Book Title: Siddhachakra Varsh 06 - Pakshik From 1937 to 1938
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૨૧
શ્રી સિદ્ધચક્ર
માર્ચ ૧૯૩૮ જાતના માસો અને બધી જાતનાં વર્ષોને સરખાં બનવાથી ચંદ્રમાસમાં અવમાત્ર યાને ક્ષીણરાત્ર છ કરવાં પડે છે, પણ તેમાં નક્ષત્રાદિ વર્ષોમાં મહિના છ માનવામાં આવ્યા છે. આ કારણથી જૈનઅને સૂર્યવર્ષમાં અહોરાત્ર વધારેલા હોવાથી સરખાં જ્યોતિષને હિસાબે તિથિયોની હાનિ થાય છે એ કરાય છે. પરંતુ તેમાંથી કોઈપણ માસ કે કોઈપણ ચોક્કસ છે. અને આસો વદ બીજ આદિના અનુક્રમે વર્ષનો વ્યવહાર સાથે સંબંધ નથી પરતુ ઉપર વદની બેકી તિથિયો અને પછી એક એમ નિયમિત જણાવ્યા પ્રમાણે ચંદ્રમાસની તિથિયોની અપેક્ષાએ આંતરે અને એકાંતરે તિથિયોનો ક્ષય આવે છે એ અને કર્મમાસનો પક્ષ ચઉમાસી તથા સંવચ્છરીની હિસાબે દરેક યુગના મધ્યમાં પોષ સુદ ૧૫નો ક્ષય અપેક્ષાએ સંબંધ છે. તેથી શાસ્ત્રકારોએ પર્વારાધનાદિની હોય અને યુગના અંત્યમાં અષાઢ સુદ પુનમનો નિયમિતતા માટે ચંદ્રમાસ અને કર્મમાસને
ક્ષય હોય એ નિશ્ચિત છે તો પછી જેઓ પુનમ સરખાવવાની જરૂર ગણી, તેમાં કર્મમાસ તો
અમાવાસ્યાના ક્ષયે શાસ્ત્ર અને શ્રીદેવસૂરવાળાઓની બરોબર ત્રીસ દિવસનો છે, પણ ચંદ્રમાસ
પરંપરા મુજબ તેરસનો ક્ષય નહિં કરે, તેમજ શાસ્ત્ર ૨૯/, નો છે. એટલે ચંદ્રના બે મહિના થાય
અને પરંપરાથી વિરૂદ્ધ આનન્દ સૂરિગચ્છીયો ત્યારે ૫૯૦ દિવસ થાય, અને કર્મમાસનો એકસઠમો દિવસ થાય, ત્યારે ચંદ્રમાસનાં ૬૦,
પડવાનો ક્ષય કરે છે, તે બેમાંથી એકે પણ નહિ દિવસ થાય. આ આ કારણથી એકસઠમે દિવસે
કરતાં ચઉદશ પુનમ ભેળાં માનશે તેઓ પધ્ધી બાસઠમી તિથિ ૬૧/૬રની મળી જાય ત્યારે
અને ચઉમાસી પડિક્કમણા તે વખતે શી રીતે બાસઠમે દિવસે ત્રેસઠમી તિથિ શરૂ થાય. આ સ્થાને
ખાસ માનશે? શાસ્ત્રમાં ચોમાસાની, આઠ પધ્ધી અને શાસ્ત્રકાર મહારાજા એક સઠમી તિથિમાત્ર '',
વર્ષની ચોવીસ પખાણ એવો પાઠ તો સ્થાને સ્થાને જેટલી રહી તેથી તેને અવમાત્ર એટલે ઓછામાં છે, પરન્તુ સાત કે તેવીસ પષ્મીનો પાઠ તો કોઈ ઓછી તિથિ તરીકે જણાવે છે. એટલે જૈનશાસ્ત્રના જગો પર નથી. છતાં આ ભેળસેળ માનનારાઓને હિસાબે અઠ્ઠાવન પલથી ઓછી તિથિ હોયજ નહિં. તે વખતે સાત અને તેવીસ પક્કી માનવી પડશે. તે એકસઠમે દિવસે પડવાની અંદરજ પ૯ ઘડી અને વળી તે દિવસે ચઉદશ અને પુનમ ભેળાં માનશે બે પલ જેટલી બીજની તિથિ સમાઈ ગઈ તેથી એટલે સાતમ આઠમ ભેળા માનવામાં જેમ સાતમ તે બીજની તિથિનો ક્ષય જૈનજ્યોતિષમાં મનાયો, નામનીજ ગણાય છે. તેવી રીતે આષાઢી પુનમના એટલે ત્રીજને દિવસે કર્મમાસનો બાસઠમો દિવસ ક્ષયની વખતે ચઉદશને નામની માની શકશો. વળી થયો અને ચંદ્રમાસની ત્રેસઠમી તિથિ તેની સાથે ઉદયતિથિ જો પર્વતિથિ હોય તો તે માનવીજ શરૂ થઈ. આવી રીતે દરેક એકસઠમે દિવસે જોઈએ એવો હિસાબ રાખીને તેઓએ પુનમની વૃદ્ધિ
