Book Title: Siddhachakra Varsh 06 - Pakshik From 1937 to 1938
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૨૫
શ્રી સિદ્ધચક્ર
માર્ચ ૧૯૩૮ દિવસ કરતાં તિથિનું મોટું પ્રમાણ માનવું જોઈએ. ૩ કર્મમાસનો જ પાક્ષિક, ચોમાસી, સંવચ્છરીના યાદ રાખવું કે બે સૂર્યોદયને ફરસે ત્યારેજ તિથિની માન આદિ સાથે સંબંધ છે અને તે બરોબર વૃદ્ધિ થઈ કહેવાય, માટે જ, કરતાં પણ તિથિ - ત્રીસ દિવસનો જ હોય છે અને ચંદ્રમાસનો વધારે પ્રમાણની હોય તોજ તિથિની વૃદ્ધિ કરી
સંબંધ તિથિયોની સાથે છે. અને તે ચંદ્રમાસ શકાય. વળી જૈનશાસ્ત્રમાં આસો વદ એકમ આદિને
૨૯ ૨/૬૨ દિવસ પ્રમાણ છે તેથી બને
એકસઠમેં દિવસે એક તિથિ તોડે ત્યારેજ અવમ રાત્રિ તરીકે ગણી બીજઆદિ તિથિ પડે તેને
મેળવી શકાય. ક્ષીણરાત્ર તરીકે સ્પષ્ટપણે સ્થાન સ્થાન પર જણાવેલ છે. તેવી રીતે કોઈ પણ માસની કોઈ પણ તિથિને
Bગ ૪ નક્ષત્ર, સૂર્ય કે અભિવર્ધિત માસો નિરંશ નથી, વૃદ્ધિ તિથિ તરીકે જણાવેલ નથી. અર્થાત્
માટે તે મારો સાથે ચંદ્રમાસને મેળવાતો નથી
તેમજ તે માસોને આશ્રયીને નિયમિત ક્રિયા જૈનજ્યોતિષ પ્રમાણે અવમરાત્રો પણ સ્પષ્ટપણે
પણ નથી, રોહિણીની આરાધના પણ જણાવવામાં આવેલા છે, અને તેના મહિના તથા
અહોરાત્ર પ્રમાણ છે, નક્ષત્રની અપેક્ષાએ તિથિયો પણ જણાવવામાં આવેલ છે. પરંતુ કોઈ
વધારે ક્ષીણરાત્રિ થતી નથી તેમ સૂર્યાદિમાસને પણ શાસ્ત્રમાં કોઈ પણ સ્થાને તિથિની વૃદ્ધિ અંગે તિથિમાં વધારે વૃદ્ધિ થતી નથી, પરંતુ જણાવેલ નથી, તેમ તે વૃદ્ધિજ ન હોય એટલે તેના માત્ર કર્મમાસ અને ચંદ્રમાસને મેળવવા માટે મહિના અને તિથિયો તો જણાવેલ હોય જ ક્યાંથી? એકસઠ દિવસે એક તિથિનો ક્ષય થાય તેથી વળી પાક્ષિક આદિક્રિયાઓમાં કર્મમાસ લેવાથી તેની અવમરાત્રજ થાય છે. સાથે ચંદ્રમાસનો હિસાબ મેળવવા માટે તિથિની ૫ તિથિની ઉત્પત્તિ ચંદ્રથી છે અને ચંદ્ર માસ હાનિ લેવી પડે. નક્ષત્ર, સૂર્ય કે અભિવર્ધિત માસ કર્મમાસ કરતાં ૩૦/૬ર ઓછો છે માટે કે વર્ષની કોઈ પખી આદિની ક્રિયાજ નથી કે જેની તિથિની હાની કરવી પડે. નક્ષત્રાદિથી સાથે જોડવા માટે તિથિની વૃદ્ધિ લેવી પડે.
તિથિની ઉત્પત્તિ થતી નથી, તેથી વધારે
ક્ષીણરાત્રો ન હોય તેમ તિથિની વૃદ્ધિ પણ સારાંશ આનો નીચે પ્રમાણે છે.
હોય નહિ. ૧ તિથિનું પ્રમાણ ૬૧/૬૨ થી વધારે હોતું ઉપર જણાવેલી હકીકતથી તિથિની વૃદ્ધિ
નથી, માટે બે સૂર્યને કોઈ પણ તિથિ ફરસે જૈનજ્યોતિષને હિસાબે હોય નહિ એ સ્પષ્ટ નહિ અને તેથી વધે નહિ.
સમજાશે., ર તિથિનું પ્રમાણ ૬૧/૬ર હોવાથી એકસઠ અતિરાત્રથી પણ તિથિવૃદ્ધિ ન હોય
દિવસે બાસઠ તિથિ થાય માટે ક્ષીણતિથિ આ સ્થાને જેમ સૂત્રોમાં અવમરત્ર કહ્યા છે જરૂર હોય.
તેમ અતિરાત્રે પણ શાસ્ત્રોમાં સ્થાન સ્થાન પર
