Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૩૫૩
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૬-૫-૧૯૩૬
(પા. ૩પર થી ચાલુ) આનન્દપુરમાં મૂલધર ચેત્યમાં પાસસ્થા પાસે હોય એમ માની શકાય તેવું જ નથી. કોઈપણ પણ કલ્પશ્રવણ
સુજ્ઞમનુષ્ય આ બાબતનો સ્પષ્ટ ટીકાકારોથી અન્યસ્થાને અને અન્યકાળે પાસત્થાઓની પહેલાંનો પ્રબળ પૂરાવો જાહેર કરે તો તેમ માનવામાં દેશના સાંભળવામાં પ્રાયશ્ચિત્ત લાગે છે, પણ તે પણ અડચણ નથી. આનંદપુર નગરના મૂળ ચૈત્યમાં પાસત્યા પાસે પણ, ભગવાન્ શ્રીહરિભદ્રસૂરિજીની વખત પહેલેથી દિવસે પણ, સર્વ સભા સમક્ષ પણ વંચાતા કલ્પસૂત્રનું તો શ્રીકલ્પસૂત્રનું કર્ષણ સંવછરી સાથે વ્યાખ્યાન શ્રવણ કરવામાં સુવિહિતોને દોષ નથી, નિયમિત હતું પણ તે રાતનું કર્ષણ હતું ? એટલું જ નહિ, પણ ચૂર્ણિકાર મહારાજા એટલે સુધી આવી સ્થિતિ છતાં પણ ભગવાન્ સુવિહિતોને રજા દે છે કે તે આનંદપુર નગરના હરિભદ્રસુરિજીના પૂર્વકાળથી એક પરાવર્તન થએલું મળચૈત્યમાં પાસસ્થાઓ ન હોય અને ગામનો મુખી માનવું જરૂરી છે, ને તે એ કે ચૂર્ણિકાર મહારાજના કે અન્ય આગેવાનો જો તે મૂળચૈત્યમાં સભાસમક્ષ સમય સુધી પર્યષણાકલ્પન વાચન અને શ્રવણ દિવસે કલ્પસૂત્ર વાંચવાની વિનતિ કહેતો સુવિદિતાએ અવસ્થાનરૂપી પર્યુષણાને અંગે નિયમિત હતું, ત્યારે તે મળચૈત્યમાં દિવસે પણ સભાસમક્ષ કલ્પસૂત્ર ભગવાન હરિભદ્રસુરિજીની વખતે કે તેમના થોડા વાંચવું, અર્થાત્ ચૂર્ણિકાર મહારાજના સમય સુધી કાળ પહેલાં જ તે કલ્પસૂત્રનું વાચન અવસ્થાનરૂપી અન્યગ્રામ કે અન્યસ્થાનમાં દિવસે શ્રીકલ્પસૂત્રના પર્યુષણાને અંગે નિયમિત ન રહેતાં વાંચવામાં કે સભાસમક્ષ કલ્પસૂત્ર વાંચવામાં સાંવત્સરિકપ્રતિક્રમણની સાથે નિયમિત થએલું હતું, પ્રાયશ્ચિત આપત્તિ ગણાએલી હતી.
અને તેથી જ ભગવાન્ હરિભદ્રસૂરિજી તે સભાસમક્ષ કલ્પસૂત્રના વાચનથીજ શ્રી સાંવત્સરિકને અંગે વંચાતા અને સંભળાતા ચતુર્વિધસંઘસમક્ષ વાચન શરૂ થયું છે કે કેમ? કલ્પસૂત્રને અંગે ચાલેલા રિવાજને સામાચારી તરીકે
ઉપર જણાવેલી હકીકતથી એક વાત નવી ગણાવે છે. જુઓ તે પાઠ. જાણી શકાય છે કે આનંદપુરનગરમાં સભાસમક્ષ
સંવuિ માવU U થએલું કલ્પસૂત્રનું વાંચન ચૂર્ણિકાર મહારાજાના પળોમવUT #Mો ક્રિઝ, સો પુI સમય કરતાં પણ ઘણા પહેલા સમયથી શરૂ થએલું ત્રેિ ર મUTRાથે પંવરત્તિ નિ ય, ઈક્ષા હતું, તેમજ જે અનેકસ્થાનોએ કિંવદંતીરૂપે ઉલ્લેખ સામયિારી. (આવશ્યક હારિભદ્રીય બ્રહવૃત્તિ) કરાય છે કે જયારથી આનંદપુરનગરમાં સભાસમક્ષ
આ પાઠ ઉપરથી એમ સ્પષ્ટ થાય છે કે કલ્પસૂત્રનું વાંચન કરવામાં આવ્યું ત્યારથી પ્રતિવર્ષ
હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજના સમયમાં સંવર્ચ્યુરી સભા કે ચતુર્વિધ સંઘ સમક્ષ કલ્પસૂત્રનું દિવસે વાચન
પ્રતિક્રમણ કર્યા પછી કલ્પસૂત્રનું પાંચમા દિવસ શરૂ થએલું છે. તે હકીકતને માનવા માટે અવશ્ય
તરીકેનું વાચન રાત્રે થતું હતું. અને તે પણ સૂત્રસિદ્ધ બીજા પ્રબળ પ્રમાણની જરૂર છે. ઉપર જણાવેલા ચૂર્ણિકારમહારાજના વચનથી તો ચોમાસું રહેલા
નહિં, પણ માત્ર સામાચારીથી સિદ્ધ ગણાયું હતું. સાધુઓ પોતપોતાને સ્થાને તે આનંદપરનગરની નિયત અવસ્થાનરૂપ પર્યુષણાને ચોમાસી સાથે વાચનાને ઉદેશીને દિવસે કલ્પસૂત્રનું વાંચન કરતા ન જોડવામાં તપનો હિસાબ પણ કારણ છે
વળી આષાઢચતુર્માસીની વખતે કરાતી
