Book Title: Siddhachakra Varsh 06 - Pakshik From 1937 to 1938
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
પર્યુષણ પર્વનું ઉત્તમ ધ્યેય (ગતાંકથી ચાલુ)
જેઓ તેવી રીતે કારાગારની દશાથી ટેવાયેલા જે નિર્જરા થાય છે તે કરતાં પણ આભ્યિપગામિક હોતા નથી અને તેઓને કારાગારવાસનો પ્રસંગ આવે એટલે લોચઆદિ કરીને ઉદીરણાથી ઉદય કરાયેલી છે ત્યારે તેઓ કારાગારવાસથી નીકળ્યા પછી દેશની વેદનામાં ઘણી જ તીવ્ર નિર્જરા થાય છે અને આજ ઉન્નતિના પ્રસંગને કોઈ દિવસ પણ વધાવી લઈ કારણથી આતાપનાદિકષ્ટો સર્વશાસ્ત્રકારો જાણી શકતા નથી, તેવી રીતે અનાદિકાળથી લાગેલાં જોઈને સહન કરવાનાં કહે છે. એ વાત જરૂર કર્મોનો ક્ષય કરીને એટલે આત્માના અવિચળ ગુણો ધ્યાનમાં રાખવાની છે કે જૈનશાસ્ત્રકારો કાયાની દબાવી દેનારા કર્મોને નાશ કરી મોક્ષ મેળવવાને કષ્ટક્રિયાને ત્યારે જ આદરપાત્ર ગણે છે કે જ્યારે તૈયાર થયેલા મુમુક્ષુ મહાત્માઓને શારીરિક પોષણ તે કષ્ટક્રિયામાં કોઈપણ અન્યજીવોની વિરાધના ન કોઈપણ પ્રકારે પાળવે નહિં એ સ્વાભાવિક જ છે. હોય, તેમજ કોઈપણ પ્રકારની સંયમને બાધા કરે કષ્ટક્રિયાની જરૂરીઆત કોને ? તેનું ઓછામાં તેવી પ્રવૃત્તિ ન હોય, એટલે શાસ્ત્રકારો શીતની અને ઓછું ફળ કયું?
ઉષ્ણની આતાપનાની જેટલી જરૂરી ગણી છે તેટલી આ વસ્તુ ધ્યાનમાં લઇએ તો સાધુમહાત્માને જ યોગ્ય ગણવામાં આવી છે, પરન્તુ અગ્નિઆદિની માટે શાસ્ત્રકારોએ જણાવેલી કષ્ટાનુષ્ઠાનની ક્રિયા આતાપનાને આરંભના હેતુ તરીકે અને આરંભરૂપ ધર્મની સ્થિરતાને માટે હંમેશાં જરૂરી હોય તે ગણીને તે અસંયમ અને અનર્થકર્મ બંધનનું સ્વાભાવિક જ છે. જેવી રીતે ધર્મની અવિચળતાને મહાઆરંભમય કારણ છે. એ દેખીને તે અગ્નિની માટે ધર્મીષ્ઠોને કષ્ટક્રિયાની જરૂરીયાત છે, તેવી જ આતાપના કરવાના કાર્યને અજ્ઞાક્રિયા ગણાવી રીતે ધર્મઉત્પત્તિ માટે અને ધર્મમાં આગળ વધવા બાલકાર્ય ગણાવેલું છે, જો કે તેવા પંચાગ્નિ તપોની માટે પણ કષ્ટક્રિયાની પૂરી જરૂરીયાત છે, અને યાદ કષ્યક્રિયાથી પણ શાસ્ત્રકારો અકામનિર્જરા તો જરૂર રાખવું કે અજ્ઞાનપણામાં મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, અને માને જ છે. કષાયના યોગે બાંધેલા કર્મોને ભોગવવા પડે એ સકામનિર્જરાના ઈચ્છકોએ એ આરંભમય સર્વદર્શનકારોના મત પ્રમાણે નિયમિત જ છે અને આતાપના ન લેવાની હોય. તે કર્મોનો ભોગ મુખ્યતાએ બે પ્રકારે થાય છે. તે પરનું સકામનિર્જરાવાળાઓએ તો તેવી બે પ્રકાર જે ઔપક્રમિક અને આભુપગામિક નામના આરંભમય આતાપના લેવાની હોતી નથી. છે, તેમાં ઔપક્રમિકતારાએ એટલે સ્વયં ઉદય સકામનિર્જરાની ઇચ્છાવાળાઓએ તો નિરારંભ એવી આવતા કર્મોદ્વારાએ થતી વેદનાને સહન કરવામાં શીત, ઉષ્ણ વિગેરેની નિરારંભપણે આતાપનાલેવાની
