Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૩૭૫
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૦-૫-૧૯૩૬ આત્માનું સ્વરૂપ ઓળખો.
જોઈએ. ઠીક હવે કદાચ કોઈ એવી શંકા કરનારા ગોખલાને જાણ્યા વિના જેમ ગોખલામાં નીકળશે કે મોહનીય શું અને બીજા કર્મો શું બધું રહેલો દીવો જાણી શકાતો નથી તે જ પ્રમાણે જ્ઞાનના
ઠીકઠીક છે. આ કર્મો તેના દ્વારા થતી આત્માના ભેદો, તેને રોકનારા કર્મો, તેના ક્ષયોપશમાદિક
ગુણોની રોકાણ, આત્માના ગુણો વગેરે બધું કલ્પિત જાણ્યા નથી તે આત્માના જ્ઞાનસ્વરૂપને પણ જાણી
છે અને આ એક મિથ્યા કલ્પનાનું મકાન ઉભું શકતો જ નથી અને જેણે આત્માના સ્વરૂપને જાણ્યું કરવામાં આવ્યું છે, તો હવે આ શંકાવાદીને આપણે નથી તેણે આત્માને પણ જાણ્યો જ નથી. કોઈ કહેશે શું ઉત્તર આપવો તે વિચારવાની જરૂર છે. કે આત્માના જ્ઞાનગુણને જાણ્યો એટલે બસ છે. વળી કર્મ નથી, જીવ નથી, કાંઈ નથી. તેને રોકનારા કર્મો વગેરે જાણવાની શી જરૂર છે?
જે આત્મા આ પ્રકારની શંકા કરે છે કે કર્મ આ શંકા કેવી મિથ્યા છે તે સહેલાઈથી જાણી શકાયું નથી અને કાંઈ નથી, આત્માના ગુણો વગેરે નથી છે. જેણે જીવનું સ્વરૂપ જાણી લીધું હોય-જેણે જીવને તેઓ ખરી રીતે પોતાને જ ઠગનારા છે. દરેક જીવ જાણ્યો હોય, તેણે તો જીવની દરેક દશાને પણ પોતે એટલું તો સમજે જ છે કે સાંભળવાથી, આંખો જાણેલી હોવી જ જોઈએ એ સ્પષ્ટ છે. હવે જે વડે જોવાથી, નાક વડે સુંઘવાથી, ચામડી દ્વારા સ્પર્શ વ્યક્તિએ જીવની સઘળી દશાઓ જાણેલી હોય તેણે કરવાથી આત્માને જ્ઞાન થાય છે. આત્માને શરીરની તો સિદ્ધદશાનો જીવ અને સંસારીદશાનો જીવ એ આ ઇદ્રિયોદ્વારા જે જ્ઞાન થાય છે તે જ્ઞાન તો આખું બનને પણ જાણેલા હોવા જ જોઈએ અને જેણે જગત જાણે છે. અરે ! જગતનો પ્રત્યેક આત્માએ સિદ્ધદશાનો અને સંસારીદશાનો જીવ જામ્યો છે તેને જ્ઞાનને જાણે છે. દરેક સામાન્ય સંસારીજીવ હોય એ જ માગના વધુ તત્ત્વોની પણ જાણ હોય છે તેને પણ ઈદ્રિયોદ્વારા થતા આ જ્ઞાનનો તો અનુભવ સ્વાભાવિક છે.
થાય છે જ. તમે એક વસ્તુને અમુક નામથી સંબોધો કર્મ અને જીવા
છો, અમુક શબ્દ બોલવાથી તમોને અમુક વસ્તુનું એક વ્યક્તિ એવી હોય કે તેણે સંસારીદશાનો
૨ ડીટ જ્ઞાન થાય છે એનું નામ પણ જ્ઞાન જ છે. ઉદાહરણ
તરીકે તમે “દાબડી” શબ્દ બોલો છો અથવા કોઈના જીવ પણ જાણ્યો હોય અને સિદ્ધદશાનો જીવ પણ
મોઢેથી દાબડીશબ્દ સાંભળો છો એટલે તમોને જાણ્યો હોય તો સંસારીદશાનો જીવ સિદ્ધદશામાં કેમ જઈ શક્યો નથી, સિદ્ધદશામાં ગએલો જીવ અમુક ચોક્કસ વસ્તુનું જ્ઞાન થાય છે. “દાબડી સંસારીદશામાંથી ક્યા સંયોગોમાં સિદ્ધદશામાં ગયો
ની ઉપર કાંઈ “હું દાબડી છું” એવું વાક્ય લખેલું 'છે વગેરે હકીકત પણ તે વ્યક્તિએ જાણેલી હોવી
Sી નથી પરંતુ દાબડીશબ્દ બોલાયો એટલે અમુક જ જોઈએ અને તો તો પછી આત્માના જ્ઞાનને
આકારવાળી અમુક પ્રકારની ચીજ એવું તમોને જ્ઞાન રોકનારા કર્મો, એ કર્મોના ક્ષયથી થતો જ્ઞાનનો થવા પામે છે. પ્રકાશ એ સઘળું પણ તે વ્યક્તિએ જાણેલું હોવું જ ઇન્દ્રિયગમ્ય જ્ઞાન કેવું છે ? જોઈએ. જો તેણે આ બધી બાબતો પણ જાણેલી તમે વિચાર કરી જોશો તો માલમ પડી આવશે હોય તો તો સમ્યકત્વમોહનીય કર્મ, ચારિત્રમોહનીય કે તમોને ઇન્દ્ર દ્વારા જે જ્ઞાન થયું હતું તે જ્ઞાન કર્મ વગેરે પણ તેણે જાણેલાં હોવાં જ જોઈએ અને અને આ રીતે વાગ્યવાચકદ્વારાએ થતું જ્ઞાન એ બંને ત વ્યક્તિ એ સઘળું માનવાવાળી પણ હોવી જ જ્ઞાન સર્વથા જુદા જ છે તે એક જ પ્રકારના નથી
