________________
आगम
(१४)
“जीवाजीवाभिगम" - उपांगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:) प्रतिपत्ति : [३], ---- ----------- उद्देशक: [(द्विप्-समुद्र)], ------ ----------- मूलं [१६१] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [१४], उपांग सूत्र - [३] "जीवाजीवाभिगम" मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
[१६१]
कहिणं भंते!' इत्यादि, क भदन्त ! सुस्थितस्य लवणाधिपस्य गौतमद्वीपो नाम द्वीपः प्रज्ञाः ?, भगवानाह-गौतम! जम्बूद्वीपस्य पश्चिमायां दिशि लवणसमुद्रं द्वादश योजनसहस्राण्यवगायात्रान्तरे सुस्थितस्य लवणाधिपस्थ गौतमद्वीपो नाम द्वीपः प्रज्ञप्तः, द्वा
| दश योजनसहनाण्यायामविष्कम्भाभ्यां, सप्तत्रिंशद् योजनसहस्राणि नव चाष्टाचत्वारिंशानि किञ्चिद्विशेषोनानि परिक्षेपेण, 'जंब-1 Iदीवंतेण मिति जम्बूद्वीपदिशि अकोननवतीनि' अर्द्धमेकोननवतेथेषा तानि अर्द्वकोननवतीनि सार्द्राष्टाशीतिसङ्ग्यानीति भावः *
योजनानि चत्वारिंशतं च पञ्चनवतिभागान योजनस्य 'जलान्तात्' जलपर्यन्तादूर्द्धमुच्छ्रितः, एतावान् जलस्योपरि प्रकट इत्यर्थः, 'लवणसमुद्रान्ते' लबणसमुद्रदिशि द्वौ कोशी जलान्तादुच्छ्रितो, हावेव कोशौ जलस्योपरि प्रकट इत्यर्थः ॥ ‘से णमित्यादि, स ए| कया पद्मवरवेदिकया एकेन वनपण्डेन सर्वतः समन्तात्संपरिक्षिप्तः, द्वयोरपि वर्णनं प्राग्वत् । तस्य च गौतमद्वीपस्योपरि बहुसमरमणीयभूमिभागवर्णनं प्राग्वदू यावत्तृणानां मणीनां च शब्दवर्णनं बाप्यादिवर्णनं यात्रहवो वानमन्तरा देवा भासते शेरते यावद्विहरन्तीति । तस्य बहुसमरमणीयस्य भूमिभागस्य बहुमध्यदेशभागेऽत्र सुस्थितस्य लबणाधिपस्य योग्यो महानेकः 'अतिकीलावासः' अत्यर्थ क्रीडावासो नाम भौमेयबिहार: प्रज्ञप्तः, सा नि द्वापष्टियोजनान्यूर्द्ध मुञ्चरत्वेन एकविंशतं च योजनानि कोशमेकं च विष्कम्भेन 'अणेगखंभसयसन्निविहे' इत्यादि भवनवर्णनमुल्लोचवर्णनं भूमिभागवर्णनं च प्राग्वन् । तस्य च बहुसमरमणीयस्व भूमिभागस्य बहु| मध्यदेशभागे, अन्न महत्यका मणिपीठिका प्रज्ञमा, सा योजनमायामविष्कम्भाभ्यां अर्द्ध योजनं वाहल्येन सामना मणिमयी अच्छा यावरणतिरूपा । 'तीसे णमित्यादि, तस्या मणिपीठिकाया उपरि देवशयनीयं, तस्य वर्णक 'उपर्यष्टाष्टमङ्गलकादिकं च प्राग्वत् ॥ नामनिमित्तं पिप्पण्डिपुराह-से केणढणमित्यादि, अथ 'केनार्थेन' केन कारणेन एवमुच्यते-गौतमद्वीपो नाम द्वीप: १, भगवा
दीप अनुक्रम [२०८]
SCRGARCAS
~632~