Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૭૯
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૩-૩-૧૯૩૬ વખતે તેઓને રાત્રિ કે દેવસિક પ્રતિક્રમણ કરી લેવુંછતાં પણ જો તે કરાય તો યુક્તિસંગત કહેવાય પડતું હતું, એટલે બાવીસ તીર્થકરના સાધુઓને રાઈ નહિ. આવું કોઇ માનવા તૈયાર થાય તો તે સર્વથા અને દેવસિ પ્રતિક્રમણની તો દોષ લાગે ત્યારે જરૂર અયોગ્ય છે, કારણ કે પ્રતિક્રમણ નામના કલ્પની પડતી હતી.
કડકાઇ બાવીસ તીર્થકરોના શાસનના સાધુઓને છે પ્રતિક્રમણના કલ્યની દુષ્કરતા બાજુપ્રાજ્ઞોને
તો કે પહેલા, છેલ્લા તીર્થકરોના શાસનના સાધુઓને
છે. એ વિચારતાં બારીક બુધ્ધિની ઘણી જરૂર છે. કેટલી ?
જેમ જગતમાં ઉધારે માલ આપવાથી વ્યાપારની એ ઉપરથી જે કે કેટલાક મહાનુભાવોને એમ સગવડ રહે છે, પણ રોકડ રકમથી માલ વેચતાં લાગશે કે બાવીસ તીર્થંકરના શાસનમાં દોષ લાગે તેની સગવડ રહેતી નથી, તેમ પહેલા, છેલ્લા ત્યારે પ્રતિક્રમણ કરવાનું હોવાથી પ્રતિક્રમણ નામનો તીર્થકરના સાધુઓને આખા દિવસના, આખી કલ્પ તેઓને માટે ઘણો સહેલો ગણાય અને પહેલા રાત્રિના કે આખા પક્ષ, ચાતુર્માસિક કે સાંવત્સરિકના અને છેલ્લા તીર્થકરના સાધુઓને દોષ લાગે કે ન દોષો એકઠા કરીને એક સાથે તે તે વખતે પ્રતિક્રમણું લાગે પણ રાત્રિ અને દિવસને અંતે રાઇ અને દેવસિ કરવાનું રહે છે, અને તેથી પહેલા, છેલ્લા તીર્થકરના પડિકમણું જરૂર કરવું પડે અને દરેક ચૌદશે પાક્ષિક શાસનમાં પ્રતિક્રમણ કલ્પની ઘણી સારી સગવડ પ્રતિક્રમણ તથા કાર્તિક, ફાલ્ગન અને આષાઢમાં જીવોને ઋજજડ, વકજડ દેખીનેજ કરવામાં આવેલી ચોમાસી પ્રતિક્રમણ તેમજ ભાદ્રપદના શુક્લ છે. વળી ભગવાન્ અજિતનાથજી વગેરે બાવીસ પંચમીને દિવસે સાંવત્સરિક પ્રતિક્રમણ જરૂર કરવુંજ તીર્થકરોના સાધુઓને એકેક દિવસ કે રાત્રિમાં અનેક પડે અને તે એટલા સુધી કે એ પાંચ પ્રકારના વખત દેવસિક કે રાત્રિક પ્રતિક્રમણ લાગેલા દોષના પ્રતિક્રમણમાંથી કોઇપણ પ્રકારનું પ્રતિક્રમણ દોષ પ્રતાપે કરવાં પડે ત્યારે ભગવાન ઋષભદેવજી અને લાગ્યો હોય અગર માની લઇએ કે દોષ ન લાગ્યો ભગવાન મહાવીર મહારાજના શાસનના સાધુઓને હોય તોપણ ન કરે તો શાસનની અંદર સાધુપણાનું સમગ્ર દિવસ કે સમગ્ર રાત્રિ અથવા પક્ષ, ચતુર્માસ સ્થાન તેનું રહેતું નથી. આ ઉપરથી પહેલા અને કે સંવત્સરીના ટાઇમમાં માત્ર પ્રતિક્રમણ કરવું પડે. છેલ્લા તીર્થકરના શાસનમાં પડિકમણા માટેનો કડક
પ્રથમ અને ચરમ પ્રભુના શાસનને નિયમ છે.
સપ્રતિક્રમણ ધર્મ કહેવામાં હેતુ તરીકે કયાં પ્રથમ ચરમ જિનેશ્વરના શાસનમાં પ્રતિક્રમણ
પ્રતિમણાં નામના કલ્યને સુગમતા
તેથીજ પહેલા અને છેલ્લા તીર્થકરના આ ઉપર જણાવેલી માન્યતામાં એમ શાસનમાં સપ્રતિક્રમણ ધર્મ નિયમિતપણાને અને જણાવાય કે બાવીસ તીર્થંકરના શાસનના સાધુઓ પાક્ષિક આદિને અંગેજ ગણવામાં આવેલો છે. હવે
જ (સરળ) અને પ્રાજ્ઞ (બુધ્ધિશાળી) હોવાથી તે પહેલા અને છેલ્લા તીર્થકરના શાસનમાં રાઈ અને તેમને માટે નિયમની કડકાઈ હોય અને તે જેટલી દેવસિ પડિકમણાની દોષ લાગ્યો હોય કે ન લાગ્યો સંગત થાય તેટલી ભગવાન્ મહાવીર મહારાજના હોય તોપણ કર્તવ્યતા નિયત કર્યા છતાં પાલિક તીર્થના સાધુઓ કે જેઓ વક્ર અને જડ છે તેવા આદિની નિયમિતતા કેમ કરવામાં આવી, અને સાથે ઋજુ, જડ અને વક્રજડ સાધુઓને અંગ પ્રતિક્રમણ સાંવત્સરિકની નિયમિતતાનું કારણ, અને તેની નામના કલ્પની કડકાઈ હોવી જોઇએ નહિ અને
