Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૪૫૪
શ્રી સિદ્ધચક્ર
જુલાઈ ૧૯૩૬ વિગેરે મહાપુરુષોએ શ્રીયક કે જે સ્થૂલભદ્રના આરાધ્ય અને નિયમિત ઉપવાસ કરવાનું ધામ છે, નાનાભાઈ છે તેના અધિકારમાં સાંવત્સરિકને અંગે માટે કોઈક વખત પહેલ છઠ કરી, કલ્પને દિવસે સર્વચૈત્યોના દર્શનનો અધિકાર સ્પષ્ટ અક્ષરોમાં માત્ર એક ઉપવાસ કરી છેલ્લા ત્રણ દિવસનો અક્રમ આલેખેલો છે. વસ્તુતઃ શ્રમણોપાસકસંઘનું દેવતાઓએ કરવામાં આવે અને કોઈક વખત ચૌદશ અને નંદીશ્વરદ્વીપ કરાતા પર્યુષણ (સાંવત્સરી)ના અઠ્ઠાઈ અમાવાસ્યાનો કોઈક વખતે અમાસ્યા અને પડવાનો મહોત્સવનું અનુકરણ કરીને યથાયોગ્ય સર્વચૈત્યોમાં એમ અનિયમિત પણે છઠ્ઠ કરવો પડે છે, અને આ અઠ્ઠાઈમહોચ્છવ ક્ય હોય, તેનો છેલ્લો દિવસ જ કારણથી નગર્ષિ મહારાજના પ્રશ્નોત્તરમાં સંવચ્છરીને દિવસે આવ્યો હોય અને તેથી તે દિવસે શ્રી હીરસૂરિજી મહારાજ પર્યુષણામાં કરાતા કલ્પના ઘણી જ ઉદારતાપૂર્વક જીનેશ્વરમહારાજનો છઠ્ઠને અંગે તિથિનો કોઈપણ પ્રકારે આગ્રહ ન કરવો ભક્તિભાવ તેઓએ કર્યો હોય, જેના દર્શનથી તે અમ જણાવ છે. પયુષણ બસવાની તિથિ પલટે શ્રમણોપાસક વર્ગને ભક્તિભાવમાં ઉલ્લાસની વદ્ધિ કલ્પવાચનની તિથિ પલટે, તલાધરની તિથિ પલટ, અને શ્રમણવર્ગને તેની અનુમોદનાનો લાભ વિશેષ પણ પાક્ષિક અને સાંવત્સરિકની તિથિઓ જે ચૌદશ મળે તેમ હોઈને સાંવત્સરિકને દિવસે ચૈત્યપરિપાટિ અને ચોથ છે તે પલટે જ નહિ, અર્થાત્ પાક્ષિક અને નિયમિત રાખવામાં આવે તે વ્યવસ્થા ઘણી સુંદર સાંવત્સરિક તો તે તે દિવસોએ નિયમિત કરવું જ કહેવાય તેમાં નવાઈ નથી, પણ આ સાંવત્સરિક જોઈએ. એટલે સાંવત્સરિક પર્યુષણાને અંગે પર્યુષણાને અંગે અઢાઈ મહોચ્છવનું નિયમિતપણું અઠ્ઠાઈનું અને ત્યપરિપાટીનું નિયમિતપણું જ છે. અથવા અાઈપર્વનું નિયમિતપણું હોવાથી જ આઠ લોચઆદિના નિયમિતતા પણ સંવચ્છરીની દિવસના પર્યુષણ કહેવાય છે.
પર્યુષણાને અંગે જ સાંવત્સરિકપર્યુષણાની અઠ્ઠાઈની શરૂઆત જેવી રીતે અટ્ટમ, ક્ષમાપના સાંવત્સરિક અને તે આઠે દિવસ સાંવત્સરિક પર્વને
પ્રતિકમણની ક્રિયાત્યપરિપાટી અને અઠ્ઠાઈપર્વનું ઉદેશીને હોવાથી સાંવત્સરિકનો દિવસ છેલ્લો આવે
નિયમિતપણું છે તેવી જ રીતે સાંવત્સરિકની રાત્રીએ તેવી જ રીતે પર્યુષણાની શરૂઆત કરાય છે, એટલે
આ ગાયના રૂંવાડા જેટલા પણ વાળ ન હોવા જોઈએ એમ સંવચ્છરીની પહેલાના આઠ દિવસોમાં જે જે કોઈ
- નક્કીપણે જણાવે છે. એટલે જેમ બીજાં કર્તવ્યો તિથિની વૃદ્ધિ કે હાનિ હોય તેને લક્ષમાં લઈને તે
= સાંવત્સરિકને દિવસે કે તેના આઠ દિવસમાં કરાય છે. પ્રમાણે પહેલા કે મોડા પર્યુષણ શરૂ કરાય છે. માને
તેવી રીતે લોચને માટે સંવત્સરીને અંગે ક્યા દિવસે કે ચોંથથી માંડીને તે પાછલી તેરસ સુધીમાં કોઈપણ
કરવો કે કેટલા દિવસ પહેલાં કરવો તેનો નિયમ નહિ, તિથિની વૃદ્ધિ હોય તો તેરસથી પર્યુષણની શરૂઆત
પણ વધારેમાં વધારે તેટલી મુદત પહેલાં જ કરવો કે કરવી પડે છે અને કોઈપણ તિથિની હાનિ હોય તો
જેથી સંવચ્છરીને દિવસે ગાયના રોમથી ઓછા અગીઆરસથી જ પર્યુષણની શરૂઆત કરવી પડે છે.
પ્રમાણવાળા વાળ રહે, આ લોચનું કર્તવ્ય પણ
P: સાંવત્સરી,પર્યુષણાને અંગે જ નિયમિત છે, પણ કલ્પધરના છઠ્ઠની તિથિઓની અનિયતતા નિયતઅવસ્થાન લક્ષણ પર્યુષણાને અંગે નિયત થએલું
અને એવી રીતે અનિયમિત શરૂઆત કરવી નથી, આ ઉપર જણાવેલાં અક્રમ વિગેરે કાર્યો પડતી હોવાથી જ કલ્પધરના છદને અંગે સાંવત્સરિકપર્યુષણને અંગે કરાતી પર્યુષણામાં નિયમિત નિયમિતપણું રહેતું નથી, કેમકે ચૌદશની તિથિ પણ છે. તેવી રીતે વર્તમાનકાળમાં કલ્પસૂત્રનું વાચન પણ
