Book Title: Siddhachakra Varsh 06 - Pakshik From 1937 to 1938
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૧૫
શ્રી સિદ્ધચક્ર
માર્ચ ૧૯૩૮
હોવાથી હંમેશા તે ચઉદશની પધ્ધી પુનમ કરતાં એવી પુનમના ક્ષયને પ્રસંગે ચઉદશ જે પહેલાની વધારે મોટી છેજ, છતાં પુનમના ક્ષયની વખતે છે, તે અપર્વતિથિ નથી માટે ઉડાડાય નહિં, માટે તેજ પખીની ચઉદશને શ્રી હીરસૂરિજી મહારાજ તેને તેરશે ગોઠવવી પડે, એ ચોક્કસ છે. તેરશે લાવવાનું સ્પષ્ટપણે જણાવે છે. વળી ભાદરવા ક્ષીણપુનમે જ્યારે ચઉદશને ખસેડી ત્યારે ચઉદશ સુદ ચોથના ક્ષયે પાંચમે સંવત્સરી માનવી અનિષ્ટ તેરશને ખસેડે તે સ્વાભાવિકજ છે. વળી તેરશને છે. એ તત્ત્વ૦નું લખાણ પણ ચોથનું પર્વપણું તેવી વખતે તેરશ કહે તે મૂર્ખ શિરોમણિ છે, એમ જણાવવા સાથે જ પાંચમનું પણ પર્વપણુંજ જણાવે તત્ત્વતરંગિણીકાર સ્પષ્ટપણે જ્યારે જણાવે છે, ત્યારે છે. આથી પણ પર્વરૂપ પાંચમના ક્ષયે તે ચોથના તે ન્યાયે સ્પષ્ટ થાય છે કે પુનમના ક્ષયે ચઉદશને દિને પાંચમ, અને ત્રીજના દિને ચોથ લાવ્યા સિવાય ચઉદશ કહેનારો પણ મૂર્ખશિરોમણિજ બને ! તેથી છૂટકો જ નહિં હોવાથી પાંચમના ક્ષયે ત્રીજનો ક્ષયજ ચઉદશ કે પુનમના ક્ષયે તેરશને ચઉદશ ગણી તે સિદ્ધ થાય છે.
દિવસે જ પક્ષ્મી અને ચઉમાસી કરવી એ
ન્યાયયુક્ત છે. ૨ શ્રીકાલકાચાર્ય મહારાજ પછીથી તો
૪ જેમ પુનમને અંગે ચઉદશ પખીની છે કે ચઉમાસી પણ આષાઢ આદિની ચઉદશનીજ હોય
ચઉમાસીની છે એ વિચારવાનું હોતું નથી, અને પુનમ છે, તેથી તે અષાઢ આદિ પુનમની સામાન્ય તિથિ
જેવી સામાન્ય પર્વતિથિઓનો ક્ષય હોવાથી પખી, ગણાય, અને તેવી સામાન્ય આષાઢ આદિ પુનમના
ચઉમાસીને પલટાવવાની પરંપરા છે અને તે ક્ષયે ચઉમાસી ચઉદશ જેવી વિશેષ તિથિ પણ
શાસ્ત્રાનુસારિણીજ છે, તેમ ભાદરવા સુદ પાંચમની પલટાવવાનું સૂચવી પુનમનો ક્ષય હોય ત્યારે તેરશે.
પર્વતિથિને અંગે સંવચ્છરી પલટાવવી અને ત્રીજનો ચઉમાસી ચઉદશ અને ચઉદશચઉમાસીએ પુનમ
ક્ષય કે ત્રીજની વૃદ્ધિ કરી બન્ને પર્વતિથિયોની ક્રમસર કરવી એ ચોખું છે. તો પછી ખોટી નહાની
આરાધના કરવી એ શાસ્ત્રાનુસારિણી અને પ્રાચીન તિથિની કલ્પના ઉઠાવી તેના જોરે પાંચમ કે પુનમ
પરંપરાનુગતજ છે. ખોટી તિથિ અને નાની જેવી પર્વતિથિને લોપવા તૈયાર થવું તે કદાપિ આસન્ન તિથિપણાની કલ્પના ઉત્તરપટ્ટો અને પડલાએ બેમાંથી ભવ્યોથી બનેજ નહિ.
એકને રાખવાની યથાછંદોની કલ્પના જેવી છે. ૩ જેમ ચઉદશનો ક્ષય હોય ત્યારે તેરશન ૫ સજ્જવાચકોને માલમજ છે કે જ્યારે (ઉડાડીને) ચઉદશ બનાવી પદ્મી અને ચઉમાસી
પુનમની ચોમાસી હતી ત્યારે ચઉમાસીની અઠ્ઠાઈયો કરવામાં અડચણ નથી, તેમ તેનાથી આગલ રહેલી આઠમથી બેસતી હતી અને તે અઠ્ઠાઈયોનો છેલ્લો
