Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૮૯
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૬-૧૧-૧૯૩૫ ઉપધાન નહિ કરનારને અનંત સંસાર ક્યારે અને આચારમય સામાચારી બનાવવાના અરસામાં થાય ?
મહાનિશીથના મૂળ વિધિનેજ આલેખવામાં આવેલો
હોવાથી તે મૂળ વિધિ પ્રમાણેજ ઉપધાનનું વહન અર્થાત્ શ્રાવકોમાં વગર ઉપધાને પણ નમસ્કાર વિગેરે સૂત્રોના અધ્યયનની આજ્ઞા છતાં થતું હોવાનો સંભવ છે. જ તેના ઉપધાનની શ્રદ્ધા ન રાખે કે શરીરની શક્તિ ઉપધાનના તપમાં એકાસણાને સ્થાન હોય છતાં ઉપધાન ન વહે, તો તેને અનંત સંસારી અર્થાત તે વખત સુધી ઉપધાનમાં એકાસણાં કે વિરાધક કહેવામાં આવે છે, આરંભ પરિગ્રહથી અને એકાંતરે ઉપવાસને સ્થાન મળેલું નથી, પણ વિરક્ત થયેલા મહાત્માઓ કે જેને માટે વગર જોગ આચાર્ય મહારાજ હીરસૂરિજી અને સત્રાધ્યયનની આજ્ઞા કે આચરણા છેજ નહિ, વિજ્યસેનસૂરિજીની પહેલાં ઉપધાનનો નિયમ ચોથા તેવાઓ જ યોગની શ્રદ્ધા ન રાખે કે છતી શક્તિએ
અને છટ્ટામાં તો મૂળ પ્રમાણે રહ્યો પણ બાકીના યોગ ન કરે એટલું જ નહિ, પણ શાસ્ત્રથી વિરૂદ્ધ અને ઉપધાનોમાં પારણું એટલે એકાસણાની નીવીની જુઠું બોલીને યોગવહનની ક્રિયાને ઓળવે તેની શી
પ્રવૃત્તિ થઈ હોય એમ સ્પષ્ટ જણાય છે અને તેથીજ દશા થાય તે જાણવાનું જ્ઞાની મહારાજનેજ ભળાવવું
સેનપ્રશ્નમાં ઉપધાનમાંથી નીકળવાને પહેલે દિવસે યોગ્ય છે. આ બધી હકીકત વિચારતાં સાધુઓને
તપ એટલે ઉપવાસ કે આયંબિલ કરેલું હોવું જ યોગવહન કરવાની માફક શ્રાવકોને ઉપધાન વહન
જોઈએ એવો નિયમ નહિ પણ નવી-એકાસણાં કે કરવાની પ્રાથમિક જરૂર અને શાસ્ત્રોકતપણું છે એમ
જે પારણું ગણાય છે તેને બીજે દહાડે પણ સહેજે સમજી શકાશે.
ઉપધાનમાંથી નીકળી શકાય એમ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં ઉપધાનની તપસ્યાના ક્રમમાં નિયમિત ફેરફાર જણાવવામાં આવ્યું છે, અને તે એકાસણાની પ્રવૃત્તિને
શ્રીમહાનિશીથસૂત્રમાં પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ અંગેજ સુકવણી તે વપરાતીજ હશે પણ લીલાં શાક વિગેરે કેટલાક ઉપધાનોમાં અંતમાં અટ્ટમ કરવાનો વાપરવાની શંકા થવાનો વખત આવ્યો, અને નિયમ હતો, અને પંચનમસ્કાર વિગેરેમાં ઉદ્દેશને વિજ્યસેનસૂરિજી મહારાજે પૌષધ અને ઉપધાનના માટે પાંચ ઉપવાસ લાગલાગટ, કરવાના હોય છે, એકાસણામાં લીલાં શાકો ન વપરાય એમ જણાવી પણ સંઘયણ અને ધારણાદિકની ખામીને અંગે તેજ નિષેધ કર્યો. આ બે કારણો સાથે ત્રીજું એ પણ મહાનિશીથમાં કહેલા બીજા અશક્તોને માટે કહેલા કારણ છે કે ઉપધાનમાં લેવાતી વાચના જેમ તપને વિધાનને અનુસાર સુબોધાસામાચારી અને દિવસે હોય, તેવી જ રીતે પારણાંને દિવસે પણ આચારમય સામાચારી બનવાના પછીના અરસામાં વાચના લઈ શકાય એમ જણાવ્યું. આ વિગેરે હકીકત પાંચ ઉપવાસોની પ્રવૃત્તિ બંધ થઈ, તેને સ્થાને દશ વિચારતાં ઉપધાનમાં એકાસણું (નવી) કરવાનો આયંબિલો કરવામાં આવ્યાં અને બધા તેવા રિવાજ શ્રી હીરસૂરિજી કરતાં પહેલાંનો હોવો હિસાબથી કરેલા આયંબિલોમાં એક આયંબિલ જોઈએ એમ નક્કી થાય છે. વધારી સોળ, સોળ, બત્રીસ અને ચોવીશ આયંબિલો
ઉપધાનમાં કરાતાં એકાસણાનું શાસ્ત્રથી કરી તે આયંબિલોની કર્તવ્યતા પાંચ ઉપવાસ અને ,
અનુત્તીર્ણપણું અટ્ટમ પછી હતી તે પણ પલટાઈ, પણ એક વાત જડે ધ્યાનમાં રાખવાની છે કે તે સુબોધાસામાચારી
જો કે સંઘયણ અને વૈર્યતા વિગેરેની હાનિ
