Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૮૪
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૩-૩-૧૯૩૬
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
આવશ્યકસૂત્ર અને તેની નિર્યુક્તિ
(અનુસંધાન પા. ૨૦૬ થી ચાલુ) દશવૈકાલિક આદિ કરતાં આવશ્યકની કહી આવશ્યક સૂત્રને અંગે પાંચજ્ઞાનના કથનરૂપ નિર્યુક્તિ હેલી કેમ ?
મંગલાચરણ કર્યા છતાં ઉપોદઘાતનિર્યુક્તિની આજ કારણથી ભગવાન્ ભદ્રબાહસ્વામીજીને શરૂઆતમાં સ્થિરે માવંતે વિગેરે પાઠથી ભગવાન જોકે શેષ, દશવૈકાલિક વિગેરેની નિયુક્તિ કરવી
મહાવીર મહારાજા, શેષ સર્વ તીર્થકરો, ગણધર
મહારાજા, તેમની પરંપરા, વાચકો અને તેમની હતી, તોપણ તએઓ આવશ્યકનીજ નિર્યુક્તિ પહેલી
પરંપરા અને પ્રવચનને નમસ્કાર કરી જુદું અને મોટું કરી, અર્થાત્ ઉત્તરાધ્યયન અને આચારાંગ જેવા
૧ મંગલાચરણ કર્યું, તે એમ જણાવવા માટે કે આ મળત્ર, અંગપ્રવિષ્ટસૂત્ર અને છેદસૂત્રની નિયુક્તિ સામાયિકની ઉપોદઘાતનિર્યુકિત જો કે રચવા કરતાં પહેલાં આવશ્યકની નિયુક્તિ રચવાનું આવશ્યકનિર્યુક્તિના એક અંશ તરીકે છે, તોપણ નક્કી કર્યું, અને ઉદેશ, નિર્દેશ વિગેરે ઉપોદઘાત તે એક જુદા શાસ્ત્ર જેવી જ છે. આ વાત ર્ણિકાર નિર્યુક્તિના સર્વ ધારો મૂલ આવશ્યક નિર્યુક્તિમાં અને ભગવાન્ હરિભદ્રસૂરિજી વિગેરે ટીકાકારોએ જ સવિસ્તર કહ્યાં અને તે જ નિયુક્તિ બીજા સૂત્રોમાં પણ ચોકખા શબ્દોમાં જણાવી છે, અને આજ કારણથી પણ ગ્રહણ કરવા લાયક ગણીને ૩વઘારૂ ર નાકે દશવૈકાલિકવિગેરે શાસ્ત્રોની નિર્યુક્તિઓમાં ઉદ્દેશાદિ વિગેરે આવશ્યકની ઉપોદઘાત નિયુક્તિને દરેક ધારોનું મૂળ સ્વરૂપ કે તેનો સંપૂર્ણ અધિકાર ન લેતાં સૂત્રની નિયુક્તિમાં પહેલાં જાણવા લાયક જણાવી, માત્ર તે તે સૂત્રોની વિશેષ હકીકતને જ તે તે સૂત્રોની અર્થાત્ શ્રુતકેવલી ભગવાન્ ભદ્રબાહુસ્વામીજીએ નિર્યુક્તિમાં ભગવાન્ નિર્યુકિતકાર જણાવે છે. અભ્યાસની અપેક્ષાએ આદિમાં રહેલા આવશ્યકનીજ અંગોપાંગ સંયુક્ત નિર્યુક્તિનું સ્થાના પહેલી નિયુક્તિ કરી અને તેમાં પણ સર્વ સૂત્રોની આવશ્યક માફક આવશ્યકના પણ શેષ અધ્યયનોમાં મુવિ વળી પ્રાચીનકાલના મહર્ષિઓએ સર્વ અન્નયોમુદ્દોરૂં જીવ નિમ્નતિ એમ કહી ભાષ્યકાર અંગોપાંગ સહિત જો કોઈ સૂત્રની પણ નિયુક્તિ કરી મહારાજે સામાયિકઅધ્યયનની ઉપોદઘાતનિયુક્તિને હોય અને વ્યાખ્યા કરી હોય તો તે માત્ર આ શેષ ચતુવિંશતિ આદિ અધ્યયન અને દશવૈકાલિક આવશ્યકની નિયુક્તિ અને વૃત્તિ છે. આદિ સૂત્રોમાં તે સામાયિકની ઉપોદઘાતનિર્યુક્તિને હોટા પ્રમાણના સાહિત્યનું સ્થાન પ્રથમ જાણવાની ભલામણ કરી.
વળી અંગ અને ઉપાંગોની પૂર્વધર આચાર્ય નિર્યુક્તિમાં બીજું મંગલ કેમ ? મહારાજાઓએ ચૂર્ણિઓ રચી છે, પણ તે અંગ અને આજ કારણથી ભગવાનું
ઉપાંગની ચૂર્ણિમાં મોટું પ્રમાણ જો કોઈપણ
સૂત્રની ચૂર્ણિનું હોય તો તે કેવળ આ આવશ્યકની ભદ્રબાહુસ્વામીજીએ મીનિવોદિર ના વિગેરે
ચૂર્ણિનુંજ છે, અંગ અને ઉપાંગ ઉપર કોઈપણ
