Book Title: Swami Kartikeyanupreksha
Author(s): Somchand Amthalal
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008315/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Cererererererererererererererererererereretetere * bhagavAnazrI kuMdakuMda-kahAna jainazAstramALA, puSpa-163 * zuddhAtmane nmH| zrI svAmikArtikeyAnuprekSA * mULa gAthAo, saMskRta chAyA ane paM. jayacaMdrajI chAvaDAnI bhASATIkAnA gujarAtI anuvAda sahita * : anuvAdaka : somacaMda amathAlAla zAha-kalola :prakAzaka: zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha-364250 (saurASTra) * Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prathama AvRtti : 1000 vIra saM. 2513 * vi.saM. 2043 'e svAmikArtikeyAnuprekSA che. vairAgyano uttama graMtha che. dravyanuM svarUpa batAvanArA cAra zloka adbhuta che. e cAra zloka mATe A graMthanI rAha jotA hatA. gaI sAla jeTha mAsamAM ame madrAsa gayA hatA. kArtikeyasvAmI e bhUmimAM bahu vicaryA che. e taraphanA nagna UMcA aDolavRttithI Ubhela pahADa nIrakhI svAmI kArtikayAdinI aDola vairAgyamaya digaMbaravRtti yAda AvatI hatI. te svAmI kArtikayAdine namaskAra.' - zrImad rAjacaMdra : mudraka : jJAnacaMda jaina kahAna-mudraNAlaya, sonagaDha-364 250 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Thanks & Our Request This shastra has been kindly donated by Hevika Foundation (haste Kamal, Vijen, Hemal Bhimji Shah and Family), London, UK who have paid for it to be "electronised" and made available on the internet. Our request to you: 1) We have taken great care to ensure this electronic version of Swamikartikeyanupreksha is a faithful copy of the paper version. However if you find any errors please inform us on Rajesh@ AtmaDharma.com so that we can make this beautiful work even more accurate. 2) Keep checking the version number of the on-line shastra so that if corrections have been made you can replace your copy with the corrected one. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Version History Date Changes Version Number 001 | 15 Jan 2003 First electronic version. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prakAzakIya nivedana "bhagavAna zrI kuMdakuMdakahAnajainazAstramALA'nA 163mA puSparUpe gujarAtI bhASAmAM svAmikArtikeyAnuprekSAnuM A bIjAM saMskaraNa zrI digaMbara jaina svAdhyAya maMdira TrasTa, sonagaDha dvArA prakAzita karatAM ati prasannatA anubhavIe chIe. gujarAtI bhASAnuvAda yukta A graMthanuM prathama saMskaraNa "zrImad rAjacaMdra jJAnapracAraka TrasTa-amadAvAda taraphathI vi. saM. 2007mAM prakAzita karavAmAM AvyuM hatuM. tenA AdhAre A dvitIya saMskaraNa mudrita karavAmAM AvyuM che. bALabrahmacArI adhyAtmayogI nigraMtha digaMbara munivara zrI "svAmI kumAra" aparanAma "svAmI kAtikaya' praNIta A "anuprekSAgraMtha' samyajJAna-vairAgyano anupama bodha ApanAra ucca koTinuM eka mahAna zAstra che. prAkRta bhASAmAM racAyela A pavitra zAstramAM, vairAgyajananI adhUMvAdi bAra bhAvanAnA ati bhAvavAhI tema ja rahasyagaMbhIra varNananI sAthe sAthe, prakaraNanA prasaMga anusAra, vItarAga jainadarzananuM prayojanabhUta tattvajJAna paNa ati suMdara rIte nirUpavAmAM AvyuM che. "anuprekSA "nA A bhAvavAhI mahAna graMtha upara, adhyAtmarasanubhavI bALabrahmacArI sanmArgaprakAzaka paramapUjya saddagurudeva zrI kAnajIsvAmIe adhyAtmarasabharapUra suMdara pravacano ApyAM che. pUjya gurudeve "svAmikArtikayAnuprekSA "nAM pravacanomAM je arthagaMbhIra tema ja jJAna-vairAgyapreraka adabhuta rahasyo kholyAM che. temanAthI aneka mumukSu-hRdayo prabhAvita thayAM che ane tethI keTalAka mumukSu mahAnubhAvonI, ghaNA vakhatathI aprApya evA A mahAna graMthanuM navuM saMskaraNa chapAvavAnI mAgaNI hatI. adhyAtmayugapravartaka parama pUjya sadgurudeva zrI kAnajIsvAmInI pavitra sAdhanAbhUmi adhyAtmatIrthadhAma suvarNapurI (sonagaDha)mAM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (4) svAnubhavavibhUSita prazamamUrti pUjya bahenazrI caMpAbenanI, adhyAtmasAdhanA tema ja deva-gurubhaktibhInI maMgaLa chAyAtaLe pUrvavat je anekavidha dhArmika gatividhi cAle che tenA eka aMgarUpa satsAhitya prakAzanavibhAga dvArA je ArSapraNIta mULa zAstro tathA pravacanagraMtho vagere prakAzita karavAmAM Ave che te paikInuM A eka nUtana prakAzana che. A graMthanuM suMdara mudraNa karI ApavA badala 'kahAnamudraNAlaya'nA mAlika zrI jJAnacaMdajI jainano AbhAra mAnIe chIe. tattvajJAna tema ja vairAgyarasathI bharapUra A pavitra graMthanuM AtmArthanA lakSe UMDuM avagAhana karIne mumukSu jIvo jJAnavairAgyarasabhInI bhagavatI sAdhanA prApta karo !--e ja, prakAzananA zubhAvasare maMgaLa bhAvanA. dIpAvalI parva, vi.saM. 2043 (mahAvIra nirvANa dina) sonagaDha prakAzanasamiti zrI di. jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 52mapUjya sadgurudeva zrI kAnajIsvAmI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates - - *zrI sadgurudeva-stuti * (harigIta) saMsArasAgara tAravA jinavANI che naukA bhalI, jJAnI sukAnI maLyA vinA e nAva paNa tAre nahIM A kALamAM zuddhAtmajJAnI sukAnI bahu bahu dohyalo, muja puNyarAzi phaLyo aho ! guru kAna tuM nAvika maLyo. (anuSTrapa) aho ! bhakta cidAtmAnA, sImaMdhara-vIra-kuMdanA! bAhyatara vibhavo tArA, tAre nAva mumukSunA. | ( zikhariNI), sadA daSTi tArI vimaLa nija caitanya nirakhe, ane zasimAMhI darava-guNa-paryAya vilase; nijAlaMbIbhAve pariNati svarUpe jaI bhaLe, nimitto vahevAro cidaghana viSe kAMI na maLe. (zArdUlavikrIDita) haiyuM "sata sata, jJAna jJAna" dhabake ne vajavANI chUTe, je vaje sumumukSu sarva jhaLake; paradravya nAto tUTe; -rAgadveSa ruce na, jaMpa na vaLe bhAveMdrimAM-aMzamAM, TaMkotkIrNa akaMpa jJAna mahimA hRdaye rahe sarvadA. (vasaMtatilakA). nitye sudhAjharaNa caMdra! tane namuM huM, karuNA akAraNa samudra! tane namuM huM he jJAnapoSaka sumegha ! tane namuM huM, A dAsanA jIvanazilpI! tane namuM huM. (stragdharA) UMDI UMDI, UDathI sukhanidhi satanA vAyu nitye vahetI, vANI cikyUrti! tArI ura-anubhavanA sUkSma bhAve bharelI; bhAvo UMDA vicArI, abhinava mahimA cittamAM lAvI lAvI, khAyeluM ratna pAmuM, manaratha manano; pUrajo zaktizALI ! - hiMmatalAla je. zAha - Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates upodyAta dvAdaza anuprekSA" arthAt "bAra bhAvanA' vItarAga jainadharmamAM AdhyAtmika sAdhanAnuM eka mahattvapUrNa uttama aMga che. jinAgamamAM teno, "sa gupTisamitidharmAnuprekSAparISahanayavAritra:'e rIte, saMvaranA upAyamAM aMtarbhAva karavAmAM Avyo che. tenI eka mahattvapUrNa vizeSatA e che ke-aDhI dvIpanI,-pAMca bharata, pAMca airAvata ane pAMca videha-e paMdareya karmabhUmimAM thanArA traNe kALanA sarva tIrthakaro, gRhasthadazAmAM nirapavAda niyamathI, A bAra bhAvanA "nA ciMtavanapUrvaka ja vairAgyanI sAtizaya vRddhi pAmIne, laukAMtika devo dvArA niyogajanita anumodanA thatAM, svayaM dIkSita thAya che. anuprekSA eTale bhAvanA, ciMtavana, manogata abhyAsa, parizIlana, vairAgyabhAvanA. saMsAra, zarIra temaja bhoga vagerenA anitya, azaraNa, azuci Adi svabhAvanuM-aMtaramAM nitya, zaraNa ane parama zucisvarUpa nija trikALazuddha jJAyaka AtmAnA lakSa tema ja sAdhanA sahita-saMga tema ja vairAgya arthe pharI pharI ciMtavana karavuM te anuprekSA che. (1) anitya-anuprekSA, (2) azaraNa-anuprekSA, (3) saMsAra-anuprekSA, (4) ekatva-anuprekSA, (5) anyatva-anuprekSA, (6) azucitva-anuprekSA, (7) Asrava-anuprekSA (8) saMvaraanuprekSA, (9) nirjarA-anuprekSA, (10) loka-anuprekSA, (11) bodhidurlabha-anuprekSA ane dharma-anuprekSA-e pramANe anuprekSAnA bAra bheda che. A bAreyanA svarUpanuM, bhavaduHkhazAmaka jJAnavairAgyanI vRddhi arthe, vAraMvAra anuciMtana avazya kartavya che. "anuprekSA" viSe prAcIna AcAryoe tema ja madhyakAlIna vidvAnoe paNa ghaNuM lakhyuM che. vItarAga digaMbara saMto bhagavAna zrI kuMdakuMdAcAryadeve tema ja munivara zrI kArtikeyasvAmIe (apara Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (7) , nAma 'svAmI kumAre ') to A viSaya upara svataMtra graMtho lakhyA che. zrI kuMdakuMdAcAryadevanI kRti 'bArasa-aNuvekkhA ane zrI kArtikeya munivaranI kRti 'svAmikArtikeyAnuprekSA' nAmathI prasiddha che. te baMne anuprekSA-graMthonI aneka AvRttio mudrita thaIne prakAzita thaI gaI che. bAra anuprekSAomAM pratyeka anuprekSA dravya-anuprekSA ane bhAva-anuprekSAnA bhedathI be prakAre che. sAdhakabhAvarUpa zuddhapariNatimaya aMtaraMga viraktinI puSTi arthe bhava-tana-bhoganAM adhruva, azaraNa ane azucipaNAnuM tema ja saMsAra vagerenuM vikalpayukta ciMtana te dravya anuprekSA che ane vikalpayukta ciMtana sAthe jJAnIne aMtaramAM jJAnAnaMdasvabhAvI AtmAnA avalaMbane vartatI je vikalpAtIta vItarAga zuddha pariNati te bhAva-anuprekSA che. A zuddha pariNatimaya bhAva-anuprekSA ja sAdhaka jIvane saMva-nirjarAnuM kAraNa che; vikalpayukta ciMtanamaya dravya-anuprekSA to zubha rAga che; te to Asava-baMdhanuM kAraNa che, saMva-nirjarAnuM nahi. sAdhaka jIvane jeTale aMze samyagdarzana-jJAna-cAritramaya zuddha pariNati pragaTa thaI che teTale aMze tene Asava-baMdha thato nathI, paraMtu jeTale aMze zubhAzubha rAga che teTale aMze tene niyamathI Asava-baMdha thAya che. jJAnIne aMtaraMga zuddha pariNati sAthe vartatA 'anitya ' Adi ciMtananA zubha rAgane vyavahAre 'anuprekSA ' kahevAya che, paraMtu 'anuprekSA' to saMvaranuM kAraNa hovAthI, te zubharAgayukta ciMtana 5ramArthe 'anuprekSA ' nathI, ' anitya ' AdinA ciMtanakALe vartatI aMtaraMga zuddha pariNita ja nizcaya-anuprekSA che. bAra anuprekSAnuM mAhAtmya tema ja phaLa aciMtya che. anAdi kALathI Aja sudhI je koI bhavya jIvo pUrNAnaMdamaya muktadazAne pAmyA che te badhA A anitya Adi bAra bhAvanAonuM-eka, aneka athavA badhIyanuM tattvataH aMtaraMga zuddhiyukta ciMtana ke dhyAna karIne ja pAmyA che. vizeSa kahevAnI AvazyakatA nathI, eTaluM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (8) ja kahevuM paryApta che ke bhUtakALamAM je tIrthakaro, cakravartIo, baLadevo, gaNadharo vagere zreSTha puruSo siddhine varyA ane jeo bhaviSyamAM varaze te badhuM A bhAvanAonA tAttvika zuddhiyukta ciMtavananuM ja aciMtya phaLa che. kharekhara, e badhuM jJAnavairAgyavardhaka bhAvanAonuM ja mAhAbhya che. A bAra bhAvanAonA ciMtanano niraMtara abhyAsa karavAthI AtmArthI jIvonAM hRdayamAM rahelo kaSAyarUpa agni bujhAI jAya che, paradravyo pratyeno rAgabhAva kSINa thaI jAya che ane ajJAnarUpa aMdhakArano vilaya thaIne jJAnarUpa dIpakano prakAza thAya che. mATe mokSe AtmAe bAra bhAvanAonuM tAttvika ciMtavana niraMtara karavuM joIe, kema ke aMtaraMga zuddhiyukta A bAra bhAvanA samasta vibhAvo tema ja karmonA kSayanuM kAraNa thAya che. - anityAdi bAra bhAvanAnA tattvajJAnapUrvaka ciMtavananuM sAmAnyapaNe prayojana e che ke dharmadhyAnamAM je pravRtti kare che tene A dvAdazAnuprekSA AdhArarUpa che, anuprekSAnA baLe dhyAtApuruSa dharmadhyAnamAM sthira rahe che; vastusvarUpamAM je ekAgracitta thAya che te, tenuM vismaraNa thatAM tenAthI calita thaI jAya che, paraMtu vAraMvAra tene ekAgratA mATe jo bhAvanAnuM AlaMbana maLI jAya to te calita nahi thAya. mATe AtmahitanA Icchaka jIvoe A bAra bhAvanA bhAvavI joIe. pratyeka bhAvanAnuM vyavahAra-nizcaya ciMtavana nimna prakAre mokSecchu bhavya jIvoe karavuM joIe. adhruva-anuprekSA : uttama bhavana, savArI, vAhana, zayana, Asana, deva, manuSya, rAjA, mAtA, pitA, kuTuMbI ane sevaka Adi badhAya saMyogo anitya arthAt chUTA paDI janAra che. badhA prakAranI sAmagrI-parigrahuM, iMdriyo, rUpa, nIrogatA, yauvana, baLa, teja, saubhAgya ane sauMdarya vagere badhuMya meghadhanuSanI jema nazvara che. ahamiMdranAM pada, cakravartI ane baLadeva AdinI paryAyo-pANInA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (9) parapoTA, indradhanuSa, vijaLI ane vAdaLAMnI zobhA samAna-kSaNabhaMgura che. jyAM, dUdha ane pANInI jema jIva sAthe nibaddha, dehu paNa zIvra naSTa thaI jAya che tyAM bhogopabhoganAM sAdhanabhUta pRthakavartI padArtho strI Adi parikarano saMyoga zAzvata kema hoI zake? na ja hoI zake. adhruvabhAvanAnuM nizcayathI ciMtana A pramANe karavuM ke paramArthathI jJAnAnaMdasvarUpa A AtmA deva, asura ane narendranA vaibhavothI ne zarIrAdi parapadArthothI taddana bhinna trikALazuddha tema ja zAzvata parama padArtha che. tattvajJAnapUrvaka tenuM anuprekSaNa karavAthI zAzvata siddhagati prApta thAya che. azaraNa-anuprekSA :- maraNa samaye traNe lokamAM jIvane maraNathI bacAvanAra koI nathI. maNi, maMtra, auSadha, rakSaka sAmagrI, hAthI, ghoDA, ratha ane samasta vidyAo vagere koI zaraNa ApanAra nathI. svarga jeno killo che, devo sevaka che, vaja zastra che ane airAvata gajarAja che evA iMdrane paNa koI zaraNa nathI-tene paNa mRtyuthI bacAvanAra koI nathI. nava nidhi, cauda ratna, ghoDA, matta gajendro ane caturaMgiNI senA vagere kAMI paNa cakravartIne zaraNarUpa nathI. jotajotAmAM kALa tene koLiyo karI jAya che. to pachI jIvane nizcaye zaraNa koNa che? janma, jarA, maraNa, roga ane bhaya ityAdithI AtmAnuM rakSaNa karavAvALo sarva dravyakarma-bhAvakarma-nokarmathI bhinna trikALazuddha nija jJAyaka AtmA ja zaraNa che. AtmA svayaM paMcaparameSThIrUpa pariNamana kare che tethI AtmA ja AtmAnuM zaraNa che. saMsAra-anuprekSA : jinendradevapraNIta adhyAtmamArganI aMtaramAM samyaka pratIti tema ja pariNati vinA jIva anAdikALathI janma, jarA, maraNa, roga ane bhayathI pracura evA paMcaparAvartanarUpa saMsAramAM paribhramaNa kare che. karmonA nimitte A jIva saMsArarUpI bhayAnaka vanamAM bhramaNa kare che; paraMtu nizcayanaye jIva sadA karmothI rahita che tethI tene saMsAra ja nathI. saMsArathI atikAnta nija Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (10) nitya zuddha AtmA upAdeya che ane saMsAradu:khothI AkrAMta kSaNika dazA heya che-evuM ciMtavana karavuM te saMsAra-anuprekSA che. ekatva-anuprekSA : jIva ekalo ja karma kare che, ekalo ja dIrgha saMsAramAM bhaTake che, ekalo ja janma-mare che ane ekalo ja upArjita karmonAM phaLa bhogave che. jIva ekalo ja puNya-pApa kare che ane ekalo ja tenA phaLamAM UMca-nIca gati bhogave che. nizcayanaye ekatvanuM anuprekSaNa karanAra ema bhAve che ke huM traNe kALe ekalo ja chuM, mamatvathI rahita chuM, zuddha che tathA sahaja jJAna-darzana svabhAvathI paripUrNa chuM. A zuddha ekatvabhAva ja sadA upAdeya che. AtmArthI jIve sadA A pramANe ekatvanI vicAraNA-bhAvanA kartavya che. anyatva-anuprekSA : mAtA-pitA, bhAI, putra tathA strI vagere kuTuMbIono A jIva sAthe paramArthe koI saMbaMdha nathI, badhAM potAnAM svArtha vaza sAthe rahe che. ISTa janano viyoga thatAM A jIva zoka kare che paraMtu Azcarya che ke pote saMsArarUpI mahAsAgaramAM gaLakAM khAI rahyo che teno to zoka karato nathI ! nizcayanaye anyatvabhAvanAno ciMtaka ema ciMtave che ke A je zarIrAdi bAhya dravyo che te badhAM mArAthI anya che. mAro to, mArI sAthe trikALaananyabhUta sahajazuddha jJAnadarzanamaya nija AtmA ja che. azucitva-anuprekSA : azucimaya evuM A zarIra hADakAMonuM baneluM, mAMsathI lapeTAyeluM, cAmaDAthI AcchAdita, kITasamUhathI bharapUra ane sadA malina che. vaLI te durgadhathI yukta, dhRNita, gaMdA maLathI bhareluM, acetana, mUrtika, saDaNa-paDaNa svabhAvavALuM che, nazvara che. nizcayanaye A AtmA azucimaya zarIrathI bhinna, karmano karmathI rahita, anaMta sukhano bhaMDAra paramazucimaya tathA zreSTha che. A rIte sAdhaka jIve azucisvabhAvanA niraMtara bhAvavI joIe. Asava-anuprekSA : mithyAtva, avirati, kaSAya ane Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (11) yoga-e Asravo che ne karmabaMdhanuM kAraNa che. pratyekanA bheda-prabheda tathA svarUpa jinAgamamAM kahela che. bhAva tema ja dravya karmansavane kAraNe ja jIva saMsAra-aTavImAM paribhramaNa kare che. zubhAzubha Asavane lIdhe jIva saMsArasAgaramAM DUbI jAya che, mATe AsravarUpa kiyA mokSanuM kAraNa nathI; je zubhAsUvarUpa kriyA jJAnIne heyabuddhie hoya che te paraMparAe mokSanuM kAraNa vyavahAre kahevAya che. azubhAsUvarUpa kriyA to mokSanuM kAraNa che ja nahi, paraMtu zubhAsavarUpa kriyA paNa mokSanuM kAraNa nathI. AsravarUpa kriyA dvArA nirvANa thatuM nathI. Asrava saMsAragamananuM ja kAraNa che, mATe niMdanIya che. nizcayanaye jIvane koIpaNa Asrava nathI. tethI AtmAne sadaiva zubhAzubha baMne prakAranA AsravothI rahita bhAvavo joIe. saMvara-anuprekSA : cala, malina ane agADha doSa TaLatAM nirmaLa samyakatvarUpI daDha kamADa dvArA mithyAtvarUpI Asrava baMdha thaI jAya che; paMcamahAvratayukta zuddha pariNatithI aviratirUpa Asravano niyamathI nirodha thAya che; akaSAyarUpa zuddha pariNatithI kaSAyarUpa Agnavono abhAva thAya che ane aMtaraMga zuddhi sahita zubhayoganI pravRtti azubhayogano saMvara kare che tathA zuddhopayoga dvArA zubhayogano nirodha thaI jAya che; zuddhopayogathI jIvane dharmedhyAna ane zukaladhyAna thAya che, tethI dhyAna saMvaranuM kAraNa che.-ema niraMtara saMvaranA svarUpano vicAra karavo joIe. parama nizcayanaye jIvane saMvara nathI, kema ke te to dravyasvabhAve sadAzuddha che. tethI dravyadRSTie AtmAne sadA saMvarabhAvathI rahita sadA paripUrNa zuddha vicAravo joIe. nirjarA-anuprekSA : pUrve bAMdhelAM karmonuM ekadeza kharI javuM te nirjarA che. je kAraNo saMvaranAM che te ja nirjarAnAM che. nirjarAnA be bheda che : (1) savipAka ane (2) avipAka. savipAka nirjarA, arthAt udayakALa AvatAM svayaM pAkIne karmo kharI jAya Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (12) te, cAreya gationA jIvone hoya che, ane avipAka nirjarA aMdara zuddha pariNatiyukta jJAnIne, vizeSataH vratI jIvone tapa dvArA, thAya che. paramArthanaye trikALazuddha jIvane nirjarA paNa nathI, tethI dravya daSTie AtmAne sadA nirjarAbhAvathI rahita ekarUpa pUrNa zuddha ciMtavavo joIe. loka-anuprekSA : jIvAdi padArthono samUha te loka che. lokanA traNa vibhAga che. adholoka, madhyaloka ane Urdhvaloka. nIce sAta naraka, madhyamAM asaMkhyAta dvIpa-samudra ane upara tresaTha bheda sahita svarga che, ane sauthI upara mokSa che. azubhopayogathI naraka ane tiryaMca gati prApta thAya che, zubhopayogathI deva ane manuSya gatinAM sukha maLe che ane zuddhopayogathI jIvane mokSa prApta thAya che. te te bhogya vizeSanAM, sthAnaka dravya svabhAva; gahana vAta che ziSya A, kahI saMkSepe sAva."--A rIte lokanA svarUpano vicAra karavo joIe. bodhidurlabha-anuprekSA : samyagdarzana, samyajJAna ne samyaphacAritranI ekatArUpa zuddha pariNati "bodhi' che; tenI prApti atyaMta durlabha che. tenI durlabhatAno vAraMvAra vicAra karavo te bodhidurlabha-anuprekSA che. karmodayajanya paryAyo tema ja kSAyopathamika jJAna hedya che ane karmanirapekSa trikALazuddha nija Atmadravya upAdeya cheevo aMtaramAM daDha nirNaya te samyajJAna che. jJAyakasvabhAvI nija Atmadravya "sva" che ane bAkI badhuM-dravyakarma, bhAvakarma ne nokarma"para" che. A rIte sva-paranA ne svabhAva-vibhAvanA svarUpanuM ciMtavana karavAthI heya-upAdeyanuM jJAna thAya che, arthAt samasta paradravya ne parabhAva ya che ane svadravya upAdeya che. nizcayanaye yaupAdeyanA vikalpa paNa AtmAnuM svarUpa nathI. munirAja bhavano aMta lAvavA mATe samyagdarzana-jJAna-cAritrAtmaka "bodhi "nuM vAraMvAra anuprekSaNa kare che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (13) dharma-anuprekSA : moha ane kSobha rahita AtmAnI nirmaLa pariNati "dharma' che. dharmanuM mULa samyagdarzana che. svAnubhUtiyukta nija zuddhAtmadarzana vinA zrAvakadharma ke munidharma-koI dharma saMbhavI zakato nathI. zrAvakadharmanA darzanapratimA Adi agiyAra bheda che ane munidharmanA uttama kSamA Adi dasa bheda che. zrAvakadharma mokSanuM paraMparAe kAraNa che ane munidharma sAkSAt kAraNa che. mATe zuddha pariNatimAM zrAvakadharmathI AgaLa vadhI je munidharmamAM pravRtta thAya che te atyArasannabhavyajIva zIdhra mokSa prApta kare che. samyagdaSTi zrAvaka ke munino je vratAdi zubhapravRttirUpa AcAradharma che te paramArtha "dharma" nathI. paraMtu nIcalI dazAmAM nirmaLa pariNati sAthe te haTha vinA sahaja vartato hovAthI tene upacArathI "dharma' kahevAmAM Ave che. mATe zubhAsrarUpa vratAdimaya zrAvakadharma ke munidharma-baMne dharmomAM madhyastha bhAvanA rAkhIne niraMtara zuddha AtmAnuM ciMtana karavuM. aho ! parama vairAgyanI jananI evI A bAra anuprekSAono mahimA zuM kathI zakAya ! A bAra anuprekSAo ja kharekhara pratyAkhyAna, pratikramaNa, AlocanA ane samAdhi vagere che. mATe A anuprekSAonuM niraMtara ciMtana karavuM joIe. bhagavAna zrI kuMdakuMdAcAryadeve kahyuM che ke nizcaya ane vyavahArathI kathavAmAM AvelI A anuprekSAonuM je zuddha manathI ciMtavana kare che te parama nirvANane pAme che. prAkRtabhASAmAM nibaddha 491 gAthA dvArA "svAmI kumAra munirAje A kArtikeyAnuprekSAmAM anityAdi bAra bhAvanAonI sAthe sAthe, temanI sAthe baMdhabesatA aneka viSayonuM ghaNI ja suMdara ane sugama rIte nirUpaNa karyuM che. te te viSayanuM nirUpaNa karanArI gAthAonI bhASA eTalI saraLa, spaSTa, madhura ane taLasparzI che ke ekAgracitte adhyayana karanArane temAM bharelA, jJAna-vairAgyane sIMcanArA, bhAvothI hRdaya AdyAdita thaI jAya che. adhruva Adi Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (14) pratyeka anuprekSAnuM che te prakAranI zuddhie pariNata AtmadravyanuM vairAgyapreraka tema ja upazAntarasayukta hRdayagrAhI citraNa ApIne te te anuprekSAnI prAyaH aMtima eka-be gAthAmAM te te prakAranI zuddhie pariNata AtmadravyanuM AlaMbana detAM evuM mIThuM ane karuNArasabhInuM saMbodhana karyuM che ke jenAthI bhavya jIvone romAMca khaDA thaI jAya. he bhavyajIva ! tuM samasta viSayone kSaNabhaMgura sAMbhaLI tema ja mahAmoha choDI, tArA aMta:karaNane nirviSaya-viSaya rahita kara, jethI tuM uttama sukhane prApta thaIza.... he bhavya! tuM paramazraddhApUrvaka darzanajJAnacAritrasvarUpa AtmAnA zaraNanuM sevana kara! A saMsAramAM paribhramaNa karatA jIvone nija AtmA sivAya anya koI paNa zaraNa nathI. he bhavyAtmA! sarvaprakAre udyama karI, moha choDI tuM e AtmasvabhAvanuM ciMtavana kara ke jethI saMsAraparibhramaNano sarvathA nAza thAya. ...he bhavyAtmA! tuM udyama karIne jIvane zarIrathI sarva prakAre bhinna jANa ! tene jANatAM bAkInAM sarva padravyo tatpaNa choDavA yogya bhAsaze.ityAdi. kArtikayAnuprekSA "dvAdaza anuprekSA' viSayano saMbhavataH sauthI moTo graMtha che. temAM graMthakAre "loka-anuprekSA' (gAthA 115 thI 283) ane "dharma-anuprekSA' (gAthA 302 thI 435)no ghaNI gAthAomAM vistAra karIne dravyAnuyoganA tema ja dharma-ArAdhanAnA aneka viSayo AvarI lIdhA che. dharmAnuprekSAnA varNana pachI, tenI cUlikArUpe anazana Adi bAra tapanuM paNa ekAvana gAthAomAM (gAthA 438 thI 488) ghaNuM suMdara varNana karyuM che. "lokabhAvanA mAM AvelI, dravyAnuyoganA siddhAntonuM nirUpaNa karanArI (gAthA 176 thI 280) gAthAomAMthI nimna gAthAo vizeSa anuprekSaNIya che : 178, 179, 180, 191, 200, 201, 202, 204, 205; vastumAM kAraNakAryanI vyavasthAnuM nirUpaNa karanArI gAthAo : 222 thI 233; gAthA 237 thI 246mAM dravya-guNaparyAyanA svarUpavarNana viSe gAthA 243mAM kahyuM che ke jo 'dravyamAM Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (15 ) paryAyo che te paNa vidhamAna che ane tirohita eTale DhaMkAyelA che ema mAnIe to utpatti kahevI ja vila (vyartha) che. gAthA 246mAM kahyuM che : dravya ane paryAyamAM (sarvathA ) bheda mAne che tene kahe che kehai mUDha ! jo tuM dravya ane paryAyamAM vastutaH bheda mAne che to dravya ane paryAya baMnenI nirapekSa siddhi niyamathI prApta thAya che. ema mAnatAM dravya ane paryAya judI judI vastu Thare che, paNa temAM dharmadharmIpaNuM TharatuM nathI. AgaLa ' dharma-anuprekSA 'nA adhikAramAM zrAvakadharma ane munidharmanA varNana pahelAM samyaktvanuM mAhAtmya batAvatAM gAthA 325mAM kahyuM che ke-sarva ratnomAM paNa mahAratna samyaktva che. vastunI siddhi karavAnA upAyarUpa sarva yoga, maMtra, dhyAna AdimAM samyaktva uttama yoga che, kAraNa ke-samyaktvathI mokSa sadhAya che. aNimAdi RddhiomAM paNa samyaktva mahAna Rddhi che. ghaNuM zuM kahIe! sarva siddhi karavAvALuM A samyaktva ja che. gAthA 3ra6mAM kahyuM che ke-samyaktvaguNa sahita je puruSa pradhAna (zreSTha) che te, devonA indrothI temaja manuSyonA indro cakravartI AdithI vaMdanIya thAya che; ane vrata rahita hoya topaNa nAnA prakAranAM svargAdikanAM uttama sukha pAme che. gAthA 327mAM kahyuM che ke-samyagdaSTi jIva durgatinA kAraNarUpa azubha karmone bAMdhato nathI, paraMtu AgaLanA ghaNA bhavomAM bAMdhelAM pApakarmono paNa nAza kare che. aho! samyaktvano e anupama mahimA ! mATe zrIguruno upadeza che ke-sarva prathama potAnA sarvasva upAya-udyama-yatnathI paNa eka mithyAtvano nAza karI samyaktva avazya aMgIkAra karavuM. bhASAnuvAdanA kartA paM. jayacaMdrajI chAvaDA, A graMthanI pIThikA lakhatAM, lakhe che ke-'tyAM prathama eka gAthAmAM maMgaLAcaraNa karI be gAthAmAM bAra anuprekSAnAM nAma kahyAM che. ogaNIsa gAthAomAM avAnuprekSAnuM varNana karyuM che, nava gAthAomAM azaraNAnuprekSAnuM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (16) varNana karyuM che, beMtALIza gAthAomAM saMsArAnuprekSAnuM varNana karyuM che,temAM cAra gationAM duHkhonuM, saMsAranI vicitratAnuM ane paMcaparAvartanarUpa paribhramaNanuM varNana che, cha gAthAomAM ekavAnuprekSAnuM varNana karyuM che, traNa gAthAomAM anyatAnuprekSAnuM varNana karyuM che, pAMca gAthAomAM azucitAnuprekSAnuM varNana karyuM che, sAta gAthAomAM AsravAnuprekSAnuM varNana karyuM che, sAta gAthAomAM saMvarAnuprekSAnuM varNana karyuM che, tera gAthAomAM nirjarAnuprekSAnuM varNana karyuM che, ekaso ogaNasIttera gAthAomAM lokAnuprekSAnuM varNana karyuM che. -temAM, A loka che dravyono samUhuM che; anaMta AkAzadravyanA madhyamAM je jIva-ajIva dravya che tene "loka' kahe che, te "loka" puruSAkArarUpa cauda rAju UMco che ane tenuM ghanarUpa kSetraphaLa karatAM traNaso taMtALIza rAju thAya che ane te jIva-ajIva dravyothI bharelo che. tyAM prathama jIvadravyanuM varNana karyuM che ane tenA aThThANuM jIvasamAsa kahyA che, te pachI paryAyionuM varNana karyuM che, lokamAM je jIva jyAM jyAM rahe che tenuM varNana karI tenI saMkhyA, tenuM alpa-bahutva tathA tenAM Ayu-kAyanuM pramANa kahyuM che. vaLI koI anyavAdI jIvanuM svarUpa anyaprakArarUpa mAne che tenuM yuktipUrvaka nirAkaraNa karyuM che. bahirAbhAaMtarAtmA-paramAtmAnuM varNana karI kahyuM che ke aMta:tattva to jIva che ane anya badhAM bAhyatattva che ema kahI jIvonuM nirUpaNa karyuM che. tyArabAda ajIvanuM nirUpaNa che-tyAM pugaladravya, dharmadravya, adharmadravya, AkAzadravya tathA kALadravyanuM varNana karyuM che. vaLI dravyonA paraspara kArya-kAraNabhAvanuM nirUpaNa karI kahyuM che ke-badhAM dravyo pariNAmI dravyaparyAyarUpa anekAnta svarUpa che, kAraNa ke anekAnta vinA kAryakAraNabhAva banato nathI ane kArya-kAraNabhAva vinA dravya zAnuM? e pramANe dravya-paryAyanuM svarUpa kahI pachI sarva padArthone jANavAvALA pratyakSa-parokSasvarUpa jJAnanuM varNana karyuM che. anekAntasvarUpa vastune sAdhavAvALu zrutajJAna Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (17) che, ane tenA bheda naya che. te vastune aneka dharmasvarUpa sAdhe che, tenuM varNana che. vaLI kahyuM che ke pramANa-nayothI vastune sAdhI je mokSamArgane sAdhe che evA, tattvane sAMbhaLavAvALA, jANavAvALA, bhAvavAvALA tathA dhAraNa karavAvALA viralA che, paNa viSayone vaza thavAvALA ghaNA che.-ema kahI lokabhAvanAnuM kathana pUrNa karyuM che. tyAra pachI aDhAra gAthAomAM "bodhidurlabhAnuprekSA "nuM varNana karyuM che. temAM saMsArI jIva nigodathI mAMDIne aneka paryAya sadA pAmyA kare che, je sarva sulabha che; paraMtu mAtra eka samyagdarzana-jJAnacAritrarUpa mokSamArga pAmavo mahA durlabha che-ema kahyuM che. tyAra pachI ekaso chatrIza gAthAomAM "dharmAnuprekSA nuM varNana karyuM che. tyAM nevuM gAthAomAM zrAvakadharmanuM varNana che. temAM chavvIsa gAthAomAM to avirata-samyagdaSTinuM varNana che, be gAthAomAM darzanapratimAnuM, ekatAlIza gAthAomAM vratapratimAnuM (zrAvakanAM bAra vratonuM), be gAthAomAM sAmAyikapratimAnuM, cha gAthAomAM proSadhapratimAnuM, traNa gAthAomAM sacittatyAgapratimAnuM, be gAthAomAM rAtribhojanatyAgapratimAnuM, eka gAthAmAM brahmacaryapratimAnuM, eka gAthAmAM AraMbhaviratipratimAnuM, be gAthAomAM parigrahatyAgapratimAnuM, be gAthAomAM anumatityAgapratimAnuM ane be gAthAomAM uSTiAhAratyAgapratimAnuM varNana che.-e pramANe agiyAra pratimAonuM varNana che. vaLI beMtALIza gAthAomAM munidharmanuM varNana che. tyAM ratnatrayayukta thaI muni uttama kSamAdi dazalakSaNadharmanuM pAlana kare che. te dazalakSaNadharmanuM bhinna bhinna varNana karyuM che. ahiMsAdi dharmanI mahattAnuM varNana karyuM che, tyAM kahyuM che ke-dharma sevavo, paNa te puNyaphaLanA arthe na sevavo, paraMtu mAtra mokSa-arthe sevavo, dharmamAM zaMkAdi ATha dUSaNa na rAkhavAM, paNa niHzaMkitAdi ATha aMga sahita dharma sevavo.-e vagere bhinna bhinna varNana che. aMtamAM dharmanA phaLanuM mAhAbhya varNavIne dharmAnuprekSAnuM kathana samApta karyuM che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (18) tyAra pachI A dharmAnuprekSAnI cUlikArUpe bAra prakAranAM tapanuM ekAvana gAthAmAM bhinna bhinna varNana karyuM che. ane chelle traNa gAthAomAM kartAe potAnuM kartavya pragaTa karI aMtamaMgaLa dvArA A graMtha samApta karyo che. e pramANe badhIya maLIne cAraso ekANuM gAthApramANa A graMtha che. A prastuta anuprekSAgraMtha "svAmikArtikeyAnuprekSA' nAmathI prasiddha che. tenA praNetA vItarAga digaMbara jaina saMta bALabrahmacArI zrI "svAmI kumAra" (gAthA 489) aparanAma svAmI kArtikeya che. temanA gurunuM nAma vinayasena hatuM. "kumAra" nAmanA aneka AcArya temaja viddhAna thaI gayA che. temAM A anuprekSA-graMthanA kartA "svAmI kumAra lagabhaga IsavI sana 1OO8mAM dakSiNa bhAratane viSe vicaratA hatAevo vidvAnono mata che. zrI zubhacaMdra AcArya dvArA vi. saM. 1613mAM racita "svAmikArtikeyAnuprekSA nI (394mI gAthAnI) saMskRta TIkAmAM svAmI kArtikeyamuni krauMcarAjAkRta upasargane jItI devaloka gayA'ema je ullekha Ave che te anumAnataH IsavI sananA prAraMbhamAM thayela koI bIjA kArtikeyamuni haze.-ema vidvAnonuM mAnavuM che. "svAmikArtikeyAnuprekSA" upara racAyelI be TIkA upalabdha che. eka zrI zubhacaMdrAcAryakRta saMskRta TIkA ane bIjI jayapura nivAsI paMDita jayacaMdrajI chAvaDA (IsavI sana 1889) dvArA saMskRta TIkAnA AdhAre racita TUMDhArI bhASA TIkA. vIra saM. 2447, I.sa. 1921mAM 'bhAratIya jainasiddhAnta prakAzinI saMsthA dvArA prakAzita A anuprekSA-graMthanI dvitIyAvRttinA AdhAre kalolanivAsI sva. zrI somacaMdabhAI amathAlAla zAha dvArA vi. saM. 2007mAM A gujarAtI bhASAnuvAda karavAmAM Avyo che. A gujarAtI bhASAnuvAdanuM prathama saMskaraNa "zrImad rAjacaMdra jJAnaprasAraka TrasTa', amadAvAda taraphathI vi. saM. 2007mAM prakAzita karavAmAM AvyuM hatuM. te Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (19) gujarAtI saMskaraNanA AdhAre, adhyAtma jJAnavairAgyano anupama bodha ApanAra saurASTranA AdhyAtmika saMta parama pUjya sadgurudeva zrI kAnajIsvAmIe jJAna, vairAgya ne bhaktirasathI taraboLa potAnAM svAnubhavasudhADhaMdI abhuta pravacanomAM "svAmikAkiyAnuprekSA'nAM je gahana rahasyo kholyAM che te zravaNa karIne mumukSuhRdayone anubhava thayo ke A graMthamAM, dravyasvabhAvane yathAvat lakSamAM rAkhIne, svAmI kumAra (svAmI kArtikeya) munivarano vizuddha jJAna-vairAgyarasa, amRtarasanA akhaMDa jharaNAnI jema, nItarI rahyo che. bhavabhIru mumukSu AtmAone Atyantika bhavanivRttino sanmArga saraLa ane sugama bhASAmAM cIMdhato hovAthI, A graMtha kharekhara ati upayogI che. tethI, ghaNA samayathI aprApya evA A gujarAtI bhASAnuvAdanI bIjI AvRtti zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa sonagaDha taraphathI prakAzita karavAmAM AvI che. svAmikArtikeyAnuprekSA'nA A pAvana prakAzana dvArA mumukSujIvo temAM kahelA UMDA tAttvika bhAvone samajI potAno jJAnavairAgyamaya sAdhanApatha ujjavaLa kare e ja maMgaLa bhAvanA. vi. saM. 2043, zrAvaNa vada 2, (bahenazrI caMpAbenanI 74mI janmajayantI) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates * viSayAnukramaNikA * pRSTha gAthA viSaya viSaya pRSTha gAthA 1 2-3 maMgalAcaraNa 2 45-57 manuSyagatinAM duHkhonuM bAra anuprekSAonA nAma varNana 25-29 5-14 58-61 devagatinAM du:khonuM 4-22 1. adhUvAnuprekSA 4-7 adhUvAnuprekSAnuM sAmAnya 29-30 varNana cAra gatiomAM kyAMya 5-6 62 svarUpa 8-11 baMdhujana, deha, lakSmInuM asthirapaNuM 12-18 prApta thayela lakSmInuM zuM karavuM? 19-20 dharmakAryamAM upayukta lakSmI sArthaka sukha nathI 7-8 63 paryAyabuddhi jIva jyAM janma tyAM sukha mAnI le che. 9-12 64-65 eka ja bhavamAM aneka saMbaMdha (eka bhavamAM 12-13 12-13 18 nAtAnI kathA) 13-14 66-7ra pAMca parAvartananuM svarUpa 15-18 73 saMsArathI chUTavAno upadeza 15 74-79 4. ekatAnuprekSA 80-82 5. anyatAnuprekSA 15-16 83-87 6. azucitAnuprekSA 3ra-36 36-42 42. 21-22 mohanuM mAhAbhya 23-31 2. azaraNAnuprekSA 23 saMsAramAM koI zaraNa nathI 24-26 "azaraNa ' viSenAM 43-45 46 dRSTAMta 47-49 ra7 bhUta-pretane zaraNa mAnanAra ajJAnI che. 16 83-86 47-48 28-29 maraNa AyukSayathI thAya che. 30-31 samyagdarzanAdija zaraNa che. 3ra-73 3. saMsArAnuprekSA dehanuM svarUpa; temAM rAga karavo ajJAna che. dehathI viraktane ja azucibhAvanA saphaLa che. 19-42 49 19 88-94 7. AsUvAnuprekSA 50-53 88-89 modyuta ane moha-vidyuta 3ra-33 saMsAranuM svarUpa 34-39 narakagatinAM duHkhonuM varNana 40-44 tiryaMcagatinAM duHkhonuM 20-22 yoga ja Asrava che. 50 9) puNya-pApanA bhedathI varNana 23-24 AsavanA be prakAra Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA viSaya pRSTha 91 pRSTha gAthA viSaya para 143 aDhI-DhIpa bahAranA tiryaMconI sthiti pa3 144 jalacara jIvonAM sthAna 54-56 14pa-146 bhavanatrika, kalpavAsI 54-55 ne nArakIonAM sthAna 147-151 teja, vAta, pRthvI Adi jIvonI saMkhyA 15ra sAntara-nirantaranuM 91-92 maMda tIvra kaSAyanAM daSTAMta 93-94 AgnavabhAvanA kone niSphaLa-saphaLa 95-101 8. saMvarAnuprekSA 95-96 saMvaranAM nAma ane hetu 97-99 guti, samiti, dharma, anuprekSA, cAritranuM svarUpa 100-101 saMvarazUnyane saMsAra bhramaNa ane AtmaniSThane saMvaraphuraNa 102114 9. nirjarAnuprekSA 91-92 55-56 92-93 94 kathana pa6 153-16O saMkhyA-apekSAe 57-63 jIvonAM alpa 94-97 97-99 102-105 nirjarAnuM kAraNa, svarUpa, bheda ane vRddhi 106-108 nirjarAnI vRddhinAM sthAna 109-114 adhika nirjarA kone thAya che? 115-283 10. lokAnuprekSA 99-103 104 bahutvanuM kathana 161-165 sarva jIvonAM utkRSTa 57-pa9 -jaghanya AyuSya 166-175 jIvonAM zarIronI utkRSTa6) jaghanya avagAhunA 176 jIvanuM lokapramANapaNuM 61-63 ne dehapramANapaNuM 64-161 177 jIva sarvathA sarvagata nathI 178-180 guNa-guNI pradezathI 72-75 abhinna che, bhinna 76 mAnavAmAM doSa 76-84 181-184 jIva paMcabhUtono vikAra 84-87 hovAno niSedha tathA tenI yathAtatha siddhi 88-89 185-187 deha ane jIvamAM ekatva bhAsavAnuM kAraNa 1/4 15-16 115-120 lokAkAzanuM svarUpa tathA vistAra 121 "loka" zabdanI nirukti 12-133 jIvonA bheda 134-138 paryAtinuM varNana 139-141 prANonuM svarUpa, saMkhyA ane svAmI 14ra vikalatraya jIvonAM sthAna 16-1/8 108-109 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates viSaya jIva svayaM kartA, bhoktA, puNya-pApa ne tIrtha che. 192-199 jIvanA-bahirAtmA, gAthA 188-191 svarUpa 200-201 jIvane anAdithI 202-203 azuddhatA 211 aMtarAtmA ne paramAtmA -traNa bheda tathA temanuM zuddhatAnuM kAraNa ane baMdhanuM svarUpa 204-205 jIva ja uttama tattva che. zAthI? 206-207 pudgaladravyanuM svarUpa 208-210 pudgalane jIvanuM ne jIvane anya jIvanuM 212-216 sarvathA zuddha mAnavAno niSedha 219 220-221 upakArIpaNuM puddagalanI koI apUrva zakti 217-218 pariNAmanuM kAraNa dravya che, anya to nimitta mAtra che. dharma-adharma-AkAza kALanuM svarUpa badhAM dravyo kALAdi labdhi sahita che. vyavahArakALa tathA tenI saMkhyA pRSTha 110-112 117 abhAva 112-116 229-232 pUrva-uttara bhAvamAM kAraNakAryapaNuM 117-118 118-119 119 121 viSaya 222-223-kAraNa-kAryanuM nirUpaNa 224-225 anekAMtAtmaka vastune ja artha kriyAkArIpaNuM 226-228 sarvathA ekAMtamAM arthakriyAkAritvano 122-124 gAthA 124-125 233-235 sarvathA anya, eka, aNumAtra mAnavAmAM doSa 236 120-121 - 243-244 dravyamAM 237-239 dravyanuM guNa-paryAya ne utpAda-vyaya-dhrauvyathI sarva dravyomAM bhinnAbhinnapaNuM yuktapaNuM 240-242 dravya, paryAya ne guNanuM svarUpa 245 246 avidhamAna paryAyanIja utpatti-kALAdi labdhithI dravya ane paryAyane kacit bhedAbheda dravya ane paryAyamAM sarvathA bheda mAnavAmAM doSa 125 247-249 vijJAna-advaita matamAM doSanuM nirUpaNa 126-127 250-252 nAstika mahA asatyavAdI che. pRSTha 127 128 129-130 130-132 132-133 133 134-135 136-137 137-138 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com 138 139 139-140 141-142 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA 253-260 ra61 ra6ra 263-265 ra66 267 281-282 svarUpa 268-278 nayonA bheda 283 24aa viSaya 279-80 tattvanuM zravaNa, jJAna, 284 sAmAnya-vizeSa jJAnanuM svarUpa anekAMtasvarUpa vastune kacit ekAntapaNuM zrutajJAna parokSapaNe sarva vastune prakAze che. zrutajJAnanA bhedarUpa 285 nayonuM svarUpa sApekSa te sunaya ane nirapekSa te durnaya anumAna pramANanuM (naigama Adi ) dhAraNa, ciMtavana karavAvALA viralA che; tattvanuM grahaNa karanAra tattvane jANe che. ajJAnI strI-Adine vaza thAya che. jJAnI nahi. lokAnuprekSAnA ciMtavananuM mAhAtmya 11. bodhidurlabhAnuprekSA nigodathI nIkaLI sthAvara5NuM durlabha trasapaNuM ciMtAmaNi jevuM durlabha pRSTha 143-146 147 148-149 tiryaMcanA duHkha 148 290-299 manuSyatva, Aryatva, ucca kuLa, nIrogapaNuM, 150 150 158-159 gAthA viSaya 286-287 trasamAM paNa paMcendriya paNuM durlabha krUra pariNAmIne naraka gati; tyAMthI nIkaLI 159-160 288-289 151-158 301 300 162 302-437 302-304 sarvajJa ane 160 307 sattamAgama, samyaktva, cAritra vagere pAmavuM anuo durlabha che. durlabha manuSyapaNuM pAmI viSayomAM ramanAra rAkhane mATe ratna bALe che. samyagdarzana-jJAnacAritrarUpa bodhIne durlabhamAM durlabha jANI teno mahAna Adara karo. 12. dharmAnuprekSA 305-306 gRhasthadharmanA bAra bheda samyaktva pAmavAnI yogyatA 162 310 temanA dvArA upadiSTa dvividha dharma 162-169 308-309 traNe prakAranAM samyaktva kevI rIte thAya ? be samyaktva, anaMtA nubaMdhI-visaMyojana ane dezavrata utkRSTa asaMkhya vAra grahe-choDa pRSTha 163 164 165-168 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com 168 169 17028 170-171 172 173 174 175 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA viSaya pRSTha gAthA viSaya 311-31ra tattvArthazraddhAna pRSTha 176-181 391 aMtasamaye ArAdhanA 23) -nirUpaNa 313-317 samyagdaSTinA karavAnuM phaLa 392-408 uttama kSamAdi munidharmanuM 182-184 varNana 185 4/9-413 kevaLa puNane pariNAma 233-251 318 mithyASTinuM svarUpa 319-20 vyaMtarAdi kAMI ApatA nathI. artha dharma aMgIkAra. 186-187 na karavo 2para254 3ra1-322 janma-maraNa, du:kha sukha, roga, dAridra vagere saMbaMdhamAM samya samyatvanA niHzaMkitAdi ATha guNa 425-426 niHzaMkitAdi deva gumAM 256 ra6ra-ra63 264-66 323 STinA vicAra pUrvokta gAthA pramANe je jANe te zuddha samyagdaSTi; zaMkA kare te mithyASTi AjJA-samyakatvanuM 268 187 lAgu pADavA 427-434 dharmanuM mAhAbhya 435-436 gharma rahitanI niMdA 437 dharma Acaro ne 188 pApa choDo 4848 bAra prakAranAM tapanuM 189 varNana 489 graMtharacanAnuM prayojana 189-190 490 anuprekSAnuM phaLa 491 anya maMgala 324 ra703 svarUpa 325-3ra7 samyakatvanuM 304 mAhAbhya 305 328-390 agiyAra pratimAnuM 305 svarUpa 191-229 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zrIparamAtmane nmH| svAmI kArtikeyAnuprekSA gujarAtI bhASAnuvAda maMgalAcaraNa (dohA) prathama RSabha jina dharmakara, sanmati carama jineza; vighanaharaNa maMgalakaraNa, bhavatama-durita-dineza. 1. vANI jinamukhathI kharI, paDI gaNAdhipa-kAna; akSara-padamaya vistarI, karahi sakala kalyANa. 2. guru gaNadhara guNadhara sakala, pracura paraMpara au2; vratatapadhara tanunaganadhara, vaMdo vRSa ziramaura. 3. svAmI kArtikeya muni, bArahu bhAvanA bhAya; karyuM kathana vistArathI, prAkRta-chaMda banAya. 4. saMskRta TIkA tehanI, karI sughara zubhacaMdra; sugama-dezabhASAmayI, karuM nAma jayacaMdra. 5. bhaNo bhaNAvo bhavyajana, yathAjJAna manadhAra; karo nirjarA karmanI, vAra vAra suvicAra. 6. e pramANe deva-zAstra-gurune namaskArarUpa maMgalAcaraNapUrvaka pratijJA karI svAmikArtikeyAnuprekSA nAmanA graMthanI dezabhASAmaya vacanikA karIe chIe; tyAM saMskRta TIkA anusAra mArI buddhi pramANe gAthAno saMkSepamAM artha lakhIza; temAM koI ThekANe bhUla hoya to vizeSa buddhimAna sudhArI lezo.* * ahIM bhASAnuvAdaka svargIya 5. jayacaMdrajIe samasta graMthanI saMkSipta sUcanArUpa pIThikA lakhI che, paNa tene ahIM nahi mUkatAM Adhunika prathAnusAra ame bhUmikAmAM (prastAvanAmAM) lakhI che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 2] [svAmikArtikeyAnuprekSA zrImAn svAmI kArtikayAcArya, potAnAM jJAna-vairAgyanI vRddhi thavI, navIna zrotAjanone jJAna-vairAgya UpajavAM tathA vizuddhatA thavAthI pApakarmanI nirjarA, puNyanuM upArjana, ziSTAcAranuM pAlana ane nirvighrapaNe graMthanI samApti ityAdi aneka bhalA phaLanI icchApUrvaka potAnA iSTadevane namaskArarUpa maMgalapUrvaka pratijJA karI prathama gAthAsUtra kahe che: tihuvaNatilayaM devaM vaMdittA tihuvaNiMdaparipujjaM / vocchaM aNupehAo bhaviyajaNANaMdajaNaNIo / / 1 / / tribhuvanatilakaM devaM vaMditvA tribhuvanendraparipUjyaM / vakSye anuprekSA: bhavikajanAnandajananIH / / 1 / / artha:- traNa bhuvananA tilaka ane traNa bhuvananA indrothI pUjya evA devane namaskAra karI huM bhavyajIvone AnaMda upajAvavAvALI anuprekSA kahIza. bhAvArtha:- ahIM 'deva ' evI sAmAnya saMjJA che. tyAM krIDA, vijigISA, vruti, stuti, moda, gati, kAMti Adi kriyA kare tene deva kahevAmAM Ave che. tyAM sAmAnyapaNe to cAra prakAranA deva vA kalpita devone paNa (deva) gaNavAmAM Ave che. temanAthI (jinadevane ) bhinna darzAvavA mATe ahIM 'tribhuvanatina N' evuM vizeSaNa ApyuM che. tenAthI anya devano vyavaccheda (nirAkaraNa-khaMDana ) thayo. vaLI traNabhuvananA tilaka to iMdra paNa che, eTale tenAthI ( jinadevane bhinna darzAvavA mATe * trimuvakeMdraparipUchyuM ' evuM vizeSaNa ahIM ApyuM; tenAthI traNa bhuvananA idro vaDe paNa pUjanIka evA deva che temane ahIM namaskAra karyA che. ahIM A pramANe samajavuM ke-evuM devapaNuM to zrI arahaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu-e pAMca parameSThImAM ja Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates maMgalAcaraNa ] saMbhave che, kAraNa ke-parama svAbhajanita AnaMda sahita kIDA, karmane jItavArUpa vijigISA, svAbhajanita prakAzarUpa dhRti, svasvarUpanI stuti, svasvarUpamAM parama pramoda, lokAlokavyAptarUpa gati ane zuddha svarUpamAM pravRttirUpa kAMti ityAdi devapaNAnI ekadeza vA sarvadazarUpa samasta utkRSTa kiyA temanAmAM ja hoya che tethI sarvotkRSTa devapaNuM emAM ja AvyuM, eTale emane ja maMgalarUpa namaskAra karavA yogya che. "maM' eTale pApa, tene "mana' eTale gALe, tathA "maMA" eTale sukha tene "ta' eTale lAti-dadAti arthAt Ape tene maMgala' kahIe chIe. evA devane namaskAra karavAthI zubha pariNAma thAya che ane tenAthI pApano nAza thAya che-zAMtabhAvarUpa sukha prApta thAya che. vaLI anuprekSAno sAmAnya artha to vAraMvAra ciMtavana karavuM e che; paNa ciMtavana to aneka prakAranAM che ane tene karavAvALA paNa aneka che. temanAthI bhinna darzAvavA mATe ahIM bhavyananAnaMvanananI:' evuM vizeSaNa ApyuM che. tethI je bhavya jIvone mokSaprAti nikaTa AvI hoya temane AnaMda upajAvavAvALI evI anuprekSA kahIza. bIjAM ahIM "anuprekSA:' evuM bahuvacanarUpa pada che, tyAM anuprekSA-sAmAnya ciMtavana eka prakArarUpa che to paNa (vizeSapaNe tenA) aneka prakAra che. bhavyajIvone je sAMbhaLatAM ja mokSamArgamAM utsAha Upaje evA ciMtavananA saMkSepatAthI bAra prakAra che. tenAM nAma tathA bhAvanAnI preraNA be gAthAsUtromAM kahe che: addhava asaraNa bhaNiyA sNsaaraamegmnnnnmsuittN| Asava-saMvaraNAmA nnijjr-loyaannupehaao||2|| Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 4] ( [ svAmikArtikayAnuprekSA iya jANiUNa bhAvaha dullaha-dhammANubhAvaNA nniccN| maNavayaNakAyasuddhI edA *uddesado bhnniyaa||3|| yugmm| adhruva azaraNaM bhaNitAH sNsaarmekmnymashucitvm| AsravasaMvaranAmA nirnara jovAnuprekSA: 1 iti jJAtvA bhAvayata durlabhadharmAnubhAvanAH nitym| manovacanakAyazuddhyA etAH uddezataH bhnnitaaH|| artha - he bhavyAtma? ATalAM ja anuprekSAnAM nAma jinadeva kahe che. tene (samyak prakAre) jANIne mana-vacana-kAya zuddha karI AgaLa kahIzuM te pramANe tame niraMtara bhAvo (ciMtavo). te (nAma) kyAM che? adhruva, azaraNa, saMsAra, ekatva, anyatva, azucitva, Asrava, saMvara, nirjarA, loka, bodhidurlabha ane dharma e bAra che. bhAvArtha- e bAra bhAvanAnAM nAma kahyAM, tenuM vizeSa artharUpa kathana to AgaLa yathAsthAne thaze ja vaLI e nAma sArthaka che. teno artha zo? adhruva to anityane kahIe chIe, jemAM zaraNapaNuM nathI te azaraNa che, paribhramaNane saMsAra kahIe chIe, jyAM bIjAM koI nathI te ekatva che, jyAM sarvathI judApaNuM che te anyatva che, malinatAne azucita kahIe chIe, karmanuM AvavuM te Asrava che, karmAsrava rokavo te saMvara che, karmanuM kharavuM te nirjarA che, jemAM cha dravyono samudAya che te loka che, ati kaThaNatAthI prApta karIe te durlabha (bodhidurlabha) che ane saMsArathI jIvano uddhAra kare te vastasvarUpAdika dharma che; e pramANe teno artha che. have prathama adhuvAnuprekSA kahe che * pAThAMtara : sa to ya bhayA phuI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 1. aghruvAnuprekSA jaM kiMci vi uppaNNaM tassa viNAso havei NiyameNa / pariNAmasarUveNa vi Na ya kiMci vi sAsayaM atthi / / 4 / / yatkiMcidapi utpannaM tasya vinAzo bhavati niyamena / pariNAmasvarUpeNApi na ca kiMcidapi zAzvatamasti // 4 // artha:- je kAMI utpanna thayuM teno niyamathI nAza thAya che arthAt pariNAmasvarUpathI to koI paNa (vastu) zAzvata nathI. bhAvArtha:- sarva vastu sAmAnya-vizeSasvarUpa che; tyAM sAmAnya to dravyane kahevAmAM Ave che tathA vizeSa, guNa-paryAyane kahevAmAM Ave che. have dravyathI to vastu nitya ja che, guNa paNa nitya ja che; ane paryAya che te anitya che, tene pariNAma paNa kahevAmAM Ave che. A jIva paryAyabuddhivALo hovAthI paryAyane UpajatI-viNasatI dekhIne harSa-zoka kare che tathA tene nitya rAkhavA Icche che; ane e ajJAna vaDe te vyAkuLa thAya che. tethI teNe A bhAvanA (anuprekSA ) ciMtavavI yogya cheH huM dravyathI zAzvata Atmadravya chuM, A Upaje che-viNase che te paryAyano svabhAva che; temAM harSa-viSAda zo? zarIra che te jIva ane puddagalanA saMyoganita paryAya che ane dhana-dhAnyAdika che te puddagalanA 52mANuono skaMdhaparyAya che, eTale tenuM maLavuM-vikharAvuM niyamathI avazya che, chatAM temAM sthiratAnI buddhi kare che e ja mohajanita bhAva che. mATe vastusvarUpa jANI temAM harSa-viSAdAdirUpa na thavuM. AgaLa tene ja vizeSatAthI kahe che: jammaM maraNeNa samaM saMpajjai jovvaNaM jarAsahiyaM / lacchI viNAsasahiyA iya savvaM bhaMguraM muNaha // 5 // Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 6] ( [ svAmikArtikayAnuprekSA janma maraNena samaM sampadyate yauvanaM jraashitm| lakSmI: vinAzasahitA iti sarvaM bhaMguraM jaaniihi||5|| artha:- he bhavya ! A janma che te to maraNa sahita che, yauvana che te vRddhAvasthA sahita Upaje che ane lakSmI che te vinAza sahita Upaje che; e pramANe sarva vastune kSaNabhaMgura ja jANa! bhAvArtha- jeTalI avasthAo jagatamAM che teTalI badhIya pratipakSabhAva sahita che chatAM A jIva, janma thAya tyAre tene sthira jANI harSa kare che ane maraNa thAya tyAre tene gayo mAnI zoka kare che. e pramANe iSTanI prAptimAM harSa, aprAptimAM viSAda tathA aniSTanI prAptimAM viSAda ane aprAptimAM harSa kare che; e sarva mohanuM mAhAbhya che paNa jJAnIe to samabhAvarUpa rahevuM. athiraM pariyaNasayaNaM puttakalattaM sumittlaavnnN| gihagohaNAi savvaM NavaghaNaviMdeNa saaricchN||6|| asthira parijanasvajanaM putrakalatraM sumitrlaavnnym| gRhagodhanAdi sarvaM navaghanavRndena sdRshm||6|| artha:- jema navIna meghanAM vAdaLa tatkALa udaya pAmIne vilaya pAmI jAya che tevI ja rIte A saMsAramAM parivAra, baMdhuvarga, putra, strI, bhalA mitro, zarIranI suMdaratA, ghara ane godhana Adi samasta vastuo asthira che. bhAvArtha- e sarva vastune asthira jANI temAM harSa-viSAda na karavo. suraghaNutaDivva cavalA iMdiyavisayA subhiccavaggA y| diTThapaNaTThA savve turayagayA rahavarAdI y||7|| suradhanustaDidvaccapalA indriyaviSayAH subhRtyavargAzca / dRSTapraNaSTA: sarve turagagajA: rathavarAdayazca / / 7 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates adhUvAnuprekSA] [7 artha - A jagatamAM indriyonA viSayo che te indradhanuSa ane vijaLInA camakAra jevA caMcaLa che; prathama dekhAya pachI turata ja vilaya pAmI jAya che. vaLI tevI ja rIte bhalA cAkarono samUhuM ane sArA ghoDA-hAthI-ratha che te sarva vastu paNa e ja pramANe che. bhAvArtha:- A jIva, sArA sArA indriyaviSayo ane uttama nokara, ghoDA, hAthI ane rathAdikanI prAptithI sukha mAne che paraMtu e sarva kSaNabhaMgura che. mATe avinAzI sukhano upAya karavo ja yogya che. - have baMdhujanono saMyoga kevo che te daSTAMtapUrvaka kahe che:pNthe pahiyajaNANaM jaha saMjoo havei khnnmittN| baMdhujaNANaM ca tahA saMjoo addhuo hoi||8|| pathi pathikajanAnAM yathA saMyogo bhavati kssnnmaatrm| bandhujanAnAM ca tathA saMyogaH adhruvaH bhvti||8|| artha - jema paMthamAM pathikajanono saMyoga kSaNamAtra che, te ja pramANe saMsAramAM baMdhujanono saMyoga paNa asthira che. bhAvArtha- A jIva, bahoLo kuTuMba-parivAra pAmatAM abhimAnathI temAM sukha mAne che ane e mada vaDe potAnA svarUpane bhUle che, paNa e baMdhuvarNAdino saMyoga mArganA pathikana jevo ja che, thoDA ja samayamAM vikharAI jAya che. mATe emAM ja saMtuSTa thaIne svarUpane na bhUlavuM. have AgaLa dehanA saMyoganI asthiratA darzAve che:ailaalio vi deho NhANasuyaMdhehiM vivihbhkkhehiN| khaNamitteNa vi vihaDai jalabhario AmaghaDao vv||9|| atilAlitaH api dehaH snAnasugandhaiH vividhbhkssyaiH| kSaNamAtreNa api vighaTate jalabhRtaH AmaghaTa: iv||9|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 8] [ svAmikAtikayAnuprekSA artha : jAo to kharA A deha, snAna ane sugaMdhI vastuo vaDe sajAvavA chatAM paNa tathA aneka prakAranAM bhojanAdi bhakSyo vaDe pAlana karavA chatAM paNa jaLa bharelA kAcA ghaDAnI mAphaka, kSaNamAtramAM vilaya pAmI jAya che. bhAvArtha:- evA zarIramAM sthirabuddhi karavI te moTI bhUla che. AgaLa lakSmInuM asthirapaNuM darzAve che:jaa sAsayA Na lacchI cakkaharANaM pi punnnnvNtaannN| sA kiM baMdhei raiM iyarajaNANaM apuNNANaM / / 10 / / yA zAzvatA na lakSmIH cakradharANAM api punnyvtaam| sA kiM baghnAti ratiM itarajanAnAM apunnyaanaam||10|| artha- je lakSmI arthAt saMpadA (utkRSTa) puNakarmanA udaya sahita je cakravartI temane paNa zAzvatarUpa nathI to anya je puNyodaya vinAnA vA alpapuNyavALA puruSo tenI sAthe kema rAga bAMdhe? apitu na bAMdhe. bhAvArtha- e saMpadAnA abhimAnathI A prANI temAM prIti kare che te vRthA che. AgaLa e ja arthane vizeSatAthI kahe chektthvi Na ramai lacchI kulINadhIre vi paMDie suure| pujje dhammiTThe vi ya surUvasuyaNe mhaastte||11|| kutra api na ramate lakSmI: kulInadhIre api paNDite shuure| pUjye dharmiSThe api ca surUpasujane mahAsattve / / 11 / / artha:- A lakSmI-saMpadA kuLavAna, vairyavAna, paMDita, subhaTa, pUjya, dharmAtmA, rUpavAna, sujana ane mahA parAkramI ityAdi koI puruSomAM paNa rAcatI nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates adhvAnuprekSA ] [9 bhAvArtha:- koI jANe ke-huM moTA kuLano chuM, mAre peDhI dara peDhIthI A saMpadA cAlI Ave che to te kyAM javAnI che? huM dhIrajavAna chuM eTale kevI rIte gumAvIza? huM paMDita chuM-vidhAvAna chuM, to tene koNa laI zakavAnuM che? UlaTA mane teo Apaze ja; huM subhaTa chuM tethI kevI rIte koIne levA daIza? huM pUjanika chuM tethI mArI koNa laI zake? huM dharmAtmA chuM ane dharmathI to te Ave che, chatI jAya kevI rIte? huM mA rUpavAna chuM, mAruM rUpa dekhatAM ja jagata prasanna thAya che, to A saMpadA kyAM javAnI che? huM sajjana ane paropakArI chuM eTale te kyAM jaze? tathA huM mahA parAkramI chuM, saMpadAne vadhArIza ja, chatIne te kayAM javA daIza ?-e sarva vicAro mithyA che; kAraNa ke A saMpadA jotajotAmAM vilaya pAmI jAya che, koInI rAkhI te rahetI nathI. have kahe che ke-lakSmI prApta thaI tene zuM karIe ? teno uttara : tA bhuMjijjara lacchI dijjau dANe dayApahANeNa / jA jalataraMgacavalA do tiNNa diNANi ciTThei / / 12 / / tAvat bhujyatAM lakSmIH dIyatAM dAne dayApradhAnena / yA jalataraGgacapalA dvitridinAni nete|| 2 / / artha:- A lakSmI jalataraMganI mAphaka caMcala che eTale jyAM sudhI te be-traNa divasa sudhI ceSTA kare che-mojUda che tyAM sudhI tene bhogavo vA dayApradhAnI thaIne dAnamAM Apo. bhAvArtha:- koI kRpaNabuddhi A lakSmIne mAtra saMcaya karI sthira rAkhavA icche che tene upadeza che ke-A lakSmI caMcala che, sthira rahevAnI nathI, mATe jyAM sudhI thoDA divasa e vidyamAna (moda) che tyAM sudhI tene prabhubhakti arthe vA paropakAra arthe dAnAdimAM kharaco tathA bhogavo. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 10] [svAmikArtikeyAnuprekSA prazna- ene bhogavavAmAM to pApa utpanna thAya che to pachI ene bhogavavAno upadeza ahIM zA mATe Apo cho ? samAdhAna mAtra saMcaya karI rAkhavAmAM prathama to mamatva ghaNuM thAya che tathA koI kAraNe te vinAza pAmI jAya te vakhate viSAda (kheda) ghaNo thAya che ane vaLI AsaktapaNAthI niraMtara kapAyabhAva tIvra-malina rahe che, paraMtu tene bhogavavAmAM pariNAma udAra rahe chemalina rahetA nathI; vaLI udAratApUrvaka bhogasAmagrImAM kharacatAM jagata paNa jaza kare che tyAM paNa mana ujjavala (prasanna) rahe che, koI anya kAraNe te viNazI jAya to paNa tyAM ghaNo viSAda thato nathI ityAdi, tene bhogavavAmAM paNa, guNa thAya che; paraMtu kRpaNane to tenAthI kAMI paNa guNa ( phAyado) nathI, mAtra mananI malinatAnuM ja te kAraNa che. vaLI je koI teno sarvathA tyAga ja kare to tene kAMI ahIM bhogavavAno upadeza che nahi. jo puNa lacchiM saMcadi Na ya bhuMjadi Neya dedi pttesu| so appANaM vaMcadi maNuyattaM NipphalaM tss||13|| yaH punaH lakSmI saMcinoti na ca bhuGkte naiva dadAti paatressu| sa: AtmAnaM vaMcayati manujatvaM niSphalaM tsy||13|| artha- paraMtu je puruSa lakSmIno mAtra saMcaya kare che paNa pAtrone arthe Apato nathI, tathA bhogavato paNa nathI, te to mAtra potAnA AtmAne ja Thage che; evA puruSanuM manuSyapaNuM niSphaLa chevRthA che. bhAvArtha- je puruSe, lakSmI pAmIne tene mAtra saMcaya ja karI paNa dAna ke bhogamAM na kharacI, to teNe manuSyapaNuM pAmI zuM karyuM? manuSyapaNe niSphaLa ja gumAvyuM, ane pote ja ThagAyo. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [11 adhUvAnuprekSA] jo saMciUNa lacchi dharaNiyale saMThavedi aiduure| so puriso taM lacchi pAhANasamANiyaM kunndi||14|| yaH sacitya lakSmI gharaNItale saMsthApayati atiduure| sa: pUruSaH tAM lakSmI pASANasamAnikAM kroti||14|| artha:- je puruSa potAnI saMcita lakSmIne ghaNe UMDe pRthvItaLamAM dATe che te puruSa e lakSmIne pASANa samAna kare che. bhAvArtha- jema makAnanA pAyAmAM paththara nAkhIe chIe tema teNe lakSmI paNa dATI, tethI te paNa pASANa samAna ja thaI. aNavarayaM jo saMcadi lacchi Na ya dedi Neya bhuNjedi| appaNiyA vi ya lacchI paralacchIsamANiyA tss||15|| anavarataM yaH saMcinoti lakSmI na ca dadAti naiva bhungkte|| AtmIyA api ca lakSmI: paralakSmIsamAnikA tsy||15|| artha:- je puruSa lakSmIno niraMtara saMcaya ja kare che paNa nathI dAna karato ke nathI bhogavato, te puruSa potAnI lakSmIne pArakI lakSmI jevI kare che. bhAvArtha- lakSmI pAmIne je dAna ke bhoga karato nathI tene, te lakSmI pelAnI (tenA kharA mAlikanI) che ane pote to mAtra rakhavALa (cokIdAra) che; e lakSmIne to koI bIjI ja bhogavaze. lacchIsaMsattamaNo jo appANaM dharedi kttenn| so rAidAiyANaM kajjaM sAhedi muuddhppaa||16|| lakSmIsaMsaktamanAH yaH AtmAnaM dharati ksstten| sa rAjadAyAdInAM kAryaM sAdhayati muuddhaatm|| 16 / / artha- je puruSa lakSmImAM Asaktacitta thaIne potAnA AtmAne kaSTamAM rAkhe che te mUDhAtmA mAtra rAjAonuM ane kuTuMbIonuM ja kArya sAdhe che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 12] [ svAmikArtikeyAnuprekSA bhAvArtha- lakSmImAM Asaktacitta thaIne tene kamAvA mATe tathA tenI rakSA mATe je aneka kaSTa sahe che te puruSane mAtra phaLamAM kaSTa ja thAya che; e lakSmIne to kuTuMba bhogavaze ke rAjA laI jaze. jo vaDDAradi lacchi bahuvihabuddhIhiM Neya tippedi| savvAraMbhaM kuvvadi rattidiNaM taM pi ciNtedi||17|| Na ya bhuMjadi velAe ciMtAvattho Na suvadi rynniiye| so dAsattaM kuvvadi vimohido lcchitrunniie||18|| yaH vardhApayati lakSmI bahuvidhabuddhibhiH naiva tRpyti| sarvArambhaM kurute rAtridinaM tamapi cintyti||17|| na ca bhuGkte velAyAM cintAvasthaH na svapiti rjnyaam| sa: vAsa- 9te vimohita: nakzItaLyA: 28 artha- je puruSa aneka prakAranI kaLA-caturAI-buddhi vaDe lakSmIne mAtra vadhAre jAya che paNa tRpta thato nathI, enA mATe asi, masi ane kRSi Adi sarva AraMbha kare che, rAtridivasa tenA ja AraMbhane ciMtave che, veLAe bhojana paNa karato nathI ane ciMtAmagna banI rAtrImAM sUto (UMghato) paNa nathI te puruSa lakSmIrUpa strImAM mohita thayo thako tenuM kiMkarapaNuM kare che. bhAvArtha- je strIno kiMkara thAya tene lokamAM mohalyA' evuM niMgha nAma kahe che. tethI je puruSa niraMtara lakSmInA arthe ja prayAsa kare che te paNa lakSmIrUpa strIno mohalyA che. have, je lakSmIne dharmakAryamAM lagAve che tenI prazaMsA kare che:jo vaDDamANalacchi aNavarayaM dedi dhmmkjjesu| so paMDiehiM thuvvadi tassa vi sahalA have lcchii||19|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates adhUvAnuprekSA ] [13 yaH vardhamAnalakSmI anavarataM dadAti dhrmkaaryessu| saH paNDitaiH stUyate tasya api saphalA bhavet lkssmiiH|| 19 / / artha:- je puruSa puNyodayathI vadhatI jatI je lakSmI, tene niraMtara dharmakAryomAM Ape che te puruSa paMDitajano vaDe stuti karavA yogya che ane tenI ja lakSmI saphaLa che. bhAvArtha- lakSmIne pUjA, pratiSThA, yAtrA, pAtradAna ane paropakAra ityAdi dharmakAryomAM kharacavAthI ja te saphaLa che ane paMDitajano paNa te dAtAnI prazaMsA kare che. evaM jo jANittA vihaliyaloyANa dhmmjuttaannN| Niravekkho taM dedi hu tassa have jIviyaM sahalaM / / 20 / / evaM yaH jJAtvA viphalitalokebhyaH dhrmyuktebhyH| nirapekSaH tAM dadAti khalu tasya bhavet jIvitaM sphlm||20|| artha:- je puruSa upara kahyA pramANe jANIne dharmayukta je nirdhanajana che temane, pratyupakAranI vAMcchArahita thaIne, te lakSmIne Ape che tenuM jIvana saphaLa che. bhAvArtha- potAnuM prayojana sAdhavA arthe to dAna ApavAvALA jagatamAM ghaNA che, paraMtu je pratyupakAranI vAMcchArahitapaNe dharmAtmA tathA duHkhI-daridra puruSone dhana Ape che tevA viralA che ane temanuM ja jIvita saphaLa che. have AgaLa mohanuM mAhAtma darzAve che:jlbubbuysaaricchN dhaNajovvaNajIviyaM pi pecchNtaa| maNNaMti to vi NiccaM aibalio mohmaahppo||21|| jalabubudasadRzaM dhanayauvanajIvitaM api pshyntH| manyante tathApi nityaM atibaliSThaM mohmaahaatmym||21|| artha:- A prANI dhana-yauvana-jIvanane jalanA badabudanI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 14] [svAmikArtikeyAnuprekSA mAphaka turata vilaya pAmI jatAM jovA chatAM paNa tene nitya mAne che e ja moTuM Azcarya che-e ja mohanuM mahA baLavAna mAhAmya che. bhAvArtha- vastunuM svarUpa anyathA jaNAvavAmAM madyapAna, jvarAdi roga, netravikAra ane aMdhakAra ityAdi aneka kAraNo che, paraMtu A moha to e sarvathI paNa balavAna che, ke je pratyakSa vastune vinAzIka dekhe che chatAM tene nityarUpa ja manAve che. tathA mithyAtva, kAma, krodha, zoka ItyAdika badhA mohanA ja bheda che. e badhAya vastu svarUpamAM anyathA buddhi karAve che. have A kathanane saMkoce che - caiUNa mahAmohaM visae muNiUNa bhaMgure svve| NivvisayaM kuNaha maNaM jeNa suhaM uttamaM lhe||22|| tyaktvA mahAmohaM viSayAn jJAtvA bhaMgurAn srvaan| nirviSayaM kuruta manaH yena sukhaM uttamaM lbhdhve|| 22 / / artha - he bhavyajIva! tuM samasta viSayone vinAzIka jANIne mahAmohane choDI tArA aMtaHkaraNane viSayothI rahita kara, jethI tuM uttama sukhane prApta thAya. bhAvArtha:- upara kahyA pramANe saMsAra, deha, bhoga, lakSmI ityAdi sarva asthira darzAvyAM. temane jANI je potAnA manane viSayothI choDAvI, A asthirabhAvanA bhAvaze te bhavya jIva siddhapadanA sukha ne prApta thaze. (doharo) dravyadRSTitai vastu thira, paryaya athira nihaari| upajata vinazata dekhikai haraSa viSAda nivaari|| iti aghUvAnuprekSA samAsa. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 2. azaraNAnuprekSA tattha bhave kiM saraNaM jattha suriMdANa dIsade vilo| hariharabaMbhAdIyA kAleNa ya kavaliyA jtth||23|| tatra bhave kiM zaraNaM yatra surendrANAM dRzyate vilyH| hariharabrahmAdikA: kAlena ca kavalitAH ytr|| 23 / / artha:- je saMsAramAM devonA idrono paNa vinAza jovAmAM Ave che, jyAM hari arthAt nArAyaNa, hura arthAt ddha ane brahmA arthAt vidhAtA tathA Adi zabdathI moTA moTA padavIdhAraka sarva kALa vaDe koLiyo banI gayA te saMsAramAM zuM zaraNarUpa che? koI paNa nahi. bhAvArtha:- zaraNa tene kahevAya ke jyAM potAnI rakSA thAya, paNa saMsAramAM to jenuM zaraNa vicAravAmAM Ave te pote ja kALa pAmatAM nAza pAmI jAya che, tyAM pachI konuM zaraNa ? have tenuM daSTAMta kahe che:siihss kame paDidaM sAraMgaM jaha Na rakkhade ko vi| taha miccuNA ya gahidaM jIvaM pi Na rakkhade ko vi|| 24 / / siMhasya krame patitaM sAragaM yathA na rakSati ka: api| tathA mRtyunA ca gRhItaM jIvaM api na rakSati ka: api||24|| artha- jema jaMgalamAM siMhanA paga taLe paDelA haraNane koIpaNa rakSaNa karavAvALuM nathI tema A saMsAramAM kALa vaDe grahAyelA prANIne koIpaNa rakSaNa ApI zakatuM nathI. bhAvArtha- jaMgalamAM siMha koI haraNane (potAnA) pagataLe pakaDe tyAM tenuM koNa rakSaNa kare? e ja pramANe A, kALanuM daSTAMta jANavuM. have e ja arthane daDha kare che. jai devo vi ya rakkhadi maMto taMto ya khettapAlo y| miyamANaM pi maNussaM to maNuyA akkhayA hoti||25|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 16 ] [ svAmikArtikeyAnuprekSA yadi devaH api ca rakSati mantra: tantraH ca kSetrapAla: c| mriyamANaM api manuSyaM tata manujAH akSayAH bhvnti||25|| artha - maraNane prApta thatA manuSyane jo koI deva, maMtra, taMtra, kSetrapAla ane upalakSaNathI loko jemane rakSaka mAne che te badhAya rakSavAvALA hoya to manuSya akSaya thaI jAya arthAt koIpaNa mare ja nahi. bhAvArtha- loko jIvavAne mATe devapUjA, maMtrataMtra ane auSadhI Adi aneka upAya kare che. paraMtu nizcayathI vicArIe to koI jIvatA (zAzvata ) dekhAtA nathI, chatAM nirarthaka ja mohathI vikalpa upajAve che. have e ja arthane pharIthI daDha kare che:aiblio vi rauddo maraNavihINo Na dIsade ko vi| rakkhijjaMto vi sayA rakkhapayArehiM vivihehiN|| 26 / / atibaliSTa api raudra: maraNavihIna: na dRzyate ka: api| rakSamANaH api sadA rakSAprakAraiH vividhaiH|| 26 / / artha:- A saMsAramAM ati baLavAna, ati raudra-bhayAnaka ane rakSaNanA aneka prakArothI niraMtara rakSaNa karavAmAM Avato hovA chatAM paNa maraNa rahita koI paNa dekhAto nathI. bhAvArtha - gaDha, koTa, subhaTa ane zastra Adi rakSAnA aneka prakArothI upAya bhale karo paraMtu maraNathI koI bacatuM nathI ane sarva upAyo viphaLa (niSphaLI jAya che. have paramAM zaraNa kahyuM tenA ajJAnane darzAve che:evN pecchaMto vi hu ghbhuuypisaayjoinniijkkhN| saraNaM maNNai mUDho sugaaddhmicchttbhaavaado|| 27 / / evaM pazyan api khalu grhbhuutpishaacyoginiijkssm| zaraNa manyate mUDhaH sugaaddhmithyaatvbhaavaat||27|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates azaraNAnuprekSA ] [17 artha:- e pramANe pUrvokta prakArathI azaraNatA pratyakSa dekhavA chatAM paNa mUDha manuSya, tIvra mithyAtvabhAvathI sUryAdi graha, bhUta, vyaMtara, pizAca, jogaNI, caMDikAdika ane maNibhadrAdika yakSonuM zaraNa mAne che. bhAvArtha:- A prANI pratyakSa jANe che ke maraNathI koI paNa rakSaNa karavAvALuM nathI chatAM e, grahAdikamAM zaraNapaNuM kalpe che; e badhuM tIvra mithyAtvanA udayanuM mAhAtmya che. have, maraNa thAya che te AyunA kSayathI ja thAya che ema kahe cheH AukkhaeNa maraNaM AuM dAuM Na sakkade ko vi| tamhA deviMdo vi ya maraNAu Na rakkhade ko vi / / 28 / / Ayu: kSayeNa maraNaM AyuH dAtuM na zaknoti kaH api / tasmAt devendraH api ca maraNAt na rakSati kaH api / / 28 / / artha:- AyukarmanA kSayathI maraNa thAya che. vaLI e Ayukarma koIne koI paNa ApavA samartha nathI, mATe devono iMdra paNa maraNathI bacAvI zakato nathI. bhAvArtha:- Ayu pUrNa thavAthI maraNa thAya che ane e Ayu koI paNa koIne ApavA samartha nathI; to pachI rakSaNa karavAvALo koNa che? te vicAro. have e ja arthane daDha kare cheH appANaM pi cavaMtaM jai sakkadi rakkhiduM suriMdo vi / to kiM chaMDadi saggaM savvuttamabhoyasaMjuttaM / / 29 / / AtmAnaM api cyavantaM yadi zaknoti rakSituM surendraH api / tat kiM tyajati svargaM srvottmbhogsNyuktm|| 29 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 18] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA artha:- devono indra paNa potAne cavato (marato) thako rAkhavAne samartha hota to sarvottama bhogo sahita je svargano vAsa tene te zA mATe choData? bhAvArtha- sarva bhogonuM sthaLa potAnA vaza cAlatuM hoya tene koNa choDe ? have paramArtha (sAcuM) zaraNa darzAve che:dNsnnnnaanncritN saraNaM seveha prmsddhaae| aNaM kiM pi Na saraNaM saMsAre saMsaraMtANaM / / 30 / / darzanajJAnacAritraM zaraNaM sevadhvaM prmshrddhyaa| anyat kiM api na zaraNaM saMsAre sNsrtaam||30|| artha - he bhavya ! tuM parama zraddhApUrvaka darzanazAnacAritrasvarUpa (AtmAnA) zaraNane sevana kara. A saMsAramAM paribhramaNa karatA jIvone anya koI paNa zaraNa nathI. bhAvArtha- samyagdarzana-jJAna-cAritra potAnuM svarUpa che ane e ja paramArtharUpa (vAstavika-sAcuM) zaraNa che, anya sarva azaraNa che. nizcaya zraddhApUrvaka e ja zaraNane pakaDo-ema ahIM upadeza che. have e ja vAtane daDha kare che:appaa NaM pi ya saraNaM khamAdibhAvehiM pariNado hodi| tivvakasAyAviTTho appANaM haNadi appenn||31|| AtmA nanu api ca zaraNaM kSamAdibhAvaiH pariNataH bhvti| tIvrakaSAyAviSTa: AtmAnaM hinasti aatmnaa||31|| artha:- uttama kSamAdi svabhAve pariNata AtmA ja kharekhara zaraNa che; paNa je tIvrakaSAyayukta thAya che te potA vaDe potAne ja haNe che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMsArAnuprekSA ] [ 19 bhAvArtha:- 52mArthathI vicAravAmAM Ave to potAne pote ja rakSavAvALo che ane pote ja ghAtavAvALo che. kodhAdirUpa bhAva kare che tyAre zuddha caitanyano ghAta thAya che tathA kSamAdirUpa bhAva kare che tyAre potAnI rakSA thAya che; ane e ja (kSamAdi) bhAvothI, janmamaraNa rahita thaIne, avinAzI pada prApta thAya che. vastusvabhAvavicArathI, zaraNa Apako Apa; vyavahA2e paMca paramaguru, avara sakala saMtApa. iti azaraNAnuprekSA samAya. * 3. saMsArAnuprekSA ahIM prathama be gAthAo vaDe saMsAranuM sAmAnya svarUpa kahe cheH ekaM cayadi sarIraM aNNaM giNhedi NavaNavaM jiivo| puNu puNu aNNaM aNNaM giNhadi muMcedi bahuvAraM / / 32 / / evaM jaM saMsaraNaM NANAdehesu havadi jIvassa / so saMsAro bhaNNadi micchakasAehiM juttassa / / 33 / / ekaM tyajati zarIraM anyat gRhNati navaM navaM jIvaH / punaH punaH anyat anyat gRhNAti muMcati bahuvAram / / 32 / / evaM yat saMsaraNaM nAnAdeheSu bhavati jIvasya / sa: saMsAra : manyate mithyASAyai: yuosya||rUrU|| = artha:- mithyAtva arthAt vastunuM sarvathA ekAMtarUpa zraddhAna karavuM ane kaSAya eTale krodha-mAna-mAyA-lobha-e sahita A jIvane aneka dehomAM je saMsa2Na arthAt bhramaNa thAya che tene 'saMsAra ' kahIe chIe. te kevI rIte ? e ja kahIe chIe:- eka zarIrane choDI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 20] [svAmikArtikeyAnuprekSA anyane grahaNa kare; vaLI pAcho navuM zarIra grahaNa karI, pAcho tene paNa choDI, anyane grahaNa kare; e pramANe ghaNI vAra (zarIrane) grahaNa karyA ja kare te ja saMsAra che. bhAvArtha- eka zarIrathI anya zarIranI prApti thayA kare te ja saMsAra che. have e pramANe saMsAramAM saMkSepathI cAra gati che tathA aneka prakAranAM duHkha che. tyAM prathama ja narakagatinAM duHkhone cha gAthAo dvArA kahe che: narakagatinAM duHkho pAva-udayeNa Narae jAyadi jIvo sahedi bahadukkhaM / paMcapayAraM vivihaM aNovamaM annnndukkhehiN|| 34 / / pApodayena narake jAyate jIva: sahate bhuduHkhm| paMcaprakAraM vividhaM anaupamyaM anyduHkhaiH|| 34 / / artha - pApanA udayathI A jIva narakamAM utpanna thAya che, tyAM pAMca prakAranAM vividha ghaNAM duHkha sahana kare che, jemane tiryaMcAdi anya gationAM duHkhonI upamA ApI zakAtI nathI. bhAvArtha- je jIvonI hiMsA kare che, jUTha bole che, paradhana haraNa kare che, paranArIne vAMcche che, ghaNA AraMbha kare che, parigrahamAM Asakta che, ghaNo krodhI, tIvra mAnI, ati kapaTI, atikaThorabhASI, pApI, cugalIkhora, (ati ) kRpaNa, devazAstraguruniMdaka, adhama, durbuddhi, kRtaghI ane ghaNo ja zoka-duHkha karavAnI ja jenI prakRti che evo jIva marIne narakamAM utpanna thAya che ane tyAM aneka prakAranAM duHkhane sahe che. have upara kahelAM pAMca prakAranA duHkha kyAM kyAM che te kahe che: Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates saMsArAnuprekSA ] [21 asurodIriyadukkhaM sArIraM mANasaM tahA vivihN| khittubbhavaM ca tivvaM apNoNNakayaM ca asurodIritaduHkha zArIraM mAnasaM tathA kSetrodbhavaM ca tIvraM anyo'nyakRtaM ca paMcavihaM / / 35 / / vividhm| pNcvidhm|| 35 / / artha:- asurakumAradevothI upajAvelAM duHkha, ( potAnA ) zarIrathI ja utpanna thayelAM du:kha, manathI ane aneka prakAranAM kSetrathI utpanna thayelAM du:kha tathA paraspara karelAM duHkha-e pramANe pAMca prakAranAM du:kha che. bhAvArtha:- trIjA naraka sudhI to asurakumA2devo mAtra kutUhalathI jAya che ane nArakIone joI temane paraspara laDAve cheaneka prakArathI du:khI kare che; vaLI e nArakIonAM zarIra ja pApanA udayathI svayameya ja aneka rogayukta, bUrAM, ghRNAkArI ane duHkhamaya hoya che, temanAM citta ja mahAkrUra ane duHkharUpa ja hoya che; narakanuM kSetra mahAzIta, uSNa, durgaMdhAdi aneka upadrava sahita che; tathA paraspara veranA saMskArathI (Apasa ApasamAM ) chedana, bhedana, mAraNa, tADana ane kuMbhIpAka vagere kare che; tyAMnAM duHkha upamArahita che. have e ja du:khano vizeSa (bheda) kahe che : chijjai tilatilamittaM bhiMdijjai tilatilaMtaraM sayalaM / vajjaggie kaDhijjai hippae pUrNaRsmti|| rU6|| chidyate tilatilamAtraM bhidyate tilatilAntaraM sakalam / vajrAgninA kathyate nidhIyate pUyachunhe|| rU6 / / artha:- jyAM za2I2ne talatala pramANa chedavAmAM Ave che, tenA talatala jeTalA zakala arthAt khaMDane paNa bhedavAmAM Ave che, vajrAgnimAM pakAvavAmAM Ave che tathA parunA kuMDamAM nAkhavAmAM Ave che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 22] [svAmikArtikeyAnuprekSA iccevamAIdukkhaM jaM Narae sahadi eysmymhi| taM sayalaM vaNNe, Na sakkade sahasajIho vi||37|| ityevamAdiduHkhaM yat narake sahate eksmye| tatsakalaM varNayituM na zaknoti sahastrajihva api|| 37 / / bhAvArtha- e pramANe pUrva gAthAmAM kahyAM tene mAMDIne je duHkho te narakamAM eka kALamAM jIva sahana kare che tenuM kathana karavAne, jene hajAra jIbha hoya te paNa samartha thato nathI. bhAvArtha- A gAthAmAM narakanA duHkhonuM vacanaagocarapaNuM 'yuM che. have narakanuM kSetra tathA e nArakIonA pariNAma duHkhamaya ja chate he cha:savvaM pi hodi Naraye khettasahAveNa dukkhadaM asuhN| kuvidA vi savvakAlaM aNNoNNaM hoMti nneriyaa||38 / / sarvaM api bhavati narake kSetrasvabhAvena du:khadaM ashubhm| kupitAH api sarvakAlaM anyo'nyaM bhavanti nairyikaaH|| 38 / / artha - narakanA kSetrasvabhAvathI ja badhuMya duHkhadAyaka che. azubha che tathA nArakIjIva sadAkALa paraspara kudhita che. bhAvArtha- kSetra to svabhAvathI duHkharUpa che ja, paraMtu nArakI (jIvo) paraspara krodhI thatA thakA ekabIjAne mAre che. e pramANe teo niraMtara duHkhI ja rahe che. aNNabhave jo suyaNo so vi ya Narae haNei aikuvido| evaM tivvavivAgaM bahukAlaM visahade duHkkhaM / / 39 / / anyabhave yaH sujanaH saH api ca narake hanti atikupitH| evaM tIvravipAkaM bahukAlaM viSahate duHkhm||39 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMsArAnuprekSA ] [ 23 artha:- pUrvabhavamAM je svajana-kuTuMbI hato te paNa A narakamAM kodhI banIne ghAta kare che. e pramANe tIvra che vipAka jemano evAM duHkho ghaNA kALa sudhI nArakIjIvo sahana kare che. bhAvArtha-evAM duHkho sAgaropama (kALa) sudhI sahana kare che topaNa AyuSya pUrNa karyA vinA tyAMthI nIkaLavuM banatuM nathI. have tiryaMcagatinAM duHkhone sADAcAra gAthAo dvArA kahe che. tiryaMcagatinAM duHkho tatto NIsaridUNaM jAyadi tiriesu bhuviyppesu| tattha vi pAvadi dukhaM gabbhe vi ya cheyaNAdIyaM / / 40 / / tataH niHsRtya jAyate tiryakSu bhuviklpessu| tatra api prApnoti duHkhaM garbhe api ca chednaadikm|| 40 / / artha - e narakamAMthI nIkaLIne aneka prakAranA bhedovALI je tiryaMcagati temAM (jIva) utpanna thAya che, tyAM paNa garbhamAM te duHkha pAme che. "pi' zabdathI samUIna thaI chedanAdikanAM du:kha pAme che. tiriehiM khajjamANo duTThamaNussehiM haNNamANo vi| savvattha vi saMtaTTho bhayadukkhaM visahade bhiim|| 41 / / tiryagbhi: khAdyamAna: duSTamanuSyaiH hanyamAna: api| sarvatra api saMtrasta: bhayaduHkhaM viSahate bhiimm|| 41 / / artha- e tiryaMcagatimAM jIva, siMha-vAgha Adi vaDe bhakSaNa thato tathA duSTa manuSya (sveccha, pAradhI, mAchImAra Adi) vaDe mAryo jato thako sarva ThekANe trAsayukta banI raudra-bhayAnaka duHkhone atizaya sahana kare che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 24] [svAmitiyAnuprekSA aNNoNNaM khajjaMtA tiriyA pAvaMti dAruNaM dukkhN| mAyA vi jattha bhakkhadi aNNo ko tattha rkkhedi|| 42 / / anyo'nyaM khAdantaH tiryaJcaH prApnuvanti dAruNaM duHkhm| mAtA api yatra bhakSati anya: ka: tatra rkssti||42|| artha- e tiryaMcagatimAM jIva paraspara bhakSaNa thatA thakA utkRSTa duHkha pAme che; te Ane khAya ane A tene khAya. jyAM jenA garbhamAM utpanna thayo che evI mAtA paNa putrane bhakSaNa karI jAya, to pachI anya koNa rakSaNa kare? tivvatisAe tisido tivvavibhukkhAi bhukkhido sNto| tivvaM pAvadi dukkhaM uyarahuyAseNa ddjhNto||43|| tIvratRSayA tRSita: tIvrabubhukSayA bhukSitaH sn| tIvra prApnoti duHkhaM udarahutAzena: dhymaanH|| 43 / / artha - e tiryaMcagatimAM jIva tIvra tarasathI tRSAtura tathA tIvra bhUkhathI kSudhAtura thayo thako tema ja udarAgnithI baLato thako (ghaNAM) tIvra duHkha pAme che. have e kathanane saMkoce che - evaM bahuppayAraM dukkhaM visahedi tiriyjonniisu| tatto NIsaridUNaM laddhi-apuNNo Naro hodi|| 44 / / evaM bahuprakAraM duHkhaM viSahate tirygyonissu| tataH niHsRtya labdhi-apUrNaH naraH bhvti||44|| artha- e pramANe pUrvokta prakArathI tiryaMcayonimAM jIva aneka prakArathI duHkha pAme che ane tene sahe che. e tiryaMcagatimAMthI nIkaLI (kadAcit ) manuSya thAya to kevo thAya? labdhiaparyApta, ke jyAM paryAti pUrI ja na thAya. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMsArAnuprekSA] have manuSyagatinAM je duHkho che tene bAra gAthAo dvArA kahe che. tyAM prathama ja garbhamAM Upaje te avasthA kahe che : manuSyagatinAM duHkho aha gabhbhe vi ya jAyadi tattha vi nnivddiikyNgpccNgo| visahadi tivvaM dukkhaM NiggamamANo vi jonniido||45|| atha garbhe api ca jAyate tatra api nivddiikRt-anggprtynggH| viSahate tIvra duHkhaM nirgacchan api yonitH|| 45 / / artha- athavA garbhamAM Upaje to tyAM paNa hastapAdAdi aMga ane AMgaLAM Adi pratyaMga e badhA ekaThA saMkucita rahyA thakA (jIva) duHkha sahe che ane tyAMthI yonidvAre nIkaLatAM te tIvra duHkhane sahana kare che. vaLI te kevo thAya, te kahe che:baalo vi piyaracatto paraucchitRRNa vaDDhade duhido| evaM jAyaNasIlo gamedi kAlaM mahAdukkhaM / / 46 / / bAla: api pitRtyaktaH parocchiSTena vardhate duHkhitH| evaM yAcanazIlaH gamayati kAlaM mhaaduHkhm||46 / / artha:- garbhamAMthI nIkaLyA pachI bALaavasthAmAM ja mAtA-pitA marI jAya to duHkhI thato thako pArakI ucchiSTa vaDe jIvananirvAha karato tathA mAgavAno ja che svabhAva jeno evo te, mahAduHkhe kALa nirgamana kare che. vaLI kahe che ke e badhuM pApanuM phaLa che - pAveNa jaNo eso dukkammavaseNa jAyade svvo| puNaravi karedi pAvaM Na ya puNNaM ko vi ajjedi||47|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 26] [svAmikArtikeyAnuprekSA pApena janaH eSaH duHkarmavazena jAyate sarvaH / punaH api karoti pApaM na ca puNyaM kaH api arjayati / / 47 / / artha:- A lokanA badhA manuSyo pApanA udayathI azAtAvedanIya, nIcagotra ane azubhanAma-Ayu Adi duSkarmanA vaze evAM du:kho sahana kare che topaNa pAchA pApa ja kare che, paNa pUjA, dAna, vrata, tapa ane dhyAnAdi che lakSaNa jenuM evAM puNyane upajAvatA nathI e moTuM ajJAna che. viralo ajjadi puNNaM sammAdiTThI vaehiM saMjutto / uvasamabhAve sahido jiMdaNagarahAhiM virala: arjayati puNyaM samyagdRSTi: vrataiH upazamabhAvena sahitaH nindanagarhAbhyAM saMjutto / / 48 / / saMyuktaH / saMyuktaH / / 48 / / artha:- samyagdaSTi arthAt yathArtha zraddhAvAna, muni-zrAvakanAM vrato sahita, upazamabhAva arthAt maMdakaSAya pariNAmI, niMdana arthAt potAnA doSone pote yAda karI prazcAttApa karanAra, ane garhaNa arthAt potAnA doSane gurujana pAse vinayathI kahenAra; e pramANe niMdAgarhAsaMyukta jIva puNyaprakRtione upajAve che, paNa evA viralA ja hoya che. have kahe che ke puNyayuktane paNa iSTa-viyogAdi jovAmAM Ave che puNNajudassa vi dIsadi iTThavioyaM aNiTThasaMjoyaM / bharaho vi sAhimANo parijjao lahuyabhAeNa / / 49 / / puNyayutasya api dRzyate iSTaviyoga: aniSTasaMyogaH / bharata: api sAmimAna: parAnita: laghubhrAtrA 46 / / artha:- puNyodayayukta puruSane paNa iviyoga ane aniSTa saMyoga thato jovAmAM Ave che. jIo, abhimAnayuta bharata Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMsArAnuprekSA ] cakravartI paNa potAnA nAnA bhAI bAhubalIthI hAra pAmyA. bhAvArtha- koI jANe ke "jene mahAna puNyano udaya che tene to sukha che', paNa saMsAramAM to sukha koIne paNa hotuM nathI. bharata cakravartI jevA paNa apamAnAdikathI duHkhI thayA to bIjAonI vAta ja zI kahevI? have e ja arthane daDha kare che:syltttthvisyjoo bahupuNNassa vi Na savvahA hodi| taM puNNaM pi Na kassa vi savvaM jeNicchidaM lhdi||50|| sakalArthaviSayayogaH bahupuNyasya api na sarvathA bhvti| tat puNyaM api na kasya api sarvaM yena IpsitaM lbhte||50|| artha:- A saMsAramAM samasta padArthono, je viSaya arthAt bhogya vastu che te sarvano, yoga moTA puNyavAnane paNa sarvAgapaNe maLato nathI. koIne evuM puNya ja nathI ke je vaDe badhAya manovAMcchita (padArtho) maLe. bhAvArtha- moTA puNavAnane paNa vAMcchita vastumAM kAMI ne kAMI ochAza rahe che, sarva manoratha to koInA paNa pUrNa thatA nathI; to pachI (koI jIva) saMsAramAM sarvAga sukhI kevI rIte thAya ? kassa vi Natthi kalattaM ahava kalattaM Na puttsNpttii| aha tesiM saMpattI taha vi saroo have deho|| 51 / / kasya api nAsti kalatraM athavA kalatraM na putrsmpraaptiH| atha teSAM samprApti: tathApi sarogaH bhavet dehH|| 51 / / artha - koI manuSyane to strI nathI, koIne jo strI hoya to putranI prApti nathI tathA koIne putranI prApti che to zarIra rogayukta che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 28] [svAbhirtiyAnuprekSA aha NIroo deho to dhaNadhaNNANa Neya sNptti| aha dhaNadhaNNaM hodi hu to maraNaM jhatti ddhukkedi|| 52 / / atha nIroga: deha: tat dhanadhAnyAnAM naiva smpraaptiH| atha dhanadhAnyaM bhavati khalu tat maraNaM jhagiti ddhaukte|| 52 / / artha- jo koIne nIroga deha hoya to dhana-dhAnyanI prApti hotI nathI ane jo dhana-dhAnyanI prApti thaI jAya che to (kadAcit ) turata maraNa paNa thaI jAya che. kassa vi duThThakalattaM kassa vi duvvasaNavasaNio putto| kassa vi arisamabaMdhU kassa vi duhidA du duccriyaa|| 53 / / kasya api duSTakalatraM kasya api durvyasanavyasanikaH putrH| kasya api arisamabandhuH kasya api duhitA api dushcritaa|| 53 / / artha:- A manuSyabhavamAM koIne strI durAcaraNI che, koIne putra jAgAra Adi durvyasanomAM lavalIna che, koIne zatru samAna kalahakArI bhAI che to koIne putrI durAcaraNI che. kassa vi maradi suputto kassa vi mahilA viNassade itttthaa| kassa vi aggipalittaM gihaM kuDaMbaM ca ddjjhei||54|| kasya api mriyate suputraH kasya api mahilA vinazyati issttaa| kasya api agnipraliptaM gRhaM kuTuMbaM ca dhyte||54|| artha- koIne to sAro putra hoya te marI jAya che, koIne iSTa strI hoya te marI jAya che to koIne ghara-kuTuMba saghaLuM agni vaDe baLI ya che. evaM maNuyagadIe NANAdukkhAiM visahamANo vi| Na vi dhamme kuNadi maI AraMbhaM Neya pricyi||55|| evaM manujagatyAM nAnAduHkhAni viSahamANaH api| na api dharme karoti matiM ArambhaM naiva prityjti|| 55 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMsArAnuprekSA ] [ 28 artha:- u52 pramANe manuSyagatimAM nAnA prakAranAM du:khone sahavA chatAM paNa A jIva saddharmamAM buddhi karato nathI ane pApAraMbhane choDato nathI. sadhaNo vi hodi NidhaNo dhaNahINo taha ya Isaro hodi / rAyA vi hodi bhicco bhicco vi ya hodi NaraNAho / / 56 / / sadhanaH api bhavati nirdhana: dhanahInaH tathA ca IzvaraH bhavati / rAjA api bhavati bhRtyaH bhRtyaH api ca bhavati naranAthaH / / 56 / / artha:- dhanavAna hoya te nirdhana thaI jAya che, e ja pramANe nirdhana hoya te Izvara thaI jAya che. vaLI rAjA hoya te kiMkara thaI jAya che ane kiMkara hoya te rAjA thaI jAya che. sattU vi hodi mitto mitto vi ya jAyade tahA sattU / kammavivAgavasAdo eso sNsaarsbbhaavo|| 57 / / zatruH api bhavati mitraM mitraM api ca jAyate tathA zatruH / karmavipAkavazAt eSaH sNsaarsvbhaavH|| 57 / / artha:- karmodayavaze vairI hoya te to mitra thaI jAya che tathA mitra hoya te vairI thaI jAya che. evo ja saMsArano svabhAva che. bhAvArtha:- puNyakarmanA udayathI vairI paNa mitra thaI jAya che tathA pApakarmanA udayathI mitra paNa zatru thaI jAya che. have cAra gAthAmAM devagatinAM du:khonuM svarUpa kahe cheHdevagatinAM du:kho aha kaha vi havadi devo tassa vi jAedi mANasaM dukkhaM / davaNa mahaDDhINaM devANaM riddhisampattI / / 58 // atha kathamapi bhavati devaH tasya api jAyate mAnasaM duHkham / dRSTvA maharddhanAM devAnAM Rddhismpraaptim|| 58 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates 30] [ svAmikArtikeyAnuprekSA artha:- athavA ( kadAcita) mahAna kaSTathI devaparyAya paNa pAme to tyAM tene paNa mahAna RddhidhAraka devonI RddhisaMpadA joIne mAnasika du:kha utpanna thAya che. iTThavioge dukkhaM hodi mahaDDhINa visytnnhaado| visayavasAdo sukkhaM jesiM tesiM kudo tittI / / 59 / / iSTaviyoge duHkha bhavati maharddhanAM vissytRssnnaatH| viSayavazAt sukhaM yeSAM teSAM kutaH tRptiH / / 59 / / artha:- mahaddhikadevone paNa iSTa Rddhi ane devAMganAdino viyoga thatAM du:kha thAya che. jemane viSayAdhIna sukha che temane tRpti kyAMthI thAya? tRSNA vadhatI ja rahe che. have zArIrika duHkhothI mAnasika duHkha moTuM che-ema kahe cheHsaariiriydukkhaado mANasadukkhaM havei aipauraM / mANasadukkhajudassa hi visayA vi duhAvahA huMti / / 60 / / zArIrikaduHkhataH mAnasaduHkhaM bhavati atipracuram / mAnasaduHkhayutasya hi viSayAH api duHkhAvahAH bhavanti / / 60 / / artha:- koI samaje ke zarIrasaMbaMdhI duHkha moTuM che ane mAnasika du:kha alpa che. tene ahIM kahe che ke zArIrika du:khathI mAnasika du:kha ghaNuM tIvra che-moTuM che; juo, mAnasika du:kha sahita puruSane anya ghaNA viSayo hoya topaNa teo duHkhadAyaka bhAse che. bhAvArtha:- manamAM ciMtA thAya tyAre sarva sAmagrI duHkharUpa ja bhAse che. devApi ya sukkhaM maNaharavisaehiM kIrade jadi hI / visayavasaM jaM sukkhaM dukkhassa vi kAraNaM taM pi / / 61 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMsArAnuprekSA ] [ 31 devAnAM api ca sukhaM manoharaviSayaiH kriyate yadi hi| viSayavazaM yatsukhaM dukhasya api kAraNaM tat api||61|| artha:- devone manohara viSayothI jo sukha che ema vicAravAmAM Ave to te pragaTapaNe sukha nathI. je viSayone AdhIna sukha che te duHkhanuM ja kAraNa che (duHkha ja che ). bhAvArtha:- anya nimittathI sukha mAnavAmAM Ave te bhrama che, kAraNa ke je vastu sukhanA kAraNarUpa mAnavAmAM Ave che te ja vastu kALAntaramAM du:khanA ja kAraNarUpa thAya che. e pramANe vicAra karatAM saMsAramAM koI ThekANe paNa sukha nathI ema kahe che - evaM suvva asAre saMsAre dukkhasAyare ghore| kiM kattha vi atthi suhaM viyAramANaM sunnicchydo||62|| evaM suSThu asAre saMsAre du:khasAgare ghore| kiM kutra api asti sukhaM vicAryamANaM sunishcytH|| 62 / / artha:- e pramANe sarva prakAre asAra evA A duHkha sAgararUpa bhayAnaka saMsAramAM nizcayathI vicAra karavAmAM Ave to zuM koI ThekANe kiMcit paNa sukha che? apitu nathI ja. bhAvArtha- cAragatirUpa saMsAra che ane cAre gatio duHkharUpa ja che, to temAM sukha kyAM samajavuM? have kahe che ke A jIva paryAyabuddhivALo che, tethI te je yonimAM Upaje che tyAM ja sukha mAnI le che :dukkiyakammavasAdo rAyA vi ya asuikIr3ao hodi| tattheva ya kuNai raiM pekkhaha mohassa mAhappaM / / 63 / / duSkRtakarmavazAt rAjA api ca azucikITaka: bhvti| tatra eva ca karoti ratiM prekSadhvaM mohasya maahaatmym|| 63 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates 32 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA artha:- huM prANI ! tame juo to kharA A mohanuM mAhAtmya ! ke pApavaza moTo rAjA paNa marIne viSTAnA kIDAmAM jaI utpanna thAya che ane tyAM ja te rati mAne che-krIDA kare che. have kahe che ke-A prANIne eka ja bhavamAM aneka saMbaMdha thAya che. putto vi bhAu jAo so vi ya bhAo vi devaro hodi / mAyA hodi savattI jaNaNo vi ya hodi bhattAro / / 64 / / eyami bhave ede saMbaMdhA hoMti eya-jIvassa / aNNabhave kiM bhaNNai jIvANaM dhammarahidANaM / / 65 / / yugalam / putra api bhrAtA jAtaH saH api ca bhrAtA api devara: bhvti| mAtA bhavati sapatnI janakaH api ca bhavati bhartA / / 64 / / ekasmin bhave ete sambandhAH bhavanti ekajIvasya / anyabhave kiM bhaNyate jIvAnAM dhrmrhitaanaam||65|| artha:- eka jIvane eka bhavamAM ATalA saMbaMdha thAya che to pachI dharmarahita jIvone anya bhavonA saMbaMdhamAM to zuM kahevuM? te saMbaMdha kyA kyA che? te kahIe chIe:- putra to bhAI thayo ane bhAI hato te diyara thayo, mAtA hatI te zoka thaI ane pitA hato te bharathAra thayo. eTalA saMbaMdha vasaMtatilakA vezyA, dhanadeva, kamaLA ane varuNane ( paraspara ) thayA. temanI kathA anya graMthothI ahIM lakhIe chIe: eka bhavamAM aDhAra nAtAnI kathA mAlavadezanI ujjayanInagarImAM rAjA vizvasena hato. tyAM sudatta nAmano zeTha raheto hato. te soLa koDa dravyano svAmI hato. te zeTha eka vasaMtatilakA nAmanI vezyAmAM Asakta thayo ane tene potAnA gharamAM rAkhI. te garbhavatI thaI tyAre roga Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates saMsArAnuprekSA ] [ 33 sahita deha thavAthI tene potAnA gharamAMthI kADhI mUkI. te vasaMtatilakAe potAnA gharamAM ja putra-putrInA joDakAne janma Apyo. te vezyA khedakhinna thaIne e banne bALakone judA judA ratnakAMbaLamAM lapeTI putrIne to dakSiNa daravAje nAkhI AvI-tyAM prayAganivAsI vaNajArAe tene upADI potAnI strIne soMpI. tenuM (putrInuM) nAma kamaLA rAkhyuM-tathA putrane uttaradizAnA daravAje nAkhyo. tyAMthI sAketapuranA eka subhadra nAmanA vaNajArAe tene ( putrane ) upADI potAnI strI suvratAne soMpyo ane tenuM dhanadeva nAma rAkhyuM. have pUrvopArjita karmavaza te dhanadevano pelI kamaLAnI sAthe vivAha thayo ane e baMne (bhAI-bahena ) pati-patnI thayAM. pachI A dhanadeva vepAra arthe ujjayinI nagarImAM gayo. tyAM te pelI vasaMtatilakA vezyAmAM lubdha thayo ane tenA saMyogathI vasaMtatilakAne eka putra janmyo. tenuM nAma varuNa rAkhyuM. have eka divasa kamaLAe koI munine potAno saMbaMdha pUchayo ane munie tenuM sarva vRttAMta kahyuM. te nIce pramANe cheH A ujjayinI nagarImAM eka somazarmA nAmano brAhmaNa hato. tene kAzyapI nAmanI strI hatI. temane agnibhUta ane somabhUta nAmanA be putra thayA. e baMne kyAMkathI bhaNIne AvatA hatA. tyAM mArgamAM koI jinadatta munine temanI mAtA, je jinamatI AryA hatI te, kSemakuzaLa pUchatI dekhI tathA tyAM bIjA koI jinabhadramuni hatA temane subhadrA nAmanI AryA, ke je temanA putranI vahu hatI te, kSemakuzaLa pUchatI dekhI, e dazya A baMne bhAIoe dIThuM ane tyAM hAsya karyuM ke- juo to kharA! taruNane to vRddha strI ane vRddhane taruNa strI, aho vidhAtAe kharI viparItatA racI che!' upArjita karma anusAra somazarmA to marIne vasaMtatilakA vezyA thayo tathA e hAsyanA pApathI agnibhUta Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 34] [ svAmikArtikayAnuprekSA ane somabhUta bane bhAI marIne A vasaMtatilakAne putra-putrIrUpa joDakAM thayAM ane temanuM kamaLA ane dhanadeva nAma rAkhyuM. vaLI pelI kAzyapI brAhmaNI hatI te (marIne) vasaMtatilakA ane dhanadevanA saMyogathI varuNa nAmano putra thaI. e pramANe A sarva saMbaMdha sAMbhaLI kamaLAne jAtismaraNa jJAna thayuM, tyAre te ujjayinI nagarImAM vasaMtatilakAne ghare gaI. tyAM pelo vasaMtatilakAno putra varuNa pAraNAmAM jhUlato hato. tene te kahevA lAgI ke he bALaka! tArI sAthe mArA cha prakAranA saMbaMdha che, te tuM sAMbhaLa : 1. mAro bharathAra je dhanadeva tenA saMyogathI tuM jabhyo mATe mAro paNa tuM (zoka) putra che. 2. dhanadeva mAro sago bhAI che ane teno tuM putra che, mATe tuM mAro bhatrIjo paNa che. 3. tArI mAtA vasaMtatilakA che te ja mArI paNa mAtA che, mATe tuM mAro bhAI paNa che. 4. tuM mArA bharathAra dhanadevano nAno bhAI che, tethI tuM mAro diyara paNa che. 5. mAro bharathAra dhanadeva che te mArI mAtA vasaMtatilakAno paNa bharathAra che, tethI dhanadeva mAro pitA paNa thayo ane teno tuM nAno bhAI che, mATe tuM mAro kAko paNa che. 6. huM vasaMtatilakAnI zokya thaI, tethI dhanadeva mAro zokaputra thayo ane teno tuM putra che mATe tuM mAro pautra paNa che. e pramANe vaNane te che prakAranA saMbaMdha kahetI hatI. tyAM pelI vasaMtatilakA AvI ane A kamaLAne kahevA lAgI ke tuM koNa che? ke mArA putrane A pramANe che prakArathI tAro saMbaMdha Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMsArAnuprekSA ] [ 35 saMbhaLAve che? tyAre kamaLA bolI ke tArI sAthe paNa mAro che prakArathI saMbaMdha che. te tuM paNa sAMbhaLa! 1. prathama to tuM mArI mAtA che, kAraNa ke huM dhanadevanI sAthe tArA ja udarathI yugalarUpe UpajI chuM. 2. dhanadeva mAro bhAI che, tenI tuM strI che, mATe tuM mArI bhojAI (bhAbhI) paNa che. 3. mAro bharathAra dhanadeva che, tenI tuM paNa strI che, mATe tuM mArI zoka paNa che. 4. tuM mArI mAtA che ane tAro bharathAra dhanadeva paNa thayo eTale dhanadeva mAro pitA thayo, tenI tuM mAtA che, mATe tuM mArI dAdI paNa che. 5. dhanadeva tAro putra che ane mAro paNa zokaputra che, tenI tuM strI thaI, mATe tuM mArI putravadhU paNa che. 6. huM dhanadevanI strI chuM ane tuM dhanadevanI mAtA che, mATe tuM mArI sAsu paNa che. A pramANe vasaMtatilakA vezyA potAnA ja prakAranA saMbaMdha sAMbhaLIne ciMtAmAM vicAragrasta hatI tyAM ja pelo dhanadeva Avyo. tene jaIne kamaLA bolI ke tArI sAthe paNa mArA ja prakAranA saMbaMdha che. te sAbhaLa : 1. prathama to tuM ane huM banne A ja vezyAnA udaramAMthI joDakArUpe sAthe janmyAM chIe, mATe tuM mAro bhAI che. 2. pachI tAro ane mAro vivAha thayo, tethI tuM mAro pati paNa che. 3. vasaMtatilakA mArI mAtA che ane teno tuM bharathAra che, mATe tuM mAro pitA paNa che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 36 ] [ svAmikArtikeyAnuprekSA 4. varuNa tAro nAno bhAI che ane te mAro kAko thayo, teno tuM pitA che, eTale kAkAno pitA hovAthI tuM mAro dAdo paNa thayo. 5. huM vasaMtatilakAnI zoka chuM ane tuM mArI zokano putra che, tethI tuM mAro putra paNa che. 6. tuM mAro bharathAra che ane tArI mAtA vasaMtatilakA mArI sAsu thaI, e sAsuno tuM bharathAra thayo, eTale tuM mAro sasaro paNa thayo. 1 e pramANe eka ja bhavamAM eka ja jIvane aDhAra saMbaMdha thayA. tenuM ahIM udAharaNa kahyuM. ema A saMsAranI vicitra viTaMbaNA che, temAM kAMI paNa Azcarya nathI. paMca prakArarUpa saMsAranuM svarUpa have pAMca prakAranA saMsAranA nAma kahe che : saMsAro paMcaviho davve khette taheva kAle ya / bhavabhamaNo ya cauttho paMcamao bhAvasaMsAro / / 66 // saMsAraH paJcavidha: dravye kSetre tathaiva kAle ca / bhavabhramaLa: caturtha: pazvama: bhAvasaMsAra:|| 66 / / 1. e aDhAra nAtAnI kathA anya graMtho uparathI ahIM lakhI che. te gAthAo : bAlaya hi suNi suvayaNaM tujjha sarissA hi aTTadaha NattA / puttu bhattIjjau bhAyau devaru pattiya hu pauttajjA / / 1 / / tuhu piyaro mahu piyaro piyAmaho taha ya havai bhattAro / bhAyau tahA vi putto sasuro havai bAlayo majjha / / 2 / / tuhu jaNaNI hui bhajjA piyAmahI taha ya mAyarI havai vahU taha sAsU e kahiyA aTTadaha savaI / NattA / / 3 // Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMsArAnuprekSA ] [ 37 artha- saMsAra arthAt paribhramaNa che te pAMca prakAranuM che. (1) dravya arthAt pudgaladravyamAM grahaNa-tyAgarUpa paribhramaNa, (2) kSetra arthAt AkAzapradezomAM sparzavArUpa paribhramaNa, (3) kALa arthAta kALanA samayomAM UpajavA-vinazavArUpa paribhramaNa, (4) bhava arthAt narakAdi bhavonA grahaNa-tyAgarUpa paribhramaNa ane (5) bhAva arthAta potAne kaSAya-yogasthAnarUpa bhedonA palaTavArUpa paribhramaNa:e pramANe pAMca prakArarUpa saMsAra jANavo. have tenuM svarUpa kahe che. tyAM prathama dravyaparAvartana kahe che :baMdhadi muMcadi jIvo paDisamayaM kammapuggalA vivihaa| NokammapuggalA vi ya micchttksaaysNjutto||67|| baghnAti muJcati jIva: pratisamayaM karmapudgalAn vividhaan| nokarmapudgalAn api ca mithyaatvkssaaysNyuktH|| 67 / / artha- A jIva, A lokamAM rahelAM je aneka prakAranAM jJAnAvaraNAdi karmapudgalo tathA audArikAdi zarIrarUpa nokarmapudgalone mithyAtva-kapAyo vaDe saMyukta thato thako samaye samaye bAMdhe che ane choDe che. bhAvArtha:- mithyAtva-kapAyavaza jJAnAvaraNAdi karmonA samayaprabaddhane abhavyarAzithI anaMta guNA tathA siddharAzithI anaMtamA bhAge pudgalaparamANuonA skaMdharUpa kArmaNa vargaNAone (A saMsArI jIva) samaye samaye grahaNa kare che tathA pUrve je grahaNa karI hatI ke je sattAmAM che temAMthI eTalI ja (karmavargaNAo) samaye samaye kharI jAya che. vaLI e ja pramANe audArikAdi zarIronA samayaprabaddho zarIragrahaNanA samayathI mAMDIne Ayusthiti sudhI grahaNa kare che vA choDe che. e pramANe anAdikALathI mAMDI anaMta vAra (karma-nokarma pudgalonuM) grahaNa karavuM vA choDavuM thayA ja kare che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 38] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA - have tyAM eka parAvartananA prAraMbhamAM prathama samayanA samayaprabaddhamAM jeTalA pudgalaparamANune jevA snigdha-rUkSa-varNa-gaMdharasa-sparza tIvra-maMdamadhyama bhAvathI grahyA hoya teTalA ja tevI rIte koI samaye pharI grahaNamAM Ave tyAre eka karmano karma parAvartana thAya che, paNa vacce anaMta vAra anya prakAranA paramANu grahaNa thAya tene ahIM na gaNavA; evI rIte jevA ne tevA ja (karmano karma paramANuone) pharIthI grahaNa thavAne anaMtakALa jAya che. tene eka dravyaparAvartana kahIe chIe. e pramANe A jIve A lokamAM anaMtAM parAvartana karyA. have kSetraparAvartana kahe che - so ko vi Natthi deso loyAyAsassa nnirvsesss| jattha Na savvo jIvo jAdo marido ya bahuvAraM / / 68 / / saH kaH api nAsti deza: lokAkAzasya nirvshesssy| yatra na sarva: jIvaH jAtaH mRtaH ca bhuvaarm|| 68 / / artha- A samagra lokAkAzano evo koI paNa pradeza nathI ke jyAM A sarva saMsArI jIvo aneka vAra UpajyA-maryA na hoya. bhAvArtha- sarva lokAkAzanA pradezomAM A jIva anaMta vAra Upajyo-maryo che. evo eka paNa pradeza bAkI rahyo nathI ke jyAM (A jIva) na Upajyo-maryo hoya. ahIM A pramANe samajavuM ke lokAkAzanA pradezo asaMkhyAta che. tenA madhyanA ATha pradezane vacamAM laIne sUkSmanigodalabdhaaparyApaka jaghanya avagAhanA dhAraNa karI jIva Upaje che. have tenI avagAhanA paNa asaMkhyAta pradeza che. te jeTalA pradeza che teTalI vAra to tyAM ja e ja avagAhanA pAme che, vacce anya jagyAe anya avagAhanAthI (jIva) Upaje tenI ahIM gaNatarI nathI. tyAra Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates saMsArAnuprekSA ] [ 39 pachI eka eka pradeza kramapUrvaka vadhatI avagAhanA pAme te ahIM gaNatarImAM che. e pramANe (kramapUrvaka vadhatAM vadhatAM ) mahAmacchanI utkRSTa avagAhanA sudhI pUrNa kare ane e rIte anukrame lokAkAzanA sarva pradezone sparze tyAre eka kSetraparAvartana thAya. have kALaparAvartana kahe che : uvasappiNiavasappiNipaDhamasamayAdicaramasamayaMtaM / jIvo kameNa jammadi maradi ya savvesu kAlesu / / 69 / / utsarpiNIavasarpiNIprathamasamayAdicaramasamayAntam / jIvaH krameNa jAyate mriyate ca sarveSu kAleSu / / 69 / / artha:- utsarpiNI ane avasarpiNI kALanA prathama samayathI mAMDIne aMtanA samaya sudhI A jIva anukramapUrvaka sarvakALamAM Upaje tathA mare che (te kALaparAvartana che). je bhAvArtha:- koI jIva, dasa koDAkoDI sAgarano utsarpiNIkALa tenA prathama samayamAM janma pAme, pachI bIjI utsarpiNInA bIjA samayamAM janme, e pramANe trIjI utsarpiNInA trIjA samayamAM janme, e pramANe anukramapUrvaka aMtanA samaya sudhI janme, vacce anya samayomAM anukramarahita janme tenI ahIM gaNatarI nathI. e ja pramANe avasarpiNIkALanA paNa dasa koDAkoDI sAgaranA samayo ( kramavA2 ) pUrNa kare tathA e ja pramANe maraNa kare tene eka kALaparAvartana kahe che. temAM paNa anaMta kALa thAya che. have bhavaparAvartana kahe che : NeraiyAdigadINaM avaraTThidido varadvidI jAva / savvaTThidisu vi jammadi jIvo gevejjapajjaMtaM / / 70 / / nairayikAdigatInAM aparasthititaH varasthitiH yAvat / sarvasthitiSu api jAyate jIvaH graiveykpryntm|| 70 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 40 ] [svAmikArtikayAnuprekSA artha:- saMsArI jIva, narakAdi cAra gatinI jaghanya sthitithI traiveyakaparyaMta utkRSTa sthiti sudhI sarva sthitiomAM mAMDIne janme che. bhAvArtha:- narakagatinI jaghanya sthiti dasa hajAra varSanI che. tenA jeTalA samaya che teTalI vAra to jaghanya sthitinuM AyuSya dhAraNa karIne janme, pachI eka samaya adhika AyuSya laIne janme, pachI be samaya adhika AyuSya laIne janme, e ja pramANe anukramapUrvaka tetrIsa sAgara sudhInuM AyuSya pUrNa kare. paNa vacce-vacce ochuM-vattuM AyuSya laI janme tenI ahIM gaNatarI nathI. e ja pramANe tiryaMcagatinuM jaghanya Ayu aMtarmuhUrta che. tenA jeTalA samaya che teTalI vAra jaghanya Ayuno dhAraka thaI, pachI eka samaya adhika-adhikanA kramathI ( e tiryaMcagatinuM utkRSTa) traNa palpa Ayu pUrNa kare; paNa vacce ochuM-vattuM Ayu pAme tenI ahIM gaNatarI nathI. e ja pramANe manuSyanuM jaghanya AyuthI mAMDIne utkRSTa traNa palyanuM Ayu pUrNa kare, tathA e ja pramANe devagatinuM jaghanya dasa hajAra varSathI mAMDIne aMtima traiveyakanI ekatrIsa sAgara sudhInuM samaya samaya adhika anukramapaNe pUrNa kare; tene bhavaparAvartana kahe che. nava caiveyakanI AgaLa UpajavAvALo eka be bhava karIne mukta ja thAya che, tethI tene ahIM gaNyo nathI. e bhavaparAvartanano paNa anaMta kALa che. have bhAvaparAvartana kahe che : pariNamadi saNNijIvo vivihakasAehiM dvidiNimittehiM / aNubhAgaNimittehiM ya vaTTaMto bhAvasaMsAre|| 76 || pariNamate saMjhijIva: vividhakaSAyaiH sthitinimittaiH / ca varttamAnaH bhAvasaMsAre|| 7 || anubhAganimittaiH Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates saMsArAnuprekSA ] [41 artha:- bhAvasaMsAramAM vartato saMjJI jIva aneka prakAranAM karmonA sthitibaMdhanA tathA anubhAgabaMdhanA kAraNarUpa aneka prakAranA kaSAyorUpe pariName che. bhAvArtha:- karmonA eka sthitibaMdhanA kAraNarUpa kaSAyonAM sthAnaka asaMkhyAtalokapramANa che. temAM eka sthitibaMdhasthAnamAM anubhAgabaMdhanA kAraNarUpa kaSAyonAM sthAna asaMkhyAtalokapramANa che. vaLI yogasthAna che te jagatazreNInA asaMkhyAtamA bhAge che. tene A jIva parivartana kare che. te kevI rIte ? koI saMg2I mithyAdaSTi paryApta jIva potAne yogya sarvajaghanya jJAnAvaraNa karmaprakRtinI sthiti aMtaHkoDAkoDI sAgara pramANa bAMdhe, tenAM kaSAyasthAna asaMkhyAta lokamAtra che. temAM sarva jaghanyasthAna ekarUpa pariName. temAM te eka sthAnamAM anubhAgabaMdhanA kAraNarUpa sthAna evA asaMkhyAtalokapramANa che, temAMthI eka (sthAna ) sarvajaghanyarUpa pariName, tyAM tene yogya sarvajaghanya yogasthAnarUpa pariName tyAre ja jagatazreNInA asaMkhyAtamA bhAganAM yogasthAna anukramathI pUrNa kare; paNa vacamAM anya yogasthAnarUpa pariName te ahIM gaNatarImAM nathI. e pramANe yogasthAna pUrNa thatAM anubhAgasthAnanuM bIjuM sthAna pariName. tyAM paNa e ja pramANe sarva yogasthAna pUrNa kare. tyAra pachI trIjuM anubhAgasthAna thAya. tyAM paNa teTalAM ja yogasthAna bhogave. e pramANe asaMkhyAtalokapramANa anubhAgasthAna anukrame pUrNa kare tyAre bIjuM kaSAyasthAna levuM. tyAM paNa upara kahelA kramapUrvaka asaMkhyAta lokapramANa anubhAgasthAna tathA jagatazreNInA asaMkhyAtamA bhAganAM yogasthAna pUrvokta kramapUrvaka bhogave, tyAre trIjuM kaSAyasthAna levuM; e pramANe cothuM- pAMcamuM chaThThuM Adi asaMkhyAtalokapramANa kaSAyasthAna pUrvokta kramapUrvaka pUrNa kare tyAre eka Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 42] [svAmikArtikeyAnuprekSA samaya adhika jaghanyasthitisthAna levuM. temAM paNa kAyasthAna, anubhAgasthAna ane yogasthAna upara kahelA kramapUrvaka bhogave. e pramANe be samaya adhika jaghanyasthitithI mAMDI trIsa koDAkoDI sAgara sudhI jJAnAvaraNakarmanI sthiti pUrNa kare. e pramANe sarva mULakarma prakRtio tathA uttarakarma prakRtiono krama jANavo. e rIte pariNamatAM pariNamatAM anaMta kALa vyatIta thAya che; tene ekaTho karatAM eka bhAvaparAvartana thAya. evAM anaMta bhAvaparAvartana A jIva bhogavato Avyo che. have e pAMca parAvartananA kathanane saMkoce cheHevN aNAikAlaM paMcapayAre bhamei saMsAre / NANAdukkhaNihANe jIvo micchattadoseNa / / 72 / / evaM anAdikAlaM paJcaprakAre bhramati saMsAre / nAnAduHkhanidhAne jIva: mithyAtvadoSeNa / / 72 / / A jIva artha:- e pramANe paMcaparAvartanarUpa saMsAramAM anAdikALathI mithyAtvadoSa vaDe bhame che. kevo che saMsAra ? aneka prakAranAM duHkhonuM nidhAna (khajAno ) che. have evA saMsA2thI chUTavAno upadeza kare cheH iya saMsAraM jANiya mohaM savvAyareNa caiUNaM / taM jhAyaha sasahAvaM saMsaraNaM jeNa NAsei / / 73 / / iti saMsAraM jJAtvA mohaM sarvAdareNa tyktvaa| taM dhyAyata svasvabhAvaM saMsaraNaM yena nazyati / / 73 / / artha:- u52 kahyA pramANe A saMsArane jANI, sarva prakAre ughama karI, mohane choDI hai bhavyAtmA! tuM e AtmasvabhAvanuM dhyAna kara ke jethI saMsA2paribhramaNano nAza thAya. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [43 ekavAnuprekSA ] (doharA) paMcaparAvartanamayI. duHkharUpa saMsAra; mithyAkarma udaya thakI, bharame jIva apAra, iti saMsArAnuprekSA samAya. * * * 4. ekatyAnuprekSA ikko jIvo jAyadi ikko gabmamhi gilade dehN| ikko bAla-juvANo ikko vuDDho jraagNhio||74|| eka: jIva: jAyate eka: garbhe gRhNAti dehN| 45: vAna: yuvA prava: vRddha: naraTdIta: 74 artha- jIva che te ekalo Upaje che, te ekalo ja garbhamAM dehane grahaNa kare che, te ekalo ja bALaka thAya che, te ekalo ja yuvAna ane ekalo ja jarAvasthAthI grasita vRddha thAya che. - bhAvArtha- jIva ekalo ja judI judI avasthAone dhAraNa kare che. ikko roI soI ikko tappei mANase dukkhe| ikko maradi varAo NarayaduhaM sahadi ikko vi|| 75 / / eka: rogI zokI eka: tapyate mAnasai: du:khaiH| eka mriyate varAka: narakaduHkhaM sahate eka: api||75|| artha- jIva ekalo ja rogI thAya che, jIva ekalo ja zokArta thAya che, jIva ekalo ja mAnasika duHkhathI tasAyamAna thAya che, jIva ekalo ja mare che ane jIva ekalo ja dIna banI narakanAM duHkho sahana kare che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 44] [ svAmikArtikeyAnuprekSA bhAvArtha- jIva ekalo ja aneka aneka avasthAone dhAraNa kare che. ikko saMcadi puNNaM ikko bhuMjedi vivihsursokkhN| ikko khavedi kammaM ikko vi ya pAvae mokkhaM / / 76 / / eka: saMcinoti puNyaM eka: bhunakti vividhasurasaukhyaM / eka: kSapati karma eka: api ca prApnoti mokssm|| 76 / / artha- jIva ekalo ja puNano saMcaya kare che, jIva ekalo ja devagatinAM sukha bhogave che, jIva ekalo ja karmano kSaya kare che, ane jIva ekalo ja mokSane prApta kare che. bhAvArtha- jIva ekalo ja puNyopArjana karI svarga jAya che ane jIva ekalo ja karmanAza karI mokSa jAya che. suyaNo picchaMto vi hu Na dukkhale pi sakkade ghiduN| evaM jANaMto vi hu to vi mamattaM Na chNddei|| 77 / / svajanaH pazyannapi sphuTaM na duHkhalezaM api zaknoti grhiitum| evaM jAnan api sphuTaM tataH api mamatvaM na tyjti||77|| artha- svajana arthAta kuTuMbI che te paNa A jIvane duHkha AvatAM tathA tene dekhavA chatAM paNa, te duHkhane leza paNa grahaNa karavAne asamartha thAya che. A pramANe pragaTapaNe jANavA chatAM paNa A jIva kuTuMba pratyenuM mamatva choDato nathI. bhAvArtha- potAne thatuM duHkha pote ja bhogave che, temAM koI bhAgIdAra banI zakatuM nathI; chatAM A jIvane evuM ajJAna che ke duHkha sahato chatAM paNa paranA mamatvane choDato nathI. have kahe che ke A jIvane nizcayathI eka dharma ja zaraNa che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ekatAnuprekSA] [45 jIvassa NicchayAdo dhammo dahalakkhaNo have suynno| so Nei devaloe so ciya dukkhakkhayaM kunni|| 78 / / jIvasya nizcayataH dharma: dazalakSaNa: bhavet svjnH| saH nayati devaloke saH eva duHkhakSayaM kroti||78|| artha:- A jIvane potAno kharo hitasvI nizcayathI eka uttama kSamAdi dazalakSaNadharma ja che, kAraNa ke te dharma ja devalokane prApta karAve che tathA te dharma ja sarva duHkhanA nAza (mokSane) kare che. bhAvArtha- dharma sivAya anya koI hitasvI nathI. have kahe che ke zarIrathI bhinna evA ekalA jIvane tuM jANa.svvaayrenn jANaha ikkaM jIvaM sarIrado bhinnnnN| jamhi du muNide jIve hodi asesaM khaNe heyaM / / 79 / / sarvAdareNa jAnIhi ekaM jIvaM zarIrataH bhinnm| yasmin tu jJAte jIve bhavati azeSa kSaNe heym|| 79 / / artha:- he bhavyAtmA! tuM sarva prakAre udyama karIne zarIrathI bhinna ekalA jIvane jANa! jene jANatAM bAkInAM sarva paradravyo kSaNamAtramAM tajavA yogya lAge che. bhAvArtha- jyAre potAnA svarUpane jANe tyAre sarva paradravyo heyarUpa ja bhAse che. tethI ahIM potAnuM svarUpa ja jANavAno mahAna upadeza che. (doharA) eka jIva paryAya bahu, dhAre sva-para nidAna; para tajI ApA jANake, karo bhavya kalyANa. iti ekatvAnuprekSA samAsa. * * * Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 46] [svAmikArtikayAnuprekSA 5. anyatyAnuprekSA aNNaM dehaM gihRdi jaNaNI aNNA ya hodi kammAdo / aNNaM hodi kalattaM aNNo vi ya jAyade putto / / 80 / / anyaM: dehaM gRhNAti jananI anyA ca bhavati karmataH / anyat bhavati kalatraM anyaH api ca jAyate putraH / / 80 / / artha:- A jIva saMsAramAM je deha grahaNa kare che te potAnAthI anya che, mAtA che te paNa anya che, strI che te paNa anya che tathA putra che te paNa anya Upaje che; A sarva karmasaMyogathI AvI bhaNe che. evaM bAhiradavvaM jANadi rUvAdu appaNo bhiNNaM / jANato vi hu jIvo tattheva ya rajjade mUDho / / 81 / / evaM bAhyadravyaM jAnAti rUpAt sphuTaM AtmanaH bhinnaM / jAnan api sphuTaM jIvaH tatraiva ca rajyati mUDhaH / / 81 / / artha:- e pramANe pUrvokta prakArathI sarva bAhyavastuone AtmAnA svarUpathI nyArI (bhinna) pragaTapaNe jANavA chatAM paNa A mUDha-mohI jIva te padravyomAM ja rAga kare che, paraMtu e moTI bhUrkhatA che. jo jANiUNa dehaM jIvasarUvAdu tacado bhiNNaM / appANaM pi ya sevadi kajjakaraM tassa aNNattaM / / 82 // yaH jJAtvA dehaM jIvasvarUpAt tattvataH bhinnm| AtmAnaM api ca sevate kAryakaraM tasya anytvm||82|| artha:- je jIva potAnA AtmasvarUpathI dehane 52mArthapaNe Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates azucitAnuprekSA ] | [47 bhinna jANI AtmasvarUpane seve che-dhyAve che tene A anyatvabhAvanA kAryakArI che. bhAvArtha- je dehAdi paradravyone nyArAM jANI potAnA svarUpanuM sevana kare che tene A anyatvabhAvanA kAryakArI che. (doharo) nija AtamathI bhinna para, jANe je nara dakSa; nijamAM rame hame apara, te ziva lakhe pratyakSa. Iti anyatyAnuprekSA samApta. * * * 6. azuci-AnuprekSA sayalakuhiyANa piMDaM kimikulakaliyaM auvvaduggaMdhaM / malamuttANa ya gehaM dehaM jANehi asuimayaM / / 83 / / sakalakuthitAnAM piNDaM kRmikulakalitaM apUrvadurgandhaM / malamUtrANAM ca gRhaM dehaM jAnIhi ashucimym|| 83 / / artha - he bhavya? tuM A dehane apavitramaya jANa! kevo che e deha? saghaLI kutsita arthAta niMdanIya vastuono piMDa- samudAya che. vaLI te kevo che? kRmi arthAt udaranA jIva je kIDA tathA nigodiyA jIvothI bharelo che, atyaMta durgandhamaya che tathA maLa-mUtranuM ghara che. bhAvArtha- A dehane sarva apavitra vastuonA samUharUpa jANa. have kahe che ke-A deha anya sugaMdhita vastuone paNa potAnA saMyogathI durgandhamaya kare che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 48] [svAmitiyAnuprekSA suTTa pavittaM dabaM sarasasugaMdhaM maNoharaM jaM pi| dehaNihittaM jAyadi dhiNAvaNaM suTTa duggaMdhaM / / 84 / / suSThu pavitraM dravyaM sarasasugandhaM manoharaM ydpi| dehanikSiptaM jAyate ghRNAspadaM suSThu durgndhm|| 84 / / artha - rUDA, pavitra, surasa ane manohara sugaMdhita dravyo che te paNa A dehamAM nAkhatAMnI sAthe ja dhRNAspada ane atyaMta durgandhamaya banI jAya che. bhAvArtha- A dehane caMdana-kaparAdi lagAvatAM te paNa durgandhamaya thaI jAya che, miSTAnnAdi surasa vastuo khAtAM te paNa malAdirUpa pariNamI jAya che tathA anya vastu paNa A dehanA sparzamAtrathI aspRzya thaI jAya che. pharI A dehane azucirUpa darzAve che:mnnuyaannN asuimayaM vihiNA dehaM viNimmiyaM jaann| tesiM viramaNakajje te puNa tattheva annurttaa|| 85 / / manujAnAM azucimayaM vidhinA dehaM vinirmitaM jaaniihi| teSAM viramaNakArye te punaH tatra eva anurktaaH|| 85 / / artha- he bhavya? A manuSyono deha, karmoe azucimaya banAvyo che, tyAM AvI u~kSA-saMbhAvanA jANa ke-e manuSyone vairAgya upajAvavA mATe ja evo racyo che; chatAM paNa A manuSya evA dehamAM paNa anurAgI thAya che e moTuM ajJAna che. vaLI e ja arthane daDha kare cheevNvihN pi dehaM picchaMtA vi ya kuNaMti annuraayN| sevaMti AyareNa ya aladdhapuvvaM ti mnnnnNtaa|| 86 / / evaMvidhaM api dehaM pazyantaH api ca kurvanti anuraagm| sevante AdareNa ca alabdhapUrvaM iti mnymaanaaH|| 86 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [49 azucitAnuprekSA] artha - pUrvokta prakAre evA azuci dehane pratyakSa dekhavA chatAM paNa A manuSya tyAM anurAga kare che, jANe pUrve (Avo deha) kadI paNa pAmyo na hoya ema mAnato thako tene Adare che-seve che, paNa te mahAna ajJAna che. have A dehathI je virakta thAya che tene azucibhAvanA saphaLa che ema kahe che: jo paradehaviratto Niyadehe Na ya karedi annuraayN| appasarUvi suratto asuitte bhAvaNA tss||87|| yaH paradehavirakta: nijadehe na ca karoti anuraagm| AtmasvarUpe suraktaH azucitve bhAvanA tsy|| 87 / / artha:- je bhavya, paradeha je strI AdinA dehu tenAthI virakta thato thako nija dehamAM paNa anurAga karato nathI ane AtmasvarUpamAM dhyAna vaDe lIna rahe che tene azucibhAvanA sArthaka thAya che. bhAvArtha- kevaLa vicAramAtrathI ja bhAvanA pradhAna (sAcI) nathI, paraMtu dehane azucirUpa vicAravAthI jene vairAgya pragaTa thAya tene bhAvanA satyArtha kahevAya che. (doharo) svapara dehakuM azuci lakhI, tajai tAsa anurAga; tAke sAcI bhAvanA, so kahIe mahAbhAgya. iti azucitAnuprekSA samAya. * * * Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 50] [ svAmikArtikayAnuprekSA 7. AsavAnuprekSA maNavayaNakAyajoyA jIvapaesANa phNdnnvisesaa| mohodaeNa juttA vijudA vi ya AsavA hoti||88|| manavacanakAyayogAH jIvapradezAnAM spndnvishessaaH| mohodayena yuktAH viyutAH api ca AsravAH bhvnti||88 / / artha- mana-vacana-kAyarUpa yoga che te ja Asrava che. kevA che te yoga? jIvapradezonuM parispaMdana arthAt calana-kaMpana tenA ja je vizeSa (bheda) che te ja yoga che. vaLI te kevA che? mohakarmanA udayarUpa mithyAtva-kaSAyakarma sahita che tathA e mohanA udayathI rahita paNa che. bhAvArtha- mana-vacana-kAyanuM nimitta pAmIne jIvanA pradezonuM calAcala thavuM te yoga che ane tene ja Asrava kahIe chIe. te, guNasthAnonI paripATI anusAra sUkSmasAparAya nAmanA dazamAM guNasthAna sudhI to mohanA udayarUpa yathAsaMbhavita mithyAtvakapAyothI sahita hoya che tene sAMparAyika Asrava kahIe chIe tathA tenI uparanA teramAM guNasthAna sudhI mohanA udayarahita (yoga) che tene iryApatha Asrava kahIe chIe. je pudgalavargaNAo karmarUpa pariName tene dravyAsrava kahIe chIe tathA jIvapradezo caMcala thAya che tene bhAvAgnava kahIe chIe. - have mohanA udaya sahita je Asrava che te ja (kharekhara) Asrava che ema vizeSapaNe kahe che - mohavivAgavasAdo je pariNAmA havaMti jiivss| te AsavA muNijjasu micchattAI anneyvihaa|| 89 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates AsravAnuprekSA] . [ 51 mohavipAkavazAt ye pariNAmA bhavanti jiivsy| te AsravA: manyasva mithyAtvAdayaH anekvidhaaH|| 89 / / artha- mohakarmanA udayavaze A jIvane je pariNAma thAya che te ja Asrava che, ema huM bhavya? tuM pragaTapaNe jANa ! te pariNAma mithyAtvAdi aneka prakAranA che. bhAvArtha- karmabaMdhanuM kAraNa Asrava che. te mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yoga ema pAMca prakAranA che. temAM sthitianubhAgarUpa baMdhanA kAraNa to mithyAtvAdi cAra ja che ane te mohakarmanA udayathI thAya che; tathA yoga che te to samayamAtra baMdhane kare che paNa kAMI sthiti- anubhAgane karato nathI, tethI te baMdhanA kAraNamAM pradhAna (mukhya) nathI. have puNya-pApanA bhedathI Agnavane be prakArano kahe chekmmN puNNaM pAvaM heuM tesiM ca hoMti scchidraa| maMdakasAyA sacchA tivvakasAyA asacchA hu|| 90 / / karma puNyaM pApaM hetavaH tayoH ca bhavanti svcchetraaH| mandakaSAyA: svacchA: tIvrakaSAyAH asvacchA: sphuttm|| 90 / / artha:- karma che te puNya ane pApa evA be prakAranAM che. tenuM kAraNa paNa be prakAranuM che : eka prazasta ane bIjAM aprazasta. tyAM maMdakaSAyarUpa pariNAma che te to prazasta eTale zubha che tathA tIvrakaSAyarUpa pariNAma che te aprazasta eTale azubha che ema pragaTa jANo. bhAvArtha- zatAvedanIya, zubhaAyu, uccagotra ane zubhanAma e prakRtio to puNya (zubha) rUpa che tathA bAkInAM cAra ghAtikarmo, azAtAvedanIya, narakAyu, nIcagotra ane azubhanAma e badhI prakRtio pAparUpa che. temanA kAraNarUpa Asrava paNa be Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 52 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA prakAranA che. tyAM maMdakaSAyarUpa pariNAma che te to puNyAsava che tathA tIvrakaSAyarUpa pariNAma che te pApAsrava che. have maMda-tIvra kaSAyanAM pragaTa dRSTAMta kahe cheH maMda-tIvrakaSAyanAM pragaTa dRSTAMta savvattha vi piyavayaNaM duvvayaNe dujjaNe vi khamakaraNaM / savvesiM guNagahaNaM maMdakasAyANa vikatA||16|| sarvatra api priyavacanaM durvacane durjane api kSamAkaraNam / sarveSAM guNagrahaNaM mandakaSAyANAM daSTAntA:||16|| artha:- sarva jagyAe zatru- mitrAdimAM priya-hitarUpa vacana bolavAM, durvacano sAMbhaLIne paNa durjano pratye kSamA karavI tathA sarva jIvonA guNa ja grahaNa karavA-e sarva maMdakaSAyI jIvonAM daSTAMta che. appapasaMsaNakaraNa pujjesu vi dosagahaNasIlattaM / veradharaNaM ca suiraM tivvakasAyANa liMgANi' / / 92 / / 'haritatRNAGkuracAriNi, mandA mRgazAvake bhavati mUrcchA / undaranikaronmAthini, mAjjAre saiva jAyate tIvrA / / ( zrI puruSArtha siddhiupAya- 121) artha:- lIlA ghAsanA aMkura caravAvALA haraNanA baccAmAM (e ghAsa caratI veLA) paNa tatsaMbaMdhI mUrchA maMda hoya che tyAre te ja hiMsA uMdaronA samUhanuM unmUthana karavAvALI billImAM tIvra hoya che. haraNa to svabhAvathI ja lIlAM ghAsanI adhika zodhamAM rahetuM nathI chatAM jyAre tene lIluM ghAsa maLI paNa jAya to te thoDuM ghaNuM khAIne tene choDIne bhAgI jAya che, paraMtu billI to potAnA khAdhapadArthanI tapAsamAM svabhAvathI ja adhika ceSTita rahe che. vaLI te khAdyapadArtha maLatAM temAM eTalI badhI anurakta thAya che ke mAthA upara DAMga mAravA chatAM tene choDatI nathI. eTale A haraNa ane billI e be, maMda ane tIvrakaSAyanAM sarala ane pragaTa udAharaNa che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates AstravAnuprekSA] . [ para AtmaprazaMsanakaraNaM pUjyeSu api dossgrhnnshiiltvm| vairadhAraNaM ca suciraM tIvrakaSAyANAM linggaani||92|| artha - potAnI prazaMsA karavI, pUjya puruSonA paNa doSa grahaNa karavAno svabhAva rAkhavo tathA ghaNA kALa sudhI vaira dhAraNa karI rAkhavuM-e tIvrakaSAyI jIvonAM cihna che. have kahe che ke AvA jIvonuM Asravacitavana niSphaLa cheevN jANaMto vi hu paricayaNIe vi jo Na prihri| tassAsavANuvekkhA savvA vi NiratthayA hodi|| 93 / / evaM jAnan api sphuTaM parityajanIyAn api yaH na prihrti| tasya AsravAnuprekSA sarvA api nirarthakA bhvti|| 93 / / artha:- A pramANe pragaTa jANavA chatAM paNa je tajavA yogya pariNAmone choDato nathI tenuM sarva AgnavaciMtavana nirarthaka chekAryakArI nathI. bhAvArtha- AsravAnuprekSA ciMtavana karI prathama to tIvrakaSAya choDavo, tyAra pachI zuddhAtmasvarUpanuM dhyAna karavuM arthAt sarva kaSAya choDavo. e ja ciMtavananuM phaLa che, mAtra vArtA ja karavI e to saphaLa nathI. ede mohajabhAvA jo parivajjei uvasame liinno| heyamidi maNNamANo AsavaaNupehaNaM tss||94 / / etAn mohajabhAvAn yaH parivarjayati upazame liinH| heyaM iti manyamAnaH AsravAnuprekSaNaM tsy||94 / / artha:- je puruSa upara kahelA saghaLA, mohanA udayathI thayelA, mithyAtvAdi pariNAmone choDa che-kevo thayo thako? upazamapariNAma je vItarAgabhAva temAM lIna thayo thako tathA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 54] [ svAmikArtikeyAnuprekSA e mithyAtvAdi bhAvone heya arthAt tyAgavA yogya che ema jANato thako- te AsravAnuprekSA hoya che. (doharo) Asava paMca prakArane, ciMtavI taje vikAra; te pAme nijarUpane, e ja bhAvanAsAra. iti AgnavAnuprekSA samAsa. * * * 8. saMvarAnuprekSA have sAta gAthA dvArA saMvarAnuprekSA kahe chesmmttN desavayaM mahavvayaM taha jao ksaayaannN| ede saMvaraNAmA jogAbhAvo taha ccev||95|| samyaktvaM dezavrataM mahAvrataM tathA jayaH kssaayaannaam| ete saMvaranAmAna: yogAbhAvaH tathA ca ev||95|| artha - samyagdarzana, dezavrata, mahAvrata, kaSAyajaya tathA yogano abhAva-e saMvaranAM nAma che. bhAvArtha- pUrve mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yogarUpa pAMca prakAranA Asrava kahyA hatA. temane anukramapUrvaka rokavA e ja saMvara che. te kevI rIte ? mithyAtvano abhAva to cothA guNasthAnamAM thayo eTale tyAM mithyAtvano saMvara thayo, aviratino abhAva ekadezapaNe to dezavirati nAmanA pAMcamA guNasthAnamAM tathA sarvadazapaNe chaThThI pramattaguNasthAnamAM thayo eTale tyAM aviratino saMvara thayo, apramattaguNasthAnamAM pramAdano abhAva thayo eTale tyAM pramAdano saMvara thayo, kSaNamoha nAmanA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMvarAnuprekSA ] [55 bAramA guNasthAne kaSAyano abhAva thayo eTale tyAM kaSAyano saMvara thayo tathA ayogI jinamAM yogono abhAva thayo eTale e ayogIsthAne yogano saMvara thayo. e pramANe saMvarano krama che. have e ja vizeSapaNe kahe cheH guttI samidI dhammo aNuvekkhA taha ya parisahajao vi| ukkiTTha cArittaM saMvaradU visese||16|| guptayaH samitiyaH dharma: anuprekSAH tathA ca parISahajayaH api / uuE cAritraM saMvarahetavaH vizeSena||16|| artha:- kAya-vacana-mana e traNa guti, iryA-bhASA-eSaNAAdAnanikSepaNA-pratiSThApanA e pAMca samiti, uttama kSamAdi dazalakSaNadharma, anityAdi bAra anuprekSA, bAvIsa parISahajaya tathA sAmAyikAdi utkRSTa pAMca prakAranAM cAritra-eTalAM vizeSapaNe saMvaranAM kAraNo che. have tene spaSTa kare cheH guttI jogaNiroha samidI ya pamAdavajjaNaM ceva / dhammo dayApahANo sutaccaciMtA aNuppehA / / 97 / / guptiH yoganirodhaH samitiH ca pramAdavarjanaM caiva / dharma: dayApradhAnaH sutattvacintA anuprekSA / / 97 / / artha:- yogono nirodha te to gupti che, pramAda tajI yatnAcArapUrvaka pravartavuM te samiti che, jemAM dayA pradhAna hoya te dharma che tathA bhalA tattvo arthAt jIvAdi tattvo ane nija svarUpanuM ciMtavana te anuprekSA che. so vi parIsahavijao chuhAdipIDANa airauddANaM / savaNANaM ca muNINaM uvasamabhAveNa jaM sahaNaM / / 98 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 56] [svAmitiyAnuprekSA saH api parISahavijayaH kSudhAdipIDAnAM atiraudraannaam| zravaNAnAM ca munInAM upazamabhAvena yat shnm|| 98 / / artha - ati raudra bhayAnaka kSudhAdi pIDAne upazamabhAva arthAt vItarAgabhAva vaDe sahavI te, jJAnI je mahAmuni che temane, parISahono jaya karyo kahe che. appasarUvaM vatthu cattaM rAyAdiehiM dosehiN| sajjhANammi NilINaM taM jANasu uttamaM caraNaM / / 99 / / AtmasvarUpaM vastu tyaktaM rAgAdikaiH dossaiH| svadhyAne nilInaM tat jAnIhi uttama crnnm|| 99 / / artha:- je AtmasvarUpa vastu che temAM rAgAdi doSarahita dharmazukladhyAna pUrvaka lIna thavuM tene he bhavya! tuM uttama cAritra jANa! have kahe che ke-A pramANe saMvarane je Acarato nathI te saMsAramA ma cha:ede saMvarahedU viyAramANo vi jo Na aayri| so bhamai ciraM kAlaM saMsAre dukkhsNttto|| 100 / / etAn saMvarahetUna vicArayan api yaH na aacrti| saH bhramati ciraM kAlaM saMsAre duHkhsntptH|| 100 / / artha:- je puruSa upara pramANe saMvaranAM kAraNone vicArato chato paNa tene Acarato nathI te duHkhothI tasAyamAna thato thako ghaNA kALa sudhI saMsAramAM bhramaNa kare che. have kahe che ke kevA puruSane saMvara thAya che:jo puNa visayaviratto appANaM savvadA vi sNvri| maNaharabisaehiMto tassa phuDaM saMvaro hodi|| 101 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarAnuprekSA ] [ pa7 yaH punaH viSayaviraktaH AtmAnaM sarvadA api sNvRnnoti| manohara viSayebhyaH tasya sphuTaM saMvaraH bhvti||101|| artha- je muni iMdriyonA viSayothI virakta thayo thako manane pyArA je viSayo temanAthI AtmAne sadAya nizcayathI saMvararUpa kare che tene pragaTapaNe saMvara thAya che. bhAvArtha- manane iMdriya-viSayothI rokI, potAnA zuddha svarUpamAM ramADe tene saMvara thAya che. (doharo) guti samiti vRSa bhAvanA, jayana parISahakAra; cArita dhAre saMga tajI, so muni saMvaradhAra. iti saMvarAnuprekSA samApta. * * * 9. nirjarAnuprekSA have nirjarAnuprekSAnuM varNana kare che. bArasaviheNa tavasA NiyANarahiyassa NijjarA hodi| veraggabhAvaNAdo NirahaMkArassa nnaanniss||102|| dvAdazavidhena tapasA nidAnarahitasya nirjarA bhvti| vairAgyabhAvanAtaH nirahaMkArasya jnyaaninH|| 102 / / artha- jJAnI puruSane bAra prakAranA tapathI karmonI nirjarA thAya che. kevA jJAnIne thAya che? je nidAna arthAt iMdriyaviSayonI vAMcchA rahita hoya tathA ahaMkAra-abhimAnathI rahita hoya tene, vaLI zA vaDe nirjarA thAya che? vairAgyabhAvanAthI arthAt saMsAra-deha-bhoga pratye virakta pariNAmothI thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 58] [svAmikArtikeyAnuprekSA bhAvArtha- tapa vaDe nirjarA thAya che; paNa je jJAna sahita tapa kare tene thAya che. ajJAna sahita viparIta tapa kare temAM hiMsAdika hovAthI, evAM tapathI to UlaTo karmabaMdha thAya che. vaLI tapa vaDe mada kare, bIjAne nyUna gaNe, koI pUjAdika na kare tenA pratye krodha kareevA tapathI to baMdha ja thAya. garva rahita tapathI ja nirjarA thAya. vaLI tapathI Aloka-paralokamAM potAnA khyAti-lAbha-pUjA ane iMdriyonA viSaya-bhoga icche tene to baMdha ja thAya. nidAna rahita tapathI ja nirjarA thAya; paNa je saMsAra-de-bhogamAM Asakta thaI tapa kare teno to Azaya ja zuddha hoto nathI tethI tene nirjarA paNa thatI nathI. nirjarA to vairAgyabhAvanAthI ja thAya che ema jANavuM. have nirjarA kone kahevI te kahe che: nirjarAnuM svarUpa savvesiM kammANaM sattivivAo havei annubhaao| tadaNaMtaraM tu saDaNaM kammANaM NijjarA jaann||103|| sarveSAM karmaNAM zaktivipAka: bhavati anubhaagH| tadanantaraM tu zaTanaM karmaNAM nirjarAM jaaniihi|| 103 / / artha:- samasta je jJAnAvaraNAdi ATha karmanI zakti eTale phaLa devAnA sAmarthyano vipAka thavo-udaya thavo, tene anubhAga kahIe chIe. te udaya AvIne turata ja tenuM kharavuM- jharavuM thAya tene huM bhavya ! tuM karmanI nirjarA jANa ! bhAvArtha- karma, udaya AvIne, kharI jAya tene nirjarA kahIe chIe. te nirjarA be prakAranI che, te kahe che: Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [59 nirjarAnuprekSA ] nirjarAnA be prakAra sA puNa duvihA NeyA sakAlapattA taveNa kymaannaa| cAdugadINaM paDhamA vayajuttANaM have bidiyaa||104|| sA punaH dvividhA jJeyA svakAlaprAptA tapasA kriymaannaaH| cAturgatikAnAM prathamA vratayuktAnAM bhavet dvitiiyaa|| 104 / / artha - upara kahelI nirjarA be prakAranI che. eka to svakALaprAsa ane bIjI tapa vaDe thAya che. temAM prathamanI svakALa prApta nirjarA to cAre gatinA jIvone thAya che tathA bIjI je tapa vaDe thAya che, te vratayukta jIvone thAya che. bhAvArtha- nirjarA be prakAranI che. temAM je karma sthiti pUrI thatAM udaya pAmI rasa ApI kharI jAya tene to savipAkanirjarA kahIe chIe. A nirjarA to saghaLA jIvone thAya che. tathA tapa vaDe karmo apUrNa sthitie paNa paripakva thaI kharI jAya tene avipAkanirjarA kahIe chIe ane te vratadhArIne thAya che. have nirjarAnI vRddhi zAthI thAya che te kahe che:uvsmbhaavtvaannN jaha jaha vaDDhI havei saahuunnN| taha taha Nijjara vaDDhI visesado dhmmsukkaado||105|| upazamabhAvatapasAM yathA yathA vRddhiH bhavati saadhoH| tathA tathA nirjarAvRddhiH vizeSataH dhrmshuklaabhyaam|| 105 / / artha:- munijanone jema jema upazamabhAva tathA tapanI vRddhi thAya che tema tema nirjarAnI paNa vRddhi thAya che. vaLI dharmadhyAna ane zukladhyAnathI to vizeSa vRddhi thAya che. have e vRddhinAM sthAna kahe che - Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 60] ( [ svAmikArtikayAnuprekSA micchAdo saddiTThI asaMkhaguNakammaNijjarA hodi| tatto aNuvayadhArI tatto ya mahavvaI nnaannii||106 / / paDhamakasAyacauNhaM vijojao taha ya khavayasIlo y| daMsaNamohatiyassa ya tatto uvsmgcttaari||107|| khavago ya khINamoho sajoiNAho tahA ajoiiyaa| ede uvariM uvariM asNkhygunnkmmnnijjryaa|| 108 / / mithyAtvataH sadRSTi: asaMkhyaguNakarmanirjaro bhvti| tataH aNuvratadhArI tata: ca mahAvratI jnyaanii|| 106 / / prathamakaSAyacaturNAM viyojakaH tathA ca kSapakazIlaH c| darzanamohatrikasya ca tata: upazamakacatvAraH / / 107 / / kSapaka: ca kSINamoha: sayoginAthaH tathA ayoginH| ete upari upari asNkhygunnkrmnirjrkaaH|| 108 / / artha:- prathamopazamasamyakatvanI utpatti vakhate traNa karaNavartI (adhakaraNa-apUrvakaraNa-anivRttikaraNa e traNa karaNamAM vartatA) vizuddhapariNAma sahita mithyASTine je nirjarA thAya che, tenAthI asaMtasamyagdaSTine asaMkhyAta gaNI nirjarA thAya che. tenAthI dezavratI zrAvakane asaMkhyAta gaNI thAya che ane tenAthI mahAvratI munijanone asaMkhyAta gaNI thAya che. tenAthI anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM visaMyojana karavAvALAne eTale tene apratyAkhyAnAvaraNAdirUpe pariNamAvanArane asaMkhyAta gaNI thAya che, tenAthI darzanamohano kSaya karavAvALAne asaMkhyAta gaNI thAya che, tenAthI upazamazreNIvALA traNa guNasthAnavartIne asaMkhyAta gaNI thAya che ane tenAthI agiyAramA upazAMtamo guNasthAnavALAne asaMkhyAta gaNI thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarAnuprekSA ] [61 tenAthI kSapakazreNIvALA traNa guNasthAnamAM asaMkhyAta gaNI thAya che, tenAthI bAramA kSINamohaguNasthAnamAM asaMkhyAta gaNI thAya che, tenAthI sayogakevalIne asaMkhyAta gaNI thAya che, tathA tenAthI ayogakevalIne asaMkhyAta gaNI thAya che. e pramANe upara upara asaMkhyAta guNAkArarUpa nirjarA che tethI tene guNazreNI nirjarA kahIe chIe. have guNAkAra rahita adhikarUpa nirjarA jenAthI thAya che te ahIM kahIe chIe: jo visahadi duvvayaNaM sAhammiyahIlaNaM ca uvasaggaM / jINiUNa kasAyariDaM tassa have NijjarA viulA / / 109 / / yaH viSahate durvacanaM sAdharmikahIlanaM ca upasargam / jitvA kaSAyaripuM tasya bhavet nirjarA vipulA / / 109 / / artha:- je muni durvacana sahana kare che, anya sAdharmI muni Adi dvArA karAyelA anAdarane sahana kare che, devAdikoe karelA upasargane sahana kare che;- e pramANe kaSAyarUpa vairione jIte che, tene vipula arthAt ghaNI nirjarA thAya che. bhAvArtha:- koI kuvacana kahe tenA pratye kaSAya na kare, potAne aticArAdi doSa lAgatAM AcAryAdika kaThora vacana kahI prAyazcita Ape-nirAdara kare to paNa tene niSkaSAyapaNe sahana kare tathA koI upasarga kare tenI sAthe paNa kaSAya na kare, tene ghaNI nirjarA thAya che. riNamoyaNuvva maNNai jo uvasaggaM parIsahaM tivvaM / saMcidaM puvvaM / / 110 / / pAvaphalaM me edaM mayA vi jaM RNamocanavat manyate yaH upasarga pApaphalaM me etat mayA api yat parISahaM tIvram / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com saMcitaM pUrvam / / 110 / / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 62 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA artha:- je muni upasarga tathA tIvra parISaha AvatAM ema mAne che ke meM pUrvajanmamAM pApano saMcaya karyo hato tenuM A phaLa che, tene (zAMtipUrvaka) bhogavavuM paNa temAM vyAkula na thavuM. jema ke koInAM karaje nANAM lIdhAM hoya te jyAre pelo mAge tyAre tene ApI devAM, paNa tethI vyAkulatA zA mATe karavI? e pramANe mAnanArane ghaNI nirjarA thAya che. jo ciMtei sarIraM mamattajaNayaM viNassaraM asuiM / daMsaNaNANacarittaM suhajaNayaM NimmalaM NiccaM / / 111 / / yaH cintayati zarIraM mamatvajanakaM vinazvaraM azucim / darzanajJAnacaritraM zubhajanakaM nirmalaM nityam / / 111 / / artha:- je muni, A zarIrane mamatva-mohanuM upajAvavAvALuM, vinAzI tathA apavitra mAne che ane darzana-jJAna-cAritrane zubhajanaka (sukha upajAvanAra), nirmaLa tathA nitya mAne che tene ghaNI nirjarA thAya che. bhAvArtha:- za2I2ne mohanA kAraNarUpa, asthira ane azucirUpa mAne to teno zoca na rahe. ane pote potAnA svarUpamAM lAge tyAre nirjarA avazya thAya. appANaM jo jiMdai guNavaMtANaM karedi bahumANaM / maNaiMdiyANa vijaI sa sarUvaparAyaNo hodi / / 112 / / AtmAnaM yaH nindayati guNavatAM karoti bahumAnam / manaindriyANAM vijayI sa svarUpaparAyaNo bhavati / / 112 / / artha:- je sAdhu potAnA svarUpamAM tatpara thaI pote karelAM duSkRtonI niMdA kare che, guNavAna puruSono pratyakSa ke parokSa ghaNo Adara kare che tathA potAnAM mana- iMdriyone jIte che-vaza kare che tene ghaNI nirjarA thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarAnuprekSA ] [63 nirAdara kare to te bhAvArtha:- mithyAtvAdi doSono mithyAtvAdikarmo kyAMthI Take! jhaDI ja jAya. tassa ya sahalo jammo tassa vi pAvassa NijjarA hodi / tassa vi puNNaM vaDhDhadi tassa ya sokkhaM paraM hodi / / 993 / / tasya ca saphalaM janma tasya api pApasya nirjarA bhavati / tasya api puNyaM vardhate tasya ca saukhyaM paraM bhavati / / 113 / / artha:- je sAdhu e pramANe pUrvokta prakAre nirjarAnA kAraNomAM prarvate che teno ja janma saphaLa che, tene ja pApakarmonI nirjarA thAya che ane puNyakarmano anubhAga vadhe che, vaLI tene ja utkRSTa sukha prApta thAya che. bhAvArtha:- je nirjarAnAM kAraNomAM pravarte che tene pApano nAza thAya che, puNyanI vRddhi thAya che tathA te svaMgAdinAM sukha bhogavI (anukrame ) mokSane prApta thAya che. have utkRSTa nirjarAnA svAmInuM svarUpa kahIne nirjarAnuM kathana pUruM kare che jo samasokkhaNilINo vAraMvAraM sarei appANaM / iMdiyakasAyavijaI tassa have NijjarA paramA / / 114 / / yaH samasaukhyanilInaH vAraMvAraM smarati AtmAnam / indriyakaSAyavijayI tasya bhavet nirjarA paramA / / 114 / / artha:- je muni, vItarAgabhAvarUpa sukha ke jenuM nAma 52macAritra che temAM lIna arthAt tanmaya thAya che, vAraMvAra AtmAnuM smaraNa-ciMtavana kare che tathA iMdriyone jItavAvALA che temane utkRSTa nirjarA thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 64] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA bhAvArtha- iMdriyono tema ja kaSAyono nigraha karI parama vItarAgabhAvarUpa AtmadhyAnamAM je lIna thAya che tene utkRSTa nirjarA thAya che. (doharo) pUrve bAMdhyAM karma je, khare tapobala pAya; so nirjarA kahAya hai, dhAre te ziva jAya. iti nirjarAnuprekSA samApta. * * * 10. lokAnuprekSA have lokAnuprekSAnuM varNana karIe chIe. tyAM prathama ja lokano AkArAdi kahIzuM. temAM kaMIka gaNitane prayojanarUpa jANIne teno saMkSepamAM bhAvArtha anya graMthAnusAra ahIM lakhIe chIe. tyAM prathama to parikarmASTaka che. temAM, paheluM- saMkalana eTale joDI devuM tesaravALo karavo te; jema ke-ATha ne sAtano saravALo karatAM paMdara thAya. bIjuM-vyavakalana eTale bAdabAkI kADhavI te, jema ke AThamAMthI traNa ghaTADatAM pAMca rahe. trIjAM-guNAkAra, jema ke AThane sAtathI guNatAM chappana thAya. cothuM-bhAgAkAra; jema ke AThane beno bhAga ApatAM cAra thAya. pAMcamuM-varga eTale barAbara saMkhyAnI be rAzi guNatAM jeTalA thAya teTalA tenA varga kahevAya; jema ke AThano varga cosaTha. chaThuM-vargamUla eTale jema cosaThanuM vargamULa ATha. sAtamuM-ghana eTale traNa rAzi barAbara guNatAM je thAya te; jema ke AThanuM ghana pAMcaso bAra tathA AThamuM-ghanamUla eTale pAMcaso bAranuM ghanamUla ATha. e pramANe parikarmASTaka jANavuM. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] | [65 vaLI trerAzika che, jemAM eka pramANarAzi, eka phalarAzi tathA eka icchArAzi; jema ke koI vastu be rUpiyAnI soLa zera Ave to ATha rUpiyAnI keTalI Ave? ahIM pramANarAzi be che, phalarAzi soLa che tathA icchArAzi ATha che. tyAM phalarAzine icchArAzi sAthe guNatAM eka so aThThAvIsa thAya, tene pramANarAzinI be saMkhyAthI bhAga ApatAM cosaTha zera Ave-ema jANavuM. vaLI kSetraphala-eTale jyAM samAna khaMDa (bhAga) karIe tene kSetraphala kahIe chIe; jema ke khetaramAM dorI mApIe tyAre kacavAMsI, visavAsI, vIghA karIe chIe te kSetraphala kahevAya che; jema ke-ezI hAthanI dorI hoya, tenA vIsa guMThA karatAM cAra hAthano eka gaMTho thAya. e pramANe eka dorI lAMbu-pahoLuM khetara hoya tenA cAra cAra hAthanA lAMbA-pahoLA khaMDa karIe to vIsa vIse guNatAM cAraso thAya, tene kacavAsI kahe che. tenI vIsa visavAsI thaI, teno eka vIgho thayo. e pramANe corasa, trikoNa vA goLa Adi khetara hoya tene samAna khaMDathI mApI kSetraphala lAvavAmAM Ave che; e ja pramANe lokanA kSetrane yojanAdinI saMkhyA vaDa jevuM kSetra hoya tevA vidhAnathI kSetraphala lAvavAnuM vidhAna gaNitazAstrathI jANavuM. ahIM lokanA kSetramAM ane dravyonI gaNanAmAM alaukika gaNita ekavIsa che, tathA upamAgaNita ATha che. tyAM saMkhyAtanA traNa bheda che-jaghanya, madhyama ane utkRSTa, asaMkhyAtanA nava bheda che-temAM jaghanya, madhyama ane utkRSTa e traNa prakAre parItAsaMkhyAta; jaghanya, madhyama ane utkRSTa e traNa prakAre yuktAsaMkhyAta; tathA jaghanya, madhyama ane utkRSTa e traNa prakAre asaMkhyAtAsaMkhyAta. e pramANe asaMkhyAtanA nava bheda thayA. vaLI anaMtanA paNa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 66] [ svAmikArtikeyAnuprekSA nava bheda che. te A pramANe-jaghanya, madhyama ane utkRSTa e traNa prakArathI parItAnaMta; jaghanya, madhyama ane utkRSTa e traNa prakArathI yuktAnaMta; tathA jaghanya, madhyama ane utkRSTa e traNa prakArathI anaMtAnaMta-e pramANe anaMtanA nava bheda che. e pramANe saMkhyAtanA traNa, asaMkhyAtanA nava tathA anaMtanA nava maLI alaukika gaNitanA ekavIsa bheda thayA. tyAM jaghanyaparItAsaMkhyAta (nuM mApa) lAvavA mATe jaMbUdvIpa jevaDA lAkha lAkha yojananA vyAsavALA tathA hajAra hajAra yojana UMDA cAra kuMDa karIe. temAM ekanuM nAma anavasthAkuMDa, bIjAnuM nAma zalAkAkuMDa, trIjAnuM nAma pratizalAkAkuMDa tathA cothAnuM nAma mahAzalAkAkuMDa. temAM prathamanA anavasthAkuMDane sarasavanA dANAthI pUrepUro bharIe to temAM chetAlIsa aMka pramANa sarasava samAya. tene saMkalpamAtra laIne cAlIe; temAMthI eka dvIpamAM ane eka samudramAM e pramANe nAkhatA jaIe tyAM jyAM e sarasava pUrA thAya te dvIpa vA samudranA mApa pramANe anavasthAkuMDa karI temAM sarasava bharIe ane zalAkAkuMDamAM eka sarasava bIjo lAvIne nAkhIe, have e bIjA anavasthAkuMDamAMthI eka sarasava eka dvIpamAM ane eka samudramAM e pramANe nAkhatA jaIe. e pramANe karatAM karatAM te anavasthAkuMDanA sarasava jyAM pUrA thAya tyAM te dvIpa vA samudranA mApa pramANe trIjo anavasthAkuMDa karI tene paNa evI ja rIte sarasavathI bharIe, ane eka sarasava zalAkAkuMDamAM bIjo lAvIne nAkhIe. e pramANe karatAM karatAM chatAlIsa aMkapramANa anavasthAkuMDa pUrA thAya tyAre eka zalAkAkuMDa bharAya ane te veLA eka sarasava pratizalAkAkuMDamAM nAkhavo, e ja pramANe anavasthAkuMDa thato jAya tathA zalAkAkuMDa paNa thato jAya; e pramANe karatAM karatAM chaMtAlIsa aMkapramANa Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [67 lokAnuprekSA ] zalAkAkuMDa bharAI jAya tyAre eka pratizalAkAkuMDa bharAya. e pramANe anavasthAkuMDa thato jAya, zalAkAkuMDa bharAto jAya tathA pratizalAkAkuMDa paNa bharAto jAya. jyAre chatAlIza aMkapramANa pratizalAkAkuMDa bharAI jAya tyAre eka mahAzalAkAkuMDa bharAya. e pramANe karatAM chetAlIsa aMkonA ghanapramANa anavasthAkuMDa thayA. temAM chello anavasthAkuMDa je dvIpa vA samudranA mApa pramANe banyo temAM jeTalA sarasava samAya teTaluM jaghanya parItAsaMkhyAtanuM pramANa che. temAMthI eka sarasava ghaTADatAM te utkRSTa saMkhyAta kahevAya, tathA be sarasava pramANa jaghanya saMkhyAta kahevAya, tathA vaccenA badhAya madhyama saMkhyAtanA bheda jANavA. vaLI te jaghanya parItAsaMkhyAtanA sarasavanI rAzine eka eka vikherI eka eka upara te ja rAzine sthApi paraspara guNatAM aMtamAM je rAzi Ave tene jaghanya yuktAsaMkhyAta kahIe chIe, temAMthI eka rUpa ghaTADatAM utkRSTa parItAsaMkhyAta kahevAya ane madhyanA nAnA (aneka) bheda jANavA. vaLI jaghanya yuktAsaMkhyAtane jaghanya yuktAsaMkhyAta vaDa eka vAra paraspara guNatAM je pramANa Ave te jaghanya asaMkhyAtAsaMkhyAta kahevAya che. temAMthI eka ghaTADatAM utkRSTa yuktAsaMkhyAta thAya che. vaccenA nAnA bheda madhyama yuktAsaMkhyAtanA jANavA. have e jaghanya asaMkhyAtAsaMkhyAtapramANa traNa rAzi karavI. eka zalAkArAzi, eka viralanarAzi, eka deyarAzi. tyAM viralanarAzine vikherI eka eka judA judA karavA, eka ekanA upara eka eka deyarAzi mukavI. tene paraspara guNatAM jyAre sarva guNAkAra thaI rahe tyAre eka rUpa zalAkArAzimAMthI ghaTADavuM. vaLI tyAM je rAzi thaI te pramANe viralana deyarAzi karavI. tyAM e viralanane vikherI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 68]. [ svAmikArtikeyAnuprekSA eka ekane judA karI eka ekanA upara deyarAzi mUkavI ane teno paraspara guNAkAra karatAM je rAzi Upaje tyAre eka zalAkArAzimAMthI pAcho ghaTADavo. vaLI je rAzi upajI tenA pramANamAM viralana derAzi karavI. pachI viralanane vikherI deyane eka ekanA upara sthApI paraspara guNAkAra karavo ane eka rUpa zalAkAmAMthI ghaTADavuM. e pramANe viralana rAzi deya vaDe guNAkAra karatA javuM tathA zalAkAmAMthI ghaTADatA javuM. ema karatAM karatAM jyAre zalAkArAzi pUrepUrI niHzeSa thaI jAya tyAre je kaMI pramANa Ave te madhyama asaMkhyAtAsaMkhyAtano bheda che. vaLI teTalA teTalA pramANa zalAkA, viralana, daya-e traNa rAzi pharI karavI. tene paNa upara pramANe karatAM jyAre zalAkArAzi niHzeSa thaI jAya tyAre je mahArAzi pramANa Ave te paNa madhyama asaMkhyAtAsaMkhyAno bheda che. vaLI te rAzi pramANe pharIthI zalAkA, viralana, deyarAzi karI tene pUrvokta vidhAnathI guNatAM je mahArAzi thaI te paNa madhyama asaMkhyAtAsaMkhyAno bheda che. tyAM zalAkAtrayaniSThApana eka vAra thayuM. vaLI te rAzimAM asaMkhyAtAsaMkhyAta pramANa cha rAzi bIjI meLavavI. te cha rAzi A pramANe-(1) lokapramANa dharmadravyanA pradeza, (2) adharmadravyanA pradeza, (3) eka jIvanA pradeza, (4) lokAkAzanA pradeza, (5) te lokathI asaMkhyAta gaNA apratiSThita pratyeka vanaspati jIvonuM pramANa, tathA (6) tenAthI asaMkhyAta gaNA sapratiSThita pratyeka vanaspati jIvonuM pramANa. e cha rAzi meLavI pUrvokta prakArathI zalAkA, viralana, deyarAzinA vidhAnathI zalAkAtraya niSThApana karavuM. tyAM je mahArAzi Ave te paNa madhyama asaMkhyAtAsaMkhyAno bheda che. temAM cAra rAzi bIjI meLavavI. te A pramANe (1) vIsa koko sAgarapramANa Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [69 kalpakALanA samaya, (2) sthitibaMdhanA kAraNarUpa kaSAyonAM sthAna, (3) anubhAgabaMdhanA kAraNarUpa kaSAyonAM sthAna tathA (4) yoganA avibhAgapraticcheda. e pramANe cAra rAzi meLavI pUrvokta vidhAnathI zalAkAtraya niSThApana karavuM. e pramANe karatAM je pramANa thayuM te jaghanya paritAnaMtarAzi thaI. temAMthI eka rUpa ghaTADatAM utkRSTa asaMkhyAtAsaMkhyAta thAya che. ane vaccenA judAjudA bheda madhyamanA jANavA. vaLI jaghanya parItAnanta rAzinuM viralana karI eka eka upara eka eka jaghanya parItAnanta sthApana karI paraspara guNatAM je pramANa thAya te jaghanya yuktAnaMta jANavuM. temAMthI eka ghaTADatAM utkRSTa parItAnaMta thAya che. vaccenA judA judA bheda madhyama parItAnaMtanA che. vaLI jaghanya yuktAnaMtane jaghanya yuktAnaMta vaDa eka vAra paraspara guNatAM jaghanya anaMtAnaMta thAya che. temAMthI eka ghaTADatAM utkRSTa yuktAnaMta thAya che, tathA vaccenA judA judA bheda madhyama parItAnaMtanA jANavA. have utkRSTa anaMtAnaMtane lAvavAno upAya kahe che : jaghanya anaMtAnaMta pramANa zalAkA, viralana, daya-e traNa rAzi vaDe anukrame prathama kahyA pramANe zalAkAtraya niSThApana karatAM madhyama anaMtAnaMtanA bhedarUpa rAzi Ave che. temAM siddharAzi, nigodarAzi, pratyeka vanaspati sahita nigodarAzi, pudgalarAzi, kALanA samaya tathA AkAzanA pradeza--e cha rAzi madhyama anaMtAnaMtanA bhedarUpe meLavIne zalAkAtraya niSThApana pUrvavat vidhAnathI karatAM madhyama anaMtAnaMtanA bhedarUpa rAzi Ave che. temAM pharI dharmadravya-adharmadravyanA agurulaghu guNanA avibhAgapraticcheda meLavatAM je mahArAzipramANa rAzi thaI tene pharI pUrvokta vidhAnathI zalAkAtraya niSThApana karatAM je koI madhyama anaMtAnaMtanA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 70] | [ svAmikArtikeyAnuprekSA bhedarUpa rAzi thAya tene kevaLajJAnanA avibhAgapraticchedano samUha pramANamAM ghaTAvI pharI meLavavI. tyAre kevaLajJAnanA avibhAgapraticchedarUpa utkRSTa anaMtAnaMtapramANa rAzi thAya che. upamApramANa ATha prakArathI kahyuM che:- palya, sAgara, sUTyagula, pratarAMgula, ghanAMgula, jaganheNI, jagapratara ane jaganzana. temAM palyanA traNa prakAra che-vyavahAra5lya, uddhApalya tathA addhApalya. tyAM vyavahAra palya to romonI saMkhyA pramANa ja che, uddhArapalya vaDe dvIpasamudronI saMkhyA gaNavAmAM Ave che tathA addhApalya vaDe karmonI sthiti tathA devAdikanI Ayusthiti gaNavAmAM Ave che. have temanuM pariNAma jANavA mATe paribhASA kahe che : anaMta pudgalanA paramANuonA skaMdhane eka avasannAsanna kahe che, tenAthI ATha ATha guNA kramathI bAra sthAnaka jANavAM. sannAsagna, tRTareNu, trasareNu, rathareNu, uttama bhogabhUminA vALano agrabhAga, madhyama bhogabhUminA vALano agrabhAga, jaghanyabhogabhUminA vALano agrabhAga, karmabhUminA vALano agrabhAga, lIkha, sarasava, java ane AMgaLa-e bAra sthAnaka che. A AMgaLa che te utsadhaAMgaLa che, e vaDe nArakI, deva, tiryaMca ane manuSyonA zarIranuM pramANa varNana karavAmAM Ave che tathA devonAM nagara-maMdirAdinuM varNana karavAmAM Ave che. vaLI utsadhaAMgaLathI pAMcaso gaNA pramANAMgula che. e vaDe dvIpa, samudra ane parvatAdinA parimANanuM varNana karavAmAM Ave che. tathA AtmAMgula, jyAM jevA manuSyo hoya tyAM te pramANe jANavo. cha AMgaLano pAda thAya che, be pAdano eka vilata (vaMta) thAya che, be vistano eka hAtha thAya che. be hAthano eka bhISa (vAra) thAya che, be bhISano Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [71 eka dhanuSa thAya che, be hajAra dhanuSano eka koSa thAya che, cAra koSano eka yojana thAya che. ahIM pramANAMgula vaDe Upajyo evo, eka yojana pramANa UMDo ane pahoLo eka khADo karavo ane tene uttama bhogabhUmimAM UpajelA, janmathI mAMDIne sAta divasa sudhInA, meMDhAnA vALanA agrabhAga vaDe, bhUmi samAna atyaMta dAbIne bharavo e pramANe bharatAM te khADAmAM pistALIsa aMko pramANa roma samAya che. temAMthI dara so so varSa vItye eka eka roma kADhavo; e pramANe karatAM e khADo taddana khAlI thatAM jeTalAM varSa thAya teTalAM varSane eka vyavahAra5lya kahe che. e varSonA asaMkhyAta samaya thAya che. vaLI eka eka romanA, asaMkhyAta karoDa varSanA jeTalA samaye thAya, teTalA teTalA khaMDa karavAmAM Ave te uddhAra5lyanA romakhaMDa che ane teTalA samaya uddhArapatthanA che. e uddhArapatthanA, asaMkhyAta varSanA jeTalA samaya thAya teTalA, eka eka romanA khaMDa karatAM eka addhApalyanA romakhaMDa thAya che, tenA samaya paNa teTalA ja che. daza koDAkoDI palyano eka sAgara thAya che. vaLI eka pramANAMgula pramANa lAMbA ane eka pradeza pramANa pahoLA UMcA kSetrane eka sUTyagula kahIe chIe. tenA pradeza aApalyanA addhachedonuM viralana karI eka eka addhApalya te upara sthApI paraspara guNatAM je pramANa Ave teTalA tenA pradeza che. tenA vargane eka pratarAMgula kahIe chIe. sUTyagulanA ghanane eka ghanAMgula kahIe chIe. eka aMgula lAMbA, pahoLA ane UMcA bhAgane ghanAMgula kahIe chIe. sAta rAjA lAMbA ane eka pradezapramANa pahoLA UMcA kSetrane eka jagazreNi kahIe chIe. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 7ra ] [ svAmikArtikeyAnuprekSA tenI utpatti A pramANe che :- addhApalyanA adgachedonA asaMkhyAtamAM bhAganA pramANanuM viralana karI eka eka upara ghanAMgula ApI paraspara guNatAM je rAzi Ave te jagazreNi che, jagazreNino varga che te jagapratara che ane jagatyeNinuM ghana che te jagataghana che. te jagataghana sAta rAjA lAMbo, pahoLo, uMco che. e pramANe lokanA pradezonuM pramANa che ane te paNa madhyama asaMkhyAtano bheda che. e pramANe ahIM saMkSepamAM gaNita kahyuM; vizeSatApUrvaka to tenuM kathana goTasAra ne trilokasAramAMthI jANavuM. dravyamAM sUkSma to pudgalaparamANu, kSetramAM AkAzano pradeza, kALamAM samaya tathA bhAvamAM avibhAgapraticcheda. e cArene paraspara pramANa saMjJA che. alpamAM alpa to A pramANe che tathA vadhAremAM vadhAre dravyamAM to mahAtkaMdha, kSetramAM AkAza, kALamAM traNe kALa tathA bhAvamAM kevalajJAna jANavuM. kALamAM eka AvalInA jaghanyayuktAsaMkhyAta samaya che, asaMkhyAta AvalInuM eka muhUrta che, trIsa muhUrtano eka rAtridivasa che, trIsa rAtridivasano eka mAsa che ane bAra mAsanuM eka varSa che. ityAdi jANavuM. have prathama ja lokAkAzanuM svarUpa kahe che :savvAyAsamaNaMtaM tassa ya bahumajjhasaMTThio loo| so keNa vi Neva kao Na ya dhario hrihraadiihiN|| 115 / / sarvAkAzamanantaM tasya ca bahumadhyasaMsthitaH lokH| saH kena api naiva kRtaH na ca dhRtaH hrihraadibhiH|| 115 / / artha:- AkAzadravyano kSetra-pradeza anaMta che. tenA ati madhyadezamAM arthAt vaccovaccenA kSetramAM rahe che te loka che. te (loka) koIe karyo nathI tathA koI hariharAdie dhArelo vA rAkhelo nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 73 bhAvArtha- anyamatamAM ghaNA kahe che ke "lokanI racanA brahmA kare che, nArAyaNa rakSA kare che, ziva saMhAra kare che; kAcabAe vA zeSanAge tene dhAraNa karyo che, pralaya thAya che tyAre sarva zUnya thaI jAya che ane brahmanI sattA mAtra rahI jAya che tathA e brahmanI sattAmAMthI (pharIthI) sRSTinI racanA thAya che."- ityAdi aneka kalpita vAto kahe che. te sarvano niSedha A sUtrathI jANavo. A loka koI e karelo nathI, koIe (potAnA upara) dhAraNa karelo nathI tathA koIthI nAza pAmato nathI, jevo che tevo ja zrI sarva dITho che ane te ja vastu svarUpa che. have A lokamAM zuM che? te kahe che :apNoNNapaveseNa ya davvANaM acchaNaM bhave loo| davvANa Niccato loyassa vi muNaha nnictN|| 116 / / anyonyapravezena ca dravyANAM AsanaM bhavet lokH| dravyANAM nityatvAt lokasya api jAnIhi nitytvm|| 116 / / artha:- jIvAdi dravyonA paraspara ekakSetrAvagAharUpa praveza arthAt meLAparUpa avasthAna che te loka che. je dravyo che te nitya che tethI loka paNa nitya che ema jANo. bhAvArtha:- cha dravyono samudAya che te loka che, te (e) dravyo nitya che tethI loka paNa nitya ja che. have koI tarka kare ke jo te nitya che to A Upaje-vinaze che te koNa che? tenA samAdhAnarUpa sUtra kahe che :pariNAmasahAvAdo paDisamayaM pariNamaMti dvvaanni| tesiM pariNAmAdo loyassa vi muNaha pariNAmaM / / 117 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 74] [svAmikArtikeyAnuprekSA pariNAmasvabhAvAt pratisamayaM pariNamanti drvyaanni| teSAM pariNAmAt lokasya api jAnIhi prinnaamm|| 117 / / artha:- A lokamAM chae dravyo che te pariNAmasvabhAvI che tethI teo samaye samaye pariName che; temanA pariNamavAthI lokanA paNa pariNAma jANo. - dravyo che te pariNAmI che ane dravyono samudAya che te loka che; tethI dravyonA pariNAma che te ja lokanA paNa pariNAma thayA. ahIM koI pUche ke-pariNAma eTale zuM? teno uttara :- pariNAma nAma paryAyanuM che; je dravya eka avasthArUpa hatuM te palaTAI anya avasthArUpa thayuM (te ja pariNAma vA paryAya che). jema mATI piMDaavasthArUpa hatI, te ja palaTAIne ghaTa banyo. e pramANe pariNAmanuM svarUpa jANavuM. ahIM lokano AkAra to nitya che tathA dravyonI paryAya palaTAya che; e apekSAe pariNAma kahIe chIe. - have lokano AkAra to nitya che-ema dhArI tenA vyAsAdi (mApa) kahe che : sattekka-paMca-ikkA: mUle majjhe taheva bNbhNte| loyaMte rajjUo puvvAvarado ya vitthaaro|| 118 / / sapta-:-paMgha-1: mUne madhye tathaiva brahmAnto lokAnte rajjava: pUrvAparataH ca vistaarH||118 / / artha - lokano nIce mULamAM pUrva-pazcima to sAta rAjA vistAra che, madhyamAM eka rAjA vistAra che, upara brahmasvarganA aMtamAM pAMca rAjA vistAra che tathA lokanA aMtamAM eka rAjAno vistAra che. bhAvArtha- A loka nIcalA bhAgamAM pUrva-pazcimadizAmAM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 75 sAta rAju pahoLo che, tyAMthI anukrame ghaTato ghaTato madhyalokamAM eka rAjA rahe che, pachI upara anukrame vadhato vadhato brahmasvarganA aMtamAM pAMca rAju pahoLo thAya che, pachI ghaTato ghaTato aMtamAM eka rAjI rahe che, e pramANe thatAM doDha mRdaMga ubhAM mUkIe tevo AkAra thAya che. have dakSiNa-uttara vistAra vA uMcAI kahe che :dakkhiNa-uttarado puNa satta vi rajjU havaMti svvtth| uDDho caudasa rajjU satta vi rajjU ghaNo loo|| 119 / / dakSiNottarataH punaH sapta api rajjavaH bhavanti srvtr| Urdhva caturdaza rajjavaH sapta api rajjava: ghanaH lokH|| 119 / / artha:- dakSiNa-uttara dizAmAM sarvatra A lokano vistAra sAta rAjA che, uMcAI cauda rAjA che tathA sAta rAjunuM ghanapramANa che. bhAvArtha- dakSiNa-uttara sarvatra sAta rAjA pahoLo ane cauda rAju uMcAImAM che evA lokanuM ghanaphaLa karavAmAM Ave tyAre te 343 ghanarAjA thAya che. eka rAjA pahoLAI, eka rAjA laMbAI tathA eka rAjAnI uMcAIvALA samAna kSetrakhaMDane ghanaphaLa kahevAmAM Ave che. have traNa lokanI uMcAInA vibhAga kahe che :merussa hiTThabhAe satta vi rajjU havei ahloo| uDDamhi uDDhaloo merusamo majjhimo loo|| 120 / / mero: adhobhAge sapta api rajjava: bhavati adholokH| Uce Urdhvaloka: merusamaH madhyama: lokH|| 120 / / artha:- menA nIcenA bhAgamAM sAta rAjA adholoka che, Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 76 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA upara sAta rAju Urdhvaloka che ane vacce meru samAna lAkha yojanano madhyaloka che. e pramANe traNa lokano vibhAga jANavo. have 'loka' zabdano artha kahe che : dIsaMti jattha atthA jIvAdIyA sa bhaNNade loo| tassa siharammi siddhA aMtavihINA virAyaMte / / 121 / / dRzyante yatra arthA: jIvAdikAH sa bhaNyate lokaH / tasya zikhare siddhA: antavihInAH virAjante / / 121 / / artha:- jyAM jIvAdika padArtha jovAmAM Ave che tene loka kahe che; tenA zikhara upara anaMta siddho birAje che. bhAvArtha:- vyAkaraNamAM darzananA arthamAM 'turdU' nAmano dhAtu che; tenA AzrayArthamAM akAra pratyayathI 'loka' zabda nIpaje che. tethI jemAM jIvAdika dravyo jovAmAM Ave tene 'loka' kahevAmAM Ave che. tenA u52 aMta( bhAga )mAM karmarahita ane anaMta guNasahita avinAzI anaMta zuddha jIva birAje che. have, A lokamAM jIvAdika cha dravya che tenuM varNana kare che. tyAM prathama ja jIvadravya viSe kahe che : eiMdiehiM bharido paMcapayArehiM savvado loo| tasaNADIe vi tasA Na bAhirA ' hoMti savvattha / / 122 / / ekendriyaiH bhRtaH paMcaprakAraiH sarvataH lokaH / trasanADayAM api trasA na bAhyAH bhavanti sarvatra / / 122 / / artha:- A loka pRthvI, apa, teja, vAyu ane vanaspati-e pAMca prakAranI kAyAnA dhAraka evA je ekendriya jIvo . 1 vAyarA' evo paNa pATha che. teno evo artha che ke sarva lokamAM pRthvIkAyAdika sthUla tathA trasa nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 77 tenAthI sarvatra bharelo che; vaLI trasa jIvo trasanADImAM ja che bahAra nathI. bhAvArtha:- samAna pariNAmanI apekSAe upayoga lakSaNavAna jIvadravya sAmAnyapaNe eka che topaNa vastu ( jIvo ) bhinnapradezapaNAthI potapotAnA svarUpa sahita judI judI anaMta che. temAM je ekendriya che te to sarvalokamAM che tathA beidriya, traNaindriya, cAradriya ane paMcendriya trasajIvo che te trasanADImAM ja che. have bAdara-sUkSmAdi bheda kahe che : puNNA vi apuNNA vi ya thUlA jIvA havaMti sAhArA / chavihasuhumA jIvA loyAyAse vi savvattha / / 123 / / pUrNAH api apUrNAH api ca sthUlAH jIvAH bhavanti sAdhArAH / SaDvidhasUkSmA: jIvAH lokAkAze api sarvatra||23|| artha:- je jIva AdhA2 sahita che te to sthUla eTale bAdara che, ane te paryApta che tathA aparyAsa paNa che; tathA je lokAkAzamAM sarvatra anya AdhAra rahita che te jIva sUkSma che. tenA cha prakAra che. have bAdara tathA sUkSma koNa koNa che te kahe che : puDhavIjalaggivAU cattAri vi hoMti bAyarA suhumA / sAhAraNapatteyA vaNaphadI paMcamA yuvijJa||| 124 / / pRthvIjalAgnivAyavaH catvAraH api bhavanti bAdarAH sUkSmAH / sAdhAraNapratyekAH vanaspatayaH paMcamA: dvividhA: 624 / / artha:- pRthvI, jaLa, agni ane vAyu e cAra to bAdara paNa che tathA sUkSma paNa che, tathA pAMcamI vanaspati che te pratyeka ane sAdhAraNa-evA bhedathI be prakAranI che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 78] [svAmikArtikeyAnuprekSA have sAdhAraNa ane pratyekanA sUkSmapaNAne kahe che :sAhAraNA vi duvihA aNAikAlA ya sAikAlA y| te vi ya bAdarasuhumA sesA puNa bAyarA savve / / 125 / / sAdhAraNAH api dvividhAH anAdikAlAH ca sAdikAlAH c| te api ca bAdarasUkSmAH zeSAH puna: bAdarA: srve|| 125 / / artha- sAdhAraNa jIvo be prakAranA che : anAdikAlIna eTale nityanigoda tathA sAdikAlIna eTale itaranigoda. e baMne bAdara paNa che tathA sUkSma paNa che. bAkInA pratyeka vanaspatinA ane trasanA e badhA bAdara ja che. bhAvArtha- pUrve kahelA je cha prakAranA sUkSma jIvo che te pRthvI, jaLa, teja ane vAyu to pahelI gAthAmAM kahyA, tathA nityanigoda ane itaranigoda e baMne-e pramANe che prakAranA to sUkSma jANavA. vaLI cha prakAra e kahyA, (te sivAya) bAkInA rahyA te sarva bAdara jANavA. have sAdhAraNanuM svarUpa kahe che :sAhAraNANi jesiM aahaarussaaskaayaauunni| te sAhAraNajIvA NatANaMtappamANANaM / / 126 / / sAdhAraNAni yeSAM aahaarocchvaaskaayaayuuNssi| te sAdhAraNajIvAH anantAnantapramANAnAm / / 126 / / artha:- je anaMtAnaMta pramANa jIvone AhAra, ucchavAsa, kAya ane Ayu sAdhAraNa eTale samAna che te badhA sAdhAraNa jIva che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 79 vaLI gommaTasA2mAM kahyuM che ke * ' jatthekku maradi jIvo tattha du maraNaM have anaMtANaM / caMkamai jattha ekko caMkamaNaM tattha NaMtANaM / / ' ( gommaTa jIva0 gA0 193) yatra ekaH mriyate jIvaH tatra tu maraNaM bhavet anntaanaam| caMkramati yatra eka: caMkramaNaM tatra anntaanaam|| artha:- jyAM eka sAdhAraNa nigodajIva Upaje tyAM tenI sAthe ja anaMtAnaMta Upaje tathA eka nigodajIva mare tyAM tenI sAthe ja anaMtAnaMta samAnaAyuvALA mare che. bhAvArtha:- eka jIva je AhAra kare te ja anaMtAnaMta jIvono AhAra, eka jIva zvAsocchvAsa le te ja anaMtAnaMta jIvono zvAsocchavAsa, eka jIvanuM zarIra te ja anaMtAnaMta jIvonuM zarIra tathA eka jIvanuM AyuSa te ja anaMtAnaMta jIvonuM AyuSa. e pramANe sarva samAna che tethI temanuM sAdhAraNa nAma jANavuM. have sUkSma ane bAdaranuM svarUpa kahe che : Na ya jesiM paDikhalaNaM puDhavItoehiM aggivAehiM / te jANa suhumakAyA iyarA puNa thUlakAyA ya / / 127 / / na ca yeSAM pratiskhalanaM pRthvItoyAbhyAm agnivAtAbhyAm / te jAnIhi sUkSmakAyAH itare punaH sthUlakAyAH ca / / 127 / / artha:- je jIvo pRthvI, jaLa, agni ane pavanathI rokAtA nathI te jIvone sUkSma jANavA tathA je temanAthI rokAya che teone bAdara jANavA. have, pratyekanuM ne trasanuM svarUpa kahe che : patteyA vi yaduvihA NigodasahidA taheva rahiyA ya / duvihA hoMti tasA vi ya biticaurakkhA taheva paMcakkhA / / 128 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80] Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA pratyekAH api ca dvividhAH nigodasahitAH tathaiva rahitAH c| dvividhAH bhavanti trasAH api ca dvitricaturakSAH tathaiva nycaakssaaH||128 / / artha:- pratyeka vanaspati paNa be prakAranI che. te nigoda sahita che tathA nigoda rahita paNa che. vaLI trasa paNa be prakAranA che. be Idriya, traNa iMdriya tathA cAra iMdriya e traNa to vikalatraya (traNa) tathA e ja pramANe paMcendriya (traNa) che. bhAvArtha- je vanaspatinA Azraye nigoda hoya te to sAdhAraNa che tene sapratiSThita paNa kahevAmAM Ave che; tathA jenA Azraye nigoda nathI tene pratyeka ja kahevAmAM Ave che ane ene ja apratiSThita paNa kahevAmAM Ave che. vaLI beiDhiyAdikane trasa kahevAmAM Ave che. gommasAramAM kahyuM che ke 1 mUlaggaporabIjA kaMdA taha khaMdabIja biijruhaa| sammucchimA ya bhaNiyA patteyANaMtakAyA y|| go. jI. gA185 mUlAgraparvabIjAH kandAH tathA skandhabIjA: biijruhaaH| sammUrcchanA ca bhaNitA: pratyekA: anantakAyA: c|| artha- je vanaspati mULa, agra, parva, kaMda, skaMdha tathA bIjathI utpanna thAya che tathA je saMpUrjhana che te vanaspatio sapratiSThita tathA apratiSThita baMne prakAranI hoya che. bhAvArtha- ghaNIkharI vanaspatio mULathI utpanna thAya che, jema ke adaraka-haLadI vagere vagere. koI vanaspati agrabhAgathI utpanna thAya che, jema ke gulAba. koI vanaspatinI utpatti parvathI thAya che, jema ke ikSu-vaMta Adi. koI vanaspati kaMdathI utpanna thAya che, jema ke sUraNa vagere. koI vanaspati skaMdhathI utpanna thAya che; jema ke DhAka vagere. ghaNIkharI vanaspati bIjathI utpanna thAya che; jema ke caNA-ghauM vagere. koI vanaspati pRthvI-jaLa AdinA saMbaMdhathI utpanna thaI jAya che ane te saMpUrjhana che; jema ke ghAsa vagere. A badhI vanaspati sapratiSThita tathA apratiSThita baMne prakAranI hoya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sonuprekSau] [81 have paMcendriyonA bheda kahe che :paMcakkhA vi ya tivihA jalathalaAyAsagAmiNo tiriyaa| patteyaM te duvihA maNeNa juttA ajuttA y||129 / / paJcAkSAH api ca trividhAH jalasthalaAkAzagAminaH tirynycH| pratyekaM te dvividhA manasA yuktA: ayuktA: c|| 129 / / gUDhasirasaMdhipavvaM samabhaMgamahIruhaM ca chinnnnruhN| sAhAraNaM sarIraM tavvivarIyaM ca patteyaM / / (go. 7. 2 // . 186) gUDhazirAsandhiparvaM samabhaMgamahIruhaM ca chinnruhN| sAdhAraNaM zarIraM tadviparItaM ca prtyekm|| artha- je vanaspationI zIrA, saMdhI, parva pragaTa na hoya, jeno bhaMga karatAM samAna bhaMga thAya, jemAM taMtu utpanna na thayA hoya tathA jene kApatAM pAchI vadhI jAya te sapratiSThita vanaspati che; tenAthI ulaTA prakAranI hoya te badhI apratiSThita samajavI. mUle kaMde challI pavAla saaldlkusumphlbiije| samabhaMge sadi NaMtA asame sadi hoMti ptteyaa|| (o. (r). u. 187) mUle kande tvakpravAle shaalaadlkusumphlbiije| samabhaMge sati anantAH asame sati bhavanti prtyekaaH|| sartha:-4 vanaspatiyona bhUga (162-mAda vagere.), 6 (suu25||h), chAla, navI kuMpala, nasa, phUla, phaLa tathA bIja toDatAM barAbara samabhaMge tUTI jAya te sapratiSThita pratyeka che tathA je barAbara samabhaMge na tUTe te apratiSThita pratyeka che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 82] [svAmikArtikeyAnuprekSA artha:- jaLacara, sthaLacara ane nabhacara e pramANe paMcendriyatiryaMcanA traNa prakAra che. vaLI temAM koI mana sahita saMjJI paNa che tathA koI mana rahita asaMjJI paNa che. tenA bheda kahe che :te vi puNo vi ya duvihA gabbhajajammA taheva sNmucchaa| bhogabhuvA gabbhabhuvA thalayaraNahagAmiNo snnnnii|| 130 / / te api punaH api ca dvividhAH garbhajajanmAnaH tathaiva sNmuurcchnaaH| bhogabhuvaH garbhabhuvaH sthalacaranabhogAminaH sNjnyinH|| 130 / / artha - e cha prakAranA tiryaMca te garbhaja paNa che tathA samUrjhana paNa che. temAM je bhogabhUminA tiryaMca che te thalacara tathA nabhacara ja che paNa jaLacara nathI; ane teo saMjJI ja che paNa asaMjJI nathI. have aThThANuM (98) jIvasamAsa tathA tiryaMconA paMcAzI (85) bhedo kahe che :aTTha vi gabbhaja duvihA tivihA saMmucchiNo vi teviisaa| idi paNasIdI bheyA savvesiM hoMti tiriyANaM / / 131 / / kaMdassa va mUlassa va sAkhAkhaMdhassa vA vi bhultrii| challI sA NaMtajiyA patteyajiyA tu tnnukdrii|| (go. jI. gA. 188) kandasya vA mUlasya vA zAkhAskandhasya vA api bhultrii| tvak sA anantajIvA pratyekajIvA tu tnuktrii|| artha:- je vanaspationAM kaMda, mULa, pAtaLI DALI tathA skaMdhanI chAla jADI hoya tene sapratiSThitapratyeka (anaMta jIvonuM sthAna) samajavI tathA jenI chAla pAtaLI hoya tene apratiSThita pratyeka jANavI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [83 aSTau api garbhajAH dvividhAH trividhAH sammUrcchanAH api tryoviNshtiH| iti paMcAzItiH bhedAH sarveSAM bhavanti tirshcaam|| 131 / / artha- sarva tiryaMconA paMcAzI (85) bheda che. tyAM garbhajanA ATha che, te paryAptaaparyAyathI soLa (16) bheda thayA, ane samUrcyunanA tevIsa bheda che te paryApta, aparyAya ane ladhyaparyAyathI (guNatAM) agaNotera (69) bheda thayA. e pramANe sarva maLI paMcAzI (85) bheda che. bhAvArtha:- pUrve kahelA karmabhUminA garbhajonA jalacara, thalacara ane nabhacara (jIvo) che; tenA saMjJI, asaMgI bhedathI che bheda thayA. vaLI bhogabhUminA thalacarasaMjJI tathA nabhacarasaMkSI e AThe bheda paryAya ane aparyApta bhedathI soLa bheda thayA; samUcchananA pRthvI, apa, teja, vAyu, nityanigoda, itaranigoda ane darekanA sUkSma temaja bAdara maLI bAra (12) bheda tathA vanaspatinA sapratiSTita ane apratiSThita e baMne maLI 14 cauda to ekendriyanA bheda thayA, vikalatrayanA traNa ane karmabhUminA paMcendriyonA saMjJijalacara, asaMjilacara, saMjJithalacara, asaMjJithalacara, saMzinabhacara tathA asaMzinabhacara e cha bheda, e pramANe badhA maLI tevIsa bheda thayA, te badhA paryAya, aparyAya ane ladhyaparyAya bhede karI gaNatAM (69) agaNotera bheda thayA. e pramANe prathamanA soLa ane A agaNotera maLI paMcAzI (85 )-bheda thayA. have manuSyanA bheda kahe che :ajjavamilecchakhaMDe bhogamahIsu vi kubhogbhuumiisu| maNuyA havaMti duvihA NivvittiapuNNagA punnnnaa|| 132 / / AryamlecchakhaNDeSu bhogamahISu api kubhogbhuumissu| manujA: bhavanti dvividhAH nirvRttyaparyAptAH pUrNaparyAptAzca / / 132 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 84] | [svAmikArtikeyAnuprekSA artha- AryakhaMDamAM, mlecchakhaMDamAM, bhogabhUmimAM tathA kubhogabhUmimAM manuSya che. te cAre (prakAranA) manuSyonA paryAya tathA nivRtti-aparyAtathI ATha prakAra thayA. saMmucchiNA maNussA ajjavakhaMDesu hoMti nniymenn| te puNa laddhiapuNNA NArayadevA vi te duvihaa|| 133 / / sammUrcchanAH manuSyAH AryakhaNDeSu bhavanti niymen| te punaH labdhiapUrNA: nArakadevAH api te dvividhaaH|| 133 / / artha- samUrjhanamanuSya niyamathI AryakhaMDamAM ja hoya ane te ladhyaparyAptaka ja hoya che. vaLI nArakI tathA devanA, paryApta ane nivRjyaparyAtanA bhedathI, cAra prakAra che. e pramANe tiryaMcanA paMcAzI bheda, manuSyanA nava bheda, nArakI tathA devanA cAra bheda ema baMdhAya maLI aThThANuM bheda thayA. ghaNAne samAnatAthI bhegA karI-saMkSepatAthI saMgraha karI-kahevAmAM Ave tene samAsa kahe che. ahIM ghaNA jIvono saMkSepa karIne kahevuM tene jIvasamAsa jANavo. e pramANe jIvasamAsa kahyA. have paryAtinuM varNana kare che :aahaarsriiriNdiynnissaasussaasbhaasmnnsaannN| pariNaivAvAresu ya jAo cha cceva sttiio|| 134 / / aahaarshriirendriyniHshvaasocchvaasbhaassaamnsaam| pariNativyApAreSu ca yAH SaDeva shktyH|| 134 / / artha - AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa, bhASA ane mananA pariNamananI pravRttimAM je sAmarthya che tenA cha prakAra che. bhAvArtha- AtmAne yathAyogya karmano udaya thatAM AhArAdi grahaNanI zakti hovI tene zaktirUpa paryAsi kahIe chIe. tenA che prakAra che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sonuprekSau] [85 have zaktinuM kArya kahe che:tssev kAraNANaM puggalakhaMdhANa jA hu nnipptti| sA pajjattI bhaNNadi chabbheyA jinnvriNdehiN|| 135 / / tasyAH eva kAraNAnAM pudgalaskandhAnAM yA sphuTaM nisspttiH| sA paryApti: bhaNyate SaDbhedAH jinvrendraiH|| 135 / / artha- e zaktinI pravRttinI pUrNatAnA kAraNarUpa je pudgalaskaMdha che tenI pragaTapaNe niSpatti arthAt pUrNatA hovI tenI paryAsi kahe che ema jinendradeve kahyuM che. have paryApta ane nivRjyaparyAsano kALa kahe che:pjjttiN giNato maNujjattiM Na jAva smnnodi| tA NivvattiapuNNo maNupuNNo bhaNNade punnnno||136 / / paryAptiM gRhNan manaHparyAptiM na yAvat smaapnoti| tAvat nirvRttvaparyAptaka: manaHpUrNa: bhaNyate puurnnH|| 136 / / artha - A jIva, paryAtine grahaNa karato thako jyAM sudhI manaparyAtine pUrNa na kare tyAM sudhI tene nivRtyuparyApta karyuM che, ane jyAre manaparyAmi pUrNa thAya che tyAre tene paryApta kahe che. 1 ttajjassa ya udaye NiyaNiyapajjattiNiTThido hodi| jAva sarIramapuNNaM Nivvatti-apuNNago taav|| (go..||. 120) paryAptassa ca udaye nijanijaparyAptiniSThito bhvti| yAvat zarIraM apUrNa nirvRttyapUrNakaH taavt|| artha - paryAmi nAmanA nAmakarmanA udayathI jIva potapotAnI paryAsi banAve che. jyAM sudhI zarIraparyAmi pUrNa thatI nathI. tyAM sudhI tene nivRjyaparyAptaka kahe che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 86 ] [ svAmikArtikeyAnuprekSA bhAvArtha:- ahIM saMjJIpaMcendriyajIvanI apekSA lakSamAM laI A pramANe kathana karyuM che; paraMtu anya graMthomAM jyAM sudhI za2I25ryAsi pUrNa na thAya tyAM sudhI te nivRtttaparyApta che. e pramANe sarvajIvaAzrita kathana che. have labyaparyAsanuM svarUpa kahe cheH ussAsadvArasame bhAge jo maradi Na ya samANedi / ekA vi ya pajjattI laddhiapuNNo have so du / / 937 / / bhAvArtha:- paryAsikarmano udaya hovAthI zakti apekSAe to paryAsa che. paraMtu nivRtti (za2I25ryAsi banavI )nI apekSAe pUrNa nathI tethI te nivRttvaparyAsa kahevAya che. tiNNasayA chattIsA chAvadvisahassagANi maraNANi / aMtomuhuttakAle tAvadiyA ceva ghumavA|| (go.jI.gA. 122 ) SaTtriMzatAdhikaSaTSaSThisahastrakANi mrnnaani| antarmuhUrttakAle tAvantaH ca eva kssudrbhvaaH|| artha:- labdhaparyAptaka jIvane eka aMtarmuhUrtamAM 66336 kSudrajanma thAya che ane teTalAM ja kSudramaraNa thAya che. te kevI rIte te kahe cheH sIdI saTThI tAlaM viyale cauvIsa hoMti pNckkhe| chAvaddhiM ca sahassA sayaM ca bttiismeykkhe|| (go.jI.gA. 123) azItiH SaSThiH catvAriMzat vikale caturviMzatiH bhavanti paMcAkSe / SaTSaSThiH ca sahastrANi zataM ca dvAtriMzat ekAkSe / / artha:- eka aMtarmuhUrtakALamAM beindriyaladhyaparyAsanA 80, traNaindriyalandhya paryAptakanA 60, cAraindriyalabyaparyAptakanA 40 tathA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [87 ucchvAsASTadazame bhAge yaH mriyate na ca smaapnoti| ekAM api ca paryAptiM labdhyaparyAptakaH bhavet sa tu / / 937 / / artha:- je jIva zvAsanA aDhAramA bhAgamAM maraNa pAme, eka paNa paryAti pUrNa na kare te jIvane ladhyaparyApta kahe che. have ekendriyAdi jIvonI paryAtinI saMkhyA kahe che:lddhiapunne puNNaM pajjattI eyakkhaviyalasaNNINaM / cadu-paNa-chakkaM kamaso pajjattIe viyANeha / / 138 / / labdhyaparyApta pUrNaM paryAptiH ekAkSavikalasaMjJinAm / catastra paJca SaT kramazaH paryAptayaH vijAnIhi / / 138 / / artha:- ekendriyanI cAra, vilatrayanI pAMca ane 24 janma-maraNa thAya paMcendriyalandhyaparyAptakanA ane ekendriyalandhyaparyAsaka jIva eTalA ja samayamAM 66132 janma-ma2Na ka2e che. e pramANe ekendriya, vikalendriya tathA paMcendriyanA samasta bhavono saravALo karatAM 66336 kSudrabhava thAya che. puddhvidgaagnnimaarudsaahaarnnthuulsuhumptteyaa| edesu apuNNesu ya ekkekke bAra khaM chkkN| (go. jI. gA. 124) pRthviidkaagnimaarutsaadhaarnnsthuulsuukssmprtyekaaH| eteSu apUrNeSu ca ekaikasmin dvAdaza khaM SaTkam // artha:- pRthvI, jaLa, agni, vAyu e cAranA bAdara ane sUkSma bhede gaNatAM ATha bheda thayA tathA vanaspatinA bAdarasAdhAraNa, sUkSmasAdhAraNa ane pratyeka ema traNa bheda che. ema e agiyAra prakAranA ekendriyajIvomAM dareka jIvane eka aMtarmuhUrtamAM 6012 janma-maraNa thAya che. tene 11 guNatAM badhA ekendriyajIvonA 66132 bhava thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 ] Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA saMjJIpaMcendriyanI che e pramANe kamathI paryAti hoya che; vaLI ladhyaparyAptaka che te aparyAptaka che, teone paryAmi nathI. bhAvArtha- ekendriyAdikanI upara pramANe kramathI paryAsi kahI. ahIM asaMjJInuM nAma lIdhuM nathI. tyAM saMjJIne che tathA asaMzIne pAMca paryAti jANavI. vaLI nivRtparyAya grahaNa karatAMnI sAthe ja pUrNa thaze tethI (temanI) je saMkhyA kahI che te ja che ane ladhyaparyAya joke grahaNa karI che topaNa pUrNa thaI zakI nahi tethI tene apUrNa kahyA ema sUcave che. e pramANe paryAtinuM varNana karyuM. have prANonuM varNana kare che. tyAM prANanuM svarUpa ane saMkhyA kahe che:mnnvynnkaayiNdiynnissaasussaasaau-udyaannN| jesiM joe jammadi maradi viogammi te vi daha paannaa||139 / / mnovcnkaayendriyniHshvaasocchvaasaayurudyaanaam| yeSAM yoge jAyate mriyate viyoge te api daza praannaaH|| 139 / / artha:- mana, vacana, kAya, Indriya, zvAsocchavAsa ane Ayuno udaya enA saMyogathI to Upaje- jIve tathA enA viyogathI mare tene prANa kahe che, ane te daza che. bhAvArtha- "jIva' evo prANadhAraNa artha che. tyAM vyavahAranayathI daza prANa che. temAM, yathAyogya prANasahita je jIve tene jIva' saMjJA che. have ekendriyAdi jIvonAM prANanI saMkhyA kahe che:eykkhe cadu pANA biticauridiya-asaNNi- snnnniinnN| chaha satta aTTha NavayaM daha puNNANaM kame paannaa||140|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 89 ekAkSe catvAraH prANA dvitricturindriyaasNjnyisNjnyinaam| SaT sapta aSTa navakaM daza pUrNAnAM krameNa praannaaH|| 140 / / artha- ekendriyane cAra prANa che, be indriya, traNa indriya, cAra indriya, asaMjJIpaMcendriya tathA saMjJIpaMcendriya paryAyajIvone anukrame cha-sAta-ATha-nava-daza prANa che. A prANa paryAyanI apekSAe kahyA che. have e ja jIvone aparyAptadazAmAM keTalA prANa che te kahe che:duvihaannmpunnnnaannN igibiticurkkh-aNtimdugaannN| tiya cau paNa chaha satta ya kameNa pANA munneyvvaa||141|| dvividhAnAM apUrNAnAM ekdvitricturkssaantimdvikaanaaN| trayaH catvAraH paJca SaT sapta ca krameNa prANA jnyaatvyaaH|| 141 / / artha:- baMne prakAranA aparyApta (nivRtyaparyAya tathA ladhyaparyApaka) je ekendriya, be indriya, traNa indriya, cAra indriya,asaMjJi tathA saMzipaMcendriyone traNa, cAra, pAMca, cha, sAta e pramANe anukrame prANa hoya che. bhAvArtha- nivRttvaparyApta tathA ladhyaparyAya ekendriyone traNa, be indriyane cAra, traNa indriyane pAMca, cAra indriyane che tathA asazI-saMjJIpaMcendriyane sAta e pramANe prANa hoya che. have vikalatrayajIvonuM sthAna darzAve che:biticurkkhaa jIvA havaMti NiyameNa kmmbhuumiisu| carime dIve addhe carama-samudde bi svvesu||142|| dvitricaturakSAH jIvAH bhavanti niyamena krmbhuumissu| carame dvIpe arddha caramasamudre api srvessu|| 142 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 90] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA artha- beindriya, trIndriya, caturindriya e traNa vikalatraya kahevAya che. te jIvo niyamathI karmabhUmimAM, aMtanA ardhA dvIpamAM ane aMtanA AkhA samudramAM hoya che, bhogabhUmimAM hotA nathI. bhAvArtha- pAMca bharata, pAMca airAvata ane pAMca videha e karmabhUminAM kSetramAM tathA aMtanA svayaMprabhadvIpanI vacce svayaMprabha parvata che te parvatanI pAchaLanA ardhA svayaMprabhadvIpamAM tathA aMtanA svayaMbhUramaNa nAmanA AkhA samudramAM A vikalatraya jIvo che, tethI anya jagyAe nathI. have aDhI dvIpanI bahAra tiryaMco che tenI vyavasthA hemavataparvata mAphaka che ema kahe che:maannuskhiNttss bahiM carime dIvassa addhayaM jaav| savvatthe vi tiricchA himavadatiriehiM saaricchaa||143|| manuSyakSetrasya bahi: carame dvIpasya arddhakaM yaavt| sarvatra api tIryaJca: haimavatatiryagbhiH sdRshaaH|| 143 / / artha - manuSyakSetranI bahAra-mAnuSottara parvatanI pelI bAjuthI aMtanA svayaMprabhadvIpanA adha bhAganI A bAju sudhInA vaccenA sarva dvIpasamudranAM tiryaMco che te badhAM haimavat kSetranAM tiryaMco jevAM che. bhAvArtha- hemavakSetramAM jaghanyabhogabhUmi che. mAnuSottara parvatathI AgaLanA asaMkhyAta dvIpa-samudra tathA ardhA svayaMprabha nAmanA chellA dvIpa sudhI sarva ThekANe jaghanyabhogabhUmi jevI racanA che ane tyAMnA tiryaMconA AyuSya-kAya hemavatakSetranAM tiryaMco jevAM che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA] . [91 have jalacarajIvonAM sthAna kahe che:lvnnoe kAloe aMtimajalahimmi jalayarA sNti| sesasamuddesu puNo Na jalayarA saMti NiyameNa / / 144 / / lavaNodake kAlodake antimajaladhau jalacarAH snti| zeSasamudreSu puna: na jalacarAH santi niymen||144|| artha:- lavaNodadhi samudramAM, kAlodadhi samudramAM tathA aMtanA svayaMbhUramaNa samudramAM jalacarajIvo che, bAkInA vaccenA samudromAM niyamathI jalacarajIvo nathI. have devanAM sthAna kahe che. tyAM prathama bhavanavAsI- vyaMtaranAM sthAna kahe che: kharabhAyapaMkabhAe bhAvaNadevANa hoMti bhvnnaanni| viMtaradevANa tahA duhR pi ya tiriyaloe vi||145|| kharabhAgapaGkabhAgayoH bhAvanadevAnAM bhavanti bhvnaani| vyantaradevAnAM tathA dvayoramapi ca tiryagloke api||145|| artha - kharabhAga ane paMkabhAgamAM bhavanavAsIonAM bhavana tathA vyaMtaradevonA nivAsa che. vaLI e baMnenA tiryazlokamAM paNa nivAsa che. bhAvArtha- eka lAkha eMzI hajAra yojana jADI pahelI ratnaprabhA pRthvI che, tenA traNa bhAgamAM (prathamanA) sola hajAra yojanapramANa kharabhAgamAM asurakumAra sivAya bAkInA nava kumArabhavanavAsIonAM bhavana che, tathA rAkSasakula vinA sAta kula vyaMtaronA nivAsa che; tathA bIjA corAzI hajAra yojana pramANa paMkabhAgamAM asurakumAra bhavanavAsI tathA rAkSasakula vyaMtaro vase che. vaLI tiryazloka arthAt madhyaloka asaMkhyAta dvIpa-samudrapramANa che; temAM paNa bhavanavAsIonAM bhavana ane vyaMtaronAM nivAsa che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 82] [svAmikArtikeyAnuprekSA have jyotiSI, kalpavAsI tathA nArakIonA nivAsa kahe chejoisiyaann vimANA rajjUmitte vi tiriyaloe vi| kappasurA uDDamhi ya ahaloe hoMti nneriyaa||146 / / jyotiSkANAM vimAnAH rajjUmAtre api tiryagloke api| kalpasurA: UrdhvaM ca adholoke bhavanti nairyikaaH|| 146 / / artha:- eka rAju pramANa tiryazlokamAM asaMkhyAta hIpa-samudra che tenA upara jyotiSIdevonAM vimAna birAje che; kalpavAsI UrdhvalokamAM che tathA nArakI adholokamAM che. have jIvonI saMkhyA kahe che. tyAM prathama teja-vAyukAyanA jIvonI saMkhyA kahe che - bAdarapajjattijudA ghaNaAvaliyA- asaMkhabhAgA du| kiMcUNaloyamittA teU bAU jhaakmso||147|| bAdaraparyAptiyutA: ghanAvalikA-asaMkhyabhAgAH tu| kiMJcinnyUnalokamAtrAH tejasaH vAyavaH ythaakrmshH||147|| artha:- agnikAya ane vAyukAyanA bAdaraparyAmi sahita jIva che te yathAnukrama ghanavalInA asaMkhyAtamAM bhAga tathA kaMIka nyUna lokapradezapramANa jANavA. bhAvArtha- agnikAyanA jIva ghanaAvalInA asaMkhyAtamAM bhAga tathA vAyukAyanA kaMIka kama lokapradezapramANa che. have pRthvI AdinI saMkhyA kahe che:puddhviitoysriiraa patteyA vi ya paiTThiyA iyraa| hoMti asaMkhA seDhI puNNApuNNA ya taha ya tsaa||148|| pRthvItoyazarIrA: pratyekA: api ca pratiSThitAH itre| bhavanti asaMkhyAtazreNayaH paryAptA: aparyAptAH ca tathA ca saaH||148|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 83 artha:- pRthvI ayi japAya, pratye'vanaspati ayi, saMpratiSThita vA apratiSThita ane trasa e badhA paryApta-aparyApta jIvo che te judA judA asaMkhyAta jagatazreNipramANa che. bAdaraladdhi apuNNA asaMkhaloyA havaMti patteyA / taha ya apuNNA suhumA puNNA vi ya saMkhaguNaguNiyA / / 149 / / bAdaralabdhyaparyAptakAH asaMkhyAtalokAH bhavanti pratyekAH / tathA ca apUrNAH sUkSmAH pUrNAH api ca sNkhyaatgunngunnitaaH|| 149 / / artha:- pratyeka vanaspatikAya tathA bAda laghyaparyAptaka jIva che te asaMkhyAtalokapramANa che, e ja pramANe sUkSma aparyAptaka paNa asaMkhyAtalokapramANa che ane sUkSmaparyAptaka jIva che te saMkhyAtaguNA che. siddhA saMti anaMtA siddhAhiMto anaMtaguNaguNiyA / hoMti NigodA jIvA bhAgamaNaMtaM abhavvA ya / / 150 / / siddhAH santi anantAH siddhebhyaH anantaguNaguNitAH / bhavanti nigodA: jIvAH bhAgamanantaM abhavyAH ca / / 150 / / artha:- siddhajIva anaMtA che, siddhothI anaMta guNA nigodajIva che tathA siddhothI anaMtamA bhAge abhavyajIvo che. sammucchiyA hu maNuyA seDhiyasaMkhijjabhAgamittA hu| gabbhajamaNuyA savve saMkhijjA hoMti NiyameNa / / 151 / / sammUrchanAH sphuTaM manujAH zreNiasaMkhyAtabhAgamAtrAH sphuTam / garbhajamanujA: sarve saMkhyAtAH bhavanti niyamena / / 151 / / artha:- sampUrNanamanuSya, jagatazreNinA asaMkhyAtamA bhAgamAtra che ane sarva garbhajamanuSya niyamathI saMkhyAtA ja che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 94 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA have sAntara ane nirantara (nA niyamane ) kahe che:devaavinnaaryaa viya laddhiyapuNNA hu saMtarA hoMti / sammuchiyA vi maNuyA sesA savve nnirNtryaa|| 152 / / devAH api nArakAH api ca labdhyaparyAptAH sphuTaM sAntarAH bhavanti / sammUrchanAH api manujAH zeSAH sarve nirntrkaaH||152|| artha:- deva, nArakI, labdhaparyAsaka tathA samUrchanamanuSya eTalA to sAntara eTale aMtara sahita che, bAkInA sarva jIvo niraMtara che. bhAvArtha:- eka paryAyathI anya paryAya pAme, vaLI pAchA pharIthI te ne te ja paryAya pAme, eTalAmAM vacce je antara rahe tene sAntara ( aMtara sahita ) kahevAmAM Ave che. ahIM nAnA jIva apekSAe antara kahyuM che, arthAt deva, nArakI, manuSya ane landhyaparyAptakajIvonI utpatti koI kALamAM na thAya tene paNa aMtara kahe che. tathA aMtara na paDe tene niraMtara kahe che. tyAM vaikriyakamizrakAyayogI deva-nAkInuM to bAra muhUrtanuM aMtara kahyuM che, arthAt koI na ja Upaje to bAra mUhurta sudhI ja na Upaje. vaLI sammeInamanuSya koI na ja thAya to palyanA asaMkhyAtamA bhAga kALa sudhI ja na thAya e pramANe anya granthomAM kahyuM che. bAkInA sarva jIva niraMtara Upaje che. have jIvonI saMkhyA dvArA alpa-bahutva kahe cheHmnnuyaado NeraiyA NeraiyAdo asaMkhaguNaguNiyA / savve havaMti devA patteyavaNapphadI tatto / / 153 / / manujAt nairayikAH nairayikAt asNkhyaatgunngunnitaaH| sarve devAH pratyekavanaspatayaH tata:|| '3 || bhavanti Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sonuprekSau] [85 artha- manuSyothI nArakI asaMkhyAtaguNA che, nArakIothI badhA deva asaMkhyAtaguNA che ane devothI pratyekavanaspatijIva asaMkhyAtaguNA che. paMcakkhA caurakkhA laddhiyapuNNA taheva teykkhaa| veyakkhA vi ya kamaso visesasahidA hu svvsNkhaae|| 154 / / paJcAkSAH caturakSAH labdhyaparyAptA: tathaiva trykssaaH| vyakSAH api ca kramazaH vizeSasahitAH sphuTaM srvsNkhyyaa||154 / / artha:- paMcendriyathI caturindriya, caturindriyathI trIndriya ane trIndriyathI beindriya-e ladhyaparyAsakajIva saMkhyA dvArA anukrame vizeSa adhikAra che. kaMIka adhikane vizeSAdhika kahe che. caurakkhA paMcakkhA veyakkhA taha ya jANa teykkhaa| ede pajjattijudA ahiyA ahiyA kmennev|| 155 / / caturakSAH paMJcAkSAH vyakSAH tathA ca jAnIhi trykssaaH| ete paryAptiyutAH adhikAH adhikA krameNa ev|| 155 / / artha:- caturindriya, paMcendriya, beindriya tevI ja rIte traNa indriya-e paryAmi sahita jIvo anukramathI adhika adhika che ema . parivajjiya suhumANaM sesatirikkhANa punnnndehaannN| ikko bhAgo hodi hu saMkhAtIdA apuNNANaM / / 156 / / parivarjayitvA sUkSmANAM zeSatirazcAM puurnndehaanaam| eka: bhAgaH bhavati sphuTaM saMkhyAtItAH apuurnnaanaam||156 / / artha- sUkSma jIvone choDI bAkInA je tiryaMco che temano eka bhAga to paryAya che tathA bahubhAga asaMkhyAta aparyApta che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 86] [svAmitiyAnuprekSA bhAvArtha- bAdara jIvomAM paryApta thoDA che ane aparyApta 1 // cha. suhumApajjattANaM ego bhAgo havei nniymenn| saMkhijA khalu bhAgA tesiM pjuttidehaannN|| 157 / / sUkSmalabdhyaparyAptAnAM ekaH bhAgaH bhavati niymen| saMkhyAtAH khalu bhAgAH teSAM pryaaptdehaanaam|| 157 / / artha- sUkSma-paryApta jIvo saMkhyAtabhAga che. temAM aparyApakajIvo eka bhAga pramANa che. bhAvArtha- sUkSma jIvomAM paryApta ghaNA che ane aparyApta thoDA che. saMkhijuguNA devA aMtimapaDalAdu ANadaM jaav| tatto asaMkhaguNidA sohammaM jAva pddipddlN|| 158 / / saMkhyAtaguNAH devAH antimapaTalAt AnataM yaavt| tataH asaMkhyAtaguNA: saudharmaM yAvat prtipttlm|| 158 / / artha:- anuttaravimAna nAmanA aMtima paTalathI mAMDIne nIcenA AnatasvarganA paTala sudhImAM deva che te saMkhyAtaguNA che. ane te pachInA nIce saudharmasvarga sudhImAM paTala paTala prati asaMkhyAtaguNA che. sattamaNArayahiMto asaMkhyaguNidA havaMti nneriyaa| jAva ya paDhamaM NarayaM bahudukkhA hoMti hetttthitttthaa|| 159 / / saptamanArakebhyaH asaMkhyaguNitAH bhavanti nairyikaaH| yAvacca prathamaM narakaM bahuduHkhA bhavanti adho'dhH|| 159 / / artha- sAtamA narakathI upara upara pahelA naraka sudhI jIva asaMkhyAta asaMkhyAtaguNA che ane prathama narakathI mAMDI nIce nIcenA narakamAM ghaNuM du:kha che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 87 kappasurA bhAvaNayA viMtaradevA taheva joisiyA / be hoMti asaMkhaguNA saMkhaguNA hoMti joisiyA / / 160 / / kalpasurAH bhAvanakAH vyantaradevAH tathaiva jyotiSkAH / dvau bhavataH asaMkhyaguNau saMkhyAtaguNAH bhavanti jyotiSkAH / / 160 / / artha:- kalpavAsI devothI bhavanavAsI deva ane vyaMtara deva e baMne rAzi to asaMkhyAtaguNA che tathA jyotiSI deva vyaMtara devothI saMkhyAtaguNA che. have ekendriyAdi jIvonAM utkRSTa AyuSya traNa gAthAmAM duhe che: patteyANaM AU vAsasahassANi daha have paramaM / aMtomuhuttamAU sAhAraNasavvasuhumANaM / / 161 / / pratyekAnAM AyuH varSasahastrANi daza bhavet paramam / antarmuhUrtaM AyuH sAdhAraNasarvasUkSmANAm / / 169 / / artha:- pratyeka vanaspatinuM utkRSTa Ayu dasa hajAra varSanuM che tathA sAdhAraNa sUkSma-bAdara, nitya-itanigoda ane badhAya sUkSma pRthvI-apa-teja-vAyukAyika jIvonuM utkRSTa Ayu aMtarmuhUrtanuM che. have bAdara jIvonuM utkRSTa Ayu kahe cheH bAvIsasattasahasA puDhavItoyANa AusaM hodi / aggINaM tiNNi diNA tiNNi sahassANi vAUNaM / / 162 / / dvAviMzatisaptasahastrANi pRthvItoyAnAM AyuSkaM bhavati / agnInAM trINi dinAni trINi sahastrANi vAyUnAm / / 162 / / artha:- pRthvIkAyika jIvonuM utkRSTa Ayu bAvIsa hajAra Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 98] [svAmikArtikeyAnuprekSA varSanuM che, aprakAyika jIvonuM utkRSTa Ayu sAta hajAra varSanuM che, agnikAyika jIvonuM utkRSTa Ayu traNa divasanuM che tathA vAyukAyika jIvonuM utkRSTa Ayu traNa hajAra varSanuM che. - have be indriya AdinuM utkRSTa Ayu kahe che:baarsvaas viyakkhe eguNavaNNA diNANi teykhe| caurakkhe chammAsA paMcakkhe tiNNi pllaanni|| 163 / / dvAdazavarSANi vyakSe ekonapaMcAzat dinAni tryksse| caturakSe SaNmAsA: paMcAkSe trINi plyaani||163|| artha- beindriya jIvonuM utkRSTa Ayu bAra varSanuM che, traNaindriya jIvonuM utkRSTa Ayu ogaNapacAsa (49) divasanuM che, cAraindriya jIvonuM utkRSTa Ayu cha mahinAnuM che tathA paMcendriya jIvonuM utkRSTa Ayu bhogabhUminI apekSAe traNa palyanuM che. have badhAMya tiryaMca ane manuSyonuM jaghanya Ayu kahe che:svvjhnnN AU laddhiyapuNNANa svvjiivaannN| majjhimahINamuhuttaM patijudANa nnikkittheN|| 164 / / sarvajaghanyaM AyuH labdhyaparyAptAnAM srvjiivaanaam| madhyamahInamuhUrtaM paryAptiyutAnAM niHkRssttm|| 164 / / artha- ladhyaparyAyaka sarva jIvonuM jaghanya Ayu madhyama hInamuhUrta che ane te kSudrabhavamAtra jANavuM arthAt eka ucchavAsanA aDhAramA bhAgamAtra che vaLI ekendriyAdithI mAMDIne karmabhUminA tiryaMca-manuSya e badhAya paryApta jIvonuM jaghanya Ayu paNa madhyama hInamuhUrta che ane te pahelAnAMthI moTuM madhyama aMtarmuhUrta che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 99 have deva-nA2kIonuM utkRSTa tema ja jaghanya Ayu kahe cheHdevaann NArayANaM sAyarasaMkhA havaMti tettIsA / ukkidvaM ca jahaNNaM vAsANaM dasa sahassANi / / 165 / / devAnAM nArakANAM sAgarasaMkhyA bhavanti trayastriMzat / utkRSTa ca jaghanyaM varSANAM dazasahastrANi / / 165 / / artha:- devonuM tathA nArakI jIvonuM utkRSTa Ayu tetrIsa sAgaranuM che tathA temanuM jaghanya Ayu dasa hajAra varSanuM che. bhAvArtha:- A (Ayu) sAmAnya devonI apekSAe kahyuM che. vizeSa trilokasAra Adi granthothI jANavuM. have ekendriya Adi jIvonAM zarIranI utkRSTa-jaghanya avagAhanA dasa gAthAmAM kahe che: aMgulaasaMkhabhAgo eykkhcukkdehprimaannN| joyaNasahassamahiyaM paumaM ukkassayaM jANa / / 166 / / aGgulAsaMkhyAtabhAgaH ekAkSacatuSkadehaparimANam / yojanasahastraM adhikaM padmaM utkRSTakaM jAnIhi / / 166 / / artha:- ekendriyacatuSka arthAt pRthvI-apa-teja-vAyukAyanA jIvonI avagAhanA jaghanya tathA utkRSTa ghanaaMgulanA asaMkhyAtamA bhAga che, tyAM sUkSma ane bAdara paryAsa-aparyAptanuM zarI2 nAnuM-moTuM che topaNa ghanaaMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga ja sAmAnyaNe kahyuM che. vizeSa zrI gommaTasArathI jANavuM. vaLI aMgula ( nuM mApa ) utsedha aMgula-ATha yavapramANa levuM paNa pramANaaMgula na levuM. pratyeka vanaspatikAyamAM utkRSTa avagAhanAyukta kamaLa che. tenI avagAhanA kaMIka adhika eka hajAra yojana che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 100 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA bArasajoyaNa saMkho kosatiyaM gobbhiyA samuddiTThA / bhamaro joyaNamegaM sahassa sammucchimo maccho / / 167 / / dvAdazayojanAyAmaH saMkhaH krozatrikaM graiSmikA samuddiSTA / bhramaraH yojanaM ekaM sahastraM sammUcchimaH mtsyH|| 167 / / artha:- be indriyA zaMkha moTo che, tenI utkRSTa avagAhanA bAra yojana lAMbI che; traNaindriyamAM gobhikA arthAt kAnakhajUro moTo che, tenI utkRSTa avagAhanA traNa koza lAMbI che; cAraindriyamAM bhramara moTo che, tenI utkRSTa avagAhanA eka yojana lAMbI che; tathA paMcendriyamAM saMmUrcchana macchu moTo che, tenI utkRSTa avagAhanA hajAra yojana lAMbI che. A jIvo chellA svayaMbhUramaNa dvIpa tathA samudramAM jANavA. have nArakInI utkRSTa avagAhanA kahe cheH paMcasayAdhaNuchehA sattamaNarae havaMti NAraiyA / tatto usseheNa ya addhaddhA hoMti uvaruvariM / / 168 / / pazcazatadhanUtsedhAH saptamanarake bhavanti naarkaaH| tataH utsedhena ca ardhArdhAH bhavanti uparyupari / / 168 / / artha:- sAtamA narakamAM nA2kI jIvono deha pAMcaso dhanuSa UMco che; tenA u52 dehanI UMcAI aDadhI aDadhI che arthAt chaThThAmAM baso pacAsa dhanuSa, pAMcamAmAM ekaso paccIsa dhanuSa, cothAmAM sADAbAsaTha dhanuSa, trIjAmAM savAekatrIsa dhanuSa; bIjAmAM paMdara dhanuSa daza AnI, ane pahelAmAM sAta dhanuSa tera AnI-e pramANe jANavuM. temAM ogaNapacAsa paTala che ane te badhAMmAM judI judI vizeSa avagAhanA zrI trilokasAramAMthI jANavI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates so'nuprekSau] [101 have devonI avagAhanA kahe che - asurANaM paNavIsaM sesaM NavabhAvaNA ya dhdNddN| vitaradevANa tahA joisiyA sttdhnnudehaa|| 169 / / asurANAM pazcaviMzatiH zeSAH navabhAvanAzca dshdnnddaaH| vyantaradevAnAM tathA jyotiSkAH sptdhnurdehaaH|| 169 / / artha:- bhavanavAsIomAM asurakumAronA dehanI uMcAI paccIsa dhanuSa ane tenA bAkInA nave kumAradevonI dasa dhanuSa, vyaMtaronA dehanI uMcAI dasa dhanuSa tathA jyotiSI devonA dehanI uMcAI sAta dhanuSa cha. have svarganA devonA dehanI uMcAI kahe che:dugdugcducdudugdugkppsuraannN sriirprimaannN| sattachahapaMcahatthA cauro addhaddha hINA y||170|| hiTThimamajjhimauvarimagevaje taha vimaanncudse| addhajudA be hatthA hINaM addhaddhayaM uvriN|| 171 / / dvikadvicatuzcaturdvikadvikakalpasurANAM shriirprimaannm| saptaSaTpaJcahastAH catvAraH ardhArdhahInA: c|| 170 / / adhastanamadhyamoparimagraiveyakeSu tathA vimaancturdshsu| ardhayutau dvau hastau hInaM ardhArdhakaM upri||171|| artha- sau dharma-aizAna yugalanA devono deha sAta hAtha UMco che, sanakumAra-mahendrayugalanA devono deha cha hAtha UMco che, brahmabrahmottara-lAntava- kApiSTa e cAra svarganA devono deha pAMca hAtha UMco che, zukra-mahAzuka-satAra- sahasrAra e cAra svarganA devono deha cAra hAtha UMco che, Anata-prANatayugalanA devono deha sADAtraNa hAtha UMco che, AraNa-arcyutayugalanA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 102] . [svAmikArtikeyAnuprekSA devono deha traNa hAtha UMco che, adho raiveyakanA devono deha aDhI hAtha UMco che, madhyama raiveyakanA devono dehu be hAtha UMco che, uparIma raiveyakanA devono deha doDha hAtha UMco che tathA nava anudiza ane paMca anuttaranA devono dehu eka hAtha UMco che. have bharata-airAvatakSetramAM kALanI apekSAe manuSyonA zarIranI UMcAI kahe che:avsppinnie paDhame kAle maNuyA tikosucchehaa| chaTThassavi avasANe hatthapamANA vivatthA y|| 172 / / avasarpiNyAH prathame kAle manujA: trikoshotsedhaaH| SaSThasya api avasAne hastapramANA: vivastrAH c||172|| artha- avasarpiNInA pahelA kALamAM manuSyono deha traNa koza UMco che tathA chaThThI kALanA aMtamAM manuSyono deha eka hAtha UMco che. vaLI chaThThI kALanA manuSyo vastrAdithI rahita hoya che. have ekendriya jIvono jaghanya deha kahe che:svvjhnnnno deho laddhiyapuNNANa svvjiivaannN| aMgulaasaMkhabhAgo aNeyabheo have so vi||173|| sarvajaghanyaH dehaH labdhyaparyAptAnAM srvjiivaanaam| agulA'saMkhyAtabhAgaH anekabhedaH bhavet saH api|| 173 / / artha- ladhyaparyApaka sarva jIvono deha ghanaaMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga che ane te sarva jaghanya che tathA temAM paNa aneka bheda che. bhAvArtha- ekendriya jIvono jaghanya deha paNa nAno-moTo hoya che ane te ghanAgulanA asaMkhyAtamA bhAgamAM paNa aneka Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [103 bheda che. gommaTasAramAM avagAhanAnA cosaTha bhedonuM varNana che, tyAMthI te jANavuM. have beindriya AdinI jaghanya avagAhanA kahe cheHbiticupNckkhaannN jahaNNadeho havei puNNANaM / aMgula asaMkhabhAgo saMkhaguNo so vi uvaruvariM / / 174 / / dvitricatuHpaJcAkSANAM jaghanyadehaH bhavati pryaaptaanaam| aMGgulA'saMkhyAtabhAgaH saMkhyAtaguNaH saH api uparyupari / / 174 / / artha:- beindriya, traNaindriya, cAraindriya ane paMcendriya paryApta jIvono jaghanyadeha ghanAMgulanA asaMkhyAtamA bhAga che ane te paNa upara upara saMkhyAta gaNo che. bhAvArtha:- beindriyanA dehathI saMkhyAtagaNo traNaindriyano deha che, traNa indriyanA dehathI saMkhyAtagaNo cAindriyano deha che ane tenAthI saMkhyAtagaNo paMcendriyano deha che. have jaghanya avagAhanAnA dhA2ka beindriyAdi jIva koNa koNa che te kahe che: aNuddharIyaM kutho macchIkANA ya sAlisittho ya / pajjattANa tasANaM jahaNNadeho vinnidditttthoH|| 175 / / anuddharIyakaH kunthuH kAyamakSikA ca zAlisikthaH ca / paryAptAnAM trasAnAM jaghanyadehaH vinirdiSTa: / / 76 / / artha:- beindriya to aNuddharIjIva, traNaindriyamAM kuMthujIva, cAraindriyamAM kANa-makSikA ane paMcendriyamAM zAlIsikstha nAmano maccha-e trasaparyApta jIvono jaghanya deha kahyo che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 104] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA have jIvanuM lokapramANapaNuM ane dehapramANapaNuM kahe cheHloypmaanno jIvo dehapamANo vi acchade khette| uggAhaNasattIdo sNhrnnvisppdhmmaado||176|| lokapramANaH jIvaH dehapramANa: api Aste kssetre| avagAhanazaktitaH sNhrnnvisrpdhrmaat||176 / / artha- jIva lokapramANa che. vaLI dehapramANa paNa che; kAraNa ke temAM saMkoca- vistAradharma hovAthI evI avagAhanazakti temAM che. bhAvArtha- lokAkAzanA asaMkhyAta pradeza che tethI jIvanA paNa teTalA ja pradeza che. kevalasamudraghAta kare te veLA te lokapUraNa thAya che. vaLI saMkoca-vistArazakti temAM che tethI jevo deha pAme teTalA ja pramANa te rahe che ane samuddaghAta kare tyAre tenA pradeza dehathI bahAra paNa nIkaLe che. have koI anyamatI jIvane sarvathA sarvagata ja kahe che teno niSedha kare che - savvagao jadi jIvo savvattha vi dukkhsukkhsNpttii| jAijju Na sA diTThI NiyataNumANo tado jiivo|| 177 / / sarvagataH yadi jIvaH sarvatra api duHkhsukhsmpraaptiH| jAyate na sA dRSTi: nijatanumAna: tataH jiivH|| 177 / / artha - jo jIva sarvagata ja hoya to sarva kSetra saMbaMdhI sukhaduHkhanI prApti tene hoya paNa ema to jovAmAM AvatuM nathI. potAnA zarIramAM ja sukha-duHkhanI prApti joIe chIe; tethI potAnA zarIrapramANa ja jIva che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 105 jIvo NANasahAvo jaha aggI uNhao shaavenn| atyaMtarabhUdeNa hi NANeNa Na so have nnaannii|| 178 / / jIvaH jJAnasvabhAvaH yathA agniH uSNaH svbhaaven| arthAntarabhUtena hi jJAnena na saH bhavet jnyaanii|| 178 / / artha:- jema agni svabhAvathI ja uSNa che tema jIva che te jJAnasvabhAva che; tethI arthAntarabhUta eTale potAthI judA pradezarUpa jJAnathI jJAnI nathI. bhAvArtha- naiyAyika Adi che teo jIvano ane jJAnano pradezabheda mAnI kahe che ke "AtmAthI jJAna bhinna che ane te samavAya tathA saMsargathI eka thayuM che tethI tene jJAnI kahIe chIe; jema dhanathI dhanavAna kahIe chIe tema." paNa Ama mAnavuM te asatya che. AtmA ane jJAnane, agni ane uSNatAmAM jevo abhedabhAva che tevo, tAdAbhyabhAva che. have ( guNa- guNIne) bhinna mAnavAmAM dUSaNa darzAve che:jdi jIvAdo bhiNNa savvapayAreNa havadi taM nnaannN| guNaguNibhAvo ya tadA dUreNa paNassade dunnhN|| 179 / / yadi jIvataH bhinnaM sarvaprakAreNa bhavati tat jnyaanN| guNaguNibhAvaH ca tadA dUreNa praNazyate dvyoH|| 179 / / artha- jo jIvathI jJAna sarvathA bhinna ja mAnIe to te baMnemAM guNaguNIbhAva dUrathI ja (atyaMta) nAza pAme, arthAt A jIvadravya (guNI) che ane jJAna teno guNa che evo bhAva Tharaze nahi. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 106 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA have koI pUche ke ' guNa ane guNInA bheda vinA be nAma kema kahevAya ?' tenuM samAdhAna karavAmAM Ave cheH jIvassa viNANassa vi guNaguNibhAveNa kIrae bheo / jaM jANadi taM NANaM evaM bheo kahaM hodi / / 180 / / jIvasya api jJAnasya api guNaguNibhAvena kriyate bhedaH / yat jAnAti tat jJAnaM evaM bhedaH kathaM bhavati / / 180 / artha:- jIva ane jJAnamAM guNaguNIbhAvathI kacita bheda karavAmAM Ave che. jo ema na hoya to 'je jANe te ja AtmAnuM jJAna che' evo bheda kema hoya? bhAvArtha:- jo sarvathA bheda hoya to 'jANe te jJAna che' evo abheda kema kahevAya ? mATe kathaMcit guNaguNIbhAvathI bheda kahevAmAM Ave che paraMtu temAM pradezabheda nathI. e pramANe koI anyamatI guNaguNImAM sarvathA bheda mAnI jIva ane jJAnane sarvathA arthAntarabheda (padArthabhinnatArUpa bheda) mAne che tenA matane niSedhyo. have, cArvAkamatI jJAnane pRthvI Adino vikAra mAne che tene niSedhe cheH NANaM bhUyaviyAraM jo maNNadi so vi bhUdagahidavvo / jIveNa viNA NANaM kiM keNavi dIsade kattha ? / / 181 / / jJAnaM bhUtavikAraM yaH manyate saH api bhUtagRhItavyaH / jIvena vinA jJAnaM kiM kenApi dRzyate kutra ? / / 181 / / artha:- jJAnane pRthvI Adi pAMca bhUtono vikAra mAne che te cArvAka bhUtathI arthAt pizAcathI grahAyo che-ghelo che; kAraNa ke Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] jIva vinA jJAna kyAMya koIne koI ThekANe jovAmAM Ave che? kyAMya paNa jovAmAM AvatuM nathI. have, emAM dUSaNa darzAve che:scceynnpcckkhN jo jIvaM Neva maNNade muuddho| so jIvaM Na muNaMto jIvAbhAvaM kahaM kunndi|| 182 / / sacetanapratyakSaM yaH jIvaM naiva manyate muuddhH| sa: jIvaM na jAnan jIvAbhAvaM kathaM kroti|| 182 / / artha- A jIva, sarUpa ane caitanyarUpa svasaMvedana pratyakSapramANathI prasiddha che tene cArvAka mAnato nathI, paNa te mUrkha che. jo jIvane jANato-mAnato nathI to te jIvano abhAva kevI rIte kare che? bhAvArtha- je jIvane jANato ja nathI te teno abhAva paNa kahI zake nahIM. abhAvane kahevAvALo paNa jIva che, kema ke sadabhAva vinA abhAva paNa kahyo jAya nahi. have tene ja yuktipUrvaka jIvano sadbhAva darzAve che:jdi Na ya havedi jIo to ko vededi sukkhdukkhaanni| iMdiyavisayA savve ko vA jANadi visesenn|| 183 / / yadi na ca bhavati jIvaH tat kaH vetti sukhduHkhaani| indriyaviSayAn sarvAn ka: vA jAnAti vizeSeNa / / 183 / / artha - jo jIva na hoya to potano thatAM sukha-duHkhane koNa jANe ? tathA indriyanA sparzAdika viSayo che te badhAne vizeSatAthI koNa jANe ? bhAvArtha:- cArvAka (mAtra eka ) pratyakSapramANane mAne che. tyAM, potAne thatAM sukha-du:khane tathA IndriyonA viSayone jANe Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 108 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA che te pratyakSa che. have jIva vinA pratyakSapramANa kone hoya? mATe jIvano saddabhAva (astitva) avazya siddha thAya che. have AtmAno saddabhAva jema siddha thAya tema kahe cheHsNkppmo jIvo suhadukkhamayaM havei saMkappo / taM ciya vedadi jIvo dehe milido vi savvattha / / 184 / / saMkalpamayaH jIvaH sukhaduHkhamayaH bhavati saMkalpaH / tadeva vetti jIvaH dehe militaH api sarvatra / / 184 / / artha:- jIva che te saMkalpamaya che, ane saMkalpa che te sukhaduHkhamaya che. te sukha-duHkhamaya saMkalpane je jANe che te ja jIva che. je deha sAthe sarvatra maLI rahyo che topaNa, jANavAvALo che te ja jIva che. have jIva, deha sAthe maLyo thako, sarva kAryone kare che te kahe cheH dehamilido vi jIvo savvakammANi kuvvade jamhA / tamhA payaTTamANo eyattaM bujjhade mukhtave voduM|| Tak / / dehamilitaH api jIva: sarvakarmANi karoti yasmAt / tasmAt pravartamAnaH ekatvaM budhyate ko: / / 186 / / artha:- kAraNa ke jIva che te dehathI maLyo thako ja sarva karmanokarmarUpa badhAMya kAryone kare che; tethI te kAryomAM pravartato thako je loka tene deha ane jIvanuM ekapaNuM bhAse che. bhAvArtha:- lokone deha ane jIva jIdA to dekhAtA nathI paNa baMne maLelA ja dekhAya che-saMyogathI kAryonI pravRtti dekhAya che tethI te baMnene eka ja mAne che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] have jIvane dehathI bhinna jANavAnuM lakSaNa darzAve che:dehmilido vi picchadi dehamilido vi NisuNNade sii| dehamilido vi bhuMjadi dehamilido vi gcchedi|| 186 / / dehamilitaH api pazyati dehamilitaH api nizRNoti shbdm| dehamilitaH api bhukte dehamilitaH api gcchti|| 186 / / artha:- jIva dehathI maLyo thako ja netrothI padArthone dekhe che, dehathI maLyo thako ja kAnothI zabdone sAMbhaLe che, dehathI maLyo thako ja mukhathI khAya che, jIbhathI svAda le che tathA dethI maLyo thako ja pagathI gamana kare che. bhAvArtha- dehamAM jIva na hoya to jaDarUpa evA mAtra dehane ja dekhavuM, svAda levo, sAMbhaLavuM ane gamana karavuM ItyAdi kriyA na hoya; tethI jANavAmAM Ave che ke dehamAM (dathI) judo jIva che ane te ja A kriyAo kare che. - have e pramANe jIvane (dehathI) maLelo ja mAnavAvALA loko tenA bhedane jANatA nathI ema kahe cheH rAo haM bhicco haM siThThI haM ceva dubbalo blio| idi eyattAviTTho dohaM bheyaM Na bujjhedi|| 187 / / rAjA ahaM bhRtyaH ahaM zreSThI ahaM caiva durbala: blii| iti ekatvAviSTa: dvayoH bhedaM na budhyti||187|| artha:- deha ane jIvanA ekapaNAnI mAnyatA sahita loka che te A pramANe mAne che ke huM rAjA chuM, huM nokara chuM, huM zeTha chuM, huM daridra chuM, huM durbala chuM, huM baLavAna chuM. e pramANe mAnatA thakA devuM ane jIva bananA taphAvatane jANatA nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 110] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA have jIvanA kartApaNAdi saMbaMdhI cAra gAthAo kahe chejiivo ivei kattA savvaM kammANi kuvvade jmhaa| kAlAiladdhiMjutto saMsAraM kuNadi mokkhaM c|| 188 / / jIvaH bhavati kartA sarvANi karmANi kurvate ysmaat| kAlAdilabdhiyukta saMsAraM karoti mokSaM c|| 188 / / artha:- A jIva sarva karmano karmane karato thako tene potAnuM kartavya mAne che mATe te kta paNa che, ane te potAne saMsArarUpa kare che; vaLI kALAdi labdhithI yukta thato thako potAne mokSarUpa paNa pote ja kare che. bhAvArtha- koI jANe ke A jIvanamAM sukha-duHkha Adi kAryone Izvara Adi anya kare che paNa ema nathI. pote ja kartA che-sarva kAryo pote ja kare che, saMsAra paNa pote ja kare che, tathA kALalabdhi AvatAM mokSa paNa pote ja kare che, ane e badhAM kAryo pratye dravya-kSetra-kALabhAvarUpa sAmagrI nimitta che ja. jIvo vi havai bhuttA kammaphalaM so vi bhuMjade jmhaa| kammavivAyaM vivihaM so ciya bhuMjedi sNsaare|| 189 / / jIvaH api bhavati bhoktA karmaphalaM saH api bhuGkte ysmaat| karmavipAkaM vividhaM saH ca eva bhunakti sNsaare|| 189 / / artha- kAraNa ke jIva karmanuM phaLa A saMsAramAM bhogave che mATe bhoktA paNa te ja che; vaLI saMsAramAM sukha-duHkharUpa aneka prakAranA karmanA vipAkone paNa te ja bhogave che. jIvo vi havai pAvaM aitivvakasAyapariNado nnicN| jIvo havei puNNaM uvasamabhAveNa sNjutto||190|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA] [111 jIvaH api bhavati pApaM atitIvrakaSAyapariNataH nitym| jIvaH bhavati puNyaM upazamabhAvena saMyuktaH / / 190 / / artha - A jIva, ati tIvra kaSAyayukta thAya tyAre te pote ja pAparUpa thAya che tathA upazamabhAva-maMda kaSAya-yukta thAya tyAre te pote ja puNyarUpa thAya che. bhAvArtha- krodha-mAna-mAyA-lobhanA ati tIvrapaNAthI to pApapariNAma thAya che tathA tenA maMdapaNAthI puNapariNAma thAya che; te pariNAma sahita (jIvana) puNyajIva tathA pApajIva kahIe chIe. vaLI eka ja jIva baMne pariNAmayukta thatAM puNyajIva-pApajIva paNa kahIe chIe. siddhAMtanI apekSAe to ema ja che. kAraNa ke samyakatva sahita jIvane to tIvra kaSAyanI jaDa (mithyAzraddhAna) kapAvAthI puNyajIva kahIe chIe tathA mithyAdaSTi jIvane bhedajJAna vinA kaSAyonI jaDa kapAtI nathI tethI bahArathI kadAcita upazamapariNAma dekhAya topaNa tene pApajIva ja kahIe chIe ema jANavuM. 1. A saMbaMdhamAM zrIgommadasAramAM paNa kahyuM che ke: jIvadurga uttaTuM jIvA puNNA hu smmgunnshidaa| vadasahidAvi ya pAvA tavivarIyA hvNtitti||622|| micchAiTThI pAvA NaMtANaMtA ya saasnngunnaavi| pallAsaMkhejudimA annannnndrudymicchgunnaa|| 623 / / artha- jIva ane ajIva padArtho to pUrve jIvasamAsa adhikAramAM vA ahIM cha dravya adhikAramAM kahyA che. vaLI je samyakatvaguNa sahita hoya tathA je vratayukta hoya tene puNyajIva kahIe chIe, tethI viparIta eTale samyakatva ane vrata rahita jIva niyamathI pApajIva jANavA. vaLI mithyASTi pApajIva che te anaMtAnaMta che, sarva saMsArarAzimAMthI anya guNasthAnavALAnuM pramANa bAda Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 112 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA rayaNattayasaMjuto jIvo vi havei uttamaM titthaM / saMsAraM tarai jado rayaNattayadivvaNAvAe / / 191 / / ratnatrayasaMyuktaH jIvaH api bhavati uttamaM tIrthaM / saMsAraM tarati yata: ratnatrayavivyanAvA|| ??? || artha:- A jIva, ratnatrayarUpa divya nAva vaDe, saMsArathI tare che-pAra pAme che mATe A jIva ja ratnatrayathI yukta thato thako uttama tIrtha che. bhAvArtha:- je tare te tIrtha vA jenAthI tarIe te tIrtha che. samyagdarzana- jJAna-cAritrarUpa ratnatrayanAva (naukA ) vaDe A jIva tare che tathA anyane taravA mATe nimitta thAya che, tethI A jIva ja tIrtha che. have anya prakArathI jIvanA bheda kahe che: jIvA havaMti tivihA bahirappA taha ya aMtarappA ya / paramappA vi yaduvihA arahaMtA taha ya siddhA ya / / 992 / / jIvA: bhavanti trividhAH bahirAtmA tathA ca antarAtmA ca / paramAtmAnaH api ca dvividhAH arhataH tathA ca siddhAH ca / / 192 / / artha:- bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA evA traNa prakAranA jIvo che; vaLI pa2mAtmA paNa arahaMta tathA siddha ema be prakArathI che. have temanuM svarUpa kahe che, tyAM bahirAtmA kevA che te kahe cheH karatAM mithyAdaSTi jIvonuM pramANa Ave che. bIjuM sAsAdanaguNasthAnavALA jIvo paNa pApajIva che kAraNa ke teo anaMtAnubaMdhI cokaDImAMthI koI eka prakRtino udaya thatAM mithyAtva sadaza guNane prApta thAya che, ane teo palyanA asaMkhyAtabhAga pramANa che. gommaTasAra-jIvakAMDa Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [113 micchattapariNadappA tivvakasAeNa suThu aavittttho| jIvaM dehaM ekkaM maNNaMto hodi bhirppaa||193|| mithyAtvapariNatAtmA tIvrakaSAyeNa suSThu aavissttH| jIvaM dehaM ekaM manyamAna: bhavati bhiraatmaa|| 193 / / artha:- je jIva mithyAtvakarmanA udayarUpe pariNamyo hoya, tIvra kaSAya (anaMtAnubaMdhI )thI sukhu eTale atizaya yukta hoya ane e nimittathI jIvane tathA dehane eka mAnato hoya te jIvane bahirAtmA kahIe chIe. bhAvArtha- bAhya paradravyane je AtmA (svarUpa) mAne te bahirAtmA che ane ema mAnavuM mithyAtva-anaMtAnubaMdhIkaSAyanA udayathI thAya che. mATe bhedavijJAna rahita thato thako dehAdithI mAMDI samasta paradravyamAM ahaMkAra-mamakAra yukta banelo (jIva) bahirAtmA kahevAya che. have aMtarAtmAnuM svarUpa traNa gAthAthI kahe che :je jiNavayaNe kusalA bhedaM jANaMti jiivdehaannN| NijjiyaduThThaTThamayA aMtaraappA ya te tivihaa|| 194 / / ye jinavacane kuzalAH bhedaM jAnanti jiivdehyoH| nirjitaduSThASThamadAH antarAtmAnaH ca te trividhaaH|| 194 / / artha- jeo jinavacanamAM pravINa che, jIva ane dehamAM bheda ( bhinnatA) jANe che ane jemaNe ATha duSTa mada jItyA che te aMtarAtmA che, ane te utkRSTa, madhyama tathA jaghanya bhedathI traNa prakAranA che. bhAvArtha- je jIva jinavANIno sArI rIte abhyAsa karI jIva ane dehanA svarUpane bhinna bhinna jANe che te Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 114 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA aMtarAtmA che; tene jAti, lAbha, kuLa, rUpa, tapa, baLa, vidyA ane aizvarya e ATha madanAM kAraNo che temAM ahaMkAra-mamakAra UpajatA nathI kAraNa ke e badhA paradravyanA saMyogajanita che; tethI temAM garva karatA nathI. e aMtarAtmA traNa prakAranA che. have e traNe prakAromAM utkRSTa aMtarAtmAnuM svarUpa kahe che :paMcamahavvayajuttA dhamme sukke vi saMThidA NiccaM / NijjiyasayalapamAyA ukkiTThA aMtarA hoMti / / 995 / / paJcamahAvratayuktAH dharme zukle api saMsthitAH nitym| nirjitasakalapramAdAH utkRSTAH antarA: bhavanti|| 6 / / artha:- je jIva paMcamahAvratathI yukta hoya, nitya dharma-dhyAnazukaladhyAnamAM ramato hoya ane jItyA che nidrA Adi pramAdo jeNe te utkRSTa aMtarAtmA che. have madhyama aMtarAtmAnuM svarUpa kahe che : sAvayaguNehiM juttA pamattaviradA ya majjhimA hoMti / jiNavayaNe aNurattA uvasamasIlA mahAsattA / / 196 / / zrAvakaguNaiH yuktAH pramattaviratAH ca madhyamAH bhavanti / jinavacane anuraktAH upazamazIlAH mhaasttvaaH|| 196 / / artha:- je jIva zrAvakanA vratothI saMyukta hoya vA pramattaguNasthAna yukta je muni hoya te madhyama aMtarAtmA che. kevA che teo ? zrI jineMdravacanamAM anurakta-lIna che, AjJA sivAya pravartana karatA nathI, maMdakaSAya-upazamabhAvarUpa che svabhAva jemano, mahA parAkramI che, pariSAdi sahana karavAmAM dRDha che ane upasarga AvatAM pratijJAthI je calita thatA nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA] [115 have jaghanya aMtarAtmAnuM svarUpa kahe che :avirayasammATThiI hoMti jahaNNA jinniNdpybhttaa| appANaM jiMdaMtA guNagahaNe suThu annurttaa||197|| aviratasamyagdRSTayaH bhavanti jaghanyAH jinendrpdbhktaaH| AtmAnaM nindantaH guNagrahaNe suSThu anurktaaH||197|| artha - je jIva aviratasamyagdaSTi che arthAt samyagdarzana to jemane che paNa cAritramohanA udayathI vrata dhAraNa karI zakatA nathI te jaghanya aMtarAtmA che. te kevA che? jinendranA caraNonA upAsaka che arthAta niMdra, temanI vANI tathA temane anusaranArA nigraMthagurunI bhaktimAM tatpara che, potAnA AtmAne sadAya niMdatA rahe che, cAritramohanA udayathI vrata dhAryA jatAM nathI ane tenI bhAvanA niraMtara rahe che tethI potAnA vibhAvabhAvonI niMdA karatA ja rahe che, guNonA grahaNamAM samyak prakArathI anurAgI che, jemanAmAM samyagdarzanAdi guNa dekhe temanA pratye atyaMta anurAgarUpa pravarte che, guNo vaDe potAnuM ane paranuM hita jANyuM che tethI guNo pratye anurAga ja thAya che. e pramANe traNa prakAranA aMtarAtmA kahyA te guNasthAna apekSAe jANavA. bhAvArtha- cothA guNasthAnavatI jaghanya aMtarAtmA che, pAMcamA ane chaThThA guNasthAnavarsI madhyama aMtarAtmA che tathA sAtamAthI mAMDIne bAramAM guNasthAna sudhInA (sAdhako) utkRSTa aMtarAtmA jANavA. have paramAtmAnuM svarUpa kahe che :sasarIrA arahaMtA kevalaNANeNa munniysyltthaa| NANasarIrA siddhA svvuttmsukkhsNpttaa|| 198 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 116 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA sazarIrA: arhantaH kevalajJAnena jJAtasakalArthAH / jJAnazIrA: siddhA: sarvottamasauSyasaMprAptA:|| 68 / / artha:- zarI2 sahita arahaMta che; te kevA che? kevalajJAna dvArA jeo sakala padArthone jANe che te paramAtmA che; tathA zarIrarahita arthAt jJAna ja che zarIra jeone te siddha che. kevA che te ? te zarIra rahita 5ramAtmA sarva uttama sukhone prApta thayA che. bhAvArtha:- te2mA ane caudamA guNasthAnavartI arhata zarIra sahita 52mAtmA tathA sidghaparameSThI zarIrahita 5ramAtmA che. have ' parA ' zabdano artha kahe che : NissesakammaNAse appasahAveNa jA samuppattI / kammajabhAvakhae vi ya sA vi ya pattI parA hodi / / 199 / / niHzeSakarmanAze AtmasvabhAvena yA samutpattiH / karmmajabhAvakSaye api ca sA api ca prAptiH parA bhavati / / 999 / / artha:- je samasta karmano nAza thatAM potAnA svabhAvathI Upaje tene 'parA'kahIe chIe. vaLI karmathI UpajatA audiyakAdi bhAvono nAza thatAM je Upaje tene paNa 'parA' kahIe chIe. bhAvArtha:- 52mAtmA zabdano artha A pramANe che: 'parA' eTale utkRSTa tathA 'mA' eTale lakSmI; te jene hoya evA AtmAne paramAtmA kahIe chIe. je samasta karmono nAza karI svabhAvarUpa lakSmIne prApta thayA che evA siddha, te paramAtmA che. vaLI ghAtikarmonA nAzathI anaMtacatuSTayarUpa lakSmIne jeo prApta thayA che evA arahaMta, te paNa paramAtmA che. vaLI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAnuprekSau] [117 teone ja "audayikAdi bhAvono nAza karI paramAtmA thayA" ema paNa kahIe chIe. have koI "jIvane sarvathA zuddha ja' kahe che tenA matane niSedhe che :jai puNa suddhasahAvA savve jIvA aNAikAle vi| to tavacaraNavihANaM savvesiM NipphalaM hodi|| 200 / / yadi punaH zuddhasvabhAvAH sarve jIvAH anAdikAle api| tat tapazcaraNavidhAnaM sarveSAM niSphalaM bhvti|| 200 / / artha - jo badhAya jIvo anAdikALathI paNa zuddhasvabhAvarUpa che to badhAyane tapazcaraNAdi vidhAna che te niSphaLa thAya che. tA kiha giladi dehaM NANAkammANi tA kahaM kunndi| suhidA vi ya duhidA vi ya NANArUvA kahaM hoti|| 201 / / tat kathaM gRhati dehaM nAnAkarmANi tat kathaM kroti| sukhitAH api ca duHkhitAH api ca nAnArUpAH kathaM bhvnti||201|| artha- jo jIva sarvathA zuddha ja che to dehane kema grahaNa kare cha? nn| 5.2 bhaune, ma 12. cha? tathA 'ocha supA cha-cha duHkhI che" evA nAnA prakAranA taphAvato kema hoya che? mATe te sarvathA zuddha nathI. have azuddhatA ane zuddhatAnuM kAraNa kahe che :savve kammaNibaddhA saMsaramANA annaaikaalmhi| pacchA toDiya baMdhaM siddhA suddhA dhuvA hoti|| 202 / / sarve karmanibaddhAH saMsaramANAH anaadikaale| pazcAt troTayitvA bandhaM siddhaH zuddhAH dhruvAH bhvnti|| 202 / / artha - badhAya jIvo anAdikALathI karmothI baMdhAyelA che Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 118 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA tethI teo saMsAramAM paribhramaNa kare che ane pachI e karmonA baMdhanone toDI siddha thAya che tyAre teo zuddha ane nizcaLa thAya che. have je baMdhanathI jIva baMdhAyelo che te baMdhananuM svarUpa kahe che : jo aNNoNapaveso jIvapaesANa kammakhaMdhANaM / savvabaMdhANa vilao so baMdho hodi jIvassa / / 203 / yaH anyonyapravezaH jIvapradezAnAM karmaskandhAnAm / sarvabandhAnAM api layaH saH bandhaH bhavati jIvasya / / 203 / / artha::- jIvanA pradezono ane karmonA skaMdhono paraspara praveza thavo arthAt ekakSetrAvagAha saMbaMdha thavo te jIvane pradezabaMdha che ane te ja prakRti, sthiti tathA anubhAgarUpa sarva baMdhanuM paNa laya arthAt ekarUpa hovuM che. have sarva dravyomAM jIva dravya ja uttama-52ma tattva che ema kahe che : uttamaguNANa dhAmaM savvadavvANa uttamaM davvaM / taccANa paramataccaM jIvaM jANeha Nicchayado / / 204 / / uttamaguNAnAM dhAma sarvadravyANaM uttamaM dravyaM / tattvAnAM paramatattvaM jIvaM jAnIhi nishcytH|| 204 / / artha:- jIvadravya uttama guNonuM dhAma che-jJAnAdi uttama guNo emAM ja che, sarva dravyomAM eka A ja dravya pradhAna che kAraNa ke sarva dravyone jIva ja prakAze che, sarva tattvomAM paramatattva jIva ja che ane anaMtajJAna-sukhAdino bhoktA paNa jIva ja che-ema huM bhavya! tuM nizcayathI jANa. have jIvane ja uttama tattvapaNuM zAthI che? te kahe che : Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 119 aMtarataccaM jIvo bAhirataccaM havaMti sesANi / NANavihINaM davvaM hiyAhiyaM Neva jANAdi / / 205 / / antastattvaM jIvaH bAhyatattvaM bhavanti zeSANi / jJAnavihInaM dravyaM hitAhitaM naiva jaanaati|| 205 / / artha:- jIva che te aMtastattva che tathA bAkInAM badhAMya dravyo bAhyatattva che-jJAnAdi rahita che, ane jJAnarahita je dravya che te hitaahita arthAt haiya-upAdeya vastune kema jANe ? bhAvArtha:- jIvatattva vinA badhuM zUnya che mATe sarvane jANavAvALo tathA hita-ahitane eTale ke haiya-upAdeyane samajavAvALo eka jIva ja 52ma tattva che : have puddagaladravyanuM svarUpa kahe cheH savvo loyAyAso puggaladavvehiM savvado bharido / suhamehiM bAyarehiM ya NANAvihasattijuttehiM / / 206 / / sarvaH lokAkAzaH pudgaladravyaiH sarvataH bhRtaH / sUkSma: vAva: 7 nAnAvidhazaktiyuO:|| ra06 / / artha:- sarva lokAkAza sUkSma-bAdara pudgaladravyothI sarva pradezomAM bhareluM che. kevAM che te puddagaladravyo ? nAnA prakAranI zaktio sahita che. bhAvArtha:- zarIrAdi aneka prakAranI pariNamanazaktithI yukta sUkSma-bAdara puddagalothI sarva lokAkAza bharelo che. jaM iMdiehiM gijjhaM rUvarasagaMdhaphAsapariNAmaM / taM ciya puggaladavvaM anaMtaguNaM jIvarAsIdo / / 207 / / yat indriyaiH grAhyaM ruuprsgndhsprshprinnaamm| tta eva pudgaladravyaM anantaguNaM jiivraashitH|| 207 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 120] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA artha:- rUpa-rasa-gaMdha-sparzAdi pariNAmasvarUpe, je indriyo dvArA grahaNa karavA yogya che ke, sarva pudgala dravya che ane te saMkhyA apekSAe jIvarAzithI anaMta gaNAM dravya che. have pudgaladravyane jIvanuM upakArIpaNuM kahe che :jIvassa bahupayA uvayAraM kuNadi puggalaM dvvN| dehaM ca iMdiyANi ya vANI ussaasnnissaasN|| 208 / / jIvasya bahuprakAraM upakAraM karoti pudgalaM dravyaM / dehaM ca indriyANi ca vANI uchaasniHshvaasm|| 208 / / artha- pudgala dravya jIvane ghaNA prakArano upakAra kare che; deha kare che, iMdriyo kare che, vacana kare che tathA ucchavAsa-nizvAsa kare che. bhAvArtha- saMsArI jIvonA dehAdika, pudgaladravyothI racAyelA che ane e vaDe jIvanuM jIvitavya che e upakAra che. aNNaM pi evamAI uvayAraM kuNadi jAva sNsaarN| moha-aNANamayaM pi ya pariNAmaM kuNadi jiivss|| 209 / / anyamapi evamAdi upakAraM karoti yAvat sNsaarm| mohajJAnamayaM api ca pariNAmaM karoti jiivsy|| 209 / / artha - upara kahyA uparAMta pudgala dravya jIvane anya paNa upakAra kare che. jyAM sudhI A jIvane saMsAra che tyAM sudhI ghaNA pariNAma kare che. jema ke-mohapariNAma, paradravya sAthe mamatvapariNAma, ajJAnamaya pariNAma tathA e ja pramANe sukha-du:kha, jIvana-maraNa Adi aneka prakAranA (pariNAma) kare che. ahIM "upakAra' zabdano artha "jyAre upAdAna kArya kare tyAre nimittakAraNamAM kartApaNAno Aropa karavAmAM Ave che." evo artha sarvatra samajavo. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA] [121 have "jIva paNa jIvane upakAra kare che ema kahe che :jIvA vi du jIvANaM uvayAraM kuNadi svvpcckkhN| tattha vi pahANaheU puNNaM pAvaM ca nniymenn|| 210 / / jIvAH api tu jIvAnAM upakAraM kurvanti srvprtykssm| tatra api pradhAnahetu: puNyaM pApaM ca niymen|| 210 / / artha- jIvo paNa jIvone paraspara upakAra kare che ane te sarvane pratyakSa ja che. saradAra cAkara-cAkara saradArane, AcArya ziSyane-ziSya AcAryane, mAtapitA putrane-putra mAtapitAne, mitra mitrane, strI bharathArane ityAdi pratyakSa jovAmAM Ave che. tyAM e paraspara upakAramAM puNya-pApakarma niyamathI pradhAna kAraNa che. have "pudgalanI paNa moTI zakti che" ema kahe che :kA vi apuvvA dIsadi puggaladavvassa erisI sttii| kevalaNANasahAo viNAsido jAi jiivss|| 211 / / kA api apUrvA dRzyate pudgaladravyasya IdRzI shktiH| kevalajJAnasvabhAva: vinAzita: yAti jIvasya / / 211 / / artha:- pudgaladravyanI paNa koI evI apUrva zakti jovAmAM Ave che ke jIvano kevaLajJAna svabhAva che te paNa je zaktithI viNazI jAya che. bhAvArtha- jIvanI anaMta zakti che temAM kevalajJAna zakti evI che ke jenI vyakti (prakAza-pragaTatA) thatAM sarva padArthone te eka kALamAM jANe che. evI vyakti ( pragaTatA)ne pudgala naSTa kare che-pragaTa thavA detuM nathI. e apUrva zakti che. e pramANe pudgaladravyanuM nirUpaNa karyuM. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 122] [svAmikArtikeyAnuprekSA have dharma ane adharmadravyanuM svarUpa kahe che : dhammamadhammaM davvaM gamaNaTThANANa kAraNaM kamaso / jIvANa puggalANaM biNNi vi logappamANANi / / 212 / / dharmaM adharmaM dravyaM gamanasthAnayoH kAraNaM kramazaH / jIvAnAM pudgalAnAM dve api lokapramANe / / 212 / / artha:- jIva ane pudgala e baMne dravyone je anukrame gamana ane sthitinAM sahakArIkAraNa che te dharma ane adharmadravya che, ane te baMneya lokAkAzapramANa pradezane dhAraNa kare che. bhAvArtha:- jIva-puddagalone gamanamAM sahakArIkA2Na to dharmadravya che tathA sthitimAM sahakArIkA2Na adharmadravya che; ane te baMne lokAkAzapramANa che. have AkAzadravyanuM svarUpa kahe che : sayalANaM davvANaM jaM dAduM sakkade hi avagAsaM / taM AyAsaM duvihaM loyAloyANa bheeNa / / 213 / / sakalAnAM dravyANAM yat dAtuM zaknoti hi avkaashm| tat AkAzaM dvividhaM lokAlokayoH melena|| raorU|| artha:- je samasta dravyone avakAza ApavAmAM samartha che AkAzadravya che ane te loka tathA alokanA bhedathI be prakAranuM che. bhAvArtha:- jemAM sarva dravyo rahe evA avagAhanaguNane je dhAre che te AkAzadravya che, jemAM (potAsahita bIjAM ) pAMca dravyo rahe che te to lokAkAza che tathA jemAM (AkAza sivAya bIjAM ) anya dravyo nathI te alokAkAza che. e pramANe AkAzadravyanA be bheda che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [123 have AkAzamAM jema sarva dravyone avagAha ApavAnI zakti che tevI avagAhu ApavAnI zakti badhAMya dravyomAM che ema kahe che :savvANaM davvANaM avagAhaNasatti atthi prmtthN| jaha bhasamapANiyANaM jIvapaesANa jANa bahuANaM / / 214 / / sarveSAM dravyANAM avagAhanazakti: asti prmaarthtH| yathA bhasmapAnIyayoH jIvapradezAnAM jAnIhi bhukaanaam|| 214 / / artha:- badhAMya dravyomAM paraspara avagAha ApavAnI zakti che ema nizcayathI tame jANo. jema bhasma ane jalamAM (paraspara) avagAhanazakti che tema jIvanA asaMkhyAtapradezone paNa jANo. bhAvArtha- jema pAtramAM jala bharI temAM bhasma nAkhIe to te temAM samAya che, vaLI temAM sAkara nAkhIe to te paNa samAya che, ane temAM soya cApIe to te paNa temAM samAya che,-ema avagAhanazakti samajavI. ahIM koI prazna kare ke-badhAMya dravyomAM avagAhanazakti che to e (avagAhazakti) AkAzano asAdhAraNa dharma kevI rIte karyo? tenuM samAdhAna-joke paraspara avagAha to badhAMya dravyo Ape che tathApi AkAzadravya sarvathI moTuM che tethI temAM badhAMya dravyo samAya che e ja tenI asAdhAraNatA che. jadi Na havadi sA sattI sahAvabhUdA hi svvdvvaannN| ekkekAsa-paese kaha tA savvANi vttuNti|| 215 / / yadi na bhavati sA zaktiH svabhAvabhUtA hi srvdrvyaannaam| ekaikAkAzapradeze kathaM tat sarvANi vrtnte|| 215 / / artha:- jo sarva dravyone svabhAvabhUta agAhanazakti na hoya Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 124] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA to eka eka AkAzanA pradezamAM sarva dravya kevI rIte varte? bhAvArtha- eka AkAzapradezamAM pugalanAM anaMta paramANu dravyo, eka jIvano pradeza, eka dharmadravyano pradeza, eka adharmadravyano pradeza ane eka kAlANudravya e pramANe sarva rahe che. have e AkAzano pradeza eka pudagalaparamANu barAbara che. jo avagAhanazakti na hoya to (e pramANe) zI rIte rahe? have kALadravyanuM svarUpa kahe che :savvANaM davvANaM pariNAmaM jo karedi so kaalo| ekkekAsapaese so vaTTadi ekiko cev|| 216 / / sarveSAM dravyANAM pariNAmaM yaH karoti saH kaalH| ekaikAkAzapradeze sa vartate ekaikaH ca ev|| 216 / / artha- je sarva dravyone pariNAma kare che te kALadravya che ane te eka eka AkAzanA pradezamAM eka eka kALAzudravya varte che. bhAvArtha- sarva dravyone pratisamaya paryAya upaje che ane vize che; evA pariNamanane nimittamAtra kALadravya che. lokAkAzanA eka eka pradezamAM eka eka kALANu rahe che ane te nizcayakALa che. - have kahe che ke-pariNamavAnI svabhAvabhUta zakti to sarva dravyomAM che, tyAM anya dravya nimittamAtra che :NiyaNiyapariNAmANaM NiyaNiyadavvaM pi kAraNaM hodi| aNNaM bAhiradavvaM NimittamittaM viyaanneh|| 217 / / nijanijapariNAmAnAM nijanijadravyaM api kAraNaM bhvti| anyat bAhyadravyaM nimittamAtraM vijaaniit|| 217 / / artha- sarva dravyo potapotAnA pariNAmonAM upAdAnaPlease inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [125 kAraNa che ane anya bAhya dravya che te anyane nimittamAtra jANo. bhAvArtha:- jema ghaTa Adine mATI upAdAnakAraNa che ane cAkadaMDAdi nimittakAraNa che, tema sarva dravyo potapotAnA pariNAmanAM upAdAnakAraNa che ane kALadravya nimittakA2Na che. have kahe che ke-badhAM dravyone je paraspara upakAra che te sahakArIkAraNabhAvathI che: savvANaM davvANaM jo uvayAro havei aNNoSNaM / so ciya kAraNabhAvo havadi hu sahayAribhAveNa / / 218 / sarveSAM dravyANAM yaH upakAraH bhavati anyonyam / saH ca eva kAraNabhAvaH bhavati sphuTaM sahakAribhAvena / / 298 / / artha:- badhAMya dravyone je paraspara upakAra che te sahakArIbhAvathI kAraNabhAva thAya che ane te pragaTa che. have dravyomAM svabhAvabhUta nAnA (prakAranI) zakti che tene koNa niSedhI zake che? te kahe che : kAlAiladdhijuttA NANAsattIhiM saMjudA atthA / pariNamamANA hi sayaM Na sakkade ko vi vAreduM / / 219 / / kAlAdilabdhiyuktAH nAnAzaktibhiH saMyutAH arthAH / pariNamamAnAH hi svayaM na zakyate kaH api vArayituM / / 299 / / artha::- nAnA zaktiyukta badhAya padArtho kALAdi labdhi sahita thatAM svayaM pariName che. temane tema pariNamatAM koI aTakAvavA samartha nathI. bhAvArtha:- sarva dravyo, potapotAnA pariNAmarUpa dravya-kSetra-kALa sAmagrIne pAmI pote ja bhAvarUpa pariName che; temane koI aTakAvI zakatuM nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 1ra6] [ svAmikArtikeyAnuprekSA have vyavahArakALanuM nirUpaNa kare che :jIvANa puggalANaM je suhumA bAdarA ya pjjaayaa| tIdANAgadabhUdA so vavahAro have kaalo|| 220 / / jIvAnAM pudgalAnAM ye sUkSmAH bAdarA: ca pryaayaaH| atItAnAgatabhUtAH saH vyavahAra: bhavet kaalH|| 220 / / artha - jIvadravya ane pudgaladravyanA sUkSma tathA bAdara paryAya che te atIta (bhUtakALanA) thayA, anAgata arthAt AgAmI thaze tathA vartamAna che e pramANe vyavahArakALa hoya che. bhAvArtha- jIva-pudgalanA je sthULa-sUkSma paryAya bhUtakALanA thaI gayA temane atIta nAmathI kahyA, bhaviSyakALanA thaze temane anAgata nAmathI kahyA tathA je varte che temane vartamAna nAmathI kahyA. temane jeTalI vAra lAge che tene ja vyavahAramALa nAmathI kahIe chIe. have jaghanyapaNe to paryAyanI sthiti eka samaya mAtra che ane madhyama-utkRSTanA aneka prakAra che. tyAM, AkAzanA eka pradezathI bIjA pradeza sudhI pudagalano paramANu maMda gatie jAya teTalA kALane eka samaya kahe che. e pramANe jaghanyayuktA saMkhyAtasamayane eka AvalI kahe che, saMkhyAta AvalInA samUhane eka uzvAsa kahe che, sAta uzvAsano eka stoka kahe che, sAta stokano eka lava kahe che, sADA ADatrIsa lavanI eka ghaDI kahe che, be ghaDInuM eka muhUrta kahe che, trIsa muhUrtano eka rAtridivasa kahe che, paMdara rAtridivasanuM eka pakSa kahe che, be pakSano eka mAsa kahe che, be mAsanI eka Rtu kahe che, traNa RtunuM eka ayana kahe che ane be ayananuM eka varSa kahe che, ityAdi palyasAgara-kalpa Adi vyavahArakALanA aneka prakAra che. have atIta, anAgata, vartamAna paryAyonI saMkhyA kahe che :Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates so'nuprekSau] [127 tesu atIdA NaMtA aNaMtaguNidA ya bhaavipjjaayaa| ekko vi vaTTamANo ettiyamitto vi so kaalo|| 221 / / teSu atItAH anantAH anantaguNitAH ca bhaavipryaayaaH| eka: api vartamAna: etAvanmAtraH api saH kAlaH / / 221 / / artha- te dravyonA paryAyomAM atIta paryAya anaMta che, anAgata paryAya temanAthI anaMtagaNI che tathA vartamAna paryAya eka ja che. e jeTalA paryAya che teTalo ja te vyavahAra kALa che. e pramANe dravyonuM nirUpaNa karyuM. have dravyonA kAraNa-kAryabhAvanuM nirUpaNa kare che:puvvprinnaamjuttN kAraNabhAveNa vaTTade dv| uttarapariNAmajudaM taM ciya kajuM he nniymaa|| 222 / / pUrvapariNAmayuktaM kAraNabhAvena vartate drvym| uttarapariNAmayuktaM tat eva kAryaM bhavet niymaat|| 222 / / artha - niyamathI pUrvapariNAma sahita dravya che te kAraNarUpa che tathA uttarapariNAma sahita dravya che te kAryarUpa che. have vastunA traNeya kALa viSe kArya-kAraNabhAvo nizcaya 2. cha:kAraNakajuvisesA tIsu vi kAlesu hoMti vtthuunnN| ekkekkammi ya samae puvyuttrbhaavmaasiju|| 223 / / kAraNakAryavizeSAH triSu api kAleSu bhavanti vstuunaam| ekaikasmin ca samaye pUrvottarabhAvaM AsAdya / / 223 / / artha- pUrva tathA uttara pariNAmane prApta thaIne traNe 1. juo AgaLa gAthA 30ranI TIkA. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 128] | [ svAmikArtikeyAnuprekSA kALamAM eke eka samayamAM vastunA kAraNa-kAryanA vizeSa (bheda) hoya che. bhAvArtha- vartamAnasamayamAM je paryAya che te pUrvasamaya sahita vastunuM kArya che. e ja pramANe sarva paryAya jANavI. e rIte pratyeka samaya kArya-kAraNabhAvarUpa che. have vastu anaMtadharma svarUpa che evo nirNaya kare che:sNti aNaMtANaMtA tIsu vi kAlesu svvdvvaanni| savvaM pi aNeyaMtaM tatto bhaNidaM jinniNdehiN|| 224 / / santi anantAnantAH triSu api kAleSu srvdrvyaanni| sarvaM api anekAntaM tata: bhaNitaM jinendraiH|| 224 / / artha- sarva dravya che te traNe kALamAM anaMtAnaMta che-anaMta paryAyo sahita che; tethI zrI jinendradeve sarva vastune anekAnta arthAta anaMtadharmasvarUpa kahI che. have kahe che ke anekAntAtmaka vastu ja arthakriyAkArI che:jN vatthu aNeyaMtaM taM ciya kajaM karedi nniymenn| bahudhammajudaM atthaM kajukaraM dIsade loe|| 225 / / yat vastu anekAntaM tat eva kAryaM karoti niymen| bahudharmayutaH arthaH kAryakara: dRzyate loke|| 225 / / artha- je vastu anekAnta che-aneka dharmasvarUpa che te ja niyamathI kArya kare che. lokamAM paNa bahudharmayukta padArtha che te ja kArya karavAvALo dekhAya che. bhAvArtha- lokamAM nitya-anitya, eka-aneka ItyAdi anekadharmayukta vastu che te ja kAryakArI dekhAya che. jema mATInAM ghaTa Adi aneka kArya bane che te ja mATI sarvathA ekarUpa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [129 nityarUpa vA anekarUpa-anityarUpa ja hoya to temAM ghaTa Adi kArya bane nahi. e ja pramANe sarva vastu jANavI. have sarvathA ekAntarUpa vastu kAryakArI nathI ema kahe che:eyNtN puNu davvaM kajjuM Na karedi lesamettaM pi / jaM puNu Na karadi kajaM taM vuccadi kerisaM davvaM / / 226 / / ekAntaM punaH dravyaM kAryaM na karoti lezamAtraM api / tat punaH na karoti kAryaM tat ucyate kIdRzaM drvym|| 226 / / artha:- vaLI ekAntasvarUpa dravya che te lezamAtra paNa kArya karatuM nathI tathA je kArya ja na kare te dravya ja kevuM? te to zUnyarUpa jevuM che. bhAvArtha:- je arthakriyArUpa hoya tene ja 5ramArtharUpa vastu kahI che paNa je arthakriyArUpa nathI te to AkAzanA phUlanI mAphaka zUnyarUpa che. have sarvathA nitya-ekAntamAM arthakriyAkArIpaNAno abhAva darzAve cheH pariNAmeNa vihINaM NicaM davvaM viNassade Neva / No uppajjadi ya sayA evaM kajaM kahaM kuNadi / / 227 / / pariNAmena vihInaM nityaM dravyaM vinazyati naiva / na utpadyate ca sadA evaM kAryaM kathaM kurute / / 227 / / artha:- pariNAma rahita je nitya dravya che te kadI viNazeUpaje nahi, to te kArya zI rIte kare? e pramANe je kArya na kare te vastu ja nathI. jo te Upaje- viNaze to sarvathA nityapaNuM TharatuM nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 130 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA have kSaNasthAyI (sarvathA anitya-bauddha)ne kAryano abhAva darzAve cheHpujjymittN taccaM viNassaraM khaNe khaNe vi aNNaNaM / aNNaidavvavihINaM Na ya kajjuM kiM pi sAhedi / / 228 / / paryAyamAtraM tattvaM vinazvaraM kSaNe kSaNe api anyat anyt| anvayidravyavihInaM na ca kAryaM kimapi sAdhayati / / 228 / / artha:- jo kSaNasthAyI-paryAyamAtra tattva kSaNa-kSaNamAM anya anya thAya evuM vinazvara mAnIe to te anvayI dravyathI rahita thatuM thaku kAMI paNa kArya sAdhatuM nathI. kSaNasthAyI-vinazvarane vaLI kArya zAnuM ? ( na 4 hoya. ) have anekAnta vastumAM ja kAryakA2NabhAva bane che ema darzAve che: NavaNavakajjavisesA tIsu vi kAlesu hoMti vatthUNa / ekkekkammi ya samaye puvyuttarabhavamAsijja / / 229 / / navanavakAryavizeSAH tripu api kAleSu bhavanti vastUnAm / ekaikasmin ca samaye pUrvottarabhAvaM AsAdya / / 229 / / artha:- traNe kALamAM eka eka samayamAM pUrva-uttara pariNAmano Azraya karI jIvAdika vastuomAM navA navA kAryavizeSa thAya che arthAt navA navA paryAya Upaje che. have pUrva-uttarabhAvamAM kAraNa-kAryabhAva daDha kare cheHpuvvprinnaamjuttN kAraNabhAveNa vaTTade davvaM / uttarapariNAmajudaM taM ciya kajaM have NiyamA / / 230 / / pUrvapariNAmayuktaM kAraNabhAvena varttate dravyaM / uttarapariNAmayutaM tat eva kAryaM bhavet niyamAt / / 230 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [131 lokAnuprekSA ] artha:- pUrva pariNAmayukta dravya che te to kAraNabhAvathI varte che tathA te ja dravya uttarapariNAmathI yukta thAya tyAre kArya thAya che ema tame niyamathI jANo. bhAvArtha:- jema piMDarUpe pariNamela mATI to kAraNa che ane tenuM, ghaTarUpe pariNamela mATI te kArya che tema. pUrvaparyAya (prathamanA paryAya)nuM svarUpa kahI have jIva uttaraparyAyayukta thayo tyAre te ja kAryarUpa thayo; evo niyama che. e pramANe vastunuM svarUpa kahIe chIe. have jIvadravyane paNa e ja pramANe anAdinidhana kAryakAraNabhAva sAdhe che:jiivo aNAiNihaNo pariNamamANo hu NavaNavaM bhaavN| sAmaggIsu pavaTTadi kajANi samAsade pcchaa|| 231 / / jIvaH anAdinidhanaH pariNamamAnaH sphuTaM navaM navaM bhaavm| sAmagrISu pravarttate kAryANi samAzrayate pshcaat|| 231 / / artha - jIvadravya che te anAdinidhana che ane te navA navA paryAyorUpe pragaTa pariName che; te prathama dravya-kSetra-kALa-bhAvanI sAmagrImAM varte che pachI kAryane- paryAyane prApta thAya che. bhAvArtha- jema koI jIva pahelAM zubha pariNAmarUpe pravarte che pachI svargane prApta thAya che tathA (koI jIva) pahelAM azubhapariNAmarUpe pravarte che pachI narakAdi paryAyane prApta thAya che, ema samajavuM. - have "jIvadravya potAnAM dravya-kSetra-kALa-bhAvamAM rahIne ja navIna paryAyarUpa kArya kare che ema kahe che: sasarUvattho jIvo kaJju sAhedi vaTTamANaM pi| khette ekammi Thido Niyadavve saMThido cev|| 232 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 132] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA svasvarUpasthaH jIvaH kAryaM sAdhayati vartamAnaM api| kSetre ekasmin sthitaH nijadravye saMsthita: caiv|| 232 / / artha- jIvadravya che te potAnA cetanA svarUpamAM (bhAvamAM) potAnA ja kSetramAM, potAnA ja dravyamAM tathA potAnA pariNamanarUpa samayamAM rahIne ja potAnA paryAyasvarUpa kAryane sAdhe che. bhAvArtha- paramArthathI vicArIe to potAnAM ja dravya-kSetrakALa-bhAvasvarUpa thato thako jIva, paryAyasvarUpa kAryarUpe pariName che ane paradravya-kSetra-kALa-bhAva che te to nimittamAtra che. - have anyarUpa thaIne kArya kare to temAM dUSaNa darzAve che:ssruuvttho jIvo aNNasarUvammi gacchade jadi hi| aNNoNNamelaNAdo ekasarUvaM have savvaM / / 233 / / svasvarUpasthaH jIvaH anyasvarUpe gacchet yadi hi| anyonyamelanAt ekasvarUpaM bhavet sarvaM / / 233 / / artha:- jo jIva potAnA svarUpamAM rahIne paNa parasvarUpamAM jAya to paraspara maLavAthI badhAMya dravyo ekarUpa banI jAya; e mahAna doSa Ave. paraMtu ema ekarUpa kadI paNa thato nathI e pragaTa che. have sarvathA ekarUpa mAnavAmAM dUSaNa darzAve che:ahvaa baMbhasarUvaM eka savvaM pi maNNade jadi hi| caMDAlabaMbhaNANaM to Na viseso have kovi|| 234 / / athavA brahmasvarUpaM ekaM sarvaM api manyate yadi hi| cANDAlabrAhmaNAnAM tat na vizeSa: bhavet kaH api|| 234 / / artha- jo sarvathA eka ja vastu mAnI badhuMya brahmanuM svarUpa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [133 mAnIe to brAhmaNa ane cAMDAlano kAMI paNa bheda raheto nathI. bhAvArtha:- sarva jagatane eka brahmasvarUpa mAnIe to nAnAM rUpa (bhinnabhinna rUpa ) TharatAM nathI. vaLI 'avidhAthI nAnAM rUpa dekhAya che' ema mAnIe to e avidhA konAthI utpanna thaI te kaho ? jo 'brahmathI thaI' ema kaho to te brahmathI bhinna che ke abhinna che? athavA satpa che ke asatApa che? athavA te ekarUpa che ke anekarUpa che? e pramANe vicAra karatAM emAMnuM kAMI TharatuM nathI. mATe vastunuM svarUpa anekAnta ja siddha thAya che ane e ja satyArtha che. have tattvane aNumAtra mAnavAmAM dUSaNa darzAve cheHannuprimaannN taccaM aMsavihINaM ca maNNade jadi hi / to saMbaMdhAbhAvo tatto vi Na kajusaMsiddhi / / 235 / / aNuparimANaM tattvaM aMzavihInaM ca manyate yadi hi / tat sambandhAbhAvaH tataH api na kaarysNsiddhiH|| 235 / / artha:- jo eka vastu sarvagata-vyApaka na mAnavAmAM Ave paNa aMzarahita, aNuparimANa tattva mAnavAmAM Ave to be aMzanA tathA pUrva-uttara aMzanA saMbaMdhanA abhAvathI evI aNumAtra vastuthI kAryanI siddhi thatI nathI. bhAvArtha:- niraMza, kSaNika ane niranvayI vastumAM arthakriyA thAya nahi; mATe vastune kaMthacit aMzasahita, nitya tathA anvayI mAnavA yogya che. have dravyamAM ekatvapaNAno nizcaya kare che: savvANaM davvANaM davvasarUveNa hodi eyattaM / NiyaNiyaguNabheNa hi savvANi vi hoMti bhiNNANi / / 236 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 134] [ svAmikArtikeyAnuprekSA sarveSAM dravyANAM dravyasvarUpeNa bhavati ektvm| nijanijaguNabhedena hi sarvANi api bhavanti bhinnaani|| 236 / / artha - badhAya dravyone dravyasvarUpathI to ekatvapaNuM che tathA potapotAnA guNonA bhedathI sarva dravyo bhinnabhinna che. bhAvArtha- dravyanuM lakSaNa utpAda-vyaya-dhrauvyasvarUpa sat che. have e svarUpathI to sarvane ekapaNuM che. tathA cetanatA-acetanatA Adi potapotAnA guNathI bhedarUpa che mATe guNanA bhedathI badhAM dravyo nyAro nyArAM che. vaLI eka dravyane trikALavartI anaMta paryAya che, te badhA paryAyomAM dravyasvarUpathI to ekatA ja che; jema cetananA paryAya badhA cetanasvarUpa che. tathA pratyeka paryAya potapotAnA svarUpathI bhinnabhinna paNa che, bhinnabhinnakALavArtA che tethI bhinnabhinna kahIe chIe; paraMtu temane pradezabheda nathI. tethI eka ja dravyanA aneka paryAya hoya che temAM virodha nathI. ' have dravyane guNa-paryAyasvabhAvapaNuM darzAve che: jo attho paDisamayaM uppaadvvydhuvttsbbhaavo| guNapajuyapariNAmo so saMto bhaNNade smye|| 237 / / yaH arthaH pratisamayaM utpaadvyydhruvtvsdbhaavH| guNaparyAyapariNAmaH saH sat bhaNyate smye|| 237 / / artha- artha eTale vastu che, te samaye samaye utpAda-vyayadhrauvyapaNAnA svabhAvarUpa che; ane tene guNa-paryAya pariNAmasvarUpa sattva siddhAMtamAM kahyuM che. bhAvArtha- jIvAdi vastu che te UpajavuM, viNasavuM ane sthira rahevuM e traNe bhAvamaya che, ane je vastu guNa-paryAya pariNAmasvarUpa che te ja sat che. jema jIvadravyano cetanA guNa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 135 che, tenuM svabhAva-vibhAvarUpa pariNamana che tathA samaye samaye pariName che te paryAya che. e ja pramANe pugaladravyanA sparza, rasa, gaMdha, varNa, guNa che; te samaye samaye svabhAva ke vibhAvarUpe pariName che te paryAya che. e pramANe badhAM dravyo guNa-paryAya pariNAmasvarUpa pragaTa che. have dravyonA utpAda-vyaya te zuM che? te kahe che:pddismyN pariNAmo puvvo Nassedi jAyade annnno| vatthuviNAso paDhamo uvavAdo bhaNNade bidio|| 238 / / pratisamayaM pariNAma: pUrva: nazyati jAyate anyH| vastuvinAzaH prathama: upapAda: bhaNyate dvitIyaH / / 238 / / artha:- vastuno pariNAma samaye samaye prathamano to viNaze che. ane anya Upaje che, tyAM pahelA pariNAmarUpa vastuno to nAza-vyaya che tathA anya bIja pariNAma upajyo tene utpAda kahIe chIe. e pramANe utpAda-vyaya thAya che. have dravyanA dhruvapaNAno nizcaya kahe che:nno uppajudi jIvo davvasarUveNa Neva nnssedi| taM ceva davvamittaM NiccattaM jANa jiivss|| 239 / / no utpadyate jIvaH dravyasvarUpeNa naiva nshyti| tat ca eva dravyamAnaM nityatvaM jAnIhi jiivsy|| 239 / / artha - jIvadravya, dravyasvarUpathI to nathI nAzane prApta thatuM ke nathI UpajatuM; tethI dravyamAtrathI jIvane nityapaNuM samajavuM. bhAvArtha- e ja dhruvapaNuM che ke jIva, sattA ane cetanatAthI to Upajato- viNasato nathI arthAt jIva, koI navo Upajato ke viNasato nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 136] [svAmikArtikeyAnuprekSA have dravyaparyAyanuM svarUpa kahe che:annnniruuvN davvaM visesarUvo havei pjjaao| davvaM pi biseseNa hi uppajjudi Nassade sadadaM / / 240 / / anvayirUpaM dravyaM vizeSarUpaH bhavati pryaayH| dravyaM api vizeSeNa hi utpadyate nazyati sttm|| 240 / / artha:- jIvAdi vastu anvayarUpa (sAmAnyarU5 )thI dravya che ane te ja vizeSarUpathI paryAya che. vaLI vizeSarUpathI dravya paNa niraMtara Upaje-viNase che. bhAvArtha- avayarUpa paryAyomAM sAmAnyabhAvane dravya kahe che tathA vizeSabhAva che te paryAya che. tethI vizeSarUpathI dravyane paNa utpAda-vyayasvarUpa kahe che. paraMtu ema nathI ke paryAya, dravyathI judo ja Upaje-viNase che. abhedavivakSAthI dravya ja Upaje- viNase che tathA bhedavivakSAthI (dravya ane paryAyane) judA paNa kahIe chIe. have guNanuM svarUpa kahe che:sriso jo pariNAmo aNAiNihaNo have guNo so hi| so sAmaNNasarUvo uppajjudi Nassade nney|| 241 / / sadRzaH yaH pariNAmaH anAdinidhanaH bhavet guNaH saH hi| saH sAmAnyasvarUpaH utpadyate nazyati naiv|| 241 / / artha - dravyano je pariNAma (bhAva) sadeza arthAt pUrva-uttara badhIya paryAyomAM samAna hoya-anAdinidhana hoya te ja guNa che. ane te sAmAnyasvarUpathI Upajato-viNasato nathI. bhAvArtha- jema jIvadravyano cetanaguNa tenI sarva paryAyomAM mojUda che- anAdinidhana che, te sAmAnyasvarUpathI Upajato-viNasato nathI paNa vizeSarUpathI paryAyamAM vyaktarUpa (pragaTarUpa) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 137 thAya ja che, evo guNa che. tevI rIte badhAMya dravyomAM potapotAnA sAdhAraNa (sAmAnya ) tathA asAdhAraNa (vizeSa ) guNo samajavA. have kahe che ke dravya, guNa ane paryAyonuM ekapaNuM che te ja 5ramArthe vastu cheH so vi viNassadi jAyadi visesarUveNa savvadavvesu / davvaguNapajjayANaM eyattaM vatthu saH api vinazyati jAyate vizeSarUpeNa sarvadravyeSu / dravyaguNaparyAyANAM ekatvaM vastu paramArthaM / / 242 / / paramatnuM||242|| artha:- sarva dravyomAM je guNa che te paNa vizeSarUpathI UpajeviNaze che. e pramANe dravya-guNa-paryAyonuM ekapaNuM che ane te ja 52mArthabhUta vastu che. bhAvArtha:- guNanuM svarUpa evuM nathI ke je vastuthI bhinna ja hoya-nityarUpa sadA rahe che. guNa-guNIne kathaMcit abhedapaNuM che tethI je paryAya Upaje-viNase che te guNa-guNIno vikAra che (vizeSa AkAra che). eTalA mATe guNane paNa UpajatA- viNasatA kahIe chIe. evuM ja nityAnityAtmaka vastunuM svarUpa che. e pramANe dravyaguNa-paryAyonI ekatA e ja 52mArthabhUta vastu che. have AzaMkA thAya che ke-dravyomAM paryAya vidyamAna Upaje che ke avidyamAna Upaje che? evI AzaMkAnuM samAdhAna kare che: jadi davve pajjAyA vi vijamANA tirohidA saMti / tA uppatti vihalA paDapihide devadattivva / / 243 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 138] [svAmikArtikayAnuprekSA yadi dravye paryAyAH api vidyamAnAH tirohitAH snti| tat utpatti: viphalA paTapihite devadatte iv|| 243 / / artha:- jo "dravyamAM paryAyo che te paNa vidyamAna che ane tirohita eTale DhaMkAyelA che" ema mAnIe to utpatti kahevI ja viphala (vyartha) che. jema devadatta kapaDAthI DhaMkAyelo hato tene ughADayo eTale kahe che ke "A Upajyo', paNa ema UpajavuM kahevuM te vAstavika nathI-vyartha che; tema dravyamAM paryAya DhAMkI-UghaDIne UpajatI kahevI te paramArtha nathI. mATe dravyamAM avidyamAna paryAyanI ja utpatti kahIe chIe. savvANa pajjayANaM avijamANANa hodi uppttii| kAlAIladdhIe aNAiNihaNammi dvvmmi|| 244 / / sarveSAM paryAyANAM avidyamAnAnAM bhavati utpttiH| kAlAdilabdhyA anAdinidhane drvye|| 244 / / artha- anAdinidhana dravyamAM kALAdi labdhithI sarva paryAyonI avidyamAna ja utpatti che. bhAvArtha- anAdinidhana dravyamAM kALAdi labdhithI avidhamAna arthAt aNachAtI paryAya ja Upaje che. paNa ema nathI ke "badhI paryAyo eka ja samayamAM vidhamAna che te DhaMkAtI-UghaDatI jAya che." paraMtu samaye samaye kramapUrvaka navIna navIna ja paryAyo Upaje che. dravya to trikALavartI sarva paryAyono samudAya che ane kALabhedathI paryAyo krame thAya che. have dravya ane paryAyone kathaMcit bheda-abhedapaNuM darzAve che:dvvaann pajjayANaM dhammavivakkhAe kIrae bheo| vatthusarUveNa puNo Na hi bhedo sakkade kaauN|| 245 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA] [139 dravyANAM paryAyANAM dharmavivakSayA kriyate bhedH| vastusvarUpeNa punaH na hi bhedaH zakyate krtum|| 245 / / artha - dravya ane paryAyamAM dharma-dharmInI vivakSAthI bheda karavAmAM Ave che; paraMtu vastusvarUpathI bheda thaI zakato nathI. bhAvArtha:- dravya e paryAyamAM dharma-dharmInI vivakSAthI bheda karavAmAM Ave che arthAt dravya dharmI che ane paryAya dharma che. vastupaNe e baMne abheda ja che. koI naiyAyikAdika dharma-dharmImAM sarvathA bheda mAne che, temano mata pramANabAdhita che. have dravya ane paryAyamAM sarvathA bheda mAne che temanA matamAM dUSaNa darzAve che:jdi vatthudo vibhedo pajjuyadavvANa maNNase muuddh| to NiravekkhA siddhI dohaM pi ya pAvade nniymaa|| 246 / / yadi vastuta: vibheda: paryAyadravyayo: manyase muuddh| tataH nirapekSA siddhiH dvayoH api ca prApnoti niymaat|| 246 / / artha- dravya ane paryAyamAM (sarvathA) bheda mAne che tene kahe che ke-he mUDha! jo tuM dravya ane paryAyamAM vastupaNAthI paNa bheda mAne che to dravya ane paryAya baMnenI nirapekSa siddhi niyamathI prApta thAya che. bhAvArtha - (ema mAnatAM) dravya ane paryAya judI judI vastu Thare che paNa temAM dharma-dharmIpaNuM TharatuM nathI. have jeo vijJAnane ja advita kahe che ane bAhya padArtha mAnatA nathI temanA matamAM dUSaNa darzAve che:jdi savvameva NANaM NANArUvehiM saMThidaM ekkaM / to Na vi kiM pi viNeyaM NeyeNa viNA kahaM NANaM / / 247 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 140] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA yadi sarvaM eva jJAnaM nAnArUpaiH saMsthitaM ekm| tat na api kimapi vijJeyaM jJeyena binA kathaM jnyaanm|| 247 / / artha- jo badhIya vastu eka jJAna ja che ane te ja nAnArUpathI sthita che rahe che to ema mAnatAM zeya kAMI paNa na karyuM, ane zeya vinA jJAna ja kevI rIte Tharaze ? bhAvArtha- vijJAnAtavAdI-bauddhamatI kahe che ke "jJAnamAtra ja tattva che ane te ja nAnArUpathI birAje che. tene kahe che ke jo jJAnamAtra ja che to jJaya kAMI paNa na rahyuM ane zeya nathI to jJAna kevI rIte kaho cho ? kAraNa ke zeyane jANe te ja jJAna kahevAya che paNa zeya vinA jJAna nathI. ghaDapaDajaDadavvANi hi yasarUvANi suppsiddhaanni| NANaM jANedi jado appAdo bhinnnnruuvaanni|| 248 / / ghaTapaTajaDadravyANi hi jJeyasvarUpANi suprsiddhaani| jJAnaM jAnAti yata: AtmanaH bhinnruupaanni|| 248 / / artha:- ghaTa, paTa Adi samasta jaDa dravyo jJayasvarUpathI bhalA prakAre prasiddha che ane temane jJAna jANe che tethI teo AtmAthIjJAnathI bhinnarUpa judAM Thare che. bhAvArtha- jaDadravya evA zeyapadArtho AtmAthI bhinnarUpa jAdA judA prasiddha che teno lopa zI rIte karI zakAya? jo tene na mAnavAmAM Ave to jJAna paNa na Thare, kAraNa ke jANyA vinA jJAna zAnuM? jaM savvaloyasiddhaM dehaM gehAdibAhiraM atthN| jo taM pi NANa maNNadi Na muNadi so NANaNAmaM pi|| 249 / / yat sarvalokasiddhaM dehaM gehAdibAhyaM arthaM / yaH tadapi jJAnaM manyate na jAnAti sa: jJAnanAma api|| 249 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [141 artha:- deha-makAna Adi bAhya padArtho sarvalokaprasiddha che temane paNa jo jJAna ja mAnazo, to te vAdI jJAnanuM nAma paNa jANato nathI. bhAvArtha- bAhya padArthane paNa jJAna ja mAnavAvALo jJAnanuM svarUpa ja jANato nathI e to dUra raho, paNa jJAnanuM nAma paNa jANato nathI. have nAstivAdI pratye kahe che:acchiihiN picchamANo jIvAjIvAdi- bahuvihaM atthN| jo bhaNadi Natthi kiMci vi so jhuThThANaM mhaajhuttho|| 250 / / akSibhyAM prekSamANaH jIvAjIvAdi- bahuvidhaM arthm| yaH bhaNati nAsti kiJcidapi saH juSTAnAM mhaajussttH|| 250 / / artha- je nAstikavAdI jIva-ajIvAdi ghaNA prakAranA padArthone AMkho vaDe pratyakSa dekhato hovA chatAM paNa kahe che ke kAMI paNa nathI" te asatyavAdIomAM paNa mahIM asatyavAdI che. bhAvArtha- pratyakSa dekhAtI vastune paNa "nathI' ema kahenAro mahA japTho che. jaM savvaM pi ya saMtaM tA so vi asaMtao kahaM hodi| Natthi tti kiMci tatto ahavA suNNaM kahaM munndi|| 251 / / yat sarvaM api ca sat tat saH api asatkaH kathaM bhvti| nAsti iti kiJcit tataH athavA zUnyaM kathaM jaanaati|| 251 / / artha:- sarva vastu satarUpa che-vidyamAna che, te vastu asarUpa-avidyamAna kema thAya? athavA "kAMI paNa nathI" evuM to zUnya che, ema paNa kevI rIte jANe? bhAvArtha:- chatI ( vidhamAna-pragaTa-mojUda ) vastu achatI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [ svAmikArtikeyAnuprekSA , paNa nathI ' to evuM pachI 'zUnya che' ema 142] ( avidyamAna ) kema thAya ? tathA kahevAvALo jANavAvALo paNa na koNe jANyuM ? ' kAMI rahyo, have A ja gAthA pAThAntararUpe A pramANe cheH jadi savvaM pi asataM tA so vi ya saMtao kahaM bhaNadi / Natthi tti kiM pi taccaM ahavA suNNaM kahaM muNadi / / yadi sarvaM api asat tat saH api ca satkaH kathaM bhaNati / nAsti iti kimapi tattvaM athavA zUnyaM kathaM jAnAti / artha:- jo badhIya vastu asat che to (asat che) ema kahevAvALo nAstikavAdI paNa asarUpa Tharyo, to pachI 'koIpaNa tattva nathI' ema te kevI rIte kahe che? athavA kahevAvALo paNa nathI,' to zUnya che ema zI rIte jANe che? " , bhAvArtha:- pote pragaTa vidhamAna che ane kahe che ke 'kAMI paNa nathI ' paNa ema kahevuM e moTuM ajJAna che; tathA zUnyatattva kahevuM e to mAtra pralApa (phogaTa bakavAda) ja che, kAraNa ke kahevAvALo ja nathI to A kahe che koNa ? tethI nAstitvavAdI mAtra pralApI (mithyA bakavAdI ) che. kiM bahuNA utteNa ya jettiyamettANi saMti NAmANi / tettiyamettA atthA saMti te NiyameNa paramatthA / / 252 / / kiM bahunA uktena ca yAvanmAtrANi santi nAmAni / tAvanmAtrA: arthA: santi 7 niyena paramArthA:|| 2 / / artha:- ghaNuM kahevAthI zuM? jeTalAM nAma che teTalA ja niyamathI padArtho 5ramArtharUpe che. bhAvArtha:- jeTalAM nAma che teTalA satyArtharUpa padArtho che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates soDAnuprekSau] [143 ghaNuM kahevAthI basa thAo ! e pramANe padArthonuM svarUpa kahyuM. have, e padArthone jANavAvALuM jJAna che tenuM svarUpa kahe che:nnaannaadhmmehiN judaM appANaM taha paraM pi nnicchydo| jaM jANedi sajogaM taM NANaM bhaNNade sme|| 253 / / nAnAdhaG: yutaM AtmAnaM tathA paraM api nishcytH| yat jAnAti svayogyaM tat jJAnaM bhaNyate smye|| 253 / / artha- je nAnA dharmo sahita AtmAne tathA paradravyone potAnI yogyatAnusAra jANe che tene siddhAntamAM nizcayathI jJAna kahe che. bhAvArtha- potAnA AvaraNanA kSayopazama ke kSaya anusAra jANavAyogya padArtha je pote tathA para, tene je jANe che te jJAna che. e sAmAnyajJAnanuM svarUpa kahyuM. have sarvapratyakSa evA kevaLajJAnanuM svarUpa kahe cheHjN savvaM pi payAsadi davvapajjAyasaMjudaM loyN| taha ya aloyaM savvaM taM NANaM savvapaccakkhaM / / 254 / / yat sarvaM api prakAzayati dravyaparyAyasaMyutaM lokm| tathA ca alokaM sarvaM tat jJAnaM srvprtykssm|| 254 / / artha:- je jJAna, dravya-paryAyasahita sarva loka tathA sarva alokane prakAze che- jANe che te sarvapratyakSa kevaLajJAna che. 3. nasarvAta. he cha:savvaM jANadi jamhA savvagayaM taM pi vuccade tmhaa| Na ya puNa visaradi NANaM jIvaM caiUNa annnntth|| 255 / / sarvaM jAnAti yasmAt sarvagataM tadapi ucyate tsmaat| na ca puna: visarati jJAnaM jIvaM tyaktvA anytr|| 255 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 144] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA artha:- jJAna sarva loka-alokane jANe che tethI jJAnane sarvagata paNa kahIe chIe, vaLI jJAna che te jIvane choDI anya jJayapadArthomAM jatuM nathI. bhAvArtha- jJAna sarva lokAlokane jANe che tethI tene sarvagata vA sarvavyApaka kahIe chIe. paraMtu te jIvadravyano guNa che mATe jIvane choDI anya padArthomAM jatuM nathI. have "jJAna jIvanA pradezomAM rahIne ja sarvane jANe che" ema kahe che:nnaannN Na jAdi NeyaM NeyaM pi Na jAdi nnaanndesmmi| NiyaNiyadesaThiyANaM vavahAro NANaNeyANaM / / 256 / / jJAnaM na yAti jJeyaM jJeyaM api na yAti jnyaandeshe| nijanijadezasthitAnAM vyavahAra: jnyaanjnyeyaanaam|| 256 / / artha - jJAna che te yamAM jatuM nathI tathA jJaya paNa jJAnanA pradezomAM AvatAM nathI; potapotAnA pradezomAM rahe che, topaNa jJAna tathA zeyamAM zaiya-jJAyaka vyavahAra che. bhAvArtha:- jema darpaNa potAnA ThekANe che ane ghaTAdika vastu potAnA ThekANe che, chatAM darpaNanI svacchatA evI che ke jANe ghaTa darpaNamAM AvIne ja beTho hoya ! e ja pramANe jJAna-jJayano vyavahAra jANavo. have mana:paryaya-avadhijJAna tathA mati-zrutajJAnanuM sAmarthya kahe che:mnnpjuyvinnnnaannN ohINANaM ca despcckkhN| maisuyaNANaM kamaso visadaparokkhaM parokkhaM c|| 257 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA] [145 manaHparyayavijJAnaM avadhijJAnaM ca deshprtykssm| matizrutajJAnaM kramazaH vizadaparokSaM parokSaM c|| 257 / / artha - mana:paryayajJAna tathA avadhijJAna e bane to dezapratyakSa che; matijJAna che te vizada eTale pratyakSa paNa che tathA parokSa paNa che, tathA zrutajJAna che te parokSa ja che. bhAvArtha:- mana:paryayajJAna-avadhijJAna che te ekadezapratyakSa che kAraNa ke jeTalo potAno viSaya che teTalAne to vizada-spaSTa jANe che; sarvane jANatuM nathI mATe tene ekadeza kahIe chIe. matijJAna che te indriya-manathI Upaje che mATe vyavahArathI indriyanA saMbaMdhathI tene vizada paNa kahIe chIe; e pramANe te pratyakSa paNa che; paraMtu paramArthathI to te parokSa ja che. tathA zrutajJAna che te parokSa ja che kAraNa ke te vizada-spaSTa jANatuM nathI. have indriyajJAna yogya viSayane jANe che ema kahe che:iNdiyjN madiNANaM joggaM jANedi puggalaM davvaM / mANasaNANaM ca puNo suyavisayaM akkhavisayaM c|| 258 / / indriyajaM matijJAnaM yogyaM jAnAti pudgalaM drvym| mAnasajJAnaM ca punaH zrutaviSayaM akSaviSayaM c|| 258 / / artha- indriyothI utpanna je matijJAna che te potAne yogya viSaya je pudagaladravya tene jANe che. je indriyano jevo viSaya che tevo ja jANe che. manasaMbaMdhI jJAna che te zrutaviSaya (arthAt zAstravacanane sAMbhaLe che, tenA arthane jANe che) tathA IndriyathI jANavAmAM Ave tene paNa jANe che. have indriyajJAnanA upayoganI pravRtti anukramathI che ema kahe che: Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 146] [svAmikArtikeyAnuprekSA paMceMdiyaNANANaM majjhe egaM hodi uvjuttN| maNaNANe uvajutte iMdiyaNANa Na jaaedi|| 259 / / paJcendriyajJAnAnAM madhye ekaM ca bhavati upyuktm| manojJAne upayukte indriyajJAnaM na jaayte|| 259 / / artha- pAMca indriyothI jJAna thAya che paNa temAMthI koI eka indriyadvArathI jJAna upayukta ( joDAvuM ) thAya che paraMtu pAMce ekasAthaekakALe upayukta thatAM nathI. vaLI manojJAnathI upayukta thAya tyAre indriyajJAna UpajatuM nathI. bhAvArtha- indriya-mana saMbaMdhI jJAnanI pravRtti yugapat (ekasAtha) thatI nathI paNa eka kALamAM eka ja jJAnathI upayukta thAya che. jyAre A jIva ghaTane jANato hoya tyAre te kALamAM paTane jANato nathI. e pramANe e jJAna kramarUpa che. have, indriya-manasaMbaMdhI jJAnanI kramathI pravRtti kahI to tyAM AzaMkA thAya che ke indriyonuM jJAna eka kALamAM che ke nahi? e AzaMkAne dUra karavA kahe che:eke kAle egaM NANaM jIvassa hodi uvjuttN| NANANANANi puNo laddhisahAveNa vucNtti|| 260 / / ekasmin kAle ekaM jJAnaM jIvasya bhavati upyuktm| nAnAjJAnAni punaH labdhisvabhAvena ucynte||260|| artha - jIvane eka kALamAM eka ja jJAna upayukta arthAta upayoganI pravRtti thAya che; ane labdhisvabhAvathI eka kALamAM nAnAM jJAna kahyAM che. bhAvArtha- bhAvaIndriya be prakAranI kahI che. eka labdhirUpa tathA bIjI upayogarUpa. tyAM jJAnAvaraNa karmanA kSayopazamathI AtmAmAM jANavAnI zakti thAya tene labdhi kahe che ane te to pAMca indriya Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [ 147 tathA mana dvArA-jANavAnI zakti eka kALamAM ja rahe che, paraMtu temAM upayoganI vyaktirUpa pravRtti che te jJaya pratye upayukta thAya che tyAre eka kALamAM ekathI ja thAya che. evI ja kSayopazamajJAnanI yogyatA che. have, vastune anekAtmapaNuM che to paNa apekSAthI ekAtmapaNuM paNa che ema kahe che - jaM vatthu aNeyaMtaM eyaMtaM taM pi hodi svipekkhN| suyaNANeNa NaehiM ya NiravekkhaM dIsade nnev|| 261 / / yat vastu anekAntaM ekAntaM tadapi bhavati svypekssm| zrutajJAnena nayaiH ca nirapekSaM dRzyate naiv|| 261 / / artha:- je vastu anekAnta che te apekSA sahita ekAnta paNa che. tyAM zrutajJAnapramANathI sAdhavAmAM Ave to vastu anekAnta ja che tathA zrutajJAnapramANanA aMzarUpa nayathI sAdhavAmAM Ave to vastu ekAnta paNa che ane te apekSArahita nathI kAraNa ke nirapekSa naya mithyA che arthAt nirapekSatAthI vastunuM svarUpa jovAmAM AvatuM nathI. bhAvArthavastunA sarva dharmone eka kALamAM sAthe te pramANa che tathA tenA eka eka dharmone ja grahaNa kare te naya che. tethI eka naya bIjA nayanI sApekSatA hoya to vastu sAdhI zakAya paNa apekSArahita naya vastune sAdhato nathI. eTalA mATe apekSAthI vastu anekAnta paNa che ema jANavuM e ja samyakajJAna che. have "zrutajJAna parokSapaNe sarva vastune prakAze che ema kahe che: Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 148] [svAmikArtikeyAnuprekSA savvaM pi aNeyaMtaM parokkharUveNa jaM pyaasedi| taM suyaNANaM bhaNNadi saMsayapahudIhiM paricattaM / / 262 / / sarvaM api anekAntaM parokSarUpeNa yat prkaashyti| tat zrutajJAnaM bhaNyate saMzayaprabhRtibhiH prityktm|| 262 / / artha- je jJAna sarva vastune anekAntasvarUpa parokSarUpe prakAzajANe-kahuM te zrutajJAna che. te zrutajJAna saMzaya, viparItatA ane anadhyavasAyathI rahita che ema siddhAntamAM kahyuM che. bhAvArtha- je sarva vastune anekAntarUpa parokSarUpe prakAze te zrutajJAna che. zAstranAM vacana sAMbhaLavAthI arthane jANe te parokSa ja jANe che; tathA zAstramAM badhIya vastunuM svarUpa anekAntAtmaka kahyuM che ema sarva vastune jANe vA gurujanonA upadezapUrvaka jANe to saMzayAdika paNa rahe nahi. have zrutajJAnanA vikalpa (bheda) che te naya che. temanuM svarUpa kahe che loyANaM vavahAraM dhammavivakkhAi jo psaahedi| suyaNANassa viyappo so vi Nao liNgsNbhuudo|| 263 / / lokAnAM vyavahAraM dharmavivakSayA yaH prsaadhyti|| zrutajJAnasya vikalpaH saH api nayaH linggsmbhuutH|| 263 / / artha- vastunA eka dharmanI vivekSAthI je lokonA vyavahArane sAdhe te naya che ane te zrutajJAnano vikalpa (bheda) che. vaLI te, liMga (cihna) thI Upajyo che. bhAvArtha- vastunA eka dharmanI vivakSA laI je lokavyavahArane sAdhe te zrutajJAnano aMza naya che, ane te sAdhyadharmane hetupUrvaka sAdhe che. jema vastunA "sa" dharmane grahaNa karI tene Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [149 hetuthI sAdhavAmAM Ave ke "potAnAM dravya-kSetra-kALa-bhAvathI vastu sarUpa che". e pramANe naya, hetuthI upaje che. have, eka dharmane naya kevI rIte grahaNa kare che te kahe che:nnaannaadhmmjudN pi ya eyaM dhammaM pi vuccade atthN| tasseyavivakkhAdo Natthi vivakkhA hu sesANaM / / 264 / / nAnAdharmayutaH api ca ekaM dharmaM api ucyate arthH| tasyaikavivakSAtaH nAsti vivakSA sphuTaM shessaannaam|| 264 / / artha- padArtha nAnA dharmathI yukta che to paNa tene koI eka dharmarUpa kahevAmAM Ave che, kAraNa ke eka dharmanI jyAM vivakSA karavAmAM Ave tyAM te ja dharmane kahevAmAM Ave che paNa bAkInA sarva dharmanI vivakSA karavAmAM AvatI nathI. bhAvArtha- jema jIvavastumAM astitva, nAstitva, nityatva, anityatva, ekatva, anekatva, cetanatva, amUrtatva Adi aneka dharma che; te badhAmAMthI koI eka dharmanI vivakSAthI kahevAmAM Ave ke "jIva cetanasvarUpa ja che" ItyAdi. tyAM anya dharmanI vivekSA nathI karI paNa tethI ema na jANavuM ke anya dharmono abhAva che. paraMtu ahIM to prayojananA AzrayathI tenA koI eka dharmane mukhya karI kahe cheanyanI ahIM vivakSA nathI (ema samajavuM ). have vastunA dharmane, tenA vAcaka zabdane tathA tenA jJAnane naya kahe che:so ciya ekko dhammo vAcayasaddo vi tassa dhmmss| taM jANadi taM NANaM te tiNNi va NayavisesA y|| 265 / / saH eva eka: dharma: vAcakazabdaH api tasya dhrmsy| tam jAnAti tat jJAnaM te trayo api nayavizeSAH c|| 265 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 150] [svAmikArtikeyAnuprekSA artha:- vastuno (koI) eka dharma, te dharmano vAcaka zabda tathA te dharmane jANavAvALuM jJAna e traNeya nayanA vizeSa (bheda) che. bhAvArtha- vastunuM grahaNa karavAvALuM jJAna, teno vAcaka zabda tathA vastu, ene (e traNene) jema pramANasvarUpa kahevAmAM Ave che tema naya paNa kahevAmAM Ave che. kve vastunA eka ja dharmane grahaNa kare evA eka naya (jJAna)ne mithyAtva zA mATe kahevAmAM Ave che? teno uttara kahe che:te sAvekkhA suNayA NiravekkhA te vi duNNayA hoNti| sayalavavahArasiddhI suNayAdo hodi nniymenn|| 266 / / te sApekSAH sunayAH nirapekSAH te api durNayAH bhvnti| sakalavyavahArasiddhiH sunayAt bhavati niymen|| 266 / / artha - prathama kahelA traNa prakAranA naya te jo paraspara apekSAsahita hoya to te sunaya che; paraMtu e ja jyAre apekSA rahita sarvathA eka eka grahaNa karavAmAM Ave tyAre te durnaya (mithyAnaya) che. sunayothI sarva vyavahAranI (vastunA svarUpanI) siddhi thAya che. bhAvArtha- naya che te badhAya sApekSa hoya to sunaya che ane nirapekSa hoya to kunaya che. sApekSatAthI sarva vastuvyavahAranI siddhi che-samyakajJAna svarUpa che tathA kunayothI sarva lokavyavahArano lopa thAya che-mithyAjJAnarUpa che. have, parokSajJAnamAM anumAna pramANa paNa che, tenuM daSTAntapUrvaka svarUpa kahe che:jN jANijjai jIvo iNdiyvaavaarkaaycitttthaahiN| taM aNumANaM bhaNNadi taM pi NayaM bahuvihaM jaann|| 267 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA] [ 151 yat jAnAti jIva: indriyvyaapaarkaaycessttaabhiH| tat anumAnaM bhaNyate tamapi nayaM bahuvidhaM jaaniihi|| 267 / / artha - indriyonA vyApAra ane kAyanI ceSTAothI zarIramAM jIvane je jANe che tene anumAna pramANa kahe che. te anumAnajJAna paNa naya che ane te aneka prakAranA che. bhAvArtha- pahelAM zrutajJAnanA vikalpone naya kahyA hatA, ahIM anumAnanuM svarUpa kahyuM ke zarIramAM rahelo jIva pratyakSa grahaNamAM Avato nathI tethI sparzana, svAdana, vANI, suMghavuM, sAMbhaLavuM, dekhavuM vagere (indriyonA vyApAra) tathA gamana- AgamanAdi kAyAnI ceSTAothI jANavAmAM Ave che ke "zarIramAM jIva che. A anumAnajJAna che, kAraNa ke sAdhanathI sAdhyanuM jJAna thAya tene anumAna kahe che ane te paNa naya ja che. tene parokSapramANanA bhedomAM kahyuM che paNa te paramArthathI naya ja che. te anumAna svArtha-parArthanA bhedathI tathA hetu-cihnonA bhedathI aneka prakAranuM kahyuM che. have nayanA bhedone kahe che:so saMgaheNa ekko duviho vi ya dvvpjjuehiNto| tesiM ca visesAdo NaigamapahudI have NANaM / / 268 / / saH saMgrahena ekaH dvividhaH api ca drvypryaayaabhyaam| tayoH ca vizeSAt naigamaprabhRtiH bhavet jJAnaM / / 268 / / artha- te naya saMgrahapaNAthI arthAt sAmAnyapaNe to eka che. dravyArthika ane paryAyArthika bhedathI be prakAranA che. tathA vizeSatAthI e baMnenA bhedothI naigamana, AdithI laIne che te naya che, ane te jJAna ja che. have dravyArthikanayanuM svarUpa kahe che - Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 15ra] [ svAmikArtikeyAnuprekSA jo sAhadi sAmaNNaM aviNAbhUdaM visesruuvehiN| NANAjuttibalAdo davvattho so Nao hodi|| 269 / / yaH sAdhayati sAmAnyaM avinAbhUtaM vishessruupaiH| nAnAyuktibalAt dravyArthaH saH nayaH bhvti||269 / / artha- je naya vastune tenA vizeSarUpathI avinAbhUta sAmAnyasvarUpane nAnA prakAranI yuktinA baLathI sAdhe te dravyArthikAya che. bhAvArtha- vastunuM svarUpa sAmAnya-vizeSAtmaka che. vizeSa vinA sAmAnya hotuM nathI. e pramANe yuktinA baLathI sAmAnyane sAdhe te dravyArthikanaya che. have paryAyArthikanayanuM svarUpa kahe che:jo sAhedi visese bahuvihasAmaNNasaMjude svve| sAhaNaliMgavasAdo pajuyavisao Nao hodi|| 270 / / yaH sAdhayati vizeSAn bahuvidhasAmAnyasaMyutAn srvaan| sAdhanaliGgavazAt paryAyaviSaya: nayaH bhvti|| 270 / / artha:- je naya aneka prakAre sAmAnyasahita sarva vizeSane tenA sAdhananuM je liMga (cihna) tenA vazathI sAthe te paryAyArthikAya che. bhAvArtha- sAmAnya sahita tenA vizeSone hetupUrvaka sAdhe te paryAyArthikanAya che. jema sat sAmAnyapaNA sahita cetana-acetanapaNe tenuM vizeSa che, cit sAmAnyapaNA sahita saMsArI-siddha jIvapaNuM tenuM vizeSa che, saMsArIpaNA sAmAnya sahita tra-sthAvara jIvapaNuM tenuM vizeSa che, ItyAdi. vaLI acetana sAmAnyapaNA sahita pudgalAdi pAMca dravya tenAM vizeSa che tathA pudgala sAmAnya Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [153 paNA sahita aNu-skaMdha-ghaTa-paTa Adi tenAM vizeSa che, ItyAdi paryAyArthikanaya hetupUrvaka sAdhavAmAM Ave che. have dravyArthikanayanA bhedo kahe che; tyAM pahelAM naigamanaya kahe cheH jo sAhedi adIdaM viyapparUvaM bhavissamaThThe ca / saMpaDikAlAvidvaM so hu Nayo Negamo Neo / / 279 / / yaH sAdhayati atItaM vikalparUpaM bhaviSyaM arthaM ca / sampratikAlAviSTaM saH sphuTaM nayaH naigamaH jJeyaH / / 279 / / artha:- je naya bhUta, bhaviSya tathA vartamAnarUpa vikalpathI saMkalpamAtra (padArthane ) sAthe te naigamanaya che. ra bhAvArtha:- traNa kALanA paryAyomAM anvayarUpa che te dravya che. tene potAnA viSayathI bhUtakALanI paryAyane paNa vartamAnavat saMkalpamAM le, bhAvikALanI paryAyane paNa vartamAnavat saMkalpamAM le tathA vartamAnakALanI paryAyane te kiMcit niSpanna hoya vA aniSpanna hoya topaNa niSpannarUpa saMkalpamAM le evA jJAna tathA vacanane naigamanaya kahe che. tenA aneka bheda che. sarva nayanA viSayane mukhyatA-gauNatAthI potAnA saMkalparUpe viSaya kare che. jema ke-manuSya nAmanA jIvadravyane saMsA25ryAya che, siddhaparyAya che tathA A manuSyaparyAya che ema kahe to tyAM saMsA2paryAya to atIta- anAgata-vartamAna traNa kALa saMbaMdhI paNa che, siddhapaNuM anAgata ja che tathA manuSyapaNuM vartamAna ja che chatAM A nayanA vacanathI abhiprAyamAM vartamAna- vidyamAnavat saMkalpathI parokSarUpa anubhavamAM laIne kahe ke 'A dravyamAM, mArA jJAnamAM, hAla A paryAya 1. niSpanna prAta vA pragaTa 2. aniSpanna Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com = = aprAta vA apragaTa. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 154] [svAmikArtikayAnuprekSA bhAse che' evA saMkalpane naigamanayano viSaya kahe che. emAMthI koIne mukhya tathA koIne gauNarUpa kahe che. have saMgrahanaya kahe chejo saMgahedi savvaM desaM vA vivihdvvpjjaayN| aNugamaliMgavisiTuM so vi Nao saMgaho hodi|| 272 / / yaH saMgRhNAti sarvaM dezaM vA vividhdrvypryaaym| anumati viziSTa sa: Apa naya: saMgra: mavatinA ra7ratA artha- je naya sarva vastune vA tenA dezane arthAt eka vastunA sarva bhedone aneka prakAra dravya-paryAyasahita anvayaliMgaviziSTa saMgraha kare-ekarUpa kahe te saMgrahanaya che. bhAvArtha- sarva vastu utpAda-vyaya-dhrauvyalakSaNa satathI dravyaparyAyothI anvayarUpa "eka mAtra che" ema kahe, vA sAmAnya sasvarUpa dravyamAtra che vA vizeSa satarUpa paryAyamAtra che, vA jIvavastu cisAmAnyathI eka che vA siddhatvasAmAnyathI sarva siddho eka che, vA saMsArItvasAmAnyathI sarva saMsArIjIva eka che, ItyAdi. tathA ajIvasAmAnyathI pudagalAdi pAMce dravya eka ajIvadravya che vA pugala-sAmAnyathI aNu-skaMdha-ghaTa-paTAdi eka pugaladravya che, ItyAdi saMgraharUpa kahe te saMgrahanaya che. AgaLa vyavahAranaya kahe che - jo saMgaheNa gahidaM visesarahidaM pi bhedade sddN| paramANUpajaMtaM vavahAraNao have so hu|| 273 / / yat saMgraheNa gRhItaM vizeSarahitaM api bhedayati sttm| paramANuparyantaM vyavahAranayaH bhavet saH khlu|| 273 / / artha - saMgrahanaya dvArA vastune vizeSarahita grahaNa karI hatI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [155 tene paramANu paryata niraMtara je naya bhede te vyavahAranaya che. bhAvArtha- saMgrahanaye sarvane sat kahyuM, tyAM vyavahAranaya bheda kare che ke- dravyasat che paryAyasat che. saMgrahanaya dravyasAmAnyane rahe che tyAM vyavahAranaya bheda kare che ke dravya jIva-ajIva be bhedarUpa che. saMgrahanaya jIvasAmAnyane rahe che tyAM vyavahAranaya bheda kare che ke jIva saMsArI ne siddha be bhedarUpa che; ItyAdi. vaLI saMgrahanaya paryAyasAmAnyane saMgrahaNa kare che, tyAM vyavahAranaya bheda kare che ke paryAya arthaparyAya tathA vyaMjanaparyAyarUpa be bhedathI che. e ja pramANe saMgrahanaya ajIvasAmAnyane grahaNa kare che, tyAM vyavahAranaya bheda karI ajIva evAM pudgalAdi pAMce dravyo bhedarUpa che. saMgrahanaya pugalasAmAnyane grahaNa kare che, tyAM vyavahAranaya aNu-skaMdha-ghaTapaTAdi bhedarUpa kahe che. e pramANe jene saMgrahanaya grahaNa kare temAM vyavahAranaya bheda karato jAya che ane te tyAM sudhI ke pharI bIjo bheda thaI zake nahi. tyAM sudhI saMgrahuM-vyavahAranayano viSaya che. e pramANe dravyArthikanayanA traNa bheda kahyA. have paryAyArthikanayanA bheda kahe che. tyAM prathama RjusUtranaya kahe cheH jo vaTTamANakAle atthapajjAyapariNadaM atthN| saMtaM sAhadi savvaM taM pi NayaM rijuNayaM jaann|| 274 / / yaH vartamAnakAle arthaparyAyapariNataM arthm| santaM sAdhayati sarvaM tamapi nayaM: RjunayaM jaaniihi|| 274 / / artha- vartamAnakALamAM arthaparyAyarUpa pariNamelA arthane sarvane satarUpa sAdha (grahaNa kare) te RjusUtranaya che. bhAvArtha- vastu samaye samaye pariName che. vartamAna eka samayanI paryAyane arthaparyAya kahe che ane te RjusUtranayano viSaya Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 156]. [svAmikArtikayAnuprekSA che; te vastune paryAyamAtra ja kahe che. vaLI ghaDI, muhUrta Adi kALane paNa vyavahAramAM vartamAna kahIe chIe. te vartamAnakALasthAyI paryAyane paNa RjusUtranaya sAdhe che tethI tenI skUla jAsUtra saMjJA che. e pramANe prathama kahelA dravyArthika traNa naya ane eka A RjAsUtranaya maLI cAre nayone arthanaya kahevAmAM Ave che. have traNa prakAranA zabdanayo kahe che. tyAM pahelAM zabdanaya kahe che: savvesiM vatthUNaM sNkhaaliNgaad-bhupyaarehiN| jo sAhadi NANattaM saddaNayaM taM viyaanneh|| 275 / / sarveSAM vastUnAM sNkhyaalinggaadibhuprkaaraiH| yaH sAdhayati nAnAtvaM zabdanayaM taM vijAnIhi / / 275 / / artha:- je naya sarva vastuonA, saMkhyA-liga Adi ghaNA prakAre, nAnApaNAne sAthe tene zabdana, jANo. bhAvArtha-saMkhyA-ekavacana-dvivacana-bahuvacana, liMga-strIpuruSa-napuMsakadarzaka vacana, Adi zabdathI kALa, kAraka, puruSa, upasarga levo. e vaDa vyAkaraNanA prayojita padArthane bhedarUpathI kahe te zabdanaya che. jemake-puSya-tArakA-nakSatrarUpa eka jyotiSInA vimAnanA traNe liMga kahe, tyAM vyavahAramAM to virodha jaNAya che, kAraNa ke e ja puruSa, e ja strI- napuMsaka zI rIte hoya? topaNa zabdanayano A ja viSaya che ke jevo zabda kahe tevo ja arthane bhedarUpa mAnavo. have samabhirUDhanayane kahe che:jo egegaM atthaM pariNadibhedeNa sAhade nnaannN| mukkhatthaM vA bhAsadi ahirUDhaM taM NayaM jaann|| 276 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [157 yaH ekaikaM arthaM pariNatibhedena sAdhayati jnyaanm| mukhyArthaM vA bhASate abhirUDhaM tat nayaM jaaniihi|| 276 / / artha- je naya vastune pariNAmanA bhedathI eka eka judA judA bhedarUpa sAthe athavA temAMnA mukhya arthane grahaNa karI sAdhe te samabhirUDhanaya jANavo. bhAvArtha:- zabdanaya vastunA paryAyanAmathI bheda karato nathI, tyAre A samabhirUDhanaya che te eka vastunAM paryAyanAma che tene bhedarUpa judA judA padArthapaNe grahaNa kare che, tyAM jene mukhya karI pakaDe tene sadA tevo ja kahe che. jema-gau" zabdanA ghaNA artha che tathA gau' padArthanA ghaNAM nAma che tene A naya judA judA padArtha mAne che. temAMthI mukhyapaNe "gau" padArtha pakaDyo tene cAlatAM-besatAM-sUtAM gau" ja kahyA kare che te samabhirUDhanaya che. - have evabhUtanaya kahe che - jeNa sahAveNa jadA pariNadarUvammi tmmyttaado| taM pariNAmaM sAhadi jo vi Nao so hu prmttho|| 277 / / yena svabhAvena yadA pariNatarUpe tnmytvaat| taM pariNAma sAdhayati yaH api nayaH saH khalu prmaarthH|| 277 / / artha- vastu je kALe je svabhAve pariNamanarUpa hoya che te kALe te pariNAmathI tanmaya hoya che, tethI te ja pariNAmarUpa (vastune) sAdhe-kahe te evabhUtanaya che. A naya paramArtharUpa che. bhAvArtha:- je dharmanI mukhyatAthI vastunuM je nAma hoya te ja arthanA pariNamanarUpa je kALe (vastu) pariName tene te ja nAmathI kahe te avaMbhUtanaya che, tene nizcaya (naya) paNa kahevAmAM Ave che. jema "gaune cAle tyAre ja gAya kahe paNa anya kALe na kahe. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 158] [ svAmikArtikayAnuprekSA have nayonA kathanane saMkoce che - evaM vivihaNaehiM jo vatthu vavaharedi loymhi| daMsaNaNANacarittaM so sAhadi saggamokkhaM c|| 278 / / evaM vividhanayaiH yaH vastu vyavaharati loke| darzanajJAnacaritraM sa: sAdhayati svargamokSau c|| 278 / / artha:- je puruSa A pramANe nayothI vastune vyavahArarUpa kahe che-sAdhe che- pravartAve che te puruSa darzana-jJAna-cAritrane sAdhe che tathA svarga-mokSane sAdhe che. bhAvArtha- pramANa-nayathI vastunuM svarUpa yathArtha sadhAya che. je puruSa pramANa- nayonuM svarUpa jANI vastune yathArtha vyavahArarUpa pravartAve che tene samyagdarzana-jJAna- cAritranI tathA tenA phaLarUpa svarga-mokSanI siddhi thAya che. have kahe che ke tattvArthanuM zravaNa, jJAna, dhAraNa ane bhAvanA karavAvALA viralA che - viralA NisuNahi tacaM viralA jANaMti taccado tccN| viralA bhAvahi tacaM viralANaM dhAraNA hodi|| 279 / / viralAH nizRNvanti tattvaM viralA: jAnanti tattvataH tttvm| viralA: bhAvayanti tattvaM viralAnAM dhAraNA bhvti|| 279 / / artha- jagatamAM tattvane koI viralA puruSa sAMbhaLe che, sAMbhaLIne paNa tattvane yathArtharUpe viralA ja jANe che, jANIne paNa tattvanI bhAvanA arthAt punaH punaH abhyAsa viralA ja kare che tathA abhyAsa karIne paNa tattvanI dhAraNA to viralAone ja hoya che. bhAvArtha- tattvArthanuM yathArtha svarUpa sAMbhaLavuM, jANavuM, Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [159 bhAvavuM ane dhAravuM uttarottara durlabha che. A paMcama kALamAM tattvanA yathArtha vaktA durlabha che tathA tene dhAraNa karavAvALA paNa durlabha che. have kahe che ke upara kahelA tattvane sAMbhaLI tene nizcalabhAvathI je bhAve che te tattvane jANe che: taccaM kahiumANaM NiccalabhAveNa gilade jo hi| taM ciya bhAvedi sayA so vi ya taccaM viyaannei|| 280 / / tattvaM kathyamAnaM nizcalabhAvena gRhNAti yaH hi| tat eva bhAvayati sadA saH api ca tattvaM vijaanaati||280|| artha- je puruSa gurujano dvArA kaheluM je tattvanuM svarUpa tene nizcalabhAvathI grahaNa kare che-tene anya bhAvanA choDI niraMtara bhAve che te puruSa tattvane jANe che. have kahe che ke tattvanI bhAvanA nathI karato evo kayo puruSa che ke je strI Adine vaza nathI? arthAt sarva loka che:ko Na vaso itthijaNe kassa Na mayaNeNa khaMDiyaM maannN| ko iMdiehiM Na jio ko Na kasAehiM sNttto|| 281 / / ka: na vazaH strIjane kasya na madanena khaNDitaH maanH| va: rundriH na fjata: 5: 1 varuSArtha: saMtaH:oA 282 artha - A lokamAM strIjanane vaza koNa nathI ? kAmathI jenuM aMta:karaNa khaMDita nathI thayuM evo koNa che? indriyothI je nathI jitAI gayo evo koNa che? tathA kaSAyothI je nathI tasAyamAna thayo evo koNa che? bhAvArtha - viSaya-kaSAyane vaza sarva loka che paNa tattvanI bhAvanA karavAvALA koI viralA che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 160] [svAmikArtikeyAnuprekSA have kahe che ke-je tattvajJAnI sarva parigrahano tyAgI thAya che te strI Adine vaza thato nathI:so Na vaso itthijaNe so Na jio iMdiehiM mohenn| jo Na ya gihadi gaMthaM abhaMtara- bAhiraM savvaM / / 282 / / saH na vazaH strIjane saH na jita: indriyaiH mohen| ya: na ca gRhNAti granthaM AbhyantarabAhyaM srvm|| 282 / / artha- je puruSa tattvanuM svarUpa jANI bAhya-abhyatara sarva parigrahane grahaNa karato nathI te puruSa strIjanane vaza thato nathI, te ja puruSa indriyothI jitAI jato nathI tathA te ja puruSa mohakarma je mithyAtvakarma tenAthI jitAto nathI. bhAvArtha- saMsAranuM baMdhana parigraha che. je sarva parigrahane choDa te ja strI- Indriya-kapAyAdine vazIbhUta thato nathI. sarvatyAgI thaI zarIranuM paNa mamatva na rAkhe to te nijasvarUpamAM ja lIna thAya che. have lokAnuprekSAnA citavananuM mAhAbhya pragaTa kare cheevN loyasahAvaM jo jhAyadi uvsmekksbbhaavo| so khaviya kammapuMjaM tasseva sihAmaNI hodi|| 283 / / evaM lokasvabhAvaM yaH dhyAyati upshmaiksdbhaavH| saH kSapayitvA karmapujaM tasya eva zikhAmaNiH bhvti|| 283 / / artha- je puruSa upazama karI eka svabhAvarUpa thayo thako A pramANe lokasvarUpane dhyAve che-ciMtavana kare che te puruSa kSapitanAza karyo che kamapeja jeNe evo, e lokano ja zikhAmaNi (cUDAmaNi ) thAya che. bhAvArtha- e pramANe (je puruSa) sAmyabhAva karI lokAnuprekSAnuM ciMtavana kare che te puruSa karmano nAza karI lokanA zikhare Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates lokAnuprekSA ] [161 jaI virAjamAna thAya che. ane tyAM anaMta, anupama, bAdhArahita, svAdhIna, jJAnAnaMdasvarUpa sukhane anubhave che. ahIM lokabhAvanAnuM kathana vistArapUrvaka karavAno Azaya evo che ke anyamatI lokanuM svarUpa, jIvanuM svarUpa tathA hitAhitanuM svarUpa aneka prakArathI anyathA, asatyArtha ane pramANaviruddha kahe che. te sAMbhaLI koI jIva to viparIta zraddhAna kare che, koI saMzayarUpa thAya che tathA koI anadhyavasAyarUpa thAya che. ane evA viparItAdi zraddhAnathI citta sthiratA pAmatuM nathI, citta sthira thayA vinA yathArtha dhyAnanI siddhi thatI nathI ane dhyAna vinA karmono nAza thato nathI. tethI e viparItAdi zraddhAna dUra thavA mATe lokanuM ane jIvAdi padArthonuM yathArtha svarUpa jANavA arthe ahIM vistArapUrvaka kathana karyuM che. tene jANI jIvAdinuM svarUpa oLakhI potAnA svarUpamAM cittane nizcala sthira karI, karmakalaMka nAza karI, bhavyajIva mokSane prApta thAo! evo zrIguruono upadeza che. lokAkAra vicArIne, siddhasvarUpa citAra; rAgavirodha viDArIne, AtamarUpa saMbhALa. AtamarUpa saMbhALa, mokSapura vaso sadAhI; AdhivyAdhija2maraNa, Adi duHkha durve na kadA hI. zrIguru zikSA dhArI, TaLI abhimAna kuzoka; manasthira kAraNa A vicAra, "nijarUpa suloka'. iti lokAnuprekSA samApta. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 11. bodhidurlabha anuprekSA jIvo aNaMtakAlaM vasai Nigoesu 'AiparihINo / tatto NIsaridUNaM puDhavIkAyAdio hodi / / 284 / / jIvaH anantakAlaM vasati nigodeSu AdiparihInaH / niHsRtya pRthvIkAyAdikaH bhavati||2845| tata: artha:- A jIva, saMsAramAM anAdikALathI mAMDI anaMtakALa to nigodamAM rahe che ane tyAMthI nIkaLI pRthvIkAyAdi paryAyane dhAraNa kare che. anAdithI anaMtakALa sudhI nityanigodamAM jIvano vAsa che. tyAM eka zarIramAM anaMtAnaMta jIvonA AhAra, zvAsozvAsa, jIvana-maraNa samAna che. eka zvAsanA aDhAramA bhAga jeTaluM AyuSya che. tyAMthI nIkaLI kadAcit pRthvI-apa-teja-vAyukAyaparyAya pAme che. e paryAyo pAmavI durlabha che. have kahe che ke-tyAMthI nIkaLI trasaparyAya pAmavI durlabha cheHttth vi asaMkhakAlaM bAyarasuhumesu kuNai pariyattaM / ciMtAmaNi vva dulahaM tasattaNa lahadi deza|| 286 / / tatra api asaMkhyakAlaM bAdarasUkSmesu karoti parivartanam / ciMtAmaNivat durlabhaM trasatvaM labhate dena||28|| artha:- tyAM pRthvIkAya Adi sUkSma tathA bAda2kAyomAM asaMkhyAta kALa bhramaNa kare che. tyAMthI nIkaLI traNapaNuM pAmavuM ghaNA kaTai paNa durlabha che; jema ciMtAmaNi pAmavo durlabha che tema. 1 'Apa parihIno' evo paNa pATha che teno evo artha che ke AyuthI parihIna zvAsanA aDhAramAbhAge jenuM Ayu che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates bodhidurlabhAnuprekSA] . [ 163 bhAvArtha - pRthvI Adi sthAvarakAyathI nIkaLI ciMtAmaNiratnanI mAphaka trasaparyAya pAmavI durlabha che. have kahe che ke-traNapaNe paNa pAme to tyAM paMcendriyapaNuM pAmavuM durlabha cheHviyliNdiesu jAyadi tattha vi acchedi puvvkoddiio| tatto NIsaridUNaM kahamavi paMciMdio hodi|| 286 / / vikalendriyeSu jAyate tatra api Aste puurvkottyH| tata: niHsRtya thama ipanvendriya: mavatinA 28ddAo artha:- sthAvaramAMthI nIkaLI trasa thAya tyAM paNa beIndriya, traNaindriya, cAraIndriyarUpa vikalatrayapaNAne pAme. tyAM (utkRSTa) karoDo pUrva rahe che. tyAMthI nIkaLI mahAkaSTathI paMcendriyapaNuM pAme che. bhAvArtha- vikalatrayamAMthI nIkaLI paMcendriyapaNuM pAmavuM durlabha che. jo vikalatrayamAMthI pharI sthAvarakAyamAM jaI utpanna thAya to tyAM pharI ghaNo kALa bhogave; eTalA mATe paMcendriyapaNuM pAmavuM atizaya durlabha che. so vi maNeNa vihINo Na ya appANaM paraM pi jaannedi| aha maNasahido hodi hu taha vi tirikkho have ho|| 287 / / saH api manasA vihIna: na ca AtmAnaM paraM api jaanaati| atha manaH sahitaH bhavati sphuTaM tathA api tiryak bhavet rudraH / / 287 / / artha- vikalatrayamAMthI nIkaLI paMcendriya kadI thAya to asaMjJI-manarahita thAya che. tyAM sva tathA parano bheda jANato nathI. kadAcit manasahita saMzI paNa thAya to ddha tiryaMca thAya che arthAta billI, ghuvaDa, sarpa, siMha ane macchAdi krUra tiryaMca thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 164] [svAmikArtikeyAnuprekSA bhAvArtha- kadAcit paMcendriya thAya to asaMjJI thAya che paNa saMjJIpaNuM durlabha che. vaLI saMjJI paNa thAya to tyAM dUra tiryaMca thAya ke jenA pariNAma niraMtara pAparUpa ja rahe che. have krUra pariNAmIono narakavAsa thAya che ema kahe che - so tivvaasuhaleso Naraye NivaDei dukkhade bhiime| tattha vi dukkhaM bhuMjadi sArIraM mANasaM pauraM / / 288 / / sa: tIvrAzubhalezya: narake nipatati duHkhade bhiime| tatra api duHkhaM bhuGkte zArIraM mAnasaM prcurm|| 288 / / artha- kUra tiryaMca thAya to te tIvra azubha pariNAmathI azubha lezyA sahita marI narakamAM paDe che. kevuM che naraka? mahAduHkhadAyaka ane bhayAnaka che. tyAM zarIrasaMbaMdhI tathA manasaMbaMdhI pracura (ghaNAM tIvraAkarAM) duHkha bhogave che. have kahe che ke-e narakamAMthI nIkaLI tiryaMca thAya to tyAM paNa du:kha sahe che:ttto NIsaridUNaM puNaravi tiriesu jAyade paavN| tattha vi dukkhamaNaMtaM visahadi jIvo aNeyavihaM / / 289 / / tataH niHsRtya punarapi tiryakSu jAyate paapN| tatra api duHkhaM anantaM viSahate jIvaH anekvidhm|| 289 / / artha e narakamAMthI nIkaLI pharI tiryaMcagatimAM Upaje che; tyAM paNa jema pAparUpa thAya tema A jIva aneka prakAranAM anaMta duHkha vizeSatA pUrvaka sahe che. have kahe che ke manuSyapaNuM pAmavuM mahAdurlabha che. tyAM paNa mithyAdaSTi banI pApa upajAve che - Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates bodhidurlabhAnuprekSA ] [ 195 rayaNaM cauppahe piva maNuyattaM suThu dullahaM lahiya / miccho havei jIvo tattha vi pAvaM samajjedi / / 290 / / ratnaM catuSpathe iva manujatvaM suSThu durlabhaM lbdhvaa| mlecchaH bhavati jIvaH tatra api pApaM samarjayati / / 290 / / artha:- tiryaMcamAMthI nIkaLI manuSyagati pAmavI ati durlabha che. jema cAra paMtha vacce ratna paDI gayuM hoya to te mahAbhAgya hoya to ja hAthamAM Ave che tema (mAnavapaNuM) durlabha che. vaLI Avo durlabha manuSyadeha pAmIne paNa jIva mithyAdaSTi banI pApa upajAve che. bhAvArtha:- manuSya paNa kadAcit thAya to tyAM mlecchakhaMDa AdimAM vA mithyAdaSTionI saMgatimAM UpajI pApa ja upajAve che. have kahe che ke-manuSya paNa thAya ane te AryakhaMDamAM paNa Upaje topaNa tyAM uttama kuLAdi pAmavAM ati durlabha cheHah lahadi ajjavattaM taha Na vi pAvei uttamaM gottaM / uttama kule vi patte dhaNahINo jAyade jIvo / / 299 / / atha labhate AryAvartaM tathA na api prApnoti uttamaM gotram / uttamakule api prApte dhanahInaH jAyate dhanahInaH jAyate jIvaH / / 299 / / artha:- manuSyaparyAya pAmI kadAcit AryakhaMDamAM paNa janma pAme to tyAM ucca kuLa pAmavuM durlabha che. kadAcit ucca kuLamAM paNa janma pAme to tyAM dhanahIna daridrI thAya ane tenAthI kAMI sukRtya nahi banatAM pApamAM ja lIna rahe che. aha dhaNasahido hodi hu iMdiyaparipuNNadA tado dulahA / ahaM iMdiyasaMpuNNo taha vi saroo have deho / / 292 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 166 ] [ svAmikArtikeyAnuprekSA atha dhanasahitaH bhavati sphuTaM indriyaparipUrNatA tataH durlabhA / atha indriyasampUrNaH tathApi sarogaH bhavet dehaH / / 292 / / artha:- vaLI jo dhanavAnapaNuM paNa pAme to tyAM indriyonI paripUrNatA pAmavI ati durlabha che. kadAcit indriyonI saMpUrNatA paNa pAme to tyAM rogasahita deha pAme, paNa nIroga hovuM durlabha che. aha NIroo hodi hu taha vi Na pAvedi jIviyaM suiraM / aha cirakAlaM jIvadi to sIlaM Neva pAvedi / / 293 / / atha nIrogaH bhavati sphuTaM tathApi na prApnoti jIvitaM suciram / atha cirakAlaM jIvati tat zIlaM naiva prApnoti / / 293 / / artha:- athavA kadAcit nIroga paNa thAya to tyAM dIrgha jIvana arthAt dIrghAyu na pAme; e pAmavuM durlabha che; athavA kadAcit dIrgha Ayu paNa pAme to tyAM zIla arthAt uttama prakRti-bhadra pariNAma na pAme; tethI suSThu (uttama - bhadra-saraNa ) svabhAva pAmavo durlabha che. aha hodi sIlajutto taha vi Na pAvei sAhusaMsaggaM / aha taM pi kaha vi pAvadi sammattaM taha vi aidulahaM / / 294 / / atha bhavati zIlayuktaH tathApi na prApnoti sAdhusaMsargam / atha tamapi kathaM api prApnoti samyaktvaM tathA api atidurlabham / / 294 / / artha:- kadAcit uttamasvabhAva paNa pAme to tyAM sAdhupuruSonI saMgati pAme nahi, ane te paNa kadAcit pAme to tyAM samyagdarzana pAmavuM-sat zraddhAna thavuM ati durlabha che. sammatte vi ya laddhe cArittaM Neva gide jiivo| aha kaha vi taM pi gihnadi to pAleduM Na sakkedi / / 295 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates bodhidurlabhAnuprekSA ] [ 167 samyaktve api ca labdhe cAritraM naiva gRhNAti jIvaH / atha kathamapi tat api gRhNAti tat pAlayittuM na zaknoti / / 295 / / artha:- kadAcit samyaktva paNa pAme to tyAM A jIva cAritra grahaNa kare nahIM, kadAcit cAritra paNa grahaNa kare to tene nirdoSapaNe pAlana karI zake nahi. rayaNattaye vi laddhe tivvakasAyaM karedi jai jIvo / to duggaIsu gacchadi paNaTTharayaNattao houM / / 296 / / ratnatraye api labdhe tIvrakaSAyaM karoti yadi jIvaH / tarhi durgatiSu gacchati praNaSTaratnatraya: bhuutvaa|| 296 / / arthaH:- A jIva kadAcit ratnatraya paNa pAme ane tyAM tIvra kaSAya kare to, nAzane prApta thayuM che ratnatraya jenuM evo battI, durgatimAM gamana kare che. evuM manuSyapaNuM durlabha che eTalA mATe (jIvane ) ratnatrayanI prApti thAso ! khema uhe che: rayaNu vva jalahipaDiyaM maNuyattaM taM pi hodi aidulahaM / evaM suNicchaittA micchakasAe ya vjjeh|| 297 / / ratnaM iva jaladhipatitaM manujatvaM tat api bhavati atidurlabham / evaM sunizcitya mithyAtvakaSAyAn ca varjayata / / 297 / artha:- jema mahAna samudramAM paDI gayeluM ratna pharI pAmavuM durlabha che tema A manuSyapaNuM pAmavuM durlabha che.-evo nizcaya karI hai bhavyajIvo ! A mithyAtva ane kaSAyane choDo. evo zrIguruono upadeza che. have kahe che ke-jo kadAcit evuM durlabha manuSyapaNuM pAmI jIva zubhabhAvothI devapaNuM pAme to tyAM cAritra pAmato nathIH Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 168] [svAmiDArtidhyAnuprekSA ahavA devo hodi hu tattha vi pAvedi kaha vi smmttN| to tavacaraNaM Na lahadi desajamaM sIlalesaM pi||298 / / athavA devaH bhavati sphuTaM tatra api prApnoti kathamapi smyktvm| tataH tapazcaraNaM na labhate dezayamaM zIlalezaM api|| 298 / / artha- athavA manuSyapaNAmAM kadAcit zubhapariNAmothI deva paNa thAya ane kadAcita tyAM samyakatva paNa pAme to tyAM tapazcaraNacAritra pAmato nathI. dezavrata- zrAvakavrata tathA zIlavrata eTale brahmacarya athavA satazIlano lavaleza paNa pAmato nathI. have kahe che ke A manuSyagatimAM ja tapazcaraNAdika che evo niyama cha:maNuvagaIe vi tao maNuvagaIe mahavvadaM sylN| maNuvagadIe jhANaM maNuvagadIe vi NivvANaM / / 299 / / manujagatau api tapaH manujagatau mahAvrataM sklm| manujagatau dhyAnaM manujagatau api' nirvaannm|| 299 / / artha:- he bhavyajIva ! A manuSyagatimAM ja tapanuM AcaraNa hoya che. A manuSyagatimAM ja sakala mahAvrata hoya che, A manuSyagatimAM ja dharma-zuladhyAna hoya che tathA A manuSyagatimAM ja nirvANa arthAt mokSanI prApti hoya che. iya dulahaM maNuyattaM lahiUNaM je ramaMti visesu| te lahiya divvarayaNaM bhUiNimittaM pjaalNti||300 / / iti durlabhaM manujatvaM labdhvA ye ramante vissyessu| te labdhvA divyaratnaM bhUtinimittaM prjvaalynti||300 / / 1-2 mahI 'api' za6 nizcayArthaM mATe che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates bodhidurlabhAnuprekSA]. [169 artha- evuM A manuSyapaNuM pAmI je indriyaviSayomAM rame che te divya amUlya ratnane pAmI, tene bhasmane mATe dagdha kare che. bhAvArtha- ati kaThaNatAthI prApta thavA yogya evo A manuSyaparyAya eka amUlya ratna tulya che; tene viSaya-kapAyomAM ramI vRthA gumAvavo yogya nathI. have kahe che ke A manuSyapaNAmAM ratnatrayane pAmI teno mahAna Adara karo:iy savvadulahadulahaM daMsaNaNANaM tahA carittaM c| muNiUNa ya saMsAre mahAyaraM kuNaha tihUM pi||301|| iti sarvadurlabhadurlabhaM darzanajJAnaM tathA cAritraM c| jJAtvA ca saMsAre mahAdaraM kuruta trayANAM api||301|| artha:- A badhuM durlabhamAM paNa durlabha jANI tathA darzana-jJAnacAritra saMsAramAM durlabhathI paNa durlabha jANI, e darzana-jJAnacAritrano he bhavyajIvo! tame mahAna Adara karo ! bhAvArtha- nigodamAMthI nIkaLI upara kahyA anukramathI sarva durlabhathI paNa durlabha jANo ! vaLI temAM paNa samyagdarzanajJAnacAritranI prApti to atyaMta durlabha samajo! tene pAmIne bhavyajIvoe teno mahAna Adara karavo yogya che. iti bodhidurlabha anuprekSA samAsa. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 12. dharmAnuprekSA have dharmAnuprekSAnuM nirUpaNa kare che. tyAM "dharmanuM mULa sarvajJadeva che"-ema pragaTa kare chejo jANadi pacakkhaM tiyAlaguNapajjuehiM sNjuttN| loyAloyaM sayalaM so savvaDU have devo||302|| yaH jAnAti pratyakSaM trikAlaguNaparyayaiH sNyuktm| lokAlokaM sakalaM saH sarvajJaH bhavet devaH / / 302 / / artha - trikAla gocara samasta guNa-paryAyo sahita saMpUrNa loka-alokane je pratyakSa jANe che te sarvazadeva che. bhAvArtha- A lokamAM jIvadravya anaMtAnaMta che, tenAthI anaMtAnaMta gaNAM pudgaladravyo che, AkAza, dharma ane adharmadravya ekaeka che tathA asaMkhyAta kAlANudravyo che, lokAkAzanI pAra ( AsapAsa) anaMtapradezI AkAzadravya che te aloka che. te sarva dravyono anaMta samayarUpa bhUtakALa tathA tenAthI anaMtagaNa samayarUpa bhaviSyakALa che. te kALanA samayasamayavartI eka dravyanA anaMta anaMta paryAya che. te badhAMya dravyaparyAyone, yugapa (ekasAtha) eka samayamAM pratyakSa spaSTa bhinna bhinna jema che tema, jenuM jJAna jANe che te sarvajJadeva che. e ja deva che, bAkI bIjAne deva kahevAmAM Ave che te kahevAmAtra che. ahIM kahevAnuM tAtparya e che ke dharmanuM svarUpa kahevAmAM Avaze. te dharmanuM yathArtha svarUpa indriyagocara nathI paNa atIndriya che ane tenuM phaLa svarga-mokSa che te paNa atIndriya che. chadmasthane indriyajJAna che te parokSa 1 jAo pAchaLa gAthA 221 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ 171 tene jJAnagocara nathI. je sarva padArthone pratyakSa dekhe te dharmanuM svarUpa paNa pratyakSa dekhe. eTalA mATe e dharmanuM svarUpa zrIsarvajJadevanAM vacanathI ja pramANa che, anya chAnuM kaheluM pramANa nathI, paraMtu sarvajJanA vacananI paraMparApUrvaka chamastha kahe te pramANa che. tethI dharmanA svarUpakathanamAM mULakAraNarUpa sarvajJanuM ahIM sthApana karyuM. have je sarvajJane mAnato nathI tene kahe che:jdi Na havadi savvahU tA ko jANadi adidiyaM atthN| iMndriyaNANaM Na muNadi thUlaM pi asespjjaayN|| 303 / / yadi na bhavati sarvajJaH tataH kaH jAnAti atIndriyaM arthm| indriyajJAnaM na jAnAti sthUlaM api ashesspryaaym||303|| artha- he sarvajJanA abhAvavAdI? jo sarvajJa na hoya to atIndriya padArtho- indriyagocara nathI evA padArthone-koNa jANe? indriyajJAna to indriyonA saMbaMdhamAM AvelA vartamAna sthala padArthone jANe che. tenA paNa samasta paryAyone te jANatuM nathI. bhAvArtha- sarvajJano abhAva mImAMsaka tathA nAstika kahe che. temane ahIM niSedhyA che ke jo sarvajJa na hoya to atIndriyapadArthone koNa jANe? kAraNa ke dharma-adharmanuM phaLa to atIndriya che, tene sarvajJa vinA (yathArtha-pUrNa) koI jANI zakatuM nathI. eTalA mATe dharma-adharmanA phaLane cAhato je puruSa che te to sarvajJane mAnya karI temanA vacanAnusAra dharmanA svarUpano nizcaya karI aMgIkAra karo! teNuvaiTTha dhammo saMgAsattANa taha asNgaannN| paDhamo bArahabheo dahabheo bhAsio bidio||304|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 172] [ svAmikArtikeyAnuprekSA tena upadiSTa: dharma: saGgAsaktAnAM tathA asnggaanaaN| prathama: dvAdazabheda: dazabheda: bhASitaH dvitiiyH|| 304 / / artha- e sarvajJadevathI upadezita dharma be prakArathI che. eka to saMgathI Asakta gRhasthano ane bIjo asaMga munino. tyAM prathama gRhasthano dharma to bAra bhedarUpa che tathA bIjo munino dharma daza bhedarUpa che. have gRhastha dharmanA bAra bhedonAM nAma be gAthAmAM kahe che:smmiNsnnsuddho rahio mjjaaithuuldosehiN| vayadhArI sAmAiu pavvavaI paasuyaahaarii||305|| rAIbhoyaNavirao mehuNasAraMbhasaMgacatto y| kajANumoyavirao uddiTTAhAravirado y|| 306 / / samyagdarzanazuddhaH rahitaH mdyaadisthuuldossaiH| vratadhArI sAmAyika: parvavratI praasukaahaarii||305 / / rAtribhojanavirata: maithunasArambhasaGgattyakta: c| vAryAnumo virata: uddiSTAdAravirata: vAA rU0l aa artha- samyagdarzana zuddha che jene evA (1) madhAdika skUla doSothI rahita darzanapratimA dhAraka, (2) pAMca aNuvrata-traNa guNavratacAra zikSAvrata evA bAra vrato sahita vratapratimAdhArI, (3) sAmAyika pratimAdhArI, (4) parvavratI (pauSadhopavAsa pratimAdhArI), (5) prAsuka-AhArI, (6) rAtrIbhojanatyAgI (7) maithunatyAgI, (8) AraMbhatyAgI, (9) parigrahatyAgI, (10) kAryAnumodanArahita, (11) udiSTAhAravirata. e pramANe (agiyAra pratimA ane eka zuddha samyagdarzana mULa maLI ) zrAvakadharmanA bAra bheda che. temAM prathama bheda to paccIsa maLadoSarahita zuddha aviratasamyagdarzana Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] che tathA bAkInA agiyAra bheda pratimAonA vrato sahita hoya te vratI zrAvaka che. have e bAre dharmonAM svarUpa vagerenuM vyAkhyAna kare che. tyAM prathama ja aviratasamyagdaSTinuM svarUpa kahe che. temAM paNa pahelAM samyakatva utpattinI yogyatAnuM nirUpaNa kare che:cdugdibhvvo saNNI suvisuddho jggmaannpjutto| saMsArataDe NiyaDo NANI pAvei sammattaM / / 307 / / caturgatibhavyaH saMjJI suvizuddhaH jaagrtpryaaptH| saMsArataTe nikaTa: jJAnI prApnoti smyktvm||307|| artha:- Avo jIva samyakatvane pAme che ke je prathama to bhavyajIva hoya, kAraNa ke abhavyane samyakatva thAya nahi. vaLI cAre gatimAM samyakatva Upaje che, tyAM paNa mana sahita saMjJIne Upaje che paNa asaMjJIne UpajatuM nathI; temAM paNa vizuddha (zubha) pariNAmI ane zubha lezyA sahita hoya; azubha lezyAmAM paNa zubha lezyA samAna kaSAyasthAnakomAM hoya tene paNa upacArathI vizuddha kahevAmAM Ave che, paraMtu saMkaleza pariNAmomAM samyakatva UpajatuM nathI; jAgratAvasthAmAM thAya paNa nidrAvasthAmAM thAya nahi. pUrNa paryAtivALAne thAya paNa aparyAptaavasthAmAM thAya nahi; saMsArakinAro jene najIka vartato hoya arthAt nikaTabhavya hoya, kAraNaaddhapudagalaparAvartana kALa pahelAM samyakatva UpajatuM nathI; tathA jJAnI hoya eTale sAkAra upayogavAna hoya, kAraNa ke nirAkAra darzanopayogamAM samyakatva UpajatuM nathI. AvA jIvane samyakatvanI utpatti thAya che. have samyakatvanA traNa prakAra che temAM, aupathamika ane kSAyika-samyakatvanI utpatti kevI rIte thAya che te kahe che - Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 174 ] [ svAmikArtikeyAnuprekSA satta payaDINaM uvasamado hodi uvasamaM sammaM / khayado ya hodi khaiyaM kevalimUle maNUsassa / / 308 / / saptAnAM prakRtInAM upazamataH bhavati upazamaM samyaktvam / kSayata: ca bhavati kSAyikaM kevalimUle manuSyasya / / 308 / / artha:- mithyAtva, sabhyamithyAtva, samyakprakRtimithyAtva, anaMtAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lobha e sAta mohakarmanI prakRtiono upazama thatAM aupamika samyaktva utpanna thAya che tathA e sAte mohakarmanI prakRtiono kSaya thatAM kSAyika samyaktva utpanna thAya che. A kSAyika samyaktva kevaLajJAnI vA zrutakevaLInA nikaTapaNAmAM karmabhUminA manuSyane ja Upaje che. bhAvArtha:- ahIM ema-jANavuM ke kSAyika samyaktvano prAraMbha to kevalI-zrutakevalInI nikaTatAmAM karmabhUminA manuSyane ja thAya che tathA tenI niSThApanA (pUrNatA ) anya gatimAM (cAre gatimAMthI koI ekamAM) paNa thAya che. 1 have kSAyopazamika samyaktva kevI rIte thAya che te kahe che :aNaudayAdo chaddhaM sajAirUveNa udayamANANaM / sammattakammaudae khayauvasamiyaM have sammaM / / 309 / / anudayAt SaNNAM svajAtirUpeNa udayamAnAnAm / samyaktvakarmodaye kSAyopazamikaM bhavet smyktvm|| 309 / / artha:- pUrvokta sAta prakRtiomAMthI cha prakRtiono udaya na hoya tathA sajAtirUpe eTale samAnajAtIya prakRtirUpe udaya hoya tathA samyakarmaprakRtino udaya thatAM kSAyopazamika samyaktva thAya che. bhAvArtha:- mithyAtva ane samyamithyAtvanA udayano abhAva 1 juo gommaTa jIva gAthA 647 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] 175 hoya, samyaphaprakRtino udaya hoya, anaMtAnubaMdhI krodha-mAna-mAyAlobhanA udayano abhAva hoya tathA visaMyojana karI apratyAkhyAnAvaraNAdirUpathI udayamAna hoya, te veLA kSAyopathamika samyakatva Upaje che. A traNe samyakatvanI utpattinuM vizeSa kathana zrI gommadasAra-labdhisArathI jANavuM. have aupazamika-kSAyopathamika samyakatva, anaMtAnubaMdhInuM visaMyojana tathA dezavrata-e traNenuM prApta thavuM tathA chUTI javuM utkRSTatAthI kahe che :gidi muMcadi jIvo be sammatte asNkhvaaraao| paDhamakasAyaviNAsaM desavayaM kuNai ukkittheN|| 310 / / gRhNAti muJcati jIvaH dve samyaktve asNkhyvaaraan| prathamakaSAyavinAzaM dezavrataM karoti utkRssttm|| 310 / / artha - pathamika-kSAyopathamika e baMne samyakatva tathA anaMtAnubaMdhIno vinAza arthAt visaMyojana ( eTale tene apratyAkhyAnAdirUpa pariNamAvavuM) ane dezavrata e cArene A jIva utkRSTa asaMkhyAta vAra grahaNa kare che tathA choDa che. bhAvArtha - palyanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa je asaMkhyAta che teTalI vAra utkRSTapaNe (uparanAM cArene) A jIva grahaNa kare tathA choDe, te pachI mukti prApta thAya che. e pramANe sAta prakRtinA upazama, kSaya ane kSayopazamathI utpanna thayeluM samyakatva jenAthI jANI zakAya evA tattvArtha 1 je traNa karaNa vaDe anaMtAnubaMdhInA paramANuone anya cAritramohanIyanI prakRtirUpa pariNamAvI tenI (anaMtAnubaMdhInI) sattAno nAza karavAmAM Ave tenuM nAma visaMyojana che. (juo gujarAtI mokSamArgaprakAzaka ao 9 pRSTha 336 ) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 176 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA zraddhAnane nava gAthAsUtro dvArA kahe che : jo taccamaNeyaMtaM NiyamA saddahadi sattabhaMgehiM / loyANa pahnavasado vavahArapavattaNaTTaM c|| 311 / / jo AyareNa maNNadi jIvAjIvAdi NavavihaM atthaM / sudaNANeya NaehiM ya so saddiTThI have suddho / / 312 / / yaH tattvaM anekAntaM niyamAt zraddadhAti saptabhaGgaiH / lokAnAM praznavazataH vyavahArapravarttanArthaM vAta ? || yaH AdareNa manyate jIvAjIvAdi navavidhaM artham / zrutajJAnena nathai: 4 sa: sadRSTi: bhavet zuddha:||12|| artha:- je puruSa sasa bhaMgo dvArA anekAntatattvonuM niyamathI zraddhAna kare che, [kAraNa ke lokonA praznavaza vidhi-niSedhathI vacananA sAta ja bhaMga thAya che. (yathA praznavazAvesminvastuvirodhena vidhipratiSeSavilpanA saptamanI: zrI rAjavArtika-sUtra 5, kArikA 5, pRSTha 24) tethI vyavahA2pravartanA arthe paNa sAta bhaMgothI vacananI pravRtti thAya che.] vaLI je jIva-ajIvAdi nava prakAranA padArthone zrutajJAnapramANathI ane tenA bheda je naya tenAthI potAnA Adara yatna-udhamathI mAne-zraddhAna kare te zuddha samyagdaSTi che. bhAvArtha:- vastunuM svarUpa anekAnta che. jemAM aneka aMta arthAt dharma hoya tene anekAnta kahe che. te dharma astitva, nAstitva, ekatva, anekatva, nityatva, anityatva, bhedatva, abhedatva, apekSAtva, daivasAdhyatva, pauruSasAdhyatva, ThaMtusAdhyatva, AgamasAdhyatva, aMtaraMgatva, bahiraMgatva ityAdi to sAmAnyadharma che tathA dravyatva, paryAyatva, jIvatva, avatva, sparzatva, rasatva, gandhatva, varNatva, zabdatva, zuddhatva, azuddhatva, mUrtatva, amUrtatva, saMsAratva, siddhatva, Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [177 avagAhatva, gatiotutva, sthitihetutva, vartanAhetutva ityAdi vizeSa dharma che. ' ' , have praznakAranA praznavazAt vidhi-niSedharUpa vacananA sAta bhaMga thAya che. tene 'syAt ' e pada lagAvavuM. syAt eTale ' kaMthacit '-' koI prakArathI ' evA arthamAM che. e vaDe vastune anekAntarUpa sAdhavI. tyAM (1) 'vastu syAt astirUpa che' e pramANe koI prakA2thI-potAnA dravya-kSetra-kALa-bhAvathI-vastune astitvarUpa kahe che, (2) 'vastu syAt nAstitvarUpa che' e pramANe para vastunA dravya-kSetra-kALa-bhAvathI nAstitvarUpa kahe che, (3) 'vastu syAt astitva-nAstitvarUpa che' e pramANe vastumAM baMne dharma hoya che ane vacana dvArA kramathI kahevAmAM Ave che, (4) 'vastu syAt-avaktavya che' e pramANe vastumAM baMne dharma eka kALamAM hoya che topaNa vacana dvArA eka kALamAM te kahyA jatA nathI tethI te koI prakArathI avaktavya che, (5) 'vastu syAt astiavaktavya che' e pramANe astitvathI kahI jAya che ane baMne dharma eka kALamAM che tethI kahI jatI nathI e rIte vaktavya paNa che tathA avaktavya paNa che, tethI syAt astiavaktavya ' che. (6) e ja pramANe 'vastu syAt nAsti-avaktavya che' ema kahevI, tathA (7) baMne dharma kramapUrvaka kahyA jAya paNa eka sAthe kahyA na jAya mATe ' vastu syAt astinAsti-avaktavya che' e pramANe sAta ja bhaMga koI prakArathI saMbhave che. ane e ja rIte ekatva, anekatva Adi sAmAnya dharmo upara sAta bhaMga vidhiniSedhapUrvaka lagAvavA. jyAM jevI apekSA saMbhavita hoya tyAM tevI lagAvavI. ' vaLI e ja pramANe jIvatva Adi vizeSa dharmomAM paNa (sAta Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 178 ] ' [svAmikArtikayAnuprekSA sAta bhaMga) lagAvavA. jema jIva nAmanI vastu u52 'syAt jIvatva, syAd ajIvatva ' ityAdi prakAre lagAvavA. tyAM apekSA A pramANe che ke-potAno jIvatvadharma potAnAmAM che mATe jIvatva che, paNa 52 ajIvano avatva dharma temAM nathI, tathA anya dharmone mukhya karI kahIe to tenI apekSAe ajIvatva che ityAdi prakArathI lagAvavA. tathA jIva anaMta che enI apekSAe potAnuM jIvatva potAnAmAM che ane paranuM jIvatva temAM nathI tethI e apekSAe ajIvatva che ema paNa sAdhI zakAya che. ityAdi anAdinidhana anaMta jIva-ajIva vastu che, te sarvamAM potapotAnA dravyatva-paryAyatva Adi anaMta dharma che, te sarva sahita sasabhaMga sAdhavA. vaLI tenA sthUlaparyAya che te paNa cirakALasthAyI aneka dharmarUpa hoya che, jema ke jIva saMsArI-siddha. saMsArImAM trasa ane sthAvara, temAM manuSya-tiryaMca Adi, pudgalamAM paNa aNuskaMdha, ghaTa-paTa Adi. have temAM paNa kathaMcit vastupaNuM saMbhave che; e paNa upara pramANe sasabhaMgathI sAdhavA. vaLI e ja pramANe jIva-puddagalanA saMyogathI thayelA Asava, baMdha, saMvara, nirjarA, puNya, pApa ane mokSa Adi bhAvamAM paNa bahudharmapaNAnI apekSAe tathA paraspara vidhiniSedhathI aneka dharmarUpa kathaMcit vastupaNuM saMbhave che. e sarva paNa samabhaMgathI sAdhavA. jema eka puruSamAM pitApaNuM, putrapaNuM, mAmApaNuM, bhANejapaNuM, kAkApaNuM ane bhatrijApaNuM Adi dharma hoya che te potapotAnI apekSAe vidhi-niSedhapUrvaka sAta bhaMga dvArA jANavA. A niyamathI jANavuM ke-vastumAtra aneka dharmasvarUpa che. te sarvane je anekAnta jANI zraddhAna kare tathA e ja pramANe lokamAM vyavahAra pravartAve te samyagdaSTi che. jIva, ajIva, Asrava, baMdha, puNya, pApa, saMvara, nirjarA ane mokSa e nava padArtha che, temane Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 179 upara pramANe ja sAta bhaMgathI sAdhavA. tenuM sAdhana zrutajJAnapramANa che, tenA bheda dravyArthika-paryAyArthika che ane tenA paNa bheda naigama, saMgraha, vyavahAra, RjIsUtra, zabda, samabhirUDha ane evaMbhUta naya che. vaLI tenA paNa uttarottara jeTalA vacananA prakAra che teTalA bheda che. tene pramANasamabhaMgI tathA nayasasabhaMgInA vidhAna dvArA sAdhI zakAya che. enuM na prathama lokabhAvanAmAM karyuM che, tathA tenuM vizeSa kathana zrI tattvArthasUtranI TIkAthI jANavuM. e pramANe pramANa-naya dvArA jIvAdi padArthone jANIne je zraddhAna kare te zuddha samyagdaSTi thAya che. ahIM A vizeSa jANavuM ke-naya, vastunA eka eka dharmano grAhaka che ane te potapotAnA viSayarUpa dharmane grahaNa karavAmAM samAna che, topaNa puruSa potAnA prayojanavaza tene mukhya-gauNa karIne kahe che. jema jIva nAmanI vastumAM aneka dharma che topaNa cetanapaNuM Adi prANadhAraNapaNuM ajIvothI asAdhAraNa joIe ajIvothI ( jIvane ) judo batAvavA mATe prayojanavaza mukhya karI cetanavastunuM 'jIva' nAma rAkhyuM. e ja pramANe sarva dharmone prayojanavaza mukhya-gauNa karavAnI vidhi jANavI. ahIM e ja AzayathI adhyAtma kathanImAM mukhyane to nizcaya kahyo che tathA gauNane vyavahAra kahyo che. tyAM abhedadharmane to pradhAnapaNe nizcayano viSaya hyo ane bheda-nayane gauNa karI vyavahAra kahyo. vaLI dravya to abheda che tethI nizcayano Azraya dravya che, tathA paryAya bhedarUpa che tethI vyavahArano Azraya paryAya che. tyAM prayojana A che ke-vastune bhedarUpa to sarva loka jANe che-ane je jANe che te ja prasiddha che, tenAthI to loka paryAyabuddhi che. jIvane naranArakAdika paryAya che, rAga-dveSa-krodha-mAna-mAyA-lobhAdi paryAya che tathA jJAnanA bhedarUpa matijJAnAdi paNa Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 180 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA paryAya che, e sarva paryAyone ja loka jIva mAne che, tethI e paryAyomAM abhedarUpa anAdi anaMta ekabhAvarUpa cetanAdharmane grahaNa karI tene nizcayanayano viSaya kahI jIvadravyanuM jJAna karAvyuM, ane paryAyAzrita bhedanayane gauNa karyo. abhedaSTimAM te ( bhedanaya ) dekhAto nathI tethI abhedanayanuM daDhazraddhAna karAvavA mATe kahyuM keparyAyanaya che te vyavahAra che-abhUtArtha che-asatyArtha che. bhedabuddhinA ekAntanuM nirAkaraNa karavA mATe Ama kahevAmAM Ave che. paraMtu tyAM ema nathI ke A bheda che tene asatyArtha kahyo che-vastunuM svarUpa nathI. jo e pramANe koI sarvathArUpa mAne to te anekAntamAM samajyo nathI paNa sarvathA ekAntazraddhAnathI mithyAdaSTi ja rahe che. adhyAtmazAstramAM jyAM nizcaya-vyavahAranaya kahyA che tyAM paNa e baMnenA paraspara vidhiniSedhapUrvaka samabhaMgathI vastune sAdhavI. jo ekane sarvathA satyArtha mAnavAmAM Ave ane ekane sarvathA asatyArtha mAnavAmAM Ave to tyAM mithyAzraddhAna thAya che mATe tyAM paNa 'kacit ' samajavuM. vaLI anya vastune anyamAM AropaNa karI prayojana sAdhavAmAM Ave che tene upacAranaya kahevAmAM Ave che ane te paNa vyavahAranayamAM garbhita che ema kahyuM che. jyAM prayojana ke nimitta hoya tyAM upacAra pravarte che. jema 'ghIno ghaDo ' kahIe tyAM mATInA ghaDAnA Azraye ghI bharyuM hoya tyAM vyavahA2Ijanone AdhAra-AdheyabhAva dekhAya che tene pradhAna karIne kahevAmAM Ave che ke 'ghIno ghaDo che'. loka paNa ema ja kahevAthI samaje ane ghIno ghaDo maMgAve to tene lAve. tethI upacAramAM paNa prayojana saMbhave che. e ja pramANe abhedanayane mukhya karavAmAM Ave tyAM abhedaSTimAM bheda dekhAto nathI tyAre temAM ja bheda kahe te asatyArtha che eTale tyAM paNa upacAra siddha thAya che. A mukhya Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 181 gauNanA bhedane (rahasyane ) samyagdaSTi jANe che. mithyAdaSTi anekAntavastune jANato nathI paNa sarvathA eka dharma u52 dRSTi paDatAM tene ja sarvathArUpa vastu mAnI anya dharmone kAM to sarvathA gauNa karI asatyArtha mAne che ane kAM to anya dharmono sarvathA abhAva ja mAne che-mithyAzraddhAnane daDha kare che. ane te mithyAtva nAmanI karma-prakRtinA udayathI yathArtha zraddhA thatI nathI tethI e prakRtinA kAryane paNa mithyAtva ja kahevAmAM Ave che. e prakRtino abhAva thatAM tattvArthonuM yathArtha zraddhAna thAya che te A anekAntavastumAM pramANa nayathI sAtabhaMga dvArA sAdhavAmAM Ave te samyaktvanuM kArya che. tethI tene paNa samyaktva ja kahevAmAM Ave che ema jANavuM. jainadarzananI kathanI aneka prakArathI che tene anekAntarUpa samajavI ane tenuM phaLa ajJAnano nAza thaI upAdeyanI buddhi tathA vItarAgatAnI prApti che. A kathanano marma (rahasya ) pAmavo mahAbhAgyathI bane che. A paMcama kALamAM hAla A kathanInA vaktA gurunuM nimitta sulabha nathI. tethI zAstrane samajavAno niraMtara udhama rAkhI (zAstrane yathArtha) samajavuM yogya che; kAraNa ke mukhyapaNe tenA Azraye samyagdarzananI prApti thAya che. joke jiteMdra-pratimAnAM darzana tathA prabhAvanA aMganuM dekhavuM ityAdi samyaktvanI prAptinAM kAraNo che topaNa zAstrazravaNa karavuM, bhaNavuM, tenuM ciMtavana karavuM, dhAraNa karavuM tathA hetu-yuktipUrvaka svamata-paramatanA bhedane ( taphAvatane ) jANI, nayavivakSA samajI, vastunA anekAntasvarUpano nizcaya karavo e mukhya kAraNa che. tethI bhavyajIvoe teno (AgamanA abhyAsano) upAya niraMtara rAkhavo yogya che. have samyagdaSTi thatAM anaMtAnubaMdhIkaSAyano abhAva thaI tenA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 182] [svAmikArtikeyAnuprekSA kevA pariNAma thAya che te kahe che :jo Na ya kuvvadi gavvaM puttklttaaisvvatthesu| uvasamabhAve bhAvadi appANaM muNadi tiNamettaM / / 313 / / yaH na ca kurvate garvaM putrkltraadisrvaarthessu|| upazamabhAvAn bhAvayati AtmAnaM manyate tRnnmaatrm|| 313 / / artha:- je samyagdaSTi che te putra-kalatra Adi sarva paradravyo tathA paradravyonA bhAvomAM garva karato nathI, (jo paradravyothI potAne moTo mAne to tene samyaktva zAnuM?) upazamabhAvone ciMtave che. anaMtAnubaMdhI saMbaMdhI tIvra rAga-dveSa pariNAmonA abhAvathI upazamabhAvonI niraMtara bhAvanA rAkhe che tathA potAnA AtmAne tRNasamAna halako mAne che, kAraNa ke potAnuM svarUpa to anaMta jJAnAdirUpa che eTale jyAM sudhI tenI prApti na thAya tyAM sudhI te potAne tRNa barAbara mAne che, koI padArthamAM garva karato nathI. visayAsatto vi sayA savvAraMbhesu vaTTamANo vi| mohavilAso eso idi savvaM maNNade heyaM / / 314 / / viSayAsaktaH api sadA sarvArambheSu vartamAnaH api| mohavilAsaH eSa: iti sarvaM manyate heym|| 314 / / artha:- jo ke aviratasamyagdaSTi indriyaviSayomAM Asakta che, traNa-sthAvarajIvono ghAta jemAM thAya evA sarva AraMbhamAM vartI rahyo che, tathA apratyAkhyAnAvaraNAdi kaSAyonA tIvra udayothI virakta thayo nathI topaNa te ema jANe che ke A mohakarmanA udayano vilAsa che, mArA svabhAvamAM te nathI, upAdhi che-rogavat che-tajavA yogya che. vartamAna kaSAyonI pIDA sahana thatI nathI tethI asamartha banI A viSayonuM sevana tathA ghaNA AraMbhamAM Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [183 pravartavuM thAya che ema te mAne che." uttamaguNagahaNarao uttamasAhUNa vinnysNjutto| sAhammiyaaNurAI so saddiTThI have prmo|| 315 / / uttamaguNagrahaNarataH uttamasAdhUnAM vinysNyuktH| sAdharmikAnurAgI sa sadRSTi: bhavet paramaH / / 315 / / artha- vaLI kevo che te samyagdaSTi? uttama guNo je samyagdarzana-jJAna-cAritra-tapa AdinuM grahaNa karavAmAM to anurAgI (bhAvanAvaMta) hoya che, e guNo dhAraka uttama sAdhujanonA vinayathI yukta hoya che tathA potA samAna samyagdaSTi sAdharmI janomAM 1 No indiyesu virado No jIve thAvare tase vaapi| jo saddahadi jiNuttaM sammAiTThI avirado so|| (gommadasAra jIva gA. 29) jIvA coddasabheyA iMdiyavisayA tahavIsaM tu| je tesu Neva virayA asaMjadA te munnedvvaa|| (gomaTasAra jIva gA477) artha- je indriyonA viSayothI tathA tra-sthAvarajIvonI hiMsAthI virakta nathI paraMtu jinaMdradeva dvArA kathita pravacananuM zraddhAna kare che te aviratasamyagdaSTi che. saMyama be prakArano che : eka indriyasaMyama tathA bIjA prANasaMyama. indriyaviSayothI virakta thavAne indriyasaMyama kahe che tathA sva-parajIvanA prANonI rakSAne prANasaMyama kahe che. A (cothA) guNasthAnamAM e baMne saMyamomAMthI koI paNa saMyama hoto nathI tethI tene aviratasamyagdaSTi kahe che. hA eTaluM kharuM ke prayojana vinA koI paNa hiMsAmAM te pravRtta paNa thato nathI. artha - cauda prakAranA jIvasamAsamAM ane aThThAvIsa prakAranA indriyaviSayomAM je virakta na thavuM tene asaMyama kahe che. (gA. 477). pAMca rasa, pAMca varNa, be gaMdha, ATha sparza, sAta svara ane eka mana e indriyonA aThThAvIsa viSaya che. (juo-go jIva gAi 478) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 184 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA anurAgI-vAtsalyaguNa sahita hoya evo te uttama samyagdaSTi hoya che. e traNe bhAva na hoya to jANavuM ke tenAmAM samyaktvanuM yathArthapaNuM nathI. 1 dehamiliyaM pi jIvaM NiyaNANaguNeNa muNadi jo bhiNNaM / jIvamiliyaM pi dehaM kaMcuvasarisaM viyANei / / 316 / / dehamilitaM api jIvaM nijajJAnaguNena jAnAti yaH bhinnam / jIvamilitaM api dehaM kaJcukasadRzaM vijAnAti / / 316 / / artha:- A jIva, dehanI sAthe maLI rahyo che topaNa, potAnA jJAnaguNa vaDe potAne dehathI judo ja jANe che. vaLI deha jIvanI sAthe maLI rahyo che topaNa, tene (dehane) te kaMcuka eTale kapaDAnA jAmA jevo jANe che. jema dehathI jAmo judo che tema jIvathI deha judo che ema te jANe che. NijjiyadosaM devaM savvajivANaM dayAvaraM dhammaM / vajjiyagaMthaM ca guruM jo maNNadi so hu saddiTThI / / 317 / / nirjitadoSaM devaM sarvajIvAnAM dayAparaM dharmam / varjitagranthaM ca guruM yaH manyate saH sphuTaM sddRssttiH|| 317 / / artha:- je jIva doSarahitane deva mAne che, sarva jIvonI dayAne zreSTha dharma mAne che tathA nigraMthagurune guru mAne che te pragaTapaNe samyagdaSTi che. bhAvArtha:- sarvajJa vItarAga aDhAra doSothI rahita devane deva mAne che paNa anya doSasahita deva che tene 'A saMsArI che, paNa mokSamArgI nathI ' ema jANI vaMdato-pUjato nathI, ahiMsAmaya , 1 sAdharmIthI adhika jasa, parijana upara prema; tAsa na samakita mAnIe, Agama nIti ema. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [185 dharmane dharma jANe che. paNa devatAone arthe yajJAdimAM pazune ghAta karI caDhAvavAmAM (loko) dharma mAne che paNa temAM pApa ja jANI pote temAM pravartato nathI tathA graMthI (bAhya-aMtaraMga parigrahanI mUcha-pakaDa) sahita aneka anyamatI veSadhArIo che vA kALadoSathI jainamatamAM paNa veSadhArI nipajyA che te sarvane veSadhArI-pAkhaMDI jANe paNa tene vaMdepUje nahi, paraMtu sarva parigraharahita hoya temane ja guru mAnI vaMdanapUjana kare; kAraNa ke deva-guru-dharmanA AzrayathI to mithyA ke samyaka upadeza pravarte che. e kudeva-kuguru-kudharmanuM vaMdana-pUjana to dUra raho tenA saMsargamAtrathI paNa zraddhAna bagaDI jAya che mATe samyagdaSTi to teonI saMgati paNa karato nathI. svAmI samatabhadraAcArya ratnakaraMDazrAvakAcAramAM ema kahyuM che ke-bhayathI, AzAthI, snehathI ke lobhathI e kudeva, kuAgama tathA kuliMgI-veSadhArIne praNAma ke temano vinaya je samyagdaSTi che te karato nathI, teonA saMsargathI paNa zraddhAna bagaDe che dharmanI prApti to dUra ja rahI ema jANavuM. have mithyAdaSTi kevo hoya che te kahe che :dosasahiyaM pi devaM jIvahiMsAisaMjudaM dhmm| gaMthAsattaM ca guruM jo maNNadi so hu kudditttthii||318 / / doSasahitaM api devaM jIvahiMsAdisaMyutaM dhrmm| granthAsaktaM ca guruM yaH manyate saH sphuTaM kudRssttiH|| 318 / / artha - je jIva doSosahita devone to deva mAne che, jIvahiMsA hitamAM dharma mAne che tathA parigrahAsaktane guru mAne che 1 bhayAzAsnehalobhAcca kudevaagmliNginaam| praNAmaM vinayaM caiva na kuryuH shuddhdRssttyH|| (zloka 30) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 186] [svAmikArtikeyAnuprekSA te pragaTapaNe mithyASTi che. bhAvArtha- bhAvamithyAdaSTi to adaSTa-chupo mithyAdaSTi che paraMtu je rAga-dveSa-moha Adi aDhAra doSo sahita kudevone deva mAnI vaMdepUje che, hiMsA-jIvavAtAdimAM dharma mAne che tathA parigrahamAM Asakta evA veSadhArIne guru mAne che te to pragaTa-prasiddha mithyAdaSTi che. have koI kahe ke "vyatarAdi deva lakSmI Ape che upakAra kare che. to teonuM pUjana-vaMdana karavuM ke nahi?" tene kahe che :Na ya ko vi dedi lacchI Na ko vi jIvassa kuNadi uvyaarN| uvayAraM avayAraM kammaM pi suhAsuhaM kunndi|| 319 / / na ca ko'pi dadAti lakSmI na kaH api jIvasya karoti upkaarm| upakAraM apakAraM karma api zubhAzubhaM kroti|| 319 / / artha:- A jIvane koI vyatarAdi deva lakSmI Apato nathI, koI anya upakAra paNa karato nathI, paraMtu mAtra jIvanAM pUrvasaMcita zubhAzubha karmo ja upakAra ke apakAra kare che. bhAvArtha- koI ema mAne che ke "yaMtarAdi deva amane lakSmI Ape che-amAro upakAra kare che tethI teonuM ame pUjana vaMdana karIe chIe, paNa e ja miththAbuddhi che. prathama to A kALamAM koI vyaMtarAdi Apato hoya evuM pratyakSa pote dekhyuM nathI-upakAra karato dekhAto nathI. jo ema hoya to tene pUjavAvALA ja daridrIduHkhI-rogI zA mATe rahe? mATe te vyartha kalpanA kare che. vaLI parokSarUpa paNa evo niyamarUpa saMbaMdha dekhAto nathI ke je pUje temane avazya upakArAdi thAya ja che; mAtra A mohI jIva nirarthaka ja vikalpa upajAve che. pUrvasaMcita zubhAzubhakarmo che te ja A jIvane sukha, du:kha, dhana, daridratA, jIvana, maraNa kare che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ghabhAnuprekSau] [187 bhattIe pujjamANo vitaradevo vi dedi jadi lcchii| to kiM dhammaM kIradi evaM ciMtei sdditttthii|| 320 / / bhaktyA pUjyamAna: vyantaradevaH api dadAti yadi lkssmiim| tat kiM dharma: kriyate evaM cintayati sdRssttiH|| 320 / / artha- vyaMtaradevane ja bhaktipUrvaka pUjatAM jo te lakSmI Ape che to dharma karavAnuM prayojana zuM? ema samyagdaSTi vicAre che. bhAvArtha- prayojana to lakSmInuM che. vyaMtaradevane ja pUjatAM te lakSmI Ape che to dharma zA mATe sevavo? vaLI mokSamArganA prakaraNamAM saMsAranI lakSmIno adhikAra paNa nathI ane samyagdaSTi to mokSamArgI che-saMsAranI lakSmIne heya (choDavA yogya ) jANe che, tenI te vAMcchA ja karato nathI. jo puNyodayathI maLe to bhale maLo, na maLe to na maLo! te to mAtra mokSa sAdhavAnI ja bhAvanA bhAve che. tethI te saMsArIdevAdine zA mATe pUje vaMde? kadI paNa temane vaMde-pUje nahi. have samyagdaSTino vicAra kahe che :jaM jassa jammi dese jeNa vihANeNa jammi kaalmmi| NAdaM jiNeNa NiyadaM jammaM vA ahava maraNaM vaa|| 321 / / taM tassa tammi dese teNa vihANeNa tammi kaalmmi| ko sakkadi vAre, iMdo vA taha jiNiMdo vaa|| 322 / / yat yasya yasmin deze yena vidhAnena yasmin kaale| jJAtaM jinena niyataM janma vA athavA maraNaM vaa|| 321 / / tat tasya tasmin deze tena vidhAnena tasmin kaale| ka: zaknoti vArayituM indraH vA tathA jinendraH vaa|| 322 / / artha:- je jIvane je dezamAM, je kALamAM, je vidhAnathI je Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 188] ( [ svAmikArtikayAnuprekSA janma-maraNa upalakSaNathI duHkha-sukha-roga-daridratA Adi thavuM sarvajJadave jANyuM che te e ja pramANe niyamathI thavAnuM che ane te je pramANe thavA yogya che te prANIne te ja dezamAM, te ja kALamAM, te ja vidhAnathI niyamathI thAya che, tene idra ke niMdra-tIrthaMkaradeva koI paNa aTakAvI zakatA nathI. bhAvArtha:- sarvajJadeva sarva dravya-kSetra-kALa-bhAvanI avasthAne jANe che ane sarvajJanA jJAnamAM je pratibhAsyuM che te ja niyamathI thAya che paNa temAM hInAdhika kAMI thatuM nathI ema samyagdaSTi vicAre che. have "evo to samyagdaSTi che paNa temAM saMzaya kare che te mithyAdaSTi che" ema kahe che :evaM jo Nicchayado jANadi davvANi svvpjjaae| so saddiTThI suddho jo saMkadi so hu kuditthii|| 323 / / evaM yaH nizcayataH jAnAti dravyANi srvpryaayaan| sa: sadRSTi: zuddha: 5: zaMte : dafe:o rUrarUAA artha - e pramANe nizcayathI sarva jIva, pudgala, dharma, adharma, AkAza ane kALa e cha dravyone tathA te dravyonI sarva paryAyone sarvajJanA Agama anusAra je jANe che-zraddhAna kare che te zuddha samyagdaSTi che tathA je e pramANe zraddhAna nathI karato paNa temAM zaMkA-saMdeha kare che te sarvajJanA AgamathI pratikUla chepragaTapaNe mithyAdaSTi che. have kahe che ke je vizeSa tattvane na jANato hoya paNa jinavacanamAM AjJAmAtra zraddhAna kare che tene paNa zraddhAvAna kahIe chIe : Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 189 jo Na vi jANadi taccaM so jiNavayaNe karedi saddahaNaM / jaM jiNavarehiM bhaNiyaM taM savvamahaM samicchAmi / / 324 / / yaH na api jAnAti tattvaM saH jinavacane karoti zraddhAnam / yat jinavaraiH bhaNitaM tat sarvaM ahaM samicchAmi / / 324 / / artha:- je jIva jJAnAvaraNanA viziSTa kSayopazama vinA tathA viziSTa gurunA saMyoga vinA tattvArthane jANI zakato nathI te jIva jinavacanamAM A pramANe zraddhAna kare che ke-'jiteMdradeve je tattva kahyuM che te badhuMya bhalA prakArathI huM iSTa karuM chuM'. e pramANe paNa te zraddhAvAna thAya che. bhAvArtha:- je jinezvaranA vacanonI zraddhA kare che ke 'sarvajJadeve kahyuM che te sarva mane iSTa che', evI sAmAnya zraddhAthI paNa tene AjJAsamyaktvI kahyo che. have traNa gAthAmAM samyaktvanuM mAhAtmaya kahe cheHrynnaann mahArayaNaM savvajoyANaM uttamaM joyaM / riddhINa mahAriddhI sammattaM savvasiddhiyaraM / / 325 / / ratnAnAM mahAratnaM sarvvayogAnAM uttamaH yogaH / RddhInAM maharddhi samyaktvaM sarvasiddhikaram / / 325 / / artha:- sarva ratnomAM paNa mahAratna samyaktva che, vastunI siddhi karavAnA upAyarUpa sarva yoga, maMtra, dhyAna AdimAM (samyaktva ) uttama yoga che; kAraNa ke- samyaktvathI mokSa sadhAya che. aNimAdi RddhiomAM paNa samyaktva) mahAna Rddhi che. ghaNuM zuM kahIe? sarva siddhi karavAvALuM A samyaktva ja che. sammattaguNapahANo deviMdaNariMdavaMdio hodi / cattavao vi ya pAvadi saggasuhaM uttamaM vivihaM / / 326 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 190 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA bhavatiA devendranarendravanditaH samyaktvaguNapradhAna: tyaktavrataH api ca prApnoti svargasukhaM uttamaM vividham / / 326 / / artha:- samyaktvaguNa sahita je puruSa pradhAna (zreSTha) che te devonA iMdrothI, manuSyonA indra cakravartI AdithI vaMdanIya thAya che, ane vratarahita hoya topaNa nAnA prakAranAM uttama svargAdikanAM sukha pAme che. bhAvArtha:- jenAmAM samyagdarzana guNa che te pradhAnapuruSa che. te indrAdi devothI pUjya thAya che. samyaktvasahita (jIva) devanuM ja Ayu bAMdhe che, tethI vrataratine paNa svargagatimAM javuM mukhya kahyuM che. vaLI samyaktvaguNapradhAnano Avo paNa artha thAya che ke-paccIsa maLadoSa rahita hoya, potAnA niHzaMktiAdi ane saMvegAdi guNo sahita hoya evA samyaktvanA guNothI je pradhAnapuruSa hoya te devendrAdi dvArA pUjanIya thAya che-svargane prApta thAya che. sammAiTThI jIvo duggadiheduM Na baMdhade kammaM / jaM bahubhavesu baddhaM dukkammaM taM pi NAsedi / / 327 / / samyagdRSTirjIvaH durgatihetuM na badhnAti karma / yat bahubhaveSu baddhaM duSkarma tat api nAzayati / / 327 / / artha:- samyagdaSTijIva durgatinA kAraNarUpa azubhakarmone bAMdhato nathI paraMtu pUrve ghaNA bhavomAM bAMdhelAM pApakarmono paNa nAza kare che. bhAvArtha:- samyagdaSTi maraNa karIne prathama naraka vinAnAM bAkInAM narakomAM jato nathI. jyotiSa, vyaMtara ane bhavanavAsIdeva thato nathI, strIparyAyamAM Upajato nathI, pAMca sthAvara, traNa vikalendriya ( be-traNa-cAra indriyadhArI), asaMzI, nigoda, mleccha tathA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [191 kubhogabhUmimAM Upajato nathI; kAraNa ke tene anaMtAnubaMdhIkaSAyanA udayanA abhAvathI durgatinA kAraNarUpa kaSAyonA sthAnakarUpa pariNAmo thatA nathI. ahIM tAtparya e jANavuM ke-traNa kALa ane traNa lokamAM samyagdarzana samAna kalyANarUpa anya koI padArtha nathI ane mithyAdarzana samAna koI zatru nathI, eTalA mATe zrIguruno upadeza che ke potAnA sarvasva upAya-udhama-yatnathI paNa eka mithyAtvano nAza karI samyaktva aMgIkAra karavuM. e pramANe gRhastha-dharmanA bAra bhedomAM samyaktva-sahitapaNArUpa prathama bhedanuM nirUpaNa karyuM. have pratimAnA agiyAra bheda che tenuM svarUpa kahe che. tyAM prathama ja dArzanika zrAvakanuM svarUpa kahe cheH bahutasasamaNNidaM jaM majjaM maMsAdi NiMdidaM davvaM / jo Na ya sevadi NiyamA so daMsaNasAvao hodi / / 328 / / bahutrasasamanvitaM yat madyaM mAMsAdi ninditaM dravyam / yaH na ca sevate niyamAt saH darzanazrAvakaH bhvti|| 328 / / artha:- ghaNA trasajIvonA ghAtathI utpanna tathA e sahita madirAne tathA atinidha evAM mAMsAdi padArtho che tene je niyamathI sevato nathI-bhakSaNa karato nathI te dArzanika zrAvaka che. bhAvArtha:- madirA-mAMsa tathA Adi zabdathI madhu ane pAMca udaMba2phaLa ke je trasajIvonA ghAta sahita che te vastuone paNa je dArzanika zrAvaka che te bhakSaNa karato nathI. madha to manane mUcchita kare che-dharmane bhulAve che. mAMsa trasaghAta vinA thatuM ja nathI. madhunI utpatti prasiddha trasaghAtanuM sthAna ja che. pIpaLa-vaDa-pIlu Adi phaLomAM trasajIvo UDatA pratyakSa jovAmAM Ave che. anya graMthomAM paNa kahyuM che ke temano tyAga e zrAvakanA ATha Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 192] [svAmikArtikeyAnuprekSA mULaguNo che. vaLI emane traNahiMsAnA upalakSaNa kahyA che. eTalA mATe je vastuomAM traNahiMsA ghaNI hoya te, zrAvakane abhakSya che-bhakSaNa yogya nathI. vaLI anyAyapravRttinA mULarUpa che evAM sAta vyasanano tyAga paNa ahIM kahyo che. jAgAra, mAMsa, madha, vezyA, zikAra, corI ane parastrI e sAta vyasana che, "vyasana' nAma ApadA vA kaSTanuM che. enuM sevana karanArane ApadA Ave che, rAjA vA paMconA daMDane yogya thAya che tathA tenuM sevana paNa ApadA vA kaSTarUpa che. tethI zrAvaka evAM anyAyarUpa kAryo karato nathI. ahIM 'darzana" nAma samyakatvanuM che tathA je vaDe "dharmanI mUrti che" ema sarvanA jovAmAM Ave tenuM nAma paNa darzana che. je samyagdaSTi hoya-jinamatane sevato hoya ane abhakSabhakSaNa-anyAya aMgIkAra kare to samyakatvane malina kare tathA jinamatane lajAve; mATe ene niyamathI choDatAM ja darzanapratimadhArI zrAvaka thAya che. diDhacitto jo kuvvadi evaM pi vayaM nniyaannprihiinno| veraggabhAviyamaNo so vi ya daMsaNaguNo hodi|| 329 / / dRDhacittaH yaH karoti evaM api vrataM nidaanprihiinH| vairAgyabhAvitamanAH saH api ca darzanaguNaH bhvti||329 / / artha:- nidAna arthAt Aloka-paralokanA bhogonI vAMcchA rahita banI upara pramANe (vratamAM) daDhacitta thayo thako vairAgyathI bhAvita (ArTsa-komaLa) thayuM che citta jenuM evo thayo thako je samyagdaSTipuruSa vrata kare che tene dArzanikazrAvaka kahe che. bhAvArtha- prathamanI gAthAmAM zrAvaka kahyA tenAM A traNa vizeSa vizeSaNa jANavAM. prathama to daDhacitta hoya arthAt pariSahAdi kaSTa AvavA chatAM paNa vratanI pratijJAthI Dage nahi, bIjAM nidAnarahita hoya arthAt A lokasaMbaMdhI yaza-sukha saMpatti vA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [193 paralokasaMbaMdhI zubhagata AdinI vAMcchA rahita hoya tathA trIjuM vairAgyabhAvanAthI jenuM citta Ardra arthAt siMcAyaluM hoya. abhakSa ane anyAyane atyaMta anartharUpa jANI tyAga kare che paNa ema jANIne nahi ke 'zAstramAM tene tyAgavA yogya kahyAM che mATe tyAgavAM', paNa pariNAmamAM to rAga maTayo nathI. (tyAM zuM tyAgyuM?) tyAganA aneka Azaya hoya che. A dArzanikazrAvakane to anya koI Azaya nathI, mAtra tIvrakaSAyanA nimittarUpa mahApApa jANI tyAge che ane ene tyAgavAthI ja AgaLathI (vratAdi) pratimAonA upadezane lAyaka thAya che. niHzalyane vratI kahyo che tethI zalyarahita tyAga hoya che. e pramANe darzanapratimAdhArI zrAvakanuM svarUpa kahyuM. have bIjI vratapratimAnuM svarUpa kahe cheH paMcANuvvayadhArI guNavayasikkhAvaehiM saMjutto / diDhacitto samajutto NANI vayasAvao hodi / / 330 / / paJcANuvratadhArI guNavratazikSAvrataiH saMyuktaH / dRDhacittaH zamayukta: jJAnI vratazrAvakaH bhavati / / 330 / / artha:- je pAMca aNuvratano dhA2ka hoya, traNa guNavrata tathA cAra zikSAvrata sahita hoya, daDhacittavAna hoya, zamabhAvathI yukta hoya tathA jJAnavAna hoya te vratapratimAdhAraka zrAvaka che. bhAvArtha:- ahIM * aNu ' zabda alpatA vAcaka che. pAMca pApamAM ahIM sthUla pApono tyAga che tethI tenI 'aNuvrata' saMjJA che. guNavrata-zikSAvrata che te A aNuvratonI rakSA karavAvALAM che tethI aNuvratI temane paNa dhAraNa kare che. A jIva vratanI pratijJAmAM dacitta che. kaSTa-upasarga-pariSaha AvavA chatAM paNa zithila thato nathI. apratyAkhyAnAvaraNakaSAyanA abhAvathI tathA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 194] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA pratyAkhyAnAvaraNakaSAyanA maMdaudayathI A vrata thAya che, tethI upazamabhAvasahitapaNuM" evuM vizeSaNa ApyuM che. joke darzanapratimadhArIne paNa apratyAkhyAnAvaraNano abhAva to thayo che paraMtu pratyAkhyAnAvaraNakaSAyanA tIvra sthAnakonA udayathI tene aticArarahita pAMca aNuvrata hotAM nathI tethI tyAM "aNuvrata' saMjJA nathI paNa skUla apekSAe tene paNa trasaghAta ne abhakSa-bhakSaNanA tyAgathI aNuvrataaNutva che. vyasanomAM corIno tyAga che eTale asatya paNa temAM garbhita che, parastrIno tyAga che, ane vairAgyabhAvanA che eTale parigrahanI mUrchAnAM sthAnaka paNa ghaTatAM che-temAM pramANa paNa te kare che, paraMtu niraticAra banatuM nathI tethI te "vratapratimA nAma pAmatuM nathI. vaLI "jJAnI" vizeSaNa che te paNa yogya ja che kAraNa kesamyagdaSTi banI vratanuM svarUpa jANI zrIgurunI ApelI pratijJAne dhAraNa kare che mATe te jJAnI ja kahevAya che ema jANavuM. have pAMca aNuvratomAM prathama aNuvrata kahe che:jo vAvarei sadao appANa-samaM paraM pi mnnnnNto| NiMdaNagarahaNajutto pariharamANo mhaarNbhe||331|| tasaghAdaM jo Na karadi maNavayakAehiM Neva kaarydi| kuvvaMtaM pi Na icchadi paDhamavayaM jAyade tss|| 332 / / yaH vyApArayati sadayaH AtmanA samaM paraM api mnymaanH| nindanagarhaNayukta: pariharamANa: mhaarmbhaan|| 331 / / trasaghAtaM yaH na karoti manovacanakAyaiH naiva kaaryti| kurvantaM api na icchati prathamavrataM jAyate tsy|| 332 / / artha- je zrAvaka beindriya, traNaindriya, cAraIndriya ane paMcendriyarUpa trasajIvono mana-vacana-kAyA dvArA pote ghAta kare Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA]. [ 195 nahi, bIjAnI pAse karAve nahi tathA koI bIjA karato hoya to tene bhalo mAne nahi tene prathama ahiMsANuvrata hoya che. te zrAvaka kevo che? vyApArAdi kAryomAM dayA sahita pravarte che, prANImAtrane potA samAna mAne che, vyApArAdi kAryomAM hiMsA thAya che te badala potAnA dilamAM potAnI niMdA kare che, gahapUrvaka gurunI AgaLa potAnuM pApa kahe che; je pApa lAge che tenuM gurunI AjJA pramANe Alocana, pratikramaNa ane prAyazcittAdika le che tathA jemAM ghaNI trasahiMsA thatI hoya evAM mahAAraMbhayukta moTA vyApArAdi kAryone choDato thako pravarte che. bhAvArtha- trasajIvano ghAta pote kare nahi. bIjA pAse karAve nahi ane karanArane bhalo jANe nahi. parajIvone potA samAna jANe eTale paraghAta karato nathI. jemAM trasajIvono ghAta ghaNo thAya evA moTA AraMbhane choDe ane alpa AraMbhamAM trasaghAta thAya temAM paNa potAnI niMdA-gahapUrvaka Alocana-pratikramaNa-prAyazcittAdi kare. anya graMthomAM tenA aticAro kahyA che te TALe. ahIM gAthAmAM anya jIvone potAsamAna kahyA che temAM aticAra TALavAnA paNa AvI gayA, kAraNa ke parajIvane vadha, baMdhana, atibhAraArohaNa, annapAnanirodhanamAM duHkha thAya che, have parajIvone jo potAsamAna jANe to te ema zA mATe kare ? ( na ja kare ). have bIjAM satyANuvrata kahe che:hiNsaavynnN Na vayadi kakkasavayaNaM pi jo Na bhaasedi| NiguravayaNaM pi tahA Na bhAsade gujjhavayaNaM pi|| 333 / / hidamidavayaNaM bhAsadi saMtosakaraM tu svvjiivaannN| dhammapayAsaNavayaNaM aNuvvadI havadi so bidio|| 334 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 196] . [svAmikArtikeyAnuprekSA hiMsAvacanaM na vadati karkazavacanaM api yaH na bhaasste| niSThuravacanaM api tathA na bhASate guhyavacanaM api|| 333 / / hitamitavacanaM bhASate santoSakaraM tu srvjiivaanaam| dharmaprakAzanavacanaM aNuvratI bhavati sa: dvitiiyH|| 334 / / artha:- je hiMsAnuM vacana na kahe, karkazavAkaya na kahe, niSpharavacana na kahe tathA paranAM guhyavacana na kahe (to kevAM vacana kahe ?) sva-parane hitarUpa, pramANarUpa, sarva jIvone saMtoSadAyaka ane saddharmane prakAzavAvALAM vacana karyuM te puruSa bIjA satyANuvratano dhAraka thAya che. bhAvArtha- asatyavacana aneka prakAranAM che. temano sarvathA tyAga to sakalacAritradhAraka munine hoya che ane aNuvratamAM to pUla (asatya)no ja bhAga hoya che. je vacanathI bIjA jIvono ghAta thAya evAM hiMsAnA vacana na kahe, je vacana bIjAne kaDavuM lAgesAMbhaLatAM ja krodhAdi utpanna thAya evAM karkazavacana na kahe, bIjAne udvega, bhaya, zoka ane kalahu UpajI Ave evAM niSpharavacana na kahe, anyanA gusamarmanA prakAzaka vacana na kahe tathA upalakSaNathI anya paNa evAM ke jemAM anyanuM ahita thAya evAM vacana na kahe. tyAre kevAM vacana kahe? kahe to hita- mita vacana kahe, sarva jIvone saMtoSa Upaje, tathA jenAthI saddharmano prakAza thAya evAM kahe. vaLI mithyAupadeza, rahobhyAkhyAna, kuTalekhakriyA, nyAsApahAra ane sAkAramaMtrabheda e pAMca aticAro gAthAmAM vizeSaNa kahyAM temAM AvI jAya che.* ahIM tAtparya * 1. svargamokSanA sAdhaka kriyAvizeSamAM anya jIvone anyathA pravartana karAvavuM, e saMbaMdhI jUTho upadeza Apavo te miththopadeza nAmano aticAra che. 2. strI-puruSanA ekAMtamAM thayelA kriyA-AcaraNano bahAra prakAza karavo te rahobhyAkhyAna aticAra che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ 197 A che ke jethI anya jIvonuM buru thAya, potAnA upara ApadA AvI paDe tathA vRthA pralApavAkayothI potAne paNa pramAda vadhe evAM skUla asatyavacana aNuvratI zrAvaka kahe nahi, bIjA pAse kahevarAve nahi tathA kahevAvALAne bhalo jANe nahi. tene A bIjuM aNuvrata hoya che. have trIjuM acauryAvrata kahe che:jo bahumullaM vatthu appayamulleNa Neva gihedi| vIsariyaM pi Na giladi lAhe thove vi tuusedi|| 335 / / jo paradavvaM Na haradi mAyAloheNa kohmaannenn| diDhacitto suddhamaI aNuvvaI so have tidio|| 336 / / yaH bahumUlyaM vastu alpamUlyena naiva gRhnnaati| vismRtaM api na gRhNAti lAbhe stoke api tussyti|| 335 / / yaH paradravyaM na harati mAyAlobhena krodhmaanen| dRDhacittaH zuddhamatiH aNuvratI saH bhavet tRtiiyH|| 336 / / artha:- je zrAvaka bahumUlya vastu alpamUlyamAM na le. kapaTathIlobhathI-krodhathI-mAnathI paranuM dravya na le, te trIjA aNuvratadhArI zrAvaka che. kevo che te? daDha che citta jenuM, kAraNa pAmavA chatAM 3. parane ThagavA mATe achatA-jUThA lekha lakhavA, evo evo badho, kuTalekhakriyA nAmano aticAra che. 4. koI rUpiA-mahora-AbharaNAdi potAne soMpI gayo hoya ane pAchaLathI tenI gaNatarI bhUlI alpa pramANamAM mAgavA lAgyo tene "hA ThIka che tamAruM A che te laI jAo" ema kahevuM te nyAsApAra-aticAra che. 5. aMgavikAra bhUkuTIkSapAdikathI anyano abhiprAya jANI IrSAbhAvathI lokamAM pragaTa karavo te sAkAramaMtrabheda nAmano aticAra che. A satyANuvratanA pAMca aticAradoSa che te choDavA yogya che. (arthaprakAzikA TIkA, pA. 285) Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 198] [svAmikArtikeyAnuprekSA pratijJA bagADato nathI tathA zuddha che- ujjavala che buddhi jenI (evo che). bhAvArtha- sAta vyasananA tyAgamAM corIno tyAga to karyo ja che. temAM A vizeSa che ke-bahumUlyanI vastu alpamUlyamAM levAthI jhagaDo utpanna thAya che. koNa jANe zuM kAraNathI sAmo mANasa alpa mUlyamAM Ape che? vaLI paranI bhUlI gayelI vastu tathA mArgamAM paDelI vastu paNa na le, ema na jANe ke pelo nathI jANato pachI teno Dara zo? vyApAramAM thoDA ja naphAthI saMtoSa dhAraNa kare, kAraNa ghaNAM lAlaca-lobhathI anartha utpanna thAya che, kapaTa-prapaMcathI koInuM dhana le nahi, koIe potAnI pAse ( jamA ) dharyuM hoya to tene na ApavAnA bhAva rAkhe nahi, lobhathI- krodhathI paranuM dhana khUMcavI le nahi, mAnathI kahe ke "ame moTA jorAvara chIe, lIdhuM to zuM thaI gayuM?" e pramANe paranuM ghana le nahi. e ja pramANe paranI pAse levarAve nahi tathA koI lenArane bhalo jANe nahi. vaLI anya graMthomAM tenA pAMca aticAra kahyA che te A pramANe : (1) corane corI mATe preraNA karavI, (2) tenuM lAveluM dhana levuM, (3) rAjyaviruddha kArya karavuM, (4) vepAramAM tola-bATa ochAM adhikAM rAkhavA, (5) alpamUlyanI vastu bahumUlyavAna batAvI teno vyavahAra karavo. e pAMca aticAra che. e gAthAmAM kahelAM vizeSaNomAM AvI jAya che. e pramANe niraticArarUpe teya (corI)-tyAgavatane je pALe che te trIjA aNuvratadhArI zrAvaka hoya che. have brahmacaryANuvratanuM vyAkhyAna kare che:asuimyN duggaMdhaM mahilAdehaM 'viraccamANo jo| rUvaM lAvaNNaM pi ya maNamohaNakAraNaM munni|| 337 / / 1. virazmALo evo paNa pATha che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 199 jo maNNadi paramahilaM jaNaNIbahiNIsuAisAricchaM / maNavayaNe kAraNa vi baMbhavaI so have thUlo / / 338 // azucimayaM durgandhaM mahilAdehaM virajyamAnaH yaH / rUpaM lAvaNyaM api ca manomohanakAraNaM jAnAti / / 337 / / yaH manyate paramahilAM jananIbhaginIsutAdisadRzAm / manasA vacanena kAyena api brahmavratI saH bhavet sthUlaH / / 338 / / artha:- je zrAvaka strInA dehane azucimaya-durgaMdha jANato thako tenA rUpa- lAvaNyane paNa (mAtra) manane moha upajAvavAnA kAraNarUpa jANe che ane tethI tenAthI virakta thaI pravarte che, je parastrI moTI hoya tene mAtA barAbara, barAbara uMmaravALI hoya tene bahena barAbara tathA nAnI hoya tene dIkarI tulya mana-vacana- kAyathI jANe che te sthUla brahmacaryANuvratadhArI zrAvaka che. parastrIne to mana-vacana- kAya, kRta-kAti-anumodanAthI tyAga kare, svastrImAM saMtoSa dhare, tIvrakAmavaza vinoda-kriDArUpa na pravarte, strInA za2I2ne apavitra-durgaMdha jANI vairAgyabhAvanArUpa bhAva rAkhe tathA kAmanI tIvravedanA A strInA nimittathI thAya che tethI tenI rUpa- lAvaNyAdi ceSTAne manane mohita karavAmAM, jJAnane bhulAvavAmAM ane kAmane upajAvavAmAM kAraNarUpa jANI tenAthI virakta rahe te cothA aNuvratadhArI hoya che. (1) paranA vivAha karavA, (2-3) paranI pariNIta-apariNIta strIno saMsarga rAkhavo, 4. kAmakrIDA, pa. kAmano tIvra abhiprAya-e tenA pAMca aticAra che. te, 'strInA dehathI virakta rahevuM' e vizeSaNamAM AvI jAya che. parastrIno tyAga to * * vivAhakaraNa, aparigRhitaitvarikAgamana, parigRhitaitvarikAgamana, anaMgakrIDA, ane kAmatIvratA-e brahmacaryANuvratanA pAMca aticAra che. (jIo arthaprakAzikATIkA, pRSTa-286) Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 2OO] [svAmikArtikeyAnuprekSA pahelI pratimAmAM sAta vyasananA tyAgamAM AvI gayo che, ahIM to ati tIvra kAmavAsanAno paNa tyAga che, tethI aticAra rahita vrata paLAya che, potAnI strImAM paNa tIvrapaNuM hotuM nathI. e pramANe brahmacaryANuvratanuM kathana karyuM. have parigrahaparimANa nAmanA pAMcamAM aNuvratanuM kathana kare jo lohaM NihaNittA saMtosarasAyaNeNa sNtuttttho| NihaNadi tilA duTThA maNNaMto viNassaraM savvaM / / 339 / / jo parimANaM kuvvadi dhnndhnnnnsuvnnnnkhittmaaiinnN| uvaogaM jANittA aNuvvadaM paMcamaM tss|| 340 / / yaH lobhaM nihatya santoSarasAyanena sntusstthH| nihanti tRSNA duSTA manyamAnaH vinazvaraM srvm|| 339 / / yaH parimANaM kurvate dhndhaanysuvrnnkssetraadiinaam| upayogaM jJAtvA aNuvrataM paJcamaM tsy||340|| artha - je puruSa lobhakaSAyane alpa karI saMtoSarUpa rasAyaNathI saMtuSTa thato thako sarva dhana-dhAnyAdika parigrahane vinAzI mAnI duSTa tRSNAne atizaya haNe che tathA dhana-dhAnya-suvarNa-kSetrAdi parigrahanuM, potAnA upayogasAmarthyane ane kAryavizeSane jANI tenA anusAra, parimANa kare che tene A pAMcamuM aNuvrata hoya che. aMtaraMgaparigraha to lobha-tRSNA che tene kSINa kare che tathA bAhyaparigrahanuM parimANa kare che. daDhacittathI pratijJAbhaMga na kare te aticAra rahita paMcamaaNuvratI che. e pramANe pAMca aNuvrata 1. kSetravAstu, hiraNyasuvarNa, dhanadhAnya, dAsIdAsa ane kupyabhAMDa A vastuonA parimANanuM ullaMghana karavuM te parigrahatyAga aNuvratanA pAMca aticAra che. (jAo arthaprakAzikATIkA, pRSTa-287) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 201 niraticAra pAlana kare che te vratapratimAdhArI zrAvaka che. e pramANe pAMca aNuvratanuM vyAkhyAna karyuM. have te vratonI rakSA karavAvALAM sAta zIla che. tenuM vyAkhyAna kare che. temAM prathama traNa guNavratamAM paheluM guNavrata kahe cheH jaha lohaNAsaNadvaM saMgapamANaM havei jIvassa / savva-disANa pamANaM taha lohaM NAsae NiyamA / / 341 / / jaM parimANaM kIradi disANa savvANa suppasiddhANaM / uvaogaM jANittA guNavvadaM jANa taM paDhamaM / / 342 / / yathA lobhanAzanArthaM saGgapramANaM bhavati jIvasya / sarvadizAnAM pramANaM tathA lobhaM nAzayati niyamAt / / 341 / / yat parimANaM kriyate dizAnAM sarvAsAM suprasiddhAnAm / upayogaM jJAtvA guNavrataM jAnIhi tat prathamam / / 342 / / , artha:- lobhano nAza karavA arthe jIvane parigrahanuM parimANa hoya che; temAM paNa sarva dizAomAM parimANa karIne paNa niyamathI lobhano nAza kare che. tethI pUrva vagere prasiddha daza dizAo che temanuM potAnA prayojanabhUta kAryathI jarUriyAta jANI, pramANa kare te paheluM guNavrata che. pahelAM kahelAM pAMce aNuvratanuM upakArI A guNavrata che. ahIM ' guNa 'zabda upakAravAcaka samajavo. jema lobhano nAza karavA mATe parigrahanuM parimANa kare che tema lobhano nAza karavA mATe dizAonuM paNa parimANa kare che. jyAM sudhInuM 52mANa karyuM hoya te uparAMtanI pelI bAju dravyAdinI prApti thatI hoya topaNa tyAM jAya nahi. e pramANe lobhane ghaTADayo, tathA parimANathI pelI bAju na javAthI e bAju saMbaMdhInuM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 202 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA hiMsAnuM pApa paNa lAgatuM nathI tethI e bAju saMbaMdhI (guNavrata paNa ) mahAvrata barAbara thayAM. have bIjuM anarthadaMviti guNavrata kahe che: kajjuM kiM pi Na sAhadi NiccaM pAvaM karedi jo attho / so khalu have aNattho paMcapayAro vi so viviho / / 343 / / kAryaM kimapi na sAdhayati nityaM pApaM karoti yaH arthaH / saH khalu bhavet anartha: paJcaprakAraH api saH vividhaH / / 343 / / artha:- je kAryathI potAnuM prayojana to kAMI sadhAya nahi paNa mAtra pApa ja utpanna kare evuM hoya tene anartha kahe che. te pAMca vA aneka prakAranA paNa che. bhAvArtha:- prayojana vinA pApa upajAve te anarthadaMDa che. tenA apadhyAna, pApopadeza, pramAdacaryA, hiMsApradAna tathA duHzruti-zravaNa e pAMca prakAra vA aneka prakAra paNa che. temAM prathama bheda kahe che: paradosANaM gahaNaM paralacchINaM samIhaNaM jaM ca / paraitthIavaloo parakalahAloyaNaM paDhamaM / / 344 / / paradoSANAM grahaNaM paralakSmInAM samIhanaM yat ca / parastrI-avalokaH parakalahAlokanam prathamam / / 344 / / artha:- bIjAnA doSa grahaNa karavA, anyanI lakSmI-dhanasaMpadAnI vAMcchA karavI, paranI strIne rAga sahita nirakhavI (tAkI tAkIne jovI) tathA paranA kalaha jovA ityAdi kAryo karavAM te prathama anarthadaMDa che. bhAvArtha:- 52nA doSa grahaNa karavAmAM potAnA bhAva to bagaDe che paNa potAnuM prayojana kAMI paNa siddha thatuM nathI, paranuM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [203 bUruM thAya ane potAnuM duSTapaNuM mAtra Thare che. bIjAnI saMpadA dekhI pote tenI vAMcchA kare to tethI kAMI potAnI pAse te AvI jatI nathI eTale ethI paNa niSprayojana bhAva ja bagaDe che. bIjAnI strIne rAga sahita (tAkI tAkIne) jovAmAM paNa pote tyAgI thaIne niSprayojana bhAva zA mATe bagADe ? vaLI 52nA kalaha jovAmAM paNa kAMI potAnuM kArya siddha thatuM nathI paraMtu UlaTI kadAcit potAnA upara Aphata AvI paDe che. e pramANe e AdithI mAMDI je je kAryomAM potAnA bhAva bagaDe te te badho apadhyAna nAmano prathama anarthadaMDa che ane te aNuvratabhaMganA kAraNarUpa che. tene choDatAM ja vrata daDha Take che. have bIjo pApopadeza nAmano anarthadaMDa kahe cheHjo uvaeso dijjadi kisipasupAlaNavaNijjapamuhesu / purisitthIsaMjoe aNatthadaMDo have bidio / / 345 / / yaH upadezaH dIyate kRSipazupAlanavANijyapramukheSu / puruSastrIsaMyoge anarthadaNDaH bhavet dvitIyaH / / 345 / / artha:- khetI karavI, pazupAlana, vANijya karavuM tathA strI-puruSano saMyoga jema thAya tema batAvavo ityAdi pApasahita kAryono bIjAne upadeza Apavo, tenuM vidhAna (rIta ) batAvavuM ke jemAM potAnuM prayojana to kAMI sadhAya nahi paNa mAtra pApa ja utpanna thAya te bIjo pApopadeza nAmano anarthadaMDa che. bIjAne pApano upadeza karavAmAM potAne kevaLa pApabaMdha ja thAya che ane tethI vratabhaMga thAya che, ene choDatAM vratanI rakSA thAya che. vrata upa2 guNa kare che-u5kA2 ka2e che tethI tenuM nAma guNavrata che. have trIjo pramAdacaryA nAmano anarthadaMDa kahe che: Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 204] [svAmikArtikeyAnuprekSA vihalo jo vAvAro puDhavItoyANa aggipvnnaann| taha vi vaNapphadichedo aNatthadaMDo have tidio||346 / / viphala: yaH vyApAra: pRthvItoyAnAM agnipvnaanaaN| tathA api vanaspaticchedaH anarthadaNDa: bhavet tRtiiyH|| 346 / / artha:- aphaLa-niprayojana evA pRthvI, jaLa, agni ane pavananA vyApAramAM pravRtti karavI tathA niprayojana harita (lIlotarI) vanaspatikAyanuM chedana-bhedana karavuM te trIjo pramAdacaryA nAmano anarthadaMDa che. bhAvArtha- pramAdavaza banI pRthvI-jaLa-agni-vAyu ane haritakAyanI vinA prayojana virAdhanA kare tyAM traNa-sthAvarajIvono vAta to thAya che ja ane potAnuM kArya kAMI paNa sadhAtuM nathI tethI e karavAmAM vratabhaMga thAya che; ene choDatAM ja vratanI rakSA thAya che. have hiMsAdAna nAmano cotho anarthadaMDa kahe che:mjjaarphudidhrnnN AuhalohAdivikkaNaM jaM c| lakkhAkhalAdigahaNaM aNatthadaMDo have turio|| 347 / / mArjAraprabhRtidharaNaM AyudhalohAdivikrayaH yaH c| lAkSAkhalAdigrahaNaM anarthadaNDa: bhavet turiiyH|| 347 / / artha:- bilADAM vagere hiMsaka jIvone pAlana karavA, lokhaMDano vA lokhaMDa AdinA Ayudhono vyApAra karavo-leNa deNa karavI. lAkhakhalA Adi zabdathI jherI vastu AdinI leNa-deNa, vaNaja-vyApAra karavo, e hiMsAdAna nAmano cotho anarthadaMDa che. bhAvArtha:- hiMsaka jIvonuM pAlana to niprayojana ane pAparUpa pragaTa ja che tathA hiMsAnA kAraNarUpa zastra-loha-lAkha Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ 205 Adino vaNajavyApAra-leNadeNa karavAM; temAM paNa phaLa to alpa chepApa ghaNuM che mATe te paNa anarthadaMDa ja che. emAM pravartatAM vratabhaMga thAya che ane ene choDatAM vatanI rakSA thAya che. ' have duHzruti nAmano pAMcamo anarthadaMDa kahe che:jN savaNaM satthANaM bhNddnnvsiyrnnkaamstthaannN| paradosANaM ca tahA aNatthadaMDo have crimo||348|| yata zravaNaM zAstrANAM bhnnddnnvshiikrnnkaamshaastraannaam| paradoSANAM ca tathA anarthadaNDaH bhavet crmH|| 348 / / artha - je sarvathA ekAntavAdIonAM kahelAM zAstro ke je zAstra jevo dekhAya che evA kuzAstro, bhAMDakriyA-hAsya-kutUhalakathananAM zAstro, vazIkaraNa maMtraprayoganAM zAstro. strIonI ceSTAnA varNanarUpa kAmazAstro e badhAnuM sAMbhaLavuM upalakSaNathI vAMcavuMzIkhavuM-saMbhaLAvavuM tathA paranA doSonI kathA karavI-sAMbhaLavI te duHzrutizravaNa nAmano chello pAMcamo anarthadaMDa che. bhAvArtha- khoTAM zAstro sAMbhaLavA-vAMcavAM-saMbhaLAvavAM-racavAM emAM ApaNuM kAMI prayojana siddha thatuM nathI, mAtra pApa ja thAya che. vaLI AjIvikA arthe paNa eno vyavahAra karavo zrAvakane ucita nathI. mAtra vyApArAdi vaDe yogya AjIvikA ja zreSTha che. jemAM vratabhaMga thAya tevuM te zA mATe kare? vratanI rakSA ja karavI yogya che. have anarthadaMDanA kathanane saMkoce che - evaM paMcapayAraM aNatthadaMDaM duhAvahaM nniccN| jo pariharedi NANI guNavvadI so have bidio|| 349 / / evaM paJcaprakAraM anarthadaNDaM du:khAvahaM nitym| yaH pariharati jJAnI guNavratI saH bhavet dvitIyaH / / 349 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 206 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA artha:- je jJAnI zrAvaka A pramANe anarthadaMDane niraMtara duHkhanAM upajAvavAvALAM jANIne choDe che te bIjA guNavratano dhAravAvALo zrAvaka thAya che. bhAvArtha:- A anarthadaMDatyAga nAmanuM guNavrata, aNuvratonuM ghaNuM upakArI che tethI zrAvakoe tenuM avazya pAlana karavuM yogya che. have bhogopabhogaparimANa nAmanuM trIjuM guNavrata kahe cheHjaannittaa saMpattI bhoyaNataMbolavatthamAdINaM / jaM parimANaM kIradi bhouvabhoyaM vayaM tassa / / 350 / jJAtvA sampattI: bhojanatAmbUlavastrAdInAm / yat parimANaM kriyate bhogopabhogaM vrataM tasya / / 350 / / artha:- je potAnI saMpadA ane sAmarthya jANI (vicArI ) bhojana-tAMbUla- vastra AdinuM parimANa-maryAdA kare te zrAvakane bhogopabhogaparimANa nAmanuM guNavrata hoya che. bhAvArtha:- bhojana-tAMbUla Adi je eka vAra bhogavavAmAM Ave tene bhoga kahe che tathA vastra-ghareNAM vage2e vAraMvAra bhogavavAmAM Ave tene upabhoga kahe che. temanuM parimANa yamarUpa (jAvajIva ) paNa hoya che tathA hararojanA niyamarUpa paNa hoya che. tyAM yathAzakti potAnAM sAdhana-sAmagrIno vicAra karI temano yamarUpa vA niyamarUpa paNa tyAga kare che. temAM ha22oja jarUriyAta jANI te anusAra (niyamarUpa ) tyAga karyA kare, te aNuvratane ghaNo upakAraka che. have chatI ( mojUda ) bhogopabhoganI vastune choDe che tenI prazaMsA kare che: Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] 207 jo pariharei saMtaM tassa vayaM thuvvade suriNdehiN| jo maNalaDDu va bhakkhadi tassa vayaM appsiddhiyrN|| 351 / / yaH pariharati saMtaM tasya vrataM stUyate surendraiH|| yaH manomodakavat bhakSayati tasya vrataM alpsiddhikrm|| 351 / / artha- je puruSa chatI (prAsa- mojAda) vastuno tyAga kare che tenA vratane devonA indro paNa abhinaMde che-prazaMse che tathA aprAma vastuno tyAga to evo che ke jema lADu to hoya nahi ane manamAM saMkalpamAtra lADunI kalpanA karI lADu khAya tevo che. ahIM aNachatI vastu saMkalpamAtra choDavI e vrata to che paraMtu alpa siddhidAtA che arthAt tenuM phaLa alpa che. prazna- bhogapabhogaparimANane ahIM trIjA guNavratamAM gaNuM paNa tattvArthasUtramAM trIjAM guNavrata, to dezavrata kahyuM che ane bhogopabhogaparimANavratane trIjA zikSAvratamAM gaNyuM che tenuM zuM kAraNa? tenuM samAdhAnaH e AcAryonI vivakSAnuM vicitrapaNuM che. svAmIsamabhadrAcArye ratnakAMDazrAvakAcAramAM paNa ahIM kahyuM tema ja kahyuM che-emAM virodha nathI. ahIM to aNuvratanA upakArakanI apekSA lIdhI che ane tyAM (tattvArthasUtramAM) sacittAdi bhoga choDavAnI apekSA-munivratanI zikSA ApavAnI apekSA lIdhI che eTale emAM kAMI virodha nathI, e pramANe guNavratanuM vyAkhyAna karyuM." * * digvatamanarthadaNDavrataM ca bhogopabhogaparimANam; anubaeNhaNAdguNAnAmAkhyAnti gunnvrtaanyaaryaaH|| 67 / / divrata, anarthadaMDavrata, bhogapabhogaparimANavrata e traNa vrato aNuvratone vadhAravAnA heturUpa hovAthI tene guNavrata kahe che. (ratnakAMDazrAvakAcAra) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 208] [svAmitiyAnuprekSa have zikSAvratanuM vyAkhyAna kare che. tyAM prathama sAmAyikazikSAvrata kahe che:saamaaiyss karaNe khettaM kAlaM ca AsaNaM vilo| maNavayaNakAyasuddhI NAyavvA huMti sttev||352 / / sAmAyikasya karaNe kSetraM kAlaM ca AsanaM vilyH| manovacanakAyazuddhiH jJAtavyA bhavanti sapta ev|| 352 / / artha:- prathama sAmAyi2Ama kSetra, SM, Asana, sya, manazuddhatA, vacanazuddhatA ane kAyazuddhatA e sAta sAmagrI jANavA yogya che. have sAmAyikanuM kSetra kahe che:jtth Na kalayalasaddo bahujanasaMghaTTaNaM Na jattha tthi| jattha Na daMsAdIyA esa pasattho have deso||353 / / yatra na kalakalazabda: bahujanasacaTTanaM na yatra asti| yatra na daMzAdikAH eSa prazasta: bhavet deshH|| 353 / / artha - jyAM kalakalATa zabda hoya nahi, jyAM ghaNA lokonuM saMghaTana- sAvarova na hoya; yai sisa-4272-8130-bhramarAha dezAvakAzikaM vA sAmayikaM proSadhopavAso vaa| vaiyAvRtyaM zikSAvratAni catvAri shissttaani||91|| dezAvakAzika, sAmAyika, proSadhopavAsa ane vaiyAvRtya e cAra zikSAvrata che. (22'shraavaay||2) digdezAnarthadaMDavirati- sAmAyikaproSadhopavAsopa bhogpribhogprimaannaatithisNvibhaagvrtsmpnnshc| divrata, dezavrata, anarthadaMDavirata e traNa tathA sAmAyika, propadhopavAsa, bhogopabhogaparimANa ane atithisaMvibhAga e sAta vrato sahita gRhastha pratI hoya che. (tatvArthasUtra 2. 7 sUtra 21) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ 209 zarIrane bAdhAkAraka jIvo na hoya, evuM kSetra sAmAyika karavA mATe yogya che. bhAvArtha- jyAM cittamAM kSobha upajAvavAvALAM koI kAraNo nA hoya tyAM sAmAyika karavI. have sAmAyikano kALa kahe che:puvvddhe majjhahne avarahne tihi vi nnaaliyaachkko| sAmAiyassa kAlo svinnynnissesnniddittttho|| 354 / / pUrvAhne madhyAhne aparAhne triSu api naalikaassttkm| sAmAyikasya kAla: svinyniHsveshnirdissttH|| 354 / / artha - pUrvAhna eTale prabhAtakALa, madhyAhna eTale divasano madhyavakhata ane aparAhna eTale divasano pAchalo vakhata (saMdhyA samaya) e traNe kALamAM cha cha ghaDIno kALa sAmAyikano che ema vinayasahita niHsva eTale parigraharahitanA Izvara gaNadharadeve kahyuM che. - bhAvArtha- traNa ghaDI pAchalI rAtrIno tathA traNa ghaDI divasa UgyA pachIno ema cha ghaDIno kALa pUrvAhnakALa che, bIjA pahoranI pAchaLanI traNa ghaDIthI mAMDI trIjA pahoranI zarUAtanI traNa ghaDI sudhI cha ghaDIno madhyAhnakALa che tathA divasanI chellI traNa ghaDIthI mAMDI rAtrInI traNa ghaDI sudhIno cha ghaDIno aparAtakALa che. e sAmAyikano utkRSTa kALa che. vaLI (prAta:kALa, madhyAhnakALa ane saMdhyAkALa) ema traNe kALamAM babbe ghaDInuM sAmAyika paNa kahyuM che. e pramANe traNa kALamAM cha ghaDI thAya che. have Asana, laya, tathA mana-vacana-kAyAnI zuddhatA kahe che Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates 210 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA baMdhittA pajuMkaM ahavA uDDheNa ubbhao ThiccA / kAlapamANaM kiccA diyavAvAravajjio houM / / 355 / / jiNavayaNeyaggamaNo saMvuDakAo ya aMjaliM kiccA / sasarUve saMlINo vaMdaNaatthaM kiccA desapamANaM savvaMsAvajjavajjido houM / jo kuvvadi sAmaiya so muNisariso have tAva / / 357 / / viciMtaMto / / 356 / baddhAva paryaMkaM athavA Urdhvena UrdhvataH sthitvA / kAlapramANaM kRtvA indriyavyApAravarjitaH bhUtvA / / 355 / / jinavacanaikAgramanAH saMvRtakAya: ca aJjaliM kRtvA / svasvarUpe saMlIna: vandanArthaM vicintyn|| 356 / / kRtvA dezapramANaM sarvasAvadyavarjitaH bhUtvA / yaH kurvate sAmAyikaM saH munisadRzaH bhavet taavt|| 357 / / artha:-paryaMtakAsana bAMdhI athavA UbhA khaDagAsane rahIne, kALanuM pramANa karI, viSayomAM indriono vyApA2 nahi thavA arthe jinavacanamAM ekAgracitta karI, kAyAne saMkocI, hAthanI aMjali joDI, potAnA svarUpamAM lIna thayo thako athavA sAmAyika-vaMdanAnA pAThanA arthane ciMtavato thako, kSetranuM parimANa karI, sarva sAvadhayoga je gha2-vyApArAdi pApayoga teno tyAga karI, pApayogarahita banI sAmAyikamAM pravarte te zrAvaka te kALamAM muni jevo che. bhAvArtha:- A zikSAvrata che. tyAM A artha sUcita che ke je sAmAyika che temAM sarva rAga-dveSarahita banI, bahAranI sarva pApayogakriyAthI rahita thaI, potAnA AtmasvarUpamAM tallIna banI muni pravarte che. A sAmAyikacAritra munino dharma che. e ja Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [ 211 dharmAnuprekSA] zikSA zrAvakane paNa ApavAmAM Ave che ke sAmAyikanA kALanI maryAdA karI te kALamAM muninI mAphaka pravarte che; kAraNa ke muni thayA pachI A pramANe sadA rahevuM thaze. e apekSAthI zrAvakane te kALamAM muni jevo kahyo che. have propadhopavAsa nAmanuM bIjuM zikSAvrata kahe chennhaannvilevnnbhuusnnitthiisNsgggNdhdhuuvaadii| jo pariharedi NANI veraggAbhUsaNaM kiccaa|| 358 / / dosu vi pavvesu sayA uvavAsaM eybhttnnivviyddii| jo kuNadi evamAI tassa vayaM posahaM bidiyaM / / 359 / / snaanvilepnbhuussnnstriisNsrggndhdhuupaadiin| ya: pariharati jJAnI vairAzyAmUSanuM vRttAnA rU68AA. dvayoH api parvaNoH sadA upavAsaM ekbhktnirvikRti| yaH karoti evamAdIn tasya vrataM proSadhaM dvitiiym|| 359 / / artha:- je jJAnI zrAvaka eka pakSanAM AThama-caudaza baMne parvomAM snAna, vilepana, AbhUSaNa, strIsaMsarga, sugaMdha, dhUpa, dIpa Adi bhogopabhoganI vastune choDI vairAgyabhAvanArUpa AbharaNathI AtmAne zobhAyamAna karI upavAsa vA ekamukti vA nIrasa AhAra kare athavA AdizabdathI kAMjI kare vA mAtra bhAta- pANI ja le tene proSadhopavAsa nAmanuM zikSAvrata hoya che. bhAvArtha- jema sAmAyika karavAnA kALano niyama karI sarva pApayogathI nivRtta thaI ekAntasthAnamAM dharmadhyAnapUrvaka bese che, te ja pramANe sarva gharakAryano tyAga karI samasta bhogopabhogasAmagrI choDI sAtama ane terasanA be pahora divasa pachI ekAntasthAnamAM besI dharmadhyAna karato thako soLa pahora sudhI muninI mAphaka rahe, tathA noma ane pUrNimA-amAsanA be pahora vItyA pachI pratijJA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 212 ] [ svAmikArtikeyAnuprekSA pUrNa thAya tyAre ghakAryamAM joDAya tene proSadhavrata hoya che. vaLI AThama-caudazanA divasamAM upavAsanuM sAmarthya na hoya to ekavA2 bhojana kare vA nIrasa kAMjI Adi alpa AhAra karI dharmadhyAnamAM samaya vItAve. e pramANe AgaLa proSadhapratimAmAM soLa pahora kahyuM che tema kare. paraMtu ahIM gAthAmAM kahyuM nathI tethI soLa pahorano niyama na jANavo. A paNa munivratanI zikSA ja che. have atithisaMvibhAga nAmanuM trIjuM zikSAvrata kahe che:tivihe pattamhi sayA saddhAiguNehiM saMjudo NANI / dANaM jo dedi sayaM NavadANavihIhiM saMjutto / / 360 / / sikkhAvayaM ca tadiyaM tassa have savvasiddhisokkhayaraM / dANaM cauvvihaM pi ya savve dANANa sArayaraM / / 361 / / trividhe pAtre sadA zraddhAdiguNaiH saMyutaH jJAnI / dAnaM yaH dadAti svakaM navadAnavidhibhiH saMyuktaH / / 360 / / zikSAvrataM ca tRtIyaM tasya bhavet sarvasiddhisaukhyakaram / dAnaM caturvidhaM api ca sarvadAnAnAM sArataram / / 361 / / artha:- je jJAnIzrAvaka, uttama-madhyama-jaghanya e traNa prakAranA pAtrone arthe dAtAranA zraddhA Adi guNothI yukta banI potAnA hAthathI navadhAbhaktisahita thaIne dararoja dAna Ape che te zrAvakanuM trIjuM atithisaMvibhAgazikSAvrata hoya che. e dAna kevuM che? AhAra, abhaya, auSadha ane zAstradAnanA bhedathI cAra prakAranuM che. vaLI anya je laukika dhanAdikanA dAna karatAM A dAna atizaya sArarUpa uttama che. sarva siddhisukhanuM upajAvavAvALuM che. bhAvArtha:- traNa prakAranA pAtromAM utkRSTa to muni, madhyama aNuvratIzrAvaka tathA jaghanya aviratasamyagdaSTi che. vaLI dAtAranA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA]. [ 213 zraddhA, tuSTi, bhakti, vijJAna, alubdhatA, kSamA ane zakti e sAta guNo che. vaLI anya prakAra A pramANe paNa che-A lokanA phaLanI vAMcchA vinAno, kSamAvAna, kapaTarahita, anya dAtAnI IrSArahita, ApyA pachI te saMbaMdhI viSAdavinAno, ApyAnA harSavALo, ane garva vinAno e pramANe paNa sAta guNo kahyA che. vaLI pratigraha, uccasthAna, pAdaprakSAlana, pUjana, praNAma, manazuddhi, vacanazuddhi, kAyazuddhi tathA AhArazuddhi e pramANe navadhAbhakti che. e rIte dAtAranA guNosahita navadhAbhaktipUrvaka pAtrane roja cAra prakAranAM dAna je Ape che tene trIjuM zikSAvrata hoya che. A paNa munipaNAnI zikSA mATe-ke ApavAnuM zIkhe te pramANe potAne muni thayA pachI levAnuM thaze. - have AhArAdi dAnanuM mAhAbhya kahe che - bhoyaNadANeNa sokkhaM osahadANeNa satthadANaM c| jIvANa abhayadANaM sudullahaM svvdaannaannN|| 362 / / bhojanadAnena saukhyaM auSadhadAnena zAstradAnaM c| jIvAnAM abhayadAnaM sudurlabhaM srvdaanaanaam||362 / / artha - bhojananA dAnathI sarvane sukha thAya che. auSadhadAnapUrvaka zAstradAna ane jIvone abhayadAna che te sarva dAnomAM durlabhatAthI pamAya evuM uttamadAna che. bhAvArtha- ahIM abhayadAnane sarvathI zreSTha kahyuM che. have be gAthAomAM AhAradAnanuM mAhAbhya kahe che - 1. A dAtAranA sAta guNo tathA navadhAbhakti saMbaMdhI vizeSa varNana mAM juo ratnakAMDazrAvakAcAra zloka-113. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 214] [svAmitiyAnuprekSA bhoyaNadANe diNNe tiNNi vi dANANi hoti dinnnnaanni| bhukkhatisAevAhI diNe diNe hoMti dehINaM / / 363 / / bhoyaNabaleNa sAhU satthaM sevedi rattidivasaM pi| bhoyaNadANe diNNe pANA vi ya rakkhiyA hoti||364|| bhojanadAne datte trINi api dAnAni bhavanti dttaani| bubhukSAtRSAvyAdhaya: dine dine bhavanti dehinaam||363|| bhojanabalena sAdhuH zAstraM sevate rAtridivasaM api| bhojanadAne datte prANAH api ca rakSitAH bhvnti|| 364 / / artha - bhojanadAna ApatAM traNe dAna ApavA barAbara thAya che, kAraNa ke prANIone sudhA-tRSA nAmano roga hararoja lAgyA ja kare che. bhojananA baLathI sAdhupuruSa rAtridivasa zAstrono abhyAsa kare che, bhojana ApavAthI prANarakSA paNa thAya che, e pramANe bhojanadAnathI auSadha-zAstra-abhaya e traNe dAna ApyAM ema samaj. bhAvArtha- bhUkha-tarasa roga maTavAthI AhAradAna ja auSadhadAna tulya thayuM, AhAranA baLathI sukhapUrvaka zAstrAbhyAsa thavAthI jJAnadAna paNa e ja (bhojanadAna) thayuM tathA AhArathI ja prANonI rakSA thAya che mATe e ja abhayadAna thayuM. e pramANe eka bhojanadAnamAM traNe dAna garbhita thAya che. have pharIthI dAnanuM mAhAbhya kahe che:ihprloynniriiho dANaM jo dedi prmbhttiie| rayaNattae suThavido saMgho sayalo have tenn||365|| uttamapattavisese uttamabhattIe uttamaM daannN| eyadiNe vi ya diNNaM iMdasuhaM uttamaM dedi|| 366 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 215 ihaparalokanirIha: dAnaM yaH dadAti paramabhaktyA / ratnatraye susthApitaH saMghaH sakalaH bhavet tena / / 365 / / uttamapAtravizeSe uttamabhaktyA uttamaM dAnaM / ekadine api ca dattaM indrasukhaM uttamaM dadAti / / 366 / / artha:- je puruSa ( zrAvaka) Aloka-paralokanA phaLanI vAMcchArahita banI paramabhaktipUrvaka saMghanA arthe dAna Ape che te puruSe sarva saMghane ratnatraya arthAt samyagdarzana-jJAna-cAritramAM sthApyo. vaLI uttamapAtravizeSanA arthe uttamabhaktipUrvaka eka divasa paNa ApeluM uttamadAna utkRSTa indrapadanAM sukhane Ape che. bhAvArtha:- dAna ApavAthI caturvidha saMghanI sthiratA thAya che eTale dAna ApavAvALAe mokSamArga ja calAvyo kahIe chIe. vaLI uttamapAtra, dAtAnI uttamabhakti ane uttamadAna e badhI vidhi maLI jatAM tenuM uttama ja phaLa thAya che- indrAdipadanuM sukha prApta thAya che. have cothuM dezAvakAzika zikSAvrata kahe che: puvvaSamANakadANaM savvadisINaM puNo vi saMvaraNa / iMdiyavisayANa tahA puNo vi jo kuNadi saMvaraNaM / / 367 / / vAsAdikayapamANaM dine dine lohakAmasamaNadvaM / sAvajjuvajjudvaM tassa cautthaM vayaM hodi / / 368 / / pUrvapramANakRtAnAM sarvadizAnAM punaH api saMvaraNam / indriyaviSayANAM tathA punaH api yaH karoti saMvaraNam / / 367 / / varSAdikRtapramANaM dine dine lobhakAmazamanArtham / sAvadyavarjanArthaM tasya caturthaM vrataM bhavati / / 368 / / artha:- zrAvake pahelAM sarva dizAonuM pramANa karyuM hatuM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 216 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA temAM pharI saMvaraNa kare-saMkoca kare tathA pahelAM indriyonA viSayo saMbaMdhI bhogopabhogaparimANa karyuM hatuM temAM paNa saMkoca kare. kevI rIte ? te kahe che-varSa Adi, tathA divasa divasa pratye kALanI maryAdA sahita ka2e. tenuM prayojana kahe che- aMtaraMgamAM to lobha tathA kAma-icchAnA zamana eTale ghaTADavA arthe tathA bAhya pApahiMsAdikane choDavA arthe kare te zrAvakane A cothuM dezAvakAzika nAmanuM zikSAvrata hoya che. bhAvArtha:- pahelAM divratamAM je maryAdA karI hatI te to niyamarUpa hatI ane have ahIM temAM paNa kALanI maryAdApUrvaka gha2hATa-gAma vage2e sudhInI gamanAgamananI maryAdA kare, tathA bhogopabhogavratamAM paNa pahelAM yamarUpa indriyaviSayonI maryAdA karI hatI temAM paNa kALanI maryAdApUrvaka niyama kare. ahIM sattara niyama kahyA che tene pAlana kare, pratidina maryAdA karyA kare. AthI lobha- tRSNA-vAMcchAno saMkoca (hAni ) thAya che tathA bAhya hiMsAdi pAponI paNa hAni thAya che. e pramANe cAra zikSAvrata kahyAM. A cAre vrata zrAvakane yatnathI aNuvrata tathA mahAvrata pAlana karavAnI zikSArUpa che. have aMtasaMllekhanA saMkSepamAM kahe che: vArasaehiM jutto jo saMlehaNa karedi uvasaMto so surasokkhaM pAviya kameNa sokkha paraM lahadi / / 369 / / dvAdazavrataiH yuktaH yaH sallekhanAM karoti upshaantH| saH surasaukhyaM prApya krameNa saukhyaM paraM labhate / / 369 / / artha:- je zrAvaka, bAra vrato sahita aMta samaye upazamabhAvothI yukta thaI saMlekhanA kare che te svarganAM sukha pAmI anukramathI utkRSTa sukha je mokSasukha tene prApta thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ 217 bhAvArtha- kaSAyo ane kAyAnI kSINatA karavI tene saMlekhanA kahe che. tyAM zrAvaka, bAravratonA pAlana sahita pAchaLathI maraNa samaya jANatAM prathama sAvadhAna thaI, sarva vastu pratyenuM mamatva choDI kaSAyone kSINa karI upazamabhAvarUpa maMdakaSAyI thAya tathA kAyAne anukramathI anazana-UNodaranIrasAdi tapothI kSINa kare. prathama e pramANe kAyAne kSINa kare to zarIramAM maLamUtranA nimittathI je roga thAya che te na thAya, aMta samayamAM asAvadhAnatA na thAya. e pramANe saMlekhanA kare. aMtasamaye sAvadhAna banI potAnA svarUpamAM vA arahaMtasiddhaparameSThinA svarUpacitvanamAM lIna thaI vratarUpa-saMvararUpa pariNAmasahita banyo thako paryAyane choDe to te svargasukhane prApta thAya che ane tyAM paNa A ja vAMcchA rahe che ke "manuSya thaI vrata pAlana kare '. e pramANe anukramathI mokSasukhanI prApti thAya che. ekkaM pi vayaM vimalaM saddiTTI jai kuNedi diddhcitto| to vivihariddhijuttaM iMdattaM pAvae nniymaa|| 370 / / ekaM api vrataM vimalaM sadRSTi: yadi karoti dRddhcittH| tat vividharddhiyuktaM indratva prApnoti niymaat|| 370 / / artha - je samyagdaSTijIva daDhacitta banI eka paNa vrata aticAra rahita nirmaLa pAlana kare to te nAnAprakAranI RddhiothI yukta indrapaNAne niyamathI prApta thAya. bhAvArtha- ahIM eka paNa vrata aticAra rahita pALavAnuM phaLa indrapaNuM niyamathI kahyuM. tyAM evo Azaya jaNAya che ke sarva vratonA pAlananA pariNAma samAnajAtinA che, jyAM eka vrata daDhacittathI pAlana kare tyAM tenA anya samAnajAtIya vrata Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 218] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA pAlananuM avinAbhAvipaNuM eTale "badhAMya vrata pALyAM" kahe che. vaLI Ama paNa che ke-jo eka tyAganI AkhaDIne aMtasamaye daDhacittathI pakaDI temAM pariNAma lIna thatAM paryAya chUTe to te kALamAM anya upayoganA abhAvathI mahAna dharmadhyAna sahita anya gatimAM gamana thAya to uccagatimAM ja thAya evo niyama che. evA AzayathI eka vratanuM evuM mAhAbhya kahyuM che, paNa ahIM ema na jANavuM ke eka vrata to pAlana kare ane anya pApa sevyA kare to tenuM paNa uccaphaLa thAya che. e pramANe to corI choDa ane parastrI sevyA kare-hiMsAda karyA kare tenuM paNa uccaphaLa thAya, paraMtu ema nathI. e pramANe bIjI vratapratimAnuM nirUpaNa karyuM. bAra bhedonI apekSAe A trIjo bheda thayo. have trIjI sAmAyikapratimAnuM nirUpaNa kare che:jo kuNadi kAusaggaM bArasaAvattasuMjudo dhiiro| NamaNadurga pi kuNaMto caduppaNAmo psnnnnppaa||371|| ciMtaMto sasarUva jiNabiMba ahava akkharaM prmN| jhAyadi kammavivAyaM tassa vayaM hodi sAmaiyaM / / 372 / / yaH karoti kAyotsarga dvAdazAvarttasaMyutaH dhiirH| namanadvikaM api kurvan catuHpraNAmaH prsnnaatmaa|| 371 / / cintayan svasvarUpaM jinabimbaM athavA akSaraM prmm| dhyAyati karmavipAkaM tasya vrataM bhavati saamaayikm|| 372 / / artha:- je samyagdaSTi zrAvaka bAra Avarta sahita, cAra praNAma sahita, be namaskAra karato thako prasanna che AtmA jeno evo dhIradaDhacitta banIne kAryotsarga kare che ane tyAM potAnA caitanyamAtra zuddhasvarUpane dhyAvato-citavato rahe che vA jinabiMbane ciMtavato rahe che vA parameSThivAcaka pAMca namokArane ciMtavato rahe Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ 219 che vA karmodayanA rasanI jAtine citavato rahe che tene sAmAyikavrata hoya che. bhAvArtha- sAmAyikanuM varNana pahelAM zikSAvratamAM karyuM hatuM ke "rAgadveSa choDI samabhAvapUrvaka kSetra-kALa-Asana-dhyAnamanazuddhi-vacanazuddhi-kAyazuddhi sahita kALanI maryAdA karI ekAntasthAnamAM besI sarva sAvadhayogano tyAga karI dharmadhyAnarUpa pravarta; ema kahyuM hatuM. ahIM vizeSa A kahyuM ke "kAyAthI mamatva choDI kAyotsarga kare tyAM Adi-aMtamAM be namaskAra kare, cAra dizA sanmukha thaI cAra zironati kare, eka eka zironatimAM mana-vacana-kAyanI zuddhatAnI sUcanArUpa traNa traNa ema bAra Avarta kare. e pramANe karI kAyAthI mamatva choDI nijasvarUpamAM lIna thAya vA jinapratimAmAM upayogane lIna kare vA paMcaparameSThivAcaka akSaronuM dhyAna kare tathA (ema karatAM) upayoga koI harakata tarapha jAya to tyAM karmodayanI jAtine citave ke A zAtAvedanIyanuM phaLa che vA A azAtA vedanIyanI jAti che vA A aMtarAyanA udayanI jAti che ityAdi karmanA udayane citave.' ATaluM vizeSa kahyuM. vaLI A pramANe paNa vizeSa jANavuM ke zikSAvratamAM to mana-vacana-kAya saMbaMdhI koI aticAra paNa lAge che vA kALanI maryAdA Adi kriyAmAM hIna-adhika paNa thAya che, ane ahIM pratimAnI pratijJA che te to aticAra rahita zuddha paLAya che, upasargAdina nimittathI pratijJAthI caLato nathI ema jANavuM. AnA pAMca aticAra che. mana- vacana-kAyanuM asthira thavuM, anAdara karavo, bhUlI javuM e (pAMca) aticAra na lagAve. e pramANe bAra bhedanI apekSAe A sAmAyikapratimA cotho bheda thayo. have proSadhapratimAno bheda kahe che: Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 220] [svAmikArtikayAnuprekSA sattamiterasidivase avarahe jAiUNa jiNabhavaNe / kiriyAkammaM kiccA uvavAsaM cauvvihaM gahiya / / 373 / / gihavAvAraM cattA rattiM gamiUNa dhammaciMtAe / pacUse uTThittA kiriyAkammaM ca kAdUNa / / 374 / / satthabbhAseNa puNo divasaM gamiUNa vaMdaNaM kiccA / rattiM NedUNa tahA paccUse vaMdaNaM kiccA / / 375 / / pujaNavihiM ca kicA pattaM gahiUNa Navari tivihaM pi / bhuMjAviUNa pattaM bhuMjaMto posaho hodi / / 376 / / saptamItrayodazIdivase aparAhNe gatvA jinabhavane / kriyAkarma kRtvA upavAsaM caturvidhaM gRhItvA / / 373 / / gRhavyApAraM tyaktvA rAtriM gamayitvA dhrmcintyaa| pratyUSe utthAya kriyAkarma ca kRtvA / / 374 / / zAstrAbhyAsena punaH divasaM gamayitvA vandanAM kRtvaa| rAtriM nItvA tathA pratyUSe vandanAM kRtvaa|| 375 / / pUjanavidhiM ca kRtvA pAtraM gRhItvA navari trividhaM api / bhojayitvA pAtraM bhuMjAna: proSadhaH bhavati / / 376 / / artha:- sAtama ane terazanA divase be pahora pachI jinacaityAlayamAM jaI sAyaMkALamAM sAmAyikAdi kriyAkarma karI cAra prakAranA AhArano tyAga karI upavAsa grahaNa kare, gharano samasta vyApAra choDI dharmadhyAnapUrvaka sAtama ane terazanI rAtrI vyatIta kare, AThama ane caturdazInA prabhAtamAM UThI sAmAyika kriyAkarma kare ane te divasa zAstrAbhyAsAdi karI dharmadhyAnamAM vitAve. sAyaMkALamAM sAmAyikAdi kriyAkarma karI rAtri paNa e ja pramANe dharmadhyAnamAM gALe, noma ane pUrNimAnA prabhAtakALamAM sAmAyika, Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 221 vaMdanAdi karI-jinapUjanavidhAna karI, traNa prakAranA pAtronuM paDagAhana karI temane bhojana karAvI pachI pote bhojana kare tene proSadhapratimA hoya che. bhAvArtha:- pahelAM zikSAvratamAM proSadhanI vidhi kahI hatI te ahIM paNa jANavI. gRhavyApAra-bhogaupabhoganI samasta sAmagrIno tyAga karI ekAntamAM jaI soLa pahora dharmadhyAnamAM vyatIta kare, ane ahIM vadhArAmAM ATaluM samajavuM ke tyAM soLa pahoranA vakhatano niyama kahyo nahoto-aticArAdi doSa paNa lAgatA hatA, paraMtu ahIM to pratimAnI pratijJA che tethI soLa pahoranA upavAsano niyama karI aticAra rahita proSadha kare che. A proSadhapratimAnA pAMca aticAra cheH je vastu je sthAnamAM rAkhI hoya tene uThAvavI-mukavI, suvAbesAvAnuM saMstaraNa karavuM, e badhuM vagara dekhe jANe yatnarahita karavuM, A pramANe traNa aticAra to A, tathA upavAsamAM anAdara-aprIti karavI ane kriyAkarmanuM vismaraNa karavuM A pAMca aticAra lAgavA de nahi. (te niraticAra proSadhopavAsapratimA che). have proSadhanuM mAhAtmya kahe che: ekaM pi NirAraMbha uvavAsaM jo karedi uvsNto| bahubhavasaMciyakammaM so NANI khavadi lIlAe / / 377 / / ekaM api nirArambhaM upavAsaM yaH karoti upshaantH| bahubhavasaJcitakarma saH jJAnI kSapati lIlayA / / 377 / / artha:- je jJAnI samyagdaSTi, AraMbhano tyAga karI upazamabhAva-maMdakaSAyarUpa thaIne eka paNa upavAsa kare che te ghaNA bhavonAM saMcita karelAM-bAMdhelAM karmone lIlAmAtramAM kSaya kare che. bhAvArtha:- kaSAya, viSaya ane AhArano tyAga karI, Aloka Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates 222] [svAmikArtikeyAnuprekSA -paralokanA bhogonI vAMcchA choDI jo eka upavAsa kare to te ghaNA karmonI nirjarA kare che, to pachI je proSadhapratimA aMgIkAra karI eka pakSamAM be upavAsa kare tenA saMbaMdhamAM zuM kahevuM! te svargasukha bhogavI mokSane prApta thAya che. have AraMbhAdinA tyAga vinA upavAsa kare tene karmanirjarA thatI nathI ema kahe che: uvavAsaM kuvvaMto AraMbhaM jo karedi mohAdo / so NiyadehaM sosadi Na jhADae kammalesaM pi / / 378 / / upavAsaM kurvan ArambhaM yaH karoti mohAt / saH nijadehaM zoSayati na ujjhati karmalezaM api / / 378 / artha:- je upavAsa karIne gharakAryanA mohathI ghara saMbaMdhI AraMbha kare che te potAnA dehane (mAtra) sUkave che paNa tene lezamAtra karmanirjarA thatI nathI. bhAvArtha:- je viSaya-kaSAya choDayA vinA kevaLa AhAramAtra ja tyAga kare che ane samasta gharakArya kare che te puruSa mAtra dehane ja sUkave che, tene lezamAtra paNa karmanirjarA thatI nathI. have sacittatyAgapratimA kahe che: saccittaM pattaphalaM challI mUlaM ca kisalayaM bIyaM / jo Na ya bhakkhadi NANI sacittavirado have so du / / 379 / / sacittaM patraM phalaM tvak mUlaM ca kizalayaM bIjam / yaH na ca bhakSayati jJAnI sacittavirataH bhavet saH tu / / 379 / / artha:- je jJAnI samyagdaSTizrAvaka patra, phaLa, chAla, mULa, kuMpaLa ane bIja e cittane bhakSaNa karato nathI tene sacitta-viratizrAvaka kahe che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [223 bhAvArtha:- jIvothI sahita hoya tene sacitta kahe che. patra, phaLa, chAla, mULa, bIja ane kuMpaLa ityAdi lIlI sacitta vanaspatine na khAya to te sacittaviratapratimA dhAka zrAvaka che.* jo Na ya bhakkhedi sayaM tassa Na aNNassa jujjade dAraM / bhuttassa bhojidassa hi Natthi viseso jado ko vi / / 380 / / yaH na ca bhakSayati svayaM tasya na anyasmai yujyate dAtum / bhuktasya bhojayiSyataH hi nAsti vizeSaH yataH kaH api / / 380 / / artha:- vaLI je vastu pote khAto nathI te anyane ApavI paNa yogya nathI, kAraNa ke khAvAvALA ane khavarAvavAvALAmAM kAMI vizeSa ( bheda ) nathI. kRta tathA kAritanuM phaLa ekasarakhuM che tethI je vastu pote na khAya te anyane paNa nahi khavarAvatAM ja sacittatyAgavratanuM pAlana thAya che. jo vajjedi sacittaM dujjaya-jIhA vi NijjiyA teNa / dayabhAvo hodi kio jiNavayaNaM pAliyaM teNa / / 381 / / *sukkaM pakkaM tattaM aMvilalavaNehiM missiyaM davvaM / jaM jaMteNa ya chiNNaM taM savvaM phAsuyaM bhaNiyaM // zuSkaM pakkaM taptaM amlalavaNAbhyAM mizritaM dravyam / yat yantreNa ca chinnaM tat sarvaM prAsukaM bhnnitm|| artha:- sukAvelI, pakAvelI, khaTAza vA lavaNathI meLavelI, yaMtrathI chinnabhinna karelI tathA zodhelI evI badhIya lIlotarI (haritakAya ) prAsuka eTale jIvarahita acitta thAya che-kahevAya che. yathA zuSkapakvadhvastAmlalavaNasaMmizradagdhAdi dravyaM prAsukaM tatastatsevane pApabaMdho naastiiti|| (zrI gommaTasAra, jIvakAMDa gA0 224 TIkA ) Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates 224] [ svAmikArtikeyAnuprekSA yaH varjayati sacittaM durjayajihvA api nirjitA tena / dayAbhAvaH bhavati kRtaH jinavacanaM pAlitaM tena / / 381 / / artha:- je zrAvaka sacittano tyAga kare che teNe, jene jItavI kaThaNa che evI jIhvAindriyane jItI, dayAbhAva pragaTa karyo tathA jinezvaradevanA vacananuM pAlana karyuM. bhAvArtha:- sacittanA tyAgamAM moTo guNa che, tenAthI jIhvAindriyanuM jItavuM thAya che, prANIonI dayA paLAya che tathA bhagavAnanAM vacananuM pAlana thAya che; kAraNa ke haritakAyAdi sacittamAM bhagavAne jIva kahyA che e AjJA pAlana thaI. sacittamAM maLelI vA cittathI baMdha-saMbaMdharUpa vastu ityAdika tenA aticAra che. e aticAra lagAve nahi to zuddha tyAga thAya ane tyAre ja pratimAnI pratijJAnuM pAlana thAya che. bhogopabhogavrata ane dezAvakAzikavratamAM paNa sacittano tyAga kahyo che paraMtu tyAM niraticAra-niyamarUpa (tyAga ) nathI ane ahIM niyamarUpa niraticAra tyAga hoya che. e pramANe sacittatyAga nAmanI pAMcamI pratimAnuM vA bA bhedomAM chaThThA bhedanuM varNana karyuM. have rAtri bhojanatyAga nAmanI chaThThI pratimA kahe che :jo cauvihaM pi bhojjaM rayaNIe va bhuMjade NANI / Na ya bhuMjAvadi aNNaM Nisivirao so have bhojjo / / 382 / / yaH caturvidhaM api bhojyaM rajanyAM naiva bhuMkte jJAnI / na ca bhojayati anyaM nizivirataH saH bhavet bhojyaH / / 382 / / artha:- je jJAnI samyagdaSTizrAvaka rAtri viSe cAra prakAranA azana, pAna, khAdya ane svAdha AhArane bhogavato nathI-khAto nathI tathA bIjAne tevuM bhojana karAvato nathI te zrAvaka rAtribhojanano tyAgI hoya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ 225 bhAvArtha:- mAMsabhakSaNadoSa tathA bahuAraMbhI trasaghAtadoSanI apekSAe rAtribhojanano tyAga to pahelI-bIjI pratimAmAM ja karAvyo che. paraMtu tyAM kRta-kArita-anumodanA tathA mana-vacana-kAyAnA koI gheSa lAge che tethI zuddha tyAga nathI ane ahIM to (e badhA doSo TALI) zuddha tyAga thAya che mATe tene pratimA kahI che. jo NisibhutiM vajjadi so uvavAsaM karedi chmmaasN| saMvaccharassa majjhe AraMbhaM cayadi rynniie|| 383 / / yaH nizibhuktiM varjayati saH upavAsaM karoti ssnnmaasm| saMvatsarasya madhye ArambhaM tyajati rjnyaam||383|| artha:- je puruSa rAtribhojana choDe che te eka varasadahADe che mAsanA upavAsa kare che, rAtribhojananA tyAgathI bhojanasaMbaMdhI AraMbha paNa tyAge che tathA vyApArAdi saMbaMdhI AraMbha paNa choDa che. tethI te mahAna dayApAlana kare che. - bhAvArtha- je rAtribhojana tyAge che te varasadahADe che mAsanA upavAsa kare che tathA anya AraMbhano paNa rAtrimAM tyAga kare che. vaLI anya granthomAM A pratimAmAM divAmaithunatyAga eTale divasamAM mana-vacana-kAya, kRta-kAritaanumodanA pUrvaka strIsevanano tyAga paNa kahyo che. e pramANe rAtribhojanatyAgapratimAnuM nirUpaNa karyuM. A pratimA chaThThI che tathA bAra bhedomAM sAtamo bheda che. have brahmacaryapratimAnuM nirUpaNa kare che - savvesiM itthINaM jo ahilAsaM Na kuvvade nnaannii| maNa-vAyA-kAyeNa ya baMbhavaI so have sdo||384|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 226] [svAmikArtikeyAnuprekSA sarvAsAM strINAM ya abhilASaM na kurvate jJAnI / manovAkkAyena ca brahmavratI saH bhavet sadayaH / / 384 / / jo kaya-kAriya- moyaNa-maNa-vaya-kAeNa mehuNaM cayadi / baMbha-pavajjArUDho baMbhavaI so have sadao / / 3841 / / yaH kRtakAritamodanamanovAkkAyena maithunaM tyajati / brahmapravrajyAruDhaH brahmavratI sa bhavet sabhya:|| rU84*|| artha:- je jJAnI samyagdaSTizrAvaka devAMganA, manuSyaNI, tiryaMcaNI ane citrAmaNanI ityAdi cAre prakAranI badhIya strIono mana-vacana-kAyAthI abhilASa na kare te brahmacaryavratano dhAraka thAya che. kevo che te ? dayAno pAlana karavAvALo che. bhAvArtha:- sarva strIono manavacanakAya tathA kRtakArita anumodanAthI sarvathA tyAga kare te brahmacarya pratimA che. have AraMbhaviratipratimA kahe che : jo AraMbhaM Na kuNadi aNNaM kArayadi Neva aNumaNNe / hiMsAsaMtadvamaNo cattAraMbho have so hi / / 385 / / yaH ArambhaM na karoti anyaM kArayati naiva anumanyate / hiMsAmaMtrastamanA: tyArambha: bhavet sa: di||38|| artha:- je zrAvaka gRhakAryasaMbaMdhI kAMI paNa AraMbha karato nathI, anya pAse karAvato nathI tathA koI karato hoya tene bhalo jANato nathI te nizcayathI AraMbhatyAgI hoya che. kevo che te ? hiMsAthI bhayabhIta che mana jenuM evo che. bhAvArtha:- mana-vacana-kAyAthI tathA kRta-kArita-anumodanAthI gRhakAryanA AraMbhano tyAga kare che te AraMbhatyAga pratimAdhArI zrAvaka hoya che. A pratimA AThamI che ane bAra bhedomAM A navamo bheda che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [227 have parigrahatyAgapratimA kahe che : jo parivajjai gaMthaM avyaMtara bAhiraM ca saannNdo| pAvaM ti maNNamANo NiggaMtho so have pANI / / 386 / / yaH parivarjayati granthaM abhyantara - bAhyaM ca sAnandaH / pApaM iti manyamAnaH nirgranthaH saH bhavet jJAnI / / 386 / / artha:- je jJAnI samyagdaSTizrAvaka atyaMtara tathA bAhya evA be prakAranA parigraha, ke je pApanA kAraNarUpa che ema mAnato thako, AnaMdapUrvaka choDe che te parigrahatyAgI zrAvaka hoya che. bhAvArtha:- AtyaMta2parigrahamAM mithyAtva, anaMtAnubaMdhIkaSAya tathA apratyA- khyAnAvaraNakaSAya to pahelAM chUTI gayA che, have pratyAkhyAnAvaraNa ane tenI sAthe lAgela hAsyAdika tathA vedane ghaTADe che, vaLI bAhyathI dhana-dhAnyAdi sarvano tyAga kare che, parigrahatyAgamAM ghaNo AnaMda mAne che kAraNa ke jene sAco vairAgya hoya che te parigrahane pAparUpa tathA moTI ApadArUpa dekhe che ane tenA tyAgamAM ghaNuM sukha mAne che. bAhiragaMthavihINA daliddamaNuA sahAvado hoMti / abbhaMtaragaMthaM puNa Na sakkade ko vi chaMDeduM / / 387 / / bAhyagranthavihInAH daridramanuSyAH svabhAvataH bhavanti / abhyantaragranthaM punaH na zaknoti kaH api tyaktum / / 387 / / artha:- bAhyaparigraharahita to daridramanuSya svabhAvathI ja hoya che eTale evA tyAgamAM Azcarya nathI paNa AvyaMtaraparigrahane choDavA mATe koI paNa samartha thatuM nathI. bhAvArtha:- je AzcaMta2parigraha choDe che tenI ja mahattA che sAmAnyapaNe AtyaMtaraparigraha mamatvabhAva che, ene je choDe che tene parigrahano tyAgI kahIe chIe. e pramANe parigrahatyAga Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 228 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA pratimAnuM svarUpa kahyuM. A pratimA navamI che tathA bAra bhedomAM A dazamo bheda che. have anumodanaviratipratimA kahe che : jo aNumaNaNaM Na kuNadi gihatthakajjesu pAvamUlesu / bhaviyavvaM bhAvaMto aNumaNavirao have so du / / 388 / / yaH anumananaM na karoti gRhasthakAryeSu pApamUleSu / bhavitavyaM bhAvayan anumanavirataH bhavet saH tu / / 388 / / 6 artha:- je zrAvaka, pApanA mULa je gRhasthanA kAryo temAM, anumodanA na kare-kevI rIte? je bhavitavya che tema-ja thAya che' evI bhAvanA karato thako-te anumodanaviratipratimAdhArI zrAvaka che. bhAvArtha:- AhA2nA arthe gRhasthakAryanA AraMbhAdikanI paNa anumodanA na kare, udAsIna thaI gharamAM paNa rahe vA bAhya caityAlaya-maTha-maMDapamAM paNa vase, bhojana mATe potAne ghare vA anya zrAvaka bolAve to tyAM bhojana karI Ave. vaLI ema paNa na kahe ke 'amArA mATe phalANI vastu taiyAra karajo '. gRhastha je kAMI jamADe te ja jamI Ave. te dazamI pratimAdhArI zrAvaka hoya che. jo puNa ciMtadi kajjaM suhAsuhaM rAyadosasaMjutto / uvaogeNa vihINaM sa kuNadi pAvaM viNA kajjaM / / 389 / / yaH punaH cintayati kAryaM zubhAzubhaM rAgadveSasaMyutaH / upayogena vihInaH saH karoti pApaM vinA kAryam / / 389 / / artha:- je prayojana vinA rAgadveSa sahita banI zubha Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 229 azubhakAryonuM ciMtavana kare che te puruSa vinA kArya pApa upajAve che. bhAvArtha:- pote to tyAgI banyo che chatAM vinA prayojana putrajanmaprApti-vivAhAdika zubhakAryo tathA koIne pIDA ApavI, mAravo, bAMdhavo ityAdika azubhakAryo-ema zubhAzubha kAryonuM ciMtavana karI je rAgadveSa pariNAma vaDe nirarthaka pApa upajAve che tene dazamI pratimA kema hoya? tene to evI buddhi ja rahe ke "je prakAranuM bhavitavya che tema ja thaze, jema AhArAdi maLavAM haze tema ja maLI raheze '. evA pariNAma rahe to anumatityAganuM pAlana thAya che. e pramANe bAra bhedamAM agiyAramo bheda kahyo. have uddiSTavirati nAmanI agiyAramI pratimAnuM svarUpa kahe che : jo NavakoDivisuddha bhikkhAyaraNeNa bhuMjade bhojjN| jAyaNarahiyaM joggaM uddiTTAhAravirado so|| 390 / / yaH navakoTivizuddha bhikSAcaraNena bhuMkte bhojym| yAcanarahitaM yogyaM uddiSTAhAravirata: sH|| 390 / / artha:- je zrAvaka mana-vacana-kAyA tathA kRta-kAritaanumodanAjanya nava prakAranA doSarahita arthAt nava koTie zuddha AhAra bhikSAcaraNapUrvaka grahaNa kare, temAM paNa yAcanArahita grahaNa kare paNa yAcanA pUrvaka na grahaNa kare, temAM paNa yogya (nirdoSa) grahaNa kare paNa sacittAdi doSasahita ayogya hoya to na grahaNa kare, te uSTiAhArano tyAgI che. bhAvArtha- je ghara choDI maTha-maMDapamAM raheto hoya, bhikSAcaraNathI AhAra leto hoya, paNa potAnA nimitte koIe AhAra banAvyo hoya to te AhAra na le, yAcanapUrvaka na le tathA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 230] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA mAMsAdika vA sacitta evo ayogya AhAra na le te uSTivirati zrAvaka che. have "aMtasamayamAM zrAvaka ArAdhanA kare " ema kahe che :jo sAvayavayasuddho aMte ArAhaNaM paraM kunndi| so accudamhi sagge iMdo surasevido hodi|| 391 / / yaH zrAvakavratazuddhaH ante ArAdhanaM paraM kroti| sa: acyute svarge indraH surasevitaH bhvti|| 391 / / artha- je zrAvakavratothI zuddha che tathA aMtasamaye darzana, jJAna, cAritra ane parUpa utkRSTa ArAdhanA ArAdhe che te ayyata svargamAM devothI sevanIya indra thAya che. bhAvArtha:- je samyagdaSTizrAvaka niraticArapaNe agiyAra pratimA rUpa zuddha vratanuM pAlana kare che ane aMtasamaye maraNakALamAM darzana-jJAna-cAritra-tapa ( e cAra) ArAdhanAne ArAdhe che te azrutasvargamAM indra thAya che. A, utkRSTa zrAvakanA vratonuM utkRSTa phaLa che. e pramANe agiyAra pratimAonuM svarUpa kahyuM. anya graMthomAM tenA be bheda kahyA che. prathama bhedavALo to eka vastra rAkhe, kezone kAtarathI vA astarAthI sorAve (laura karAve), potAnA hAthathI pratilekhana kare, besIne bhojana kare, potAnA hAthamAM bhojana kare nA pAtramAM paNa kare, tyAre bIjA bhedavALo kezonoloca kare. prati-lekhana pAchaLathI kare, potAnA hAthamAM ja bhojana kare tathA kopina dhAraNa kare ityAdika. tenI vidhi anya graMthothI samajavI. e pramANe pratimA to agiyAra thaI tathA bAra bheda kahyA hatA temAM A zrAvakano bAramo bheda thayo. have ahIM saMskRta TIkAkAre anya graMthAnusAra zrAvakasaMbaMdhI thoDuMka kathana lakhyuM che, te saMkSepamAM lakhIe chIe : Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ 231 - chaThThI pratimA sudhI to jaghanya zrAvaka kahyo che, sAtamI, AThamI ane navamI pratimAdhArakane madhyama zrAvaka kahyo che, tathA dazamI-agiyAramI pratimAdhArakane utkRSTa zrAvaka kahyo che. vaLI kahyuM che ke samiti sahita pravarte to aNuvrata saphaLa che, paNa samiti rahita pravarte to vrata pAlana karato hovA chatAM avratI che. prazna- gRhasthane asi, maNi, kRSi, vANijyanA AraMbhamAM trasthAvara jIvonI hiMsA thAya che, to trasahiMsAno tyAga tenAthI kevI rIte bane? tenuM samAdhAna : pakSa, caryA ane sAdhakatA ema zrAvakanI traNa pravRtti kahI che. tyAM pakSano dhAraka che tene pAkSika zrAvaka kahe che, caryAnA dhArakane naiSThika zrAvaka kahe che, tathA sAdhakatAnA dhArakane sAdhaka zrAvaka kahe che. tyAM pakSa to A pramANe che ke-jainamArgamAM trasahiMsAnA tyAgIne zrAvaka kahyo che tethI huM mArA prayojanane mATe vA paranA prayojanane mATe trasajIvone haNuM nahi, dharmane mATe, devatAne mATe, maMtrasAdhanAne mATe, auSadhane mATe, AhArane mATe tathA anya bhAgone mATe haNuM nahi evo pakSa jene hoya te pAkSika che. asi-masi-kRSi ane vANijyAdi kAryomAM tenAthI hiMsA to thAya che to paNa mAravAno abhiprAya nathI, mAtra potAnA kAryano abhiprAya che, tyAM jIvAta thAya che tenI AtmaniMdA kare che. e pramANe trasahiMsA nahi karavAnA pakSamAtrathI tene pAkSika kahIe chIe. ahIM apratyAkhyAnAvaraNa kaSAyanA maMdaudayanA pariNAma che mATe te avratI ja che, vratapAlananI icchA che paNa niraticAra vrata pAlana thatAM nathI tethI tene pAkSika ja kahyo che. vaLI naiSThika thAya che tyAre anukrame pratimAnI pratijJA paLAya che. Ane apratyAkhyAnAvaraNakaSAyano abhAva thayo che tethI pAMcamA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 232] [svAmikArtikeyAnuprekSA guNasthAnanI pratijJA aticAra rahita paLAya che. tyAM pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyanA tIvra-maMda bhedothI agiyAra pratimAnA bheda che. jema jema kaSAya maMda thato jAya tema tema AgalI pratimAnI pratijJA thatI jAya che. tyAM ema kahyuM che ke gharanuM svAmipaNuM choDI gRhakArya to putrAdikane soMpe tathA pote kaSAyahAninA pramANamAM pratimAnI pratijJA aMgIkAra karato jAya. jyAM sudhI sakalasaMyama na grahaNa kare tyAM sudhI-agiyAramI pratimA sudhI naiSThika zrAvaka kahevAya che. jyAre maraNakALa Avyo jANe tyAre ArAdhana sahita thaI, ekAgracitta karI, parameSThInA ciMtavanamAM rahI samAdhipUrvaka prANa choDe te sAdhaka kahevAya che. evuM vyAkhyAna che. vaLI kahyuM che ke gRhastha, dravyanuM je upArjana kare tenA che bhAga kare. eka bhAga to dharmanA arthe Ape, eka bhAga kuTuMbanA poSaNamAM Ape, eka bhAga potAnA bhogamAM kharaca kare, eka bhAga potAnA svajanasamUhanA vyavahAramAM kharce ane bAkInA be bhAga anAmata bhaMDAra tarIke rAkhe. te dravya koI moTA pUjana vA prabhAvanAmAM athavA kALa-dukALamAM kAma Ave. e pramANe karavAthI gRhasthane AkuLatA Upaje nahi ane dharma sAdhI zakAya. ahIM saMskRtaTIkAkAre ghaNuM kathana karyuM che tathA pahelAMnI gAthAnA kathanamAM anya graMthonAM kathana sadhAya che. kathana ghaNuM karyuM che te badhuM saMskRta TIkAthI jANavuM, ahIM to gAthAno ja artha saMkSepamAM lakhyo che, vizeSa jANavAnI icchA hoya teNe rayaNasAra, vasunaMdIkRta zrAvakAcAra, ratnakAMDazrAvakAcAra, puruSArthasiddhayupAya, amitagatizrAvakAcAra ane prAkRtadohAbaMdha- zrAvakAcAra ityAdi graMthothI jANavuM. ahIM saMkSepamAM kathana karyuM che. e pramANe bArabhedarUpa zrAvakadharmanuM varNana karyuM. have munidharmanuM vyAkhyAna kare che : Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 233 jo rayaNattayajutto khamAdibhAvehiM pariNado NiccaM / savvattha vi majjhattho so sAhU bhaNNade dhammo / / 392 / / yaH ratnatrayayuktaH kSamAdibhAvaiH pariNataH nitym| sarvatra api madhyasthaH saH sAdhuH bhaNyate dharmaH / / 392 / / artha:- je puruSa ratnatraya arthAt nizcaya-vyavahArarUpa samyagdarzana-jJAna-cAritrathI yukta hoya, kSamAdi bhAva arthAt uttama kSamAthI mAMDI dasa prakAranA dharmothI nitya-niraMtara pariNata hoya, sukha-du:kha, tRNa-kaMcana, lAbha-alAbha, zatru-mitra, nindAprasaMzA ane jIvana-maraNa AdimAM madhyastha eTale ke samabhAvarUpa varte ane rAgadveSathI rahita hoya tene sAdhu kahe che, tene ja dharma kahe che; kA2Na ke jemAM dharma che te ja dharmanI mUrti che, te ja dharma che. bhAvArtha:- ahIM ratnatraya sahita kahevAmAM tera prakAranuM cAritra che te mahAvrata Adi munino dharma che, tenuM varNana karavuM joIe; paraMtu ahIM dasa prakAranA vizeSa dharmonuM varNana che. temAM mahAvrata AdinuM varNana paNa garbhita che ema samajavuM. have dasa prakAranA dharmonuM varNana kare che : so ceva dahapayAro khamAdibhAvehiM sukkhasArehiM / te puNa bhaNijjamANA muNiyavvA paramabhattIe / / 393 / / saH ca eva dazaprakAra: kSamAdibhAvaiH saukhysaaraiH| te punaH bhaNyamAnAH jJAtavyAH paramabhaktyA / / 393 / / artha:- te munidharma kSamAdi bhAvothI dasa prakArano che. kevo che te? saukhyasAra eTale tenAthI sukha thAya che athavA tenAmAM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 234] [svAmikArtikeyAnuprekSA sukha che athavA sukhathI sArarUpa che evo che. have kahevAmAM AvanAra dasa prakAranA dharmo bhaktithI, uttama dharmAnurAgathI jANavA yogya che. bhAvArtha- uttama kSamA, mAdava, Arjava, satya, zauca, saMyama, tapa, tyAga, AkiMcanya ane brahmacarya-evA dasa prakAranA munidharma che. temanuM juduM juduM vyAkhyAna have kare che. have prathama ja uttama kSamAdharma kahe che :koheNa jo Na tappadi suraNaratiriehiM kIramANe vi| uvasagge vi raudde tassa khamA NimmalA hodi||394 / / krodhena yaH na tapyate suranaratiryagbhiH kriyamANe api| upasarge api raudrai tasya kSamA nirmalA bhvti|| 394 / / artha:- je muni deva-manuSya-tiryaMcAdi dvArA raudra bhayAnaka ghora upasarga thavA chatAM paNa krodhathI tasAyamAna na thAya te munine nirmala kSamA hoya che. bhAvArtha:- jema zrIdattamuni yaMtaradevakRta upasargane jItI kevaLajJAna upajAvI mokSa gayA, cilAtIputramuni vyatarakRta upasargane jItI sarvArthasiddhi gayA, svAmikArtikeyamuni kacarAjAkRta upasargane jItI devaloka gayA, gurudattamuni kapilabrAhmaNakRta upasargane jItI mokSa gayA, zrIdhanyamuni cakrarAjakRta upasargane jItI kevaLajJAna upajAvI mokSa gayA, pAMcaso muni daMDaka rAjAkRta upasargane jItI siddhine (mokSane ) prApta thayA, gajakumAramuni pAMzulazreSThikRta upasargane jItI siddhine prApta thayA, cANakya Adi pAMcaso muni maMtrIkRta upasargane jItI mokSa gayA, sukumAlamuni ziyAlaNIkRta upasargane sahana karI deva thayA, zreSThinA bAvIsa putro nadInA pravAhamAM padmAsane zubhadhyAna karI marIne deva thayA, Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 235 sukauzalamuni vAghaNakRta upasargane jItI sarvArthasiddhi gayA tathA zrIpaNikamuni jaLano upasarga sahIne mukta thayA, tema deva-manuSya-pazu ane acetanakRta upasarga sahana karyA chatAM tyAM krodha na karyo temane uttama kSamA thaI. e pramANe upasarga karavAvALA upara paNa krodha na Upaje tyAre uttama kSamA hoya che. tyAM krodhanuM nimitta AvatAM evuM ciMtavana kare ke jo koI mArA doSa kahe che te jo mArAmAM vidhamAna che to te zuM khoTuM kahe che?-ema vicArI kSamA karavI. vaLI jo mArAmAM doSa nathI to e jANyA vinA kahe che tyAM ajJAna upara kopa zo karavo ?-ema vicArI kSamA karavI; ajJAnIno to bALasvabhAva ciMtavavo, eTale bALaka to pratyakSa paNa kahe ane A to parokSa ja kahe che e ja bhaluM che, vaLI pratyakSa paNa kuvacana kahe to Ama vicAravuM ke bALaka to tADana paNa kare ane A to kuvacana ja kahe chetADato nathI e ja bhaluM che, vaLI jo tADana kare to Ama vicAravuM ke-bALaka ajJAnI to prANaghAta paNa kare ane A to mAtra tADana ja kare che paNa prANaghAta to nathI karyo-e ja bhaluM che; vaLI prANaghAta kare to Ama vicAravuM ke ajJAnI to dharmano paNa vidhvaMsa (nAza) kare che ane A to prANaghAta kare che paNa dharmano vidhvaMsa to nathI karato. vaLI vicAre ke meM pUrve pApakarma upajAvyAM tenuM A durvacanAdi upasarga-phaLa che. A mAro ja aparAdha che bAkI anya to nimittamAtra che, ityAdi ciMtavana karatAM upasargAdinA nimittathI krodha utpanna thato nathI ane uttama kSamAdharma sadhAya che. have uttama mArdavadharma kahe che : uttamaNANapahANo uttamatavayaraNakaraNasIlo vi| appANaM jo hIladi maddavarayaNaM bhave tassa / / 395 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 236 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA uttamajJAnapradhAnaH uttamatapazcaraNakaraNazIlaH api / AtmAnaM yaH hIlati mArdavaratnaM bhavet tasya / / 395 / / artha:- je muni uttamajJAnathI to pradhAna hoya tathA uttama tapazcaraNa karavAno jeno svabhAva hoya topaNa je potAnA AtmAne madarahita kare-anAdarUpa kare te munine uttama mArdavadharmaratna hoya che. bhAvArtha:- sakala zAstrane jANavAvALo paMDita hoya topaNa jJAnamada na kare. tyAM Ama vicAre ke mArAthI moTA avadhimana:paryayajJAnI che, kevaLajJAnI to sarvotkRSTa jJAnI che, huM koNa chuM? alpajJa chuM. vaLI uttamatapa kare topaNa teno mada na kare, pote sarva jAti, kuLa, baLa, vidyA, aizvarya ane tapa Adi vaDe sarvathI moTo che topaNa 52kRta apamAnane paNa sahana kare che paraMtu tyAM garva karI kaSAya upajAvato nathI. tyAM uttama mArdavadharma hoya che. have uttama Arjavadharma kahe che : jo ciMtei Na vaMkaM kuNadi Na vaMkaM Na jaMpae vaMkaM / Naya govadi NiyadosaM ajjavadhammo have tassa / / 396 / / yaH cintayati na vakraM karoti na vakraM na jalpate vakram / na ca gopAyati nijadoSaM ArjavadharmaH bhavet tasya / / 396 / / artha:- je muni manamAM vakratA na ciMtave, kAyAthI vakratA na kare, vacanathI vakratA na bole tathA potAnA doSone gopave nahichupAve nahi te munine uttama Arjavadharma hoya che. bhAvArtha:- mana-vacana-kAyAmAM saraLatA hoya arthAt je manamAM vicAre, te ja vacanathI kahe ane te ja kAyAthI kare, paNa bIjAne bhulavaNImAM nAkhavA-ThagavA arthe vicAra to kAMI karavo Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA]. [ 237 ane kahevuM bIjAM tathA karavuM vaLI koI bIjuM, tyAM mAyAkaSAya prabaLa hoya che. ema na kare paNa niSkapaTa banI pravarte, potAno doSa chupAve nahi paNa jevo hoya tevo bALakanI mAphaka gunI pAse kahe tyAM uttama Arjavadharma hoya che. have uttama zaucadharma kahe che. samasaMtosajaleNa ya jo dhovadi tihlohmlpuNjN| bhoyaNagiddhivihINo tassa sauccaM have vimalaM / / 397 / / samasantoSajalena ca yaH dhovati tRssnnaalobhmlpuNjm| bhojanagRddhivihIna: tasya zaucaM bhavet vimlm|| 397 / / artha:- je muni samabhAva arthAta rAgadveSarahita pariNAma ane saMtoSa arthAta saMtuSTabhAvarUpa jaLathI tRSNA tathA lobharUpa maLasamUhane dhove che, bhojananI vRddhi arthAt ati cAhanAthI rahita che te muninuM citta nirmaLa che, ane tene uttama zaucadharma hoya che. bhAvArtha- tRNa-kaMcanane samAna jANavuM te samabhAva che tathA saMtoSa-saMtuSTapaNuM-tRtabhAva arthAt potAnA svarUpamAM ja sukha mAnavuM evA bhAvarUpa jaLathI bhaviSyamAM maLavAnI cAhanArUpa tRSNA tathA prApta dravyAdikamAM ati lisapaNArUpa lobha, enA (e baMnenA) tyAgamAM ati khedarUpa maLane dhovAthI mana pavitra thAya che. munine anya tyAga to hoya ja che paraMtu AhAranA grahaNamAM paNa tIvra cAhunA rAkhe nahi, lAbha-alAbha, sarasa-nIrasamAM samabhAva rAkhe to uttama zaucadharma hoya che. vaLI jIvanalobha, Arogya rAkhavAno lobha, indriyo tAjI rAkhavAno lobha tathA upabhogano lobha e pramANe lobhanI cAra prakArathI pravRtti che, te cArene potAsaMbaMdhI tathA potAnA svajana-mitrAdi Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 238] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA saMbaMdhI ema baMne mATe icche tyAre tenI (lobhanI) ATha bhedarUpa pravRtti thAya che. jyAM A pramANe badhoya lobha na hoya tyAM uttama zaucadharma hoya che. have uttama satyadharma kahe che :jiNavayaNameva bhAsadi taM pAleduM asakkamANo vi| vavahAreNa vi aliyaM Na vadadi jo saccavAI so|| 398 / / jinavacanaM eva bhASate tat pAlayituM azakyamAnaH api| vyavahAreNa api alIkaM na vadati yaH satyavAdI sH|| 398 / / artha:- je muni jinasUtra-anukULa ja vacana kahe, vaLI temAM je AcArAdi kahyA che te pAlana karavAmAM pote asamartha hoya topaNa anya prakArathI na kahe, vyavahArathI paNa alIka eTale asatya na kahe te muni satyavAdI che ane tene ja uttama satyadharma hoya che. bhAvArtha- jainasiddhAntamAM AcArAdikanuM jevuM svarUpa kahyuM hoya tevuM ja kahe paNa ema nahi ke potAthI na pAlana karI zakAya eTale tene anyaprakArathI kahe-jema che tema na kahe, potAnuM mAnabhaMga thAya tethI jema tema kahe. vaLI vyavahAra je bhojanAdi vyApAra tathA pUjAprabhAvanAdi vyavahAra temAM paNa jinasUtra anusAra vacana karyuM paNa potAnI icchAnusAra jema tema na kahe. ahIM dasa prakArathI satyanuM varNana che-nAmasatya, rUpasatya, sthApanAsatya, pratItisatya, saMvRtisatya, saMyojanA satya, janapadasatya, dezasatya, bhAvasatya tathA samayasatya. have munijanono munijananI tathA zrAvakanI sAthe vacanAlAparUpa vyavahAra che tyAM ghaNo vacanAlApa thAya topaNa sUtrasiddhAntAnusAra A dasa prakArathI satyarUpa vacananI pravRtti hoya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ 239 1. guNa vinA paNa vaktAnI icchAthI koI vastunuM nAma saMjJA karavAmAM Ave te nAmasatya che. 2. rUpamAtrathI kahevAmAM Ave arthAt citramAM jema koInuM rUpa AlekhI kahevAmAM Ave ke "A sapheda varNavALo phalANo puruSa che' te rUpasatya che. 3. koI prayojana arthe koInI mUrti sthApI kahevAmAM Ave te sthApanAsatya che. 4. koI pratItinA arthe AzrayapUrvaka kahevAmAM Ave te pratItisatya che. jema "tAla" evuM parimANa vizeSa che, tenA AzrayathI kahevAmAM Ave ke "A tAlapuruSa che', athavA lAMbA kahe to nAnAnI pratIti (Azraya) karIne kahe. 5. lokavyavahAranA AzrayathI kahe te saMvRtisatya che. jema kamaLanI utpattinAM aneka kAraNo che topaNa te paMkamAM thayuM che mATe paMkaja kahIe chIe. - 6, vastune anukrame sthApavAnuM vacana kahe te saMyojanA satya che. jema dazalakSaNanuM maMDala kare temAM anukramapUrvaka cUrNanA koThA kare ane kahe ke A uttama kSamAno (koTho) che, ityAdi joDarUpa nAma kahe, athavA bIjuM daSTAnta: jema jhaverI motInI laTo kare temAM motIonI saMjJA sthApI lIdhI che eTale jyAM javuM joIe te ja anukramathI motI parove. 7. je dezamAM jevI bhASA hoya te kahevI te janapadasatya che. 8. gAma-nagarAdinuM upadezaka vacana te dezasatya che. jema cotarapha vADa hoya tene gAma kahe che. 9. chAsthanA jJAnathI agocara ane saMyamAdika pAlana arthe je vacana bolAya te bhAvasatya che. jema koI vastumAM chabasthanA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 240] [ svAmikArtikeyAnuprekSA jJAnathI agocara jIva hoya to paNa potAnI dRSTimAM jIva nahi dekhavAthI AgamaanusAra kahe ke "A prAsuka che'. 10. Agamagocara vastune AgamanAM vacanAnusAra kahevI te samayasatya che. jema palya-sAgara ityAdi kahevA. A dasa prakAranAM satyanuM kathana gommadasAramAM paNa che. tyAM sAta nAma to AmAM che te ja che tathA traNa nAma-deza, saMyojanA ane samayanI jagyAe tyAM saMbhAvanA, vyavahAra ane upamA ema che, ane udAharaNa anya prakArathI che. e vivakSAno bheda samajavo, temAM virodha nathI. e pramANe jinasUtrAnusAra satyavacananI pravRtti kare tene (uttama) satyadharma hoya che. have uttama saMyamadharma kahe che :jo jIvarakkhaNaparo gmnnaagmnnaadisvvkjjesu| taNachedaM pi Na icchadi saMjamadhammo have tss|| 399 / / yaH jIvarakSaNapara: gmnaagmnaadisrvkaaryessu| tRNacchedaM api na icchati saMyamadharmaH bhavet tsy|| 399 / / artha- je muni, jIvonI rakSAmAM tatpara vartato thako, gamanAgamana Adi sarva kAryomAM tRNano chedamAtra paNa na Icche, na kare te munine uttama saMyamadharma hoya che. 1 jaNavadasammadiThavaNANAme rUve pdduccvvhaare| saMbhAvaNe ya bhAve uvamAe dasavihaM sccN|| (go, jIva gA) 222) artha:- janapadamAM, saMvRti vA sammatimAM, sthApanAmAM, nAmanAM, rUpamAM pratItyamAM, vyavahAramAM, saMbhAvanAmAM, bhAvamAM upamAmAM evA dasa sthAnomAM dasa prakArathI satya jANavAM. (A dasa satyanI vizeSa vyAkhyA mATe juo go.jI.gA. rara3-224nI TIkA) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ 241 bhAvArtha- saMyama be prakArano kahyo che : indriya manane vaza karavuM tathA cha kAyanA jIvonI rakSA karavI. munine AhAravihArAdi karavAmAM gamana-AgamanAdi kAma karavuM paDe che paNa te kAryo karatAM evA pariNAma rahyA kare ke "huM tRNamAtrano paNa cheda na karuM, mArA nimitte koInuM ahita na thAo'. evA yatnarUpa pravarte che, jIvadayAmAM ja tatpara rahe che. anya graMthomAM saMyamanuM vizeSa varNana karyuM che te ahIM TIkAkAra saMkSepamAM kahe che : saMyama be prakArano che: eka upekSAsaMyama tathA bIjo apahatasaMyama. tyAM je svabhAvathI ja rAgadveSane choDI musidharmamAM kAryotsarga-dhyAnapUrvaka rahe tene upekSAsaMyama kahe che. "upekSA nAma udAsInatA vA vItarAgatAnuM che. bIjA apahRtasaMyamanA traNa bheda cheH utkRSTa, madhyama ane jaghanya. tyAM cAlatAM-besatAM jo jIva dekhAya to tene TALIne jAya paNa jIvane sarakAre nahi te utkRSTa che, komaLa morapIMchIthI jIvane sarakAve te madhyama che tathA anya tRNAdikathI sarakAre te jaghanya che. ahIM apahRtasaMyamIne pAMca samitino upadeza che. tyAM AhAravihAra arthe gamana kare to prAsukamArga joI juDApramANa (cAra hAtha) bhUmine joI maMda maMda ati yatnAcArapUrvaka gamana kare te IryAsamiti che; dharmopadezAdi arthe vacana kahe to hitarUpa, maryAdApUrvaka ane saMdeharahita spaSTa akSararUpa vacana kahe, ati pralApAdi vacananA doSarahita bole te bhASAsamiti che; kAyAnI sthiti arthe AhAra kare, te paNa manavacana-kAya- kRta-kArita-anumodanA doSa jemAM na lAge evo, parano Apelo che, chetALIsa doSa, batrIsa aMtarAya ane cauda maLadoSa rahita, potAnA karapAtramAM UbhA UbhA, ati yatnapUrvaka zuddhaAhAra kare te eSaNAsamiti che; ati yatnAcAra Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 242] svAmikArtikayAnuprekSA pUrvaka bhUmine joI dharmanAM upakaraNo uThAvavAM mUkavA te AdAnanikSepaNa samiti che; tra-sthAvarajIvone joI-TALI yatnapUrvaka zarIranAM maLa-mUtrAdine kSepavAM (nAkhavA- dATavAM) te pratiSThApanA samiti che. e pramANe pAMca samiti pAlana kare tenAthI saMyama paLAya che. (siddhAntamAM) ema kahyuM che ke- jo yatnAcArapUrvaka pravarte che to tenAthI bAhya jIvone bAdhA thAya to paNa tene baMdha nathI tathA yatnAcArarahita pravarte che tene bAhya jIva maro vA na maro paNa baMdha avazya thAya che. vaLI apahatasaMyamanA pAlana arthe ATha zuddhiono upadeza che. 1. bhAvazuddhi, 2. kAyazuddhi, 3. vinayazuddhi, 4. IryApakazuddhi, 5. bhikSAzuddhi, 6. pratiSThApanAzuddhi, 7. zayanAsanazuddhi tathA 8. vAkayazuddhi. temAM bhAvazuddhi to karmanA kSayopazama janita che, e vinA AcAra pragaTa thato nathI; jema zuddha ujjavaLa bhIMta upara citra zobhAyamAna dekhAya che tema. vaLI digambararUpa, sarvavikAro rahita, yatnarUpa pravRtti che jemAM evI, zAnta mudrAne joI anyane bhaya na Upaje ane pote paNa nirbhaya rahe evI kAryazuddhi che. jyAM arahaMtAdimAM bhakti tathA gurujanane anukULa rahevuM evI vinayazuddhi che. jIvonAM sarva sthAna muni jANe che tethI potAnA jJAna dvArA sUryanA udyotathI netraindriya vaDe mArgamAM ati yatnapUrvaka joIne cAlavuM te IryApathazuddhi che. bhojana mATe jatA pahelAM potAnA maLamUtranI bAdhAne parakhe, potAnA aMganuM barAbara pratilekhana kare, AcArasUtramAM kahyA pramANe deza-kALasvabhAvano vicAra kare, ATalI jagyAe AhAra mATe praveza kare nahi-jyAM gIta nRtya vAjiMtra vaDe jenI AjIvikA hoya tenA ghera jAya nahi, jyAM prasUti thaI hoya tyAM jAya nahi, jyAM mRtyu thayuM hoya tyAM jAya nahi, vezyAnA ghare jAya nahi, Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA]. [243 jyAM pApakarma-hiMsAkarma thatuM hoya tyAM jAya nahi, dInanA ghare, anAthanA ghare, dAnazALAmAM, yajJazALAmAM, yajJapUjanazALAmAM tathA vivAhAdi maMgaLa jyAM hoya tenA ghare AhAra arthe jAya nahi, dhanavAnane tyAM javuM ke nirdhanane tyAM javuM ema vicAre nahi, lokaniMdha kuLanA ghare jAya nahi, dInavRtti kare nahi, AgamamAM kahyA pramANe doSa-aMtarAya TALI nirdoSa prAsuka AhAra le te bhikSAzuddhi che. tyAM lAbha-alAbha, sarasa-nIrasamAM samAnabuddhi rAkhe. evI bhikSA pAMca prakAranI kahI che. 1. gocarI, 2. akSamrakSaNa, 3. udAgniprazamana, 4. bhramarAhAra, 5. gartapUraNa. tyAM gAyanI mAphaka dAtAranI saMpadAdi tarapha nahi jotAM jevo prApta thayo tevo AhAra levAmAM ja citta rAkhe te gocarIvRtti che, jema gADIne vAMgi (UMjaNa karI) gAma pahoMcADe tema saMyamanI sAdhaka kAyAne nirdoSa AhAra ApI saMyama sAdhe te akSamrakSaNavRtti che. agni lAgI hoya tene jevA tevA pANIthI bujhAvI gharane bacAve tema kSudhAagnine sarasa-nIrasa AhArathI bujhAvI potAnA pariNAma ujjavala rAkhe te udarAgniprazamanavRtti che. bhamaro jema phUlane bAdhA na pahoMce ane vAsanA le tema muni dAtArane bAdhA pahoMcADyA sivAya AhAra le te bhramarAhAravRtti che. tathA jema gartane eTale khADAne jema tema bharatI karI bharI devAmAM Ave tema muni svAda- besvAda AhArathI udarane bhare te gartapUraNavRtti che.-e pramANe bhikSAzuddhi che. jIvone joI yatnapUrvaka maLa-mUtrazle kha-thuMka vagere kSe paNa kare te pratiSThApanAzuddhi che. jyAM strI, duSTa jIva, napuMsaka, cora, madhapAnI e jIvavadha karavAvALA nIca manuSyo vasatA hoya tyAM (muni ) na vase te zayanAsanazuddhi che; vaLI zRMgAra, vikArI AbhUSaNa, suMdara veSa dhAranArI evI vezyAdikanI jyAM kIDA hoya, suMdara gIta, nRtya, vAjiMtra jyAM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 244] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA thatAM hoya, jyAM vikAranA kAraNarUpa nagna guhyapradeza jemAM dekhAya evAM citra hoya, jyAM hAsya-mahotsava, ghoDA Adine zikSA ApavAnuM sthAna hoya, vyAyAmabhUmi hoya tathA jenAthI krodhAdika UpajI Ave evA ThekANe muni na vase te paNa zayanAsanazuddhi che; jyAM sudhI kAryotsargapUrvaka UbhA rahevAnI zakti hoya tyAM sudhI svarUpamAM lIna banI UbhA rahe pachI bese tathA koI veLA kheda maTADavA mATe alpa kALa sUve (te paNa zayanAsanazuddhi che). jyAM AraMbhanI preraNA rahita vacana pravarte paNa yuddha-kAma-karkaza-pralApa-paizUnya-kaThora-parapIDAkAraka vacana na pravarta, aneka vikathArUpa vacana na pravarte, jemAM vrata-zIlano upadeza hoya, potAnuM tathA paranuM jethI hita thAya evAM mIThAM-manoharavairAgya heturUpa, svAtmaprasaMzA ane paraniMdA rahita saMyamIne yogya vacana pravarte te vAkayazuddhi che. e pramANe saMyamadharma che. saMyamanA pAMca bheda kahyA che. sAmAyika, chedopasthApanA, parihAravizuddhi, sUkSmasAparAya ane yathAkhyAta evA pAMca bheda che. temanuM vizeSa vyAkhyAna anya graMthothI jANavuM. have uttama tapadharma kahe che:ihprloysuhaannN Niravekkho jo karedi smbhaavo| vivihaM kAyakilesaM tavadhammo Nimmalo tss||400 / / ihaparalokasukhAnAM nirapekSaH yaH karoti smbhaavH| vividhaM kAyaklezaM tapodharma: nirmala: tsyH|| 400 / / artha - je muni Aloka-paralokanA sukhanI apekSArahita banI tathA sukha- duHkha, zatru-mitra, tRNa-kaMcana, ane niMdA-prasaMzAdimAM rAgadveSarahita samabhAvI thaI aneka prakArano kAyakleza kare che te munine nirmala arthAt uttama tapadharma hoya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] | [ 245 bhAvArtha- cAritra arthe je udhama ane upayoga kare tene tapa kahyuM che. tyAM te kAyakleza sahita ja hoya che, tethI AtmAmAM vibhAvapariNatinA saMskAra thAya che, tene maTADavAno te udyama kare che. potAnA zuddhasvarUpa upayogane cAritramAM thaMbhAve che te ghaNA jorathI thaMbhe che; e jora karavuM e ja tapa che. te bAhya-abhyatara bhedathI bAra prakAranuM kahyuM che. tenuM varNana AgaLa cUlikAmAM karavAmAM Avaze. e pramANe uttama tapadharmanuM varNana karyuM. - have uttama tyAgadharma kahe che:jo cayadi miTThabhoju uvayaraNaM raaydossNjnnyN| vasadiM mamattahedUM cayaguNo so have tss|| 401 / / yaH tyajati miSTabhojyaM upakaraNaM raagdvesssNjnkm| vasatiM mamatvahetukAM tyAgaguNaH saH bhavet tsy|| 401 / / artha:- je muni miSTa bhojana choDe, rAgadveSane upajAvavAvALAM upakaraNono tyAga kare tathA mamatvanA kAraNarUpa vasatikAno tyAga kare te munine (uttama ) tyAgadharma hoya che. bhAvArtha- saMsAra-deha-bhoganA mamatvano tyAga to munine pahelethI ja che; ahIM to je vastuonuM kAma paDe che tene mukhya karIne kahyuM che. AhArathI kAma paDe che to tyAM sarasa-nIrasamAM mamatva karatA nathI, pustaka-pIMchI-kamaMDala e dharmo pakaraNomAM jemanAthI rAga tIvra vadhe evAM na rAkhe, je gRhasthajananA kAmamAM na Ave tathA koI moTI vasati-rahevAnI jagyAthI kAma paDe to tyAM evI jagyAmAM na rahe ke jenAthI mamatva Upaje. e pramANe ( uttama) tyAgadharma kahyo. have uttama AkiMca dharmane kahe che: Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 246] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA tiviheNa jo vivajudi ceyaNamiyaraM ca savvahA sNg| loyavavahAravirado NiggaMthattaM have tss|| 402 / / trividhena yaH varjayati cetanaM itaraM ca sarvathA snggm| lokavyavahAravirata: nirgranthatvaM bhavet tsy|| 402 / / artha - je muni manavacanakAya-kRtakAritaanumodanA pUrvaka sarva cetana- acetana parigrahano sarvathA tyAga kare che-kevo thato thako? lokavyavahArathI virakta thato thako tyAga kare che te munine nigraMthapaNuM hoya che. bhAvArtha- muni anya parigraha to choDa ja che paraMtu munipaNAmAM yogya evA cetana to ziSya-saMgha tathA acetana pustakapIMchI-kamaMDala-Adi dharmopakaraNa ane AhAra-vasatikA-deha emanAthI sarvathA mamatva tyAga kare. evo vicAra kare ke "huM to eka AtmA ja chuM ane mAruM kAMI paNa nathI, huM akiMcana chuM -evuM nirmamatva thAya tene (uttama) AkiMcanya dharma hoya che. have uttama brahmacaryadharma kahe che:jo pariharedi saMgaM mahilANaM Neva passade ruuvN| kAmakahAdiNiyatto NavahA baMbhaM have tss|| 403 / / yaH pariharati saMgaM mahilAnAM naiva pazyati ruupm| kAmakathAdinivRttaH navadhA brahma bhavet tsy|| 403 / / artha:- je muni strIonI saMgati na kare, temanA rUpane na nIrakhe, kAmanI kathA tathA "Adi' zabdathI tenA smaraNAdithI rahita hoya, e pramANe mana-vacana- kAya, kRta-kArita, anumodanA ema nava prakArathI teno tyAga kare, te munine uttama brahmacaryadharma hoya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [247 bhAvArtha:- ahIM ema paNa jANavuM ke-'brahma' nAma AtmA che, temAM lIna thAya te brahmacarya che. padravyamAM AtmA lIna thAya temAM strImAM lIna thavuM pradhAna che, kAraNa ke kAma manamAM utpanna thAya che eTale anya kaSAyothI paNa e pradhAna che, ane e kAmanuM AlaMbana strI che eTale teno saMsarga choDI muni potAnA svarUpamAM lIna thAya che. tenI saMgati karavI, rUpa nIrakhavuM, tenI kathA karavI, smaraNa karavuMe sarva choDe tene brahmacarya hoya che. ahIM (saMskRta ) TIkAmAM zIlanA aDhAra hajAra bheda A pramANe lakhyA cheH acetana strI-kASTha, pASANa ane lepakRta che. tene manavacana-kAya tathA kRta-kArita-anumodanA e chae guNatAM aDhAra bheda thayA, tene pAMca indriyothI guNatAM nevuM bheda thayA, tene dravya ane bhAvathI guNatAM ekaso eMzI bheda thayA, tene krodha-mAna-mAyA-lobha e cArethI guNatAM sAtaso vIsa bheda thayA. (e pramANe acetana strI-naimittika kuzIla sAtaso vIsa bhede thayuM. ) tathA: cetana strI-devAMganA, manuSyaNI ane tiryaMcaNI. e traNane kRta-kArita anumodanAthI guNatAM nava bheda thayA, tene manavacana-kAyA e traNathI guNatAM sattAvIza bheda thayA. tene pAMca indriyothI guNatAM ekaso pAMtrIsa bheda thayA, tene dravya ane bhAvathI guNatAM baso sIttera thayA, tene AhAra-bhaya-maithunaparigraha e cAra saMjJAthI guNatAM eka hajAra eMzI bheda thayA, tene anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnAvaraNI, pratyAkhyAnAvaraNI ane saMjvalanarUpa krodha-mAna-mAyA- lobharUpa soLa kaSAyothI guNatAM sattara hajAra baso eMzI bheda thayA, temAM uparanA acetanastrInaimittika sAtaso vIsa meLavatAM kuzIlanA 18000 aDhAra hajAra bheda thAya che. vaLI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 248] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA e bhedone anya prakArathI paNa kahyA che te anya graMthothI jANavA. e badhA AtmAnA pariNAmavikAranA bheda che. te badhAne choDI jyAre AtmA potAnA svarUpamAM ramaNa kare tyAre uttama brahmacaryadharma hoya che. have zIlavAnanuM mAhabhya kahe chejo Navi jAdi viyAraM taruNiyaNakaDakkhabANaviddho vi| so ceva sUrasUro raNasUro No have suuro|| 404 / / yaH na api yAti vikAraM taruNIjanakaTAkSabANaviddhaH api| saH eva zUrazUra: raNazUraH na bhavet shuurH|| 404 / / artha:- je puruSa, strIjananA kaTAkSarUpa bANothI viMdhAyo chatAM paNa, vikArane prApta thato nathI te zUravIromAM pradhAna che, paraMtu je raNasaMgrAmamAM zUravIra che te kharekhara) zUravIra nathI. bhAvArtha:- yuddhamAM sAmI chAtIe maravAvALA zUravIra to ghaNA che paNa je strIvaza na banI brahmacaryavrata pAlana kare che evA viralA che, e ja ghaNA sAhasI- zUravIra ane kAmane 1. azubha mana-vacana-kAyane zubha mana-vacana-kAyathI haNavA e rIte zIlanA nava bheda thayA. e navane ahAra, bhaya, maithuna ne parigraharUpa cAra saMjJAothI guNatAM 36 bheda thayA. e chatrIsane pAMca indrionA jayathI guNatAM 180 bheda thayA. e 180 ne pRthvI, apa, teja, vAyu, vanaspati, be indriya, traNa indriya, cAra Indriya, saMjJI paMcendriya, ane asaMjJI paMcendriya e daza bhedathI guNatAM 18OO bheda thayA. tene uttamakSamAdi dazadharma guNatAM 18OOO bheda thayA. paTTAbhatAdisaMgraha pRSTha-267 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 249 jItavAvALA kharA subhaTa che. e pramANe dasa prakArathI yatidharmanuM vyAkhyAna karyuM. have tene saMkoce che: eso dahappayAro dhammo dahalakkhaNo have NiyamA / aNNo Na havadi dhammo hiMsA suhumA vi jatthatthi / / 405 / / eSaH dazaprakAra: dharma: dazalakSaNaH bhavet niyamAt / anya: na bhavati dharma: hiMsA sUkSmA api yatra asti / / 405 / / artha:- A dasa prakArarUpa dharma che te ja niyamathI dazalakSaNasvarUpa dharma che, paraMtu bIjA ke jyAM sUkSma paNa hiMsA hoya te dharma nathI. bhAvArtha:- jyAM hiMsA karI temAM koI anyamatI dharma sthApana kare tene dharma kahI zakAya nahi; A dazalakSaNasvarUpa dharma kahyo te ja niyamathI dharma che. A gAthAmAM kahyuM ke-jyAM sUkSma paNa hiMsA hoya tyAM dharma nathI. have e ja arthane spaSTatApUrvaka kahe che:hiNsaarNbho Na suho devaNimittaM gurUNa kajjesu / hiMsA pAvaM ti mado dayApahANo jado dhammo / / 406 / / hiMsArambhaH na zubha: devanimittaM gurUNAM kAryeSu / hiMsA pApaM iti mataMH dayApradhAnaH yataH dharmaH / / 406 / / artha:- 'hiMsA thAya te pApa che tathA jemAM dayApradhAna che te , dharma che' ema kahyuM che mATe devanA arthe vA gurukAryane arthe hiMsAAraMbha karavAM te zubha nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 250]. ( [ svAmikArtikayAnuprekSA bhAvArtha- anyamatI hiMsAmAM dharma sthApana kare che. mImAMsaka to yajJa kare che temAM pazuone homI tenuM zubha phaLa batAve che; devI-bhairavanA upAsako bakarAM vagere mArI devIbhairavane caDhAve che ane tenuM zubha phaLa mAne che; bauddhamatI hiMsA karI mAMsAdikanA AhArane zubha kahe che tathA zvetAmbaronAM keTalAMka sUtromAM ema kahyuM che ke- "deva-guru-dharmanA mATe cakravartInI senAne pIlI nAkhavI; je sAdhu A pramANe nathI karato te anaMtasaMsArI thAya che. vaLI koI ThekANe madha-mAMsano AhAra paNa temAM lakhyo che. e sarvano A gAthAthI niSedha karyo che ema samajavuM. je deva- gurunA kArya mATe paNa hiMsAno AraMbha kare che te zubha nathI, dharma to dayApradhAna ja che. vaLI A pramANe paNa samajavuM ke pUjA, pratiSThA, caityAlayanuM nirmApana, saMgha-yAtrA tathA vasatikAnuM nirmApana Adi gRhasthanAM kAryo che, tene paNa muni pote na kare, na karAve, na anumode; kAraNa ke te gRhasthono dharma che. temanuM vidhAna sUtramAM lakhyuM hoya tema gRhastha kare. gRhastha munine A saMbaMdhI prazna kare to muni Ama kahe ke "jinasiddhAntamAM gRhasthano dharma pUjA-pratiSThAdi lakhyo che tema karo.' A pramANe kahevAmAM hiMsAno doSa to gRhasthane ja che, mAtra e zraddhAna-bhaktidharmanI pradhAnatA temAM je thaI, e saMbaMdhI je puNya thayuM. tenA sIrI ( bhAgIdAra) muni paNa che, paraMtu hiMsA to gRhasthanI che, tenA sIrI (bhAgIdAra) nathI. vaLI gRhastha paNa jo hiMsA karavAno abhiprAya kare to te azubha ja che. pUjA-pratiSThA yatnapUrvaka kare che te kAryamAM gRhasthane hiMsA thAya to te kema TaLe? tenuM samAdhAna A che ke siddhAntamAM Ama paNa kahyuM che ke alpa aparAdha lAgatAM paNa jo ghaNuM puNya thatuM hoya to evuM kArya Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ 251 gRhastha karavuM yogya che. gRhastha to jemAM napho jANe te kArya kare; jema thoDuM dravya ApatAM paNa jo ghaNuM dravya AvatuM hoya to te kArya kare che. paNa munine evAM kArya hotAM nathI. tene to sarvathA yatnapUrvaka ja pravartavuM yogya che ema samajavuM. devagurUNa NimittaM hiMsAraMbho vi hodi jadi dhmmo| hiMsArahido dhammo idi jiNavayaNaM have aliyaM / / 407 / / devagurvo: nimittaM hiMsArambhaH api bhavati yadi dhrmH| hiMsArahita: dharma: iti jinavacanaM bhavet aliikm||407|| artha:- devagurunA arthe hiMsAno AraMbha paNa jo yatino dharma hoya to jinabhagavAnanAM evAM vacana che ke "dharma hiMsA rahita che" e vacana jUTha Thare. bhAvArtha- bhagavAne dharma to hiMsA rahita kahyo che mATe devagurunA kArya arthe paNa muni hiMsAno AraMbha na kare, zvetAmbara kahe che te mithyA che. have dharmanuM durlabhapaNuM darzAve che:idi eso jiNadhammo aladdhapuvvo aNAikAle vi| michattasaMjudANaM jIvANaM laddhihINANaM / / 408 / / iti eSaH jinadharma: alabdhapUrvaH anAdikAle api| mithyAtvasaMyutAnAM jIvAnAM lbdhihiinaanaam|| 408 / / artha:- e pramANe je jIva anAdikALathI mithyAtvasaMyukta che, jene kALAdi labdhi prApta thaI nathI, tene A jinezvaradevano dharma alabdhapUrva che arthAt pUrve kadI paNa te pAmyo nathI. bhAvArtha- jIvone anAdikALathI mithyAtvanI alaTa (gAMTha) evI che ke tene jIva-ajIvAdi tattvArthonuM zraddhAna kadI paNa thayuM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [svAmikArtikeyAnuprekSA nathI ane tattvArthazraddhAna vinA ahiMsAdharmanI prApti kayAMthI hoya? have kahe che ke-evA alabdhapUrva dharmane pAmI tene kevaLa puNyanA ja AzayathI na sevavoHede dahappayArA pAvaMkammassa NAsayA bhnniyaa| puNNassa ya saMjaNayA para puNNatthaM Na kaayvvaa|| 409 / / ete dazaprakArAH pApakarmaNa: nAzakAH bhnnitaaH| puNyasya ca saMjanakAH paraM puNyArthaM na krttvyaaH|| 409 / / artha:- e daza prakAre dharmanA bheda kahyA te pApakarmanA nAza karavAvALA tathA puNyakarmane utpanna karavAvALA kahyA, paraMtu tene kevaLa puNyanA ja artha eTale prayojanathI aMgikAra na karavA. bhAvArtha- zAtAvedanIya, zubhaAyu, zubhanAma ane zubhagotrane to puNyakarma kahe che tathA cAra ghAtikarma, azAtA vedanIya, azubhanAma, azubhaAyu ane azubhagotrane pApakarma kahe che. have ahIM A dazalakSaNadharma pApane nAza karavAvALo tathA puNyane upajAvavAvALo kahyo; tyAM kevaLa puNya upajAvavAno abhiprAya rAkhI tene na sevavo, kAraNa ke puNya paNa baMdha ja che. ane A dharma to pApa je ghAtikarma che te nAza karavAvALo che. tathA aghAtimAM je azubhaprakRti che teno nAza kare che. puNyakarma che te sAMsArika abhyadayane Ape che. have tenAthI (dazalakSaNadharmathI) vyavahAraapekSAe teno paNa (puNyano paNa) baMdha thAya che to te svayameva ja thAya che, paNa tenI vAMcchA karavI e to saMsAranI ja vAMcchA karavA tulya che ane e to nidAna (cothe ArtadhyAna) thayuM, mokSanA jijJAsune te hoya nahi. jema kheDUta anAja mATe khetI kare che, tene ghAsa to svayameva thAya che, tenI vAMcchA te zA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [253 mATe kare ? tema mokSanA arthIne e puNyabaMdhanI vAMcchA karavI yogya nathI. puNNaM pi jo samicchadi saMsAro teNa Ihido hodi / puNNaM saggai-heU puNNakhayeNeva NivvANaM / / 490 / / ya: puNyaM api yaH samicchati saMsAraH tena IhitaH bhavati / puNyaM sadgatihetuH puNyakSayeNa eva nirvaannm|| 410 / / artha:- je puNyane paNa icche che te puruSa saMsAra icchayo, kAraNa ke puNya che te sugatinA baMdhanuM kAraNa che ane mokSa che te to puNyano paNa kSaya karI prApta thAya che. bhAvArtha:- puNyathI sugati thAya che eTale jeNe puNya vAMcchayuM teNe saMsAra ja vAMcchayo, kAraNa ke sugati che te paNa saMsAra ja che; ane mokSa to puNyano paNa kSaya thatAM thAya che eTale mokSArthIe puNyanI vAMcchA karavI yogya nathI. jo ahilasedi puNNaM sakasAo visayasokkhatAe / dUre tassa visohI visohimUlANi puSNANi / / 411 / / yaH abhilaSati puNyaM sakaSAyaH vissysaukhytRssnnyaa| dUre tasya vizuddhiH vizuddhimUlAni puNyAni / / 411 / / artha:- je kaSAya sahita thato thako viSayasukhanI tRSNAthI puNyanI abhilASA kare che tene maMdakaSAyanA abhAvathI vizuddhatA dUra varte che. ane puNyakarma che te to vizuddhatA (maMdakaSAya ) che mULa-kAraNa jenuM evuM che. bhAvArtha:- viSayonI tRSNAthI je puNyane icche che e ja tIvrakaSAya che ane puNyabaMdha thAya che te to maMdakaSAyarUpa vizuddhatAthI thAya che, eTale je puNyane icche che tene AgAmI puNyabaMdha paNa Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 254] | [svAmikArtikayAnuprekSA thato nathI, nidAnamAtra phaLa thAya to thAya. puNNAsae Na puNNaM jado NirIhassa punnnnsNpttii| iya jANiUNa jaiNo puNNe vi ma AyaraM kunnh|| 412 / / puNyAzayA na puNyaM yataH nirIhasya punnysmpraaptiH| iti jJAtvA yatinaH puNye api mA AdaraM kurudhvm|| 412 / / artha- kAraNa ke puNyanI vAMcchAthI kAMI puNyabaMdha thato nathI paraMtu vAMcchA rahita puruSane puNyabaMdha thAya che eTalA mATe paNa arthAt ema jANIne paNa huM yatIzvara ! tame puNyamAM paNa vAMcchAAdara na karo ! bhAvArtha- ahIM munijanone upadezyA che ke puNyanI vAMcchAthI puNyabaMdha thato nathI, puNyabaMdha to AzA maTatAM baMdhAya che. mATe puNyanI AzA paNa na karo, mAtra potAnA svarUpanI prAptinI AzA karo. puNNaM baMdhadi jIvo maMdakasAehi pariNado sNto| tamhA maMdakasAyA heU puNNassa Na hi vNchaa|| 413 / / puNyaM badhnAti jIvaH mandakaSAyaiH pariNata: sn| tasmAt mandakaSAyAH hetuH puNyasya na hi vaaNchaa|| 413 / / artha - maMdakaSAyarUpa pariNamelo jIva puNyane bAMdhe che, mATe puNyabaMdhanuM kAraNa maMdakaSAya che, paNa vAMcchA puNyabaMdhanuM kAraNa nathI. puNyabaMdha maMdakaSAyathI thAya che ane tenI (pUNyabaMdhanI) vAMcchA che te to tIvrakaSAya che mATe vAMcchA karavI nahi. nirvAcchaka puruSane puNyabaMdha thAya che. laukikamAM paNa kahe che ke je cAhanA kare tene kAMI maLatuM nathI ane cAha vinAnAne ghaNuM maLe che; mATe vAMcchAno to niSedha ja che. prazna- adhyAtmagraMthomAM to puNyano niSedha ghaNo karyo che Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 255 ane purANomAM puNyano ja adhikAra che; mATe ame to ema jANIe chIe ke saMsAramAM puNya ja moTI vastu che, tenAthI to ahIM indriyonAM sukha maLe che. manuSyaparyAya, sArI saMgati, bhaluM zarIra ane mokSasAdhananA upAya enAthI maLe che, tyAre pApathI to narakanigodamAM jAya, tyAM mokSanuM sAdhana paNa kayAMthI maLe? mATe evAM puNyanI vAMcchA kema na karavI ? samAdhAna-e kahyuM te to sAcuM che paraMtu mAtra bhoganA arthe puNyanI vAMcchAno atyaMta niSedha che. kAraNa ke bhoganA arthe puNyanI vAMcchA kare che tene prathama to sAtizaya puNyabaMdha thato ja nathI, ahIM tapazcaraNAdi karI kAMIka puNya bAMdhI bhoga pAme ane tyAM ati tRSNApUrvaka bhogone seve to naraka-nigoda ja pAme, tathA baMdha-mokSanuM svarUpa sAdhavA mATe puNya pAme teno to niSedha che nahi. puNyathI mokSa sAdhavAnI sAmagrI maLe evo upAya rAkhe to tyAM paraMparAe mokSanI ja vAMcchA thaI-puNyanI vAMcchA na thaI. jema koI puruSa bhojana karavAnI vAMcchAthI rasoInI sAmagrI bheLI kare tenI vAMcchA pahelI hoya to tene bhojananI ja vAMcchA kahevAya, paraMtu bhojananI vAMcchA vinA mAtra sAmagrInI ja vAMcchA kare to tyAM sAmagrI maLavA chatAM paNa prayAsamAtra ja thayo paNa kAMI phaLa to na thayuM ema samajavuM. purANomAM puNyano adhikAra che te paNa mokSanA ja arthe che, saMsArano to tyAM paNa niSedha ja che. have dazalakSaNadharma che te dayApradhAna che ane dayA che te ja samyaktvanuM mukhya cihna che, kAraNa ke samyaktva che te jIva, ajIva, Asava, baMdha, saMvara, nirjarA, mokSa e tattvArthonAM jJAnapUrvaka zraddhAnasvarUpa che, e hoya to sarva jIvone te potA samAna avazya jANe, teone duHkha thAya to potAnAM du:kha mAphaka jANe eTale Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 256] [svAmikArtikeyAnuprekSA teonI karuNA avazya thAya. vaLI potAnuM zuddhasvarUpa jANe tyAre kaSAyone aparAdharUpaduHkharUpa jANe ane temanAthI potAno ghAta jANe tyAre kaSAyabhAvanA abhAvane potAnI dayA mAne; e pramANe ahiMsAne dharma jANe tathA hiMsAne adharma mAne ane evuM zraddhAna, te ja samyaktva che. tenAM niHzaMktiAdi ATha aMga che, tene jIvadayA upara ja lagAvIne ahIM kahe che. tyAM prathama niHzaMkti aMga kahe cheH kiM jIvadayA dhammo jaNNe hiMsA vi hodi kiM dhammo / icevamAdisaMkA tadakaraNaM jANa nnissNkaa|| 414 / / kiM jIvadayA dharmaH yajJe hiMsA api bhavati kiM dharmaH / ityevamAdizaMkA tadakaraNaM jJAnIhi niHshNkaa||414|| artha:- Ama vicAra kare ke-zuM jIvadayA dharma che ke yajJamAM pazuono vadha karavArUpa hiMsA che te dharma che? ityAdi dharmamAM saMzaya thAya te zaMkA che ane tevI zaMkA na karavI te niHzaMkti ( guNa ) che. bhAvArtha:- ahIM 'Adi' zabdathI ema kahyuM che kedigambara yatino ja mokSa che ke tApasano-paMcAgni Adi tapa kare che. temano-paNa che ? athavA digambarano ja mokSa che ke zvetAmbarano paNa che? athavA kevalI kavalAhAra kare che ke nathI ka2tA ? athavA strIno mokSa che ke nahi? athavA jinadeve vastune anekAnta kahI che te satya che ke asatya? AvI AzaMkA na karavI te niHzakti-aMga che. dayabhAvo vi ya dhammo hiMsAbhAvo Na bhaNNade dhammo / idi saMdehAbhAvo NissaMkA NimmaNA hodi / / 495 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 257 dayAbhAvaH api ca dharma: hiMsAbhAva: na bhaNyate dhrmH| iti sandehAbhAva niHzaMkA nirmalA bhvti|| 415 / / artha - nizcayathI dayAbhAva ja dharma che paNa hiMsAbhAvane dharma kahI zakAya nahi Avo nizcaya thatAM saMdehano abhAva thAya te ja nirmala niHzaktiguNa che. bhAvArtha- anyamatIe mAnela je viparIta deva-dharma-guruno vA tattvanA svarUpano sarvathA niSedha karI jinamatamAM kaheluM zraddhAna karavuM te niHzaMktiguNa che. jyAM sudhI zaMkA rahe tyAM sudhI zraddhAna nirmaLa thAya nahi. have niHkAMkSitaguNa kahe che:jo saggasuhaNimittaM dhammaM NAyaradi duushtvehiN| mokkhaM stramIhamANo NikkaMkkhA jAyade tss|| 416 / / yaH svargasukhanimittaM dharmaM na Acarati duHshtpobhiH| mokSaM samIhamAnaH niHkAGkSA jAyate tsy|| 416 / / artha:- je samyagdaSTi dudhara tapa karavA chatAM paNa svarganAM sukhone mATe dharma Acarato nathI tene niHkAMkSitaguNa hoya che. kevo che te? te durdhara tapa karI mAtra eka mokSane ja vAMcyuM che. bhAvArtha- je mAtra eka mokSAbhilASAthI ja dharmanuM AcaraNa kare che, durdhara tapa kare che, paNa svargAdikanAM sukhone vAMcchato nathI tene niHkAMkSitaguNa hoya che. have nirvicikitsAnuNa kahe che:dhvihdhmmjudaannN shaavduggNdhasuidehesu| jaM jiMdaNaM Na kIradi NivvidigiMchAguNo so hu|| 417 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 258] . [svAmikArtikeyAnuprekSA dazavidhadharmayutAnAM svbhaavdurgndhaashucidehessu| yat nindanaM na kriyate nirvicikitsAguNaH saH sphuttm|| 417 / / artha - prathama to dehano svabhAva ja durgadha-azucimaya che ane bahAramAM snAnAdi saMskAranA abhAvathI vadhAre azuci-durgadharUpa dekhAya che evA, daza prakAranA yatidharma saMyukta, munirAjanA dehane dekhIne temanI avajJA na karavI te nirvicikitsAnuNa che. bhAvArtha- samyagdaSTipuruSanI daSTi mukhyapaNe samyagdarzanajJAna-cAritrarUpa guNo upara paDe che, dehu to svabhAvathI ja azucidurgadharUpa che, tethI munirAjanA dehu tarapha zuM dekhe? temanA ratnatraya (samyagdarzana-jJAna-cAritra) tarapha dekhe to glAni zI rIte Ave? e glAni na upajAvavI te ja nirvicikitsAguNa che. paNa jene samyakatvaguNa pradhAna nathI tenI dRSTi pahelI deha upara paDatAM ja tene glAni Upaje che, ane tyAre A guNa tene nathI (ema samajavuM ). have amUDhadaSTiguNa kahe che:bhyljjaalaahaado hiMsAraMbho Na maNNade dhmmo| jo jiNavayaNe lINo amUDhadiTThI have so hu||418 / / bhayalajjAlAbhAt hiMsArambhaH na manyate dhrmH| yaH jinavacane lInaH amUDhadRSTi: bhavet saH sphuttm|| 418 / / artha- je bhayathI, lajjAthI tathA lAbhathI paNa hiMsAnA AraMbhane dharma na mAne te puruSa amUDhadaSTiguNa saMyukta che. kevo che te? jinavacanamAM lIna che, bhagavAne "ahiMsAne ja dharma kahyo che?' evI daDha zraddhAyukta che. bhAvArtha- anyamatIo yajJAdika hiMsAmAM dharma sthApe che Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ 259 tene rAjAnA bhayathI, koI vyaMtaranA bhayathI, lokanI lajjAthI vA koI dhanAdikanA lobhathI ityAdi aneka kAraNothI paNa dharma na mAne, paraMtu evI zraddhA rAkhe ke "dharma to bhagavAne ahiMsAne ja kahyo che" tene amUDhadaSTiguNa kahe che. ahIM hiMsAraMbha kahevAthI hiMsAnA prarUpaka deva-zAstra-guru AdimAM paNa mUDhadaSTivAna na thAya-ema samajavuM. - have upagunaguNa kahe che - jo paradosaM govadi NiyasukayaM No payAsade loe| bhaviyavvabhAvaNarao uvagRhaNakArao so hu|| 419 / / yaH paradoSaM gopayati nijasukRtaM no prakAzayate loke| bhavitavyabhAvanArataH upagUhanakArakaH saH sphuttm|| 419 / / artha - je samyagdaSTi paranA doSane DhAMke-gopave tathA potAnA sukRta arthAt puNya-guNo lokamAM prakAze nahi-kaheto phare nahi paNa AvI bhAvanAmAM lIna rahe ke "je bhavitavya che te thAya che tathA thaze" te upagRhanaguNavALo che. bhAvArtha:- "je karmano udaya che te anusAra lokamAM mArI pravRtti che ane je thavA yogya che te ja thAya che" evI bhAvanA samyagdaSTine rahe che. tethI te potAnA guNane ane paranA doSane prakAzato pharato nathI. vaLI sAdhaIjanamAM vA pUjya puruSomAM karmodayavaza koI doSa jaNAya to tene chupAve-upadezAdikathI te doSa choDAve, paNa ema na kare ke jethI tenI ane dharmanI nindA thAya. dharma tathA dharmAtmAmAMthI doSano abhAva karavo. tyAM chupAvavuM e paNa abhAva karavA tulya che arthAt jene loka na jANe te abhAva barAbara ja che. e pramANe upagRhanaguNa hoya che. have sthitikaraNaguNa kahe che: Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra60] [svAmikArtikeyAnuprekSA dhammAdo calamANaM jo aNNaM saMThavedi dhmmmmi| appANaM pi sudiDhayadi ThidikaraNaM hodi tssev|| 420 / / dharmataH calantaM yaH anyaM saMsthApayati dhrme| AtmAnaM api sudraDhayati sthitikaraNaM bhavati tasya eva / / 420 / / artha- dharmathI calAyamAna thatA evA anyane dharmamAM sthApavo tathA potAnA AtmAne paNa (dharmathI) calita thato (dharmamAM) daDha karavo tene nizcayathI sthitikaraNaguNa hoya che. bhAvArtha- dharmathI calita thavAnAM aneka kAraNo hoya che, tyAM nizcaya- vyavahArarUpa dharmathI parane tathA potAne calita thato jANI upadezathI vA jema bane tema daDha karavo tene sthitikaraNa guNa hoya che. have vAtsalyaguNa kahe chejo dhammiesu bhatto aNucaraNaM kuNadi prmsddhaae| piyavayaNaM jaMpato vacchallaM tassa bhvvss|| 421 / / yaH dhArmikeSu bhakta: anucaraNaM karoti prmshrddhyaa| priyavacanaM jalpan vAtsalyaM tasya bhvysy|| 421 / / artha:- je samyagdaSTijIva dhArmika arthAt samyagdaSTizrAvakamunijanomAM bhaktivAna hoya, paramazraddhApUrvaka teone anusAra pravarte tathA priyavacana bolato thako pravarte te bhavyane vAtsalyaguNa hoya che. bhAvArtha- vAtsalyaguNamAM dharmAnurAga pradhAna hoya che. dharmAtmApuruSomAM jene utkRSTapaNe bhakti-anurAga hoya, teomAM priyavacana sahita je pravarte, temanAM bhojana-gamana-Agamana Adi kriyAmAM anucara jevo banI je pravarte tathA gAya- vAcharaDA jevI prIti rAkhe tene vAtsalyaguNa hoya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ ra61 have prabhAvanAguNa kahe che:jo dasabheyaM dhammaM bhavvajaNANaM payAsade vimlN| appANaM pi payAsadi NANeNa pahAvaNA tss|| 422 / / yaH dazabhedaM dharmaM bhavyajanAnAM prakAzayati vimlm| AtmAnaM api prakAzayati jJAnena prabhAvanA tsy|| 422 / / artha- je samyagdaSTi, bhavyajIvonI pAse potAnA jJAna dvArA dazabhedarUpa dharmane pragaTa kare, tathA potAnA AtmAne paNa daza prakArarUpa dharmathI prakAzita kare tene prabhAvanAguNa hoya che. bhAvArtha- dharmane vikhyAta karavo te prabhAvanAguNa che, tyAM upadezAdikathI to paramAM dharmane pragaTa kare tathA potAnA AtmAne paNa dazavidhadharmamAM aMgikArathI karmakalaMkarahita prakAzita kare tene prabhAvanAguNa hoya che. jiNasAsaNamAhappaM bahuvihajuttIhiM jo pyaasedi| taha tivveNa taveNa ya pahAvaNA NimmalA tss|| 423 / / jinazAsanamAhAtmyaM bahuvidhayuktibhiH yaH prkaashyti| tathA tIvraNa tapasA ca prabhAvanA nirmalA tsy|| 423 / / artha:- je samyagdaSTipuruSa, potAnA jJAnabaLathI aneka prakAranI yuktipUrvaka vAdijanonuM nirAkaraNa karI tathA nyAya, vyAkaraNa, chaMda, alaMkAra ane sAhityavidhAthI vaktApaNA vA zAstraracanA-dvArA aneka prakAranI yuktithI vAdijanonuM nirAkaraNa karI vA atizaya-camatkAra-pUjApratiSThA vaDe vA mahAna durdhara tapazcaraNathI jinazAsananuM mAhAbhya pragaTa kare tene prabhAvanA guNa nirmaLa thAya che. bhAvArtha:- A prabhAvanAguNa mahAna guNa che. tenAthI aneka jIvone dharmanI abhiruci-zraddhA utpanna thAya che. samyagdaSTi Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 262] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA puruSone ( prabhAvanAguNa ) avazya hoya che. have "niHzaMktiAdi guNo kevA puruSane hoya che?' te kahe che:jo Na kuNadi paratattiM puNu puNu bhAvedi suddhmppaannN| iMdiyasuhaNiravekkho NissaMkAI guNA tss|| 424 / / yaH na karoti parataptiM punaH punaH bhAvayati zuddhaM aatmaanm| indriyasukhanirapekSaH niHzaMkAdayaH guNAH tsy|| 424 / / artha:- je puruSa paranI niMdA na kare, zuddha AtmAne vAraMvAra citavato hoya, tathA indriyasukhanI apekSA-vAMcchArahita hoya tene niHzaMktiAdi ATha guNa ane ahiMsAdharmarUpa samyakatva hoya che. bhAvArtha- ahIM traNa vizeSaNa che. temanuM tAtparya A che ke je paranI niMdA kare tene nirvicikitsA, upagRhana, sthitikaraNa tathA vAtsalya guNa kyAMthI hoya? mATe parano niMdaka na hoya tyAre A cAra guNa hoya che. vaLI je potAnA AtmAnA vastusvarUpamAM zaMkAsaMdeha hoya tathA mUDhadaSTi hoya te potAnA AtmAne vAraMvAra zuddha kyAMthI citave? tethI je potAne zuddha bhAve (citave) tene ja niHzakti ane amUDhadaSTiguNa hoya che tathA prabhAvanA paNa tene ja hoya che. vaLI jene indriyasukhanI vAMcchA hoya tene niHkAMkSitaguNa hoto nathI, paNa indriyasukhanI vAMcchArahita thatAM ja niHkAMkSitaguNa hoya che. e pramANe ATha guNo hovAnAM A traNa vizeSaNo che. have kahe che ke jema A ATha guNa dharmamAM kahyA tema deva-guru AdimAM paNa samajavAHnnissNkaaphuddigunnaa jaha dhamme taha ya devgurutce| jANehi jiNamayAdo sammattavisohayA ede|| 425 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] . [ 263 ni:zaMkAprabhRtiguNAH yathA dharme tathA ca devgurutttve| jAnIhi jinamatAt samyaktvavizodhakA: ete||425 / / artha- jema A ni:zaMktiAdi ATha guNa dharmamAM pragaTa thAya che tema devanA svarUpamAM, gurunA svarUpamAM, cha dravya-paMcAstikAyasAtatattva-navapadArthanA svarUpamAM paNa hoya che. tene pravacanasiddhAntathI samajavA. A ATha guNa samyakatvane niraticAra vizuddha karavAvALA che. bhAvArtha- deva, guru ane tattvamAM zaMkA na karavI, tenI yathArtha zraddhA vaDe indriyasukhanI vAMcchArUpa kAMkSA na karavI, temAM glAni nA lAvavI, temAM mUDhadaSTi na rAkhavI, tenA doSono abhAva karavo vA tene DhAMkavA, tenuM zraddhAna daDha karavuM, temAM vAtsalya eTale vizeSa anurAga karavo ane tenuM mAhAbhya pragaTa karavuM-e ATha guNa temAM (deva-guru tathA tattvAdikamAM) jANavA. AgaLa samyagdaSTi thaI gayA teonI kathA jinapravacanathI jANavI. A ATha guNo aticAradoSa dUra karI samyakatvane nirmaLa karavAvALA che, ema samajavuM. have "A dharmane jANavAvALA tathA AcaravAvALA durlabha che' ema kahe che:dhmm Na muNadi jIvo ahavA jANei kahavi kttttenn| kAu to vi Na sakkadi mohapisAeNa bholvido|| 426 / / dharmaM na jAnAti jIva: athavA jAnAti kathamapi ksstten| kartuM tadapi na zaknoti mohapizAcena bhraamitH|| 426 / / artha- A saMsAramAM prathama to jIva dharmane jANato ja nathI, vaLI koI prakArathI ghaNAM kaSTa vaDe jo jANe che to tyAM moharUpa pizAcathI bhramita thato thako dharma AcaravAne samartha thato nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 264 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA bhAvArtha:- anAdi saMsArathI mithyAtva vaDe bhramita evo A prANI prathama to dharmane jANato ja nathI. vaLI koI kALalabdhithI, gurunA saMyogathI ane jJAnAvaraNInA kSayopazamathI kadApi jANe che to tyAM tene Aca2vo durlabha che. have dharmagrahaNanuM mAhAtmya daSTAMtapUrvaka kahe cheH jaha jIvo kuNai raI puttakalattesu kAmabhogesu / taha jai jiNidadhamme to lIlAe suhaM lahadi / / 427 / / yathA jIvaH karoti ratiM putrakalatreSu kAmabhogeSu / tathA yadi jinendradharme tat lIlayA sukhaM labhate / / 427 / / artha:- jema A jIva putra-kalatramAM tathA kAma-bhogamAM ritaprIti kare che tema jo jiteMdranA vItarAgadharmamAM kare to lIlAmAtra alpa kALamAM ja sukhane prApta thAya. bhAvArtha:- A prANIne jevI saMsAramAM tathA indriyaviSayomAM prIti che tevI jo jinezvaranA dazalakSaNadharmasvarUpa vItarAgadharmamAM prIti thAya to thoDA ja kALamAM te mokSane pAme. have kahe che ke jIva lakSmI icche che paNa te dharma vinA kyAMthI hoya ?H- lacchi vaMchei Naro Neva sudhammesu AyaraM kuNai / bIeNa viNA kuttha vi kiM dIsadi sassaNippatti / / 428 / / lakSmIM vAMchati naraH naiva sudharmeSu AdaraM karoti / bIjena vinA kutra api kiM dRzyate ssynisspttiH|| 428 / / artha:- A jIva lakSmIne icche che paNa jineMndranA kahelA muni-zrAvakadharmamAM Adara-prIti karato nathI, paraMtu lakSmInuM kAraNa to dharma che eTale e vinA te kyAMthI Ave ? jema bIja Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ ra65 vinA dhAnyanI utpatti kyAMya dekhAya che? nathI dekhAtI. bhAvArtha- jema bIja vinA dhAnya na thAya tema dharma vinA saMpadA paNa na thAya e prasiddha che. have dharmAtmAjIvonI pravRtti kahe cheHjo dhammattho jIvo so riuvagge vi kuNadi khmbhaavN| tA paradavvaM vajjui jaNaNisamaM gaNai prdaarN|| 429 / / 5: dharmastha: nIva: 8: ripuva : joti kSamAbhAvanA tAvat paradravyaM varjayati jananIsamaM gaNayati prdaaraan|| 429 / / artha- je jIva dharmamAM sthira che te vairIonA samUha para paNa kSamAbhAva kare che, paradravyane taje che-aMgIkAra karato nathI tathA parastrIne mAtA, bahena ane putrI samAna gaNe che. tA savvattha vi kittI tA savvattha vi havei viisaaso| tA savvaM piya bhAsai tA suddhaM mANasaM kunni|| 430 / / tAvat sarvatra api kIrtiH tAvat sarvatra api bhavati vishvaasH| tAvat sarvaM priyaM bhASate tAvat zuddhaM mAnasaM kroti||430|| artha- je jIva dharmamAM sthira che tenI sarva lokamAM kIrti (prasaMzA) thAya che, sarva loka teno vizvAsa kare che; vaLI te puruSa sarvane priya vacana kahe che jethI koI duHkhI thato nathI, te puruSa potAnA ane paranA dilane zuddha-ujjavaLa kare che, koIne tenA mATe kaluSatA rahetI nathI tema tene paNa koInA mATe kaluSatA rahetI nathI, TUMkAmAM dharma sarva prakArathI sukhadAyaka che. have dharmanuM mAhabhya kahe che:uttmdhmmenn judo hodi tirikkho vi uttamo devo| caMDAlo vi suriMdo uttamadhammeNa sNbhvdi|| 431 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 266] [svAmitiyAnuprekSA uttamadharmeNa yutaH bhavati tiryaJcaH api uttamaH devH| caNDAla: api surendra: uttamadharmeNa sNbhvti|| 431 / / artha- samyakatva sahita uttamadharmayukta jIva bhale tiryaMca ho topaNa uttama devapadane prApta thAya che tathA samyakatva sahita uttama dharmathI caMDAla paNa devono Indra thAya che. aggI vi ya hodi himaM hodi bhuyaMgo vi uttamaM rynnN| jIvassa sudhammAdo devA vi ya kiMkarA hoti|| 432 / / agniH api ca bhavati himaM bhavati bhujaGgaH api uttamaM rtnm| jIvasya sudharmAt devA: api ca kiMkarA: bhvnti|| 432 / / artha- A jIvane uttama dharmanA prasAdathI agni paNa barapha thaI jAya che, sarpa che te uttama ratnamALA thaI jAya che tathA deva che te paNa kiMkara-dAsa banI jAya che. tikkhaM khaggaM mAlA dujayariuNo suhaMkarA suynnaa| hAlAhalaM pi amiyaM mahApayA saMpayA hodi|| 433 / / tIkSNaH khaGgaH mAlA durjayaripavaH sukhaMkarAH sujnaaH| hAlAhalaM api amRtaM mahApadA sampadA bhvti|| 433 / / artha- uttama dharma sahita jIvane tINa khaDjha paNa phUlanI mALA banI jAya che, jItyo na jAya evo durjaya verI paNa sukha karavAvALo svajana arthAt mitra banI jAya che tathA haLAhaLa jhera che te paNa amRtarUpa pariNamI jAya che; ghaNuM zuM kahue mAna ApadA paNa saMpadA banI jAya che. aliyavayaNaM pi saccaM ujjamarahie vi lcchisNpttii| dhammapahAveNa Naro aNao vi suhaMkaro hodi|| 434 / / alIkavacanaM api satyaM udyamarahite api lkssmiisNpraaptiH| dharmaprabhAveNa nara: anayaH api sukhaMkaraH bhvti|| 434 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA] [ ra67 artha - dharmanA prabhAvathI jIvanAM jUTha vacana paNa satya vacana thaI jAya che, udhama rahitane paNa lakSmInI prApti thAya che tathA anyAyakArya paNa sukha karavAvALA thAya che. bhAvArtha- ahIM A artha samajavo ke jo pUrve dharma sevyo hoya to tenA prabhAvathI ahIM jUTha bole te paNa sAca banI jAya che, udyama vinA paNa saMpatti maLI jAya che, anyAyarUpa varte topaNa te sukhI rahe che, athavA koI jUTha vacanano tukko lagAve topaNa aMtamAM te sAco thaI jAya che tathA "anyAya karyo' ema loka kahe che to tyAM nyAyavALAnI sahAya ja thAya che ema paNa samajavuM. have dharma rahita jIvanI niMdA kahe che:devo vi dhammacatto micchattavaseNa taruvaro hodi| cakkI vi dhammarahio NivaDai Narae Na sNdeho|| 435 / / devaH api dharmatyakta: mithyAtvavazena taruvara: bhvti| cakrI api dharmarahita: nipatati narake na sndehH|| 435 / / artha- dharma rahita jIva che te mithyAtvavaza deva paNa vanaspatikAya ekendriya banI jAya che tathA dharmarahita cakravartI paNa narakamAM paDe che, temAM koI saMdeha nathI. dhammavihINo jIvo kuNai asakaM pi sAhasaM jai vi| to Na vi pAvadi i8 suvnu aNituM paraM lhdi|| 436 / / dharmavihInaH jIvaH karoti azakyaM api sAhasaM ydypi| tat na api prApnoti iSTaM suSTu aniSThaM paraM lbhte|| 436 / / artha:- dharmarahita jIva joke moTuM, bIjAthI na thaI zake tevuM, sAhasika parAkrama kare to paNa tene iSTa vastunI prApti thatI nathI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra68] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA paNa UlaTo mAtra atizaya aniSTane prApta thAya che. bhAvArtha- pApanA udayathI bhaluM karatAM paNa bUruM thAya che e jagaprasiddha che. iya paccakkhaM picchiya dhammAhammANa vivihmaahppN| dhammaM Ayaraha sayA pAvaM dUreNa prihrh|| 437 / / iti pratyakSaM dRSTvA dharmAdharmayo: vividhmaahaatmym| dharmaM Acarata sadA pApaM dUreNa prihrt||437|| artha - he prANI ! A pramANe dharma tathA adharmanuM aneka prakAranuM mAhAbhya pratyakSa joIne tame dharmanuM AcaraNa karo tathA pApane dUrathI ja choDo ! bhAvArtha- daza prakArathI dharmanuM svarUpa kahI AcAryadave adharmanuM phaLa paNa batAvyuM ane have ahIM A upadeza Apyo ke huM prANI ! dharma-adharmanuM pratyakSa phaLa lokamAM joIne tame dharmanuM Acaro tathA pApane choDo ! AcArya mahAna niSkAraNa upakArI che, potAne kAMI joItuM nathI, mAtra nispRha thayA thakA jIvonA kalyANa arthe ja vAraMvAra kahI prANIone jagADe che; evA zrIguru vaMdana-pUjana yogya che. e pramANe yatidharmanuM vyAkhyAna karyuM. (doharo) muni-zrAvakanA bhedathI; dharma be paramAra, tene suNI ciMtavo satata, grahI pAmo bhavapAra. iti dharmAnuprekSA samApta. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapanuM varNana have dharmAnuprekSAnI cUlikA kahetA thakA AcAryadeva bAra prakAranAM tapavidhAnanuM nirUpaNa kare cheH bArasabheo bhaNio NijjaraheU tavo samAseNa / tassa payArA ede bhaNijjamANA muNeyavvA / / 438 / / dvAdazabhedaM bhaNitaM nirjarAhetuH tapaH samAsena / tasya prakArA: ete bhaNyamAnAH jJAtavyA:||48|| artha:- jinAgamamAM bAra prakAranuM tapa saMkSepamAM kahyuM che. kevuM che tapa ? karmanirjarAnuM kAraNa che. tenA prakAra have kahIzuM te jANavA. bhAvArtha:- nirjarAnuM kAraNa tapa che ane tenA bAra prakAra anazana, avaudarya, vRttiparisaMkhyAna, rasaparityAga, vivikta-zaiyAsana ane kAyakaleza e cha prakAranAM bAhyatapa che tathA prAyazcita, vinaya, vaiyAvRtya, svAdhyAya, vyutsarga ane dhyAna e cha prakAranAM aMtaraMgatapa che. tenuM ja vyAkhyAna have karIe chIe. temAM pahelAM anazana nAmanA tapane cAra gAthAmAM kahe cheH che. uvasamaNo akkhANaM uvavAso vaNNido muNiMdehi / tamhA bhuMjaMtA vi ya jidiMdiyA hoMti uvvaasaa|| 439 / / upazamanam akSANAM upavAsa: varjita: munIndra tasmAt bhuJjamAnAH api ca jitendriyAH bhavanti upavAsAH / / 439 / / artha:- indriyonA upazamanane arthAt temane viSayomAM na javA devI tathA manane potAnA AtmasvarUpamAM joDavuM tene munIndroe upavAsa kahyo che. eTalA mATe jitendriya puruSane, AhAra karato chatAM paNa, upavAsa sahita ja kahyo che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 270] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA bhAvArtha- indrione jItavI te upavAsa che; eTalA mATe bhojana karatA hovA chatAM paNa yatipuruSa upavAsI ja che, kAraNa ke teo indriyone vaza karI pravarte che. jo maNaiMdiyavijaI ihbhvprloysokkhnnirvekkho| appANe vi ya Nivasai sajjhAyaparAyaNo hodi|| 440 / / kammANa NijurahU~ AhAraM pariharei liilaae| egadiNAdipamANaM tassa tavaM aNasaNaM hodi|| 441 / / yaH manaHindriyavijayI ihbhvprloksaukhynirpekssH| Atmani eva nivasati svAdhyAyaparAyaNaH bhvti|| 440 / / karmaNAM nirjarArthaM AhAraM pariharati liilyaa| ekadinAdipramANaM tasya tapaH anazanaM bhvti|| 441 / / artha:- je mana ane indriyono jItavAvALo che, A bhava parabhavanA viSayasukhomAM apekSArahita che arthAta vAMcchA karato nathI, potAnA AtmasvarUpamAM ja rahe che vA svAdhyAyamAM tatpara che, tathA karmanirjarA arthe kriIDA eTale lIlAmAtra kalezarahita-harSasahita eka divasa AdinI maryAdApUrvaka je AhArane choDe che tene anazanatapa hoya che. bhAvArtha- upavAsano Avo artha che ke indriya tathA mana viSayomAM pravRttirahita thaI AtmAmAM rahe te upavAsa che. Alokaparaloka saMbaMdhI viSayonI vAMcchA na karavI te indriyajaya che tathA AtmasvarUpamAM lIna rahevuM vA zAstranA abhyAsa-svAdhyAyamAM mana lagAvavuM e upavAsamAM pradhAna che; vaLI jema kaleza na Upaje evI rIte krIDAmAtrapaNe eka divasa AdinI maryAdA rUpa AhArano tyAga karavo te upavAsa che. e pramANe upavAsa nAmanuM anazanatapa thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazata5] [ 271 uvavAsaM kuvvANo AraMbhaM jo karedi mohaado| tassa kileso avaraM kammANaM Neva nnijurnnN|| 442 / / upavAsaM kurvANa: ArambhaM yaH karoti mohtH|| tasya kleza: aparaM karmaNAM naiva nirjrnnm||442|| artha- je upavAsa karato thako paNa mohathI AraMbha-gRha kAryAdikane kare che tene prathama gRhakAryano kaleza to hato ja ane bIjo A bhojana vinA kSudhA- tRSAno kalaza thayo. eTale e pramANe thatAM to kaleza ja thayo paNa karmanirjarA to na thaI. bhAvArtha- je AhArane to choDa paNa viSaya-kapAya-AraMbhane na choDe tene pahelAM to kaleza hato ja ane have A bIjo kaleza bhUkha-tarasano thayo, evA upavAsamAM karmanirjarA kayAMthI thAya? karmanirjarA to sarva kaleza choDI sAmyabhAva karatAM ja thAya che ema samajavuM. have avamodaryatapa be gAthAmAM kahe che:aahaargiddhirhio cariyAmaggeNa pAsugaM joggN| appayaraM jo bhuMjai avamodariyaM tavaM tss|| 443 / / AhAragRddhirahitaH caryAmArgeNa prAsukaM yogym| alpataraM yaH bhuMkte avamaudaryaM tapaH tsy|| 443 / / artha:- je tapasvI AhAranI ati gRddhi rahita thaI sUtramAM kahyA pramANe caryAnA mArgAnusAra yogya prAsuka AhAra paNa ati alpa grahaNa kare tene avamodaryatA hoya che. bhAvArtha- munirAja AhAranA chetAlIza doSa, batrIsa aMtarAya TALI cauda maLadoSarahita prAsuka yogya bhojana grahaNa kare che topaNa te UNodaratapa kare che, temAM paNa potAnA AhAranA pramANathI thoDo AhAra le che. AhAranuM pramANa eka grAsathI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 272 ] [svAmikArtikeyAnuprekSA batrIsa grAsa sudhI kahyuM che temAM yathAicchAnusAra ghaTatA pramANamAM (AhAra) le te avamodaryatA che. jo puNa kittiNimittaM mAyAe mitttthbhikkhlaahttuN| appaM bhuMjadi bhojaM tassa tavaM NipphalaM bidiyaM / / 444 / / yaH punaH kIrtinimittaM mAyayA missttbhikssaalaabhaarthm| alpaM bhuMkte bhojyaM tasya tapaH niSphalaM dvitiiym|| 444 / / artha:- je muni kIrtine mATe vA mAyA-kapaTa karI vA miSTa bhojananA lAbha arthe alpa bhojana karI tene tapanuM nAma Ape che tenuM A bIjuM avamodaryatA niSphaLa che. bhAvArtha- je ema vicAre che ke alpa bhojana karavAthI mArI prasaMzA thaze, tathA kapaTathI lokane bhUlAvAmAM nAkhI potAnuM koI prayojana sAdhavA mATe vA thoDuM bhojana karavAthI misTarasa sahita bhojana maLaze evA abhiprAyathI UNodarapa je kare che te tapa niSphaLa che. e tapa nathI paNa pAkhaMDa che. have vRttiparisaMkhyAnatapa kahe che:egaadigihpmaannN kiccA saMkappakappiyaM virsN| bhojaM pasu vva bhuMjadi vittipamANaM tavo tss||445|| ekAdigRhapramANaM kRtvA saMkalpakalpitaM virsm| bhojyaM pazuvat bhuMkte vRttipramANaM tapaH tsy|| 445 / / artha:- muni AhAra levA nIkaLe tyAre prathamathI ja manamAM AvI maryAdA karI nIkaLe ke-Aja eka ghare vA be ghare vA traNa ghare ja AhAra maLI jAya to levo, nahi to pAchA pharavuM. vaLI eka rasanI, ApavAvALAnI tathA pAtranI maryAdA kare ke Avo dAtAra, AvI paddhatithI, AvA pAtramAM dhAraNa karI AhAra Ape to ja levo, sarasa-nIrasa vA phalANo AhAra maLe to ja levo Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa ] [ 273 ema AhAranI paNa maryAdA kare, ityAdika vRttinI saMkhyA-gaNanAmaryAdA manamAM vicArI e ja pramANe (AhAra) maLe to ja le, bIjA prakAre na le. vaLI AhAra le to gAya vagere pazunI mAphaka AhAra kare arthAt jema gAya Amatema joyA sivAya mAtra cAro caravA tarapha ja dRSTi rAkhe che tema (muni AhAra) le tene vRttiparisaMkhyAnatapa kahe che. bhAvArtha:- bhojananI AzAno nirAsa karavA sAruM A tapa karavAmAM Ave che, kAraNa saMkalpa anusAra vidhi maLI javI e daivayoga che ane evuM mahAna kaThaNa tapa mahAmuni kare che. have rasaparityAgatapa kahe che: saMsAradukkhataTTho visasamavisayaM viciMtamANo jo / NIrasabhojaM bhuMjai rasacAo tassa suvisuddho / / 446 / / saMsAraduHkhatrastaH viSasamaviSayaM vicintayan yaH / nIrasabhojyaM bhuMkte rasatyAgaH tasya suvizuddhaH / / 446 / / artha:- je muni saMsAraduHkhathI bhayabhIta thaI A pramANe vicAre che ke- indriyonA viSayo viSa jevA che, viSa khAtAM to eka vAra maraNa thAya paNa viSayarUpa viSathI ghaNAM janma-maraNa thAya che. ema vicArI je nIrasabhojana kare che tene rasaparityAgatapa nirmaLa thAya che. bhAvArtha:- 2sa cha prakAranA che-ghI, tela, dahIM, mIThAI, lavaNa ane dUdha evA tathA khATo, khAro, mITho, kaDavo, tIkho ane kaSAyalo e paNa rasa che. teno bhAvanAnusAra tyAga karavo arthAt 1. khIradadhisappitelaM guDalavaNANaM ca jaM priccynnN| tittakaDukasAyaMbilaM madhurarasANaM ca jaM cayaNaM / / mUlAdhAra-paMcAcArAdhikAra, gA. 155 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 274] [ svAmikArtikayAnuprekSA koI eka ja rasa choDe, be rasa choDe vA badhAya rasa choDe. e pramANe rasaparityAgatapa thAya che. prazna- koI rasatyAgane jANato na hoya ane manamAM ja tyAga kare to e pramANe ja vRttiparisaMkhyAna paNa che to pachI temAM ane AmAM taphAvata zo ? samAdhAna - vRttiparisaMkhyAnamAM to aneka prakAranA tyAganI saMkhyA che ane AmAM rasano ja tyAga che eTalI vizeSatA che. vaLI A paNa vizeSatA che ke- rasaparityAga to ghaNA divasano paNa thAya ane tene zrAvaka jANI paNa jAya che tyAre vRttiparisaMkhyAna ghaNA divasanuM thatuM nathI. have viviktazaiyAsanatapa kahe che:jo rAyadosahedU AsaNasijjAdiyaM pricyi| appA Nivvisaya sayA tassa tavo paMcamo prmo|| 447 / / yaH rAgadveSahetu: AsanazayyAdikaM prityjti|| AtmA nirviSayaH sadA tasya tapaH paJcamaM prmm|| 447 / / artha - je muni rAgadveSanA kAraNarUpa Asana, zaiyA vagerene choDe che, sadAya potAnA AtmasvarUpamAM sthira rahe che tathA nirviSaya arthAt indriyaviSayothI virakta thAya che te munine A pAMcamuM viviktazaiyAsanatapa utkRSTa thAya che. bhAvArtha- besavAnuM sthAna te Asana che ane sUvAnuM sthAna te zaiyA che tathA Adi' zabdathI maLamUtrAdi nAkhavAnuM sthAna samajavuM. e traNe evAM hoya ke jyAM rAga-dveSa utpanna thAya nahi ane vItarAgatA vadhe, evA ekAnta sthAnamAM (muni) bese sUve, kAraNa ke munijanone to potAnuM svarUpa sAdhavuM che paNa indriyaviSaya sevavA nathI; mATe ekAntasthAna kahyuM che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa ] [ 275 pUyAdisu Niravekkho saMsArasarIrabhogaNivviNNo / abbhaMtaratavakusalo uvasamasIlo mahAsaMto / / 448 / / jo Nivasedi masANe vaNagahaNe NijjaNe mahAbhIme / aNNattha vi eyaMte tassa vi edaM tavaM hodi / / 449 / pUjAdiSu nirapekSa: saMsArazarIrabhoganirviNNaH 1 upazamazIla: mahAzAnta:||448|| AbhyantaratapaHkuzala: yaH nivasati smazAne vanagahane nirjane mahAbhIme / anyatra api ekAnte tasya api etat tapaH bhavati / / 449 / / artha:- je mahAmuni pUjA AdimAM to nirapekSa che arthAt potAnAM pUjA- mAhAtmya Adine icchatA nathI, saMsA2-deha-bhogathI virakta che, svAdhyAya dhyAnAdi aMtaraMgatapamAM pravINa che arthAt dhyAna-adhyayanano niraMtara abhyAsa rAkhe che, upazamazIla arthAt maMdakaSAyarUpa zAMtapariNAma ja che svabhAva jeno tathA je mahAparAkramI ane kSamAdi pariNAma yukta che evA mahAmuni masANabhUmimAM, gahanavanamAM, jyAM lokanI Ava-jAva na hoya evA nirjanasthAnamAM, mahA bhayAnaka gahana vanamAM tathA anya paNa evA ekAntasthAnamAM rahe che tene nizcayathI A viviktazaiyAsanatapa hoya che. bhAvArtha:- mahAmuni viviktazaiyyAsanatapa kare che. tyAM evA ekAntasthAnamAM teo sUrva-bese che ke jyAM cittamAM kSobha karavAvALA koI paNa padArtho na hoya, evAM sUnAM ghara, giriguphA, vRkSanAM kotara, gRhasthoe pote banAvelA udyAna vastikAdika, devamaMdira tathA masANabhUmi ityAdi ekAntasthAna hoya tyAM dhyAna-adhyayana kare che, kAraNa ke teo dehathI to nirmamatva che, viSayothI virakta che ane potAnA AtmasvarUpamAM anurakta che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 276] [svAmikArtikeyAnuprekSA evA muni viviktazayyAsanatapa saMyukta che. have kAyakalezatapa kahe che:dusshuvsggjii AtAvaNasIyavAyakhiNNo vi| jo Na vi khedaM gacchadi kAyakileso tavo tss|| 450 / / dussahopasargajayI AtApanazItavAtakhinnaH api| yaH na api khedaM gacchati kAyaklezaM tapaH tsy|| 450 / / artha - je muni dussaha upasargane jItavAvALA hoya, AtApazIta-vAtathI pIDita thavA chatAM paNa khedane prApta na thatA hoya, tathA cittamAM kSobha-kaleza na Upajato hoya te munine kAyakaleza nAmanuM tapa hoya che. bhAvArtha - grISmakALamAM parvatanA zikhara Adi upara ke jyAM sUryakiraNono atyaMta AtApa thaI rahyo che ane nIce bhUmizilAdika paNa tamAyamAna che tyAM mahAmuni AtApanayoga dhAraNa kare che, zItakALamAM nadI AdinA kinAre khullA medAnamAM jyAM ati ThaMDI paDavAthI vRkSa paNa baLI jAya tyAM ubhA rahe che, tathA comAsAmAM varSA varasatI hoya, pracaMDa pavana cAlato hoya ane DAMsa-macchara caTakA bharatA hoya evA samayamAM vRkSanI nIce yoga dhAraNa kare che; tathA aneka vikaTa Asana kare che. e pramANe kAyakalezanAM aneka kAraNo meLave che chatAM sAmyabhAvathI DagatA nathI, aneka prakAranA upasargone jItavAvALA che chatAM cittamAM jemane kheda Upajato nathI, UlaTA potAnA svarUpadhyAnamAM nimagna rahe che, temane ( evA munine ) kAyakalezatapa hoya che. jene kAyA tathA indriyothI mamatva hoya che tene cittamAM kSobha thAya che, paraMtu A muni to e badhAyathI nispRha varte che, temane zAno kheda hoya ? e pramANe cha prakAranA bAhya taponuM nirUpaNa karyuM. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dharmAnuprekSA ] [ 277 have cha prakAranAM aMtaraMga taponuM vyAkhyAna kare che. tyAM prathama prAyazcita nAmanuM tapa kahe che. dosaM Na karedi sayaM aNNaM pi Na kAraedi jo tivihaM / kuvvANaM paNa icchadi tassa visohI parA hodi / / 451 / / doSaM na karoti svayaM anyaM api na kArayati yaH trividham / kurvANaM api na icchati tasya vizuddhiH parA bhavati / / 451 / / artha:- je muni mana-vacana-kAyAthI pote doSa kare nahi, bIjA pAse doSa karAve nahi tathA koI doSa karato hoya tene iSTa-bhalo jANe nahi tene utkRSTa vizuddhatA hoya che. ' bhAvArtha:- ahIM 'vizuddhi' nAma prAyazcittanuM che. 'prAyaH ' zabdathI to prakRSTa cAritranuM grahaNa che arthAt evuM cAritra jene hoya tene 'prAyaH ' kahe che. athavA sAdhulokanuM citta je kAryamAM hoya tene prAyazcita kahe che, athavA AtmAnI vizuddhatA kare te prAyazcita che. vaLI (prAyazcita zabdano) bIjo artha Avo paNa che ke-'prAyaH ' nAma aparAdhanuM che, tene 'citta' eTale tenI zuddhi karavI tene paNa prAyazcita kahIe chIe. matalaba ke pUrve karelA aparAdhathI je vaDe zuddhatA thAya te prAyazcita che. e pramANe je muni mana-vacana-kAya ane kRta-kArita-anumodanAthI doSa na lagAve tene utkRSTa vizuddhatA hoya che ane e ja prAyazcita nAmanuM tapa che. 1 1 yatinA AcAramAM daza prakAranuM prAyazcita kahyuM che yathA : AloyaNapaDikamaNaM ubhaya vivego tahA viussaggo / tavachedo mUlaM pi ya parihAro ceva saddahaNaM / / mUlAcAra-paMcAcArAdhikAra gA0 165 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 278] [svAmikArtikeyAnuprekSA aha kaha vi pamAdeNa ya doso jadi edi taM pi pyddedi| NiddosasAhumUle dasadosavivajjido hoeN|| 452 / / atha kathamapi pramAdena ca doSaH yadi eti taM api prkttyti| nirdoSasAdhumUle dazadoSavivarjitaH bhvitum|| 452 / / artha- athavA koI prakArathI pramAda vaDe potAnA cAritramAM doSa AvI gayo hoya to tene nirdoSa sAdhu-AcAryanI nikaTa daza doSa rahitapaNe pragaTa kare-Alocana kare. bhAvArtha:- pramAdathI potAnA cAritramAM doSa lAgyo hoya to AcArya pAse jaI daza TveSa rahita AlocanA kare. pAMca indriya, cAra kaSAya, cAra vikathA, eka nidrA ane eka sneha e pAMce pramAda che tenA paMdara bheda che." (vizeSa) bhaMgonI apekSAe tenA ghaNA ( 375OO) bheda che, temanAthI doSa lAge che. vaLI AlocanAnA daza doSa che. tenAM nAma-AkaMpita, anumAnita, bAdara, sUkSma, daSTa, pracchanna, zabdAkulita, bahujana, avyakta ane tatsavI-e daza doSa che. teno artha A pramANe che ke: 1. AcAryane upakaraNAdika ApI potA pratye kaNA upajAvI jANe ke "Ama karavAthI mane prAyazcit thoDuM Apaze" 1 vikahA tahA kasAyA iMdiyaNiddA taheva paNao y| cadu cadu paNamegegaM hoMti pamAdA hu pnnnnrs|| go0 jIva gA) 34 2 AkaMpiya aNumANiya jaM diTuM bAdaraM ca suhumaM c| chaNNaM saddAuliyaM bahujaNamavvatta tssevii|| (bhagavatI ArAdhanA pRSTha 257 tathA mUlAcAra bhA. 2 zIlaguNAdhikAra-gAi 15) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa ] [ 279 ema vicArI alocanA kare te ApitadoSa che. 2. vacana dvArA ja AcAryanAM vakhANa Adi karI AlocanA kare te evA abhiprAyathI ke ' AcArya mArA pratye prasanna rahe to prAyazcita thoDuM Apaze '; te anumAnitadoSa che. te 3. pratyakSa dekhAtA dveSa hoya te kahe paNa aNadekhAtA na kahe te daSTadoSa che. 4. sthUla-moTA doSa to kahe paNa sUkSma na kahe te bAdara doSa che. 5. 'sUkSma jeNe kahI dIdhA te bAdara doSa zA mATe chupAve' evA mAyAcArathI je sUkSmadoSa ja kahe paNa bAdara na kahe te sUkSma doSa che. 6. chupAvIne kahe, te ema ke koI bIjAe potAno doSa kahI dIdho hoya tyAre ja kahe ke 'evo ja doSa mane lAgyo che' paNa doSanuM nAma pragaTa na kare te pracchannadoSa che. 7. '2khe koI sAMbhaLI na jAya!' evA abhiprAyathI ghaNA zabdonA kolAhalamAM potAnA doSa kahe te zabdAkulitadoSa che. 8. potAnA guru pAse AlocanA karI pharI pAcho anya guru pAse paNa AlocanA kare te AvA abhiprAyathI ke 'Anu prAyazcita anya guru zuM batAve che?' e bahujanadoSa che. 9. 'A doSa chupAvyo chupAvAno nathI mATe kahevo ja joIe ' ema vicArI pragaTa-vyakta doSa hoya te kahe, te avyakta doSa che. 10. potAne lAgelA doSanI guru pAse AlocanA karI, koI anya munie prAyazcita lIdhuM hoya tene joI te pramANe potAne paNa doSa lAgyA hoya tenI AlocanA guru pAse nahi Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 280] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA karatAM potAnI meLe prAyazcita laI le paraMtu doSa pragaTa karavAno abhiprAya na hoya, te tatsavIdoSa che. AvA daza doSa rahita saraLacitta banI bALakanI mAphaka AlocanA kare. jaM kiM pi teNa diNNaM taM savvaM so karedi sddhaae| No puNu hiyae saMkadi kiM thovaM kiM pi vahuyaM vaa|| 453 / / yat kimapi tena dattaM tat sarvaM sa: karoti shrddhyaa| no punaH hRdaye zaMkate kiM stokaM kimapi bahukaM vaa||453|| artha- doSanI AlocanA karyA pachI AcArya je kAMI prAyazcita ApyuM hoya te badhuMya zraddhApUrvaka grahaNa kare paNa hRdayamAM evI zaMkA-saMdeha na rAkhe ke A ApeluM prAyazcitta thoDuM che ke ghaNuM che? bhAvArtha:- tattvArthasUtramAM prAyazcittanA nava bheda kahyA cheAlocanA, pratikramaNa, tadubhaya, viveka, vyutsarga, tapa, cheda, parihAra ane upasthApanA. tyAM doSane yathAvata kahevo te AlocanA che, doSane mithyA karAvavo te pratikramaNa che, Alocana-pratikramaNa bane karAvavAM te tadubhaya che, bhaviSyano tyAga karAvavo te viveka che, kAyotsarga karAvavo te vyutsarga che, anazanAdi tapa karAvavo te tapa che, dIkSA chedana karavI arthAta ghaNA divasanA dIkSitane thoDA divasano karavo te cheda che, saMgha bahAra karavo te parihAra che, tathA pharIthI navesarathI dIkSA ApavI te upasthApanA che. e pramANe prAyazcita nava prakArathI che tathA temanA paNa aneka bheda che. tyAM deza, kALa, avasthA, sAmarthya ane doSanuM vidhAna joI AcArya yathAvidhi prAyazcita Ape che tene zraddhApUrvaka aMgIkAra kare paNa temAM saMzaya na kare. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa ] [ 281 puNaravi kAuM Necchadi taM dosaM jai vi jAi sykhNddN| evaM Nicchayasahido pAyacchittaM tavo hodi|| 454 / / punaH api kartuM na icchati taM doSaM yadyapi yAti shtkhnnddm| evaM nizcayasahitaH prAyazcittaM tapaH bhvti|| 454 / / artha:- lAgelA doSanuM prAyazcita laIne pAcho te doSane karavA na iccha, potAnA seMkaDo khaMDa thaI jAya topaNa te doSa na kare-evA nizcayapUrvaka prAyazcita nAmanuM tapa hoya che. bhAvArtha:- citta evuM daDha kare ke potAnA zarIranA seMkaDo khaMDa thaI jAya to paNa pahelAM lAgelA doSane pharIthI na lagAve, te prAyazcittatapa che. jo ciMtai appANaM NANasarUvaM puNo puNo nnaannii| vikahAdivirattamaNo pAyacchittaM varaM tss||455|| yaH cintayati AtmAnaM jJAnasvarUpaM punaH punaH jnyaanii| vikathAdiviraktamanAH prAyazcittaM varaM tsy|| 455 / / artha- je jJAnI muni AtmAne vAraMvAra pharI pharI jJAna svarUpa ciMtavana kare, vikathAdika pramAdothI virakta banI mAtra jJAnane ja niraMtara sevana kare tene zreSTha prAyazcita hoya che. | bhAvArtha:- nizcayaprAyazcitta A che ke jemAM sarva prAyazcittanA bhedo garbhita che, arthAt pramAdarahita thaI potAnA zuddha jJAnasvarUpa AtmAnuM dhyAna karavuM ke jenAthI sarva pApono pralaya thAya che. e pramANe prAyazcita nAmano aMtaraMgatapano bheda kahyo. have traNa gAthAmAM vinayatapa kahe che :viNao paMcapayAro daMsaNaNANe tahA caritte y| bArasabheyammi tave uvayAro bahuviho nneo|| 456 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 282] ( [ svAmikArtikayAnuprekSA vinayaH paMcaprakAra: darzanajJAne tathA cAritre c| dvAdazabhede tapasi upacAraH bahuvidhaH jnyeyH|| 456 / / artha- vinayanA pAMca prakAra che. darzanano, jJAnano, cAritrano, bAra bhedarUpa tapano vinaya tathA bahuvidha upacAravinaya. dasaNaNANacaritte suvisuddho jo havei prinnaamo| bArasabhede vi tave so ciya viNao have tesiN|| 457 / / darzanajJAnacAritre suvizuddhaH yaH bhavati prinnaamH| dvAdazabhede api tapasi saH eva vinayaH bhavet tessaam|| 457 / / artha:- darzana-jJAna-cAritramAM tathA bAra bhedarUpa tapamAM je vizuddhapariNAma thAya che te ja temano vinaya che. bhAvArtha- samyagdarzananA zaMkAdika aticArarahita pariNAma thAya te darzanavinaya che, jJAnano saMzayAdirahita pariNAme aSTAMga abhyAsa karavo te jJAnavinaya che, aticArarahita ahiMsAdi pariNAmapUrvaka cAritranuM pAlana karavuM te cAritravinaya che, e ja pramANe taponAM bhedone nirakhI-dekhI nirdoSa tapa pAlana karavuM te tapavinaya che. rayaNattayajuttANaM aNukUlaM jo caredi bhttiie| bhicco jaha rAyANaM uvayAro so have vinno|| 458 / / ratnatrayayuktAnAM anukUlaM yaH carati bhktyaa| bhRtyaH yathA rAjJAM upacAra: saH bhavet vinyH|| 458 / / artha - samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa ratnatrayanA dhAraka munijanonuM anukULa bhaktipUrvaka anucaraNa kare, jema rAjAno nokara rAjAne anukULa pravarte che tema, te upacAravinaya che. bhAvArtha- jema rAjAno cAkara-kiMkaraloka rAjAne anukULa Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa]. [ 283 pravarte che, tenI AjJA mAnya kare che, tenA hukama pramANe pravarte che, tene pratyakSa joI ubhA thaI thavuM-sanmukha javuM-hAtha joDavA-praNAma karavAte cAle tyAre tenI pAchaLa pAchaLa cAlavuM-ane tenA poSAkAdi upakaraNa saMbhALavAM (e Adi jema te cAkara kare che, tema ja munijanonI bhakti, temano vinaya, temanI AjJAnuM pAlana, temane pratyakSa joI UbhA thaI sanmukha javuM, hAtha joDavA, praNAma karavA, te cAle tyAre pAchaLa pAchaLa cAlavuM tathA temanAM upakaraNa saMbhALavAM ityAdika temano vinaya karavo te upacAravinaya che. have be gAthAmAM vaiyAvRjyatapa kahe che :jo uvayaradi jadINaM uvsggjraaikhiinnkaayaannN| pUyAdisu NiravekkhaM vejjAvaccaM tavo tss|| 459 / / yaH upacarati yatInAM upsrgjraadikssiinnkaayaanaam| pUjAdiSu nirapekSaM vaiyAvRttyaM tapaH tsy|| 459 / / artha - koI muni-yati upasargathI pIDita hoya tathA vRddhAvasthA vA rogAdikathI kSINakAya hoya temano potAnI ceSTAthI, upadezathI tathA alpa vastuthI upakAra kare tene vaiyAvRtya nAmanuM tapa hoya che. te kevI rIte kare? pote potAnAM pUjA-mahimAdinI apekSA-vAMcchA rahita jema banI zake tema kare. bhAvArtha - pote nispRha banIne munijanonI cAkarI kare te vaiyAvanya che. AcArya, upAdhyAya, tapasvI, zaikSya, glAna, gaNa, kUla, saMgha, sAdhu ane manojJa e daza prakAranAM yatipuruSa vaiyAvRtya karavA yogya kahyA che. temanuM yathAyogya, potAnI zaktinI vRddhi mATe, vaiyAvRtya kare. jo vAvarai sarUve samadamabhAvammi suddhiuvjutto| loyavavahAravirado vejjAvacaM paraM tss|| 460 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 284] [ svAmikArtikeyAnuprekSA yaH vyAvRNoti svarUpe zamadamabhAve shuddhyupyuktH| lokavyavahAravirataH vaiyAvRttyaM paraM tsy||460|| artha - je muni zamadamabhAvarUpa potAnA AtmasvarUpamAM zuddhopayogathI yukta thaIne pravarte che tathA lokavyavahArarUpa bAhya vaiyAvRjyathI je virakta che temane utkRSTa (nizcaya) vaiyAvRttva hoya che. bhAvArtha - zama eTale rAgadveSarahita sAmyabhAva tathA dama eTale indriyone viSayomAM na javA devI, evA je amadamarUpa potAnA AtmasvarUpamAM je muni tallIna hoya che temane lokavyavahArarUpa bAhyavaiyAvRjya zA mATe hoya ? temane to nizcayavaiyAvRnya ja hoya che. zuddhopayogI munijanonI A rIta che. have cha gAthAomAM svAdhyAyatapane kahe che :paratattINiravekkho duTThaviyappANa nnaasnnsmttho| tacaviNicchayahedU sajjhAo jhaannsiddhiyro|| 461 / / paratAtinirapekSaH duSTavikalpAnAM naashnsmrthH| tattvavinizcayahetu: svAdhyAyaH dhyAnasiddhikaraH / / 461 / / artha:- je muni paranindAmAM nirapekSa che-vAMcchArahita che tathA mananA dura-khoTA vikalpono nAza karavAmAM samartha che temane tattvano nizcaya karavAnA kAraNarUpa tathA dhyAnanI siddhi karavAvALuM svAdhyAya nAmanuM tapa hoya che. bhAvArtha- je paraniMdA karavAmAM pariNAma rAkhe tathA manamAM Arta-raudradhyAnarUpa khoTA vikalpo ciMtavana karyA kare, tenAthI zAstrAbhyAsarUpa svAdhyAya zI rIte thAya? mATe e sarva choDIne je svAdhyAya kare tene tattvano nizcaya tathA dharma-zukaladhyAnanI siddhi thAya. evuM svAdhyAyatapa che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa ] [ 285 pUyAdisu Niravekkho jiNasatthaM jo paDhei bhattIe / kammamalasohaNadvaM suyalAho suhayaro tassa / / 462 / / pUjAdiSu nirapekSa: jinazAstraM yaH paThati bhaktyA / karmamalazodhanArthaM zrutanAma: suvar: tasyA| 462 / / artha:- je muni potAnAM pUjA-mAhAtmyAdimAM to nirapekSa hoya-vAMcchArahita hoya tathA bhaktipUrvaka, karmamaLa zodhana arthe, zAstrAbhyAsa kare tene zrutano lAbha sukhadAyaka thAya che. bhAvArtha:- je potAnA pUjA-mahimA Adi mATe zAstrAbhyAsa kare che tene zAstrAbhyAsa sukhakAraka thato nathI, paNa je mAtra karmakSaya arthe ja jinazAstrano abhyAsa kare che tene te sukhakAraka thAya che. jo jiNasatthaM sevadi paMDiyamANI phalaM samIhaMto / sAhammiyapaDikUlo satthaM pi visaM have tassa / / 463 / / yaH jinazAstraM sevate paNDitamAnI phalaM samIhan / sAdharmikapratikUlaH zAstraM api viSaM bhavet tasya / / 463 / / artha:- je puruSa jinazAstra to bhaNe che ane potAnAM pUjAlAbha-satkAra icche che tathA je sAdharmI-samyagdaSTi-jainajanothI pratikULa che te paMDitamanya che. je pote paMDita to nathI ane potAne paMDita mAne che tene paMDitamanya kahe che. evAne e ja zAstra viSarUpa pariName che bhAvArtha:- je jinazAstrano abhyAsa karIne paNa tIvrakaSAyI tathA bhogAbhilASI hoya, jainIjanothI pratikULatA rAkhe, evA paMDitamanyane zAstra ja viSa thAya che, te muni paNa hoya topaNa tene veSadhArI-pAkhaMDI ja kahIe chIe. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 286 ] [ svAmikArtikeyAnuprekSA jo juddhakAmasatthaM rAyadosehiM pariNado paDhai / loyAvaMcaNaheduM sajjhAo Nipphalo tassa / / 464 / / yaH yuddhakAmazAstraM rAgadveSAbhyAM pariNataH paThati / lokavaJcanahetuM svAdhyAyaH niSphalaM tasya / / 464 / / artha:- je puruSa yuddhanAM tathA kAmakathAnAM zAstra rAgadveSa pariNAmapUrvaka lokone ThagavA mATe bhaNe che teno svAdhyAya niSphaLa che. bhAvArtha:- je puruSa yuddhanAM, kAmakutUhalanAM, maMtrajyotiSa-vaidaka AdinAM laukikazAstro lokone ThagavA arthe bhaNe che tene svAdhyAya zAno? ahIM koI prazna kare ke-muni ane paMDitapuruSo to badhAMya zAstro bhaNe che; jo ema che to teo zA mATe bhaNe che? tenuM samAdhAna-ahIM rAgadveSathI potAnA viSaya-AjIvikAdika poSavA mATe, lokone ThagavA mATe, je bhaNe che teno niSedha che paNa je dharmArthI thayo thako kAMIka (pAramArthika) prayojana jANI e zAstrone bhaNe, jJAna vadhAravA mATe, paropakAra karavA mATe, puNya-pApano vizeSa nirNaya karavA mATe, sva-52matanI carcA jANavA mATe ane paMDita hoya to dharmanI prabhAvanA thAya tethI arthAt 'jainamatamAM AvA paMDita che' ityAdi prayojana mATe, evA zAstrAbhyAsano niSedha nathI, paraMtu mAtra duSTa abhiprAyathI bhaNe teno niSedha che. jo appANaM jANadi asuisarIrAdu taccado bhiNNaM / jANagarUvasarUvaM so satthaM nAkhave sarvAM||466|| yaH AtmAnaM jAnAti azucizarIrAt tattvataH bhinnam / jJAyakarUpasvarUpaM sa: zAstraM jAnAti sarvam / / 465 / / artha:- je muni A apavitra zarIrathI potAnA AtmAne Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa ] [ 287 52mArthe bhinna-jJAyakasvarUpa jANe che teNe sarva zAstro jANyAM. bhAvArtha:- je muni zAstrAbhyAsa alpa paNa kare che paraMtu jo potAnA AtmAnuM svarUpa A azucimaya zarIrathI bhinna, zAyaka (dekhavA-jANavAvALuM) zuddhopayogarUpa che ema jANe che to te badhAMya zAstro jANe che, paraMtu jeNe potAnuM svarUpa to jANyuM nahi ane ghaNAM zAstro bhaNyo to tethI zuM sAdhya thayuM? jo gavi jANadi appaM NANasarUvaM sarIrado bhiNNaM / so vi jANadi satthaM AgamapADhaM kuNaMto vi / / 466 / / yaH na api jAnAti AtmAnaM jJAnasvarUpaM zarIrataH bhinnam / saH na api jAnAti zAstraM AgamapAThaM kurvan api / / 466 / / artha:- je muni potAnA AtmAne jJAnasvarUpa ane zarIrathI bhinna jANato nathI te Agamano pATha kare che topaNa zAstrane jANato nathI bhAvArtha:- je muni za2I2thI bhinna evA jJAnasvarUpa AtmAne jANato nathI te ghaNo zAstrAbhyAsa kare che topaNa abhyAsa vinAno ja che. zAstrAbhyAsano sAra to A che ke potAnuM svarUpa jANI rAgadveSarahita thavuM. have jo zAstra bhaNIne paNa jo ema na thayuM to te zuM bhaNyo ? potAnuM svarUpa jANI temAM sthira thavuM te nizcaya svAdhyAyatapa che. vAcanA, pRcchanA, anuprekSA, AmnAya ane dharmopadeza e pramANe pAMca prakArano vyavahAra svAdhyAya che ane te vyavahAra paNa nizcayanA mATe hoya to te vyavahAra sAco che; bAkI to nizcaya vinAno vyavahA2 thothuM che. have vyutsargatapa kahe che :jallamalalittagatto dussahavAhIsu NippaDiyAro / muhadhovaNAdivirao bhoyaNasejjAdiNiravekkho / / 467 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 288] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA sasarUvaciMtaNarao dujjaNasuyaNANa jo hu mjjhttho| dehe vi Nimmamatto kAosaggo tavo tss||468|| jallamalaliptagAtraH duHsahavyAdhiSu niHprtiikaarH| mukhadhovanAdivirata: bhojnshyyaadinirpekssH|| 467 / / svasvarUpacintanarataH durjanasajjanAnAM yaH sphuTaM mdhysthH| dehe api nirmamatva: kAyotsarga tapaH tsy|| 468 / / artha:- je muni jalla arthAt paraseva tathA maLathI lisa zarIrayukta hoya, sahana na thaI zake evo tIvra roga thavA chatAM paNa teno pratikAra-ilAja kare nahi, mukha dhovuM Adi zarIrano saMskAra na kare, bhojana-zaiyyAdinI vAMcchA na kare, potAnA svarUpa-ciMtavanamAM rata-lIna hoya, durjana-sarjanamAM madhyastha hoya, zatru-mitra baMnene barAbara jANe, ghaNuM zuM kahIe, dehamAM paNa mamatva rahita hoya, temane kAyotsarga nAmanuM tapa hoya che. muni kAyotsarga kare tyAre sarva bAhyAbhyataraparigrahano tyAga karI, sarva bAhya AhAravihArAdi kriyAthI paNa rahita thaI, kAyAthI mamatva choDI, mAtra potAnA jJAnasvarUpa AtmAmAM rAgadveSarahita zuddhopayogarUpa thaI tallIna thAya che; te veLA bhale aneka upasarga Ave, roga Ave tathA koI zarIrane kApI jAya, chatAM teo svarUpathI calita thatA nathI tathA koIthI rAgadveSa upajAvatA nathI; temane kAyotsargatapa hoya che. jo dehapAlaNaparo uvyrnnaadiivisessNstto| bAhiravavahArarao kAosaggo kudo tss|| 469 / / ya: dehapAlanapara: upkrnnaadivishesssNsktH| bAhyavyavahArarata: kAyotsarga: kuta: tsy|| 469 / / artha:- je muni dehapAlanamAM tatpara hoya, upakaraNAdimAM Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazata5] [ 289 vizeSa Asakta hoya, lokaraMjana karavA mATe bAhyavyavahAramAM lIna hoya-tatpara hoya tene kAyotsargatapa kayAMthI hoya? - bhAvArtha- je muni "loko jANe ke A muni che' ema vicArI bAhyavyavahAra pUjA-pratiSThAdi tathA IryAsamiti Adi kriyAmAM tatpara hoya, AhArAdi vaDe depAlana karavuM, upakaraNAdinI vizeSa sAra-saMbhALa karavI, tathA ziSyajanAdithI ghaNI mamatA rAkhI prasanna thavuM ityAdimAM lIna hoya, paNa jene potAnA AtmasvarUpano yathArtha anubhava nathI tathA temAM kadI paNa tallIna thato ja nathI, ane kAyotsarga paNa kare to UbhA rahevuM Adi bAhyavidhAna paNa karI le chatAM tene kAyotsargatapa kahetA nathI (kAraNa ke-) nizcaya vinAno bAhyavyavahAra nirarthaka che. have dhyAna nAmanA tapanuM vistArathI varNana kare che:aNtomuhuttmettN lINaM vatthummi mANasaM nnaannN| jhANaM bhaNNadi samae asuhaM ca suhaM ca taM duvihN|| 470 / / antarmuhUrttamAtraM lInaM vastuni mAnasaM jnyaanm| dhyAnaM bhaNyate samaye azubhaM ca zubhaM ca tat dvividhm|| 470 / / artha - manasaMbaMdhI jJAna vastumAM aMtarmuhUrtamAtra lIna thavuMekAgra thavuM tene siddhAntamAM dhyAna kahyuM che, ane te zubha tathA azubha evA be prakAranuM kahyuM che. bhAvArtha- paramArthathI jJAnano ekAgra upayoga e ja dhyAna che, arthAta jJAnano upayoga eka jJayavastumAM aMtarmuhUrta mAtra ekAgra sthira thAya te dhyAna che ane te zubha tathA azubha evA be prakArathI che. have zubha-azubha dhyAnanAM nAma tathA svarUpa kahe che: Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 290] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA asuhaM aTTa-raudaM dhammaM sukkaM ca suhayaraM hodi| arse tivvakasAyaM tivvatamakasAyado rudaM / / 471 / / azubhaM Arta-raudraM dharmya zuklaM ca zubhakaraM bhvti| Arta tIvrakaSAyaM tIvratamakaSAyata: raudrm|| 471 / / artha - Arta ane raudra e baMne to azubhadhyAna che tathA dharmadhyAna ane zukladhyAna e baMne zubha tathA zubhatara che. temAM prathamanuM ArtadhyAna to tIvrakaSAyathI thAya che tathA raudradhyAna ati tIvrakaSAyathI thAya che. maMdakasAyaM dhammaM maMdatamakasAyado have sukkaM / akasAe vi suyaDDhe kevalaNANe vi taM hodi|| 472 / / mandakaSAyaM dharmyaM mandatamakaSAyata: bhavet shuklm| akaSAye api zrutADhye kevalajJAne api tat bhvti||472|| artha- dharmadhyAna maMdakaSAyathI thAya che, ane zukladhyAna mahAmuni zreNI caDhe tyAre temane atizaya gaMdakapAyathI thAya che, tathA kaSAyano abhAva thatAM zrutajJAnI- upazAMtakaSAyI, kSINakaSAyIne tathA kevaLajJAnI-suyogakevaLI, ayogakevaLIne paNa zukladhyAna hoya che. bhAvArtha - paMcaparameSThI, dazalakSaNasvarUpadharma tathA AtmasvarUpamAM vyakta ( pragaTa) rAga sahita upayoga ekAgra thAya che tyAre te maMdakaSAya sahita che ema kahyuM che ane e ja dharmadhyAna che. tathA zukaladhyAna che tyAM upayogamAM vyakta rAga to nathI arthAt potAnA anubhavamAM paNa na Ave evA sUkSma rAga sahita (muni ) zreNI caDhe che tyAM AtmapariNAma ujjavaLa hoya che tethI pavitra guNanA yogathI tene zukla kahyuM che. maMdatama kaSAyathI arthAta atizaya maMda kaSAyathI te hoya che tathA kaSAyano abhAva thatAM paNa kahyuM che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazata5] [ 291 have ArtadhyAna kahe che:dukkhyrvisyjoe kema imaM cayadi idi viciNtNto| ceTThadi jo vikkhitto aTTajjhANaM have tss|| 473 / / maNaharavisayavioge kahaM taM pAvemi idi viyappo jo| saMtAveNa payaTTo so cciya arse have jhANaM / / 474 / / du:khakaraviSayayoge kathaM imaM tyajati iti vicintyn| ceSTate yaH vikSiptaH ArtadhyAnaM bhavet tsy|| 473 / / manoharaviSayaviyoge kathaM tat prApnomi iti vikalpaH yH| santApena pravRtta: tat eva ArtaM bhavet dhyaanm|| 474 artha- duHkhakArI viSayano saMyoga thatAM je puruSa AvuM ciMtavana kare ke "A mArAthI kevI rIte dUra thAya ?' vaLI tenA saMyogathI vikSicittavALo thayo thakI ceSTA kare tathA rudanAdika kare tene ArtadhyAna hoya che. vaLI je manohara-vahAlI viSaya-sAmagrIno viyoga thatAM A pramANe ciMtavana kare ke tene have huM zI rIte pAmuM?' ema tenA viyogathI saMtAparUpa-duHkharUpa pravarte te paNa ArtadhyAna che. bhAvArtha- sAmAnyapaNe duHkha-kalezarUpa pariNAma che te ArtadhyAna che. te duHkhamAM evo lIna rahe ke bIjI koI cetanatA (jAgRti) ja rahe nahi. e ArtadhyAna be prakArathI kahyuM che. prathama to du:khakArI sAmagrIno saMyoga thatAM tene dUra karavAnuM dhyAna rahe, tathA bIjuM ISTa-sukhakArI sAmagrIno viyoga thatAM tene pharIthI meLavavAnuM ciMtavana-dhyAna rahe te ArtadhyAna che. anya graMthomAM tenA cAra bheda kahyA che-ISTaviyoganuM ciMtavana, anisaMyoganuM ciMtavana, pIDAnuM ciMtavana tathA nidAnabaMdhaciMtavana. ahIM be kahyA temAM A cAre garbhita thaI jAya che. aniSTasaMyoga dUra karavAmAM Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 292] [svAmikArtikeyAnuprekSA pIDA-ciMtavana AvI jAya che tathA iSTane meLavavAnI vAMcchAmAM nidAnabaMdha AvI jAya che. e baMne dhyAna azubha che, pApabaMdha karanArAM che; mATe dharmAtmApuruSoe te tajavA yogya che. have raudradhyAna kahe che: hiMsANaMdeNa judo asacavayaNeNa pariNado jo du / tattheva athiracitto ruddaM jhANaM have tassa / / 475 / / hiMsAnandena yuta: asatyavacanena pariNataH yaH tu / tatra eva asthiracittaH raudraM dhyAnaM bhavet tasya / / 475 / / artha:- je puruSa hiMsAmAM AnaMdayukta hoya, asatyavacanarUpa pariNamato rahe ane tyAM ja vikSitacitta rahe tene raudradhyAna hoya che. bhAvArtha:- jIvaghAta karavo te hiMsA che. e karIne je ati harSa mAne, zikArAdimAM ati AnaMdathI pravarte, 52ne vighna thatAM ati saMtuSTa thAya, jUThavacana bolI temAM potAnuM pravINapaNuM mAne tathA paradoSa niraMtara dekhyA kare-hyA kare ane temAM AnaMda mAne te badhuM raudradhyAna che. e pramANe A be bheda raudradhyAnanA kahyA. have (raudradhyAnanA ) bIjA be bheda kahe che: paravisayaharaNasIlo sagIyavisae surakkhaNe dakkho / taggayaciMtAviTTho NiraMtaraM taM pi rudaM pi / / 476 / / paraviSayaharaNazIlaH svakIyaviSaye surakSaNe dakSaH / tadgatacintAviSTaH nirantaraM tadapi raudraM api / / 476 / / artha:- je puruSa 52nI viSayasAmagrI haravAnA svabhAvavALo hoya, potAnI viSayasAmagrInI rakSA karavAmAM pravINa hoya tathA e baMne kAryomAM niraMtara citta tallIna rAkhyA kare te puruSane e paNa raudradhyAna ja che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa] [293 bhAvArtha- parasaMpadA coravAmAM pravINa hoya, corI karIne harSa mAne, potAnI viSayasAmagrI rAkhavAno ati prayatna kare, tenI rakSA karIne khuzI thAya e pramANe A (cauryAnaMda tathA viSayasaMrakSaNAnaMda) be bheda paNa raudradhyAnanA che. A cAre bhedarUpa raudradhyAna ati tIvrakaSAyanA yogathI thAya che-mahA pAparUpa che tathA mahA pApabaMdhanA kAraNarUpa che. dharmAtmApuruSa evA dhyAnane dUrathI ja choDe che. jeTalAM koI jagatane upadravanAM kAraNo che teTalAM raudradhyAnayukta puruSathI bane che. je pApa karI UlaTo harSa mAne-sukha mAne tene dharmopadeza paNa lAgato nathI, te to aceta jevo ati pramAdI banI pApamAM ja masta rahe che. have dharmadhyAna kahe che:binnnni vi asuhe jhANe pAvaNihANe ya dukkhsNtaanne| NaccA dUre vajaha dhamme puNa AyaraM kunnh|| 477 / / dve api azubhe dhyAne pApanidhAne ca duHkhsntaane| jJAtvA dUre varjata dharme punaH AdaraM kurut||477|| artha - he bhavyaprANI ! A baMne Arta-raudradhyAna azubha che. eno, pApanAM nidhAnarUpa ane duHkhanAM saMtAnarUpa jANI, dUrathI ja tyAga karo ane dharmadhyAnamAM Adara karo ! bhAvArtha- Arta-raudra baMne dhyAna azubha che, pApathI bharelAM che ane emAM duHkhanI ja paraMparA cAlyA kare che, mATe eno tyAga karI dharmadhyAna karavAno zrIguruno upadeza che. have dharmanuM svarUpa kahe cheHdhmmo vatthusahAvo khamAdibhAvo ya dasaviho dhmmo| rayaNattayaM ca dhammo jIvANaM rakkhaNaM dhmmo|| 478 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 294] [svAmikArtikayAnuprekSA dharmaH vastusvabhAvaH kSamAdibhAvaH ca dazavidhaH dharmaH / ratnatrayaM ca dharmaH jIvAnAM rakSaNaM dharma:||478|| artha:- vastuno svabhAva te dharma che, jema jIvano je darzanajJAnasvarUpa caitanyasvabhAva che te ja teno dharma che. vaLI dasa prakAranA kSamAdi bhAva te paNa dharma che, samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa ratnatraya che te dharma che tathA jIvonI rakSA karavI te paNa dharma che. bhAvArtha:- abhedavivakSAthI to vastuno svabhAva che te ja dharma che arthAt jIvano caitanyasvabhAva che te ja teno dharma che, bhedavivakSAthI uttamakSamAdi dazalakSaNa tathA ratnatrayAdika che te dharma che. nizcayathI potAnA caitanyanI rakSA karavI arthAt vibhAvapariNatirUpa na pariNamavuM te dharma che tathA vyavahA2thI 52jIvone vibhAvarUpa duHkhakalezarUpa na karavA arthAt tenA ja bhedarUpa anya jIvone prANAMta na karavA te paNa dharma che. have kevA jIvane dharmadhyAna hoya te kahe che: dhamme yaggamaNo jo Navi vededi paMcahA-visayaM / veraggamao NANI dhammajjhANaM have tassa / / 479 / / dharme ekAgramanAH yaH naiva vedayati pNcdhaavissym| vairAgyamayaH jJAnI dharmadhyAnaM bhavet tasya / / 479 / / artha:- je jJAnIpuruSa dharmamAM ekAgracitta thaI varte, pAMce indriyonA viSayone na veThe ( anubhave ) tathA vairAgyamaya hoya te jJAnIne dharmadhyAna hoya che. bhAvArtha:- dhyAnanuM svarUpa eka zaiyamAM jJAnanuM ekAgra thavuM te che. je puruSa dharmamAM ekAgracitta kare che te kALamAM te indriyaviSayone vedato nathI ane tene ja dharmadhyAna hoya che. tenuM mULa kAraNa saMsArade-bhogathI vairAgya che, kAraNa ke vairAgya vinA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazata5] [ 295 dharmamAM citta thaMbhatuM nathI. suvisuddharAyadoso bAhirasaMkappavajio dhiiro| eyaggamaNo saMto jaM ciMtai taM pi suhjjhaannN|| 480 / / suvizuddharAgadveSaH bAhyasaMkalpavarjitaH dhiirH| ekAgramanAH san yat cintayati tadapi shubhdhyaanm||480|| artha- je puruSa rAgadveSarahita thaI, bAhyasaMkalpothI chUTI, dhIracittathI ekAgamanavALo thaI je ciMtavana kare che te paNa zubhadhyAna bhAvArtha- je rAgadveSamayI paravastu saMbaMdhI saMkalpa choDIkoIno calAvyo paNa na caLe evo ekAgracitta banI ciMtavana kare che te paNa zubhadhyAna che. sasarUvasamubbhAso NaTThamamatto jididio sNto| appANaM ciMtaMto suhajhANarao have saahuu|| 481 / / svasvarUpasamudbhAsaH naSTamamatvaH jitendriyaH sn| AtmAnaM cintayan zubhadhyAnarata: bhavet saadhuH|| 481 / / artha:- je sAdhu, potAnA svasvarUpano samubhAsa eTale pragaTatA thaI che jene evo thayo thako, paradravyamAM naSTa thayuM che mamatva jene evo banIne, jItyA che indriyaviSaya jeNe evo thaI eka AtmAnuM ciMtavana karato thako pravarte che te sAdhu zubha dhyAnamAM lIna hoya che. bhAvArtha- jene potAnA svasvarUpano pratibhAsa thayo hoya, je paradravyamAM mamatva na karato hoya, ane indriyone vaza kare, e pramANe je AtmAnuM ciMtavana kare te sAdhu zubha dhyAnamAM lIna hoya che. bIjAne zubha dhyAna hotuM nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 296] . [ svAmikArtikeyAnuprekSA vajiyasayalaviyappo appasarUve maNaM nniruuNdhNto| jaM ciMtadi sANaMdaM taM dhammaM uttamaM jhaannN|| 482 / / varjitasakalavikalpaH AtmasvarUpe manaH nirundhn| yat cintayati sAnandaM tat dharmya uttamaM dhyaanm|| 482 / / artha - je badhAya anya vikalpone choDI, AtmasvarUpamAM manane rokI AnaMda sahita ciMtavana hoya te uttama dharmadhyAna che. bhAvArtha- samasta anya vikalparahita AtmasvarUpamAM manane sthira karavAthI je AnaMdarUpa ciMtavana rahe che te uttama dharmadhyAna che. ahIM saMskRta TIkAkAre anya graMthAnusAra dharmadhyAnanuM vizeSa kathana karyuM che; tene saMkSepamAM lakhIe chIe - dharmadhyAnanA cAra bheda kahyA che. AjJAvicaya, apAyaricaya, vipAkavicaya tathA saMsthAnavicaryo. tyAM jIvAdika che dravya, paMcAstikAya, sAra tattva ane nava padArthonAM vizeSa svasvarUpa-viziSTa gurunA abhAvathI tathA potAnI maMdabuddhivaza pramANa-naya nikSepathI sAdhI zakAya evuM (svarUpa) jANyuM na jAya tyAre evuM zraddhAna kare ke je sarvajJavItarAgadeve kahyuM che te mAre pramANa che" e pramANe AjJA mAnI te anusAra padArthomAM upayogane sthira kare te AjJAvicaya-dharmadhyAna "apAya" nAma nAzanuM che. tyAM jema karmono nAza thAya tema ciMtave, mithyAtvabhAva e dharmamAM vipnanuM kAraNa che tenuM ciMtavana rAkhe arthAt te potAnAmAM na thavA devAnuM ane parane maTavAnuM ciMtavana rAkhe te apAyaricaya che. vipAka' nAma karmanA udayanuM che. tyAM jevo karmano udaya 1. sUkSmaM jinoditaM tattvaM hetubhi va hnyte| AjJAsiddhaM tu tadgrAhyaM nAnyathAvAdino jinaaH|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa ] [ 297 thAya tenA tevA svarUpanuM ciMtavana kare te vipAkavicaya che. ane lokanA svarUpanuM ciMtavana kare te saMsthAnavicaya che. 1 vaLI A dharmadhyAna dazaprakArathI paNa kahyuM che-apAyavicaya, upAyavicaya, jIvavicaya, AjJAvicaya, vipAkavicaya, ajIvavicaya, hetuvicaya, virAgavicaya, bhavicaya ane saMsthAnavicaya. e pramANe A dazenuM ciMtavana che te A cAre bhedonA vizeSabheda che. vaLI padastha, piMDastha, rUpastha ane rUpAtIta-evA cAra bhedarUpa paNa dharmadhyAna hoya che. tyAM pada to akSaronA samudAyanuM nAma che ane te parameSThIvAcaka akSara che jenI maMtra saMjJA che. e akSarone pradhAna karI parameSThInuM ciMtavana kare tyAM te akSaramAM ekAgracitta thAya tene tenuM dhyAna kahe che. tyAM namokAramaMtranA pAMtrIsa akSaro prasiddha che; temAM manane joDe tathA te ja maMtranA bhedarUpa TUMkAmAM soLa akSaro che. 'arahaMtasiddha-Ayariya-uvajhAya-sAhU~' e soLa akSara che tathA tenA ja bhedarUpa 'arahaMta-siddha' e cha akSara che ane tenA ja saMkSepamAM a-si-A-u-sA ' e Adi akSararUpa pAMca akSara che; arahaMta e cAra akSara che, 'siddha' vA a' e be akSara che. 'OM' e eka akSara che. temAM parameSThInA sarva Adi akSaro che. a2haMtano Ja, azarIrI je siddha teno a, AcAryano A, 2 " ' padasthaM mantravAkyasthaM piNDasthaM svaatmcintnm| rUpasthaM sarvacidrUpaM rUpAtItaM nirnyjnm|| Namo arahaMtANaM Namo siddhAMNa Namo AiriyANaM / Namo uvajjhAyANaM Namo loe savvasAhUNaM / / arhatsiddhAcAryopAdhyAyasarvasAdhubhyo nmH| Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com 6. 2. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 298] [ svAmikArtikayAnuprekSA upAdhyAyano 3, ane munino , e pramANe "3+ ane 3+ + =35' evo dhvani siddha thAya che. e maMtravAkayone uccAraNarUpa karI manamAM tenuM citavanarUpa dhyAna kare, eno vAcya artha je parameSThI tenuM anaMtajJAnAdi svarUpa vicArI dhyAna kare tathA anya paNa bAra hajAra zlokapramANa namaskAragraMtha anusAra tathA laghubRhasiddhacakra ane pratiSThAgraMthomAM maMtro kahyA che tenuM dhyAna kare. e maMtronuM keTaluMka kathana saMskRta-TIkAmAM che tyAMthI jANavuM, ahIM to mAtra saMkSepamAM lakhyuM che. e pramANe padasthadhyAna che. vaLI "piMDa' nAma zarIranuM che, tyAM puruSAkAra amUrtika anaMta catuSTayayukta jevuM paramAtmAnuM svarUpa che tevuM AtmAnuM ciMtavana karavuM te piMDasthadhyAna che. vaLI "rUpa" arthAt samavasaraNamAM ghAtikarma rahita, cotrIsa atizaya ane ATha prAtihArya sahita, anaMta catuSTayamaMDita, indrAdi devo dvArA pUjya tathA paramaudArikazarIrayukta evA arihaMtane dhyAve, tathA evo ja saMkalpa potAnA AtmAnA saMbaMdhamAM karIne potAne dhyAve te rUpasthadhyAna che. vaLI deha vinA, bAhya atizayAdi vinA, sva-paranA dhyAtAdhyAna-dhyeyanA bheda vinA, sarva vikalparahita paramAtmasvarUpamAM tallInatAne prApta thAya te rUpAtItadhyAna che. AvuM dhyAna sAtamA guNasthAnamAM hoya tyAre muni zreNi mAMDa che, tathA A dhyAna vyakta rAga sahita cothA guNasthAnathI mAMDI sAtamAM guNasthAna sudhI aneka bhedarUpa pravarte che. have pAMca gAthAmAM zukladhyAna kahe che - arahaMtA asarIrA AyariyA taha uvajjhayA munninno| paDhamakkharaNippaNNo oMkAro pNcprmetttthii|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa ] [ 299 jattha guNA suvisuddhA uvasamakhamaNaM ca jattha kmmaannN| lesA vi jattha sukkA taM sukkaM bhaNNade jhANaM / / 483 / / yatra guNAH suvizuddhAH upazamakSapaNaM ca yatra krmnnaam| lezyA api yatra zuklA tat zuklaM bhaNyate dhyaanm|| 483 / / artha - jyAM, vyakta kaSAyanA anubhava rahita bhalA prakArathI, jJAnopayogAdi guNo vizuddha-ujjavala hoya, karmono jyAM upazama ke kSaya hoya tathA jyAM lezyA paNa zukla ja hoya tene zukladhyAna kahe che. bhAvArtha-A sAmAnyapaNe zukaladhyAnanuM svarUpa kahyuM. vizeSa have kahe che. vaLI karmonuM upazamana tathA kSapaNAnuM vidhAna anya graMthAnusAra TIkAkAre lakhyuM che te paNa have kahIzuM. have zukaladhyAnanA vizeSa (bhedo ) kahe che:pddismyN sujjhaMto aNaMtaguNidAe ubhysuddhiie| paDhamaM sukkaM jhAyadi ArUDho ubhysenniisu|| 484 / / pratisamayaM zudhyan anantaguNitayA ubhyshuddhyaa| prathamaM zuklaM dhyAyati ArUDha: ubhyshrenniissu|| 484 / / artha:-upazama tathA kSapaka e baMne zreNImAM ArUDha thato thako samaye samaye karmone upazama tathA kSayarUpa karI anaMtaguNI vizuddhatAthI zuddha thato thako muni prathama pRthavitarkavicAra nAmanuM zukaladhyAna dhyAve che. bhAvArtha- prathama mithyAtvanI traNa ane anaMtAnubaMdhIkaSAyanI cAra prakRtiono upazama vA kSaya karI samyagdaSTi thAya, pachI apramattaguNasthAnamAM sAtizaya vizuddhatA sahita thaI zreNIno AraMbha kare tyAre apUrvakaraNaguNasthAna thaI tyAM zukladhyAnano pahelo pAyo pravarte. tyAM ja mohanI prakRtione upazamAvavAno Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 300] [svAmikArtikeyAnuprekSA prAraMbha kare to apUrvakaraNa, anivRttikaraNa ane sUkSmasAparAya e traNa guNasthAnomAM samaye samaye anaMtaguNI vizuddhatAthI vardhamAna thato thato mohanIyakarmanI ekavIza prakRtione upazamAvI upazAMtakaSAyaguNasthAnane prApta thAya che, ane jo mohanI prakRtione kSapAvavAno prAraMbha kare to A traNe guNasthAnamAM mohanI ekavIsa prakRtione sattAmAMthI nAza karI kSINakaSAya nAmanA bAramA guNasthAnane prApta thAya che. A pramANe tyAM pRthaka-vitarkavIcAra nAmano zukaladhyAnano pahelo pAyo pravarte che. pRthak eTale jAdA jAdA, vitarka eTale zrutajJAnanA akSaro tathA vIcAra eTale arthanuM, vyaMjana arthAta akSararUpa vastunA nAmanuM tathA mana-vacana-kAyanA yoganuM palaTavuM. e badhuM A pahelA zukladhyAnamAM thAya che, tyAM artha to dravya-guNa- paryAyanI palaTanA che arthAta dravyathI dravyAMtara, guNathI guNAMtara ane paryAyathI paryAyAMtara che. e ja pramANe varNathI varNAtara tathA yogathI yogAntara che. prazna:- dhyAna to ekAgracitAnirodha che paNa palaTavAne dhyAna kema kahI zakAya? samAdhAna:- jeTalI vAra eka (zeya) upara upayoga sthira thAya te to dhyAna che ane tyAMthI palaTAI bIjA zeya upara sthira thayo te paNa dhyAna che. e pramANe dhyAnanA saMtAnane paNa dhyAna kahe che. ahIM e saMtAnanI jAti eka che e apekSA levI. vaLI upayoga palaTAya che tyAM dhyAtAne palaTAvavAnI icchA nathI. jo icchA hoya to te rAga sahita hovAthI A paNa dharmadhyAna ja Thare. ahIM avyakta rAga che paNa te kevaLajJAnagamya che, A dhyAtAnA jJAnane gamya nathI. pote zuddhopayogarUpa banyo thako e palaTanAno paNa jJAtA ja che ane palaTAvuM e kSayopazama jJAnano svabhAva Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazata5] che. e upayoga ghaNo vakhata ekAgra raheto nathI. te "zukla" evu nAma rAga avyakta thavAthI ja kahyuM che. have zukladhyAnano bIjo bheda kahe che:nniisesmohvile khINakasAe ya aMtime kaale| sasarUvammi NilINo sukkaM jhAedi eyattaM / / 485 / / niHzeSamohavilaye kSINakaSAye ca antime kaale| svasvarUpe nilIna: zuklaM dhyAyati ektvm|| 485 / / artha- samasta mohakarmano nAza thatAM kSINakapAya guNasthAnanA aMta samayamAM potAnA svarUpamAM tallIna thato thako AtmA ekavitarkavIcAra nAmanA bIjA zukladhyAnane dhyAve che. bhAvArtha- prathamanA pRthakatvavitarkavIcAra zukladhyAnamAM upayoga palaTAto hato te palaTAvuM ahIM aTakI gayuM. ahIM eka dravya, eka guNa, eka paryAya, eka vyaMjana ane eka yoga upara upayoga sthira thaI gayo. potAnA svarUpamAM lIna to che ja paraMtu have ghAtikarmano nAza karI upayoga palaTAze tyAM "sarvano pratyakSa jJAtA thaI lokAlokane jANavuM" e ja palaTAvuM rahyuM che. have zukladhyAnano trIjo bheda kahe che:kevlnnaannshaavo suhume jogamhi saMThio kaae| jaM jhAyadi sajogijiNo taM tidiyaM suhumakiriyaM c||486|| kevalajJAnasvabhAvaH sUkSme yoge saMsthitaH kaaye| yat dhyAyati sayogijinaH tat tRtIyaM sUkSmakriyaM c|| 486 / / artha - kevaLajJAna che svabhAva jeno evA sayogakevaLI bhagavAna jyAre sUkSmakAyayogamAM birAje che tyAre te kALamAM je dhyAna hoya che te sUkSmakriyA nAmanuM trIjuM zukladhyAna che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 302] [svAmikArtikeyAnuprekSA bhAvArtha- jyAre ghAtikarmono nAza karI kevaLajJAna utpanna thAya tyAre temAM guNasthAnavartI sayogakevaLI thAya che. tyAM te guNasthAnanA aMtamAM aMtarmuhUrtakALa bAkI rahe tyAre manoyogavacanayoga rokAI jAya che ane kAyayoganI sUkSmakriyA rahI jAya che tyAre tene zukladhyAnano (sUkSmakriyApratipAtI nAmano ) trIjo pAyo kahe che. ahIM kevaLajJAna UpasyuM tyArathI upayoga to sthira che ane dhyAnamAM aMtarmuhUrta TakavAnuM kahyuM che; paraMtu e dhyAnanI apekSAe to ahIM dhyAna nathI paNa mAtra yoga thaMbhAI javAnI apekSAe dhyAnano upacAra che. ane jo upayoganI apekSAe kahIe to upayoga ahIM thaMbhI ja rahyo chekAMI jANavAnuM bAkI rahyuM nathI. vaLI palaTAvavAvALuM pratipakSI karma paNa rahyuM nathI tethI tene sadAya dhyAna ja che-potAnA svarUpamAM ramI rahyA che, samasta zeyo ArasInI mAphaka pratibiMbita thaI rahyA che ane mohanA nAzathI koI padArthomAM iSTa-aniSTabhAva nathI. e pramANe sUkSmakriyApratipAtI nAmanuM trIjuM zukladhyAna pravarte che. have bhupatakriyAnivRtti nAmanuM cothu zukladhyAna kahe che - jogaviNAsaM kiccA kammacaukkassa khvnnkrnnhuuN| jaM jhAyadi ajogijiNo NikkiriyaM taM cautthaM c|| 487 / / yogavinAzaM kRtvA karmacatuSkasya ksspnnkrnnaarthm| yat dhyAyati ayogijinaH niSkiyaM tat caturthaM c|| 487 / / artha:- yogonI pravRttino abhAva karI jyAre kevaLIbhagavAna ayogIjina thAya che tyAre aghAtikarmonI paMcAzI prakRtio je sattAmAM rahI che teno kSaya karavA arthe je dhyAve che te suparatakriyAnivRtti nAmanuM cothuM zukaladhyAna che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa ] [ 303 bhAvArtha- caudamA ayogIjinaguNasthAnanI sthiti pAMca laghu akSara (ga-3-3--da-nR) pramANa che. tyAM yogonI pravRttino abhAva che ane avAtikarmonI paMcAzI prakRti sattAmAM rahI che, tenA nAzanuM kAraNa A yogonuM rokAvuM che, tethI tene dhyAna kahyuM che. temAM guNasthAnanI mAphaka ahIM paNa dhyAnano upacAra samajavo, kAraNa ke icchApUrvaka upayogane thaMbhAvanArUpa dhyAna ahIM nathI. e karmaprakRtionAM nAma tathA anya paNa vizeSakathana bIjA graMtho anusAra che te saMskRtaTIkAthI jANI levAM. e pramANe dhyAna nAmanA tapanuM svarUpa kahyuM. have tapanA kathanane saMkoce che - eso bArasabheo uggatavo jo caredi uvjutto| so khaviya kammapuMjaM muttisuhaM akkhayaM lhdi|| 488 / / etat dvAdazabhedaM ugratapaH yaH carati upyuktH| saH kSapayitvA karmapujaM muktisukhaM akSayaM lbhte||488|| artha- A bAra prakAranA tapa kahyA temAM upayogane lagAvI je muni ugra- tIvra tapanuM AcaraNa kare che te muni karmapujano kSaya karIne mokSasukhane prApta thAya che. kevuM che mokSasukha? je akSaya cheavinAzI che. bhAvArtha- tapathI karmanirjarA thAya che tathA saMvara thAya che ane e (nirjarA tathA saMvara) baMne mokSanAM kAraNa che. je munivrata laIne bAhya-atyaMtarabhedathI kahelAM A tapane te ja vidhAnapUrvaka Acare che te mokSane prApta thAya che ane tyAre ja karmono abhAva thAya che. tenAthI ja avinAzI bAdhArahita AtmIyasukhanI prApti thAya che. e pramANe A bAra prakAranAM tapanA dhAraka tathA A tapanAM phaLane pAme che tevA sAdhu cAra prakAranA kahyA che Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 304] ( [ svAmikArtikeyAnuprekSA aNagAra, yati, muni ane RSi. temAM gRhavAsanA tyAgI ane mULaguNonA dhAraka sAmAnya sAdhune aNagAra kahe che, dhyAnamAM rahIne je zreNi mAMDe te yati che, jemane avadhi-mana:paryaya-kevaLajJAna hoya te muni che tathA je RddhidhAraka hoya te RSi che. e RSinA paNa cAra bheda cheH rAjarSi, brahmarSi, devarSi tathA paramarSi. tyAM vikriyARddhivALA rAjaRSi che, akSINamahAna RddhivALA brahmaRSi che, AkAzagAmI (cAraNaRddhivALA ) devaRSi che tathA kevaLajJAnI paramaRSi che, ema samajavuM. have graMthakartA zrI svAmI kArtikeyamuni potAnuM kartavya pragaTa kare che - jiNavayaNabhAvaNaTuM sAmikumAreNa prmsddhaae| raiyA aNuvekkhAo caMcalamaNaruMbhaNaTuM c||489 / / jinavacanabhAvanArthaM svAmikumAreNa prmshrddhyaaH| racitA: anuprekSAH caJcalamanorundhanArthaM c|| 489 / / artha- svAmI kumAra arthAt svAmI kArtikeya nAmanA munie A anuprekSA nAmano graMtha gAthArUpa racanAmAM racyo che. ahIM "kumAra" zabdathI ema sUcavyuM jaNAya che ke A muni janmathI ja brahmacArI hatA. temaNe "A graMtha zraddhApUrvaka racyo che, paNa ema nathI ke kathanamAtra banAvI dIdho hoya !" A vizeSaNathI anuprekSAmAM ati prIti sUcave che. vaLI prayojana kahe che ke-jinavacananI bhAvanA arthe racyo che.'- A vAkayathI ema jaNAvyuM che ke khyAtilAbha-pUjAdi laukika prayojana arthe racyo nathI. jinavacananuM jJAna-zraddhAna thayuM che. tene vAraMvAra bhAvavuM-spaSTa karavuM ke jethI jJAnanI vRddhi thAya, kaSAyo nAza pAme e prayojana jaNAvyuM che. vaLI bIjAM prayojana-"caMcaLa manane sthira Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa ] [ 3/5 karavA arthe racyo che. A vizeSaNathI ema samajavuM ke-mana caMcaLa che, te ekAgra rahetuM nathI, tene jo A zAstramAM lagAvIe to rAgadveSanAM kAraNo je viSayo che temAM jAya nahi. e prayojana arthe A anuprekSAgraMthanI racanA karI che. bhavyajIvoe teno abhyAsa karavo yogya che ke jethI jinavacananI zraddhA thAya, samyajJAnanI vRddhi thAya, tathA AnA abhyAsamAM joDAtAM caMcaLa mana anya viSayomAM jAya nahi. have anuprekSAnuM mAhAbhya kahI bhavyajIvone upadezarUpa phaLanuM varNana kare che:baarsannuvekkhaao bhaNiyA hu jinnaagmaannusaarenn| jo paDhai suNai bhAvai so pAvai uttamaM sokkhaM / / 490 / / dvAdazaanuprekSAH bhaNitAH sphuTaM jinaagmaanusaarenn| yaH paThati zRNoti bhAvayati saH prApnoti uttamaM saukhyaM / / 490 / / artha:- A bAra anuprekSA jinAgama anusAra pragaTapaNe kahI che; e vacanathI ema jaNAvyuM che ke meM kalpanA karI kahI nathI paNa pUrva (AmnAya) anusAra kahI che, tene je bhavyajIvo bhaNaze, sAMbhaLaze athavA tenI bhAvanA eTale vAraMvAra ciMtavana karaze te bAdhArahita-avinAzI-svAtmIya uttama sukhane prApta thaze.-e saMbhAvanArUpa kartavya arthano upadeza samajavo. mATe huM bhavyajIvo! Ane bhaNo, sAMbhaLo ane vAraMvAra citavanarUpa bhAvanA karo. have aMtamaMgaLa kare che:tihuynnphaannmraami kumArakAle vi taviya tvyrnnN| vasupujasuyaM malliM carimatiyaM saMthuve NicaM / / 491 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 306 ] [ svAmikArtikayAnuprekSA tribhuvanapradhAnasvAminaM kumArakAle api taptatapazcaraNam / vasupUjyasutaM malliM caramatrikaM saMstuve nityam / / 499 / / artha:- traNa bhuvananA pradhAnasvAmI zrI tIrthaMkaradeva ke jemaNe kumArakALamAM ja tapazcaraNa dhAraNa karyuM evA vasupUjya rAjAnA putra vAsupUjina tathA mijina ane caramatrika arthAt chellA traNaneminAthajina, pArzvanAthajina, vardhamAnajina e pAMca jinone huM nitya stavuM chuM, temano guNAnuvAda karuM chuM-vaMduM chuM. bhAvArtha:- e pramANe kumA2zramaNa je pAMca tirthaMkara che temanuM stavana- namaskArarUpa aMtamaMgaLa karyuM che. ahIM ema sUcave che ke pote kumAraavasthAmAM muni thayA che tethI temane kumA2tIrthaMkaro pratye vizeSa prIti utpanna thaI che ane eTalA mATe temanA nAmarUpa ahIM aMtamaMgaLa karyuM che. e pramANe zrI svAmikArtikeyamunie racelo A anuprekSAgraMtha samAsa thayo. have A vanikA thavAno saMbaMdha lakhIe chIe: (doharo ) svAmikumAra kRta, tehanI, prAkRta dezavacanikA anuprekSA bhaNo zubha graMtha; lAgo zivapaMtha. 1 ( copAI ) deza DhuMDhADa jayapura sthAna, jagatasiMha nRparAja mahAna; nyAyabuddhi tene nita rahe, tenA mahimAne kavi kahe. 2 teno maMtrI bahuguNavAna, tenAthI maMtra rAjasuvidhAna; iti-bhIti lokane nAhi, jo vyApe to jhaTa dUra thAI. 3 dharmabheda sau matanA bhale, potapotAnA iSTathI cale; jainadharmanI kathanI taNI, bhakti-prIti jainone ghaNI. 4 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dvAdazatapa ] [ 307 temAM terApaMtha kahAya, dhare guNIjana kare baDhAya; te madhya che nAma jayacaMda, huM chuM AtamarAma anaMda. 5 dharmAnurAgathI graMtha vicAra karI abhyAsa laI manadhAra; bArabhAvanA ciMtavanasAra, "te huM lakhuM" upajyo suvicAra. 6 dezavacanikA karIe joI, sugama hoya vAMce sau koI; raci vacanikA tethI sAra, kevaLa dharmAnurAga niradhAra. 7 mULagraMthathI vadhaghaTa hoya, jJAnI paMDita sodho soya; alpabuddhinI hAsya na kare, saMtapuruSa mAraga e dhare. 8 bArahabhAvana subhAvanA, laI bahu puNyayoga pAvanA; tIrthakara vairAgya jaba hoya, tava bhAve sau rAga ju khoya. 9 dIkSA dhAre taba nirdoSa, kevaLa laI ara pAme mokSa; ema vicArI bhAvo bhavijIva, sau kalyANa su dharo sadaiva. 10 paMca paramaguru ara jinadharma, jinavANI bhAkhe sau marma caitya-caityamaMdira paDhi nAma, namuM mAnI nava deva sudhAma. 11 (doharA) saMvatsara vikrama taNuM, aSTAdaza zata jANa; tresaTha zrAvaNa trIja vada, pUraNa thayo sumAna. 12 jainadharma jayavaMta jaga, jeno marma su pAya; vastu yathAratharUpa lakhI, dhyAve zivapura jAya. 13 iti zrI svAmikArtikayAnuprekSAno paMDita jayacaMdrajIkRta hiMdIvacanikAno gurjarAnuvAda samApta. 3OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA a aibalio vi rauddo ailAlio vi deho aggI vi ya hodi himaM acchIhiM picchamANo ajjuvamilecchakhaNDe avi gabha duvihA aNaudayAdo chahnaM aNavarayaM jo saMcadi lacchi aNuddharIyaM kuMtho aNuparimANaM taccaM aNNairUvaM davvaM aNNabhave jo suyaNo aNNaM dehaM gihRdi jaNaNI aNNaM pi evamAI aNNoNNapaveseNa ya aNNoNaM khajUMtA athiraM pariyaNasayaNaM addhuva asaraNa bhaNiyA appapasaMsaNakaraNaM gAthAnukramaNikA appasarUvaM vatyuM cattaM appANaM jo jiMdai appANaM pi cavaMtaM gAthAMka gAthA appANaM pi ya saraNaM 26 aliyavayaNaM pisacaM 9 avasappiNie paDhame 432 avirayasammAdiTThI 250 asuimayaM duggaMdhaM 132 asurANaM paNavIsaM 131 asurodIriyadukkhaM 309 asuhaM aTTarauddaM 15 aha kaha vi pamAdeNa ya 175 aha kaha vi havadi devo 235 aha gabbhe vi ya jAyadi 240 aha NIroo deho 39 aha NIroo hodi hu 80 aha dhaNasahido hodi aha lahadi ajavattaM ahavA devo hodi hu 209 196 42 ahavA baMbhasarUvaM aha hodi sIlajutto 6 2 aMgulaasaMkhabhAgo 92 99 112 aMtarataccaM jIvo aMtomuhuttamettaM lINaM A 29 AukkhaeNa maraNaM gAthAMka 31 434 172 197 337 169 35 471 452 58 45 52 293 292 291 298 234 294 166 205 470 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com 28 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthAMka gAthA AhAragiddhirahio AhArasarIriMdiya (308) gAthAMka gAthA 443 uvasappiNiavasappiNi 134 uvasamaNo akkhANaM uvasamabhAvatavANaM 74 ussAsaTThArasame bhAge 439 105 137 122 377 370 260 ikko jIvo jAyadi ikko roI soI ikko saMcadi puNNaM iyevamAidukkhaM iTThavioge dukkhaM idi eso jiNadhammo iya jANiUNa bhAvaha iya dulahaM maNuyattaM iya paJcakkhaM picchiya iya savvadulahadulahaM iya saMsAraM jANiya ihaparaloyaNirIho ihaparaloyasuhANaM iMdiyajaM madiNANaM 445 409 94 100 140 76 eiMdiehiM bharido 37 ekkaM cayadi sarIraM 59 ekkaM pi NirAraMbhaM uvavAsaM 408 ekkaM pi vayaM vimalaM 3 ekke kAle ekkaM NANaM 300 egAdigihapamANaM 437 ede dahappArA pAvaM 301 ede mohayabhAvA jo 73 ede saMvarahedU viyAramANo / 365 eyakkhe cadu pANA 400 eyabhi bhave ede 258 eyaMtaM puNu davvaM evaM aNAikAle 315 evaM jaM saMsaraNaM 204 evaM jANaMto vi hu 395 evaM jo jANittA 431 evaM jo Nicchayado 366 evaM paMcapayAraM aNattha 378 evaM pecchaMto vi hu 442 evaM bahuppayAraM dukkhaM 65 226 72 WW uttamaguNagahaNarao uttamaguNANa dhAmaM uttamaNANapahANo uttamadhammeNa judo hodi uttamapattavisese uvavAsaM kuvvaMto AraMbhaM uvavAsaM kuvvANo AraMbhaM 323 349 27 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (10) gAthAMka gAthA gAthAMka 81 kha 145 108 gAthA evaM bAhiradavvaM jANadi evaM maNuyagadIe evaM loyasahAvaM evaM vivihaNaehiM evaMvihaM pi dehaM evaM suTTha asAre saMsAre eso dahappayAro dhammo eso bArasabheo 310 374 97 55 kharabhAyapaMkabhAe 283 khavago ya khINamoho 278 ga 86 gihadi muMcadi jIvo 62 gihavAvAraM cattA rattiM 405 guttI jogaNiroho 488 guttI samidI dhammo gha 343 gha'paDajaDadavvANi 11 ca 160 caiUNa mahAmohaM 90 caurakkhA paMcakkhA 441 cadugadibhavvo saNNI 51 ciMtaMto sasarUvaM jiNabiMba 248 22 155 307 372 36 kajjaM kiM pi Na sAhadi kattha vi Na ramai lacchI kappasurA bhAvaNayA kammaM puNNaM pAvaM heuM kammANa NijjaraThaM AhAraM kassa vi Natthi kalattaM kassa vi duTThakalattaM kAraNakajjavisesA kAlAiladdhijuttA kA vi auvvA dIsadi kiccA desapamANaM kiM jIvadayA dhammo kiM bahuNA utteNa ya kevalaNANasahAvo ko Na vaso itthijaNe koheNa jo Na tappadi 100 2 223 chijjai tilatilamittaM 219 ja 211 jai devo vi ya rakkhadi 357 jai puNa suddhasahAvA 414 jattha guNA suvisuddhA 252 jattha Na kalayalasaddo 486 jadi jIvAdo bhiNNaM 281 jadi Na ya havedi jIvo 483 353 179 183 394 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA gAthA gAthAMka 489 398 356 423 78 208 180 220 210 192 284 231 (311) gAthAMka 303 jiNavayaNabhAvaNaTuM 215 jiNavayaNameva bhAsadi 243 jiNavayaNeyaggamaNo 246 jiNasAsaNamAhappaM 247 jIvassa NicchayAdo dhammo 251* jIvassa bahupayAraM 5 jIvassa vi NANassa vi 21 jIvANa puggalANaM je 467 jIvA vi du jIvANaM 427 jIvA havaMti tivihA 341 jIvo aNaMtakAlaM vasai 207 jIvo aNAiNihaNo 4 jIvo NANasahAvo 453 jIvo vi havai bhuttA 321 jIvo vi have pAvaM 267 jIvo havei kattA 342 je jiNavayaNe kusalA 225 jeNa sahAveNa jadA ___261 jo aNumaNaNaM Na kuNadi 348 jo aNNoNNapaveso 249 jo atyo paDisamayaM 254 jo appANaM jANadi 251 jo ahilasedi puNNaM 273 jo AyareNa maNNadi 350 jo AraMbhaM Na kuNadi 10 joisiyANa vimANA 4. jadi Na havadi savvahU jadi Na havadi sA sattI jadi davve pajjAyA jadi vatthudo vibhedo jadi savvameva NANaM jadi savvaM pi asaMtaM jammaM maraNeNa samaM jalabubbuyasAricchaM jallamalalittagatto jaha jIvo kuNai raiM jaha lohaNAsaNaTuM jaM iMdiehiM gijjhaM jaM kiMci vi uppaNNaM jaM kiM pi teNa diNNaM jaM jassa jammi dese jaM jANijjai jIvo jaM parimANaM kIradi jaM vatthu aNeyaMtaM taM jaM vatthu aNeyaMtaM eyaMtaM jaM savaNaM satthANaM jaM savvaloyasiddha jaM savvaM pi payAsadi jaM sav pi ya saMtaM jaM saMgaheNa gahidaM jANittA saMpattI bhoyaNa jA sAsayA Na lacchI 178 189 4. 190 188 41. 194 277 388 203 237 4. 465 411 312 385 146 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA gAthAMka 311 422 329 469 429 421 336 87 419 340 386 (12) gAthAMka 345 jo taccamaNeyaMtaM 459 jo dasabheyaM dhamma 276 jo diDhacitto kIradi 384*1 jo dehadhAraNaparo 371 jo dhammattho jIvo 487 jo dhammiesu bhatto 382 jo paradavvaM Na haradi 401 jo paradehaviratto Niyadehe / 455 jo paradosaM govadi 396 jo parimANaM kuvvadi 111 jo parivajjai gaMthaM 302 jo pariharei saMtaM 82 jo pariharedi saMgaM jo puNa ciMtadi kajjaM jo puNa lacchi saMcadi jo puNa visayaviratto jo puNu kittiNimittaM jo bahumullaM vatthu 380 jo maNaiMdiyAvijaI 390 jo maNNadi paramahilaM 466 jo rayaNattayajutto 324 jo rAyadosahedU 404 jo lohaM NihaNittA 449 jo vajjedi sacittaM 383 jo vaTTamANakAle gAthA jo uvaeso dijjadi jo uvayaradiM udINaM jo egegaM atthaM jo kayakAriyamoyaNa jo kuNadi kAusaggaM jogaviNAsaM kiccA jo cauvihaM pi bhojjaM jo cayadi miTThabhojjaM jo ciMtai appANaM jo ciMtei Na vaMkaM jo ciMtei sarIraM jo jANadi paJcakkhaM jo jANiUNa dehaM jo jiNasatthaM sevadi jo jIvarakkhaNaparo jo juddhakAmasatthaM jo Na kuNadi paratattiM jo Na ya kuvvadi gavvaM jo Na ya bhakkhedi sayaM jo NavakoDivisuddhaM jo Na vi jANadi appaM jo Na viMjANadi tacaM jo Na vi jAdi viyAraM jo Nivasedi masANe jo NisibhuttiM vajjadi 351 403 389 mm 101 444 335 440 338 392 447 339 381 274 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA jo vaDThamAga lacchiM jo vaDDhArahi lacchiM jo vAvarai sarUve jo vAvarei sadao jo visahadi duvvayaNaM jo saggasuhaNimittaM jo samasokkhaNilINo jo saMgadi savvaM jo saMciUNa lacchiM jo sAvayavayasuddho jo sAhadi sAmaNNaM jo sAhedi adIda jo sAhedi visese Na Naya ko videdi lacchI Naya jesiM paDikhalaNaM Na ya bhuMjadi velAe NavaNavakajjavisesA gANaM Na jAdi NeyaM NANaM bhUyaviyAraM NANAdhammajudaM pi ya NANAdhammehi judaM NijjiyadosaM devaM NiyaNiyapariNAmANaM NissaMkApahuDiguNA (313) gAthAMka 19 NIsesakammaNAse 17 NIsesamohavilae 460 NeraiyAdigadINaM 331 No uppajjadi jIvo 109 NhANAvilevaNabhUsaNa 416 ta 114 taccaM kahijjamANaM 272 tatto NissaridUNaM 14 399 gAthA tatto NIsaridUNaM jAyadi tattha bhave kiM saraNaM tattha vi asaMkhyakAlaM tasaghAdaM jo Na karadi tassa ya sahalo jammo tasseva kAraNANaM 319 taM tassa tammi dese 127 tA kaha gihRdi dehaM 18 269 271 270 tA bhuMjijjau lacchI tA savvattha vi kittI tikkhaM khaggaM mAlA 181 tiriehiM khajjamANo 264 tiviheNa jo vivajjadi 253 tivihe pattamhi sayA 229 256 317 tivvatisAe tisido 217 tihuvaNatilayaM devaM 425 tihuvaNapahANasAmi teNuvaiTTho dhammo gAthAMka 199 485 70 239 358 280 289 40 23 285 332 193 135 322 201 12 430 433 41 402 360 43 1 491 304 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA gAthAMka 451 gAthA te vi puNo vi ya duvihA te sAvekkhA suNayA tesu atIdA NaMtA 359 212 436 426 420 479 478 136 (314) gAthAMka 130 dosaM Na karedi sayaM 266 dosu vi pavvesu sayA 221 dha dhammamadhammaM davvaM 119 dhammavihUNo jIvo 415 dhammaM Na muNadi jIvo 245 dhammAdo calamANaM jo 417 dhamme eyaggamaNo jo 30 dhammo vatthusahAvo 457 pa 121 pajjattiM gihaMto 63 pajjayamittaM tacaM 473 paDisamayaM pariNAmo 170 paDisamayaM sujjhaMto 141 paDhamakasAyacauhaM 450 patteyANaM AU 407 patteyA vi ya duviMhA 165 paratattINiravekkho 61 paradosANa vi gahaNaM 152 paravisayaharaNasIlo 435 pariNamadi saNNijIvo 185 pariNAmasahAvAdo 186 pariNAmeNa vihINaM 316 parivajjiya suhumANaM 318 paMcakkhA caurakkhA 228 238 dakkhiNauttarado puNa dayabhAvo vi ya dhammo davvANa pajjayANaM dahavihadhammajudANaM daMsaNaNANacarittaM daMsaNaNANacaritte dIsaMti jattha atthA dukkiyakammavasAdo dukkhayaravisayajoe dugadugacaducadudugaduga duvihANamapuNNANaM dussahauvasaggajaI devagurUNa NimittaM devANa NArayANaM devANaM pi ya sukkhaM devA vi NArayA vi ya devo vi dhammacatto dehamilido vi jIvo dehamilido vi picchadi dehamiliyaM pi jIvaM dosasahiyaM pi devaM 484 107 161 128 461 344 476 71 117 227 156 154 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA gAthA gAthAMka 328 67 2 147 149 490 167 438 369 163 (15) gAthAka paMcakkhA vi ya tivihA 129 paMcamahavvayajuttA 195 bahutasasamaNNidaM paMcasayA dhaNuchehA 168 baMdhadi muMcadi jIvo paMcANuvvayadhArI 330 baMdhittA pajjaMkaM paMciMdiyaNANANaM 259 bAdarapajjattijudA paMthe pahiyajaNANaM 8 bAdaraladdhiapuNNA pAvaudayeNa Narae 34 bArasa aNuvekkhAo pAveNa jaNo eso 47 bArasajoyaNasaMkho pujjaNavihiM ca kiccA 376 bArasabheo bhaNio puDhavIjalaggivAU 124 bArasavaehiM jutto puDhavItoyasarIrA 148 bArasavAsa viyakkhe puNaravi kAuM Necchadi 454 bArasaviheNa tavasA puNNajudassa vi dIsadi 49 bAlo vi ya piyaracatto puNNaM baMdhadi jIvo 413 bAvIsasattasahasA puNNaM pi jo samicchadi 410 bAhiragaMthavihINA puNNA vi apuNNA vi ya 123 biNNi vi asuhe jhANe puNNAsAe Na puNNaM 412 biticaupaMcakkhANaM putto vi bhAu jAo 64 biticaurakkhA jIvA puvvahe majjhahe avarahe 354 bha puvvapamANakadANaM 367 bhattIe pujjamANo puvvapariNAmajuttaM 230 bhayalajjAlAhAdo puvvapariNAmajuttaM 222 bhoyaNadANaM sokkhaM pUyAdisu Niravekkho saMsAra- 448 bhojaNadANe diNNe pUyAdisu Niravekkho jiNa- 462 bhoyaNabaleNa sAhU 102 6 162 387 477 174 142 320 418 362 363 364 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA gAthAMka 110 428 138 144 176 ( 316) gAthAMka gAthA riNamoyaNaM va maNNai 347 257 lacchi vaMchei Naro 139 lacchIsaMsattamaNo 88 laddhiyapuNNe puNNaM 474 lavaNoe kAloe 85 loyapamANo jIvo 153 loyANaM vavahAraM 299 va 54 vajjiyasayalaviyappo 472 vAsAdikayapamANaM 143 viNao paMcapayAro 193 viyalidiesu jAyadi 106 viralA NisuNahi tacaM 220 viralo ajjadi puNNaM 89 visayAsatto vi sayA vihalo jo vAvAro majjArapahudidharaNaM maNapajjayaviNNANaM maNavayaNakAyaiMdiya maNavayaNakAyajoyA maNaharavisayavioge maNuyANaM asuimayaM maNuyAdo NeraiyA maNuvagaIe va tao maradi suputto kassa vi maMdakasAyaM dhamma maNusakhittassa bahiM macchittapariNadappA micchAdo saddiTThI merussa hiTThabhAe mohavivAgavasAdo 263 482 368 453 286 279 48 314 ra 346 458 379 182 308 rayaNattayajuttANaM rayaNattayasaMjutto rayaNattaye vi laddhe rayaNaM cauppahe piva rayaNANa mahArayaNaM rayaNu vva jalahipaDiyaM rAIbhoyaNavirao rAo haM bhinco haM 191 saccittaM pattaphalaM 296 saceyaNapaccakkhaM 290 sattahaM payaDINaM 325 sattamaNArayahito 297 sattamiterasidivase 306 sattU va hodi mitto 187 sattekkapaMcaikkA mUle 159 373 57 118 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthAMka 216 79 115 202 384 103 275 206 198 468 233 ( 317) gAthAMka gAthA 375 savvANaM davvANaM pariNAma 56 savvAyareNa jANaha 397 savvAyAsamaNaMtaM 326 savve kammaNibaddhA 95 savvesiM itthINaM 295 savvesiM kammANaM 305 savvesiM vatthUNaM 327 savvo loyAyAso 15 sasarIrA arahaMtA 133 sasarUvaciMtaNarao 83 sasarUvattho jIvo aNNa 50 sasarUvattho jIvo kajjaM 213 sasarUvasamubhAso 241 saMkappamao jIvo 177 saMkhijjaguNA devA 164 saMti aNaMtANaMtA 173 saMsAradukkhataTTho ___91 saMsAro paMcaviho 255 sA puNa duvihA NeyA 262 sAmAiyassa karaNe 38 sArIriyadukkhAdo 244 sAvayaguNehiM juttA 218 sAhAraNANi jesiM 214 sAhAraNA vi duvihA 236 sikkhAvayaM ca tidiyaM gAthA satthabbhAseNa puNo sadhaNo vi hodi NidhaNo samasaMtosajaleNaM sammattaguNapahANo sammattaM desavayaM sammatte vi ya laddhe sammasaNasuddho sammAiTThI jIvo sammucchimA hu maNuyA sammucchiyA maNussA sayalakuhiyANa piMDaM sayalaTThavisayajoo sayalANaM davvANaM sariso jo pariNAmo savvagao jadi jIvo savvajahaNNaM AU savvajahaNNo deho savvattha vi piyavayaNaM savvaM jANadi jamhA savvaM pi aNeyaMtaM sav pi hodi Narae savvANa pajjAyANaM savvANaM davvANaM jo savvANaM davvANaM avagAhaNa savvANaM davvANaM davva 232 481 184 158 224 446 66 104 352 60 196 126 125 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA gAthAMka 288 287 242 (u18) gAthAMka gAthA 150 so tivvaasuhaleso 24 so vi parIsahavijao 84 so vi maNeNa vihINo 77 so vi viNassadi jAyadi 7 so saMgaheNa ekko 480 hiTimamajjhimauvarimagevajje 157 hidamidavayaNaM bhAsadi 68 hiMsANaMdeNa judo 265 hiMsAraMbho Na suho 393 hiMsAvayaNaM Na vayadi 282 siddhA saMti aNaMtA sIhassa kame paDidaM suThu pavittaM davvaM suyaNo picchaMto vi hu suradhaNutaDi vva cavalA suvisuddharAyadoso suhumApajjattANaM so ko vi Natthi deso so ciya ekko dhammo so ceva dahapayAro so Na vaso itthijaNe 268 171 334 475 406 333 samApta Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com