Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૩૦૭
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૬-૪-૧૯૩૬ ખામી છે, તેવા સંજોગોમાં તે જો વિચારો ન કરે વ્યાખ્યા શું છે તેનો વિચાર કરી જુઓ લોક, અલોક, તો તે અજ્ઞાન છે અને આપણે તેને અવિચારશીલ અતીત, અનાગત, પાસે, રૂપી અને અરૂપી એ કહીએ છીએ પણ જો તે વિચારો કરે તો આપણે સઘળાનું, સર્વ કાળનું, સંશય વગરનું સંપૂર્ણ જ્ઞાન તેને અવિચારી કહેતા નથી. જે વાત પ્રસિદ્ધ છે, જે તેજ એક કેવળજ્ઞાન છે. કેવળજ્ઞાનના આ સ્વરૂપનો વાત જાણેલી છે, તેવી વાતોમાં વિચાર કરવાનો વિચાર કરીએ છીએ, ત્યારે માલમ પડે છે કે હોતો જ નથી. ત્યાં વિચારોને અવકાશજ સંભવતો કેવળજ્ઞાનમાં નથી એવું જ્ઞાન પેદા કરવાનું, નથી નથી. જે કોઈ માણસ જાણેલી વાતોમાં વિચાર કરવા નવું જ્ઞાન મેળવવાનું, નથી જ્ઞાન મેળવવાનું બાકી બેસે છે, તેવા માણસને આપણે વખાણતા નથી, રહેલું, અને નથી પદાર્થના સ્વરૂપમાં પણ સંદેહ હવે પરંતુ વખોડીએજ છીએ. હવે આ વિચારસરણીએ કેવળીને વિચાર શો કરવાનો હોય ? તેરમા ગુણસ્થાનકની દશા તપાસો. તેરમા આર્યશાસ્ત્રોનો અભિપ્રાય ગુણસ્થાનકે વિચાર છે (વિચાર કરવાની આવશ્યકતા
કેવળી સર્વને સર્વરૂપે સર્વકાળ માટે જાણે છે, છે) એમ માની લેવું તે તેરમાં ગુણસ્થાનકની નિંદા
એટલે પછી તેને વિચારોજ શા કરવાના હોય ?
કી રસ કરવા બરાબર છે. તેરમા ગુણસ્થાનકમાં પણ વિચાર
કેવળીને વિચાર કરવાના છે એવું માની લઈએ એ કરવાની જરૂર પડે છે. એમ માનીએ તો તેનો અર્થ
તો કેવળજ્ઞાનને તે લાંછન રૂપ છે, એટલાજ માટે તો એટલો જ છે કે તેરમા ગુણસ્થાનકમાં પણ હજી
જૈનતત્ત્વને જાણનારા આર્યશાસ્ત્રકારોએ કેવળીને ( નિશ્ચય થએલો નથી, અને જો તેરમે ગુણસ્થાનકે
વિચાર વિનાનાજ માની લીધેલા છે. તેમણે પણ નિશ્ચય ન થએલો હોય તે એનો અર્થ જ એ
કેવળીઓને વિચાર કરવાના હોય એમ માન્યું નથી. છે કે હજી સાધ્ય વસ્તુ બાકી જ છે. અર્થાત્ સાધ્યના
આ વિચારસરણીએજ સ્પષ્ટ થાય છે કે આખા રસ્તાનોજ સંદેહ છે. જો સાધ્ય વસ્તુ બાકી ન હોય
સંસારમાં જો કોઈપણ વિચાર વિનાના હોય તો તે અથવા તો સાધ્યના રસ્તામાંજ જો સંદેહ ન હોય
એક માત્ર કેવળી મહારાજ છે. કેવળજ્ઞાની સિવાય તો તો વિચાર કરવાનો કાંઈ બાકી રહેતો નથી.
આ જગતમાં બીજા કોઈપણ વિચાર વિનાના નથી. આથી જ જેઓને કેવલજ્ઞાન થયું છે તેમને
હવે અહીં કોઈ એવી શંકા લાવશે કે વિચાર કરવો વિચારવાળા માનવાની જરૂર રહેતી નથી એ સ્પષ્ટ
એ સદા સર્વદા મનનું કામ છે, અને સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય
જીવો સિવાય બીજા જીવોને તો મન હોતું જ નથી. કેવળત્વની મહાનતા
હવે સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયને મન છે, મનનો ધર્મ વિચાર જો કેવળી ભગવાનોને વિચારની જરૂર કરવાનો છે, તો પછી સંજ્ઞીપંચેન્દ્રિય એવા બધાનેજ માનીએ તો એનો અર્થ એ છે કે તેમને હજી સાધ્ય વિચાર કરવાનો છે એમ શા માટે ન માનવું જોઈએ? કરવાની વસ્તુ બાકી છે અથવા તો તેમને સાધ્યના પંચેન્દ્રિય અસંજ્ઞી કોણ ? માર્ગ માટે અસંતોષ કિવા સંદેહ જ છે અને જો
કેવળી ભગવાનોને આપણે વિચાર કરવાની તેરમે ગુણસ્થાનકે પણ આવી સ્થિતિ માનીએ તો
કક્ષામાંથી કાઢી નાંખ્યા છે તેનું કારણ એ છે કે તેમનું પછી તેમાં ગુણસ્થાનકમાંથી અર્થા કેવલિપણામાંથી
જ્ઞાન સંપૂર્ણ છે. તેમની જ્ઞાનની પૂર્ણતાને લીધે, તેમણે કેવળજ્ઞાન ઉડીજ જાય છે ! હવે કેવળજ્ઞાનની
છે.
