Book Title: Siddhachakra Varsh 06 - Pakshik From 1937 to 1938
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૪૩
શ્રી સિદ્ધચક્ર
માર્ચ ૧૯૩૮ પૂજાય છે તે સિદ્ધપદ પામવાના વખતની જ હોય છે, આગળ રાખવાની હોવાથી તે યોગમુદ્રામાં અપવાદ અને તેથીજ પથંકઆસન અનેકાર્યોત્સર્ગઆસન એ થાય છે. કેટલાકના કહેવા પ્રમાણે જો આચાર્યોને બે આસનમાંથી કોઇપણ આસનની મૂર્તિ હોય છે, દેશનાની વખતે મુખવસ્ત્રિકા મુખે બાંધવાની હોત કારણ કે અનાદિકાળનો એ નિયમ છે કે જે જે તો યોગમુદ્રામાં અપવાદ ધરવાની જરૂર નહોતી. તીર્થકરો જે જે વખત મોક્ષે જાય તે વખતે તે તે કેમકે યોગમુદ્રા બે હાથથીજ કરવાની છે અને જો તીર્થકરોનાં આસનો ઉપર જણાવેલા બે આખા શરીરને અંગે વિચાર કરીએ તો કપડો અને આસનોમાંથીજ હોય, અને તેથી ભગવાન જીનેશ્વર ચોલપટ્ટાનો પણ ફરક જણાવવો પડે. કેમકે ધર્મના મહારાજની મૂર્તિઓના આકારો પર્યકાસન અને ઉપદેશ કરનારા આચાર્યો જનકલ્પી કે પરિહારકલ્પી કાયોત્સર્ગ આસન એમ બે હોય છે. જો કે તો હોય જ નહિ, પરંતુ સ્થવિરકલ્પીજ હોય, અને કેટલાકોની માન્યતા એવી હતી કે ભગવાનું
તેઓ કપડા અને ચોલપટ્ટાને ધારણ કરનારાજ હોય જીનેશ્વરની મૂર્તિઓ સમવરણમાં દેવાતી દેશનાની
અને દેશનાની વખતે કપડાં અને ચોલપટ્ટો જરૂર વખતે જે જીનેશ્વરમહારાજનો આકાર હોય છે તેને
હોય. એ વાત સર્વસુજ્ઞને માનવી પડે તેમ છે, એટલે અનુસરીને હોય છે, પરંતુ તે વાત શાસ્ત્રકારોએ
આ આખા શરીરના અંગેનો ફરક જણાવવાનો નથી, માની નથી અને ખંડન કરેલી છે. કારણ કે
- પરન્તુ ભગવાન્ જીનેશ્વર મહારાજાની બે હાથથી
* થતી એવી જે યોગમુદ્રા જણાવી છે તેના અપવાદમાં સમવસરણની અંદર જીનેશ્વરભગવાનનો આકાર આસન સહિત વિરાસતમાંજ હોય , એટલે
મુહપત્તિનું ધારણ લીધું છે તેથી કેવળ હાથથીજ
મુહપત્તિ ધારણ કરવાનું રહે છે એ હેજે સમજાય ભગવાન્ જીનેશ્વર મહારાજાઓ દેશનાની વખતે
ખતે તેમ છે. સમવરસણમાં સિંહાસન ઉપર બેસી પાદ પીઠ ઉપર પગ સ્થાપન કરીને દેશના આપે છે અને એજ *
* અરિહંત અને સિદ્ધમાં તફાવત શો ? કારણથી આચાર્યો પણ એજ મુદ્રાથી દેશના આપે
ચાલુ પ્રકરણમાં માત્ર એટલુંજ કહેવાનું કે છે. એમ ચૈત્યવંદન બહાભાષ્યમાં શ્રીશાન્તિસૂરિજી જીનેશ્વરમહારાજાઓની વર્તમાન મૂર્તિ સમવસરણની જણાવે છે. ફરક એટલોજ છે કે
અવસ્થાને અનુસરતી નથી, પરંતુ તેઓશ્રીની શ્રીજીનેશ્વર મહારાજાઓ અને આચાર્યોની
સિદ્ધદશાને અનુસરતી છે. અને ખુદ જીનેશ્વર
ભગવાનની મૂર્તિ જ્યારે પ્રાપ્ત થતી સિદ્ધદશાને દેશનામાં યોગમુદ્રાજ હોય.'
અનુસરતી છે તો પછી બીજા સિદ્ધ મહારાજાઓની ભગવાન્ જીનેશ્વરમહારાજાઓ કલ્પાતીત મૂર્તિ પણ પ્રાપ્ત થતી સિદ્ધદશાને અનુસરતી હોય હોવાથી રજોહરણ અને મુહપત્તિ ધારણ કરનારા તેમાં આશ્ચર્ય શું? કેટલાક તરફથી એવી શંકા થશે હોતા નથી અને તેથી દેશના દેતી વખત બન્ને હાથ કે ભગવાન્ જીનેશ્વર મહારાજ અને સામાન્યસિદ્ધ યોગમુદ્રાથી રહેલા હોય છે, પરંતુ ભગવાનની મૂર્તિઓ જ્યારે સિદ્ધદશાને અનુસરતી આચાર્ય મહારાજાઓ કલ્પાતીત ન હોવાથી તેઓને હોય તો પછી ભગવાન્ અરિહંત અને ભગવાનું રજોહરણ અને મુખવસ્ત્રિકા રાખવાની હોય છે અને સિદ્ધની મૂર્તિની ભિન્નતા કેવી રીતે જાણવી ? આ તેથી તે આચાર્ય મહારાજાઓને યોગમુદ્રાથી હાથ શંકાના સમાધાનમાં કહેવું જોઈએ કે ગજ અશ્વ રાખવાનો નથી હોતો, પરંતુ મુખવસ્ત્રિકા મુખ આદિ લાંછનવાળી મૂર્તિ હોય તે અરિહંત ભગવાનની
