________________
आगम
(१४)
“जीवाजीवाभिगम" - उपांगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:) प्रतिपत्ति : [२], ------------------------- उद्देशक: [-], ---------------------- मूलं [१९] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित............आगमसूत्र - [१४], उपांग सूत्र - [३] जीवाजीवाभिगममूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक
[५९]
तोऽन्तर्मुहूर्त्तमुत्कर्षतोऽसहयेयं कालं यावत् । स चासयेयः कालोऽसयेया उत्सर्पिण्यवसपिण्य: कालतः, क्षेत्रतोऽसङ्ख्येया' लोकाः, किमुक्तं भवति ?-असह्यपेयलोकाकाशप्रदेशानां प्रतिसमयमेकैकापहारे यावत्य उत्सपिण्यवसर्पिण्यो भवन्ति तावत्य इत्यर्थः, वनस्पतिभवात्प्रच्युतस्यान्यत्रोत्कर्षत एतावन्तं कालमवस्थानसम्भवात् , तदनन्तरं संसारिणो नियमेन भूयो वनस्पतिकायिकखेनोत्पादभावात् । हीन्द्रियत्रीन्द्रियचतुरिन्द्रियपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसकानां जलचरस्थलचरखचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसकानां सामान्यतो मनुध्यनपुंसकस्य च जघन्यतोऽन्तरमन्तर्मुहूर्तमुत्कर्षतोऽनन्तं कालं, स चानन्त: कालो वनस्पतिकालो यथोक्तस्वरूपः प्रतिपत्तव्यः, कर्मभूमकमनुष्यनपुंसकस्यान्तरं क्षेत्र प्रतीत्य जघन्यतोऽन्तर्मुहर्तमुत्कर्पतो वनस्पतिकालः, धर्माचरणं प्रतीला जघन्यत एकं समय यावत् , लब्धिपातस्य सर्बजघन्यस्यैकसामयिकत्वात् , उत्कर्पतोऽनन्तं कालं, तमेवानन्तं कालं निर्धारवति-अर्णताओ उस्सप्पिणीओसपिणीओ कालओ, खेतो अर्णता लोगा अबई पुग्गलपरियट्ट देसूर्ण"मिति, एवं भरतैरावतपूर्व विदेहापरविदेहकर्मभूमकमनुष्यनपुंसकानामपि क्षेत्रं धर्मचरणं च प्रतीत्य जघन्यमुत्कृष्टं चान्तरं प्रत्येकं वक्तव्यम् । अकर्मभूमकमनुष्यनपुंसकस्य जन्म प्रतीत्य जघन्यतोऽन्तर्मुहूर्त, एतावता गत्यन्तरादिकालेन व्यवधानभावान् , उत्कर्षतो बनस्पतिकालः, संहरणं प्रतीत्य जघन्यतोऽन्तर्मुहूर्त, तचैव-कोऽपि कर्मभूमकमनुष्यनपुंसकः केनाप्यकर्मभूमौ संहतः, स च मागधपुरुषदृष्टान्तबलादकर्मभूमक इति व्यपदिश्यते, ततः कियरकालानन्तरं स्थाविधबुद्धिपरावर्तनभावतो भूयोऽपि कर्मभूमौ संहतः, तत्र चान्तर्मुहू धृत्वा पुनरप्यकर्मभूमावानीतः, उत्कर्षतो वनस्पत्तिकालः । एवं विशेषचिन्तायां हैमवतहरण्यवतह रिवर्षरम्यकदेवकुरुत्तरकुर्वकर्मभूमकमनुष्यनपुंसकानामन्तरद्वीपकमनुष्यनपुंसकस्य | च जन्म संहरणं च प्रतीत्य जघन्यत उत्कर्षतश्चान्तरं वक्तव्यम् । तदेवमुक्तमन्तरमधुनाउरूपबहुवमाह
दीप
अनुक्रम [६७]]
*-*-*-*-५
जी०च०१४
~160~