayagi * prathamasamayatiryagyonikasUtra prathamasamayanairayika sUtravat , aprathamatiryagyonikasUtre jaghanyena kSullakabhavagrahaNaM samayonaM, samayonatA || yanairayirIyAvRttiH prathamasamayahInatvAt , utkarSato'nantakAlaM, sa cAnanta: kAlo banaspatikAla: prAguktasvarUpaH / prathamasamayamanuSyasUtra pUrvavan , anna-18/ kaadisthi||430|| dAyamasamayamanuSyasUtre jaghanyataH kSullakabhavagrahaNaM samayonaM, tadanantaraM mRtvA'nyatrotpAdAra , utkarSatastrINi palyopamAni pUrvakoTIpRthakvA-tAtyAdi bhyadhikAni samayonAni, tAni samasu bhaveSu pUrvakoTyAyukavaSTame bhave devakurvAdipUtpadyamAnasya veditavyAni, devA yathA nairayikAH uddezA2 sAmpratameteSAmevASTAnAmantaraM krameNa cintayannAha-paDhamasamayaneraiyassa bhaMte!' ityAdi, prathamasamayanairayikasya bhadanta ! antaraM 8 sU0241 | kAlataH kiyazciraM bhavati ?, bhagavAnAha-gautama! japanyato dazavarSasahasrANi antarmuhasIbhyadhikAni, tAni dazavarSasahasrathitikasya nairayikasya narakAduttyAnyatrAntarmuhUrta khitvA bhUyo nairapikalenotpadyamAnasya veditavyAni, utkarpato'nantaM kAlaM, sa cAnantaH kAlo vanaspatikAlaH pratipattavyaH, narakAduddhRtya pAramparveNa banaspatiSu galAunantamapi kAlamavasthAnAn , aprathamasamayanairayikasUtre jaghanya-15 mantaraM samayAdhikamantarmuhUrta, tazca narakAsa tiryagagameM manuSyagarbha vA'ntarmuhU sthitvA bhUyo narakepUtpadyamAnasya bhAvanIyaM, samayAdhikatA ca prathamasamayasyAdhikatvAt , kacidantarmuhUrtamityeva dRzyate, tatra prathamasamayo'ntarmuhUrta evAntarbhAvita iti pRthamoktaH, // 430 // | utkarSato vanaspatikAlaH / prathamasamayattiryagyonikasUtre jaghanyenAntaraM de kSullakabhavagrahaNe samayone, te ca kSullakamanuSyabhavagrahaNavyavadhAnataH | punastiyakSvevotpadyamAnasyAvasAtavye, tathAhi-eka prathamasamayonaM tiryakSulakabhavagrahaNaM dvitIyaM saMpUrNameva manuNyakSulakabhavagrahaNamiti, kGANGACSC ~863~ Page #865 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [7], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [241] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [241] utkarSato vanaspatikAlaH, vadatikrame manuSyabhavabyavadhAnena bhUyaH prathamasamayatiryaktvopapatteH, aprathamalamayatiryagyonikasUtre jaghanyenAntaraM bhulakabhavagrahaNaM samayAdhika, tattu tiryagyonikakSullakabhavagrahNacaramasamayasyAdhikRtAprathamasamayatvAttatra mRtasya manuSyakSullakabhavaprahaNena vyavadhAne sati tiryaklenotpadyamAnasya prathamasamayAtikame veditavyaM, aprathamasamayAntarasyaitAvanmAtratvAt , utkarSataH sAgaro-IN pamazatapRthaktvaM sAtireka, devAdibhavAnAmetAvanmAtrakAlatvAt / manuSyavaktavyatA tiryagvaktavyateva, navaraM tantra tiryakakSuchakabhavagrahaNena | vyavadhAnaM bhAvanIyam / devasUtradvayaM nairayikasUtradvayavat // sampratyeSAmeva caturNA prathamasamayAnAM parasparamalpabahutvamAha-eesi Na'-1 miyAdi prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvastokAH prathamasamayamanuSyAH, zreNyasoyabhAgamAtratvAt , tebhyaH prathamasamayanaira-17 vikA asalayeyaguNAH, atiprabhUtAnAmekasmin samaye utpAdasambhavAt , tebhyaH prathamasamayadevA asapeyaguNAH, vyantarajyotiSkANAmatiprabhUtatarANAmekasmin samaye utpAdasambhavAna , tebhyaH prathamasamayatirya co'saloyaguNAH, iha ye nArakAdigatitrayAdAgatya tirya kvaprathamasamaye ye vartante te prathamasamayaniyaMco, na zeSAH, tato yadyapi pratinigodamasahayeyo bhAgaH sadA vigrahagatiprathamasamavavattA dAlabhyate tathA'pi nigodAnAmapi tiryakvAnna te prathamasamayatiryazca te ebhya: sahAreyaguNA eva / / sAmpratameteSAmeva caturNAmaprathamasamayAnA parasparagalpabahusamAha-eesi Na'mityAdi prabhasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama! sarvastokA aprathamasamayamanuSyAH, aNyasahaye ya bhAgavAna , tebhyo'prathamasamayanairavikA asahayaguNAH, aGgulamAtrakSetrapradezarAzeH prathamavargamUle dvitIyavargamUlena guNite yAvAn pradehai zarAzisvAyatpramANAsu zreNiSu yAvansa AkAzapradezAtAvatpramANa vAn, tebhyo'prathamasamayadevA asoyaguNAH, vyantarajyotiSkA jAmapi prabhUtatyAga, tebhyo'prathamasamayatiryagyonikA anantaguNAH, vanaspatInAmanantalAt // sAmpratameteSAmeva ravikAdInAM pratyekaM prathamasamayAprathamasamayagatamalpavahutvamAha-eesi NaM bhaMte!' ityAdi prabhasUtra sugarma, bhagavAnAha-gautama! sarvastokAH dIpa anukrama [366] 644C5%25%*CALCCAKACT atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~864~ Page #866 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [7], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [241] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [241] zrIjIvA- prathamasamayanairayikAH, ekasmin samaye samAtItAnA [pranthAnam 13000] mapi stokAnAmevotpAdAna, tebhyo'prathamasamayanaira- pratipattau jIvAbhinAyikA asaGkhayeya guNAH, cirakAlAvasthAyinAM teSAmanyA'nyotpAdenAtiprabhUtabhAvAt / evaM tiryagyonikamanuSyadevasUtrAgyapi vaktavyAni, 11 pRthvIkAmalayagi- dAnavaraM tiryagayonikasUtre'prathamasagayatiryagyonikA anantaguNA vaktavyAH, vanaspatijIvAnAmanantakhAt // sAmpratamepAmeva nairayikAdInAM yAtithirIyAvRttiH prathamAprathamasamayAno samudAyena parasparamalpabahulamAha-'eesiNa mityAdi prabhasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama! sarvasokAH prathamasama-1 // 43 // yamanuSyAH, ekasmin samaye sahayAtItAnAmapi stokAnAmevotpAdAn / tebhyo'prathamasamayamanuSyA asahayaguNAH, cirakAlAvasthAyita-151 uddezaH2 yA'tiprAbhUtyena labhyamAnatvAt , tebhyaH prathamasamayanairavikA asahayeyaguNAH, atiprabhUtatarANAmekasmin samaye utpAdasambhavAt , tebhyaH samaya utpAdasammavAta, tabhyaH sU0242 prathamasamayadevA asakhyeyaguNAH, vyantarajyotiSkANAmekasminnapi samaye prAcuryeNa kadAcidutpAdAn , tebhvaH prathamasamayatirthagyonikA asayeyaguNAH, nArakavarjagatitrayAdapyutpAdasambhavAn , tebhyo'prathamasamayanairayikA asapeyaguNAH, aGgulamAnakSetrapradezarAzeH prathamavargamUle | dvitIyena vargamUlena guNite yAvAna pradezarAzistAvatpramANatvAn , tebhyo'prathamasamayatiryagyonikA anantaguNAH, vanaspatijIvAnAmananta| svAga, upasaMhAramAha-'setta'milAdi / / iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyaryA saptamyA pratipattI aSTavidhapratipattiH / / - dIpa anukrama [366] - athASTamI pratipattiH tadevamuktA'STavidhapratipatridhunA kramaprAptAM navavidhapratipattimAha tattha NaM je te evamAhamu NavavidhA saMsArasamAvaNNagA te evamAhaMsu-puDhavikkAiyA AukkAiyA // 431 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM atra saptamI "aSTavidhA" pratipatti: parisamAptA: atha aSTamI "navavidhA" pratipatti: ArabdhA: *** saMsArijIvAnAm SaDvidhatvena prarupaNaM- pRthvi, apa, teu, vAya, vanaspatiparyanta evaM dvi-indriyAdi catvAra: jIvAdhikAra: Arabhyate ~8654 Page #867 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [8], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [242] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [242] dIpa anukrama teukAiyA vAukkAiyA vaNassaikAiyA gheiMdiyA teiMdiyA cAuriMdiyA paMceviyA // ThitI sambesi bhANiyabvA / puDhavikAiyANaM saMciTThaNA puDhavikAlo jAva cAukAiyANaM, vaNassaINaM yaNassatikAlo, beiMdiyA teiMdiyA cauriMdiyA saMkhenaM kAlaM, paMceMdiyANaM sAgarovamasahassaM sAtiregaM // aMtaraM samvesiM aNataM kAlaM, vaNassatikAiyANaM asaMkheja kAlaM // appAbahugaM, sabbatthovA paMcidriyA cariMdiyA visesAhiyA teiMdiyA visesAhiyA beiMdiyA visesAhiyA teukAiyA asaMkhe0 puDhavikA0 Au0 bAu0 visesAhiyA vaNassatikAiyA arNataguNA / setaM NavavidhA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA / / (10242) NavavihapaDivattI samattA // 'tatthe'tyAdi, tatra ye te evamuktavanto navavidhAH saMsArasamApanA jIvA: prajJaptAste evamuktabantastadyathA-pRthivIkAthikA apkAyi| kAstejaskAyikA bAyukAyikA vanaspatikAyikA dvIndriyAstrIndriyAzcaturindriyAH paJcendriyAH, amISAM zabdArthabhAvanA prAgvat // sAmpratametepAM sthitinirUpaNArtha sUtranavakamAha-'puDhavikkAiyassa NaM bhaMte!' ityAdi, eSa sa pArtha:-sarvatrApi jaghanyato'ntarmuhUrta-|| mutkarpataH pRthivIkAyikasya dvAviMzativarSasahasrANi, apakAyikasya saptavarSasahasrAgi, tejaskAyikasya trINi rAtrindivAni, vAyukAvikasya trINi varSasahasrANi, vanaspatikAyikasya dazavarSasahasrANi, dvIndriyasya dvAdaza saMvatsarANi, zrIndriyaukonapazcAzad rAtriMdivAni, | caturindriyasya SaNmAsAH, paJcendriyasya trayastriMzatsAgaropamANi / / samprati kAyasthitipratipAdanA) sUtranavakamAha-'puDhavikAie bhaMte !' ityAdi, sarvatra jaghanyenAntarmuhUrtamutkarpataH pRthivIkAyasyAsahadheyaM kAlamasaGgayeyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH, kSetrato' [367] ~866~ Page #868 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [242] dIpa anukrama [367] zrIjIvA jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 432 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - pratipatti: [8], ----- uddezaka: [-], mUlaM [ 242 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: saGkhyA lokAH, evamatejovAyukAyikAnAmapi draSTavyaM vanaspatikAyikasyAnantaM kAlamanantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'nantA 8 pratipattau lokA: asaleyAH puDhaparAvataH AvalikAyA asoyo bhAgaH, dvIndriyasya saGkhyeyaM kAlaM, evaM zrIndriyasya caturindriyasya paJcendri* pRthvIkA yasya ca sAgaropamasahasraM sAtirekam // sAmpratamantarapratipAdanArthamAha - 'puDhavikAiyassa NamityAdi, pRthivIkAyikasya madanta ! antaraM kAlataH kriyaciraM bhavati ?, bhagavAnAha - gautama! jaghanyenAntarmuhUrttam, anyatrAntarmuhUrtta sthitvA bhUyaH pRthivIkAyikatvena karavApyupAdAn utkarSato'nantaM kAlamanantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'nantA lokAH asaGkhyAH pulaparAvarttAH se ca pulaparAvarttA AvalikAyA asaGkhya bhAgaH, pRthivIkAyAduddhRtya vanaspatiSyetAvantaM kAlaM kasyApyavasthAnasambhavAt evamatejovAyudvitrica 4 tuSpazvendriyANAmapi vaktavyaM, vanaspatikAyikasya jaghanyato'ntarmuhUrtta tadbhAvanA prAgiva, utkarSato'saGkhyeyaM kAlamasaGkhyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetraTossoyA lokAH, zeSakA pUrakarpato'pyetAvantaM kAlamavasthAsambhavAt / sAmpratametepAmalpabahutvamAha - 4 'eesi Na' mityAdi pranasUtraM sugamaM, bhagavAnAha gautama ! sarvastokAH paccendriyAH saGkhyayojana koTI koTIpramANaviSkambhasUcIpramitamatarAsayeya bhAgava soya zreNigatA kAzapradezarAzipramANatvAt, tebhyazcaturindriyA vizeSAdhikAH, viSkambhasUcyAsteSAM prabhUtasa| peyayojanakoTIkoTIpramANatvAt, vebhyo'pi trIndriyA vizeSAdhikAH teSAM viSkambhasUcyAH prabhUtatarasaGkhyeyayojanakoTI koTI pramANatvAt tebhyo dvIndriyA vizeSAdhikAH teSAM viSkambhasUcyAH prabhUtatamasaGkhyeyayojanakoTIkoTIpramANatvAt, tebhyastejaskAyikA asayaguNAH, asaGkhya lokAkAzapradezapramANatvAt tebhyaH pRthivIkAyikA vizeSAdhikAH prabhUtAsa peyalokAkAzapradeza pramANatvAn, tebhyo'kAyikA vizeSAdhikAH prabhUtatarAsalelokA kAzapradezapramANatvAt tebhyo vAyukAyikA vizeSAdhikAH prabhUtata mAsa peya lo | // 432 // For P&Praise Cnly yAdisthityAdi uddezaH 2 sU0 242 atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM ~867~ Page #869 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [8], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [242] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: kAkAzapradezapramANalAta , tebhyo vanaspatikAvikA anantaguNAH, anantalokAkAzapradezapramANatvAt , upasaMhAramAha-'setta'mityAdi mugamam // iti zrImalayagiriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM aSTamyAM pratipattau navavidhapratipattiH samAtA // prata sUtrAMka [242] dIpa anukrama [367] atha navamI pratipattiH uktA navavidhapratipattiH, samprati kramaprAnAM dazavidhapratipatti pratipAdayati tattha NaM je te evamAhaMsa dasavidhA saMsArasamAvaNNagA jIvA te evamAhaMsu taMjahA-padamasamayaegidiyA apaDhamasamayaegidiyA paDhamasamayaveiMdiyA apaDhamasamayabeIdiyA jAva paDhamasamayapaMciMdiyA apaDhamasamayapaMciMdiyA, paDhamasamayaegidiyassa NaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI papaNatA? goyamA! jahaNaNeNaM eka samayaM 'uko eka, apaDha masamayaegidiyassa jahaNeNaM khuTTAgaM bhavaragahaNaM samaUNaM uko bAvIsaM vAsasahassAI samaUNAI, evaM sabbasiM paDhamasamayikANaM jahapaNeNaM eko samao ukoseNaM ekko samao, apadamA jahapaNeNaM khuDDAgaM bhavaggaharNa samaUNaM ukkoseNaM jA jassa ThitI sA samaUNA jAva paMciMdiyANaM tettIsaM sAgarovamAI samaUNAI ||sNcitttthnnaa paDhamasamayassa jahaNaNaM eka samayaM ukoseNaM eka samayaM, apaDhamasamayakANaM jahaNaNaM khuDDAgaM bhavaggaharNa samaUNaM jI073 atra aSTamI "navavidhA" pratipatti: parisamAptA: atha navamI "dazavidhA" pratipatti: ArabdhAH ~868~ Page #870 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [9], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [243] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [243] zrIjIvA jInAbhi malayagirIyAvRttiH // 433 // ukkasseNaM egidiyANaM vaNassatikAlo, beIdiyateiMdighacAuridiyANaM saMkhenaM kAlaM paMcaMdiyANaM sAgarovamasahassaM sAtirega / / paDhamasamayaegidiyANaM kevatiyaM aMtara hoti ?, goyamA! jahanneNaM do khuTTAgabhavaggahaNAI samaUNAI, ukko0 vaNassatikAlo, apaDamaegidiya. aMtaraM jahapaNeNaM khuhAgaM bhavaggahaNaM samayAhiyaM uko do sAgarovamasahassAI saMkhejavAsamabhahiyAI, sesANaM sambesiM paDhamasamayikANaM aMtaraM jaha0 do khuDDAI bhavaggahaNAI samaUNAI uko0 vaNassatikAlo, apaDhamasamayikANaM sesANaM jahapaNeNaM khuTTAgaM bhavagrahaNaM samayAhiyaM 'uko0 vaNassatikAlo / / paDhamasamaiyANaM sabvesi savvatthovA paDhamasamayapaMce diyA parama cariMdiyA bisesAhiyA paDhamateiMdiyA visesAhiyA pa0 beiMdiyA visesAhiyA pa0 egidiyA visesAhiyA / evaM apaDhamasamayikAvi Navari apatamasamayaegidiyA aNaMtaguNA / dohaM appabahU, sabvasthoSA paDhamasamayaegidiyA apaDhamasamayaegidiyA aNaMtaguNA sesANaM savvasthocA paDhamasamayigA apaDhama0 asaMkhejaguNA / / etesiNaM bhaMte! paDhamasamayaegidiyArNa apaDhamasamayaegidiyANaM jAva apaDhamasamayapaMciMdiyANa ya kayare 21, savvatthovA paDhamasamayapaMceMdiyA paDhamasamayacauriMdiyA bisesAhiyA paDhamasamayateiMdiyA visesAhiyA evaM hehAmuhA jAva paDhamasamayaegidiyA visesAhiyA apaDhamasamayapaMceMdiyA asaMkhejaguNA apaDhamasamayacariMdiyA visesAhiyA jAva 9.tipattI prathamasamabakAdInAM sthiAtakAyasthityantarAlpabahutvAni uddezaH 2 dIpa anukrama [368] sU0243 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~869~ Page #871 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [9], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [243] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [243] apaDhamasamayaegidiyA arNataguNA / / (sU0 243) / setaM dasavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA, settaM sNsaarsmaavnnnngjiivaabhigme| 'tatthetyAdi, tatra ye te evamuktavanto dazavidhA: saMsArasamApannA jIvAH prajJApAle evamuktavantastadyathA-prathamasamayakendriyA aprathamasamayaikendriyAH prathamasamayadvIndriyA aprathamasamayadvIndriyAH prathamasamayatrIndriyA aprathamasamayatrIndriyAH prathamasamayacaturindriyA aprathamasamayacaturindriyAH prathamasamayapazcendriyA aprathamasamayapaJcendriyA: prathamasamayAprathamasamayavyAkhyAnaM puurvvt| sAmpratametepAmeca dazAnAM krameNa sthiti nirUpayati-paDhamasamaye tyAdi, prathamasamayaikendriyasya bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA ?, bhagavAnAha-gautama! ekaM samaya, dvitIyAdiSu samayeSu prathamasamayatvavizeSaNasyAyogAt , evaM prathamasamayadvIndriyAdisUtreSvapi vaktavyaM, aprathamasamayakendriyasUtre jaghanyataH kSullakabhavapAhaNaM-SaTpazcAzadadhikAvalikAzatadvayapramANaM samayonaM, samayonatA prathamasamaye'prathamasamayathAyogAt , utkarSato dvAviMzativarSasahasrANi samayonAni, prathamasamayena hInatvAt , aprathamasamayadvIndriyasUtre jaghanyaM pUrvavan , utkarSato dvAdaza saMvatsarA: samayonA:, aprathamasamayatrIndriyasUtre'pi jaghanya tathaiva, utkarSata ekonapaJcAzadvAnindivAni samayonAni, aprathamasamayacaturindriyasUtre'pi jaghanyaM tathaiva, utkarSataH SaNmAsAH samayonAH, aprathAsamayapazcendriyasUtre jaghanya prAgbat , utkarSatasrayaviMzatsAgaropamANi samayonAni, samayonatA sarvatrApi prathamasamayena hInA pratipattavyA // sAmpratameteSAM krameNa kAyasthitimAha-'paDhamasamaye' ityAdi, prathamasamayaikendriyo bhadanta ! prathamasamayaikendriya iti-prathamasamaya kendriyatvena kAlata: 'kiyazciraM' kiyantaM kAlaM yAbadbhavati ?, bhagavAnAha dIpa anukrama [368] ~870~ Page #872 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [243] dIpa anukrama [368] pratipatti: [9], ----- uddezaka: [-] mUlaM [ 243] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagiroyAvRttiH * // 434 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) - Ebemor in -gautama! ekaM samayaM tata Urddha prathamasamayatvAyogAt evaM prathamasamavaddhIndriyAdiSvapi vAcyaM / aprathamasamavai kendriyasUtre jaghanyataH zullakabhavagrahaNaM samayonaM, tata Urddhamanyatra kasyApyutpAdAn utkarpato'nantaM kAlaM, anantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH, kSetravo'nantA lokA asaleyAH pulaparAvarttAH te ca pulaparAvarttA AvalikAyA asoyo bhAgaH, etAvantaM kAlaM vanaspatiSvavasthAna saMbhavAn aprathamasamayadvIndriyasUtre jaghanyaM tathaiva utkarSataH saGkhyeyaM kAlaM, tata avazyamurttanAd evamaprathamasamaya tricaturindriyasUtre api vatavye, aprathamasamayapaJcendriyasUtre jaghanyaM tathaiva, utkarSataH sAtirekaM sAgaropamasahasraM devAdibhavabhramaNastra sAtatyenotkarSato'pye| tAvatkAlapramANatvAt // sAmpratamantaraM cicintavipurAha - 'paDhamasamaye 'tyAdi, prathamasamayaikendriyasya bhadanta ! antaraM kAlataH kiyaciraM bhavati ?, bhagavAnAha - gautama ! japanyato dve kabhavagrahaNe samayone, te ca lakabhavagrahaNe dvIndriyAdibhavagrahaNavyavadhAnataH punarekendriyeSvevotpadyamAnasyAva sAtabye, tathAhi ekaM prathamasamayoname kendriya eka bhayagrahaNameva dvitIyaM saMpUrNameva dvIndriyAdyanyatamakSuddhakabhavagrahaNamiti, utkarSato vanaspatikAlaH, sa cAnantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'nantA lokA: asayA: pudgalaparA varttAH te ca punalaparAvasa AvalikAyA asalyeyo bhAga ityevaMsvarUpaH tathAhi etAvantaM hi kAlaM so'prathamasamayo natu prathamasamaya:, tato dvIndriyAdiSu kSutakabhavamahaNamavasthAyai kendriyatvenotpadyamAnaH prathame samaye prathamasamaya iti bhavatyutkarSato vanaspatikAlostaraM, aprathamasamayai kendriyasya jaghanyamantaraM kSullakabhavagrahaNaM samayAdhikaM tacaikendriyabhavagataca ramasamayasyAdhyaprathama samayatvAttatra mRtasva dvIndriyAdikSulakabhavagrahaNena vyavadhAne sati bhUya ekendriyatvenotpannasya prathamasamayAtikrame veditavyaM etAvantaM kAlamaprathamasamayAntarabhAvAn, utkarSato dve sAgaropamasahasre sayavarSAbhyadhike, dvIndriyAdibhavabhramaNasyotkarSato'pi sAtatyenaitAvantaM kAlaM sambhavAt pra For P&Praise City 9 pratipattI | prathamasamayakAdInA # sthitikA yasthitya ~871~ ntarAlpa bahutvAni uddezaH 2 | sU0 243 // 434 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM Page #873 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [9], --------------------- uddezaka: [-], ------------------- mUlaM [243] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [243] thamasamayadvIndriyasya jaghanyenAntaraM dve kSullakabhavagrahaNe samayone, tadyathA-ekaM dvIndriyakSullakabhavagrahaNameva prathamasamayonaM, dvitIya sampUrNamevaikendriyatrIndriyAdyanyatamakSullakabhavagrahaNaM, (miti, evaM prathamasamavatricanupapaJcendriyANAmapyantaraM veditavyaM, aprathamasamaya dvIndriyasya jayanyenAntaraM bhulakabhavagrahaNaM samayAdhikaM taccaikendriyAdi) viMyamasanayatrIndriya kSullakabhavaM sthitlA bhUyo dvIndriyatvenotpanna va pratha-] masamayAtikame beditavyaM, utkarSato'nanta kAlaganantA utsaviNyAsaviNyaH kAlata: kSetrato'nantA lokA asatyayAH pudgalaparAvartAH, te ca pudgalaparAvartI AbalikAyA asalyeyo bhAgaH, patAvAMzca dvIndriyabhavAdutAvantaM kAlaM vanaspatipu sthitvA bhUyo dvIndriyale hAnotpannasya prathamasamayAtikrame bhAvanIyaH, evamaprathamasamabatricatuSpa cendriyANAmapi jaghanyanutkuSTaM cAntaraM vaktavyaM, bhAvanApyeladana sAreNa svayaM bhAvanIyA / / sAmpratamateSAmekendriyAviprathamasamayAnAM paramparamarUpabahulamAha-eesi Na'mityAdi prabhasUtraM sugarbha, bhagavAnAha-gautama ! sarvalokA: prathamasamayapa cendriyAH, alpAnAmevaikasmina lamaye tepAmutpAdAn , tebhya: prathamasamayacaturindriyA | vizeSAdhikAH, prabhUtAnAM teSAmekasmin samaye utpAdasambhavAn , tebhyaH prathamasamayatrIndriyA vizeSAdhikA:, prabhUtatarANAM te pAne kanmina | samaye utpAdAna, sebhyaH prathamasamapadvIndriyA vizeSAdhikAH, prabhUtAnAM teSAme kasmin samaye upAdAna, sebhyaH prathamasamaya kendriyA sAvizeSAdhikAH, iha ye dIndriyAdibhya uDUtya ekendriyakhenotpadyante ta eva prathame samaye vartamAnA: prathamasamayakendriyA nAnye, ne c| prathamasamayadvIndriyebhyo vizeSAdhikA eva nAsaddhye yA nAnantaguNA iti / / sAmpratamaprathamasamayAnAbhateSAmalpabahutvamAha-papali jamimAyAdi prabhasUtra sugama, bhagabAnAha-gautama! sarvastokA anayamasamayapathendriyAH, tebhyo'prathamasamaya caturindriyA vizeSAyikAH, -11 yo'prathamamamayatrIndriyA vizeSAdhikAH, tebhyo'prathamasamayadvIndriyA vizeSAdhikAH, atra yuktivavidhapratipatto mAmAnyato dvitrica dIpa anukrama [368] KActroCOMAARAK ~872~ Page #874 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [9], ---------------------- uddezaka: [-], --------------------- mUlaM [243] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [243] dIpa anukrama [368] zrIjIvA- tuSpazcendriyANAM bahukhacintAyAmiva bhAvanIyA, tebhyo'prathamasamathaikendriyA anantaguNA banaspatijIvAnAmanantasyAt // sAmpratamekejIvAbhindriyAdInAM pratyekaM prathamasamayAprathamasamayAnAM parasparamalpabahu bamabhinitsuH prathamata ekendriyANAM tAvadAha-eesi NaM bhaMte !' i- padhamalamamalayagi- tyAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvastokAH prathamasamayakendriyAH, aspAnAme kasmin samaye dvIndriyAdibhya AgatAnAmu- kAdInA rIyAvRttiHpAdAna , tebhyo'prathamasamayaikendriyA anantaguNA banaspatInAmanantatyAn / dvIndriyasUtre sarvastokAH prathamasamayadvIndriyA aprathamasasa- sthitikA dAyadvIndriyA asahayaguNAH, dvIndriyANAM sarvasaGkhyayA'dhyasavAtavAn, evaM tricatuSpaJcendriyasUtrANyapi vaktavyAni // sAmpratameteSAM 6 ysthity||435|| dazAnAmapi parasparamalyavahulamAha-eesi milAdi prazasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvalokAH prathamasamayapaJcendriyAH, ntarAlpahAtebhyaH prathamasamayacaturindriyA vizeSAdhikAH, tebhyaH prathamasamavatrIndriyA vizeSAdhikAH, tebhyaH prathamasamabadrIndriyA vizeSAdhikAH, bahutvAni dAtebhyaH prathamasamapaikendriyA vizeSAdhikAH, atra yuktiH prathamAlpabahuvavan , tebhyo'padhagalamayapadhendriyA amaveyaguNAH, aprathamasama- uddezaH 2 kAyaikendriyA di dvIndriyAdibhya uddhyaikendriyabhavaprathamasamaye vartamAnAste ca stokA eva, pondriyAtmaprazramasamayavartinazcirakAlAvasthA- sU0243 4AvitayA gaticatuSTaye 'pyatiprabhUtAstato'sahayeyaguNAH, tebhyo'prathamasamayacaturindriyA vizeSAdhikAH, tebhyo'prathamasamayatrIndriyA vize pAdhikAH, tebhyo'prathamasamayadvIndriyA vizeSAdhikAH, tebhyo'prathamasamavaikendriyA anantaguNAH, atra yuktidvitIyAlpabahalabat , upasaM-1 hAramAha-'settaM dasavihA saMsArasamApannA jIyA' / mUlopasaMhAramAha-'settaM saMsArasamApannajIvAbhigame / / iti zrImalayani-11 hAriviracitAyAM jIvAbhigamaTIkAyAM duzavidhapratipatti: samAprA / / tatsamAptau ca samAptaH saMsArasamApanna jIvAbhigamaH / / // 435 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM atra navamI "dazavidhA" pratipatti: parisamAptA: ~873~ Page #875 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [1], ------------------- mUlaM [244] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [244] %AKAAROCKR dIpa anukrama [369] tadevamuktaH saMsArasamApannajIvAbhigamaH, sAmprataM saMsArAsaMsArasamApannajIvAbhigamamabhidhitsurAha se kiM taM sabbajIvAbhigame ?, sabbajIvesu Na imAo Nava paDivattIo evamAhiti ege eyamAhaMsu-duvihA sadhajIvA papaNatA jAva dasavihA sabajIvA papaNattA // tattha je te evamAhaMsa duvihA sadhvajIcA paNNatA te evamAhaMsu, taMjahA-siddhA ya asiddhA ya iti / siddhe Na bhNte| siddhetti kAlato kevaciraM hoti?, goyamA! sAtIapajjavasie // asiddhe NaM bhaMte! asiddhetti0?, goyamA! asiddhe dubihe paNNatte, taMja hA-aNAie vA apajavasie aNAtIe vA sapajjavasie / siddhassa gaM bhaMte! kevatikAlaM aMtaraM honi?, goyamA! sAtiyassa apajjavasiyassa Nasthi aMtaraM / / asiddhassa NaM bhaMte! kevaiyaM aMtara hoi?, goyamA! aNAtiyassa apajavasiyassa Nadhi aMtaraM, aNAtiyassa sapajjavasiyassa Nasthi aMtaraM / eesiNaM bhaMte ! siddhANaM asiddhANa ya kayare 21, goyamA! savvatthovA siddhA asiddhA aNaMtaguNA (mU0244) 'se kiM tamityAdi, adha ko'sau sarvajIyAbhigama: 1, sarvajIvA: saMsArimuktabhedAH, gururAha-'sabajIvesuNa'mityAdi, sarvajIveSu sAmAnyena 'etA:' anantaraM vakSyamANA nava pratipattavaH 'evam' anantaragupadaryamAnena prakAreNAtyAyante, tA evAha-eke e-18 bamuktabanto-dvividhAH sarvajIvA: prajJaptAH, eka evamuktavantavividhAH sarvajIvAH prajJAnAH, evaM yAbadeke evamuktavanto dezavidhAH sarvajIvA: prajJaptAH / / 'tatdhe'tyAdi, tanna ye te evamuktavanto dvividhAH sarvajIvA: prajJaptAste evamuktavantasta yathA-siddhAzcAsiddhAzca, sitaM-| atha sarvajIva-pratipatti: 1-[dvividhA] ArabdhA: ~874~ Page #876 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------- prati prati [1], ------------------- mUlaM [244] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [244] | bhedAdi sU0244 dIpa anukrama [369] zrIjIvA- baddhabhaSTaprakAra karma bhArI-bhasmIkRtaM vaise siddhAH, pRporarAditvAdiSTarUpaniSpatiH, nirdagdhakammendhanA muktA ityarthaH, 'asiddhAHsaM-1 pratipattI jIvAbhiH sAriNaH, yajJabdI svagatAnekabhedasaM darzanArthI / samprati siddhava kAyasthitimAha--'siddhe 'mityAdi, siddho bhadanta ! siddha iti- sarvajIvAmalayagi- siddhalena kAlata: kiyaviraM bhavati ?, bhagavAnAha-gautama! siddhaH sAdiko uparyavasitaH, tatra sAditA saMsAravipramuktisamaye siddha-11 bhigame sirIyAvRttiH kAvabhAvAt , aparSapasitatA siddhatvakayuterasambhavAn / / asiddhaviSayaM prabhasUrya bhugama, bhagavAnAha-gautama! asiddho dvividhaH prAma-IN |ddhAsiddha hastAthA-anAdi ko'paryavasitaH anAdikaH saparyavalitaH, tatra yo na jAtucidapi setsyati abhanyatvAttathAvidhasAmanyabhAvAdvAra // 436 // so'nAvaparyavasitaH, yastu siddhiM gataH so'nAdisaparyavasitaH / / sAmyatanantaraM vicintayipurAha-'siddhassa Na bhaMteM ityAdi / | uddezaH2 prabhasUtraM mugama, bhagavAnAha-gautama! siddhasya sAdikasyAparyavasitasya nAstyantaram , atra 'nimittakAraNahetupu sarvAsAM vibhaktInAM sAyo darzana miti nyAyAn hetau paSTI, tano'yamarthaH-yasmAsiddhaH sAdiraparyavasitastasmAnnAstyantaram , anyathA'paryavasitatvAyogAt // asiddhasUtre asiddhasyAnAdikasyAparyavasitasya nAstyantaram, aparyavasitatvAdevAsiddhatvAccuteH, anAdikasaparyavasitasyApi nAstyantaraM, bhUyo'siddhalAyogAt / / sAmpratItepAmevAlpabahutvamAha-eesi 'mityAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! sarvastokAH siddhAH asiddhA anantaguNAH, nigodajIvAnAmatiprabhUtatvAn / / ahavA duvihA sabbajIvA paNattA, taMjahA-saiMdiyA ceva aNiMdiyA ceva / saiMdie NaM bhaMte ! kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! saiMdie duvihe patte-aNAtIe vA apajavasie aNAIe // 436 // vA sapajjavasie, aNidie sAtIe vA apajayasie, dopahavi aMtaraM nsthi| sabyasthovA aNiJhannel atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~875~ Page #877 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [1], -------------------- mUlaM [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [245] diyA saiMdiyA argataguNA / ahavA duvihA sabajIvA paNattA taMjahA-sakAiyA ceva akAiyA ceca evaM gheva, evaM sajogI ceva ajogI ceva taheba, [evaM salessA ceca alessA ceva, sasarIrA ceva asarIrA ceca] saMciTThaNaM aMtaraM appAyahuyaM jahA saindiyArNa // ahavA duvihA sabvajIvA paNNattA, taMjahA--savedagA ceva avedagA ceva // savedae NaM bhaMte! save ? goyamA! saveyae tibihe pa. paNate, taMjahA-aNAdIe apajavasite aNAdIe sapajavasie sAie sapajabasie, tattha Na je se sAie sapajayasie se jaha aMtomu. uko arthataM kAlaM jAva khettao avaha poggalaparipada desUrNa // avedae NaM bhaMte ! aveyaetti kAlao kevaciraM hoi?, goyamA! avedae vihe papaNatte, taMjahA-sAtIe vA apajjavasite sAie vA sapajavasie, tattha NaM je se sAdIe sapajayasite se jahaNeNaM evaM samayaM uko0 aMtomuhattaM / / saveyagassa NaM bhaMte! kevatikAlaM aMtara hoi?, aNAdiyassa apajavasiyassa patthi aMtaraM, aNAdiyassa sapajjavasiyassa nasthi aMtaraM, sAdIpassa sapajjavasiyassa jahapayoNaM eka samayaM ukkoserNa aMtomuhattaM // avedagassa NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM aMtara hoi?, sAtIyassa apajjavasiyassa patthi aMtaraM, sAtIyassa sapajabasiyassa jaha0 aMlomu 'ukoseNaM aNataM kAlaM jAca avarlDa poggalapariyaI desUNaM / appAyaTugaM, samvatthovA aveyagA saveyagA aNaMtaguNA / evaM sakasAI ceva akasAI ceva 2 jahA save dIpa anukrama [370 MCHAC-ACCROGRACTk: ~876~ Page #878 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [1], -------------------- mUlaM [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [245]] dIpa anukrama yake taheva bhANiyabve // ahavA duvihA sabyajIvA-salesA ya alesA ya jahA asiddhA zrIjIvA pratipattI sarvajIvAjIvAbhi. siddhA, sabvatthovA alesA salesA arNataguNA (sU0245) bhigame semalayagi- athavA dvividhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-sendriyAzca anindriyAzca, tatra sendriyAH-saMsAriNaH anindriyA:-siddhAH, upAdhime-18 |ndriyakArIyAvRttiH dAtputhagupanyAsaH / evaM sakAyikAdidhvapi bhAvanIyaM, batra sendriyasya kAyasthitirantaraM cAsiddhavadvaktavyaM, anindriyasya siddhavat , tazcaivam-'saiMdie bhaMte ! saiMdiyatti kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! saIdie duvihe pannate, jahA-aNAie vA apajjavasie // 437 // aNAie vA sapajAbasie, aNidie gaM bhaMte ! aNidietti kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! sAie apajavasie, saiMdiyassa gaM | yalezyAbhaMte ! kAlao kevaciraM aMtaraM hoi?, goyamA! aNAiyassa apanavasiyasa nathi aMtaraM, aNAiassa sapajjavasivassa natthi aMtaraM, a- bhedAdi pANidiyassa gaM bhaMte ! aMtaraM kAlato kevaciraM hoi?, gobamA ! sAiyassa apajavasiyassa nasthi aMtaraM' iti, alpabahukhasUtraM pUrvavajhAvanIyaM / uddezaH 2 | evaM kAyasthityantarAlpavahulasUtrANi sakAyikAkAyikaviSayANi sayogyayogiviSayANyapi bhAvayitavyAni, tacaivam-'ahavA dunihA || sabyajIvA paNNatA, taMjahA-sakAiyA ceva akAiyA ceSa, evaM sajogI ceva ajogI ceva taheba, evaM salessA va alessA ghevaY sasarIrA ceva asarIrA ceva saMciTThaNaM aMtara appAbahuyaM jahA sakAiyANaM / ' bhUyaH prakArAntareNa dvaividhyamAha-'ave'yAdi, athavA dvividhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-savedakAca avedakAzca / tatra savedakasya kAyasthitimAha-savedae NaM bhaMte!' ityAdi prabhasUtra sugarma, bhagavAnAha-gautama! savedakatrividhaH prajJaptastadyathA-anAdyaparvavasitaH anAdisaparyavasitaH sAdisaparyavasitaza, tatrAnAdyapa- 437 BAryavasito'bhabyo bhanyo vA tathAvidhasAmayyabhAvAnmuktimagantA, uktaJca-bhavvAvi na signaMti keI" ityAdi, anAdisaparyavasito RECTOR [370 Re atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~ 877~ Page #879 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [1], -------------------- mUlaM [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [245] --2-5 | bhagyo muktigAmI pUrvamapratipannopazamaNiH, sAdisaparyavasitaH pUrva pratipaznopazamazreNiH, upazamaNi pratipadya dopazamottarakAlAvedakatvamanubhUya zreNisamAnau bhavakSayAdapAntarAle maraNato vA pratipatato vedotye puna: savedakalopapatteH, tatra yo'sau sAdisaparyavasito jaghanyenAntarmuhUrta aNisamAptI savedakatve satti punarantarmuhUna zreNipratipattAyavedakatvabhAvAt , Aha-kimekasin janmani belAya mupazamaNilAmo bhavati? yadevagucyate, satyametadbhavati, tathA cAha mUlaTIkAkAra:-"naikasmin janmani upazamaNiH apakaNizca / dajAyate, upazamazreNivayaM tu bhavatyeve"ti, tata evamupapadyate-jaghanyenAntarmuhUrttamutkarpato'nantaM kAlaM, tameva kAlakSetrAbhyAM nirUpayati anantA utsapiNyavasapiNyaH eSA kAlato mArgaNA, kSetrato'pAIpudgalaparAvarta dezonam , etAvataH kAlAduddha, pUrvapratipannopazamazreNeravazya muktyAsannatayA seNipratipattAyavedakatvabhAvAt / / 'avedae NaM bhaMte !' ityAdi prabhasUtra pAThasiddhaM, bhagavAnAha-gautama! avedako |dvividhaH prAptastadyathA-sAdiko vA'paryavasitaH [samayAnantaraM] kSINavedaH, sAdiko vA saparyavasita--upazAntavedaH, tatra yo'sau sAdisaparyavasito'vedaka: sa ca jaghanyenaikaM samayaM, upazamazreNi pratipannasya vedopazamasamayAnantare'pi maraNe punaH savedakalopapatteH, utkapaMto'ntarmuhurtamupazAntavedazreNikAlaM, tat Urbu zreNeH pratipatane niyamataH savedakatvabhAvAt || antaraM pratipipAdayipurAha-savedagassa NaM bhaMte!' ityAdi prabhasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama! anAdikasyAparyavasitasya savedakasya nAstyantaraM, aparyavasitatayA sadA sahAvAparityAgAt , anAdikasya saparyavasitasyApi nAsyantaraM, anAdisaparvavasito hyapAntarAle upazamaNimapratipadya bhAvI zrINavedo na ca kSINavedasya punaH savedakatvaM pratipAtAbhAvAn , sAdikasa saparyavasitarUpa savedakasya jaghanyenaikaM samayamantaraM, dvitIyavA-18 ramupazamaNi pratipakSasya vedopazamasamayAnantaraM kasyApi maraNasambhavAt , utkaNAntarmuhUrta dvitIyaM vAramupazamaNi pratipannasyopazA 4 dIpa anukrama [370 laEcuamil ~878~ Page #880 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------- prati prati [1], ------------------- mUlaM [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [245]] dIpa anukrama zrIjIvA-dAntavedasya zreNisamApnerUI punaH savedakalabhAvAt // avedakasUtre sAdikasyAparyavasitasyAvedakasya nAstyantara, kSINavedasya punaH saveda- pratipattau jIvAbhi vAbhAvAn , bedAnAM nirmUlakAkapitatvAt , sAdikasya saparyavasivasva jabandhanAntarmuhUrta, upazamaNisamAptau savedakale sati punara- sarvajIvAmalayagi- ntarmuhUsenopazamaNilAbhato'vedakalopapatteH, utkarpato'nantaM kAlaM, anantA utsapiNyavasApiNyaH kAlataH, kSetrato'pApudralaparAva bhigame serIyAvRttiH dezonaM, ekavAramupazreNi pratipadya tatrAvedako bhUtvA zreNisamAtI savedakale sati punaretAvatA kAlena zreNipratipattAbavedakalyopapatteH ||hndriykaa alpabahupamAha-eesiNaM bhaMte ! jIvA' ityAdi pUrvavat / / prakArAntareNa vaividhyamAha-'ahave'tyAdi, athavA dvividhAH srv-naayvedkssaa||438|| jIvAH prajJaptAsayathA-sakapAyikAca apAyikAca, saha kapAyA yeSAM vai te sakapAyAH ta eva sakapAyikAH, prAkRtatvAn sthAyalezyAikapratyayaH, evaM na vidyante kapAyA yeSAM te apAyA: 2 evAkapAyikAH / / samprati kAyasthitimAha-'sakasAiyasse'tyAdi, saka pAyikasya trividhatyApi saMciTThaNA kAyasthitirantaraM ca yathA savedakasya, apAyikasya dvividhabhedasyApi kAyasthitirantaraM ca yathA-1 uddezaH 2 81vedakasya, sauvam-sika sAie NaM bhaMte! sakasAiyatti kAlato kevacira hoi?, goyamA! sakasAie tivihe pannatte, taMjahA--aNA-11 sU0245 lAie vA apajabasie apAie vA sapajavasie sAie vA sapanabasie, tazya je se sAie sapajjavasie se jahaNNeNaM aMtomuhattaM uko-18 seNaM aNataM kAlaM arNatA osappiNi ussapiNIo kAlato khettato avahupoggalapariyaTTU desUrNa, akasAie NaM bhaMte! akasAiyatti kAlao kevaciraM hoi?, goyamA! akasAie duvihe pannatte, taMjA-sAie kA apajavasipa sAie vA sapajavasie, tattha NaM je sAie sapajjavasie se jahaNNeNaM eka samaya ukosaNaM aMtomuhuntaM / sakasAinasla gaM bhaMte ! aMtaraM kAlato kevaciraM hoi?, goyamA! // 428 / / aNAiyassa apaJcavasiyatma batthi aMtaraM, aNAyansa sapajavasiyasta nasthi aMtaraM, sAiyassa sapajavasiyassa jahaNyeNaM eka samaya [370 5- Jaticial atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~879~ Page #881 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [1], ------------------ mUlaM [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [245] -%% A ---25 ukoseNaM aMtomuTuttaM, akasAiyamsa gaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM aMtara hoi', saiyasa apanavasiyasa Nasthi aMtaraM, sAiyatsa sapa-11 jAvasiyassa jahaNeNaM aMtomuhuttaM uchoseNaM anaMta kAlaM jAba abaI poggalapariyaTTa desUga miti, asya vyAkhyA pUrvavat / alpabahula-11 mAha-eesi NaM bhaMte ! jIvANaM sakasAiyANamityAdi prAmbat / / akArAntareNa vaividhyamAha NANI ceva aNNANI ceva / / NANI NaM bhaMte! kAlao01, 2 duvihe pannatte-sAtIe vA apajavasie sAdIe vA sapajavasie, tattha NaM je se sAdIe sapajavasite se jahANeNaM aMtomuhattaM ukoseNaM chAvaDhisAgarovamAiM sAtiregAI, aNNANI jahA savedayA / / gANissa aMtaraM jahaNaNaM aMtomuttaM ukoseNaM aNaMtaM kAlaM abaDha poggalaparica deNaM / aNNANiyassa doNhavi AdilANaM Nasthi aMtaraM, sAdIvassa sapajAbasiyassa jahaNNeNaM aMtomu0 ukoseNaM chAvahi sAgarovamAI sAiregAI / appAbahu sabyasthovA NANI aNNANI aNataguNA // ahayA vuvihA sadhyajIvA panasA-sAgArovattA ya aNAgArovauttA ya, saMciTThaNA antaraM ca jahaNeNaM ukoseNavi antomuhuttaM, appAbahu sAgAro0 saMkhe0 (sU0246) 'ahave'tyAdi, athavA vividhAH sarvajIvA: prajJAtAstadyathA-salezyAzca alezyAzca, tatra salezyasya kAyasthitirantara cAsiddhayetha, alezyasya kAyasthitirantaraM ca yathA siddhasya / alpabahulaM prAmbat / bhUyaH prakArAntareNa dvaividhyamAha-'ahave'tyAdi, athavA dvividhAH *sarvajIvA: prajJaptAstadyathA-jJAninazca ajJAninazca, jJAnamepAmastIti jJAninaH na jJAnino'jJAninaH midhyAjJAnA ityarthaH // samprati dIpa anukrama 4 [370 R-62-644 jI074 ~880~ Page #882 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [246] dIpa anukrama [371] " jIvAjIvAbhigama" upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) prati0 prati0 [1], mUlaM [246] pratipatti: [sarvajIva], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ...... .. AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 malayagivRtiH // 439 // Ja Erit 3 1 | kAryasthitimAha 'NANI NamityAdi prabhasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama! jJAnI dvividhaH prazaptastavathA-sAdiko vA'paryavasitaH, sa ca kevalI kevalajJAnasya sAdyasaparyavasitatvAt, sAdiko vA saparyavasito matijJAnAdimAna, matijJAnAdInAM udyasthikatayA sAdisaparyavasitatvAt 'tattha NamityAdi, tatra yo'sau sAdikaH saparyavasitaH sa jaghanyenAntarmuhUrtta, samyaktvasya jaghanyata etAvanmAtra kAlatvAt samyaktvavatazca jJAnitvAt yathoktam- "samyagdaprezanaM midhyAdRprerviparyAsa" iti, utkarSataH SaTSaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi, samyagdarzanakAlasyApyutkarSeta etAvanmAtratvAt, apratipattisamyaktvasya vijayAdigamanazravaNAn tathA ca bhASyam"do bAre vijayAi gayassa tinihue ahava tAI / airegaM narabhaviyaM nANAjIvANa sambaddhA // 1 // " [dvo bArau vijayAdiSu gatasya athavA zrInante tAni / atireko narabhavikaM nAnAjIvAnAM sarvoddhA // 1 // ] 'aNNANI NaM bhaMte!' ityAdi pranasUtraM sugama, bhagavAnAha gautama ! ajJAnI trividhaH prajJaptastadyathA - anAdiko vA'paryavasitaH janAdiko vA paryavasitaH sAdiko vA saparyavasitaH, tatrAnAdyaparyavasito yo na jAtucidapi siddhiM gantA, anAdisaparyavasito yo'nAdimidhyAdRSTiH samyaktvamAsAyApratipatitasamyaktva eva kSapakazreNi pratipatsyate, sAdisaparyavasitaH samyagdRSThibhUkhA jAtamidhyAdRSTiH sa jaghanyenAntarmuhUrtta samyaktvAt pratipatya punarantamuhUrtena kasyApi samyagdarzanAvAmisambhavAn, utkarSeNAnantaM kAlaM, anantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'pArddha pulaparA vartta dezonaM / sAmpratamantaraM pratipAdayati -- 'NANissa NaM bhaMte!' ityAdi, jJAnino bhadanta ! antaraM kAlataH kriyacciraM bhavati ?, bhagavAnAha gautama ! sAdikalyAparyavasitasya nAstyantaraM, aparyavasitatvena sadA tadbhAvAparityAgAt, sAdikasya saparyavasitasya jaghanyato'ntarmuhUrtta etAvatA sidhyAdarzanakAlena vyavadhAnena bhUyo'pi jJAnabhAvAna, utkarSeNa anantaM kAlaM, anantA utsarpiNyavasarpiNyaH For P&Peale City 3 9 pratipattA sarvajIva ~ 881 ~ tyAdiH uddezaH 2 sU0 246 // 439 / / atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM Page #883 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [1], ------------------ mUlaM [246] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [246] %*62-61-54 dIpa anukrama [371] kAlata: kSetrato'pAddha punalaparAvarta dezonaM, sambagdRSTeH samyaktvAtpratipatitasyaitAvantaM kAlaM mithyAtvamanubhUya tadanantaramavazyaM samyabatyAsAdanAn / 'aNNANissa NaM bhaMte !' ityAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama ! anAthaparyavasitasya nAstyantaraM, aparyavasitatvAdeva, anAdisaparyavasitasyApi nAstyantaraM avApnakevalajJAnasya pratipAtAbhAvAn , sAdisaparyavasAnasya jaghanyenAntarmuhurta, jaghanyasya samyagdarzanakAlasvaitAvanmAtratvAt , urakarpataH SaTpaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi, etAvato'pi kAlAdU samyagdarzanapratipAte satya-] jJAnabhAvAt / alpabahukhasUtra prAgvat / prakArAntareNa vaividhyamAha-'ahavetyAdi, athavA dvividhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-sAkAropayuktAzca anAkAropayuktAna, samprati kAyasthitimAha-'sAgArova uttANaM bhaMte !' iha chadmasthA eva sarvajIvA vivakSitA na kevalino'pi 'vicitratvAt sUtragate'riti dvayAnAmapi kAyasthitAvantare ca jaghanyata utkarSatazrAntarmuhUrta, anyathA kevalinAmupayogasya | sAkArasyAnAkArasya caikasAmayikatvAt kAyasthitAvantare caikasAmayiko'pyucyeta / alpabahutvacintAyAM sarvastokA anAkAropayuktAH, anAkAropayogasya stokakAlatayA pucchAsamaye teSAM stokAnAmevAvApyamAnatvAt , sAkAropayuktAH sazapeyaguNAH, anAkAropayogAddhAtaH sAkAropayogAddhAyAH sahayaguNalAt // ahavA duvihA sambajIcA paNNattA, taMjahA-AhAragA ceva aNAhAragA ceva // AhArae NaM bhaMte! jAva kevaciraM hoti?, goyamA! AhArae davihe paNNatte, taMjahA-chaumatthaAhArae ya kevaliAhArae ya, chaumatthaAhArae NaM jAva kevaciraM hoti?, goyamA! jahaNNeNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM dusamaUNaM uko0 asaMkhenaM kAlaM jAva kAla khettao aMgulassa asaMkhejatibhAgaM / ~882~ Page #884 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [1], ------------------- mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH 9pratipattau sarvajIva AhAraketarasthityAdi uddezaH2 sU0 247 [247] // 440 // kevali AhArae NaM jAca kevaciraM hoi ?, goyamA! jaha* aMtomu0 uko0 desUNA pubbkoddii|| aNAhArae NaM bhaMte ! kevaciraM0?, goSamA! aNAhAraNa dudhihe paNNatte, taMjahA-chaumasthaaNAhArae ya kevaliaNAhArae ya, chaumatthaaNAhArae NaM jAva kevaciraM hoti ?, goyamA! jahaNaNaM ekaM samayaM ukasseNaM do samayA / kevali aNAhArae duvihe paNNatte, taMjahA-siddhakevaliaNAhArae ya bhavatthakevaliaNAhArae ya / siddhakevaliyaNAhArae bhaMte ! kAlao kevaciraM hoti?, sAtie apajavasie / bhavatyakevaliyaNAhArae NaM bhaMte! kaivihe papaNate?, bhavasthakevaliyA duvihe paNNaro-sajogibhavatthakevaliaNAhArae ya ajogibhavatthakevaliaNAhArae ya / sajogibhavasthakevaliaNAhArae Na bhaMte! kAlao kevaciraM?, ajahaNamaNukoseNaM tipiNa smyaa| ajogibhavatthakevali0 jaha aMto0 ukko0 aMtomuhuttaM // chaumastha AhAragassa kevatiyaM kAlaM aMtaraM?, goyamA! jahANeNaM eka samayaM ukko do smyaa| kevaliAhAragassa aMtaraM ajahaNNamaNukoseNaM tiNi samayA // chaumatthaaNAhAragassa aMtaraM jahanneNaM khuDAgabhavaggaNaM dusamaUNaM. uka0 asaMkhez2a kAlaM jAva aMgulassa asNkhejtibhaagN| sihakevaliaNAhAragassa sAtIyassa apajjavasiyassa Nasthi aMtaraM / sajogibhavatthakevaliaNAhAragassa jaha aMto0 ukkoseNavi, a dIpa anukrama [372 haa||44|| atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~883~ Page #885 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [1], -------- ------- mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [247] %25-25649 dIpa anukrama jogibhavalthakevaliaNAhAragassa patdhi aMtaraM / eesiNaM bhaMte ! AhAragANaM aNAhAragANa ya kayare 2 hiMto appA bahu01, goyamA! savvatthovA aNAhAragA AhAragA asNkhejaa|| (sU0247) 'ahave'tyAdi, athavA dvividhAH sarvajIvA: prajJaptAstadyathA-AhArakAca anAhArakAzca // adhunA kAyasthitimAha-'AhArageNaM, bhaMte!' ityAdi praasUtra sugarma, bhagavAnAha-gautama! AhArako dvividhaH prazatalabathA-ugrasthAhArakaH kevasyAhArakaH, tatra chadAsthAhArako jadhanyena zulakabhavagrahaNaM dvisamayonaM, etacca jaghanyAdhikArAdvigraheNAgatya kSujhakabhavagrahaNavatsUtpAde paribhAvanIyaM, vanna yadhapi nAma lokAntaniSkuTAdAvutpAde catu:sAmayikI pazcasAmayikI ca vigrahagatirbhavati tathA'pi vAhulyena prisAmayikyeveti tAmevAdhikRtya sUtramidamuktaM, itthamevAnyeSAmapi pUrvAcAryANAM pravRttidarzanAta , uktazca-eka dvau vA'nAhArakaH" (tanvA0 a02 sU0 31) iti, trisAmayikyAM ca vigrahagatAbAyo dvau samayAvanAhAraka iti tAbhyAM hInamukta, utkarSato'sahayeyaM kAlam , asAveyA utsapiNyavasapiNyaH kAlata:, kSetrato'GgulasyAsamaveyo bhAgaH, kimuktaM bhavati ?--bhaGgulamAtrakSetrAkulAsayayabhAge yAvanta AkAzapradezAstAvantaH pratisamaya mekaikapradezApahAre yAvatA kAlena nilepA bhavanti bAvatya utsapiNyavasApiNya iti, tAvantaM hi kAlamaviraheNotpAdyate, avigrahotpattau ca | sattatamAhArakaH / kevalyAhArakAmasUtra pAThasiddhaM, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, sa cAntakRt kevalI pratipattavyaH, utkagheto dezonA pUrvakoTI, sA ca pUrvakoTyAyuSo navavarSAdArabhyotpanna kevalajJAnasya paribhAvanIyA // anAhArakaviSayaM sUtramAha-'anA hArae NaM bhaMte' ityAdi praznasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama ! anAhArako dvividhaH prajJapta:-chadmastho'nAhArakaH kevalyamAhArakazca, chadmasthAnAhArakAmasUtraM sugama bhagavAnAha-gautama! jaghanyata eka samayaM, jaghanyAdhikArAhisAmayikI viprahagatimapakSyaitadavasAtavyaM, [372 book 0-%-99 44 ~884~ Page #886 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [1], ------------------- mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [247] dIpa anukrama zrIjIvA-1 utkarSato dvau samayau trisAmayikyA evaM vigrahagaterbAhulyenAzrayaNAt, Aha ca cUrNikRt-"yadyapi bhagavatyAM catu:sAmavi- 9pratipattau jIvAbhi. ko'nAhAraka uktastathA'pyantra nAjIkriyate, kadAcitko'sau bhAvo yena, vAhulyamevAGgo kriyate, bAhulyAca samayadvayameve"ti sarvajIva malayagi-1 *kevalyanAhArakasUtra pAThasiddha, bhagavAnAha-gautama! kevalyanAhArako dvividhaH prajJaptastabadhA-bhavastha kevalyanAhArakaH siddha kevalyanAhA- AhArake rIyAvRttiH | rakaH / 'siddha kevaliaNAhArae NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama! sAdikAparyavasitaH, siddhasya sAdyaparyava-13 tarasthi sitatayA'nAhArakatvasyApi tadviziSTasya tathAbhAvAn // 'bhavatthakevali aNAhArae Na bhaMte!' ityAdi praznasUtra sugama, bhagavAnAha-16 // 441 // tyAdi gautama ! bhavasthakevalyanAhArako dvividhaH prajJapta:-sayogibhavasthakevalyanAhArako'yogibhavastha kevalyanAhArakaJca, tatrAyogibhavasthakevalya-II uddezaH 2 nAhArakA asUna sugarma, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenApyantarmuhUrtamutkarSato'pyantarmuhUrta, ayogivaM nAma hi zailezyavasthA tasyAM niya-131 |sU0247 mAdanAhAraka audArikAdikAyayogAbhAvAt , zailezyavasthA ca jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrta, navaraM jaghanyapadAdulkRSTamadhikamabaseyaM, anyathobhayapadopanyAsAyogAt / / 'sajogibhavatthakevaliaNAhArae NaM bhaMte!' ityAdi prabhasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama! a-11 jaghanyotkarSeNa trayaH samayAH, te cASTasAmayikakevalisa muddhAtAvasthAyAM tRtIya caturthapaJcamarUpAH teSu kevalakArmaNakAyayogabhAvAn , uktaJca-kArmaNazarIrayogI caturthake paJcame tRtIye ca / samayatraye'pi tasmAdbhavatyanAhArako niyamAn // 1 // " sAmpratamantaraM cintayannAha-chaumatthAhArayassa NaM bhaMte!' ityAdi, chadmasthAhArakasya bhavanta ! antaraM kAlataH kiyabhiraM bhavati / , bhagavAnAhagautama! jaghanyenaika samayamutkarSato dvau samayau, yAbAneva hi kAlo jaghanvata utkarSatazca chadmasthAnAhArakasya tAvAnAhArakasyAntarakAlaH, 441 // sa ca kAlo jaghanyenaikaH samaya: utkarSato bAhulyamaGgIkRtya vyavahiyamANAyAM trisAmayikyAM viyahagatI dvau samayAvityAhArakasyA %25% [372 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~885~ Page #887 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [1], ------------------- mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [247] 6-4-5 dIpa anukrama pyantaraM tAvaditi / kevalyAhArakaprabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! ajaghanyotkarSeNa trayaH samayAH, kevalyAhArako hi sayogibhavasthakevalI, tasya cAnAhArakatvaM trIneva samayAn yathoktaM prAgityantaraM kevalyAhArakasya tAvaditi / / sanpratyanAhArakasyAntaraM cicintayipuH prathamatazchadmasthAnAhArakasyAha-'chaumasyANAhArayassa NaM bhaMte !' ityAdi prabhasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama! jaghanyena kSullakabhavagrahaNaM dvisamayona, utkarSato'sayeyaM kAlaM yAvadaGgulasyAsasyevo bhAgaH, yAvAneva hi chadAsthAhArakasya kAlastAvAneva chadmasthAnAhArakasyAntaraM, chadAsthAhArakasya ca jaghanyataH kAlo'ntarmuhUrtamutkarSato'sayeyA utsapiNyavasapiNyaH kAlataH, kSetrato'GgalasyAsoyo bhAgaH, etAvantaM kAlaM satatamavigraheNotpAdasambhavAn , tatazchadmasthAnAhArakasya jaghanyata utkarSatazcaitAvadantaramiti / atha sthAne 2 kabhavagrahaNamityuktaM tatra kSuhakabhavagrahaNamiti kaH zabdArthaH 1, ucyate, kSulaM laghu stokamityeko'rthaH kSulameva bhutaka-ekAyuSkasaMvedanakAlo bhavastasya mahaNaM-saMbandhanaM bhavagrahaNaM, kSullakaM ca tadbhavagrahaNaM ca kSulakabhavagrahaNaM, taJcAbalikAtazcintyamAnaM SaTpaJcAzadadhikamAvalikAzatadvayaM, athaikasmina AnaprANe kiyanti kSukabhavagrahaNAni bhavanti ?, urUyate, kizcitsamadhikAni saptadaza, kathamiti ducyate-iha muhUrtamadhye sarvasa rUpayA pazcaSaSTiH sahasrANi pazca zatAni SaTtriMzAni kSullakabhavagrahaNAnAM bhavanti, yata uktaM cUNA"panna hisahassAI paMceSa sayA havaMti chattIsA / khuDAgabhavaggaNA havaMti aMtomuhurtami // 1 // " AnaprANAzca muhU bINi sahasrANi sapta | zatAni trisaptatyadhikAni, uktazca-"tinni sahassA satta ya sayAI tevattaraM ca UsAsA / esa muhutto bhaNio savvehiM azaMtanANIhi // 1 // " tato'tra trairAzikakarmAvatAraH, yadi trisaptatyadhikasaptazatottaraitribhiH sahasrairucchAsAnAM paJcaSaSTiH sahasrANi paJca zatAni SaTtriMzAni zulakabhavagrahaNAnAM bhavanti tata ekenouchAsena kiM labhAmahe ?, raashitrysthaapnaa-3773|65536|1| anAntya [372 ~886~ Page #888 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [1], ------------------- mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [247] zrIjIvA- rAzinA ekakalakSaNena madhyarAzerguNanAjAtaH sa tAbAneva, ekena guNitaM tadeva bhavatIti nyAyAt , tata Avena rAzinA bhAgaharaNaM, 49 pratipattI jIvAbhi labdhAH saptadaza kSullakabhavAH, zeSAsvaMzAstiSThanti tatra trayodaza zatAni paJcanabatyadhikAni, uktaJca-sattarasa bhavaggahaNA khuTTANaM | sarvajIva malayagi-1 bhavaMti ANupANumi / terasa ceva sayAI paMcANai ceva aMsANaM // 1 // " arthatAyariMzai: kiyatya AvalikA labhyante, puNyate, sa- 1 kSullakamarIyAvRttiHlAmadhikacaturnavatiH, tathAhi-paTpaJcAzadadhikena zatadvayenAvalikAnAM trayodaza zatAni pacanavatAni guNyante, jAtAni trINi lakSANi vaprarUpaNA saptapaJcAzatsahasrANi zatamekaM viMzatyadhikaM 357120, chedarAzi: sa eva 3773, labdhA caturnavatirAvalikAH, zepAstvaMzA aab||442|| likAyAstiSThanti caturviMzatiH zatAni aSTapazcAzAni, chedaH sa eva 101 evaM yadA ekasminnAnaprANe AvalikA: sayAtumicyante tadA saptadaza dvAbhyAM padpazcAzadadhikAbhyAM zatAbhyAM gujyante, guNayitvA coparitanAzcaturnavatirAvalikAH prakSipyante, mata Avali-1 kAnAM catuzcalAriMzat zatAni paTcatvAriMzAni bhavanti, uktaca-"eko u ANupANU coyAlIsaM sayA u chAyAlA / AvaliyapamANeNaM agaMtanANIhi nidiho // 1 // " yadi punarmuhUrte AvalikAH salyAtumipyante tata etAnyeva catuzcatvAriMzacchatAni trisapta-18 tyadhikAni bhavantIti saptatricchazasaikhisaptatyadhikairguNyante, jAtA ekA koTI saptapaSTiH zatasahasrANi catuHsaptatiH sahasrANi sanazatAni aSTApa cAzadadhikAni 16774458, ye'pi cAvalikAyA aMzAzcaturvizatizatAni anupazcAzadadhikAni 2458 te'pi | muhUrttagatocchAsarAzinA 3773 guNyante, asvaiva chedasya te aMzA ityAvalikAnayanAya tenaiva bhAgo hiyate, labdhAstAvatya ebAvalikAzcaturvizatizatAnyaSTApaJcAzAni 2458, tAni mUlarAzau prakSipyante, jAtA mUlarAzirekA koTiH saptapaSTilakSAH saptasaptatiH sahasANi dve zate SoDazottare, etAvatya AvalikA muhUrte bhavanti, yadikA muhUrcagatAnAM kSullakabhavagrahaNAnAM paJcaSaSTiH sahasrANi pacA dIpa anukrama -9-% *-3 [372 // 442 ESH atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~887~ Page #889 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [1], -------------------- mUlaM [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: -%AY prata sUtrAMka 9-4-6 [247] 48C zatAni patriMzAni ekabhavagrahaNapramANena paTpaJcAzena zatadvayenAvAlikAnAM guNyante tathA'pi tAvatya evAvalikA bhavanti, uktaJca"egA koDI sattahi lakkha sattattarI sahassA ya / do ya sayA solahiyA AvaliyAo muhuttaMmi // 1 // " evaM ca yadugyate 'saMkhejAo AvaliyAo ege usAsanIsAse' ityAdi tadatIca samIcInamiti kRtaM prasaGgena, prakRtaM prastumaH / tatra sayogibhavasthakevalyanAhArakasyAntaramabhidhitsurAha-sajogibhavasthakevali aNAhArayarasaNaM bhaMte !' ityAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenApyantarmuhUrtamutkarpaNApyantarmuhUrga, samudghAtapratipatteranantaramevAntarmuhUrtena zailezIpratipattibhAvAt , navaraM jaghanyapadAdutkRSTapadaM vizeSA|dhikamavasAtavyaM anyathobhayapadopanyAsAyogAt / ayogibhavastha kevalyanAhArakasUtre nAsyantaraM, ayogyavasthAyAM sarvasyApyanAhAra karavAn / evaM siddhasyApi sAvaparyavasitasyAnAhArakasyAntarAbhAvo bhAvanIyaH // sAmpranameteyAmAhArakAnAhArakANAmalpabahutvamAha-eesi NaM bhaMte !' ityAdi prabhamUtra sugarma, bhagavAnAha-gautama! sarvastokA anAhArakAH, siddhavigrahagalyApannasamudUdhAtagatasayogiphevasyayogikeyalinAmevAnAhArakatvAt , tebhya AhArakA asakvevaguNAH, agha siddhebhyo'nantaguNA vanaspatijIvAste ca prAba AhArakA ityanantaguNAH kathaM na bhavanti ?, ucyate, iha pratinigodamasaGkhyayo bhAgaH pratisamayaM sadA vigrahagatyApanno labhyate, vigrahagatyApannA anAhArakAH, "viggahagaimAvannA kevaliNo samuhayA ajogI ya / siddhA ya bhaNAhArA sesA AhAragA jIvA // 1 // " [vigrahagatyApannAH samuddhatAH ayoginazca kevalinaH siddhAzcAnAhArA: zeSA AhArakA jIvAH // 1 // "] itivacanAt tato'sahavyaguNA evAhA|rakA ghaTante nAnantaguNA iti // prakArAntareNa bhUyo vaividhyamAha ahavA duvihA sabvajIvA paNattA, taMjahA-sabhAsagA abhAsagA ya // sabhAsae NaM bhaMte ! ma dIpa anukrama [372 - RRC- Jaticomin 60 ~888~ Page #890 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ----------------- prati prati0 [1], ------------ mUlaM [248] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [248] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 443 // 9 pratipattI sarvajIva bhASakasazarIretara uddezaH2 sU0248 dIpa anukrama bhAsaettikAlao kevaciraM hoti?, goyamA! jahaNNeNaM eka samayaM ukko aMtomuhutaM // abhAsae NaM bhaMte0, goyamA! abhAsae duvihe paNNatte-sAie vA apaJjavasie sAtIe vA sapajavasie, tattha Na je se sAie sapaJjavasie se jaha0 aMto0 uko0 aNaMtaM kAlaM aNaMtA ussappiNIosappiNIo bnnsstikaalo|| bhAsagassa NaM bhaMte! kevatikAlaM aMtaraM hoti, jaha aMto ukka0 aNataM kAlaM vaNassatikAlo / abhAsaga sAtIyassa apalavasiyassa patthi aMtaraM, sAtIyasapajavasiyassa jahaNNeNaM eka samayaM ukka0 aMto 1 appAyahu0 savvasthovA bhAsagA abhAsagA aNaMtaguNA / / ahavA duvihA savvajIvA sasarIrI ya asarIrIya asarIrI jahA siddhA, thovA asarIrI sasarIrI aNaMtaguNA / / (sU0248) 'ahave'tyAdi, athavA dvividhAH sarvajIvA: prajJaptAstadyathA-bhASakAca abhASakAca, bhASamANA bhApakA itare'bhASakAH // samprati / kAya sthitimAha-'sabhAsae gaM bhaMte' ityAdi prabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenaikaM samayaM bhASAdravyagrahaNasamaya eva maraNato'nyato thA kutazcitkAraNAtatyApArasyApyuparamAn , utkaNAntarmuhUrta, nAvantaM kAlaM nirantaraM bhASAdravyagrahaNanisargasambhavAt , tata uddha jIvasvAbhAvyAnniyamata evoparamati / / abhASakaprabhasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! abhAvako dvividhaH prajJaprastadyathA-sAdiko vADaparyavasita: siddhaH, sAdiko vA saparyavasitaH sa ca pRthivyAdiH, tatra yo'sau sAdiH saparyavasitaH sa jaghanyenAntarmuhUrta, bhASaNAdu- I paramyAntarmuhana phasyApi bhUyo'pi bhASaNapravRtteH, pRthivyAdibhavanya vA japanyata etAvanmAtrakAlalAn , utkarSato vanaspatikAlaH, [373] 443 7-1 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~889~ Page #891 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [1], ------------------- mUlaM [248] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: % % % prata sUtrAMka [248] sa cAnantA utsapiNyavasapiNyaH kAlata: kSetrato'nantA lokA asoyA: pudgalaparAvartAH se ca puDhalaparAvA AvalikAyA asa-1 yeyo bhAgaH, etAvantaM kAlaM vanaspatiSvabhASakalAt / / sAmpratamantaraM cicintayipurAha-bhAsagassa NaM bhaMte!' ityAdi praznasUtraM | sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhartamutkarSato vanaspatikAlaH, abhASakakAlasya bhApakAntaratvAt / abhASakasUtre sAdyaparyava sitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt , sAdisaparyavasitasya jaghanyenaika samayamuskarSato'ntarmuhUrta, bhASakakAlasyAbhASakAntaratvAt / tasya lAca jaghanyata utkarSatazcaitAvanmAtrakhAt , alpabahulasUtra pratItam // 'ahave'tyAdi, sazarIrA:-asiddhA azarIrA:-siddhAH, tattaH sarvANyapi sazarIrAzarIrasUtrANi siddhAsiddhasUtrANIya bhAvanIyAni / / ahavA duvihA sacajIvA paNNattA, taMjahA-carimA ceva acarimA ceva // carime NaM bhaMte ! carimetti kAlato kevaciraM hoti ?, goyamA! carima aNAdIe sapajavasie, acarime dubihe-aNAtIe vA apajavasie sAtIe apajjavasite, dopahaMpi Nasthi aMtaraM, appAyahuM sabbatthovA acarimA carimA aNaMtaguNA / [ahavA duvihA sabajIvA sAgArovauttA ya aNAgArovauttA ya, dohaMpi saMciTTaNAvi aMtaraMpi jaha0 aMto0 u0 aMto0, appAbahu0 savvasthovA aNAgAro vauttA sAgArovauttA asaMkhejaguNA] settaM duvihA savyajIvA pannattA] // (sU0 249) 'ahave'tyAdi, caramA:-caramabhavavanto bhavyavizeSA ye setsyanti, tadviparItA acaramA:-abhavyAH siddhAzca / kAyasthitisUtre caramo'nAdisaparyavasito'nyathA caramatvAyogAt / acaramasUtre'caramo dvividhaH prajJaprastadyathA-anAdiko vA'paryavasitaH sAviko vA'-1 SHEETARKARKok *9-%91%-9-% dIpa anukrama [373] ~890~ Page #892 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [1], ------------------- mUlaM [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka malayagi-18 [249] dIpa anukrama [374] zrIjIyA-dAparyavasitaH, tatrAnAthaparyavasito'bhavyaH sAyaparyavasitaH siddhaH // sAmpratamantaramAha-carimassa NaM bhaMte !' ityAdi prabhasUtra sugama, IF9 pratipattI jIvAbhi | bhagavAnAha-gautama! anAdikakha saparyavasitasya nAstyantaraM, caramavApagame sati punazcaramavAyogAt, acaramasyApyanAthaparyavasitasya sarvajIva sAdyaparyavasitasya vA nAstyandaraM avidyamAnacaramatvAt / alpabahuve sarvastokA acaramAH, abhavyAnAM siddhAnAmeva cAcaramattvAt , 16 malAna carametara0 rIyAvRttiH caramA anantaguNAH, sAmAnyabhanyApekSametat , anyathA'nantaguNatvAyogAta , Aha ca mUlaTIkAkAra:-"caramA anantaguNAH, samyagdasAmAnyamavyApekSametaditi bhAvanIya, durlakSyaH sUtrANAM viSayavibhAgaH" iti / sampratyupasaMhAramAha-'settaM duvihA' te ete dvividhAH | // 444 // TayAdi sarvajIvAH, atra kacidvividhavakavyatAsaha nigAthA--"siddhasaIdiyakAe joe vee kasAyalesA ya / nANuvaogAhArA bhAsasarIrI|| ya caramo ya // 1 // " samprati trividhavaktavyatAmAha uddezaH2 sU0248tastha NaM je te ebamAhaMsu tivihA savvajIvA paNNattA te evamAsu, taMjahA-sammadiTThI mi 249 pachAdiTThI smmaamicchaadittttii| sammadiTTI NaM bhaMte! kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! sammadiTTI duvihe paNNatte, taMjahA-sAtIe vA apanavasie sAie vA sapajayasie, tattha je te sAtIe sapajavasite se jahA aMto0 uka0 chAvahi sAgarovamAiM sAtiregAI, micchAdiTThI tivihe sAie vA sapajavasie aNAtIe vA apajavasite aNAtIe vA sapaJjavasite, tastha je te sAtIe sapajapasie se jaha* aMto0 uka0 aNaMtaM kAlaM jAva avaDaM poggalapariyaha desUrNa 1 // 444 // sammAmicchAdiTThI jaha0 aMto. upha. aMtomuhuttaM // sammadihissa aMtaraM sAiyassa apajjaba XKORORSC atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM atra sarvajIva-pratipatti: 1-dvividhA] parisamAptA atha sarvajIva-pratipatti: 2-trividhA) ArabdhA: ~891~ Page #893 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [250 ] dIpa anukrama [375] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH) pratipattiH [sarvajIva], prati0 prati0] [2], mUlaM [250 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH jI0 75 farea after aMtaraM, sAtIyassa sapalavasiyasa ja0 aMto0 ko anaMtaM kAlaM jAva ava poggalapariyaI, micchAdidvissa aNAdIyassa apajJavaliyamsa Natthi aMtaraM, aNAtIyassa sa pajjavasiya natthi aMtaraM, sAsa sajjabasisa jaha0 aMto0 uko0 chAvaTTi sAgaromAI sAtiregAI, sammAnicchAdiTTisa jaha0 aMta0 u0 anaMtaM kAlaM jAva ahaM poggalapariyahaM deNaM / appA bahu0 savvatthovA sammAmicchAdiTTI sammadiTThI anaMtaguNA micchAdiTTI anaMtaguNA || (sU0 250 ) 'tattha NaM je te' ityAdi, tantra ye te evamuktavantastrividhAH sarvajIvAH prajJAste patramuktavantastayathA samyagyonidhyAdRSTayaH samyagmithyAdRprayaca, amISAM zabdArthabhAvanA prAgyat // samprati kAryasthitimAha--'sammadiTTI NaM bhaMte!" ityAdi prajJasUtraM suna, bhagavAnAha - gautama ! samyagdRSTidvividhaH prajJastadyathA-sAdiko vA'paryavasitaH kSAyikasamyagdRSTiH, sAdiko vA saparyavasitaH kSAyopazamikAdisamyagdarzanI, tatra yo'sau sAdisaparyavasitaH sa jayanyenAntarmuhUrtta karmmapariNAmasya vicitratvenaivAyataH kAlAdR punamidhyAtvagamanAt utkarSata: paTpaTi sAgaropamANi tata Urddha niyamataH kSAyopazamikasamyagdarzanApagamAn / sidhyA sugamaM, bhagavAnAha - gautama! midhyAdRSTivividhaH prajJamannayathA - anAdyaparyavasitaH anAdisaparyavasitaH sAdisaparyavasitazya, tatra yosau sAdiparyavasitaH sa jaghanyenAntarmuhUrtta tAvatA kAlena punaH kasyApi samyagdarzanalAbhAna, utkarSato'nantaM kAlaM, anantA uma vyavasarpiNyaH kAlataH, kSetrato'pA pulaparAvartta dezonaM, pUrvapratipatra samyaktvasyaitAvataH kAlAdUrddha punaravazyaM samyadarzanalAbhAn For P&Pase Cnly ~ 892~ Page #894 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [2], -------------------- mUlaM [250] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [250] dIpa anukrama zrIjIvA- pUrvasamyaktvaprabhAvena saMsArasya parittIkaraNAt / sanyammidhyASTisUtre jaghanyato'pyantamuhartamutkarpato'pyantarmuddata, samyagmidhyAdarzana- pratiSa jIvAbhi kAlanya svabhAvata evaitAvanmAtrakhAt , navaraM jaghanyapadATukRSTapadamadhikamabasAtavyam / / sAmpratamantaramAha-sammadidvissa NaM bhaMte sarvajIva malayagi- ityAdi praznasUtraM sugarma, bhagavAnAha-gautama! sAyaparyavasitasya nAsyantaramaparyavasitatvAta , sAdisaparyavasitamA jaghanyenAntarmuhUrta, kAcarametara0 rIyAvRttiH samyaktvAt pratipatyAntarmuhUna bhUyaH kasyApi samyaktvapratipatteH, utkarSato'nantaM kAlaM yAvadapA pulaparAvartam / mithyAdRSTisUtre- samyagda unAdyaparyavasitasya nAsvantaramaparityAgAt , anAdisaparyavasitasyApi nAstyantaraM, anyathA'nAdilAyogAn , sAdisaparyavasitasya ja- yAdi // 445 // dhanyenAntarmuhurtamutkarpataH paTpaSThiH sAgaropamANi sAtirekANi, samyagdarzanakAla eva hi miyAdarzanampa prAyo'ntaraM, samyagdarzana-8 uddezaH2 kAlaca jaghanyata utkarSatazcaitAbAniti / samyagmidhyAdRSTisUtre jaghanyato'ntarmudatta, samyagmidhyAdarzanAt pratipalAntarmuhU tena bhUvaH sU0250 kasyApi samyagmidhyAdarzanabhAvAna , utkarSato'nanta kAlaM yAvadapArddha pudgalaparAvarta dezonaM, yadi samyagminyAdarzanAna pratipatitasya bhUyaH 4 251 samyagmidhyAdarzanalAbhalata etAvatA kAlena niyamena anyathA tu muktiH / alpabahutvacintAyAM sarvato kA: sambagmidhyAdRSTayaH, tatparihaiNAmasya lokakAlatayA gucchAsamaye teSAM stokAnAmaghApyamAnakhAt, samyagdRSTayo'nantaguNAH siddhAnAmanantakhAna, tebhyo midhyAdRSTayo'nantaguNAH, vanaspatInAM siddhebhyo'pyanantatvAt teSAM ca miyAdRSTivAn / / ahavA tivihA sadhyajIvA paNNattA-parittA aparittA noparittAnoaparisA / paritte gaM bhaMte ! kAlato kevaciraM hoti?, paritte duvihe paNNatte-kAyapari ya saMsAraparise ca / kAyapa // 445 // rite NaM bhaMte01, jaha0 aMtosuka uko asaMvenaM kAlaM jAva asaMvejhA logA / saMsAraparitte NaM [375]] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~893~ Page #895 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [2], ------------------- mUlaM [251] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [251] MXXX dIpa anukrama bhaMte ! saMsAraparittetti kAlao kevaciraM hoti?, jaha aMto. uko arNataM kAlaM jAva avaha poggalapariyaha desUrNa / aparitte NaM bhaMte !0, aparitte duvihe paNatte, kAyaaparitte ya saMsAraaparitte ya, kAyaaparise NaM jaha0 aMto0 ukko0 aNataM kAlaM, vaNassatikAlo, saMsArAparitte duvihe paNNatte-aNAdIe vA apajavasine aNAdIe vA sapajavasite, NoparitteNoaparitte sAtIe apajjavasite / kAyaparisasma jahA aMtaraM aMto0 uko0 vaNassatikAlo, saMsAraparitassa Nasthi aMtaraM, kAyAparittassa jaha0 aMto 'uko0 asaMkhinaM kAlaM puDhavikAlo / saMsArAparittassa aNAiyassa apajavasiyassa nasthi aMtaraM, aNAiyas sapajavasiyarasa nasthi aMtaraM, NoparIttanoaparisassavi Nasthi aMtaraM / appAbaha savyasthovA parittA NoparisAnoapa. rittA anaMtaguNA aparittA anaMtaguNA (ma0251) 'ahave'tyAdi, athavA sarvajIvAstrividhAH prakSamAlAthA-parIcA aparIttA noparittAnoaparIttAzca / / sampati kAyasthiticintA-13 parIttaviSayaM praznasUtraM sugama, bhagabAnAha-gautama! parIto dvividha: prajJamastadyathA-kAyaparItta: saMsAraparItaJca, kAyaparItto nAma pratyekasarIrI, saMsAraparIto'pArddhapudgalaparAvartAnta:saMsAraH, tatra kAyaparItavipayaM prabhasUna sugamaM, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmu-11 hUrta, sa ca sAdhAraNebhyaH parIsevantarmuhUrta khitvA punaH sAdhAraNepu gacchato veditavyaH, utkarSato'sahayeyaM kAlaM, asazapayA utsa-1 ppiNyavasappiNyaH kAlataH, kSetrato'sayeyA lokAH, tathA cAha-pRthivIkAla:, kimuktaM bhavati -pRthivyAdipratyekazarIrakAlaH, tata | [376] ~894~ Page #896 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [2], ------------------ mUlaM [251] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [251] dIpa anukrama [376] zrIjIyA- Urddha niyamataH saMsAriNaH sAdhAraNabhAvAn / / saMsAraparIttaviparva praznasUtraM pAThasiddha, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuharta, tAva- pratipattI jIvAbhitA kAlegAntakutkevalakhena siddhigamanAna , utkaNAnanta kAla, anantA utsapiNyavasaripeyaH kAlataH, kSetrano dezonamapArddha putralaparA- sarvajIva malayAMga- ga varne yAvan , tata kaI niyamataH siddhigamanAi, anyathA saMsAraparIttatvAyogAt / / 'aparItte NaM bhaMte!' ityAdi prabhasUcaM suganaM, vaividhye rAyAvRAta bhagavAnAha-gautama! aparIto dvividhaH pramakhayathA-kAyAparItaH saMsArAparIta, kAyAparItaH sAdhAraNAH, saMsArAparIta:-kRSNa- IMparittAdi // 44611 pAkSikaH, tatra kAyAparItaviparya prabhasUtra sugama, bhagavAnAha-gautama! jayanyenAntahasa, tata kaI kasyApi pratyephazarIreSu gamanAna uddezaH2 utkarpato'nanta kAlaM, sa ca vanaspatikAlaH, anantA utsapiNyAsappiNyaH kAlataH, kSetrato'nandA lokA asajhayeyAH pudgalaparAvattA: 0251 te ca pudgalaparAvartA AvalikAyA asahayo bhAgaH / saMsArAparItapraznasUtraM pratItaM, agavAnAha-gautama! saMsArAparIco dvividhaH pra-M jJaptastathadhA-anAdiko'paryavasito, vo na jAtucidapi siddhi gantA, anAdiko vA saparyavasito bhavyavizeSaH / noparIttanoapa-12 rItaviSayaM prabhasUtraM pratItaM, noparIttanoaparItto di siddhaH, sa ca sAzaparyavasita evaM pratipAtAbhAvAn // sAmpratamantaramAha-1 N'kAyAparIttassa NamityAdi praznasUtraM sugama, bhagavAnAha-gautama! jaghanyenAntarmuhUrta, sAdhAraNecantahata sthitvA bhUyaH pratyekazarI revAgamanAt , utkarSato'nantaM kAlaM, sa cAnantaH kAlaH prAguktasvarUpo vanaspatikAlaH, tAyantaM kAle sAdhAraNevavasthAnAt / / saMsAraparIttaviSayaM prabhasUtra mugama, bhagavAnAha-gautama! nAstyantaraM, saMsAraparItatvApagame punaH saMsAraparItavAbhAvAt , muktasya pratipAtA| sambhavAt / kAyAparItasUtre jaghanyato'ntarmuhUrta, pratyekazarIreSvantarmuhU sthitvA bhUyaH kAyAparIttepu kasyApyAgamanasambhavAt , 'utk-161||446|| to'sayeyaM kAlaM yAvada, asahaye yA utsapiNyavasapiNya: kAlataH, kSetrato'saGkhyayA lokAH, puthinyAdipratyekazarIrabhavabhramaNakAla % atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~895~ Page #897 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [2], ------------------- mUlaM [251] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [251] SAGAR | svotkarSato'pyetAvanmAtratvAt , tathA cAha-pRthivIkAlaH pRdhivyAdipratyekazarIrakAla ityarthaH / saMsArAparIttasUtre'nAthaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt , anAdisaparyavasitakha nAstyantaraM, saMsArAparItalApagame punaH saMsArAparItatvasyAsambhavAn , noparItanoaparItasyApi sAdyaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt / alpabahuvacintAyAM sarvastokAH parIttAH, kAyaparIttAnAM saMsAraparIttAnAM | cAlpatvAt , noparIttAnoaparIcA anantaguNAH siddhAnAmanantatvAt , aparItA anantaguNAH, kRSNapAkSikANAmatiprabhUtatvAt // ahavA tivihA sabyajIvA paM020-pajattagA apajattagA nopajatagAnoapajattagA, pajattake NaM bhaMte !0, jaha0 aMto0 ukko sAgarovamasatapahattaM sAiregaM / apajattage NaM bhaMte!, jaha0 aMto. uko aMto0 nopajattaNoapajattae sAtIe apjvsite| pajatlagassa aMtaraM jaha0 aMto0 uko0 aMto0, apajjattagassa jaha0 aMto0 ukko0 sAgarovamasayapuhuttaM sAirega, taiyassa patthi aMtaraM / appAbahu0 samvatthovA nopajjattaganoapajjattagA apajjattagA arNataguNA pajattagA saMkhijaguNA (sU0252) 'ahave'lAdi, athavA prakArAntareNa sarvajIvAkhividhAH prajJaptAstadyathA-paryAptakA aparyAptakA noparyAptakAnoaparyApta kAzra, tatra paryAptakakAyasthiticintAyAM jaghanyenAntarmuhUrta, aparyAptakebhyaH paryAptatatpadyAntamahattItparato'paryAptakeSu bhUyo'pi gamanAt , utkarSataH sAgaropamazatapRthaktvaM sAtireka, tata Urdva niyamato'paryAptakabhAvAt , laThaNyapekSaM cedaM sUtra, tenApAntarAle upapAtAparyAptako'pi na kathidoSaH / aparyAptakasUtre jaghanyato'pyantarmuhUrtamutkarSato'pyantaharga, aparyAptalabdherjaghanyata utkarSatazcaitAvanmAtrakAlakhAta, navaraM dIpa anukrama [376] ~896~ Page #898 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [2], -------------------- mUlaM [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [252] dIpa anukrama zrIjIvA- jaghanyapadAvutkRSTapadamadhikamavasAtavyaM, anyathobhayapadopanyAsAyogAs , ubhayapratiSedhavatI siddhaH, sa ca sAdyaparyavasitaH / ansara-15 pratipattI jIvAbhi cintAyAM paryAptakasya jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrtamantaraM, aparyAptakAla eva hi paryAptakasyAntaraM, aparyAptakakAlazca jaghanyata utkarSa-1 sarvajIva malayagi- tazcAntarmuhUrta, aparyAptakasya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSata: sAgaropamazatapRthaktvaM sAtireka, paryAptakakAlasya jaghanyata utkarvatazcaitAva- traividhye rIyAvRttiH pramANavAt , noparyAptanoaparyAptakasya nAstyantaramaparyavasitatvAt / / alpabahukhacintAyAM sarvastokA noparyAptakanoaparyAptakAH, si-18 paryAptatvA vidvAnAM zeSajIvApekSayA'lpalAt, aparyAptakA anantaguNAH, nigodajIvAnAmaparyAptAnAmanantAnantAnAM sadA labhyamAnatvAt , tebhyaH pa. di sukssm||447|| yAprakA: sAyeyaguNAH, sUkSmeSvocato'paryAptakebhyaH paryAptakAnAM saGkhyeya guNatayA'vApyamAnatvAt / / tvAdi ahavA tivihA savvajIvA paM0 saM0-suhumA bAyarA nosuhamAnobAyarA, suhume NaM bhaMte! su- uddezaH2 hameti kAlao kevaciraM01, jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkose. asaMkhija kAlaM puDhacikAlo, vA- sU0252yarA jaha* aMto0 ukko0 asaMkhijaM kAlaM asaMkhijAo ussappiNIosappiNIo kAlao khetao aMgulassa asaMkhijahabhAgo, nomuhumanovAyarae sAie apajavasie, suhumassa aMtaraM vAyarakAlo, bAyarassa aMtaraM suhamakAlo, taiyassa nomuhumaNovAyarassa aMtaraM nasthi / appAbahu0 samvatthovA mosuhamAnovAyarA bAyarA aNaMtaguNA suhamA asaMkhejaguNA // || 447 // 'ahave'tyAdi, athavA prakArAntareNa sarvajIvAstrividhAH prajJaptAstadyathA-sUkSmA bAdarA: nosUkSmAnobAdarAH / kAyasthiticintAyAM 253 [377] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~897~ Page #899 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [253] dIpa anukrama [378] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH) pratipattiH [sarvajIva], pratiprati0] [2], mUlaM [253] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri -praNIta vRttiH sUkSmasya jaghanyato'ntarmuhUrtta tata Urddha bhUyo'pi bAdareSu kasyApyAgamanAt, utkarSato'saGkhyeyaM kAlaM, asaGkhyevA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'sayA lokAH, bAdarasya jaghanyato'ntarmuhUrtta tadanantaraM kasyacid bhUyo'pi sUkSmeSu gamanAt utkarSaMto'yaM kAlaM, asaGkhyeyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'GgulasyAsayo bhAgaH, etAvata: kAlAdUrddha niyogataH saMsAriNaH sUkSmeSu gamanAt ubhayapratiSedhavarttI siddhaH sa ca sAdyaparyavasitaH || antaracintAyAM sUkSmasyAntaraM jaghanyato'ntarmuhUrtta utkarSato'yaM | kAlamasaGkhyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSaitrato'GgulasyAsayo bhAgaH, bAdarakAlakha jaghanyata utkarSataJcaitAvatpramANatvAt / bAdarasyAntaraM jaghanyenAntarmuhUrtta utkarSato'sameyaM kAlaM, asaGkhyA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'saGkhyA lokAH, sUkSmasya jaghanyata utkarSatazcaitAvatkAlapramANatvAt nosUkSmanobAdarasya sAdyaparyavasitasya hetau SaSThI, 'nimittakAraNahetuSu sarvAsAM vibhaktInAM prAyo darzana miti nyAyAt, tato'yamartha:-sAdyaparyavasitatvAnnAstyantaramanyathA'paryavasitatvAyogAt / alpabahutvacintAyAM sarvastokA nosUkSmAnobAdarA, siddhAnAmalpatvAt, tebhyo bAdarA anantaguNAH, vAdaranigodajIvAnAM siddhebhyo'pyanantatvAt, tebhyaH sUkSmA asayaguNAH, vAdaranigodebhyaH sUkSmanigodAnAmasayAtaguNatvAt // ahavA tivihA savvajIvA paNNattA, taMjahA-saNNI asaNNI nosaNNInoasaNNI, sannI bhaMte! kAlao0 ?, jaha0 aMto0 ko sAgarovamasatapuhuttaM sAtiregaM, asaNNI jaha0 aMto0 ashto area tikAlo, nosaNNInoasaNNI sAie apajavasite / saNNissa aMtaraM jaha0 aMto0 ukko0 vaNassatikAlo, asaNNissa aMtaraM jaha0 aMto0 ukko0 sAgarokmasayapuhutaM sAtiregaM, For P&Pernaise Cly ~898~ my w Page #900 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [2], ------------------- mUlaM [254] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: traividhye prata sUtrAMka [254] dIpa anukrama zrIjIvAtatiyassa patthi aMtaraM / appAbaha savvatthovA sapaNI nosannInoasaNNI arNataguNA asaNI 69 pratipattI jIvAmila aNaMtaguNA // (sU0254) | sarvajIva malayagi 'ahavA tivihA' ityAdi, athavA' prakArAntareNa triprakArAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-sajJino'sajino nosajjino'sa-1 rIyAvRttiH jJinana, tatra samjhina:-samanaskA: asabjina:-amanaskA: ubhayapratiSedhavartinaH siddhAH / kAyasthiticintAyAM sabjino jaghanyenA-8 saMjJitvAdi // 448 // |ntarmuhUrta, tata U bhUyo'pi kasyacid sabjiSu gamanAt , utkarpataH sAgaropamazatapRthaktvaM sAtireka, tata kaImavazyaM saMsAriNaH satos-1TA dezA sabjipu gamanAta , asajJino jaghanyato'ntarmuhUrta, tata Urddha kasyApi punarapi sajJipu gamanAt , utkarSato'nantaM kAlaM, sa cA- sU0 254 nantaH kAlI panaspatikAlaH, sa caivaM-anantA utsarpiNyavasapiNyaH kAlataH, kSetrato'nantA lokAH, asAhayeyAH pugalaparAvatAH, te ca81 | pudgalaparAvatoM AvalikAyA asahayo bhAgaH, ubhayapratiSedhavatI siddhaH, sa ca sAdyaparyavasitaH / antaracintAyAM sabjino'ntaraM | jaghanyenAntarmuhUrtta utkarSato'nanta kAlaM, sa cAnantakAlo vanaspatikAlaH, asamjhikAlaya jaghanyata utkarSatazcaitAvatpramANa khAt , a-| sabjiAno'ntaraM jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSataH sAgaropamazatapathakvaM, sabjJikAlasya jaghanyata utkarSatazcaitAvatpramANakhAt, nosabjinonoasamjhinaH sAyaparyavasittasya nAstyantaramaparyavasitatvAt / alpabahutvacintAyAM sarvastokAH sabjino, devanArakagarbhagyutkrAntikatiyagmanuSyANAmeva sabjiyAt, tebhya ubhayapratiSedhavartino'nantaguNAH, vanaspativarjazeSajIvebhya: siddhAnAmanantaguNatvAt , tebhyo'saMjJino'nantaguNAH vanaspatInAM siddhebhyo'pyanantaguNavAt / / 6.1 // 448 // ahavA tivihA sadhajIvA paNNasA, taMjahA-bhavasiddhiyA abhavasiddhiyA nobhavasiddhiyA [379] atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~899~ Page #901 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [255 256] dIpa anukrama [380 -381] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) pratipattiH [sarvajIva], ----- prati. prati0] [2], mUlaM [255-256 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH nobhavasiddhiyA, aNAiyA sapajjavasiyA bhavasiddhiyA, aNAiyA apanavasiyA abhavasiddhiyA, sAI apajjabasiyA nobhavasiddhiyAnoabhavasiddhiyA / tipahaMpi natthi aMtaraM / appAyahu0 sa vvatthovA abhavasiddhiyA NobhavasiddhIyAnoabhavasiddhIyA anaMtaguNA bhavasiddhiyA anaMtaguNA (sU0 255) ahavA tivihA savva0 taMjahA tasA thAvarA notasAnodhAvarA, tasarasaNaM bhaMte! kAlao0 ?, jaha0 aMto0 ukko0 do sAgarovamasahassAI sAiregAI, thAvarassa saMciTTaNA vaNassatikAlo, gotasAnodhAvarA sAtI apajjavasiyA / tasassa aMtaraM vaNassatikAlo, thAvarassa aMtaraM do sAgarovamasahassAI sAiregAIM, gotasathAvarassa Natthi aMtaraM / appA bahu savvasthovA tasA notasAnodhAvarA anaMtaguNA thAvarA anaMtaguNA / se taM tividhA savvajIvA paNNattA (sU0 256) 'ahavetyAdi, athavA prakArAntareNa trividhAH sarvajIvAH prajJatAstadyathA - 'bhavasiddhikAH bhave siddhiryeSAM te bhavasiddhikA bhavyA ityarthaH abhavasiddhikA - abhavyAH, nobhavasiddhikAnoabhavasiddhikAH siddhAH siddhAnAM saMsArAtItatathA bhavasiddhikatvAbhava| siddhikatvavizeSaNarahitatvAt / kAyasthiticintAyAM bhavasiddhiko'nAdisaparyavasito'nyathA bhavasiddhikatvAyogAt abhavasiddhiko' nAdyaparyavasitaH, abhavasiddhikatvAdevAnyathA tadbhAvAyogAt, nobhavasiddhikonoabhavasiddhikaH sAyaparyavasitaH, siddhasya saMsArakSayAprAdurbhUtasya pratipAtAsambhavAt / antaracintAyAM bhavasiddhikasyAnAdisaparyavasitasya nAstyantaraM bhavasiddhikalApagame punarbhavasiddhikalA For P&Praise City ~900~ Page #902 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [2], ------------------- mUlaM [255-256] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [255256] maujIvA- yogAt , abhavasiddhikasya nAstyantaramaparyavasitatayA sadA tadbhAvAparityAgAt , nobhavasiddhikanobhabhavasiddhikasyApi sAdyaparyavasitasya jIvAbhi nAstyantaramaparyavasitatvAt / alpabahu tyacintAyAM sarvastokA abhavasiddhikAH, abhavyAnAM jaghanyayuktAnantakatulyatvAt , nobhavasi- malayagi- khikAnoabhavasiddhikA anantaguNAH, siddhAnAmabhavyebhyo'nantaguNatvAt , tebhyo bhavasiddhikA anantaguNAH, bhavyarAzeH siddhebhyo- rIyAvRttiHpya mantaguNatvAt / upasaMhAramAha-'settaM tivihA savvajIvA pannattA' / / tadevaM trividhasarvajIvapratipattiruktA, samprati caturvidha- srvjiivprtipttimbhidhitsuraah||449|| tattha je te evamAhaMsu-caubvihA sabvajIvA paNNattA te evamAhaMmata-maNajogI vaijogI kAyajogI ajogii| maNajogI NaM bhaMte! jaha0 ekaM samayaM ukko0 aMtomu0, evaM vaijogIvi, kAyajogI jaha0 aMto0 ukko0 vaNassatikAlo, ajogI sAtIe apajjavasie / maNajogissa aMtaraM jahaNaNaM aMtomuhattaM uko. vaNassaikAlo, evaM vaijogissavi. kAyajogissa jaha eka samayaM unko aMto0, ayogissa Nasthi aMtaraM / appAbahu0 savvatthovA maNajogI vahajogI saMkhijaguNA ajogA aNaMtaguNA kAyajogI arNataguNA // (sU0 257) 'tattha je te eva'mityAdi, tatra ye te evamuktavantazcaturvidhAH sarvajIvA: prajJaptAsta evamuktavantastayathA-manoyogino vAgyoginaH kAyayogino'yoginazceti, tatra kAya sthiticintAyAM manoyogI jaghanyata eka samaya, viziSTamanoyogyapuralagrahaNApekSametatsUtraM, tato dvitIye samaye maraNenoparamato bhASakavadekasamayatA pratipattavyA, utkarSato'ntarmuhUrta, tathA ca jIvasvabhAvatayA niyanata uparamAt 9 pratipattI sarvajIva traividhye bhavyatvAkAditrasAdi | manoyo| gAdi | uddezaH2 sU0255257 dIpa anukrama [380-381] // 449 // Joic atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM atra sarvajIva-pratipatti: 2-(trividhA] parisamAptA atha sarvajIva-pratipatti: 3-caturvidhA] ArabdhA: ~901~ Page #903 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [257] dIpa anukrama [382] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH) pratipattiH [sarvajIva], prati0 prati0 [3], mUlaM [257] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH | bhASakavat manoyogarahitavAgyogavAneva bAgyogI dvIndriyAdiH, jaghanyata ekaM samaya mutkarSato'ntarmuhUrtta etadapi sUtraM viziSTavAgdravyagrahaNApekSamavasAtayaM, kAyayogI vAgyogamanoyogavikala ekendriyAdiH, jayanyato'ntarmuhUrtta dvIndriyAdibhya uddhRtya pRthivyAdiSvaantarmuhUrtta sthitvA bhUyaH kasyApi dvIndriyAdiSu gamanAt, utkarSataH prAguktasvarUpo vanaspatikAla: ayogI siddhaH, sa ca sAyaparvavasitaH / antara cintAyAM manoyogino'ntaraM jaghanyenAntarmuhUrtta tata UrjA bhUyo viziSTamanoyogya pulasambhavAt utkarSato vanaspatikAlaH, tAvantaM kAlaM sthitvA bhUyo manoyogiSvAgamanasambhavAt evaM vAgyogino'pi jaghanyata utkarSataJcAntaraM bhAvanIya, audA-, rikakAyayogino jaghanyata ekaM samayaM, audArikalakSaNaM kAyamapekSyaitatsUtraM yato dvisAmAyikyAmavAntarAlagatAvekaH samayo'ntaraM, utkarSato'ntarmuhUrtta idaM hi sUtraM paripUrNodArikazarIraparyAptiparisamAtyapekSaM tatra viprahasamayAdArabhya yAvadaudArikazarIraparyAptiparisamAptistAvadantarmuhUrtta tata uktamutkarSato'ntarmuhUrtta na caitatsvamanISikAvijRmbhitaM yata Aha cUrNikRt - 'kamyajogissa jaha0 ekkaM samayaM, kaheM ?, ekasAmAyikavipragatasya, ukkosaM aMtaraM aMtoMmuhuttaM vigrahasamayAdArabhya audArikazarIraparyAptakasya yAvadevanantamuhUrtta draSTavyamiti, sUtrANi mUni vicitrAbhiprAyatayA durlakSyANIti samyakUsaMpradAyAdavasAtavyAni, sampradAyazca yathoktasvarUpa iti na kAcidanupapattiH, na ca sUtrAbhiprAyamajJAtvA anupapattirudbhAvanIyA, mahAzAtanAyogato mahA'narthaprasakteH, sUtrakRto hi bhagavanto mahIyAMsaH pramANIkRtAzca mahIyastaraistatkAlavarttibhiranyairvidvadbhistato na tatsUtreSu manAgapyanupapattiH kevalaM sampradAyAvasAye yatro vidheyaH ye tu sUtrAbhiprAyamajJAtvA yathA kathaJcidanupapattimudbhAvayante te mahato mahIyasa AzAvayantIti dIrghatara saMsArabhAjaH, Aha ca TIkAkAra:- "evaM vicitrANi sUtrANi samyaksaMpradAyAdava seyAnItyavijJAya tadabhiprAyaM nAnupapatticodanA kAryA, mahAzA For P&Palle Cinly ~902~ Page #904 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [257] dIpa anukrama [382] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH) pratipattiH [sarvajIva], prati0 prati* [3], mUlaM [257] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvA jIvAbhi0 tanAyogato mahA'narthaprasaGgAditi" evaM ca ye samprati duSpamAnubhAvataH pravacanasyopalavAya dhUmaketava ivotthitAH sakalakAlasukarA- 9 pratipattau vyavacchinnasuvidhimArgAnuSThAtRsuvihitasAdhuSu matsariNaste'pi vRddhaparamparAyAta sampradAyAdavaseyaM sUtrAbhiprAyamapAsyotsUtraM prarUpayanto sarvajIva malayagni- 4 mahAzAtanAbhAjaH pratipattavyA apakarNayitavyAzca dUratastasvavedibhiriti kRtaM prasaGgena / sampratyalpabahutvamAha - 'eesa NamityAdi 9 traividhye rIyAvRttiH prabhasUtraM sugamaM, bhagavAnAha - gautama! sarvastokA manoyogino, devanArakagarbhajatiryakpaJcendriyamanuSyANAmeva manoyogitvAt, tebhyo vAgyogino'saGkhyeyaguNAH, dvitricaturasaGkSipaJcendriyANAM vAgyogitvAt, ayogino'nantaguNA: siddhAnAmanantatvAt, tebhya: kAyayogino'nantaguNAH vanaspatInAM siddhebhyo'pyanantakhAt // // 450 // strIvedAdi uddezaH 2 sU0 258 ahavA cavviA savvajIvA paNNattA, taMjahA - itthiveSamA purisaveyagA napuMsagaveyagA aveyagA, isthiveyagA NaM bhaMte! isthivedapatti kAlato kevaciraM hoti ?, goyamA ! (egeNa AeseNa0) paliyasa dasutaraM aTThArasa codasa palitapuhuttaM, samao jahaNo, purisavedassa jaha0 aMto0 ukko0 sAgarovamasayapuhattaM sAtiregaM, napuMsagavedassa jaha0 evaM samayaM ukko0 anaMtaM kAlaM artatikAlo / aveyara dubihe pa0 - sAtIe vA apajjavasite sAtIe vA sapajjabasie se jaha0 eka sa0 ukko0 aMtomu0 / itthivedassa aMtaraM jaha0 aMto0 ukko0 vaNassatikAlo, purisavedassa jaha0 egaM samayaM ukko0 vaNassakAlo, napuMsagavedassa jaha0 aMto0 ukko0 sAgarova For P&False Cly // 450 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM ~903~ Page #905 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati [3], ------------------- mUlaM [258] muni dIparatnasAgareNa saMkalita........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [258] dIpa anukrama [383] masayapuSTuttaM sAtiregaM, avedago jahA heTThA / appAyahu0 samvatthovA purisavedagA isthivedagA saMkhejaguNA avedagA aNaMtaguNA napuMsagaveyagA arNataguNA // (sU0258) 'ahave'tyAdi, 'athavA' prakArAntareNa caturvidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-zrIvedakAH puruSavedakA napuMsakavedakA avedakAH / kAyasthiticintAyAM strIbedakasya 'egeNaM AeseNaM jaha0 egaM samaya mityAdi pUrva vividhapratipatto prapazcato vyAkhyAsamiti na bhUyo vyAkhyAyate, puruSavedasya jaghanyato'ntarmuhUrta, strIvedAdibhya uddhRtya puruSavedAnAmantarmuhUrva jIvitvA bhUyaH strIvedAdiSu kasyApi gamanAt / atha yathA zrIvedasya napuMsakasya vA upazamazreNAvupazame jAte tadanantaramekaM samayaM taM vedamanubhUya mRtasyaikasamayatA vyAvayete tathA puruSavedasyApi jaghanyata ekasamayatA kasmAnna bhavati ?, ucyate, upazamazreNyantargato mRtaH sarvo'pi puruSavededhUtpadyate nAnyavedeSu, tena strIvedasya napuMsakavedasya coktaprakAreNa jaghanyata ekasamayatA labhyate, na puruSavedasya, tasya janmAntare'pi sAtatyena gamanAt, tato jaghanyaM puruSavedasyopadarzitenaiva prakAreNetyantarmuhUrta, utkarSataH sAgaropamazatapRthaktvaM sAtirekaM, tacca devamanuSyatiryagbhavabhramaNena veditavyaM, napuMsakavedo jaghanyata eka samaya, sa caikaH samaya upazamazreNI vedopazamAnantaramekaM samaya napuMsakavevamanubhUya mRtasya pari| bhAvanIyo maraNAnantaraM puruSavedeSutpAdAt, utkarSato banaspatikAlaH, sa ca prAganekadhA darzitaH, avedako dvividhaH-sAdyaparvavasitaH kSINavedaH sAdisaparyavasita upazAntavedaH, sa ca jaghanyata eka samayaM, dvitIye samaye maraNato devagatau puruSavedasambhavAt , utkarSato'ntarmuhUrta, tadanantaraM maraNata: puruSavedasakrAntyA pratipAtato yena vedenopazamazreNi pratipannatavedodayApattyA savedakalAn / antaracintAyAM khIvedasyAntaraM jaghanyavo'ntarmuhUrta, tazyopazAntavede punarantarmuhUrtena khIvedodayApattyA, yadivA khIbhya uddhRtya puruSavedeSu napuM jI076 ~904~ Page #906 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [3], ------------------- mUlaM [258] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [258] zrIjIvA- jIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH pratipattI sarvajIva cAturvidhye cakSudarzana nAdi uddeza2 sU0259 // 451 // dIpa anukrama [383] sakavedeSu vA'ntarmuhUrta jIvilA punaH strIlenotpatyA bhAvanIyaM, utkarSato vanaspatikAlaH, puruSavedasyAntaraM japanyata eka samayaM, puru- pasya svavedopazamasamayAnantaraM maraNe puruSeSvevotpAdAt , latkarSato vanaspatikAlaH, napuMsakavedasya jaghanyato'ntarmuhUrta, tacca strIvedokta-I prakAreNa bhAvayitavyaM, utkarSata: sAgaropamazatapRthaklaM sAtireka, vata Urba niyamataH saMsAriNaH sato napuMsakododavabhAvAt , ave- dakasya sAdyaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt , sAdisaparyavasitasya jaghanyenAntarmuhUtena kasyApi zreNisamArambhAt , utkarSatoDa- nantaM kAlaM, anantA utsapiNyavasApiNyaH kAlataH kSetrato'pArddha pudralaparAva dezonaM, tAvata: kAlAdUI pUrvapratipannopazamazreNikasya punaH zreNisamArambhAt / alpabahutvacintAyAM sarvastokAH puruSavedakAH gatitraye'pyalpalAt, khIvedakAH sa yaguNAH, tiryaggatau tri- guNalAt (manuSyagatau saptaviMzatiguNatvAt) devagatau dvAtriMzadguNatvAt , avedakA anantaguNAH, siddhAnAmanantatvAt , napuMsakavedakA anantaguNAH, vanaspatInAM siddhebhyo'pyanantaguNatvAt / / ahayA caubvihA savvajIvA papaNattA, taMjahA-cakkhudaMsaNI acakkhudaMsaNI avadhidasaNI kevalidasaNI // cakkhudaMsaNI NaM bhaMte!01. jaha0 aMto0 uko sAgarovamasahassaM sAtiregaM, acakhurdasaNI duvihe papaNase-aNAtIe vA apajjavasie aNAie vA sapajjavasie / ohidasaNissa jaha0 ikaM samayaM ukko do chAvaTThI sAgarovamANaM sAiregAo, kevaladasaNI sAie apajayasie / cakkhudaMsaNissa aMtaraM jaha. aMtomu0 ukko vaNassatikAlo / acakhudaMsaNissa duvihassa natdhi aNtrN| ohidasaNassa jaha. aMtomu0 ukkose vnnssikaalo| kevaladaM // 45 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~ 905~ Page #907 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [259 ] dIpa anukrama [384] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH) pratipatti: [sarvajIva], prati0 prati0 [3], mUlaM [259 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH afree ftha aMtaraM / appAbahuyaM savvatthovA ohidaMsaNI cakkhudaMsaNI asaMkhecaguNA kevaladaMsaNI anaMtaguNA acakakhudaMsaNI anaMtaguNA // (sU0 259 ) 'ahave'tyAdi, 'athavA ' prakArAntareNa caturvidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-cakSurdarzanino'cakSurdarzanino'vadhidarzaninaH kevaladarza ninaH // amISAM kAryasthitimAha 'cakkhudaMsaNI NaM bhaMte!' ityAdi, cakSurdarzanI japanyato'ntarmuhUrtta, acakSurdarzanibhya uddhRtya ca zrurdarzanipUrapadya tAvantaM kAlaM sthitvA punaracakSurdarzaniSu kasyApi gamanAt, utkarSataH sAgaropamasahasraM sAtirekaM, acakSurdarzanI dvividhaH prajJaptastadyathA - anAdyaparyavasito yo na jAtucidapi siddhiM gantA, anAdisaparyavasito bhavyavizeSo yaH setsyati, avadhidarzanI japanyata ekaM samayaM avadhipratipatsyanantarameva kasyApi maraNato midhyAtvagamanato duSTAdhyavasAya bhAvato'vadhipratipAtAt utkarSato dve | paTSaSTI sAgaropamANAM sAtireke, tatraikA SaTSaSTiH evaM vibhaGgajJAnI tiryakpaJcendriyo manuSyo vA'dhaH saptamyAmutpannaH, tatra trayastriMzataM sAgaropamANi sthitvA tatra ca pratyAsanne udvarttanAkAle samyaklaM prApya punaH parityajati tato'pratipatitenaiva vibhaGgena pUrvako vyAyuSkeSu tiryakSu jAtastataH punaravyapratipatitavibhaGga evAdhaH saptamyAmutpannaH, tatra ca trayastriMzataM sAgaropamANi sthitvA punarapyudvarttanAkAle pratyAsane samyaktvaM prApya punaH parityajati tataH punarapyapratipatitenaiva vibhaGgena pUrvakoyAyuSkeSu tiryakSUpajAto, velAdvayamapi cAvipraheNAdhaH saptamyAstiryakSatpAdayitavyaH, vimahe virbhaGgasya pratiSedhAt uktaM ca- "vibhaMganANI paMceMdiyatirikkhajoNiyA maNUyA ya AhAragA no aNAhAragA" iti, nanvapAntarAle kimarthaM samyaktvaM pratipAdyate ?, ucyate, vibhaGgasya stokakAlAvasthAyitvAt uktava--"vibhaM ganANI jaha0 evaM samayaM ukko0 tecIsaM sAgarovamAI desUNAe puNbakoDIe abbhahiyAI"ti, tadanantaramapratipatitavibhaGga eva manu For P&Perase City ~906~ Page #908 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [3], ----------------- mUlaM [259] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [259] dIpa anukrama [384] zrIjIvA- vyavaM prApya samyaktvapUrva saMyamamAsAtha vijayAdiSu vAradvayamutpadyamAnasa dvitIyA SaTpaSTirbhAvanIyA, avadhidarzanaM ca vibho'vadhi- pratipattI jIvAbhijJAne ca tulyamato dve SaTpaSTI sAgaropamANAM sAtireke sthitiravadhidarzaninaH, kevaladarzanI sAdyaparyavasitaH // sAmpratamantaramAha-151 | sarvajIva malayagi- cakkhudasaNissa NaM bhaMte!' ityAdi, cakSurdarza nino'ntaraM jaghanyenAntarmuhUrta tAvatpramANenAcakSurdarzanabhavena vyavadhAnAt , utkarSatocAturvidhye rIyAvRttiH vanaspatikAlaH, sa ca prAguktasvarUpaH, acakSurdarzanino'nAdyaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt , anAdisaparyavasitasya nAstyantaraMga cakSurdarza acakSurdarzanikhApagame bhUyo'cakSurdarzanilAyogAt , kSINaghAtikarmaNaH pratipAtAsambhavAt , avadhidarzanino jaghanyenaike samayamantaraM, // 452 // pratipAtasamayAnantarasamaya evaM kasyApi punastallAbhabhAvAt , kacidantarmuhUrtamiti pAThaH, sa ca sugama: tAvatA vyavadhAnena punastallA- uddezaH2 bhabhAvAt , na cArya nirmUla: pATho, mUlaTIkAkAreNApi matAntareNa samarthitatvAt , utkarSato vanaspatikAlaH, tAvata: kAlAdUImava. zyamavadhidarzanasambhavAt anAdimidhyAdRSTerapyavirodhAt , jJAnaM hi sambakatlasaciva na darzanamapIti bhAvanA, kebaladarzaninaH sAdyaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitakhAt / alpabahutvacintAyAM sarvastokA avadhidarzanino, devanArakakatipayagarbhajatiryapaJcendriyamanuyANAmeva tadbhApAt , cakSudarzanino'saGkhyeyaguNAH, saMmUchimatiryapaJcendriyacaturindriyANAmapi tasya bhAvAt, kevaladarzanino'nantaguNAH, siddhAnAmanantatvAt , tebhyo'cakSurdarzanino'nantaguNAH, ekendriyANAmapyacakSurdarzanitvAt / / ahavA caumvihA savvajIvA paNNattA, taMjahA-saMjayA asaMjayA saMjayAsaMjayA nosNjyaanoasNjyaanosNjyaasNjyaa| saMjae NaM bhaMte!0? jaha0 eka samayaM ukko0 desUNA puccakoDI, asaMjayA jahA aNNANI, saMjayAsaMjate jaha0 aMtomu0 ukko0 desUNA pubdakoDI, nosaMjatano Janki atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~907~ Page #909 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [3], ------------------- mUlaM [260] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [260] CAUSA asaMjayanosaMjayAsaMjae sAtIe apajjavasie, saMjayassa saMjayAsaMjayassa doNhavi aMtaraM jaha aMtomu0 ukko avaI poggalapariyaha desUrNa, asaMjayassa Adiduve Nasthi aMtaraM, sAtIyassa sapajjavasiyassa jaha0 epha sa0 ukodesUNA puvakoDI, cautthagassa Nasthi aMtaraM // appAbahu0 samvatthovA saMjayAsaMjayA saMjayA asaMkhenaguNA gosaMjayaNoasaMjayaNosaMjayAsaMjayA arNataguNA asaMjayA arNataguNA / settaM caumvihA sabajIyA paNattA (sU0260) 'ahave'yAdi, 'athavA' prakArAntareNa sarvejIvAzcaturvidhAH prajJaptAstadyathA-saMyatA: asaMyatAH saMyatAsaMyatA: nosaMthatAnoasaMyatAno saMyatAsaMyatAH / / kAyasthitimAha-saMjae NaM bhaMte !' ityAdi, saMyato jaghanyata eka samayaM, sarvaviratipariNAmasamayAnantarasamaya eva kasyApi maraNAt , utkarSato dezonA pUrvakoTI, asaMyatatrividhaH-anAdyaparyavasitaH anAdisaparvavasitaH sAdisaparyavasitazca, tatrAnAdyaparyavasito yo na jAtucidapi saMyama prApsyati, anAdisaparyavasito yaH saMyama lapsyati, labdhena ca tenaiva saMyamena siddhiM gantA, sAdisaparyavasito sarvaviratardezavirateyaM paribhraSTaH, sa hi sAdiH niyamabhAvisaparyavasitatvApekSayA ca saparyavasitaH, sa ca jaghanyenAntarmuhUrta, tAvatA kAlena kasyApi saMyatalalAbhAt 'tiNDaM sahassa puhutta'mityAdi vacanAt , utkarSato'nantaM kAlaM, anantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlataH, kSetrato'pAI pudgalaparAvarta dezonaM, saMyatAsaMyato jaghanyenAntarmuhUrta, saMyatAsaMyatattvapratipatteH bhaGgabahulatayA jaghanyato'pyetAvanmAtrakAlapramANatvAt , utkarSato dezonA pUrvakoTI, bAlakAle tadabhAvAt , tritayapratiSedhavartI siddhaH, saca sAdyaparyavasita eva / antaramAha-saMjayassa NamityAdi, saMyatasya jaghanyenAntaramantarmuhU, tAvatA kAlena punaH kasyApi saM dIpa anukrama [385] Lamicmarinion ~908~ Page #910 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [3], ------------------ mUlaM [260] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [260] dIpa anukrama [385] zrIjIvA- yatatvalAbhAt , utkarSato'nantaM kAlaM, anantA utsapiNyavasapiNyaH kAlata: kSetrato'pArddha pudgalaparAvarta dezonam , etAvataH kAlAdUddha pratipattau jIvAbhi pUrvamavAptasaMyamasya niyamata: saMbamalAbhAt, anAyaparyavasitasyAsaMyatasya nAstyantaramaparyavasitatvAt , anAdisaparyavasitasyApi nA- sarvajIva malayagi- styantaraM, tassa pratipAtAsambhavAt , sAdisaparvavasitasya jaghanyata ekaM samayaM, sa caikasamayaH prAglyAvarNita: saMyatasamayaH, evamutkarSato cAturvidhye rIyAvRttiH dezonA pUrvakoTI, asaMyatatvavyavadhAyakasya saMyatakAlasya saMyatAsaMyatakAlasya vA utkarSato'pyetAvatpramANatvAt , saMyatAsaMyatasya japa-18/cakSurvarza.. dinyato'ntarmuhUrta, tadbhAvapAte etAvatA kAlena vallAbhasiddheH, utkarSata: saMyatavat, tritavapratiSedhavartinaH siddhaya sAdhaparyavasitasya hai nAdi // 453 // nAstyantaraM aparyavasitatayA sadA tadbhAvAparityAgAt // alpabahutvamAha-eesi NamityAdi, sarvastokA jIvA: saMyatAH, salo- uddezaH2 yakoTIkoTIpramANatvAt , saMyatAsaMyaMtA asoyaguNAH, asoyAnAM tirazcA dezaviratibhAvAt , tritayapratiSedhavartino'nantaguNAH, 0261 sAsiddhAnAmanantatvAt , tebhyo'saMyatA anantaguNAH vanaspatInAM siddhebhyo 'pyanantatvAt / upasaMhAramAha-'setta'mityAdi / uktAzcatuvidhA: sarvajIvAH, samprati paJcavidhAnAha tattha je te evamAsu paMcavidhA savvajIvA paNNattA te ecamAhaMsu, taMjahA-kohakasAyI mANakasAyI mAyAkasAyI lobhakasAyI aksaayii| kohakasAI mANakasAI mAyAkasAI NaM jaha aMto0 ukko aMtomu0, lobhakasAissa jaha0 ekaM sa0 ukko. aMto, akasAI vihe jahA heTThA / kohakasAI mANakasAImAyAkasAINaM aMtaraM jaha0 ekaM0 sa0 ukko aMto0 lohakasAissa aMtaraM jaha0 aMto. khako aMto0, akasAI tahA jahA hehA // appAbahu-akasAiNo // 453 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM atra sarvajIva-pratipatti: 3-caturvidhA] parisamAptA atha sarvajIva-pratipatti: 4-[paJcavidhA] ArabdhA: ~909~ Page #911 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [4], ------------------ mUlaM [261] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka PROTOCOCO+ [261] 15613 gAthA savvatthocA mANakasAI tahA aNataguNA / kohe mAyA lobhe visesamahiyA muNetavvA // 1 // (sU0261) 'tatya je te' ityAdi, tatra ye te evamuktavantaH paJcavidhAH sarvajIvA: prajJaptAste evamuktavantastadyathA-kodhakaSAyiNo mAnakaSA|viNo mAyAkaSAyiNo lobhakaSAyiNo'kaSAyiNazca / / amISA kAyasthitimAha-kohakasAI NaM bhaMte' ityAdi, krodhakaSAyI jaghanyenApyantarmuhUrta, "krodhAdyupayogakAlo'ntarmuhUrta"miti vacanAt , evaM mAnakaSAyI mAyAkaSAyI ca vaktavyaH, lobhakaSAyI jaghanyenaikaM | samayaM, sa copazamazreNeH pratipatana lobhakaSAyodayaprathamasamayAnantaraM mRta: pratipattavyo, maraNasamaye kasyApi krodhAdyudayasambhavAt , krameNa pratipatanaM hi maraNAbhAve na tu maraNe'pIti, utkarSato'ntarmuhUrta, akaSAyI dvividha:-sAdyaparyavasitaH kevalI, sAdisaparyavasita upazAntakaSAyaH, sa ca jaghanyenaikaM samayaM dvitIye samaye maraNataH krodhAyudayena sakaSAyatvaprAptaH, utkarSato'ntarmuhUrttamupazAntamohaguNasthAnakakAlamaitAvatpramANatlAdityeke, anye labhidadhati-jaghanyato'pyantarmuha, na lobhopazamapravRttasyAnte'ntargahIdayo maraNamiti bRddhavAdAt , utkarSato'pyantarmuhUrttamupazAntamohaguNasthAnakakAlasyotkarSato'pyetAvanmAtratvAt , navaraM jaghanyapadAdutkRSTapadaM vizeSAdhikamavasAtavyaM, yuktaM caitat sUtrakRto'bhiprAyeNa pratibhAsate, lobhakaSAyiNo jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrtAntarAbhidhAnAt , vakSyati ca- lobhakasAiyassa jaha* aMto0 ukkoseNavi aMtomuhuttamaMtara"miti // sAmpratamantaramAha-kohakasAissa NaM bhaMte! ityAdi, krodhakaSAviNo'ntaraM jaghanyenaika samayaM, tadupazamasamayAnantaraM maraNe bhUyaH kasyApi tadudayAt , utkarSato'ntarmuhUrta, evaM | mAnakaSAyimAyAkaSAyisUtre api vaktavye, lobhakaSAyiNo jaghanyenotkRSTenApyantarmuhUrca navaraMmutkRSTaM vRhattaramavasAtavyam , akaSA E567 SOAMROSCA dIpa anukrama [386-387] % F ~910~ Page #912 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [4], ------------------ mUlaM [261] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [15], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [261] gAthA D zrIjIvA-mAviNaH sAyaparyavasitasya nAstyantaraM aparyavasitalAna , sAdisaparyavasitasya jaghanyenAntarmuhUrta, tAvatA kAlena bhUyaH zreNilAbhAtkAra pratipattI jIvAbhidAnI utkarSato'nanta kAlaM, anantA utsarpiNyavasapiNyaH kAlata:, kSetrato'pArddha pudgalaparAvatai dezonaM, pUrvamanubhUtAkapAyitvasyaitAvatA | dra sarvajIva kAlena bhUyo niyamenAkaSAyitvabhAvAt / / alpabahutvacintAyAM sarvastokA akaSAyiNaH, siddhAnAmevAkaSAyitvAt , tebhyo mAnakaSA- cAturvidhye rIyAvRttiHyiNo'nantaguNAH, nigodajIvAnAM siddhebhyo'pyanantaguNatvAt , tebhyaH krodhakaSAyiNo vizeSAdhikAH, krodhakaSAyodayasya cirkaalaab-18|ckssdrsh||454|| khAbilAt, evaM tebhyo mAyAkaSAyiNo vizeSAdhikAH, tebhyo lobhakaSAviNo vizeSAdhikAH, mAyAlobhodayayociratarakAlAvasthA- nAdi yitvAt // uddezA ahavA paMcavihA savvajIvA paNNattA, taMjahA-NeraDyA tirikkhajoNiyA maNussA devA siddhaa| sU0262 saMciTThaNAMtarANi jaha heTThA bhaNiyANi / appAbahu0 thovA maNussA NerahayA asaMkhejaguNA devA asaMkhejaguNA siddhA arNataguNA tiriyA aNaMtaguNA / settaM paMcavihA sabvajIvA papaNattA / / (sU0 262) 'aharve'tyAdi, 'athavA' prakArAntareNa paJcavidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-nairavikA stiryayo manuSyA devAH siddhAH, amISAM // 454 // kAya sthitirantaramalpabahutvaM ca prAgevAbhihitamiti na bhUyo bhAmyate / upasaMhAramAha-'settaM paMcavihA savvajIvA pannattA' / / tade-18 vamuktAH paJcavidhAH sarvajIvAH, samprati SaDvidhAnAha dIpa anukrama [386-387] JEscameTTARI atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM atra sarvajIva-pratipatti: 4-(paJcavidhA] parisamAptA atha sarvajIva-pratipatti: 5-[SavidhA] ArabdhAH ~911~ Page #913 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [9], -------------------- mUlaM [263] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [263] dIpa anukrama [389]] tattha je te ekmAhaMsu chavihA sabbajIyA paNNattA te evamAhaMsu, taMjahA-AbhiNiyohiyaNANI suyaNANI ohinANI maNapajjavaNANI kevalanANI aNNANI, AbhiNiyohiyaNANI NaM bhaMte ? AbhiNiyohiyaNANitti kAlao kevaciraM hoi?, goyamA! jaha0 antomuhuttaM uko chAvarDi sAgarovamAI sAiregAI evaM suyaNANIvi, ohiNANI NaM bhaMte!01, jaha0 ekaM samayaM ukko javahiM sAgaroSamAI sAiregAI, maNapajjavaNANI NaM bhaMte !01, jaha0 eka samayaM uko desUNA puvakoDI, kevalanANI NaM bhaMte!? sAdIe apajayasie, annANiNo tibihA paM0 20-aNAie vA apajavasie aNAie vA sapajjavasie sAie vA sapajjavasie, tattha sAie sapajjavasie jaha0 aMto0 ukko0 aNataM kAlaM avaDaM puggalapariyaha desUrNa / aMtaraM AbhiNiyohiyaNANissa jaha0 aMto0 ukko0 aNaMtaM kAlaM avaI puggalapariyaha desUrNa, evaM supa0 aMtaraM0 maNapajava0, kevalanANiNo Nasthi aMtaraM, annANisAisapajjavasiyassa jaha0 aMto uko chAvarddhi sAgarocamAI saairegaaii| appA0 samvatthovA.maNa. ohi asaMkhe0 Abhi supa0visesA0 saTTANe doSi tullA keva0 aNaMta aNNANI aNaMtaguNA / / ahavA chabvihA savvajIcA paNNattA taMjahA-(evaMvidhaH pATha itaH prAga Avazyako na copalabdho dRzyamAnAdarzapu kacidapi) egidiyA bediyA teMdiyA cariMdiyA paMceMdiyA ajiNdiyaa| saMciTThaNAMtarA jahA hevA / appAbahu ~912~ Page #914 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [9], -------------------- mUlaM [263] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: IN pratipattI | sarvajIva prata sUtrAMka [263] zrIjIvAjIvAbhi. malayagirIyAvRttiH // 455 // dIpa anukrama [389]] sabbatthocA paMceMdiyA cAuridiyA visesA0 teiMdiyA visesA bediyA visesA0 egidiyA aNaM taguNA aNidiyA aNaMtaguNA / / (sU0263) 'tatthe'tyAdi, tatra ye te evamuktavantaH SaDvidhAH sarvajIvAH prajJaptAste evamuktavantastadyathA-AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino'- cAturvidhye vadhijJAnino manaHparyavajJAnina: kevalajJAnino'zAninazca / sampratyamISAM kAyasthitimAha-AbhiNibohiyanANI NaM bhaMte!' ityAdi, AbhinivodhikajJAnI jaghanyenAntarmuhUrta, samyaktvakAlasya jaghanyata etAvanmAtrakhAt , utkarSataH SaTSaSTiH sAgaropamANi sAtire-6 nAdi kANi, tAni ca vijayAdiSu vAradvayAdigamanena bhAvanIyAni, evaM zrutajJAnino'pi vaktavyaM, AbhinibodhikazrutajJAnayoH parasparA- uddezaH2 vinAbhUtatvAn, 'jattha AbhiNibohiyaNANaM tattha suyanANaM, jattha suyanANaM tattha AbhiNibohiyanANaM, dovi eyAI aNNoNNama * aNNoNama- sU0263 gugayAI' iti vacanAt , avadhijJAnI jaghanyata eka samayaM, sA paikasamayatA maraNata: pratipAtena midhyAtlagamanato vA vibhaGgajJAna-18 bhAvataH pratipattanyA, utkaryataH ghaTpaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi, tAnyAbhinivodhikajJAnavadbhAvanIyAni, manaHparyavajJAnI jadhanyata eka samaya, dvitIya samaye maraNataH pratipAtAt , utkarSato dezonA pUrvakoTI, cAritrakAlasyotkarSato'pyetAvanmAtratvAt , kevalahAnI sAdyaparyavasitaH / ajJAnI trividhaH prajJaptastadyathA-anAdyaparvavasita: anAdisaparyabasitaH sAdisaparyavasitazca, tatra yo'sau sAdisaparyavasito'sau jayanyenAntarmuhUrta, vata uI kasyApi samyaktvalAbhato bhUyo'pi zAnilabhAvAt , utkarSato'nantaM kAlaM yAvada|pArddha dezonaM pudgalaparAvarta, jJAninAtparibhraSTasyaitAvatA kAlena niyamato bhUyo'pi jJAnitvabhAvAt / antaracintAyAmAbhiniyodhikajJAnino jaghanyenAntaramantarmuhUrta, kasyApyetAvatkAlena bhUyo'pyAbhiniyodhikajJAnikhabhAyAt, utkarSato'nantaM kAlaM yAvadapAI pudgala Jamiacin IDR atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~913~ Page #915 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [5], ------------------- mUlaM [263] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [263] dIpa anukrama [389]] parAvarta dezonaM, evaM zrutajJAnino'vadhijJAnino manaHparyavajJAninazcAntaraM vaktavyaM, kevalajJAninaH sAdyaparyavasitatyAnAstyantaraM, ajJA-| nino'nAdyaparyavasitasya nAstyantaraM aparyavasitatvAt , anAdisaparyavasitasyApi nAstyantaraM bhUyastadbhAvAyogAt , punarajJAnilaM hi bhavat sAdisaparyavasitaM bhavati na khanAdisaparyavasitaM, sAdisaparyavasitasya jaghanyavo'ntarmuhUrta, tAvatA kAlena bhUyo'pi kasyApyajJA-12 nitvaprAptaH, utkarSata: SaTSaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi / alpabahulacintAyAM sarvastokA manaHparyavajJAninazcAritriNAmeva keSAbhivattadbhAvAt taM saMjayassa savvappamAvarahiyassa vividhariddhimato' iti vacanAt , tebhyo'vadhijJAnino'salayAtaguNAH, devanArakANAmapyavadhijJAnabhAvAt , tebhya AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAninazca dvaye'pi vizeSAdhikAH, svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyA:, Abhi| nivodhikazrutajJAnayoH parasparAvinAbhAvAt , tebhyaH kevala jJAnino'nantaguNAH, siddhAnAmanantatvAt , tebhyo'jJAnino'nantaguNAH, vanaspatikAyAnAM siddhebhyo'pyanantatvAt // 'ahavetyAdi, athavA prakArAntareNa SaDiyAH sarvajIvAH prAptAstadyathA-ekendriyA dvIndri-I yAtrIndriyAzcaturindriyAH pazcendrivA anindriyAH / eteSAM kAyasthitirantaramalpabahutvaM prAgeva bhAvitam // ahavA chavvihA savvajIvA paNNattA taMjahA-orAliyasarIrI veubviyasarIrI AhAragasarIrI teyagasarIrI kammagasarIrI asarIrI // orAliyasarIrI gaM bhaMte ! kAlao kevaciraM hoi?, jahapaNeNaM khuDAgaM bhavagahaNaM dusamaUrNa, ukkoseNaM asaMkhijja kAlaM jAva aMgulassa asaMkhejatibhAgaM, veubviyasarIrI jaha. eka samayaM ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAiM aMtomuhuttamabhahiyAI, AhAragasarIrI jaha0 aMto0 uko0 aMto0, teyagasarIrI duvihe-aNAdIe vA apajavasie aNAdIe k ~914~ Page #916 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [5], ------------------- mUlaM [264] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [9] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [264] dIpa anukrama [390 zrIjIvA- vA sapajavasite, evaM kammagasarIrIvi, asarIrI sAtIe apajavasite // aMtaraM orAliyasarI- 9 pratipattI jIvAbhi0 rassa jaha0 ekaM samayaM uko tettIsaM sAgarobamAiM aMtomuttamambhahiyAI, veubviyasarIrassa sarvajIva malayagi-18 jaha. aMtoSako aNaMtaM kAlaM vaNassatikAlo, AhAragassa sarIrassa jaha* aMto ukko. cAturvidhye rIyAvRttiH aNataM kAlaM jAva avaDaM poggalapariyaI desUrNa, teya0 kammasarIrassa ya dupahaSi Nasthi aMtaraM // cakSurda appAbahu0 savvasthovA AhAragasarIrI veubviyasarIrI asaMkhejaguNA orAliyasarIrI asN|| 456 // nAdi khejaguNA asarIrI aNaMtaguNA teyAkammasarIrI dovi tullA arNataguNA / settaM chabdhihA sabba- uddeza 2 jIvA paNNattA // (sU0 264) dasU0 264 | 'ahave'tyAdi, athavA prakArAntareNa pahidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-audArikazarIriNa: baiphiyazarIriNaH AhArakazarIriNaH || jasazarIriNaH kArmaNazarIriNaH azarIriNazca / / amISAM kAyasthitimAha-orAliyasarIrI NaM bhaMte' ityAdi, audArikazarIrI131 jaghanyataH kSulakabhavagrahaNaM dvisamayonaM, vigrahe AthayovoH samayayo: kArmaNazarIritvAt , utkarSato'sAyaM kAlaM tAvanta kAlamavinaheNotpAdasambhavAt / vaikriyazarIrI jaghanyeneka samayaM, vikuNAsamayAnantarasamaye eva kasyApi maraNasambhavAt , utkarSatatrayastriMzasAgaropamANi antarmuhUrtAbhyadhikAni, tAni caiva-kazciAritravAna vaikriyazarIraM kRtvA'ntarmuharsa jIvitvA sthitikSayAdavigraheNAnutarasurepUpajAyate, AhArakazarIrI jaghanyenApyantarmuhUrtamutkarSato'pyantarmuhUrta, taijasazarIrI kArmaNazarIrI ca pratyeka dvividhaH-anAdya-18 // 456 // paryavasito yo na muktiM gantA, anAdisaparyavasito muktigAmI, azarIrI sAdyaparyavasitaH / antaracintAyAmaudArikazarIriNos-12 atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~915~ Page #917 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [5], ------------------- mUlaM [264] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [264] dIpa anukrama [390 ntaraM jaghanyata ekaH samayaH, sa ca dvisAmayikyAmapAntarAlagatau bhAvanIyaH, prathame samaye kArmaNazarIropetatvAt , utkarSatatyaviMzatsAgaropamANi antarmuhartAbhyAdhikAni, utkRSTo vaikriyakAla iti bhAvaH, vaikriyazarIriNo'ntaraM jaghanyato'ntarmuhUrta, sakriya-12 karaNe etAvatA kAlena punakriyakaraNAt mAnavadeveSu bhAvAt , utkarSato vanaspatikAlaH prakaTa eva, AhArakazarIriNo jaghanyenAntamuhUrta, sakRtkaraNe etAvatA kAlena puna: karaNAt , utkarSato'nantaM kAlaM yAvadapArTsa pudgalaparAvarta, jaijasakAmmeNazarIrayovidhA'pi nAstyantaraM / alpabahuvacintAyAM sarvastokA AhArakazarIriNaH, utkarSato'pi sahasrapRthaktvena prApyamANatvAt , tebhyo baiMkriyazarIrigo'soyaguNAH, devanArakANAM katipayagarbhajatiryapaJcendriyamanuSyavAyukAyikAnAM ca baikriyazarIritvAt , tebhya audArikazarIriNosoyaguNAH, ihAnantAnAmapi jIvAnAM yasmAdekamaudArika zarIraM tataH sa eka audArikazarIrI parigRhyate tato'sovaguNA evIdArikazarIriNo nAnantaguNAH, Aha ca mulaTIkAkAra:-audArikazarIribhyo'zarIrA anantaguNAH, siddhAnAmanantatvAt , au-11 dArikazarIriNAM ca zarIrApekSayA'saveyatvA"diti, tebhyo'zarIriNo'nantaguNAH, siddhAnAmanantasvAt , sebhyasaijasazarIriNaH kArma-14 jaNazarIriNazvAnantaguNAH, svasthAne tu dvaye'pi parasparaM tulyAH, taijasakArmaNayoH parasparAvinAbhAvAt , iha taijasazarIraM kArmaNazarIra pAca nigodeSvapi pratijIba vidyata iti siddhebhyo'pyanantaguNatvam / upasaMhAramAha-'settaM chabihA savvajIvA pannattA' // uktAH DidhAH sarvajIvAH, samprati saptavidhAnAha tastha je te evamAhamu satsavidhA sabyajIvA paM0 te evamAhaMsu, taMjahA-puDhadhikAiyA AukA iMyA teukAiyA bAukAiyA vaNassatikAiyA tasakAiyA akAiyA / saMciTThaNaMtarA jahA heDA / jI077 AAAAAGR-522-%% 2-% atra sarvajIva-pratipatti: 5-SaDavidhA] parisamAptA atha sarvajIva-pratipatti: 6-[saptavidhA] ArabdhA: ~ 916~ Page #918 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [265] dIpa anukrama [391] upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) pratipattiH [sarvajIva], prati0 prati0] [6], mUlaM [ 265 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi yAvRttiH // 457 // 3 j "jIvAjIvAbhigama" - appAago savvatthovA tasakAiyA teDakAiyA asaMkhejaguNA puDhavikAiyA vise0 Au0 vise0 vAu0 visesA0 siddhA anaMtaguNA vaNassaikAiyA anaMtaguNA || (sU0 265 ) 'tattha je se' ityAdi, tatra ye te evamuktavantaH saptavidhAH sarvajIvAH prajJaptAste evamuktavantastayathA- pRthivIkAyikA aSkAyikAH tejaskAyikA vAyukAyikA banaspatikAyikAH trasakAyikAH akAyikAca / pRthivIkAyikAdInAM kAryasthitirantara malpabahutvaM ca prA-kAyale geva bhAvitamiti na bhUyo bhAvyate // + zyAbhyAM 4 uddezaH 2 sU0 265266 ahavA sattavihA savvajIvA paNNattA, taMjahA- kaNhalessA nIlalessA kAulessA teulessA pamhalessA mukkalessA alessA // kaNhalese NaM bhaMte! kaNhalesatti kAlao kevaciraM hoi, goyamA ! ja0 aMto0 ko 0 tettIsaM sAgarovamAI aMtomuhuttamambhahiyAI, NIlalesse NaM jaha0 aMto0 u0 dasa sAgarovamAI paliovamassa asaMkhejjati bhAgaanbhahiyAI, kAulesse NaM bhaMte !0, jaha0 aMto0 ukka0 tinni sAgarovamAI palio massa asaMkhejati bhAgamabhahiyAI, teulesse NaM bhaMte!, jaha0 aM0 u0 doNi sAgarovamAI palio massa asaMkhejai bhAgamanbhahiyAI, pamhalese gaM bhaMte!, jaha0 aMto0 u0 dasa sAgarovamAI aMtomuhuttamambhahiyAI, sukalese NaM bhaMte 101, jaha aMta se tatsaM sAgarovamAI aMtomuhuttamambhahiyAI, alesse NaM bhaMte! sAdIe apajjavasite // kaNhalesassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti ?, jaha0 aMto0 u0 te For P&Pease Cinly 19 pratipattI sarvajIva saptavidhatvaM ~917~ // 457 // CHERY atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM Page #919 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------- prati prati. [6], -------------------- mUlaM [266] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [266] sIsaM sAgarocamAI aMtomuhattama0, evaM nIlalesassadhi, kAulesassavi, seulesassa NaM bhNte| aMtaraM kA0, jaha. aMtouko vaNassatikAlo, evaM pamhalesassavi sukkalesassavi doNhavi evamaMtaraM, alesassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao0?, goyamA!' sAdIyassa apajjavasiyassa Nasthi aMtaraM // etesiNaM bhaMte! jIvANaM kaNhalesANaM nIlalesANaM kAule0 teu0 pamha suka0 alesANa ya kayare 210, goyamA! sambatthopA sukkalessA pamhalessA saMkhejaguNA teulessA saMkhijaguNA alessA arNataguNA kAulessA aNaMtaguNA nIlalessA visesAhiyA kaNhalessA visesAhiyA / settaM sattavihA savvajIvA pnnttaa|| (sU0266) 'ahavetyAdi, 'athavA' prakArAntareNa sarvajIvAH saptavidhAH prajJaptAstadyathA-kRSNalezyA: nIlalezyAH kApotalezyAH tejolezyA: padmalezyAH zuklalezyA: alezyAH // sAmpratameteSAM kAyasthitimAha-kapahalese NaM bhaMte !' ityAdi, kRSNalezyA japanyato'ntarmuhUrta, tiryaanuSyANAM kRSNalezyAyA antarmuhurtAvasthAyitvAt , utkarSatasrayaviMzatsAgaropamANi antarmuhartAbhyadhikAni, devanArakA hi pAzvAtyabhavagatacaramAntarmuhUrtAdArabhyAgetanabhavagataprathamAntarmuhU yAvadavasthitalezyAkAH, adhaHsaptamapRthivInArakAzca kRSNalezyAkAH pA zrAtyApretanabhavagatacaramAdimAntarmuhU dve apyekamantarmuhUrta, tasyAsalAtabhedAtmakatvAt , tata upapadyante kRSNalezyAkasyAntarmuhUrtAbhya4dhikAni trayastriMzatsAgaropamANi, nIlalezyAko jaghanyato'ntarmuhUrta tacca prAgvat , utkarSako daza sAgaropamANi palyopamAsayabhA-18 lAgAdhikAni, dhUmaprabhAprathamaprastadanArakANAM nIlalezyAkAnAmetAvasthitikatvAt, pAzcAtyApretanabhavagate ca paramAdimAntarmuhUrne pasyo-R dIpa anukrama [392] ~918~ Page #920 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [6], ------------------- mUlaM [266] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [266] dIpa anukrama zrIjIvA- pamAsayeyabhAgAnta:praviSTe na pRthagvivakSite, kApotalezyAko jaghanyenAntarmuhUrva prAgvat , utkarSatastrINi sAgaropamANi palyopamA-Plean jIvAbhisayeyabhAgAbhyadhikAni, vAlukAprathamaprastaTagatanArakANAM kApotalezyAkAnAmetAvaristhatikatvAt , tejolezyAko jaghanyenAntarmuhUrta malayagi-6 tathaiva utkarSato ve sAgaropame palyopamAsapeyabhAgAbhyadhike, te cezAnadevAnAmavasAtavye, pAlezyAko jaghanyenAntarmuhUrta prAgvat , bhAgavata saptavidhatvaM rIyAvRttiH utkarSato daza sAgaropamANi antarmuhUrtAbhyadhikAni, tAni brahmalokavAsinAM devAnAmabasAtavyAni, zukkulezyAko jaghanyato'ntarmuhUrta prAgvat , utkarSatastrayaviMzat sAgaropamANi antarmuhUrtAbhyadhikAni, tAni cAnuttarasurANAM pratipattavyAni, teSAM zukulezyAkatvAt // antaracintAyAM kRSNalezyAkasvAntaraM jaghanyato'ntarmuhUrta, tiryaanuSyANAmantarmuhUrtena lezyAparAvartanAt , utkarpatatrayaviMzatsAgaropamANyantarmuhUrtAbhyadhikAni, zuSThalezyotkRSTakAlasya kRSNalezyAntarotkuSTakAlatvAt , evaM nIlalezyAkApocalezyayorapi jaghanyata utkavaMtazcAntaraM vaktavyaM, teja:padmazukchAnAmantaraM jaghanyato'ntarmuhartamutkarSato vanaspatikAlaH, sa ca pratIta eveti, alezyasya sAdyaparyavasitasya nAstyantaramaparyavasitatvAt / / alpabahutvacintAyAM sarvastokAH zuklAlezyAH, lAntakAdidevAnAM paryAptagarbhavyutkrAntikakatipayapaJcendriyatiryabanuSyANAM zukalezyAsambhavAt , tebhyaH padmalezyAH soyaguNAH, sanatkumAramAhendragrahmalokakalpavAsinAM sarveSAM prabhUtaparyAptagarbhavyutkrAntikatirvadhanuSyANAM ca padmalezyAkatvAt , atha lAntakAdidevebhyaH sanatkumArAdikalpatrayavAsino devA asaGkhyAtaguNAH tataH zukkulezyebhyaH pAlezyA asaGkhyAtaguNAH prApnuvanti, kathaM soyaguNA uktA:?, ucyate, iha jaghanyapade'pyasaGkhyAtAnAM sanatkumArAdikalpatrayavAsibhyo'soyaguNAnAM paJcendriyatirazcA zukulezyA, tataH padmalezyAkAH zukchalezyAkebhyaH soyaguNAH, te DI|458 // jolezyAkAH tebhyo'pi sAdhyeyaguNAH, tebhyo'pi saGkhyeyaguNeSu tiryapaJcendriyamanuSyeSu bhavanapatinyantarajyotiSkasaudharmezAnadeveSu ca [392] Mom Janatayaire atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~919~ Page #921 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [6], ------------------- mUlaM [266] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: FACANCS prata sUtrAMka [266] tejolezyAbhAvAt , bhAvanA saGkhyeyaguNakhe prAgvat , tebhyo'pyanantaguNA alezyAH, siddhAnAmanantatvAt , tebhyo'pi kApottalezyA anantaguNAH, siddhebhyo'pyanantaguNAnAM vanaspatikAyikAnAM kApotalezyAvatAM sadbhAvAt , tebhyo'pi nIlalezyA vizeSAdhikAH, tebhyoFISpi kRSNalezyA vizeSAdhikA:, kliSTatarAdhyavasAyAnAM prabhUtatarANAM sadbhAvAt / upasaMhAramAha-'setaM sattavihA savvajIyA pnnttaa'| uktAH saptavidhA: sarva jIvAH, sAmpratamaSTavidhAnAha tattha je te evamAhaMsu avavihA sabajIvA paNNattA te NaM evamAhaMsu, taMjahA-AbhiNiyohiyanANI suya0 ohi maNa. kevala matiannANI suyaaNNANI vibhaMgaaNNANI // AbhiNibohiyaNANI NaM bhaMte! AbhiNibohiyaNANItti kAlao kebaciraM hoti ?, goyamA! jaha* aMto. uko chAvahisAgarovamAI sAtireMgAI, evaM suyaNANIvi / ohiNANI NaM bhaMte !?, jaha0 eka samayaM uko chAvahisAgarovamAI sAtiregAI, maNapajavaNANI NaM bhaMte !01 jaha0 eka sa0 uka0 desUNA puccakoDI, kevalaNANI NaM bhaMte !01 sAdIe apajjavasite, matiaNNANI NaM bhaMte!? mahaapaNANI tivihe paNNatte taM0 aNAie vA apajjavasie aNAdIe vA sapajjavasie sAtIe vA sapajjavasite, tattha NaM je se sAdIe sapajjavasite se jaha0 aMto0 ukko0 aNataM kAlaM jAva apahuM poggalapariyaha desUrNa, suthaaNNANI evaM ceva, vibhaMgaaNNANI NaM bhaMte! vibhaMga jaha eka samayaM u0 tettIsaM sAgarovamAiMdesUNAe pubvakoDIe amahiyAI / AbhiNiyohiyaNANissa dIpa anukrama [392] Jatic atra sarvajIva-pratipatti: 6-saptavidhA] parisamAptA atha sarvajIva-pratipatti: 7-[aSTavidhA] ArabdhA: ~920~ Page #922 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [267 ] dIpa anukrama [393] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi rIyAvRttiH // 459 // upAMgasUtra- 3 (mUlaM+vRttiH) pratipattiH [sarvajIva], prati prati0] [7], mUlaM [ 267 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita. . AgamasUtra - [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRttiH "jIvAjIvAbhigama" - rNa bhaMte! aMtaraM kAlao01, jaha0 aMto0 u0 aNataM kAlaM jAva aba yoggalapariyahaM betUNaM, evaM supaNANissavi, bhahiNANissavi, maNapaJjavaNANissavi, kevalaNANissa NaM bhaMte! aMtaraM01, sAdIyassa apajavasiyassa Natthi aMtaraM / mahaaNNANissa NaM bhaMte! aMtaraM01, aNAdIyassa apajjavasiyasa thi aMtaraM, aNAdIyassa sapajjavasiyassa Natthi aMtaraM, sAdIyassa sapajjabasissa jaha0 aMto0 ukko0 chAvahiM sAgarovamAI sAtiregA, evaM suyaaNNANissavi, vibhaMgaNANissa NaM bhaMte! aMtaraM0 1, jaha0 aMto0 ukko0 vaNassatikAlo / eesi NaM bhaMte! AbhinibohiyaNANINaM suyaNANi0 ohi0 maNa0 kevala0 mahaaNNANi0 suyaaNNANi vibhaMgaNANINa ya katare01, goyamA / savvatthovA jIvA maNapajjavaNANI ohiNANI asaMkhejaguNA AbhiNivohiyaNANI suyaNANI ee doSi tullA visesAhiyA, vibhaMgaNANI asaMkhijjaguNA, kevANI anaMtaguNA, mahaaNNANI suyaaNNANI ya doSi tullA anaMtaguNA || (sU0237 ) 'tatthe'tyAdi satra yete evamuktavanto'STavidhAH sarvajIvAH prajJaptAsta evamuktavantastadyathA-AbhinibodhikajJAninaH zrutajJAnino'vavijJAnino manaH paryavajJAninaH kevalajJAnino matyajJAninaH zrutAjJAnino vibhaGgavAninazca // kAyasthiticintAyAmAbhinivodhikazAnI jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSataH SaTSaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi, evaM zrutajJAnyapi, avadhijJAnI jaghanyata ekaM samayamutkarSataH paTaSaSTiH sAgaropamANi sAtirekANi, manaH paryavajJAnI jaghanvata ekaM samayamutkarSato dezonA pUrvakoTI, kevalajJAnI sAyaparyavasitaH, ma 9 pratipattau | sarvajIvASTavidhasthaM ~ 921 ~ jJAnA jJAnaiH uddezaH 2 sU0 267 // 459 / / For P&Praise Cinly atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate - etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM Page #923 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [267 ] dIpa anukrama [393] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM + vRttiH) pratipattiH [sarvajIva], prati prati0 [7], mUlaM [ 267 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: tyajJAnI trividhastadyathA - anAdyaparyavasitaH anAdisa paryavasitaH sAdisaparyavasitaJca tatra yo'sau sAdisaparyavasitaH sa jaghanyenAnta muhUrttamutka veto'nantaM kAlaM yAvadapArddhaM pulaparAvartta dezonaM, evaM bhutAzAnyapi vibhaGgazAnI jaghanyenaikaM samayaM dvitIyasamaye maraNata: pratipAte samyaklalAbhato jJAnabhAvena vA vibhaGgAbhAvAt utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi dezonayA pUrvakoTyA'bhyadhikAni tAni ca supratItAni, apratipatitavibhaGgAnAM dhanvantaripramukhANAM bahUnAM saptamapRthivInarakagamanazravaNyAt // antaracintAyAmAbhiniyodhikajJAnino'ntaraM jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSato'nantaM kAlaM yAvadapA pugalaparAvartta dezonaM, evaM zrutajJAnino'vadhijJAnino manaH paryavajJAninazcAntaraM vaktavyaM, kevalajJAninaH sAdyaparyavasitasya nAstyantaraM matyajJAninaH zrutAjJAninaHJcAnAdyaparyavasitasyAnAdisaparyavasitasya ca nAstyantaraM sAdisaparyavasitasya jaghanyenAntarmuhUrttamutkarSataH SaTSaSTiH sAgaropamANi vibhaGgajJAnino jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato'nantaM kAlaM vanaspatikAlaH | aspabahulacintAyAM sarvastokA manaH paryavajJAninaH, tebhyo'vadhijJAnino'sayaguNAH, tebhyo'pyAbhinibodhikajJAninaH zravajJAninatha vizeSAdhikAH, svasthAne tu dvave'pi parasparaM tulyAH, tebhyo'pi vibhaGgajJAnino'sayeyaguNAH, midhyAdRzAM prAbhUtyAt, etebhyo'pi kevalajJAnino'nantaguNAH, siddhAnAmanantatvAt tebhyo'pi matyajJAninaH zrutAjJAninazca pratyekamanantaguNAH, svasthAne tu parasparaM tulyAH, bhAvanA sarvatrApi prAgvat, kevalaM sUtrapustakeSvatisaGkSepa iti vitaM // ahavA aDavihA savvajIvA paNNattA, saMjahA--NeraDyA tirikkhajoNiyA tirikkhajoNijIo maNussA maNussIo devA devIo siddhA || jeraie gaM bhaMte! nerahayati kAlao kevaciraM hoti ?, goyamA ? jahaNaM dasa vAsasaharasAI u0 telIsaM sAmpromAI, tirikkhajopie For P&False City ~922~ Page #924 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati [7], ------------------- mUlaM [268] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 46 // 9 pratipattI sarvajIvA| STavidhatvaM nArakatairya| gyonatairya [268] gyonyA. dIpa anukrama [394] 15-DACANCE bhaMte 102, jaha* aMtomu0.uko0 vaNassatikAlo, tirikkhajoNiNI NaM bhaMte 101, jaha* aMto0 uko tini paliovamAI pukhvakoDiputtamambhahiyAI, evaM maNUse maNUsI, dekheM jahA nerahae, devI gaM bhaMte !01, jaha0 dasa bAsasahassAI u0 paNapatraM paliovamAI, siddhe NaM bhaMte! siddheti01, goyamA! sAdIe apjjvsie| raiyassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti. jaha aMto0 ko0 vaNassatikAlo, tirikkhajoNipassa gaM bhaMte! aMtaraM kAla o01. jaha aMto uko sAgarovamasatapuhattaM sAtiregaM, tirikkhajoNiNI Ne bhaMte! aMtaraMkAlao kevaciraM hoti ?, goyamA jaha aMtImuhuttaM uka0 vaNassatikAlo, evaM maNussassavi maNussIevi, devassavi devIevi, siddhassa NaM bhaMte! aMtaraM sAdIyassa apajjavasiyassa Nadhi aMtaraM / etesi NaM bhaMte! NeraiyANaM tirikkhajoNiyANaM tirikkhajoNiNINaM maNUsANaM maNUsINaM devANaM devINaM siddhANa ya kayare01, goyamA samvatthovA maNussIo maNussA asaMkhenaguNA nerahayA asaMkhijaguNA tirikkhajoNiNIo asaMkhijaguNAo devA saMkhijaguNA devIo saMkhejaguNAo siddhA arNataguNA tirikkhajoNiyA anaMtaguNA / settaM aDhavihA sabbajIvA paNNattA // (sU0268) ___ 'ahavetyAdi, athavA prakArAntareNa aSTavidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-nairayikAstiyanyonAstiryamyonyo manuSyA manuSyo devA devyaH siddhAH / tatra nairayikAdInAM devIparyantAnAM kAyasthitirantaraM ca saMsArasamApanasaptavidhapratipattAviva, siddhastu kAyasthitici | dibhedaiH uddezA2 sU0268 // 46 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~923~ Page #925 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [268 ] dIpa anukrama [394] "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 (mUlaM+vRttiH) prati0 prati0] [8], pratipatti: [sarvajIva], mUlaM [268] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH -ntAyAM sAyaparyavasitaH, antaracintAyAM nAstyantaraM / alpabahutvaM sarvastokA manuSyAH saGkhyeya koTI koTIpramANatvAt, tAbhyo mAnudhyo'soyaguNAH, zreNyasobhAgapramANatvAt, tebhyo nairathikA asaGkhayeyaguNAH tebhyastiryagyonyo'saGkhyeyaguNAH, tAbhyo devAH sayeyaguNAH, tebhyo devyaH saGkhyeyaguNAH, yuktiH sarvatrApi saMsArasamApanna saptavidhapratipattAviva, devIbhyaH siddhA anantaguNAH, tebhyo'pi tiryagyonikA anantaguNAH / upasaMhAra mAha - 'settaM aTThavihA savvajIvA pannattA' uktA aSTavidhAH sarvajIvAH, samprati navavidhAnAha tattha NaM je te evamAhaMsu NavavidhA savvajIvA paM0 te NaM evamAhaMsu, taMjahA -- egiMdiyA beMdiyA teMdriyA cauriMdiyA NeraDyA paMceMdriyatirikkhajoNiyA maNUsA devA siddhA // egidie NaM bhaMte! egiMdiyati kAlao kevaciraM hoi ?, goyamA ! jaha0 aMtomu0 ukko0 vaNassa0, beMdie bhaMte! jaha0 aMto0 ukko0 saMkhejjaM kAlaM, evaM teIdievi, cau0, paNeraDyA NaM bhaMte 10 2 jaha0 dasa vAsasahassAiM ukko0 tetIsaM sAgarovamAI, paMcadiyatirikkhajoNie NaM bhaMte! jaha0 aMto ukko tiNi palio mAI puvvakoDipuhuttamambhahiyAI, evaM maNUsevi, devA jahA raiyA, siddhe NaM bhaMte!0 21 sAdIe apajjavasie / egiMdiyassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti ?, goyamA ! jaha0 aMto0 ukko0 do sAgarovamasahassAIM saMkhejjavAsama bhahiyAI, beMdiyassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti ?, goyamA ! jaha0 aMto0 ukko0 vaNassati For P&Palise Cnly atra sarvajIva pratipattiH 7 [aSTavidhA] parisamAptA atha sarvajIva pratipattiH 8-[navavidhA] ArabdhA: ~924~ Page #926 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ pratiprati [8], ------------------- mUlaM [269] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: pratipattI prata sUtrAMka [269] zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH MARACT // 461 // uddezaH 2 55 dIpa anukrama [395]] bAsto, evaM vipassavi apariviyassavi carasavi pavediyatiriksajoNipAsacimaNarasavi devassavi sambesimevaM aMtaraM bANiparva, sidssaNaM mata aMtaraM kAlabo, sAvavirasa sarvajIvaapajjavasiyassa patthi aMtaraM // etesika bhate! enidiyANaM beiMdi0 teiMvi0 baridiyArNa navavidhatvaM parazyANa paMcediyatirikkhajoNiyANa maNUsANa devANaM siddhANa ya kayare 21, moyamA! saka indriyagasthocA maNussA NeraiyA asaMkhenaguNA deSA asaMkhenaguNA paMceviyatirikkhajoNiyA asaMkheja 8| tisiddhaiH muNA caridiyA pisesAhiyA teiMdiyA visesAhiyA diyA vise siddhA aNaMtaguNA epi diyA aNaMtaguNA // (sU0 269) sU0 269 'tatthe'yAdi, tatra ye te evamuktavanto navavidhAH sarvajIvAH prajJaptAsta evamuktavantastanyathA-ekendriyA dvIndriyAtrIndriyAzraturindriyA nairavikAstiryagyonikA manuSyA devAH siddhAH // amISA kAyasthiticintAyAmekendriyasya jamanyato'ntarmuhUrtamutkarSato banaspatikAlaH, dvIndriyasya jaghanyato'ntarmuhurttamutkarSataH saGghaSeyaM kAlaM, evaM trIndriyacaturindriyayorapi vaktavyaM, nairayikasya jaghanyato daza varSasahasvANi utkarSatastrayastriMzatsAgaropamANi, tiryagyonikaSaJcendriyasya jaghanyato'ntarmuharsamutkarSataH pUrvakoTIpRthaktvAbhyadhikAni trINi palyopamAni, evaM manuSyasthApi, devAnAM yathA nairayikANAM // antaracintAyAmekendriyasya jaghanyamantarmuhUrtamutkarSato ve sAgaropamasahasre saloyavarSAbhyadhike, dvitricaturindriyarayikatiyapaJcendriyamanuSyadevAnAM jaghanyataH pratyekamantamuhUrtamutkarSato panasatikAlaH // 461 // siddhasya sAdhaparyavasitasya nAstyantaraM / alpabahukhacintAyAM sarvastokA manuSyA nairayikA asAyevaguNA: devA asahayaguNAH tirya atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~925~ Page #927 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [8], ------------------- mUlaM [269] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: GA prata sUtrAMka [269] paJcendriyA asalayeyaguNAH caturindriyA vizeSAdhikAH trIndriyA vizeSAdhikAH dvIndriyA vizeSAdhikAH siddhA anantaguNA: ekendriyA anantaguNAH // ahavA NavavidhA savyajIvA paNNattA, taMjahA-paDhamasamayaneraiyA apaDhamasamayaNeraiyA paDhamasamayatirikkhajoNiyA apaDhamasamayatirikkhajoNiyA paDhamasamayamaNUsA apaDhamasamayamaNUsA paDhamasamayadevA apaDhamasamayadevA siddhA y|| paDhamasamayaNeraDyA NaM bhaMte!?, goyamA! ekaM samayaM, apaDhamasamayaNeraiyassa NaM bhaMte !0 21, jahanneNaM dasa vAsasahassAI samaUNAI, uko tettIsaM sAgarobamAI samaUNAI, paDhamasamayatirikkhajoNiyassa NaM bhaMte!01, eka samayaM, apahamasamayatirikkhajoNiyassa NaM bhaMte 01, jaha0 khuDDAgaM bhavaggahaNaM samaUNaM upho0 vaNassatikAlo, patamasamayamaNUse NaM bhaMte 10, eka samayaM, apaDhamasamayamaNUsse NaM bhaMte!01,jaha khuhAgaM bhavaggahaNaM samaUNaM ukko tinni paliovamAI puvakoDipuhuttamabhahiyAI, deve jahA Neraie, siddhe NaM bhaMte ! siddhetti kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! sAdIe apajjanasite // paramasamayaNeraDyassa NaM bhNte| aMtaraM kAlao01, goyamA ! jaha. isa vAsasahassAI aMtomuttamambha-' hiyAI koseNaM vaNassatikAlo, apaDhamasamayaNeraDyassa NaM mNte| aMtaraM01, jaha* aMto uko vaNassatikAlo, paDhamasamayatirikkhajoNipassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlato01, jahado ra dIpa anukrama [395]] ~926~ Page #928 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [8], -------------------- mUlaM [270] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [270 zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH pratiprattA sarvajIvanavavidhatvaM prathamAprathamasamayanArakAdibhiH uddezaH2 sU0 270 // 462 // hAgAI bhavaggahaNAI samaUNAI uko0 vaNa0, apaDhamasamayatirikkhajoNipassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlato01, jaha khuDDAgaM bhavaggahaNaM samayAhiyaM u0 sAgarovamasayapuhutaM sAtirege, paDhamasamayamaNUsassa jahA paDhamasamayatirikkhajoNiyassa, apaDhamasamayamaNUsassa rNa bhaMte! aMtaraM kAlao01, ja0 khuDDAgaM bhavaggaha samayAhiyaM u0 vaNa, paDhamasamayadevassa jahA paDhamasamayaNeratiyassa, apatamasamayadevassa jahA apalamasamayaNerahayassa, siddhassa NaM bhaMte !0, sAdIyassa apajjavasiyassa Nasthi aMtaraM // eesiNaM bhaMte! paDhamasamayaneraiyANaM paDhamasa0 tirikkhajoNiyANaM paDhamasamayamaNUsANaM paDhamasa.devANa ya kapare021, goyamA! sabyasthovA paDhamasamayamaNUsA paDhamasamayaNeraDyA asaMkhijaguNA paDhamasamayadevA asaM0 paDhamasatirikkhajo0 asN0| eesi gNbhNte| apaDhamasa0 nerahayANaM apaDhamasamayatirikkhajoNi apaDhamasamayamaNUsANaM apaDhamasamayadevANa ya kayare021, goyamA savvatthovA apaDhamasamayamaNUsA apaDhamasama nerai0 asaM0 apatmasamayadevA asa0 apaDhamasamayatiri0 aNaMtaguNA / etesi NaM bhaMte ! paDhamasa neraiyANaM apaDhamasamaka raiyANa ya kayare021, goyamA! sabbatthovA paDhamasamayaNeraDyA apaDhamasamayaNeraiyA asaMkhejaguNA, etesi NaM bhaMte! paDhamasamayatirijokkha0 apaDhamasa tiri joNi katare01, goyamA! sabba0 paDhamasamayatiri0 apaDhamasamayatiri0 joNi aNaMta0, maNuyadevaappAyahuyaM jahA raha dIpa anukrama [396] 56456 ||462 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~927~ Page #929 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : sarvajIva], ------------------- prati prati0 [8], --------- ------- mUlaM [270] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [270] yANaM / etesi NaM bhaMte! paDhamasa0 Neraha paDhamasatirikkhANaM paDhamasa0 maNUsANaM paDhamasamayadevANaM apaDhamasamayanerai0 apaDhamasamayatirikkhajoNi apaDhamasamayamaNUsA0 apatamasamayade. vANaM siddhANa ya kayare021, goyamA! sabba0 paDhamasa0 maNUsA apaDhamasama0 maNu0 asaM0 paDhamasamayanerai0 asaM0 paDhamasamayadevA asaMkhe0 padamasamayatirikkhajo0 asaM0 apaDhamasamayanera0 asaM0 apaDhamasa devA asaMkhe0 siddhA aNaM. apaDhamasa tiri0 arNataguNA / sesaM navavihA sabbajIvA pnnnnttaa|| (sU0270) 'ahave'tyAdi, 'athavA' prakArAntareNa navavidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-prathamasamayanairayikA aprathamasamayanairayikA: prathamasamayatiryagyonikA aprathamasamayatiryagyonikAH prathamasamayamanuSyA aprathamasamayamanuSyAH prathamasamayadeSA aprathamasamayadevAH siddhAH / / kAyasthiticintAyAM prathamasamayanairayikasya kAyasthitireka samaya, aprathamasamayanairavikasya japamyato daza varSasahasrANi samayonAni | utkarSatasrayaviMzatsAgaropamANi samayonAni, prathamasamayatiryagyonikasyaikaM samaya, aprathamasamayatiryamyonikasya jaghanyataH kSulakabhavamahaNaM samayonamutkarSato banaspatikAlaH, prathamasamayamanuSyassaikaM samayaM, aprathamasamayasya jaghanyata: kSullakabhavagrahaNaM samayonagutkarSataH pUrvakoTiyaktvAbhyadhikAgi prINi palyopamAni, vA yathA nairayikAH, siddhAH sAdyaparyavasitAH / antaracintAyAM prathamasamayanairasAyikasya japanthamantaraM dazavarSasahasrANi antarmurtIbhyadhikAni, utkarSato vanaspatikAlaH, prathamasamayanairapikasya japanyato'ntara mantarmuhurtamutkarSato vanaspatikAlaH, prathamasamayavirSagyonikassa jaghanyato dve kSujhakabhavagrahaNe samayone utkarSato vanaspatikAlaH, apra dIpa anukrama [396] jI078 ~928~ Page #930 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [270] dIpa anukrama [396] prati0 prati0] [8], mUlaM [ 270] pratipatti: [sarvajIva], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..........AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri praNIta vRttiH zrIjIvAjIvAbhi0 malayagirIyAvRttiH // 463 // "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) Ja Ecoma in zramasamayatiryagyonikasya jaghanyataH kSullakabhavagrahaNaM samayAdhikaM utkarSataH sAgaropamazatapRthaktvaM sAtirekaM prathamasamayamanuSyasya jadhanyato dve kSuddhakabhavamahaNe samacone utkarSato vanaspatikAlaH, aprathamasamayamanuSyasya jaghanyataH kSullakabhavagrahaNaM samayAdhikamutkarSato vanaspatikAlaH prathamasamayadevasya jaghanyato daza varSasahasrANi antarmuhUrttAbhyadhikAni utkarSato vanaspatikAlaH, aprathamasamayadevasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato vanaspatikAlaH siddhasya sAdyaparyavasitasya nAstyantaraM // samprayatpabahutvacintA, tatrAspabahulAnyantra ca vAri, tadyathA - prathamaM prathamasamayanairayikAdInAM dvitIyamaprathamasamayanairavikAdInAM tRtIyaM prathamAprathamasamayanairayikAdInAM pratyekaM caturthI sarva samudAyena tatra prathamamidam- sarvastokAH prathamasamayamanuSyAH, tebhyaH prathamasamayanairavikA asoyaguNAH, tebhyaH prathamasa2 mayadevA asalyaguNAH, tebhyaH prathamasamayatiryagyonikA asaleyaguNAH, nArakAdizeSagasitrayAdAgatAnAmeva prathamasamaye varttamAnAnAM prathamasamayatiryagyonikatvAt / dvitIyamevam- sarvasvokA aprathamasamayamanuSyAH, tebhyo'prathamasamayanairavikA asazyaguNAH, vebhyo'prathamasamayadevA asayeyaguNAH, tebhyo'prathama samayatiryagyonikA anantaguNAH, nigodajIvAnAmanantatvAt / tRtIyamevam sarvastokAH ] prathamasamayanairathikA aprathamasamayanairavikA asoyaguNAH, tathA prathamasamayatiryagyonikAH sarvastokAH aprathamasamayatiryagyonikA anantaguNAH, tathA sarvastokAH prathamasamayamanuSyAH aprathamasamayamanuSyA asaGkhyaguNAH, tathA sarvastokAH prathamasamayadevAH aprathamasama| yadevA asahyeyaguNAH / sarvasamudAyagataM caturthamevam sarvastokAH prathamasamayamanuSyAH aprathamasamaya manuSyA asaGkhyevaguNAH, tebhyaH prathamasamayanairavikA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi prathamasamayadevA asaleyaguNAH, tebhyo'pi prathamasamayatiryaJco'sayaguNAH, tebhyo'pi aprathamasamayanairayikA asaGkhyaguNAH, tebhyo'nyaprathamasamayadevA ayaguNAH tebhyaH siddhA anantaguNAH tebhyo'prathamasamaya For P&False City 9 pratipattau sarvajIvanavavidha ~929~ tA prathamAprathamasama yanArakA disiddheH uddezaH 2 sU0 270 // 463 // atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM Page #931 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------- prati prati0 [9], ------------------ mUlaM [271] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [271] SECSC dIpa anukrama [397] | tiryagyonikA anantaguNAH / upasaMhAramAha-'settaM navavihA sadhajIvA paNNattA' / uktA navavidhAH sarvajIvAH, samprati dazavidhAnAha tattha NaM je te evamAhaMsu dasavidhA sambajIvA papaNattA te NaM evamAhaMsa, taMjahA-padavikAhayA AukAiyA tejakAiyA vAukAiyA vaNassatikAiyA biMdiyA tidiyA cariM0 paM. aNiMdiyA // puDhadhikAie NaM bhaMte ! puDhavikAietti kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! jaha* aMto. ko asaMkheja kAlaM asaMkhejAo ussappiNIosappiNIo kAlao khettao asaMkhenA loyA, evaM AuteuvAukAie, vaNassatikAie NaM bhaMte !021, goyamA! jaha* aMto0 ukko vaNassalikAlo, die bhaMte!?, jaha. aMto uko saMkhejaM kAlaM, evaM teIdievi cauridievi, paMciMdie NaM bhaMte !?, goyamA! jaha0 aMto0 ukko sAgarovamasahassaM sAtirega, aNidie NaM bhaMte !01, sAdIe apajjavasie // puDhavikAiyassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti?, goyamA jaha* aMtoSako vaNassatikAlo, evaM AukAiyassa teu0 vAu0, vaNassaikAiyassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlao01, jA ceva puDhavikAiyassa saMciTThaNA, viyatiyacauriMdiyapaMceMdiyANaM etersi cajaNhaMpi aMtaraM jaha* aMto0 ukko0 vaNassaikAlo, aNivipassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! sAdIyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM // e. atra sarvajIva-pratipatti: navavidhA] parisamAptA atha sarvajIva-pratipatti: 9-[dazavidhA] ArabdhA: ~ 930~ Page #932 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ----------------- prati prati0 [9], ------------- mUlaM [271] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [271] zrIjIvAjIvAbhi malayagirIyAvRttiH 9pratipattI sarvajIvadazavi0 pRthvyAdibhiH prathamAprathamasamayanA // 464 // tesi NaM bhaMte! puDhavikAiyANaM Au0 teu0 vAu0 vaNa diyANaM teiMdiyANaM cauri0 paMceMdiyANaM aNidiyANa ya katare 201, goyamA! savvatthovA paMceMdiyA caturiMdiyA visesAhiyA teiMdi0vise0 di0 vise0 teukAiyA asaMkhijaguNA puDhavikAiyA vi0 Aja0 vi0 vAu. vi0 aNiMdiyA aNaMtaguNA vaNassatikAiyA aNaMtaguNA // (sU0271) 'tatthe'yAdi, tana ye te evamuktavanto dazavidhAH sarvajIvA: prajJaptAsta evamuktavantastadyathA-pRthivIkAyikA: akAyikA: tejaskA- yikAvAyukAyikAH vanaspatikAyikAH dvIndriyAH trIndriyAH caturindriyAH paJcendriyAH anindriyAH, satra pRthivIkAyikasya kAya- sthitirjaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato'saGkhyeyaM kAlaM, asoyA utsarpiNyaksapiNyaH kAlataH kSetrato'saloyA lokAH, evamaptejovAyUnAmapi vaktavyaM, vanaspatikAyikasya jaghanyato'ntarmuhUrttamutkarSato'nantaM kAlaM, anantA utsapiNyavasarpiNya: kAlata: kSetrato'nantA lokA asoyAH pudgalaparAvartA AbalikAyA asaleyo bhAgaH, dvitricaturindriyANAM jaghanyata: pratyekamantarmuhUrtamutkarSata: pratyeka sa- kveyaH kAlaH, paJcendriyasya jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSata: sAgaropamazatapRthaktvaM sAtireka, anindriyaH sAdyaparyavasitaH // antaracintAyAM pRthivIkAyikassa jaghanyato'ntaramantarmuhUrttamutkarSato vanaspatikAlaH, evaM yAvatpacendriyasya, navaraM banaspatikAyikasyotkarSato'saGkhoyaM kAlaM, asoyA utsapiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrato'soyA lokAH, anindriyasya nAstyantaraM, sAdyaparvavasitatvAt // alpabahuvacintAyAM sarvalokAH paJcendriyAzcaturindriyA vizeSAdhikAH zrIndriyA vizeSAdhikAH dIndriyA vizeSAdhikAH tejaskAyikA dIpa anukrama [397]] uddezaH2 sU0271 4 // atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~931~ Page #933 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ---------------- prati prati [9], ----------------- mUlaM [271] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [271] asoyaguNAH pRthivIkAyikA vizeSAdhikAH akAyikA vizeSAdhikAH vAyukAyikA vizeSAdhikAH anindiA abandaguNAH vanaspatikAyikA anantaguNAH / / ahavA vasavihA savvajIcA paNNatA, taMjahA-paDhamasamayaNeraDyA aparamasamayanerahayA paDhamasamayatirikkhajoNiyA apaDhamasamayatirikkhajoNiyA paDhamasamayamaNUsA apaDhayasamapamaNUsA paDhamasamayadevA apaDhamasamayadevA paDhamasamayasiddhA apaDhamasamayasimA / pahamasamayaberahayA gaM bhNte| patmasamayaNerahapatti kAlao kevaciraM hoti?, goyamA! ekaM samarSa, aparamasamayaneraie NaM bhaMte 101 jahanneNaM dasa vAsasahassAI samaUNAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarocamAI samaUNAI, paDhamasamayatirikkhajoNiyA gaM bhaMte!0 21, goyamA! ekaM samartha, apadamasamayatirikva.jaha khuDDAgaM bhavaggahaNaM samaUNaM uko0 vaNassahakAlo, paDhamasamayamaNUse paM bhaMte 102, eka samayaM, apaDhamasa0maNUse NaM bhaMte!01, jaha khuDAgaM bhavaggaharNa samakaNaM ukotipiNa patiovamAI pubbakoDiputsamabhahiyAI, deve jahA Neraie, paDhamasamapasiddhe NaM bhaMte !021, eka samayaM, apatamasamayasiddhe Na bhaMte 021, sAdIe apjjvsie| paDhamasamapaNera bhaMte! aMtara kAlao.?, ja. dasa vAsasahassAI aMtomuhuttamambhahiyAI uko0 vaNa, apaDhamasamapaNera0 aMtaraM kAlao keva01, jaha0 aMto0 u0 vaNa0, paDhamasamayatirikkhajoNiyasta aMtvaraM kevaciraM hoha ?, go dIpa anukrama [397]] VAROSAGARMACOCARK ~932~ Page #934 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) prata sUtrAMka [272] dIpa anukrama [398] zrIjIvAjIvAbhi0 malayagi* rIyAvRttiH // 465 // upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRttiH) pratipatti: [sarvajIva], prati0 prati0 [9], mUlaM [272] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [14], upAMga sUtra [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: "jIvAjIvAbhigama" - yamA! jaha0 do khuDDAgabhavaggahaNAI samaUNAI ukkoM0 vaNa0, apaDhamasamayatirikkhajoNiyassa NaM bhaMte 01, jaha0 khuDDAgabhavaggahaNaM samagrAhiyaM ukko0 sAgarovamasayahutaM sAtiregaM, paDhamasamayamaNUsassa NaM. bhaMte / aMtaraM kAlao01, jaha0 do khuDDAgabhavaggahaNAI samaUNAI ukko0 vaNa0, apaDhamasamayamaNUsassa NaM bhaMte! aMtaraM0 ?, jaha0 khuDDAgaM bhava0 samagrAhiyaM ukko0 vaNassa0, devarasa NaM aMtaraM jahA Neraiyassa, paDhamasamayasiddhassa NaM bhaMte! aMtaraM?, Natthi, apaDhamasamayasiddhassa NaM bhaMte! aMtaraM kAlao kevaciraM hoti ?, goyamA ! sAdIyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM // etesi NaM bhaMte! paDhamasa0 Nera0 padamasa0 tirikkhajoNiyANaM paDhamasamayamaNUsANaM paDhamasamayadevANaM paDhamasamayasiddhANa ya katare 201, goyamA ! savvatthovA paDhamasamayasiddhA paDhamasamayamaNUsA asaMkhe0 paDhamasa0 NeraDyA asaMkhejjaguNA paDhamasa0 devA asaM0 paDhamasa0 tiri0 asaM0 / etesi NaM bhaMte! apaDhamasamayaneraiyANaM jAva apaDhamasamayasiddhANa ya kapare 01, goyamA! savvatthovA apaDhamasa0 maNUsA apaDhamasaH neraiyA asaMkhi0 apaDhamasa0 devA asaMkhi apamasa0 siddhA anaMtaguNA apaDhamasa0 tiri0 jo0 anaMtaguNA / etesi NaM bhaMte! paDhamasa0 raiyANaM apaDhamasa0 NeraiyANa ya katare 21, goymaa| savvatthovA paDhamasa0 raiyA apaDhamasa. neraiyA asaMkhe0, etesi NaM bhaMte! paDhamasa0 tirikkhajoNiyANaM apadamasa0 tirikkhajoNi For P&Praise City 19 pratipattau sarvajIvadazavi0 prathamAprathamasamaya nArakAdibhiH uddezaH 2 sU0 272 ~933~ // 465 // jay atra mUla- saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate etA pratipatau na ko'pi uddezakaH vartate, tat kAraNAt atra "uddezaH 2" iti nirarthakam mudritaM Page #935 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti : [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [9], -------------------- mUlaM [272] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [9] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata ka sUtrAMka [272] yANa ya katare 21 goyamA! savvatthovA paDhamasamayatirikkhajo apaDhamasatirikkhajoNiyA aNaMtaguNA, etesi NaM bhaMte! paDhamasa0 maNUsANaM apaDhamasamayamaNUsANa ya katare 21, goyamA! savvatthovA paDhamasama0 maNUsA apaDhamasa0 maNUsA asaMkhe0, jahA maNUsA tahA devAvi, etesi NaM bhNte| paDhamasamayasiddhANaM apaDhamasamayasiddhANa ya kayare 2 appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA?, goyamA! savvatthovA paDhamasamayasiddhA apaDhamasama siddhA annNtgunnaa| etesi NaM bhaMte ! paDhamasamayaNeraiyANaM apaDhamasamayaNeraiyANaM paDhamasa tiri0 joNi apaDhamasa0 tiri0 jo0 pa0 samayamaNU. apaDhamasa0ma0 paDha0 sa0 devANaM apa0 sama0 devANaM paDhamasa0 siddhANaM apaDhamasama0 siddhANa ya katare 2 appA vA bahuyA vA tullA vA vise01, goyamA! savvatthovA paDhamasa0 siddhA paDhamasa0 maNU0 asaM0 apa0 sama0 maNU0 asaMkhi0 paDhamasama0 Nerai0 asaM0 paDhamasa0 devA asaM0 paDhamasa tiri0 asaM0 apatamasaNera0 asaMkhe0 apaDamasa0 devA asaM0 apaDhamasa0 siddhA arNata0 apaDhamasa0 tiri0 arNataguNA / settaM dasavihA sabbajIvA paNNattA / settaM savvajIvAbhigame // (sU0272) // iti jIvAjIvAbhigamasutaM sammattaM // sUtre granthAgram 4750 // 'ahave'tyAdi, 'athayA' prakArAntareNa dazavidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-prathamasamayanairayikAH aprathamasamayanairavikAH prathama AAAA STakara dIpa anukrama [398] ~934~ Page #936 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [9], ------------------- mUlaM [272] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [272] dIpa anukrama [398] zrIjIvA- samayatiryagyonikAH aprathamasamayatiryagyonikAH prathamasamayamanuSyAH aprathamasamayamanuSyAH prathamasamayadevA: aprathamasamayadevAH prathama-12 pratipattI jIvAbhi samayasiddhAH aprathamasamayasiddhAH // kAyasthitirantaraM ca prathamasamayanArakAdInAmaprathamasamayadevaparyantAnAM pUrvavat, prathamasamayasiddhasya sarvajIva malayagi- & kAyasthitireka samaya, aprathamasamayasiddhaH sAdyaparyavasitaH, prathamasamayasiddhasya nAstyantaraM, bhUyaH prathamasamathasiddhatvAbhAvAt , apratha- dazavi0 rIyAvRttiHmasamayasiddhasyApi nAstyantaramaparyabasitatvAt // alpabahulAnyatrApi catvAri, tatra prathamamidaM-sarvastokAH prathamasamayasiddhAH, aSTo- upasaMhA ttarazatAdUrddhamabhAvAt , tebhyaH prathamasamayamanuSyA asaGkhayeyaguNAH tebhyaH prathamasamayanairayikA asalyeyaguNAH tebhyaH prathamasamayadevA razca // 466 // asaGkhyeyaguNAH tebhyaH prathamasamayatiryayo'soyaguNAH / dvitIyamidaM sarvastokA aprathamasamayamanuSyA aprathamasamayanairavikA asa- uddezA2 vyaguNAH aprathamasamayadevA asoyaguNA: aprathamasamayasiddhA anantaguNA: aprathamasamayatiryaco'nantaguNAH / tRtIyaM pratyekabhA- sU0272 vinairayikatipaMDAnuSyadevAnAM pUrvavat, siddhAnAmeva sarvastrokAH prathamasamayasiddhA aprathamasamayasiddhA anantaguNAH / samudAyagata caturthamevaM-sarvastokAH prathamasamayasiddhA: tebhyaH prathamasamayamanuSyA asoyaguNAH vebhyo'prathamasamayamanuSyA asoyaguNA: tebhyaH prathamasamayanairavikA asoyaguNAH vebhyaH prathamasamayadevA asoyaguNA: vebhyaH prathamasamayatiryayo'soyaguNAH tebhyo'prathamasa-10 damayanarayikA asaGkhyaguNAH tebhyo'prathamasamayadevA asoyaguNAH tebhyo'prathamasamayasimA anantaguNAH tebhyo'prathamasamayatiryaco 'nantaguNAH, bhAvanA sarvatrApi prAgvana , navaraM sUje saMkSepa iti vivRtam / nigamanamAi-sevaM dakhavina sabajIyA pannattA, mahAnigamanamAha-so'yaM sarvajIvAbhigama iti / vivRtayudesako'dhyayanazAsamarhadvacanacityetadavigambhIrAI, aviSayo'sya sAraH sthuu-12||16|| dralabuddhInA, na khalu pazyavi sUkSmAna rUpavizeSayana bandakocara, sthULadarzacasapi hivAya madhvAcana, devAyayogaboprAya vaphalayo atra mUla-saMpAdane zirSaka-sthAne ekA skhalanA vartate- etA pratipatau na ko'pi uddezaka: vartate, tat kAraNAt atra "uddeza: 2" iti nirarthakam mudritaM ~935~ Page #937 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (14) "jIvAjIvAbhigama" - upAMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) pratipatti: [sarvajIva], ------------------ prati prati0 [9], ------------------- mUlaM [272] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [14], upAMga sUtra - [3] "jIvAjIvabhigama" mUlaM evaM malayagiri-praNIta vRtti: prata sUtrAMka [272] jagAt , pakSapAto'pyantra kalyANahetuH, rAjayakSmA'haGkArA diduHkhasamudayasya, viparyastadarzanaM khanAyeti tyAjya etadanuguNo vyavahAraH, kAryA sadaiva sanmArgapratipattaye mArgAnusAribodhabahuzrutajanaiH saGgatiH, tadyogataH sakalApAyavirahiNAM ciramabhimataphalasiddheH / / jayati parisphuTavimala-jJAnavibhAsitasamastavastugaNaH / pratihataparatIthimataH zrIvIrajinezvaro bhagavAn // 1 // sarasvatI samovRnda, zarajyotsava ninnatI / nityaM vo maGgalaM dizyAnmunibhiH paryupAsitA // 2 // jIbAjIvAbhigama vivRNvatA'vApi malayagiriNeha / kuzalaM tena labhantAM munayaH siddhAntasadodham // 3 // // iti zrImalayagiriviracitA zrIjIvAjIvAbhigamavRttiH samAptA / / panthAnam 14000 // mmmmmmmmmmmmmmmmmmm // iti zrImanmalayagiryAcAryavihitavivaraNayutaM zrImajjIvA jIvAbhigamAkhyamupAjhaM samAptiM gatam // dIpa anukrama [398] 545 iti zreSThi devacanda lAlabhAI jainapustakoddhAre andhaangk:50| ~936~ Page #938 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH 14 pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: saMpAditazca "jIvAjIvAbhigama (upAMga)sUtra" [mUlaM evaM malayagiri-praNita vRttiH] / (kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha) muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: "jIvAjIvAbhigama" mUlaM evaM vRttiH" nAmeNa parisamApta: Remember it's a Net Publications of 'jain_e_library's' ~ 937~