Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
દુ:ખ
૨૩૯
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૨-૨-૧૯૩૬ પ્રસંગ એથી પ્રેરાઇને જે કોઇ જગતનો ત્યાગ કરવા પ્રસંગની મહત્તા સમજો. માગે અને દરિયામાં કે કુવામાં ભુક્કો મારીને કોઇ સગાંસંબંધીનું મૃત્યુ થાય છે ત્યારે ઘણા આત્મહત્યા કરે તો એજ દુઃખગર્ભિત વૈરાગ્ય છે. માણસો અમુક સમય સુધી મીઠાઈ ન ખાવાની હવે તમે વિચાર કરો કે આવા સ્થાન પર તમે કદી મેળાવડા મિજલસોમાં ન જવાની અને આનંદ દુઃખગર્ભિત વૈરાગ્ય એ શબ્દ વાપર્યો છે ખરો ? ઉપભોગમાં સામેલ ન થવાની પ્રવૃત્તિ સ્વિકારે છે દુનિયા ત્યાગના આવા કાર્ય પરત્વે તમે સ્વપે પણ કારણ કે નેહીના મરણને લીધે તેમનો જીવ આનંદ
ઉપરથી ઉઠી ગએલો હોય છે એ પણ દુઃખગર્ભિત મત એ શબ્દ વાપરતા નથી. ઠીક,
વૈરાગ્ય છે. આ સઘળા સંયોગનું બહુજ સુક્ષ્મપણે દુનિયાત્યાગની વાત જવા દઈને જગતના ક્ષેત્રમાં
અવલોકન કરો. અને તેમાંથી એ વસ્તુ શોધી કાઢો પ્રવેશ કરો અને દુનિયાદારીમાં દુઃખગર્ભિત વૈરાગ્ય કે આ દુઃખગર્ભિત વૈરાગ્યવાળાનો સાંસારિક કેવો હોઈ શકે છે તેનો વિચાર કરો. વસ્તુઓ ઉપરથી મોહ દુર ગયો છે કે નહિ ? બાપ અહીં દુઃખગર્ભિતપણું છે.
પાસે લાખ રૂપીયાની પુંજી હોય, બાપ નવી બાયડી
પરણી લાવે અને તે બાયડીને છોકરો થાય ! હવે ધારો કે એક ત્રીસપાંત્રીસ વર્ષની વિધવાકુલીન
બાપ બે ભાઇઓ વચ્ચે પોતાની પુંજી વહેંચતા સ્ત્રી છે. આ સ્ત્રીને અઢાર વર્ષનો એકજ છોકરો છે. નવીના છોકરાને પોણા લાખ આપે અને જુનીના બાઈ છોકરાના ધામધૂમથી લગ્ન કરે છે અને પુત્રવધુ છોકરાને પા લાખ આપે અને પિતાના આ કાર્યથી લઈ આવે છે. અકસ્માત કર્મવશાત એવું બને છે ક્રોધરક્ત બનેલો દીકરો બધાજ પૈસાનો ત્યાગ કરીને કે આ બાઇને પેલો છોકરો મરણ પામે છે પુત્રવધુ એકપણ પૈસો લેવાનો અસ્વિકાર કરીને ઘર ત્યાગીને વિધવા બને છે ! આ ભયાનક સંકટથી શોક અને ચાલ્યો જાય, એ પ્રસંગની મહત્તા વિચારો. ચિંતા પામીને તે બાઈ સારા વસ્ત્રો પહેરવાના છોડી ઈચ્છા છતાં ત્યાગ કરવો પડે છે. દે કાળા વસ્ત્રો પહેરવા માંડે, ન્યાતજાતમાં જવા આ પ્રસંગમાં એ છોકરાને શું લમી ઉપર આવવાનું બંધ કરે, મિષ્ટાન્ન ઉપરથી તેનો રાગ ઉતરી તિરસ્કાર આવ્યો છે એમ તમે કહેશો ? નહિજ ! જાય, ઘરેણા તેને અપ્રિય લાગે, આ સઘળી સ્થિતિનું જો કોઈ સારો માણસ વચ્ચે પડે અને એના બાપને કારણ શું તે વિચારો. પુત્રનું મૃત્યુ અને નવપરણિતા સમજાવીને એ મિલ્કતને સમાન રીતે વહેંચાવે તો
પછી એ છોકરો એ પૈસા લેવાની ના પાડે ખરો પુત્રવધુની વિધવાવસ્થા એ સઘળું પેલી બાઈના,
કે ? નહિ. પોતાનો યુવાન પુત્ર મરણ પામે અને ત્યાગનું કારણ છે માટે એ પણ દુઃખગર્ભિત વૈરાગ્ય
યુવાનવધુ વિધવા થાય એ સંયોગોમાં માતા મિષ્ટાન્ન છે. કદાપિ એમ થાય કે પોતાની માતા મરણ પામે, ત્યાગી દે છે પરંતુ ધારો કે દેવ સાક્ષાત્ થઈને પેલા પિતા બીજી સ્ત્રી લાવે, ઓરમાન માતા સાથે ફાવટ છોકરાને સજીવન કરી આપે તો પછી પેલી માતા ન આવે અને તેથી તેનો દીકરો જુદુ ઘર કરે, પિતાના મિષ્ટાન્નનો ત્યાગ કરે ખરી કે ? કહેવાનો અર્થ એ ઘરનો ત્યાગ કરે અને સ્વતંત્ર થાય એનું નામ પણ છે કે આ છોકરાને તથા એ માતાને લક્ષમી કે મિષ્ટાન્ન દુઃખગર્ભિત વૈરાગ્ય છે.
ઉપર તો ત્યાગ આવેલો જ નથી. તેઓ મિષ્ટાન્ન અથવા લક્ષ્મી તો ઝંખે છે પરંતુ સંસારના પ્રતિકૂળ
