Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૨૯
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૨-૨-૧૯૩૬ પ્રાણાતિપાતિકી ક્રિયા અને પ્રશસ્ત રાગાદિના કહેવું જોઇએ કે વાલી મહારાજ પ્રાષિકી ક્રિયાથી કારણથી થતા એ બે ક્રિયાઓના બંધનમાં મુક્ત તો નથી જ. સામાન્ય માત્ર પણ જ્યારે આકાશપાતાલ જેટલું અંતર છે એમાં કોઇપણ સરાગજીવ પ્રાષિકી ક્રિયાથી મુકત ન હોય તો પછી જૈનશાસ્ત્રને જાણનારો ના પાડી શકે તેમ નથી, પણ સામાન્ય પણ પરિતાપના કરનાર તે પ્રાષિકી અત્યારે તો એજ સવાલ છે કે પ્રાષિકી ક્રિયા વગર ક્રિયાથી કોઇ કાલે મુકત હોઈ શકે જ નહિ, અને પારિતાપનિકી કે પ્રાણાતિપાતિકી ક્રિયા બની શકે છે વળી મરણદશાને નજીક લાવવા જેવી પરિતાપના એમ કહેવા માગતો હોય તે કેવો શાસ્ત્રનો યાવત્ કરનાર થાય તેને પારિતાપનિકી ક્રિયા નથી કે તેને નવતત્વ જેવા સામાન્ય પ્રકરણનો પણ અજાણ છે લીધે જરૂર આવવાવાળી પ્રાàષિકી ક્રિયા નથી એમ અને પોતાનું બધું અજાણપણું છતાં જનસમૂહનો તો ક્રિયાના સ્વરૂપને જાણનારથી કહેવાયજ કેમ ? માર્ગદર્શક હું છું એમ બની કેવો શાસનનો પ્રત્યેનીક ધ્યાન રાખવાની જરૂર છે કે કાયિકીઆદિ પાંચ બને છે તે માત્ર જોવાનું છે.
ક્રિયામાં એક બે આદિ સંયોગોથી એકત્રીશ ભાંગા (૧૧) અગીઆરમા મુદાને અંગે જો કે શાસ્ત્રકારોએ માન્યા નથી. તે કાયિકી આદિ પાંચ વિતરાગ પરમાત્માની સાહજિક યોગ પ્રવૃત્તિથી ક્રિયામાં તો માત્ર ચાર વિકલ્પો છે. જીવોની હિંસા-પ્રાણવિયોગ થવો જલસિદ્ધઆદિ ૧ કાયિકી ૨ કાયિકી અધિકરણિકી પ્રાષિકી પ્રસંગો થતા હોવાથી માન્યા સિવાય ચાલેજ નહિ. ૩ કાયિકી અધિકરણિકી પ્રાપ્લેષિક પારિતાપનિકી ૪ જો કે શ્રી સ્થાનાંગાદિસૂત્રોમાં પ્રાણાતિપાત પ્રાણાતિપાતિકી. આ ચાર વિકલ્પોમાં પ્રથમ કરનારપણું અસર્વજ્ઞપણાનું ચિહ્ન જણાવ્યું છે,પણ કાયિકીનો વિકલ્પ કેવલ વીતરાગ પરમાત્માને જ હોય તે પ્રાણાતિપાતનું કરવાપણું દ્રષિપણાની અપેક્ષાએ છે, એ બીજો વિકલ્પ જે કાયિકી અધિકરણિકી અને કે ટેવની અપેક્ષાએ અગર ત્રિકરણના વ્યાપારથી પ્રાષિકી ક્રિયાવાળો છે તે જે કોઈ સરાગ દશાવાળો થવાની અપેક્ષાએજ હોય તોજ ગણી શકાય અને જીવ કોઈપણ જીવની પરિતાપના કે હિંસા ન કરે તેથી સર્વજ્ઞ ભગવાનને ભાવમનોયોગનો અભાવ તો પણ સર્વદા સર્વ ક્રિયા કરે ત્યારે તે લાગે છે હોવાથી ત્રિકરણ યોગવાલી હિંસા અને અપ્રમતીને અને પારિતાપનિકી લાગે તો ચાર ક્રિયા જરૂર થાય પણ આરંભાદિ ક્રિયા નથી તેની આત્મારંભાદિપણું અને પ્રાણાતિપાત થાય તો પાંચ ક્રિયા થાય છે. આ ન હોવા છતાં ક્રોધમાનાદિક કષાયોનો સર્વથા નાશ સર્વ હકીકતનું તત્ત્વ એજ છે કે વાલીમુનિજીએ થયેલો હોઇ સાપરાયિકી ક્રિયા ન હોવાથી કાયિકીજ રાવણને પરિતાપના કરેલી છે અને તેથી
આ પારિતાપનિકી ક્રિયા જરૂર ગણવી પડે અને જો તે માત્ર ક્રિયા સર્વજ્ઞ વીતરાગ પરમાત્માને લાગે પણ આ
ચોથી પારિતાપનિકી ક્રિયા થઇ એટલે પ્રાદ્વિષિકી ક્રિયા જ્યાં સુધી જીવ વીતરાગ પરમાત્માની દશાને
તો નિયમિત છે માટે વાલીમહારાજને તે પામેલો ન હોય ત્યાં સુધી એકલી કાયિકી ક્રિયાવાલો
પરિતાપના જાણી જોઇને કરી છે. છતાં દ્વેષ હતો હોય જ નહિ. અર્થાત્ સરાગ પુરૂષને ઈર્યાપથિકી જ નહિ અને તેથી પ્રાપ્લેષિકી ક્રિયા લાગીજ નથી એમ સમય માત્રના બંધવાળી છે, તે ક્રિયા નજ હોય પણ કદિ પણ ફિયાના એક, ત્રણ, ચાર અને પાંચના સાંપરાયિકીજ ક્રિયા હોય તેમજ કાયિકી, અધિકરણિકી સંભવના વિકલ્પો જાણવાવાળો બોલી કે કહી શકે તથા પ્રાષિક એ ત્રણ ક્રિયાઓ તો જરૂર હોય એટલે નહિ. જો કે તેને ક્રિયા અધિકારનો બોધ ન હોય
