Book Title: Siddhachakra Varsh 06 - Pakshik From 1937 to 1938
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૨૪
શ્રી સિદ્ધચક્ર
માર્ચ ૧૯૩૮ કોઈ પણ તિથિની ઉત્પત્તિ અને સ્થિતિ, ચંદ્રની જૈનજ્યોતિષના હિસાબે તિથિ વધે નહિ. ગતિને આધારે છે, અથવા તો ચંદ્રની હાનિ વૃદ્ધિને આજ કારણથી જૈનજ્યોતિષશાસ્ત્રો દરેક આધારેજ છે. તિથિની ઉત્પત્તિમાં નથી તો નક્ષત્રનો એકસઠમા દિવસે એક તિથિ તુટવાની કહે છે. આ સંબંધ અને નથી તો સૂર્યનો સંબંધ. કર્મ અને વિચારવાથી સ્પષ્ટપણે માલમ પડશે. દરેક અભિવર્ધિત માસ તથા વર્ષોને પણ તિથિની ઉત્પત્તિ એકસઠમા દિવસે તિથિ ૬૧/૬૨ના પોતાના અને સ્થિતિની સાથે સંબંધ નથી. નક્ષત્રમાસનો પ્રમાણમાંથી માત્ર ૧/૬૨ જેટલોજ વખત સૂર્યને સંબંધ નક્ષત્રની ગતિ સાથે છે અને તેનો ચંદ્ર સાથે ફરસનારી થાય છેકોઈ પણ દિવસે જૈનજ્યોતિષ જ સંબંધ થાય છે તે ઉપર રહેલો છે. સૂર્યમાસનો પ્રમાણે ૧/૬૨થી ઓછી તિથિ હોય જ નહિ તેમજ સંબંધ સૂર્યના મંડલોમાં થતા ગમનાગમન વ્યવહાર વર્ષમાં એવી રીતે ૧/૬૨ના જઘન્ય માનવાળી છે ઉપર રહેલો છે. કર્મમાસનો સંબંધ માત્ર સૂર્યના તિથિઓજ આવે, અને એ કારણથી શાસ્ત્રકારો દરેક ઉદય અને અસ્ત ઉપર રહેલો છે. આ કારણથી વર્ષે છ અવમાત્ર એટલે ઓછામાં ઓછો સખત તિથિની ઉત્પત્તિ અને સ્થિતિનો સંબંધ કેવલ ચંદ્રની સૂર્યને ફરસનારી હોય એમ જણાવે છે. તેવી રીતે ગતિ અને તેની વૃદ્ધિ હાનિ સાથેજ રહેલો છે. દરકે બાસઠમી તિથિ પોતાનો .. જેટલો કાલ અર્થાત્ ત્રીશ તિથિએ જો કોઈ મહિનો થતો હોય સૂર્યોદયને ફરમ્યા વગરનોજ કાઢે છે, અને તેથીજ તો કેવલ ચંદ્રનામનો જ મહિનો છે. કારણ કે તે દરેક બાસઠમી તિથિ ક્ષીણરાત્ર તરીકે ગણાય જૈનજ્યોતિષ પ્રમાણે કોઈ પણ તિથિ ૬૧/૬રથી છે. એ તેથી દરેક વર્ષે ક્ષીણરાત્રો પણ છ આવે વધારે પણ હોતી નથી, તેમ ઓછી પણ હોતી નથી. છે. ઉપરની વસ્તુ સમજવાથી માલમ પડશે કે અને તેથીજ ચંદ્ર મહિનો ૨૯ ૩૨/૬૨ દિવસ કર્મમાસના એકસઠ દિવસો થાય ત્યારે ચંદ્રમાસની પ્રમાણ હોય છે. ધ્યાન રાખવું કે બાસઠીયા બાસઠ તિથિયો થાય, અને તેથી તિથિયોનો ક્ષય અંશવાળી તિથિ હોય છે, અને મહિનાઓમાં કેવલ આવશે. પરંતુ તિથિનું પ્રમાણ કોઈ દિવસ પણ ચંદ્રમહિનોજ બાસઠીયા અંશવાળો છે. નક્ષત્ર, કર્મ, જૈનજ્યોતિષના હિસાબે થી વધારે હોય જ સૂર્ય કે અભિવર્ધિત એ ચાર મહિનાઓમાંથી નહિ તો પછી બે સૂર્યોદયને ફરસનારી તિથિ તો કોઈપણ માસ બાસઠીયા અંશવાલો જ નથી. આ બને જ ક્યાંથી ? અર્થાત્ જો કોઈપણ મનુષ્ય વાત તો સહેજે સમજાય તેવી છે કે જ્યારે એક જૈનજ્યોતિષને હિસાબે તિથિ વધે પણ છે એમ તિથિ ૬૧/૬ર પ્રમાણ હોય તો બાસઠ તિથિઓ માનવા તૈયાર થાય તેણે શ્રી જૈનજ્યોતિષમાં તિથિનું થાય ત્યારેજ એકસઠ દિવસ થાય. પ્રમાણ વધારે છે એમ માનવું એટલું જ નહિ પરંતુ
