Book Title: Siddhachakra Varsh 06 - Pakshik From 1937 to 1938
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૩૯
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૩-૧૧-૧૯૩૭ પ્રતિકૂલ સારા પદાર્થની ઈચ્છા હોતી નથી તેથી તેના જઈએ તો તે આવશ્યકનિર્યુક્તિમાં સંયોગ, વિયોગ દુઃખના ભોગવટાને લીધે થતી નિર્જરાને વગર અને વ્યસન આદિને પણ સમ્યકત્વના સાધન તરીકે ઈચ્છાની નિર્જરારૂપી અકામ નિર્જરા ન કહી શકાય, લીધેલાં છે તો શું તે વ્યસન (દુઃખ) વિગેરેમાં પરન્તુ મોક્ષની કામનાથી થતી જે નિર્જરા તે રૂપ સકામનિર્જરાજ થાય છે એમ માની શકાય ? અને સકામનિર્જરારૂપી અકામ નિર્જરા ન કહી શકાય, જો એમ હોય તો પછી તત્વાર્થસૂત્રમાં સરાગ સંયમ પરન્તુ મોક્ષની કામનાથી થતી જે નિર્જરા તે રૂપ અને સંયમસંયમને તથા બાલતપસ્યાને લેવાની સકામનિર્જરા તો તે બાલતપસ્વિઓને તત્ત્વનો જરૂર જ નહોતી. કેમકે સામાવાનિર્નરમ્યા” યથાર્થ બોધ અને શ્રદ્ધા નહિ હોવાથી તેમજ ઘણા એટલું જ કહેવાની જરૂર હતી. અર્થાત્ જેમ ભાગે દેવેન્દ્ર નરેન્દ્ર વગેરે પદવીઓની ઈચ્છા તથા અકામનિર્જરાથી બાલતપસ્યા જુદારૂપે ગણાવી તેવી કામભોગની અભિલાષા હોવાથી સકામનિર્જરા કહી જ રીતે બોલતપસ્યાથી સરાગસંયમ અને શકાય જ નહિં અર્થાત્ દુઃખ ભોગવવાની અપેક્ષાએ સંયમસંયમ જે સકામનિર્જરાવાળા છે તેને જુદા ભલે તે બાલતપસ્વિઓની નિર્જરા અકામ એટલે ગણાવેલાં છે. એથી સ્પષ્ટ થાય છે કે સરોગસંયમ વગર ઈચ્છાની ન હોય, પરંતુ મોક્ષનો પ્રતિબન્ધ અને સંયમસંયમવાળાની નિર્જરા જે જાતની હોય કરનાર કેવલ જ્ઞાનાવરણીયઆદિક કર્મો જ છે અને તે બાલતપસ્યાવાળાને ન હોય. વળી સમ્યગ્દર્શનની તે કર્મોનો ક્ષય મુમુક્ષુ જીવો વડે તપસ્યાથી જ કરાય પ્રાપ્તિ પહેલાં અગણોસિત્તેર ક્રોડાક્રોડીની મોહનીયની છે માટે મારે તે મોક્ષને માટે તપસ્યા કરવી જ સ્થિતિ તોડવી પડે છે, તે સ્થિતિનું તોડવું નિર્જરાથી જોઈએ, એટલું જ નહિ, પણ ત્રિલોકનાથ તીર્થકર જ થાય છે, એટલે સમ્યકત્વ પામવાવાળાઓ સર્વને ભગવાને જેવી રીતે સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન અને સમ્યકત્વ પામવાથી પહેલાં નિર્જરા કરવી જ પડે, ચારિત્રને મોક્ષનું સાધન ગણાવ્યું છે, તેવી જ રીતે છતાં તે નિર્જરાને શાસ્ત્રકારો યથાપ્રવૃત્તિકરણના આ તપસ્યા પણ મોક્ષનું અદ્વિતીય સાધન ગણાવી નામે અનાભોગપૂર્વકની જણાવે છે, તો તેવા છે. માટે મુમુક્ષુપણાની સફળતાને અંગે મોક્ષને સમ્યકત્વના સાધન તરીકે કહેલા બાલતપમાં પ્રતિબંધ કરનારાં કર્મોના ક્ષયને માટે મારે તપસ્યા -સામનિર્જરાનો સંભવ શી રીતે માની શકાય ? કરવી જ જોઈએ. આવી રીતે શ્રદ્ધા અને જ્ઞાનપૂર્વક આવી રીતે સકામ અને અકામનિર્જરાની બાબતમાં કર્મક્ષયને માટે કરાતી તપસ્યા તેજ સકામનિર્જરા ભલે મતભેદો હોય, પરંતુ મોક્ષની ઈચ્છાપૂર્વક તે કહી શકાય. વળી તત્ત્વાર્થ અને આવશ્યક મોક્ષને રોકનારા કર્મના ક્ષયને માટે કરાતી બારે નિયુક્તિમાં અકામનિર્જરા અને બાલતપસ્યા જુદા પ્રકારમાંથી કોઈપણ પ્રકારની તપસ્યાને સકામનિર્જરી લીધાં તેથી બાલતપસ્યામાં સકામનિર્જરાજ માનવા કહેવી એમાં તો મતભેદને સ્થાન જ નથી. તેથી
