________________
आगम
(१४)
“जीवाजीवाभिगम" - उपांगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:) प्रतिपत्ति : [३], ----------- उद्देशक: (नैरयिक)-२], --- -------- मूलं [८९] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [१४], उपांग सूत्र - [३] "जीवाजीवाभिगम" मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
[८]
दीप अनुक्रम [१०५]
दादिकृतो वेदितव्यः, इष्टकापाक इति वा कुम्भकारापाक इति वा कवेलुकापाक इति वा लोहकाराम्बरीष इति या, अम्बरीप:-को
एकः, यन्त्रवाचुली इति, यत्रम्-पक्षुपीडनय तत्वधानः पाटको यत्रपादक: तब चुली यत्रेचरसः परयते, इत्यम्भूतानि यानि | मनुष्यलोके स्थानानि 'तप्तानि बहिसंपर्कतस्तप्तीभूतानि, तानि च कानिचिद् अयआकरप्रभृतीनि कदाचिदुष्णसर्शमात्राण्यपि संभदावन्ति ततो विशेषप्रतिपादनार्थमाह-'समजोईभूयाई प्राकृतत्वात्समशब्दस्य पूर्व निपातः, 'ज्योतिःतमभूतानि' साक्षादग्निवर्णानि,
जातानीति भावः, एतदेवोपमया स्पष्टयति-'फुलकिंशुकसमानानि प्रफुलपलाशफुसुमकस्पानि 'उकासहस्साई' इति ये मूलाहानिदो विटुका वित्रुट्यामिकणाः प्रसर्पन्ति ते उल्का इत्युच्यन्ते तासां सहस्राणि उल्कासहस्राणि गुचन्ति मालासहस्राणि विनिर्मु
चन्ति अङ्गारसहस्राणि प्रविक्षरन्ति 'अन्तरन्तईहूयमानानि' अतिशयेन जाज्वल्यमानानि, कचिन् 'अंतो अंतो सुहुयहुयासणा'
इति पाठः, 'अन्तरन्तः सुहुतहुताशनानि' सुष्ट हुतो हुताशनो येषु तानि तथा तिष्ठन्ति तानि पश्येन् दृष्ट्वा चावगाहेत, अवगाह 18च 'उष्णमपि' नरकोणवेदनाजनितं बहिःशरीरस्य परितापमपि प्रविनयेन् , नरकगतादुष्णस्पदियधाकरादिपूष्णस्पर्शस्यातीव महन्दत्वात् , एवं च मुखासिकाभावतस्तुपामपि क्षुधमपि दाहमपि अन्तःशरीरसगुत्थं प्रविनयेन् , तथा च सति नूडादिदोपापग
नतो निद्रायेत वा प्रचलायेत वा स्मृति वा रति वा धृति वा उपलभेत, तत: शीत: शीतीभूत: सन् 'संकसन् संकसन्' संक्रामन् संक्रामन् सानसौख्ववहुलो विहरेन् । अमीषा पदानामर्थः प्राग्यद्भावनीयः । एतावत्युक्ते भगवान गौतमः पृच्छति-भवे एयारूपे सिया ?' 'स्यात्' संभाव्यते एतद् यथा भवेद् उष्णवेदनीयेपु नरकेषु एतद्रपा उष्णवेदना ?, भगवानाह-गौतम ! नायमर्थः समर्थों यदुष्णवेदनीयेषु नरकेपु नैरयिका इति, अनन्तरं प्रतिपादितस्वरूपाया उष्णवेदनाया: अनिष्टतरिकामेव अप्रियतरिकामेव अमनोज्ञत
-14
४
~250~