Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૭૮
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૬-૧૧-૧૯૩૫ વર્ણન ભાષ્યકાર ઉમાસ્વાતિવાચકજી મહારાજે લોકાંતિકની વ્યુત્પત્તિને અંગે વાત્મોર્નિયા નો કાન્તિ: એ સૂત્ર અને આ દેવતાઓને લોકાંતિક એટલા માટે સારસ્વતાવિત્યવરૂUાર્વતીય વિતાવ્યાબાધ- કહેવામાં આવે છે કે તેઓ સંસારલોકના છેડા ઉપર મરૂdઃ એમ ભિન્નપણ જણાવી નિર્દેશ ક્યું છે. રહેલા ગણાય છે, અથવા બ્રહ્મલોકરૂપી લોકના સમીપ તત્ત્વાર્થમાં આખો ચોથો અધ્યાય જો કે દેવતાઓના ભાગમાં રહેલા હોવાથી લોકાંતિક ગણાય છે. અને તેના પેટાભદોનો છે, પણ અંતર્ગતભેદને જો (તિષ્કૃલોકમાંથી શરૂ થતો જે તમસ્કાય તેનો છેડો કોઈને માટે પણ સ્થાન મળ્યું હોય તે તે માત્ર આ પણ તે લોકાંતિકોના વિમાન આગળજ આવે છે.) લોકાંતિકોને જ છે.
લોકાંતિક દેવોનું નિયમનવાળું સમ્યકત્વ તત્ત્વાર્થ ભાષ્યના વિચિત્ર પ્રયોગનો ખુલાસો કોઈપણ પ્રકારે તે સારસ્વત વિગેરે દેવતાઓ
વળી તેજ ઉમાસ્વાતિવાચકજી લોકાંતિક લોકાંતિક કહેવાય છે, અને તે સર્વ લોકાંતિક દેવતાઓને કેટલા બધા અગ્રપદમાં મેલે છે તે એટલા દેવતાઓ સર્વ સમ્યગ્દષ્ટિ હોય છે અને ત્રિલોકનાથ ઉપરથી સમજાશે કે તેઓ આ જ તત્ત્વાર્થનું ભાષ્ય તીર્થકર ભગવાનના જન્માદિકને વખતે અત્યંત કરતાં સેન્તિજાંનિર્વ: એવો વિચિત્ર પ્રયોગ આનંદ પામનારા હોઈ અત્યંત નિર્મળ ભાવવાળા વાપરે છે. આ પ્રયોગને વિચિત્ર એટલા જ માટે હોય છે. તેઓનો તે કલ્યાણક સંબંધી આનંદ એકલો કહેવામાં આવે છે કે સદ શબ્દના યોગે ગૌણ નામથી પોતાના કલ્પને લીધે હોય એમ નહિ, પણ જિનશ્વર તૃતીયા થાય અને રૂદ્ર તથા સોજાન્તા એ બેમાં મહારાજના
મહારાજના ધર્મના બહુમાનને લીધે હોય છે. ઇન્દ્રા સમગ્ર દેવલોકના માલિક અને લોકાંતિકના પણ માલિક હોઈને મુખ્ય છે, અને લોકાંતિક જગત્ તારણની લોકાન્તિક ભાવના દેવતાઓ ઇદ્રની આજ્ઞાને આધીન હોઈ, ઇંદ્ર કરતાં ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવાનો ઘણા ભવોથી તે ગૌણજ હોય અને તેથી સોનિરિ: એવો જગતના જીવોની ઉદ્ધારની ભાવનાવાળા હોય છે, પ્રયોગ બનવો જોઈએ, છતાં લોકાતિક દેવતાઓને પરન્તુ આ લોકાંતિક દેવતાઓ પણ સંસારના જે મુખ્ય બનાવવામાં આવ્યા છે, તે મુખ્યતાએ દુઃખથી પીડાએલા પ્રાણીઓની અનુકંપાની અત્યંત ત્રિલોકનાથ તીર્થકરોના શાસનપ્રવૃત્તિના કાર્યને લાગણીવાળા હોવાથીજ જિનેશ્વર ભગવાનના આગળ કરનારા હોવાને લીધજ હાવું જોઈએ. જન્માદિક કલ્યાણકોની વખત અત્યંત આનંદ પામ જગત સમક્ષ જિનેશ્વરોની આધસ્તુતિ છે, પરંતુ ભગવાન્ તીર્થકરો જયારે જગતના કરનાર લોકાંતિકો
ઉદ્ધારની નીસરણીરૂપ પ્રવ્રજ્યા લેવાનો સંકલ્પ કરે જો કે ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવાનની
કરી છે, ત્યારે તે તે લોકાંતિક દેવતાઓના મનમાં આરાધના ઇદ્ર મહારાજાઓ ચ્યવન દિવસથી કરે હર્ષનો પાર રહેતા નથી, તેથી તે વખતે ભગવાનની છે, પણ તે બધી આરાધનાઓ માત્ર સ્વજાતીય સ્તુતિ કરે છે અને સાક્ષાત્ તીર્થકરોની પૂજામાં સાક્ષીવાળી હોય છે. નિયમિત રીતે જગતની સાક્ષીથી તત્પર થઈ જાય છે. આવી રીતે ધર્મની અત્યંત ભગવાન તીર્થકરોની જો કોઈને પણ લાગલગાટ લાગણી ધરાવનાર નિયમિત સમ્યગ્દર્શન ધારણ અભિનંદન અને સ્તુતિ કરવાનો પ્રસંગ મળતો હોય કરનાર લોકાંતિક દેવતાઓની દીક્ષા ગ્રહણ કરવા તો તે આ લોકાંતિકોનેજ મળે છે.
પૂર્વક તીર્થ પ્રવર્તાવવાની વિનંતિ થાય છે.
