________________
आगम
(१४)
प्रत
सूत्रांक
[८२]
दीप
अनुक्रम [ ९६-९७ ]
उपांगसूत्र - ३ (मूलं+वृत्तिः) उद्देशक: [(नैरयिक)-२],
प्रतिपत्ति: [३],
मूलं [८२]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र [१४], उपांग सूत्र [३] "जीवाजीवाभिगम" मूलं एवं मलयगिरि प्रणीत वृत्तिः
Jan Educator
“जीवाजीवाभिगम"
सहस्रं योजनसहस्रं, मध्ये - पीठस्योपरि मध्यभागे सुपिराः सहसंयोजनसहस्रं तत 'उष्पिं 'ति उपरि सङ्कुचिताः शिखरकृत्या स कोचमुपगता योजनसहस्रं तत एवं सर्वसया नरकावासानां त्रीणि योजनसहस्राणि वाहुल्यतो भवन्ति, एवं पृथिव्यां पृथिव्यां तावद्वक्तव्यं यावदधःसप्तम्यां तथा चोक्तमन्यत्रापि हा घणा सहस्सं प्रपि संकोचतो सहस्तं तु । मज्झे सहत सिरा तिन्नि सहस्सूसिया नरया ॥ १ ॥ सम्प्रति नरकवासानामायामविष्कम्भप्रतिपादनार्थमाह- 'इमीसे णं भंते!' इत्यादि, अस्यां भदन्त ! रत्नप्रभावां पृथिव्यां नरकाः किंप्रमाणमायामविष्कम्भेन, समाहारो द्वन्द्वस्तेनायामविष्कम्भाभ्यामित्यर्थः कियत् 'परिक्षेपेण' परिरयेण प्रज्ञता: ?, भगवानाह - गौतम ! द्विविधाः प्रप्ताः, तद्यथा - सविताच असतेयविस्तृताञ्च सङ्ख्येययोजनप्रमाणं विस्तृतंविस्तरो येषां ते सोयविस्तृताः एवमसङ्ख्येयं विस्तृतं येषां ते असोय विस्तृता: चशब्दौ स्वगतानेकसा भेदप्रकाशनपरी, तत्र ये ते सत्येयविस्तृतास्ते सज्ञेयानि योजनसहस्राणि आयामविष्कम्भेन सङ्ख्यानि योजन सहस्राणि परिक्षेपेण, तत्र ये तेऽसङ्ख्येय विस्तृतास्तेऽसयानि योजन सहस्राण्यायामविष्कम्भेन असङ्ख्यानि योजनसहस्राणि परिक्षेपेण प्रज्ञमानि एवं प्रतिपृथिवि तावद्वक्तव्यं याव स्पष्ठी प्रथित्री, सूत्रपाठस्त्वम् - सक्करम्पभाए णं भन्ते ! पुढबीए नरगा केवइयं आयामविक्रमेणं वइयं परिरयेणं पण्णत्ता ?, गोयमा ! दुबिहा पण्णत्ता, संजहा-संसेजवित्थडा य, असंखेजवित्थडा य" इत्यादि || 'अहेसत्तमाए णं भंते!" इत्यादि, अधः सप्तम्यां भदन्त ! पृथिव्यां नरकाः कियदायामविष्कम्भेन कियत्परिक्षेपेण प्रशप्ताः १, भगवानाह - गौतम! द्विविधाः प्रज्ञमाः तद्यथा-सोयविस्तृत एक:, स चाप्रतिष्ठानाभिधानो नरकेन्द्रकोऽवसातव्यः, असोय विस्तृताः शेषाञ्चत्वारः तत्र योऽसौ सत्येयविस्तृतोऽप्रतिष्ठानाभिधानो नरकेन्द्रकः स एकं योजनशतसहस्रमायामविष्कम्भेन त्रीणि योजनशतसहस्राणि पोडश सहस्राणि द्वे योजनशते विंशत्यधिके त्रयः
For Pale & Personal Use Only
~ 214~
wwwbary ling