Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૪૨૦
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૯-૬-૧૯૩૬
-
-
-
-
-
-
-
,
,
,
,
જાણકારો સ્પષ્ટપણે જાણે છે અને કબુલ પણ કરશે આપવાની જરૂર નથી, અર્થાત્ વક્તાઓ મરજી માને કે માર્ગના સભ્યપણાનું નિરૂપણ અપવાદ યુક્ત છે, તેમ ફેકે રાખે અર્થાત્ જૈનશાસ્ત્રનો પદાર્થ હોય તોપણ પણ શ્રોતાની અનુકૂળતા કરવા રૂપ સમ્યપણાની બાલાદિભાવને જાણ્યા જોયા શિવાય હાંકે રાખે સ્થિતિ અપવાદવાળી નથી.
તોપણ શ્રોતાઓએ તે માનવું ઝીલવું અને ધારીને સાધારણગુણ પ્રશંસાનું વ્યાજબીપણું શ્રદ્વાગત કરવું જ જોઈએ.
આ કારણથી ભગવાન્ શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી બાલાદિની અનુકૂલતા સિવાય પાપા ધર્મબિન્દુગ્રન્થમાં શ્રોતાની આદિભૂમિકા અને
વળી એ પણ ધ્યાનમાં રાખવાની જરૂર છે અબોધની સ્થિતિ વક્તાએ જ્ઞાનાચાર આદિ કે ભગવાન શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી ચોખા શબ્દોમાં આચારોનું નિરૂપણ કરતાં સાધારણ અહિંસાદિ છે
ફરમાવે છે કે જે વક્તાઓ શ્રોતાઓના બાલાદિભાવને સર્વસાધારણ ગુણોનું નિરૂપણ કરવું એમ જણાવ્યું,
રાળુ જાણ્યા જોયા સિવાય શ્રોતાવાલી ભૂમિકા જે બાલાદિ અને બોધ પામ્યા પછી જ્ઞાનાચારાદિનું વર્ણન અને 3પે છે તેને ઓળંધીને દેશના આપે છે તે એક અંશે સર્વથી અંત્યમાં કષ છેદ અને તાપની પરીક્ષામાં
પણ ધર્મરૂપ નથી, એટલું જ નહી પણ તે કેવળ ઉતારવાનું જણાવ્યું. અર્થાત્ અમુક જ વસ્તુ કે અમુક પાપરૂપ જ છે. જ તત્ત્વ કે અમુક જ આચારઆદિ વક્તાએ નિરૂપણ કરવું જોઈએ એમ નિરૂપણીયનો એકાંત નથી. એટલે
આ ઉન્માર્ગગામી કેમ ? જ નહિં
વળી તે જ ભગવાન્ સ્પષ્ટશબ્દોમાં જણાવે દેશનીયની વિચિત્રતા
છે કે બાલાદિભાવને જાણ્યા જોયા સિવાય અને તે પણ નિરૂપણીય વસ્તુનો એકાન્તભાવ સમજી ભાવને અનુસર્યા સિવાય જે દેશના અપાય તે અમુક જ રીતે નિરૂપણ કરવું એવું માની સમ્યગ્માર્ગરૂપ હોય, છતાં પણ તે દેશના માર્ગરૂપ દેશનાનુસારિભાવપણું માનવામાં અગ્રગામી થયેલો નથી, એટલું જ નહિ પણ તે માર્ગનાં દેશના છતાં વક્તા શ્રીમહાનિશીથના મુનિચંદ્રના ભાણેજ પણ ઉન્માર્ગે લઈ જનારી છે. અર્થાત જેઓ સાગરચંદ્રની દશા પામે.
દેશનાનુસારિભાવપણું માની રહ્યા છે, પણ બાલાદિભાવનું જ્ઞાન શા માટે ?
ભાવાનુસારિદેશનાપણું નથી માનનારા તેઓ કેવલ આટલા માટે જ ભગવાન શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી પાપી છે, એટલું જ નહિ, પણ કેવલ ઉન્માર્ગે જનારા મહારાજ શ્રી ષોડશકઆદિમાં સ્પષ્ટપણે જણાવે છે તથા લઈ જનારા છે. કે ઉપદેશકોએ વકતાઓના બાલાદિભાવોને જરૂર દેશના7સારિભાવપણાનો નિયમ ન કરવાનું જાણવા, અને તે વક્તાઓના બાલાદિભાવો જાણીને કારણ. તે તે બાલાદિભાવોને અનુસરીને જ દેશના કરવી. આવું સ્પષ્ટ જણાવ્યા પછી પણ ભગવાન્ શ્રોતા વક્તાની સમજ
હરિભદ્રસૂરિજી જણાવે છે કે બાલાદિભાવને જાણ્યા આ વાત સમજનાર મનુષ્ય સ્વપ્ન પણ એમ જોયા સિવાય કે તેની અવસ્થાને અનુસર્યા સિવાય મનમાં લાવી ન જ શકે શ્રોતાઓની ફરજ છે કે આ
' અપાતો ધર્મોપદેશ પાપરૂપ અને ઉન્માર્ગે જ લઈ વક્તાઓનો કહેલો માર્ગજ માની લેવા, પણ જનારો છે. એટલું જ નહિં, પણ ઉત્સુત્ર ભાષણ વક્તાઓએ શ્રોતાની પરિણતિ માર્ગગામિની કે
ક કરનાર નિન્દવાદિની માફક તે મગરૂરીવાળા માર્ગમાં વધવાવાળી કેમ થાય ? એ બાબત લક્ષ્ય વક્તાએ દેશનાનુસારિભાવને ફરજીઆત ગણીને
