________________
आगम
(१४)
“जीवाजीवाभिगम" - उपांगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:) प्रतिपत्ति : [१], -------------------------- उद्देशक: -1, ...---------------------- मूलं [३२] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [१४], उपांग सूत्र - [३] "जीवाजीवाभिगम" मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्ति:
45
प्रत सूत्रांक [३२]
याएँ मीसिया नीलिया चउत्थीए पंचमियाए । मीसा कण्हा तत्तो परमकण्हा ॥ १॥” इन्द्रियद्वारे पश्च इन्द्रियाणि स्पर्शनरसनमाणचक्षुःोत्रलक्षणानि । समुद्घातद्वारे चत्वारः समुद्घाता:-वेदनासमुद्धातः कषायसमुद्घातो वैक्रियसमुद्घातो मारणान्तिकसमुद्घातश्च । सब्जिद्वारे सजिनोऽसम्झिनश्च, तत्र ये गर्भव्युत्क्रान्तिकेभ्य उत्पन्नास्ते सब्जिन इति ध्यपदिश्यन्ते, ये तु संगूछनजे-- भ्यस्तेऽसब्ज्ञिनः, ते च रत्नप्रभायामेवोत्पद्यन्ते न परतः, अनाशयाशुभक्रियाया दारुणाया अध्यनन्तरविपाकिन्या एतावन्मात्रफलत्वात् , अत एवाहुर्घद्धा:-अस्सन्नी खलु पढमं दो व सिरीसवा तइय पक्खी । सीहा जंति चउत्थि उरगा पुण पंचमि पुढवि ।।१।। छटुिं य इस्थियाओ मच्छा मणुया य सत्तमि पुढविं । एसो परमोगाओ योद्धब्बो नरय पुढवीसु ॥२॥" वेदद्वारे नपुंसकवेदाः ।
पर्याप्तिद्वारे पञ्च पर्याप्तयः पञ्चापर्याप्तयः । रष्टिद्वारे त्रिविधदृष्टयोऽपि, तद्यथा-मिध्यादृष्टयः सम्यग्दृष्टयः सम्यग्मिध्यादृष्टयश्व, दर्शनदि द्वारे त्रीणि दर्शनानि, तयथा-चक्षुर्दर्शनमचक्षुर्दर्शनमवधिदर्शनं च । ज्ञानद्वारे झानिनोऽपि अज्ञानिनोऽपि, तत्र ये शानिनस्ते नियमा
विज्ञानिनः, तद्यथा-आभिनिबोधिकज्ञानिनः श्रुतज्ञानिनोऽवधिज्ञानिनश्च, वेऽत्राज्ञानिनस्ते मत्यज्ञानिनः श्रुताज्ञानिनो विभङ्गज्ञानिनश्च,
एष चात्र भावार्थ:-ये नारका असञ्जिनस्तेऽपर्याप्तावस्थायां षज्ञानिन: पर्याप्तावस्थायां तु व्यज्ञानिन: सब्जिनस्तूभय्यामप्यवस्थायां दव्यज्ञानिनः, असजिभ्यो पुत्पद्यमानास्तथाबोधमान्द्यादपर्याप्तावस्थायां नाव्यक्तमप्यवधिमानुवन्तीति । योगोपयोगाहारद्वाराणि प्रतीतानि । उपपातो यथा व्युत्क्रान्तिपदे प्रज्ञापनायां तथा वक्तव्यः, पर्याप्तपञ्चेन्द्रियतिर्यन्मनुष्येभ्योऽसङ्ख्यातवर्षायुष्कवर्जेभ्यो वक्तव्यो,
असंक्षिनः खळ प्रथम द्वितीयां च सरीरापास्तृतीयां पक्षिणः । सिंहा यान्ति चतुर्थी उरगाः पुनः पञ्चमी पृथ्वीम् ॥ १॥ षष्टी पश्रियः मत्स्या मनुष्याच सप्तमी पृथ्वीम् । एष परम उत्पादो बोदव्यो नरकपृथ्वीयु ॥२॥
SACANCERSSCSC
दीप
अनुक्रम [४०]
A E%E0%A4%ACES
~ 72 ~