________________
आगम
(१४)
“जीवाजीवाभिगम" - उपांगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:) प्रतिपत्ति : [३], ----------------------- उद्देशक: [(नैरयिक)-२], ------------------- मूलं [९२-९४] + गाथा: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [१४], उपांग सूत्र - [३] "जीवाजीवाभिगम" मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्ति:
प्रत सूत्रांक [९२-९४]
गाथा:
श्रीजीवा-INमहाक्रियतराः, 'निमित्तकारणहेतषु सर्वासा विभक्तीनां प्रायो दर्शन मिति न्यायाद्धेतावत्र प्रथमा, ततोऽयमर्थ:-यतो महाक्रियता प्रतिपत्तो जीवाभि एव ततो महाकर्मतरा एव, महाक्रियतरलमपि कुतः' इत्याह-महाश्रवतरा एवं महान्त आश्रवाः-पापोपादानहेतब आरम्भा- नरकाधिक मलयांग-दादयो येपामासीरन ते महाश्रवाः, अतिशयेन महाश्रवा महालवत्तराः, 'चेवेति पूर्ववत् , तदेवं यतो महाकर्मतरा एव ततो महावेदन
तवा महावदन हा उद्देशः २ रीयावृत्तिःतरा एव, नरकेषु क्षेत्रस्वभावजाया अपि वेदनाया अतिदुःसहत्वान, भगवानाह-रंता गौतम! 'ते णं जीवा महाकम्मतरा चेवेंत्यादि |NI ॥१२८॥
प्राग्वत् , एवं प्रतिथिवि तावदक्तव्य यावधःसप्तमी ।। सम्प्रत्युदेशकार्यसङ्ग्रहणिगाथा: प्राह-आसामक्षरमात्रगमनिका-प्रथमं 'पुढवीओ' इति पृथिव्योऽभिधेयास्तनाथा-कह णं भंते ! पुढवीभो पण त्ताओ?" इत्यादि । तदनन्तरम् 'ओगाहिता नरगा' इति, यस्यां पृथिव्यां यदवगाह्य यादृशाश्च नरकास्तदभिधेयं, यथा-"इमोसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए असीउत्तरजोयणसथसहस्सवाहलाए उवरि केवइयं ओगाहिता" इत्यादि । नतो नरकाणां संस्थानं ततो बाहल्यं तदनन्तरं विष्कम्भपरिक्षेपौ ततो वर्णसतो गन्धस्तदन्तरं स्पर्शततस्तेषां नरकाणां महत्तायामुपमा देवेन भवति कर्त्तव्या, ततो जीवाः पुद्गलाश्च तेषु नरकेषु व्युत्क्रामन्तीति, तथा शाश्वताशाश्वता नरका इति वक्तव्यं, तत उपपातो वक्तव्यः, तद्यथा-"इमीसे गं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए कतो उबवजंति ?" इत्यादि, तत एकसमयेनोत्पद्यमानानां परिमाणं ततोऽपहारस्तत उच्चत्वं तदनन्तरं संहननं ततः संस्थानं ततो वर्णस्तदनन्तरं गन्धस्ततः स्पर्शस्तत उबलासवक्तव्यता सदनन्तरमाहारस्ततो लेश्या ततो दृष्टिस्तदनन्तरं ज्ञानं ततो योगस्तवोऽप्युपयोगस्तदनन्तरं समुद्घातस्ततः क्षुत्पिपासे ततो विकुर्बणा, तयथा-रयणप्पभापुढविनेरइया णं भंते! किं एगत्तं पभू विउन्वित्तए पुहुत्तं पहू विउवित्तए” इत्यादि। १२८॥ ततो वेदना ततो भयं तदनन्तरं पञ्चानां पुरुषाणामधःसप्तम्यामुपपातस्तत औपम्य वेदनाया द्विविधायाः, उष्णवेदनायाः शीतवेदना
दीप अनुक्रम [१०८-११६]
ह
...अत्र मूल-संपादने सूत्र-क्रमांके सू० ९५ मुद्रितं, तत् मुद्रण-दोषः,सूत्र-९४ एव अत्र वर्तते
~ 259~