Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૧૭૬
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૪-૧-૧૯૩૬ અંગની રચના કરતાં પહેલાં પણ એટલે ગણધરોની આપી ત્યારે પણ સર્વ સાવધના ત્યાગરૂપ સામાયિક દીક્ષા થતી વખતે જ સામાયિકના અર્થ અને સુત્રનો આવશ્યકની તો જરૂર પડી જ છે, છતાં અહીં એકલા ઉચ્ચાર ખુદ તીર્થકર ભગવાનના મુખે જ થતો હતો.) સામાયિક રૂપ આવશ્યકનો વિચાર નથી લેવાનો, પણ
છએ આવશ્યકનો વિચાર લેવાનો હોવાથી ૧૦. ભગવાન્ પાર્શ્વનાથજીના તીર્થમાં
સપ્રતિક્રમણ ધર્મનું વિવેચન કરવાની જરૂર પડી છે. પ્રતિક્રમણ નહોતા કરતા એમ ન હતું, પરંતુ અજિતનાથજી વિગેરે બાવીસ તીર્થકરોના સાધુઓ ૧૨. ભગવાન્ મહાવીર મહારાજે સુરભિપુર લાગેલા દોષોનું પ્રતિક્રમણ તો કરતા જ હતા, પણ આગળ ગંગા નદી ઉતરીને ઇર્યાવહિયા પડિક્કમી તે પ્રતિક્રમણ તેઓ દોષ લાગે તે જ વખત કરતા એવો આવશ્યકનો ચોકખો લેખ હોવાથી પ્રતિક્રમણ હતા. જો દોષ દિવસે લાગ્યો તો દિવસે, રાત્રિએ આવશ્યકનો ઇર્યાવહિયા રૂપ વિભાગ કેવળજ્ઞાન લાગ્યો તો રાત્રિએ, અને તેમાં પણ પહેલે પહોરે કરતાં પ્રથમ પણ હતો એમ માનવું જોઈએ. લાગ્યો તો પહેલે પહોરે અને છેલ્લે પહોરે લાગ્યો ૧૩. આવશ્યકના જે સૂત્રો વર્તમાનમાં છે, તો છેલ્લે પહોરે લાગેલા દોષોનું પ્રતિક્રમણ તો કરી તે જો અન્યના કરેલાં હોત કે પલટાવેલાં હોત તો જ લેતા હતા, છતાં ભગવાન્ પાર્શ્વનાથજી કે નિર્યુક્તિકાર ભગવાન આ વર્તમાન સૂત્રોની ઉત્પત્તિ અજિતનાથજી આદિ બાવીસ તીર્થકરોનું શાસન શ્રી જિનેશ્વર ભગવાન્ અને ગણધર મહારાજથી સપ્રતિક્રમણ તરીકે ગણાયું નથી, પણ ભગવાનું જણાવત નહિ, તેમ જ અનુયોગદ્વારમાં આ જ મહાવીર મહારાજનું શાસન સપ્રતિક્રમણ તરીકે સામાયિક આદિ સૂત્રોને ગણધર મહારાજના ગણાયું છે, તેનું એ જ કારણ છે કે ભગવાન્ મહાવીર આત્માગમ તરીકે જણાવત નહિ. મહારાજના શાસનમાં પ્રતિદિન અને પાક્ષિકઆદિ દરેક પર્વે પ્રતિક્રમણ કરવાનું નિયમિત જ છે, તો
આ લેખનો સારાંશ પછી ભગવાન્ મહાવીર મહારાજના શાસનની છે૧. આવશ્યકસૂત્ર જે વર્તમાનમાં છે તે સ્થાપના દિવસે જ ભગવાન્ ગણધર મહારાજાદિ અસલથી છે. સર્વ સાધુઓને પ્રતિક્રમણ કરવું જ પડે અને તેથી
૨. આ આવશ્યકસૂત્રનું કથન અર્થથકી તે પ્રતિક્રમણ સૂત્ર ગણધર મહારાજને તે
ભગવાન્ મહાવીર મહારાજે કરેલું છે તીર્થસ્થાપનાના દિવસની સાંજ પહેલાં જ બનાવવું
અને સૂત્રથકી રચના તેની ગણધર પડે.
મહારાજે જ કરેલી છે. ૧૧. શ્રમણ ભગવાન્ મહાવીર મહારાજે જ
૩. તીર્થસ્થાપના દિવસે જ આવશ્યકસૂત્રની દીક્ષા લેતી વખતે સર્વ પાપોને નહિ કરવાની પ્રતિજ્ઞા
રચના થએલી છે. કરતાં સામાયિક ઉચ્ચરેલું છે એ વાત આવશ્યકનિયંતિ અને તત્ત્વાર્થભાષ્ય વિગેરે
૪. અંગપ્રવિષ્ટ નહિ છતાં પણ શાસ્ત્રોના જાણકારોથી અજાણી નથી, તેમ જ
આવશ્યકસૂત્રની રચના ગણધરોએ જ કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયા પછી ગણધરાદિને દીક્ષા
કરેલી છે.
