Book Title: Siddhachakra Varsh 06 - Pakshik From 1937 to 1938
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૫૩૧
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૩-૯-૩૮ • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • • • • વાત અહીં કબુલ છે, પરંતુ યાદ રાખવાની જરૂર બીજી વાત યાદ રાખવાની છે. તે એ કેકમળાવાળી છે કે જીવને ફરજીઆત કર્મ કરવાંજ પડે છે. આંખ પીળું દેખે છે, પરંતુ તેથી આખ પીળુંજ દેખે આંખનો સ્વભાવ જોશો તો સ્વાભાવિકપણે જેવું હોય છે એવો જેમ નિયમ થતો નથી, તેમજ પ્રમાણે તેવું દેખવાનો છે, પરંતુ એજ આંખોને જો કમળો કર્મ પણ જીવ પોતેજ કરે છે છતાં; “જીવ હોય તે થાય તો એજ આંખોથી પીળું દેખાય છે ! આંખનો કર્મ કરેજી અને કર્મ કરે નહિ તે જીવ નહિ” એવો સ્વભાવ પીળું જોવાનો નથી, આંખનો સ્વભાવ તો નિયમ પણ બાંધી શકાતો નથી. જીવ કર્મ કર્યાજ સ્વચ્છ વસ્તુ સ્વચ્છ રીતે અને સ્વાભાવિકરીતેજ કરે એવો નિયમ નથી, પરંતુ જે કર્મ થાય છે તે જોવાનો છે; છતાં પણ આંખને કમળો થયો હોય જીવ દ્વારાએજ થાય છે, એ વસ્તુ સત્ય છે. આથીજ તો એજ આંખ સ્વચ્છ વસ્તુને પણ પીળી જુએ છે. ત્રીજું આસ્તિકતાનું સ્થાનકે એ માનવામાં આવ્યું છે ત્યાં કોઈ બીજી આંખ પીળું જોવા આવતી નથી! કે જીવને પોતાનેજ કર્મનો કર્તા માનવો અર્થાત્ જીવ અહીં વિચાર કરશો તો માલમ પડી આવશે કે :
પોતે સ્વયંપ્રેરક થઈ એ કરે છે એમ માનવું. આંખનો સ્વાભાવજ પીળું દેખવાનો નથી. આંખનો સ્વભાવ તો શુદ્ધ દેખવાનો છે, છતાં આંખે કમળો કરે કોણ ? ભોગવે કોણ ? થયો હોવાથી તે આંખ પીળું દેખે છે અને જો એ બધાજ જીવો કર્મો કર્યા જ કરે છે માટે કર્મો રોગ મટી જાય તો પછી એજ આંક પાછી શુદ્ધ કરે તેજ જીવ છે અને કર્મ નથી કરતો તે જીવ નથી વસ્તુને જોતી બની જાય છે !
એમ માનશો તો તો મોક્ષ પદ ઉડી જશે ! કારણ કર્મ ન કરે તે જીવ નથી” એમાં સત્યતા કે મોક્ષે ગએલા જીવો તો કર્મો કરતાજ નથી, એથી કેટલી?
'એમજ માનવામાં ડહાપણ છે કે જે કર્મ થાય છે આંખને જેમ કમળાનો રોગ લાગુ પડેલો છે તે જીવ પોતેજ કરે છે પરંતુ જીવ કર્મો કરેજ છે, તેમ જીવને પુદગલ યુક્તતા લાગુ પડેલ છે જીવનો અર્થાત્ જે કર્મ કરે છે તેજ જીવ છે એમ માનીયે એ રોગ જ્યાં સુધી મટી ગયો નથી ત્યાં સુધી કર્મ તો એ અસત્ય છે. જીવ કર્મ કરે છે એવું માની કરવાનો સ્વભાવ બંધ થવાનો નથી. અર્થાત્ નિરોગી લીધાં છતાં પણ બીજો એક મોટો પ્રશ્ન આવીને આંખ પીળું દેખાતી નથી, કમળાના રોગવાળી આંખ આપણી આગળ ઉભો રહે છે. કોઈ એમ કહેશે પીળું દેખે છે, એ સત્ય છે, પરંતુ શું આંખજ પીળું કે જીવ કર્મ કરે છે એમાં જીવને કશું બવાનું નથી. દેખે છે એ વસ્તુ અહીં ધ્યાનમાં લેવાની છે. તેજ કારણ કે જીવ કર્મો કરતો રહે તો પણ એ કર્મો પ્રમાણે જ્યાં જ્યાં કર્મ થાય છે ત્યાં ત્યાં તેનો કરનારો ભોગવવા માટે જીવ કાંઈ બંધાએલો નથી. આ પણ જીવજ છે એ વસ્તુ સ્પષ્ટ છે. વળી અહીં એક દલીલ કરનારાઓ એવું કહેશે કે એક માણસ પોતે
