________________
અનુવાદ – (આપનાં) શરણે આવેલાં લોકોનાં હે બંધુજન! હે કરુણાસાગર પ્રભો ! આપને નમસ્કાર હો ! અત્યંત કરુણામૃત વરસાવતી આપની સરળ કટાક્ષદષ્ટિ વડે, ભવસાગરમાં પડેલા એવા મારો ઉદ્ધાર કરો ! (૩૭)
ટિપ્પણ – કહેવાની જરૂર નથી કે ગુરુ પાસે જઈને, શિષ્ય, પોતાને જે જાણવું છે, તે વિશે પ્રશ્નો પૂછવાની સૂચના, ગયા શ્લોકમાં, કરવામાં આવી હતી, એટલે આ શ્લોકમાં શિષ્ય ગુરુજીને સીધું સંબોધન જ કરે છે. પોતાને જાણવાની વાત ગુરુજી સમક્ષ રજુ કરે તે પહેલાં, સૌપ્રથમ તો, સંસારસાગરમાં ગળકાં ખાતા શિષ્યને બચાવી લેવાનો છે. શિષ્ય તો ગુરુજી સમક્ષ ઊભો જ છે, અને દયાસિંધુ અને પ્રણત-જન-બંધુજન એવા ગુરુજીને “આપને નમસ્કાર હો !” એમ કહીને, નમ્રતાપૂર્વક પ્રણામ કરીને, વિનંતી કરે છે કે “હે પ્રભો ! મારો ઉદ્ધાર કરો !' અને આ માટે ગુરુજીએ કશું બહુ મોટું કરવાનું નથી. સતત કરુણામૃત વરસાવતી એમની સરળ આંખ વડે તેઓશ્રી શિષ્ય તરફ એકમાત્ર દષ્ટિપાત કરે, એટલે બસ ! શિષ્યનો ઉદ્ધાર થઈ ગયો ! સંસાર-સાગરમાંથી એ બચી ગયો ! કેવો અદ્ભુત કૃપાકટાક્ષ, ગુરુજનનો ! શ્લોકનો છંદ : ઇન્દ્રવજા' છે. (૩૭)
૩૮ दुर्वारसंसारदवाग्नितप्तं
दोधूयमानं दुरदृष्टवातैः । भीतं प्रपन्नं परिपाहि मृत्योः
શરથમન્ચ યદું જ કાને છે ૩૮ || શ્લોકનો ગુજરાતી પાઠ :
દુવંરસંસારદવાનિત
દોવ્યમાનં દુરદષ્ટવાર્તઃ | ભીત પ્રપન્ન પરિપાહિ મૃત્યોઃ
શરણ્યમન્ય યદહ ન જાને |૩૮ // શ્લોકનો ગદ્ય અન્વય – કુસંસારંવાનિતાં, કુQEવાર્તઃ હોબૂમાનં, પીત પ્રપન્ન (માં), (હૈ મુજે!) મૃત્યો પરિપાહિ ! યત, ગર્ચ (૬-ચં)
ના || (૩૮) | શબ્દાર્થ – મુખ્ય વાક્ય છે, - માં નૃત્યો: પરિપાહિ ! મને મૃત્યુમાંથી બચાવો ! તે પોતે કેવો છે? એક પછી એક, ચાર વિશેષણો છે, આ પ્રમાણે : વાન દાવાનળ, તુવર એટલે જેનું નિવારણ કઠિન છે, જેને અટકાવવો, જેમાંથી છૂટવું, અઘરું છે, એવા સંસારરૂપી દાવાનળથી સંતપ્ત. કુતૂછવાતૈિ: રોબૂમાનં - દુર્ભાગ્યનાં વાવાઝોડામાં સપડાયેલો, કમનસીબીની આંધીમાં કંપતો, એમાં હિલોળા
વિવેકચૂડામણિ / ૯૯
