Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
૧૭૫
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૪-૧-૧૯૩૬ આવશ્યકનિકિતનો) નિર્દેશ કરાય છે ત્યાં ૩પન્ને વા વિગેરે ત્રણ નિષદ્યાથી થએલા જે સૂત્રો સંવાદિ૩િi એવું વિશેષણ આપવામાં આવતું તે અંગપ્રવિષ્ટ કહેવાય, બાકી તે ત્રણ નિષદ્યા સિવાય નથી, પણ દશવૈકાલિક વિગેરે ઉત્કાલિક અને ભગવાન્ ગણધર મહારાજના પ્રશ્ન પૂર્વક કે પ્રશ્ન દશાશ્રુતસ્કંધ વિગેરે કાલિકનો નિર્દેશ કરાય છે ત્યાં સિવાય પોતે ભગવાને સ્વતઃ કહેલું કે અન્ય જ સંવાદિરિવું એવું વિશેષણ આપે છે. અને સ્થવિરોના પ્રશ્નોપૂર્વક કહેલું તે બધું મુલ્કલકથન – અનુયોગદ્વારમાં આવશ્યકને મળરૂ૫ રાખી, કહેવાય અને તેની જે રચના થાય તે બધું તેનાથી વ્યતિરિક્ત તરીકે કાલિક. ઉલ્કાલિક વિગેરે અનંગપ્રવિષ્ટ સૂત્ર કહેવાય. આ શ્રીમલયગિરિજીનું ભેદો જણાવાય છે તેમ જ સુત્રોમાં સામાયિક વિગેરે વચન વિચારતાં આવશ્યકસૂત્ર અનંગપ્રવિણ પણ ૧૧ અંગના અધ્યયનનો ઉલ્લેખ આવે છે તેથી હોય, અને ગણધર મહારાજનું પણ કરેલું હોય એમ આવશ્યકસૂત્રને અંગ પ્રવિષ્ટથી દૂર લઈ જઈ શકાય માનવામાં
છે માનવામાં કોઈ જાતની હરકત નથી, તેમ નથી.
૮. દિવસની શરૂઆત સૂર્યોદયથી થાય છે
, અને તેથી રાત્રિના અંતે થનાર રાત્રિક પ્રતિક્રમણ ૬. ગણધર મહારાજે કરેલું હોય તે
જ પાંચે પ્રતિક્રમણોમાં પહેલું હોવું જોઈએ એવી અંગપ્રવિષ્ટ સૂત્ર કહેવાય એવા અહિથેરયં વા
શંકાના સમાધાનને અંગે આવશ્યકમાં જણાવવામાં ના પાઠને અનુસરીને જે અધિકાર લેવાય છે તેમાં
આવ્યું છે કે તીર્થની સ્થાપના દિવસે જ થાય છે, અંગપ્રવિષ્ટસૂત્રો ગણધર મહારાજના જ કરેલાં હોય,
હાલ, અને દિવસે તીર્થની સ્થાપના થયા પછી પહેલામાં અર્થાત્ અંગપ્રવિષ્ટ એવા અંગોની રચના ગણધર
પહેલું સાંજે દૈવસિક પ્રતિક્રમણ જ કરવાનું હોય છે, મહારાજ સિવાય અન્યના ન હોય એવા રાત તેથી પાંચે પ્રતિક્રમણોમાં પહેલું દેવસિક પ્રતિક્રમણ અયોગવ્યવચ્છેદ કરી અર્થ કરવો વ્યાજબી છે, રાખ્યું છે. આવી રીતે આપેલા સમાધાનથી સ્પષ્ટ અને તેવી જ રીતે સ્થવિરોએ કરેલાં જે જે સૂત્રો થાય છે કે તીર્થસ્થાપનાને દિવસે જ સાંજ થવા પહેલાં હોય તે અનંગપ્રવિષ્ટ એટલે અંગબાહ્ય જ હોય એમ ગણધરોએ આવશ્યકની રચના ભગવાન્ તીર્થકરોના નિશ્ચય કરવો, અને તેવો નિશ્ચય કરવાથી વચનોને અનુસરીને કરી અને તે આવશ્યકસૂત્રથી આવશ્યકત્ર ભગવાન્ ગણધરોનું કરેલું છતાં સાંજે પ્રતિક્રમણ ર્ક્યુ અર્થાત્ ગણધર મહારાજાઓએ અનંગપ્રવિષ્ટ હોય એમ માનવામાં કંઈપણ અડચણ ૧૧ અંગની રચનાને દિવસે જ આવશ્યકસૂત્રની આવે નહિ.
રચના કરી. ગણધર મહારાજાઓએ જે કરેલું હોય તે બધું ૯. ભગવાન પાર્શ્વનાથજીના તીર્થ કરતાં અંગપ્રવિષ્ટ હોય એ માન્યતા ભૂલ ભરેલી છે, પણ જુદાપણે ભગવાન્ મહાવીર મહારાજના તીર્થમાં અંગપ્રવિણશાસ્ત્ર ગણધરના જ કરેલાં હોય એ સાધુપણું લેતી વખતે જ સામાન્ય રીતે મિ ભંતે માન્યતા વ્યાજબી છે, અર્થાત્ અંગબાહ્ય શ્રુત ગણધર સૂત્રથી સામાયિકચારિત્રનો ઉચ્ચાર થતો, પણ કે અન્ય સ્થવિરકૃત હોય તેમાં અડચણ નથી. પ્રાણાતિપાતઆદિના વિરમણરૂપ વ્રતોના વિભાગથી
૭. માણસા મુર્તિવીરો વિ એવું જે ઉચ્ચાર થતો ન હતો, પણ વડી દીક્ષા થાય ત્યારે વિશેષઆવશ્યકભાષ્યનું વાક્ય અંગપ્રવિષ્ટ અને જ વિભાગથી મહાવ્રતોનો ઉચ્ચાર થતો હતો અર્થાત અંગબાહ્ય સૂત્રોના લક્ષણને અંગે છે તેનો પણ મહાવીર મહારાજના શાસનની શરૂઆતમાં જ શ્રીમલયગિરિજી મહારાજ એવો અર્થ જણાવે છે કે સામાયિક આવશ્યકને સ્થાન હતું. (તત્ત્વથી ૧૧
