Book Title: Veerprabhuna Vachano
Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004557/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano ramaNalAla vI. zAha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga eka ane be lekhaka ramaNalAla cI. zAha prakAzaka zrI muMbaI jena yuvaka saMgha 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004. mukhya vikretA navabhArata sAhitya maMdira prinsesa sTrITa, muMbaI-2 2 gAMdhI roDa, amadAvAda-1 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VEERPRABHUNA VACHANO (Part I AND II) (A Collection of articles on Vachana of Bhagvan Mahaveer) by Dr. RAMANLAL C. SHAH Published by - Shree Mumbai Jain Yuvak Sangh. 385, Sardar Vallabhbhai Patel Road, Mumbai-400 004. First Part - Third Edition Second Part-First Edition Price : Rs. 100-00 prathama bhAga-trIjI AvRtti bIjo bhAga-prathama AvRtti mUlya rU. 100-00 NO COPYRIGHT -- - prakAzaka : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI-400 004. mukhya vikretA navabhArata sAhitya maMdira prinsesa sTrITa muMbaI-2 TAIpa seTiMga : mudrAMkana DI-pa7, gautamanagara, ela. TI. roDa, borIvalI (vesTa), muMbaI-400 092. gAMdhI roDa amadAvAda- 1 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa pa. pU. zAsanaprabhAvikA viduSI sAdhvI zrI nipuNAzrIjI mahArAja sAhebane sAdara bhAvapUrNa vaMdanA sAthe ] ramaNalAla cI. zAha C Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Do. ramaNalAla cI. zAhanAM pustako e kAMkIsaMgraha * zyAma raMga samIpe jIvanacaritra-rekhAcitra-saM smaraNa * gulAmono muktidAtA * upAdhyAya zrI yazovijayajI * hemacaMdrAcArya * zrI mohanalAlajI mahArAja * vaMdanIya hRdayasparza, * zeTha motIzAha - bhAga 1 thI 3 * prabhAvaka sthaviro, * berarathI brigeDiyara bhAga 1 thI 6 * tiviheNa vaMdAmi * paMDita sukhalAlajI pravAsa-zodA- saphara * evaresTanuM ArohaNa * uttaradhruvanI zodha-saphara * rANakapura tIrtha * pradeze jaya-vijayanA ja AsTreliyA * pAsaporTanI pAMkhe * pAsaporTanI pAMkhe-uttarAlekhana * nyUjhIlenDa * pAsaporTanI pAMkhe-bhAga trIjo nibaMdha * sAMprata sahaciMtana, bhAga 1 thI 15 * abhiciMtanA sAhitya-vivecana * gujarAtI sAhityanuM rekhAdarzana (anya sAthe) * narasiMha pUrvenuM gujarAtI sAhitya * baMgAku-zumi * paDilehA * samayasuMdara * kitikA * 1962nuM graMthastha vAlmaya * naLa-damayaMtInI kathAno vikAsa * gUrjara phAgu sAhitya saMzodhana-saMpAdana * nala-davadaMtI rAsa (samayasuMdarakRta) * jaMbusvAmI rAsa (yazovijayakRta) * kuvalayamALA (udyotanasUrikRta) * mRgAvatIcaritra copAI (samayasuMdarata) * nala-davadaMtI prabaMdha (guNavinayakRta) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka thAvasyAsuta riSi copAI (samayasuMdarakRta) * nalarAya-davadaMtI caritra (RSivardhanasUrikRta) * dhannA-zAlibhadra copAI (guNavinayakRta) * be laghu rAsakRtio (jJAnasAgarakRti ane kSamAkalyANakRta) * nala-davadaMtI prabaMdha (vijayazekharakRta) dharma-tattvajJAna * jaina dharma (chaThThI AvRtti) * jaina dharma (hindI AvRtti) * jaina dharma (marAThI AvRtti) * bauddha dharma * ninavavAda * Shraman Bhagwan Mahavir & Jainism * Budhism-An Introduction * Jina Vachana * jinatattva, bhAga 1 thI 8 * tAo darzana * kanphayUziyasano nItidharma + adhyAtmasAra, bhAga 1-2-3 * vIra prabhunAM vacano-bhAga 1-2 * adhyAtmasAra (saMpUrNa) * jJAnasAra saMkSepa. * sarasvatIcaMdra, bhAga 1 (pAkyasaMkSepa) anuvAda * rAhula sAMkRtyAyana (sAhitya akAdamI, dilhI) * bhAratanI rASTrIya saMskRti (nezanala buka TrasTa, dilhI) saMpAdana (anya sAthe). * manISA * zreSTha nibaMdhikAo * zabdaloka * ciMtanayAtrA * nIrAjanA ja akSarA ja avagAhana ja jIvanadarpaNa * kavitAlaharI ja samayaciMtana ja tattvavicAra ane abhivaMdanA * mahattarA zrI mRgAvatIzrIjI * jaina sAhitya samAroha, guccha 1-2-3-4 * zrI vijayAnaMdasUri svargArohaNa zatAbdI graMtha * zrI yatIndrasUri dIkSAzatAbdI graMtha prakIrNa * ena.sI.sI. * jena lagnavidhi Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaoNpIrAITanuM visarjana mArA pragaTa thayela sarva graMtho ane anya sarva lakhANonAM anuvAda, saMkSepa, saMpAdana, punaHprakAzana ItyAdi mATenA koI paNa prakAranA kaoNpIrAITa havethI rAkhavAmAM AvyA nathI. anya koI vyaktine ke koI prakAzakane koI paNa graMthanI prathama AvRtti mATe kaoNpIrAITa ApelA hoya to tenuM paNa visarjana karavAmAM AvyuM che. have pachI prakAzita thanArA mArAM koI paNa lakhANa mATe kaoNpIrAITa raheze nahi. muMbaI tA. 1-1-1992 L ramaNalAla cI. zAha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. 0 " 0 0 0 0 di 0 0 vIraprabhunAM vacano anukrama bhAga pahelo 1. ne tni samAre | yogya samaye yogya kArya karI levuM] NAivelaM vaejjA [ativeLA na bolavuM] AturA paritAventi [Atura mANaso paritApa karAve che] 4. dukkaraM kareuM je tAruNNe samaNattaNaM yiauvanamAM sAdhupaNAnuM pAlana duSkara che] jaM channaM taM na vattavvaM [je gupta rAkhavA jevuM hoya te kahI na devuM] 6. aTThajuttANi sikkhijjA, niradvANi u vjjie| [arjayukta vAto zIkhavI, nirarthakane tyajI devI] AyaMkadaMsI na karei pAvaM [AtaMkadarzI pApa karato nathI] 8. nAtivetna hase mukhI [munioe amaryAda hasavuM nahi) 9. mAyanne prasaUITUTlsa [khAnapAnanI mAtrAnA jANakArI 10. ane pati te vitta [bIjAo te dhana harI jAya che. 11. pariNAda nivAI vera fsa pava pirigraha vadhAranAra vera vadhAre che] 12. noAvine kAyaya mAM [lobhagrasta thaIne adA grahaNa kare che] 13. morate saMdhyavayasa patrimaMthU [mukharatAthI satyavacanano ghAta thAya che] 14. naM vAnasla saMgevi [bALabuddhivALAno saMga na karavo] 15. saMvimA rahu takSa mawao [asaMvibhAgI hoya teno mokSa nathI 0 0 0 - - 0 - - 0 - 14 7 160 172 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga bIjo 16. aNusAsio Na kuppijjA [anuzAsita thatAM (ke zikSA pAmatAM) krodha na karavo] 17. sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccaI / [svAdhInapaNe bhogono tyAga karanAra ja tyAgI kahevAya che. 18. mALe mA niLe ! [mAnane mRdutAthI jItavuM] 19. moLI mamapha saMsAre [vagara pUchyuM na bolavuM, bolatA hoya tyAre vacce na bolavuM] 22. no nALe 1 marissAmi, so hu kaMkhe suhesiyA / [je jANe ke 'huM marIza nahi' te ja sukhazIlatA icchI zake] 23. avIAmaLo re / [adInabhAvathI vicaravuM] 24. thovaM lalluM na hiMmad / [thoDuM maLatAM kheda na karavo] 25. mitta pAchaLa moyA morU se nizaMthe [bhogI saMsAramAM bhame che.] 20. sitthaLa jovAnuM, viM ca vANu zahANa 234 [eka dANAthI anAjanI ane eka gAthAthI kavinI parakha thaI jAya che] 21. pughdhio na mAseSnA, mAsamALastra aMtarA 1 244 [ je atizaya bhojana-pANI karato nathI te nigraMtha (sAdhu) che. ] 26. saMrLa asAduM rAEi / [rAjAono saMsarga sAro nathI] 27. tetti pi tavo gamuddho / [temanuM paNa tapa azuddha che.] 28. vo anveTTu novAM kaiM / [vaya ane yauvana cAlyAM jAya che] 29. sIviDyAM tALuM tUro pariva[Q | [kruzIla vadhAranAra sthAnono dUrathI ja tyAga karI devo joIe] 30. sUtraM mApha appAAM, nAvuM neyaM na passanlR / pRSTha H 184 199 212 225 256 261 276 286 297 308 336 350 [jyAM sudhI vijetAne joyo nathI, tyAM sudhI potAne zUravIra mAne che.] 31. DANa jammANa La mostu asthi / [karelAM karmo bhogavyA vinA chUTako nathI.] 319 326 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAle kAlaM samAyare / yogya samaye yogya kArya karI levuM] bhagavAna mahAvIra svAmIe sAdhuo potAnA AcAra-pAlanamAM kALano pUrepUro khyAla rAkhe e dRSTithI kahyuM che ke je kArya je samaye karavAnuM hoya te kArya te ja samaye ja karI levuM joIe. UThavuM, besavuM, sUvuM, gocarI vahoravI, AhAra levo tathA paDilehaNa (pratilekhana), pratikramaNa ityAdi dharmakriyAo samayasara karI levI joIe. kasamaye e karavAthI ghaNI kSatio thavAno saMbhava che, kyAreka pazcAttApa karavAno vakhata Ave che ne dhAreluM pariNAma AvatuM nathI. vaLI kyAreka ethI sAdhujIvananA gauravane hAni pahoMce che. manuSyanA jIvana upara je judAM judAM tattvono prabhAva paDe che emAM sauthI vadhu prabhAva kALano che. kALa satata vaheto rahe che. kALa eTalo sUkSma che ke ene pakaDI zakAto nathI. vartamAna kALa kSaNa mAtramAM bhUtakALamAM sarI paDe che. bhaviSyakALa kyAreya khatama thavAno nathI. bhUtakALanI zarUAta kyAre thaI te koI kahI zake nahi. eTale ke e anAdi che. Ama bhaviSyakALa ane bhUtakALa baMne anaMta che, to bIjI bAju vartamAna kALa mAtra eka kSaNa (kALanuM eka laghutama ekama jene jena dharma Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 'samaya' kahe che) jeTalo ja che. chatAM sAmarthya vartamAnanuM che. kALanA svarUpanI A te kevI vicitratA! mATe ja vartamAnanuM mAhAtmya che. kALanI asara jaDa ane cetana ema baMne tattvo para thAya che. nAnAM bALako ghaDIkamAM moTAM thaI jAya che. yuvAno vRddha thAya che ane vRddho potAno kALa pAkatAM saMsAramAMthI vidAya le che. janma-maraNanuM cakra divasarAta cAlatuM rahe che. jaDa padArthomAM paNa rUpAMtara thatAM rahe che. AjanI navI cIjavastu kAle jUnI thAya che ane vakhata jatAM naSTa thAya che. jagatamAM aneka loko potAnA jIvanane saphaLa banAvI le che, to aneka lokonuM jIvana barabAda thaI jAya che. Ama thavAnAM ghaNAM kAraNomAMnuM eka moTuM kA2Na te kALa che. jemaNe potAnA jIvanane saphaLa banAvavuM hoya temaNe yogya kALe yogya kArya karI levuM joIe. hrAne vyAnuM samAyare / 'uttarAdhyayana sUtra'nA prathama adhyayanamAM bhagavAna mahAvIre kahyuM cheH kANaNikkhame bhikkhU kAleNa ya paDikkame / akAlaM ca vivajjitA kAle kAlaM samAyare || [bhikSue veLAsa2nIkaLavuM (bhikSA mATe) ane veLAsara pAchAM AvI javuM. kaveLA kArya karavuM nahi, yogya kArba yogya kArya karI levuM.] jema sAdhuoe tema gRhasthoe paNa yogya samaye yogya Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAle kAlaM samAyare / kArya karI levuM joIe. kALarUpI AkhalAne ziMgaDethI pakaDIne vaza rAkhavo joIe. jeo avasara cUke che temane nirAza thavAno vakhata Ave che. rAMDyA pachI DahApaNa Ave che. samayano tvarita sadupayoga karI levA mATe TheTha prAcInakALathI bodhavacano pracalita che, kAraNa ke samayano anubhava sarvakAlIna che. na AryAnnamatipAtayet / (kAryakALane veDaphI na nAkho.) na Anamativarto mahAnta: sveSu rmapu| (mahAna mANaso potAnA kAryamAM kALanuM atikramaNa nathI karatA arthAt vilaMba nathI karatA.) prakRtinA niyamo che. e niyamonI satata avagaNanA karanAranI pachI prakRti avagaNanA kare che. akALe khAvuM, akALe jAgavuM, akALe UMghavuM e badhI viparIta kriyAonAM pariNAma manuSyane bhogavavAM paDe che. jyAM kALanI bAbatamAM mANasa niyamita che tyAM prakRti paNa ene sahAya kare che. jaLa, vAyu, prakAza vagerenA sahAre vyavasAya karanArA kheDUta, nAvika vagerene eno anubhava hoya che. Strike when the iron is hot Make hay when the sun shines jevI kahevato pracalita che. je mANasa samayanI bAbatamAM sabhAna che te potAnAM kAryonuM Ayojana vyavasthita rIte karI le che. vizvanA mahApuruSonA jIvanano itihAsa joIe to jaNAze ke teoe potAnA samayane barabAda karyo nathI. jeo samaya barabAda kare che teo Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 jIvanamAM apekSita siddhio meLavI zakatA nathI. teo mahAna banI zakatA nathI. kALa dhasamasato jAya che. ene aTakAvI zakAto nathI. Time and Tide wait for none.' je mANase aMgata jIvanamAM siddhi meLavavI hoya teNe kALane vaza karavo joIe. je samaya jAya che te pAcho Avato nathI. siddhinI Toce pahoMcelA mANasonA jIvanano jo barAbara abhyAsa karIe to joI zakAze ke teoe potAnAM varSono hisAba barAbara rAkhelo che. kyAreka to Azcarya thAya ke ATalI nAnI jiMdagImAM ATaluM badhuM kArya teo kevI rIte karI zakyA haze! vastutaH kALane barAbara pArakhavAvALA keTalAka mahAtmAo pacAsa-sATha varSanI jiMdagImAM so varSa jeTaluM kArya karI jAya che. teo samaya bagADatA nathI e to kharuM ja. paNa kyAreka to ekasAthe be ke traNa kAma karatA hoya che ke je sAthe sAthe thaI zake. gAMdhIjI mulAkAtInI sAthe vAto karatAM karatAM reMTiyo kAMtatA. ekasAthe be kAma karavAno emane sAro mahAvaro hato. Avo mahAvaro ghaNAMne hoya che. alabatta, ema karatI vakhate mANasanI svasthatA ane prasannatA na haNAvI joIe. bhulakaNApaNuM na AvavuM joIe ane vinayaviveka na cUkavA joIe. je prajA potAnA mAnava-kalAkono barAbara sadupayoga karI le che te prajA zIghratAthI samRddhi prApta karI le che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAle kAlaM samAyare / samAjavyavasthA ane arthavyavasthA barAbara goThavAyelI hoya to manuSyane potAnA kalAkone sArthaka karavAnuM sUjhe che ne AvaDe che. samRddha dezomAM mANaso potAnA pratyeka kalAkano vicAra kare che. niyamitatA ane samayapAlananI custatA para bhAra tyAM mUkavAmAM Ave che. bIjAno samaya bagADavAno potAne adhikAra nathI evI prAmANika sabhAnatA teo dharAve che. pachAta, ardhavikasita dezomAM Thera Thera mANaso navarA beThA hoya che, gAmagapATA mAratA hoya che ane niMdAkUthalImAM ke kSudra bAbatomAM potAno ane bIjAno samaya veDaphI nAkhatA hoya che. e veDaphAI jatA kalAkonuM Arthika bojA vagaranuM svaicchika Ayojana jo thAya to paNa keTalAye vikAsa-kAryo sahelAIthI thaI zake. gAMdhIjIe grAmasaphAI, proDhazikSaNa, rASTrabhASAnA vargo vagere prakAranA racanAtmaka kAryakramo batAvI eno amala karAvyo hato. vartamAna vizva samayanI bAbatamAM uttarottara vadhu sabhAna thatuM jAya che. avakAza-saMzodhanamAM, aNukSetramAM, kSepakAstro (Missiles) vageremAM kalAka ane miniTa uparAMta sekanDanI paNa vicAraNA thAya che. ramatagamatanA vikramomAM senkaDano taphAvata mahattvano banI jAya che. audyogika utpAdanomAM samaya kevI rIte ghaTADAya ke jethI utpAdananI paDatara kiMmata ochI thAya ane napho vadhu thAya enI vicAraNA thAya che. kALanI gati sama che paNa manuSyane enI gati viSama Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 lAgavAno saMbhava che. milanano samaya TUMko lAge ane virahakALa dIrgha lAge. duHkhamAM dahADA lAMbA lAge. keTalIka ghaTanA vartamAnamAM jeTalI moTI lAgatI hoya te thoDo kALa vItyA pachI kevI gauNa ke zudra banI jAya che ! kyAreka to vahI gayelo kALa ja navI paristhitino sAco vAstavika khyAla Ape che. e paristhitinI pahelethI khabara hota to pote je kArya karyuM te na karyuM hota. vaLI eTalo samaya paNa barabAda na karyo hota. bhUtakALa para najara pheravatAM dareka vyaktine thoDuM ghaNuM evuM lAgavAnuM ja ke potAno amuka samaya khoTI rIte veDaphAI gayo hato. samayanI bAbatamAM sabhAna rahevuM eno artha e nathI ke samaya sAcavavA satata ciMtita rahevuM. samayanI bAbatamAM samajapUrvaka sabhAna hovuM te eka vAta che ane utAvaLiyA thavuM, raghavATa karavo, taMga thaI javuM, ciMtita thaI javuM te bIjI vAta che. mANase samayane dAsa banAvavo joIe. enA pote gulAma na banavuM joIe. keTalAka loko samaya sAcave che. ghaDiyALanA Takore badhuM kare che, paNa emanA jIvanamAM koI pragati ke zAnti dekhAtI nathI. vartamAna jagatamAM Time Stress ghaNA mANaso anubhave che ane ethI hRdayanI bImArInA ke mAnasika tanAvanA, DiprezananA bhoga banI jAya che. jema samayanI sabhAnatAnI jarUra che tema nirAMtanI paNa eTalI ja jarUra che. kahyuM cheH Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAle kAlaM smaayre| What is this life full of care, If there is no time to stand and stare. eTalA mATe ja eka lekhake kahyuM che ke To do great work a man must be idle as well as very industrious. kahevAnuM tAtparya e che ke svasthatA, saMyama, dhIraja, zairya vagere sadguNo kALanA svarUpane samajavAmAM ane eno vadhumAM vadhu lAbha levAmAM upayogI nIvaDe che. ApaNe joIe chIe ke daMbhI mANaso potAnI moTAI batAvavA mATe bIjAnI sAthe sarakhI vAta karatA nathI. samaya vizenI emanI kRtrima sabhAnatAmAM emanuM mithyAbhimAna DokiyA karatuM hoya che. potAne jarA paNa phurasada nathI evuM batAvIne bhAganArA pachI samaya pasAra karavA mATe valakhAM mAratA hoya che. mANasa samayanI bAbatamAM satata sabhAna hoya ane chatAM enI sabhAnatA bIjAne kaLAtI na hoya ane enA vartanane jarA paNa kRtrima banAvatI na hoya tevA mANasoe kALanA marmane pacAvyo che ema kahI zakAya. kAMDe ghaDiyALa paherI hoya chatAM aneka mANaso potAno kiMmatI samaya veDaphI nAkhe che. jANe keTalo samaya veDaphAI gayo e jANavA mATe ja ghaDiyALa na paherI hoya ! joke e jANavAnI darakAra paNa keTalAne hoya che ? vastutaH samayane pArakhavA mATe potAnI pAse ghaDiyALa hovI jarUrI nathI. aneka aparigrahI sAdhusaMnyAsIo pAse ghaDiyALa nathI hotI, paraMtu Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 keTalA vAgyA che evo samayano khyAla ApaNA karatAM temane vadhu hoya che. samaya emanI AsapAsa satata ramato hoya che. koIka mahAtmAone to evo mahAvaro thaI gayo hoya che ke teo kahe te samaya sAco ja hoya. kadAca ghaDiyALa khoTI paDe, paNa teo khoTA na paDe. jIvanamAM bhautika siddhiomAM kALanuM mahattva hoya ke na hoya, AdhyAtmika siddhio mATe kALanuM mahattva anivArya che. eka kSaNano paNa pramAda jIvane durgatimAM laI jAya che. meLavelI AdhyAtmika siddhione sthira rAkhavA mATe niratara apramattAvasthA jarUrI che. eTalA mATe ja bhagavAna mahAvIre gautamasvAmIne vAraMvAra kahyuM hatuM ke "he gautama! "samaya" mAtrano pramAda na karazo.' mayaM poyama ma mAyaU/ kALa sApekSa che. sUryacaMdra phare che te mATe kALa pharato dekhAya che, paNa aMtarIkSamAM evAM paNa sthaLo che ke jyAM kALa thaMbhI gayelo lAge, jANe ke kALa jevuM kazuM che ja nahi. jeonI AtmasvabhAvamAM ramaNatA che tyAM kALa jANe sthira thaI gayo hoya evI sUkSmAnubhUti thAya che. jyAM trikALa jJAna che, kevaLajJAna che tyAM bhUta, vartamAna ane bhaviSya traNe kALanuM jJAna ekarUpa hoya che. yugapa hoya che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAivelaM vaejjA [ativeLA na bolavuM bhagavAna mahAvIranI janmajayaMtI prasaMge emanAM aneka vacanomAMthI uparanA eka mArmika vacananuM smaraNa thayuM. philvenaM vAnnI - nAtivenaM vannA eTale ke ativeLA na bolavuM. veLAno eka artha thAya che samaya, bIjo artha thAya che maryAdA. ativeLA na bolIe eTale ke ghaNA lAMbA samaya sudhI na bolavuM ane amaryAda. (nirdhArita maryAdA karatAM vadhAre) na bolavuM. bhagavAna mahAvIre aDhI hajAra varSa pahelAM potAnA sAdhakone ApelI zikhAmaNamAMnI eka zikhAmaNa te uparyuka zikhAmaNa che. vartamAna paristhitimAM paNa e eTalI ja sAcI che. sAdhakone uddezIne kahevAyelA e vacanamAMthI vartamAna samayanA sAdhuo, sAdhako ane jAhera jIvanamAM paDelA vaktAoe paNa bodha levA jevo che. jaina AgamagraMthomAMnA "sUtrakRtAMga' nAmanA AgamagraMthanA caudamA adhyayanamAM sAdhune mATe vinaya, saMyama, gurukulavAsa, gamanAgamana, zayana, samiti-gupti vagere vize hitavacano kahevAmAM AvyAM che. temAMnuM eka hitavacana te paNa vaLyA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 che. bhagavAna mahAvIre pratyeka paristhitinuM keTaluM sUkSma, pRthakkarazIla avalokana karIne athavA potAnA kevaLajJAnanA upayogathI joIne) AvAM hitavacano kahyAM haze tenI pratIti thAya che. bhagavAna mahAvIre ApelI dezanAmAMthI aneka sUtro evAM maLe che ke je AdhyAtmika jIvanamAM jema upayogI che tema vyAvahArika jIvanamAM paNa upayogI che. bhagavAna mahAvIre je kahyuM che temAM trikAlAbAdhita satya raheluM che. sAdhuoe vyAkhyAna ApatI vakhate samyaku dharmanI prarUpaNA karavI joIe; zAstrathI viparIta vyAkhyA na karavI joie; potAnA vaktavyamAM abhimAna na AvavuM joIe; potAnA guNo jAheramAM na darzAvavA joIe; AtmazlAghA na karavI joIe; ajJAna zrotAonI hAMsI na uDAvavI joIe; potAno upahAsa thAya evA zabdono upayoga na karavo joIe; asatya vacano na uccAravAM joIe; dviarthI na bolavuM joIe; zAstranA arthane chupAvavo na joIe; potAnA gurumahArAja pAsethI je pramANe zIkhavA maLyuM hoya te pramANe ja bolavuM joIe, gharanuM doDhaDahApaNa na karavuM joIe; svAdvAdamaya sApekSa vacano bolavAM joIe. ane paTTirna vALA eTale ke maryAdA vagaranuM na bolavuM joIe-ityAdi hitavacano vyAkhyAnakArane uddezIne bhagavAne kahyAM che. jAheramAM UbhA thaI hAthamAM rAkhelA kAgaLamAMthI vAMcIne Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAivelaM vaejjA 1 1 bolavuM e paNa keTalAka vaktAne mATe kSobha pamADe evI vAta che. be-pAMca miniTa moDhethI bolatAM paNa keTalAkanA paga dhruje che. keTalAkane thoDA abhyAsa pachI pAMcadasa miniTa prAsaMgika bolavAnuM phAvI jAya che, paNa eka kalAka koIka gaMbhIra viSama upara bolavA jeTalI zakti temanAmAM hotI nathI. cIvaTapUrvakanA mahAvarAthI badhuM ja siddha thaI zake che. paraMtu vastRtvazakti khIlyA pachIthI keTalAka vyAkhyAtAone evo bhrama thAya che ke jema vadhAre lAMbuM bolAya tema potAnI zaktinAM vakhANa thAya. gaI peDhInA eka sAkSara jyAre paNa koI viSaya bole tyAre vacamAM ekAda vAkya to evuM Ave ja ke "A viSaya upara huM dhAruM to cha mahinA sudhI roja vyAkhyAna ApI zakuM.' potAnI vyAkhyAnazaktinuM mApa pote keTalo samaya bolI zake che tenA uparathI teo kADhatA. paraMtu anubhave jaNAyuM hatuM ke ekanI eka vAta viSayAMtaro sAthe doharAvyA sivAya temanI pAse viSayanuM UMDANa eTaluM nahotuM, balake e viSaya upara eka kalAkanuM saghana vyAkhyAna ApavA jeTalI sAmagrI paNa temanI pAse nahotI. eka vakhata vaknatvazakti khIlyA pachI ghaNA lAMbA samaya sudhI bolavuM e kaMI agharI vAta nathI. paraMtu ochA samayamAM sAruM ne muddAsara kema bolavuM tenuM mahattva vadhAre che. ApaNe tyAM sAmAnya janatA samayanA mApa pramANe vaktAnuM mApa kADhe che ane vadhu samaya bolanAra te vadhu moTA vaktA evo Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 bhrama seve che. keTalAka vyAkhyAtAo paNa e bhramamAM rahe che, paraMtu ochI miniTomAM sAruM bolavA mATe vadhu taiyArI karavI paDe che. becAra-cha kalAka to lavArI karanAra paNa bolI zake che. kRSNamenana yunonI salAmatI samitimAM kAzmIranA prazna upara saLaMga sAteka kalAka bolyA hatA, paraMtu tyAre emanI prazaMsA nahi, TIkA thaI hatI. keTalAka mANaso pAse vaSnatvazakti ghaNI sArI hoya che, paraMtu ene lIdhe ja teo saMkSepamAM potAnA vaktavyane rajU karI zakatA nathI. bolavA bese tyAre ghaNuM lAMbuM teo bole che. vastutaH teo bolabola karatA hoya che. temanuM vaktavya prAraMbhamAM sAruM lAge che, paraMtu veLAne-samayamaryAdAne e atikramI jAya che tyAre te nIrasa ane bojArUpa banI jAya che. thAkelA zrotAone pachI temAM rasa raheto nathI. keTalAka loko bolavA bese che tyAre emanI zravaNendriya jANe baMdha thaI jAya che ane pote bolyA ja kare che. mukhamAMthI zabdo jANe AvyA ja karatA hoya che. keTalAkane "bola-vA nAmano jANe vA ke roga na thayo hoya tevuM jaNAya che. keTalAka unmAdamAM AvI mithyA pralApa karavA lAgI jatA hoya che. keTalAka bole tyAre potAne mATe samaya jANe sthagita thaI jato hoya che. pote jANe "bhASaNa-samAdhi'mAM UtarI jatA hoya che, ane jagADyA vagara te jAgI zakatA nathI. kyAreka vyAkhyAtAnA vaktavya upara enI vRddhAvasthAnI asara varatAya Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAivelaM vaejjA 13 - . . che. eka samaye potAnI vaktatvakalAne lIdhe vakhaNAyelA vaktAo vRddhAvasthAmAM potAnI e kalA gumAvI bese che ane emanA vaktavyanI gADI vAraMvAra pATA uparathI UtarI jatI hoya che. pote zuM bolI gayA che tenI vismRti thAya che ane cavAI gayelI jUnI vAta navA utsAhathI kahetA hoya che. keTalAka vaktAonI viSayanI mAMDaNI ja eTalI lAMbI-pahoLI hoya che ke emanA vaktavyane mATe traNa-cAra kalAka paNa ochA paDe. kavi dulA kAga kahetA tema "amane ocho samaya Apo e to osarImAM ghoDo pheravavA barAbara che. amAruM enjina garama thAya ane vega pakaDavA jAya tyAM to ene breka mAravAno vakhata Ave te amane kema phAve ?' alabatta keTalAka vyAkhyAtAo traNa-cAra kalAka sudhI zrotAone pakaDI rAkhavAnI lAyakAta dharAvatA hoya che, to paNa dareka vakhate teonuM vaktavya prazaMsApAtra hoya che tevuM nathI hotuM. vaLI temanuM AMdhaLuM anukaraNa karavA janArA to thoDA vakhatamAM ja badhethI bahiSkRta thatA hoya che. keTalAka mahAtmAo paNa evA bhramamAM hoya che ke pote jema vadhu bole tema vadhu vakhANa thAya. teo khoTo mApadaMDa laIne nIkaLatA hoya che. gaMbhIra vyAkhyAnanuM zravaNa karavAnI mANasanI cittazakti ekAgratApUrvaka poNA kalAkathI eka-doDha kalAka sudhI kAma karatI hoya che. ethI vadhu samaya levAmAM Ave to te vaktavyanI asara pachIthI moLI paDatI jAya che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 vaLI jema zrotAnuM citta thAke tema kaMTALo, cIDa, abhAva vagere azubha adhyavasAyo cAlavA lAge che. zrotAonA cittane trAsa Apavo e paNa eka prakAranI sUkSma hiMsA che, e samajavAnI AvazyakatA che. hamaNAM hamaNAM to potAnA vyAkhyAnanI keseTa utAravAnI ghelachA vadhatI jAya che. keseTa pUrI bharAya eTalA mApe bolavA jatAM keTalIka vAra vyAkhyAtAone chAzamAM pANI nAkhyA karavuM karatuM hoya che. ApaNe tyAM keTalAka moTA jAhera kAryakramo atithivizeSonA vaktavyathI eTalA badhA lAMbA cAlatA hoya che ke AraMbhamAM pAMcaso-hajAra mANasa hoya temAMthI cAra-pAMca kalAkane aMte pramukha ke mukhya atithi jyAre bolavA UbhA thAya tyAre pAMca-paccIsa mANasanI hAjarI paNa rahI hotI nathI. Ayojana ja dRSTi vinAnuM hoya che. zakya eTalA vadhumAM vadhu mahAnubhAvonAM nAmo patrikAmAM chapAya che ane kAryakramamAM goThavAya che; ane darekane be-pAMca miniTa ApatAM ApatAM paNa kAryakrama cAra-pAMca kalAkano thaI jAya che. vartamAna samayamAM jAhera kAryakramomAM viveka khAtara ke zaramane khAtara AvelA ane beThelA zrotAo upara vANIno vaktAo dvArA eTalo badho atyAcAra thAya che ke kAryakrama pUro thAya tyAre sajA pUrI thayAno, chuTakArAno anubhava thAya che. ApaNA samAjanA keTalAka samartha AgevAnone evI Teva hoya che ke Akho lADavo pote ja khAI levo; pachI bIjAonuM 14 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAivelaM vaejjA 15 je thavAnuM hoya te thAya. potAne maLelI pAMca-dasa miniTane badale poNo kalAka jeTalo samaya irAdApUrvaka pacAvI pADIne te potAnuM vaktavya ADuMavaLuM jhIMke che. te paisAthI ke pratiSThAthI eTalA moTA hoya che ke ciThThI mokalavAnI ke ghaMTaDI vagADavAnI koI himmata dAkhavI zakatuM nathI. teno geralAbha laine teo AkhA prasaMga upara potAnI vANInuM varcasva jamAvIne besI jAya che ane bIjAone jANI-joIne anyAya kare che. hamaNAM hamaNAM jAhera kAryakramone vadhu uThAvadAra banAvavA mATe enuM saMcAlana koI viziSTa vyakti (mAstara opha seremanI) ne soMpAya che, paraMtu AvA ghaNA kAryakramo viziSTa vyaktinA saMcAlananA kAraNe ja "ativelA'mAM pariName che ane DahoLAI jAya che. vaktAnA janmathI mAMDIne vartamAna samaya sudhIno vigate paricaya apAya che ane pratyeka vaktAnA vaktavya pachI saMcAlake thoDI zAyarI, ekAda Tucako ane potAno ekAda anubhava kahevAnI jANe ke phormyulA thaI gaI hoya tema vaktAonA kula vaktavyanA samaya karatAM saMcAlake pote lIdhelo samaya bamaNo ke traNa gaNo thaI jAya che. AvA kAryakramo AraMbhamAM rasika ane uThAvadAra hoya che. paraMtu aMte te nIrasa ane thakavanArA nIvaDe che. ativelA'no lakSaNAthI eka artha "kaveLA' evo paNa laI zakAya. mANase yogya samaye yogya bolavuM joIe. ApaNAmAM Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kahevata che ne ke lagnaprasaMge marasiyA na gavAya. keTalAka vaktAo evI graMthithI pIDAtA hoya che ke teo jAheramAM jayAM sudhI prasaMgathI viruddha potAno sUra na kADhe ane becAra ayogya zikhAmaNo na uccAre tyAM sudhI temane saMtoSa thato nathI. AvA vaktAo AkhA prasaMgane DahoLI nAkhe che ane vAtAvaraNane vivAdamaya banAvI mUke che. ApaNA jAhera jIvanamAM paDelI keTalIka moTI vyaktio samAraMbhomAM jyAre pramukhasthAne birAje che tyAre temanAmAM evI graMthi hoya che ke pramukha tarIke upasaMhAra karatI vakhate vaktAonAM vaktavya karatAM kaMIka virodhI sUra kADhavo ja joIe, ane e rIte potAnI uccatA prasthApita karavI joIe. vyAkhyAtAnA vyAkhyAnanA abhipreta vaktavya karatAM virodhI sUra irAdApUrvaka vyakta karavo e aucityabhaMga gaNAya ane zrotAonA cittamAM dvidhA utpanna karIne emane kSubdha banAvanAra kahevAya. bhagavAna mahAvIre phivetaM vaUjJA A be zabdamAM ja vANInA saMyamano ane vaktavyanA aucityano mahimA keTalI sacoTa rIte darzAvyo che ! aneka vaktAoe ane sabhAsaMcAlakoe emAMthI bodhapATha levA jevo che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AturA paritAventi [Atura mANaso paritApa karAve che]. bhagavAna mahAvIre AcArAMga sUtranA prathama adhyayanamAM eka sthaLe kahyuM che ke caturA paritAni arthAt Atura mANaso bIjAne paritApa karAve che. hamaNAM hamaNAM duniyAmAM ghaNA dezomAM rAjadvArI arAjakatAnuM ke AtaMkavAdI ghaTanAonuM pramANa vadhatuM jAya che. acAnaka keTalAya nirdoSa mANaso potAnA prANa gumAve che. potAnA eka dhyeyane pAra pADavA mATe sattAtura mANaso bIjA aneka nirdoSa mANasono prANa letAM acakatA nathI. bhArata, pAkistAna, zrIlaMkA, aphaghAnistAna, nepAla, kolaMbiyA, lebanona, ijharAyela vagere dezamAM banatI hiMsAtmaka ghaTanAo A kathanane puravAra kare che. bhAratamAM paMjAba, mIra, AsAma, dilhI, muMbaI vagere sthaLe banatI bhayaMkara bombavisphoTanI ghaTanAo batAve che ke potAnuM lakSya siddha karavA mATe mANasa bhayaMkara hiMsaka upAyo ajamAvIne veravALe che. mANasa mAnavatA gumAvI daIne keTalI badhI nIcI pAzavI pAyarIe UtarI jaI zake che te AvI ghaTanAo darzAve che. "Atura" zabdanA judA judA artha thAya che : Atura eTale Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 - adhIro, AkuLavyAkuLa, potAnI icchAone tRpta karavA mATe dhamapachADA karanAra. Atura eTale ghavAyelo, svamAnabhaMga thayelo, nirAza thayelo mANasa. Atura eTale mAMdo, azakta mANasa. (saMskRtamAM AturazAlA eTale ispitAla.) AturatA eTale utkaMThA, apekSA, bhAvanA, utsukatA, icchA vagere. paraMtu Aturata paritAvA mAM AturatA zabda viziSTa arthamAM vaparAyo che. bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke viSaya ane kaSAyone kAraNe keTalAye jIvo ajJAnamaya, duHkhamaya, durbodhamaya ane hInatAmaya jIvana jIve che. teo potAnI AturatAne kAraNe bIjAM prANIone paritApa upajAve che. bIjI bAju sAcA, saMyamI puruSo koI paNa prakAranA jIvane paritApa na thAya, duHkha ke kaSTa na thAya e rIte potAnA jIvanano nirvAha kare che. AturatA vividha prakAranI hoya che. kSudhAtura, tRSAtura, kAmAtura, dhanAtura, yazAtura, padAtura, sattAtura, vijayAtura ema bhinna bhinna prakAranA Atura mANaso saMsAramAM jovA maLe che ane te darekamAM paNa judI judI kakSA hoya che. keTalIka tIvra ane adamya vAsanAo mANasane jaMpIne besavA detI nathI. tevA mANaso potAnI vAsanAonI tRpti mATe nirlajja banIne bahu upadrava kare che, kAvAdAvA kare che. ema karavAmAM bIjA lokone kaSTa paDe to tenI temane ciMtA hotI nathI; balake bIjAne kaSTa ApIne teo rAjI thAya che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AturA paritAventi 19 AturatA ugra banatAM teo Akramaka ke hiMsAtmaka svarUpa paNa dhAraNa kare che. bhUkha lAgI hoya ane mANasa bhojana mATe taDapato hoya to tevo sudhAtura mANasa bhojana na maLe to utpAta macAve che. kahevAyuM che ke tumukSataH ji na rati pApam ? bhUkhyo mANasa zuM pApa na karI bese ? bhUkhathI pIDAtA mANasoe, kSudhAturoe kazuM na maLatAM sarpAdi khAIne bhUkha saMtoSyAnA banAvo banyA che. gaI sadImAM uttara dhruvanI zodhasaphare nIkaLelA keTalAka sAhasikoe potAno khorAka khUTatAM adamya bhUkhane kAraNe potAnA vahAlA kUtarAone mArIne athavA chevaTe potAnA priya sAthIdArane mArI nAkhIne enuM mAsa khAdhuM che. dukALanA vakhatamAM sudhAtura mAtAe potAnAM nAnAM kumaLAM bALakone mArI nAkhIne enuM mAMsa khAI peTa bharyAnA banAvo paNa banyA che. bhUkhanI vedanAvALo mANasa bhUkha saMtoSavA game te abhakSya khAvA taiyAra thaI jAya che. tRSAtura mANasa gaTaranuM pANI pItAM paNa acakAto nathI. jo bhUkhatarasa jevI prAthamika saMvedanAo paNa jyAre atizaya ugra svarUpa dhAraNa kare che tyAre mANasane svArthodha banAvI de che ane tenI pAse pApAcaraNa karAve che, to anya ugra saMvedanAonI to vAta ja zI ! kAmavAsanAnI AturatA mANasa pAse kyAreka bhayaMkara anartho karAve che. kAmAtura ja bharyuM ja naLA-kAmAtura Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mANasone lAjazarama rahetI nathI ke bhaya raheto nathI'-evI sAcI lokAkita pracalita che. kAmAtura mANaso potAnI vAsanA saMtoSavA jatAM vacce AvanAranuM khUna paNa karI nAkhe che. potAne jenA tarapha jAtIya AkarSaNa thayuM hoya tevI vyakti bIjAne paraNI gaI hoya to tene tathA tene paraNanArane mArI nAkhavA sudhInA vicAro ke kAryo thatAM hoya che. potAnA gupta jAtIya vyavahAramAM koI ADe AvatuM hoya to teno kAMTo kADhI nAkhatAM mANasa acakAto nathI. keTalIka vAra to parapuruSa sAthenA potAnA gupta saMbaMdhone lIdhe strIe potAnA patinuM khUna karyuM hoya evA banAvo paNa bane che. potAnI vAsanAnI tRpti mATe strI saMmati na ApatI hoya to tene mArI nAkhavAnA banAvo paNa bane che. Ama, kAmavAsanAnI ugra AturatAnA anartho ghaNA jovA maLe che. 20 dhananI thoDIghaNI AturatA lagabhaga badhA ja mANasomAM hoya che. potAnA gujarAna mATe pramANikatAthI svAbhAvika rIte dhana kamAvuM e judI vAta che, paraMtu moTA dhanapati thavAnI mahattvAkAMkSA mANasane jyAre satAve che tyAre te jAtajAtanAM kuTila kAryo karavA prerAya che. potAnA karatAM bIjI koI vyakti dhaMdhAmAM ke udyogamAM AgaLa nIkaLI na jAya te mATe vividha prakAranA kapaTabharyA rastAo tene apanAvavA paDe che. evA dhanAtura mANaso anya lokone satata parisaMtApa karAvatA rahe che. jyAre temanI AturatAnI mAtrA atizaya vadhe che Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AturA paritAventi 21 tyAre temanA svabhAvamAM paNa ugratA ane abhimAna AvI jAya che. eno kaSTadAyaka anubhava svajanone, saMbaMdhIone paNa thAya che. emanuM abhimAna paristhiti bagaDatAM Akramaka svarUpa dhAraNa kare che. koIe potAno svamAnabhaMga karyo hoya athavA koIe potAne maheNuM mAryuM hoya to te sahana na thatAM dhanapatioe bIjAne pAyamAla karyAnA ke marAvI nAkhyAnA dAkhalAo samAjamAM vAraMvAra jovA maLe che. mANasane potAnA jIvananirvAha mATe je keTalIya vastuonI jarUra paDe che e mATe te parizrama kare che, kamANI kare che ane potAne joItI vastu nyAyapUrvaka meLave che. jyAM sudhI A prakArano vyavahAra cAle che tyAM sudhI-AturatAne ke saMgharSane ekaMdare avakAza raheto nathI. paraMtu cIjavastuo ochI hoya ane te meLavavA mATe umedavAro ghaNAbadhA hoya tyAre darekanA cittamAM svArtha taravarI rahe che. jarUra paDe to baLa ajamAvIne, jhUMTAjhUMTa karIne paNa potAne mATe cIjavastu meLavI levI joIe evuM mAnanArA Atura loko duniyAmAM ochA nathI. thazAtura mANaso paNa ochA nathI hotA. teo paNa bIjAone saMtApa karAve che. koI paNa prakAre nAmanA meLavavI e emanuM lakSya hoya che. potAnAM saguNo ane kAryo anusAra keTalAka mANasanI samAjamAM comera kIrti svAbhAvika rIte prasaratI hoya che. teo bIjAne paritApa karAvatA nathI. sAcA sAdhusaMto ke sajjana mANaso prasiddhi mATe puruSArtha ke ceSTA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 varaprabhunAM vacano bhAga 1-2 karatA nathI. paraMtu keTalAka mANaso samAjamAM aneka loko potAne oLakhe eTalA mATe kaMIka ne kaMIka tukkAo doDAvatA rahe che. potAnAM nAnAM-moTAM kAryanI noMdha jo lokoe ke vartamAnapatroe lIdhI na hoya to teo becena banI jAya che. potAno roSa aneka loko upara teo ThAlave che. menana prAre prasiddha puruSo mavet e emano maMtra hoya che. keTalAka kIrtinA vyasanI mANasone thoDA divasa sudhI jo prasiddhimAMthI bAkAta rAkhavAmAM Ave to temanI mAnasika bImArI vadhI jAya che ane teo bIjAne upadravo karavAnuM cAlu karI de che. jAhera jIvanamAM paDelA keTalAka mANaso padAtura hoya che. koIka saMsthAmAM koIka nAnuM ke moTuM pada meLavavA mATe temanI tAlAvelI eTalI badhI tIvra ke utkaTa hoya che ke potAne te pada na maLe tyAM sudhI teo jaMpIne besatA nathI. mANasane potAnI pAtratA anusAra koI pada svAbhAvika rIte maLe to te judI vAta che. paraMtu potAnAmAM pAtratA na hoya to paNa amuka pada meLavavA mATenI temanI lAlasA eTalI badhI Avegamaya hoya che ke tenI jANa thatAM keTalAya lokone temanA pratye tiraskArano bhAva thAya che; niMdA ane kalahanuM vAtAvaraNa sarjAya che. pada meLavavA mATe AMTIghUMTI ane kAvAdAvAnI yojanA thAya che. ekAda evA mANasane kAraNe bIjA keTalAya mANasone paNa mAnasika paritApa thayA kare che. khuda padAtura mANasane paNa mAnasika paritApa ocho hoto nathI. jo pote Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AturA paritAventi pada meLavavAmAM parAjita thAya che to svabacAva ane paraniMdAnuM tenuM viSacakra lAMbA samaya sudhI ghUmyA kare che. AturatAnuM moTuM kSetra te rAjakAraNa che. jema deza moTo ane sattA moTI tema temAM sarvocca pada meLavavA mATenA umedavAro ghaNA badhA rahevAnA. anya kSetro karatAM rAjakAraNamAM paDelA sattAtura mANaso lokone vadhu paritApa karAve che. have to jyAre pracAra-mAdhyamo ghaNAM vadhI gayAM che tyAre sattAtura mANasonA kAvAdAvAnI ghaNI badhI gupta vAto bahAra AvI jAya che. potAnI sattA TakAvI rAkhavA mATe mANasa moTI lAMca Ape che, moTI lAMca le che ane vakhata Avye pratispardhI jUthanI vyaktione yuktiprayuktithI marAvI paNa nAkhe che. sAmyavAdI dezomAM sTelina ane bIjA sattAdhIzoe potAnA sattAkALa daramiyAna sattAturatAne khAtara hajAro-lAkho mANasonI gupta rIte hatyA karAvI nAkhI che. sattAno nazo kyAreka AkhI prajAne evo caDe che ke te pADozI rAjyono pradeza pacAvI pADavA mATe athavA tenA upara varcasva jamAvavA mATe yuddhano Azaro le che. duniyAnAM tamAma yuddhonA mULamAM sattA para rahelI vyaktionI potAnI sattA mATenI ane vijaya mATenI AturatA ja kAraNarUpa hoya che. sattA para rahevuM, vijayAtura banavuM ane bIjI bAju duzmana dezo pratye udAra banI kSamAnI bhAvanAne apanAvavI e be vastu sAmAnya rIte ekasAthe saMbhavI na zake. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mANasamAM jAgelI tIvra abhilASAo tIvra rAga ke tIvra leSamAM pariName che. jyAre icchA, vAsanA, abhilASA, AturatA ityAdinI tIvratA, utkaTatA ke ugratA manuSyanA cittamAM pravarte che tyAre enI svasthatA cAlI jAya che. sArAsArano viveka karavAnI zakti te gumAvI bese che. e vakhate satya, nyAya, nIti, dayA vagere saguNo paNa tene apriya thaI paDe che. potAnuM lakSya siddha karavA mATe te nirdaya banatAM acakAto nathI. bIjA lokone mAnasika paritApa pahoMcADavAnI vAta to hoya ja che, paraMtu AvA nirdaya ane Atura mANaso bIjAnI hatyA karavAmAM paNa saMkoca ke lajjA anubhavatA nathI. mANasa jyAre svArthodha banI jAya che tyAre mAnavatAno sahaja sadguNa tenAmAMthI adRzya thaI jAya che. keTalAka Atura mANasomAM, rAtadivasa eka ja vAtanuM satata ciMtana, sevana ke raTaNa karavAne lIdhe, evI graMthi baMdhAI jAya ke jethI temanI parapIDananI vRtti AvegavALI, unmAdamaya banI jAya che. teo jyAM sudhI koIkane kaSTa Ape nahi, parisaMtApa karAve nahi tyAM sudhI temane zAMti maLatI nathI. keTalAka pAradhIo athavA zikAranuM vyasana dharAvatA mANaso pazupakSIno zikAra to kare ja che, paraMtu pote jeno zikAra karyo hoya te pazu ke pakSIne jyAM sudhI potAnI najara sAme taraphaDatuM jue nahi tyAM sudhI temane saMtoSa thato nathI. keTalAka Atura lokone parapIDana prakAranI AvI graMthi vAraMvAra Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AturA paritAventi satAvatI rahe che. jagatamAM jo zAMti ane saMvAditA sthApavAM hoya, rASTra ane rASTra vacce, prajA ane prajA vacce baMdhutva ane sahakAranI bhAvanA jo sthApita karavI hoya to pratyeka kakSAe AturatAne saMyamita rAkhavI paDaze. jema AturatA ochI tema paritApa ocho. AturatAne saMyamamAM rAkhavA mATe sauthI pahelI jarUra che saMtoSanI. mANasa jyAM sudhI potAnI icchAone svecchAe parimita karato nathI tyAM sudhI AturatA upara te vijaya meLavI zakato nathI. icchAono koI aMta nathI. mANase potAnI zakti, kakSA, guNavattA ane paristhiti anusAra potAnI icchAone parimita karatAM rahevuM joIe. e parimitatA jyAM sudhI vratanA rUpamAM AvatI nathI tyAM sudhI parimita karelI icchA paNa acAnaka aparimita banI jaI zake che. A enuM moTuM bhayasthAna che. mATe vrata-pratijJA Avazyaka ane upakArI che. indriya-saMyama ane icchA-parimANa dvArA prApta thato AnaMda keTalA UMcA prakArano che te vizeSapaNe to svAnubhavathI ja samajAya che. jyAM AturatAno abhAva che tyAM saMyama, saraLatA, svAbhivakatA, nirdoSatA, pramANikatA, nyAyabuddhi pravartavA mATe vizeSa avakAza rahe che. kuTuMba, samAja, rASTra ke vizvamAM zAMti ane saMvAditA sthApavAM haze to pratyeka kakSAe AturatA'ne parimita karatAM rahevuM paDaze ! bhagavAna mahAvIre mAtara paritAtti e be zabdamAM Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 saMsAranA duHkhada svarUpanuM ane manuSyanA mananI nabaLI lAkSaNikatAnuM keTaluM vizada darzana karAvyuM che ! 26 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukkaraM kareuM je tAruNNe samaNattaNaM [yovanamAM sAdhupaNAnuM pAlana duSkara che] chellA eka-be dAyakAmAM jainonA judA judA saMpradAyomAM sAdhuonA zithilAcAranI, dIkSAtyAganI, ApaghAtanI, nANAMnI ucApatanI banatI ghaTanAoe samAjane vAraMvAra saMkSubdha karI mUkyo che. vartamAna samayamAM pracAra-mAdhacyo vadhyAM che ane sanasanATIbharI ghaTanAo prasiddha karI yaza khATI javAnI teonI vRtti paNa vadhatI jAya che. ethI kyAreka ghaTanA nAnI hoya to paNa tene bahu moTuM svarUpa ApavAmAM Ave che. kyAreka to utAvaLe khoTI ke adhUrI mAhitI apAI jAya che. alabatta, pracAra-mAdhyamone kyAreya aTakAvI nahi zakAya. jo ke bIjI bAju kyAreka to teo e dvArA samAjane mAhitagAra ane jAgrata karavAnI iSTa samAjasevA paNa bajAve che. paraMtu je sAvadha rahevA jevuM che te to sAdhu samAje ja che. sAdhuonA zithilAcAranI ghaTanAo AjakAlanI nathI. vizvAmitrathI paNa vadhu prAcIna kALanI che. vastutaH jema khoTA dAktaro hoya che, lebhAgu ijanero hoya che, apramANika adhyApako hoya che, luccA vepArIo hoya che, bhraSTa nyAyAdhIzo hoya che tema samAjamAM vakhatovakhata zithilAcArI sAdhuonA dAkhalA paNa banatA rahevAnA. evI ghaTanAo Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 dareka kSetre kevI rIte ochI bane te ja samAje vicAravAnuM rahe che. jema sauthI UMcI ane kaThina parIkSAomAM pAsa thanAranI saMkhyA alpa hoya che tema sAdhutAnI parIkSAmAM sArI rIte pAsa thanArAo alpasaMkhya ja rahevAnA. emAM paNa duniyAnA judA judA dharmomAM gRhatyAgI sAdhu-saMnyAsIonA je nizcita AcAra hoya che temAM sauthI vadhu kaThina sAdhvAcAra jaina dharmamAM gaNAyo che. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha e pAMca mahAvratanuM mana, vacana ane kAyAthI karavuM, karAvavuM ane anumodavuM ema trividhe trividha arthAt nava koTie niraticAra pAlana karavuM ghaNuM ja duSkara che. A pAlana paNa kizorAvasthA ke vRddhAvasthAmAM jeTaluM duSkara nathI teTaluM duSkara yovanAvasthAmAM che. eTale ja bhagavAna mahAvIra svAmIe uttarAdhyanasUtramAM kahyuM che : jahA aggisihA dittA, pAI hoi sudukkarA / tahA dukkaraM kareuM je tAruNNe samaNattaNaM / / [jema agninI zikhAnuM pAna karavuM duSkara che tema taruNa vayamAM sAdhupaNAnuM pAlana karavuM duSkara che.] gharabAra choDI, mAtApitA ane sagAMsaMbaMdhIono tyAga karIne dIkSA levAnuM ghaNuM agharuM che, paraMtu dIkSA lIdhA pachI tene sAdyata nibhAvavuM te ethI paNa ghaNuM badhuM agharuM che ane nibhAvavA karatAM ene sAcI rIte zobhAvavAnuM to duSkaramAM Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukkaraM kareuM je tAruNNe samaNattaNaM duSkara che. samAjanI kula vastImAMthI dIkSita thanAranI saMkhyA aDadhA TakAthI paNa ochI hoya che ane dIkSita thayelAomAMthI saMyamadharmanuM sAcI rIte pAlana karanArAonI saMkhyA to ethI paNa ghaNI ochI rahe che. dIkSA lIdhA pachI kalaMkarahita, paraMtu gatAnugatikatApUrvaka yaMtravat dIkSAno bhAra vahana karIne jIvana jematema pUruM karanArAonI saMkhyA paNa ochI nathI hotI. Ama banavuM asvAbhAvika nathI, kAraNa ke A mArga ja evo kaThina che. eTale ja bhagavAna mahAvIre uttarAdhyayana sUtranA ogaNIsamA adhyayanamAM kahyuM cheH vAluyAkavale ceva nirassAe u saMjame / asidhArAgamaNaM ceva dukkaraM cariDaM tavo / / [saMyamanuM pAlana retInA koLiyA jevuM nIrasa che. tevI ja rIte tapazcaryAno mArga paNa talavAranI dhAra upara cAlavA jeTalo duSkara che.] X X X ahivegaMtadITTIe carite putta dukkare / javA lohamayA ceva cAyeyavvA sudukkaraM // [jema loDhAnA java cAvavA duSkara che tema sarpanI jema ekAntadRSTithI - ekAgratAthI cAritranuM pAlana karavuM duSkara che.] 29 X X X Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 jahA bhuyAhi tariuM dukkaraM rayaNAyaro / tahA aNuvasanteNaM dukkaraM damasAgaro / / [jema bhujAothI samudra tarI javo duSkara che tema upazAnta nahi thayelA jIva mATe saMyamarUpI sAgara tarI javo duSkara che.] cheka prAcIna kALathI vartamAna samaya sudhI duniyAnA dareka dharmamAM evA mANaso jovA maLe che ke jeo gharabAra choDI sAdhu-saMnyAsI thaI gayA hoya. keTalAka mANaso prakRtithI bhogopabhogathI vimukha hoya che. paraMtu jeTalA sAdhu-saMnyAsI, bhikhkha, pAdarI, phakIra ityAdi thayA hoya te badhA ja tyAga-vairAgyanI sAcI bhAvanAthI prerAIne saMyamanA mArge sAcI rIte pravaryA hoya evuM nathI. keTalAke ajJAnathI, lAcArIthI, duHkhathI mukta thavA, tevo mArga svIkAryo hoya che. keTalAkane bhoLavIne laI javAmAM AvyA hoya che. keTalAke pote AjIvikA meLavavAne asamartha hovAthI ke maMdabuddhivALA hovAthI, ke koI zArIrika khoDa hovAthI ke pote taraMgI vicitra svabhAvanA hovAthI Avo mArga grahaNa karelo hoya che. vezathI teo sAdhu hoya che, paNa temanA hRdayane verAgyano ane saMyamano pAko raMga lAgyo nathI hoto. teo mAtra dravyaliMgI ja hoya che. keTalAka sAdhuomAM tatkAla pUrato duHkhagarbhita vairAgyano udraka hoya che, paraMtu te zamI jatAM ane bhogopabhoganI sAmagrI sulabha banatAM pharI temanAmAM sAMsArika bhAvo ane kalpanAo Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukkaraM kareuM je tAruNNe samaNattaNaM jAgrata thAya che. yauvanAvasthAmAM e vizeSa prabaLa bane che. vividha indriyonI atRpti emane satAve che ane mAnasika paritApa karAve che. badhA sAdhu eka ja sarakhI koTinA na hoI zake. koIkamAM eka prakAranI zakti hoya to koIkamAM anya prakAranI, tevI rIte keTalAka sAdhuomAM jovA maLatI zithilatAo paNa ekasarakhI na hotAM judA judA prakAranI hoya che. mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda tathA azubha yoga moTA sAdhuone paNa patananA mArge laI jAya che. viSaya ane kaSAya e sAdhujIvananA moTA zatruo che. zithilatAnI dRSTie evA pAMca prakAranA sAdhu zAstramAM batAvavAmAM AvyA che ke je avaMdanIya gaNAya cheH (1) pArzvastha (pAsasthA), (2) avasanna (osanno), (3) kuzIla, (4) saMsakta ane (5) yathAchaMda (jahAchaMdo). A pAMca prakAranA darekanA peTA prakAra paNa batAvavAmAM AvyA che. 'guruvaMdana bhASya'mAM kahyuM cheH pAsattho osanno kusIla saMsattao jahAchaMdo / yu-yuga-ti-Tu-Leza-vijJA avaMkhinnA nivarjhana [pArzvastha, avasanta, kuzIla, saMsakta ane yathAchaMda-A pAMcenA anukrame be, be, traNa, ane aneka-evA peTA prakAra che. A pAMceyane jaina darzanamAM avaMdanIya kahyA che.] pAsasthA (pArzvastha) eTale bAjumAM rahelA athavA mArgathI bAju 52 khasI paDelA. jeo AtmAmAM nahi paNa bahAra ke 31 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 bAjumAM rahe che, jeo dharmamAM nahi paNa dharmanI bahAra rahe che, jeo jJAna, darzana ane caritryarUpI ratnatrayImAM nahi, paNa enI bahAra rahe che te pArzvastha. pArzvasthanA be prakAra che-sarva pArzvastha eTale saMpUrNapaNe bhraSTa thayelA ne deza pArzvastha eTale amuka aMze bhraSTa thayelA. avasanna eTale je sAdhuo potAnA AcAranA pAlanamAM rasahIna, zithila, pramAdI ke anutsAhI hoya. emanA be prakAra che-sarva avasanna ane deza avasanna. kuzIla eTale kharAba AcaraNavALA. jeo jJAnAcAra, darzanAcAra ane cAritrAcAranA pAlanamAM paNa doSavALA hoya te. keTalAka sAdhuomAM keTalAka sArA guNa paNa hoya ane keTalAka doSo hoya to tene 'saMsakta' kahevAmAM Ave che. yathAchaMda eTale potAnI marajI mujaba vartanArA, gurunI AjJAmAM na rahenArA, utsUtra prarUpaNA karanArA, ezaArAmanuM jIvana jIvAvALA zithilAcArI sAdhuo. teo aneka prakAranA hoya che. A pAMce prakAranA sAdhuone jaina dharmamAM avaMdanIya kahyA che. 32 sAdhuomAM zithilatA AvavAnA aDhAra sthAna dasavaikAlikasUtramAM batAvyAM che. emAM pAMca mahAvratanA pAlananI vAta mukhya che ane emAM paNa kaThina vrata brahmacaryanuM che. sAdhu-sAdhvIo brahmacarya vratanuM pAlana ka2vAne asamartha bane che tyAre temanAmAM AcAranI zithilatAnA vividha Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukkaraM kareuM je tAruNNe samaNattaNaM prakAranA doSo udbhavavA lAge che. brahmacarya vrata eTaluM duSka2 che ke tenA yogya ane yathArtha pAlana mATe zIlanI nava vADa batAvavAmAM Ave che. e vADa sAcavavAthI vikAra ke patananAM dvAra baMdha rahe che. jeo A vADanI bAbatamAM pramAda seve che teonuM kyAre patana thaI jAya che te kahevAtuM nathI. hiMdu, bauddha, islAma ke yahUdI vagere dharmomAM paNa vijAtIya sAthe dehasaMbaMdha na thayo hoya to paNa sajAtIya saMbaMdho ke svayaMskhalananA prasaMgo prAcIna kALathI banatA AvyA che. alabatta, Avo varga bahu nAno hoya che, paNa nathI hoto ema nathI. vartamAnakALamAM dareka dharmanA sAdhu-sAdhvIone jyAM ekAMtamAM rahevAnI ane vaijJAnika sAdhanono upayoga karavAthI sagavaDa maLatI jAya che tyAM zithilAcArano avakAza vadhavA lAgyo che. je dharmamAM sAdhu-sAdhvIjIone phoTA, TI.vI. ke philma jovAno pratibaMdha hoto nathI tevAM sAdhu-sAdhvIo ekAMtamAM azlIla dazyo paNa nihALI zake che. anya dharmanAM sAdhu-sAdhvIomAM paNa durAcAra vadhavA lAgyo che. duniyAmAM azlIla phoTAo, calacitro vagere prakAranI sAmagrI pratidina vadhatI cAlI che ane TI.vI. ke kompyuTara upara potAnA gharamAM sulabha thavA lAgI che: videzomAM kompyUTara calAvatAM kumaLI vayanAM bALako ajANatAM AvAM dazyo na nihALI le e mATe mA-bApa bahu saciMta rahe che. sAdhupaNAmAM yovana vayanuM eka moTAmAM moTuM jokhama te 33 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kAmavAsanAnuM che. dareka manuSyamAM (ane pazuomAM paNa) kALakrame kAmavAsanAno udaya thAya che. kizorAvasthA vaTAvatAM zarIramAM je prakAranA pheraphAro thavA lAge che tethI mANasa kautukavaza bane che ane kudaratI Avego AvatAM te saMtoSavAnA upAyo zodhe che. chellA thoDA vakhatathI amerikAmAM khristI pAdarIo sAmenA tahomatanAmAnA dAkhalAo vadhatA jAya che. amerikA jevA vizALa dezamAM pAMca hajArathI vadhu devaLo che ane temAM ethI paNa vadhu saMkhyAmAM pAdarIo pharaja bajAve che. khristI dharmamAM paNa sAmAnya rIte romana ketholika saMpradAyamAM "phAdhara'nI dIkSA bALa brahmacArIne ja apAya che. pariNIta na hoya. bALa brahmacArI hoya evI vyaktio pAdarI banI hoya to temAMthI koIkanI atRpta suSupta kAmavAsanA jAgrata na thAya evuM nathI. evI vAsanA jAgrata thAya ane te adamya banI jAya tyAre tevI vyakti potAnI vAsanA saMtoSavA vividha tarakIbo ajamAve che. devaLamAM zIkhavA AvatA ke dharmakriyA karavA AvatA kumaLI vayanA dasabAra ke vadhAre-ochA varSanA chokarAo sAthe sajAtIya vyavahAra AvA pAdarIothI thaI jAya che. pachI Teva paDe che ane pakaDAya che tyAre temanI sAme khaTalo cAle che ane temane sajA thAya che. chellA dAyakAmAM pakaDAyelA evA keTalAka pAdarIo jelajIvana bhogave che. ApaNe tyAM jaina ane anya dharmamAM tathA duniyAnA bIjA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukkaraM kareuMje tAruNNe samaNattaNaM 35 dezomAM ane bIjA dharmomAM paNa ghaNA AvA dAkhalA bane che. paNa tyAM kAyado ane lokamata eTalA prabaLa nathI. pariNAme gupta rIte kAmabhoga bhogavatA sAdhuo upara korTamAM kesa calAvavA ane sAkSI thavA bahu ochA mANaso taiyAra hoya che. yuvAvasthA e sAdhutAnI kasoTI karanAro kaparAmAM kaparo kALa gaNAya che. gRhasthonAM vaibhavI jIvana joIne tevuM jIvana jIvavAnI icchA thavI, kAmavAsanA jAgrata thavI ane tenA Avegone zAMta karavA asamartha thavuM, prasiddha puruSa thavAnA koDa jAgavA ane lokeSaNAthI parAjita thavuM e yauvanavayamAM sAdhuo sAme moTuM phADIne beThelA moTA duSTa asuro che. emanA upara vijaya meLavavA mATe apUrva parAkramanI apekSA rahe che. yuvAna vaye mahAna tejasvI sAdhuoe saMyamanI ane adhyAtmanI uttama ArAdhanA karI hoya evA aneka dRSTAnto jaina zramaNa paraMparAmAM jovA maLaze. jaMbUsvAmI, sthUlibhadra, vajasvAmI, hemacaMdrAcArya, yazovijayajI vagere becAra nahi, paNa aneka nAmo gaNAvI zakAya. anya dharmomAM paNa evAM aneka udAharaNo vize jANavA maLe che. keTalAye mahAtmAo thaI gayA che ke jemanAM nAmanI ApaNane jANa nathI. keTalAye mahAtmAo potAnI ArAdhanAnI ane AdhyAtmika uccatAnI vAta koIne jaNAvA detA nathI ke jAte prasiddhimAM AvavA icchatA nathI. eTale saMyamanI ArAdhanAno mArga duSkara che, Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 paNa azakya nathI. manuSyanA bhogopabhoganI anya ghaNIkharI pravRttio pragaTa hoya che, paraMtu kAmabhoganI pravRtti kAyadesaranI hoya to paNa gupta hoya che eTale te jaladI najaramAM AvatI nathI, paNa enI vyApakatA samagra sRSTimAM prasarelI rahe che. brahmacarya vratane asidhArA vrata tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. khAMDAnI dhAra para cAlavAnuM kadAca eTaluM kaThina nathI jeTaluM kaThina brahmacarya vratanuM pAlana che. indriyonAM bIjAM kSetro karatA kAmavAsanAnuM kSetra atyaMta baLavAna che. enA upara vijaya meLavavAnuM ghaNuM ja agharuM che, kAraNa ke kAmavAsanAne sparzendriya sAthe saMbaMdha che ane sparzendriyanA saMskAra jIvamAM anAdikALathI avirata cAlyA Ave che. vaLI zarIramAM bIjI indriyo karatAM sparzendriyanuM kSetra ghaNuM moTuM che. ekendriya jIvemAM anya koI indriyo nathI hotI, paNa sparzendriya to hoya ja che. A anAdinA saMskAramAMthI nivRtta thavA mATe ghaNA moTA puruSArthanI apekSA rahe che. AhArane kAmavAsanA sAthe avazya saMbaMdha che. brahmacarya vrata dhAraNa karanArA sAdhu ke gRhastho jo snigdha, pauSTika AhAra pUratA pramANamAM levA lAge to emanAmAM vAsanAo jAgyA vagara rahe nahi. vacanathI ke kAyAthI kadAca te calita na thAya to paNa potAne khabara paNa na paDe e rIte vikAro emanA cittamAM dAkhala thaI jAya che. evA vikArI vicAro Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukkaraM kareuMje tAruNNe samaNattaNaM hajAro prakAranA hoya che. jaina dharmamAM dUdha, dahIM, ghI, tela, kaDA (eTale kaDaImAM taLelI), goLa ane sAkara e dravyone "vigaI' tarIke oLakhavAmAM Ave che. "vigaI" zabda vikRti parathI Avelo che. A padArthomAM zarIramAM vikRti janmAvavAnI zakti rahelI che. eTale eno upayoga atyaMta maryAdita pramANamAM ja karavAno hoya che. enI ati mAtrA vikAra janmAvyA vagara rahetI nathI, kAraNa ke ethI sapta dhAtunA rUpAMtaramAM pharaka paDe che. ane evo pharaka zarIra upara athavA chevaTe cittanI vicAradhArA upara prabaLa avaLI asara karI jAya che. jeo potAnI vicAradhArAnuM dinarAta satata avalokana karatA rahe che teone A vAta tarata samajAya evI che. AthI ja keTalAye jaina sAdhuo vigaino upayoga karatA nathI ane keTalAka to e na vAparavA mATe jIvana paryaMtanAM paccakakhANa le che. vigaIno ocho upayoga thAya to zarIra kudaratI rIte ja kuza rahe. sAdhu kRzakAya hoya to ja zobhe. sAdhu hovuM ane alamasta tagaDA rahevuM e baMne sAthe hoI na zake. (sivAya ke janmajAta koI khoDa hoya). "tamArI tabiyata bahu phAMkaDI thatI jAya che" evuM vacana sAdhu mATe zobhe nahi. je saMnyAsIo rAta paDyA pachI miSTAnna sahita bhAre bhojana peTa bharIne kare che teone kharAba svapno Ave che ane nidrAvasthAmAM vikAra ane alananA prasaMgo prApta thAya Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 che. vAraMvAra banatA evA Akasmika prasaMgo cittane avaLI dizAmAM dhakele che ane pachI pote paNa emAM rAcavA lAge che. saMyamanA pAlanane mATe sUryAsta pahelAM asnigdha, amiSTa AhAra ane te paNa mita pramANamAM hoya e hitAvaha manAyo jaina dharmamAM UThavA-besavAnI ke sUvAnI kriyAo vize paNa bahu sUkSmatAthI vicAra karavAmAM Avyo che. sAdhuonI besavAnI mudrA paNa saMyamita hovI joie. jena dharmamAM sAdhuo ane gRhastho mATe paMcAMga praNipAta svIkArAyo che. diMDavat praNAmano niSedha che, kAraNa ke pote karelA daMDavat praNAma ke anya strI ke puruSe karelA daMDavat praNAmanuM abhadra darzana uttejanAnuM nimitta banI zake che. jeo vijAtIya vyaktinuM mukhadarzana paNa karavA icchatA nathI teo daMDavat praNAma na kare e ja ucita che, kAraNa ke emAM patananAM sUkSma bhayasthAno che. sAdhuoe paga saMkoDIne paDakhe ja sUI javuM joie jethI kudaratI rIte zArIrika saMyama jaLavAya ane ethI mana paNa nirmaLa rahe. digaMbara munio to eka ja paDakhe nidrA karI letA hoya che. paDakhuM badalavAnuM thayuM ke tarata beThA thaI dhyAnamAM besI javAnuM hoya che. vratapAlanamAM zarIranI kriyAo ane avasthAono pUrvAcAryoe barAbara abhyAsa karIne saMyamanI dRSTie yogya niyamo batAvyA che. dareka dharmamAM tejasvI sAdhuo pratye mahilA varganuM AkarSaNa Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukkaraM kareuM je tAruNNe samaNattaNaM 39 parApUrvathI cAlatuM AvyuM che. paraMtu jeo potAnI sAdhanAmAM sthira che teo te vize udAsIna rahe che. keTalAka mahAtmAo yuvatIjanavallabha bane che. rUpALI lalanAothI teo viMTaLAyelA rahe che. bhakta mahilAo temano caraNasparza karavA jhaMkhe che. bhoLI ane vevalI bhaktANIo gurumukhe potAnAM jarAka vakhANa thatAM rAjI rAjI thaI jAya che ane tene rAjI karavA game te hada sudhI javA taiyAra thaI jAya che. emAM teo potAne parama bhAgyazALI, parama dhanya mAnavA lAge che. teo emanA nAmanI mALA pheravavA lAge che. kaMIka kAkatAlIya nyAyathI banatI ke upajAvI kADhelI camatkArika ghaTanAone teo gurue karelA camatkArarUpe mAnavA lAge che. paraMtu AvI ghaTanAo guru mATe lapasaNI bhUmikA taiyAra kare che. ane potAne atyaMta sAvadha mAnavA chatAM evA guruo kyAre lapasI paDe che te agAuthI pote kaLI zakatA nathI. patana paNa jyAM sudhI gupta hoya tyAM sudhI rocaka bane che. sArI vaktatvazakti e jema sAdhunA guNapakSe che tema emane mATe bhayasthAna paNa che. ethI sAvadha rahevAnuM che. sArI vaSnavazaktithI ghaNo prabhAva paDe che. anekanA jIvanane mATe te preraNArUpa bane che. paraMtu sArI vastUtvazakti moTA ToLAne kheMcI lAve che. emAM duSTa mANaso paNa kheMcAine Ave che. sArI vAkachaTA kyAreka sAdhavaktAnA manamAM sUkSma mAna kaSAya janmAve che. e vakhata jatAM madirAnuM kAma kare che. te vakhate Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 koInAM, potAnA gurunAM suddhAM, hitavacana gamatAM nathI. zrotAbhakto pAse dhAryuM ka2AvavAnI zakti khIlatAM AtmavizvAsa vadhe che, svataMtra thavAnA vicAro cAle che, ema thAya to nirvAhanI javAbadArI uThAvI lenArA bhakto maLI ja Ave che ane ema karatAM karatAM eka divasa saMyamatyAgano nirNaya levAya che. sAdhu tarIke pote je je lokahitanuM kArya kare che te gRhastha tarIke vadhAre sArI rIte karI zakaze evo bhrama pachI sevAya che. sUkSma AdhyAtmika svahitanA bhoge lokahitanI bhrAmaka pravRtti thaI rahI che evuM bhAna mohanIya karma potAne thavA detuM nathI ane eka uttama jIva potAnuM saMsAraparibhramaNa vadhArI de che. ema thavAnuM hatuM mATe thayuM evI mAnyatAnuM pachI samarthana karyA vagara chUTako nathI raheto. sArI vaktRtvazaktine lIdhe maLatI moTAI kyAreka yuvAna munine AtmavaMcanA tarapha dhakele che. bahArathI dharmanI vAta cAle, paNa aMtaramAM mAyAcAra vadhavA lAge. upAdhyAya zrI yazovijayajIe lakhyuM che: mArca moTAimAM je muni, calave DAkaDamAlA; zuddha prarUpaka guNa viNa na ghaTe, tasa bhava arahaTamAlA. nija gaNa saMce, mana navi kheMce, graMtha bhaNI jana veMce; huMce keza, na muMce mAyA, to vrata na rahe paMce. yuvAna ziSyone saMyamanA mArge keLavavAnI javAbadArI guru bhagavaMtanI ghaNI moTI rahe che. guru-pArataMtrya u52 jaina dharmamAM 40 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakkaraM kareuM je tAruNNe samaNattaNaM 41 ghaNo bhAra mukAyo che. eka AcArya bhagavaMte kahyuM hatuM ke DokTara ke enjiniyariMganI parIkSA prathama vargamAM pAsa karI ane DigrI maLI eTale te sArAmAM sArA dAktara ke enjiniyara thaI ja jAya evuM nathI. e mATe kSetranA vaDIla anubhavInI sAthe kAma karavAthI sAcuM mArgadarzana ane sAro anubhava meLavIne sArA dAktara ke ijanera thaI zakAya che. tevI rIte celAne dIkSA ApavAthI te uttama sAdhu thaI jaze evA bhramamAM gurue na rahevuM joIe paNa potAnI pAse rAkhIne saMyamanA suMdara pATha ene bhaNAvavA joIe. nAnI uMmaranAM chokarAo ke chokarIo mAbApane mUkIne AvyAM hoya to tene satata pAse rAkhIne eTaluM vAtsalya ApavuM joie ke mAbApanI yAda teone na Ave ke ghare javAnuM nAma paNa na le. tevI ja rIte celAone evI tAlIma ApavI joIe ke jethI bhautika vaibhavamAM jeTaluM sukha che tenA karatAM tyAgamAM ane AtmabhAvamAM ghaNuM caDiyAtuM sukha che evI sAcI zraddhA enAmAM janma ane bhautika vaibhava mATe cittamAM jarA sarakhI paNa Asakti na rahe. tevI ja rIte brahmacaryanA pAlana mATeno eno rasa evo sarasa keLavavo joie ke kAmabhoga ene sAva tuccha, nIrasa, dhRNAspada ane hAnikAraka tathA saMsAranuM paribhramaNa vadhAranAra lAge. paraMtu A badhuM baicAra divasa ke becAra mahinAmAM thatuM nathI. ziSyane cArapAMca varSa satata pAse rAkhI, vAtsalyapUrvaka enI dekharekha rAkhavAthI thAya che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 2 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 ziSyane kSatio mATe vAraMvAra kaDaka zikSA karavAthI pariNAma eTaluM sAruM nathI AvatuM jeTaluM vAtsalyabhAvathI prasannatApUrvaka vaza rAkhyAthI Ave che. paraMtu ema karavA mATe guru bhagavaMte pote paNa eTalI ja ucca pAtratA keLavavAnI rahe che ane ziSyo mATe eTalo samaya ApavAno rahe che. je guru bhagavaMtamAM potAnAmAM ja zithilatA hoya te celAne bahu rokI ke TokI na zake. guru mahArAjane potAne ja bhojananI vAnagIomAM rasa paDato hoya ne tevI vahorI lAvavA mATe sUcanA apAtI hoya, potAnI yojanA mATe zrImaMtoe lakhAvelI rakamonA ane yojanAmAM thatA kharcanA hisAbo rAtadivasa cAlyA karatA hoya, anya samudAyanA sAdhuonI niMdA cAlatI hoya, zrImaMta gRhastho ke rAjadvArI puruSonI khuzAmata thayA karatI hoya, vijAtIya varganI upasthiti gamatI hoya athavA anya koI paNa prakAranI svabhAvagata nirbaLatA hoya to rAtadivasa sAthe rahenAra celAothI e vAta ajANa rahetI nathI. kyAreka to AvI gupta vAtanA sAkSI celAo potAnuM kArya karAvavA mATe gurune "bleka meIla" paNa karyA karatA hoya che. mATe ja dIkSA ApavI jeTalI sahelI che tethI vadhu kaThina guru tarIkenI potAnI pAtratA keLavavAnuM che. je guru bhagavaMto pote lokika prasiddhinI ghaNI badhI pravRttiomAM paDI jAya che ane aneka cAhakothI viMTaLAyelA rahe che teo potAnA celAonuM barAbara dhyAna rAkhI zakatA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukkaraM kareuMje tAruNNe samaNattaNaM 43 nathI. e mATe samaya raheto nathI. vakhata jatAM eka-be celAo mAMhomAMhe maLI jAya che ane zithilAcAranA vicAro poSAvA lAge che ane emAMthI anartha udbhave che. je mahAtmAo celA vadhAravAnI dhUnamAM yogyAyogyatA ke pUrI pAtratA joyA vagara jene-tene nAnI vayamAM mUDI nAMkhe che tevA celAo jyAre tAruNyamAM Ave che tyAre potAnA dehamAM utpanna thatI vikRtione vaza thaI jAya che ane aMgata rIte zithilAcArI banI jAya che. asaMyamanI gupta taka zodhavA mATe teo phAMphAM mAre che. jyAre teono lajjAbhAva nIkaLI jAya che, pratiSThAhAnino bhaya cAlyo jAya che, apakIrtinI paravA rahetI nathI tyAre teo dIkSA choDI de che. emAM paNa catura dIkSito pUro Arthika prabaMdha karIne tathA gRhastha jIvana mATe sAthI pAtra banavA tatpara vyakti sAthe pArka karIne, jarUra paDye kSetrAMtara karIne dIkSA choDI de che. mohAMdha guruonI tyAre AMkha khUle che. yuvAna sAdhuone saMyamamAM sthira rAkhavAnA je vividha upAyo che temAMnA mukhya be che : (1) tapathI kRza zarIra ane ucita AhAra tathA (2) satata svAdhyAya ane zrutajJAnano UchaLato rasa. sAcA ArAdhaka guru mahArAjo yuvAna celAonA AhAra para cAMpatI najara rAkhatA hoya che. temanAmAM rasagArava na AvI jAya te mATe cIvaTa rAkhe che. je guru mahArAjA savAranA pahoramAM chApuM vAMcavA besI Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 jatA hoya che teo pachI celAone chApuM vAMcatAM aTakAvI zakatA nathI. chApAMomAM vividha masAledAra mAhitI savi AvatI hoya che. eka vakhata chApAMo, copAniyAo vAMcavAno ane khUna, apaharaNa, vyabhicAra, baLAtkAra vagerenAM vRttAMto jANavAno caTako lAge che, pachI zrutajJAnamAM eTalo rasa nathI paDato. ApaNuM zrutajJAna sAgara jevuM agAdha che. e eTaluM vipula che ke mANasa eka jiMdagImAM pUruM na karI zake. emAM paNa pasaMdagI karavI paDe. paNa eka vakhata jo emAM utkaTa rasa paDavA lAgyo, ane mokSAbhilASA dRDha banatI gaI to pachI saMsAranAM bhautika sukho sAva tuccha, kSaNika ane bhAre karmabaMdha karAvanArAM lAgaze. eTale je guru mahArAjo potAnA yuvAna celAonA viSayamAM satata sacita rahetA hoya che teo temane zrutagaMgAmAM satata snAna karAvatA hoya che. sAdhupaNAmAM, saMyamamAM sthira rahevAnA vividha upAyo zAstrakAroe darzAvyA che. 'uttarAdhyayana sUtra'nA A ogaNIsamA adhyayananuM ja phakta bhAvapUrvaka vAraMvA2 parizIlana thayA kare to paNa sAdhu bhagavaMto potAnA saMyamamAM-cAritranI ArAdhanAmAM hoMzapUrvaka sthira ane dRDha rahI zake. je yuvAna sAdhuone potAnuM ghara yAda AvatuM hoya teoe banArasIdAsanI nIcenI paMktionuM smaraNa karavA jevuM che H 44 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukkaraM kareDaM je tAruNNe samaNattaNaM dhIraja-tAta, kSamA-jananI, paramAratha-mita, mahAruci-mAsI; jJAna-suputra, sutA-karuNA, mati-putravadhU, samatA-pratibhAsI; udyama-dAsa, viveka-sahodara, buddhi-kalatra, zubhodaya-dAsI; bhAva-kuTuMba sadA jinake Dhiga, yoM muni ko kahiye gRhavAsI. Ama tAruNyamAM zrAmaNya duSkara che, paNa jeo ene sukara banAvI zake che teonA AnaMdanI tole jagatamAM bIjo AnaMda nathI. kahevAya che : sAdhumAraga sAMkaDA, jesA peDa khajUra; caDe te cAkhe premarasa, paDe to cakanAcUra. ////// 45 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 jaM channaM taM na vattavvaM [je gupta rAkhavA jevuM hoya te kahI na devuM] bhagavAna mahAvIre sAdhuone zikhAmaNa ApatAM keTalIka vyavahAru bhalAmaNo karI che, je teone AdhyAtmika sAdhanAmAM paNa upayogI thAya evI che. koInI gupta mAhitI pragaTa na karI devA vize bhagavAne munione mATe kahelI vANInA saMyamanI A vAta gRhasthoe paNa eTalI ja lakSamAM rAkhavA jevI che. vyavahAru jIvanamAM manuSyane aneka prasaMge keTalIye vAto bIjA AgaLa jatI aTakAvavI paDe che. samAjamAM rahetA mANasane TIkA-niMdA ke apakIrtino bhaya rahe che. enAthI bacavA mANasa potAnI aMgata vAta chAnI rAkhavA prayatna kare che. aMgata vAta dareka vakhate durAcAranI moTI ghaTanAnI nathI hotI. keTalIka vAra to khAvApIvAnI, suvAUThavAnI ke ha2vApharavAnI koIka vicitra Teva jevI nAnI bAbata paNa hoI zake che. paNa mANasane bIjAnI AgaLa potAnI chApa bagADavAnI gamatI nathI. ethI ja te potAnI ke potAnAM svajanonI ke kuTuMbanI keTalIka vAta khAnagI rAkhavA icche che. bIjI bAju pratyeka samAjamAM vighnasaMtoSIono toTo nathI hoto. teo gupta mAhitI meLavIne bIjAnAM sArAM Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMchannaM taM na vattavvaM 47. kAryone dhULamAM meLavI de che. ema na thAya e mATe paNa vAtane apragaTa rAkhavAnI AvazyakatA UbhI thAya che. kuTuMbamAM mAla-milakatanI vaheMcaNInI vAta ke sagAI-saMbaMdhInI ke dhaMdhAnI levaDadevaDanI vAta paNa vahelI bahAra paDI javAthI baMne pakSane uzkeranArA IrSALu mANaso pravRtta thaI jAya che. manuSya jyArathI vastra paherato thayo tyArathI ke enI paNa pahelAMthI ene kazuMka gupta rAkhatAM AvaDavA lAgyuM che. manuSyamAM rahelI A vRtti Ama joIe to janmajAta che. nAnA bALakane potAnuM ramakaDuM bIjAM bALakone na ApavuM paDe mATe saMtADI devAnuM zIkhavavuM paDatuM nathI. e enuM kudaratI lakSaNa che. gAmanA pAdare ke vagaDAmAM kUtarAo paNa khADo khodIne potAnuM vadheluM khAvAnuM chUpAvI de che. dhana ke kiMmatI vastu jamInamAM dATavAnI prathA anAdi kALathI cAlI AvI che. zarIranI ceSTAo ke vacananA ugArone saMtADavA karatAM paNa mananA vicArone saMtADavAnuM kSetra atyaMta vizALa che. koI samAja evo kyAreya hoI na zake ke jyAre e samAjanI koI ne koI vyaktine kazuMka chupAvavAnuM na hoya. pratyeka prasaMge chupAvavAno Azaya duSTa ja hoya evuM nathI. ekanuM chupAveluM bIjA na jANI jAya evuM nathI. ajANatAM bIjAnI najara paDe che ane vAta pakaDAI jAya che. mANasanA hAvabhAva ke vartana paNa enI cADI khAya che. kyAreka potAnI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 aMgata khAnagI vAta madada meLavavA mATe garaje bIjAne jaNAvavAnI jarUra UbhI thAya che. samAjamAM bIjAnI khAnagI vAto jANanArA vargamAM patrakAro avazya Ave. paraMtu sAdhusaMto pAse ghaNI gupta vAtonI jANakArI hoya che. pharaka eTalo che ke patrakAro potAnI pharaja rUpe, vyAvasAyika dhoraNe vAto zodhI lAve che. sAcA sAdhusaMto koIne sAmethI pUchatA na hovA chatAM keTalAye loko jAte AvIne potAnI ke bIjAnI aMgata vAto temane kahI jAya che. patrakArone bIjAnI vAta pragaTa karI devAno utsAha ane AnaMda hoya che. sAdhusaMtone bIjAnI vAta gopavyAno saMtoSa hoya che. mATe ja sAdhusaMtonuM kartavya caDiyAtuM gaNAya che. eTale ja sAcA sAdhuoe koInI khAnagI vAta bIjAne na kahI devI joIe ema bhagavAna mahAvIre kahyuM che. bIjAnI vAta kahI devI ene bhASAnA-vacananA doSamAM gaNAvavAmAM Ave che. sAdhuoe bhASAsamitino arthAt vANI paranA saMyamano ane vacanaguptino barAbara upayoga karavo joie. bhASAsamiti vize "sutrakRtAMga'mAM kahyuM cheH tasthimA taiyA bhAsA, jaM vidittA'NutApati / jaM channaM taM na vattavvaM esA ANA NiyaMThiyA / / (1-9-26) sAdhue trIjI bhASA na bolavI joie, je bolyA pachI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaM channaM taM na vattavvaM anutApa (pazcAttApa) thAya tevI bhASA na bolavI joie tathA je vAta gupta rAkhavAnI hoya te na kahI devI joie. A nigraMthanI-(bhagavAna mahAvIranI) AjJA che.] ahIM 'trIjI bhASA' na bolavAnuM kahyuM che eno zo artha thAya? eka apekSAe bhASAnA mukhya cAra prakAra pADavAmAM Ave cheH (1) satya, (2) asatya, (3) mizra, ane (4) vyavahAra. AmAM asatya na bolavuM e to spaSTa ja che. satya ja bolavAnuM hoya. paNa kyAreya asatyamizrita satya athavA satyamizrita asatya bolavA mATe mANasanuM mana lalacAI jAya che. kyAreka 'naro vA kuMjaro vA' jevI vANI uccArAI jAya che. evI vANIne trIjI bhASA tarIke ahIM oLakhAvavAmAM AvI che. sAdhuoe evI saMdigdha vANI paNa na bolavI joieH vaLI bhASAnI bAbatamAM 'sUtrakRtAMga'mAM kahyuM cheH bhAsamANe na bhAsejjA, Neva baMphejja mammaNaM / mAiTThANaM vivijjejjA, aNuciMtiya viyAgare / / (1-9-25) [muni potAnA guru bolatA hoya tyAre vacce na bole, bIjAnA marmane prakAzita na kare, mAyAkapaTathI na bole. je bole te vicArapUrvaka bole.] bhASAsamiti aMge 'sutradhRtAMga'nI bIjI eka gAthAmAM kahyuM cheH 49 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 holAvAyaM sahIvAyaM, goyAvAyaM na vade / tumaM tumaM ti amaNunnu, savvaso taM na vattaha / / (1-9-27) [muni koIne paNa niSphara vacanathI, halakAM vacanathI ke khuzAmatabharelAM vacanathI na bolAve, tathA koIne paNa te tuMkArIne, tucchakArathI, amanojJa vacanathI na bolAve.] Ama bhagavAna mahAvIre jude jude samaye je bodha sAdhuone bhASAsamiti vize eTale ke vANI paranA saMyama vize Apyo che temAMthI "sUtrakRtAMga'nI A traNa gAthAo ahIM ApI che. bhagavAnanuM pratyeka hitavacana arthasabhara hoya che. emAMthI ahIM ApaNe sUtrano vicAra karIzuM: = chatraM na vattatraM . bIjAnI chAnI vAta, gupta vAta koIne kahI devI, cADIcugalI karavI te adharma che. pazunyane moTA pApasthAnaka tarIke gaNavAmAM Ave che. bIjAnI chAnI vAta koIne na kahevI joIe emAM vyavahAradaSTie keTaluM badhuM DahApaNa raheluM che ! paraMtu AjanI duniyA enAthI UlaTI dizAmAM cAlI rahI che. bIjAnI chAnI vAta zodhI kADhoe jANe vartamAnakALanAM pracAra-mAdhyamono eka mukhya uddeza banI gayo che. jo ke Investigative Journalism thI lAbha paNa thAya che. khAsa karIne jAhera jIvanamAM paDelA mANaso kaMI paNa chAnuMchapanuM karatAM Dare che. ayogya, hIna, gupta AcaraNa pragaTa thavAthI samAjane yogya Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMchannaM taM na vattavvaM nyAya maLI rahe che, e dRSTie samAjane eTalo lAbha avazya thAya che. keTalAye mANasonAM karatUko bahAra AvatAM teone yogya zikSA adAlata dvArA thAya che ane ghaNI vAra jemane anyAya thayo hoya ane e vyakti jo vidyamAna hoya to ene yogya nyAya ke vaLatara maLI rahe che. pracAra-mAdhyamothI mANasa Darato rahe che. duniyAbharamAM moTA moTA sattAdhIzonA aziSTa yona saMbaMdho ke nANAkIya kaubhAMDo jyAre pragaTa thAya che tyAre ApaNane Azcarya thAya che ke aho, AvA sajjana gaNAtA puruSe paNa kevuM adhama AcaraNa karyuM hatuM ! corI, khUna, lUMTa, lAMcaruzavata, baLAtkAra, garbhapAta, vyabhicAra, niMdAkUthalI, rAjyadroha, vyaktidroha, bhAMgaphoDa, nanAmA patro vagere aneka prakAranI gupta ghaTanAo duniyAmAM banatI rahe che. evI keTalIye ghaTanA parathI kyAreya paDado UpaDato nathI. saMsAramAM keTalAMye gupta pApo, kAyamane mATe vismRta thaI jAya che. keTalAMye rahasyo kyAreya pragaTa thatAM nathI. (alabatta A sAmAjika dRSTi che, dhArmika ke AdhyAtmika dRSTie to dareke dareka pApano hisAba cUkavavo paDe che.) e AcaranArAo ane emanI AkhI peDhI cAlyAM jatAM vAta bhulAI paNa jAya che. vaLI navA kALasaMdarbhamAM enuM bahu mUlya paNa rahetuM nathI. duniyAmAM gunAhita kRtyo asaMkhya prakAranAM hoya che. evAM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kRtyo karanAra pahelAM to ema mAne che ke potAnI vAtanI koIne paNa khabara paDavAnI nathI. eTalI badhI takedArI teo rAkhe che. paraMtu ema kahevAya che ke corI karanAra kazIka to potAnI nizAnI mUkato jAya che ke jenI ene potAne paNa khabara nathI hotI. aneka vAto pAchaLathI pakaDAI jAya che. bIjA vizvayuddha daramiyAna banelI aneka ghaTanAo pacAsa varSe paNa prakAzita thaI che. mANasane gupta rAkhavA jevI bAbato zubha, zreSTha, hitakArI vagere prakAranI sAmAnya rIte nathI hotI. hoya to paNa e pragaTa karI devAmAM sAmAnya mANasone anaucitya nathI jaNAtuM. ethI khAsa kaMI nukasAna thatuM nathI. kyAreka to lAbha thAya che. sArI-sAcI vAtano pracAra thavo joIe evo bhAva ghaNAMne rahe che. koIka mANase moTuM gupta dAna ApyuM hoya, koInAM durAcArI vyasano choDAvyAM hoya ne enA kartutvano yaza potAne na ja joIto hoya-ityAdi gupta vAto eka athavA bIjA strotathI prasare ja che. emAM kazuM ajugatuM lAgatuM nathI. paraMtu mANase jo khoTAM kAma karyA hoya athavA prAmANika bhUla thaI gaI hoya to enI evI vAtamAM bIjAone bahu rasa paDe che. manuSyano niMdaka svabhAva tyAre pravRtta thaI jAya che. AvI vAtothI samAjanuM vAtAvaraNa kaluSita thAya che. khoTA dAkhalA bese che. kalaha, saMgharSa thAya che. eTale ja evI keTalIka vAto pracchanna rahe e vyakti tathA samAjanA ja hitamAM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMchannaM taM na vattavvaM che. jyAre koI vyakti irAdApUrvaka bezarama banIne vAraMvAra adhama kRtyo kare che tyAre tene ughADo pADavAmAM samAjanuM hita raheluM hoya che. tyAM vyaktie koine vizvAsamAM rAkhIne potAnI vAto saMtADelI hoya che. duniyAne zI khabara paDavAnI che?--evo dhRSTatAbharyo bhAva enAmAM hoya che. "khabara paDaze to huM paNa joI laIza"--evo mithyAbhimAnano huMkAra enA avAjamAM hoya che. evI vyakti pakaDAya ane ene sAmAjika ke sarakArI prakAranI zikSA thAya to emAM to sAmAjika nyAya rahelo che. samAjamAM sauthI vadhu gupta vAto rAjakAraNamAM thAya che ane eTalI badhI vAto ughADI paNa thaI jAya che. asatya paNa eTaluM ja bolAya che ne khoTA AkSepo paNa eTalA ja thAya che. rAjakAraNamAM paDelA mANasoe potAnuM moDhuM kholatAM pahelAM bahu vicAra karavo joIe. potAno bIjAnI AgaLa bolAyelo eka eka zabda moDovahelo jAhera thaI ja javAno che evI mAnasika pUrvataiyArI eNe rAkhavI ja joIe. rAjakAraNamAM koI kAyamanA mitra rahetA nathI ke nathI hotA kAyamanA koI zatru. je samaye je rIte svArthamUlaka saMbaMdho goThavIne sattA hAMsala karAtI hoya te rIte teo sattA meLavavA mathatA hoya che. eTale Aje ApelI gupta rahasyamaya bAtamIne AvatI kAle jAhera karIne eno durupayoga karanArA rahevAnA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 ja. have to avAja ane dRzyanuM potAne khabara paNa na paDe e rIte rekiMga thaI jAya che. kompyUTaranI madadathI khoTAM banAvaTI paNa sAcAM lAge evAM dRzyo batAvI zakAya che. bhIMtane paNa kAna hoya che ane havA paNa vAta laI jAya che e jUnI vyavahAru zikhAmaNa Aje paNa eTalI ja sAcI ane upayogI che. 54 saMpUrNa pAradarzaka jIvana jIvavAnuM ghaNuM duSka2 che. mANasane dhana, strI, sattA, kIrti vagere mATenI jAtajAtanI eSaNAo hoya che. e badhI ja spaSTapaNe bIjAnI AgaLa vyakta karAtI nathI. mANasane vividha prakAranI khAvApIvAnI, sUvAbesavAnI, raheNIkaraNInI suTevo ke kuTevo hoya che. mananA khUNAmAM keTalI vAsanAo paDelI hoya che jenA phakta ekamAtra pote ja sAkSI hoya che. paraMtu saMjogavazAt mANasanI e vAtanI jANa kyAreka bIjAne thaI jAya che tyAre mANasa zaramAya che ke ciMtita ke bhayabhIta thaI jAya che. saMskRtamAM eka vyavahAravacana cheH SaT bne midyate vArtA 1 cha kAna je vAta sAMbhaLe te vAta bhedAI jAya che, te gupta rahetI nathI. cha kAna eTale traNa vyakti. jyAM sudhI be vyakti vacce-arthAt cA2 kAna vacce vAta thAya che tyAM sudhI te gupta rahevAnA saMjogo sabaLa hoya che. bemAMthI ekanI mati bagaDe tyAre te vAtane phoDI nAkhe che. phoDanAra tyAre jAhera thaI jAya che. traNa vyakti vacce vAta thaI hoya tyAre bAkInA bemAMthI koNe vAta pragaTa karI dIdhI haze tenI khabara na paDe. vAta phoDanAra Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaM channaM taM na vattavvaM 55 paNa bIjAnA upara Aropa mUkIne kahe ke pote vAta phoDI nathI paNa bIjAe phoDI che. mATe DAhyA mANase potAnI gupta vAta ekasAthe be ke vadhAre vyakti upasthita hoya tyAre na karavI joIe. be vyaktine kahevA jevI hoya to paNa te darekane aMgata rIte ekAMtamAM judA judA bolAvIne kahevI joIe ke jethI e vAtano bIjo koI jANakAra che evo vahema sAMbhaLanArane na paDe. keTalAMye kuTuMbo varSo sudhI potAnI kauTuMbika svabhAvanI ke sukhaduHkhanI nAnImoTI vAtane gupta rAkhI zake che, paraMtu ekAda-be dIkarA-dIkarInAM lagna thatAM e kuTuMbano gaDha bhedAI jAya che. ghara poluM thaI jAya che. vAto bahAra javA lAge che. navI aNasamaju putravadhU potAnI mAne vAta karyA vagara rahe nahi ane mA potAnAM sagAMsaMbaMdhIne vAta karyA vagara rahe nahi. keTalAMka zrImaMta kuTuMbonI vAta gharanokara, rasoiyo, DrAivara vagere dvArA chatI thaI jAya che. keTalAka dumano vAta meLavavA potAnA mANasone bIjAne tyAM gupta rIte nokarIe rakhAvI de che, ane enI mAraphata bAtamI meLavatA rahe che. keTalAka DrAivarone khabara hoya che ke potAnA zeTha kyAM kyAM, kone kone ghare ke ophise jAya che. zeTha kone vAraMvAra "liphTa' Ape che, kone teDavA mATe khAnagImAM gADI mokalAve che. potAnA zeTha konI sAthe paisAnI herApherI kare che, dANacorIno mAla saMtADe che, ADo vyavahAra rAkhe che, Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 zastro pUrAM pADe che vagere vizenI bAtamI DrAivaro jANatA hoya che. evA DrAivarone moTI bakSisanI, moTI nokarInI ke bIjI koI lAlaca batAvIne ke dhamakI ApIne enI pAsethI sahaja rIte vAtavAtamAM vAta kaDhAvI levAnI catura mANasone mAnasazAstrIya paddhati AvaDatI hoya che. jAsUsane jAsUsI karavA mATe dareka dezamAM vaijJAnika paddhatinI tAlIma apAya keTalAka mANasonI prakRti ja vAta kaDhAvavAnI ane cagAvavAnI hoya che. "kema, zI navAjUnI che?" athavA "tame sAMbhaLyuM ?' jevAM vAkyo vAraMvAra uccAranArA bIjAnA moDhAmAM AMgaLA nAkhIne vAta kaDhAvavAno prayatna kare che. praznonI jhaDI teo zarama rAkhyA vagara varasAve che. thoDo vakhata teo samAjamAM lokapriya kadAca thAya che. paraMtu saravALe vagovAya che ane sau emanAthI aMtara rAkhe che. keTalIka vAra ghaTanA ja evI bane che ke bIjI-trIjI vyaktine ajANatAM khAnagI vAtanI khabara paDI jAya che. to keTalIka vAra DokTara, vakIla, polIsa ke evo vyavasAya karanAra AgaLa garaje potAnI khAnagI vAta karavI paDe che. keTalIka vAra jenI sahAya vinA ukela Ave ema na hoya evA mANasa AgaLa sAme cAlIne javuM paDe che ane potAnI vAta kahevI paDe che. AvA anapekSita saMjogomAM bIjI-trIjI vyakti jyAre eka vAta jANI jAya che tyAre ene cUpa rAkhavA mATe kiMmata cUkavavI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMchannaM taM na vattavvaM 57. paDe che. kyAreka enA "blekameila'nA-dhAkadhamakInA bhoga thavuM paDe che. keTalIka gupta bAbato samayabaddha hoya che. amuka nizcita samaya sudhI ja te gupta rAkhavAnI hoya che. pachIthI e gupta rAkhanArAo taraphathI enI jAherAta thayA che athavA ApoApa te pragaTa thaI jAya che. koIkanI sagAI ke lagnanI vAta, koIka dhaMdhAnI levaDadevaDanI vAta, ghara, gADI ke bIjI koI kharIdInI vAta, koikanA oparezananI, koIka dIkSAnI, saMnyAsanI, gRhatyAganI vAta, koIkanA adAlatanA khaTalAnI vAta, parIkSAnA pariNAmonI vAta, rAjakIya dAvapecanI vAta nirdhArita kALa sudhI gupta rAkhavI paDe che. saMrakSaNanA viSayamAM zastronI, sainikonI TukaDIonI herapheranI, AkramaNanI vAta atyaMta gupta rakhAya che. sarakArI pradhAnone keTalIka mAhitI sogaMdavidhi pachI ja apAya che. AvI kALabaddha maryAdAnI gupta vAta agAuthI jo koI jAhera karI de to yojanA bagaDI jAya che, pariNAma dhAryuM AvatuM nathI athavA UlaTuM Ave che. ghaNI garabaDa macI jAya che ane duzmano geralAbha uThAvI jAya che. AvI gupta vAto jo jANatAM hoIe to paNa te pragaTa na karI devI joIe. keTalAka mANaso eTalA jUThA ane eTalA hoMziyAra hoya che ke na hoya evI vAta upajAvIne aMgata vartuLomAM eno pracAra kare che ane pachI evI na banelI vAto paNa loko Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mAnavA lAge che. eTalA mATe mANase potAnuM jIvana ja evuM svaccha ane svastha rAkhavuM joIe ke kyAreka koI khoTuM ALa mUkIne pracAra karavA jAya to te bhoMTho paDe. loko e mAnavA kyAreya taiyA2 na thAya. sAdhusaMtonuM jIvana khullI kitAba jevuM, svaccha ne pAradarzaka hoya che. mana, vacana ane karmanI ekarUpatA emanA jIvanamAM hoya che. AtmakalyANa ane lokakalyANanI emanI bhAvanA bahu prabaLa hoya che. emane potAnuM kazuM chupAvavAnuM hotuM nathI. eTale emane mATe karAyelA khoTA AkSepo ke emanA jIvanarUpI sUryanA prakAzane melo karavAnA prayatno vRthA nIvaDe che. keTalAka mANaso potAnAthI thayelI bhUlane potAnA hRdayamAM jhAjho vakhata rAkhI zakatA nathI. eno emane evo pastAvo thAya che ke jyAM sudhI e vize teo hRdaya kholIne koIne kaMI vAta na kare tyAM sudhI temane cena paDatuM nathI. pApano ekarAra ane prAyazcitta e manuSajIvananuM svAbhAvika lakSaNa che. mANase potAnI peTachUTI vAta koIne karavI ja hoya to yogya pAtrane, yogya samaye ja kahevI joIe. jagatamAM badhA ja mANaso kharAba nathI hotA. keTalAye bIjAnI vAtone jIvanabhara sAcavI rAkhe che. paraMtu adhakacarA, aNasamajavALA, utAvaLiyA svabhAvanA, vAtaDAhyA, ati utsAhI, jaza khATavAnI vRttivALA, niMdaka svabhAvanAM, vairavRttivALA, bIjAnI caDatI joI kheda anubhavanArA, be jaNane laDAve 58 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaM channaM taM na vattavvaM 58 nahi tyAM sudhI saMtoSa na anubhavanArA, svArthaghelA, saMkucita manovRtti dharAvanArA-evA koIkane jo koI khAnagI nabaLI vAtanI khabara paDe to teno geralAbha uThAvyA vagara te rahI zakatA nathI. evA mANasa AgaLa potAnI aMgata vAta karatAM pahelAM mANase so vakhata vicAra karavo joie. samAjamAM keTalIye evI saMniSTha, pramANika, nItimAna, AdarapAtra vyakti hoya che ke je badhAMno vizvAsa dharAve che. emanI AgaLathI koInI vAta bIjA pAse jatI nathI. evI vyakti khAnagI rAhe sAcI salAha paNa Ape che. hRdaya kholIne potAnI aMgata gupta vAta karavA mATe sAdhusaMto jevuM anya koI sthAna nathI. sAdhusaMto koInI gupta vAta chatI karatA nathI, eTaluM ja nahi paNa koInI aMgata vAta jANavAmAM emane rasa paNa nathI hoto. prazno pUchIne vAta kaDhAvavAno ke bIjAne zaramAvavAno temano svabhAva hoto nathI. eTale ja samAjamAM te sauthI vadhu vizvasanIya manAya che. bhAratIya saMta paraMparAmAM hiMdu, jaina, bauddha e traNe dharmamAM pApanA ekarAranI prathA che. guru samakSa ekAMtamAM mANasa potAnA pAponI "AlocanA' kare che ane guru mahArAja kahe e pramANe prAyazcitta levAya che. potAnA doSonI kabUlAta guru samakSa kyAre ane kevI rIte karavI enA niyamo bahu jhINavaTapUrvaka ApaNAM zAstromAM ApelAM che. "AloyaNAno viSaya eka svataMtra viSaya che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 khristI dharmamAM ekarAra (Confessions) nI prathA hoya che. mANase koI pApa karyuM hoya to devaLamAM jaI pAdarI pAse teno ekarAra kare che ane pAdarI kahe te pramANe prAyazcitta le che. eka kebina jevI racanAmAM pAdarI bese che. pAdarInA kAna pAse kebinanA lAkaDAmAM eka kANuM kareluM hoya che. ekarAra ka2nA2I vyakti ghUMTaNIe paDI bahArathI e kANAmAM bole che je pAdarI sAMbhaLe che. pApano ekarAra karanArI vyaktine pAdarIe joI nathI hotI ke ekarAra karanArI vyaktie pAdarIne joyA nathI hotA. Ama koNe konI pAse ekarAra karyo tenI khabara nathI paDatI. (ekabIjAne joI-jANI zake e rIte paNa ekarAra thAya che.) AvI ekarAra karavAnI prathAmAM paNa ekarAra sAMbhaLanAra pAdarI kAcI uMmarano na hovo joIe, te ekarAra karanAra pApI strI-puruSano tana, mana, dhanathI geralAbha uThAvanAra na hovo joIe, ekarAranI vAtane chatI karI de evo kSullaka manano ke abhimAnI te na hovo joIe, pApIne akAraNa vadhAre paDatI sajA karanAra na hovo joIe, pApIne mAnasika rIte trAsa ApanAra ke gulAma banAvI denAra na hovo joIe-vagere bAbato vize bahu ja cIvaTa rAkhavAmAM Ave che. rojeroja keTalAye mANasonAM pApono ekarAra sAMbhaLanArA pAdarInA mukhamAMthI kyAreya kyAMya eka zabda paNa nIkaLato nathI ke potAne ghaNAMnAM pAponI khabara che evI sabhAnatAno bhAsa emanA caherA 60 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMchannaM taM na vattavvaM para Avato nathI. A ja emanI mahattA che. saMtanI saMtapaNAnI kasoTI AvI gupta vAtonA pragaTIkaraNa vakhate thatI hoya che. game tevI viparIta paristhitimAM paNa saMta mahAtmAo bIjAnI pracchanna vAta koIne kahetA nathI. samAjamAM jyAre koIka vyakti potAnI TIkAniMdA karavAnuM cAlu kare che tyAre mANasane enI varSothI sAcavelI gupta vAta pragaTa karIne ene sIdho karI devAnuM mana thAya che. potAne koI Arthika nukasAna thayuM hoya, bIjA dvArA apakIrti thatI hoya, khoTA AkSepo potAnA para thatA hoya, jAtajAtanI dhamakIo maLatI hoya tyAre vera levAnA bhAvathI, bIjAne parAjita ane zAnta karI devAnA AzayathI enI moTI gupta vAta prakAzita karI devAnI lAlaca mANasa rokI zakato nathI. ema karavAthI paristhiti tarata ja potAne anukULa thaI javAnI saMbhAvanA hoya che. paraMtu eve vakhate ja mANasanA sattvanI kasoTI thAya che. jeo tyAgI che, nispRha che teo to badhI vAta hRdayamAM rAkhI zake che. potAnA hRdayamAM bIjAnI khAnagI vAta che evo aNasAra paNa teo bIjA AgaLa AvavA detA nathI. sAdhune koInI khAnagI vAta bIjAne kahI devAnuM prayojana ja na hovuM joIe. vastutaH je sAdhaka che tenuM to e dizAmAM lakSya ja hotuM nathI. eka dRSTie joIe to bIjAnI gupta vAtane potAnI pAse jIvananA aMta sudhI guptapaNe sAcavI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 rAkhavI e paNa ghaNI kaThina sAdhanA che. keTalAka to prANa jAya paNa vAta javA na de evI koTinA hoya che. sAcA sAdhako to ethI paNa ghaNA AgaLanA tabakkAnI sAdhanA karavAvALA hoya che. potAnI pAse koInI gupta vAta che eTalI sabhAnatA paNa temane rahetI nathI. koI prasaMge khAsa e vAta karavAnI AvazyakatA UbhI na thAya to e vAta enA jIvanamAM vismaraNa jevI banI jAya che. teonI pAse ghaNAMnI ghaNI nabaLI vAto guptapaNe AvatI rahetI hoya che to paNa teo to saMsAranI viSamatA vize ane jIvonA zubhAzubha karmonA udaya vize, sAkSIbhAve ciMtana karatA hoya che. jeo jJAtAdraSTAnI dazA sudhI pahoMce che temane mATe AvuM bhAvaciMtana sahaja ane sAdhanAmaya banI jAya che. jeo saraLa che, nispRha che, nirabhimAnI che, svastha che, satyaniSTha che, uccattama AdhyAtmika dhyeyane varelA che, teone potAnA jIvanamAM kazuM chupAvavA jevuM hotuM nathI. jemane kazuM chupAvavAnuM nathI hotuM teo nirbhaya hoya che. jeo bIjAnI aneka khAnagI vAto jANavA chatAM nirlobhI che, nirAkAMkSI che, kSamAzIla che, hitecchu che, saMsAranA svarUpanuM ciMtanamanana karavAvALA che teone bIjAnI guhya vAta prakAzita karavAnuM koI prayojana hotuM nathI. bIjAnI guhya vAtone potAnA peTamAM AjIvana samAvI daIne saMta banavuM e kArya saraLa nathI. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThajuttANi sikkhijjA, niraTThANi u vjjie| [arthayukta vAto zIkhavI, nirarthakane tyajI devI] A vAta to sAva sahelI lAge che, paNa teno amala karavAnuM eTaluM saheluM nathI. kAmanI vAta zIkhavI ane nakAmI vAtane choDI devI e sAcuM, paNa kaI vAta kAmanI che ane kaI nakAmI che enI kema khabara paDe ? e koNa samajAve ? jIvanamAM zIkhavA jevuM ghaNuM che. vikAsazIla vyaktine to harahaMmeza navI navI vAto zIkhavA maLe che. jenuM lakSya pragati para che tenI pAse to potAnA pUrato eka mApadaMDa AvI gayo hoya che. alabatta, e ja sAco che ema sarvArthe na kahI zakAya, paNa enI vikAsonmukhatA avazya prazaMsApAtra bane che, kAraNa ke jIvana satata vikAsazIla che. bhagavAna mahAvIre uttarAdhyayana sUtranA vinayazruta nAmanA pahelA adhyayanamAM kahyuM cheH nisante siyA amuharI, buddhANaM atie sayA / adrujuttANi sikkhijA, niraTTANi u vajjie / / [sAdhake atyaMta zAnta rahevuM, asaMbaddha bolavuM nahi, jJAnIjanonI samIpe rahevuM, temanI pAsethI paramArthayukta vAto zIkhavI ane nirarthaka vAtone choDI devI.] Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 bhagavAna mahAvIre uttarAdhyayana sUtramAM ziSyane vinayI banavA mATe bhinnabhinna dRSTikoNathI je zikhAmaNa ApI che temAM dasa mahattvanA guNa keLavavAno nirdeza karyo che. e dasa A pramANe cheH (1) gurujanonI hAjarImAM haMmezAM zAMta rahevuM, (3) vAcALa na banavuM, (3) sArthaka pada zIkhavA ane nirarthaka vAta thoDI devI, (4) guru anuzAsana kare, zikSA kare tyAre krodha na karavo, (5) kSamAzIla banavuM, (6) halakA mANaso sAthe saMbaMdha na rAkhavo, temanI sAthe majAkamazkarI na karavAM, (7) duSTa kAryo na karavAM, (8) yogya samaye svAdhyAya karyA pachI dhyAna karavuM, (9) mitabhASI thavuM, ane (10) duSTa kArya thaI gayuM hoya to guru samakSa teno svIkAra karI levo. A dasa zikhAmaNamAMthI upara kahelI phakta ekano ahIM vicAra karIzuM - sArthaka vAta zIkhavI ane nirarthaka choDI devI. mANasa nirarthaka vAta choDI devAnuM zIkhe to ApoApa kAmanI vAta zIkhavA lAge. paraMtu manuSyano svabhAva evo pramAdI che ke nirarthaka vAta te jaladI choDI zakato nathI. bhagavAna mahAvIre adhyAtmamArganA sAdhaka mATe je vAta karI che te vyavahAru jIvanamAM paNa eTalI badhI upayogI che. koI paNa saphaLa mANasanI siddhinuM rahasya e che ke eNe nakAmI vAtomAM samaya veDaphI nAkhyo nathI. je oe jIvanamAM bhautika ke AdhyAtmika siddhi meLavavI hoya teoe sArAsAra viveka karavo ja paDe. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajuttANi sikkhijjA, niradvANi u vajjie / 65 keTalAye mANasone samaya kema pasA2 ka2vo tenI sUjha paDatI nathI. temano samaya pasAra thato nathI eTale teo Amatema phAMphAM mAratA hoya che. temane cena paDatuM nathI. jematema karIne veThapUrvaka teo divasa pUro kare che. evA lokonI jiMdagInuM kazuM mUlya nathI. koIpaNa mANasane pUchavAmAM Ave ke 'tamane tamArI jiMdagI pharI jIvavAnI maLe to tame emAM kevo pheraphAra karazo ?' to koIka ja mANasa evA maLe ke je kahe ke potAne je jiMdagI maLI che barAbara te ja pramANe potAne jIvavI che. potAne emAM kazo pheraphAra karavo nathI. dareka mANase jIvanamAM kaMIka bhUlo karI hoya che. evI bhUlo pharIthI na thAya evuM mANasa icche. kauTuMbika saMbaMdho, patnI, saMtAno, vagerenA prazno, nokarI-dhaMdhAnI samasyAo ane saphaLatAo, ArogyanI bAbato, svabhAvanI vicitratAo, keTalIka Tevo ityAdi vize mANasa jarUra pheraphAra icche ke jethI pote jevuM jIvana jIvyA tenA karatAM vadhu sAruM jIvana jIvavA maLe. zALA-kaoNlejanI ke yunivarsiTInI parIkSAomAM duniyAbharamAM jema asaMkhya vidyArthIo uttIrNa thAya che tema lAkho vidyArthIo nApAsa paNa thAya che. nApAsa thanA2 vidyArthI pAse nApAsa thavAnAM kAraNo hoya che, jemAMnuM eka kAraNa teNe pote jeTalo samaya abhyAsa mATe Apyo teTalo Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 ocho hato. je vidyArthI uttIrNa thayA hoya te badhAne potAnA pariNAmathI saMtoSa hoto nathI. matalaba ke sarerAza darekane ema lAge che ke pote jo Ama karyuM hota to Ama na thAta. eTale ke dareka vidyArthIe thoDoka samaya to nirarthaka vAtomAM bagADyo che. satata abhyAsa karatA vidyArthIomAM paNa evo pharaka rahevAno ke keTalAke je mahattvanuM hatuM te ochuM vAMcyuM hoya ne je nirarthaka hatuM te vAMcavAmAM samaya veDaphI nAkhyo hoya. kudaratano krama evo che ke jUnI peDhInA mANaso kALakrame vidAya letA jAya che ane navI peDhInA yuvAnonA hAthamAM samAjanAM sUtro Ave che. koI paNa eka vyaktie potAnA samakAlIno vacce je moTuM kArya karyuM hoya tenI kadara karanArA tyAre hayAta hoya che ne TheraThera enI vAto thAya che, paraMtu thoDAka samakAlIno vidAya thaI jAya che, pachI evI vAto sAMbhaLanAra ke prazaMsA karanAra varga raheto nathI ane navI peDhIne jUnI peDhInAM e parAkramo ke siddhi tuccha ane nirarthaka lAge che. kyAreka to koI bole che, "nAkhI devA jevI mATe e jamAnAnA lokoe potAnI jiMdagIno keTalo badho samaya veDaphI nAkhyo." je koI eka vAta ke viSaya eka jamAnA mATe atyaMta mUlyavAna hoya te bIjA jamAnA mATe sAva nirarthaka bane. jIvAtA jIvananI evI lAkSaNikatA che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThajuttANi sikkhijjA, niraTThANi u vajjie / 67 kaI vastu potAne mATe sArthaka ane kaI nirarthaka che eno nirNaya karavA mATe dareka vyaktino mApadaMDa judo judo hoI zake. eka vyaktine je vAta, kArya ityAdi sArthaka lAgatAM hoya te bIjAne nirarthaka lAge. ekanI eka vyaktine eka vastu eka kALe sArthaka lAgatI hoya te samaya jatAM nirarthaka lAgavAno saMbhava che. manuSyanA jIvanamAM kaMI bhUla na thaI hoya to paNa vItI gayela varSonuM vihaMgAvalokana karatAM ene jarUra ema lAge che ke amuka kAryomAM potAno je samaya pasAra thaI gayo te kAryo na karyA hota to cAlata; eTalo samaya jo vadhu sArI pravRttimAM pasAra thayo hota to jIvanamAM vadhu pragati thaI zakI hota. jIvananuM svarUpa evuM che ke keTalIka bAbato vartamAna samayamAM bahu mahattva dharAvatI hoya, kyAreka to jIvana-maraNanA savAla jevI hoya, paNa varSo vItyAM pachI bhUtakALanI e ghaTanA 52 najara nAkhatAM te kSudra ane nirarthaka lAge che. kyAreka pazcAttApa thAya che ke kevI mAmUlI vAto mATe jiMdagIno kevo sonerI samaya ApaNe veDaphI nAkhyo. nAnAM bALako kevI nAnI nAnI vAto mATe mAMhomAMhe laDe-jhaghaDe che? e ja bALako moTAM thatAM e ja vAto mATe laDatAM-jhaghaDatAM zaramAze.nAnuM bALaka zerImAM kAMkarA vINatuM hoya ke samudrakinAre chIpalAM vINatuM hoya to te ene mATe atyaMta rasano viSaya bane che, paraMtu e ja bALaka moTuM thAya che tyAre chIpalAM vINavAnuM ene hAsyAspada Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 lAge che. tevI rIte bAlyakALamAM ke yuvAvasthAmAM karelI keTalIye pravRttio pAkaTa vaye hAsyAspada lAge che. jIvananI sArthakatA ane saphaLatAne vividha dRSTikoNathI joI zakAya. A saMsAramAM asaMkhya evA mANaso che ane rahevAnA ke jeo pote hatA tenA karatAM kazuMka vadhu pAmyA che. ekaMdare saMsAranA loko bhautika sukhanI apekSAe jIvananuM mApa kADhe che. koI bhikhArI hoya, ghare ghare bhIkha mAgato hoya, emAMthI thoDuM thoDuM bacAvI emAMthI nAnI sarakhI dukAna karavAnI taka maLe ane potAnuM gujarAna sArI rIte calAve to ene ema lAge ke "kyAM mArA bhIkha mAgavAnA divaso ane kyAM A vepAra ? meM jIvanamAM kevI siddhi meLavI che !" keTalIya vepArI peDhIomAM ane sarakArI kacerIomAM mANasa paTAvALA tarIke joDAyo hoya ane emAMthI puruSArtha karIne AgaLa vadhatAM vadhatAM te ophisara banyo hoya to ene ema lAge ke "meM jIvanamAM kazuMka meLavyuM che.' sainikamAMthI senApati bane to ene potAnuM jIvana saphaLa lAge. vastutaH samajapUrvaka samaya pAse kAma letAM jene AvaDe che te potAnA jIvanane saphaLa banAvI zake che, sivAya ke enuM nasIba ja vAMkuM hoya! janmathI mAMDIne jIvananA aMta sudhI potAnI pratyeka kSaNa sadupayogamAM ja gaI che ane nirarthaka samaya kyAreya pasAra thayo nathI evuM to koIka virala vyakti ja kahI zake, jo te pUrvajanmano ArAdhaka jIva hoya to. vartamAna kALamAM to evI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThajuttANi sikkhijjA, niraTThANi u vjjie| 69 vyakti maLavI te lagabhaga asaMbhavita che ke je dAvo karI zake ke potAnA jIvananI eka paNa paLa pote nirarthaka gumAvI nathI. bhagavAna mahAvIranI A zikhAmaNa vyavahAru jIvanamAM jema upayogI che tethI vadhu mokSamArganA sAdhaka mATe upayogI che. sAdhake je zabdonuM prayojana na hoya tevA zabdo, nirarthaka zabdo uccAravA na joIe. hAsya-majAkamAM bolAtI vANIne athavA kevaLa vANI-vilAsane tyajavAM joie. strIkathA, rAjyakathA ityAdi vikathAno tyAga karavo joie. samAjamAM rahevAne kAraNe ane vartamAna samayamAM to pracAra-mAdhyamo vadhI gayAM hovAthI, sAdhaka jo jAgrata na hoya to nirarthaka vAtomAM te rasa levA lAgI jAya che ane evI vAtono eka vakhata caTako lAge eTale jijJAsA uttarottara sateja thatI rahe ane pachI eno kyAMya aMta Ave nahi. sAdhakane eka vakhata laukika viSayomAM ane evAM adhyayanomAM rasa paDe pachI e vyasanarUpa banI jAya che ane emAMthI nivRtta thavAnuM agharuM banI jAya che. adhyAtmamArganA sAdhakane potAnA kArya aMge kyAreka upayogI lAgyA hoya evA viSayo jevA ke jyotiSazAstra, hastarekhA-vijJAna, zilpazAstra, citrakalA, vastRtvakalA, Ayurveda, kAvyAlaMkArazAstra, bhASA-vyAkaraNa vageremAM rasa paDe che. paNa pachI teo emAM eTalA badhA kheMcAI jAya che ane emAM DUbI jAya che ke mokSamArganI potAnI sAdhanA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 cUkI jAya che. vyavahAru apekSAe upayogI evAM zAstro paNa mokSAbhilASI, AtmajJAna tarapha AgaLa vadhatA mahAtmAo mATe nirarthaka banavA saMbhava che. satata jAgrata rahevAnuM saraLa nathI. pramAda to emAM kAma karI ja jAya che, paraMtu kyAreka gRhastho ke sAdhu bhagavaMtonA jIvanamAM pUrvabaddha karmanA udaye evI ghaTanAo bane che ke je emanA hAthamAM rahetI nathI. teve vakhate nirarthaka vAto ke viSayomAM ghaNo samaya barabAda thaI jAya che. paraMtu eve vakhate paNa jAgrata vyaktio, bAhya ghaTanA sAthe pravAhapatita banavA chatAM emanuM joDANa to AtmabhAvamAM ja rahe che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyaMkadaMsI na karei pAvaM [AtaMkadarzI pApa karato nathI] bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke sAyaMsI na re pAvuM ! (AcArAMga sUtra 1/3/2). arthAt AtaMkadarzI pApa karato nathI. prAkRta sAyaM zabdano saMskRta zabda che mAtaMja. AjakAla AtaMka zabda bahu vaparAya che, kAraNa ke vartamAna samayamAM AtaMkavAdI pravRttio duniyAbharamAM prasarI gaI che. AtaMka zabdano artha thAya che bhaya, trAsa, atyAcAra, duHkha, pIDA, roga vagere. AtaMkadarzI eTale duHkhanA svarUpane jANanAro, samajanAro, duniyAmAM AtaMkavAdIo ghaNAM che, AtaMkadarzIo bahu ochA che. AtaMkavAdIo ghora pApanI pravRtti calAve che. AtaMkadarzIo pApa karatA nathI; pApa kema thAya che ane tenAM kevAM kevAM mAThAM bhayaMkara pariNAmo Ave che te e samaje che. eTale teo pApa karatAM aTakI jAya che. jagatamAM puNya ane pApanI ghaTamALa satata cAlatI rahe che. zubhAzubha karma baMdhAtAM rahe che. e karmonA phaLarUpa mANasane sukhaduHkha bhogavavA paDe che. e vakhate pharIthI pAchAM navAM karma baMdhAya che. eka kSaNa paNa evI jatI nathI ke jyAre mana, vacana ane kAyAthI koI ne koI karma baMdhAtuM na hoya. paraMtu sAcA mumukSu jIvo navAM bhAre karma ochAM bAMdhe che ane jUnAM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 karmo khapAvatA jAya che. e ja bhavamAM mukti meLavanArA jIvonAM karmo uttarottara kSINa thatAM jAya che ane navAM karmo haLavA prakAranAM ane nahivat baMdhAya che. paraMtu mithyAtvanA gADha aMdhakAramAM sapaDAyelA jIvo to satata nAnAmoTAM pApa karatA rahe che. pApanI vyAkhyA judI judI rIte karavAmAM Ave che, jema ke zui #rma pApam I (azubha karma te pApa che), pAtati naraviSyiti pApA (narakAdi durgatimAM je pADe che te pApa che) athavA pati patithati va pApaM . (je jIvane baMdhanamAM nAkhe che athavA pADe che te pApa che.) hiMdu dharma pramANe brahmahatyA, surApAna, corI, gurustrIgamana e cArane moTAM pApa gaNavAmAM AvyAM che. manusmRtimAM lakhyuM cheH brahmahatyA surApAnaM steyaM gurvaMganAgamaH / ___ mahAnti pAtakAnyAhuH saMsargazcApi te sahaH / / hiMdu dharmamAM anya rIte brahmahatyA, strIhatyA, bALahatyA ane gauhatyA e cArane moTAM pApa tarIke oLakhAvavAmAM AvyAM che. to "nItivAkyAmRta'mAM tarata phaLa ApavAvALAM traNa moTAM pApa tarIke svAmIdroha, strIvadha ane bALavadhane gaNAvavAmAM AvyAM che. trIjI pAtAni : prati - svAmidrohaH, strIvadho bAlavadhazceti / manusmRtimAM pApanA mAnasika, vAcika ane kAyika ema traNa mukhya prakAra batAvI, e pratyeka prakAranAM evAM mukhya Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyaMkadaMsI na karei pAvaM pApo nIce pramANe gaNAvavAmAM AvyAM che: paradravyeSvabhidhyAnaM manasAniSTacintanam / vitathAbhinivezazca trividhaM karma mAnasam / / [pArakuM dravya paDAvI levAno vicAra, manathI aniSTanuM ciMtana ane mithyA abhiniveza e traNa mAnasika pApakarma che] pAruSyamanRtaM caiva paizunyaM cApi sarvazaH / asaMbaddhapralApazca vAGgamayaM syAccaturvidham / / [kaThoravacana, asatya, cADIyugalI, asaMbaddha pralApa eTale ke bakavAda ema vAcika pApa cAra prakAranuM che.] adattAnAmupAdAnaM hiMsA caivAvidhAnataH / paradAropasevA ca zArIraM trividhaM smRtam / / [na ApeluM evuM levuM eTale ke corI, jenuM vidhAna na hoya evI hiMsA karavI tathA parastrIgamana e traNa prakAranAM zArIrika pApakarma kahelAM che.] jaina dharmamAM "Avazyaka sUtramAM aDhAra prakAranAM pApa nIce pramANe batAvavAmAM AvyAM cheH pANAivAyamaliyaM corikkaM mehuNaM daviyamucchaM / kohaM mANaM mAyaM lobhaM pijjaM tahA dosaM / / kalahaM abbhakhANaM paisunnaM rai-araisamAutta / paraparivAyaM mAya - mosaM micchattasallaM ca / / Ama, jaina dharma pramANe mukhya aDhAra prakAranAM pApa batAvAyAM cheH (1) prANAtipAta (hiMsA), (2) mRSAvAda Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 (asatya), (3) adattAdAna (corI), (4) maithuna, (5) parigraha (dravyamUccha), (6) krodha, (7) mAna, (8) mAyA, (9) lobha, (10) rAga, (11) dveSa, (12) kalaha, (13) abhyAkhyAna, (14) pazunya, (15) rati-arati, (16) pa2parivAda (pa2nidA), (17) mAyAmRSAvAda (mAyAkapaTayukta asatya), ane (18) mithyAtva zalya. duniyAnA tamAma prakAranAM pApono A aDhAra prakAramAM samAveza thaI jAya che. A dareka pApanA peTAprakAro paNa batAvavAmAM AvyA che. vaLI, pApa manathI, vacanathI ane kAyAthI karavuM, karAvavuM ane anumodavuM-ema pApanA trividha trividha prakAra paNa batAvyA che. mANasa pApa karatAM to karI le che, paNa pachI ene chupAvavAno prayatna kare che. keTalAMka pApa mANasa beparavAIthI lokalAno ke rAjyadaMDano bhaya rAkhyA vagara pragaTa rIte karI le che ane ene mATe je sajA thavAnI hoya te mATe te manathI taiyAra rahe che. phAMsInI sajA bhogavavAnI taiyArI sAthe keTalAka mANaso dhoLe dahADe bIjAnAM dekhatAM khUna kare che. asatya, corI, parastrIgamana jevAM pApo mANasa chUpI rIte kare che. irAdApUrvaka pApa karavuM athavA ajANatAM thaI javuM ane pachI te chupAvavuM e sAmAnya sAdhAraNa, ajJAnI mANasonuM kudaratI lakSaNa che. pApano ekarAra karavA mATe ghaNI moTI naitika hiMmatanI jarUra rahe che. koIka vaDIla ke dharmaguru Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyaMkadaMsI na karer3a pAvaM pAse ekAntamAM khAnagI rIte pApano ekarAra karanArA mANaso jAheramAM badhAM vacce eno svIkAra karatAM saMkoca anubhave che. nirmaLa jIvana jIvavAnuM jenuM lakSya che te pApano ekarAra karatAM ke te mATenuM prAyazcitta karatAM acakAto nathI. ema karavAmAM te potAnI jAmelI pratiSThAno paNa vicAra karato nathI. paraMtu bane che evuM ke AvA nirdabha, nikhAlasa mANasonI pratiSThA UlaTI vadhe che. keTalAka evA hoya che ke pApano nikhAlasatAthI svIkAra kare che, paraMtu evuM pApa pharI AcaratAM temanuM mana jarA paNa kSobha anubhavatuM nathI. evA nirlajja mANaso ekarAra kare to paNa zuM ane na kare to paNa zuM ? teo pApane pApa tarIke jANe che, paraMtu pApanA svarUpane samajavA dvArA saMsAranA svarUpane ane AtmAnA svarUpane samajatA nathI ke samajavAnI ruci dharAvatA nathI. puNyanA udaye pharIthI puNya baMdhAya ke pApa baMdhAya ane pApanA udaye pharIthI pApa baMdhAya ke puNya baMdhAya, e rIte puNyAnubaMdhI puNya, pApAnubaMdhI puNya, pApAnubaMdhI pApa ane puNyAnubaMdhI pApa e caubhaMgI pramANe jIvonAM karmo baMdhAtAM rahe che. alabatta, emAM paNa ghaNI ta2maratA rahe che. azubha karmanA udaye, duHkhanA anubhava vakhate samatAyukta mAdhyasthabhAva dhAraNa karavAthI jIvanI AtmadazA UMce caDe che. sthUla dRSTie jotAM puNya karatAM paNa pApanA udaya vakhate jIvanI kasoTI thAya che. sUkSma dRSTie jotAM puNyanA udaya 75 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 vakhate paNa eTalA ja sajAga, sAvadha rahevAnI jarUra rahe che. keTalAkane duHkha keTaluM vasamuM che e mAtra anubhavathI ja samajAya che. jyAM sudhI potAne evuM koI duHkha anubhavavAnuM AvyuM nathI tyAM sudhI bIjAnA duHkhane teo samajI ke kalpI zakatA nathI. bIjAnAM duHkha mATe evA mANasone sahAnubhUti suddhAM thatI nathI. to pachI bIjAnAM duHkhamAM sahAyarUpa ke sahabhAgI thavAnI vAta to kyAMthI hoya? pApane pAparUpe, te heya che eTale ke choDavA yogya che e svarUpe samajavAnI zakti paNa jIvamAM sahelAithI AvatI nathI. jyAM sudhI ajJAna che, mithyAtvano gADha aMdhakAra che tyAM sudhI tevA lokone pote pApapravRtti karatA hovA chatAM pote pApa kare che evI samaja hotI nathI. koI ene samajAve to te ene samajAtuM nathI ane samajavuM gamatuM nathI. keTalAka pApane pAparUpe samajatA hovA chatAM ene choDavAnI icchA nathI dharAvatA, kAraNa ke pApathI emane potAne lAbha thato jaNAya che. pApa choDavA jevuM nahi thAya paNa AcaravA jevuM che evuM emanA manamAM vaseluM hoya che. pApa karavA mATe teone kyAreya kazoya aphasosa thato nathI. je du:khanA svarUpane samaje che te du:khane icchato nathI. narakagatinAM du:khonI vAta bAju para rAkhIe ane phakta A dRzyamAna aihika jagatanAM duHkhono vicAra karIe, duHkhI mANasonuM avalokana karIe to jIvane mAthe keTaluM du:kha gujarI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyaMkadaMsI na karei pAvaM zake che teno khyAla Ave. keTalAMka duHkho mAraNAntika hoya che. evAM ghoradu:kho mANasano jIva laine jaMpe che. mANasanI vedanA eTalI badhI asahya hoya che ke zarIra enI sAme TakI zakatuM nathI. vedanAnI cIso pADato pADato mANasa bebhAna banI jAya che ane pachI mRtyu pAme che. evAM keTalAMka bhayaMkara duHkhonA tIvra anubhava vakhate mANasane ema thaI jAya che ke AnA karatAM to jaladI mota Ave to sAruM. motanI icchAne amalamAM mUkavAnI taka maLe to sAruM. motanI icchAne amalamAM mUkavAnI taka maLe to mANasa duHkhamukti mATe AtmaghAta paNa kare che. jyAre pApanuM svarUpa mANasane samajAya che tyAre ene e paNa samajAya che ke dareka jIva potapotAnAM karma anusAra sAMsArika sukhaduHkha anubhave che. eno artha e thayo ke dareke potAnuM du:kha pote ja bhogavavAnuM rahe che. bIjA koI emAM bhAgIdAra thaI zakatA nathI ke koI potAnuM duHkha UchInuM laI zakatA nathI. bIjAo duHkhamAM sahabhAgI thaI zake che, sahAnubhUti dharAvI zake che. dekhItI vyavahAru dRSTie koI bIjAne ApattimAMthI bacAvI zake che. ema chatAM karmasiddhAnta anusAra to potAnAM karelAM karmanuM phaLa dareke pote ja bhogavavuM paDe che. bhagavAne kahyuM che ke teno saMya puSya, hoTuM kumavuM ! potAnI je zArIrika vedanA che te bIjA koI laI zakatA nathI. narakagatimAM to koinI sahAya ke sahAnubhUti paNa prApta thatI nathI. potAnI e vedanA te potAnA koI azubha Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 karmanuM ja pariNAma che emAM kazI zaMkA nathI. karma koine choDatuM nathI. mATe ja kahyuM che ke DIpa smAI ne sthi movo | (karelAM karmamAMthI koino chuTakAro nathI.) mANasa jo AtaMkadarzI bane eTale ke duHkhanA svarUpane barAbara oLakhe to sahaja rIte ja ene duHkhanAM kAraNo samajAya. kevA prakAranAM duHkho saMsAramAM che ane tenI pAchaLa kayAM kayAM pUrvabaddha karmo kAraNabhUta che e ene samajAya che. evAM koI paNa duHkha potAne bhogavavAnI icchA nathI. potAne mAthe evAM koI duHkha na paDe evI vRtti ane dRSTi rahe to jIva evAM karma bAMdhato aTake che. koIka evAM pApakarmo karavAmAMthI jhaDapathI viramI jAya che to koIka dhIme dhIme krame krame viramI jAya che. koIne evI pApavRttithI aTakatAM eka karatAM vadhAre janma paNa lAge che. koIka aTake che, vaLI pramAdavaza banI zithila thaI pApa karavA lAgI jAya che ane jAgRti AvatAM pAchA pApathI aTakavA lAge che. pApanA svarUpane samajavAnI zakti badhA jIvomAM ekasarakhI nathI hotI; tema pApapravRttithI aTakavAnI zakti paNa badhA jIvomAM ekasarakhI nathI hotI. eTale ke eka kALe ghaNAbadhA jIvonI samajavAnI ane aTakavAnI zakti samAMtara ja cAle evuM nathI. vastuta: eka jIvanA jIvanakALamAM paNa emAM caDhautara thavAno saMbhava rahe che. paraMtu eTaluM nizcita che ke jIvamAM pApane samajavAnI sAcI dRSTi AvI jAya che tyAM ja evAM pApothI aTakavAnI Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyaMkadaMsI na karei pAvaM 79 pravRttinAM bIja vavAI jAya che. pApane samajIne na karanArA mANaso paNa adhama, madhyama ane uttama ema traNa prakAranA zAstrakAroe batAvyA cheH rAjyadaNDabhayAt pApaM nAcaratyaghamo janaH / paralokabhayAd madhyaH svabhAvAdeva uttamaH / / je jIvo rAjyadaMDanA bhayathI pApAcaraNa karatA nathI te adhama prakAranA che, je paralokanA bhayathI pApa nathI karatA te madhyama prakAranA che. je jIvo svabhAvathI ja pApa karatA nathI athavA pApa karavAno jemano svabhAva ja nathI te uttama prakAranA che. AtaMkadarza jIvo AvA uttama prakAranA jIvo che. jaina dharma pramANe, nizcaya nayanI dRSTie, tamAma pApa-pravRttione mukhya be vibhAgamAM vaheMcI nAkhavI hoya to kahI zakAya ke pApa bAMdhavAnAM mukhya be sthAnaka che : eka rAga, ane bIjo dveSa. rAgadveSanI pariNati eTale pApapravRtti. sthAnAMga sUtramAM kahyuM cheH jIvANaM dohiM ThANehiM pAvakammaM baMdhaI, taM jahA-rAgeNa ceva, doseNa cev| sUkSma nizcayadRSTithI joie to jyAM rAganI (ane dveSanI) pariNati che tyAM pApa che. jIva potAnA AtmAnA svabhAvamAMthI nIkaLI vibhAvamAM Ave che tyAM rAgadveSanI pariNita thAya che. jIva pote ja AtaMkadarzI thAya, arthAt duHkhanuM svarUpa samaje, ane ema karatAM saMsAranuM svarUpa Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 jJAtAdraSTAbhAvathI jue ane jANe tyAre ene rAga ke dveSa karavAnuM koI kAraNa rahetuM nathI. eTale e ucca dazAmAM paNa ene koI pApa karavAnuM prayojana hotuM nathI athavA pApa enAthI thatuM nathI. Ama sUkSma dRSTie joIe to paNa AtaMkadarzI jIva pApakarma bAMdhato nathI. 80 AtaMkadarzInI jIvanavyavahAranI tamAma pravRttio, sarva kriyAo upayogapUrvakanI, jAgRtipUrvakanI, yatanApUrvakanI hoya che. bAhya kriyAo karatA hovA chatAM temano Atmopayoga chUTI jato nathI. teo AtmasvarUpamAM sthira rahIne jayaNApUrvaka kriyA kare che ane mATe teo pApakarma bAMdhatA nathI. dasavaikAlikasUtramAM kahyuM cheH jayaM care jayaM ciThThe jayamAse jayaM sae / jayaM bhuMjato bhAsato pAvaM kammaM na baMdhaI / / je jayaNApUrvaka cAle che, jayaNApUrvaka sUI jAya che, jayaNApUrvaka khAya che ane jayaNApUrvaka bole che te pApakarma nathI bAMdhato. Ama, khAvApIvAnI ane UThavAbesavAnI sthUla kAyika pravRttiothI mAMDIne vAcika pravRttio ane sUkSma mAnasika vicArapravRtti sudhI je jayaNAnuM lakSa rAkhe che, te pApakarma nathI bAMdhato, pariNAme tevo jIva upa2nI guNazreNIe caDhato jAya che. jIvanA AdhyAtmika UrdhvarohaNanI prakriyA atyaMta sUkSma ane gahana che. ////// Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 nAtivelaM hase muNI [munioe amaryAda hasavuM nahi] gRhastha jIvanano tyAga karI sAdhujIvana svIkAravuM e sahelI vAta nathI. mAtra kaMcana ane kAminInA tyAgathI uttama sAdhu thaI javAtuM nathI. e tyAga pachI paNa saMyamI jIvanane zobhAve evI ghaNI bAbato che, jene jIvanamAM utAravAnI rahe che. vyavahAraSTie sAdhu thayA pachI aMtarmukha banI AtmalakSI upAsanA karavAnI hoya che. krodha, mAna, mAyA, lobha vagere kaSAyo nirmULa karavAno bhAre puruSArtha ka2vAno hoya che. lokeSaNAne ane labdhinA camatkArone jItavAnA hoya che. jaina sAdhunA zIlanAM aDhAra hajAra jeTalAM aMga batAvavAmAM AvyAM che. sAdhunA AcAro vize keTalIka mahattvanI sUcanAo AgamagraMthomAM ApavAmAM AvI che. 'sUtrakRtAMga sUtra'mAM je keTalIka mahattvanI bAbato jaNAvavAmAM AvI che temAM eka sthaLe kahyuM che H nannattha aMtarAeNaM, paragaMhe NaNisIyae / gAmakumAriyaM kiDuM, nAtivelaM hase muNI / / [sAdhu rogAdi koI kAraNa vinA gRhasthanA gharamAM na bese, tathA gAmanAM bALakonI sAthe ramata na rame (bAlakrIDA na Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kare), temaja maryAdAnuM ullaMghana karIne hase nahi.] sAdhuonuM potAnuM gaurava sacavAya e mATe bhagavAna mahAvIre A gAthAmAM je traNa bhalAmaNa karI che emAM hasavAnI vAta paNa umerI levAmAM AvI che. ahIM ApaNe e vize thoDo vicAra karIzuM. koIkane kadAca prazna thAya ke zuM sAdhuoe hasIne vAta karavI ja na joie ? nA, evuM nathI. sAdhune hasavAnI manAI pharamAvavAmAM AvI nathI, paraMtu sAdhuone hAsyanI atizayatAne choDavAnI bhalAmaNa karavAmAM AvI che. sAdhuoe moTethI ghaNA badhA sAMbhaLe ema khaDakhaDATa hasavuM na joIe ane emanuM hasavAnuM paNa vadhu samaya sudhI cAlavuM na joIe. AcArAMga sUtramAM paNa kahyuM che : savvaM hAsaM pariccajja allINagutto parivvae / [sarva prakAranuM hAsya choDIne sAdhaka guptipUrvaka vicare.] dasavaikAlika sUtramAM paNa kahyuM cheH sappajJAsuM vivapnad / (atihAsyano tyAga karavo.) zrI dharmadAsagaNie upadezamALAmAM kahyuM cheH aTTahAsakeli kilattaNaM hAsakhiDu jamagaruI / kaMdappa uvahasaNaM parassa na karaMti aNagArA / / aTTahAsya, ramatathI bIjAne bhoMThA pADavuM, bhAMDabhavaiyA jevA cALA karavA, yamakAdi kAvyo (ukhANAM vagere) jethI viSayarAga vadhe, kAmavaza majAka, bIjAno upahAsa ityAdi hAsya sAdhuo 82 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAtivelaM hase muNI nathI karatA. jaina sAdhuonA AcAra ghaNA ja kaDaka che. sAdhuonuM jIvana tyAgamaya ane saMyamapradhAna hovuM joIe. eTalA mATe sAdhuoe kyAre, kevI rIte, konI sAthe, keTaluM bolavuM joIe te aMge bhagavAna mahAvIre jhINavaTapUrvaka mArgadarzana ApyuM | hAsya e jIvananuM kudaratI lakSaNa che. hasavAnI zakti badhA jIvomAM nathI hotI. dazyamAna jIvasRSTimAM eka phakta manuSya ja evo che ke je hasI zake che. keTalAMka prANIo raDe che, paNa hasI zakatAM nathI. vAnara dAMtiyA karI zake che, paNa manuSya jevuM hasI zakato nathI. eTale ja kahevAyuM che ke Man is a laughing animal. bALaka janme che ke tarata ja te raDe che. nA raDe to e ciMtAno viSaya gaNAya che. tene parANe raDAvavA mATe prayatna karavAmAM Ave che. paraMtu hasavAnuM bALaka krame me potAnI meLe zIkhe che. abhaNa, jaMgalI mANasa paNa hasI zake che, kAraNa ke hAsyavRtti kudaratI che. hAsya ArogyanI dRSTie upakAraka che. hasavAthI zarIranI vadhu mAMsapezIone vyAyAma maLe che ane Arogya mATe upakAraka evAM rasAyaNo te drave che. vyAvahArika jIvananI dRSTie hAsya e jIvananuM anivArya aMga che. te taMgadilI-Tension-ne nivAre che. yogya rIte eno upayoga thAya to te jIvananuM bhUSaNa banI zake che. keTalIka Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mAMsapezIo sAthe hAsya saMkaLAyeluM che. tyAM galagaliyAM karatAM mANasa hasI paDe che. 84 hAsyano viSaya eka rIte joIe to kudaratI bakSisa jevo che. bIjAne sArI rIte, nirdoSa hAsya dvArA hasAvavAnI zakti bahu ja thoDA mANasomAM hoya che. keTalAka loko hAsyane mANI zake che, paraMtu pote koIne hasAvI zakatA nathI. keTalAka loko bIjAne hasAvI zake che ane pote paNa bIjAnA hAsyane sArI rIte mANI zake che. keTalAka mANasanI prakRti ja eTalI badhI gaMbhIra hoya che ke hasavAnI sArI sarasa vAta cAlatI hoya to paNa teo tene mANI zakatA nathI ane hasI zakatA nathI. keTalAkane bIjAnI vAtamAM rahelA hAsyanA sUrane pakaDavAnI sUjha hotI nathI. sudhArakayuganA narmamarmanA lekhaka, kavi-vivecaka navalarAme kavi narmadane eka prasaMge kahyuM hatuM ke, 'kavi, tamArAmAM hAsyanuM zAstra ja nathI.' kavi narmada prakRtie eTalo badho gaMbhIra hato ke bIjAnI vAtamAM rahelA hAsyane te samajI zakato nahoto. hasavAnuM tene bahu gamatuM paNa nahi. tenuM jIvanaghaDatara ja e rIte thayuM hatuM. kavitAkalAmAM je cha athavA nava rasa batAvavAmAM AvyA che temAM zRMgAra, vIra ane karuNa e traNane mukhya rasa tarIke gaNAvavAmAM AvyA che. temAM paNa zRMgArane rasanA rAjA tarIke oLakhAvavAmAM Avyo che. vyavahAru lokajIvananI dRSTie tathA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAtivelaM hase muNI kAvyanirUpaNanI dRSTie e rasane evuM mahattvanuM sthAna ApavAmAM Ave temAM kazuM ayogya nathI. paNa A cha ke nava rasamAM hAsyane gauNa sthAna ApavAmAM AvyuM che e bhUlavuM na joIe. eTale hAsya jIvanano sarvoparI rasa nathI. hAsyarasa te rasano rAjA nathI. jo gRhastha jIvanamAM hAsyane bahu mahattva na ApavAmAM AvyuM hoya to sAdhujIvanamAM, dharmanA kSetre, ene vadhu mahattva na apAya e dekhItuM ane samajI zakAya evuM che. mAtra jaina dharmamAM ja nahi, anya dharmamAM paNa majAka-mazkarI karI bIjAne hasAvanAra sAdhu-saMnyAsIo, jogIone bagaDavAnAM bhayasthAna rahe che ema kahevAyuM che. eka rAjasthAnI lokokita che ke : zAha to jhaghaDe se bigaDe, ThAkara vyAjaDiyo; ghara ghara phiratI nAra bigaDe, bigaDe jogI hAsaDiyo. dharmane ane hAsyarasane saMbaMdha nathI evI eka mAnyatA sarvAMze khoTI nathI. dharmanA kSetre zuddha, nirdoSa hAsyarasane avazya sthAna che, paraMtu kSullaka, zudra hAsyarasane, rasAbhAsane bilakula sthAna nathI, kAraNa ke dharmano viSaya ja jIvanane uccatara dhyeya tarapha laI javAno che. jIvanane avanati tarapha laI javAnuM kArya dharmanuM nathI. sthUla hAsyarasa jIvanane avanati tarapha laI jaI zake che. eTale ja prAcIna praziSTa dharmagraMthomAM hAsyarasanuM nirUpaNa nahi jevuM ja che. ema kahevAya che ke bAibalamAM hAsyarasanuM eka paNa vAkya nathI. eka lekhake Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 e tyAM ja joIe potAne kahyuM che ke, 'The total absence of humour from the Bible is one of the most singular thing in all literature.' hasavAnA viSayamAM koIka vAra evuM bane che ke sAdhu pote evuM kaMIka bole che ke jethI bIjAne hasavuM Ave ane pachI potAne paNa hasavuM Ave. to koIka vakhata evuM bane ke sAmI vyaktie hasAvavAnA irAdAthI kaMIka evI vAta karI hoya ke jethI sAdhune hasavuM AvyA vagara rahe nahi. AmAM sAdhuoe pote zakya hoya tyAM sudhI bIjAne hasAvavA khAtara hasAvavAno prayAsa karavo na joIe. koI evo viSaya hoya ke jethI vAta karatAM karatAM kudaratI rIte potAne hAsya Ave to tene prasaMge paNa hasavAnuM saMyamita ane gauravavAnuM hovuM joIe. sAdhunA hAsyamAM jo gaurava na hoya to sAdhunI sAdhu tarIkenI chApa eTalI sArI na paDe. sAdhuoe potAne vaMdana karavA AvanAra varganI sAtheno vyavahAra barAbara custa rIte vicArI levo ghaTe. puruSavarganI sAthe hasavAno viSaya eka prakArano che ane strIvarga sAthe hasavAno viSaya bIjA prakArano che. vaLI eka ja puruSa maLavA Avyo hoya tenI sAthe hAsyayukta vAta karavI ane puruSonA samudAya sAthe hasIne vAta karavI e bemAM pharaka che. tevI ja rIte mahilAonA samudAya sAthe hasIne vAta karavI ane koI eka ja strI AvI hoya ne enI sAthe hasIne vAta karavI e Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAtivelaM hase muNI be sthiti vacce paNa pharaka che. Ama to jo ke jaina munione mahilA sAthe ekAMtamAM vAta karavAnI manAI pharamAvavAmAM AvI che. to paNa keTalIka vAra evI paristhiti UbhI thAya che ke jaina muni AgaLa koI eka ja mahilA vaMdana karavA, sukhazAtA pUchavA, paccakhANa levA, koIkanA kaMIka samAcAra ApavA ekalI AvI hoya. evA saMjogo koIka vakhata UbhA thAya ke upAzraya ke sthAnakamAM eka karatAM vadhu sAdhuo birAjamAna hoya tyAre koI eka sAdhu pAse koI eka strI AvIne bese to e maLavAnuM bIjI rIte to jAhera jevuM ja gaNAya, kAraNa ke anya sAdhuonI upasthitimAM ane teonI najara paDe e rIte maLavAnuM thAya che. to paNa anya koI na sAMbhaLe evI rIte aMgata vAta karavAno avakAza to tyAre maLe ja che. eve vakhate sAdhue khapa pUratI ja vAta karavI joIe ane hasavAnuM to avazya TALavuM joIe. hAsyarasa nirdoSa AnaMda ApanAro che tema chatAM hAsyarasanuM eka moTuM bhayasthAna che ke jo te maryAdA oLaMge to potAnuM gaurava gumAvI de che, kAraNa ke anaucitya e hAsyarasano vibhAva che. sAmAnyatAmAM sarI paDavuM, gauravahIna banI javuM e sAdhu mATe yogya na gaNAya. eTalA mATe paNa sAdhue hasavAmAM bahu sAvadhAnI rAkhavAnI apekSA rahe che. hAsya eka pakSe hovA chatAM bIje pakSe te lAgaNI dubhAvanAra Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 ke marmane ghAta karanAra banI zake che. bolanArano Azaya jarA paNa kharAba nathI hoto, paNa tenuM arthaghaTana kharAba rIte thaI zake che. bIjI bAju keTalAka mANaso eTalA badhA catura hoya che ke hasatAM hasatAM bIjAne sAcuM kaDavuM saMbhaLAvI de che ke je sAMbhaLanArane apriya lAge che. AthI hAsyanI sAthe ge2samaja thavAno saMbhava rahe che. mATe sAdhuoe hAsyano Azraya levo na joie. hAsyane kAraNe emanA ahiMsAnA mahAvratane dUSaNe lAgavAno saMbhava che. 88 hAsya kyAre daMzIluM banI jAya te kahI zakAya nahi. potAnA manamAM rahelA DaMkhane hasatAM hasatAM vyakta karI devAnI kalA keTalAka catura mANasone hastagata (jihvAgata) hoya che. kyAreka bolanAranA manamAM daMza na hoya, paNa trIjA ja loko emAM deza rahelo che evo Aropa lagAvI IrSyAthI be vyaktine laDAvI mAre che. sAdhuone mAthe AvuM doSAropaNa na Ave e mATe paNa teoe AvI majAka-mazkarIthI dUra rahevuM joIe. taduparAMta sAdhuoe bIjAne utArI pADavAnA AzayathI bolAtA upahAsa ke parihAsanA prakAranA hAsyano Azraya na levo joie. hasavA-hasAvavAmAM keTalIka vAra atizayokti ke alpoktino Azraya levo paDe che. atizayokti ke alpokti e baMnemAM satyanuM AMzika khaMDana thAya che. emAM asatyakathanano Azaya nathI hoto, paraMtu atizayokti ke Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAtivelaM hase muNI 89 alpokti kyAreka asatyakathana sudhI pahoMcI javAno saMbhava che. sAdhuoe "satya"nuM mahAvrata dhAraNa kareluM hoya che, eTale teoe hasavA-hasAvavAmAM potAnA mahAvratanuM khaMDana na thAya athavA koI aticArano doSa na lAge e mATe pUrI sAvadhAnI rAkhavI jarUrI che. haLavI rIte bolAyelI vAta kyAreka gaMbhIra rIte levAya che to kyAreka nathI levAtI. emAM gaMbhIra Azaya na samajanArano doSa kADhI zakAto nathI. mANasa bacAva karI zake che ke "huM to ema samajato hato ke tame hasatA hatA, majAka karatA hatA. mane zI khabara ke tame sAce ja kahetA hatA." Ama hasIne, majAkamAM kahevA jatAM arthano anartha paNa thai zake che. evI rIte bolavA jatAM sAdhune to mAyA-mRSAvAdano bamaNo doSa lAgI zake che. sAdhuoe ane sAdhvIoe vijAtIya vyakti sAthe bahu hasIne vAta na karavI joIe. hAsya be vyaktine paraspara nikaTa lAvanAruM tattva che. e nikaTatA sAthe caherAnA hAvabhAvomAM ane AMkhomAM thatA parivartanane kAraNe paraspara AkarSaNa paNa janme athavA potAnA duSTa Azayane hAsyanA oThA heThaLa chupAvI zakAya. gRhastha strIo mATe paNa evI zikhAmaNa apAya che ke teoe parapuruSa sAthe bahu hasIne vAta na karavI joIe, kAraNa ke ethI emanA cothA mahAvratane dUSaNa lAge Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ co viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 hAsyano samAveza nava no-kaSAyamAM karavAmAM Avyo che ane temAM paNa hAsyane paheluM sthAna ApavAmAM AvyuM che. krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAyomAM jeTalI ugratA che eTalI ugratA hAsyamAM nathI. ethI ja ene no-kaSAyamAM sthAna ApavAmAM AvyuM che, ane te paNa paheluM ja sthAna che. eno artha e thayo ke hAsya paNa azubha karma bAMdhavAmAM moTuM nimitta banI zake che. eTale ja saMyamI jIvana mATe hAsyane varjya gaNavAmAM Ave che. hAsyathI saMyamajIvanane keTaluM nukasAna thAya che teno eka prasaMga zAstragraMthomAM Ave che. prAcIna samayamAM eka muni mahArAja iriyAvahIno kAusagga karI rahyA hatA. te samaye teo bhAvavizuddhinI evI uccadhArAe caDI gayA ke temane avadhijJAna pragaTa thayuM. avadhijJAnathI temane saudharma devaloka dekhAyo. emAM emane dekhAyuM ke indra potAnI indrANIne manAvavA ghaNA kAlAvAlA karI rahyA hatA. indra jevA Indrane AvuM karatA joIne munimahArAjathI kAusagnamAM khaDakhaDATa hasI paDAyuM. paraMtu AvA hAsyathI emanuM avadhijJAna cAlyuM gayuM. emaNe pharIthI saudharma devaloka jovA prayAsa karyo paNa te dekhAyo nahi. potAnA hAsyane mATe emane pastAvo thayo. hAsyathI kevuM nukasAna thAya che ! je prasaMge pUruM gAMbhIrya jALavavAnI apekSA hoya tyAM to hasavAnI vAta na ja karI zakAya. keTalAka lokomAM e jAtano Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAtivelaM hase muNI 91 viveka hoto nathI. hAsyanI vRtti evI che ke te mANasa pAse viveka cUkavAvI de che. zokanA ke duHkhanA prasaMgo hoya tyAM mANase na hasavuM joie. keTalAkanI hAsyavRtti eTalI prabaLa hoya che ke gaMbhIra prasaMge paNa te hasyA vagara rahI zakatA nathI. eka aMgreja netA mATe carcile kahyuM hatuM ke He runs the risk of being most humourous when he wishes to be most serious.' hAsyanA prakAromAM sAmAnya smitathI khaDakhaDATa hAsya sudhInI ghaNI judI judI kakSAo hoya che. enA cha prakAra A rIte gaNAya cheH (1) smita, (2) hasita, (3) vikasita, (4) upahasita, (5) apahasita ane (6) atihasita. smitamAM paNa AMkhonuM smita uttama prakAranuM, hoThanuM smita madhyama prakAranuM ane dAMtanuM smita kaniSTha prakAranuM gaNAya che. smitamAM gaurava che. visaMgatino acAnaka thato arthabodha mANasane khaDakhaDATa hasato karI de che. hAsyanuM zAstra evuM che ke jeTaluM jarUrI hoya ethI vadhAre jo khaDakhaDATa hasavAmAM Ave to te grAmyatAmAM sarI paDe che. vaLI je vAtamAM mAtra smita ja pharakAvavAnuM hoya tyAM koI khaDakhaDATa hase to te mANasanI abudhatAne tathA grAmyatAne chatI kare che. kahevAya che ke mUrkha mANasa be vakhata hase, eka badhAMnI sAthe ane pachI potAne jyAre artha samajAya tyAre. hAsyamAM pramANabhAna sauthI mahattvanuM che. hAsya kyAre Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 potAnI maryAdA oLaMgI jaze e kahI zakAya nahi. hasanAra ke hasAvanAra e bemAMthI koI e vize sAcI AgAhI na karI zake. eTalA mATe ja maryAdAmAM hasavA upara atizaya bhAra mUkavAmAM Avyo che. tethI ja kahevAyuM che A sense of humour is a sense of proportion. sAdhunI pAse prasannatAno uttama guNa eTalo badho khIlelo hovo joie ke temanA zAMta ane dhIragaMbhI vadana upara prasannatAnI rekhAo smitanI rekhAo tarIke kAma kare. e rekhAo evI utkRSTa koTinI hovI joie ke emanI pAse AvIne vAta karanArane ke dUrathI emanAM darzana karanArane mATe te preraNArUpa banI rahe. gaurava e sAdhunuM bhUSaNa che. gAMbhIrya dvArA gaurava jaLavAya che, hAsya dvArA nahi. bahu hasatA-hasAvatA mazkarA mANasanI samAjamAM ekaMdare ane lAMbe gALe ochI kiMmata aMkAya che. kahevAya che iMsiyAM roSa para, guNa gAve, hinA re, sAdhu-bhagavaMtone mAthe jo vyAkhyAna dvArA upadeza ApavAnI javAbadArI hoya to emaNe pUruM gAMbhIrya sAcavavuM joIe ane potAnA gauravane khaMDita thavA devuM na joIe, nahi to temanA upadezanI dhArelI asara thAya nahi. vyAkhyAna vagerenI javAbadArI na hoya to paNa sAdhunuM cAritra suvAsamaya, preraka ane udAharaNarUpa hovuM joIe. vadhu paDatuM hasavAthI, amaryAda khaDakhaDATa hasyA karavAthI sAdhumAM vivekano abhAva che evI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAtivelaM hase muNI 93 chApa paDe che ane pariNAme emanuM saMyama-jIvana vagovAya che ane bIjAne mATe preraNArUpa banatuM nathI. sAdhue gRhastha jIvanano tyAga karyo hoya che. ethI emanI jIvananirvAhanI javAbadArI samAjane mAthe Ave che. samAja eTalI ja javAbadArI hoMzapUrvaka uThAve che ke jyAM ene saMyamathI suvAsita thayelA sAdhunA jIvananI pratIti thatI hoya. je evA sAdhu nathI hotA emanA jIvana-nirvAhanI javAbadArI bojArUpa lAge che. keTalAka gRhastho emAMthI chUTavAno paNa prayatna kare to te samajI zakAya evI vAta che. je sAdhuo Atmamagna che, AtmajJAnI che teone to aMdarathI zAnta rasanA AnaMdano phuvAro eTalo badho UThato hoya che ke emane pachI bahArano mAtra hAsyarasa nahi, badhA ja raso nirarthaka lAge che. bhojananA Sasa hoya ke kavitAnA parasa hoya, e badhA emane mATe rasahIna banI jAya che. ucca sAdhu mahAtmAo mATe to upazamayukta, anubhavajJAnano zAMta sudhArasa rasano rAjA banI rahe che. teone mATe to e ja rasa hai : hoya che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyane asaNapANassa [khAnapAnanI mAtrAnA jANakArI zramaNa bhagavAna mahAvIre jaina sAdhuonA bAvIsa parISaha (kakha) sahana karavA vize uttarAdhyayana sUtramAM sacoTa upadeza Apyo che. A bAvIsa parISahamAM sauthI prathama sthAna "sudhA parISahane ApavAmAM AvyuM che. sudhA parISaha sahana karanArA sAdhuone mATe temaNe kahyuM che ke teo khAnapAnanI mAtrAnA, maryAdAnA paNa jANakAra hovA joIe. sudhA parISahanI gAthA A pramANe che. kAlIpavvaMgasaMkAse kise dhamaNisaMtae / mAyane asaNapANassa adINamaNaso care // [bhUkhathI sukAIne zarIra kAnajaMghA (eka prakArano choDa athavA kAgaDAnI TAMga) jevuM pAtaLuM thaI jAya, zarIranI dhamanIo DhIlI paDI jAya to paNa khAnapAnanI mAtrAnA jANakAra (gAyatra athavA maphinna eTale mAtrajJa) evA munio adInabhAvathI vicare.] je munio potAnA khAnapAnanI maryAdAne jANe che teone dInatAno, lAcArIno, paravazatAno anubhava thato nathI. je mANaso potAnA khAnapAnane barAbara jANatA nathI te mANaso roga vagere thatAM paravaza, dIna, lAcAra banI jAya Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyane asaNapANassa 95 che. ekAda gaMbhIra roga thatAM bhalabhalA bahAdura, abhimAnI mANaso garIbaDA thaI jAya che, kyAreka raDI paNa paDe che. potAnA tananA ke dhananA jore ghAMTo pADIne bIjAne dhrujAvanArA paNa tIvra zArIrika pIDA thatAM cIsAcIsa karavA lAge che. te vakhate temanI sthiti jovA jevI hoya che. je sAdhaka potAnAM AhAra-pANIne barAbara jANe che ane te anusAra AhAra le che te sAdhakane mAMdA paDavAno avasara javalle ja Ave che. keTalAye sAdhu mahAtmAo evA hoya che ke jemane AkhI jiMdagImAM koI divasa tAva Avyo hoya ke mAthuM duHkhyuM hoya evI nAnI sarakhI bImArI paNa AvI nathI hotI. keTalAka evA mahAtmAo chelle annapANInA tyAga dvArA dehanuM visarjana paNa svecchAe samAdhipUrvaka kare che. AvA mahAtmAone jIvanamAM koI paNa prakAranI dInatA, lAcArI, paravazatA vagere anubhavavAM nathI paDatAM. eTale ja evI dazA jeone prApta karavI che teoe AhAranI bAbatamAM sajAga ane sabhAna rahevAnI jarUra che. AhAranI ane enI mAtrAnI zarIra ane citta upara sArI ke mAThI asara thayA vagara rahetI nathI. AhAranuM paNa sattva, rajas ane tamasuM e traNa guNonI dRSTie vargIkaraNa karavAmAM Ave che. mANasa dhAre to satata avalokana karIne kayA prakAranA AhArathI potAnA citta upara kevo prabhAva paDe che, teno nirNaya karI zake ane potAne mATe pathyApathya zuM che te samajI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 zake. sAdhako mATe e bahu jarUrI che. brahmacaryanuM saMniSTha pAlana karanAra mATe e savizeSa upayogI che. koI vyakti potAnA khAnapAnanI mAtrAnI barAbara jANakAra che ane e pramANe ja AhArAdi le che enI kasoTI kaI? sAmAnya niyama evo che ke potAnA zarIrano bAMdho. ane potAnI zArIrika prakRti anusAra jeo yogya khorAka, yogya samaye, yogya pramANamAM le che tene kyAreka mAMdA paDavAno vakhata Avato nathI. paraMtu AthI paNa caDiyAtI ane kaThina kasoTI paNa che. himAlayamAM eka yogI mahAtmAe kahyuM hatuM ke mANasa yogya AhAra le che ke kema enI kasoTI enA nihAra (zauca) uparathI thaI zake che. mANasanI uttama nihArakriyA e ke je vadhumAM vadhu pAMca sekanDamAM patI jAya ane e mATe e pANI, kAgaLa ke hAthano upayoga na kare to paNa enuM zarIra svaccha, zuddha ane durgadharahita hoya. keTalAye yogI mahAtmAonAM zarIra A prakAranAM hoya che. khAnapAnanI sAmAnya jANakArI bhinnabhinna kakSAnA lokonI bhinnabhinna dRSTibinduthI bhinnabhinna hoI zake. koI svAdanI daSTie, koI Arogya ane tAkAtanI dRSTie, koI indriyasaMyamanI dRSTie, koI dhyAna ane adhyAtmanI dRSTie eno vicAra karI zake. sAmAnya mANaso khAnapAnanA jANakAra hoya, vaida khAnapAnanA jANakAra hoya ane sAdhu-saMnyAsIo jANakAra hoya e darekamAM ghaNo taphAvata rahelo che. jeno, Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyanne asaNapANassa vizeSataH jaina munio mATe indriyasaMyama, jIvadayA, karmasiddhAMta ityAdinI dRSTie khAnapAnano, bhakSyAbhakSyano jhINavaTapUrvaka vicAravimarza thayo che. e dRSTie teo mAyanna hovA joIe. manuSya ane itara prANIsRSTi vacce eka moTo taphAvata e che ke pazupakSI AhArane sUMghIne khAya che; potAnI AhA2saMjJA anusAra potAne pathya hoya tevo ane potAne pAcana thAya teTalo ja AhA2 te kudaratI krame grahaNa kare che. potAne yogya AhAra na maLe evI dukALa jevI vikaTa paristhitimAM prANI paNa apathya AhAra grahaNa kare evuM keTalIka vAra bane che kharuM; paraMtu ekaMdare to pazu-pakSIo kudaratI saMjJAne kAraNe potAnI AhAramaryAdAne jANe che ane tene anusare che. manuSyanA AhAranuM kSetra atyaMta vizALa che, virATa che. pazupakSIo tathA jIvajaMtuonuM AhAranuM kSetra bahu maryAdita che. manuSyanuM AhArakSetra eTale tamAma prakAranI vanaspati ane tamAma prakAranAM pazu-pakSIo. uMdara, deDakAM, sApa ane DheDagaroLI khAnArA mANaso paNa duniyAmAM che. marelAM prANIonI carabI khAnArA ane gAyabheMsanuM tAjuM dUdha nahi paNa tAjuM lohI pInArA AdivAsIo paNa che. manuSyanA AhA2ne koI sImA nathI. duniyAmAM samaye samaye navI navI khAdya vAnagIo zodhAtI Ave che. hemacandrAcArya, yazovijayajI, AnaMdaghanajI, premAnaMda ke zAmaLanA samayamAM 97 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 cA-kaoNphI nahotAM. vIravijayajI, buTerAyajI, AtmArAmajI, narmada ke dalapatarAmanA samayamAM kokAkolA jevAM pINAM nahotAM. chellA cAra-pAMca dAyakAmAM to khAdya vAnagIonA kSetre duniyAe moTI haraNaphALa bharI che. rephrijareTara, mikSara, ovana, mAIkroveva ane evAM badhAM IlekTrika svayaMsaMcAlita sAdhanonA pracAra pachI judA judA khAdya padArthonA saMmizraNa ane tenA vadhatA-ochA pramANa anusA2 aneka jAtanI vAnagIo bajAramAM AvI che. amerikAmAM yogarTa (dahIM), AiskrIma, biskiTa vagere pacAsathI adhika jAtanAM maLe che. te darekanA svAda paNa judA judA. pacAsa ke so varSa pachI kevI kevI navI vAnagIo Avaze tenI kalpanA karavI muzkela che. jhaDapI vimAnavyavahArane kAraNe judA judA dezanI prajAonI avarajava2 vadhI gaI che. dareka prajAnI potAnI khAdya padArthanI eka lAkSaNikatA hoya che. tenI sAthe tenI AtmIyatA jaDAyelI hoya che. ghaNA lAMbA divasa sudhI potAno rojano khorAka na maLyo hoya to mANasa tene mATe jhaMkhe che. ethI duniyAnAM moTAM moTAM zaheromAM bIjA dezonI khAdya vAnagI pIrasatI resTorAMo vadhatI jAya che. jApAnamAM pitjhA khAnAra, laMDanamAM dALa-bhAta, roTalI khAnAra, amerikAmAM jApAnI TemparA ke sukIyAkI khAnAra, raziyAmAM meksikana tAko-barIto khAnAra, keneDAmAM IDalI-DhosA khAnAra, philipAinsamAM spageTI khAnAra mANasonI have jarA paNa navAI nathI, kAraNa ke 98 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyane asaNapANassa 99 vibhinna dezonI vividha prakAranI vAnagIo banAvanArI resTorAM duniyAmAM uttarottara vadhu pracalita banavA lAgI che. vividha khAdya padArthonuM vividha uSNatAmAna sAthe vividha prakAranuM saMmizraNa karIne navI navI vAnagIo banAvavA sAthe vividha prakAranAM sAdhanonI evI evI zodha thatI rahI che ke ochA samayamAM ochA zrame vyavasthita rIte taiyAra thayelI vAnagI mANaso ArogavA lAgyA che. bAvIsamI sadImAM to komyuTarAIjhUDa kicana AvI jatAM mANasa eka baTana dabAvIne potAnI manapasaMda tAjI banelI vAnagI pAMca-paMdara miniTamAM meLavI zakaze. chellA thoDA saikA daramiyAna samagra vizvamAM sAMskRtika daSTie bhojananI bAbatamAM ghaNuM moTuM parivartana AvyuM che. duniyAbharamAM divase divase resTorAM vadhatAM cAlyAM che. ethI mANasanI gharanI bahAra khAvAnI pravRtti vadhI gaI che. bIjI bAju raheThANo zaucAdinI sagavaDavALAM banatAM rahyAM che. jUnI paraMparA pramANe loko gharamAM AhAra le ane zaucAdi mATe gharanI bahAra dUra sudhI jAya. ('jaMgale javuM' jevo rUDhaprayoga e darzAve che.) navI paraMparA pramANe loko khAvA mATe bahAra dUra dUra sudhI jAya che ane zaucAdi gharamAM kare. AhAra-vihAranI bAbatamAM sAMskRtika dRSTie A eka moTo viparyAsa che. AhAra-nihAranI eTalI badhI sagavaDo thaI gaI che ke mANasa divasonA divaso sudhI ghare na Ave athavA gharanI bahAra nA Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 jAya to paNa e sukhethI jIvI zake. jeTalI jeTalI khAdya ane peya vAnagIo che te badhI ja dareka vyaktine bhAve evuM nathI. keTalAya lokone bolatA sAMbhaLIe chIe ke amuka vAnagI potAne bahu bhAve che athavA amuka vAnagI potAne bilakula bhAvatI nathI. koI jamaNavAramAM pIrasanArA jo barAbara avalokana kare to kaI vyakti kaI vAnagI vadhAre jhApaTe che ane kaI vyakti kaI vAnagIne bilakula aDatI nathI te tene tarata jaNAI Ave. ArogyanA niyamone kAraNe ke tyAga-tapazcaryAnA niyamane kAraNe koIka vyakti koI vAnagI na khAya te judI vAta che. paraMtu potAne badhA prakAranI vAnagI bhAve evI vyakti ochI hoya che. temAM paNa masAlAnuM vattAochApaNuM hoya to paNa badhI vAnagI potAne bhAve evI vyaktio to ethI paNa ochI hoya che. jenI svAdendriya vadhu uttejita rahetI hoya, khAvApIvAnA jene bahu caTakA hoya ane khAvApIvAnI bAbatamAM bahu cIkaNAM ane vAMdhA-vacakAvALA mANaso hoya teone ajANI jagyAe ghaNI takalIpha paDe che. deza-videzamAM potAnI priya vAnagIo kyAM maLe che te zodhavA mATe ghaNA pravAsIo rakhaDatA hoya che ane potAnI IcchA pramANe potAnI priya vAnagI khAvA na maLe to atizaya nirAza thaI jAya che. je mANase duniyAmAM ghaNo pravAsa karavo hoya e mANase AhAra Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyane asaNapANassa 101 vizenI potAnA dharmanI maryAdA anusAra "badhuM ja bhAve ane badhuM ja phAve' e sUtrane potAnuM sUtra banAvI levuM joIe. AhArano prazra mAnavajAtano eka sanAtana prazna che. dareka jIvanI ghaNIkharI pravRtti AhAranI AsapAsa goThavAyelI hoya che. bIjAM prANIo karatAM manuSyanuM AhArakSetra atyaMta vizALa che. ethI ja mAnavajAtanA keTalA badhA kalAko rojeroja AhAra pAchaLa vaparAya che. jIvavA mATe khAvAthI mAMDIne khAvA mATe jIvavuM tyAM sudhImAM keTalI badhI kakSA hoya che! ghare ghare judAM judAM rasoDAne badale sthaLe sthaLe moTAM svaccha, sughaDa, suMdara sAmudAyika rasoDAM cAlatAM hoya to keTalA badhA mAnavakalAko bacI jAya ke je Itara sarjanAtmaka, saMzodhanAtmaka, manoraMjaka ke AdhyAtmika pravRttio mATe vAparI zakAya. zikSaNa saMsthAnI hosTelo, Azramo, tIrthakSetro vageremAM evI sagavaDa hoya che. potAnA ghare rAMdhIne khAvuM ke bahAra jAhera sthaLamAM koIkanA hAthanuM rAMdheluM khAvuM e prazna samRddha dezo karatAM avikasita dezone vadhAre mUMjhavanAro che. samRddha dezomAM moTI sArI svaccha resTorAM ane hoTelomAM bheLaseLa vagaranI, sArI rIte pakAvelI manapasaMda svAdiSTa vAnagIo pIrasAya che. ethI roga thavAno saMbhaLa ocho rahe che. mANasa judI judI vAnagI mATe vakhaNAtI judI judI resToromAM jaIne khAvAno potAno zokha saMtoSa che. evI rIte khAvuM te ghara karatAM moMghu paDatuM hovA chatAM Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 lokone te posAya che ane potAnI mahenata bace che ema mAne che. avikasita dezomAM bahAranuM khAIne mANaso mAMdA paDyA hoya evI phariyAdo vAraMvAra sAMbhaLavA maLe che. ekasAthe ghaNA loko mATe vAnagI rAMdhanArAo pote svaccha hotA nathI. temanAM kapaDAM svaccha hotA nathI. temanA hAtha ane nakha svaccha hotA nathI. temanuM rasoDuM svaccha hotuM nathI. (kyAreka to rasoDA jevuM paNa kazuM hotuM nathI.) temanAM vAsaNo svaccha hotAM nathI. taduparAMta kamAvAnI vRttine kAraNe AhAranI aMdara bheLaseLa thAya che. saDelAM zAkabhAjI vaparAya che. vAsI jUnI vAnagIo pheMkI na detAM navI vAnagIo sAthe te bheLavAya che. rasoiyAnI bedarakArIne kAraNe, tevA prakAranA jarUrI jJAnanA abhAvane kAraNe ughADAM rAkhelAM vAsaNomAM mAkhI, kIDI, vAMdA, jIvaDAM vagere paDe che. kyAreka to DheDagaroLI paDe che ane ene kAraNe e vAnagI khAnAra aneka lokone jhADA-UlaTI thAya che. ethI keTalAka mRtyu paNa pAme che. khullAmAM rakhAyelI rasoImAM dhULa ke kacaro paNa UDIne paDatAM hoya che. ekaMdare jAhera loja, vIzI, khAnAvaLa vageremAM satata vadhu divasa khAvAthI mANasa mAMdo paDe che; maraDo thAya che; peTa ke AMtaraDAnA darado thAya che. bahAranuM khAvAthI Arogya sacavAtuM nathI evI phariyAda avikasita dezomAM ekaMdare sAcI Thare che. keTalAka mAne che ke rAMdhanAra vyaktinA mananA bhAvo azubha 102 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyane asaNapANassa 103 hoya to tenI asara rasoI upara thAya che. rajasvalA strIo rasoI kare to tenI mAThI asara paNa thAya che. keTalAMka marajAdI loko bIjAnA gharanuM rAMdheluM khAtA nathI. keTalAka puruSo gharamAM patnI hoya chatAM jIvanabhara svayaMpAkI rahyA hoya evA dAkhalA bhAratamAM sAMbhaLyA che. mANasanI khAvAnI zakti ane vRtti amaryAda che. mANasa roja roja vadhAre khAto jAya to tenI hojarI moTI thatI jAya che ane peTa gAgara jevuM goLamaToLa banatuM jAya che. svAdavRtti uttejita thAya evI vAnagIonuM vaividhya hoya to mANasa roja karatAM vadhu khAI le che. "zAke savAyuM, dUdhe doDhuM ane miSTAnne bamaNuM' khavAya che evI mAnyatA jUnA vakhatamAM pracalita hatI. vaLI 'dUdha ane roTalA, dahIM ane bhAta lADavA ane vAla, khAva mArA lAla." AvI lokoktio kaI vAnagI sAthe kaI vAnagI vadhAre bhaLe ane bhAve te darzAve che. koI paNa prajAnI Arthika samRddhi vadhatI cAle che tema tema khAnapAnanA zokha vadhavA lAge che. Aje dhanADhya dezomAM sarakhesarakhA mANasonI maMDaLI jAmI hoya to temanI vAtacItanA viSayomAM Food ane Motorcar e be viSayo agrasthAne hoya che. navarA zrImaMta mANasone navuM navuM khAvAno zokha jAge che ane temane posAya paNa che. paraMtu vakhata jatAM Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 temanuM jIvana pramAdI ane niSkriya banI jAya che. AvA vadhu paDatA zokhane kAraNe ja evI saMskRtionuM kALakrame patana thAya che. lokonI pratikArazakti ochI thaI jAya che. jIvana beThADu banI jAya che ane pADozI duzmanonuM AkramaNa thatAM teo parAjita thaI jAya che. prAcIna samayamAM samRddha romana lokono khAvApIvAno zokha eTalI hada sudhI vadhI gayo hato ke peTa bharIne khAdhA pachI pharI jaladI bhUkha lAge eTalA mATe teo khAdheluM vamana thaI jAya evAM cUrNa letA. vaijJAniko ema mAne che ke mANasanA zarIranA poSaNa mATe bahu AhAranI jarUra nathI. mANasa peTa bharIne je khAya che tenA karatAM thoDuM ochuM khAya to paNa enA Arogya ane AyuSyane vAMdho Ave nahi. UlaTAnuM vaijJAniko, tabIbo kahe che ke vadhu khAvAthI mANasanA Arogya upara mAThI asara thAya che. digambara sAdhuo jIvana paryanta divasamAM phakta eka ja vAra AhAra letA hoya che ane te paNa batrIsa koLiyA jeTalA maryAdita pramANamAM. to paNa teonA sarerAza AyuSyane koI vAMdho Avato nathI, eTaluM ja nahi, AvI dinacaryAne kAraNe keTalAka to eMzI, nevuM ke so varSa sudhI jIve che. bhUkha karatAM thoDuMka ochuM khAvAthI, UNodara rahevAthI Arogya ekaMdara sAruM rahe che e to sarvasvIkRta mata che. zarIrane joIe tenA karatAM vadhu AhAra jo levAmAM Ave to pAcanamAM takalIpha UbhI thAya che, zarIramAM te carabIrUpe jamA thAya che ane Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyantre asaNapArNassa carabIne kAraNe mANasane bIjA ghaNA rogo thAya che. mANasa vadhu pauSTika, carabIyukta AhAra le ane te pacAvavA mATe tenI sAthe vadhu vyAyAma kare to te AhAranuM pAcana thaI jAya che, paraMtu zarIramAM carabI to jamA thAya ja che. jApAnamAM 'sumo'nA nAmathI jANItA kustIbAjo rojeroja ghaNuM badhuM khAya che. tenI sAthe ghaNI badhI kasarata kare che. temanA zarIramAM ghaNI tAkAta hoya che. Ama, teo zarIra jamAvatA jAya che. eTale eka 'sumo' kustIbAja sarerAza pAMcacha mANasanA kula vajana karatAM vadhu vajanavALo hoya che. Ama chatAM vadhu paDatI carabI ane vadhu paDatA vajanane kAraNe 'sumo' kustIbAjanuM sarerAza AyuSya 45-50 varSathI vadhu nathI hotuM. ochuM khAvuM e vyaktinA hitanI vAta che. majAkamAM ema kahevAya che ke mANasa peTa bharIne roja jame che temAM be tRtIyAMza khorAka enA potAnA poSaNa mATe hoya che ane eka tRtIyAMza khorAka vaida ke DaoNkTaronA poSANane mATe hoya che. je mANaso potAnA pathya AhArane jANatA nathI teo, ane jANyA pachI jeo ene amalamAM mUkatA nathI teo, moTA rogone notare che. janmathI mAMDIne mRtyu paryanta vadhatI jatI vaya anusAra mANasanA khorAkamAM pharaka paDato jAya che. gaLyuM, khATuM ane tIkhuM e traNa svAdanuM pAcana jIvana paryanta ekasarakhuM to bahu ochA mANasonuM rahe. koIka gaLapaNane na pacAvI zake ane madhuprameha thAya, koI khaTAzane na pacAvI 105 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 zake ane amlapitta thAya ane koI tIkhAzane na pacAvI zake ene harasa, cAMduM vagere thAya. koIka zIta prakRtinA hoya ane koIka uSNa prakRtinA hoya. vaido mANasanI nADa joIne kapha, pitta ane vAyuno keTalo prakopa che te vicArIne pathyApathya AhAra dardIne sUcave che. apathya AhAra dardI choDI na zake to emane premathI samajAve. ema kahevAya che ke koI yuvAna dardI vaidya pAse Avyo. eno damano vyAdhi ghaNo ugra thaI gayo hato. khAsI khAtAM te bevaDa vaLI jato. vAta karatAM te hAMphI jato. vaidya ene paDIkI ApI ane zuM zuM na khAvuM te samajAvyuM. yuvAna yuvAnInA toramAM hato. eNe kahyuM, "juo vaidarAja, badhI vAta sAcI, paNa tame kahelI eka paNa vAnagI huM choDI zakuM ema nathI. e mArI priya vAnagIo che ane mane enA vinA jarA paNa cAlatuM nathI." vaidya kahyuM, "ema che? to tArA jevo koI sukhI mANasa nahi." yuvAne kahyuM, "vaidarAja, tame kaTAkSamAM kaho cho?' vaide kahyuM, "nA, sAcuM kahuM chuM. tane kudaratanAM traNa moTAM varadAna maLaze." yuvAne jijJAsAthI pUchyuM, "kyAM varadAna?' vaide kahyuM, "jo bhAI, paheluM varadAna e ke tane jiMdagImAM koI divasa kUtaruM karaDaze nahi. bIjuM varadAna e ke tArA gharamAM koI divasa corI thaze nahi. ane trIjuM varadAna e ke tArA vALa dhoLA nahi thAya.' yuvAne kahyuM, "vaidarAja, A to tame gappAM mAro cho.' Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyantre asaNapANassa vaide kahyuM, 'nA bhAI, sAcuM kahuM chuM. jo tAro roga eTalo badho AgaLa vadhI gayo che ke have thoDA divasamAM ja tAre lAkaDIne Teke cAlavuM paDaze. jenA hAthamAM lAkaDI hoya tenAthI kUtarAM AghAM bhAge; karaDe nahi. vaLI damane lIdhe AkhI rAta tuM sUI nahi zake. beThAM beThAM AkhI rAta kADhavI paDaze. tuM jAgato beTho hoya to tArA gharamAM cora kevI rIte Ave ? ane tArA vALa dhoLA thAya te pahelAM to tAruM AyuSya pUruM thaI gayuM haze, kALA vALa sAthe tuM jaze.' vaide mArmika rIte mIThAzathI yuvAnane samajAvyuM. yuvAne tarata ja vaidarAje kahyuM te pramANe carI pALavAnuM svIkArI lIdhuM. bhAratIya sAMskRtika paraMparA pramANe annane AdhAre AkhuM vizva cAlyA kare che. anna na hoya to prajotpatti na hoya, anna na hoya to jIvana na hoya, zakti na hoya ane zakti na hoya to sAdhanA na hoya. zarIramAdyam vanuM dharmasAdhanam / dharmasAdhanA mATe zarIranI pahelI AvazyakatA che. zarIra mATe AhAranI pahelI AvazyakatA che. mATe annanuM mahattva AdhyAtmika kSetre paNa svIkArAyuM che. AhAranA vividha prakAranA prayogo thAya che. amuka prakAranI viziSTa zakti AhAra dvAra meLavAya che. keTalIka labdhi-siddhi paNa AhAra upara AdhArita che. bhagavAna mahAvIre gozAlakane tejolezyA kevI rIte prApta karavI tenI je vidyA zIkhavI hatI emAM bAphelA aDadanA dANAnuM mahattva ghaNuM hatuM. vaLI, covIsa 107 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kalAkamAM anAjano phakta eka ja rAMdhelo dANo laIne eno vidhipUrvaka AhAra karavAnI tapazcaryA (eka sitya tapa) paNa viziSTa prakAranI zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika zakti janmAve che. akabara pratibodhaka zrI hIravijayasUri mahArAje AvI "eka sityanA prakAranI keTalIka tapazcaryA karI hatI. vaLI AhAra aMge anazana, UNodarI, AyaMbila, vRttisaMpekSa, rasatyAga vagere vividha prakAranI tapazcaryA paNa batAvavAmAM AvI che. jeo AvI tapazcaryA na karI zake teo eka ke vadhu vAnagI amuka samaya sudhI na khAvAnI bAdhA laI zake che. jeone UMDI AdhyAtmika sAdhanA karavI che teone AhAra upara vijaya meLavyA vinA chUTako nathI. je mANasanI svAdendriya lolupa hoya te mANasa UMDI AdhyAtmika sAdhanA karI zake nahi. bharelA peTe dhyAna dharanAra nidrAdhIna thaI jAya che. AhAra karatI vakhate sAcA jene nIce pramANenI pAMca prakAranI bhAvanA bhAvavI joIeH (1) mArA AhAra mATe je koI ekendriya jIvanI hiMsA-virAdhanA thaI che te sarvajIvonI kSamA mAMguM chuM. (2) A AhAra mArA mukha sudhI pahoMcADavAmAM je koI jIvone je koI prakAranuM kaSTa.paDyuM hoya te mATe te jIvonI kSamA mAMguM chuM. (3) huM AhAra lauM chuM, paraMtu mArA AtmAnA aNAhArI padanuM mane kyAreya vismaraNa na thazo. (4) meM lIdhelo AhAra mArA dehamAM evI zubha rIte pariNAme Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyantre asaNapANassa ke jethI mArA adhyavasAyo zubha rahe ane saMyamanI virAdhanA na thAya. (5) vizvamAM sarvatra kSudhA vedanIya karmono jyAM jyAM udaya hoya tyAM tyAM te zAMta thAva. (tapasvIne zAtA ane bhUkhyAne bhojana maLI raho.) AhArathI anAhArI pada sudhInuM sthUla ane sUkSma kSetra keTaluM virATa ane keTaluM vismayajanaka che ! ////// 109 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 anne haraMti taM vittaM [bIjAo te dhana harI jAya che] chellAM thoDAM varSomAM duniyAmAM ane vizeSataH bhAratamAM zerabajAra, beMko, phAInAnsa kaMpanIo, vepArI peDhIo vagerenAM kaubhAMDone lIdhe tathA banAvaTI kaMpanIonI lobhAmaNI jAherakhabaro ane chetarapiMDIne lIdhe potAnuM dhana vagara vAMke gumAvyAno anubhava keTalAyane thayo haze ! bIjAnuM dhana harI levAnI pravRtti AjakAlanI nathI. AdikALathI te cAlI Ave che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA jamAnAmAM paNa evI ghaTanA banatI hatI. paraMtu bIjAnuM dhana harI levAnI ghaTanAo vartamAna jagatamAM ghaNI badhI vadhatI jatI hoya evuM jaNAya che. jUnA vakhatamAM dhananI herapheranuM kSetra, vepArI sodAonuM kSetra maryAdita hatuM. have AMtararASTrIya kSetre eka dezano bIjA dezo sAtheno vepAra ghaNo vadhI gayo che. eka dezamAM banatI cIjavastuo AkhI duniyAmAM pahoMcI jAya che. utAvaLa hoya tyAre to eka dezamAM utpanna thayelI cIjavastuonAM aneka naMga mAlavAhaka havAI jahAjo dvArA covIsa kalAkamAM bIjA dezanA bajAromAM ThalavAI jAya che. eka dezanI lakSmI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anne haraMti taM vittaM 111 komyuTaranI madada vaDe thoDIka kSaNomAM hajAro mAIla dUranA khAtAmAM jamA thaIne besI jAya che. eTale bIjAnuM dhana pacAvI pADavAnAM kAvatarAM AMtararASTrIya kSetra sudhI pahoMcI gayAM lakSmIdevInI jema jema heraphera anekagaNI vadhatI gaI che tema tema enA apaharaNanA kissA vadhavA lAgyA che. apaharaNanA keTalAye kissAomAM to enAM pagerAM paNa maLatAM nathI. lakSmIdevIne saMtADavAmAM svinjharalenDano ghaNo moTo phALo che. sviTjharalenDa jevA nAnA taTastha dezanI moTAmAM moTI khoTI Avaka te lakSmIdevIne saMtADavAnI che. ene saMtADavA mATe e deza vyAja nathI Apato, paNa bhADuM mAge che. enI moTI Avaka to nadhaNiyAtAM khAtAonI che. lakSmIdevIne svijharalenDamAM saMtADyA pachI ene saMtADanAro gujarI gayo hoya ane enAM chUpAM khAtAM ke khAtAMonI koIne khabara ja na hoya evuM banyA kare che. eziyA, AphrikA, leTina amerikA vagere ardhavikasita dezonA tathA samRddha dezonAM aneka rAjakIya puruSo, vepArIo, udyogapatio, naTanaTIo, sarakArI karmacArIo vagerenAM khAtAM svinjharalenDanI beMkomAM tathA anya nAnA nAnA TApuonA dezonI beMkomAM che. vijJaharaNanA kissA bIjI rIte paNa banatA hoya che. mANase dhana svecchAe bIjAne udhAra ApyuM hoya, vyAje mUkyuM hoya, dhaMdhAmAM rokyuM hoya, paraMtu te lenAranI dAnata bagaDe, tenA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 saMjogo viparIta thaI jAya ane te ApavAnI spaSTa nA kahe. lakhANa ke sAkSI na hoya to te kabUla paNa na thAya. AvuM thAya tyAre mANasane bhAre AghAta lAge che. temAM paNa jo svajano ta2phathI evo kaDavo anubhava thayo hoya tyAre to e AdhAta vadhu vasamo lAge che. emAMthI ve2 baMdhAya che ane badalo levAnA krUra bhAvo jAge che. potAnuM dhana harAI jAya e mATenI pUrva zarata e che ke potAnI pAse dhana hovuM joie. vaLI, e dhana harI javA mATe bIjAnuM mana lalacAya eTalA pUratA pramANamAM hovuM joIe. e dhana harI janAra bIjAo te harI javA samartha hoya ane te dhananuM rakSaNa karavA mATe pote asamartha ke lAcAra hoya. potAnuM dhana svecchAe koIne ApyuM na hoya, paNa saMjogo evA bane ke te dhana bIjAnA hAthamAM sarI paDe. mANasanA vArasadAra koI na hoya athavA vArasadAro lakhANamAM pheraphAra karI le evuM bane che. niHsaMtAna mANasonA dhana para ghaNAMnI najara rahe che. keTalAkanI najara kyAre ne kevI rIte emAM kAma karI jAya che e to pariNAma pachI ja samajAya che athavA te paNa akaLa rahe che. 112 potAnuM sArI, sAcI rIte kamAyeluM dhana harAI javAnA kissA paNa keTalIya jAtanA bane che. jUnA vakhatamAM jamInamAM dATeluM dhana jANabhedu coro kADhI jatA. vartamAna samayamAM duniyAmAM keTalIye peDhIo kAcI paDI jAya che ane keTalAye Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anne haraMti taM vittaM leNadArone rovaDAve che. zeranA bhAva acAnaka gabaDI jatAM keTalAye mANaso potAnI moTI mUDI gumAve che. eka sarakArI kAyado badalAtAM keTalAka mANaso Arthika muzkelImAM AvI paDe che. eka dhanavAna vyaktinuM acAnaka mRtyu thatAM enI sAthe levaDadevaDa karanArAo takalIphamAM mukAI jAya che. Aga, pUra, dharatIkaMpa, yuddha vagerene kAraNe keTalAya zrImaMto hatA na hatA thaI jAya che. korTanA eka lapharAmAM mANasanI jiMdagInI kamANI veDaphAI jAya che. AvI badhI ghaTanAo najara sAme banatI vAraMvAra jovA maLe tyAre mANasa vicArato thaI jAya che. mANasane peTa che tyAM sudhI bharaNapoSaNa mATenI pravRtti saMsAramAM rahevAnI. anAdi kALathI A pravRtti cAlI Ave che ane anaMtakALa sudhI te cAlatI rahevAnI. mAtra manuSyamAM ja nahi, jIvamAtramAM jyAM sudhI AhA2saMjJA che tyAM sudhI tene saMtoSavA mATenA tenA prayatno cAlyA ja karavAnA. jIvanI moTI eSaNAomAM vitteSaNAne paNa gaNAvavAmAM AvI che. dhana kamAvAno caTako lAgyo ke pachI mANasa enI pAchaLa macI paDe che. divasarAta te joto nathI. dhana eka prakAranI zakti che, eka viziSTa sabaLa sAdhana che. eTale dhanAkAMkSA jIvamAM rahe e sahaja che. paNa manuSyanI eSaNAono koI aMta nathI. game eTaluM dhana kamAya chatAM mANasane ethI saMtoSa thato nathI. vadhu ane vadhu kamAvA mATe te doTa mAMDe che. 113 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 1 4 viraprabhunAM vacano bhAga 1- 2 saphaLatAno ene nazo caDe che. pratispardhIo karatAM AgaLa nIkaLI javA mATe uzkerATa anubhave che. paraMtu pachIthI jyAre pachaDAya che tyAre pastAya che. tyAM sudhI ene koInI zikhAmaNa vahAlI lAgatI nathI. saMsAramAM dhanano mahimA moTo che ane sAcI ke khoTI rIte moTo ja rahevAno. eTale ja bhartuharie nItizataka'mAM kahyuM cheH yasyAsti vittaM sa nara : kulIna: sa paMDitaH sa zrutavAn gunnjnyH| sa eva vaktA sa ca darzanIya: sarve guNA: kaaNcnmaashrynti|| bhartuharie ahIM kaTAkSamAM kahyuM che ke jenI pAse vitta che te mANasa kulIna gaNAya che. kharekhara na hoya to paNa khuzAmatakhoro dvArA paMDita, sutavAna, guNajJa, vaktA, ane darzanIya-dekhAvaDA tarIke tenI gaNanA thAya che. suvarNamAM arthAt dhanamAM ane dhanavAnamAM badhA guNo Azrita thaI jAya Ama samagra vizvamAM paisAnI ja bolabAlA dekhAya che. ema kahevAya che ke A rich man's joke (pachI bhale te buThThI hoya) is always funny. - hasavA jevuM hoya to paNa hasIne badhA enI vAha vAha karaze. nANAM vagarano nAthiyo ane nANe nAthAlAla' jevI kahevato dhanavAna mANasone samAja keTaluM mAna Ape che te darzAve che. "sakarmInA sALA ghaNA" arthAtu pAse paisA thAya to enA sALA thavAne, enI icchA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anne haraMti taM vittaM 1 15 pramANe nAnAM moTAM badhAM kAma nokaranI jema karI ApavAne ghaNA taiyAra thaI jAya che. eTale ja "jaba laga paisA gAMThame, taba laga lAkho yAra' evuM vyavahAru DahApaNa pracalita che. paMcataMtramAM paNa kahyuM cheH pUjyate yadapUjyo'pi yadagamyo'pi gamyate / vandyate yadavaMdyo'pi saprabhAvo dhanasya ca / / [duniyAmAM apUjyanI pUjA thAya che. mUrkha mANasa paNa DAhyo gaNAya che ane avaMdanIya paNa vaMdanIya manAya che. e badho dhanano ja prabhAva che.] lakSmI svabhAva caMcaLa che. eka gharethI bIjA ghare te kyAre cAlI jaze te kahI zakAya nahi. arthazAstranI dRSTie to lakSmI satata pharatI rahevI joIe ane jeTalI vadhu harephare teTalI prajAnI samRddhi vadhe. paraMtu te nItiniyama mujaba phare to sArthaka thAya. anyathA te anarthakArI nIvaDe. lakSmI kyAre potAne hAthatALI daIne bhAgI jaze e anizcita hoya che. eTale ja dhananA anartho ghaNA che. skUla ane sUkSma baMne dRSTie dhana sAthe keTakeTalAM dUSaNo saMkaLAyelA che ! zrImad bhAgavatamAM kahyuM che: teyaM hiMsAvRtaM raMga: ma oda: mayo mA, bheto vairamavizvAsaM saMsparddhA vyasanApi ca / ete paMcadazAnA hyarthamUlA matA nRNAm / tasmAdanarthabharthAkhyaM zreyo'rthI daratastyajet / / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 16 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 manuSyone mATe dhana e paMdara prakAranA anarthanuM kAraNa manAya che. jemake (1) corI, (2) hiMsA, (3) asatya, (4) daMbha, (5) kAma, (6) krodha, (7) cittano unmAda, (8) ahaMkAra, (9) bhedabuddhi, (10) vera, (11) avizvAsa, (12) spardhA ane traNa vyasano jema ke (13) vezyAgamana ke parastrIgamana, (14) jugAra, ane (15) dArU. eTalA mATe potAnuM kalyANa icchavAvALAe artharUpI anarthano dUrathI tyAga karavo joie. mANasa prAmANikatAthI, nItimattAthI dhana kamAya ane te maryAdAmAM rahIne kamAya e gRhasthajIvana mATe jarUrI che. nyAyasaMpanna vibhava e gRhasthajIvanano vittamaMtra hovo joie, paraMtu viSama paristhitimAM lAcAra banIne khoTAM kArya karIne mANasa vadhu dhana kamAvA lalacAya che. pachI to paristhiti viSama na hoya ane lAcArI paNa na hoya to paNa arthaprAptimAM kuTila nItirItinI mANasane Teva paDI jAya che. "vAMkI AMgaLI vagara ghI nIkaLe nahi evI kahevato potAnA jUThA kapaTabharyA sodAo mATe AgaLa dharatAM te zaramAto nathI. parasevo pADIne kamAyeluM dhana TIpe TIpe bharAya che ane corIlabADI ke kUDakapaTa karIne meLaveluM dhana anAyAsa moTo dallo Ape che. eTale mANasanuM mana corI karIne kamAvA tarapha vaLe che. Earning by Cheating e duniyAnA aneka lokomAM vyasanarUpe jovA maLe che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anne haraMti taM vittaM 1 17. kALa saMdarbhone badalI nAkhe che. eka vakhatanA moTA gaNAtA mANaso samaya jatAM nAnA lAgavA mAMDe che. sAmAnya lekhAtA mANaso ghaDIkamAM moTA thaI jAya ane loko emane pUjavA lAge che. vepAra-dhaMdhAmAM paNa evI caDatIpaDatI cAlyA kare che. Aje jenI bolabAlA hoya tene kAle hAtha lAMbo karavAno prasaMga Ave che. eve vakhate keTalAka mANasone pote bhUtakALamAM karelA upakAra mATe pastAvo thAya che. vRddhAvasthA AvatAM ane navI peDhInA hAthamAM sattAnAM sUtro cAlyA jatAM mANasa vimAsaNamAM paDI jAya che. "mArI jamAvelI peDhI che, paNa Aje mArA dIkarAo AgaLa peDhImAM mAruM kazuM cAlatuM nathI" evI khAnagImAM phariyAda karanArAo sAMbhaLavA maLazo. mArA bhatrIjAone dhaMdho zikhavADyo ane badho vizvAsa mUkI dIdho, paNa chevaTe mArI ja dukAna teoe pacAvI pADI ane mane gharabhego karI dIdho." "rAtadivasa kALI majUrI karI bhikhArImAMthI huM bAdazAha banyo ane mArA dIkarAe dArU, resa ane strIomAM paisA veDaphI nAkhIne mane pAcho bhikhArI banAvI dIdho. "mArI patnI badhAM ghareNAM laIne bhAgI gaI." "mAro sago sALo mArA nAmanI khoTI sahI karIne mArA zera vecI Avyo."-dhanaharaNanI AvI AvI to aneka phariyAdo dezakALanI paristhiti pramANe satata saMbhaLAyA kare che. jagatanI vyavasthA evI nathI ke mANaso pote kamAyeluM dhana potAnA jIvananA aMta sudhImAM badhuM ja pUruM vAparI zake. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 koIka dhamadolata mUkIne jAya che, to koIka devuM mUkIne paNa vidAya le che. potAnA AyuSyano nizcitakALa mANasa jANato nathI eTale paNa AyuSyanA pramANamAM dhanadolatanI vyavasthA aMze aMza goThavI zakAtI nathI. keTalAka akALe, Armika rIte mRtyu pAme che to keTalAka pote dhAryuM hoya tenA karatAM ghaNuM lAMbuM jIvI jAya che. kiMjUsanuM dhana bIjA mATe hoya che. te potAnA jIvanakALa daramiyAna sarakhI rIte vAparI zakato nathI ane enA maraNa pachI jenA hAthamAM te jAya te icchA mujaba bhogave che. eTalA mATe ja DAhyA mANase potAnI avasthAno vicAra karI potAnA dhananuM sanmArge visarjana vakhatovakhata karatA rahevuM joIe. zAstrakAroe yogya ja kahyuM che ke dhananI phakta traNa ja gati cheH (1) dAna, (2) bhoga ane (3) nAza. dAnaM bhoga: nAzastisrogatayo bhavanti vittasya / yo na dadAti na bhuMkte tasya tRtIyA gatirbhavati / / dAtavyaM bhoktavyaM dhanaviSaye saMcayo na karttavyaH / pazyeha madhukarINAM saMcitamartha harantyanye / / / [dAna, bhoga ane nAza e dhananI traNa gati hoya che. je Apato nathI ke bhogavato nathI tenA dhananI trIjI gati thAya che. dAna Apo ane bhogavo. dhanano saMcaya na karo. madhumAkhIne juo. teNe saMcita kareluM dhana (madha) bIjA loko Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anne haraMti taM vittaM harI jAya che.] potAnA vyavasAyane kAraNe prAmANikapaNe dhananI vRddhi thatI rahe topaNa mANase vakhatovakhata temAMthI thoDoghaNo hisso sanmArge, supAtre vAparI tenuM pramANa ghaTADatAM rahevuM joie ke jethI eTalA sarvyaya mATe potAne saMtoSa rahe ane azubha karmabaMdhamAMthI bacI zakAya ane zubha karmabaMdhanA nimitta thavAya. patnI, saMtAno ke kuTuMba-parivAranA sabhyo pratyenA snehAkarSaNane lIdhe, temanuM gujarAna calAvavA, temane rAjI rAkhavA mATe mANasa dhana kamAvA nIkaLe che. e jyAM sudhI nyAyanItithI prApta thatuM hoya tyAM sudhI to ThIka, paNa jyAre corI, dANacorI, karacorI, lUMTa, hatyA vagere dvArA te prApta karavA macyo rahe che tyAre te tenA bhayaMkara vipAkano vicAra karato nathI. sAmAjika dRSTie to keTalAye mANasane vadhu paDatuM dhana kamAvA mATe pAchalI jiMdagImAM aphasosa thato hoya che. khAsa karIne jyAre potAnA ja prApta karelAM dhanane kAraNe ja potAnA svajano sAthe, pitAputra vacce, patipatnI vacce, bhAI-bhAI vacce, sALAbanevI vacce saMgharSa, aNabanAva, maheNAM-ToNAM, vidroha, dago, vagerenA anubhavo thayA hoya, korTanA dhakkA vadhI gayA hoya, jelamAM javAnA prasaMgo UbhA thayA hoya, potAnA ke svajanonA apaharaNanA kissA banyA hoya. kyAreka to potAnuM ja dhana potAnI hatyA noMtaranAruM banyuM hoya 119 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 athavA potAnA ja dhane potAne ApaghAta karavA tarapha ghasaDyo hoya tyAre mANasanA pazcAttApano pAra raheto nathI. bhagavAna mahAvIre (sUtrakRtAMga 1/9/4mAM) kahyuM cheH AdhAyakiccamAheuM nAio visasiNo / 120 anne haraMti taM vittaM kammI kammehiM kiccati / / [mRtakanI agni saMskAranI vidhi karyA pachI sukhanI icchAvALA jJAtijano tenuM dhana harI le che, paraMtu (te dhana kamAvA mATe) karma karanAra te vyakti tenAM phaLa bhogave che.] A saMsAra keTalo badho svArthI che ke keTalAye mANaso potAnAM sagAM evA zrImaMtanI maravAnI mananA chUpA khUNAmAM rAha jotAM hoya che ane enA mRtyu pachI enI saMpatti jhaDapI levAno, pacAvI pADavAno prayAsa kare che. koIka sagAnuM dhana meLavI levA mATe enA mRtyunI rAha jovI paDe e paNa kevI karuNa dazA kahevAya ! tAttvika dRSTie joie ane zubhAzubha karmanI dRSTie vicArIe to dhana kamAvA mATe jIva je azubha karma bAMdhe che e azubha karma to ene ekalAne ja bhogavavAnA Ave che. pote kamAyelA dhanano lAbha bIjA uThAve che. paraMtu lAbha uThAvanArAo dhanopArjana karanArI vyaktinAM e azubha karmomAM bhAgIdAra thatA nathI. e azubha karmanA vipAka vakhate je pIDA thAya che te vakhate svajano tenuM rakSaNa karI zakatA nathI. e pIDA ke duHkha evA prakAranAM hoya che ke pote jAte ja Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anne haraMti taM vittaM 1 2 1 bhogavavAM paDe che. eTalA mATe ja bhagavAna mahAvIre kahyuM cheH mAyA piyA NhUsA bhAyA, bhajjA puttA ya orasA / bAlaM te tava tANAya luppaMtassa sakammuNA / / [potAnAM karmo anusAra duHkhathI pIDAtA te jIvanuM enAM mAtA, pitA, bahena, bhAI, patnI ke orasaputra vagere koI rakSaNa karI zakatA nathI.] artha (dhana) saravALe to anarthanuM mULa ja nIvaDe che. tAtkAlika eno lAbha dekhAto hoya to paNa enAM dUragAmI sthUla ane sUkSma tAttvika pariNAmo nukasAnakAraka che. jeo gRhatyAga karI, sAdhusaMnyAsI thaI akiMcana jIvana jIve che emane to arthanI anarthakArI upAdhimAMthI meLavelI muktino AnaMda keTalo badho hoya che e to emano anubhava kahI zake che, paraMtu jeo gRhasthajIvanamAM rahelA che teo paNa sikkAmAM rahelA chidrane potAnI sUkSma dRSTithI joI samajI zake to paNa dhanasaMpatti pAchaLanI emanI AMdhaLI doTa maMda paDavAno saMbhava che. parigraha-parimANa e gRhasthajIvanamAM sukhI thavAno mArga che. saMtoSanA sukhanI kiMmata viSama paristhitimAM vadhu samajAya che. sArI rIte AjIvikA cAlatI hoya eTaluM dhana jo kamAvA maLatuM hoya to vadhu dhana pAchaLa doTa mUkavAne badale potAnA bacelA samayano upayoga mANase AtmazreyArthe karI levo joie. saMsAramAM mohanuM prAbalya eTaluM moTuM rahyuM che ane rahevAnuM Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 2 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 che ke jUja vyaktione ja A tattva samajAya evuM che ane samajAyA pachI virala vyaktio ja e samajaNane AcaraNamAM mUkI zake che ! saMta mahAtmAo vakhatovakhata kahetA AvyA che ke vidyArUpI, jJAnarUpI, adhyAtmarUpI lakSmI ja evI che ke jenuM koI kyAreya haraNa karI zakatuM nathI. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pariggaha niviTThANaM veraM tesiM pavaDDhaI [parigraha vadhAranAra vera vadhAre che] bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke padi niviTTAmAM vera tesi pavarDsa eTale ke je potAno parigraha vadhAre che te potAnA tarapha bIjAonuM ve2 vadhAre che. sAmAnya lokono sAmAnya khyAla evo che ke jema mANasa pAse dhanasaMpatti ane sukhasagavaDanAM sAdhano vadhAre tema mANasa vadhAre sukhI ane samAjamAM tene bahu mAnapAna maLe. sthUla upalaka bhautika dRSTie A kadAca sAcuM lAge, paNa prajJAzIla vyakti sUkSma tattvadaSTithI vicAre to ene avazya pratIti thaze ke parigraha e du:khanuM moTuM kAraNa che; artha e anarthanuM mULa che. aparigraha tathA parigraha-parimANa upara jaina dharme jeTalo bhAra mUkyo che teTalo anya koI dharme mUkyo nathI. bhagavAna mahAvIre paMca mahAvratamAM aparigrahane eka mahAvrata karIke yogya rIte ja sthAna ApyuM. emAM zuddha nizcayadRSTie ghaNuM badhuM rahasya raheluM che, paraMtu sAmAjika ne vyAvahArika kakSAe paNa aparigrahanuM mUlya ghaNuM moTuM che. sAdhu-bhagavaMtoe aparigrahanA mahAvratanuM ane gRhasthoe 'parigrahaparimANa'nA aNuvratanuM pAlana karavAnuM hoya che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 24 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 parigraha vize ghaNA judA judA dRSTikoNathI vicAraNA thaI zake, paraMtu ahIM to mAtra parigraha vadhAranAra bIjAo sAthe jANatAM, ajANatAM kevI rIte vera bAMdhe che e eka pAsA vize vicArIzuM. AhAra, nidrA, maithuna, bhaya ane parigraha e jIvanI baLavAna saMjJAo che. potAne iSTa evI vastuo meLavavI ane eno saMgraha karavo e jIvanuM sAmAnya lakSaNa che. A kudaratI saMjJAne atikramavA mATe ghaNA moTA Atmika puruSArthanI AvazyakatA rahe che. parigraha sAthe eTale dhanasaMpatti vagere sAthe te corAI javAno, lUMTAI javAno, khovAI javAno ke bagaDI javAno bhaya saMkaLAyelo rahe che. te mATe sAvacetInAM vadhu paDatAM pagalAM levAthI bIjAMnAM manamAM zaMkA, avizvAsa, aprIti vagerenA bhAvo janme che. parigrahanI jALavaNI ane gaNatarImAM mANasanA jIvanano amUlya samaya veDaphAI jAya che. prauDhAvasthA ke vRddhAvasthAmAM mANasane potAnA veDaphAI gayelA e samayanuM sAcuM bhAna thAya che tyAre pazcAttApano pAra raheto nathI. sAdAIthI jIvanArane potAnI jiMdagIno ghaNo badho samaya potAne mATe maLe che. e nijAnaMdanuM mUlya to anubhave jene samajAyuM hoya te ja vadhu sArI rIte kahI zake. duniyAnAM du:khonuM, kaleza-kaMkAsa, verajhera vagerenuM pRthakkaraNa karavAmAM Ave to ghaNA kissAomAM tenuM mULa Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariggaha niviTThANaM veraM tesiM pavaDhaI 125 mAla-milakatanI vaheMcaNInA jhaghaDAomAM raheluM jaNAze. sagA bhAio vacce paNa kamANInI asamAnatA thAya ane enI sAthe potapotAnI judI judI parigrahavRtti baLavAna bane to bhAIo-bhAIo vacce paNa dveSa, irSyA, matsara vagere janme che. emAMthI anukrame aNabanAva, takarAra, verabhAva vagere janme che. mAtra paisAnI takarArane kAraNe ja be sagA bhAio vacce ke khuda pitA ane putra vacce bolavAno paNa vyavahAra na rahe ke eka jaNa bIjAnuM khUna karavA prerAya eTalI hada sudhInI ghaTanAo banatI ghaNe ThekANe jovA maLe che. eka kuTuMbamAM ja jo A rIte banatuM hoya to samAjanI bhUmikAe to tema banavuM azakya nathI. mAla-milakatanuM lakSaNa evuM che ke samaya jatAM enI vaheMcaNI karavAnA prasaMgo avazya Ave ja che. bIjI-trIjI peDhI AvatAM ke acAnaka koInuM avasAna thatAM evA prasaMgonI anivAryatA UbhI thAya che. vaLI, mAla-milakatanuM svarUpa ja evuM che ke dareka vakhate enI sarakhe bhAge yathArtha vaheMcaNI thaI zakatI nathI. enI kiMmata AMkavAmAM ja jhaghaDA zarU thaI jAya che. saMjogo, vyaktinI jarUriyAta, vyaktinI pAtratA, sarakArI kAyadAo vagerene kAraNe kaleza ke saMgharSa thayA vagara raheto nathI. spaSTa na dekhAya to paNa mAnasika kaleza, IrSyA ke verabhAvanAM bIja vavAya che. mANasa potAnI hayAtImAM ja udAra bhAve samajaNapUrvaka potAnAM mAla-milakatanuM Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 vakhatovakhata visarjana karato rahe to kaleza-kaMkAsanAM nimitto ochAM thAya, vAtAvaraNamAM prasannatA rahyA kare ane potAnI sAmAjika kartavyabuddhi ane aMgata dharmadraSTi khIlatI rahe. manuSyanI parigrahavRttino koI aMta nathI. jeTalI sArI navI vastuo jovA maLe te badhI ja levAnuM mANasane mana thAya che, pachI teno upayoga karavA mATe potAnI pAse kurasada hoya ke na hoya. samRddha lokonA gharamAMthI prativarSe keTalIye navI kharIdelI vastu vaparAyA vagara jUnI thaI javAne kAraNe kADhI nakhAya che. keTalIka evI vastuo to sIdhI kacarAmAM jAya che. chellA traNa-cAra dAyakAmAM samasta jagatamAM cIjavastuonuM utpAdana ghaNuM ja vadhI gayuM che. tethI mANasanI parigrahavRtti vadhatI gaI che. reDiyo, TI.vI. kemerA, viDiyo, TeparekorDara, ghaDiyAla, Teliphona, kelakyuleTara, komyuTara, TAiparAiTara, rephrijareTara, erakanDizanara, moTarakAra vagere prakAranAM Adhunika sAdhano banAvatI kaMpanI vacce je spardhA cAlI rahI che tene kAraNe tathA evI kaMpanIonI je vepArInIti che tene lIdhe prativarSa teo navA navA moDalonuM utpAdana karatI rahI che. ethI jUnAM moDelonA sperapArTsa jANIjoine na ApavA ke jethI vastuo vaparAzamAM jhAjho vakhata cAle nahi. koI eka vastu pAMca-daza varSa sArI rIte cAle to ghaNuM thayuM. pachI e pheMkI devAnI rahe. "vAparIne pheMkI do' e prakAranI vepArI nIti duniyAnI ghaNI kaMpanIonI thaI gaI che. enA kAraNe Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariggaha niviTThANaM veraM tesiM pavaDDhaI duniyAnAM bajAromAM rojeroja navo navo mAla ThalavAya che ane lokonA ghara sudhI te pahoMcADavAno, balke lokonA gharamAM te ghusADavAno. yuktipUrvaka pralobhano sahita, prayatna thAya che. duniyAnuM vartamAna arthakAraNa eka judI ja paddhatie cAlI rahyuM che. tethI lokone avanavI cIjo mATe AkarSIne temanuM dhana kema kheMcI levuM enI zAstrIya tAlIma evA ejanTone apAya che. duniyAmAM badhA ja loko ekasarakhI AvakavALA, ekasarakhAM sAdhana-sagavaDa dharAvanAra bane evuM kyAreya zakya nathI. Arthika asamAnatAnuM lakSaNa lokomAM haMmeza rahevAnuM. eTale Arthika samRddhinI sAthe lokomAM Arthika asamAnatAnuM tattva AvyA vagara rahe nahi. asamAnatA jo Ave to kudaratI rIte tyAM IrSyAnuM tattva paNa vagara AvyA vagara rahe nahi. prajAno keTaloka varga khUba amanacamana karato hoya ane bIjo moTo varga be TaMka bhojana paNa pAmato na hoya to tyAM zrImaMto pratye dveSa thayA vagara rahe nahi. garIba varganI dhikkAranI lAgaNI tarata pragaTa na thatI hoya, paraMtu evA saMjogo UbhA thatAM tarata pragaTa thAya che ane dhikkAranI sAmudAyika lAgaNI hiMsAmAM pariName che ane tavaMgara varga eno bhoga bane che. 127 duniyAnA keTalAka dezonA thoDA ke vadhu loko atyaMta samRddha banelA dekhAze, paraMtu samagra duniyAmAM jAte pharIe ane zaherothI dUradUranA vistAromAM pharIne jo sarakhuM avalokana Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 28 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 karIe to jaNAze ke duniyAnI vastInA ardhAthI vadhu loko madhyama ke nimna kakSAnuM sAdhAraNa jIvana jIvI rahyA che. keTalAya loko asahya garIbImAM potAnuM jIvana jematema pUruM kare che. manuSyajanma jANe ke veTha-vaitaruM karavA mATe emane maLyo hoya evuM jovA maLe che. duniyAnA keTalAye dezomAM gharamAM ekaladokala rahetAM strI ke puruSane, enA gharamAM raheto eno nokara ja ene mArIne enI dhanasaMpatti laIne bhAgI gayAnA kissA banatA rahe che. vaphAdAra nokaronI paNa dAnata bagaDe che. sarakArI kAyado ane nyAya jyAM sudhI zakya hoya tyAM sudhI rakSaNa ApI zake che, paraMtu khUnI ke cora kyAreya pakaDAyA na hoya tevA ghaNA kissA paNa bane che. i. sa. 1917nA okTobaramAM raziyAmAM lohiyALa krAMti thaI. jhAravaMzI rAjAone uthalAvI pADavAmAM AvyA. te vakhate keTaleya ThekANe vera levA nIkaLelA garIba lokoe zrImaMtone vINI-vINIne mArI nAkhyA hatA. mAranAra vyakti zrImaMtane nAmathI paNa oLakhatI na hoya. aMgata rIte enI sAthe koI saMbaMdha na hoya. je vera hatuM te vyaktigata na hatuM. je vera hatuM te garIbAinuM, zrImaMtAI pratyenuM vera hatuM. tyAM zrImaMtAinA mULamAM ati parigrahanI vRtti rahelI hatI. garIbo pAse rahevAne sarakhuM ghara na hatuM. paheravAne pUratAM kapaDAM na hatAM. khAvAne mATe parata bhojana maLatuM na hatuM. bIjI bAja zrImaMtanI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariggaha niviTThANaM veraMtesiM pavaDhaI 129 mijabAnIonA eMThavADanA DhagalA kacarAmAM ThalavAtA hatA. AvuM hoya to tyAM dekhItI rIte garIbone zrImaMto tarapha irSyA, dveSa, tiraskAra, dhikkAra vagere thayA vagara rahe nahi. hiMsAno vaMToLa jAge to temAM pahelA nizAna tarIke zrImaMto ja Ave. dhanasaMgrahanI emanI pravRtti ja emanA motanuM nimitta bane che. koI eka mANasa jyAre potAnI zakti anusAra vadhu paDatuM kamAvAno prayatna kare che, tyAre vyAvahArika rIte ja bIjA keTalAka mANasonI kamAvAnI taka jhUMTavAI jAya che. zrImaMto potAnA paisAnA jore, moTAM sAhaso karavAnI zakti vaDe, bIjAne haMphAvavAnI tAkAta dvArA moTI kamANI karI levAnI taka jhaDapI le che. vyAvahArika dRSTie emAM kazuM khoTuM nathI ema keTalAkane lAge, paraMtu sAmAjika nyAya (Social Justice) nI dRSTie temAM anyAya avazya rahelo jaNAze. eTalA mATe paNa mANase parigrahanI maryAdA bAMdhI levI joIe. mANase AjIvikA arthe pUratuM maLatuM hoya to veLAsara nivRtti svIkArI levI joie. evA loko je sukha-zAMtino anubhava kare che te anero che. keTalAMka varSa pahelAM eka nAnakaDA vartuLamAM meM ema kahyuM hatuM ke sATha varSanI nivRttivayano vicAra ApaNA pUrvajo e yogya rIte ja karyo che. ApaNe ApaNA jIvanamAM e praNAlikAne jo anusarIe to ApaNe paNa sukhI thaIe Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 30 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 ane bIjAM paNa sukhI thAya. e vakhate eka zrImaMta udyogapatie evuM kahyuM ke, "nivRtta thavAnI tamArI vAtanI sAthe huM saMmata thato nathI. huM eka kArakhAnuM calAvuM chuM. emAM be hajAra mANaso kAma kare che. be hajAra mANasone rojIroTI ApavAnI javAbadArI mArI che. tamArA kahevA pramANe huM jo nivRtta thaI jAuM to e be hajAra mANasonuM zuM thAya ? teo nirAdhAra thaI jAya. mAre kArakhAnuM cAlu rAkhavuM e mAruM sAmAjika kartavya che." meM emane kahyuM ke "keTalIka vAra ApaNane ApaNI anivAryatA lAge che, temAM ApaNo sUkSma ahaMkAra paNa hoya, paraMtu vAstavamAM tevI anivAryatA hotI nathI. acAnaka nivRtta thavAnI jo anukULatA na hoya to kramika rIte nivRtta thavAno vicAra paNa amalamAM mUkavAnI zarUAta karI devI joie. kyAreka to evo vakhata Avaze ke jyAre ApaNe nahi hoie. e vakhate zuM thaze evI kalpanA karIne agAuthI te mATe Ayojana karavuM joie. be hajAra mANasone rojI-roTI ApavAnI javAbadArI jema ApaNI che tema eTalA lokone acAnaka bekAra banAvI devAnuM jokhama paNa ApaNe kadAca karI besIe. mATe amuka uMmare mANase potAnA vepAra-dhaMdhAne vikasAvavAnA svapna choDI devA joie." have kudaratanuM banavuM evuM thayuM ke A vAta pachI traNeka mahinAmAM hRdayaroganA humalAne kAraNe e udyogapatinuM Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariggaha niviTThANaM veraM tesiM pavaDDhaI 1 31 acAnaka avasAna thayuM. nivRtta thavAnI temanI bhAvanA to dUra rahI paNa temanI acAnaka vidAyane kAraNe kArakhAnAmAM moTI khoTa AvavA lAgI. ane thoDAka mahinAmAM kArakhAnuM baMdha karavAno vakhata Avyo. be hajAra mANaso kAma-dhaMdhA vagaranA banI gayA. dareka vakhate AvuM ja bane che evuM nathI, paraMtu mANase dIrghadRSTithI vicAravAnI jarUra to rahe ja che. jeoe zuddha dhArmika ane AdhyAtmika dRSTithI potAnuM jIvana pasAra karavuM che teoe to vicAravuM joIe ke potAnI pAse potAno jIvananirvAha ghaNI sArI rIte thaI zake eTaluM dhana jo hoya to teoe vadhu kamAvA mATenI pravRti choDI devI joIe, svecchAe pote nivRtti svIkArI levI joie, nivRtta zAMta svastha, dharmamaya prasanna jIvana jIvavuM joIe. ghaNA mANaso potAnA vepAra-dhaMdhAne eTalo badho vikasAve che ane pachI pote ja aMdara eTalA badhA khuMpatA jAya che, ke temane mATe temAMthI nIkaLavuM jIvananA aMta sudhI zakya banatuM nathI. ghaNo sAro vepAra-dhaMdho cAlato hoya to paNa mANase temAMthI veLAsara nivRtta thavAnI bhAvanA sevavI joie ane te pramANe yojanA paNa agAuthI vicAravI joie. vepAra-dhaMdhAmAM mANase potAnA uttarAdhikArIno veLAsara vicAra karI levo joIe. zAstrakAroe vastu pratyenI Asaktine, mUcchane paNa parigraha tarIke oLakhAvI che, eTale mANase pUla parigraha na Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 vadhA2vo joIe, eTaluM ja nahi paNa parigraha vadhAravAnI icchA paNa nA sevavI joie. alpatama parigraha potAnI pAse hoya, paraMtu tenA upabhogamAM atizaya rasa paDato hoya to te paNaM varjya gaNavAmAM Avyo che. 132 sUkSma tattvadRSTie vicArIe to sthUla parigraha eTale pudgalAstikAya. pudgalanuM caitanya sAthenuM ve2 to anAdikALathI cAvyuM Ave che. pudgala cetanano pIcho jaladI choDe ema nathI. je jIva parigrahamAM-pudgalamAM Asakta bane che te pote potAnA pratye ja vera bAMdhe che. sUkSma dRSTie nihALIe to icchAo, vAsanAo, lobhAdi kaSAyo tathA e mATenI mUrchA e paNa parigraha che. e parigrahathI AtmA sAthe ja ve2 baMdhAya che. AtmAnA e zatruo che. e zatruone nirmULa karavAnA che. parigrahano tyAga eTale verano tyAga. jIvano eTale ke cetanano uccatama Adarza e ja hovo ghaTe. ////// Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 lobhAvile AyayaIM adattaM [lobhagrasta thaIne adatta grahaNa kare che] lobhI mANasa kyAre corI karI bese te kahevAya nahi. corInA mULamAM je keTalAMka kAraNo rahelAM che temAMnuM eka mukhya kAraNa te lobha che. bhagavAna mahAvIre uttarAdhyayana sUtranA batrIsamA adhyayanamAM kahyuM che : ruve atitte ya pariggahammi sattovasatto na uvei tuddhiM / atuTridoseNa duhI parassa lobhAvile AyayaI adattaM // 29 // [manojJa rUpanA parigrahamAM Asakta thayelo jIva jyAre atRpta thAya che tyAre tenI Asakti vadhe che ane te saMtoSa meLavI zakato nathI. tyAre asaMtoSanA doSa vaDe duHkhI thayelo te atyaMta lobha vaDe malina thaIne anyanuM nahi dIdheluM paNa grahaNa kare che.] tamhAbhibhUyassa adattahAriNo rUve atittassa pariggahe ya / mAyAmusaM vaiI lobhadoSA tatthAvi dukkhA na vimuccaI se // 30 // [tRSNAthI parAbhava pAmelo mANasa adattane levA chatAM te parigrahamAM tathA rUpamAM atRpta rahe che. adattane haraNa karanAro te lobhamAM AkarSAIne mAyA ane asatya ityAdi doSone vadhArI mUke che, chatAM te duHkhathI chUTI zakato nathI.] Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mosassa pacchA ya puratthao ya paogakAle ya duhI duraMte / evaM adattANi samAyayaMto rUve atito duhio aNisso // 31 // - [jUThuM bolatAM pahelAM, bolyA pachI ane bolavA kALe paNa duSTa hRdayavALo te jIva duHkhI thAya che. tema ja rUpamAM atRpta rahelo ane aNadIdheluM grahaNa karanAra haMmezAM asahAya ane duHkhI pIDita rahe che.] corIno viSaya ghaNo vizALa che ane enA prakAro paNa aneka che. corI vinAno mAnavajAtano ItihAsa kyAreya saMbhavI na zake. duniyAmAM badhA ja mANaso dhanavAna, sukhI ane sAdhanasaMpanna hoya to paNa duniyAmAMthI corI nirmULa na thaI zake, kAraNa ke anAdi kALanA e saMskAra che. A to pUla corInI vAta thaI. sUkSma, mAnasika corInI to vaLI vAta ja judI che. tALuM avizvAsanuM pratIka hovA chatAM mANase tALAnI zodha karIne asaMkhya lokone corIno guno karatA aTakAvyA che. mAnavajAta upara tALAno ghaNo moTo upakAra garIbI ke bekArIne kAraNe thatI moTI moTI corIo ane lUMTaphATano viSaya e eka judo ja viSaya che. e paNa eka moTuM pApa che ema duniyAnA badhA ja dharmo svIkAre che. e prakAranI corInA viSayane ahIM sparzavo nathI. ahIM to AkarSaka managamatI cIjavastuonI corI, lobha ke lAlacane vaza thaI mANasa je kare che tenI vAta karavI che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhAvile AyayaIM adattaM 135 jaina dharmamAM corInI vyAkhyA ghaNI UMcI bhUmikAe karavAmAM AvI che. koI na dekhe e rIte chAnAMmAnAM koInI vastu laI levI e corInI sAmAnya vyAkhyA che. bIjAonA dekhatAM, koInI na hoya ke koIne kAmanI na hoya, evI vastu paNa bIjAnA rItasaranA ApyA vinA (adatta) levI te paNa corI che. eTalA mATe zabda vaparAya che "adattAdAna'. mANasa rastAmAM cAlyo jato hoya ane tyAM eka nakAmo paththara hoya, pote bIjAnA dekhatAM ja e paththara jo laI le to koIne emAM kazo vAMdho paNa na hoya to paNa e paththara koIe potAne rItasara Apyo na hovAthI te laI levo e adattAdAna che, corI che. jaina sAdhu-sAdhvIo mATe to bhagavAna mahAvIre tyAM sudhI kahyuM che ke sAdhu-sAdhvI rastAmAM cAlyAM jatAM hoya, e vakhate potAnA dAMtamAM kazuMka bharAI javAne kAraNe khUA karatuM hoya. te vakhate pAsenA koI jhADanI DALakhInI nAnI saLI toDIne athavA nIce paDelI saLI vINIne dAMta khotaravAmAM Ave to duHkhAvo tarata maTI jAya ema hoya, paraMtu evI dAMta khotaravAnI saLI paNa jo koIe rItasara ApI na hoya to potAnAthI te levAya nahi. evI rIte lenAra sAdhu-sAdhvIne adattAdAnano-corIno doSa lAge che. hemacandrAcArye "yogazAstra'mAM e vize spaSTatA karatAM kahyuM cheH patitaM vismRtaM naSTaM sthitaM sthApitamAhitam / adattaM nAdadIta svaM parakIyaM kvacit sudhIH // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 [paDI gayeluM, bhulAI gayeluM, naSTa thaI gayeluM (arthAt corAI gayeluM), gharamAM raheluM, kyAMka mUkI rAkheluM evuM pArakuM dhana jo adatta hoya to te DAhyA mANase kyAreya levuM nahi.] potAne nahi Apela vastu levAnA doSanI bAbatamAM paNa jaina dharma vadhAre UMDANamAM jAya che. vastu koIkanI hoya ane bIjo ja koI mANasa ene pUchaLyA-ryA vagara tamane ApI de ane tamane khabara hoya ke e vastu enI nathI, to tamArAthI evI rIte paNa e grahaNa na thAya. datta vastu paNa yogya rIte, adhikArI vyakti dvArA datta thatI hoya to ja te grahaNa thAya. adatta vastunA paNa mukhya cAra prakAra pADavAmAM AvyA cheH prazna vyAkaraNamAM kahyuM che: sAmI-jIvAdataM tithyayareNaM taheva ya guruhiM / evamadatta sarUvaM parUviyaM AgamadharehiM // [svAmI-adatta, jIva-adatta, deva-adatta tathA guru-adatta ema adattAdAna-corInAM cAra svarUpa Agamadhara jJAnIoe batAvyAM che.] lobha asaMtoSamAMthI janme che. Asaktine kAraNe mANasanI asaMtoSanI vRtti sadeva prabaLa rahyA kare che. bhogopabhoganI vAsanAmAMthI Asakti janme che. manohara, AkarSaka padArtho joIne mANasanI bhogopabhoganI vRtti sateja bane che. dharAIne bhojana lIdhA pachI bahu ja bhAvatI navI koIka vAnagI maLatI hoya to paNa mANasa tarata khAvA lalacAya che. tRSNAno Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhAvile AyayaIM adattaM 137 koI aMta nathI. potAnI tRSNAne saMtoSavA nIkaLelo mANasa kyAre ayogya, adhArmika AcaraNa karI besaze te kahI zakAya nahi. sAmAnya vaparAzanI nAnI paNa suMdara, manohara vastuo, je sahelAIthI khissAmAM mUkI zakAya ke vastramAM saMtADI zakAya tevI hoya evI vastuo jaladI UpaDI jatI hoya che. phAunTana pena, cakhu, kAtara, prasAdhananAM sAdhano, bUTa-caMpala, chatrI vagerethI mAMDIne kImatI ghareNAM, ratno jevI keTakeTalI nAnInAnI vastuonI corI thAya che. enI yAdI karIe to ghaNI lAMbI thAya, dukAnadAronA anubhavanI e vAta che. manohara cIja-vastunuM AkarSaNa manuSyane eTaluM badhuM hoya che ke te meLavavA mATe te anIti karavA mATe lalacAya che. emAM paNa durlabha ke alabhya cIjavastuo hoya ane potAne tenI jarUriyAta hoya athavA potAnA zokhanI te vastu hoya to tenuM AkarSaNa vadhI jAya che. kyAreka pote tyAM gayA hatA enI yAdagIrI (Souvenir) tarIke koIka vastu corI levAnuM mana paNa keTalAkane thAya che. duniyAbharanI paMcatAraka ane bIjI moMghI hoTelomAM UtaranArA zrImaMta mANaso kaI kaI vastuonI haoNTelamAMthI corI karI jAya che tenI ghaNI vAto te hoTalanA saMcAlakone pUchavAthI jANavA maLe che. keTalAMka varSa pahelAM, jeTa vimAnanI zodha thayA pachI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 nyUyorkathI laMDana ane laMDanathI nyUyorkanI potAnI pahelI saLaMga-sIdhI phlAiTa cAlu karavA mATe amerikAnI eka vimAna kaMpanIe e maiden flight mATe judA judA dezanA sarvocca kSetronA pratiSThita mANasone mahemAna tarIke maphata saphara karavA mATe nimaMtraNa ApeluM. e sapharamAM dareka yAtrikane A pahelI sapharanI yAdagIrI tarIke keTalIka kImatI bheTo paNa ApelI. tyArapachI A sapharamAM darekane bhojana vimAna kaMpanInA nAmavALI cAMdInI pleTamAM pIrasavAmAM AvyuM ane charI-kAMTo ane camacA paNa cAMdInA rAkhavAmAM AvyAM hatA. javAAvavAnI ema baMne phlAiTa eka utsava jevI banI rahI hatI. paraMtu baMne sapharane aMte gaNatarI karatAM kaMpanIne jaNAyuM hatuM ke mahemAna-yAtriko ThIka ThIka saMkhyAmAM cAMdInA charI, kAMTA, camacA yAdagIrI tarIke saMtADIne upADI gayA hatA. keTalAka to cAMdInI pleTa paNa laI gayA hatA. eka bhAIne judI judI jAtanI eza Treno saMgraha karavAno bhAre zokha hato. eTale teo jyAre jyAre koI hoTelamAM jAya ane navI jAtanI eza Tre jue ke tarata e tyAMthI cUpacApa upADI lAve. emane evI kuTeva paDI gaI hatI. zrImaMta mANasonI AvI kuTeva paNa evI che ke teo tene mATe gorava letA paNa acakAtA nathI. AvA keTalAka saMgrahakAro pote kaI kaI jagyAethI kaI kaI vastuo upADI lAvyA che tenuM bayAna paNa rasikatAthI gauravabhera karatA hoya che. teo mAne Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhAvile AyayaI adattaM 139 che ke pote zrImaMta hovAthI paisAne khAtara to corI karatA nathI. eTale corI potAnI caturAI mATe ane potAnA zokha mATe kare che. eTale emAM kazuM khoTuM nathI, balka gaurava levA jevuM che. eka Tucako che ke koIka eka zrImaMta bahene potAnA patine phariyAda karatAM kahyuM, "ApaNA A navA nokarane tarata rajA ApI devAnI jarUra che, kAraNa ke eNe corI karI che." patie pUchyuM, "zAnI corI karI che?' patnIe kahyuM, "ApaNA bAtharUmamAMthI sarasa TovelanI corI karI che. hoMgakoMganI hilTana hoTelamAMthI ApaNe je Tovela upADI lAvyA hatA te e corI gayo che!' bIjo paNa eka Tucako jANe banelI ghaTanA tarIke sAMbhaLyo che. eka vakhata eka hoTelamAM zrImaMtonI eka pArTI hatI. ghaNA sArA sArA mANaso tyAM ekatra thayA hatA. nAcagAnanI mahephila pachI so jamavA beThA. chelle AiskrIma Avyo. AiskrIma khAvA mATenI cAMdInI nAnI camacI nakazIdAra, AkarSaka hatI. eka mahemAnane te coravAnuM mana thayuM. potAne koI jotuM nathI enI khAtarI karIne emaNe e camacI potAnA jamaNA paganA bUTamAM eka bAju saMtADI dIdhI. paraMtu thoDe Aghe beThelA eka sajjana e joI gayA. temaNe vicAra karyo ke A vAta jAhera karavAthI te mANasanI AbarU jaze. pArTI pUrI thaI tyAre mahemAnone ekatrita karIne emaNe kahyuM, sajjano ane sannArIo ! huM jAdunA ghaNA khela karuM chuM. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 chUTA paDatAM pahelAM mAre tamane eka sarasa jAdu batAvavo che.' sau Atura thaI jovA lAgyA. pachI temaNe AiskrImanI eka camacI maMgAvI. potAnA hAthamAM rAkhIne te badhAMne batAvI. pachI temaNe kahyuM, "have juo A camacI huM mArA bUTamAM saMtADuM chuM." ema kahI badhAMnA dekhatAM temaNe camacI potAnA jamaNA paganA bUTamAM saMtADI dIdhI. pachI temaNe kahyuM, "have A camacI thoDI kSaNamAM ja mArA eka mitranA bUTamAM jatI raheze." ema kahI thoDIka kSaNa pachI emaNe pelI camacI coranAra mahemAna tarapha AMgaLI cIMdhI. saue e tarapha najara karI, saunA Azcarya vacce bUTamAMthI camacI nIkaLI. badhA cakita thaI gayA. e mahemAnanI AbarU bacI. ene eka pATha zIkhavA maLyo. pelA catura mahemAnane jAdunI phI tarIke cAMdInI camacI maLI. jagatamAM prAcIna cIjavastuono saMgraha karanArAonI saMkhyA uttarottara vadhatI jAya che. evA keTalAka saMgrahakhoro potAno zokha saMtoSavA mATe saMgraha karatA hoya che, to keTalAka saMgrahakAro vyAvasAyika rIte prAcIna cIjavastuonI le-veca karanArA hoya che. saMgrahakAro kyAreka prAcIna cIjavastuonI jAte corI karatA hoya che athavA bIjAo pAse corI karAvatA hoya che. duniyAbharanA dezomAM dharmanA kSetre prAcIna cIjavastuonI jALavaNI, pavitratAnI bhAvanAne kAraNe vadhu thatI AvI che. hiMdu, jaina, bauddha maMdironI prAcIna pratimAo, citro, hastaprato vagerenI corI ane dANacorInI pravRtti Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhAvile AyayaIM adattaM 1 4 1. jANItI che. dharmanA kSetre dhArmika bhAvanAvALA lokonI dAnata paNa kyAreka bagaDe che ane teo corI karavA lalacAya che. keTalAka zrImaMta TrasTIo acAnaka Arthika paDatI Ave ane devAdAra banI jAya tyAre maMdiramAMthI kImatI ghareNAM, mUrti vagere uThAvI jAya che. potAnI sattAno durupayoga karIne AvuM ghora pApakArya teo kare che. keTalAka AvA mANaso jyAre corI karatAM pakaDAI javAnI bIka hoya tyAre ethI paNa vadhu ghora pApakarma karatAM acakAtA nathI. keTalAMka varSa pahelAM banelI eka satya ghaTanA che ke prAcIna cIjavastuo (enTika)no vyavasAya karanAra eka bhAI eka maMdiramAM pUjA karavA gayA tyAre tyAM bIjuM koI hatuM nahi. e takano lAbha laI temaNe maMdiranI eka sphaTikanI mUrti potAnA kapaDAmAM saMtADI dIdhI. paraMtu bahAra nIkaLyA tyAre maMdiramAM sphaTikanI mUrti mATe bUmAbUma thaI. ethI pakaDAI javAnI bIka emane lAgI, eTale tarata sphaTikanI pratimA eka khullI gaTaramAM emaNe pheMkI dIdhI. dhArmika mANaso paNa keTalI hada sudhI dharmasthAnamAM paNa keTaluM hIna kArya kare che tenuM A eka udAharaNa che. managamatI cIjavastuomAM graMthono paNa samAveza thAya che. sarasa AkarSaka graMtha hoya, potAne ghaNo upayogI hoya, potAnI Arthika sthitinA kAraNe kharIdI zakAya tema na hoya athavA kharIdI zakAya ema hoya paNa te alabhya hoya to Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 tevo graMtha uThAvI levA mATe rasika vAcaka lalacAya che. graMtha vAMcI lIdhA pachI tene te kazo kAmano hoto nathI. paraMtu have pAcho ApatAM te lajjA anubhave che. manovaijJAniko kahe che ke graMthonI bAbatamAM to moTA moTA vidvAno paNa prasaMgavazAt apramANika thaI jAya che. 142 zALA-kaoNlejanAM graMthAlayomAM vidyArthIo potAnI parIkSA mATe upayogI evA graMtho upADI jAya che athavA evA graMthomAMthI citro, nakazAo ane kyAreka to AkhAM prakaraNo phADIne, tene saMtADIne laI jAya che. keTalAka DaoNkTaro e vAtanI sAkSI pUraze ke potAne tyAM dardIo mATenA veiTiMga rUmamAM rAkhavAmAM AvelAM navAM sAmayiko ke suMdara copAniyAMmAMthI keTalAM kyAre UpaDI jAya che tenI khabara paDatI nathI. eTalA mATe to keTalAka DaoNkTaro navAM sAmayikone badale pastIvALAne tyAMthI jUnA sAmayiko lAvIne mUkatA hoya che ke jethI koI upADI jAya to paNa manamAM cIDa na caDe. jema managamatI cIjavastuonI bAbatamAM bane che tema manabhAvatI khAdyavAnagIonI bAbatamAM paNa AvI pravRtti cAlatI hoya che. khAdyapadArthonI corI e koI moTI, moMghI corI nathI, paNa mANasa e vRtti upara saMyama rAkhI zakato nathI. eka rasoDe jamatA moTAM kuTuMbomAM athavA nokaracAkaravALAM gharomAM koIke kazuMka chAnuMmAnuM khAI lIdhuM hoya Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhAvile AyayaIM adattaM evI ghaTanAo aneka vAra banatI hoya che. pAna, sigAreTa ke mukhavAsanA zokhInomAM paNa AvI pravRtti jovA maLaze. jIbha upara saMyama meLavavo e sahelI vAta nathI. jUnA vakhatamAM (ane haju paNa kyAMka kyAMka) jJAtinA jamaNavAramAM jamavA jatA loko potAnI sAthe ekAda vAsaNa letA jatA ane jamatI vakhate thoDIka vAnagIo corIchUpIthI potAnA vAsaNamAM sarakAvI detA. jamaNavAromAM vAnagIonI corI e eka sAmAnya ghaTanA che. moTAM zaheromAM to lagna vagerenA jamaNavAromAM khoTA mANaso ghUsI javAnA aneka banAvo vakhatovakhata banatA rahe che. keTalAka mANasonI to svAdendriya eTalI joradAra hoya che ke kayA jamaNavAramAM kevI rIte ghUsI jaI manabhAvatuM jamI levuM tenI kuneha teonI pAse hoya che. Asakti ane lobhamAMthI adattAdAnanI vRtti kevI rIte mANasanA jIvanamAM ghara karI jAya che te AvA keTalAka dAkhalAo uparathI joI zakAya che. 143 sAdhu-saMnyAsI thayA eTale tarata svAdendriyanI AsaktithI para thaI gayA evuM nathI. saMnyAsa lIdhA pachI paNa cIjavastuonI Asakti rahe che. ane pArakI priya vastu enA mAlikane pUchyA vagara levAnuM ane manabhAvatI vastuo khAI levAnuM mana thAya che. eka paurANika kathA pramANe prAcIna samayamAM sudhanvA nAmano eka krUra rAjA thaI gayo. enA rAjyamAM be sagA bhAIoe vRddhAvasthAmAM AvatAM saMnyAsa Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 viraprabhunAM vacano bhAga 1- 2 lIdho ane vanamAM jaI baMnee potapotAnA Azrama bAjubAjumAM karyA. eka vakhata eka AzramamAM eka vRkSa upara evAM sarasa phaLa laTakatAM hatAM ke jonArane te tarata pADIne khAvAnuM mana thAya. bAjunA AzramavALA saMnyAsI bhAIne paNa evuM mana thayuM. teo potAnI icchAne rokI zakyA nahi. bAjunA AzramamAM jaI temaNe cUpacApa e phaLa toDIne corI lIdhAM ane potAnA AzramamAM AvIne khAdhAM. paNa game te rIte A vAta pakaDAI gaI. baMne saMnyAsI bhAIo vacce jhaghaDo thayo. pharatI pharatI vAta rAjadarabAre pahoMcI. rAjyano kAyado hato ke corI karanAranAM kAMDA kApI nAkhavAmAM Ave. krUra sudhanvA rAjAe e cora saMnyAsInAM kAMDA kapAvI nAkhyAM hatAM. nAnI nAnI corI karavAmAM paNa eka prakArano sUkSma mAnasika AnaMda hoya che. e AnaMda zuddha nahi paraMtu vikRta prakArano hoya che. Avo vikRta AnaMda vAraMvAra anubhavavA maLatAM te eka graMthirUpe baMdhAya che. keTalAka zrImaMtomAM AvI corIno AnaMda hoya che. te eka prakArano mAnasika roga gaNAya che. tene Kleptomania-klepTomeniA tarIke oLakhavAmAM Ave che. zrImaMtone koI vastu kharIdavAnuM na paravaDe evuM nathI hotuM. teonAM ghaNAM nANAM akAraNa veDaphAI jatAM hoya che. tema chatAM kazuMka corIne maphata meLavavAno halakI koTino AnaMda judo hoya che. e temanA cittamAM evo ghara karI jAya che ke vakhata jatAM te mAnasika rogarUpe ja pariName Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhAvile AyayaIM adattaM che. A roga pachAta dezo karatAM dhanADhya dezomAM vadhu pravarte che. yuropa-amerikAnA keTalAya moTA moTA sTo2mAM ShopLiftingnA ghaNA kissA noMdhAya che. emAM pakaDAI janA2 vyaktio ekaMdare paiseTake sukhI ane sAdhanasaMpanna hoya che. kazuMka maphata meLavavAnI vRtti e jIvanI anAdikALanI vRttibasic instict che. vAraMvAra vidhisara jAhe2 rIte maphata meLavavAnA AnaMdathI e prakAranI vAsanAnA saMskAra eTalA dRDha thAya che ke pachI jyAre e mATe paisA kharcavAno vakhata Ave che tyAre mANasane kaThe che. daDha thayelI vAsanA ene corI ka2vA prere che. AvI nAnI vastunI corI e corI kahevAya nahi ema te potAnA manane manAve che. pachI emAMthI evI corInI ene Teva paDI jAya che. lobha ane Asaktine kAraNe nAnI-moTI corI jeo kare che te tyAM ja aTakatA nathI. tRSNA eTalI prabaLa hoya che ke manuSyane te mAyA-mRSAvAda tarapha paNa ghasaDI jAya che. mANasa kazIka nAnI-moTI corI to karI le che, paraMtu ene lIdhe pachIthI tene svabacAva mATe jUThuM bolavAno paNa vakhata Ave che. caurALAmavRtaM vataM / vaLI evI cIjavastuone aMge ene khoTA ane atizyoktibharelA abhiprAyo ApavAnI ke vicAro darzAvavAnI pharaja paNa paDe che. Ama eka aniSTamAMthI bIjuM aniSTa ane emAMthI trIjuM aniSTa janme che ane enuM cakra cAlavA lAge che. mANasane e cakra aMte duHkhI karIne ja 145 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 jaMpe che. koIkane zaramAvAno, to koIkane to vaLI jelamAM javAno vakhata paNa Ave che. 146 AvI nAnI nAnI corI e paNa corI ja che. corI e pApa che. AvI pApavRttimAMthI bacavA mATe vadhu sajAga banavAnI jarUra rahe che. moTI corI to sajA thavAnI bIke mANasa karato nathI. paNa nAnI corImAMthI te jaladI chUTI zakato nathI. AvI nAnI corI lobha, lAlaca ane AsaktimAMthI janme che. mANasa potAnA jIvanamAM saMtoSanI vRtti keLave to tenI lobhavRtti saMyamamAM rahe. jIvanamAM saMtoSa meLavavA mATe mANase potAnI icchA, AzA, spRhA, AkAMkSA, tRSNA vagerene uttarottara ochI karatAM jaI tenA u52 aMkuza meLavavo joIe. manuSyamAM sAcI niHspRhatA Ave to pachI AkhuM jagata ene taNakhalA jevuM lAge. nispRhasya taLuM nAt / niHspRhatvamAMthI je mAnasika sukha prApta thAya che te kevuM che te to anubhavathI ja samajAya evuM che. upAdhyAya zrI yazovijayajIe 'jJAnasAra'mAM kahyuM cheH bhUzayyA bhaikSyamazanaM jIrNavAso vanaM gRham / tathApi ni:spRhasyAho cakriNopyadhikaM sukham / / [bhUmi upara zayana hoya, bhikSAthI bhojana hoya, pahe2vAne jIrNa kapaDAM hoya ane vana e ja ghara hoya to paNa sAco niHspRha manuSya cakravartInA sukhathI adhika sukha bhogave che.] ////// Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 moharite saccavayaNassa palimaMthU [mukharatAthI satyavacanano ghAta thAya che] caitra suda te2se tIrthaMkara carama bhagavAna mahAvIrasvAmInA janmakalyANakanI ujavaNI nimitte emaNe prabodhelAM vacano vAMcatAM vartamAna samayane paNa savizeSa lAgu paDe evA uparanA eka vacananuM smaraNa thayuM. sthAnAMga sUtranA chaThThA adhyayanamAM (kaMDikA 529mAM) bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahyuM cheH mohite sa--vayaLastra pattimaMthU arthAt mukharatAthI (moharita=mukharita) satyavacanano ghAta thAya che. sthAnAMga sUtramAM dasa adhyayana che. temAM eka, be, traNa, cAra ema anukrame dasa adhyayanamAM te pratyekamAM tenI saMkhyAnusA2 tevI tevI vastuo gaNAvavAmAM AvI che. chaThThA adhyayanamAM cha-chanA prakAro batAvavAmAM AvyA che. A kaMDikAmAM mANasa kaI cha vastuono ghAta kevI kevI rIte kare te batAvavAmAM AvyuM che. emAM kahyuM che ke mukharatAthI mANasa satyavacanano ghAta kare che. mukharatA eTale vAcALapaNuM, bahu bolabola karavuM, baDabaDa karavuM, bUmarANa macAvavI athavA bolIne ghoMghATa karavo. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -1 48 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 bolavuM e eka vAta che ane bolabola karavuM e bIjI vAta che. vicArapUrvaka, saMyamapUrvaka, yogyatAnusAra mANasa potAnI vAtane vANI dvArA rajU kare e sArI vAta che. vakhata jatAM potAnI vaikharI vANIne divyatA sudhI mANasa pahoMcADI zake che. tIrthaMkara paramAtmAnI vANI uttama prakAranA pAMtrIsa guNathI yukta hoya che. sAmAnya mANasonI vAta karIe to keTalAka mANasonuM bolavuM ApaNane game che ane keTalAkanuM bolavuM gamatuM nathI. koyalanA TahukAra priya lAge che ane kAgaDAno avAja karkaza lAge che. mukharatA eTale kAgaDAnA avAjanA jevI karkazatAmAM sarI paDatI vANI, evo paNa eka artha thAya che. ekanI eka vAtanuM punaruccAraNa e mukharitatA nathI. keTalIka sArI, sAcI vAta pharI pharI kahevA jevI hoya che ane pharI pharI te sAMbhaLatAM mANasane cIDa caDatI nathI. gItasaMgItamAM keTalIye paMktio pharI pharI gAvAmAM Ave che. dhruvapadanI paMktio to vAraMvAra gavAya che. jo punarukti e vAcALapaNuM gaNAya to samagra zAstrIya saMgIta upara vAcALatAno doSa Ave. paraMtu temAM teno tevo doSa gaNAto nathI, balake tenI gaNanA zAstrIya kalAmAM thAya che. keTalAka mANasone bIjAnI sAthe vAta karatI vakhate mUMgA besI rahevA karatAM ekanI eka vAta be-traNa vAra karavAnI Teva hoya che. keTalAkane vismRti doSane kAraNe ekanI eka Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU 149 vAta be-traNa vAra karavAnI Teva paDI jAya che, paNa e mukharatA nathI. paraMtu keTalAka mANasano svabhAva ja evo hoya che, teo kAraNa vagara bola bola karyA karatA hoya che. kyAreka ekanI eka vAta eka ja rIte bolabola karyA karatA hoya che, to keTalIkavAra eka ja vAta vaLIvaLIne judA judA zabdomAM bolyA karatA hoya che. bIjAnuM sAMbhaLavAnuM temane gamatuM nathI. emanI vANI akhkhalita vahyA kare che. vacce pUrNavirAma ke ardhavirAma jevuM hotuM ja nathI ke jethI bIjAne vAta karavAnI taka maLe. vaLI pote bole che te bIjAne game che ke nahi athavA bIjA dhyAnathI sAMbhaLe che ke nahi te jovA-jANavAnI temane darakAra hotI nathI. potAnA bolavAnI kevI pratikriyA thaze, potAnI pratiSThAne keTalI hAni pahoMcaze tenI paNa teone ciMtA ke khevanA hotI nathI. AvA mukharI mANasono anubhava ghaNAne thato hoya che. jema eka bAju mUMgA ke ochAbolA ane mIMDhA mANaso anartha upajAve che tema mukharI mANaso paNa anartha upajAve che. bhagavAna mahAvIra kahe che ke teo satyano ghAta kare che. zAstrakAroe kahyuM che ke be indriyo upara vijaya meLavavAnuM ghaNuM ja duSkara che: eka jihvA ane bIjI upastha. IndriyomAM svAdendriya ane vratomAM brahmacarya vrata upara vijaya meLavavA mATe moTo puruSArtha karavAnI jarUra rahe che. jIbha eka che ane eNe kAma be karavAnAM hoya che-khAvAnuM ane bolavAnuM. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa0 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mANasane khAtAM na AvaDe to peTa bagaDe ane bolatAM na AvaDe to saMbaMdho bagaDe, jIvana bagaDe. bagaDelA peTane sudhAratAM vAra nathI lAgatI, paNa bagaDelA saMbaMdhane sudhAratAM ghaNI vAra lAge che. arthayukta vANI e bIjAM prANIo karatAM manuSyanI vizeSatA che. potAne maLelI A viziSTa zakti keTaluM badhuM kArya karI zake che eno jyAre vicAra karIe chIe tyAre vismaya thAya che. potAne maLelI A zaktino vAraMvAra upayoga karavAnuM mana thAya e dekhItuM che. nAnuM bALaka thoDAka zabdo ke vAkyo bolatAM zIkhe che tyAre e ghaNuM bolavA lAge che. e bolavAmAM ekanA eka prakAranA zabdo ke vAkyono punaruccAra ghaDIe ghaDIe kare che. vANI e abhivyaktinuM mAdhyama che ane nAnA bALakane potAnI jAtane vyakta karavA mATe vANIno upayoga karatAM AvaDI jAya tyAre ene atizaya AnaMda ane vismaya thAya che. potAnI e zaktino prayoga te vAraMvAra karavA lAge che. nAnA bALakanI vANImAM mukharatA Ave che, paNa te madhura hoya che. tenI mukharatAno bIjo koI Azaya hoto nathI, mATe te priya lAge che. Ama, mukharatAnuM lakSaNa manuSyamAM enA bAlyakALathI ja AvI jAya che. paraMtu e ja bALaka pAMca-paMdara varSanuM thayA pachI e ja rIte bolabAlA kare to svajanone te doSarUpa lAge che. tene aTakAve che. mukharano eka artha bahu avAja karavo evo thAya che. saMskRta Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU 151 kavioe paganA jhAMjharamAM mukharatAno guNa rahelo che ema kahyuM che. poluM hovAthI te vadhAre avAja kare che. AthI jyAM vadhu avAja hoya tyAM polANa hoya tevo eka niyama batAvavAmAM Ave che. jema jhAMjharanI bAbatamAM tema manuSyanI bAbatamAM paNa kahevAya che. je mANaso bahu bolabola karatA hoya che te mANaso aMdarathI polA hoya che. keTalIka vAra potAnA polANane DhAMkavA mATe ja mANaso bolabola karatA hoya che ane ema karavAne kAraNe pote zuM ane kevuM bole che tenuM emane bhAna rahetuM nathI. tethI emanA ja bolavAmAM visaMgati AvavA lAge che ane visaMgati asatyane notare che. khalila jibrAne kahyuM che ke In much talking thinking is half murdered. je vAcALa mANaso hoya che te jo kaMI bolavAmAM bhUla kare to potAnI bhUlane DhAMkatAM ke pheravI toLatAM paNa teone AvaDatuM hoya che. jema eka asatya bIjA asatyane notare che tema eka prakAranI mukharatA bIjA prakAranI mukharatAne notare che. AvI rIte mukharatA-vAcALapaNAnI paraMparA cAle che ane emAM rahelAM keTalAMka asatya vacanone kAraNe te ghaNA anartho upajAve che. "vAcALa mANaso bharaDe rAkhe che" evo rUDhaprayoga vaparAya che. daLavuM ane bharaDavuM e be vaccenA bhedanI jene khabara che tene A samajAvavuM paDe tema nathI. mukharatA arthAt vAcALatA kyAre dravya, kSetra, kALa ane Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 bhAvanI dRSTie satyanI maryAdA oLaMgI jaze ane asatyanI hadamAM pravezI jaze te kahI zakAya nahi. satya ane asatyanI vacce bhedarekhA eTalI sUkSma hoya che ke vAcALa mANasa e bhedarekhA oLaMgIne kyAre asatyanA vADAmAM purAI jaze enI ene potAne paNa khabara paDatI nathI. mukharatAnI sAthe bIjAnA sadguNo pratye dveSano bhAva Ave to tevI mukharatA to ethI paNa bhayaMkara che. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje aDhAra pApasthAnakanI sakjhAyamAM kahyuM che keje bahu mukharI re, vaLI guNa-matsarI, abhyAkhyAnI hoya che, pAtaka lAge re aNakIdhAM sahI, te kIdhuM savi khoya che. keTalAka mANaso bahu bolakA hoya che. bolakA mANaso sArI saMgata jamAvI zake che. ajANyA mANasane paNa AvA taDAkA jyAre cAlatA hoya tyAre tevA ToLAmAM joDAIne sAMbhaLavAnuM game che. bolakA mANasonI jyAre prazaMsA thAya che tyAre te ora khIle che ane vadhu ne vadhu bolavA lAge che. paraMtu jema e vadhu bole che tema tema tenAM vacanomAM, tenI vANImAM atizayoktirUpI asatya praveze che. uparAMta abhimAna, IrSA, dveSa, daMbha vagere durguNo paNa tenI vANImAM pravezavA lAge che. kyAreka eve vakhate evA mukharI manuSyanuM Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU 153 AMtaramana ajANatAM kharA svarUpe pragaTa thAya che. vAcALa mANaso zarUAtamAM sArI sobata jamAve che ane emanuM mitravartuLa vAhavAha karavA lAge che, paraMtu samaya jatAM mitro-sobatIo paNa tene oLakhI jAya che ane khapa pUratI ke svArtha pUratI ene sobata ApI pachI dUra cAlyA jatA hoya che. bahu bolakA mANasa mATe eka cInI lekhaka cuAMgabhee kahyuM che ke-"A dog is not considered a good dog, because he is a good barker. mukharatAno eka moTo avasara te rAjadvArI cUMTaNIonA pracAra vakhatano che. dareka umedavAra potAne mata maLe te mATe sthaLe sthaLe bhASaNo karato, sabhAone saMbodhato phare che. satata bolavAno eno evo mahAvaro thaI jAya che ke te pachI kaI sabhAmAM pote zuM bolyA tenuM paNa tene smaraNa rahetuM nathI. cUMTaNIpracAra vakhate lokone jAtajAtanAM vacano apAya che, paraMtu pachIthI e vacanonuM pAlana thatuM nathI ke irAdApUrvaka karavAmAM AvatuM nathI. potAnuM boleluM na pALavuM e paNa eka prakAranuM asatya che. rAjadvArI puruSo asatyano keTalo badho Azraya le che ane satyano keTalo badho ghAta kare che te ApaNA jAhera jIvanamAM ApaNe joI zakIe chIe. keTalAka mANasone emano vyavasAya vAcALa banavAnI pharaja pADe che. bole tenA bora vecAya e jUno rUDha prayoga Aje paNa eTalo ja sAco che. potAnI cIjavastuonI prazaMsA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 vepArIone vAraMvAra karavI paDe che, paraMtu ene lIdhe ja e prazaMsAmAM asatyano aMza AvI jAya che. potAnI cIjavastuo gharAkone vecavA mATe je prazaMsA karavI paDe che athavA te levA mATe bIjAnA manamAM ThasAvavAnA AzayathI vAraMvAra bolavuM paDe che e prakAranI mukharatAmAM asatyanA aMzo AvyA vagara rahe nahi. je mANasa svabhAve ochAbolo hoya ke vANIno atizaya saMyamI hoya tevA mANasane selsamena tarIke jaladI nokarI maLe nahi. judI judI kaMpanIonA ejanTone potAnA vyavasAya-pracAra mATe asatyano Azaro levo ja paDato hoya che. pachIthI to asatya bolavAmAM emanI zarama nIkaLI jatI hoya che. vImA kaMpanInA ejanTo mUMgA mUMgA kAma karIne vadhu paoNlisI lAvI zake nahi. koI paNa prakArano pracAra cAlu thAya eTale eka athavA bIjA svarUpe asatya AvI ja jAya. yuddha vakhate mukharatAnI-pracAranI bahu AvazyakatA rahe che. tyAre pracAramAM asatya AvI jAya che ema kahevA karatAM asatyano ja pracAra thAya che ema kahevuM vadhu yogya che. mATe ja $2914 Truth is the first causualty in war.' jema vyavasAyamAM tema vyavahAramAM paNa keTalAka puruSone, vizeSataH strIone bhAvatAla karatI vakhate dukAnadAra sAthe, nokaro ke Azrito sAthe athavA saMtAno ke anya svajano sAthe bahu kacakaca karavAnI Teva paDI jAya che. pariNAme satyanuM teo khaMDana kare che ane potAnuM gaurava ghaTADe che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU 155 vANInI mukharatA sAthe mAdakatA jyAre bhaLe che tyAre vANI vadhu khIlavA lAge che. keTalAka mANasone na bolavuM hoya to paNa temanI pAse jyAre bolAvavuM hoya tyAre bIjAo dvArA tene mAdaka pINuM pivaDAvavAno prayoga thAya che. mAdaka pINAno nazo jyAre caDhe che tyAre mANasanI jIbha chUTI thaI jAya che. zarUAtamAM te kaMI cabarAkIbhareluM ane bIjAne hasAve evuM vAcALa bolavA lAge che. paNa pachI jema jema nazo caDhato jAya che tema tema evA vAcALa mANasa vadhu vAcALa bane che ane na bolavAnuM bolI bese che. kyAreka azlIla zabdo paNa bolavA lAge che. mANasa potAnA svajano, sagAMo, saMbaMdhIo, dhaMdhAdArI ke sAmAjika ke rAjadvArI saMbaMdho vize potAnA AMtaramanamAM paDelA gupta abhiprAyo ke vicAro pragaTa karI de che. tenA manano badho kacaro bahAra Ave che. keTalIka vAra mANasanI khAnagI vAta kaDhAvavA mATe ene vadhu zarAba pivaDAvI devAmAM Ave che. ethI ja rAjadvArI netAo ekabIjAnA dezamAM vATAghATo karavA mATe jyAre jAya che ane zarAba pIvAnA teo zokhIna hoya che to te pIvAmAM temane bahu saMbhALavuM paDe che. duniyAnA ghaNA dezomAM sAMje bhojana pahelAM zarAba pIvAnI prathA hoya che, kAraNa ke zarAbanA ghena pachI mANasa ghasaghasATa UMghI jAya che. AthI keTalIka kaMpanIonA ejanTo jyAre videzamAM sodo karavA jAya che tyAre sAMjanA zarAba sahitanA bhojana pachI koI dhaMdhAdArI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 vATAghATa na karavAnI salAha temanI kaMpanI taraphathI ApavAmAM Ave che, kAraNa ke zarAba pachI vAcALatA cAlu thAya to utsAhamAM AvI jaIne ejanTa game te darakhAsta kabUla karI nAkhe je kaMpanIne mATe nukasAnakAraka hoya. je mANaso vAcALa hoya che e mANasone vRddhAvasthAmAM emanI vAcALatA jo rogarUpe pariName che tyAre te ghaNA anartha phelAve che. teo jyAre anaupacArika vartuLamAM bolabola karatA hoya che tyAre temanAM svajano ke mitro aTakAvI zake che. paraMtu AvI vyakti jAhera jIvanamAM hoya ane maMca uparathI bolavAnI hoya tyAre pote kevuM ane keTaluM bole che tenuM emane potAne paNa bhAna rahetuM nathI. emanA magajamAM vicAro satata UbharAyA karatA hoya che ane bolatA teo thAkatA nathI. keTalAka sArA vyAkhyAtAo potAnI yuvAnImAM potAnA sarasa vaktavyane kAraNe TheraThera prazaMsA pAme che, paraMtu e ja vyAkhyAtAo vRddhAvasthAmAM bolavA UbhA thAya tyAre temanA lAMbA vaktavyanA kAraNe temane adhavaccethI besADI devAmAM Ave che. kAryakramanA vyavasthApakonI ciThThInA teo vAraMvAra bhoga bane che. rANI vikToriyAe glaeNDasTana mATe abhiprAya ApatAM kahyuM hatuM ke-He speaks to me as if I am a public meeting. mukharI mANasone eka Teva evI paDI jAya che ke jyAre teo prazaMsA karavA bese che tyAre temAM atizyoktino pAra Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU nathI hoto, kAraNa ke jIbhamAM hADakuM hotuM nathI. teo niMdA ka2vA bese che to temAM paNa atireka eTalo ja thato hoya che. keTalAka mukharI mANaso prazaMsA ane niMdA baMnemAM atyaMta kuzaLa hoya che ane prasaMgAnusAra kAM to prazaMsAno ane kAM to niMdAno dhodha eka ja vyakti ke viSayane mATe vahevaDAvI zake che. AvA mukharI mANasonA sAcA abhiprAyane pAmavAnuM ke enA AMtaramanane samajavAnuM ke pArakhavAnuM agharuM hoya che. keTalIka vAra to teo pote potAnI jAtane barAbara samajI zakyA che ke nahi tenI temane potAne khabara hotI nathI. keTalAka ciMtako kahe che ke jo koI vyakti tamAre moDhe tamArI atizaya kRtrima prazaMsA karavA lAge to samajavuM ke enA hradayamAM ke asaMprajJAta citta (subconcious mind) mAM tamAre mATe eTalo ja dhikkAra paDelo che. e dhikkArane chupAvavA mATe tenuM vAcALapaNuM prazaMsArUpe pragaTa thAya che. mATe evA mANasothI sAvadha rahevAnI ane emanI prazaMsAthI bhoLavAI na javAnI salAha ApavAmAM Ave che. je mANasa ghaDIkamAM prazaMsA ane ghaDIkamAM niMdA ema baMne rIte potAnI vANIne vAparI jANe che evA mANaso be jIbhavALA kahevAya che. sarpane be jIbhavALo dvijiva kahevAmAM Ave che, kAraNa ke sApanI jIbhamAM phATa hoya che. paraMtu saMskRta subhASitakAre kahyuM che tema sApa to kyAreka ja karaDe che, paraMtu be jIbhavALo durjana vAcALa mANasa to Dagale ne pagale karaDe 157 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 che ane satyanuM khaMDana kare che. mukharI mANasane cAvI caDAvavAnuM saheluM hoya che. keTalAka svArthI, mIMDhA mANaso pote bolatA nathI hotA, paraMtu vAcALa mANasanI khuzAmata karIne, pralobhano ApIne, cAvI caDhAvIne enI pAse potAnI icchA pramANe bolAvaDAve che. eve vakhate vAcALa mANasone, pote bIjAnA hAthA banI jAya che eno khyAla Avato nathI. mIMDhA mANasa mUMgA rahIne potAnA svArthanuM kAma vAcALa mANaso pAse karAvI le che. paraMtu jyAre kharAba pariNAma bhogavavAno vakhata Ave che tyAre vAcALa mANasano bhrama tUTI jAya che. satyanA paNa hita, mita ane pathya evA guNo batAvavAmAM Ave che. satya hitakArI, mitasvarUpI ane bIjAne te grAhya tathA pathya hoya evuM bolavuM joIe. jaina sAdhu bhagavaMto mATe bhagavAne pAMca samiti ane traNa guptinA pAlana para bahu bhAra mUkyo che. e AThane aSTa pravacana mAtA tarIke oLakhavAmAM Ave che. sAdhu bhagavaMtoe saMyamanI ArAdhanA mATe A samiti-guptinuM bahu jayaNApUrvaka pAlana karavAnuM hoya che. emAM pANInuM mahattva keTaluM badhuM che te samiti ne gupti ema baMnemAM ene sthAna ApavAmAM AvyuM che te parathI joI zakAze. pAMca samitimAM eka samiti te bhASA samiti che ane traNa guptimAM eka gupti te vacanagupti che. Ama bhASA ane Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU 159 vacananA saMyama upara bhagavAne sAdhu-bhagavaMto mATe savizeSa bhAra mUkyo che. vaLI bhagavAne zuM karavAthI pApakarma na baMdhAya e mATe ApelA bodha mATenI arthAt "jayaNA' vizenI suprasiddha gAthAmAM "nayam muMbato mahaMto pAvam mamra vizva ema kahyuM che. bhAsato eTale bolato. mANasa jo jayaNApUrvaka bole to te pApakarma bAMdhato nathI. Ama, bhagavAna mahAvIre A eka vAkyamAM ja vANInA saMyamano mahimA samajAvI dIdho che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 alaM bAlassa saMgeNaM [bALabuddhivALAno saMga na karavo] bhagavAna mahAvIre vividha kakSAnA manuSyane lakSamAM rAkhIne je vividha prakArano upadeza Apyo che te sUtrAtmaka ane mArmika che. bhagavAna mahAvIranAM evAM seMkaDo-hajAro upadeza-vacano AgamagraMthomAM sacavAyelAM che. AcArAMga sUtranA prathama skaMdhanA bIjA adhyayanamAM, pAMcamA uddezamAM bhagavAna mahAvIranuM vacana TAMkatAM kahevAyuM cheH 'UbhuM vAnastra saMmer' arthAt bALakabuddhinA arthAt mUrkha, ajJAnI, ayogya athavA apAtra mANasono saMga karazo nahi, kAraNa ke sAmAnya rIte saMgano raMga lAgyA vagara raheto nathI. kharAba saMganuM pariNAma chevaTe mANasane bhogavavAno vakhata Ave ja che. bhagavAna mahAvIre lokavijaya meLavavA mATe potAnA sAdhuone je bodha Apyo che temAM pramAdI, lobhI, abhimAnI, bhogI, mAyAvI vagere prakAranA manuSyono saMsarga na karavAnI sAthe sAthe je vayanI dRSTie bALaka nahi paNa dhArmika ke AdhyAtmika vikAsanI dRSTie tathA cAritrapAlanamAM jeo haju bALaka jevAM hoya teno saMga na karavA kahyuM che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaM bAlassa saMgeNaM satsaMgano lAbha ghaNo moTo che. satsaMga saMsArasAgara taravAmAM naukA samAna nIvaDe che. paraMtu potAne satsaMgano avakAza na maLe tyAre paNa mANase kusaMgathI bacavA mATe sAvadha rahevuM joIe. manuSya sAmAjika prANI che. ekalA rahevuM ene gamatuM nathI. loko vacce jIvavuM, lokomAM ha2vupharavuM. maitrI bAMdhavI, rAta-divasa sAthe rahevuM ityAdi mANasane svabhAvathI ja game che. jyAM sudhI mANasa bhautika sukhanI pAchaLa paDyo che, tyAM sudhI tene aneka loko sAthe saMbaMdho bAMdhavAnuM ane rAkhavAnuM game che. keTalIka vAra enI jarUriyAta ane vyavahAru upayogitA rahe che. jema saMbaMdho ke oLakhANa vadhAre tema mANasa potAnI jAtane vadhu surakSita ane vadhu moTo mAne che. paraMtu AvA saMbaMdho keTalIka vAra bhautika dRSTie paNa mANasane hAnikAraka nIvaDe che. AtmahitanI dRSTie to eno vicAra judI ja rIte ka2vAno rahe che. keTalAka mANaso AdhyAtmika dRSTie jJAnI hoya che, paNa temanuM vyAvahArika jJAna ghaNuM alpa hoya che. to keTalAka mANasonI vyAvahArika jANakArI ghaNIbadhI hoya che, paraMtu AdhyAtmika ke pAramArthika dRSTie teo bALa ke ajJAnI hoya che. bhautika hoya ke pAramArthika hoya, mANase ajJAnI ke mUrkha mANaso sAthe saMbaMdha rAkhatA pahelAM bahu vicAra karavo joie. je saMbaMdhathI potAne lAbha karatAM hAni vizeSa thavAnI hoya 161 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 e saMbaMdha tarata tyajI devo joie. kyAreka AraMbhamAM anya vyaktinI pAtratA ke tenA irAdAnI khabara hotI nathI. keTalAka mANaso prathama mulAkAte sArA-DAhyA ane bhalA jaNAtA hoya che. athavA tevA dekhAvAno sarasa abhinaya karI zakatA hoya che, paraMtu saMsargamAM AvyA pachI teo keTalA luccA, lobhI, svArthI ane kapaTI che tenI khabara paDe che. keTalAka mANaso svabhAve tAmasI prakAranA hoya che ane potAnA saMsargamAM AvanArane potAnA svabhAvano cepa lagADyA vagara rahetA nathI. keTalAka mANaso dArU, jugAra, corI, parastrI vagerenAM evAM vyasanomAM eTalA badhA DUbI gayA hoya che ke temanA saMparkamAM AvanArane teo game tevA dAvapeca khelIne paNa potAnA jevA banAvyA vagara rahetA nathI. sarakhe sarakhAmAM hoya maitrI e nyAye ekabIjAne ekabIjAnA saguNono ke vyasanano cepa lAge che. sArI sobata sArA saMskAramAM pariName che. jyAre sobatIo vacce kakSAbheda hoya che tyAre keTalIka vAra UMcI kakSAnA mANasonI asara nIcI kakSAnA mANaso upara thAya che. keTalIka vAra nIcI kakSAnAM mANasonI asara UMcI kakSAnA mANaso upara thAya che. jeNe vikasavuM che teNe potAnA karatAM vadhu vikasita mANasano saMga karavo joIe. jeo bIjAne sudhAravAnI bhAvanAvALA hoya temaNe potAnI zaktinuM mApa jANI levuM Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaM bAlassa saMgeNaM 16 3 joIe. kAraNa ke e mArga javAmAM sAhasa che, pariNAmanI anizcitatA che. kyAreka bIjAne sudhAravA janArA mANaso chevaTe pote ja bagaDI jatA hoya che. vartamAna samayamAM duniyAmAM cAre bAju vastI vadhI rahI che. jema jema vastI vadhatI jAya che tema tema raheThANo, bajAro, haravApharavAnAM sthaLo, yAtrAdhAmo vagere gIca banatAM jAya che. mANasane bIjAno saMparka ke saMsarga na karavo hoya to paNa karavo paDe evA saMjogo keTalIka vAra UbhA thAya che. moTA zaheromAM vyakti gharethI bahAra gaI hoya ane pachI Ave tyAM sudhI te kyAM gaI ane kone maLI, konI sobate caDI gaI che, tenI dekharekha rAkhavAnuM agharuM banatuM jAya che. kyAreka to parimAma jaNAyA pachI khabara paDe che ke amuka vyakti ghaNA vakhatathI khoTA mANasonA saMsargamAM rahetI hatI. zALA ke kolejamAM janArAM potAnA saMtAnonI acAnaka vicitra vartaNuMka thatI joIne ciMtAtura banatAM mAbApone tapAsa karatAM pAchaLathI khabara paDe che ke potAno dIkaro ke dIkarI potAnAM zALA-kolejanAM sobatIo sAthe rahIne kephI dravyo letAM thaI gayAM che, gaMdI gALo bolatAM zIkhI gayAM che, viDiyo-pArlaranA jugAra ramatAM thaI gayAM che ke ethI paNa vadhAre bhayaMkara TevavALAM banI gayAM che. paraMtu tyAre eTaluM badhuM moDuM thaI gayuM hoya che ke saMtAno hAthamAMthI cAlyAM gayAM hoya che, ane teone potAnI jiMdagIne pAyamAla karI Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 - nAkhatAM lAcArIthI joyA karavuM paDe che. samRddha dezomAM yuvAna dIkarA-dIkarInI AvI ghaTanAonA dAkhalA uttarottara vadhu ne vadhu banatA jAya che. saMsarga ke sobatanI paraspara asara keTalI bhayaMkara thAya che te AvAM dRSTAMto parathI joI zakAya che. jema saMtAnonA banAvo bane che tema pati ke patnI duSTa sobatathI khoTe ravADe caDI gayAnA, paisAthI, tabiyatathI ane cAritryathI pAyamAla thaI gayAnA banAvo paNa vartamAna jagatamAM vadhatA jAya che. hoTelo, kalabo, ekAMta raheThANo, gukha AvAsonI vadhatI jatI sagavaDo tathA vepAradhaMdho vadhAravAnI lAlaca ApavA paDatAM ke maLatAM strI, dhana, bheTasogAdanA pralobhanomAM phasAyelA mANasonI vAta gharanA sabhyone jaladI jANavA maLatI nathI. A Sailor's wife in every port jevI jUnI kahevatanI jema deza-videzano vAraMvAra pravAsa karatA moTI moTI kaMpanIonA adhikArIo paNa sarakhA sobatIo maLI jatAM anAcAranA bhoga bane che. kAmAturane lajjA ke bhaya rahetAM nathI evI sthiti pachI pravarte che; eTaluM ja nahi paNa enA mANaso potAnA apakRtya mATe mitravartuLamAM abhimAna dharAvatA thAya che. je samartha che ane aDaga AtmavizvAsa dharAve che tenA upara apAtra ke kupAtra vyaktinI sobatanI mAThI asara thatI nathI, balake AvA mANaso ayogya mANasanI sobata karIne paNa Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaM bAlassa saMgeNaM 165 tene yogya banAve che. temanuM dhyeya spaSTa hoya che ane temanI zakti moTI hoya che. cora-luTAruo vacce rahIne temanI asa2 potAnA upara na thavA detAM temanAmAMnA keTalAyane pote sudhAryA hoya evA mahAtmAonAM dRSTAMto itihAsamAM noMdhAyelAM che. jApAnanA eka bauddha dharmagurunI rasika kathA che. teo jJAnI, cAritrazIla ane karuNAvaMta hatA. teo potAnA ziSyo sAthe eka gAmathI bIje gAma vihAra karatA hatA. eka vistAramAM teo AvyA tyAre khabara paDI ke e vistAramAM rahenArAM ghaNAkharA loko co2, DAku, jugArI, vyasanI, jhanUnI, khUnI vagere prakAranA che. khoTuM kAma karatAM koIne zarama naDatI nathI. pakaDAI jAya ane sajA thAya to jelamAM javAmAM paNa temane zarama rahetI nathI. gunegAra komamAMthI seMkaDo mANaso jelamAM paNa hatA. ziSyoe mahAtmAne kahyuM ke, A pradezamAM rahevAnuM ApaNuM kAma nathI. AvA lokonI vacce rahIe to ApaNe paNa koka vakhata saMDovAIe.' paraMtu dharmagurune thayuM ke AvA lokanI vacce ja rahevuM joie ane temane upadeza ApI sudhAravA joIe. dharmagurue tyAM ja rahevAnuM nkakI karyuM. paraMtu ghaNA divasa sudhI vyAkhyAna dvArA upadeza ApavA chatAM koI pariNAma dekhAtuM nahotuM. paraMtu pachI eka divasa evuM vicitra banyuM ke eka gRhasthanA gharethI e mahAtmA pote caMpala corI lAvyA. corI karIne Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mukAme AvyA pachI tarata potAnA ziSyone, potAna je koI maLavA Ave tene sahajatApUrvaka potAnI corInI vAta kahI devA lAgyA. ziSyone A gamyuM nahi. loko paNa cakita thaI gayA. cora-luTAru lokonI vacce rahevAthI mahAtmAo paNa bagaDe che evo abhiprAya lokomAM vaheto thaI gayo. ziSyone vadhAre navAI to e vAtanI lAgI ke caMpala jUnAM hatAM. mahAtmAnA paganA mApanAM nahotAM. ane te vAparavAnI mahAtmAne kaMI icchA paNa nahotI. to pachI mahAtmAe AvI corI karI zA mATe? mahAtmAnI corInI vAta pharatI pharatI rAjAnA kAne AvI. te paNa vicAramAM paDI gayo. corInA gunA mATe mahAtmAne sajA karavI ke nahi teno prazna Ubho thayo, paraMtu mahAtmAe sAmethI kahevaDAvyuM ke pote je corI karI che te mATe potAne kaDakamAM kaDaka sajA thavI joie, nahi to lokomAM khoTo dAkhalo besaze, ane rAjA anyAyI che evI TIkA thaze. mahAtmAnI corInI sajA mATe rAjyanI adAlatamAM kAma calAvavAmAM AvyuM. mahAtmAe e cukAdo harSapUrvaka svIkAryo. teo kedamAM dAkhala thayA. sajA pUrI thatAM mahAtmA potAnA dharmasthAnake pAchA AvyA. mahAtmAnI pratiSThA lokomAM ghaNI ochI thaI gaI. ziSyo paNa ciMtAtura banyA. evAmAM thoDAka divasamAM mahAtmAe, bIjA koI gRhasthane tyAM gayA hatA tyAre tyAMthI pAchA pharatAM Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaM bAlassa saMgaNaM eka hAthapaMkhAnI corI karI. mukAme AvIne teo potAnA ziSyone pote karelI corInI vAta kahevA lAgyA. pharIthI e ja pramANe rAjA sudhI vAta pahoMcI ane mahAtmAne keTalAka divasanI sajA thaI. bIjI vAra kedamAMthI chUTIne mahAtmA potAnA sthAnake AvyA. ane pharI pAchI thoDA divasamAM emaNe koI eka gRhasthanA gharethI eka nAnA vastranI corI karI. lokone thayuM ke A mahAtmA cakrama thaI gayA che, emane have corInI Teva paDI gaI che. loko mahAtmAne dhikkAravA lAgyA. ziSyone Azcarya e vAtanuM thatuM ke potAnA guru corI karIne tarata kabUla kema karI de che ? ane corI paNa koI nAnakaDI, najIvI ane binaupayogI cIjavastunI kema kare che ? AvI vastu to mahAtmA eka mAge to bhakto dasa vastu Ape evI lokonI bhakti hatI. tema na karatAM corI karIne mahAtmAe potAnI ane badhA ziSyonI AbarU bagADI nAkhI che. mahAtmA jANe ke corI karavAnA koI mAnasika rogano bhoga thayA lAge che. AvI rIte vakhatovakhata corI karI, tarata kedanI sajA svIkArI, keTalAka divasa kedamAM rahI mahAtmA pAchA AvatA. lokone have mahAtmA pratye koI Adara rahyo na hato. paraMtu rAjAne ane adhikArIone avalokana karatAM eka vAta jaNAvA lAgI hatI ke rAjyamAM have corI, lUMTa, khUna, vyabhicAra vagerenA kissAo pahelAM karatAM ochA ne ochA Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 thavA lAgyA hatA. tapAsa karatAM rAjAne jaNAyuM hatuM ke mahAtmA kedamAM dAkhala thayA pachI badhA kedIo sAthe haLImaLIne rahetA ane temane rAtadivasa jAtajAtano upadeza ApatA. ene lIdhe kedanI sajA pAmelA keTalAya kedIonAM hRdayanuM kAyamI parivartana thayuM hatuM. mahAtmA kedIone kahetA ke temanI sAthe kedamAM divasarAta sAthe rahevA maLe mATe ja teo nAnakaDI corI jANI-joIne karI letA hatA. rAjAne, lokone ane mahAtmAnA ziSyone khabara paDI ke mahAtmA pote lokomAMthI gunAkhorI ochI thAya te mATe jANI-joIne nAnakaDI corI karI letA ke jethI kedIonA nikaTanA saMsargamAM teo rahI zake ane teonA jIvanane pote sudhArI zake. vAraMvAra kedanI sajA bhogavIne temaNe samagra rAjyamAM gunAonuM pramANa ghaNuM ochuM karI nAkhyuM. mahAtmAnI AraMbhamAM ghaNI apakIrti thaI, paraMtu emanA AzayanI ane yuktinI lokone jyAre khabara paDI tyAre lokonuM te mahAtmA pratyenuM mAna ghaNuM vadhI gayuM. jAte apakIrti vahorIne lokone kalyANanA mArge laI javAnI karuNAbharI emanI dRSTi hatI. kharAba mANasonA saMgamAM rahIne paNa pote kharAba na thatAM, kharAba mANasone sudhAravAnuM bhagIratha kArya AvA mahAtmAo karI zakatA hoya che. e mATe potAnAmAM daDha vizvAsa, sAmarthya, pUruM AtmabaLa hovAM jarUrI che. jema vyAvahArika kSetre tema dhArmika ke AdhyAtmika kSetre paNa Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaM bAlassa saMgeNaM 169 kusaMgane kAraNe viSama ghaTanAo nathI banatI ema na kahI zakAya. duniyAnA badhA ja dharmanA kSetramAM vatteoche aMze saDo to rahelo che. emAM paNa paheravezathI ke dharmakriyAthI bahu dhArmika dekhAtA mANasonAM hRdayamAM paNa adhArmika vAsanAo gupta ke suSuptapaNe paDelI hoya che. sarakhI sobata maLI jatAM anAcAra cAlu thAya che. evA kSetramAM paNa mANase saMgata karatAM pahelAM sAmI vyaktinI pAtratAno vicAra karI levo joIe ane utAvaLe saMbaMdha na bAMdhatAM thoDA anubhave parIkSA karIne e saMgata vadhAravI ke nahi teno nirNaya karI levo joIe. mANasane jyAM ema lAge ke bAhya dRSTie pavitra dekhAtI vyaktinA saMparkamAM AvavAthI potAnuM naitika adha:patana ja thavAnuM che, tyAM teNe hiMmatapUrvaka tevI saMgata choDI devI joie. dhArmika ke AdhyAtmika kSetre pragati karavAnI bhAvanAvALAe anya vyaktinI dhArmika ke AdhyAtmika pAtratAno vicAra vadhAre sUkSma rIte karavAnI apekSA rahe che. keTalAka mANasone tattvacarcAmAM ghaNo rasa paDe che, paraMtu temanI vRttio to pArthiva viSayomAM doDyA karatI hoya che. evI vyakti sAthenA saMbaMdhathI tAttvika jJAna kadAca vadhe ke na vadhe to paNa, temanA sthaLa bhautika rasanA prabhAvane kAraNe saMgata karanAranA potAnAmAM bhautika vAsanAo jAgavAno saMbhava rahe che. bhojananI svAdiSTa vAnagIo, suMdara vastraparidhAna, sukhavaibhavanAM Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 AkarSaka sAdhano, strI, dhana vagerenI sthala ke sUkSma Asakti, kIrti-prasiddhinI lAlasA, loko uparanuM prabhutva, AtmazlAghA vagere prakAranAM lakSaNo jenAmAM ThAMsIThAMsIne bharelAM hoya tevA kahevAtA mahAtmAo dharma ke tattvajJAnanI game teTalI moTI vAto kare ane chaTAdAra vastRtvazaktine kAraNe aneka lokone AkarSe to paNa tevA dharmanetAonA saMsargathI dhArmika lAbha meLavavAnI bhAvanAvALAne to sthUla ke sUkSma patananA mArge javAnuM ja vizeSa bane che. koI vAra evuM paNa bane ke evA dharmanetA potAnI Atmika zaktithI ghaDIkamAM jAgrata thaI, svastha thaI potAnI jAtane vadhu patananA mArge jatAM aTakAvI ke saMbhALI laI zake, paraMtu enA prabhAvamAM AvyA pachI patananA mArge ghasaDAvA lAgelA sAmAnya bhaktone mATe temAMthI nIkaLavuM agharuM ke azakya banI jAya che. evA keTalAka dharmanetAo pote DUbatA bacI jAya che, paraMtu ene anusaranArAMo DUbI jAya che. samartha mANaso potAno pramAda, eTalA ja sAmarthyathI, dUra karI zake che. asamartha mANasono pramAda, temane durgati tarapha ghasaDI jAya evI saMbhAvanA vizeSa jovA maLe che. mANaso bALabuddhinA ajJAnIono saMga kare che athavA temanAthI evA ajJAnIno saMga thaI jAya che, paraMtu apramatta mANaso patananA mArge laI janArA saMgane nivAre che. eTalA mATe ja bhagavAne sAdhanA karavA icchanAra sAdhuone kahyuM che: Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaM bAlassa saMgaNaM 1 71 alaM bAlassa saMgeNaM. vividha prakAranA saMgomAM potAnA ja AtmAnA saMga jevo uttama bIjo kayo saMga hoya ? eTale ja jJAnI mahAtmAo yogya saMga na maLe to niHsaMga rahevAnuM pasaMda karatA hoya che, kAraNa ke emane mATe asaMga e paNa eka apekSAe uttama saMga che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 asaMvibhAgI na hu tassa mokkho [asaMvibhAgI hoya teno mokSa nathI] sama eTale sarakhA; vibhAga eTale bhAga karanAra, asaMvibhAgI eTale sarakhA bhAga na karanAra, sarakhI vaheMcaNI na karanAra. bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke, je saMvibhAgI nathI arthAt je potAnAM dhanasaMpatti vagere bhogasAmagrImAMthI bIjAne sarakhuM vaheMcato nathI tevo mANasa kyAreya mokSagati prApta karI zakato nathI. bhagavAne zabda paNa "saMvibhAga" prayojyo che, je arthasabhara che. potAnI lAkho-karoDonI dhanadolatamAMthI mAtra be-pAMca rUpiyAnI koIne madada karavI e saMvibhAga nathI. ucita hisso e saMvibhAga che. kevI kevI vyaktio mokSanI adhikArI nathI banI zakatI e mATe bhagavAna mahAvIre kaheluM vacana dasavekAlika sUtramAM nIce pramANe ApavAmAM AvyuM cheH ye yAvi caMDe mai iDhigArave pisuNe nare sAhasa hINapesaNe / adiTThadhamme viNae akovie asaMvibhAgI nahu tassa mokkho|| [je mANasa krodhI hoya, buddhimAM tathA RddhimAM Asakta hoya ane eno garva karanAro hoya, cADIcUgalI karanAro Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMvibhAgI nahu tassa mokkho 173 hoya, avicArI sAhasa karanAro hoya, hIna lokone sevanAro hoya, adharmI hoya, vinayathI ajANa hoya ane asaMvibhAgI hoya tene mokSa prApta thato nathI.] asaMvibhAgIno mAtra sAdo zabdArtha laIe to teno artha thAya che ke je sarakhA bhAga pADato nathI. vepAradhaMdhAmAM ke mAla-milakatamAM vaheMcaNI vakhate bhAgIdAro, sAthIo, kuTuMbanA sabhyo vagere mATe je sarakhA bhAge pADato nathI ane kapaTabhAvathI, luccAIthI, svArthadaSTithI nAnA-meTA bhAga pADe che te paNa asaMvibhAgI kahevAya che. evA mANaso pakSapAta karavAnuM ane anyane anyAya karavAnuM pApa bAMdhe che. AvA svArthI, pakSapAtI, luccA, anyAya karanArA, daMbhI, asatyavAdI mANasono mokSa nathI e to spaSTa ja che. paraMtu ahIM asaMvibhAgI zabdano mAtra zabdArtha ja nathI levAno. ahIM e zabda vizALa dRSTithI ane viziSTa hetuthI prayojAyo che. bhagavAne kahyuM che ke je potAnI dhanadolatamAM samAjanA jarUriyAtamaMda mANasono ucita hisso svecchAe rAkhato nathI tevA asaMvibhAgIno paNa mokSa nathI. je vyakti hiMsA Acare, asatya bole, krodha kare, abhimAna kare, avinayI hoya, niMdaka hoya tevI vyakti mokSagati na pAmI zake e to jANe samajI zakAya tevI vAta che. saMyama ane sadAcAra vinA jIvanI Urdhvagati thatI nathI. je vyakti pApAcaraNamAM tIvra rasa le che te vyakti ghaNAM bhAre karmo bAMdhe Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 che ane jyAM sudhI tevAM karmono kSaya thato nathI tyAM sudhI saMsAramAMthI tene mukti prApta thatI nathI. paraMtu asaMvibhAgI vyaktine mokSa prApta thato nathI ema kema kahevAya ? Avo prazna thavo svAbhAvika che, kAraNa ke asaMvibhAgI bIjuM kaMI pApa to karato dekhAto nathI. asaMvibhAgI vyaktino mokSa nathI evo vicAra tAtkAlika kadAca koIkane Azcarya upajAve evo che. mANasa potAnAM dhana-saMpattimAMthI bheTa ke dAnarUpe bIjAne kazuM na Ape to temAM evo kayo moTo anartha thaI jAya che evo prazna thavo svAbhAvika che. mANasane potAnI AjIvikA saMpUrNapaNe pote ja bhogavavAno kAyadesara hakka che. vaLI evo hakka hovo paNa joIe ema koI mAne to te mAnyatA lokomAM vyAjabI gaNAya che, kAraNa ke potAnA puruSArthathI ane potAnA bhAgyathI meLavelI potAnI dhana-saMpatti pote bhogavavI emAM kazuM gerakAyadesara nathI. potAnI kamANImAMthI bIjAne ApI devAnuM hoya to eTaluM vadhAre kamAvA mATe mANase mahenata zA mATe karavI ? A vicAra prathama dRSTie kadAca sAco bhAse to paNa te yathArtha nathI ema jarA UMDANathI vicAratAM samajAze. mANasa je arthopArjana kare che temAMthI sIdhI ke ADakatarI rIte rAjya sarakAranA karaverA dvArA keTalIka rakama to avazya cAlI ja jAya che. rAjyavyavasthA mATe te anivArya che. koI nAgarika temAMthI bacI zakato nathI. alabatta, potAnI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMvibhAgI na hu tassa mokkho 175 kamANImAMthI rAjyasarakArane karaverA dvArA parANe ane anicchAe dhana ApavuM e eka vAta che ane potAnA dhanano svecchAe bIjAnA upayoga mATe tyAga karavo e bIjI vAta che. paraMtu tyAga ane sahakAranI bhAvanA vinA jIvanavyavasthA, samAjavyavasthA ke rAjyavyavasthA saraLatAthI cAlI nA zake. bALaka jyAre janme che tyAre tarata ja stanapAna kare che. mAtA ane bALaka vacce A rIte levaDa-devaDano vyavahAra sthapAya che. mAtA kazuMka Ape che ane bALaka kazuMka grahaNa kare che. bALaka moTuM thAya tyAM sudhI tene khavaDAvavA-pIvaDAvavAnI, bhaNAvavAnI, sAcavavAnI, lagna karAvI ApavAnI, nokarIdhaMdhe lagADavAnI javAbadArI mAtA-pitAne mAthe rahe che. Ama eka kuTuMbanA sabhyo vacce AdAna-pradAnano saMbaMdha athavA RNAnubaMdha rahyA kare che. kyAreka kuTuMbamAM koI sabhyane evo prazna thato nathI ke bIjAne mATe huM zA mATe kazuM karuM ? athavA bIjInuM huM zA mATe kazuMka grahaNa karuM ? koI paNa vyakti potAnA jIvananirvAha mATe jarUrI evI anna, vastra, raheThANa, auSadha vagere prakAranI tamAma cIja-vastuonuM utpAdana pote ja kare evuM banatuM nathI. evo Agraha koI rAkhatuM nathI ane rAkhe to te TakI zake tema nathI. eTalA mATe ja samAjanA sabhyo eka ekama tarIke paraspara sahakArathI rahe che ane jIve che. vaLI, samAjamAM badhA ja mANaso eka ja prakArano vyavasAya Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kare to te samAja TakI zake nahi. samAjanA judA judA vargo potapotAnI zakti ane AvaData anusAra tathA potapotAnA saMjogo ane taka anusAra potAno vyavasAya meLavI le che ke zodhI le che, kyAreka vyavasAya-parivartana paNa thayA kare che. potapotAnA astitvane TakAvI rAkhavA mATe ema karavuM anivArya banI jAya che. samAjanA vibhinna vargo vacce jIvananI jarUriyAto aMge A rIte vibhinna vyavasAyo dvArA AdAnapradAnanI kriyA satata cAlatI rahe che. emAM koine bhAra lAgato nathI. potapotAne bhAge AveluM kAma dareka potapotAnI icchAzakti anusAra karyuM jAya che. samAjanI A vyavasthAmAM saMvibhAgano siddhAMta ghaNe aMze vaNAI gayelo hoya che. dareka vyaktinI utpAdakazakti ane upabhogazakti ekasarakhI nathI hotI. vaLI samAjamAM lokonAM boddhika staranI ane zArIrika zaktinI uccAvatA hovAne lIdhe dareka vyaktinI jIvanaparyata utpAdanasakti paNa ekasarakhI nathI hotI ane upabhogazakti paNa ekasarakhI nathI rahI zakatI. manuSya jyAre samAjanI sthApanA karIne tenA eka aMgarUpe rahyo che tyAre AvI uccAvacatAne kAraNe paraspara sahakArano siddhAMta enA pAyAmAM rahelo hovo joIe. A sahakAranI bhAvanA na hoya to samAjamAM kaleza, dveSa, saMgharSa vagere rahyA kare ane samAja chinnavicchinna thaI jAya. samAjamAM badhAM ja Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMvibhAgI nahu tassa mokkho 177 mANaso vacce samAnatAnA dhoraNane jo svIkAravAmAM Ave ane paraspara sumeLabharyA sahakAranI bhAvanA poSAyA kare to samAjavAdanI eka Adarza sthitinuM nirmANa thaI zake. e mATe je kartavyaniSThA joIe te to paraspara premabhAva hoya to ja TakI zake. premabhAva hoya to ja potAnI mAlikInAM dhanasaMpattimAM, bhogopabhogamAM bIjAne saMvibhAgI banavA nimaMtraNa ApI zakAya. je samAjamAM A saMvibhAgIpaNuM nathI athavA ochuM che te samAja zuSka, jaDa ane niSThANa banI jAya che. Ama bho tika dRSTie paNa samAjamAM saMvibhAgIpaNAnI bhAvanAnI AvazyakatA rahe che. koI paNa vyakti pote potAnA puruSArtha vaDe je je kaMI dhana-saMpattinuM upArjana kare che te evuM vyavasthita ane cokasAIbhareluM nathI hotuM ke jethI enA jIvanano jyAre aMta Ave tyAre enA upabhoga mATe te badhuM ja pUrepUruM vaparAI gayuM hoya ane eka kaNa jeTaluM na to uchInuM levuM paDyuM hoya ke na to kaMI vadhyuM hoya. jIvananI vyavasthA ja evI che ke gRhastha mANasa saMsAra choDIne cAlyo jAya che tyAre kAM to te kaMIka devuM mUkIne jAya che ane kAM to te kaMIka vAraso mUkIne jAya che. chevaTe kazuM ja na hoya to paNa mANasanA zarIra uparanuM vastra paNa te mUkIne jAya che. jIvanamAM Ama banavuM anivArya che. gRhasthonI A vAta to samajAya evI che, paraMtu sAdhu-saMtonI bAbatomAM paNa tema bane che, kAraNa ke temanA Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 gayA pachI temanAM vastro, pAtra, kamaMDala, graMtha tathA anya upakaraNo to rahI jatAM hoya che. saMsAramAM koI paNa jIva janma-janmAttaranI dRSTie ekalo jIvI zakato nathI. ene kyAreka ne kyAreka koI vastu mATe bIjA jIvono sahAro avazya levo ja paDe che. to bIjI bAju bIjAnI upara anugraha karavo e paNa jIvanuM eka mahattvanuM kudaratI lakSaNa che. mana, vacana ane kAyAthI bIjA jIvone jIvavAmAM sahAyarUpa thavuM e uttama jIvanuM lakSaNa che. tattvArtha-sUtramAM kahyuM che: "parasparopado gIvInA' eTale ke ekabIjA upara upakAra karavo e jIvonuM lakSaNa che. jIvo ekabIjAno upakAra laIne jIvI zake che. sthULa karatAM sUkSma dRSTie A vicAra vadhu samajavA jevo che. eTale ja upakArabuddhi, parArthakAritA e jIvanuM eka mahattvanuM lakSaNa che. e lakSaNa jeTaluM vadhAre vikasita eTalI jIvanI gati ucca. eTale ja zAstrakAro kahe che ke eTaluM to nizcita ja che ke parArthakAritAnA guNa vinA koI paNa jIvano mokSa nathI. haribhadrasUrie kahyuM che ke je jIvo "lobharati' che, arthAta meLavavAmAM ja AnaMda pAme che, ApavAmAM AnaMda nathI anubhavatA evA jIvo bhAvAbhinaMdI ja rahevAnA. emane saMsAramAM rakhaDavuM ja game che, mokSanI ruci emane thatI nathI. vaheMcIne khAvAnI, sahakAra ane saMpanI bhAvanAnAM mULa kuTuMbajIvanamAM UMDAM rahelAM che. mAtA bhUkhe rahIne paNa bALakane Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMvibhAgI na hu tassa mokkho 179 khavaDAve che ane teno AnaMda anubhave che. mAtA-pitA AkhI rAta ujAgaro karIne potAnA mAMdA bALakane sAcave che. vRddhAvasthAmAM saMtAno kamAya che ane vRddha mAtA-pitAne beThAM beThAM khavaDAve che. mAtA-pitA azakta ke mAMdAM thayAM hoya to saMtAno pUrato samaya ApIne temanI saMbhALa rAkhe che. (alabatta kyAMka apavAda hoI zake che.) A badhuM kartavyarUpe che, paraMtu te eTaluM sahaja che ke ekaMdare koIne emAM kazuM zIkhavAnuM hotuM nathI ke koIne te bojArUpa lAgatuM nathI. khavaDAvIne khAo'nI bhAvanA manuSyane saMskAranA uccatara stara upara laI jAya che. bIjAne mAtra khavaDAvavAnI bAbatamAM ja nahi paNa enI badhI ja jIvanajarUriyAtonI bAbatomAM udAratAthI sahakAra ApavAnI bhAvanA bhAratIya saMskRtimAM prANarUpa gaNI che. AMgaNe Avelo atithi deva bArabara che- "matithi devo bhava." atithinI bAbatamAM bhAratIya saMskRtino A sarvocca Adarza che. AvI ucca bhAvanA vizvamAM anyatra kyAMya jovA maLatI nathI. atithi-saMvibhAga' e bhAratIya saMskRtinuM eka mahattvanuM gauravabharyuM lakSaNa che. jaina zrAvakonuM to e eka vrata gaNAya che, jemAM atithinA arthamAM sAdhu-sAdhvIo upara vadhu bhAra mUkavAmAM Ave che. bhautika dRSTie vikasatA jatA Adhunika vijJAnane kAraNe, navI navI jIvanapaddhatine kAraNe, tathA navI arthavyavasthAne Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kAraNe manuSyamAMthI A "atithidevo bhava'nI bhAvanA ghaNI ghasAtI cAlI che. vartamAna vibhakta jIvanavyavasthA ane gharakAmanA bhArane lIdhe paNa A bhAvanA lupta thavA lAgI che. ghera acAnaka ajANyA mahemAna Ave ane pote rAjI rAjI thAya evuM have keTalAM ochAM strI-puruSonI bAbatamAM jovA maLe che ! emAM vyaktinA doSa karatAM paristhitino doSa vadhu moTo che. anya dezonI jIvanapraNAlikAno prabhAva bhAratIya jIvanapramAlikA upara ghaNo paDyo che to bIjI bAju bhAratIya atithi-bhAvanAno durupayoga paNa ghaNo thayo che. eTale Ama banavuM svAbhAvika che. tema chatAM atithi-saMvibhAganI bhAvanA hRdayamAM avazya saMgharI rAkhavA jevI che. potAnA AhAramAMthI sAdhusaMtone bhikSA-gocarI ApavAnI bhAvanAnuM rojeroja poSaNasaMvardhana karavA jevuM che. AMgaNe AvatA atithio-abhyAgatomAM sarvocca sthAna sAcA sAdhusaMtone ApavA jevuM che. bhAratamAM keTalAya lokone rojano evo niyama hoya che ke potAnA bhojanamAM koIkane sahabhAgI banAvavA joIe. rojeroja to mahemAno kyAMthI hoya ? to paNa potAnuM rAMdheluM phakta pote ja khAvuM e to narI svArthI saMkucita vRtti gaNAya. eTale iSTadevane pratIkarUpe kaMIka arpaNa karI, yajJamAM kaMIka Ahuti ApIne pachI jamavAnI prathA hiMdu paraMparAmAM che. evI ja rIte keTalAye loko rojeroja pahelAM zerImAM gAya ke kUtarAne Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMvibhAgI na hu tassa mokkho khavaDAvIne pachI pote khAya che. A bhAvanAno rUDhAcAra to eTalI hada sudhI thayo ke pote kuTuMbanA sabhyonI saMkhyAnusAra mApIne rasoI kare che ane jarA paNa rasoI vadhavI na joie evI vAta potAnA gharamAM na thavI joie. eTalA mATe strIo roTalI ke roTalo karatI vakhate eka nAnI cAnakI vadhArAnI karatI hoya che. eno artha e thayo ke pote mApImApIne rasoI karI nathI. A cAnakI e saMvibhAganuM pratIka che. samAjamAM keTalAye evA udAracitta mahAnubhAvo hoya che ke jemane potAne ghe2 koI mahemAna jamanAra na hoya to AnaMda na thAya. haju paNa gujarAta, rAjasthAna ane bIjA pradezomAM keTalAye evA jaina che ke jemano rojano niyama che ke relave sTezana 52 jaI koIka ajANyA sAdharmika bhAIne jamavA mATe potAnA ghare teDI lAve ane emane jamADyA pachI pote jame. je divase evI koI vyakti na maLe to te divase emane upavAsa thAya. vaheMcIne khAvAnA siddhAMtamAM samAjavAdanAM mULa rahelAM che. samAjanA dareka nAgarikane AjIvikAnA ane upabhoganA ekasarakhA hakka maLavA joIe ane ekasarakhI taka maLavI joIe. A eka Adarza bhUmikA che. jyAM A svarUpa sacavAtuM nathI ane jyAM samAjano eka varga atizaya dhanasaMpatti ekatra karIne ezaArAma kare che ane e ja samAjano bIjo varga peTano khADo pUro karavA divasa-rAta kALI majUrI kare che e samAjamAM jhaghaDA-kaleza, saMgharSa, khUna, vargavigraha ityAdi 181 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 2 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 AvyAM vagara rahetAM nathI. eTalA mATe ja bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke je dAna Apato nathI, asaMvibhAgI che, saMgrahakhora che, apramANabhogI che te naitika dRSTie samAjano cora che. te asteya-acorya nAmanA mahAvratano bhaMga karanAro che. te mokSano adhikArI nathI. vartamAna samayamAM cAre bAju saMgharSa, kaleza, dveSa, hiMsA ane azAMtinuM vAtAvaraNa vadhatuM hoya tevuM jovA maLe che. manuSyanI vyaktigata, kauTuMbika, sAmAjika ke rASTrIya stare rahelI saMkucita svArthavRttine kAraNe A saMgharSamaya azAMta sthiti sarjAya che. jyAM jyAM udAratA che, premabhAva che, sahiSNutA che, sahakAra che tyAM tyAM zAMti ane saraLatA pratyakSa jovA maLe che. manuSya potAnA deza, jAti, bhASA ane dharmanA saMkucita kocalAmAMthI bahAra AvI manuSyamAtrane mAnavatAnI dRSTie nihALe, bhautika bhedo enI dRSTimAMthI vigalita thaI jAya to jIvana tene mATe svarga jevuM banI zake che. mAtra mAnavatAnI bhAvanA ke manuSya premanI bhAvanA AgaLa ja aTakI na jatAM pazu-paMkhIo sahita sarva jIvo prati je loko potAnI AtmacetanAno vistAra anubhave che teone to sUkSma AdhyAtmika anubhUtino avarNanIya AnaMda mANavA maLe che. saMvibhAganI kriyA pULa hoya to paNa tenA saMskAra UMDA paDe che. mANasamAM dAna ane dayAno guNa vikAsa pAme che. grahaNa karavuM, meLavavuM, prAptithI rAjI thavuM, jhUMTavI levuM-evA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMvibhAgI na hu tassa mokkho 183 badhA sthULa saMskAra to jIvomAM anAdikALathI rahelA che. e zIkhavavA mATe bahu jarUra rahetI nathI. nAnuM bALaka paNa potAnI managamatI vastu laIne tarata rAjI thaI jAya che. bIjAne ApavAnuM bALakane zIkhavADavuM paDe che. potAnuM eka ja ramakaDuM hoya to paNa bALaka rAjIkhuzIthI bIjA bALakane te ramavA ApI zake to samajavuM ke temanAmAM saMvibhAgano guNa khIlyo che. A guNa keTalIka vAra khIlyo hovA chatAM saMjogo badalAtA DhaMkAI jAya che ke ghasAI jAya che. paraMtu viparIta saMjogomAM paNa e guNa TakI rahe e ja enI mahattA che. e guNa jema jema vikasato jAya tema tema bIjA jIvo prati udAratA, samAnatA vagere prakAranA bhAvo vikasatA jAya che. AvA guNo jema jema vikasatA jAya tema tema tenI sAthe saMlagna evA anya guNa paNa vikasatA jAya che. guNavikAsa e AdhyAtmika vikAsanI pUrvabhUmikA che. bIjA jIvo pratye AtmopamayanI bhAvanA jyAM sudhI na Ave tyAM sudhI "sarva jIva e siddhasama' evI dRSTi aMtaramAM sthira na thAya. e sthira na thAya tyAM sudhI AdhyAtmika vikAsanI zakyatA nathI. jo e na hoya to pachI mokSaprAptinI to zakyatA ja kyAMthI? eTalA mATe ja bhagavAna mahAvIre yathArtha ja kahyuM che ke asaMvibhAgI vyaktino mokSa nathI. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 aNusAsio Na kuppijjA [anuzAsita thatAM (ke zikSA pAmatAM) krodha na karavo] bhagavAna mahAvIra janmakalyANakanA avasare emanAM aneka vacanomAMthI A eka vacananuM smaraNaciMtana karIe. bhagavAna mahAvIra svAmIe 'uttarAdhyayana' sUtranA 'vinaya' nAmanA pahelA adhyayanamAM ziSyanA guru pratyenA vinaya upara bahu bhAra mUkyo che ane ziSyane vividha prakA2nI sAcI ane hitakArI salAhasUcanA ApI che. emAMnI eka salAha e che ke anuzAsita thavAmAM ziSye kyAreya paNa krodha na karavo. e gAthA nIce pramANe che: aNusAsio Na kuppijjA khaMti sevijja paMDie / khuDDehiM saha saMsaggiM hAsaM kIDaM ca vajjae / / [guru dvArA anuzAsita thatI vakhate (ke zikSA pAmatI vakhate) krodha karavo nahi. paMDita (buddhimAna, DAhyA) ziSye kSamA dhAraNa karavI. kSudra lokono saMsarga tyajI devo ane hAsya-majAka tathA evI ceSTAo choDI devI joIe.] 'anuzAsana' zabdamAM 'zAsana' zabda che. e zAs dhAtu parathI Avelo che. eno artha thAya che rAjya karavuM, prabhutva dharAvavuM, niyamamAM ke aMkuzamAM rAkhavuM, zikSA karavI. anuzAsana eTale zistapAlana. anuzAsita thatAM eTale Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asAsio kupijjA niyamamAM rahetAM athavA potAnA upara zistapAlana thatAM. arthavistAra karIe to 'guru dvArA daMDa ke zikSA thatAM' evo artha laI zakAya. anuzAsana eTale ke zistapAlana (Discipline)nI AvazyakatA jIvananA sarva kSetra ane sarvakAla mATe che. manuSyomAM uMmaramAM nAnAmoTApaNuM sadAkALa rahevAnuM. enI sAthe zikSaNa, dhana, sattA, zArIrika tAkAta ane suMdaratA ityAdinuM uccAvacapaNuM paNa rahevAnuM ja. AvA vaividhyasabhara jIvanamAM saMvAda (harmony) sthApavA mATe keTalAka niyamo banAvavAnI pharaja paDe ja. e niyamone rAjakIya stare kAyadAnuM svarUpa ApI zakAya. sAmAjika, zaikSaNika, dhArmika ityAdi stare paNa niyamone vividha prakAranuM rUpa ApI zakAya. jyAM niyama ke kAyado hoya tyAM be prazno avazya upasthita thavAnA. eka te koI kAyadAno jANatAM ke ajANatAM bhaMga kare to zuM karavuM ? ane bIjuM te paristhiti badalAya ane niyama jUno thaI jAya to zuM karavuM ? vaLI, A niyama ke kAyadAnI sattA kone ane keTalI hoya? e sattAno upayoga na kare athavA durupayoga kare to zuM karavuM ? ane paristhiti anusAra navA niyamo koNa ghaDe ane koNa maMjUra rAkhe ? Ama AgaLa vadhatAM vadhatAM anuzAsananA kSetre seMkaDo prazno udbhavI zake. paraMtu eTaluM nizcita ja che ke kuTuMba hoya ke vidyAnA kSetro hoya, dhaMdhAdArI kaMpanI hoya ke sarakArI 185 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 taMtra hoya-dareka mATe lakhyA ke vaNalakhyA keTalAye niyamo hovA jarUrI che. anuzAsana-zistapAlana vagara koIpaNa taMtra ke vyavasthA jhAjho samaya TakI na zake. gerazistane kAraNe kuTuMbomAM vikhavAda pedA thAya, zaikSaNika kSetro zithila thaI jAya, vepAra udyogo pAyamAla thaI jAya, sarakArI taMtramAM sattAnI uthalapAthala thAya. nAnI sarakhI ramatagamata mATe paNa be jaNa vacce niyama nakkI karavA paDe che ane AMtararASTrIya saMgaThano ke bahurASTrIya kaMpanIone paNa niyamo karavA ja paDe che. jema mAnavajIvananA vikAsa mATe anuzAsananI jarUra che tema bIjI bAju niyamanuM mana vagara pAlana karavuM, niyamamAMthI chaTakabArI zodhavI, niyamano bhaMga karIne svecchAe zikSA bhogavI levI ityAdi prakAranI manovRtti paNa mAnavajAtamAM AdikALathI rahelI che, kAraNa ke svArthano saguNa ke durguNa jIvamAtramAM rahelo che. eTalA mATe anuzAsananI samasyAo hareka vakhate hareka kSetre bhinnabhinna prakAranI rahyA karavAnI. eTalA mATe enuM nirAkaraNa vyaktigata kSetre ke sAmUhika kSetre kevI rIte karI zakAya tenI vicAraNA haMmezAM thatI rahe che ane rahevI joIe. emAM keTalAka upAyo tatkAlIna hoya che ane keTalAka sarvakAlIna. dharmanA kSetre guru-ziSyanI paraMparA bhAratIya saMskRtimAM jevI umadA jovA maLe che evI anyatra jovA nathI maLatI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNusAsio Na kuppijjA 187 guru ane ziSya bhinnabhinna kuTuMbamAMthI AvatA hovA chatAM UMcI kakSAnA guru-ziSya vacce pitA-putrathI paNa adhika saMbaMdha hoya che. guru ziSyane zikSA kare to te mAtra hitabuddhithI ja kare che ane ziSyane paNa te barAbara lAge che. zikSAmAM samatulA jALavavI e gurunuM kartavya che. potAne thayelI zikSA mATe ziSyanA manamAM roSa nathI thato ane na thavo joIe. ziSya gurune choDIne bhAgI jAya to koI ene aTakAvatuM nathI, kAraNa ke A koI bhautika svArthathI sthapAyelo saMbaMdha nathI. tyAga-vairAgyanI bhUmikA upara uccattara dhArmika-AdhyAtmika dhyeyanI prApti arthe svecchAe A saMbaMdha sthapAyo hoya che. ubhaya pakSe bIjAnI pAtratAno agAuthI vicAra thaI cUkyo hoya che. ziSyano samarpaNabhAva emAM mahattvanuM kArya kare che. ethI ja guru-ziSyanA saMbaMdhamAM jAti, kula, umara, rUpa, vyavahAru zikSaNa ityAdino ghaNo bheda hovA chatAM ane keTalAkamAM guru karatAM ziSya caDiyAto hovA chatAM A saMbaMdhamAM saMvAditA, AnaMda, utkarSanI bhAvanA ityAdi sArI rIte jaLavAyelAM rahe che. gurunuM ziSya mATe apAra vAtsalya tyAM sudhI hoya che ke "mAro ziSya mArA karatAM savAyo thAya.' ziSyA che paraniyam e sAcA gurunI bhAvanA hoya che. ane ziSyano samarpaNabhAva tyAM sudhI hoya che ke guru ziSyane sApanA dAMta gaNavAnI AjJA kare to paLano paNa vilaMba karyA vagara ke kazo saMzaya karyA vagara ziSya e karavA tatpara banI jAya che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 88 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 AvA vAtsalyapUrNa guru ane ziSyanuM jevuM advaita racAya che evuM advaita saMsAranA anya saMbaMdhomAM sAmAnya rIte jovA maLatuM nathI. bhAratIya paraMparAmAM jevuM A advaita jovA maLe che tevuM anya dharmamAM ke paraMparAmAM jovA nathI maLatuM. guru bhagavaMta ziSyane zikSA kare to temAM emano hitakArI vAtsalyabhAva ja rahelo hoya che. eTale guru taraphathI zikSA thAya to tethI ziSya roSa karavAnuM kazuM ja kAraNa rahetuM nathI. mATe bhagavAne kahyuM che ke ziSya eve vakhate roSa na karatAM kSamAno bhAva dhAraNa karavo. vaLI A zikhAmaNane amalamAM mUkavI hoya to kSudra mANasono saMsarga choDI devo joIe ane majAka mazkarIno paNa tyAga karavo joIe, kAraNa ke zudra mANasonI sobatathI ke caDavaNIthI ziSyanA manamAM guru pratye cIDa, abhAva, roSa pedA thAya che. potAne yogya zikSA thaI hoya tyAre sAMtvana ApanArA mANaso halakI koTinA na hovA joIe, kAraNa ke emanuM sAMtvana viSa samAna hoya guru jyAre ziSyane Toke che, aTakAve che, Thapako Ape che ke zikSA kare che tyAre te potAnA ziSyanA doSo dUra karavAne arthe ja eTale ke ziSyane paripUrNa banAvavA mATe ja hoya che. emanA aMtaramAM potAnA ziSyane mATe apAra lAgaNI hoya che. eTale ja kabIre gurune mATe kuMbhakAranuM ane ziSyane mATe kuMbhanuM rUpaka prayojIne kahyuM cheH Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNusAsio paNa kuppijjA guru kuMbhAra ziSya kuMbha hai, ghaDa dhaDa kADhe khoTa aMtara hAtha sahAra de, bAhara vAhai coTa ghaDo ghaDatI vakhate kuMbhArano eka hAtha aMdara hoya che ne eka hAtha bahAra hoya che. bahAranA hAthathI te ghaDAne thapATato hoya che. thapATa mAratI vakhate eno Azaya ghaDAne bhAMgI nAkhavAno nahi paNa ghaDAnuM kharabacaDApaNuM dUra karavAno hoya che. guru paNa ziSyane e rIte aMdarathI ane bahArathI ghaDe che. zALA, kaoNleja ke yunivarsiTInA zaikSaNika kSetramAM zikSaka ane vidyArthI vacceno saMbaMdha evo che ke jemAM zikSaka jJAnadAtA che ne vidyArthI jJAna grahaNa karanAra che. eTalA mATe jJAnanA kSetre vinaya-bahumAnanI apekSA ghaNI moTI rahe che. emAM paNa bhAratIya paraMparAmAM A saMbaMdhanuM gaurava ghaNuM badhuM che. vaLI, A kSetramAM anuzAsananI-zistanI paNa eTalI ja anivAryatA che. eTale zikSaka vidyArthIne mAtra gerazista ja nahi, abhyAsanI bedarakArI mATe zikSA kare to te paNa vyAjabI ja gaNAya che. keTalAka vicArakonA mate to zALAnA nAnA vidyArthIone zArIrika mAra mAravAmAM paNa kazuM khoTuM nathI. 'soTI vAge cama cama ane vidyA Ave ghama ghama' jevI kahevatamAM keTalAkane yathArthatA ane upayogitA samajAya che. nAnapaNamAM bhArADI banI gayelA ane mAbApane na gAMThatA chokarAo zikSakanA mArathI sIdhA dora thaI gayA hoya ane pachInA jIvanamAM teo potAnA zikSakano upakAra haMmezAM yAda rAkhatA hoya evA 189 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 aneka kissAo che. (alabatta aMgrejI keLavaNI AvyA pachI AvI bhAvanAmAM ane vicArasaraNImAM ghaNo phera paDI gayo che.) zArIrika mAranI vAta bAju para rAkhIe ane itara prakAranI zikSAnI vAta karIe to te paNa vidyArthIne svachaMdI banI jatAM aTakAvavA mATe te jarUrI che. vidyArthIonI e vaya evI che. vidyArthIomAM paNa A vAta svIkRta hoya che. ethI ja koI zikSake vidyArthIne sajA karI hoya ethI vidyArthI ane zikSaka vacce vera baMdhAtuM nathI. UlaTAnuM, "sara, yAda che tame mane varganI bahAra kADhelo?" athavA "sAheba, bhUlI gayA, tame mane daMDa karelo ? " jevAM apriya ghaTanAnAM vAkyo prasannatApUrvaka vidyArthIo dvArA yAda karAtAM hoya to te zikSaNanA vyavasAyamAM ja. zikSaka zikSA karIne bhUlI jAya che, paNa vidyArthInA jIvanamAM e eka mahattvanI ghaTanA banI rahe che. eTalA mATe ja vidyArthIo, ziSyo potAnA gurunI AjJAnuM sahajapaNe pAlana kare che. emAM zaMkA ke tarka-kutarkane sthAna nathI. kAlidAse raghuvaMzamAM kahyuM che ke yAjJA |i|mavivAreuthA gurujanonI, vaDIlonI AjJA vize, tenI yogyAyogyatA vize vicAra ke saMzaya karavAno na hoya. teno to tarata amala karavAno hoya. koIpaNa dezanuM lazkarI taMtra anuzAsana vinA eka kSaNa paNa cAle nahi. samagra senAmAM mukhya senAdhipatithI sAmAnya Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNusAsio Na kuppijjA 191 seniko sudhInI dareka kakSAe uparInA Adezane mAnya rAkhavo ja paDe. enI avagaNanA karanArane, AjJA uthApanArane zikSA tarata ja karavAmAM Ave. jo zikSAmAM vilaMba thAya to senAmAM zithilatA AvI jAya. sAmAnya nAgariko mATe nyAyataMtrano Azraya levAya che ne nyAyataMtrano cukAdo AvatAM becAra mahinAthI mAMDIne pAMca paMdara varSa paNa lAge. (vartamAna bhAratamAM to keTalAka cukAdAo vIsa-pacIsa varSe Ave che ke jyAre bIjI peDhI AvI gaI hoya ane ethI ja bhAratIya janajIvanamAM ane vizeSataH rAjakAraNamAM bhayaMkara gerazista pravarte che, kAraNa ke mANasa zikSAthI nathI Darato. e samaje che ke zikSA thatAM pAMcapaMdara varSa lAgavAnAM che.) senAmAM koIpaNa gunA mATe pAMcapaMdara varSe sajA thavAnI hoya to AjJAbhaMganA aneka kissAo bane. yuddhabhUmi para javAno aneka sainiko inkAra kare, ne pachIthI je sajA thAya te pote bhogavI leze ema mAne. paraMtu AvI rIte senAnuM kArya cAlI zake nahi. tyAM AjJAbhaMganI tarata ja kaDaka sajA thatI hovAthI AjJAbhaMga thAya nahi. AjJApAlananA siddhAnta upara ja koIpaNa dezanA saMrakSaNanI kSamatA rahelI che. eTale ja sainiko para nAgarikonA nyAyAlayamAM kAma nathI calAvAtuM. paraMtu alAyadI sainika adAlatamAM kAma calAvAya che. ene korTa mArzala kahevAmAM Ave che. (sainikoe nAgariko sAthenA vyavahAramAM koI guno karyo hoya topaNa nAgarika adAlata teno kisso lazkarI Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 2 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 adAlatane soMpI zake che.) yuddhamorace pratyeka kSaNanI gaNatarI hoya che. AkramaNa ane saMrakSaNanI vyuhAtmaka gaNatarImAM eka miniTa moDuM AkramaNa thAya to te pahelAM duzmananuM AkramaNa thaI cUkyuM hoya athavA potAnA ja sainiko para potAno bombamAro thavAnuM jokhama rahe che. eTale yuddhamorace to pratyeka paLanuM AjJApAlana atyaMta mahattvanuM gaNAya che. yuddhabhUmi upara to uparInA hukamanI yogyayogyatA vize vicAra karavAno ja na hoya. khoTA ke utAvaLiyA hukamathI mRtyunA mukhamAM javAnuM hoya, to paNa te pramANe, karavAnuM ja hoya. eTalA mATe ja pelI "cArja opha dha lAITa brigeDa" kavitAnI paMktio jANItI che ke There is not to reason why There is but to do and die. sainyamAM to uparathI nIce sudhInI eka zRMkhalA hoya che. emAM vaccenA tabakkAnA senAnA mANasonI bevaDI pharaja hoya che. potAnA uparI adhikArIonA hukama "yasa sara' kahIne uThAvavAnA ane potAnA hAtha nIcenA sainikone hukamo karavAnA. sainika nIcenI pAyarIethI jema jema upara caDato jAya tema hukama uThAvavAnA ochA ane karavAnA vadhu. paraMtu AjJAMkitapaNAnI jema eka kalA che tema uparIpaNAnI paNa kalA che. keTalAkane hukama pramANe kAma karatAM AvaDe, paNa Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNusAsioNa kuppijjA 193 hukama karIne kAma karAvatAM na AvaDe. ema kahevAya che ke only those who obey well can command well. 4131241 vyaktitva evuM hovuM joIe ke enI AjJAno bola uThAvavA aneka loko tatpara hoya. anuzAsanamAM ekavarga zistapAlana karAvanAra che ane bIjo varga te pAlana karanAra che. ekanI pAse sattA che ane bIjAnI pAse zaraNAgati che. eTale zistapAlana karAvanAranuM manovalaNa eka prakAranuM hoya che ane pAlana karanAranuM bIjA prakAranuM. ekanuM Apakhuda ane bIjAnuM zaraNArthInuM mAnasa banI javAno saMbhava rahe che. A saMbaMdhamAM jyAre visaMvAda thAya che tyAre saMgharSa ane mAThAM pariNAma nIpaje che. emAM paNa anya pakSe tana, mana, dhananuM baLa vadhu hoya to vastusthiti vakare che. putre pitAnuM khUna karyuM hoya, vidyArthIe zikSakane tamAco mAryo hoya ke celo gurunI chAtI para caDI beTho hoya evA banAvo kyAM nathI banatA? eTale zistapAlananI vAta karavI e eka vAta che ane jAte eno amala karavo e bIjI vAta che. eka lekhake kahyuM che SS 'It is one thing to praise discipline and another to submit to it.' keTalAka mANaso zistapAlananI AvazyakatA para bhAra mUke che, enI prazaMsA kare che, paraMtu potAne mAthe jyAre niyamapAlananI vAta AvI paDe che tyAre tenI viruddhanI teonI Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 94 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 pratikriyA cAlu thaI jAya che. jeone zistanuM pAlana karavuM paDe che teo badhA haMmezAM hoMzathI pAlana kare evuM nathI. vaLI zikSA-punishmentno viSaya kyAreya priya na thaI zake. mANasa potAnA doSono ekarAra karIne ema kahI zake ke sAruM thayuM ke "mane zikSA thaI, nahi to huM sudharata nahi. mArI Akha UghaDI." koI ema na kahI zake ke "mane zikSA bahu game che ane vAraMvAra game eTalA mATe vAMravAra bhUla karavAnuM mana thAya che." guru ke uparIne paNa zikSA karyAno to ja saMtoSa hoya che ke jethI hAtha nIceno mANasa sudharI zake. khuda vAraMvAra zikSA karyAno emane zokha ke AnaMda na hovo joIe. hoya to te mAnasika vikRti che ema gaNAya. zikSA karyA chatAM jo vyakti sudhare nahi to guru ene choDI de che, kAraNa ke ekanI gerazista samasta samudAyane bagADI zake che. keTalAka mANaso gurunuM, vaDIlanuM ke uparInuM AjJApAlana kare, paNa te karatAM vAra lagADe. e ajANatAM hoya ane irAdApUrvaka paNa hoya; e icchApUrvaka hoya ane anicchAe mana vagara paNa hoya. emAM utsAha hoya athavA mAtra veTha ja hoya. AjJApAlana karAvanAra dareka vakhate badhuM barAbara samajI zake ja ema na kahI zakAya, kAraNa ke mANasanuM mana akaLa che. paraMtu eTaluM nizcita che ke jyAM zistapAlanamAM umaMga, utsAha ane tatparatA nathI hotAM tyAM lAMbe gALe vyaktine potAne Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNusAsio Na kuppijjA 195 ja nukasAna pahoMce che. kyAreka to e nukasAna kevI rIte potAne pahoMcyuM che enI potAne paNa khabara nathI hotI. mAtra jANakAro ja e vize jANatA hoya che. vaDIlo ke gurujanane pakSe eTaluM avazya kahevuM joIe ke dareke dareka vakhate teo yogya pramANamAM ja mApasara zikSA kare che evuM nathI hotuM. kyAreka cIDa, Avega ke gussAmAM teo potAnA saMtAnone ke ziSyone vadhu paDatI zikSA karI bese che. keTalAka pAchaLathI e mATe pastAya paNa che. ApaNe tyAM kahevata che ke cIbhaDAnA corane phAMsInI sajA na karAya. eTale gharamAM, vidyAdhAmamAM, ke dharmasthAnako ityAdimAM potAnA Azritone zikSA karatI vakhate pukhta vicAraNAne pUratuM sthAna hovuM joIe: zistapAlana, anuzAsana, daMDazikSAmAM paNa vivekanuM lakSaNa mahattvanuM gaNAyuM che. je e cUke che ene bhogavavAno vAro Ave che. duniyAmAM jeTalA guru hoya te badhA ja kyAreya anyAya na kare, vera na vALe, pUrvagraha ke DaMkha na rAkhe evA hoya ema banI zake nahi. aMte teo paNa manuSya che ane manuSyasahaja truTi keTalAkamAM hoI zake che. keTalAka viralAo ja enAthI upara UThI zake che. eTale keTalAka gurue jyAre zistapAlanArthe zikSA karI hoya tyAre temAM potAnA aMgata svArtha, ahaMkAra, pUrvagraha ityAdi kAma karI jAya evuM paNa saMbhave. e vakhate e vize teo sabhAna hoya ke na paNa hoya. alabatta, sArA, Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 sAcA guru to ziSyane jyAre zikSA kare tyAre te enA hita mATe ja hoya. vAtsalyabhAvarahita guru ziSyane zikSA karavAno naitika adhikAra gumAvI de che. ziSya pote to gusso na karavo joIe paNa potAnA vartanathI gurune gusso na karAvavo joIe. hAtha nIcenA mANasonA geravartanathI uparIone ke vaDIlone krodha karavAnA prasaMgo vAraMvAra AvatA hoya che. keTalAka irAdApUrvaka AjJAbhaMga karatA hoya che. keTalAka kAmacora ke buThThI buddhinA athavA avaLI matinA hoya che. aDiyala TaTTa jevA avinIta ziSyonAM udAharaNo paNa ghaNAM hoya che. eka vAra eka vRddha saMnyAsI ane yuvAna avinIta ziSya eka gAmamAM pahoMcyA ane eka dharmazALAmAM utaryA. guru thAkelA hatA, zarIra asvastha hatuM. baMne sUI gayA. rAtre gurune thayuM ke bahAra varasAda paDato lAge che. emaNe celAne kahyuM, "bhAI, jarA bahAra jaIne jo to ke varasAda paDe che ?' celAe sUtAM sUtAM javAba Apyo, "mahArAja, bahAra javAnI jarUra nathI. hamaNAM ja eka bilADI bahArathI aMdara AvI che. tamArI pathArI pAse beThI che. enA zarIra para hAtha pheravo. varasAda paDyo haze to enuM zarIra bhInuM haze." thoDIvAra pachI gurue kahyuM, 'bhAI, bahArathI ThaMDo pavana Avato lAge che. bAraNuM adhuM khulluM rahI gayuM lAge che. Ubho thaIne jarA baMdha karaze?" celAe kahyuM, mahArAja, e mATe mAre UbhA thavAnI jarUra nathI, tame ja Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNusAsio Na kupijjA jarA paga laMbAvIne bAraNAne lAta mAro, eTale baMdha thaI jaze.' thoDI vAre gurue kahyuM, 'bhAI, mane tAva caDyo lAge che. jo to mAruM mAthuM garama thaI gayuM che ?' celAe kahyuM, 'mahArAja, tamArAM be kAma karI ApyAM. have trIjuM kAma tamArA hAthe ja karo, kA2Na ke mAro hAtha tamArA mAthA sudhI pahoMcI zakaze nahi. tamAro hAtha tamArI pAse ja che.' guru mona rahyA, paNa AvA celAne guru AzIrvAda Ape ke manathI zApa Ape ? guru vRddhAvasthAmAM pahoMcyA hoya ane ekano eka ja celo hoya tyAre gurue keTalI samatA rAkhavI paDe che te to jemaNe anubhavyuM hoya te ja vizeSa jANe. mANasa uparInI AjJAmAM hoya ane emanI AjJA uThAvavA mATe zistapAlanamAM rahevuM paDe e eka sarvasAmAnya paristhiti che. paraMtu jeo potAnA jIvanamAM vikAsa ka2vA cAhe che teoe to potAnI jAtane potAnAmAM ja vaza rAkhavI joIe. 'AtmAnuzAsana' athavA nijazAsana e AdhyAtmika vikAsanuM moTuM ane mahattvanuM pagathiyuM che. e mATe jAta pratye kaThora thavAnA prasaMgo Ave che. je mANasa potAnI jAta pratye kaThora thaI zakato nathI te jIvanamAM bahu siddhi meLavI zakato nathI. pramAda, ALasa, pralobhano 52no vijaya manuSyane vikAsanI dizAmAM tvarita gati karAve che. koIpaNa eka kAryapravRtti mATe mANasa potAnuM lakSya nakkI kare che. e lakSyane prApta karavA mATe ene puruSArtha karavo paDe che. e puruSArthamAM jeTalI kacAza 197 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 teTalI siddhi ochI maLavAnI. mANasane taravAnuM zIkhavuM che, sAIkala calAvatAM ke moTarakAra calAvatAM zIkhavuM che. AvI AvI nAnI pravRttithI mAMDIne moTI moTI pravRttio karavI hoya, paraMtu te mATe mahenata karavAmAM mana ALasI jAya, nAnAM najIvAM kAraNo maLatAM vAta mulatavI rAkhavAnuM mana thayA kare, bIjI khAnapAnanI ke AnaMda-pramodanI pravRttiomAM mana bhaTakyA kare to te nizcita samayamAM potAnuM lakSya prApta karI na zake. eTalA mATe vikAsazIla mANase jAta pratye niSThura banatAM zIkhavuM joIe. 198 koIka lekhake kahyuM cheH No pain, No palm; No thorns, No throne; No gall, No glory; No cross, No crown. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccii| [svAdhInapaNe bhogono tyAga karanAra ja tyAgI kahevAya che] bhagavAna mahAvIrasvAmIe dazavaikAlika sUtramAM sAdhuone uddezIne je keTalIka mArmika ane hitakara vAto kahI che te sAdhakanA hRdayamAM vasI jAya evI che. emAM tyAgInAM lakSaNo darzAvatAM emaNe kahyuM cheH vatthagaMdhamalaMkAraM IcthIo sayaNANi ya / acchaMdA je na bhuMjati na se cAi tti vuccaI / / [vastra, sugaMdhI padArtho, alaMkAro, strI tathA zayanAdino upabhoga jeo saMjogavazAt karI zakatA nathI teo tyAgI kahevAtA nathI.] je ya kaMte pie bhoe laddhe vippiTTi kuvvaI / sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccaI / / sirasa ane priya bhogo upalabdha hovA chatAM tenA tarapha je pITha pherave che ane svAdhInapaNe bhogono tyAga kare che te ja tyAgI kahevAya che.] prAkRta zabda "cAIno artha thAya che tyAgI." koNa sAcA tyAgI kahevAya ane koNa na kahevAya te ahIM batAvyuM che. keTalAka mANasone tyAgI thavuM paDe che. keTalAka svecchAe tyAgI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 thAya che. tyAga karavA lAyaka sthUla ane sUkSma evI aneka vastuo che. ahIM udAharaNa tarIke keTalIka moTI skUla mukhya vastuono nirdeza karavAmAM Avyo che ane te paNa sAdhuone lakSamAM rAkhIne. vastra, sugaMdhI-suzobhananA padArtho, alaMkAro, strIo (sAdhvI mATe puruSo), zayana-Asana vage2e upakaraNono tyAga karIne mANasa sAdhusaMnyAsI thAya che. muni tarIke dIkSita thatAM vyakti potAnuM ghara choDe che. e choDavA sAthe potAnAM priya vastrono tyAga kare che ane sAdhusaMnyAsInAM viziSTa vastro potapAtAnA paMtha anusAra dhAraNa kare che. have vastra mATe enI pasaMdagI ke varaNAgI rahetI nathI. gRhatyAga karavA sAthe te suvarNa-ratna vagerethI maMDita evA alaMkArono tyAga kare che. enI sAthe te potAnI patnI (jo pariNIta hoya to)no paNa tyAga kare che. bIjI strIono tyAga paNa emAM abhipreta che. Ama sAdhu-saMnyAsI eTale kaMcana ane kAminInA tyAgI. sAdhu-sanyAsI eTale akiMcana ane brahmacaryavratadhArI. (e pramANe gRhatyAga karanAra sAdhvIno jIvanakrama paNa badalAya che.) sAdhu thayA ane gha2 choDyuM eTale AkhI duniyA enuM ghara. Aje ahIM to kAle tyAM. sAdhue potAnA gharanI mAyA choDI dIdhI che. have ene koI gRhastha bhaktanA gharanI mAyA paNa na hovI joIe. sAdhu calatA bhalA. jyAM sthiratA AvI tyAM sthaLa, makAna, bhaktajano ityAdi mATeno lagAva zarU thaI jAya che. AvA 200 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccaI / 2 0 1 eka chidramAMthI ghaNAM anartho utpanna thAya che. mATe sAcuM ja kahevAyuM che chipu mana vadhu mavatti sthiravAsa karanArA sAdhuono potAnA sthAna para pUla ke sUkSma adhikAra cAlu thAya che. keTalIka vakhata teo ajANatAM paNa eno bhoga banI jAya che. sAvadha rahevuM duSkara che. pote sAvadha che evo bhrama pachI cAlu thAya che. ghara choDyuM eTale sAdhuomAMthI potAnAM upakaraNonI Asakti paNa nIkaLI javI joIe. sarasa majedAra makhamalI pathArI, suzobhita palaMgo, ArAmadAyaka khurazIo, bhAtabhAtanAM pagarakhAM, bhojanAdi mATenAM kiMmatI vAsaNo-AvI AvI tamAma vastuo sAdhuoe choDI devAnI hoya che. ghara hoya eTale zuM zuM na hoya ? jema zrImaMtanuM moTuM bAdazAhI AlIzAna ghara tema temAM sukha sagavaDa mATe bhAtabhAtanI sAmagrI rahevAnI. suzobhano mATe paNa evAM gharomAM keTakeTalI nita navI nIkaLatI moMghIdATa cIjavastuo jovA maLe che. zrImaMtanA gharanI cIjavastuo sAdhunI potAnI pAse na hoya to paNa kyAMka jovAnI taka maLe tyAre gamavAno ke vakhANavAno bhAva AvI jAya e paNa sAdhujIvananI kSati gaNAya che. badhAMno tyAgano bhAva e kasarakho nathI hoto. lAcArImAMthI paNa tyAga janme che. sazaktimAn bhavet sAdhu ! jevI lokoktimAM sAcuM rahasya raheluM che. jyAM svecchAe hRdayapUrvaka tyAga hoto nathI, paNa na chUTake, kartavyanA bhArarUpe, Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 parANe tyAga karavo paDe che tyAM tevI vyaktine sAcA arthamAM tyAgI na kahI zakAya. mANasane gaLI vastu bahu bhAvatI hoya, khAvAnI icchA paNa thayA kare, paraMtu madhupramehanA rogane kAraNe dAktare manAI karI hoya to tevI vyaktine gaLI vastunA tyAgI tarIke na oLakhAvI zakAya. mANasa pAse dhana na hoya mATe keTalIye vastuo ghara mATe vasAvI na zake, to tethI eNe e cIjavastuno tyAga karyo che ema na kahI zakAya. mANasane paraNavuM hoya, paraMtu kanyA maLatI na hoya ane na chUTake kuMvArA rahevuM paDatuM hoya to ethI ene "brahmacArI' na kahI zakAya. na maLI nArI, to saheje bAvA brahmacArI jevI lokoktio eTale ja pracalita che. moTAM zaheromAM nokarI-dhaMdhA mATe gayelA aneka pariNIta puruSo ekalA rahe che ane anicchAe saMyamI jIvana (badhA nahi) jIve che, to tethI teone saMyamI ke brahmacArI tarIke na oLakhAvI zakAya. AvA badhA kissAomAM paMcendriyonA sukhopabhogano sthUla pragaTa tyAga hovA chatAM teone sAcA arthamAM tyAgI na ja kahevAya. A to sAmAnya mANasonI vAta thaI. jeo sAdhusanyAsI che teo badhA ja sAcA arthamAM tyAgI hoya che evuM nathI. keTalAye anAtha, ekalA hovAthI, nirAdhAra, duHkhI ke ochI akkalanA hovAthI athavA koIkanA bhoLavyAthI tyAgI thaI dIkSita thayA hoya che. teoe svecchAe samajaNapUrvaka, bhAvasahita vastrAdi, alaMkAro, gharabAra, sagAMsnehIono Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccaI / 203 tyAga karyo nathI hoto. temane anicchAe tyAga karavo paDyo. hoya che. pharI yogya anukULa taka maLe to teo sAMsArika jIvana bhogavavAnI icchA aMtaranA khUNe dharAvatA hoya che. evA dekhAtA tyAgIAe te sAcA tyAgI nathI hotA. keTalAka sAdhusaMnyAsIoe svecchAe skUla dRSTie gharabAra, mAla-milakata, sagAMsvajanono tyAga karyo hoya che. AraMbhamAM emanuM tyAgajIvana prazasya hoya che. paNa pachI emanA jIvanamAM vAsanAono saLavaLATa thavA lAge che. potAne je pratyakSa rIte bhogavavA na maLyuM te parokSa rIte bhogavavAmAM teo rAce che, teo teno kAlpanika AnaMda mANe che. naLa rAjAno bhAI puSkara pharIthI naLanI sAthe ghUta ramatAM hArI jaI vanamAM jAya che to tyAM potAnuM "mAnasI rAjya bhogave che. te kalpanAe caDI jAya che ane vananAM pazupaMkhIo, vRkSo ityAdimAM te potAnA rAjyanA maMtrIo, darabArIo, prajAjanonI kalpanA kare che ane pote rAjya bhogavato hoya evo kAlpanika AnaMda mANe che. teNe tanathI rAjya choDyuM che, paNa manathI choDyuM nathI. evI rIte keTalAka sAdhusaMnyAsIoe dhana-mAlamilakata, strI ityAdi tanathI choDyAM hoya che, paraMtu manathI choDyAM nathI hotAM. eTale ja evA keTalAka sAdhuo potAnA hastaka AvatI dAnanI rakama upara, maMdiranI milakatanA TrasTa upara potAnuM prabhutva jamAve che. emanI AjJA pramANe, icchA pramANe ja dhana kharcAya che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 benkanI pAsabuka ane bIjA dastAvejo 52 temanI najara pharyA kare che, hisAbo rakhAya che. emAM teo rAce che. They enjoy the use of money by proxy. teoe strIno tyAga karyo hoya che, paNa keTalIye AjJAMkita bhaktANIo u52nA potAnA prabhutvane teo manathI mANe che. teonA cittamAM kyAreka durvicAro DokiyAM karI jatA haze. keTalAke mAlamilakatano tyAga karyo hoya che, paraMtu potAnA upadezathI sthapAtI saMsthAo, Azramo, makAno, udyAno, zikSaNa saMsthAo, graMthAlayo, saMgrahasthAno ityAdi paranA potAnA mAlikIpaNAno mAnasika AnaMda jato karI zakatA nathI. kyAreka te mATe saMgharSa karavA teo taiyAra thaI jAya che. AvI badhI saMsthAo te potAnAM mAnasika saMtAno che ema teo anubhave che. keTalAka to enAM baMdhAraNamAM potAnA sarvoparipaNAno abAdhita haka dAkhala karAvatA hoya che. AvA kahevAtA mahAtmAo tyAgI hovA chatAM sAcA arthamAM tyAgI nathI hotA. 204 jeo potAne atyaMta priya hoya evA bhogopabhogo svAdhInapaNe anAyAsa hakkapUrvaka prApta thatA hoya ane chatAM tenA tarapha potAnI pITha pherave che, svecchApUrvaka samajaNa sAthe teno tyAga kare che teo sAcA tyAgI che. tyAganI sAthe vairAgyanI bhAvanA hoya to ja tyAga Take che. eTale ja bhakta kavi niSkulAnaMde gAyuM che ke 'tyAga na Take re vairAgya vinA.' Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccii| 2 0 5 vairAgyanI bhAvanA paNa duHkhagarbhita ke mohagarbhita hoya to te jhAjho vakhata TakatI nathI. vairAgyanI bhAvanA jJAnagarbhita hoya to ja vadhu Take che. jJAna paNa jo samyak hoya to tyAgaverAgyanAM mULa UMDA jAya che. viparIta saMjogomAM paNa e mULane AMca AvatI nathI. saMsAranA padArthonI kSaNabhaMguratAnA satata ciMtanathI tyAgavairAgyanI bhAvanA daDhamUla thatI jAya che. keTalAka saMsArI mANaso potAnI nirarthaka vastuono tyAga kare che. paraMtu vartamAnamAM ane bhaviSyamAM khapa lAge evI vastuno tyAga karatA nathI. paraMtu tyAganI sAcI vRttithI prerAyelA mANaso potAnI jarUriyAta ochAmAM ochI karIne bAkInI vastuono tyAga kare che. eka apekSAe Avo tyAga prazasya che, paNa te uttama prakArano nathI. mANasa AhAra, vastra ane raheThANanI alpatama AvazyakatA svIkArI bAkInuM badhuM choDI de che tyAM tyAganI bhAvanA savizeSa pragaTa thAya che. paraMtu AvA saMjogomAM jo vyaktimAM potAnAM vastra, pAtra, dhArmika upakaraNa ityAdi mATe gherI mamatA rahetI hoya to te iSTa nathI. mANasa duniyAnI tamAma vastuo choDIne sAdhusanyAsI banI jAya, paNa potAnI rudrAkSanI, sphaTikanI ke paravALAMnI mALA mATe ke potAnA priya graMtha ityAdi mATe eTalI badhI Asakti hoya ke koInAthI jo te vastu jarA paNa AghIpAchI thAya to te ciDAI jAya, asvastha thaI jAya Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2, che. to eno bAhya vastuono moTo tyAga hovA chatAM mamatA ane rAga upara haju joIe teTalo vijaya meLavAyo nathI evo artha thAya. keTalAye tyAgI saMta mahAtmAomAM paNa AvI sUkSma Asakti rahelI jovA maLe che. sUkSma AsaktimAMthI mukta thavuM e moTI sAdhanA che. daMtakathA pramANe eka vakhata janaka rAjA sAthe jJAnagoSThI karavA mAtra laMgoTIdhArI evA keTalAka saMnyAsIo atithi tarIke AvyA. eka divasa jJAnagoSThI karatAM karatAM teo nadImAM snAna karavA gayA. te vakhate janaka rAjAnA mahelamAM acAnaka Aga lAgI ane dhUmADAnA goTegoTA dekhAyA. e joIne saMnyAsIoe kahyuM, "mahArAja, doDo, doDo, ApanA mahelamAM Aga lAgI che." janaka rAjAe asvastha thayA vinA zAMtithI kahyuM, "bhale Aga lAgI. mAre ne mahelane zuM? bhale ne baLIne khAkha thaI jAya. je thavAnuM haze te thaze. ApaNe ApaNI jJAnavArtA cAlu rAkhIe." saMnyAsIoe kahyuM, nahi, mahArAja ! Apa bhale na Avo. amAre to doDavuM paDaze. amArI bIjI laMgoTI mahelamAM che. e baLI jaze to ame karazuM zuM?' ema kahI saMnyAsIo potAnI laMgoTI bacAvavA mahela tarapha doDyA. A to mAtra daMtakathA che. kahevAnuM tAtparya e che ke parigrahamAM mAtra laMgoTI hovA chatAM eTalI nAnI sarakhI vastu mATe paNa keTalI badhI mamatA! janaka rAjAne "videhI' tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. temane Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccaI / 2 07 potAnA baLI jatA mahela mATe ciMtA nahotI. teo dehathI para hatA, mATe videhI kahevAyA. eTale ja mahAbhAratakAra vyAsa muni potAnA putra zukradevane jJAnaprApti mATe janaka rAjA pAse mokale che. cIjavastuo ane upakaraNo ityAdi pratye potAne jarA paNa rAga ke mamatA na hoya evA keTalAka mahAtmAonA jIvanamAM keTalIka vyaktio pratye tIvra rAga jovA maLe che. potAnA nikaTanA bhakto, anuyAyIo anyatra, anya mahAtmA pAse ke AzramamAM cAlyA jAya to teo bhAre khinnatA anubhave che. sAdhu mahAtmAo mAM potAnA ziSyavarga ke bhakto-anuyAyIo pratye paNa rAga na hovo joIe. duniyAnI badhI vastuono tyAga ghaNo agharo ja che emAM saMzaya nathI, paraMtu evo tyAga karanArA keTalAka mahAtmAone potAnA deha mATe, potAnA nAma ane rUpa mATe ghaNo moha hoya che. badhuM vaLagaNa chUTI jAya che, paNa nAmarUpanuM vaLagaNa chUTatuM nathI. e paNa kSaNabhaMgura che evuM samajAyA chatAM enA pratyeno moha chUTato nathI. tyAganI uccattama bhAvanAmAM AgaLa vadhatAM vadhatAM potAnA deha mATenI mamatvabuddhi paNa choDavAnI che. deha ane AtmAnI bhinnatAno aMtarmukha banI jeoe anubhava karyo che evA mahAtmAo ja dehathI para thaI zake che. teo ja upasarga-parISaha vakhate aDola rahe che. teoe bhayano paNa tyAga karyo hoya che eTale ke abhaya hoya che. teo Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mAraNAntika upasarga vakhate paNa jIva bacAvavA bhAgI jatA nathI, paNa AtmopayogamAM hoya che. sAmAnya mANaso mATe bhoga ane upabhogano AnaMda sauthI mahattvano che. bhogopabhogamAM sthUla AnaMda che eno inkAra nahi thaI zake. samasta jagatano e vAstavika anubhava che. paraMtu bhogopabhoganA AnaMda karatAM tene tyAgano AnaMda caDiyAto che e samajavA mATe ane anubhavavA mATe yogya pAtratAnI apekSA rahe che. evI pAtratA sAmAnya sarerAza jIvomAM hotI nathI. paMcendriyanA viSayonA bhogopabhogamAM apAra vaividhya raheluM che. eTale enA AnaMdamAM paNa vaividhya hoya te samajI zakAya ema che. A AnaMda skUla ane sapATI uparano hovA chatAM paNa emAM utkaTatAnI bhinna bhinna kakSA hoya che. e AnaMdanI anubhUtimAM paNa taratamatA rahelI che. paraMtu A AnaMda karatAM paNa tyAgano AnaMda caDiyAto che. e AnaMda skUla nahi paNa sUkSma prakArano che. nAnAM bALako ramatAM hoya che tyAre koIka bALakane potAnA ramakaDAM mATe laDatuM, jhaghaDatuM, raDatuM nihALavA maLe che. ramakaDAM mATeno mamatvabhAva ane e ramavAnA AnaMdano bhAva ene mATe atyaMta mahattvano che. paraMtu evI rIte laDatAM-jhaghaDatAM bALakomAM paNa koI samaju bALaka potAnuM vahAluM ramakaDuM potAnA mitrane ramavA ApIne je AnaMda anubhave che e samayanI enA caherAnI rekhAo nihALavA jevI hoya che. tyAgIne Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccii| 209 bhogavavAno AnaMda tyAM rahelo che. AvI rIte pukhta vayanI vyakti paNa evo ke ethI vizeSa AnaMda vastuno tyAga karIne anubhavI zake che. sAcA dAtAo dAna ApIne harSa-romAMca anubhave che. potAnI pAsenI vadhArAnI vastuo bIjAne ApyAno AnaMda avazya che, paraMtu potAnI kAmanI vastu bIjAne ApIne pote enAthI saprema vaMcita rahevAno AnaMda vadhu sUkSma ane caDiyAto che. anubhave ja e samajAya evo che. Ama vastuno tyAga karavAnuM kadAca agharuM na hoya, paNa vastu pratyenI Asakti ke vAsanA choDavAnuM ghaNuM agharuM che. eTale ja parigrahane mUrchA tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. potAnA saMparkamAM AvelI keTakeTalI vastuo ane vyaktio mATe mANasanA manamAM prema, anurAga, mamatvabhAva janme che ane poSAya che. evI vastuono ke vyaktiono viyoga thatAM mANasa duHkha anubhave che. kyAreka te asahAyatA ke nirAdhArapaNuM anubhave che. mATe kaSAyonA tyAga mATenI jAgRti Avazyaka che. sAdhusanyAsIone paNa potAnA upakArI guru-bhagavaMto ke vinayI ziSyano viyoga sAle che. eve vakhate paNa koI koInuM nathI ane je kALe je banavAnuM hoya che te bane ja che evI samatvabuddhi ane cittanI zAnti koIka jJAnI viralAo anubhavI zake che. evuM jaDatAne kAraNe nathI banatuM, paraMtu pUrI jAgRtine kAraNe anubhavAya che. jJAtAdRSTAbhAva Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 10 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 Avyo hoya to ja AvI anubhUti thaI zake che. ApaNA zAstragraMthomAM kahyuM cheH jJAnI mane vipatiH | pAtaMjalayogasUtramAM paNa kahyuM che jJAnasya parIkSaSThiA vairAyam | tyAganA dravya ane bhAvanI dRSTie, tathA dravyanI vividhatA ane bhAvanI taramaratA ema tyAganA aneka prakAra saMbhavI zake che. AvA badhA prakAromAM jJAnagarbhita vairAgyayukta, samyagadarzananI prApti pachIno tyAga vadhu caDiyAto che ane evo tyAga jIvane AtmotthAnanI uccatara, uccatama bhUmikA para laI jAya che. tenuM ja mUlya adhyAtmanA mArgamAM raheluM che. eTale ja kahevAyuM che keH tyAga eva hi sarveSAM mokSasAdhanamuttamam / [badhAM sAdhanomAM tyAga ja mokSanuM uttama sAdhana che.] Ama, AtmasAdhanamAM tyAganuM ghaNuM mahattva hovA chatAM jIve tyAga vairAgyamAM aTakI javAnuM nathI. AdhyAtmika anubhUti mATe tyAMthI ja have zarU karavAnuM che. je mahAtmAo tyAgaverAgyanI nIcenI bhUmikA vaTAvI sAdhanAnA uccatara-uccatama stare pahoMcyA hoya che temane mATe have tyAgIne bhogavavAnI vAta paNa rahetI nathI. cena tyaktana muMgIthI: I e upaniSadanuM upadeza vAkya paNa emane mATe niSThayojana banI rahe che. tyAga karyA pachI tyAganI sabhAnatA na rahevI joIe. eno artha e nathI asAvadhAnapaNuM AvI jAya ane pote tyAga karyo che ke nahi tenI khabara na hovAne Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccaI / 2 1 1 lIdhe vastu pachI grahaNa thaI jAya ane bhogavAya. tyAM evI Atmika jAgRti hoya che ke tyAganI paNa mahattA ke sabhAnatA rahetI nathI. jyAM sudhI tyAganI sabhAnatA che tyAM sudhI tyAga mATenA ahaMkAranI zakyatA che. tyAganI sabhAnatAmAM mAnakaSAyanI saMbhAvanA che. tyAganA AnaMdamAM rAcavAmAM, ane tyAga dvArA varUnA bhogavaTAmAM mAyA-kaSAyanI saMbhAvanA che. evA mahAtmAo mATe tyAga karIne bhogavavAnA AnaMdanI paNa koI mahattA nathI. tyAga emanAthI sahaja rIte thaI gayo che ane enA bhogavaTA pratye emanuM lakSa nathI. AtmasvarUpanI sahaja samAdhinA paramAnaMdamAM teo lIna banI gayA hoya che. eTale ja tyAga karavA dvArA bhogavaTAnI vAta paNa emane mATe have nIcenI bhUmikAnI banI rahe che. tyAganI uccatama bhAvanA kArmaNa vargaNAnA pugala paramANuonA tyAga sudhI pahoMcavI joIe. "tasvAmRta'mAM kahyuM cheH yathA saMgapiratyAgastathA karmavimocanam / tathA ca karmaNAM chedastathA''sannaM paraM padam / / [jema jema saMgano parityAga thAya che tema tema karmo chUTAM paDatAM jAya che; jema jema karmono cheda thAya che tema tema parama pada (mokSapada) pAse AvatuM jAya che.] Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 mANaM maddavayA jinne| [mAnane mRdutAthI jItavuM bhagavAna mahAvIre dasavaikAlika sUtranA AThamAM adhyayanamAM kahyuM cheH uvasameNa haNe kohaM, mANaM maddavayA jinne|| mAyA majjavabhAveNa, lobhaM saMtosao jiNe / / arthAt upazamathI (kSamAthI) krodhano nAza karavo, mAnane mRdutAthI jItavuM, mAyAne saraLatAnA bhAvathI dUra karavI ane lobhane saMtoSathI jItavo. bhagavAna mahAvIra svAmInA A vacanamAM jema sAMsArika jIvana sArI rIte jIvavAnI cAvI rahelI che tema adhyAtmamArganuM UMDuM rahasya raheluM che. jIva muktipathagAmI kevI rIte banI zake tenuM dizAsUcana emAM raheluM che. bhagavAnanI vANI keTalI badhI saraLa ane hRdayasoMsaravI UtarI jAya evI che ! keTalA ochA zabdomAM mArmika vAta emaNe karI che ! A cAra vAkyone ja mANasa roja najara samakSa rAkhe to paNa ene vartamAna jIvanamAM ane mokSamArgamAM keTalo badho lAbha thAya ! Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANaM maddavayA jinne| 2 1 3 bhagavAne A gAthAmAM krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra moTA zatruone jItavAnI vAta karI che. emAMthI ahIM ApaNe phakta "mAna" vize vicAraNA karIzuM. krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAre kaSAyanA pratyekanA anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya ane saMjavalana ema cAra prakAra batAvavAmAM AvyA che ane tenI chaNAvaTa zAstragraMthomAM vigate thayelI che. bhagavAna mahAvIre kahyuM ke mRdutAthI mAnane jIto. have, tattvajJAnathI anabhijJa, adhyAtmamAM ruci na dharAvanAra pudgalAnaMdI, bhavAbhinaMdI sAMsArika jIva prazna karaze ke mAnane jItavAnI jarUrI zI ? mAna to jIvanamAM joie. svamAna vagara jIvAya kema ? svamAna vagaranuM jIvana e to gulAmInuM baMdhana. vaLI mAna, prazaMsA vagerethI to bIjAnI kadara thAya che ane kadara karavI e to samAjanuM kartavya che. mANasane potAnI siddhio mATe gaurava thAya e to svAbhAvika vRtti che. nAnA bALakane paNa pahelo naMbara Ave te game che. mANasane potapotAnA kSetramAM "Topa TenamAM potAnuM nAma Ave to priya lAge che. AMtararASTrIya stare paNa evI siddhionI kadara thAya che. jo AvI kadara karavAmAM na Ave to samAja buThTho na thaI jAya ? ane mANasa ALasu, udyamarahita, pramAdI na banI jAya ? eTale pahelI vAta to e ke mAnane jItavAnI jarUra zI? ane bIjI vAta e ke mAnane jItavA mATe mRdutAnI Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 14 viraprabhunAM vacano bhAga 1- 2 jarUra zI ? bIjA kazAthI mAnane na jItI zakAya ? sAmAnya mAnavIne AvA prazno thavA svAbhAvika che. jemanI dRSTi phakta sAmAjika ane sAMsArika stare ja rahelI che ane jeo mukhyatve vartamAnane AdhAre ja jIvana jIve che ane vartamAnathI prabhAvita thAya che teone bhagavAnanuM vacana jaladI nahi samajAya. jeo bhUta ane bhaviSyano thoDo vadhu vicAra kare che, jeo huM koNa chuM ? jIvana pUruM thatAM mAruM zuM thaze ? je jIvo mArI najara samakSa cAlyA gayA te jIvo hAla kyAM haze ? teone maLelAM mAnapatronuM have zuM karIzuM ? e keTalo vakhata Takaze ? A saMsAramAM janmamaraNarUpI bharatIoTa kema cAlyA kare che ? dehathI bhinna Atmatattva jevuM kaMI che ? hoya to enuM svarUpa kevuM? enuM lakSyasthAna kayuM? e kevI rIte pamAya ?"-ityAdi vize vicAra kare che ane tattvagaveSaNA karavA lAge che tene samajAya che ke kaMIka evuM tattva che ke je jIvane janmamaraNanA cakramAM pakaDI rAkhe che ane kaMIka evuM tattva che ke je jIvane mukta banAve che. evAM tattvomAM rAga ane dveSa mukhya che. eno vigate vicAra karIe to krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAya mukhya che. je jIva adhyAtmamArga upara caDato caDato chevaTe kaSAyomAMthI mukti meLave che teja mokSagati prApta kare che. eTale ja kahevAyuM che ke RSAyamu9i: tni murivA have bIjo prazna sAmAnya mANasane e thAya ke mRdutAthI Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANaM maddavayA jinne| 2 15 mAnane kevI rIte jItAya ? paNa e mATe mAnanuM ane mRdutAnuM svarUpa samajavuM joIze. mRdutAnI vyAkhyA A rIte apAya che : mRormAva: mArvivat | mRdutAno bhAva enuM nAma mArdava. mRdutA athavA komaLatA e AtmAno svabhAva che. paraMtu jyAre AtmasvabhAvamAM mRdutA dabAI jAya che tyAre karkazatA, kaThoratA, akkaDapaNuM, abhimAna pragaTe che. e mAnakaSAyanuM ja bIjuM nAma athavA svarUpa che. zAstrakAre kahyuM che. jAtyAdimadAvezAdabhimAnAbhAvo mArdavaM mAnatirharaNam / [ jAti Adi madothI Avezamaya thayelA abhimAnano abhAva karavo te mArdava che. mArdava eTale mAnano nAza.] dharmanAM je dasa lakSaNa gaNAvavAmAM Ave che te A pramANe cheH (1) kSamA, (2) mArdava, (3) Arjava, (4) zauca, (5) satya, (6) saMyama, (7) tapa, (8) tyAga, (9) AkiMcanya, (10) brahmacarya. A dareka uttama koTinA hovAM joie. vastutaH A badhA AtmAnA ja guNo che, paraMtu te DhaMkAyelA ke AvarAyelA che. puruSArthathI e vizuddha ane prakAzita karI zakAya che. emAM sarva prathama kSamA che. jyAM sudhI jIvanamAM kSamA na Ave tyAM sudhI mArdava na Ave ane jyAM sudhI mArdava na Ave tyAM sudhI Arjava na Ave. A rIte AtmavikAsamAM mArdavanuM sthAna ghaNuM mahattvanuM che. jyAM sudhI mada che, abhimAna che tyAM sudhI mArdava na Ave. mada mukhyatve ATha prakAranA batAvAya che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 1 6 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 sthAnAMgasUtramAM kahyuM cheH aTTha mayaTThANe paNNate, taM jahA-jAtimae, kulamae, balamae, rUvamae, tavamae, suyamae, lAbhamae, issariyamae / [ATha madasthAna kahyAM che, jema ke-(1) jAtimada, (2) kulamada, (3) balabhada, (4) rUpamada, (5) tapamada, (6) zratamada, (7) lAbhamada ane aizvaryamada.] A ATha prakAranA madasthAna te moTAM ane mukhya mukhya che. taduparAMta paNa bIjA nAnA prakAro hoI zake. sthAnAMgasUtramAM ja kahyuM che ke mArI pAse nAgadevatA, garuDadevatA Ave che" athavA "mAruM avadhijJAna utkRSTa prakAranuM che" -evo mada paNa mANasane thaI zake che. "ratnakaraMDaka zrAvakAcAra'mAM zrI samatabhadrAcArye kahyuM cheH jJAnaM pUjAM kulaM jAti balamRddhiM tapo vapuH / aSTAvAzrityamAnitvaM smayamAhu gatasmayA: / / [ jemanuM mAna (smaya) cAlyuM gayuM che evA bhagavAne jJAna, pUjA, kuLa, jAti, baLa, Rddhi, tapa ane zarIra e AThanA Azraye je mAna karavAmAM Ave che tene "mAna" kahyuM che. ] eTale ja zrI kuMdakuMdAcArye kahyuM che : kularUvajAdibuddhisu tavasudasIlesu gAravaM kiM ci / - jo Na vi kuvvadi samaNo maddavadhamma have tassa / / [je zramaNa (athavA manuSya) kula, rUpa, jAti, buddhi, tapa, zAstra ane zIlanA viSayamAM jarA paNa lolupatA athavA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANaM maddavayA jiNe / ahaMkAra rAkhato nathI tene 'mArdava' dharma thAya che.] jAti, kuLa, dhana, rUpa vagere garvanAM kAraNa bane che. evuM nathI ke garvane mATe mAtra eka ja vastu kAraNarUpa hoya. kyAreka jAti ane dhana ema be maLIne mANasane garviSTha banAve, to kyAreka dhana ane rUpa bhegAM maLIne abhimAna chalakAvI de. kyAreka eka ke bethI vadhu kAraNo paNa mANasane ahaMkArI banAvI de che. ema kahevAya che ke mANasa jyAM sudhI pahelo puruSa eka vacana 'huM' bole che tyAM sudhI svAbhAvika lAge che, paraMtu e jyAre eka vacananA zabdane bevaDAvIne ke trevaDAvIne 'huMhuM', 'huM-huM-huM' kare che tyAre emAM ahaMkAranI garjanA saMbhaLAya che. 217 kuLa, dhana, rUpa, jJAna. ityAdino mada mANasa kare che, paNa kyAreka te na hovA mATe paNa mANasa abhimAna kare che. nirdhanane dhanavAnanI, kadarUpAne rUpavAnanI ke ajJAnIne jJAnInI IrSyA thAya e eka vAta che, paNa mANasa potAnA ajJAna mATe paNa abhimAnapUrvaka vAta kare ane bhaNelA bhIkha mAMge che evAM vAkyo uccAre ke nirdhanatA mATe gaurava le ane paisAne kUtarAM paNa sUMghatAM nathI evAM evAM vAkyo bole evuM paNa banatuM jovA maLe che. emAM beparavAino bhAva paNa hoya che. vastutaH dhana vagere hoya to enA hovApaNAno ane na hoya to enA na hovAno garva mANase na rAkhavo joie. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mANasane ucca kuLa, dhana, rUpa, jJAna, ezvaryAdi maLe che pUrvanA zubhakarmanA udayathI, eTale ke puNyodayathI prApta thAya che. paraMtu e prApta thayA pachI e ja kuLa, jAti vagere azubha ghAtikarmanAM nimitta na bane enI sAvadhAnI jIve rAkhavAnI rahe che. vyavahAramAM ema kahevAya che ke dhana ke mAna meLavavA eTalAM agharAM nathI, paNa maLyA pachI ene pacAvavAM ghaNAM ja duSkara che. moTA moTA mahAtmAo krodha vagere upara vijaya meLave che. dhana, strI, putraparivAra, ghara ityAdino tyAga emaNe karyo hoya che, paNa emanA cittamAM lokeSaNA coMTelI rahe che. pote, potAno samudAya, potAnAM dharmakAryo bIjA karatAM caDiyAtAM rahe to game, caDiyAtAM bane e mATe sarakhAmaNI emanA dilamAM thatI rahe ane bIjA pAchaLa paDI jAya to aMdarathI rAjI thavAya AvI vRtti teone rahe che. vyavahArathI keTaluMka kadAca iSTa gaNAtuM hovA chatAM adhyAtmamArgamAM tevo sUkSma mAnakaSAya bAdhaka nIvaDe che. jIva game teTalo zraddhAbhaktivALo hoya to paNa adhyAtmamArgathI ene pAcho pADanAra, saMsAramAM rakhaDAvanAra koI hoya to te A mukhya cAra kaSAyo che. keTalAye jIvo tattvanI zraddhA, devagurunI bhakti, zAstrajJAna ityAdi vaDe mokSamArgamAM ghaNA AgaLa vadhe che, paraMtu AgaLa jatAM kaSAyorUpI cAra moTA asurothI parAjita thaI jAya che. krodha, mAna, mAyA, lobha e cAre kaSAyo uttarottara vadhu Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANaM maddavayA jinne| 2 19 AtmaghAtaka che. krodha karatAM mAna-kaSAya bhAre che, paNa te vadhu sUkSma hovAthI potAne ane bIjAne tenI khabara jaldI paDatI nathI. potAnA caherA upara mAna karatAM krodhane saMtADavAnuM agharuM che. AthI ja mANasa manamAM abhimAna kare ane bahArathI vinayI hovAno dekhAva karI zake che. sAdhake mAnakaSAyathI vadhu sAvadha rahevAnI jarUra che, kAraNa ke vyavahAramAM abhimAna karatAM krodhanI vadhu TIkA thAya che. vaLI samAjamAM svamAna, svAbhimAna vagerenI prazaMsA thAya che tathA lokavyavahAramAM mAna, sanmAna, abhivAdana, khitAba, caMdraka vagerenI pravRtti iSTa manAya che. "mAnanI sAthe patra" zabda joDAya che. "mAnapatra", "sanmAnapatra' jevA zabdo prayojAya che. krodha vagerenI sAthe "patra" zabda joDAto nathI. mAnanI AgaLa "setu" zabda prayojAya che. "sanmAna" zabda vyavahAramAM prazasta gaNAya che, paNa krodhanI AgaLa "sa" zabda prayojAto nathI. jyAM lokavyavahAramAM "mAna'nI bolabAlA hoya tyAM sAdhaka enAthI prabhAvita thAya evo saMbhava rahe che. vastutaH mAnasanmAnanI pratyeka pravRttithI sAdhake vimukha rahevuM joIe. mAna prazaMsAnI sAthe joDAyeluM che. prazaMsA thatAM mANasamAM rahelI mAnanI sUkSma eSaNA saLavaLe che. kadAca te potAnA bhAvo pragaTa na kare to paNa pote manamAM samaje che ane mAna maLatAM manamAM rAjI thAya che. potAno rAjIpo kyAreka te zabdomAM ke hAvabhAvathI vyakta kare che. prazaMsA karanAranI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 avahelanA ke avajJA na karAya evA sAmAjika vyavahArane kAraNe potAnI prazaMsA thAya tyAre mANasa viveka khAtara te vize AbhAra pradarzita kare che. sadguNonI anumodanA karavI e ApaNuM kartavya che. je mANasa bIjAnA guNono svIkA2 karato nathI ane enI anumodanA karato nathI tenAmAM IrSyA, asUyA, matsara ityAdi rahelAM hovA joie. bIjAnA guNo, are viparIta vyaktinA guNo joIne paNa sAco pramodabhAva pragaTa thavo joie e ApaNuM sAmAjika kartavya che ane sAdhanAnuM pagathiyuM che. ApaNI prazaMsAmAM atizayokti na hovI joie. khuzAmatakhorImAM te na pariNamavI joIe. ApaNA svArthamAMthI te na pragaTa thavI joie. bIjI bAju ApaNI potAnI jyAre AvI rIte prazaMsA thatI hoya tyAre phulAI na javuM joIe, jo phulAyA to te prazaMsA ApaNA mAnakaSAyanI nimitta banI jAya che. keTalIka vAra ApaNA svajano ane mitro ja AvI prazaMsA dvArA ApaNA mAnakaSAyanA nimitta bane che. ema bane tyAre vyAvahArika dRSTie je mitra che te AdhyAtmika dRSTie zatru bane che, ahitakara bane che. paNa bIjAne doSa devAthI zuM? ahita ka2vAnA AzayathI teo ahita karatA nathI. mATe je jAgRta rahevAnuM che te to pote ja. aMdarathI samatva hoya to AvA prazaMsAnA prasaMge paNa mANasa nirlepa rahI zake che. 'prazamarati'mAM vAcaka umAsvAtie kahyuM cheH 220 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANaM maddavayA jiNe / zrutazIlavinayasaMdUSaNasya dharmArthakAmavighnasya / mAnasya ko'vakAzaM muhUrtamapi paMDito dadyAt / / zruta, zIla ane vinaya mATe dUSaNarUpa tathA dharma, artha ane kAmamAM vighnarUpa evA mAnane kayo DAhyo mANasa muhUrta mATe paNa avakAza Apaze ? kaSAyo jIvane avazya durgatimAM, nIcalI gatimAM laI jAya che. uttarAdhyanasUtramAM kahyuM cheH ahe vayanti koheNaM, mANeNaM ahamA gai / mAyA gaipaDipvAo, lohAo duhao bhayaM / arthAt krodha karavAthI jIvanuM patana thAya che, mAnathI jIva adhama gatimAM jAya che. mAyAvI mANasanI sadgati thatI nathI ane lobha karanArane A lokamAM ane paralokamAM bhaya utpanna thAya che. 221 vAcaka umAsvAtie paNa kahyuM cheH jAtyAdi madonmattaH pizAcavad bhavati duHkhitazceha | jAtyAdihInatAM parabhave ca ni:saMzaya labhate / arthAt jAti, kuLa, dhana, rUpa, ezvarya vagerethI madonmatta banelA mANaso pizAcanI jema duHkha pAme che. vaLI parabhavamAM teo hIna gati, nIcI gati meLave che emAM saMzaya nathI. hemacaMdrAcArye 'yogazAstra'mAM paNa ema ja kahyuM che: rva kurvaM mataM punastAni, dInAni namate naraH / arthAta mANasa jo jAti, kuLa, rUpa, dhana vagerenuM abhimAna kare to tevAM karmanA phaLarUpe Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 2 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mANasane te te viSayamAM A bhave ke bhavAntaramAM hInatA sAMpaDe che. mArdava guNanI prApti mATe jIve vAraMvAra evI bhAvanA bhAvavI joIe ke potAne je dhana maLyuM che te anitya che. potAnuM rUpa game tevuM utkRSTa hoya to paNa eka divasa e rUpa karamAI jaze athavA eka divasa prANa jatAM e rUpane loko bALI nAkhaze. A jIva keTalIye vAra nIca jAtimAM janmyo che ane kadAca bhavAntaramAM paNa kadAca nIca jAti maLe. mATe jAti, kuLa vagere anitya che. koInAM jAti, kuLa, dhana vagere anaMtakALa sudhI rahevAnAM nathI. jo A badhuM ja anitya che, to pachI tene mATe nitya evA mArA AtmAne nIce zA mATe pADuM? A rIte anityabhAvanA dvArA mArdavanI bhAvanAnuM sevana karavuM joIe. jyAM sudhI jIvane potAnA deha sAthe ekatvabuddhi che tyAM sudhI "huM- paNAno athavA "mArApaNA'no bhAva ene rahevAno. deha sAthe saMkaLAyelI sarva bAbato ene potAnI lAgavAnI. e mATe priya-apriyano bhAva thato rahevAno. eTale dehalAvaNya, dhanavaibhava, sattA, buddhicAturya ityAdi potAnAM ane svajanonAM ene gamavAnAM. e mATe e gaurava anubhavavAno. matalaba ke jyAM sudhI deha sAthenI tAdAbhya buddhi jIvane rahe athavA paradravya mATe Asakti rahe tyAM sudhI mAnakaSAya enAmAMthI jaladI nIkaLe nahi. tyAM sudhI mRdutArUpI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANaM maddavayA jinne| 2 2 3 AtmaguNa paripUrNa svarUpe khIlI na zake. jIva jyAre aMtarmukha bane, potAnA upayogane aMdara vALe ane anubhave ke mArdava mAro svabhAva che, mAnakaSAya mAro svabhAva nathI, tyAre mAnakaSAya ene naDato nathI. mAna ke apamAnanI koI pratikriyA enAmAM thatI nathI. paraMtu jIva jyAre paryAyamAM cAlyo jAya che, vibhAvadazAmAM AvI jAya che tyAre mAna ane sanmAna ene game che ane apamAna ene gamatuM nathI. apamAnano te bacAva ke pratikAra karavA prayAsa kare che. e ja enI paryAyabuddhi che. kuMdakuMdAcArye pravacanasAramAM kahyuM che ke paMvamUDha di parasamaya eTale ke je paryAyamAM mUDha che, je paryAyamAM mugdha che, Asakta che te parasamaya che, te vibhAvadazA che. dasavaikAlika sUtramAM kahyuM che. na vAhiraM paribhave, attANaM na samukkase / sualAbhe na mjjijj| jaccA tavassi buddhie / / . [ bIjAno tiraskAra na karo. "huM jJAnI chuM, labdhivAna chuM, jAtisaMpanna chuM, tapasvI chuM, buddhimAna chuM'-ema potAne moTA na samajo ]. sUtrakRtAMgamAM kahyuM cheH mayANi eyANi vigiMca ghIrA, naM tANi sevaMti sudhiirdhmmaa| savvagotA vagayA mahesI, uccaM agotaM ca gaI vayaMti / / dhIrapuruSe AvA madano tyAga karavo joIe. sudhIradharma Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 4 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mahAtmAo enuM sevana karatA nathI. ethI ja sarvagotrathI rahita thaIne teo gotrarahita eTale ke agotra evI ucca gati (siddhagati) prApta kare che. eTale ja upAdhyAya zrI yazovijayajIe kahyuM cheH uccabhAva daga doSe mada javara che Akaro, hoya tehano pratikAra kahe munivara kharo. pUrva puruSa siMdhurathI laghutA bhAvavuM, zuddha bhAvana te pAvana ziva sAdhana navuM. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 bhogI bhamai saMsAre [bhogI saMsAramAM bhame che.] 'uttarAdhyayana sUtranA yajJIya" nAmanA adhyayanamAM nAnI paNa sarasa tattvabodhaka vAta Ave che. vArANasI nagarImAM cAra vedano jANakAra evo vijayaghoSa nAmano brAhmaNa yajJa karI rahyo hato. te vakhate e nagaramAM jayaghoSa nAmanA eka muni padhAryA. temaNe mAsakhamaNanI AkarI tapazcaryA karI hatI. pAraNA mATe teo gocarI vahoravA nIkaLyA hatA. teo vijayaghoSa nAmanA brAhmaNanA yajJanA sthaLe AvI rahyA hatA. munine vacce ja aTakAvIne vijayaghoSe kahyuM, "he muni, yajJa mATe vividha vAnagIo ame banAvI che, paraMtu ame tamane bhikSA nahi ApIe. mATe bIjA koI sthaLe jaI tyAMthI bhikSA grahaNa karo. amArI yajJanI vAnagIo to brAhmaNo mATe ja che. e brAhmaNo paNa evA hovA joIe ke jeo cAra vedanA jANakAra hoya, teo yajJArthI hoya, jyotiSazAstra vagere cha aMganA abhyAsI hoya ane jeo potAnA AtmAno tathA bIjAnA AtmAno uddhAra karanAra Doya." vijayaghoSanAM AvAM vacanathI jayaghoSa muni nArAja na thayA. temaNe kahyuM "he brAhmaNa ! mAre have tamArI bhikSA nathI Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 6 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 joItI. ema karavAmAM mAre koI dveSa nathI ke svArtha nathI. mAre mAtra eTaluM ja tamane kahevuM che ke tame vedonuM, yajJanuM, jyotiSanuM ane dharmanuM mULabhUta gUDha rahasya jANatA nathI." jayaghoSa munino prabhAva eTalo badho hato ane emanI nirmaLa, nirdoSa mukhamudrA eTalI tejasvI hatI ke vijayaghoSa ane tyAM yajJamAM beThelA sabhAjano temane joI ja rahyA. teone ema thayuM ke A koI jJAnI mahAtmA che. eTale teoe kahyuM, he munirAja ! tame ja e rahasyo amane samajAvo.' pachI jayaghoSa munie temane vedo, yajJa vagerenuM sUkSma rahasya samajAvyuM. sAco brAhmaNa koNa kahevAya, sAco sAdhu koNa kahevAya, sAco tApasa koNa kahevAya tathA ahiMsAdi paMca mahAvratanuM AtmodvAramAM keTaluM mahattva che te temaNe samajAvyuM. ethI vijayaghoSa brAhmaNa para enI ghaNI moTI asara paDI. eNe pachI saMsArathI virakta thaIne jayaghoSa muni pAse ja pravajyA grahaNa karI. tyAra pachI saMyamanI utkRSTa ArAdhanA karIne ane potAnAM karmone khapAvIne jayaghoSa muni ane vijayaghoSa muni baMne kevaLajJAna pAmyA ane kAlAnukrame siddhagatine varyA. jayaghoSa munie vijayaghoSa brAhmaNane tyAre je bodha Apyo haze te to bahu vigate haze. carcAvicAraNA ane praznottarI paNa thaI haze. e badhI vigato prApta nathI, paraMtu temAMthI sAragarbha thoDIka gAthAo bhagavAna mahAvIre A adhyayanamAM Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhogI bhamai saMsAre 2 27. ApI che. A gAthAo hRdayamAM vasI jAya evI che. A gAthAomAM paNa je keTalIka coTadAra paMktio che temAMthI mAtra traNa zabdanI paMkti mA amakuM saMsAre ! keTalI badhI mArmika ane arthasabhara che ! uttarAdhyayana sUtranI AkhI gAthA nIce pramANe che : uvalevo hoi bhogesu, abhogI novalippaI / bhogI bhamai saMsAre abhogI vippamuccaI / / [bhogothI upalepa thAya che (bhogI karmabaMdhathI lepAya che) abhogI lapAto nathI. bhogI saMsAramAM bhame che. abhogI vimukta thAya che.] vartamAna sAMsArika jIvana upara dRSTipAta karIe to moTA bhAganA jIvonI denika pravRtti te potAnI saMjJAone saMtoSavAnI che arthAt bhogo bhogavavAnI che. AhAra, nidrA, maithuna, parigraha ityAdi saMjJAnA baLe jIva tevI tevI pravRtti kare che. tiryaMca gatinA jIvonI pravRtti to potapotAnI indriyo anusAra jIvana jIvavA mATenI che. mukhyatve to teo AhAranI zodhamAM ane AhAra maLyA pachI te khAvAmAM ane prajotpattimAM potAnuM jIvana pUruM kare che. manuSyajIvanamAM bhogavilAsanuM pramANa vadhu che. AhAra, vastra, raheThANa, vAhano ityAdi sahita pAMca indriyonA sukhabhoga mANavA nIkaLelo manuSya tevA prakAranI pravRttio satata karato rahe che. vaijJAnika sAdhano vaDe temAM pragati paNa WWW.jainelibrary.org Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 ghaNI thatI rahe che. AnaMdaghanajI mahArAja kahe che tema 'sayala saMsArI indriyarAmI che.' mAtra 'munigaNa AtamarAmI' hoya che. 228 duniyAnI aDadhAthI vadhAre vasati to janmAntaramAM mAnatI nathI. je jIvana maLyuM che te sukhapUrvaka bhogavI levuM joIe evI mAnyatA teo dharAve che ane e dizAmAM ja teono puruSArtha hoya che. AkhI jiMdagI sAruM sAruM khAdhuMpIdhuM hoya ane sarasa moMghA vastro, vAhano, raheThANo dharAvatA hoya, manoraMjananI pravRttio jemaNe mANI hoya teonuM jIvyuM saphaLa ane sArthaka gaNAya evI temanI mAnyatA hoya che. jIvana mATe e ja teono mApadaMDa hoya che. paraMtu bhautika jIvana sukhI hoya, sarva prakAre anukULatAvALuM hoya, icchAnusAra badhAM kAryo thatAM hoya to paNa evA jIvanano aMta Ave ja che. AvA keTalAka lokone aMtakALe ajaMpo satAve che. basa A badhuM vasAveluM ane bhogavavA mATe ekatra kareluM badhuM ja mUkIne cAlyA javAnuM ? vaLI bhogaveluM sukha kSaNika che. evuM bhautika sukha bhogavatI vakhate sthUla AnaMdano anubhava hoya che. paraMtu pachI samaya jatAM enI smRti zeSa thatI jAya che. sArAmAM sAruM khAdhupIdhuM hoya, mijabAnIo mANI hoya, paNa thoDAM varSa pachI enI smRti paNa tAjI thatI nathI. vismRti badhe ja pharI vaLe che. pAMce indriyonA viSayo saMsAramAM pAra vagaranA che. te Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhogI bhamai saMsAre 2 2 9 bhogavatI vakhate kSaNika pUla sukha hoya che, paNa pachI e duHkhanAM nimitta banI jAya che. jo padArthonA bhogavaTAthI mAtra sukha ja hoya to saMsAramAM duHkha hoya nahi. paNa A bhogavaTo ja duHkhane-IrSA, dveSa, kalaha, kaMkAza, laDAI, yuddha vagerene notare che. eTale jyAM sthUla bhautika sukha che tyAM duHkha paNa che ja. vaLI e sukha paNa tatkAlIna, kSaNika hoya che. uttarAdhyayanasUtra'mAM bhagavAne kahyuM che: khamamettasokkhA bahukAladukkhA pakAmadukkhA anikaamsokkhaa| saMsAramokkhassa vipakkhabhUyA khANI aNatthANa ukaambhogaa|| A kAmabhogo kSaNabhara sukha ane bahukALa duHkha ApanArA che, ghaNuM badhuM duHkha ane thoDuMka sukha ApanArA che. te saMsAramuktinA pratipakSI-(virodhI) che ane anarthonI khANa jevA che. bhogI bhaI saMsAre eno viparIta artha karIne koI ema paNa mAne ke jeNe saMsAranA bhoga bhogavavA che ene saMsAramAM badhe bhamavuM joIe. jyAM jyAM bhoga bhogavavAnAM sthAno che tyAM pahoMcI javuM joie. jeNe bhoga bhogavavA che eNe bhamatA rahevuM joie. vartamAna kALamAM to bhamavA mATenAM jhaDapI vAhano vadhyAM che eTale samagra duniyAmAM bhamavAnI-bhoga bhogavavAnI pravRtti vadhI gaI che. paraMtu A moTuM ajJAna che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 'bhogI bhamaI saMsAre' ema je bhagavAne kahyuM che te eka janmanI dRSTie nahi, paNa janmajanmAntaranI dRSTie, karmanI jaMjironI dRSTie kahyuM che. jIvanuM janmAntaranuM paribhramaNa saMsAramAM satata cAlatuM ja rahe che. A cakra cAlavAnuM mukhya kAraNa to bhoga bhogavavA mATenI lAlasA che. arthAt bhogo mATeno rAga che, Asakti che. 230 jyAM sudhI bhogavRtti che, bhogabuddhi che tyAM sudhI karmabaMdhanI paraMparA to cAlu ja rahevAnI. jyAM sudhI karmaparaMparA che tyAM sudhI mukti nathI. eTale bhogI jIvane saMsAramAM paribhramaNa ja karavAnuM rahe che. sAmAnya rIte loko potAnuM jIvana sukhI banAvavA mATe udyamazIla rahe che. sukhanI vyAkhyA ane kalpanA darekanI judI judI hoya che. AhAra, vastra, vasati e mANasanAM sukhanAM prAthamika sAdhano che. paraMtu mAtra sAdhano ke padArtho ja nahi, emAM rahelI Asakti e ja mokSamArgamAM moTo aMtarAya che. 'AcArAMgasUtra'mAM kahyuM cheH kAmesu giddhA NicayaM karenti, saMsiccamANA puNarenti gabbhaM / [kAmabhogamAM gRddha eTale ke Asakti rAkhanAra jIva karmono saMcaya kare che. karmothI baMdhAyelo jIva pharI garbhavAsamAM Ave che.] AcArAMgasUtramAM anyatra kahyuM che : ddhie loe aNupariyaTTamANe || Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhogI bhai saMsAre [viSayomAM Asakta jIva lokamAM eTale ke saMsAramAM paribhramaNa kare che.] sthUla indriyothI mANaso bhoga na bhogavatA hoya to paNa temanA cittamAM te indriyonA padArtho mATeno anurAga jo hoya to tevA mANaso bhogI ja gaNAya. kyAreka sthUla bhogavaTA karatAM paNa AvA mAnasika bhogavaTAmAM tIvratA vadhu hoya che. sthUla bhogavaTo to prAyaH eka ja vAra hoya, paNa mAnasika bhogavaTo to vAraMvAra, anekavAra hoI zake che. aneka garIba lokone lUkhuMsUkuM khAvAnuM maLatuM hoya che. teo khAya che tyAre temAM temane eTalo rasa paDato nathI. teo khAtI vakhate rAjIrAjI thAya evuM paNa ochuM bane che. paraMtu tethI khAvA mATenI temanI Asakti ochI thaI gaI che ema na kahevAya. sarasa bhojana maLatAM teo prasanna thaI jAya che ane evuM vAraMvAra maLe evI vRtti paNa rahe che. matalaba ke svAdiSTa bhojana mATenI temanI Asakti to aMtaramAM paDelI hoya che. lUkhAsUkA AhAra vakhate te pragaTa thatI nathI. keTalAka mahAtmAoe bIjo badho tyAga karyo hoya che. gharabAra, kuTuMbaparivAra, mAlamilakata emaNe tyAgI dIdhAM hoya che. Ama chatAM bhojana mATeno emano rasa chUTato nathI. koIkane prazna thAya ke abhogI karmathI lepAto nathI ane abhogI karmathI mukta thAya che ema kahyuM che, paraMtu jIvananA 231 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 aMta sudhI mANasane khAvA to joIe che, paheravAne vastra joIe che ane TADha, taDako ke varasAdathI bacavA raheThANa joIe che, upakaraNo joIe che. eTale ke jIvanaparyaMta mANasa vividha padArthono upabhoga karato rahe che, to pachI ene abhogI kevI rIte kahevAya? eno uttara e che ke jIvananA aMta sudhI mANasa khorAka ke pANI na le to paNa havAno upayoga to ene avazya karavo ja paDaze. jIvananuM astittva che tyAM sudhI AhA2pANI levAtAM ja raheze. vastra, vasati paNa rahe che. paraMtu jIvanI emAMthI bhogabuddhi jyAre nIkaLI jAya eTale e abhogI thAya che. jyAM sudhI bhogabuddhisukhabuddhi che, rAga che, Asakti che, gamavA-na gamavAnA ane anukULatA-pratikULatAnA bhAvo che, kartRtva ane bhokatRtvanI vRtti che tyAM sudhI jIva bhogI che. bhogapadArtho sAthenuM enuM bhAvAtmaka anusaMdhAna jyAre sadaMta2 nIkaLI jAya che tyAre te abhogI bane che. UMDI saMyamasAdhanA vagara AvuM abhogIpaNuM AvatuM nathI ane Ave to bahu TakatuM nathI. dasavaikAlika sUtramAM kahyuM cheH vatthagaMdhamalaMkAraM itthIo sayaMNANi ya / 232 acchaMdA je na bhuMjaMti na se cAi ti vuccai || 'mukhvajJa|| [vastra, sugaMdhI managamatA padArtho, ghareNAM, strIo, palaMgaAsana vagere je potAne prApta nathI ane tethI mANasa bhogavato nathI, tethI te tyAgI na kahevAya.] Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhogI bhamai saMsAre 2 33 je ya kaMte pie bhoe laddhe vippiThi kuvvii| sAhINe cayai bhoe se hu cAi tti vuccaI / / jei mANasa manohara, priya bhogo pAmyA chatAM ane te potAne svAdhIna hovA chatAM tenA tarapha pITha pherave che eTale ke teno tyAga kare che te nizcayathI tyAgI kahevAya che.] jyAM sudhI saMsArano bhaya lAgato nathI tyAM sudhI bhogavilAsa game che. mANasane e game che emAM mukhyatve mohanIya karma kArya kare che. jyAM sudhI mohanIya karmano prabaLa udaya hoya ane mANasanI Atmika jAgRti na hoya to saMsAra ene raLiyAmaNo lAge che, bihAmaNa nathI lAgato. saMsAranA bhogavilAsa tarapha enI dRSTi rahe che ane enI bhogabuddhi sateja rahe che. saMsAra ene bihAmaNo lAge, choDIne bhAgavA jevo lAge tyAre ja enI bhogavRtti nabaLI paDe che ane cAlI jAya che. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje "jJAnasAra'mAM kahyuM cheH bimeSi yadi saMsArAd mokSaprAptiM ca kAGkSasi / tadendriyajayaM kartuM sphoraya sphArapauruSam / / [jo tuM saMsArathI bhaya pAme che ane mokSaprAptinI icchA rAkhe che, to Indrayo upara vijaya meLavavA mATe dedIpyamAna parAkrama phorava.] Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 sittheNa doNapAgaM, kaviM ca ekkAe gaahaae| [eka dANAthI anAjanI ane eka gAthAthI kavinI parakha thaI jAya che] bhagavAna mahAvIre anuyogadvAra sUtramAM kahyuM che ke pariyarabaMdheNa bhaDaM jANijjA mahiliyaM NivasaNeNaM / sityeNa doNapAgaM, kaI (kavi) ca ekkAe gAhAe // [parikara baMdhanathI (eTale ke kamara kasavAthI) athavA viziSTa prakAranAM (uniform) vastra paheravAthI subhaTa (yoddho) oLakhAya che. vastra paridhAnathI A mahilA che ema oLakhAya che, eka dANo dAbI jovAthI droNanA mApa jeTaluM anAja jANI zakAya che ane eka gAthAthI kavinI zaktino paricaya maLI rahe che.] anuyogadvAramAM A gAthA be vAra Ave che. avayava niSpanna nAmanA viSayamAM Ave che ane pharIthI "anumAna pramANamAM Ave che. A gAthAmAM anumAnanAM cAra udAharaNa ApavAmAM AvyAM cheH (1) subhaTa eTale ke sainika, (2) mahilA, (3) anAjano dANo ane (4) kAvyanI gAthA. sainika sAdA vezamAM hoya to koI ene sainika tarIke oLakhI zake nahi. e enA gaNavezamAM zastrasajja hoya to ene tarata oLakhI zakAya. evI rIte strIo ane puruSonA paheraveza judA hoya che. paheraveza parathI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sittheNa doNapAgaM, kaviM ca ekkAe gaahaae| 2 3 5 strI oLakhAI zake. strInA paheraveza parathI to e lagnaprasaMge jAya che ke maraNaprasaMge jAya che te paNa jANI zakAya. kyAreka zokha ke AdhunikatA khAtara strIne puruSano veza paheravo game che. (puruSane strIno paheraveza paheravo game evuM javalle ja bane che.) strIo puruSano paheraveza pahere to paNa enA vALa, cAla vagere parathI paNa te oLakhAI Ave. kyAreka vALa paNa puruSa jevA karyA hoya to tarata na oLakhAya. eka jANIto Tucako che ke eka divasa koIka zALAnAM nAnAM chokarAchokarIono ramatano utsava hato ane emanA vaDIlo te jovA mATe AvyA hatA. e jotAM jotAM eka bhAithI bolAI gayuM, "pelA chokarAe sarasa phaTako mAryo.' tarata bAjumAM beThelI kALA cazmA paherelI vyaktie kahyuM. "e chokaro nathI, chokarI che." ema ke ? tamane kevI rIte khabara ?' e mArI dIkarI che." "oha, mane khabara nahi ke tame enA pitA cho.' huM eno pitA nathI. enI mammI chuM.' A to strInI AdhunikatA para kaTAkSa che. islAmI dezomAM jyAM burakho paheravo pharajiyAta che tyAM guno karanArA puruSo strIno burakho paherIne nIkaLatA hoya che. alabatta, sUkSma najare jonArane tarata khabara paDI jAya che ke burakho pahenAranI cAla strInI che ke puruSanI che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 anAja pArakhavA mATe eka ja dANo hAthamAM laIne tapAsatAM jaNAI Ave che ke tenI guNavattA kevIka che. kyAreka mUThThImAM thoDA dANA laIne jovAmAM Ave che ke emAM bheLaseLa to nathI thaIne ! pahelAMnA vakhatamAM ane haju paNa keTaleka ThekANe anAjanI bharelI ane sIvIne bAMdhelI guNImAM je anAja che te kevuM che te jovA mATe loDhAnI AgaLathI aNIdAra pAtaLI polI naLI (bAMbI) AvatI te guNImAM khosIne pAchI kADhavAmAM AvatI. tarata thoDA dANA e naLImAM bharAI AvatA. guNI kholavI na paDe. guNImAM kANuM na paDe ane je guNInI je jagyAethI anAja jovuM hoya te joI zakAya. anAjanA vepArIo pacAsa, so, baso guNImAM kevuM anAja AvyuM che te AvI bAMbIthI tarata jANI zake che. rAMdhatI vakhate bhAta barAbara thayA che ke nahi te jovA mATe tapelAmAMthI bhAtano eka dANo laI dabAvIne rasoI karanAra jue che ke bhAta barAbara sIjhI gayA che ke nahi. ahIM 'doNa pAga' zabda vaparAyo che. doNapAga eTale droNapAka. droNa e prAcIna samayanuM eka mApa che. anAjanI baso chappana mUThI barAbara eka 'ADhaka' ane cAra ADhaka barAbara eka droNa. droNa jeTalA anAjano pAka (pakavAnna) banAvyo hoya to te kevo thayo che te jovA mATe eka dANo cAkhI jovAthI khabara paDe. evI ja rIte eka gAthA parathI kavinI samagra kRtino, 236 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sittheNa doNapAgaM, kaviM ca ekkAe gaahaae| 2 37 kavinI kavitvazaktino khyAla AvI zake che. kavi pAse kevI kalpanA che, alaMkArazakti che, maulikatA che, abhinavatA che, zabdaprabhutva che e eka zloka ke kaDI vAMcatA ja samajAI jAya che. bhASAmAM eTalI zakti che ke vyavahAramAM ema kahevAya che ke mANasa eka vAkya bole tyAM enAM jAti ane kulanI khabara paDI jAya. (yadA yadA mucati vAkyabANa, tadA tadA jAtikula pramANam) A saMsAramAM asaMkhya ke anaMta padArthomAM sAmya ke vaiSamyanAM lakSaNo jovA maLe che. jyAM sAmya najare paDe ane enI parIkSAnI jarUra paDe tyAre enA ekAda nAnA aMzane tapAsI jotAM samasta cIjavastunI parakha thaI zake. eka moTuM phaLa hoya to enI nAnI cIrI ke patIkuM khAtAM phaLanA svAdanI khabara paDI jAya che. svAda jANavA mATe AkhuM phaLa khAvAnI jarUra nahi. tapeluM bharIne dUdha hoya to te sAruM rahyuM che ke phATI gayuM che te jovA mATe eka camacI jeTaluM dUdha laIne ke AMgaLI boLIne cAkhavAthI khabara paDe che ke te kevuM rahyuM che. jamaNavAramAM rasoIAo dALa, kaDhI ityAdi karatI vakhate ekAda camacI jeTaluM laine svAda cAkhI jue che ke te barAbara thaI che ke kema. jyAM vastumAM viSamatA hoya athavA viSamatAnI dRSTie enI parIkSA karavAnI hoya to tyAM jhINavaTabharI parIkSA Avazyaka bane che. sarakhAM motInI eka sarasa mALA banAvavAnI hoya to eke eka motI joItapAsIne pasaMda Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 ka2vuM paDe che. eka be motI judA khoTA raMga-kadanAM AvI jAya to AkhI seranI zobhA bagaDe che. 238 cIjavastunI parakha mATe mahAvarAthI mANasonI zakti khIle che. jarAka najara karatAM ja mANasa emAM rahelI truTine pArakhI zake che. keTalAka mANasanI najara evI jhINI ane cakora hoya che ke enI najaramAMthI kazuM chaTakI na zake. nAnA bALakamAM samajazaktino krame krame vikAsa thAya che. AgaLa jatAM tenAmAM paNa anumAnazakti vikase che. pachIthI eka avayava parathI te avayavInuM anumAna karI zake che. mArA potAnA anubhavanI vAta kahuM to mArI dauhitrI gArgI ekadoDha varSanI hatI tyAre ene gAya, ghoDo, siMha, hAthI vagerenAM citra dorIne tene oLakhatAM zIkhavADyuM. pachI hAthInuM mAtra moMDhuM ane daMtazULa dorIe to paNa te tarata kahI Ape ke e hAthI che. pazupakSInI thoDIka lAkSaNika rekhA jotAM ja te tarata kahI zakatI. e batAve che ke nAnA bALakamAM paNa anumAnazakti khIlavA lAge che. gArgIe traNeka varSanI thaI tyAM sudhI mAtra citramAM ja hAthI joyo hato. ene mATe e ja sAco hAthI hato. eNe sAkSAt hAthI joyo nahoto. eka divasa rastAmAM hAthI Avelo te jovA huM ene laI gayo. hAthIne joI te acaMbo pAmI. eNe prazna karyo., 'dAdAjI, hAthI Avo paNa hoya ? hAthI cAle paNa kharo ?' be traNa varSanuM bALaka pahelAM sAkSAt pazupakSI jue ane pachI enuM Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sittheNa doNapAgaM, kavi ca ekkAe gaahaae| citra jue e eka sthiti che ane pahelAM citra jue ane pachI sAkSAt jue e bIjI sthiti che. baMnemAM pharaka che. bALakanI anumAnazakti baMnemAM kAma kare che. jaina dharmamAM vividha prakAranAM je pramANo batAvyAM che temAMnuM eka te anumAna pramANa che. 'jyAM dhUmADo tyAM agni' e enuM prasiddha udAharaNa che. 239 'anumAna pramANa'nA paNa judA judA prakAro batAvavAmAM AvyA che. emAMno eka prakAra te zeSavat anumAna che. zeSavat anumAnanA vaLI pAMca prakAra batAvavAmAM AvyA cheH (1) kAryathI, (2) kAraNathI, (3) guNathI, (4) avayavathI ane (5) AzrayathI. kArya joine kAraNanuM anumAna thAya te kAryaliMgajanya zeSavat anumAna kahevAya che. u. ta. zaMkhano dhvani sAMbhaLIne anumAna thAya ke A zaMkhano dhvani che. kAgaDAno kA....kA avAja sAMbhaLIne manamAM nakkI thAya che ke A kAgaDAno avAja che. e ja rIte vividha pazupakSIonA avAja sAMbhaLIe athavA ApaNane paricita hoya evA mANasonA avAja sAMbhaLIe ke cIjavastuonA dhvani sAMbhaLIe eTale ke te kArya thAya ane tyAre tenA kAraNarUpa vyakti, vastu ke pazupakSI parokSa hoya to paNa ApaNe tene pArakhI laie chIe. AvA anumAnamAM bahu buddhizaktinI jarUra nathI. thoDo mahAvaro basa che. A anumAnane 'kAryaliMgajanya zeSavat' kahevAmAM Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 Ave che. AvI ja rIte jyAre kAraNa pratyakSa hoya tyAre kAryanuM anumAna karIe tyAre tene kAraNaliMgajanya zeSavat anumAna kahevAmAM Ave che. jema ke mATIno piMDa ghaDAnuM kAraNa che, paNa ghaDo mATInuM kAraNa nathI. taMtuo paTanuM kAraNa che, paNa paTa taMtunuM kAraNa nathI. Ane kAraNaliMgajanya zeSavat anumAna kahevAmAM Ave che. guNaliMgajanya zeSavat anumAnamAM guNa pratyakSa hoya che ane guNI parokSa hoya che. sugaMdhano anubhava thAya te vakhate ApaNe anubhavanA AdhAre anumAnathI kahIe chIe ke ATalAmAM kyAMka gulAba hovAM joIe. athavA mogaro, caMpo vagere hovAM joIe. gulAba ke mogaro ke caMpo pratyakSa nathI paNa sugaMdhathI enuM anumAna karIe chIe. amuka prakAranI durgadha AvatI hoya to ApaNe anumAna karIe chIe ke ATalAmAM kyAMka gaTara hovI joIe athavA tevuM koI kArakhAnuM hovuM joIe. athavA rastA parathI pasAra thatA hoIe to anumAna thAya ke kyAMka gAya ke kUtarAnuM zaba paDyuM che. AvA anumAnane guNaliMgajanya zeSavat anumAna kahevAmAM Ave AvI ja rIte avayava pratyakSa hoya paNa avayavI pratyakSa na hoya to avayava uparathI avayavInuM anumAna karIe te avayavaliMgajanya zeSavat anumAna kahevAya che. udAharaNa tarIke Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sittheNa doNapAgaM, kaviM ca ekkAe gaahaae| 2 4 1 hAthIdAMta jotAM hAthInuM, morapiccha jatAM moranuM, amuka prakAranA paheraveza parathI te senika che evuM athavA dhULamAM pagalAM paDyAM hoya to te konAM pagalAM che tenuM anumAna karIe to tevA prakAranA anumAnane avayavaliMgajanya anumAna kahevAmAM Ave che. pagano mAtra aMgUTho joyo hoya ane tenA parathI vyaktinuM AkhuM sarasa citra dorI ApanArA citrakAro hatA. keTalIka vastuone enA eka nAnA avayava parathI oLakhI zakAya che ke oLakhAvI zakAya che. e avayava enA eka mukhya lakSaNarUpa hovo joie. e enI viziSTatA darzAvato hovo joie. pAMca paMdara chokarAo hoya ane koI kahe, "pelA mAM narI AMkhavALAne bolAvajo." to emAM mAMjarI AMkhavALAne ApaNe bolAvIe chIe. enA zarIramAMno eka lAkSaNika avayava te enI AMkho che. e AMkho bIjA karatAM judI che. e enI lAkSaNikatArUpa che. mATe tene mAtra mAMjarI AMkhathI oLakhI zakAya che. pazupakSIone oLakhavA mATe paNa enA lAkSaNika aMga ke avayavano Azraya laI zakAya che. AzrayaliMgajanya zeSavat anumAna eTale AzrayI parokSa hoya ane tenA Azraye je vastu hoya te pratyakSa hoya to ethI AzrayInuM anumAna thaI zake. jema ke dhUmADo dekhAto hoya, pratyakSa hoya paNa agni na dekhAto hoya to dhUmADA parathI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 4 2 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 agninuM anumAna thAya. evI rIte jyAM bagalA UDatA hoya to tyAM eTalAmAM kyAMka pANI hovuM joie evuM anumAna thAya. mANasanA caherA parathI, are mAtra enI AMkho parathI enA manamAM kevA bhAva ke vicAra cAlI rahyA che tenuM anumAna karI zakAya che. lokokita che ke "putranAM lakSaNa pAraNAmAMthI ane vahunAM lakSaNa bAraNAmAMthI." manuSyanA svabhAvanI lAkSaNikatAo enA vartanamAM pratibiMbita thAya che. mANasa cAhe ke na cAhe, nAnI nAnI ghaTanAo paNa enA svabhAvanI cADI khAya che. koipaNa manuSyanI lAkSaNikatAno abhyAsa karavA mATe enA samagra jIvananI tapAsa karavAnI jarUra nathI. thoDIka ke ekAda ghaTanAnuM vizleSaNa enA jIvananI pArAzIzIrUpa banI zake che. pahelAMnA vakhatamAM eka lokokita pracalita hatI ke "lazkarakA bheda pAyA, Agese gaddhA AyA." prAcIna samayamAM lazkaramAM hAthI, ghoDA vagere rahetAM ane mAlavAhaka prANI tarIke khaccara, gadheDAM vagere paNa rahetAM. sainya AgekUca karatuM hoya tyAre AgaLa hAthI, ghoDA vagere mahattvanAM prANI hoya. sainiko pAse keTalA hAthI ane keTalA ghoDA che enA parathI sainyanI tAkAtanuM mApa jaNAtuM. paraMtu koI sainya AgekUca karatuM hoya ane mokhare gadheDAnuM netRtva hoya to e namAluM sainya che. ema tarata jaNAI Ave. evA lazkarane jItavAnuM agharuM na Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sityeNa doNapAgaM, kaviM ca ekkAe gaahaae| 2 43 hoya. mATe ja kahevata paDI ke "Agese gaddhA AyA." Ama, anumAnanA prakAra ghaNA che. matijJAnano A viSaya che. jema mANasanA jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama vadhAre tema enI anumAnazakti vadhAre. keTalAka mANasonI anumAnazakti Azcaryamugdha karI de evI hoya che. AvI anumAnazakti ane vyavahArajagatamAM upayogI thavA uparAMta adhyAtmajagatamAM upayogI thAya to ja te savizeSa sArthaka gaNAya. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 apucchio na bhAsejjA, bhAsamANassa aMtarA / [vagara pUchaye na bolavuM, bolatA hoya tyAre vacce na bolavuM] carama tIrthakara bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe guru-ziSyanA saMbaMdhomAM ziSya kevI rIte besavuM, UThavuM, gocarI vahoravI, bolavuM, cAlavuM ityAdi vize nAnI nAnI paNa atyaMta mahattvanI zikhAmaNo ApI che, je teone saMyamajIvanamAM, vinayavyavahAramAM ane adhyAtmasAdhanAmAM atyaMta upayogI che. AvI zikhAmaNomAM jIvananuM sUkSma dRSTithI keTaluM talasparzI avalokana thayuM che ane saMyamanA mArgamAM kevAM kevAM bhayasthAno che tathA adhyAtmamArganA ArohaNamAM kevI kevI sAvadhAnI rAkhavI joie te vizenA sacoTa mArgadarzananI ApaNane pratIti thAya che. munie kyAre kyAre kevI rIte bolavuM ke na bolavuM e vizenI bhalAmaNomAMthI vagara pUchaLe na bolavA vizenI bhalAmaNa keTalI badhI upayogI che te anubhavathI samajAya evuM che. dazavaikAlikasUtranA AThamA adhyayanamAM kahyuM che : apucchio na bhAsijjA, bhAsamANassa aNtraa| piTThimaMsaM na khAijjA, mAyAmosaM vi vajjae / / (munie vagara pUchyuM bolavuM nahi, guru bhagavaMta bolatA hoya tyAre vacamAM na bolavuM, niMdA karavI nahi ane Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apucchio na bhAsejjA, bhAsamANassa aMtarA / 245 mAyAmRSAno tyAga karavo) uttarAdhyayanasUtranA "vinayazruta" adhyayanamAM paNa A ja arthamAM bhagavAne kahyuM cheH NApuTTho vAgare kiMci, puTTho vA NAliyaM vae / eTale ke vinIta ziSya gurunA pUchayA sivAya kaMI bolavuM nahi ane pUche to asatya na bolavuM. guru mahArAja jyAre koInI sAthe vAta karatA hoya tyAre ziSya vacce na bolavuM joIe. guru mahArAja pUche athavA bolavAnuM kahe to ja bolavuM joIe. saraLa susaMvAdI jIvanavyavahAra ane vinayapUrvakanA saMyamajIvana mATe e bahu jarUrI che. ziSya jo vagara pUchyuM bole to koIkanI vAta chatI thaI javAnuM jokhama che, je bolavA jevI na hoya ke jAheramAM mUkavA jevI na hoya. vaLI vacce bolavAthI vAtano taMtu tUTI jAya che, viSayAMtara thavAno saMbhava rahe che ane anya vyakti upara khoTI chApa paDavAno saMbhava rahe che. koI vAtanI spaSTatAnI jarUra hoya ke kaMI mAhitI joItI hoya to guru mahArAja pote ja ziSyane pUchI le che eTale ziSya vagara pUjya bolavAnI AvazyaktA nathI. vaLI eka vakhata ziSyane vagara pUchaLe bolavAnI Teva paDI jAya to ziSyamAM avinaya AvavA lAge che. pote gurubhagavaMta karatAM hoMziyAra ane vadhu jANakAra che evuM abhimAna AvI javAno paNa saMbhava rahe che. jIvanane Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 krodha, mAna ityAdi kaSAyothI rahita banAvavAnuM hoya che. paraMtu tene badale tevA kaSAyone poSaNa maLavAno saMbhava rahe che. vaLI bIjA ziSyonI cADIcugalI karavAnI vRtti paNa thaI Ave che ane kyAreka asatyano, mAyAcArano Azraya paNa levAI jAya che. A badhAmAMthI bacavuM hoya to vANI uparano saMyama atyaMta jarUrI che. e mATe judI judI jAtanI takedArI rAkhavAnI jarUra che. emAMnI eka te vagara pUchyuM na bolavA vizenI che. mANasa jyAre kaMIka vizeSa jANato hoya che athavA potAne koIka vAtanI vahelI khabara paDI jAya che tyAre enA peTamAM vAta rahetI nathI ane vagara pUchyuM paNa e vAta uccArAI jAya che ane e dvArA jaza khATI javAnI vRtti saMtoSAya che. bhagavAne guru-ziSyanA saMbaMdhane lakSamAM rAkhIne je bhalAmaNa karI che te gRhasthonA aMgata ane jAhera jIvanamAM paNa eTalI ja upayogI che. ApaNI keTalIye sAmAjika saMsthAonI samitiomAM potAnA vaktavyane rajU karavA aMge ThIka ThIka gerazista pravartatI hoya che. game tyAre game te vyakti sabhAsaMcAlanamAM vacce bolIne dakhalagIrI kare che. sabhAdhyakSanA Adezo na mAnavAmAM ja moTAI manAya che. ghaNI sabhAomAM jema namUnArUpa zista jovA maLe che tema gerazista paNa jovA maLe che. aMgata tema ja jAhera jIvanamAM zista vagara koIpaNa prajA bahu pragati na karI zake. zistanA pATha bolavAbesavAnI AvI nAnI nAnI vAtothI zarU thaI zake. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apucchio na bhAsejjA, bhAsamANassa aMtarA / ahIM muni mahArAjane bhalAmaNa karavAmAM AvI che ke emanA gurubhagavaMta koInI sAthe vAta karatA hoya tyAre emAM vacce na bolavuM joIe. vacce bolavAthI koIkane kSobha thAya, koIka sAthe dveSa, verabhAva ItyAdi thAya, paristhiti khoTo vaLAMka laI le, dhAryu kAma pUrNa na thAya ItyAdi prakArano saMbhava rahe che. eTale ja koInI vAtamAM vacce bolavuM e bUrI Adata samAjamAM gaNAya che. kyAreka potAnuM DahApaNa batAvavA mATe paNa mANasane vacce bolavAnuM mana thAya che. pote bahu DAhyA che, samajadAra che, jANakA2 che evA bhAvathI abhimAnapUrvaka vacana uccArAya che. paraMtu jIvana-vyavahAramAM, jeTaluM jANatA hoIe eTaluM badhuM ja bIjAne kahevA yogya nathI hotuM. theragAthAmAM kahyuM che : savvaM suNAti sotena, savvaM passati cakkhunA / na ca diTThe sutaM dhIro savvaM ujjhitamarahati / (mANasa kAnathI badhuM sAMbhaLe che, AMkhathI badhuM jue che, paraMtu je kaMI joyuM ke sAMbhaLyuM hoya te badhuM badhAne kahevA yogya che evuM dhIra puruSane lAgatuM nathI.) potAnA vicAro dvArA potAnI pratikriyA tarata vyakta karyA pachI keTalAka pastAya che. potAnAthI utAvaLa ane adhIrAI thaI gaI che, kAcuM kapAI gayuM che ema pachI lAge che. pachI enAM mAThAM pariNAmo bhogavavAno vakhata paNa Ave che. eTale ja 'na bolyAmAM nava guNa' jevI kahevata pracalita thaI che. 247 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 vaLI ApaNe tyAM eka rUDha prayoga che : vagara bolAvye bole e taNakhalAnI tole. jUnA vakhatano eka Tucako che. eka rAjAnA maMtrInI cAre patnIo bahu rUpALI, paNa koIka kAraNasa2 bobaDI thaI gaI hatI. eTale maMtrI patnIone kyAreya rAjadarabAramAM laI jato nahi. AthI rAjAne jijJAsA thatI. eka vakhata rAjAe maMtrIne kahyuM, 'mAre eka divasa tamAre ghare jamavA AvavuM che.' maMtrIthI nA paDAya ema nahotuM. rAjA ane maMtrI jamavA beThA. cAre patnIoe sarasa rasoI banAvI ane susajja thaIne pIrasavA lAgI. paraMtu maMtrIe patnIone zikhAmaNa ApI rAkhI hatI ke pIrasIne AghA UbhA rahevuM ane pUchyA vagara koIe bolavuM nahi. vaLI rAjA tamane kaMI pUche to pahelAM to tamArAvatI tarata huM javAba ApI daiza. tamAre mauna rAkhavuM. tame bolatAM zaramAva cho ema huM kahIza.' cAre patnIoe e zikhAmaNa svIkArI lIdhI. rAjA patnIone kaMI paNa pUche ke tarata maMtrI javAba ApI detA. rAjAne thayuM ke have kaMIka yukti karavI joize. eNe jamatAM jamatAM rasoinAM vakhANa karyAM ane kahyuM : 'Aje vaDAM bahu ja sarasa thayAM che. AvAM vaDAM to jiMdagImAM meM kyAreya khAdhAM nathI.' rAjAne moMDhe vaDAMnI prazaMsA sAMbhaLI vaDAM banAvanAra patnIthI rahevAyuM nahi. e tarata bolI, 'e vayAM to meM kayAM Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apucchio na bhAsejjA, bhAsamANassa aMtarA / 249 che." (e vaDAM to meM karyA che.) tyAM bIjI patnIe tarata ene Thapako ApatAM kahyuM, "nA kaI tI ne cema boI ?' (nA kahI hatI to kema bolI ?). tyAM trIjI bolI UThI, "e to boI to boI paNa tuM ema boI ?' (e to bolI to bolI, paNa tuM kema bolI ?). tyAM cothI bolI, "e boI, paNa huM to boiya nathI ane cAiya nathI." (e bolI paNa huM to bolI paNa nathI ane cAlI paNa nathI.) Ama cAre bobaDI patnIo na pUchavA chatAM bolI ane maMtrI jhaMkhavANo thaI gayo. A to dRSTAntarUpe Tucako che, paNa kahevAnuM tAtparya e che ke potAnI prazaMsA vakhate mANasathI rahevAtuM nathI, na bolavAnuM hoya topaNa bolAI jAya che. maunano paNa bhaMga thaI jAya che. jyAre koI zikSaNavargamAM, carcAsabhAmAM prazna pUchavAmAM Ave tyAre e prazna badhAne mATe hoya che, paraMtu teno javAba to jene ApavAno hoya te ja Ape che. keTalIka vAra zikSaka kahe che, "savAla sabase, javAba ekase." zikSaka vargamAM prazna pUche ane badhA ja vidyArthIo eka sAthe bole to gerazista ane ghoMghATa sarjAya. savAla-javAbanI paddhati zALAomAM sArI rIte zIkhavI zakAya che. jyAM A pramANe tAlIma apAya che tyAM suMdara zista pravarte che. lazkarI tAlImamAM ane pratyeka dezanA lazkarI jIvanamAM bolavA aMge, savAla-javAba aMge sArI zista pravartatI hoya Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 50 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 che. koI vacce bole evuM lazkarI jIvanamAM jovA nahi maLe. keTalIkavAra vidyArthIomAM dekhADo karavAnI vRttine lIdhe ke zikSakane pajavavA mATe prazno pUchavAmAM Ave che. vidyArthIo mATenI eka zibiramAM bahAranA eka vyAkhyAtA rAtanA AThathI nava vyAkhyAna ApatA ane chelle kahetA ke vyAkhyAnanA viSaya aMge koine kaMI prazna pUchavo hoya to pUcho. thAkelA ane UMghamAM AvelA vidyArthIo kaMI pUchatA nahi. kadAca koI vidyArthI pUche to bIjA pachIthI khAnagImAM ene Thapako ApIne kahetA ke "tAre pUchavuM hoya to ekalo jaIne pUchI Avaje. amAro samaya zuM kAma bagADe che. amAre veLAsara UMghavuM hoya ke nahi?' bIjA divasoe paNa vyAkhyAtA traNacAra vAra kahe chatAM koIno ya prazna na AvatAM teo vidAya letA. chellA divase vyAkhyAnamAM vidyArthIonA AcArya AvIne beThA. vyAkhyAnane aMte vyAkhyAtAe rAbetA mujaba kahyuM keH "koine kaMI pUchavuM hoya to pUcho. tarata eka sAthe ATha hAtha UMcA thayA. eka pachI eka prazno, keTalAka to DhaMgadhaDA vagaranA thavA lAgyA. vyAkhyAtAe dhIrajapUrvaka javAbo ApyA. paNa prazno to AvatA ja gayA. prazna pUchanAra prazna pUchaDyA pachI dhyAnathI sAMbhaLavA vyAkhyAtAnI sAme jovAne badale potAnA AcAryanI sAme juve. vyAkhyAtA zo javAba Ape che e sAMbhaLavAmAM ene rasa nahi, paNa pote kevo sarasa prazna karyo che eno pratibhAva Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apucchio na bhAsejjA, bhAsamANassa aMtarA / 2 5 1 AcAryanA caherA para kevo che te ja jANavA utsuka. be kalAka sudhI vidyArthIonA prazno AvatA ja rahyA ane chevaTe rAtanA sADA bAra vAge AcAryane AjJA karavI paDI ke "have prazno baMdha thAya.' praznottarInI bAbatamAM Avo ADaMbara paNa thAya che. bIjAo sAthenI vAtacItamAM mANase bolatAM pahelAM potAnI yogyatAno, potAnI paristhitino, potAnA adhikArano vicAra karavo joIe. mANase manaHpUta vANI uccAravI joIe. kahevAyuM che ke : vacana ratana, mukha koTa che, hoTha kapATa banAya; samaja samaja harapha kADhiye, mata paravaza paDa jAya. vANI uparanA saMyamamAM mANasanI dhIrajanI kasoTI thAya che. bolavuM che, bolavA jevuM che ane chatAM nathI bolavuM, na bolavAmAM ja aucitya che ema samajIne manane saMyamamAM rAkhavuM ghaNuM aghavuM che. manane saMyamamAM rAkhavAthI sAmAjika ane naitika dRSTie lAbha thAya ke na thAya, paNa AdhyAtmika dRSTie to avazya lAbha thAya ja che. ApaNane prazna thAya ke koI na pUche to na bolavuM e sAcuM, paNa koI sahaja bhAve ke jANI joIne pUche to zuM karavuM ? koI na pUche ane na bolavuM emAM to uttama DahApaNa che, paraMtu hetupUrvaka pUchavAmAM Ave tyAre paNa mANase uttara Apavo ke nahi teno pukhta vicAra karavo joIe. pUchanArano IrAdo kevo che te paNa pArakhatAM AvaDavuM joIe. keTalAka mANasa Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 5 2 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 naphphaTa thaIne sIdho savAla acAnaka kare che. tyAre mANasanI kasoTI thAya che. asatya bolavuM nathI ane viSama paristhitimAMthI bacavuM che. to tenI kalA mANasane AvaDavI joIe. kyAreka to eTalo vicAra karavAno paNa samaya raheto nathI.paraMtu vyaktie potAnuM jIvana evI rIte ghaDavuM joie ke sahasA paNa ayogya na ja bolAI jAya. hita, mita, pathya ane satya vANI mATeno Agraha jIvanamAM vaNAI jAya to ayogya, aparipakva vANI uccAravAno samaya Avato nathI. sahasA paNa evuM bolAtuM nathI. vagara pUchakya bolavuM na joie e to sAcuM ane guru mahArAja pUche to vinayapUrvaka uttara Apavo joie e paNa sAcuM, paraMtu keTalIka sAmAjika bAbatomAM, rAjakAraNamAM ke evA anya viSayamAM to pUchavAmAM Ave chatAM mauna rAkhavAmAM DahApaNa che. potAnA uttarathI jo kaleza kaMkAsa thavAno hoya, vAdavivAda ke kaSAyo thavAnA hoya, hiMsA thavAnI hoya to teve vakhate pUchavA chatAM na bolavuM joie. eka subhASitamAM kahyuM che : nA pRSTha: kasyAcid brUyAnnA'pyanyAyena pRcchataH / jJAnavAnapi meghAvI jaDavat samupAvizet / / [koInA pUchyA vagara kazuM kahevuM nahi. vaLI anyAyathI jo pUchavAmAM Ave to paNa jJAnavAna, medhAvI vyakti jaDavat cUpa besI rahe.] keTalAka mANasonI prakRti ja evI hoya che ke teo kAraNa Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apucchio na bhAsejjA, bhAsamANassa aMtarA / hoya ke na hoya, bolyA vagara rahI zakatA nathI. je bahu bolabola kare che teo ja bhAMgaro vATatA hoya che. je mANasa vAraMvAra maunano abhyAsa kare che tene pachI vagara kAraNe bolavAnI bahu icchA thatI nathI. eTalA mATe sAdhake to vANInA saMyamano, maunano abhyAsa satata rAkhatA rahevuM joie. uttarAdhyayanasUtramAM bhagavAnane pUchavAmAM Ave che : vaiguttayAe NaM bhaMte, jIve kiM jaNayai ? (he bhagavAna ! vacanaguptithI jIva zuM prApta kare che ?) bhagavAne kahyuM ke : vaiguttayAe NaM nivvikAraM jaNayai / nivvikAre NaM jIve vaigu ajjhappajogasAhaNajutte yAvi bhavai / (vacanaguptithI jIva nirvikAratA prApta kare che. nirvikAra thavAthI te adhyAtmayoganI sAdhanAthI yukta thAya che.) eTale adhyAtmasAdhanA mATe vacanaguptinI atyaMta AvazyakatA che. jema jema vANI parano saMyama Avato jAya tematema yogya samaye yogya vacana ja uccArAya, nirarthaka vANIvilAsa thAya nahi. vANInA saMyamathI aMtarmukha thavAya ane citta vikArarahita, vizuddha banavA lAge. zuM pUchyA vagara kyAreya bolAya nahi ? nA, evuM nathI. vyavahA2mAM kyAreka na pUchavAmAM AvyuM to paNa bolavuM e kartavyarUpa bane che. hemacaMdrAcArye kahyuM che ke jyAM dharmanI hAni thatI hoya tyAM vagara pUchyuM paNa bolavuM joIe. e doSarUpa 53 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 54 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 * ka 0 . nathI, balka kartavyarUpa che. paraMtu AvA prasaMge mANase premathI, saumyatAthI vivekabuddhipUrvaka vacana uccAravuM joie. prazno pUchavAnI bAbatamAM guru gautamasvAmInI tole koI na Ave. gautamasvAmI eTale prAzcikano Adarza. bhagavAna mahAvIra svAmIne emaNe pUchelA praznomAMthI chatrIsa hajAra prazno ane bhagavAne enA ApelA uttaro bhagavatIsUtramAM sacavAyA che. gautamasvAmI keTalA vinayapUrvaka prazno pUche che ane bhagavAna paNa "he goyamA" ema kahIne keTalA vAtsalyapUrvaka javAba Ape che ! pote jANatA nahotA mATe gautamasvAmIe prazno pUchyA hatA evuM nathI, pote to jANatA ja hatA, paNa potAnA praznothI tyAM beThelA bIjA jIvonI zaMkAnuM samAdhAna thAya e Azaya hato. emanA praznomAM paNa bIjA jIvo mATeno karuNAbhAva hato. jeo UMcI koTinA sAdhaka che teone to akAraNa vacana uccAravuM ja gamatuM nathI. akAraNa vacana uccAravuM eTale vizvanA vyavahAramAM hastakSepa karavo. rAgadveSa vagara hastakSepa thAya nahi. jyAM hastakSepa che tyAM sUkSma hiMsA che. AtmA svabhAvamAMthI nIkaLI vibhAvadazAmAM Ave tyAre ja hastakSepa thAya che. eTale akAraNa bolavuM e AtmAnI vaibhAvika dazAnuM sUcaka che. jeo sAdhanAnI Ucca kakSAe pahoMcyA che teo to jagatane e jevuM che tevA svarUpe ja nihALe che. emAM teo pramAdI ke kartavyasmRta banyA che ema nahi kahI zakAya. teonI AtmaramaNatA eTalI ucca koTinI hoya che ke jagatane teo Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apucchio na bhAsejjA, bhAsamANassa aMtarA / jue che ane chatAM nathI jotA. teonI e dazA to jeo samaje che te samaje che. 255 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe suhesiyaa| [je jANe ke "huM marIza nahi te ja sukhazIlatA icchI zake]. A duniyAmAM koNa evo che ke je ema kahI zake ke "huM kyAreya maravAno nathI ?' ApaNI najara samakSa keTalIye vAra evI ghaTanA bane che ke mANasa jIvato-jAgato, harato-pharato, bolato-cAlato hoya ane mRtyu pAmatAM tatkSaNa eno deha nizkeTa banI jAya che. pachI te hAlIcAlI zakato nathI, are eka AMgaLI paNa te UMcI karI zakato nathI. enA niSNANa dehane vadhu vakhata rAkhI zakAto nathI. enI aMtyeSTi kriyA karavI ja paDe che. zabano nikAla karyA vagara chUTako nathI. kALacakra satata pharatuM rahe che ane yamarAjA potAnI lIlA sarvatra prasarAvatA rahe che. roja chApAmAM maraNa noMdha vAMcIe chIe. koI grAmanagara evuM nathI ke je ema kahe ke amAre tyAM kyAreya koI maryuM nathI. koIka kuTuMbamAM pacAsa-sATha varSa sudhI koInuM avasAna na thayuM hoya ema bane, paNa koI kyAreya mRtyu pAmyuM nathI ema to na ja kahI zake. eTalA mATe to bhagavAna buddha kisA gautamIne kahyuM hatuM ke "je kuTuMbamAM kyAreya koI mRtyu na pAmyuM hoya evA gharethI rAInA dANA laI Ave Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe suhesiyaa| 257 to e vaDe tArA mRtyu pAmelA dIkarAne jIvato karI ApuM." bhoLI kisA gautamI ghera ghera e mATe pharI hatI ane nirAza thaI bhagavAna buddha pAse AvI tyAre bhagavAne samajAvyuM hatuM ke "mRtyu to darekanuM Ave ja che." A saMsAramAM koI amarapaTo lakhAvIne AvyuM nathI. je jagyuM te jAya e vAta dIvA jevI spaSTa che. jaina dharma pramANe sarvocca devagati- sarvArthasiddha vimAnanA devonuM tetrIsa sAgaropamanuM AyuSya hoya che ane koI vAte duHkha hotuM nathI, to paNa temanuM AyuSya pUrNa thAya che. moDo ke vahelo, sarva saMsArI jIvonA AyuSyano aMta Ave ja che. ApaNA potAnA ja jIvanakALa daramiyAna keTakeTalA paricita janone vidAya letA ApaNe joIe chIe ! ApaNe keTalAyanI smazAnayAtrAmAM jaI AvyA chIe ! duniyAmAM koI grAmanagara evuM nathI ke jyAM smazAna-kabrastAna na hoya ane koI smazAna evuM nathI ke je rajA upara ke haDatAla para utaryuM hoya. eTale ja bhagavAna mahAvIre uttarAdhyayana sUtranA ISakArIya' nAmanA adhyayanamAM kahyuM che ke koI evuM nathI ke je ema kahI zake ke kyAreya marIza nahi." uttarAdhyayana sUtranA A "InphakArIya' nAmanA caudamA adhyayanamAM saMyamanA paMthane varelA cha puNyazALI jIvonI kathAne vaNI levAmAM AvI che. prAcIna kALamAM iSakAra nAmano rAjA hato. enA nAma Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 58 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 parathI enI nagarInuM nAma paDyuM hatuM iSakAranagara. che jIvo devagatimAM potAnuM AyuSya pUrNa karI manuSyagatimAM avataryA hatA. pUrvanA RNAnubaMdha anusAra teo chae iSakAranagaramAM janmyA hatA. emAMthI cAra brAhmaNakuLamAM ane be kSatriyakuLamAM rAjArANI tarIke janmyA hatA. brAhmaNakuLamAM janmelA eka te purohita hatA. bIjo jIva te emanI patnI yazA hatI. bIjA be jIvo te emanA be dIkarAo hatA. moTA thatAM A baMne kumArone eka vakhata eka yogI mahAtmAnAM darzana thayAM. darzana thatAM ja baMnene jAtismaraNa jJAna thayuM. potAnA pUrva bhavanuM jJAna thatAM ja baMne kumArone janma, jarA ane mRtyuvALA saMsArathI virakta thaIne dIkSA levAnA bhAva thayA. ethI ghare AvIne teoe pitAjI AgaLa potAnI icchA darzAvI. pitA purohite kahyuM ke "tame baMne pahelAM vedAbhyAsa karo, brAhmaNone jamADo, gRhasthAzramamAM dAkhala thAva, bhoga bhogavo ane pachI dIkSA lejo.' paraMtu pitAnI A vAta putroe svIkArI nahi. pote zA mATe svIkAratA nathI te paNa samajAvyuM. pitAe vividha dalIlo sAthe putrone dIkSA na levA mATe kahyuM, paraMtu putro te pratyeka vAtano barAbara pratyuttara vALatA hatA. putroe kahyuM che: pitAjI, A loka mRtyuthI pIDAI rahyo Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe suhesiyaa| 2 59 che, vRddhAvasthAthI gherAyelo che tathA rAtridivasarUpI cakra AyuSyane kSINa karI rahyuM che. vaLI : jA jA vaccai rayaNI, Na sA pddinniytti| ahammaM kuNamANassa aphalA jaMti rAijo // [ja je rAtrio vIte che te pAchI nathI AvatI. je mANasa adharma kare che tenI rAtrio niSphaLa thAya che.] jA jA vaccai rayaNI, Na sA paDiNiyattai / dhammaM ca kuNamANassa saphalA jaMti rAio // [je je rAtrio vIte che te pAchI nathI AvatI. paraMtu je mANasa dharma kare che tenI rAtrio saphaLa thAya che.] pitAe putrone kahyuM, "tamArI vAta sAcI che, paraMtu pahelAM ApaNe badhAM gRhasthAzramanuM pAlana karI laIe, pachI vrato aMgIkAra karIzuM ane pachI chevaTe dIkSA laI bhikSAthI saMyamajIvanano nirvAha karIzuM.' tyAre putroe pitAne samajAvyuM ke mRtyu kyAre AvavAnuM che tenI kone khabara che ? putroe kahyuM: jassatthi maccuNA sakkhaM, jassa va'tthi palAyaNaM / jo jANe Na marissAmi, so hu kaMkhe suhesiyA // [arthAt jenI mRtyu sAthe mitratA hoya, je mRtyuthI chUTIne bhAgI zakato hoya, palAyana thaI zakato hoya ane je ema jANe ke pote kyAreya maravAno nathI te bhale sukhazIlatAnI icchA rAkhe.] Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 60 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 putronA samajAvyAthI mAtA-pitAe teone dIkSA levA saMmati ApI. eTaluM ja nahi putronI preraNAthI teo paNa dIkSA levA taiyAra thayA. Ama, kuTuMbanA cAra sabhyoe gRhatyAga karI saMyamanA mArga vicaraNa karyuM. prAcIna kALamAM evI prathA hatI ke je dhanasaMpattino koI sIdho vArasadAra na hoya te dhanasaMpatti rAjyane maLe. purohitanA samagra parivAre dIkSA lIdhI eTale emanI dhanasaMpattinA koI sIdhA vArasadAra rahyA nahi. tyAre rAjAnI IcchA e saMpatti meLavI levAnI thaI. te samaye rANIe emane aTakAvyA ane saMsAranI asAratA samajAvI. chevaTe rAjA ane rANI paNa dIkSA levA taiyAra thayA. Ama, pUrva bhavanA chae jIvoe eka bIjAne pratibodha pamADI, dIkSA laI saMyamamArgano svIkAra karI, ugra tapazcaryA karI, ghAtI karmo khapAvI kevaLajJAna pAmIne nirvANa pAmyA eTale ke mokSagati prApta karI. A adhyayanamAM mRtyunI anivAryatA samajAvavAmAM AvI che. game tevo samartha, lAgavaga ke pIThabaLavALo baLavAna mANasa, moTuM sainya dharAvanAra, anekane mRtyunA mukhamAM dhakelI denAra mANasa paNa potAnA mRtyu AgaLa lAcAra thaI jAya che. enuM kazuM ja cAlatuM nathI. e ene aTakAvI ke pAchuM ThelI zakato nathI. baLavAna ane samartha pIThabaLavALA abhimanyu mATe kahevAyuM che: Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 6 1 jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe suhesiyaa| mAtulo yasya goviMdaH pitA yasya dhanaMjayaH / abhimanyu raNe zete, kAlo'yaM duratikramaH // kRSNa jenA mAmA hatA ane arjuna jenA pitA hatA evo abhimanyu paNa raNabhUmimAM sUI gayo (mRtyu pAmyo), kAraNa ke kALa duratikrama che. arthAt mRtyu anivArya che. cotrIsa atizaya dharAvanAra tIrthaMkara paramAtmA paNa potAnuM AyuSya eka kSaNa paNa laMbAvI zakatA nathI. to pachI Indro, cakravartIo, vAsudevo, prativAsudevo, gaNadharo, samartha AcAryo, rAjAo, maMtrIo vagerenI to vAta ja zI karavI? kahyuM cheH rAjA, rANA, chatrapati, hAthiyanake asavAra, sabako jAnA eka dina, apanI apanI bAra. verAgyazataka'mAM kahyuM cheH sarvabhakSI kRtAnto'yaM satyaM loke nigadyate / rAmadevAdayo dhIrAH sarve kvApyanyathA gatAH // [ A yamarAjA sarvanuM bhakSaNa karanArA che evuM lokomAM je kahevAya che te satya che. jo ema na hoya to rAmadeva (bhagavAna rAmacaMdra) vagere badhA dhIrapuruSo kyAM gayA?] hindu dharmamAM kahyuM che ke kevA kevA parama puruSo paNa A dharatI parathI cAlyA gayA che mAMdhAtA bharata: zIvo dazaratho lakSmIdharo rAvaNaH karNa: kaMsaripurbalo bhRgupatirbhImaH pare'pyunnatA: / Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mRtyu jetumalaM na yaM nRpatayaH kastaM paro jeSyate, bhagnau yo na mahAtarurdvipavaraistaM kiM zazo bhakSyati / / mAMdhAtA, bharata, zIva, dazaratha, lakSmIdhara, rAvaNa, karNa, kRSNa, balabhadra, bhUgapati (parazurAma), bhIma ane bIjA uttama nRpatio mRtyune jItI na zakyA, tene bIjA koNa jItI zakaze ? je moTuM vRkSa zreSTha hAthIothI na bhAMgyuM tene sasaluM zuM bhAMgI zakaze ?]. mRtyuthI chaTakavA mATe mANasa guphAmAM ke bhoMyarAmAM pesI jAya, samudrane taLiye besI jAya ke vimAnamAM AkAzamAM UDI jAya, jADAmAM jADuM bakhtara paherI le to paNa mRtyu jIvane chaTakavA detuM nathI. mRtyune koI chetarI zakatuM nathI ke hAthatALI daIne bhAgI zakatuM nathI. eka kAlpanika dRSTAnta ApavAmAM Ave che ke eka zilpI eTalo badho hoMziyAra hato ke game te vyaktinI evI AbehUba zilpAkRti taiyAra karI zakato ke je joIne mANasa bhulAvAmAM paDI jAya ke A sAco asalI mANasa che ke nakalI che. ? eka vakhata eNe arIsAmAM potAnuM mukha joIne potAnI ja mukhAkRtinuM evuM sarasa zilpa banAvyuM ke maLavA AvelA bhramamAM paDI gayA. ethI zilpIne tukko sUkyo ke "have to yamarAjAne paNa chetarI zakuM." eNe potAnI dasabAra mukhAkRtio banAvI ane gharamAM judI judI jagyAe evI rIte goThavI dIdhI ke jethI mAtra moTuM ja dekhAya. pachI jyAre yamadevatA AvyA tyAre pote paNa eka TebalanI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe suhesiyaa| 263 pAchaLa mAtra moMDhuM dekhAya e rIte goThavAI gayo. yamadevatA vicAramAM paDI gayA ke AmAM sAco zilpI koNa ? ekane badale bIjAne to laI jaI zakAya nahi. chevaTe yamadevatAe yukti karI. emaNe pahelAM zilpInA bhArobhAra vakhANa karatA kahyuM ke jiMdagImAM AvuM AbehUba kyAreya joyuM nathI. yamadevatAnA mukhe prazaMsA sAMbhaLI zilpI manamAM rAjI thayo. potAnI kalA dvArA, yamadevatAne paNa pote chetarI zake che e mATe garva thayo. tyAM yamadevatAe kahyuM, "zilpIe ATalI badhI sarasa kArIgarI karI che, paraMtu mAtra eka nAnI bhUla rahI gaI che." e sAMbhaLI zilpIthI rahevAyuM nahi. potAnI kalAmAM koI khAmI kADhI zake ? tarata e bolyo, "kaI bhUla che ?' yamadevatAe kahyuM, "basa tuM A bolyo e ja tArI bhUla. tuM pakaDAI gayo. te AkhI duniyAne chetarI zake, paraMtu maneyamadevatAne chetarI na zake. jagatanA itihAsamAM Aja divasa sudhI evI koI ghaTanA banI nathI ane banaze paNa nahi." Ama yamarAjAnA paMjAmAMthI koI chaTakI zakatuM nathI. koInA prANa jaladI na nIkaLatA hoya to ema lAge ane loko bole paNa kharA ke e yamadevatAne haMphAve che. paraMtu vastutaH yamadevatA tene haMphAvatA hoya che. mRtyu jema anivArya che tema anizcita paNa che. akasmAtomAM mRtyu thAya che ke mANasa AtmaghAta kare che temAM mRtyu vaheluM AveluM dekhAya che e to sAcuM, paraMtu badhAMnuM mRtyu vayAnusAra Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 thAya che evuM paNa nathI. koI bAlyakALamAM, koIka yovanamAM to koIka vRddhAvasthAmAM mRtyu pAme che. viSNupurANamAM kahyuM jAtamAtrazca mriyate vAlabhAve'tha yauvane / madhyamaM vA vayaH prApya vArdhake vA dhruvA mRtiH // [koI janma pAmIne tarata mRtyu pAme che, koI bALapaNamAM ane koI yovanamAM mRtyu pAme che, koI madhyama vaya pAmIne athavA koI vRddhAvasthAmAM mRtyu pAme che. paraMtu mRtyu darekanuM nizcita che.] jIvanI potAnA deha sAthe evI ekatvabuddhi thaI jAya che ane eno evI rIte jIvanavyavahAra cAle che ke jANe mRtyu kyAreya AvavAnuM nathI. paraMtu mRtyu sAmethI dekhAya, pote have thoDA divasanA ja mahemAna che ema spaSTa bhAse tyAre bhalabhalA mANaso dhrUjI jAya che. eTale ja sAta prakAranA je bhaya batAvavAmAM AvyA che temAM moTAmAM moTo bhaya mRtyuno che. kahyuM che : narapati natyei bhaye ! eTale ja manuSyo, pazupakSIo vagere badhA ja jIvo jIva bacAvavA bhAge che. mRtyu sunizcitapaNe AvavAnuM ja che ane eka divasa pote A duniyAmAM nahi hoya ema jANavA chatAM ekaMdare mANasane potAnA mRtyunI vAta satAvatI nathI. jANe ke potAnuM kyAreya mRtyu thavAnuM nathI ema samajIne te potAno badho vyavahAra karato rahe che. sAmAnya mANasane jIvananA AraMbhanAM varSomAM Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe suhesiyaa| 2 65 potAnA mRtyuno Dara bahu raheto nathI. jiMdagI sukhacenathI jIvavAnAM svapnAM te seve che. mANasa anekane maratA, yamAlayamAM dAkhala thatAM-nityaM yAni yamani-jue che chatAM potAno vAro AvavAno nathI ema varte che, e duniyAnuM moTAmAM moTuM Azcarya che ema "yakSapraznottaramAM batAvyuM che. mRtyu Ave tyAre eka kSaNa mAtramAM potAnAM gharabAra, cIjavastuo, saMbaMdhIo, svajano badhAMnI sAthe saMbaMdha pUro thaI jAya che. jiMdagIbhara saMgharelI, jIvanI jema sAcavelI potAnI atyaMta priya cIja vastuo potAnI rahetI nathI. mANase mAlamilakata, riddhisiddhi, sagAMsaMbaMdhIo, yazakIrti, mAnasanmAna, labdhio ityAdi sarva ahIM ja mUkIne javAnuM che. mANasa janmathI ja badhI vAte atyaMta sukhI hoya to paNa badhuM sukha mUkIne eNe cAlI nIkaLavuM paDe che. mRtyu koinI paNa vATa jovAmAM mAnatuM nathI. mRtyu garIba-tavaMgara, nAnA-moTA, sukhI-duHkhI evo koI bheda rAkhatuM nathI. mRtyuthI bhautika sukhano ja aMta Ave che evuM nathI, duHkho, kaSTo vagereno paNa aMta Ave che. kyAreka to mRtyu du:khamAMthI chuTakArArUpa nIvaDe che. loko bole che, "bicArA chUTyA, sAruM thayuM. bahu ribAtA hatA." jIvane jo mRtyunuM svarUpa samajAya to kaSTa ke ghora du:khomAM ArtadhyAna, raudradhyAna thatAM nathI, samatA rahe che ane pApanA bhAre anubaMdho paDatA nathI. mRtyunA vicAro thatAM sukhamAM paNa mANasa chakI jato nathI. te samabhAva Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 6 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 rAkhe che ane potAnA puNyodayano sArthaka upayoga karI le che. tenI sukha pratyenI Asakti chUTI jAya che. mRtyune zAparUpa gaNavuM ke AzIrvAdarUpa ? vyavahAradRSTie, saMsArapriya jIvone mRtyu zAparUpa lAge che. nizcayadRSTie, tattvadRSTi dharAvanArA adhyAtmasAdhakone mRtyu AzIrvAdarUpa lAge che. mRtyu badhAMno aMta ANe che, paraMtu mRtyunuM potAnuM mRtyu kyAreya nathI. mRtyu zAzvata che, eTaluM ja nahi, jovAnI dRSTi hoya to mRtyu maMgaLakArI che. mRtyu che to aneka jIvonI pAramArthika daSTi khUle che. eTale ja jJAnI mahAtmAone mRtyuno Dara hoto nathI. "uttarAdhyayana sUtramAM kahevAyuM cheH na saMtasaMti maraNaMte zIlavaMtA vahussuyA / | [zIlavaMta ane bahuzruta mahAtmAo mRtyunA samaye bhayabhIta thatA nathI.] mRtyunuM svarUpa samajAtAM jIvanane evI rIte sudhArI levuM joIe ke jethI mRtyunI paraMparA ApaNe mATe alpakALanI banI jAya ane mokSagatinuM zAzvata sukha ochA bhAvomAM pAmI zakAya. eTale ja jJAnI mahAtmAo evA mRtyune Icche che ke je pachI bIjuM mRtyu hotuM nathI. mokSa thatAM emane mATe mRtyuno paNa aMta AvI jAya che. jo mRtyu nizcita ja che ane moDuM vaheluM game tyAre AvavAnuM che eTaluM samajAya to mANase pote je kartavya, dharmakArya ityAdi Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe suhesiyaa| karavAnuM che te veLAsara karI levuM joie. keTalAka lokonI Teva ja evI hoya che ke "pachIthI karIzuM, zI utAvaLa che ?'-paraMtu AvA loko ja UMghatA jhaDapAI jAya che. ubhaTasAgara'mAM kahevAyuM che keH kariSyAmi kariSyAmi kariSyAmIti cintayA / mariSyAmi mariSyAmi mariSyAmIti vismRtam // [huM bhaviSyamAM karIza, karIza, karIza' evA vicAramAM ane vicAramAM huM marI jaIza, marI jaIza, marI jaIza"--e vAta mANasa bhUlI jAya che.] alpa vayamAM mRtyu pAmanArAo paNa potAnA jIvanane sudhArI gayA hoya, te ja bhave mokSa pAmyA hoya evAM prAcIna dRSTAnto paNa che. evuM akALa mRtyu na hoya ane sAmAnya sarerAza jIvana maLe to paNa samyagadarzanAdi mATe to pUratuM che emAM saMzaya nathI. eTalA mATe ja mANase jAgRtipUrvaka, samajaNapUrvaka potAnA jIvananuM Ayojana evI rIte karavuM joie ke jethI prauDhAvasthA ke vRddhAvasthAmAM vasavaso karavAno vakhata Ave nahi. mahAbhAratanA "zAntiparva'mAM kahyuM cheH zvaH kAryamadya kurvIta pUrvAhane cAparAhnikam / na hi pratIkSate mRtyuH kRtamasya na vA kRtam / / [AvatI kAle karavAnuM kArya Aje karI levuM joie ane bapora pachI karavA dhAreluM kArya savAranA karI levuM joie, Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 68 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kAraNa ke enuM (jIvanuM) kArya thayuM che ke nathI thayuM enI pratIkSA mRtyu karatuM nathI.]. mRtyunI vicAraNAe mANasane nirAzAvAdI na banAvI devo joIe. paraMtu karavA jevAM badhAM uttama kAryo veLAsara karI levAnI preraNArUpa e vicAraNA hovI joIe jethI game te kSaNe mRtyu Ave, pote to taiyAra ja che ema ullAsapUrvaka ene lAgavuM joIe. vAcaka umAsvAti mahArAje eTale ja kahyuM cheH sagcitatapodhanAnAM nityaM vrataniyamasaMyamaratAnAm / utsavabhUtaM manye maraNamanaparAdhavRttInAm / [jemaNe tArUpI dhana ekatra karyuM che, jeo niraMtara vrata, niyama ane saMyamamAM otaprota hoya, jeonI vRtti eTale ke AjIvikA niraparAdha eTale ke nirdoSa hoya che evA mahAtmAonuM maraNa utsavarUpa che ema huM mAnuM chuM.] hemacaMdrAcArya "yogazAstramAM kahyuM che ke mRtyu ApaNI bAjumAM AvIne kAyamanuM beTheluM che. e takanI rAha joI rahyuM che. mATe samayasara dharmasaMcaya karI levo joIe. nityaM saMnihito mRtyu, kartavyo dharmasaMcayaH / TrenamAM musApharI karIe tyAre sTezana AvatAM pahelAM jema ApaNe bega bistarA sAthe teyAra rahIe chIe evI rIte mRtyarUpI sTezana AvatAM pahelAM ApaNe sajja rahevuM joIe. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 adINamaNaso cre| [adanabhAvathI vicaravuM. bhagavAna mahAvIre sAdhuo mATe, saMyamI mATe bAvIsa prakAranA parISaha batAvyA che. parISaha ane upasarga ema be zabdo sAthe bolAya che. upasarga bhayaMkara hoya che. kyAreka te mAraNAntika eTale ke mRtyumAM pariNamanAra hoya che. parISaha upasarga karatAM haLavA hoya che. emAM kaSTa sahana karavAnI vAta che. emAM tAtkAlika mRtyunuM koI jokhama hotuM nathI. sudhA, tRSNA, TADha, tApa, DAMsamaccha2, roga, mAnApamAna vagere parISaho sahana karavAnI Teva sAdhue pADavI joIe. e sahana karatI vakhate sAdhue manamAM dInatA, lAcArI, majabUrIno bhAva na lAvavo joIe, kAraNa ke sAdhue parISaho svecchAe svIkArelA hoya che. AvAM kaSTo vakhate sAdhunA cittamAM prasannatA hovI joIe. e prasannatA emanA caherA para paNa dekhAvI joIe. jema sAdhu mATe tema zrAvaka mATe paNa kahI zakAya. zrAvake paNa kaSTo svecchAe prasannatApUrvaka sahana karatAM zIkhavuM joIe. uttarAdhyayanasUtranA "parISaha" nAmanA bIjA adhyayanamAM bhagavAna mahAvIra svAmIe sAdhune bhalAmaNa karatAM kahyuM che: Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kAlI pavvaMga saMkAse, kise dhamaNisaMtae / mAyapaNe asaNa- pANassa adINamaNaso care / / zarIra kRza eTale dubaLuM-pAtaLuM thaI gayuM hoya, AkhA zarIranI naso dekhAtI hoya, dhamaNanI mAphaka zvAsocchavAsa cAlatA hoya, aMgo kAgaDAnI jAMgha jevAM thaI gayAM hoya chatAM AhAra pANInI maryAdAne jANavAvALo sAdhu manamAM dInatAno bhAva na lAve, adInabhAvathI vicare. koI mANase tapazcaryA karI hoya tyAre pote AhArano svecchAe tyAga karyo hoya che. eTale potAne khAvAnuM maLI zake ema hovA chatAM khAvuM nathI e bhAva rahe che. emAM prasannatA TakAvI rAkhavI joIe. e agharI nathI. paraMtu tapazcaryA na karI hoya ane kakaDIne bhUkha lAgI hoya, zarIra azakta thaI gayuM hoya te vakhate khAvAnuM na maLe to dInatAno bhAva Ave. tyAre bhUkhathI mANasa parAbhava pAme che ane khAvAnuM maLe to pote rAjI rAjI thaI jAya che. paraMtu AvI paristhitimAM AhArapANI na maLe to paNa saMyamI sAdhakoe prasannatA rAkhavI joIe. dInatA na batAvavI joIe. keTalAka to evA ajAcaka vratadhArI hoya che ke jeo potAnI jarUriyAtanI vastu mATe sAmethI na kahe, na mAMge, paNa premathI calAvI le. 270 sAdhu bhagavaMtone potAnA sattvanI kasoTI kare evI eka vAta te gocarI vahoravAnI che. koI ghare vahoravA jAya ane kazuM vahoryA vagara pAchA pharavuM paDe tyAre potAnA cittanI Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adINamaNaso cre| 2 71 dazAne tapAsI jovA jevI che. je grAmanagaramAM ghaNAM gharo hoya tyAM to manamAM ema thAya ke eka nahi to bIje gharethI gocarI vahoravAnI maLI raheze. paNa jyAM nAnA gAmamAM ke moTA zaheranA amuka vistAramAM ochAM ghara hoya tyAre sUjhato AhAra na maLe to manamAM dInatA na AvavA devI joIe. vaLI jyAM gocarI vahoravA jAya ane AdarasatkAra na maLe athavA gharanA sabhyono gocarI vahorAvavA mATe koI utsAha na jovA maLe tyAre potAnA mananA bhAva na bagaDavA joIe. saMyamI zramaNo mATe ahIM bhUkha ane AhAranI vAta karavAmAM AvI che. zramaNo uparAMta zrAvakonA, tamAma manuSyonA jIvanamAM dInatAnA prasaMgo Ave che. mAtra AhAra ja nahi, bIjI aneka bAbato mANasane dIna banAvI de che. ISTano viyoga ane aniSTano saMyoga mANasa pAse dIna vacano uccAvarAve che. eTalA mATe ja kahevAyuM che ke na vijJA lAyaM mANase dInatAno vicAra na karavo joIe, manamAM evo bhAva na lAvavo joIe. dInatA choDIne AdhyAtmika saMpattivAna thavAnuM dhyeya jeo rAkhe che teonA jIvanamAM tyAga, vairAgya AvyA vinA rahetAM nathI. jeTalI vastuonA mojazokha hoya eTalI te meLavavA mATenI jhaMkhanA rahe. te mATe kamAvAno puruSArtha karavAnI parAdhInatA rahe ane parAdhInatA eTale dInatA. eTale ja jaina munio pAse ochAmAM ochAM upakaraNo, jIvananirvAha mATenAM bAhya Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 72 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 sAdhano ochAmAM ochAM hoya che. bAhya cIjavastuo mATe teone koInI garaja bhogavavAnI rahe nahi. digaMbara mahAtmAone AhArapANI sivAya bIjI kazI AvazyakatA nahi eTale parAdhInatA nahi. mANasa dIna bane che tyAre keTalAka loko enI dayA khAya che. potAnA pratye koI sahAnubhUti batAve, koI dayA khAya to mANasane hiMmata Ave che. aMdarathI kaMIka baLa maLe che. koI dayA batAve, potAnI takalIpha dUra kare to mANasane game che. paNa pachI keTalAkane evI dayA-sahAnubhUti meLavavAnI Teva paDI jAya che. eTale evA mANasone potAnAM duHkhanAM rodaNAM raDavAnuM game che. pachI to duHkha ke kaMI kaSTa hoya ke na hoya to paNa teone rodaNAM raDyA vagara cena nathI paDatuM. kalpita kaSTono Azraya levAya che. kAyara ane ni:sattva mANasone to potAnI sAcI ke kRtrima dInatA lAbhakAraka lAge che. mANasane lAcAra banAvI denArI bIjI eka mahattvanI ghaTanA te gaMbhIra bImArI che. game tevo sazakta ane magarUbIvALo mANasa, vaDanA vAMdarA utAre evo hoya to paNa asAdhya, gaMbhIra roga Ave tyAre asahAya, dIna banI jAya che. enA avAjamAM enI dInatA varatAya che. kyAreka to pote na icche to paNa enAM nayanomAM AdratA ubharAya che. keTalAya evA samartha mANaso hoya che ke jeo kahetA hoya ke potAne mRtyuno jarAya Dara nathI. pote ene mATe taiyAra Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adINamaNaso care / beThA che. paraMtu evA mANaso jyAre kensaramAM athavA evA koI gaMbhI2 rogamAM sapaDAyA hoya ane jANI lIdhuM hoya ke have pote thoDA divasanA ja mahemAna che, tyAre vAtavAtamAM teo raDI paDatA hoya che. mANasa khUna, corI, vyabhicAra, khoTA dastAveja, dANacorI vagere koIka prakAranuM apakRtya kare ane pakaDAI jAya tyAre te atyaMta dIna bane che. teno cahero mlAna banI jAya che. lokone tyAre te moMDhuM batAvI zakato nathI. potAnI apakIrtithI te jhAMkho paDI jAya che. ethI koIkane mAnasika roga thAya che. koikane ApadhAta karavAnuM mana thAya che, keTalAka kharekhara ApaghAta karI bese che. dInatAnAM A pariNAma che. dInatA paNa badhAMnI eka sarakhI hotI nathI. koIkanI sAmAnya, to koIkanI tIvrata2, tIvratama hoya che. keTalAkane dInatA AraMbhamAM kaThe che, paNa pachI game che ane keTalAkane dInatAnI Teva paDI jAya che, emanA jIvanamAM e ghara karI bese che. 273 saMskRtamAM kahevAyuM che ke 'mA vRtti TInuM vacaH / ' dIna vacana bolo nahi. sakAraNa ke akAraNa dIna vacana bolavuM nahi. kyAreka atizaya lAcAra banelA mANasathI dIna vacana bolAI jAya che. 'mAre mAthe to du:khano pahADa tUTI paDyo che;' 'ame to sAva pAyamAla thaI gayA;' 'A duniyAmAM amAruM koI nathI;' 'ame anAtha thaI gayA;' 'ame kyAM hatA ane Aje Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kyAM AvI paDyA ?' 'ame to rastA paranA thaI gayA'; 'mAre devuM eTaluM thaI gayuM che ke maravAnuM mana thaI jAya che;' 'meM dhAreluM nahi ke mArI sAthe Avo dago 2mAze ! have to ApaghAta sivAya chUTako nathI.' ityAdi dInatAnAM vacano vakhatovakhata sAMbhaLavA maLe che. paraMtu evAM nirAzAvAdI vacanathI kaMI ukela Avato nathI. 274 mANase saraLatA, laghutA, vinamratA, sahiSNutA vagere guNo jIvanamAM keLavavA joie ke jethI dInatA na Ave, paraMtu enuM pariNAma evuM na AvavuM joIe ke jethI potAnAmAM laghutAgraMthi janme, athavA to dInatA-hInatAno bhAva ja rahyA kare ane sattvahIna banI javAya. vastutaH saraLatA, laghutAdi sadguNothI potAnuM sattva vadhu khIlavuM joIe. bIjI bAju saraLatA, laghutA vagere potAnA guNo mATe mANase eTalA badhA sabhAna paNa na rahevuM joie ke jethI e sadguNo mATe abhimAna pragaTe ane pariNAme e guNo paNa cAlyA jAya. mANasane dInatAno paNa ahaMkAra thAya che. sokreTisa vize eka kiMvadanti che ke emano eka mitra kANAkANAvALo jhabhbho paherIne nIkaLato. sokreTise Avo jhabhbho paheravAnuM kAraNa pUchyuM to eNe kahyuM ke 'mArI laghutA, dInatA batAvavA mATe huM Avo jhabhbho paheruM chuM.' sokreTise kahyuM ke 'bhAI, tane kANAvALo jhabhbho paherelo joine lokone pahelAM ema lAge ke tuM keTalo badho garIba-dIna che, paraMtu pachIthI Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adINamaNaso care / 2 75 tArA vartana parathI lokone samajAya che ke hakIkatamAM to tArA jhabhbhAnA pratyeka kANAmAMthI dInatA mATenuM tAruM abhimAna DokiyuM karyA kare che." dInatA jAya to samatA AvavI joie, mithyAbhimAna nahi. paraMtu bhUkhe marato dIna mANasa jyAre tavaMgara bane che tyAre saMpatti mATenuM enuM abhimAna chalake che. potAnA duHkhanA divasonI smRti bIjA dInaduHkhI pratyenI sahAnubhUtimAM pariNamavI joIe, nahi ke emane satAvavAmAM. manuSya dIna, nirdhana, majabUra nathI e darzAvavA eka prasaMga kahevAya che. eka vakhata eka mahAtmA eka garIba vistAramAMthI pasAra thatA hatA tyAre emanI najara eka makAnanA oTalA para eka sazakta, bekAra ane niSkriya beThelA yuvAna para gaI. emaNe yuvAnane Ama besI rahevAnuM kAraNa pUchyuM. yuvAne kahyuM ke potAnI pAse paisA nathI, eTale besI rahyo che. mahAtmAe ene kahyuM ke "bhAI, tuM nirdhana nathI, dhanavAna che." yuvAne kahyuM: "mahArAja, mArI majAka na karo. mahAtmAe kahyuM ke "bhAI, majAka nathI karato, sAcI vAta kahuM chuM. mane kahe ke koI mANasa eka AMkhe athavA beya AMkhe AMdhaLo hoya ane ene navI AMkha besADavA oparezana karAvavuM che to keTaluM kharca thAya ? paMdara, pacIsa hajAra rUpiyA thAya ne ? tArI baMne AMkha sAjI che to enI kiMmata pacIsa hajAra jeTalI na mUkI zakAya ? bahero mANasa kAne oparezana karAve to keTaluM Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kharca thAya ? tArA baMne kAna sAjA che. enI kiMmata mUka. e rIte tAre jo be hAtha na hota ke be paga na hota to zuM thAta ? Ama AkhA zarIranI kiMmata mUke to saheje doDha-be karoDa rUpiyA jeTalI thAya. tuM jAtane nirdhana mAne che, paNa vastuta: to tuM koTyAdhipati che. mATe tuM tArI nirdhanatAnI, dInatAnI vAta choDI daIne bahAra jA, pahelAM kaMIka zArIrika majUrInuM kAma zodhI le ane ema karatAM tuM AgaLa vadhaze." yuvAne mahAtmAnI zikhAmaNa mAnI ane enuM jIvana sudharI gayuM. dInatAnI sAthe bhaya rahelo che. sadAcArI haMmezAM nirbhaya hoya che. sadAcArI banavA mATe mANase saMtoSI banavuM paDe. lobhAdi vRttio, tIvra kAmanAo, moTI apekSAo mANasane sadAcAramAMthI calita thavA lalacAve che. saMtoSI eka divasamAM nathI thavAtuM. eno satata mahAvaro rAkhavo joie. vaLI kasoTI Ave tyAre ja potAnA saMtoSIpaNAnI khabara paDe che. adIna rahevuM eTale ke potAnA sattvanI khumArIthI rahevuM. game tevI viparIta paristhitimAM paNa mANase potAnI pratibhA, cittanI prasannatA jhAMkhI na thavA devI joIe. jyAre jIvanamAM viparItatA, pratikULatA Ave tyAre lAcAra na banatAM, saMsAramAM je kaMI bane che te potapotAnAM zubhAzubha karmAnusAra bane che evIdRSTi keLavI sAMtvana, samAdhAna meLavavuM joIe ane potAnAM azubha karmonA kSayopazama mATe prabaLa puruSArtha karavA pagaluM upADavuM joIe. jyAM sAcI samajaNa Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adINamaNaso cre| 277 che, tattvadRSTi che tyAM dInatA hotI nathI, TakatI nathI. samyagadarzananI prApti pachI jIvane saMsAramAM kyAMya dInatA darzAvavA jevuM rahetuM nathI. jIva eTalA UMcA AtmabhAvamAM AvI jAya che ke bAhya pratikULatAonuM enI pAse kazuM cAlatuM nathI. eTalA mATe ja upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje zrI zAntinAtha bhagavAnanA stavana "hama magana bhaye prabhu dhyAna meM' mAM kahyuM cheH gaI dInatA sabahI hamArI, prabhu ! tuja samakita dAnameM; prabhu guNa anubhavake rasa Age; Avata nahi kou mAnameM. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 thovaM ladhuM na khiNsai| [thoDuM maLatAM kheda na karavo] bhagavAna mahAvIre sAdhuonI AcArasaMhitA evI vigatasabhara darzAvI che ke je sAdhuonA saMyama-jIvanamAM ane emanI AdhyAtmika sAdhanAmAM atyaMta upayogI bane che. kema besavuM, kema uThavuM, kema sUI javuM, kevI rIte bolavuM, kevI rIte gocarI levA nIkaLavuM, gocarI vahoratI vakhate kevuM dhyAna rAkhavuM, gocarI kevI rIte vAparavI, vihAra kevI rIte karavo vagere aneka bAbatomAM bahu dIrdhadaSTipUrvaka bhagavAna mahAvIre sAdhuone bhalAmaNa karI che. jaina sAdhuonI gocarInI prathA vilakSaNa ane advitIya che. nIrasa, lukhkhA AhAra upara tathA uNodarI upara emAM ghaNo bhAra mUkavAmAM Avyo che. bhagavAna mahAvIre dasakAlika sUtramAM kahyuM che ? atiMtiNe acavale appabhAsI miyaasnne| havijja uvare daMte thovaM ladhuM na khiMsae // [ muni AvezamAM na bolanAra, caMcalatArahita, alpabhASI, mitabhojI, udaranuM damana karanAra tathA thoDuM maLatAM kheda (athavA cIDa) na karanAra hoya.] Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thovaM ladhuM na khiNsai| 279 gocarI asAdhu mahArAjonA cittanA adhyavasAyonI kasoTI karanArI pravRtti che. koIka dhare sAro AhAra maLe, to koIka ghare jevo tevo nIrasa AhAra maLe; koIka ghare vAnagIo sarasa hoya paNa vahorAvavAmAM bhAva na hoya, to koIka ghare vAnagIo thoDI ane sAdhAraNa hoya paNa AvakAra bahu sAro maLe; koIka ghare Adara bahumAna na maLe to vaLI koIka vahorAvanAra vahorAvatAM vicAra paNa kare ke "pachI gharanAMne mATe zuM raheze? koIka vAnagI mATe pharIthI cUlo saLagAvavo paDaze." koI ghare vahorAvanArano bhAvollAsa dharanAM saunA caherA para dekhAI Ave. gocarImAM jyAre thoDuM maLe athavA gocarI vAparatI vakhate potAnI icchA hoya enA karatAM guru mahArAja ochuM Ape tyAre cittanI prasannatA jALavI rAkhavI, adhyavasAyane jarA paNa vicalita na thavA devA emAM sAdhu mahArAjanI ghaNI moTI parIkSA rahelI che. thoDuM maLatAM kheda na karavo joIe. ApanAranI TIkA-niMdA na karavI joIe. sAmAnya mANasa bhUkhyo hoya ane udaratRpti na thAya to eno mijAja chaTake che. paraMtu sAdhu mahArAja sAmAnya mAnavI nathI. emanA jIvanamAM samadarzitA hovI joIe. bhagavAne Ama to sAdhuonI gocarInA saMdarbhamAM A vacana kahyuM che, paraMtu jIvananA sAmAjika ane AdhyAtmika evA sarva stare eno vyApaka artha ghaTAvI zakAya evuM che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 saMsArano evo krama nathI ke dareka vakhate manuSyane pUratA pramANamAM badhuM sarakhuM maLI rahe. koIkane vadhu maLe ane koIkane ochuM maLe.emAM mAnavasvabhAvanI truTi paNa hoI zake ane kudaratI kAraNo paNa hoI zake. eka pradezamAM pANI, dhanadhAnya ityAdinI vipulatA hoya ane anya pradezomAM dukALa jevI sthiti hoya. eka pradezamAM kAma ghaNuM hoya paNa kAma karanArA maLatA na hoya ane anya pradezamAM kAma karavAnI lAyakAta dharAvanAra ghaNAM hoya, paNa moTAbhAganA bekAra hoya. pRthvI upara dareka vAte sadA sarvadA samatulA hotI nathI, hoI zakatI nathI. AvI asamAna paristhitimAM vadhu ke ochAnI prAptino prazna haMmezA rahevAno. eTale potAnI dhAraNA karatAM ochuM maLavAnI ghaTanAo paNa haMmezAM banatI rahevAnI. vyavahAramAM mANasa ApavA-levAno krama barAbara sAcave che. bajArU levaDa-devaDamAM ochuM ApavAnI vRtti dekhAze, paNa ochuM levAnI nahi. jyAM sodAo nathI tyAM vadhaghaTanI ghaTanAo nabhAvI levAya che. mANasano jIvana pratyeno abhigama jyAre viparIta ane niSedhAtmaka hoya che tyAre dareka viSayamAM ene truTi ja jaNAya che. cakora doSadRSTi dharAvanAranI chidro para najara tarata paDe che. na hoya tyAM paNa e chidro batAvI zake che athavA potAnA phaLadrupa bhejAmAMthI te upajAvI zake che. saune gamI jAya evuM mUlyavAna vastra hoya chatAM raMga, bhAta, pota, kinAra, pAlava Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thovaM ladhuM na khiNsai| 2 8 1 vagerenI kaMika khAmI batAvIne potAnA astitvanuM bIjAne bhAna na karAve tyAM sudhI evI koIka mahilAone cena paDatuM nathI. potAnA rasoiyAe sArAmAM sArI rasoI karI hoya chatAM pote ene becAra vAnagI mATe Toke nahi tyAM sudhI keTalAka sajjanone gaLe koLiyo Utarato nathI. vaibhavI rAjamahela jevuM utArA mATe sthaLa maLyuM hoya to paNa moTuM macakoDanArA sajjano jovA maLaze. keTalAka mANasonuM evuM maMtavya hoya che ke bIjAne enI apUrNatAnuM bhAna na karAvIe to e sudharaze kyAre ? potAne ochuM maLyuM che e pratye dhyAna kheMcIe to ja bIjI vAra e bhUla na kare. keTalAkathI potAne ochuM maLyAno asaMtoSa jANatA ajANatAM vyakta thayA vagara raheto nathI. koika tatkALa vyakta kare che, koika pachIthI; koika jAheramAM vyakta kare che, koika aMgata vartuLamAM. alpaprApti mANasane jyAre khaTake che tyAre enI pratikriyA cAlu thAya che. jeo vasUla karavAnI vRttivALA hoya che, potAnAM nANAM pramANe vastu barAbara. meLavavAnA AgrahI hoya che emanI pratikriyA to tarata ja cAlu thAya che. eka vakhata eka bALakI potAnA varganA bIjA eka vidyArthInA janmadivase ene ghare yojAyelI pArTImAM gaI hatI. bIjAM bALako paNa AvyAM hatAM. pArTImAM badhAMne nAstA pachI AiskrIma ApavAmAM Avyo. pelI bALakIe paNa lIdho. tyAra Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 pachI thoDIvAre badhAne bIjI vAra AiskrIma ApavAmAM Avyo. pelI bALakIe te levAnI nA pADI. yajamAna bahene Agraha karyo to paNa na lIdho, eTale bahene ene kAraNa pUchyuM. bALakIe kahyuM, "mArI mammIe mArI pAse promisa lIdhuM che ke huM bIjI vAra AiskrIma nahi mAguM. Apaze to paNa nahi lauM. meM mammIne promisa ApyuM che." yajamAna bahene kahyuM. "tArI mammIe AvuM promisa na levuM joIe ?' tyAre bALakI bolI, "paNa mammIne thoDI khabara che ke ahIM pahelI vAramAM ja keTalo ocho AiskrIma Apyo che ?' nAnI bALakIe nirdoSatAthI vyakta karelo asaMtoSano bhAva moTA mANaso paNa sabhAnapaNe vyakta karyA vagara rahI zakatA nathI. bIjI bAju je mANasono abhigama je maLyuM te mANavAno hoya che teo potAnA eTalA samayane sArthaka kare che. jIvana jIvavAnI e eka kaLA che. dareka paristhitimAM teo rAjI rAjI hoya che. hAsya, prasannatA, AnaMda, ullAsa, utsAha, vinoda ityAdithI temanuM jIvana chalochala bhareluM rahe che. potAne ochuM maLyuM che evI sabhAnatA paNa teo rAkhatA nathI ane temane rahetI paNa nathI. potAnI yogyatA ke dhAraNA karatAM potAne ghaNuM badhuM maLyuM che evo AzAvAda emanA jIvanamAM vaNAI gayo hoya che. kyAMya phariyAda karavAnuM temane Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thovaM ladhuM na khiMsaai / prayojana jaNAtuM nathI. potAne thoDuM maLyuM hoya, paNa potAnA svajana, sAthIdAra ke Azritane kazuM ja na maLyuM hoya athavA vadhAre maLyuM hoya tyAre mANasanI kasoTI thAya che. thoDAmAMthI paNa thoDuM bIjAne ApavAnI icchA mananI udAratA ane tyAganI bhAvanA vagara saMbhavI na zake. anyane adhika maLyuM hoya tyAre irSyA, paDAvI levAnI vRtti ityAdi potAnAmAM janme che ke nahi tenA AdhAre tenA sattvanI kasoTI thAya che. Ama jovA jaIe to mANasanI tRSNA, vAsanA; icchAono koI aMta nathI. dhana, sattA, bhogopabhoganI sAmagrI, kIrti ityAdi mATenI enI bhUkha sadaiva satata pradIpta rahe che. game teTaluM maLe to paNa ochuM paDe. bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke dRcchAno AITHsamA anaMtiyA / icchAo AkAzanI jema anaMta che. AkAzano cheDo nathI tema icchAono cheDo nathI. eka icchA paripUrNa thAya tyAM bIjI jAgI ja hoya. mANasanI vRttio AvI hoya to, jyAre potAnI apekSA karatAM, adhikArapUrvaka maLavuM joie te karatAM ochuM maLyuM hoya tyAre mANasa becena thayA vagara raheto nathI. 283 jeNe thoDAthI saMtoSa mAnavo hoya teNe potAnI icchAo upa2 saMyama meLavavo joie. jyAre jyAre je je icchA thAya te saMtoSavAno prayatna karavA karatAM tenA upara kAbu meLavI, tevI icchAo krame krame ochI karavAthI AtmabaLa khIle che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 84 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 potAnI icchAo atRpta rahe che e prakAranI sabhAnatA ke e mATenuM duHkha ke kaSTa pachI nathI rahetuM. pote keTalA zaktimAna che ke AvI nAnI moTI icchAone svecchAe jatI karI zake che e prakAranI zraddhApUrvakanI prasannatA hovI joie.ethI AgaLa jatAM to iccho janma ja nahi e sthiti sudhI pahoMcI jaI zakAya che. vAraMvAra nispRha rahevAnA mahAvarAthI AvI sthiti prApta thAya. potAne ochuM maLyuM hoya tyAre vAstavikatAno saharSa, sasmita svIkAra e jIvana jIvavAnI eka zreSTha cAvI che. evI vyakti dvArA nirAzA, visaMvAda ke saMgharSanAM AMdolano udbhavatAM nathI. mANasa ema jo vicArato thaI jAya ke potAne je ochuM maLyuM che tenI pAchaLa koika kAraNa to hovuM ja joie. mananI udAratA ane tattvanI zraddhA vagara evuM kAraNa samajavAno prAmANika prayatna zakya nathI. A jagatamAM je kaMI bane che ane banI rahyuM che temAM koika niyama rahelo che. vizvanA e niyamamAM potAne hastakSepa karavo nathI tathA karavo e vyartha che evI tAtvika samajaNa prApta thAya ane potapotAnA karmAnusAra dareka jIva prApta kare che ane bhogave che tathA potAnA lAbhAntarAya karmanA udaya vagara ochuM maLe nahi evI zraddhA rahe to ghaNI nirAzAmAMthI bacI javAya. thoDAmAM saMtoSa mAnavo eno artha e nathI ke mANase Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thovaM ladhuM na khiNsai| 285 sarasatAno ane saMpUrNatAno Agraha na rAkhavo joie. vyavahArika jIvanamAM jyAM enI jarUra hoya tyAM mANasa jo evo Agraha na rAkhe to te puruSArthahIna ane pramAdI banI javAno Dara rahe che. jyAM alpasaMtuSTa na thavAnuM hoya tyAM asaMtuSTatA doSarUpa gaNAya. adhyAtmasAdhanAmAM paNa alpasaMtuSTatAthI pragati na thAya. pUrNatA taraphano puruSArtha ja moTuM phaLa ApI zake. jeo adhyAtmanA mArge pragati karavAvALA che teo to icchA uparanA saMyama ane icchAnirodhathI AgaLa vadhI nirIkatAnA tabakke pahoMcavAno puruSArtha kare che. sAmAjika kakSAe prApti ke alpaprApti aMge game te abhigama hoya, AdhyAtmika kakSAe to bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke chaMTuM nirA mo+uM icchAonA nirodhathI ja arthAt nirIkatAthI ja mokSa prApta thAya che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 NAimatta pANa bhoyaNa bhoi se niggNthe| [je atizaya bhojana-pANI karato nathI te nirgaLa (sAdhu) che. ] bhagavAna mahAvIra svAmIe "AcArAMgasUtra", "uttarAdhyayana sUtra', "dasarvakAlika sUtra' vageremAM Thera Thera nigraMtha muni jena sAdhunAM vividha prakAranAM je lakSaNo darzAvyAM che emAM emanAM bhAta pANI-AhAranI paNa vigate vicAraNA karavAmAM AvI che. samagra saMsAramAM sarva jIvone AhArasaMjJA anAdi kALathI vaLagelI che. jIvo potAnI A saMjJAne rasathI poSe che ane vikasAve che. jagatamAM navANu TakAthI vadhu manuSyo potAnI A AhArasaMjJAthI rAjI thAya che. bhojana mATe utsava yojAya che. pAkazAstra e paNa zikSaNano viSaya che ane sarasa rasoI, vAnagIo banAvanAranuM bahumAna thAya che. duniyAmAM jema jema hoTela-resTorAMnI saMkhyA vadhatI jAya che tema tema sArA rasoiyAnI mAMga vadhatI jAya che. duniyAmAM vibhinna dezo vacce vyavahAra-vinimaya jema jema vadhatAM jAya che tema tema keTalI badhI vAnagIono AMtararASTrIya pracAra vadhato jAya che ! eka bAju AkhI duniyA khorAka-bhojananI bAbatamAM nipuNa banatI jAya che tyAre bIjI bAju duniyAmAM aDadhA Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAimatta pANa bhoyaNa bhor3a se niggNthe| 287 TakA karatAM paNa ochA loko AhArasaMjJAne toDavAno pracaMDa puruSArtha karatA hoya che. anazana, uNodarI, rasatyAga vagere prakAranI tapazcaryA karIne AhArasaMjJAne teo niSphaLa banAve che. tAvavALA mAMdA mANasane bhojana arucikara lAge che. koI tIvra AghAta lAge evA samAcAra AvatAM mANasane khAvAnuM bhAvatuM nathI. Aga, dharatIkaMpa, bombamAro jevI Apatti vakhate mANasa jIva bacAvavA khAvAnuM choDIne bhAge che. A sarvano AhAratyAga alpakAlIna hoya che, paraMtu sAdhu mahAtmAo ane tapasvI gRhastho svecchAe, saMyamapUrvaka, koipaNa prakAranA AghAta-pratyAghAta vinA, hoMzathI, ullAsapUrvaka, uccattara dhyeyane mATe nizcita samaya mATe AhArano athavA AhAranA rasano tyAga kare che. game teTalo svAdiSTa AhAra najara sAme hoya to paNa teone te vikAranA bhAjana jevo, arucikara lAge che. jeonuM lakSya tyAgavairAgya, AtmajJAna ane paraMparAe kevaLajJAna, muktinuM che teo svAdiSTa AhArathI lubdha thatA nathI. uNodarI vrata e sAdhu bhagavaMtonuM lagabhaga kAyamanuM vrata hovuM joie. sArA ArogyanI eka sAdI cAvI che: "peTa na bharIe cAre khUNa." peTa bharIne jamavAthI jeTalI rogonI zakyatA che teTalI uNodarI vratathI nathI. peTa dabAvIne vadhAre paDatuM khAvAthI jeTalA rogo thAya che ane jeTalA mANaso mRtyu pAme che eTalA rogo ke mRtyu thoDuMka ochuM khAvAthI Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 nathI thatAM. ArogyanI vAta to kharI ja, paNa saMyamanI ArAdhanA mATe, dharmakriyAo mATe uNodarI vrata Avazyaka manAyuM che. uNodarI vrata uparAMta vRttisaMkSepa vrata paNa levAya che, jemAM nizcita karelI saMkhyAmAM amuka ja vAnagIo levAnI hoya che. rasalAlasA na thAya e mATe AvAM AvAM vrato che. jaina sAdhuoe ("sAdhu" zabdamAM sAdhvI AvI jAya che.) sAmAnya rIte divasamAM eka vakhata ja AhArapANI levAM joie. digaMbara mahAtmAo eka ja vakhata UbhA UbhA AhAradAna svIkAre che. teo ThAmacovihAra karatA hoya che. je yuvAna munio svAdhyAya vagere karatA hoya, jemanuM svAstha barAbara na rahetuM hoya athavA eka vakhatanA AhArathI cAlatuM na hoya teo be vakhata AhAra le che. sAmAnya rIte sAdhuoe savAranA navakArazInA samayanAM cApANI, dUdha ityAdi paNa na levAM joie. jo ke eno custa Agraha nathI. alabatta, sAdhuo chUTe moMDhe Akho divasa kaMIka ne kaMIka khAtA hoya evuM to na ja banavuM joie. banatuM paNa nathI. kahyuM che ke jA ya lajjAsamAvittI egabhattaM ca bhoyaNaM / (saMyamAnukULa jIvana mATe divasamAM eka vAra bhojana hitakArI che.) kahevAya che ke "sapuruSanA tuccha (alpa) AhAra." AhAra saMyamanI ArAdhanA mATe che. eka vakhata jIvananI dizA badalAya che, sAdhanA tarapha lakSa jAya che, AtmasvarUpanI Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAimatta pANa bhoyaNa bhor3a se niggaMthe / ramaNatAmAM rasa paDe che, pachI bhojanano rasa anukrame chUTI jAya che. koI sAdhu mahArAjane DAyeTiMga ka2vAnI jarUra na hoya. kAraNa ke emanuM zarIra ja evuM ekavaDuM hoya. hRSTapuSTa, tagaDA, khAdhepIdhe khabaradAra bhojananA siyA evA sAdhu mahArAja jaina dharmamAM na zobhe. ekaMdare evA jovA paNa nahi maLe. (sivAya ke janmathI evo bAMdho hoya ke evA prakArano roga thayo hoya.) rAtri daramyAna eTale ke sUryAstathI bIjA divasanA sUryodaya sudhI jIvanaparyaMta jeone bhojana ane pANI eTale cAre prakAranA AhArano tyAga hoya evA jaina sAdhu jevA sAdhu duniyAnA anya koI dharmamAM jovA nahi maLe. (koI vyaktigata rUpe kare te judI vAta che.) aneka zrAvako paNa AvuM vrata dharAvatA hoya che. 289 sAdhuo je gocarI vahorI lAvyA hoya te potAnA vaDAne batAvyAM pachI ja vA52vAnI hoya che. sAdhuthI khAnagImAM kazuM vahorI lAvIne khavAya nahi. sAdhuoe gocarInA betAlIsa prakAranA doSo ane mAMDalInA pAMca prakAranA doSothI mukta rahevuM joie. 16 prakAranA udgama doSo, 16 prakAranA utpAdanA doSo, 10 prakAranA eSaNA doSo ane pAMca prakAranA mAMDalInA doSonI vigate chaNAvaTa zrI mahAnizIthasUtra tathA anya zAstragraMthomAM thayelI che. munione mATe zrI mahAnizIthasUtramAM kahyuM che : Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kAraNaM veyaNa veyAvacce iriyATue ya saMjamAe / taha pANavattiyAe chaTuM puNa dhammaciMtAe / [vedanA, veyAvRtya, iryAsamiti, saMyama, prANavRtti ane dharmaciMtA e AhAra mATenAM cha kAraNo che.] vedanA eTale sudhA-vedanIyano udaya hoya ane bhUkha sahana na thatI hoya to AhAra levo joIe. sudhAne kAraNe atizaya bhUkhyA peTe glAna munionI vaiyAvacca mATe zakti na rahetI hoya, iryAsamitinuM pAlana barAbara na thatuM hoya, saMyamanI ArAdhanA, svAdhyAya vageremAM citta na coMTatuM hoya, prANa tUTatA hoya ema lAgatuM hoya athavA zubha dharmaciMtana na thaI zakatuM hoya to e che kAraNone lIdhe athavA emAMnA mukhya sudhAvedanIya karmanA udayane kAraNe AhAra levAnI jarUra rahetI hoya to AhAra levo joie. sAdhuoe svAdanA zokha mATe AhAra levAno na hoya. mAMDalInA pAMca doSomAM mukhya doSa te "saMyojanA doSa che. viziSTa rasanA AsvAda mATe amuka vAnagIonuM pAtrAmAM athavA mukhamAM saMyojana arthAt mizraNa karavuM e saMyojanA doSa che. rasatyAgane custa rIte anusaranArA muni mahArAja bhojananI vAnagIo badhI bhegI karIne vApare che ke jethI koipaNa eka vAnagIno judo svAda mANavAnuM mana na thAya. je vAnagI chUTI khAvAnI hoya tene teo bheLavIne khAya che Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAimatta pANa bhoyaNa bhoi se niggaMthe / ane je vAnagI bheLavIne (jema ke dALa-bhAta, khIcaDI-kaDhI) khAvAnI hoya tene teo chUTI vApare che. gata zatakanA sarvocca dIkSAdAtA pa. pU. sva. premasUrIzvarajI mahArAja pote AhAranI bAbatamAM atyaMta saMyamita hatA ane potAnA ziSyone paNa e rIte taiyAra karelA. sva. premasUridAdAe potAnA pacAsathI adhika varSanA dIkSA paryAyamAM roja ghaNuMkharuM eka ja vakhata gocarI vAparI che ane gocarImAM paNa ghaNuMkharuM teo be ja vAnagI-dALa ane roTI athavA kyAreka zAka ane roTI vAparatA. emanuM sUtra hatuM: dALa ane roTI, bIjI vAta khoTI. bhojanamAM phakta dALa ane roTI vAparavAnI vAta AvI eTale phakta dALa ane roTI khAnAra bIjA eka saMnyAsI mahArAjanI vAta yAda Ave che. anya dharmanA keTalAka saMpradAyomAM saMnyAsIo gRhasthanA ghare jaI bhojana kare evI prathA hoya che. eka vakhata eka bahene eka saMnyAsI mahArAjane potAne tyAM bhojana levA mATe nimaMtraNa ApyuM. saMnyAsI mahArAja khAvAnA zokhIna hatA, paNa dekhAva sAdAIno karatA. jyAre bahene pUchyuM, 'mahArAja ! Apane mATe zuM banAvuM ?' mahArAje kahyuM, 'amAre to bIjuM kAMI na joie. dALa ane roTI maLe eTale basa.' bahene kahyuM, 'basa, mahArAja ! ATaluM ja ? bIjuM kaMI nahi ?' 'nA. basa ATaluM ja, paNa dALa sapheda banAvajo ane roTI 291 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 2 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kALI banAvajo...basa, be ja vAnagI banAvajo-kALI roTI ane dhoLI dALa." bahena kazuM samajI nahi. e to mUMjhAI gaI. eNe paDozaNane pUchayuM. paDozaNe kahyuM, "dhoLI dALa eTale dUdhapAka ane kALI roTI eTale mAlapuvA." saMnyAsI mahArAja A be vAnagI ja barAbara jhApaTe che. pachI trIjI vAnagInI jarUra nahi. e bahene mahArAjane be ja vAnagInuM sAduM (?) bhojana karAvyuM to kharuM, paNa pachI bIjI vAra nimaMtraNa na ApyuM. keTalAka dharmomAM bhojanano thALa e guru mahArAjano sauthI priya viSaya hoya che. bhAtabhAtanI vAnagI pote Aroge ane bhaktoe potAne dharAvelA thALomAMthI vividha vAnagIo bhaktone prasAdarUpe khavaDAve. keTalIka vAra to bhaktabhaktANInA moMDhAmAM teo svahaste mUke che. dhArmika AnaMdotsava sAthe miSTa vAnagIo saMkaLAyelI che. bhakto-bhaktANIo gurujIne khavaDAve ane ucca svare tALIo sAthe gAyaH hasatAM, hasatAM khAya, gurujI mArA, hasatAM hasatAM khAya!" manabhAvatI vAnagIothI dharAine peTa bharavuM e keTalAka saMpradAyonA utsavonuM-gurumahimAnuM eka lakSaNa che. AvA paMthomAM bhakto ja gurujIne khavaDAvI khavaDAvIne atizaya hRSTapuSTa banAvI de che, eTaluM ja nahi, madhupramehanA rogano bhoga paNa banAvI de che. vaLI vAraMvAra bhaktANIonA hAthe miSTAnna ArogavAne kAraNe gurujInI vAsanAo paNa bahekavA Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAimatta pANa bhoyaNa bhor3a se niggaMthe / lAge che ane emAMthI keTalAka anartho sarjAya che. zarIramAM gayelo annano dANo enuM kArya karyA vagara raheto nathI. keTalAka prakAranuM bhojana tAmasI gaNAya che. e khAvAthI tAmasI prakRti vadhe che, eTale ke kAma, krodha, dveSa, pramAda ityAdi vadhe che. AthI saMyamanA sAdhako mATe evI bhojanasAmagrI varjya gaNAya che. sAMjanuM miSTAnnayukta bhAre bhojana vAsanAne uzkerI zake che. jeo dhyAna dharavA icchatA hoya teoe to sAMjanA bhojana na karavuM joIe athavA haLavuM bhojana levuM joIe. gariSTha bhojana jamyA pachI dhyAna sAruM thaI zakatuM nathI. dhyAna nidrAmAM pariName che. snigdha bhojana kAmavikAranuM, pramAdanuM kAraNa banI zake che. eTalA mATe jaina munio evA prakAranA AhArano yathAzakti tyAga kare che. dasavaikAlika sUtramAM kahyuM che paLIya vapnad raE |-snigdha rasano tyAga karavo. dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa ane kaDA (kaDAimAM taLelI vAnagI) e chane vigai (vikRti parathI) kahevAmAM Ave che. keTalAka muni mahAtmAo AjIvana A chae vigaino tyAga kare che, to keTalAka amuka samayamaryAdA mATe tyAga kare che. dareka sAdhu-sAdhvIe potAnA gurubhagavaMtanI AjJA anusAra nizcita samaya mATe ochAmAM ochI eka ke be vigairno tyAga karavAno rahe che. rasatyAga ane saMyamapAlana e eno mukhya uddeza che. rasatyAga mATe jaina dharmamAM AyaMbilanI je tapazcaryA che 293 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 94 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 tevI anya koI dharmamAM nathI. AyaMbilanI vAnagIo divasamAM ekane badale be vAra Aroge to paNa keTalAkane te arucikara thAya che. paraMtu jaina dharmamAM varSamAM be vAra AyaMbilanI oLImAM gAme gAma seMkaDo, hajAro mANaso AyaMbila kare che. keTalAka sAdhu mahAtmAo ane gRhastho vardhamAna tapanI ekaso sudhInI AyaMbilanI oLI kare che. keTalAka to be ke traNavAra evI oLI kare che. AhArasaMjJAne jItavAno tathA karmanI nirjarAno A eka amUlya upAya ane avasara gaNAya che. AhArasaMjJAnI maMdatAthI kAyAnI mamatA ghaTe che ane kAyAnI mamatA ghaTatAM tapadharmanI ArAdhanAmAM rasa paDe che, ArAdhanA sArI rIte thAya che. bhojana karavAnA pAMca prakAra batAvavAmAM AvyA che: (1) siMha bhojana-bhojana sAmagrImAMthI siMhanI jema koI paNa eka bAjuthI dhIme dhIme khAvuM. (2) vAnara bhojana-jevuM hAthamAM AvyuM ke tarata adhIrAIthI khAvA maMDI paDavuM. (3) hasti bhojana- hAthInI jema upekSAthI ke udAsInabhAvathI khAvuM. (4) kAka bhojana-kAgaDAnI jema cUMthI cUMthIne khAvuM. (5) zugAla bhojana-ziyALanI jema ghaDIkamAM eka bAjuthI ane ghaDIkamAM bIjI bAjuthI khAvuM. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAimatta pANa bhoyaNa bhoi se niggNthe| 2 95 A pAMca prakAromAMthI siMhanI jema athavA hAthInI jema bhojana karavAnI munione bhalAmaNa karavAmAM AvI che. manuSyanI pAMca indriyomAM jIbha sauthI vadhu baLavAna che. jIbha kyAreya thAkatI nathI. khAvAnuM maLyuM ke tarata taiyAra. tarata te rasa jharatI banI jAya che. mANasane AMkhathI koIpaNa eka vastu dhArI dhArIne satata jovAno ke kAnathI amuka dhvani sAMbhaLavAno thAka lAge che. vAMcatAM vAMcatAM mANasa UMghI jAya che. saMgIta sAMbhaLatAM paNa jholAM khAya che. paNa AhAra maLatAM jIbha sakriya thaI jAya che. vaLI ene mAtra gaLyo ke evA eka rasamAM ja nahi, khATo, tIkho, turo ke kaDavA jevA rasamAM paNa rasa paDe che. jIbha jema thAkatI nathI tema gharaDI paNa thatI nathI. mANasa AMkhe AMdhaLo ke kAne bahero thaI jAya che, paNa khAvAnA caTakA to so varSanI uMmare paNa hoya che. dAMtano viraha thAya to paNa jIbhane vairAgya Upajato nathI. A jIbha uparanA asaMyamane kAraNe ja keTalAye lokone Akho divasa kaMIka ne kaMIka khAvA joie che. duniyAmAM, vizeSataH amerikAmAM keTalAye loko Compulsive Eaters hoya che. khAvAnuM emane vyasana thaI jAya che. khAvAnuM na maLe to asvastha, gAMDA jevA, are kyAreka to tophAna macAvatA thaI jAya che. amerikAmAM (ane bIjA keTalAka dezomAM paNa) rasavRttine sateja kare evA vividha prakAranA navA navA AhAra bajAramAM mUkavAmAM Ave che. mANaso eka pachI eka Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 vAnagI khAdhe rAkhe che. pariNAme sauthI vadhAre jADA mANaso amerikAmAM che. eTale ja jIbhane vaza rAkhavAnuM kAma ghaNuM duSkara che. eka bahena kahetAM ke 'mAre jo jIbha na hota to kyAranI dIkSA lIdhI hota.' emane dIkSA levI hatI, paNa emanI svAdendriya baLavAna hatI. badhI ja dharmakriyAomAM emane rasa paDe. pUrI niSThAthI e kriyAo kare paNa kharAM, paraMtu svAdanI vAta Ave, bhAvatAM bhojananI vAta Ave tyAM teo hArI jAya. bhojanamAM kazuM ja ochuM ke nabaLuM na cAle. vaLI emanI svAdavRtti paNa evI keLavAyelI ke marImasAlA barAbara paDyA che ke nahi tenI tarata parakha thAya, vaLI tarata jAte vividha prakAranI sarasa rasoI banAvI zake. emanI sAthe vAta karIe to emanI pAkazAstranI jANakArIthI Azcaryacakita thaI javAya. 296 duniyAnA bhojana-vyavahA2thI taddana vibhinna dizAmAM jaina dharme sAdhuonA AhAranI gaveSaNA karI che. alpa AhAre jaina sAdhuo je sukhAnaMda anubhave che te keTalo utkRSTa koTino che te vizeSa to anubhave ja samajAya evo che. ////// Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 saMsaggi asAhu rAihiM / [rAjAono saMsarga sAro nathI] bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke sAdhuoe rAjA vagereno saMsarga rAkhavo e iSTa nathI. sAdhuone ethI asamAdhi thAya che. bhagavAna mahAvIre keTalI dIrghadRSTipUrvaka A vANI uccArI che ! hakIkatamAM pote rAjakumAra hatA, chatAM AvuM vacana emaNe uccAryuM che ! vastutaH ApaNA badhA tIrthaMkaro rAjavI athavA rAjakumAra hatA. emAM traNa tIrthaMkaro zrI zAntinAtha bhagavAna, zrI kuMthunAtha bhagavAna ane zrI aranAtha bhagavAna to pote cha khaMDanA dhaNI, cakravartI hatA. koI DaoNkTara ema kahe ke DaoNkTaro sAthe saMbaMdha rAkhavA jevo nathI, athavA koI vakIla, koI enjiniyara, koI adhyApaka ke kalAkAra potAnA ja varga mATe AvuM vacana uccAre to te keTaluM vicitra lAge ! paraMtu bhagavAne pote jyAre AvuM vacana uccAryuM che tyAre to e avazya arthagaMbhIra hovuM joie. sUtrakRtAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA bIjA adhyayananA bIjA uddezamAM A gAthA nIce pramANe che: usiNodagatattabhoiNo dhammaTTiyassa muNissa DrImato | saMsaggi asAhu rAihiM asamAhI u tahAgayassa vi // Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 98 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 [uSNa tapta jaLa vAparanAra, dharmamAM sthira, lajjAvAna (asaMyama prati) evA munino rAjAdika sAtheno saMsarga sAro nathI. tevA sAdhune asamAdhi thAya che.] ahIM munine mATe je vizeSaNo vAparyA che te prayojanapUrvaka che. uSNa arthAt tapta jaLa vAparanAra eTale kAcuM pANI nahi vAparanAra muni AcArasaMpanna hovA joie. dharmaniSTha muni dharmanA marmane barAbara jANanAra hovA joIe. lajjAvAna eTale ke asaMyama prati lajjAvAna. je munine koI prasiddhi ke mahattA joItI nathI eTale ke je muni aMtarmukha rahe che ane potAnAM saMyama, svAdhyAya, tapazcaryA vageremAM magna hoya che evA munine rAjAnA saMsarganI koI AvazyakatA nathI, kAraNa ke pote svAdhIna che ane mokSaprAptinuM potAnuM dhyeya spaSTa che. bhagavAne Ama je kahyuM che te nizcayanayanI dRSTi samajavAnuM che. rAjA, maMtrIo, minisTaro, rAjakIya netAo vagerenA saMparkamAM rahevAthI temanI ane temanA karmacArIonI sAdhu mahArAja pAse avarajavara rahyA kare che. ubhaya pakSe lAbhanI keTalIye yojanAo vicArAya che. A badhAmAM citta vadhu samaya rokAyeluM rahe che. keTalIka vAra evI ghaTanAo bane che ke jethI asvastha paNa thaI javAya che. AthI sAdhune mATe ArtadhyAna ane raudradhyAnanAM nimitto UbhAM thAya che. pachI vicAre caDI gayeluM citta zAstranA adhyayanamAM parovAtuM nathI athavA Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsaggi asAhu raaihiN| 299 parovAtAM vAra lAge che. svAdhyAya mATe kyAreka pUrato samaya raheto nathI. keTalIka vAra rAjAo, maMtrIo rAtane vakhate maLavA Ave che ke jethI sAmAnya lokonI najare teo na paDe. paraMtu ethI sAdhu mahArAjane ujAgaro thAya che. pachI dhyAna ke AtmaciMtana mATe samaya raheto nathI. Avazyaka kriyAo paNa AghIpAchI karavI paDe che. athavA mAMDI paNa vaLAya che. eTale ja rAjAonA ke rAjadvArI puruSonA saMparkamAM na rahevuM e sAdhu bhagavaMto mATe hitAvaha che. bhagavAne to ethI AgaLa vadhIne ema kahyuM che ke rAjapiMDa paNa sAdhune na khape eTale ke sAdhuthI rAjamahelamAM gocarI vahoravA mATe na javAya. rAjA kumArapALe potAnA dharmaguru zrI hemacaMdrAcAryanA kALadharma prasaMge emanI citAne agnidAha ApatI veLAe AMkhamAM AMsu sAthe kahyuM hatuM ke "huM kevo abhAgI ke rAjA thayo. ethI mArA guru mahArAjane gocarI vahorAvavAno lAbha mane kyAreya na maLyo." sAdhuo rAjamahelamAM gocarI mATe na jAya eTale ke teo rAjamahelamAM AMTApherA karatA na thAya e bahu mahattvanuM che. vaLI rAjakAraNa e khaTapaTanuM kSetra che. rAjA bhale pratApI, suzIla ane dharmAnurAgI hoya, paNa emanA maMtrImaMDaLamAM, karmacArIomAM ghaNA kAvAdAvA cAlatA hoya che. sattA ane mahattvAkAMkSAnuM kSetra svayameva gaMdu thaI jAya che. sAdhu mahArAjane jo rAjyasattAdhIzo sAthe ghaniSTha saMparkamAM hoya to AvA Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 kAvAdAvAmAM teo vagara icchae saMDovAya che. temanuM nAma vagovAya che. kyAreka teone koI eka pakSa levAnI jarUra paDe che. kyAreka temanI apakIrti thAya che. je mahatmAo kevaLa AtmasAdhanAmAM ja magna rahevA icchatA hoya teoe rAjadvArI puruSono saMsarga rAkhavAnI bilakula AvazyakatA nathI, kAraNa ke evo saMsarga temanI AtmasAdhanAmAM bAdhArUpa bane che. AvA mahAtmAo to gRhastho sAthe paNa bahu saMsarga rAkhatA nathI. sAdhuoe AhArapANI, AvAsa vagere mATe saMghanI vyavasthAno Azraya levo paDe che. vyAkhyAna, saMghanA zrAvaka-zrAvikAnI tapazcaryA, utsavo, kriyAvidhi ityAdi mATe saMgha sAthe vyavahAra rahe che. paraMtu teo tenAthI levAtA nathI. kAma pUruM thatAM teo potAnI sAdhanAmAM lAgI jAya che. to zuM sAdhu mahArAje rAjA ke rAjadvArI vyaktio sAthe kyAreya saMbaMdha na rAkhavo joie ? nA, ema to na kahI zakAya. bhagavAne je kahyuM che te nizcaya dRSTithI kahyuM che ane e ja sAcuM che, tema chatAM vyavahAradRSTithI rAjyasattA sAtheno saMparka iSTa gaNAya che. zAsana upara jyAre Apatti AvI paDe, anya dharmanA jhanUnI lokonuM sAdhuo upara, tIrtho upara, zrAvako upara AkramaNa thAya tyAre rakSaNa mATe rAjyasattAno Azraya levo paDe che. saMghamAM ja be pakSa paDI jAya ane kalaha ugra banI jAya tyAre rAjyasattAnI daramiyAnagIrI upayogI Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsagga asAhu rAihiM / nIvaDe che. lokazAhInA jamAnAmAM vakhatovakhata kAyadA badalAtA jAya che. zAsananA hitano prazna Ave tyAre sarakArI saMbaMdhothI kArya tvarita thAya che. koI paNa vAtane irAdApUrvaka vilaMbamAM nAkhavAnI ke bIjAne parezAna karavAnI kSamatA ane AvaData sattAdhIzonI pAse hoya che. kAyadA AgaLa koInuM kazuM cAlatuM nathI, paNa sattAdhIzo kAyado badalI zake che. athavA eno amala vilaMbamAM nAkhI zake che. eTale koI sAdhu mahAtmAo rAjanetAo sAthe saMparka rAkhe e zAsananA hitanI dRSTie upayogI manAya che. paraMtu yAda rAkhavuM joie ke rAjakAraNamAM pakSApakSI hoya che. eTale sAdhu mahAtmAoe pakSApakSImAM paDavuM na joie. vaLI e paNa samajavuM joie ke A vyavahAra-dRSTie upayogI che. ethI mokSamArganI ArAdhanAne avazya asa2 pahoMce che. je mahAtmAo samartha ane prabhAvaka che teo potAnI AtmasAdhanAnI sAthe sAthe rAjadvArI vyaktio sAthe potAnI maryAdAmAM rahIne saMsarga rAkhe e vyavahAra dRSTie upayogI manAya che. zrI hemacaMdrAcAryane siddharAja jayasiMha ane rAjA kumArapALa sAthe satata saMparka hato. ethI zAsanane lAbha ja thayo che. ATha-nava sekAthI gujarAta mukhyatve zAkAhArI rahyuM che. enAM mULa hemacaMdrAcArya ane rAjA kumArapALanA saMbaMdhamAM rahyAM che. zrI hIravijayasUrIzvare akabara bAdazAhane pratibodha 301 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 2 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 pamADyA ene kAraNe emanA vakhatamAM varasamAM kula cha mahinA jeTalo samaya katalakhAnA baMdha rAkhavA mATe pharamAno nIkaLyAM hatAM. AvAM bIjAM ghaNAM udAharaNa maLI zake. sAdhu saMnyAsIo mATe sAmAnya lokomAM evI zraddhA rahe che ke teo pAse vidyA, maMtra, jaDIbuTTI, vAsakSepa, mAdaLiyuM, rakSApoTalI, vagere kaMIka hoya che ane tenA vaDe teo lokonAM du:kha dUra karI zake che, dhana-saMtAnanI prApti karAvI zake che, korTakacerI, cUMTaNI ke yuddhamAM vijaya apAvI zake che. jUnA vakhatamAM yuddha karatAM pahelAM rAjAo potAnA dharmagurunA AzIrvAda letA. hAla keTalAye netAo cUMTaNI vakhate sAdhu mahArAja pAse vAsakSepa nakhAvA Ave che ane jo jItI jAya to emanI zraddhA bamaNI thAya che. sAthe sAthe sAdhumahArAjane potAnI zakti mATe gaurava thAya che. bhakto eno pracAra kare che. pachI bhIDa jAme che. paraMtu A badhuM karavAmAM sAdhu mahArAjane pachI japa-tapa, jJAna-dhyAna mATe, AtmasAdhanA mATe samaya raheto nathI. rAtre paNa emanI pAse avarajavara cAlu rahe che. keTalAka sAdhu mahAtmAo Avo vyavahAra karatAM hovA chatAM tenA para samayamaryAdA mUke che ane sAdhanAnuM potAnuM lakSya cUkatA nathI. keTalAka mahAtmAo sAMjanuM pratikramaNa karyA pachI koIne maLatA nathI ane ziSyo sAthe paNa khapa pUratI vAta kare che. rAjadvArI puruSo bahudhA rajas ane taman guNathI bharelA Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsaggi asAhu raaihiN| 303 hoya che. keTalAka rAjAo ke rAjadvArI puruSo vividha vyasanothI grasita hoya che. vaLI rAjakAraNa haMmezAM kuTilatAbhareluM, dAvapecavALuM hoya che. eTale sAttvika guNavALA sAdhu mahArAja rAjadvArI puruSonA gADha saMparkamAM rahe to samaya jatAM emanI vicAradhArA ane vyaktitva paNa rajas ane tamas guNathI prabhAvita thayA vagara rahe nahi. rAjAo ke rAjadvArI netAo sAtheno saMbaMdha mAnakaSAyanuM moTuM nimitta bane che. rAjadvArI netAo pAse jo sattAsthAna hoya to e jyAM jAya tyAM emanA maMtrIo, aMgarakSako, polIso, caparAsIo vagerenI doDAdoDa hoya che. emane jovA mATe lokonI paDApaDI hoya che. patrakAro, phoTogrApharonI dhUmAbUma hoya che. netAmAM potAnAmAM sattAnI sabhAnatA hoya che. AvA moTA netA potAne vaMdana kare che evo bhAva aMtaramAM paDelA sUkSma mAnakaSAyane poSe che je jIvane adhyAtmamArgamAMthI pAcho pADe che. vartamAna samayamAM phoTA, viDiyo, TI.vI.nI bolabAlA che. eTale moTA rAjadvArI netA potAnI pAse vAsakSepa nakhAve che, phoTo levAya che ethI ahaMkAra poSAya che. aMtara paDelo sUkSma mAnakaSAya vadhu gADha thAya che. sAdhuone netAonI lata na lAgavI joie. netA sAtheno phoTo potAnA manamAM gauravano viSaya na banavo joie. sAdhupaNAnuM aucitya jALavavuM joie. eka muni mahArAjane eka rAjadvArI netA sAthe sAro saMbaMdha thaI gayo hato. e Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 rAjapuruSa potAnI kaMI samasyA hoya to muni mahArAjane maLavA Ave, emanI pAse vAsakSepa nakhAve. cUMTaNI prasaMge jyAre pote UbhA rahyA hoya tyAre mahArAjazrI pAse vAsakSepa naMkhAvA avazya Ave. eka vakhata to vyAkhyAna cAlu hatuM ane e netA AvI pahoMcyA. teo utAvaLamAM hatA. mahArAjazrIe tarata vyAkhyAna mAMgalika karyuM ane u52 jaI e netA sAthe vATAghATa karavA besI gayA. vastutaH rAjadvArI netAo sAtheno saMbaMdha paNa evo hovo joie ke jethI potAnAM Avazyaka kartavyo cUkI na javAya. bIjI bAju keTalAka netAo paNa jabarA hoya che. jaina samAjanI ane keTalAka sAdhuonI nabaLAI teo samajatA hoya che. eka vakhata eka derAsaranA paTAMgaNamAM koIka AcArya mahArAjanI svargArohaNa tithi nimitte eka muni mahArAjanI nizrAmAM kAryakrama yojAyo hato. zrotAonI ghaNI moTI saMkhyA hatI, kAraNa ke kAryakrama pachI svAmivAtsalya hatuM. kAryakrama zarU thayAne thoDIvAra thaI haze. tyAM to polIsanI sAirana kAra sAthe bIjI gADIo AvI pahoMcI. eka gADImAMthI minisTara UtaryAM. emanI AsapAsa bIjA mANaso doDAdoDI karavA lAgyA. kAryakramanA Ayojako acaMbAmAM paDI gayA. minisTara sIdhA maMca para AvyA. temane mukhya sthAna ApavAmAM AvyuM. minisTare Ayojakone bolAvyA ane khAnagImAM khakhaDAvyA, 'Avo moTo kAryakrama karo cho ane mane kArDa paNa mokalatA 304 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsaggi asAhu raaihiN| 305 nathI ? zuM samajo cho tamArA manamAM ? jaina samAjanA keTalAM kAma huM karI ApuM chuM e khabara che ne !' Ayojako bicArA mAphI mAgavA lAgyA. pachI minisTare kahyuM, "A koNa bahena gAya che ? ene kaho ke jaladI pUruM kare. mAre moDuM thAya che.' tarata gIta TUMkuM thaI gayuM. pachI minisTara bolavA UbhA thayA. svargArohaNanI tithi bAju para rahI gaI. minisTare poNo kalAka jaina samAja mATe pote zuM zuM karyuM e vize potAnAM baNagAM phUMkyAM, jaina samAjanI keTalIka TIkA karI, keTalIka salAha ApI ane vaktavya pUruM thatAM muni mahArAjane namaste karI cAlyA gayA. pariNAme samagra kAryakrama DahoLAI gayo. aDadhA loko khAvA mATe UbhA thaI gayA. tarata mahArAja sAhebe TUMkuM vaktavya ApI mAMgalika pharamAvyuM ane kAryakrama pUro thayo. jUnA vakhatamAM rAjA rAjya para zAsana calAve paNa sAdhu mahAtmAne vaMdana kare. bhAratIya saMskRtimAM rAjyasattA karatAM dharmasattAne caDiyAtI gaNavAmAM Ave che. je rAjA sAdhuone satAve che te vinAza noMtare che. prajA paNa dharmagurune vadhAre mAna Ape che. koI sabhAmAM rAjA padhAre tyAre emane mAna ApavA samasta mahAjana UbhuM thaI jAya che, paNa sAdhuo potAnA sthAne beThelA rahe che. (ghaNAM varSo pahelAM eka sabhAmAM rASTrapati padhAryA tyAre maMca para beThelA sarva mahAnubhAvo UbhA thaI gayA. te vakhate eka muni paNa bhUlamAM UbhA thaI Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 gayA hatA.) rAjAo potAnI maryAdA samaje che. rAjA duSyata kavi RSinA AzramamAM jAya che tyAre potAnAM mugaTa, hAra, talavAra vagere rAjacihuno utArIne AzramamAM praveze che. vidyAdhAmomAM paNa rAjA karatAM zikSakanuM-vidyAgurunuM mAna vadhu hoya che (jo ke have evuM rahyuM nathI.) jUnA vakhatanI iMglaMDanI vAta che. tyAM kyAreka rAjA zALAonI mulAkAte nIkaLatA. iMglaMDamAM rivAja evo che ke rAjA padhAre tyAre badhA potAnI heTa mAthethI utArIne hAthamAM rAkhe. rAjA pratye sanmAna batAvavAnI e prathA che. eka vakhata rAjA potAnA rasAlA sAthe iMglaMDanI zreSTha gaNAtI eka zALAnI mulAkAte gayA. rAjA padhAryA tyAre AcArya emanuM svAgata karavA pahoMcyA. paraMtu e vakhate emaNe potAnI heTa utArI nahi. rAjAne e gamyuM nahi. maMtrIone ane bIjAone paNa e ThIka na jaNAyuM. rAjAno mAnabhaMga thayo hoya evuM lAgyuM. rAjAne emanA mANaso sAthe AcArya badhA vargomAM laI gayA. paNa heTa utArI nahi. mulAkAta pUrI thaI. sauno abhiprAya evo paDyo ke zALA zreSTha che, paNa AcAryanI gerazista gaMbhIra che. e gerazistane guno gaNIne zikSA karavI joIe. paNa e pahelAM AcArya pAse khulAso mAgavo joIe. AcAryane bolAvavAmAM AvyA. heTa na utAravAnuM kAraNa pUchavAmAM AvyuM. AcArye kahyuM, "rAjAsAheba mATe mane apAra mAna che. paNa mArA vidyArthIomAM evI chApa Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsaggi asAhu rAihiM / na paDavI joIe ke zikSaka ke AcArya (vidyAguru) karatAM rAjA mahAna che. ema thAya to jIvanamAM emanAM mUlyo badalAI jAya. ane prajA khamIravaMtI na banI zake.' AcAryanA khulAsAthI rAjAne ane bIjAMone AnaMda thayo ane iMglaMDanI bhAvi peDhIne sArI rIte ghaDavA mATe AcAryane abhinaMdana ApyA. rAjAo, rAjyakartAo sAtheno saMbaMdha muni mahArAja mATe vyavahAradRSTie game teTalo upayogI hoya to paNa aMte to bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyuM che te ja sAcuM che ane te ja lakSamAM rAkhavuM joie. muni mahArAja mATe e ja hitAvaha che. rAjyakartAo sAtheno saMbaMdha asamAdhinuM moTuM nimitta bane che e vAta nirvivAda che. emAM potAnuM aMtaHkaraNa e ja sAkSI che.' mAtra mokSa abhilASa'thI jeoe dIkSA lIdhI che teo to A vAtane tarata kabUla karaze. upAdhyAya zrI yazovijayajIe 'jJAnasAra'mAM kahyuM cheH prAptaM SaSThaM guNasthAnaM bhavadurgAdrilaGghanam / lokasaMjJArato na syAnmunirlokottara sthitiH // 307 [ saMsArarUpI viSama parvatanuM ullaMghana ka2vArUpa chaThThA (sarvavirati) guNasthAnakane pAmelA evA, lokotta2 mArgamAM rahelA muni lokasaMjJAmAM rAga na kare.] *** Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 tesi pi tavo asuddho / teimanuM paNa tapa azuddha che.] bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke temanuM paNa" tapa azuddha che. ahIM temanuM paNa" zabda prayojavAmAM AvyA che. (tapa zabda pulligamAM vaparAya che ane napuMsaka liMgamAM paNa vaparAya che.) temanuM paNa eTale bIjAonuM to kharuM ja, paraMtu teonuM tapa paNa azuddha che. ahIM teo" eTale ke je moTA kuLamAM utpanna thayelA che, jeonI gaNanA moTA mANasomAM thAya che evA sAdhu mahAtmA. moTA mANasone keTalAka vizeSa adhikAra hoya che. paraMtu tapamAM teo apavAdarUpa nathI. vastutaH moTA hovAne kAraNe emanI javAbadArI vizeSa rahe che. moTAno dAkhalo pahelo levAya che. bhagavAna mahAvIre sUtrakRtAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA AThamAM adhyayanamAM kahyuM cheH tesiM pi tavo asuddho, nikkhaMtA je mhaakulaa| jaM neva'nne viyANaMti na silogaM paveyae / jeo mahAkuLamAM janma pAmyA hovA chatAM pUjA-satkArAdi mATe tapa vagere kare che temanuM paNa tapa azuddha che. dIkSita thayA pachI teo pUjA-satkArAdinA bhAva sAthe je anuSThAno kare che te paNa azuddha che. sAdhu bhagavaMtoe sAmAnya rIte potAnA Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tesi pi tavo asuddho| 309 tapanI bahu jAherAta na karavI joIe. yathAzakya potAnA tapane gupta rAkhavuM joIe. sUtrakRtAMga sUtranI A gAthAmAM tavoDayuddho athavA to kayuddho ne badale tavo yuddho evo pATha rAkhIne, "evA moTA kuLavALAonuM tapa paNa zuddha che' evo artha kyAMka karavAmAM Avyo che. prathama dRSTie e artha barAbara lAge che. ema karavAthI paNa artha baMdhabesato lAge che, paraMtu ahIM "pi - paNa' zabda prayojAyo che. jo zuddha tapanI vAta hoya to "paNa" zabdanI AvazakatA na rahe. "paNa" zabda ja batAve che ke ahIM azuddha tapanI vAta che. vaLI, A gAthA paranI saMskRta TIkAmAM paNa zuddha-evo artha ja Apyo che-Sarru tattamanuSThAnamazuddha. eTale A gAthAmAM "zuddha nahi paNa azuddha pATha ja suyogya che.] paryuSaNa parva Ave eTale samagra jaina samAjamAM tapazcaryAno eka mAhola sarjAya che. saMvatsarInA divase to bhAratabharamAM lAkho mANasa upavAsa kare che. paryuSaNa parva pachI Thera Thera tapazcaryAnA AMkaDAo prasiddhimAM Ave che. keTalAka sAdhu mahAtmAonI evI labdhi hoya che ke emanI nizrAmAM tapa karavAno bhAva thAya che. kyAMka traNa ke cAra varSanA bALake aThThAI karI hoya evA samAcAra sAMbhaLavA maLe che. kyAreka sAva nAnuM gAma hoya, cAlIsa-pacAsa ghara hoya ane muni mahArAje ke AcArya bhagavaMte kazo ja Agraha na karyo hoya to Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 10 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 paNa gAmanA pratyeka gharamAMthI eka sabhya aThThAI karI hoya. kyAreka eka ja gharamAMthI badhAe aThThAI karI hoya. 45 ke 60 upavAsa karanArA dara varSe nIkaLI Ave che. AvI ane bIjI aneka prakAranI tapazcaryAonI vAta sAMbhaLI anya samAja Azcaryacakita thaI jAya che. AvI tapazcaryAne aMte UjamaNuM thAya che, zobhAyAtrA nIkaLe che. A zobhAyAtrA zrAvakonA tapanI hoya che. sAdhu mahArAjanA tapa mATe zobhAyAtrA na nIkaLe. emanA tapanI anumodanA mATe jAhera meLAvaDA na thavA joie. sAdhu mahArAjonuM tapa gupta rahevuM joie. eno pracAra na thAya. jo temanA dvArA pracAra thAya, phoTA chapAvAya to te tapa azuddha banI jAya che. jaina dharmamAM tapa upara ghaNo bhAra mUkavAmAM Avyo che. tapathI karmanI nirjarA thAya che. tapa bAra prakAranAM batAvavAmAM AvyAM che. cha bAhya tapa ane cha AtyaMtara tapa. anazana, uNodarI, vRttisaMkSepa, rasatyAga ane saMlInatA e cha prakAranAM bAhya tapa che. prAyazcita, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane kAyotsarga A cha AtyaMtara prakAranAM tapa che. A mukhya prakAra samajavA mATe batAvyA che. vastuta: tapa aneka prakAranAM che. udAharaNa tarIke AyaMbila, ekAsaNuM, biyAsaNuM vagereno judo ullekha nathI karyo, paNa te A cha bAhya tapamAM aMtargata karI zakAya che. A bAre prakAranAM athavA sarva prakAranAM tapa mana, vacana Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tesi pi tavo asuddho / ane kAyAnA yogo upara saMyama meLavavA mATe che. AraMbhamAM tapa kaSTabharyuM lAge che, paNa sAdhaka uttarottara ullAsa ane prasannatApUrvaka tapa karato thaI jAya che. keTalAka bAhya tapane lAMghana kahIne vagove che ane Atmopayoga para bhAra mUke che, paNa jyAM sudhI mana, vacana ane kAyAnA yogo upara saMyama nathI Avato tyAM sudhI AtmopayogamAM sthira thaI zakAtuM nathI. eTale ja tapamAM bAlavIryathI paMDitavIrya sudhI vikAsa sAdhavAno che. paMDitavIryanI sAdhanA vagara AtmasvarUpanI ramaNatAmAM ekAgratA ke sthiratA AvatI nathI. eTale ja kahevAyuM che ke je sAdhaka thoDo AhAra le che, thoDuM bole che, thoDI nidrA le che tathA potAnA saMyamanAM upakaraNo atyaMta alpa rAkhe che tene devo paNa vaMdana kare che. Ama, tapa karavuM e eka prakAranI viziSTa zakti che. asaMkhya mANaso AkhI jiMdagImAM eka upavAsa paNa nathI karI zakatA. je eka upavAsa kare te svecchAe annano tyAga kare che. ema karavAmAM zArIrika temaja mAnasika zakti joIe. tevuM AtmabaLa joie. jaino jevI tapazcaryA kare che evI tapazcaryA duniyAmAM anya koI dharmanA loko karatA nathI. vyaktigata rIte koI tapazcaryA kare e judI vAta che, paNa sAmudAyika kakSAe anya koI dharmamAM aThThAI ke mAsakhamaNa jevI tapazcaryA thatI nathI. musalamAnomAM rojA che, paNa temAM AkhI rAta khAI zakAya che. mAtra krama 311 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 1 2 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 UlaTo che. mANase jo anya karatAM kaMIka viziSTa zakti prApta karI hoya to tarata e zakti vize potAne vAta karavAnuM mana thAya ane bIjA paNa potAnI zaktinI prazaMsA kare evuM te icche. bhagavAne azuddha ane zuddha vIrya arthAt zakti ke parAkramanuM svarUpa darzAvyuM che. azuddha tapa vize temaNe kahyuM che ke je mANaso sAMsArika dRSTie bahu bhAgyavAna hoya che, je lokomAM pUjAya che, jeo sArA vaktA che, vyAkhyAtA che, vAdavivAda karavAmAM kuzaLa che paraMtu mithyAdRSTi che eTale ke samyagudRSTithI rahita che tevA mANasonuM tapa, dAna, svAdhyAya, yamaniyama vagere lokomAM vakhaNAtAM hovA chatAM te azuddha che. temanA tevA tapa vagerethI karmanI nirjarA thatI nathI, paraMtu ethI zubhAzubha karmabaMdha thAya che. koI moTA rAjavI hoya, maMtrI hoya, dIvAna hoya, senApati hoya, moTA zreSThI ke zreSThIputra hoya, nAmAMkita puruSa hoya tevI koI vyakti jyAre gRhajIvanano tyAga karI, paMcamahAvrata dhAraNa karI dIkSA le tyAre e dIkSA-mahotsavamAM hajAro mANaso Ave che ane emanI dIkSAnAM vakhANa cAre bAju thAya che. evA mahAkuLamAMthI AvelA mahAtmAo AtmasAdhanAnuM mUlya jANe che ane emanI badhI pravRtti ArAdhanAmaya ane mokSArthe ja hoya che. tema chatAM loko jijJAsu hoya che. emanI vAto jANavA utsuka hoya che ane evI vAta tarata prasare che, Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tesi pi tavo asuddho| 31 3 prasiddhimAM Ave che ane pracAramAdhyamo dvArA aneka loko sudhI pahoMce che. evA mahAtmAo jyAre koI moTI tapazcaryA kare tyAre sahaja rIte enI prasiddhi thAya, paraMtu sAdhumahAtmA evI prasiddhithI prabhAvita na thAya. teo AtmasvarUpamAM ja magna hoya. eka ja saMpradAyamAM koI eka sAdhue aThThAI ke mAsakhamaNanI tapazcaryA karI hoya ane te samaye tevI ja tapazcaryA moTA kuLamAMthI AvatA koI mahAtmAe karI hoya to samAjamAM mahAkuLavALA mahAtmAnI prazaMsA cAre bAju vadhAre thAya e dekhItuM che. paraMtu dhAro ke koI mahAtmA pote ema kahe (jo ke kahe ja nahi) ke "e sAdhu to garIba kuTuMbamAMthI Ave che, ghaNuM kaSTa veThIne Ave che eTale aThThAI karavI emane mATe ramata vAta che, paraMtu huM to moTA gharano nabIro hato, sukhasAhyabImAM Ucharyo hato, khAvApIvAno rasiyo hato eTale dIkSA lIdhA pachI meM je aThThAI karIne vadhu prazaMsAne pAtra che -jo Ama kahe to temanuM tapa azuddha banI jAya che. vaLI anya dvArA thatI prazaMsA potAne sAMbhaLavI game to paNa temanuM tapa azuddha banI jAya che. koI sAdhu mahAtmAe paryuSaNamAM mAsakhamaNa arthAt mahinAnA upavAsa karyA hoya ane e saMghanA samAcAra chApAmAM ke koI patrikAmAM AvyA hoya ane mAsakhamaNa karanArAonI yAdImAM e sAdhu mahAtmAnuM nAma rahI gayuM hoya, te vakhate teo jo kahe athavA manamAM vicAre ke "A chApAvALAone Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 che kaMI ThekANuM ? tapasvIonI lAMbIlacaka yAdI ApI, paNa meM to mAsakhamaNa karyA toya mArA nAmano koI ullekha ja na maLe'-AvuM ja kahevAmAM ke ciMtavavAmAM Ave to te tapa azuddha ja gaNAya, karmanI nirjarA karavAmAM te kAma na lAge. vastutaH ArAdhaka mahAtmAo to evI yAdI tarapha lakSa paNa na Ape ane koI potAnA tapanI prazaMsA kare ke na kare, teone kazI nisbata na hoya. teo to samatAbhAvamAM ja hoya, potAnA AtmasvarUpamAM ja hoya. upAdhyAya zrI yazovijayajIe zuddha tapa kevuM hoya te vize jJAnasAramAM lakhyuM cheH yatra brahma jinArcA ca, kaSAyANaM tathA hatiH / sAnubandhA jinAjJA ca tat tapaH zuddhamiSyate // [jemAM brahmacarya hoya, jinabhakti hoya, kaSAyonI hAni hoya arthAt kaSAyo ochA thatA jatA hoya ane jinAjJAno anubaMdha vadhato jato hoya, te tapa zuddha manAya che.] je tapa karavAthI brahmacarya dRDha thatuM hoya, jinabhaktino raMga lAge jinAjJA pratye Adara-bahumAna thAya, kaSAyo maMda paDe evA tapane zuddha kahevAmAM Ave che. koine prazna thAya ke to pachI tapanI anumodanA ke prabhAvanA karI zakAya ke nahi ? avazya tapanI anumodanA ane prabhAvanA karI zakAya. bALako, yuvAno athavA amuka prakAranA bALa jIvo tapa karatA hoya to temane protsAhana ApavA mATe temanA Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tesi pi tavo asuddho| 3 15 tapanI anumodanA karavI joIe. ema karavAthI temane potAnI zaktinI pratIti thAya che, vadhu moTuM tapa karavA mATe preraNA maLe che ane tapanI yathArthatA samajAya che. tapa e mAtra lAMghana nathI evI samaja Ave che. vaLI tapasvI zrAvaka-zrAvikAnA bahumAnanA kAryakramo yojAya te paNa eka apekSAe jarUrI che. ethI jeo tapa na karatA hoya teone preraNA maLe che. alabatta, bahumAnanA kAryakramathI tapasvImAM ahaMkAra na Avavo joIe. tapasvIe mAtra bahumAnanA ke evA bIjA AzayathI tapa na karavuM joIe. eka zrImaMta vepArInA putre aThThAI karI. enA pAraNAnA divase ghaNA vepArIone nimaMtraNa ApavAmAM AvayuM hatuM. kAryakrama moTA holamAM rAkhavAmAM Avyo hato. mahemAno aThThAI karanAra yuvAnane camacI rasa pIvaDAvI enA hAthamAM kavara ApatA. vacce samaya maLe eTale yuvAna tarata kavara kholI, emAMnI rakama gaNI joI, pAse rAkhelI DAyarImAM te rakama noMdhI leto; lagnanA cAMllAnI jema. saMbaMdhIoe vyavahAra barAbara karyo che ke nahi e jovAmAM pitA-putrane rasa hato. AvuM tapa te azuddha tapa che, bAla tapa che. paraMtu koI ema kahe ke AvuM tapa kare enA karatAM tapa na kare to sAruM, to te paNa yogya nathI. tapa avazya kare, paNa temAM zuddhi lAvavA mATe samajAvavAnI jarUra che. tapa karavuM kaThina che, paNa tapa jIravavuM e to ethI paNa vadhu kaThina che. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 vao accei jovvaNaM ca / viya ane yauvana cAlyA jAya che I bhagavAna mahAvIra svAmInAM bodhavacanomAMthI uparanA eka vacananuM smaraNa-ciMtana karIe. AcArAMga sUtranA "lokavijaya" nAmanA bIjA adhyayananA prathama uddezakamAM kahyuM cheH appaM va khalu AuyaM i ihmegesiN| mApavAdi..ao madhye gotra 4. eTale ke keTalAka mANasonuM AyuSya alpa hoya che. tenI AMkha, nAka, kAna, jIbha ane sparzendriyanI zakti kSINa thatI jAya che. yovana ghaDIkamAM pUruM thaI jAya che ane vRddhAvasthA AvatAM mANasa mUDha banI jAya che. te vRddha mANasa hAsya, krIDA, vinoda ke vezabhUSA-zaNagArane lAyaka nathI raheto. AyuSya vItI jAya che. emAM bALapaNa, yovana, vRddhAvasthA vagere badhuM ja AvI jAya che. to pachI ahIM yauvanano judo ullekha karavAnI jarUra zI ? vastutaH yauvanane mATe ja A kahevAnuM jarUrI che, kAraNa ke bALapaNamAM to mANasa ajJAna avasthAmAM hoya che. ene jIvanamaraNano khAsa kaMI vicAra Avato nathI. bAlakrIDAmAM bALaka racyuMpacyuM rahe che. bIjI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vao accei jovvaNaM ca / 3 17 bAju vRddhAvasthAmAM mANasane jIvana have pUruM thavAmAM che e vicAra satAve che. zarIra rogothI gherAI jAya che. AyuSya vItI rahyuM che e najara sAme ene dekhAya che. paraMtu yauvanamAM mANasa pAse lAMbo bhaviSyakALa hoya che. eTale mRtyunI khabara ane samaja hovA chatAM, jANe mRtyu kyAreya AvavAnuM nathI ema samajIne ja te beparavAIthI varte che. eTale ja AyuSyanI kSaNabhaMguratA vize vizeSa jAgRta thavAnuM hoya to te yauvanamAM pravezelAM strIpuruSoe ja che. jeo yauvanamAM saveLA jAgI jAya che ane AyuSyanI kSaNabhaMguratAne samajI-svIkArI le che teo zeSa AyuSyane sArthaka karI zake che. saMsAra pratikSaNa badalAyA kare che. jIvana ane mRtyunuM cakra niraMtara ghUmyA kare che. paugalika padArthomAM paNa sarjana ane saMhAranI prakriyA satata cAlatI rahe che. jUnAM makAno tUTe che, navAM makAno baMdhAya che. jUnAM vRkSono nAza thAya che ane navAM vRkSo Uge che. cIja vastuo thoDA vakhatamAM jarIpurANI, nAkhI devA jevI thAya che. kALano prabhAva ghaNo moTo che. mAtra manuSyasRSTino ja vicAra karIe to rAtre sUine savAre UThIe eTalI vAramAM to A pRthvI parathI lAkho mANasoe vidAya laI lIdhI hoya che ane lAkho navAM bALako avataryA hoya che. eka kalAkanI 60 miniTa athavA 360 sekanDa. bAra kalAkanI 4320 sekanDa ane covIsa kalAkanI 8640 sekanDa. covIsa kalAkamAM ochAmAM ochA dasa lAkha mANaso Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mRtyu pAmatA hoya to eka sekanDamAM-AMkhanAM eka palakArA jeTalI vAramAM to A pRthvI para ochAmAM ochA so mANasoe potAno deha choDyo che ema samajAze. kyAreka durghaTanA bane to acAnaka aneka mANaso mRtyu pAme che. kudaratanA kopa AgaLa koInuM cAlatuM nathI. gujarAtanA dharatIkaMpamAM ApaNe joyuM ke eka-doDha miniTamAM hajAro sAjAsAmA, haratApharatA mANasoe potAnA prANa gumAvI dIdhA. "ghaDInA (24 miniTanA) chaThThA bhAgamAM" jevI kahevatane paNa khoTI pADe eTalI ochI vAramAM bhayaMkara durghaTanA banI gaI. AvI ghaTanA ApaNI AMkha khole che. jIvana keTaluM badhuM kSaNabhaMgura che tenI pratIti karAve che. manuSyanuM AyuSya so varSanuM gaNIne dasa dasa varSanA enA dasa vibhAga karavAmAM Ave che. ThANAMga sUtramAM e dase dasakAnAM sArthaka nAma A pramANe ApavAmAM AvyAM cheH (1) bAlA, (2) krIDA, (3) maMdA, (4) balA, (5) prajJA, (6) hAyanI, (7) prapaMcA, (8) pracArA, (9) mumukhI ane (10) zAyanI. eka rAjasthAnI lokokita pramANe mANasanA A dasa dasakA kevA hoya che te batAvatAM kahevAyuM cheH dasAM dAvaDo, visAM bAvaro, tIsAM tIkho, cAlIsAM phIko, paccAsa pAko, sAThAM thAko, sattara (70) saDiyo, assI galiyo, naLe nAgo, sovAM bhAgo. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vao accei jovvaNaM ca / 319 dasa varSa sudhIno chokaro dAvaDo, cAvaDo, kAlu bolanAro, akkala vagarano gaNAya che. vIsa varSa thavA AvatAM, yuvAnI pravezatAM te bahAvaro banI jAya che. ene kaMI sUjha paDatI nathI. tIsanI uMmare zakti ubharAtAM tIkhA svabhAvavALo, vAtavAtamAM cIDAI jato, rUAba karato thaI jAya cheH cAlIsanI uMmare enA zarIrano thoDo ghasAro zarU thaI jAya che. te thoDo phIko lAgavA mAMDe che. pacAsanI uMmare saMsAranA sArAmAThA anubhavothI ghaDAyelo pAko banI jAya che. sAThanI uMmare zaktithI kSINa thavA lAgatAM, have caDatuM lohI rahyuM na hovAthI thAkavA lAge che. sittere mANasanA zarIramAM rogo ghara ghAle che ane zarIranA koI koI aMga ke cAmaDI saDavA lAge che. eMsInI umare zarIra gaLavA lAge che, vajana ghaTavA lAge che. nevuMnI umare zarIranI svasthatA jAya che. vismRti Ave che. vastro vagerenuM bhAna paNa ochuM thAya che ane lajjA paNa ochI thAya che. so varSa thatAM mANasa have jIvana pUruM karI bhAge che. eka apekSAe ema kahevAya che ke je samaye janma thayo te samayathI ja mRtyunI prakriyA paNa cAlu thaI jAya che. "je jAyuM te jAya' e nyAye lakhAyelI AvaradA pUrI thavAnI ja che. uttarAdhyayananA 18mA adhyayanamAM kahyuM che ke naviya veva vaM 2, vinu saMpAya jaMyatna ! arthAt jIvana ane rUpa vIjaLInA camakArA jevuM caMcala che. eTale jyAM sudhI zakti Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 0 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 che, taravarATa ane tamannA che tyAM sudhI dharmakArya karI levuM joIe. zrImad rAjacaMdra kahyuM che : vidhut lakSmI prabhutA pataMga, AyuSya e to jaLanA taraMga, puraMdarI cApa anaMga raMga, zuM kahIe tyAM kSaNano prasaMga. AyuSya to vIjaLInA camakArAnI jema, pataMganA raMganI jema, meghadhanuSyanI jema, pavananA jhapATAnI jema, aMjalimAMnA pANInI jema, dariyAnAM bharatI-oTanI jema, pANImAM patAsAnI jema kSaNika che, kSaNabhaMgura che. mAtra deha ja nahi, saMpatti, saMbaMdho, sattA ityAdi paNa anitya ja che. AyuSya pala pala vItI rahyuM che, paraMtu enI vItavAnI prakriyA evI maMda che ke sAmAnya mANasane bhAgye ja lAge ke potAnuM AyuSya ghasAI rahyuM che. jyAre vRddhAvasthAmAM ke roga-mAMdagImAM chellA divaso gaNAtA hoya ke chellA zvAsa ghUMTAtA hoya tyAre AyuSya pUruM thaI rahyuM che evo spaSTa aNasAra Ave che. AnaMdaghanajIe potAnA eka padamAM gAyuM che ke : aMjali jala jayuM Ayu ghaTata che. hatheLImAM pANI lIdhuM hoya ane te sAcavavAno prayatna karIe, be AMgaLIo vaccenI jagyAne paNa barAbara dabAvI rAkhIe to paNa emAMthI dhIre dhIre pANI evI rIte sarakatuM jAya che ke te najaramAM paNa AvatuM nathI. paraMtu hatheLImAM jyAre pANI khalAsa thaI jAya che tyAre khabara paDe che ke badhuM pANI Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vao accei jovvaNaM ca / dhIre dhIre cAlI gayuM. sAmAnya rIte janmathI zarU karIne pAMtrIsa-cAlIsa varSa sudhI zarIra vRddhi pAmatuM rahe che, dehakAnti ujjavaLa rahe che, zarIranuM baLa vadhatuM rahe che. paraMtu cAlIsa-pistAlIsanI uMmara pachI zarIramAM rogo cAlu thaI jAya che. pAcanazakti maMda paDavA lAge che. indriyonI zakti ghasAvA lAge che. tejasvitA ochI thavA lAge che. sapheda vALa cAlu thAya che. AMkho jhINI thaI UMDI Utare che. zarIre karacalIo paDavA lAge che. moDhuM have DAcuM banI jAya che. avAja karkaza thAya che. dAMta paDavA lAge che. lAkaDIno Teko levo paDe che. jyAM sudhI deha sudRDha, sazakta hoya che tyAM sudhI svajanone ApaNe priya lAgIe chIe. jovAnI, sAMbhaLavAnI zakti kSINa thAya eTale potAne to keTalIka vAtamAM kaMTALo Ave, paNa svajanone paNa ApaNI sthitithI kaMTALo Ave. vRddhAvasthAmAM cittanI zakti maMda paDI jAya. vAta tarata samajAya nahi. bolatAM vAra lAge. yAda rahe nahi. AthI svajano, mitro vagere sAthenA vyavahAramAMthI mIThAza ochI thatI jAya che. ekanI eka vAta vAraMvAra kahevA-pUchavAthI svajano paNa ciDAyA kare che. vRddhonA kAma mATe svajanone rokAI rahevuM paDe, samayano bhoga Apavo paDe tyAre AraMbhamAM bhale teonuM vartana sAruM hoya, to paNa have krame krame svajano nArAja thavA lAge che. ochuM kAma kare che. vacce vacce bahAnuM batAvI chaTakI jAya che. 321 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 2 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 emAM paNa vRddha mANasa jyAre pathArIvaza thaI jAya che, kapha nIkaLe che, jhADopezAba acAnaka thaI jAya che tyAre to svajano ja icche che ke Doso ke DosI jhaTa jAya to sAruM. "Doso marato nathI ane mAcI choDato nathI" jevA tucchakAra vAcaka paNa putravadhUo mAMhomAMhe uccAravA lAge che. vRddhAvasthAmAM bhalabhalA mANaso, zarIrathI lAcAra banI jAya che. "kAbe arjuna lUMTiyo, vohI dhanuSya, vohI bANa' ema eTalA mATe paNa kahevAya che. moTA moTA sarasenApatio yuddhamAM apratima tAkAtathI vijaya meLave che, paNa vRddhAvasthAmAM teo lAcAra banI jAya che. evaresTanuM zikhara sara karanAra tenasiMgane vRddhAvasthAmAM jyAre hRdayaroganI gaMbhIra bImArI thaI hatI tyAre eka pagathiyuM caDavA mATe be bAju be jaNano Teko levo paDato hato. vRddhAvasthAmAM svajano jyAre viparIta thaI jAya che tyAre glAni, nirveda, ciMtA, tiraskAra, dhikkAra vagerenI lAgaNI teo pratye janme che. kyAreka to vRddho pragaTa athavA manomana zApa paNa Ape che. vRddhAvasthAmAM mANasa jyAre potAnA pUrvakALane yAda kare che ane temAM paNa yauvananA divasone tAjA kare che tyAre ene thAya che ke "aho ! keTalI jhaDapathI mArA yauvananA divaso vahI gayA. yauvana e to jANe sapanAnI jema cAlyuM gayuM. keTakeTalI mananI manamAM rahI gaI." Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vao accei jovvaNaM ca / game teTalI vaya thaI hoya to paNa jIvane to ema ja lAge che ke haju potAne ghaNAM varSa jIvavAnuM che. mANasanI AzAne koI aMta nathI. zaMkarAcArye kahyuM che ke : aMga galitaM palitaM muNDaM dazanavihINaM jAtaM tuNDaM / vRddho yAti gRhitvA daNDam tadapi na muJcati AzApiMDam // [aMga gaLI gayuM che, mAthe vALa dhoLA thaI gayA che, moDhuM dAMta vagaranuM thaI gayuM che, vRddha lAkaDI laine cAle che. to paNa bhaviSyanI AzAo-icchAone choDato nathI.] 'vairAgyazataka'mAM paNa kahyuM che ke : ajjaM kallaM para parAriM purisA ciMtati atthasaMpattiM / aMjaligayaM va toyaM galaMtamANaM na picchanti // [puruSo arthanI saMprApti mATe Aje nahi to kAle ane kAle nahi to pa2ma divase, e rIte thAkyA vagara ciMtavyA kare che. paraMtu potAnuM AyuSya aMjali (khobA)mAM rahelA jaLanI jema niraMtara gaLatuM rahetuM hovA chatAM tene joto nathI.] eTalA mATe, AvatI kAlano bharoso nathI ema samajIne mANase potAnA jIvanamAM vartamAnanI kSaNano upayoga karI levo joIe. pratyeka kSaNe AyuSya ghaTatuM jAya che. gayelo samaya jiMdagImAM pAcho Avato nathI. mATe vartamAnane bagADavo nahi. aihika ke dhArmika dRSTie jIvanane saphaLa banAvI levuM joIe. jIvanano amUlya samaya veDaphI nAkhanArane pAchalI jiMdagImAM pastAvAno vAro Ave che mATe pratyeka kSaNane viziSTa kSaNa 323 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 banAvI devI joIe. je jIvanakALa maLyo che temAM vadhaghaTa thavAnI nathI, paraMtu tene mUlyavAna banAvI zakAya che. bhagavAne kahyuM che ke vaLuM nALAdi paMDit / paMDita eTale AtmajJAnI mANase pratyeka kSaNane jANavI joIe. kahyuM che : anityANi zarIrANi vibhavo naiva zAzvataH / nityaM saMnihito mRtyu kartavyo dharmasaMcayaH // [zarIro anitya che, vaibhavo zAzvata nathI. mRtyu haMmezA pAse AvIne beThuM che mATe dharmasaMcaya karI levo joie.] deha jaDa che ane AtmA cetana che. jIvana eTale jaDa ane cetanano saMyoga. paraMtu A saMyoga anAdi kALathI evo satata cAlato Avyo che ke jIvane deha e ja AtmA evo satata mithyAbhyAsa rahyA kare che. 324 anAdi kALathI jIva pudgalanA saMyoga vinA kyAreya rahyo nathI. pudgala sAthenI dostI atyaMta gADha banI gayelI che. eTale jIvane dehanA pudgala vinA potAno svataMtra khyAla Avato nathI. 'huM te AtmA, A deha mAro nathI, huM to ajara, amara dhruva evo AtmA chuM' evuM raTaNa karanArAomAM paNa jyAre gADha dehAdhyAsa joIe chIe tyAre Azcarya thAya che ane lAge che ke mAtra bolavAthI dehAdhyAsa chUTato nathI. eTale ja uttarAdhyayana sUtranA 'drumapatraka' nAmanA dasamA adhyayanamAM bhagavAna mahAvIre gautamasvAmIne je bodha Apyo che tenuM smaraNa jIve vAraMvAra karavA jevuM che. emAM kahyuM che ke H Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vao accei jovvaNaM ca / 3 25 dumapattae paMDuyae jahA NivaDai rAigaNANa acce| evaM maNuyANa jIviyaM samayaM goyama mA pamAyae // [jema rAtri ane divasano kALa vItatAM jhADanAM pILAM paDI gayelAM pAMdaDAM kharI paDe che tevI rIte manuSyanuM jIvana-AyuSya paNa samApta thaI jAya che. mATe he gautama ! samaya mAtrano pramAda kara nahi !] X X X parijUrai te sarIrayaM, kesA paMDurayA havaMti te / te savvavale va hAyai, samayaM goyama mA pamAyae // [ he gautama, tAruM zarIra nirbaLa thatuM jAya che tathA tArA vALa dhoLA thatA jAya che. tAruM sarva baLa haNAI rahyuM che. mATe he gautama ! samaya mAtrano pramAda kara nahi !] bhagavAne paMcAcAranA pAlanahAra guru gautamasvAmIne mATe je kahyuM te ApaNe mATe to avazya hoya ja, paNa hRdayasoMsaravuM te UtaravuM joIe. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusIlavaDDhaNaM ThANaM dUrao privjje| phizIla vadhAranAra sthAnono dUrathI ja tyAga karI devo joIe) A saMsAra kyAreya kuzIlathI-durAcArathI sarvathA mukta thaI jAya evuM kyAreya thayuM nathI ane thaze paNa nahi. saMsAramAM adharma, pApa, durAcAra, vyasano ityAdi kAyama rahevAnAM. purANo vAMco, itihAsa vAMco, durAcArathI, jugAra vagere vyasanathI, parastrIgamana vagere pApothI moTA moTA mANasonuM paNa patana thayuM che. mATe ja kuzIlavardhaka sthAnathI dUra rahevAnI bhalAmaNa che. dazavaikAlika sUtramAM bhagavAne sAdhuonA AcAra vize UMDI gaveSaNA karI che ane sAdhuo gocarI vahoravA nIkaLe tyAre zuM zuM lakSamAM rAkhavuM, kyAM UbhA rahevuM, kyAM besavuM vagere vize bhalAmaNa karI che. sAdhue potAnA vize koIne zaMkA na jAya ema vartavuM joie tathA zaMkAzIla sthAnothI dUra rahevuM joie. dasavaikAlika sUtramAM bhagavAne kahyuM cheH aguttI baMbhacerassa ithio yAvi saMkaNaM / kuzIla vaDDhaNaM ThANaM dUrao parivajjae / / phizIlavardhaka sthAnathI brahmacaryanI agupti thAya che. (gupti Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusIlavaDDhaNaM ThANaM dUrao parivajjae / thatI nathI eTale pAlana thatuM nathI.) vaLI strIone paNa zaMkA utpanna thAya che. mATe kuzIlavardhaka sthAnane dUrathI tyAgI devuM joie. bhagavAne munione je sarasa bhalAmaNo karI che emAM anekanA anubhavano paDagho che ane sUkSma manovaijJAnika vicAraNA che. 327 bhagavAne to sAdhuonA brahmacaryanA pAlana vize zikhAmaNa ApatAM je keTalIka mahattvanI vAto karI che te gRhasthoe paNa eTalI ja samajavA jevI che. jema koI cepI roga phelAyo hoya to je vyaktine e thayo hoya enAthI ApaNe dUra rahIe chIe tevI ja rIte jyAM durAcAra cAlatA hoya evAM sthAnothI dUra rahevuM joIe. jema nabaLA zarIranA mANasane tarata cepa lAge che tema nabaLA mananA mANasane durAcAra tarata vaza karI le che. aziSTa dRzyo, philmo, sAmayiko, pustako mANasamAM kautuka janmAve che ane pachI tene patana tarapha ghasaDI jAya che. duniyAmAM uttarottara AMtararASTrIya saMbaMdho vadhatA rahyA che. keTalAka dezone garaje saMbaMdho TakAvavA paDe che to keTalAka saMbaMdho svAbhAvika krame vikase che. koI deza ekalo aTUlo rahI zakato nathI. rahe to te ghaNo pAchaLa paDI jAya che. Ama vadhatA jatA AvA vaizvika vyavahArane kAraNe eka dezanI kharAba cIjavastuo, rItarivAjo, vyasano ityAdi bIjA dezamAM ghUsI Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 2 8 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 jAya che ane phelAya che. amerikA jevA rASTrane osAmA bina lAdenanI jeTalI phikara che eTalI ja phikara potAnA dezamAM carasa, gAMjo vagere mAdaka padArtho ghUsIne potAnA yuvAnone pAyamAla karI de che enI che. pAzcAtya dezomAMthI ane bIjethI paNa azlIla sAmayiko, azlIla viDiyo philma vagere AkhI duniyAmAM pahoMcI gayAM che. bhArata paNa emAM bAkAta nathI. kuzIlavardhaka sthAnane dUrathI tyajavAnI vAta to barAbara che, paNa have vartamAna kALamAM TI.vI., komyuTara vagere kuzIlanAM nimitto ApaNA gharomAM AvI gayAM che. ApaNe enAthI Aghe jaie tene badale te ja ApaNI pAse AvI gayAM che. mATe ApaNI javAbadArI ghaNI badhI vadhI jAya che. pAMca dAyakA pUrve je prakAranAM calacitro batAvAtAM hatAM tenA karatAM vartamAna calacitromAM strIpuruSanA abhinayamAM ghaNI chUTa levAya che. keTalAkamAM to viSayo ja evA levAya che. pAzcAtya dezomAM to A jIvananA eka svAbhAvika krama tarIke svIkArAyuM che, paraMtu ethI anekanAM jIvana pAyamAla thAya che. pornogrAphI arthAt azlIlatAbharyA dRzyothI kamANI karI levA mATe keTalA badhA mANaso duniyAmAM nIkaLyA che. komyuTara upara evAM dRzyo keTalA badhA mANaso nihALe che. keTalAka dezomAM oNphisamAM kAmakAja karatAM karatAM vacce evAM dRzyo nihALI lenAra karmacArIo hoya che. kaMpanIo e Lock Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusIlavaDDhaNaM ThANaM dUrao privjje| 3 29 karI nAkhe to karmacArIo eno koDavarDa zodhI kADhIne paNa joi letAM hoya che. AvuM ja gharomAM nAnAM bALako ke moTA mANaso paNa karatA hoya che. koDavarDa zodhI kADhatAM nAnAM bALako paNa zIkhI jAya che. keTalIka vakhata mAtA pitAne vakhatovakhata koDavarDa badalatA rahevuM paDe che. jAtajAtanI azlIla philmo to AkhI duniyAmAM prasarI gaI che. eka vakhata madhyapradezamAM eka sthaLethI bIje sthaLe ame jaI rahyA hatA. rastAmAM eka nAnA gAmamAMthI amArI TekSI pasAra thaI tyAre tyAM eka sthaLe ghaNA puruSonuM moTuM ToLuM ekaThuM thayuM hatuM. jANe koI ghaTanA na banI hoya ! TekSI DrAivare kahyuM ke A badhA sinemA jovA ekaThA thayA che. najara karI to gAmaThI thiyeTara upara koI iMglIza piksaranuM nAma hatuM. A badhAne iMglIza piksaramAM zI samaja paDe ?" ame prazna karyo. TekSI DrAivare javAba Apyo ke "pahelAM A thiyeTara khoTamAM cAlatuM hatuM. jyArathI iMglIza pikyaro cAlu karyA tyArathI dhUma kamANI kare che. AjubAjunA gAmaDAnA chokarAo paNa ahIM pizcara jovA Ave che." paNa A lokone to iMglIzamAM lakhatAM vAMcatAM ke bolatAM paNa nahi AvaDatuM hoya. piksaramAM zI samaja paDe ?' TekSI DrAivare kahyuM ke "e lokone kyAM pizcara joyuM che ? paNa pikyaranI vacce be-traNa miniTa nagna philma batAvI de Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 che e jovA ja teo Ave che.' kuzIlatAnuM poSaNa karIne kamANI ka2vA mATe loko kevI kevI tarakIbo kare che ! duniyAmAM anAcAra mATenAM sAdhanasagavaDo vadhatAM jAya che. ApaNI jUnI grAmapaddhatimAM be vijAtIya vyaktine ekAMta joItuM hoya to paNa na maLe. taLAva kinAre ke khetaramAM jAya to paNa jatAM AvatAM pakaDAI jAya. have duniyAmAM vasati vadhI che. moTA gharomAM ghaNA kamarA hoya che. koInI pUchaparacha hotI nathI. eTale vyabhicAra mATe gharomAM ja sagavaDo vadhI che. vaLI duniyAbharamAM nAnAM gesTa hAusathI mAMDIne paMcatAraka hoTelomAM ghaNI sagavaDo vadhI che. duniyAnI koIpaNa evI paMcatAraka hoTela nahi hoya ke jenI rUmomAM kyAreya anAcAranuM khoTuM kAma thayuM na hoya. keTalIka hoTelomAM to karmacArIo ja evI sagavaDa karI ApI kamANI kare che. ekAMta ane satata sAhacarya strIpuruSane patana tarapha ghasaDI jAya che. keTalIya ophisomAM khoTA saMbaMdho baMdhAya che. klinTana jevA amerikAnA pramukha pote pramukhapada 52 hoya tyAre ja potAnA kAryAlayamAM ja vyabhicAra kare ane pakaDAya tyAre kabUla karI levuM paDe e to anAcAranI hada thaI. paraMtu enuM kAraNa yuvAna mohaka karmacArI yuvatI sAthenuM ekAMta che. ApaNe tyAM kahyuM che ke 'kAminI ke saMga kAma jAge hI jAge.' parastrIgamana e paNa eka moTuM vyasana che. vyasana eTale Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusIlavaDDhaNaM ThANaM dUrao privjje| 331 je kuTevamAMthI mANasa jaladI chUTI na zake che. vyasana mANasane durgatimAM laI jAya che. vyasananI vyAkhyA ApavAmAM AvI che vyasthati puruSa zreyasa. ti vyasana-arthAt je duSkarma mANasane kalyANamArgathI pADe che te vyasana. kuzIla vyaktimAM durAcAra Ave che, vyasanomAM te sapaDAya che. bhAratIya sAMskRtika paraMparAmAM vyasananono niSedha karavAmAM Avyo che. kahyuM che : dyUtaM ca mAM saM ca surA ca vezyA, pAparddhi cauryaM paradArasevA / etAni sapta vyasanAni loke, ghorAti ghoraM narakaM nayanti / (1) dhUta=jugAra, (2) mAMsa, (3) madirA, (4) vezyA, (5) zikAra, (6) corI, (7) parastrIgamana-A sAta vyasana ghorAtighora narakamAM jIvane laI jAya che. jUgAra vagere mAtra ekAda vyasanathI paNa moTA moTA puruSo jo pAyamAla thayA hoya to eka karatAM vadhAre vyasanathI jIvanI kevI durgati thAya ? paraMtu jIva eka vAra vyasane caDyo to emAMthI jaladI chUTAtuM nathI. eno samaya thAya eTale mana tyAM doDavA lAge che. bIDI, sigareTanI talapa lAge eTale mANasathI rahI zakAtuM nathI. na maLe to mAthuM bhame che, kazuM kAma sUjhatuM nathI. eka vAra amArA eka vaDIla adhyApakane emanA parivAra sAthe amAre tyAM bhojana mATe nimaMtraNa ApyuM hatuM. jamyA Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 pachI ame badhA beThakanA khaMDamAM beThA, paraMtu adhyApakano moTo putra dekhAyo nahi. eTalI vAramAM kyAM jato rahyo ? ame vicAramAM paDyA. badhA rUmamAM, bAtharUmamAM joyuM paNa e kyAMya hato nahi, tyAM adhyApake phoDa pADyo ke e thoDI vAramAM Avaze. ene jamyA pachI chelle koLiye sigareTa pIvAnI ane tyAra pachI tamAkuvALuM pAna khAvAnI Teva paDI gaI che. eTale jamIne tarata e gharamAMthI cUpacApa nIkaLI gayo. mitronI sobate caDIne e vyasanI thaI gayo che. ghaNuM samajAvavA chatAM enI Teva chUTatI nathI. enI TevathI amane zarama Ave che.' thoDA varasamAM kensaranI bImArIthI enuM mRtyu thayuM hatuM. mANasa vyasana tarapha ghasaDAya che tyAre eka vyasanathI aTakatuM nathI. ekamAMthI bIjuM ane trIjuM ema cAle che. jUnA vakhatano Tucako che. koI chokarAnI sagAI ka2vA aMge eka bhAIe abhiprAya mAgyo to eka vaDIle yuktipUrvaka rajUAta karI hatI. 'tamane chokaro kevo lAge che ?' to vaDIle abhiprAya Apyo ke 'sagAI karavA jevuM ghara che. chokaro sarasa dekhAvaDo che, hoMziyAra che, bhaNyo che ane bApano dhaMdho sArI rIte zIkhI rahyo che. badhI rIte e sAro che, paNa eka nAnI kuTeva che.' 'zI kuTeva che ?' 'bIjI kaMI nahi, mAtra jUThuM bolavAnI Teva che.' 'jUThThuM bolavAnI Teva che ? kema, zuM kAma jUThThuM bole che.' 332 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusIlavaDDhaNaM ThANaM dUrao parivajjae / 'e to bIjuM kaMI nahi, paNa sigareTa pIne ghare Avyo hoya ane gharanAM pUche to nA ja kahevI paDe ne.' 'eTale e sigareTa pIe che ?' 'nA roja nahi, paNa sarakhe sarakhA mitro kalabamAM pAnAM ramatAM hoya ane koI pIvA Ape to pIvI paDe.' 'eTale kalabamAM jAya che ane jugAra rame che ?' 'nA, roja nahi. e to je divase dArU maMgAvyo hoya ane badhA pItA hoya tyAre jugAra ramavAnuM mana thAya.' 'eTale dArU paNa pIe che ?' 'nA re, e to kyAreka moDI rAte bahAra rakhaDavA nIkaLyA hoya, koI bAine ghare gayA hoya tyAre tyAM dArU Ape to pIvo paDe.' 333 Ama eka vyasanamAMthI dhIme dhIme badhAM vyasananI emaNe vAta karI. vastutaH mANasa jyAre vyasanI bane che tyAre dhIme dhIme enAM vyasana vadhe che. AkhI duniyAmAM kAmukatA vadhI rahI che. e mATe jAtajAtanI davAo paNa nIkaLI che. kAmukatAnI sAthe vyabhicAra, baLAtkAra, hatyA, AtmahatyA ityAdi prakAranI ghaTanAo paNa vadhavA lAgI che. roja savAre akhabAra vAMcatAM AvI badhI ghaTanAo vize vadhu vAMcavA maLe che. AmAMthI bacavA mATe sarva stare vicAraNA thavI ghaTe. kabUtara, kUtarAM, gadheDAM vagere pazupaMkhIomAM jAheramAM Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 jAtIya saMbaMdha mATe koI kSobha ke zarama hotAM nathI. temAM patipatnI ke bhAIbahena jevuM paNa kazuM hotuM nathI. purANa kALamAM AdimAnava evuM jIvana jIvato hato. emAMthI, krame krame saMskArI kuTuMba vyavasthA AvI, te eTale sudhI ke bhAIbahena vacce paNa jAtIya saMbaMdha na hoI zake. A saMskAra ApaNA lohImAM vahe che. pAzcAtya saMskRtimAM AvA saMskAro ochA che ane eno lopa thato jAya che ane enI asara bhAratIya jIvana upara paDavA lAgI che. vijJAna ghaNuM AgaLa vadhyuM che paraMtu manuSyane te pAchuM pazu jIvana tarapha dhakelI rahyuM che. samagra duniyA bhoga, vilAsitA, kuzIlatA tarapha AgaLa vadhatI jAya che. ogaNIsamI sadImAM mANaso jevuM jIvana jIvatA hatA tenA karatA vartamAna kALamAM ghaNI zithilatA AvI gaI che. dharmaguruo ke samAjanetAo game teTalI bumarANa macAve to paNa enI asara maryAdita vartuLa upara thAya che. eTale AkhI duniyA jyAre pravAhapatita thaI rahI che tyAre temAM ApaNe ApaNI jAtane ghasaDAvA na detAM bacAvI levI joIe. dharmaguruo to potAnA ziSya parivArane sArI rIte sAcavI zake che, paNa samAna vicAradhArAvALA gRhasthoe nAnAmoTAM saMskAra maMDaLo racIne potAnA maDaLonA lokone patita thatAM bacAvavA joie. AkhI duniyAne sudhArI nahi zakAya, paNa jAtane sudhArI zakAze. eka cInI prArthanA che, Oh God! Reform thy World Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusIlavaDDhaNaM ThANaM dUrao privjje| 335 beginning with me." "he paramAtmA ! jagatane sudhAravAnA kAryanI zarUAta tame mArAthI karo. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 sUraM maNNai appANaM, jAvaM jeyaM na passai | [jyAM sudhI vijetAne joyo nathI, tyAM sudhI potAne zUravIra mAne che.] bhagavAna mahAvIre navadIkSita munione pariSaha ane upasarganA viSayamAM A zikhAmaNa ApI che, paraMtu te jIvananA sarva kSetromAM sarva kALe sarvane lAgu paDe che. sUtrakRtAMgasUtramAM trIjA adhyayanamAM 'upasarga parizA'nA pahelA uddezakanI pahelI ja gAthA cheH sUraM maNNai appANaM, jAvaM jeyaM na passai / jujjhataM daDha dhammANaM sisupAlo va mahArahaM // [jyAM sudhI vijetA puruSane joyo nathI, tyAM sudhI kAyara mANasa potAnI jAtane zUravIra mAne che. yuddha karavAmAM daDhadharmI mahArathI zrIkRSNane joyA na hatAM tyAM sudhI zizupAla rAjA potAnI zUravIratAnuM abhimAna karato hato.] ahIM bhagavAne zrIkRSNa ane zizupAlanuM udAharaNa ApyuM che. (mahAbhAratanI ghaTanA bhagavAna zrI mahAvIra svAmInA janma pUrve hajAro varSa pahelAMnI che.) zizupAla cedi dezano rAjA hato. te ghaNo zUravIra ane parAkramI hato. te rukmiNIne paraNavA icchato hato. rukmiNInA bhAInI icchA rukmiNIne zizupAla sAthe paraNAvavAnI hatI. paraMtu zizupAla jyAre paraNavA Avyo tyAre zrIkRSNe rukmiNInuM ' Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUraM maNNai appANaM, jAvaM jeyaM na passai / 33 7 apa haraNa karI enI sAthe lagna karyA. AthI zizupAla ghaNo roSe bharAyo hato. zizupAla zrIkRSNanA phoino dIkaro thAya. paraMtu zizupAla nAnapaNathI ja uddhata hato. zrIkRSNa vadhu baLavAna che e phoI jANatAM hatAM. eTale zizupAlano kaMI vAMka hoya, apazabdo bole to mArAmArImAM kRSNa ene mAre ane zizupAlane mAra khAvo paDe. eTale phoIe eka divasa potAnA putra zizupAlane zrIkRSNanA caraNomAM namAvIne kahyuM ke "e jo kaMI gALa bole ke apamAna kare to ene kSamA Apaje." zrIkRSNa vacana ApyuM ke jo e navANuM vakhata gALa bolaze tyAM sudhI huM ene mAphI ApIza. paNa jo e somI vakhata apamAnajanaka vacano bolaze to huM avazya ane zikSA karIza. zrIkRSNa e rIte phoine ApelA vacananuM barAbara pAlana karatA hatA. eka vakhata yuddhiSThira rAjA zrIkRSNanA kahevAthI rAjasUya yajJa karavAnA hatA tyAre ghaNA moTA moTA rAjAo padhAryA hatA. temAM zizupAla rAjA paNa hato. bhIkhe yudhiSThirane kahyuM ke A yajJamAM je sarvazreSTha hoya tenI advaipAda pUjA karavI joie. zrIkRSNa sarvazreSTha che. mATe temanI pUjA karo." te vakhate zizupAla krodhe bharAyo. teNe kahyuM, "he yudhiSThira ! tame kevaLa svArthI cho. tamAre mAna ApavuM hoya to vasudevane, drupadane, duryodhanane, droNAcAryane ke vyAsajIne A mAna Apo. zrIkRSNane zA mATe ? teo brAhmaNa nathI, AcArya nathI, rAjA Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 38 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 nathI. te potAnA rAjAno ghAta karanAra che ane govALiyo che." ema kahI eNe potAnuM khaDjha kADhyuM. teNe kahyuM ke koI paNa rAjA mArI sAme thaze ene huM kApI nAkhIza." zrIkRSNa rAjAone kahyuM, "zizupAla yAdavono zatru che. mArI phoine ApelA vacana anusAra meM ene navANu vakhata mAphI ApI che. Aje eNe mAruM ane yajJamAM padhArelA rAjAonuM apamAna karyuM che. have huM ene kSamA nahi ApI zakuM.' zrIkRSNanAM A vacano sAMbhaLI krodhe bharAyelo zizupAla zrIkRSNane khagnathI mAravA dhasyo tyAM ja zrIkRSNa sudarzana cakranuM smaraNa karyuM. cakra jevuM hAthamAM AvyuM ke tarata e vaDe zrIkRSNa zizupAlanuM mastaka uDAvI dIdhuM. zizupAla pote potAne bahu baLavAna mAnato hato, paNa zrIkRSNa pAse enuM kazuM cAlyuM nahi. zrIkRSNano vijaya thayo. bhagavAna mahAvIre ahIMnavadIkSita sAdhuone lakSamAM rAkhIne kahyuM che ke "jyAM sudhI parISaha-upasargathI tamArI kasoTI nathI thatI tyAM sudhI tame tamArI jAtane sAdhupaNAmAM zUravIra mAno te yogya nathI." yAcanA parISaha mATe bhagavAne A adhyayanamAM ja kahyuM cheH evaM sehe vi appuDhe bhikkhAyariyA akovie| sUraM maNNai appANaM jAya lUhaM Na sevai // " [evI rIte bhikSAcaryAmAM anipuNa (akovida) evA sAdhu (navadIkSita muni) potAnI jAtane tyAM sudhI zUravIra mAne che Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUraM maNNai appANaM, jAvaM jeyaM na passai / 3 39 jyAM sudhI emane parISahano sparza thayo nathI.] navadIkSita munine gocarI vahoravAno haju barAbara anubhava thayo nathI. gocarI vahoravAmAM zuM agharuM che ? Avo prazna koikane thAya. paNa bIjA pAse AhArAdi mAgavA mATe nIkaLanAranI ghaNI kasoTI thAya che. moTA zaheromAM to ghaNA bhakto hoya che, paNa nAnA gAmaDAMomAM madhyama varganA lokone tyAM gocarI vahoravAmAM ghaNA pairyanI apekSA rahe che. eTalA mATe yAcanAne parISaha tarIke oLakhAvavAmAM AvI che. bhikSA mAganAra koIpaNa dharmanA navA navA yAcakanAM lakSaNo nIcenA zlokamAM AbehUba varNavAyAM che. kahyuM che : khijjai mukhalAvaNyaM vAyA gholei kaMThamajjhaMmi / kahakahakahei hiyayaM dehitti paraM bhaNaMtassa // gati bhraMzo mukhe dainyaM gAtrasvedo vivarNatA / maraNe yAni cihnAni tAni cihnAni yAcake // [mukhanuM lAvaNya ochuM thavuM, vAcA gaLAmAM ja ghUMTAya, eTale ke spaSTa avAja bahAra na nIkaLe, hRdayanA dhabakArA vadhI jAya-"mane Apo" evuM bolanAra-yAcakanAM A lakSaNo che. paganuM lathaDAvuM, caherA paradInatA chavAI jAya, zarIre parasevo vaLe, zarIra phiduM thaI jAya-Ama mRtyu vakhate jevAM cihno jovA maLe tevAM cihuno yAcakanA zarIramAM jovA maLe che.] A varNanamAM thoDI atizayokti hoya to paNa yAcakanA manobhAva temAM joI zakAya che. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 navadIkSita sAdhu veza dhAraNa karI sAdhu thAya che te divasathI jIvana paryaMta te yAcaka bane che. gRhatyAga karI, dhanasaMpatti choDIne mANasa jyAre sAdhu bane che tyAre enA jIvanano eka navI jAtano tabakko zarU thAya che. have anna, pANI, vastra, Azraya, upakaraNo bIjA pAse mAMgavA paDe che. samAja temane gauravapUrvaka Ape che, tema chatAM jemaNe gRhastha tarIke kyAreya koinI pAsethI kazuM lIdhuM nathI, keTalAke to ApyA ja karyuM che teone have ghare ghare gocarI vahoravA javuM paDe che. AraMbhamAM to koine kSobha paNa lAge. gocarI vaho2vI e paNa eka kaLA che. gharamAM khAvAnuM hoya chatAM 'joga nathI' ema strIo bole, sarakhuM vahorAve nahi, vahorAvatA caherA para prasannatA na hoya, vahorAvanAranuM mukha mlAna thaI jAya, 'A kyAMthI AvI caDyA ?' AvA bhAvo vahorAvanArane thAya te vakhate cittamAM samatA ane prasannatAno bhAva rAkhavo, koinI TIkAno, doSano bhAva manamAM na udbhavavA devo e mATe sArI tAlIma joIe. navadIkSita sAdhuoe AvI bAbatamAM hArI javuM na joIe. yAcanA parISaha dareka sAdhaka mATe kaSTadAyaka che evuM nathI. yAcanA vakhate dInatA, hInatA, glAni athavA pote sAdhu che evuM vadhAre paDatuM gaurava anubhavavuM nahi. sAdhue lUkhosUko, tuccha, alpa AhAra vahoratI vakhate zrAvaka pratye tucchakArano bhAva na anubhavavo joie ke moMDhuM macakoDavuM na joIe. bIjI bAjuM abhimAnapUrvaka nA kahevI, vahorAvanAranA doSo batAvI apamAnasUcaka vartana na karavuM 340 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUraM maNNai appANaM, jAvaM jeyaM na passai / joie. jaina sAdhunI dinacaryAthI aparicita anyadharmI loko koika vakhata sAdhune gocarI mATe jatA joine aMdaraaMdara bole ke A bicArA mANasanA pUrvakarmono kevo udaya Avyo che ke atyAre ene bhIkha mAgavAno vakhata Avyo che ! AvAM vacano sAMbhaLIne sAdhune cIDa, tiraskAra, dveSa vagerenA bhAvo na thavA joie. zIta pariSaha mATe bhagavAne kahyuM cheH jayA hemaMtamAsamma sIyaM phusai savAyagaM / tattha maMdA visIyaMti rajjahINA va khattiyA // [jyAre hemaMta RtumAM ThaMDI sarva aMgone sparza kare che tyAre maMda zaktivALA sAdhu, rAjya gumAvanAra kSatriyanI jema viSAda anubhave che.] sAdhu aparigrahI hoya che. ziyALAnI kaDakaDatI ThaMDImAM tenI pAse gAdaluM, ozIkuM, garama kapaDAM ane oDhavAnI rajAI hotAM nathI. e vakhate dhIme dhIme prasannatApUrvaka, manobaLa keLavIne ThaMDI sahana karatAM zIkhavuM joie. jo tema na karI zake to enuM citta viSAda anubhave che ane vicAre che ke 'mAruM kevuM sarasa gha2 choDAI gayuM !' bhagavAne upamA ApI che ke kSatriya rAjAnuM rAjya jyAre cAlyuM jAya, pote parAjaya pAme te vakhate te keTalo badho viSAda anubhave che ! Avo viSAda navadIkSita sAdhu jo maMda parAkramI hoya to kaDakaDatI ThaMDImAM anubhave che. sAdhujIvanamAM brahmacaryanI kasoTI kare evA prISaho paNa Ave 341 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 2 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 che. A Akaro parISaha che. saMyamamAM pUrI zraddhA hoya to evA parISaho jItI zakAya. vadhano upasarga samatApUrvaka sahana karanArA mahAtmAo ghaNI UMcI AtmadazA dharAvatA hoya che. brahmacaryavratamAM sthUlibhadrajI ane siMhaguphAvAsI sAdhunAM dRSTAMta jANItAM che. sthUlibhadrajI dIkSA le che tyAre emanA guru mahArAja emane paheluM cAturmAsa kozAne tyAM ekalA jaine karavAnI AjJA kare che. potAnI pUrva preyasI rUpavatI kozAne tyAM cAturmAsa karavA javAmAM brahmacaryavratanI keTalI bhayaMkara kasoTI kahevAya ! chatAM sthUlibhadrajI jarA paNa vicalita thayA vagara, pUrI ArAdhanA karIne tathA kozAne paNa bodha ApIne pAchA guru mahArAja pAse Ave che tyAre gurumahArAja sthUlibhadrajIne "duSkara, duSkara" ema be vAra kahIne zAbAzI Ape che. e vakhate bIjA eka sAdhu paNa kaThora cAturmAsa karIne Ave che. temaNe siMhanI guphAmAM rahIne cAturmAsanI ArAdhanA karI hatI. emane zAbAzI ApatAM guru mahArAja "duSkara-ema eka vakhata bole che. eka navayauvanAne tyAM rahevuM e duSkara" ke siMhanI guphAmAM rahevuM duSkara' ? "duSkara, duSkara ema be vakhata bolAyuM eTalA mATe teo sthUlibhadranI irSA kare che ane pote bIjuM cAturmAsa kozAne tyAM karavAnI AjJA mAge che. guru mahArAjanI AjJA maLatAM teo kozAne tyAM cAturmAsa mATe jAya che, paNa jatAMnI sAthe kozAne jotAM ja manathI teo brahmacaryavratathI calita thaI jAya Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUraM maNNai appANaM, jAvaM jeyaM na passai / 34 3 che. paraMtu kozA ema vaza thAya evI nathI. te kAmabhoga mATe nepALathI ratnakaMbala lAvI ApavAnI zarata mUke che ane siMhaguphAvAsI ziSya ratnakaMbala levA mATe nepALa javA nIkaLe che. kahevAnuM tAtparya e che ke potAne samartha mAnanAra mANasa paNa brahmacarya vratamAM parAjita thaI jAya che. bhagavAne je upadeza sAdhuone Apyo che te gRhasthoe paNa grahaNa karavA yogya che. jIvanamAM jyAM sudhI viparIta sthiti utpanna thatI nathI athavA kasoTInA prasaMga AvatA nathI tyAM sudhI mANasa potAne caDiyAto mAne che. paraMtu jIvanamAM keTalIye vAra zerane mAthe savAzera hoya che. potAnuM abhimAna amuka samaya sudhI ja TakatuM hoya che. potAnI bhinnabhinna prakAranI zakti mATe mANasa je abhimAna kare che tenAM prakAro ghaNAM badhAM che. paraMtu zAstrakAroe abhimAnanA- madanA mukhya ATha prakAra batAvyA che : (1) jAti, (2) kula, (3) bala, (4) rUpa, (5) tapa, (6) zruta, (7) lAbha ane (8) ezvarya. A ATha prakAranA madanA darekanA keTalAye peTA prakAro che. madane lIdhe jemaNe bhAre karmo bAMdhyAM hoya evAM ane madane lIdhe parAjita thayA hoya evAM ghaNAM paurANika-etihAsika dRSTAnno jovA maLe che. sAmAnya vyavahAramAM paNa AvA dAkhalA jovA maLe che. eka vakhata koI gAmaDethI eka bahAdura mANasa ghoDA para besI nAnA zaheramAM kharIdI karavA Avyo. eka makAna AgaLa Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 potAnA ghoDAne eka thAMbhalA sAthe bAMdhIne te bajAramAM kharIdI karavA gayo. e thAMbhalA najIka eka makAnamAM eka kadAvara mANasa potAnA gharanI bArIo raMgato hato. bArIo raMgAI gaI eTale potAnI pIMchImAM rahI gayelo raMga tene kADhavo hato. evAmAM enI najara ghoDA para gaI. eNe potAnI pIMchI ghoDAnA zarIra para lapeDA karIne sApha karI. ghoDo jANe ke raMgAI gayo. be kalAka pachI musAphara kharIdI karIne pAcho Avyo. potAnA ghoDA para raMganA lapeDA joine te krodhathI bhabhUkI UThyo. te barADA pADavA lAgyo, "koNa badamAze mArA ghoDAne raMga lagADyo che. mane khabara paDe to atyAre ja te gaddhAnI sAna ThekANe ANuM. bolo, koNe Ama karavAnI hiMmata karI che ?' tyAM bAjunA makAnamAMthI pelo cha phUTa UMco kadAvara mANasa mUcha maraDato bahAra nIkaLyo ane barADyo, meM raMga lagADyo che. bola, tuM zuM karI levAno che ?' ghoDesvAra gabharAI gayo. mArAmArImAM to pote maraze. eNe tarata potAnI vANIno bhAva badalyo. narama thaine eNe kahyuM, bhAI sAheba, tame raMga lagADyo che te bahu sAruM karyuM. ghoDo kevo sarasa dekhAya che ! have mAre eTaluM pUchavAnuM che ke A raMga sUkAI gayo che. bIjo hAtha mAravAno hoya to rokAuM, nahi to huM jAuM." pelo kadAvara mANasa kazuM bolyA vagara gharamAM gayo ke tarata ghoDesvAre taka joine ghoDA para besI potAno ghoDo doDAvI Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUraM maNNai appANaM, jAvaM jeyaM na passai / 3 45 mUkyo. eka jUnI kahevata cheH jaMgale jaTTa (jaMgalI AdivAsI) na cheDIe; bajAre bakAla; kasaba turka (musalamAna) na cheDIe, nizcaya Ave kALa." mANasa game teTalo bahAdura ane hiMmatavAna hoya paNa jaMgalamAM ekalo jato hoya ane koI jaMgalI mANasa sAthe takarAra thAya, musAphara sAco hoya ane nyAya enA pakSe hoya to paNa jaTTanI sAthe takarAra na thAya. musAphara ekalo hoya ane TTa ghaNA loko ekaThA thaine ene mArI nAkhe. tevI rIte mANasa ekalo hoya ane bajAramAM koI bakAla (zAkabhAjI vecanAra kAchiyA) sAthe jhaghaDo thAya to mArAmArI para na UtarI paDAya kAraNa ke bakAla vagere ghaNA badhA hoya to teo potAnA jAtabhAine bacAvavA ekalA mANasane gherI vaLe che, vadhAre thAya to dholadhapATa paNa kare che. tevI rIte musalamAnonA rAjyanA vakhatamAM kasabAmAM, polIsanA thANAmAM koI turka (musalamAna) sAthe jhaghaDo karyo to bIjA turko tarata ekaThA thaI jaze. Ama keTalIka evI paristhiti hoya che ke jemAM nIDara bahAdura mANase paNa bAMyo caDAvavA jevuM hotuM nathI. mANase potAnI zakti mATe AtmavizvAsa dharAvavo ja joIe, paraMtu keTalAka mANaso potAnI vividha prakAranI zakti mATe vadhu paDato AtmavizvAsa dharAve che, paraMtu kasoTIno prasaMga Ave tyAre teo hArI jAya che. keTalAka nAnAM pralobhano vakhate mANasa Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 dRDha rahe che, paNa moTAM pralobhano vakhate DagI jAya che. pAMca pacIsa hajAranI lAMca maLatI hoya to mANasanI prAmANikatA TakI rahe che, paraMtu pAMca-paMdara karoDa rUpiyA maLatA hoya tyAre teo DagI jAya che. potAnA brahmacarya mATe garvapUrvaka vAta karanAra sAmAnya strIothI calita thatA nathI, paNa koI rUpavatI lalanA AgaLa teo DagI jAya che. bhagavAna buddhano aMkamAla nAmano eka ziSya hato. teNe bhikhu tarIke sArI tAlIma meLavI hatI te tyAgavairAgyano namUno hato. brahmacaryanA pAlanamAM te daDha hato. te ghaNo hoMziyAra hato ane sAruM vyAkhyAna ApI zakato. eka vakhata eNe bhagavAna buddha pAse svataMtra vihAra karavAnI ane lokone dharmopadeza ApavAnI mAgaNI karI. buddhe ene thoDo vakhata thobhI javA kahyuM, ane enI gupta kasoTI karavAnuM vicAryuM. tyAra pachI buddhanI sUcanAnusAra be bauddha bhikhkhao rAjyanA guptacarono svAMga sajIne aMkamAla pAse gupta rIte ekAMta sAdhIne pahoMcyA ane kahyuM ke samrATa harSe teone mokalyA che. vaLI kahyuM ke tamArI khyAti ane kAbeliyatathI samrATa khUba ja prabhAvita thayA che. vaLI kahyuM, "samrATe Apane rAjyanuM maMtrIpada svIkAravA mATe vinaMtI karavA amane mokalyA che. A vAta atyaMta gupta rAkhavAnI che. Apa vicAra karIne e mATe saMmati Apo eTale ame samrATane te jaNAvIe. e mATe ame ahIM thoDA divasa rokAizuM." aMkamAle vicAra karyo ke samrATa harSanA AvaDA moTA rAjyanuM Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUraM maNNai appANaM, jAvaM jeyaM na passai / 347 maMtrIpada maLatuM hoya to bhikhu tarIke jIvana jIvavAno koI artha nathI. eNe guptacarone potAnI saMmati jaNAvI. A vAta jANIne buddhane lAgyuM ke tyAgavairAgya karatAM rAjyanuM maMtrIpada aMkamAlane moTuM lAgyuM che. tyAra pachI bhagavAna buddha eka divasa aMkamAlane maLavA gayA. tyAre saMketa karyA pramANe AmrapAlI buddhane kaMIka pUchavA mATe AvI ane tyAM UbhI rahI, AmrapAlIe aMkamAla sAme joine kaMIka hAvabhAva paNa karyA. e vakhate buddha sAthe vAta karatAM karatAM aMkamAlanI najara vAraMvAra apsarA jevI AmrapAlI tarapha javA lAgI. vAta karavAmAM enuM barAbara dhyAna nahotuM. aMkamAla sAthe vAta karIne buddha pAchA AvyA. thoDA divasa pachI temaNe aMkamAlane jaNAvyuM ke "dharmopadeza ApavA mATe tame haju kAcA cho." moTAM pralobhano jyAre Ave che tyAre bhalabhalA mANasa DagI jAya che. keTalAka mANaso nAnA vartuLamAM bahu tejasvI lAge che. loko paNa temanAthI aMjAya che. teo sarvopari jaNAya che. eka vakhata karNATakamAM gokAkamAM amAro ena.sI.sI.no kempa hato. amArA kempa kamAnDanTa karnala briTo hatA. teo bahu tejasvI, kAryadakSa ophisara hatA. ema hoya to ja evI UMcI renka para pahoMcI zake. paMdaraso keDeTa ane pacAsa oNphisaranA amArA joinTa kempamAM karnala briTo chavAI gayA hatA. eMglo InDiyana, gorI cAmaDI, dhAradAra AMkho, capaLa gati, sattAvAhI avAja A badhAne lIdhe karnala briTonI eka judI ja sarasa chApa badhAMnA Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 mana para paDI hatI. amane thatuM ke kamAnDara hoya to AvA hoya. paMdara divasa pachI kempanA nirIkSaNa mATe dilhIthI ena.sI.sI.nA vaDA brigeDiyara vIrendrasiMha AvyA ane be divasa rokAyA. karnala karatAM brigeDiyarano hoddo UMco. teo atyaMta tejasvI hatA. teo AvyA tyAre karnala briTonI sAthe ame badhA ophisaroe salAma karI emanuM svAgata karyuM. have brigeDiyaranI sAthe "yasa sara, yasa sara'. kahIne vAto karanArA karnala briTo amane emanI pAse jhAMkhA lAgavA mAMDyA. be divasa pachI brigeDiyara kempamAMthI vidAya thayA, paNa pachInA paMdara divasa sudhI karnala briTo amane evA tejasvI nahotA lAgatA, jevA AraMbhamAM lAgatA hatA. mahAtmA gAMdhIjInI evI tejasvI pratibhA hatI ane emanI prajJA evI paripakva hatI ke teo kyAMya paNa jAya to zrotAo upara chavAI jatA. ame najaronajara joyuM che ke AjhAdInI laData vakhate eka sabhAmAM koMgresI netAo vacce matabheda thayo hato ane kheMcatANa thatI hatI. evAmAM gAMdhIjI AvI pahoMcyA. thoDAka vaktAone sAMbhaLyA pachI teo bolavA lAgyA tyAre sI stabdha banIne emane sAMbhaLavA lAgyA ane matamatAMtara maTI gayAM ane emaNe uccArelo abhiprAya saharSa sarvasvIkRta banI gayo hato. jIvananA dareka kSetramAM eka karatAM eka caDiyAtA mANaso hoya che. Ama chatAM dareka kSetramAM potAnI zaktinuM abhimAna karanArA aneka mANaso hoya che. teo potAnuM abhimAna poSavA Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUraM maNNai appANaM, jAvaM jeyaM na passai / 344 mATe potAnA karatAM vadhu zaktizALI mANasonA samAgamamAM sahetuka AvatA nathI. evo prasaMga AvI paDavAno hoya to tene teo caturAIpUrvaka TALe che. mANasanI zArIrika zakti jIvananA aMta sudhI eka sarakhI rahetI nathI. bAlyakALa ane kizorakALa pachI yauvanakALamAM enI zarIrasaMpatti utkRSTa koTinI hoya che, paNa pachI vRddhAvasthA AvatAM e zakti karamAvA lAge che. kyAreka mANasa zaktihIna bane che. evaresTanuM ArohaNa karanAra tenasiMga vRddhAvasthAmAM hRdayaroganA humalA pachI DagaluM paNa mAMDI zakato nahoto. bANAvaLI bahAdura arjunane jaMgalamAM kAbAe lUMTI lIdho hato. eTale ja kahevata paDI che kekAbe arjuna lUMTiyo, vo hI dhanuSya, vo hI bANa. mANase potAnI zaktiomAM daDha AtmavizvAsa avazya rAkhavo joie, paraMtu mithyAbhimAnanI koTi sudhIno vadhu paDato AtmavizvAsa ene harAvI de che. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 kaDANa kammANa Na mokkha asthi / [karelAM karmo bhogavyA vinA chUTako nathI.] A saMsAramAM koI paNa jIvane potAnAM zubhAzubha karma avazya bhogavavAnAM Ave che. kyAreka te A bhavamAM to kyAreka bhavAntaramAM. kyAreka to vaLI evA ja krame bhogavavA paDe che. keTalAka vakhata pahelAM javalle ja bane evI eka vilakSaNa ane vicitra ghaTanA muMbaImAM banI hatI. eka bahumALI makAnanI UMcI bArIethI vRddha patipatnIe paDatuM mUkIne ApaghAta karyo hato. ema jANavAmAM AvyuM hatuM ke pitAputra vacce saMpattinA jhaghaDA eTalI ugra koTie pahoMcyA ke putra potAnAM mAtApitAne phleTanA eka rUmamAM pUrI rAkhyAM. putranA A kAryamAM enI patnI ane putrIno paNa pUro sahakAra hato. teo vRddha vaDIla mAtApitAne nahI jevuM khAvAnuM ApatA ane mAnasika trAsa ApatA. rUmamAM nhAvA vagerenI sagavaDa nahotI. AthI mAtApitAno mAnasika saMtApa divase divase eTalo badho vadhI gayo ke teo bannee nizcaya karIne eka divasa bArImAMthI paDatuM mUkyuM. ema kahevAya che ke teo bannee ekabIjAnA hAtha jorathI pakaDI rAkhyA hatA ke jethI bemAMthI koI paNa eka himmata hArI na jAya. paDatAM ja teo mRtyu pAmyA. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDANa kammANa Na mokkha asthi / 351 A ghaTanAnI muMbaImAM samAja jIvanamAM ghaNI cakacAra thaI. polIsa kesa thatAM chApAMomAM ghaNI vigato AvI. vaLI paDozIo dvArA vadhu vigato bahAra AvI. putra tathA putravadhUne samAjamAM kyAMya moDhuM batAvavA jevuM rahyuM nahi. temanI sAme polIsa kesa thayo. adAlatamAM kesa cAlyo. bannene sajA thavAno pUro saMbhava hato. putra, putravadhU ane temanI yuvAna dIkarI. traNe thanArI sajAthI ekadama bhayabhIta thaI gayAM. temane lAgyuM ke jelajIvana bhogavavA karatAM jIvanano aMta lAvavo sAro. eTale temaNe traNee potAnA phleTanI bArImAMthI paDatuM mUkIne ApaghAta karyo. mAtApitAnA ApaghAtanI ghaTanA jevI rIte banI tevI ja rIte A traNenA ApaghAtanI ghaTanA banI. je rIte mAtApitAe mAnasika saMtApane kAraNe AtmahatyA karI jANe ke tenA ja phaLasvarUpe temane saMtApa ApanArAone paNa AtmahatyA karavI paDI. temaNe jhera laIne ApaghAta karavAne badale bArImAMthI paDatuM mUkIne AtmahatyA karI. pApakarmano udaya kyAreka evI rIte Ave che ke jIvane potAnAM je karmo bhogavavA paDe che temAM paNa AgalI ghaTanAnuM ja punarAvartana thAya che. ghaNAM varSo pahelAM muMbaImAM eka cAlImAM ame rahetA hatA tyAre banelI eka vilakSaNa ghaTanA yAda rahI che. cAlInI eka oraDImAM eka vidhavA mAtA, emano dIkaro ane vahu ane Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 2 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 emanAM saMtAno rahetAM hatAM. vidhavA mAtAnuM nAma lalitAbahena ane putravadhUnuM nAma mAyAbahena. A sAsuvahu vacce roja vAyuddha thatuM. emAM ekabIjAnI ke paDozIonI jarA paNa zarama nahi. sAsu pUrepUruM sAsupaNuM bhajave ane vahu dhaDAdhaDa sAmA javAba Ape. eka divasa savAre lalimA (ame badhAM e nAmathI bolAvatAM) mAdhavabAgamAM lakSmInArAyaNanAM darzana karavAM rojanI jema gayAM. te vakhate maMdiranAM pagathiyAM caDatAM lalimAno paga lapasyo ane jamaNA page phrezcara thayuM. temane upADIne ghare lAvavAmAM AvyAM. have ghare temanI cAkarI karavAnI javAbadArI vahunA mAthe AvI. vahu jabarI ane bedhaDaka bezarama rIte bolavAvALI hatI. te cAlI vacce UbhI rahIne moTethI bolI "DozI paDI tethI mAre cAkarI karavAno vAro Avyo. tenA karatAM te marI gaI hota to sAruM hatuM. lAcAra lalimA A sAMbhaLe, sahana karI le ane vahune gALo ane zApa paNa Ape. sAsunuM kAma karatAM vahu roja babaDatI, "jone DozI mAro keDo choDatI nathI. have mare to sAruM." cha mahinA sudhI A rIte roja gALAgALI ane kaMkAsa cAlyo. ane lalimAM gujarI gayA. gharamAM zAMti thaI. vahu paNa rojanI jema mAdhavabAgamAM darzana karavA jatI. tyAra pachI ekAda varSa pasAra thayuM. eka divasa vahu mAdhavabAgamAM darzana karavA gaI tyAre je pagathiyA parathI sAsuno paga lapasyo hato barAbara e ja Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDANa kammANa Na mokkha asthi / 353 pagathiyA parathI vahuno paga lapasyo. tene paNa te ja rIte jamaNA page phrekyara thayuM. ene UMcakIne ghare lAvyA. pIDAne lIdhe vahu gharamAM pathArImAM paDI paDI je rIte DosI cIso pADatI hatI te ja rIte cIso pADavA lAgI. cha mahine eTalA ja divase tenuM paNa mRtyu thayuM. AkhI ghaTanAnuM jANe punarAvartana thayuM. karmaphaLa bhogavavAnAM A to vilakSaNa prakAranAM udAharaNo che. keTalIka vAra koIka bIjA prakAranI vilakSaNatA ke vicitratA karmaphaLanA viSayamAM jovA maLe che. karmanI gati bahu nyArI che ane gahana tathA akaLa che. eTalA mATe bhagavAne uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM cheH teNe jahA saMdhimuhe gahIe sakammuNA kiccai pAvakArI / evaM payA pecca ihaM ca loe kaDANa kammANa Namokkha atthi| [jema khAtara pADatI vakhate ja "saMdhiahe' eTale chIMDuM pADavAnI jagyAe pakaDAI jatAM pApI cora potAnAM pApakarmothI duHkha pAme che tema dareka jIva potAnAM karelAM karmonuM phaLa A lokamAM ke paralokamAM bhogave che, kAraNa ke karelAM karmo bhogavyA vinA chUTako nathI.] vaLI uttarAdhyayanasUtramAM ja bhagavAne kahyuM che: je pAvakammehiM dhaNaM maNussA samApayaMti amaiM gahAya / pahAya te pAsapayaTTie Nara verANubaddhA NarayaM uveti / / [je manuSyo pApakarma karIne dhananuM upArjana kare che ane dhanane amRtatulya samajIne saMgraha kare che, paraMtu saMsAranI Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 jaMjALamAM sapaDAyelo te dhana ahIM mUkIne ja jAya che. verabhAvathI baMdhAI tevA jIvo marIne naraka gatimAM jAya che.] bhagavAne ahIM "saMdhimukha" zabda prayojyo che. eno artha thAya che bhIMtamAM pADelA bAkorAnuM moMDhuM. keTalAMka karmo evAM che ke enAM phaLa tarata ja bhogavavAnAM Ave che. ahIM jUnA vakhatamAM corI karanAra coranuM udAharaNa ApavAmAM AvyuM che. jUnA vakhatamAM jyAre vIjaLInA dIvA nahotA ane sAMja paDe aMdhAruM thAya tyAre aMdhArAmAM coro pravRtta thatAM. teo corI karavA mATe divasa daramiyAna ghara joI rAkhatA ane gharamAM dAkhala thavA mATe kaI bhItamAM bAkoruM pADavAnI zakyatA che te paNa nakkI karI letA, AvI rIte corI karavA mATe rAtanA bhIMtamAM bAkoruM karavuM ene "khAtara pADavuM' kahe che, bAkoruM bahu moTuM pADavAmAM nahotuM AvatuM, kAraNa ke emAM samaya vadhu lAge ane pakaDAI javAnI bIka rahe, eTale nAnA bAkorAmAM pahelAM paga nAkhI pachI sUtAM sUtAM ke beThAM beThAM gharamAM dAkhala thavAtuM. koI cora to dAkhala thatAM, "saMdhimukha" eTale chidranA moDhA AgaLa ja pakaDAI jatA. jUnA vakhatamAM corI e paNa eka kalA gaNAtI. nATyakAra zUdrake "mRcchakaTika' nATakamAM coryakalAno nirdeza karyo che. keTalAka sutAra, luhAra, kuMbhAra vagere jAtinA loko paNa corI karavA nIkaLatA. teone ema thAya ke ApaNe corI karI e paNa jovA jevI hovI joIe. corI karyA pachI savAre jyAre mANasa Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDANa kammANa Na mokkha atthi / 355 bAkoruM jovA ekaThA thayA hoya tyAre to teo paNa pote banAveluM bAkoruM jovA jatA. bAkorAno AkAra kaLaza jevo, kamaLa jevo, sAthiyA jevo, dhyAnamAM beThelA mANasa jevo karatA. ApaNane thAya ke emAM to vadhAre vAra lAge, paNa teo eTalA anubhavI ane kuzaLa hoya ke bhIMtamAM tarata kalAtmaka bAkoruM karI zakatA. bhagavAne A zlokamAM "saMdhimukha" zabdanA ullekha dvArA te kALe banatI corInI evI ghaTanAono nirdeza karyo che. A zlokanA saMdarbhamAM "saMdhimukhano ullekha karIne TIkAkAra zAstrakAroe coranAM keTalAMka dRSTAMto varNavyAM che. priyaMvada nAmano eka suthAra lAkaDAnI kalAkRtio banAvavAmAM ghaNo kuzaLa hato. bahu thoDA samayamAM e suMdara kalAkRtio banAvI zakato. vaLI bhIMta upara khodIne paNa je kaho te kalAkRti ghaDImAM banAvI Apato. e suthArane pachIthI corInI Teva paDI. kalAtmaka bAkoruM karavuM e ene mATe ramata vAta hatI. eka rAte eNe karavata ane bIjAM ojAro vaDe bhIMtamAM kamaLanA AkAranuM bAkoruM banAvyuM. pachI corI karavA mATe eNe beThAM beThAM bAkorAmAM dAkhala thavAno prayAsa karyo. sauthI pahelAM eNe potAnA be paga bAkorAmAM dAkhala karyA. paraMtu eja vakhate gharanAM mANaso jAgI gayA. dIvo karIne joyuM to bAkorAmAM be paga dekhAyA. temaNe tarata ja be paga pakaDI Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 viraprabhunAM vacano bhAga 1-2 lIdhA ane dorI vaDe majabUta rIte bAMdhI dIdhA. core tarata bahAra nIkaLavAno prayAsa karyo. paNa gharanA lokoe paga kheMcI rAkhyA ane enA upara tINa prahAro karyA. coranA sAthIdAro bahArathI tene pakaDIne jorathI kheMcatA jAya. tema banne bAju kheMcAtA coranA paga bhAMgyA ane ema karatAM to cora tyAM ja mRtyu pAmyo. cora corI karavA gayo. haju eNe corI karI nahotI, tyAM ja ene corInA phaLarUpe mRtyune bheTavuM paDyuM. bIjA eka dRSTAMtamAM eka cora AvI rIte rAtre aMdhArAmAM suMdara kalAtmaka bAkoruM pADIne kuzaLatApUrvaka corI karato ane pakaDAto nahi. je gharamAMthI rAte corI karIne Ave, pachI savAre pote dorelI AkRti jovA thAya. eka vakhata eNe moTI corI karI hatI. enuM kalAtmaka bAkoruM jovA AkhuM gAma umaTyuM hatuM. pote paNa gayo hato. loko corInI vAta choDIne bAkorAnI enA karanAranI ghaNI badhI prazaMsA karavA lAgyA. e vakhate enAthI rahevAyuM nahi. enAthI utsAhathI bhUlamAM bolAI gayuM ke "are, A kalAtmaka saMdhimukha to meM karyuM che, paNa pachI tarata potAnI bhUla samajAI gaI. te pakaDAI gayo. tenI corI puravAra thaI ane rAjAe ene phAMsInI sajA karI. keTalIkavAra mANaso pApa kare che ane pApa mATe baDAI hAMke che, paNa jyAre enAM phaLa bhogavavAnAM Ave che tyAre te ghaNAM moTAM hoya che. karmanAM phaLa bhogavyAM vinA koIno chUTakAro nathI. keTalIkavAra mANasa potAnA kuTuMba mATe pApa Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDANa kammANa Na mokkha asthi / kare che, paraMtu e jyAre udayamAM Ave che tyAre te bhogavavAmAM koI bhAga paDAvavA AvatuM nathI. gaMbhIra roganA rUpamAM te karma udayamAM Ave che ane asahya yAtanA bhogavavI paDe che to te pote ekalAe ja bhogavavAnI rahe che. keTalAka mANaso corI karIne ghaNuM dhana kamAya che, paNa bahu ochA mANaso samaje che ke te ahIM ja mUkIne javAnuM thAya che. paraMtu temanAM potAnAM karmanuM phaLa ene A bhavamAM ke parabhavamAM bhogavavAnuM Ave che. potAnA lobha ke svArthane mATe mANasa asatya bole che, corI kare che, bIjAnuM chInavI le che. 'jara, jamIna ane joru e traNe kajiyAnAM choruM' e kahevata taddana sAcI che. enA mATe moTAM vera baMdhAya che, ve2no badalo levAya che. e mATe gho2 hiMsA thAya che. paraMtu AvI hiMsAne pariNAme tevA jIvo naraka gatimAM jAya che. eTalA mATe ja kahevAyuM che ke 'baMdha samaya citta cetIe, udaye zo saMtApa ?' kayuM karma kyAre udayamAM Ave che e to koNa kahI zake ? kyAreka te tarata udayamAM Ave che ane kyAreka hajAro bhava pachI. paraMtu karmano hisAba avazya cUkate thAya che. koIvAra corI ke baLAtkAra karavA jatAM mANasa pakaDAya ane te vakhate ja loko enA para evA tUTI paDe ke mANasa tyAM ja mRtyu pAme, tyAre ene enA karmanuM phaLa tarata maLyuM ema loko kahe che. keTalIka vAra mANase moTI dANacorI karI 357 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunAM vacano bhAga 1-2 hoya paNa AkhI jiMdagI te prakAzamAM na AvI hoya. e rIte corIthI meLavelI rakamamAMthI te samAjamAM moTuM dAna Ape ane dAnavIra tarIke prakhyAta thAya che. eTale keTalIka vAra karmanuM phaLa jiMdagIbhara maLatuM nathI. are keTalAka bhava sudhI paNa na maLe. paraMtu game tyAre paNa ene e karma bhogavyA vagara chUTako nathI. paraMtu bhogavavAnuM Ave tyAre ghaNuM vadhAre bhogavavAnuM Ave. azubha karma hasatAM hasatAM baMdhAya che ane raDatAM raDatAM che bhogavavAM paDe che. jema azubha karmanI bAbatamAM tema zubha karmanI bAbatamAM paNa samajavuM joie. karma anaMta prakAranAM che ane anaMta prakAre bhogavavAM paDe che. anaMta prakAranAM karmonuM mukhya ATha prakAramAM vargIka2Na ka2vAmAM AvyuM che. A badhA karmonA baMdha, sattA, udaya, udIraNA vagere ghaNI badhI jhINavaTabharI vigato 'karmagraMtha'mAM ane bIjA zAstragraMthomAM samajAvavAmAM AvI che. mANasa jo divasa rAta, potAnAM kAryo karavA sAthe duniyAmAM banatI ghaTanAo pAchaLa rahelA karma ane enA prakAranuM ciMtana-manana karato rahe to eno AtmA bahu nirmaLa thAya che ema zAstrakAro kahe che. 358 jeo zubhAzubha karmanA baMdha ane bhogavaTAmAMthI kAyama mATe mukti meLave che, mokSagati pAme che e jIvo 52ma vaMdanIya che ! Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________