Book Title: Lekh Sangraha Part 01
Author(s): Karpurvijay Smarak Samiti
Publisher: Karpurvijay Smarak Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022875/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saguNAnurAgI zrI karavijayajI lekha saMgraha bhAga 1 lA : prakAzaka : zrI kapUravijayajI smAraka samiti-muMbaI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UCUCUE hKHtKHtbtltltl tKHtbtm BISEBRITIES sanmitra sadUguNAnurAgI muni mahArAja zrI karavijayajI lekha saMgraha bhAga 1 lo hbHKHtKHvKHtKHtKHvKHtKHtbtm KHtbtKHtbtKHl prakAzaka: zrI kaSpavijayajI mAraka samiti muMbaI SREENATISTINGUISTIABIB UZUCULUCULUCULUCUCUCUCUCUCU DE vIra saM. 2465] :: [ vikrama saM. 1995 mUlya pAMca AnA. BREFERSISTER tKHtKHtb UCULUS Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka:zrI karavijyajI smAraka samiti maMtrI-narottamadAsa bhagavAnadAsa zAha gopALabhuvana, prinsesa sTrITa-muMbaI prata 1000 mukaka: zAha gulAbacaMda lallubhAI zrI mahodaya prinTiMga presa, dANApITha-bhAvanagara Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||||prasthA |prA |IDWI||| ||||DuI] ||Daa ||prasthA || | ||| |||ID pA|||| |||||| |||||| ||||| |||| InAnA IITII IIIIiIIIIIIIIIIIntaill I miT[ IIblArtA I/ III JUTUJ / [i]spliJ / ]JyilyspUIJIJIJIJIOJspIDyng- / / yJIJIJIJIJIJIZgs- | sva. zAMtamUttithI kapUravijayajI mahArAja janma saMvata 1925 dIkSA saMvata 1947 vaizAkha zudi 6 svargagamana saM. 1993 nA Aso vadi 8 pAlItANA. zrI mahodaya prI. presa-bhAvanagara. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgAcArya panyAsajI zrI prItivijayajI gaNivara. zrI maheAca presa-bhAvanagara. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugAcArya paMnyAsajIzrI prItivijayajI pUjya paMnyAsajI zrI prItivijayajI mahArAjano janma surata pAse rAMderamAM saM. 153 nA kArtika vadi 10 ne divase thayo hato. temanI dIkSA saMvata 1973nA vaizAka zudi trIje berUgAme thaI hatI. teo AcArya zrI mohanasUrijInA ziSya che. temanI vaDI dIkSA saM. 1973 nA azADa zudi 11 rAjanagara(amadAvAda)mAM thaI hatI. temane paMnyAsapada saM. 1991 nA poza vadi 6 ATakeTa mukAme zeTha mANekalAla manasukhabhAInA saMgha vakhate zeThanA taraphathI ApavAmAM AvyuM hatuM. teone hAla be ziSya che jemanA nAma subhadravijayajI tathA raMjanavijayajI che. chellA be varSathI teonuM comAsu muMbaI khAte thayuM che. temanA upadezathI ja munirAja zrI karavijyajI mAraka samitinI sthApanA thaI che ane paisA bharAvavAne sarva jaza temane phALe ja jAya che. teo saddagata kapUravijayajInA paricayamAM paMdara divasa pAlItANA mukAme AvyA hatA ane te vakhate sadgatane mATe temane evI sarasa chApa paDI hatI ke temaNe e puNyapuruSanA smAraka mATe bane teTaluM karavuM e daDhanizcaya karyo hato. A lekhasaMgraha ane have pachI je puNyanA kAme A mAraka samiti taraphathI thaze teno mukhya yaza temane ja ghaTe che. muMbaInA cAturmAsa daramyAna temaNe zrImAn jenabhAIo mAraphate evA dhArmika kAryo karavAno yaza lIdho che ke je yaza atyArasudhI muMbaImAM AvelA bahu thoDA munirAje laI gayA che. samitinuM kAma paMnyAsajInI sUcanA ane salAha anusAra thatuM hovAthI dharmathI viparIta jarA paNa kArya thavAno saMbhava nathI. teo AvA aneka dhArmika kAryo karI jenadhanI unnati karavA dIrdhAyu thAo. eha nittamadAsa bhagIdAsa Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadyAta mAnasavidyAno eka avicalita niyama che ke upadeza ApanAranAM mana-vaca-kriyAmAM ekavAkyatA hoya tyAre ja tene upadeza enA zravaNa karanAra ke vAMcanAranA mana para addabhuta ane asAdhAraNa asara utpanna kare che. manuSyasvabhAva evo che ke e jyAre koI anya vyakita upadeza ApavA bahAra paDe che tyAre tenA vartana ane vyavahAramAM upadiSTa viSayanI spaSTa chAyA paDelI che ke nahi te tarapha jue che. kahevuM kAMIka ne karavuM kAMIka' e vAtane samAjamAM lagabhaga nahi jevuM ja sthAna prApta thAya che. je vyakti svaccha vicAra karI zake che, vicAre che tevuM ja bole che ane vicAra ane vANIne anusaratuM potAnuM vatana kare che te jyAre upadeza Ape che tyAre tenI kahelI hakIkata preraNA Ape che, zretAnA mana AkarSe che ane spaSTa asara karanAra thAya che. A dRSTie jotAM pUjyapAda sanmitra kapUravijyajInA lekhane janatAnAM hRdayamAM ucca sthAna ghaTe che. emanuM samasta sAdhujIvana jemaNe joyuM che te jANe che ke, teozrI vairAgyaraMgathI pUrNa raMgAI gayelA hatAH emanA vicAramAM janasamudAya tarapha virAga bhAvanA phelAvavAnA anekavidha taraMge nihALyA che, emanA jIvanamAM vANI saMyama asAdhAraNa prakArane anubhavyuM che, emanI kapaDAM vigere taraphanI nirlepatA najare joI che, emane sAdo ane sAtvika rAka vahorAvatI vakhata hRdayaMgama thayele je che, emanI halanacalana kriyAmAM viziSTa upayoga dhyAna rAkhI nirdiSTa kare che, emanI vANImAM ziSTa vizeSaNe ane kaTutA ke kacavATanI gerahAjarI hovAthI te dhyAna kheMcanArI nIvaDI che ane khAsa karIne emanI nikhAlasa vRtti, japakAra karavAnI tIvra bhAvanA ane asaMgata sAthe janatAno vikAsa karavAnA prasaMgonuM asAmAnya ekIkaraNa avelekayuM che. AvA asAdhAraNa saMta mahAtmAo koI vAra ja Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janatAmAM nIkaLI Ave che ane nIkaLI Ave che tyAre pUrvakALamAM AnaMdaghanajI ke kapUracaMdajI( cidAnaMdajI)nI sAcI yAda Ape che. jemaNe AkhA jIvanamAM eka paNa zatru karyo na hoya, jemaNe nAnA bALakane paNa halake nAme bolAvyo na hoya, jemaNe eka vastu letAM ke mukatAM jIvahiMsA ADakatarI rIte paNa na thaI jAya tenuM dhyAna rAkheluM hoya, jemaNe halakA mANasane ke pApAcaraNa karanArane paNa zuddha saraLa rIte sumAga para lAvavAnA bhavya prayatno ucita zabdodvArA karyA hoya, jeNe AtmavikAsane paMthe mahAprayANa AkhA janmamAM ekadhArAe karyuM hoya evA viziSTa cagInI amRtadhArA lekhinIdvArA rahI gaI e ApaNA AnaMdano viSaya che. e viziSTa jIvananA ucca pravAhane cirasthAyI karavA e ApaNuM kartavya che, ApaNe hA che, ApaNA jIvananI dhanya paLa che. jyAM hadayamAMthI uddagAro nIkaLyA hoya tyAM bAhya sAhityadRSTi ghaNI vAra khalanA pAme che. sAhityadaSTimAM keTalIka vAra vacananI ke kavananI viziSTatAne badale bhASADabara ke zabdaracanAne prAdhAnya maLe che, paNa jyAM hRdaya hRdayane uddezIne vAta karatuM hoya, AtmA AtmAne uddezIne vyavahAranA ucca mArgo batAvatA hoya, tyAM sAhityanI dhULadASTi paNa namana kare che, vaMdana kare che ane pitAnI bAhya viziSTatA ke vicAraNane ghaDIbhara visarI jaI ananubhUta zAMti anubhave che. A daSTie pUjyapAda sanmitra saguNAnurAgInA lekho anubhavavA-javavA gya che. mahAtmA gAMdhIjIe gujarAtI sAhityamAM je moTo pheraphAra karI nAkhyo che temAM viziSTatA vicAraspaSTatAnI che. emaNe vANIvilAsa ke bhASApaTutA choDI dIdhA, emaNe cAra copaDI bhaNanAra paNa emanuM gujarAtI samajI zake evI bhASA zarU karI, emaNe AkarA saMskRta zabdo ane prayogone tilAMjali ApI, emaNe ADaMbarI ke agharI bhASA choDAvI AkhA gujarAtI sAhityamAM navo yuga AraMbhe. A navayugamAM je nava sAhityaracanA thaI ane sAdI bhASAmAM prauDha vicAro saraLa rIte mUkavAnI navI praNAlikA cAlu thaI te vargamAM yogI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapUravijayajInA lekhA barAbara Ave che, te jarA bhASASTie UMDA utaranAra samajI zakaze. A najare paNa e chUTAchavAyA lekhAne sthAyI rUpa ApavuM khUba suyeAgya lAgyu che. keTalAMka pustakA eka vAra vAMcI mUkI devA jevAM hAya che, keTalAMka parAvartana karI gaLe utaravA cAgya hoya che ane bahu thoDAM vAravAra punarAvartana karI pacAvavA yeAgya hoya che. pUjya sanmitranAM lekhA A trIjI kakSAmAM Ave che, e vicAra karavAthI samajI zakAya tevI hakIkata che. zrImAna kapUravijayajI jema khelavAmAM sayamI hatA temaja lakhavAmAM paNa saMyama rAkhatA hatA. emane kAgaLa nakAmA bagADavA poSAtA nahAtA, tema lakhavA khAtara lakhavAnuM pasaMda nahAtuM. eTale emanA zAMtajIvananA sArarUpa teozrI je lakhatA temAM sAdhyanI spaSTatA ane vicAranI gaMbhIratAne agrasthAna maLatu. yeAgajIvanane jIvanta karAvatu ane chatAM zuddha vyavahAranI dizA batAvatuM teenuM sAhitya eka sthAne ekatrita thAya ane ciraMjIva thAya te tenAthI anekavidha lAbha thavAne pUrA saMbhava hAvAthI e vAtane janatAe upADI levA jevI lAgI ane te bhAvanAne sthAyI svarUpa maLatuM joi AnaMda thAya temAM navAI nathI. AsAhitya saMgrahamAM vicat punarAvartana dekhAze eTale eka te eka viSaya para judA judA AkAramAM ullekha thayela dekhAze. e pramANe kaviMcata cita thayela che, paNa enu kAraNa e che ke A lekhA pustakAkAre prakaTa karavAnA irAdAthI lakhAyalA nahAtA. nAnA lekhAmAM jude jude vakhate punarAvartana thAya te temAM dASa jevu kAMI nathI. abhyAsa, auSadha ane upadezamAM punarAvartana dekha nathI paNa guNa che evI AryasaMskArasvAmIenI viziSTa mAnyatA che. enI pachavADe rahelA hatu janeApakAra ke svAsthyaneA hAI e sarva prakAre AdaraNIya che. sa. 1994 nA cAturmAsamAM zrI goDIjI mahArAja (pAyadhunI-mu Mbai)nA upAzraye pUjya cegI zrI kapUravijayajInA svavAsa pachInI prathama vArSika tithine divase temanA guNagrAma cAlatA hatA tyAre teezrInA lekhA je chUTA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 chUTA chUpAyA che tene eka sthAnake karavAnI sUcanA mAnyavara panyAsa zrI prItivijayajI mahArAje upADI lIdhI, saddagatanuM smAraka kAyama karavA eka nAnI vagadAra samiti nImI ane sadara samitinA prayAsa ane mahArAja zrI pa. prItivijayajInI preraNAnuM pariNAma A graMthamALA che. A graMthamAM pUjya sadgatanA aneka lekhAne saMgraha che. A pramANe e lekha saMgraha cAlu raheze ane aneka mAsika tathA sAptAhikamAMthI teonA prakaTa thayelA lekhA ekaThA karI jAhera janatA samakSa abhyAsa mATe mUkavAmAM Avaze. enA viSayavAra vargIkaraNa vigerenI anukramaNikAe ApavAmAM Avaze. lekhasaMgrahane upayegI ane suvAcya karavA mATe anatI tajavIja karavAmAM Avaze. A pustakamAM Avela lekhAne aMge eka vAta karavAnI khAsa AvasyakatA che. keTalIka vAra sAmAnya lAgatA vicArAnI pAchaLa addabhuta bhAva bharelA hoya che, keTalIka vAra bhASAnA ADa MbaramAM vicAra taNAI jAya che ane keTalIka vAra bhASAnuM ThekANuM heAtuM nathI temaja viSayanI 5STatA hotI nathI. A traNa prakArane aMge bArikAthI abhyAsa karatAM pUchya sanmitranA lekhA prathama kakSAmAM Ave che. emanI bhASAnI sAdAi ane vicAraprauDhatA sAthe teethI eka paNa lekhamAM sAdhya cUkavyA nathI ane hetu vagaranI eka pakti paNa lakhI nathI. emanI gRhastha jIvana ucca karavAnI tamannA, Atmapragati sAdhya karavAnI rasajJatA ane janatAno vyavahAra ucca thavA sAthe prAgatika thAya tenI mA darzItA pratyeka lekhamAM jaNAI Avaze. paropakAraparAyaNa jIvana, dhyAnadhArAmAM ekatrita thayela mana, siddhagirinA sAnidhyamAM prApta thayela viziSTa kSetra, khaTapaTa ke ADaMbara vagaranuM viziSTa varcasva-AvI viziSTa bhUmimAMthI je vicAra nIkaLe temAM zuM bAkI rahe ? ene lAbha AtmArthIne avazya thAya, je mA bhUlyA hAya tene raste paNa jarUra lai Ave. A STie A satkAryano janatA svIkAra karI A graMtharatnono pUrA lAbha le eTaluM icchavAmAM snApakAra ane saddagata yAgIne yAgya ajalI che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . A prathama vibhAgamAM sadguNAnurAgInA " zrI jaina dharma prakAza mAM AvelA lekhono saMgraha che. enI prasiddhinI tArIkheA jotAM lekhaka tarIke zrIyutano kramasara keTalA vikAsa thayeA chete jovAmAM Avaze. A graMthamALAmAM sadara mAsikamAM prakaTa thayelA tathA anya mAsikeAmAM bahAra paDelA lekhA prakaTa thaze. e lekhAmAM vividhatA che, chatAM sAthe dareka lekhanA aMtaramAM nivedanI sApekSa dRSTi ane sAdhanane vizuddha upayAga karavAnu dizAsUcana barAbara taravarI Ave che. lekhaka mahAtmAno jIvanauddeza ' sAdhyaprApti ' no hateA ane te mATe teee taiya, dhyeya ane anudhyeya mArgo aneka rIte batAvyA che e dareka vargonA mumukSune lAbhaprada nIvaDe tevA che. kriyArucivAnane emAM ghaNuM samajavA jevu maLaze, jJAnarucivALAne emAMthI ghaNuM jANavA jevuM maLaze ane saMsAra sine emAM sAdhananuM mAdana spaSTa rIte thai Avaze. lekhAmAM vaividhya chatAM sAdhyane mAge pragatino muddo darekamAM jaLavAye ane te dRSTie lekhA kathAnuyAga jevA rasa na utpanna kare te paNa atyaMta khAdhaprada hAI ati zikSaNIya che, vicAra karIne vAMcavA yeAgya che, punarAvartana karIne manana karavA yeAgya che, AMtara AnaMda jamAvI jIvavA yeAgya che. viSayAnukrama saLaMga ane viSayavAra ApyA che. tethI vAMcanArane ghaNI saraLatA thaze. bhaviSyamAM upayegI thAya tevI sUcanAno upayega samiti jarUra karaze. chUTA lekhA prakaTa thayA pachI phaMDanI anukULatA pramANe sadgatanA prathA paNa prakaTa karavAmAM Avaze. A graMthamALAne svarUpa ApavAmAM preraNApUrvaka phaMDa bharAvavAne upadeza karanAra ane cIvaTapUrvaka graMthaprasiddhi jaladI karavAnA Agraha dharAvanAra pUjya paMnyAsajI zrI prItivijayajIno AbhAra svIkAra smAraka samiti taraphathI karavAnI A taka ucita mAnu chu. teezrIno sanmitra tarapha guNAnurAga, vAravAra temane dAdA nA upanAmathI * " Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bolAvavA pAchaLa rahela hAdika saddabhAva ane Adarela kAryane aMta sudhI pahoMcADavAnI vyavahAradakSatA khAsa AkarSaka hoI abhinaMdanane yogya che. saddagatanuM smAraka A rIte sthAyI AkAramAM thatuM joI kaI paNa mumune AnaMda thayA vagara raheze nahi. eka pratimA karAvavI athavA mahotsava kare te karatAM A smAraka sAcuM ane ciraMjIva che emAM bemata paDavA saMbhava nathI. saddagatanA dehavilayane bIje ja divase AvA smArakanI jarUrIAta ane yogyatA para eka ullekha meM zrI jaina dharma prakAzamAM karyo hato tene paMnyAsa zrI prativijayajInA sadupadezathI vyavahAru AkAra maLyo jANe mane khUba AnaMda thAya che. A lekha saMgrahano sadupayoga thavAthI saddagata taraphanuM RNa kAMIka ochuM thAya che ane bhavyAtmAne puNyabaMdha temaja nijerAnuM kAraNa che, e dRSTi dhyAnamAM rAkhI je udAra baMdhuoe emAM nAnI moTI sahAya karI che tene sAbhAra svIkAra karyo che ane je have pachI karaze teno samiti svIkAra karaze. jema velAne vADanI jarUra che tema e saddagata mahAtmAne zrI jaina dharma prasAraka sabhAne AdhAra eTale badhA suMdara maLI gayo ke jethI temanA puSkaLa lekhe te sabhAe zrI jaina dharma prakAzadvArA pragaTa karyA, taduparAMta emanI preraNAthI zarU karela zrI buddhi-vRddhi-kara-graMthamALAmAM nAnA moTA 36 maNakAo prasiddha karI e mahApuruSanA prayAsane evo jIvaMta banAvyo che ke tene aMge e sabhAne paNa A prasaMge AbhAra mAna ghaTe che. e sabhAnA mukhya kAryavAhake e mahAtmA para pUrNa bhaktivALA hovAthI A kAryane bahu sAruM uttejana maLyuM che. emanA lekhanuM sAhityadRSTie avalokana have pachI prasiddha thanAra lekhamALAmAM karavAnI bhAvanA rAkhI atra sarva sahAya karanArano AbhAra mAnI viramIza. muMbaI pAyadhunI ] goDIjI mahArAjano upAzraya mo. gi. kApaDIA pra. zrAvaNa zuklA tRtIyA: saM. 1995J Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A be mukha puraSavizvAse vacanavidhAsa" e sanAtana sUtrane dhyAnamAM rAkhI A "lekhasaMgraha'mAM ekatrita karAyelI vividha sAmagrI saMbaMdhamAM kaMI vAta karatAM pUrve ene lekhaka munirAja zrIpUravijayajInA jIvanamAM DekiyuM karIe. AtamadhyAnI zramaNa kahAve, bIjA to vyaliMgI re mahAtmA zrI AnaMdaghanajInuM uparanuM vAkya TaMkazALI che. vIsamI sadImAM vicaratAM sAdhumahArAjAo mATe je ene "mApA" tarIke svIkArIe te, mAtra AMgaLInA Terave gaNAya teTalAM ja munio yathArtha mApamAM Utare ane emAM vinA saMkoce kahevuM joIe ke saddagata mahAtmA munizrI kapUravijayajInuM sthAna dharipade Ave. zAMtamUrti zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanA saMghADAmAM pratibhAsaMpanna ane vidvAna sAdhuo te sArI saMkhyAmAM thayA che paNa teozrInA jevA zAMtamUrti te munizrI kapUravijayajI ekalAne ja lekhI zakAya. | muni zrI kapUravijayajIne jAtajAtanA vizeSaNothI alaMkRta evI kaI meTI padavIone bhAra vahana karavAno nahato. e prati teozrInuM lakSya ja nahotuM ema kahI zakAya. temanuM jIvana ghaNuMkharI rIte zrImada AnaMdaghanajI ke zrI cidAnaMdajI jevA adhyAtmarasika saMtanA jIvana saha vadhu baMdhabesatuM Ave che ane tethI ja abhyAsa, AvaData ane anuyAyI hovA chatAM padalAlasA temanA manamAM pravezI zakI nathI ke padavIne moha temanA hRdayane sparzI zakyo nathI. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 eka kavie kahyuM che tema- sAdhu nAma te sAdhe kAyA, pAse nAkhe keDInI mAyA; leve eka, deve na do, usakA nAma sAdhu kahe. e be paMktimAM kahelI bAbate sAthe munizrInA jIvananuM telana karIe chIe tyAre AjanA paMnyAsa upAdhyAya ke sUripada karatAM paNa jaina samAjamAM temanuM sanmitra ne saddaguNAnurAgI" tarIkenuM sthAna ati gauravavaMtu daSTigocara thAya che. "nija svarUpa je kSiA sAdhe te adhyAtma kahIe re" e zrI agiyAramA prabhu zreyAMsajinanA stavanamAMnA ullekha mujaba, pavitra evA zrI zatruMjayanA DuMgara para kevaLa nIcI daSTie, IryA ane bhASAsamitinuM pAlana karatAM mArga kApI rahela e saMtane juo athavA to rAyaNavRkSa heThaLanA zrI yugAdi prabhunA pagalA sAme, eka dhyAnathI mIMTa mAMDI rahela e sAdhujIne nihALo tyAre sAdhutA zabda pAchaLano sAce bhAva samajAya ane " sAdhe kAyA ' nI yathArtha pichAna thAya. "mUcha e ja parigraha che' evuM tIrthakara devanuM kathana yathArtha che ema je mAne che te vastra-pAtranI mAyAmAM na paDe to pachI dravya saMgharavAnI to vAta ja kevI ! "veta evI khAdImAM sajaja thayela e saMtane dharmazALAnA ekAda kamarAmAM kevaLa dharmadhyAnamAM kivA lekhanakAryamAM ekAgracitte magna thayela nirakho eTale niSkicanatAno kharo khyAla Ave. khapa karatAM vadhu upakaraNa na maLe, tema na maLe kaMI peTIpaTArA-mAtra jovA maLe cheDo graMthasaMgraha ! paNa e para mamatva na maLe. e pAchaLa to jJAnapracAranI dIrdhadarzitA ane vizALa bhAvanA kAma karI rahI hatI. khapI janane e vinAmUlya apAtAM ane pracArakane joitA pramANamAM laI jaI koI dUra dUranA aMdhArA pradezamAM e dvArA jJAnakiraNone prakAza phelAvavAnI chUTa hatI. teonA aMtaramAM paramAtmA zrI mahAvIra devanA vacanone vizvabharamAM pracAravAnA keDa hatA. potAne e para aTala zraddhA hatI. sva Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jIvanamAM e pramANe amala paNa karI rahyAM hatAM ane peAte je piyUSapAna karI rahyAM hatAM te jagatanA anya jIveA paNa chUTathI kare ane amara ane evI udAra bhAvanAthI kalama mAraphate tema upadezadvArA tene vistArI rahyAM hatAM. dharmonI carcA sivAya temanI samipamAM bIjI kAI kathanI cAlatI nahIM. tyAM 'deve na dA ' eTale ke rAjI thaine AzIrvAda detA nahIM ane kaphA thaIne ' zrApa ' devApaNuM te heAya ja kacAMthI ? kapUra sama e mIThI suvAsa eTalA vizALa pramANamAM prasarI rahela che ke bhAratavarSamAM evA kAI pradeza nathI ke jyAM muni zrI kapUravijayajInuM nAma aNusabhaLAyuM hoya. e gauravasaMpanna saMtanA pavitra jIvananI mIThI saurabha te lAMbA vakhata sudhI prasaratI raheze-bhale ApaNI samakSa e sthULadehe meAjIda na heAya. emanA akSaradeha tarapha daSTipAta karatAM kahevu paDaze ke teezrI ApaNI najara sAme che eTaluM ja nahiM paNa keTalAya varSo paMta teezrInu pUnita nAma smRtipaTamAMthI bhusAvAnu nathI. sArAye jIvanamAMthI UDIne AMkhe vaLage tevI vAta te e che ka teozrI aniza kaMi ne ka Mi lakhyA ja karatA. bhale emAM zabdane ADaMbara na heAya, alaMkAranI bhabhaka na bharI hAya, darekamAM vinatAno epa na jaNAtA hoya, chatAM dhArmika ane naitika muddAo upara evI tA suMdara chaNAvaTa TUMkANamAM ane saraLabhASAmAM karI hoya ke jethI vAMcanAranA aMtaramAM e sAMsaru' utarI jAya. jemanA vicAra, vANI ane vatana ekadhArA aikyanI sUtragAMThe gAyelA che emanA vacane talasparzI asara pedA kare emAM AzcaryAM jevuM kaMi ja nathI. hRdayanA UMDANamAMthI pragaTa thatAM uddagArA sacoTa ja heAya. emAM hAreAnA jIvana palaTAvI nAMkhavAnI arcitya zakti hoya che. alAddInanA jAduI phAnasa karatAM paNa ati vegathI e dhArI asara upajAve che. e anerA prakAranA jAduno khyAla lakhavA karatAM anubhavano viSaya gaNAya. was not given us to be all used up in the pursuit of what we must leave behind us when we 'Life Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 , die ' AMgla lekhaka me( May )nA e vacano kahe che ke '* jiMdagI ApaNane eTalA sAruM nathI maLI ke jyAre ApaNe parabhavanI vATe sacarIe tyAre ApaNI pAchaLa mUkavAnA saMgraha mATe ja tene AkhAye kharacI nAMkhIe-arthAt teno bIjo paNa upayAga che ane te e ja ke svajIvana unnata banAvavAnA upAyeA levA ane sAthe sAthe paramAnA kAryo karavA. > munizrInA jIvanamAM A prakArano sumeLa ThIka sadhAyeA che. sAcA paramArtha jJAnArjana ane jJAnadAnamAM samAyeA che. ubhayabhavaupakArI evA ' jJAna ' nI akalpya zaktithI kANu ajANyu che? Knowledge is power arthAt ' jJAna e ja parama zakti che ' e sUtra kANu nathI jANatuM? jJAnanI paraba zarU karavI eTale ke zikSaNano patha svIkAravA e nAnosUno paramArtha na kahevAya. e sabaMdhamAM AMgla kavi mIlTana jaNAve che ke "The end of learning is to know God, and out of that knowledge to love Him, and to imitate Him, as we may the nearest by possessing our souls of true virtue. "" paramAtmAne eLakhavA e zikSaNano sAra yAne cheDA che. te jJAna prApta karyA bAda tene cAhatAM zikhavu joie. tyArabAda tenuM anukaraNa karavAnI Teva pADavI ke jethI ApaNA AtmAmAM tenA jevA satya guNAno AvirbhAva thAya ane tethI tenI najIka pahoMcI zakIe. arthAt AtmA pote paramAtmasvarUpamAM pheravAI jAya. upAdhyAyajI yazeAvijayajI mahArAja paNa rUhidmA mamarIdhyAnAr vALA klAkamAM e ja jAtano bhAva darzAve che-IyaLa jema bhamarIna dhyAnathI bhamarIpaNAne pAme che tema AtmA paNa paramAtmAnA dhyAnamAM layalIna banI e pada prApta kare che. ahIM zAMtamUrtinA jIvananuM dhyeya Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 paNa e ja daSTigocara thAya che. emanA pratyeka lekha pAchaLano dhvani jIvana sudhAraNA saMbaMdhe nIkaLe che. lekha bhale dhArmika ke sAmAjika daSTie lakhAye hoya chatAM emAM AtmazodhananuM ijakazana khAsa karIne hoya ja. mahAna vicAraka bekana vade che tema Right use of knowledge yAne jJAnano sadupayoga te sArI rIte, vadhu ne vadhu pracAramAM samAve che, kAraNa ke jJAna kAMI naphe TATa karavAnI vastu nathI paNa paramAtmAnI kIti sUcavanAra ane mAnavajAtane AnaMda ApanAra kiMmatI khajAna yAne bhaMDAra che. sanmitre jIvanamAM A beyane svIkArI kAma lIdhuM che. bhinna bhinna pradezamAM vihAra ane te te sthaLAmAM dIdhele upadeza e vAtanI sAkSI pUre che. e saMte bhale koI meTA graMthane sarjana na karyA hoya, lAMbA vAdavivAda paNa na calAvyA hoya, teozrInA mAnamAM meTA sAmaiyA paNa na caDhAvAyA hoya, athavA to moTA samAraMbhe na goThavAyA hoya chatAM vinAsaMkoce eTaluM to kahI zakAya ke paramAtmA zrI mahAvIra devanA amUlya vacanAmRtone kevala janakalyANanI vizALa bhAvanAthI prerAI mAnavahRdayanI UMDI ne aMdhArI guphAmAM dAkhala karavA-e dvArA timirAchAdita pratyeka hRdaya-koNa ajavALavA ekadhAro prayAsa teozrIe sevyo che. pitAnA jIvanamAM utArI batAvI, sundara pragati sAdhI udAharaNa paNa pUruM pADyuM che. e vAtanI pratItirUpe "zrI jaina dharma prakAza"--"zrI AtmAnaMda prakAza mAsikanI phAIle ane e uparAMta saMkhyAbaMdha laghu pustikAo ApaNI sAme mojuda che. kalama pakaDanAranA jIvana paratve laMbANathI DokiyuM karI gayA pachI e kalama kevA pradezamAM vicarI che te tarapha UDatI najara pheravavI vAstavika lekhAze. samAraka samiti taraphathI pragaTa thatuM A prathama pustaka che. emAMno badhe saMgraha zrI "jaina dharma prakAza" mAsikamAM AvelA lekhano che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 e lekhAne viSayavAra vaheMcI zakAyA nathI, chatAM je AtmAe svaaMtaranI prabaLa Urmi`ethI enuM Alekhana karyu` che e eTaluM spaSTa ane thanaganATabharyu che ke ethI viSayanu eLakhANa ApoApa thAya che ane jijJAsu hRdaya para enI chApa ceALamanA raMga samI pAkI bese che. 6 A ' kSamA ' ne lagatA phakarA nihALeA ke nItiviSayaka lekhA jue. kavI manoraMjana rIte viSayanI chaNAvaTa thaI che ! ' gAkhaNIyA pati sAme munizrI lAlabattI dhare che ane jJAna prApta karavAno anya mA paNa batAve che. zrAvakadhama zu' cIja che? e dha` jIvanamAM kevI rIte utArAya ? zrAvakanI raheNI-karaNI kevA prakAranI hovI joie ? ene vahevAra pramANika te anyane dhaDA levA lAyaka kevI rIte thai zake? e Adi bAbata para vistRta prakAza pheMkanAra ane mArgAnusArInA pAMtrIza guNaparatve citta AkanAra jaina mAdaka praznottarA 'vAMcIe chIe tyAre zramaNasaMsthAmAM vasI pratiSTAbhayu" jIvana jIvanAra zramaNavaye kevuM mahadda upakArI kArya karyu che teno yathA khyAla Ave che. lekhAmAM English Proverbs ne chUTathI upayega karyA che tema ja prAcIna graMtheAmAMthI subhASitA paNa sArI saMkhyAmAM DhAMkayAM che. jyAM vadhu samajutI karavAnI agatya jAI tyAM samajutI ane jyAM vivecananI AvasyakatA lAgI tyAM vivecana karela che. A rIte peAtAnA kathanane dRSTAMtadvArA ane pUrvakALanA pratibhAsa Mpanna mahAtmAonu tema ja arvAcIna samayanA vidvAnonu pIThabaLa arpI vajanadAra banAvyuM che. ' saMvAda 'nI yeAjanA mAraphate dha-nIti ke vidhi-vidhAnane lagatA sundara medha ApyA che. e mATenA pAtronuM sarjana karavAmAM paNa evA rUpA pasaMda karyA che ke dravya-bhAvanI melaDIthI ubhaya rIte badhaesatA karI zakAya. saMgraha ' nI vividhava| vAnIe para vivecana karavA jaie te ati laMbANa thAya eTale TUMkamAM eTaluM ja kahevuM paryApta che ke enA pratyeka lekhamAM kai ne kaI navInatA-jIvanane mArga niyata karavAmAM khapa Ave tevI sUcanA--athavA te mAnavabhava pAmyAnu sAla karyo < Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mAge thai zake e saMbaMdhamAM nukatecInI karAyelI che. pAnA 83 ane 86 para AvelA 'zAnta vacanAmRtA ane ' medha vacano ' sAce ja zAntijanaka ane kheAdha kare tevA che. vartamAnakALamAM pravartI rahela AMdhimAM-vAtAvaraNanI viSama paristhitimAM ane UgatI prajAmAM 'dharmAM ' saMbaMdhamAM ghara karatI bhramabharI vicitratAmAM e vacano sAce ja dIvAdAMDInI garaja sAre tevA che. dezanu bhAvi Aje kAMTe toLAi rahyuM che ane UgatA leAhImAM Aje jAtajAtanA ameA' pedA thayA che temaja vamAna zikSaNe ane AMgla prajAnA saMsage emAM asa MtApano vAyare eTalA jorathI phUMkyA che ke cotarapha krAnti ne ulkApAtanI prabaLa javALAe bhabhukI UThI che ! UgatI prajAno mATe bhAga AMdhaLukIyA karI pragatinA nAme bharasamudre nAva haMkArI rahyo che. prAcIna praNAlikAmAM ane anubhavasiddha kathanomAM eno vizvAsa calita thaI cUkayA che evA viSama samayamAM jemaNe aMgrejI zikSaNa lIdhuM che ane yathA rUpe pacAvI AtmAnuM zuddha lakSya cUkyA sivAya jIvanano pavitratama rAhu svIkArI saphaLatA prApta karI che evA abhyAsI saMtanA vacanAmRta ekAMtamAM esI vicAravA jevA che. A uparAMta sAmagrInI vividhatA ghaNI ghaNI che. svacchatA, sughaDatA, AreAgya ane jIvarakSAnI dRSTie anubhavayukta lakhANu karyuM che. bAhyADa bara tyAga ' ane ' cAlu samaya ane ApaNuM kartavya 'e avazya vAMcI manana karavA jevA che. strIvargone hitazikSA 'mAM te cUlA pANIthI mAMDI gharanI AMtarika vyavasthA kevI rIte sughaDa rahe, svacchatA jaLavAya ane jIvAtpatti na thAya, e samajAvI ' jayaNAvaDe dha che' e vAta sacoTapaNe puravAra karI batAvela che. ( pApakArAya satAM vibhRtayaH zIla para bhUSaNam' athavA te zANI mAtA se| zikSakanI garaja sAre ' jevA ati upayogI ne ka karavA lAyaka subhASitA paNa sArI sa MkhyAmAM upalabdha thAya che. 6 < Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 sadgata mahAtmAnI A nRtanI jude jude sthaLe vikharAyelI paDelI prasAdIne ekatra karI, graMtharUpe paddhatisara gADavI, teeAzrInA ja zabdomAMrelImAM -mAtra ghaTatI samajutIpUrvaka pragaTa karavA sAruM prathama jayaMti samaye paM. zrI prItavijayajI mahArAjanI preraNAthI smAraka samitine janma thayA che. enA A prathama puSpamAM je saMgraha karAyela che e saMbaMdhamAM upara ApaNe joi gayA ethI adhika varNananI agatya nathI. enA vAMcanathI ane enI pAchaLanA ciMtavana ne mananathI emAM je addabhutatA ne jIvana ghaDataramAM kAma lAgI zake tevA mazAle bharelA che; ene svayameva anubhava karavA AgrahabharI apIla che. e mahAtmAnI prasAdIne A prathama saMgraha sAce ja navaprakAza ne navateja anAra ane e ja abhyarthanA. muMbaI ma. zrAvaNa zuklA ekAdazI meAhanalAla dIpacaMda cAkasI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI karavijayajI smAraka samiti sanmitra, saguNAnurAgI pUjya munirAja zrI kapUravijayajI jeo saM. 1993 nA Aso vadi 8 me dehamukta thayA temanI pahelA varSanI puNyatithi ujavavAne muMbaImAM goDIjInA upAzrayamAM anugAcArya paMnyAsajI zrI prItivijayajI gaNivaranA pramukha paNa nIce eka sabhA saM. 194 nA Aso vadi 8 nA roja maLI hatI. te vakhate zeTha mohanalAla hemacaMda jhaverI taraphathI sUcanA thatAM ema nizcaya thayA ke "e puNyapuruSanuM nAma kaI sa gIna pejanA karIne cirasthAyI karavuM." pachI zeTha mehanalAla hemacaMda jhaverIe ene mATe je phaMDa thAya to rUA. 101) bharavA IcchA darzAvI. te vAtane puNyAtmA pUjya kapUravijayajInA guNethI atizaya AkarSAyela cittavALA paMnyAsajI prItivijayajIe Teko Ape ane pitAthI banI zakatI dareka jAtanI sahAya ApavA tatparatA batAvI. te mITiMgamAM zeTha motIcaMda giradharalAla kApaDIA, mohanalAla dIpacaMda cesI, rAjapALa maganalAla vahorA, narottamadAsa bhagavAnadAsa zAha tathA vADIlAla jeThAlAla zAhe samAcita bhASaNe karyA tethI paMnyAsajI bahu prasanna thayA ane pitAthI banI zake tevA zrAvako para Agraha pUrvaka lAgavaga calAvI, ane pariNAme sArI rakamo bharAI. samitinuM kAma nANA bharanArA sabhyanI mITiMgamAM nImAelI vyavasthApaka samiti kare che. temAM nIcenA gRha che. 1 metIcaMda giradhara kApaDIA. 4 vADIlAla jeThAlAla zAha. 2 vADIlAla cartubhuja gAMdhI. 5 hIrAbhAI rAmacaMda malabArI 3 mohanalAla dIpacaMda cekasI. 6 narottamadAsa bhagavAnadAsa zAha 7 rAjapALa maganalAla vaheArA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 vyavasthApaka samitie nareAttamadAsa bhagavAnadAsa zAhanI mAnada maMtrI tarIke nimaNuka karI che ane eka Apha iMDiyAmAM paisA rAkhavAnI geAThavaNa karI che. zeTha kAMtilAla izvaralAla, meAtIca Mda giradharalAla kApaDIA, mAhanalAla dIpacaMda cAkasI ane vADIlAla caturbhuja gAMdhI e cAra nAmathI beMkamAM khAtuM khelyuM che. 6 samitie TharAva karyo che ke muni kapUravijayajI mahArAjanA je lekhA zrIjainadharmaprakAza 'mAM, ' zrIAtmAnaMdaprakAza 'mAM, 'jaina'mAM athavA bIjA patrAmAM AvyA haiAya te sarvanA saMgra karIne eka lekhasaMgraha bahAra pADaveA. AzA che ke sa. 1995 nA AsA vi 8 upara 30 pAnAnA lekhasaMgrahane paheleA bhAga bahAra paDaze. te pachI anukULatA pramANe khIjo saMgraha bahAra paDaze ane te pachI phaMDa vadhaze tA samiti nirNaya karaze te pramANe tenA upayega karavAmAM Avaze. samitie TharAvyuM che ke rUA. 501) bharanArane pAMca nakala maphta ApavI, rUA. 251) bharanArane traNa nakala maphata ApavI. rUA. 101) bharanArane eka nakala makta ApavI ane tethI AchuM bharanArane adhI kiMmate eTale paDatara karatAM pA ki Mmate ApavI. sAmAnya jaina bhAi, jeNe kai navu na hAya, tene adhI ki Mmate ApavI. A uparathI joi zakAze ke A samitinA uddeza pUjya munirAjanA puNyarUpa jJAnakAmAM banI zakatI rIte vadhAre karavAnA che. pUjaya munirAja zrI kapUravijayajInA prazaMsakeA, guNAnurAgIe ane sarva jaina baMdhuone A samiti sabaMdhI je kAMi jANavA icchA hoya temaNe zAha narottama bhagavAnadAsa-gopAla bhuvana, prinsesa sTrITa, muMbaI. e ziranAme patra lakhavA jethI badhI mAhitI maLI zakaze. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI karavijya smAraka samitinA ApanAranAM mubArakame. varga pahele-pe che 1 zeTha mANekalAla cunIlAla 2 , kAMtilAla IzvaralAla 101) 3 saMghavI jIvarAja kamaLazInI vatI bhAI kasaLacaMda kamaLazI 501) 4 zeTha vADIlAla caturbhuja gAMdhI 501) varga trIjo 1 zeTha mehanalAla hemacaMda jhaverI 101) 2 ,, motIcaMda giradharalAla kApaDIA 101) 3 , zAMtilAla dayALajI 101) ka, mANekacaMda jecaMda jApAna 101) 5 , sakaracaMda metIlAla mULajI 101) 6 , vADIlAla punamacaMda 7 senDahasTaroDanA upAzraya taraphathI hA. zeTha maMgaLadAsa 101) varga ceAthe 1 zeTha nAnAlAla haricaMda varga pAMcama 1 zeTha jIvarAja bhIkhAbhAI 2 zAha narottama bhagavAnadAsa 3 zeTha jAdavajI jhaverabhAI bhAIcaMda 4 , phatecaMda jhaverabhAI bhAIcaMda pa , vADIlAla sAMkaLacaMda verA 6 , harakhacaMda ratanacaMda-cAMdavaDa 9 9 khUmacaMda gulAbacaMda-zIzedarA 8, kALIdAsa nemacaMda-moravADA 9 zrI. mehanalAla dIpacaMda cokasI 101) hakakeTaluM ? ke Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kapUravijyajI lekha saMgraha bhAga 1 lAnI lekhAnukramaNikA. pRSTAMka kramAMka mukhapRSTha anugAcArya. 5. zrI prItivijyajIne AbhAra. uddaghAta. (me. gi. kApaDIyA ) Amukha. ( mo. dI. cekasI ). zrI kapUravijayajI smArasamitinI sthApanA. zrI ka. smA. samitinA phaMDamAM nANuM ApanAranA mubAraka nAmo. 20 zrI kapUravijyajI lekha saMgraha bhA. 1 lAnI lekhAnukramaNikA. 21 gA 1 kSamApanA athavA khAmaNAM. 2 vizvavaMdya thavAne lAyaka kema thavAya ? 3 sajajanatA durjanatA samajI sajajanatA grahaNa karavA viSe. 4 jenA kAmane samaya nusAra agatyanI sucanAo. 5 satyazodhaka e be jaina bALakone zikSaNa viSe saMvAda. 6 jene mArgadarzaka sAdA prazno ane tenA uttaro. 7 sAra sukhadAyaka subhASita vacano. 8 ApaNe dayALu chIe tenI sAbitI zI ? 9 sarva dAnamAM abhayadAna zreSTha che. 10 jena komane upayogI sucanAo. 11 saddabodha vAyAmRta. 3 lekha. 1ra sajajane prakRtivikAra thatuM nathI. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fy 'y 45 48 51 54 56 58 61 kramAMka 13 saddaguNa prApta karavA karo Iti prayatna. 14 zAstra upadeza yAne hitazikSA. . 15 zAstra bedha. 16 jagatamAM upayogI AbharaNa kyA kyA che? 17 satapuranA zubha lakSaNa. 18 satya ane jijJAsuna zAstrasaMvAda. 19 satya ane jijJAsuno dharmasaMvAda. 20 zAnti ane sumatino hitasaMvAda. 21 sumati ane suzIlano tAttvika saMvAda. 22 saddabodha-cetI zakAya to ceta. 23 narapati pramukhane hitabodha. 24 sadupadeza -ApaNI unnatinAM sat sAdhana. 25 namratA-sabhyatA-mRdutAthI vAta karatA zIkho. 26 susaMpa sthApavA ane kusaMpa kApavA be bela. ra7 aDInA vakhate upayogI thAya te ja sAco mitra. 28 svadharma baMdhu-bahenone ApaNe zI rIte sahAya karavI ? 29 sAcA mitranA lakSaNa. 30 zAstra zikSAsaMgraha. 31 brahmacaryAdi cAra Azramano viveka. 32 zAnta vacanAmRta. 33 svahadaya borDa para lakhI rAkhavA yogya bodhavacano. 34 tattvajijJAsu janane be bela. 35 avivekathI khAnapAnamAM thato bhraSTavADe aTakAvavA viveka. 36 sArabhUta tattva upadeza, 37 zrAvaka egya duHkhaharaNI karaNInuM savistara khyAna. 38 vivekAcaraNa. 72 75 3. 89 81 ) 95 1 03 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ y y y 12 176 kramAMka pRSTAMka 39 ahiMsA saMbaMdhI hita-upadeza. 106 40 subodha praznottara. 101 41 sabadha vacana. 113 4ra saMta-sAdhujananA mukhamAM kevAM vacana zobhe ? 43 upadeza ratnAza. 44 dharmaprApti sulabhya kema thaI zake ? 129 45 ApaNI Adhunika sthitinA avalokanane saMvAda. 130 46 vrata paccakhANano prabhAva jANa karavA joItA prayatna. 134 47 mekSanA athI baMdhu-bahenone be bela. 48 mokSa meLavavA IcchanAre prathama zuM karavuM joIe ? 138 49 bAhyADaMbara tajI sAcavaTathI zAsana rakSA thaI zakaze. 14 0 50 vikhya vazIkaraNanA aneka prakAra. 142 51 mokSapAya. 144 para praznottara rUpe-geya saMvAda. 146 53 sUkta vacana sAra. 148 54 sahRdaya sajajanone zAsanahita mATe kaMIka kathana. 150 papa atyAranA bArIka samaye zuM karavuM joIe ? upara, pada samyagadaSTi-samakitavaMtanA khAsa lakSaNa. 155 pa7 sarvajJa-vItarAga prabhunI AjJAno prabhAva. 15 58 kAmAndhatA tajavA hitopadeza. 159 59 janma maraNanA duHkhamAMthI chUTavA karave vicAra. 161 60 parastrI-vezyAgamananA avaguNa jANa tyAga karavo joIe. 164 61 brahmacarya athavA suzIlatA. 167 62 jIvadayAnA saMbaMdhamAM agatyano khulAse. 1 69 63 cAra prakAranI chavajAti oLakhI temAMthI levA 5 dho. 171 64 jaina-jainetara dayALu janone kiMmatI sucanAo. 173 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 kramAMka 65 eka sujJanA aMtaHkaraNanA uddagAre. 66 ApaNI samAjamAM arasaparasa sahAnubhUtinI jarUra. racha zANA bhAIbaheneAne eka agatyanI sUcanA. 68 IrSAMte tajavA-spardhAne AdaravA yatna kareA. 69 jIvadayA nimitte strIvargane hitazikSA. 70 jevI karaNI tevI pAra utaraNI. 71 svaunnati iccheke sanmA sevavAnI jarUra. chara svavananI sArdhakatA karavAne TUMkA upAya. 73 thADAeka edhadAyaka praznottarA. 74 lekhana-bhASaNu prasaMge hitakara zailIne Adara karave. 75 dharmArthAM bhAibaheneAne hitarUpa hArdika udgAro. 76 sAra zikSAvacane. chacha zANI bahenone zikhAmaNanA be ela. 78 dharmAM yogya ekavIza guNAnuM saMkSepathI vivaraNu. 79 brahmacarya athavA suzIlatAne sevavAnI jarUra. 80 madAMdhatAthI nukazAna samajI teneA karavA joitA tyAga. 81 ApaNuM kartavya samajI sAvadhAna thavAnI jarUra. 82 ApaNAM duHkha zI rIte TaLe ? 83 bALakeLavaNI paratve ApaNI pharaja. 84 ApaNI jarUriyAto pAra pADavA tyAgI mumukSuee dila devAnI jarUra. pRSThoMka 174 178 185 188 191 193 194 197 198 202 204 207 210 214 218 221 224 226 229 232 85 raDavA-phUTavAne dudha rivAja dUra karavAnI anivArya pharaja 235 86 sumati ane suzIlAnA kheodhadAyaka saMvAda. 239 87 sumati ane suzIlAneA dharmasaMvAda. 242 88 kaccha--kAThiyAvADa-gujarAtanA jainabhAIbaheneAne e khela. 245 89 khAnapAna gobarAi karavAthI thatA geraphAyadAthI bacavAnI jarUra. 248 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 kramAMka 90 gati evI mati ane mati evI gati. 91 TIkA ane vizvavyApI prema. 92 pavitratA eTale zuM? 93 Atma utka-unnatinAM jarUrI sAdhana. 94 kharuM jJAna ane zikSaNa. 95 Atmika unnatineA sarala mA. 96 AtmasAkSAtkAra karavA svAtyAganI jarUra. 97 kyA saMbaMdhI e zANI baheneAne saMvAda. 98 DahApaNabharI yA saMbadhI sa MvAda. 99 pApathI pApa vadhe che ane puNyathI pApa ghaTe che. 100 jayA ane vijayA vaccenA tattvavicAraNA viSe saMvAda. 101 kaccha-kAThiyAvADa-gujarAtanA jaina AgevAneAe jAgRta thaI duSTa jaDatAne dUra karavAnI jarUra. 102 sUkta pade -subhASita vacane. 103 yAtrika bhAI-baheneAte agatyanI sUcanA. 276 209 280 287 289 291 106 svaparahita mATe cAra bhAvanAne sArabhUta sadupadeza. 107 brahmacaryaMnI nava vADAne TUMka sArAMza. 293 108 vanaM hi sAttviko vaasH1H-sAdhakajane mATe ekAntavAsa. 300 302 305 312 316 14 AtmArthI janeAe lakSamAM levAnA hitavacane. 105 svAthaeNdhatA tajI kharA svArthanika thavAnI jarUra. pRSThoMka 251 253 254 256 257 259 261 263 26 269 271 109 mahApuruSanA uttama lakSaNa. 110 jIvadayAnAM himAyatIne prAstAvika e ela. 111 prakANu vicAre. 112 medha vacana. 113 zrI kapUravijayajI lekha sa Mgraha bhA. 1 lAnA viSayeAnI akArAdi anukramaNikA. sales 321 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadguNAnurAgI sanmitra munimahArAja zrI kapUravijayajI lekha saMgraha kSamApanA athavA khAmaNAM " khasIe ne khamAvIe sAhelaDI re, e jinazAsana rIta tA.' ,, e agarbhita upadeza sazAstrazirAmaNabhUta zrI kalpasUtra pramukhamAM sarva tIrthaMkarAe tema ja gaNudhara mahArAjAe karelA che. kSamAguNapradhAna-kSAzramaNA jagatane upadeza Ape che keA yathArtha kSamA (Tolerance) guNanu sevana kare che, teo ja dayAdhama (Non-injury )nu kharI rIte pAlana kare iM-karI zake che. dayAdharma sarvoparI dharma che ane tenu yathAtha sevana- ArAdhana karavA mATe kSamA guNa AdaravAnI ati AvazyakatA jaNAvI che. kSamA guNa namratA rAkhavAthI Ave che, tethI namratA athavA vinaya guNa dhAraNa karavAnI paNa bahu ja jarUra che. kharI saraLatAnuM sevana karanArA ja yathArtha namratA Adare che. te vagaranI namratA upalA dekhAva rUpa ja heAya che. mukhyatAthI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] zrI kapUravijayajI vaDIla bandhune laghu baMdhue namrapaNe vartIne khamAvavA ucita che. evA jJAnI mahArAjanA hitavacanane avalaMbI sahu keAI laghu maMdhue ati namrabhAve saraLatA rAkhIne sarva vaDIla baMdhuene khAmaNAM karavA ucita che. paNa kavicat laghubaMdhu, vayanI aparipakvatAdika kAraNathI ucchva khalatAne lIdhe vaDIla baMdhu pratye namratA dAkhavI zake nahi tyAre vItarAga zAsanamAM rucivata evA vaDIla baMdhu pote namrapaNe khamAve che, jethI laghu khaMdhu paNa lajjAdika guNane lai saheje anukULa thaI jai vaDIla ane avazya khamAve che. para A rIte ApaNI ochI samajane lai je kAMi pratikULatA UbhI thaI hAya te jJAnInA hitavacanAne lakSamAM rAkhI arasaparasa namratA dAkhavI dUra karavI joie. khamavu' ane khamAvavuM " e uttama nIti saralatAthI AdaranArA sujJa bhAibahenA svapara ubhayanuM hita karI zake che, aneka bhavanA vera-virodha zamAve che ane dharmarAga daDha karIne satine sAdhe che. uvasamasAraM khu sAmaLa |" e Agama vacanathI siddha thAya che ke zramaNapaNu-sAdhupaNuM kharekhara kSamA-upazama guNu( samatA guNa)nI pradhAnatAvALu ja vakhANelu che. samatA guNu vagara sAdhupaNAnA kharA rasAsvAda maLI zakatA nathI. samatA rasamAM nimagna rahevu, game tevA upasa, parISahamAM kheda karavA nahi, paraMtu samabhAve te sarve sahana karavA--dRDhatA rAkhavI e ja sAdhupaNAnI kharekharI zeAbhA che. e zeAbhA kei rIte leApAya nahi paNa temAM era vadhAre thayA kare evI uttama nItirIti akhatyAra karavI e muninenuM parama kartavya che. tenu eka 46 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [3] kSaNa paNa vismaraNa thavuM na joIe. sahu AcArya, upAdhyAya, ziSya, sAdharmika, kuLa, gaNuM, yAvat samasta zramaNa saMghane tema ja sakaLa jIvarAzine evA ja pavitra hetuthI bhAva sahita dharmanI buddhi rAkhI ame A sAMvatsarika parvanI zubha samaye khamIe chIe ane amAvIe chIe. Itizama. [ zrI jaina dharma prakAza, pu. 30. pRSTha. 174.] vizvavaMdha thavAne lAyaka kema thavAya? "laghutAmuM prabhutA vase, prabhutAthI prabhu dUra." name te prabhune game." " vadanaM prasAdasadanaM, sadayaM hRdayaM sudhaamdhurvaacH|" karaNaM paropakaraNaM, yeSAM keSAM na te vanyAH ? bhAvArtha-jemanuM mukha sadA suprasanna-AnaMdita rahe che, hRdaya dayAdra--dayA dAnathI bhInuM rahe che, vANuM amRta jevI mIThI ane zItaLa hoya che, temaja jemanI kAyA paropakAranA kAma karavAmAM sadAya tatpara rahe che arthAt jemanAM mana, vacana ane kAyA sadA ya pavitra paNe vatI svapara upakAra sAdhe che, te bhAgyavaMta jano kone vaMdanIya na thAya? potAnAM pujyabharyA pavitra kAyaeNvaDe teo avazya vizvavaMdya banI zake che. name che AMbA AMbalI, name che dADama drAkSa eraMDa bIcAro zuM tame? jenI ochI zAkha." UMcI jAtanAM vRkSo jyAre phaLathI sabhara thAya che tyAre vizeSa namI paDe che, paraMtu halakI jAtanAM eraMDA jevAM vRkSa Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 4 ] zrI kapUravijayajI namatAM nathI. e dRSTAnta uttama ane adhama, sadguNI ane nirguNI, vidvAna ane mUrkha, sajjana ane durjanane sArI rIte lAgu paDe che. uttama-sadguNI jane sadA ya namratA dhAre che, paNa nIca-nirguNI janeA te| sadAya akkaDamAja rahI ahaMkAra ja Adare che. > --namatA janathI. 66 nAnti sajA vRkSA, namanti sakhtanA nanAH / mUrkhAzca zuSkakASThaM ca na namanti kadAcana // " '' bhAvA --LAthI sabhara thayelAM uttama vRkSeA namI paDe che, temaja punyavata-satpuruSa sadAya namratA dhAraNa kare che, paraMtu je mUrkha -ajJAna-avivekI hAya che te teA sUkAM lAkaDAMnI peThe kadApi namatAM ja nathI. teo te sadA ya akkaDa ne akkaDa ja rahe che--rahevu... pasaMda kare che. arthAt sUkA lAkaDA jevA mUrkhajanA ahuMpada dhAraNa karI akkaDabAja rahe che tyAre phaLelA phUlelA uttama kSeA jevA sajjane uttama guNeAne lIdhe svakartavya samajIne sadAya namratA ja dhAraNa kare che. iAtazam [ zrI jaina dharma prakAza, pu. 30. pR. 173. ] sajjana ane dunanA paTAMtara samajI sujJa janoe sajjanatA AdaravA karavA joitA prayatna. mana vacana ane kAyAmAM punya-amRtathI pUrNa chatAM aneka upakAranI keTiAvaDe jagat mAtrane prasanna karatA 1 manasi vacasi kAye puNyapiyUSa pUrNAH Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ pa ] ane paranA alpamAtra guNane parvata jevA mahAna lekhI peAtAnA hRdayamAM pramudita thatA evA keTalAka sajjanA jagatItaLa upara avatarelAM heAya che. sajjanAnI evI uttama nIti-rIti hAya che ke teo pArakA ( chatA-achatA ) dASA lezamAtra khelatA nathI ane pAtAmAM game tevA sadguNlRAvatA hoya tema chatAM te pragaTa karatAM nathI, teo parastrIne mAtAtulya, paradhanane pattharatulya ane sarva jIvane Atmatulya lekhe che. te svaparane sukhadAyI evI amRta vANI vade che ane svAcita vyApAra vaNajamAM neka niSThAthI varte che. teo je kAMi zubha pratijJA kare che te sukhe nirvahI zakAya evu DahApaNa vAparIne kare che ane tene prANAnta paryanta nirvAha karI cUke che. te paranI dAkSiNyatA mAtrathI nahi paNa svAtmapreraNAthI ja parahita karavA pravarte che ane parahitane svahita tulya lekhe che. krodhAdika kaSAyanA kAraNeAne teo dakSatAthI samatAdika sAdhanAvaDe dUra kare che. kaleza-TaTA prIsAdathI te bahu ja kAyara DAya che. nAhaka keAI jIvane kaSTa du:kha thAya evuM pAte karavA ke karAvavA kadApi pravartatA nathI. TUMkANamAM svapara AtmAne malina karanArAM kAraNeA-pApasthAnakAthI pAte dUra rahevA banatA prayatna kare che. anukaMpA buddhithI anya jIvA badhI rIte sukhI thAya tevA prayAsa seve che ane game tevA durjana upara paNa dveSabuddhi vairabhAva nahi lAvatAM temane tenA karmavazavatI vicArI peAte samabhAve rahe che. parahita karatAM prabhupakAra( badalA )nI icchA-pRhA rAkhatA nathI. saMkSepathI AvA vikaTa paNa ekAnta hitakArI mArga sajjaneAnA che. tevI dura nIti-rIti sevanAra Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] zrI karavijayajI sajananI balihArI che. temanA vihita mArgamAM sahAya (saralatA) karanAranI temaja tenI anumodanA karanAranI paNa balihArI che. chevaTe temanA mArgamAM niMdAdika karavAvaDe athavA bIjI rIte avarodha-aMtarAya (vidana) UbhA nahi karatAM samabhAve rahenAranI paNa balihArI che, kemake AvA durdhara vratadhArI sajanA mArgamAM avarodha (vidana) karanArane ghaNuM saMsAra paribhramaNa karavuM paDe che, tema chatAM tenA duHkhane aMta AvatA nathI. sajajanathI badhI rIte viparIta svabhAva-(nIti-rIti) durjanano hoya che. anubhava uparathI spaSTa rIte zAstrakAre jaNAvyuM che ke- lUNaha dhUNaha kumANusaha, e titri Ikka sahAu (o); jihAM jihAM kare nivAsaDe, tihAM tihAM pheDe ThAu (o). arthAta-lUNa, pUNa, ane kumANasa-durjana e traNane svabhAva eka sarakho hoya che. teo je je ThekANe nivAsa kare che te te sthAnano ja nAza kare che. teo pArakuM sAruM sahana karI zakatA ja nathI tene laIne jema bane tema paranuM bagADavA ja Icche che. nAradanI peThe kaleza-kaMkAsa temane ati priya lAge che. paraniMdA karavA temaja bIjA upara achatAM ALa caDhAvavAno temane jAtisvabhAva ja hoya che. parane pIDA upajAvIne athavA pIDA upajatI dekhIne te rAjI thAya che. guNa pAtrane anAdara karI kevaLa doSapAtrane te grahaNa kare che. arthAt dUdhamAMthI paNa porA kADhavAno temano svabhAva hoya che. AvI niMdya darjanatA dareka bhavya jIve avazya pariharavA yogya che. durjanatAthI 1 dhUNa--lAkaDAnI chAlamAM thAya che ne tene ja kare che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 7 ] pariNAme phAyado kazA nathI paNa TeTA pArAvAra thAya che, chatAM maMdabhAgI janA te tajjatA nathI. sajjana puruSA te tevA nIca- duja nAmAMthI paNa guNu ja grahaNa kare che. temane peAtAnI AtmajAgRtinA nimittarUpa lekhe che ane svaka vyamAM sAvadhAna rahe che. game tevI vipattimAM paNa svakatavyathI cUkatA nathI. ane peAtAnI prakRtine bagaDavA detA nathI, paNa UlaTA dina pratini tenI ujjavaLatA-nirmaLatA sAdhavA ja lakSa rAkhe che. AvI uttama sajjanatA zikhavA-AdaravAne ApaNu sahune sabuddhi jAgRta thAe, e ja mahAkAMkSA. itizam . [ zrI jaina dharma prakAza, pu. 30. pR. 147. ] jaina kAmanA hitanI khAtara nirmANa karelI samayAnusAra bahu agatyanI namra sUcanAe 1 dareka mAMgalika prasaMge videzI bhraSTa vastuethI ApaNe paraheja rahevu ane svadezI pavitra vastuene ja upayAga karavA ane karAvavA. 2 ApaNA pavitra tIrthanI sevA-rakSA arthe ApaNAthI ane teTalA svArtha tyAga karavA-AtmabheLa ApavA taiyAra rahevu. 3 phAi paNa jAtanA kusanathI sadaMtara dUra rahevuM ane ApaNI AsapAsanAne enAthI dUra rahevA prItibharI preraNA karavI. 4 zAMtarasathI bharelI jinapratimAne jinezvara tulya lekhI ApaNe tevA ja avikArI thavA pUjAarcAdika premathI karavA-karAvavA anetu lakSa rAkhavuM-rakhAvavuM. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] zrI kapUravijayajI 5 AtmazAntine ApanArI jinavANIno lAbha meLavavA . (sAMbhaLavA) mATe pratidina thoDe ghaNe vakhata premapUrvaka pramAdarahita prayatna karo. 6 jena tarIke ApaNuM kartavya zuM zuM che? te sArI rIte jANI te pramANe AcaravA yathAzakti udyama karavo. 7 zarIra nirogI hoya te ja dharmasAdhana rUDI rIte thaI zake mATe zarIra-Arogya sAcavavA pUratI saMbhALa rAkhavI. vaLI bALalagna, vRddhavivAha, parastrI athavA vezyAgamana, mAdaka AhAra, kupa sevana ane kudarata viruddha vartanathI nAhaka vIrya vinAza karavAvaDe zarIra kamajora thaI jAya che, ema samajI ukta anAcArathI sadaMtara dUra rahevA lakSa rAkhavuM. 8 AvakanA pramANamAM ja kharca rAkhavuM ane binajarUrI kharca baMdha karI bacelAM nANAMno sadupayoga karavA-karAvavA pUratuM lakSa rAkhavuM. 9 zubha-dharmAdA khAte kharcavA kADhelI rakama vagaravilaMbe vivekathI bacI devI, kAraNa ke sadAkALa sahunA sarakhA zubha pariNAma TakI rahetA nathI. vaLI lamI paNa Aja che ane kAle nathI, mATe kAle karavuM hoya te Aje ja karavuM-karAvavuM ucita che. 10 jJAnadAna samAna koI uttama dAna nathI ema samajI e kAryamAM yathAzakti sahAya karavI ane tattvajJAnane phelA thAya tevo prabaMdha kara, kemake zAsananI unnatine kharo AdhAra tatvajJAna upara avalaMbI rahele che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 9 ] 11 ApaNA jenI bhAI bahenomAM atyAre ghaNebhAge kaLAka zalyanI khAmIthI, pramAdAcaraNathI, agamacetIpaNAnA abhAvathI ane nAtavarA vigere nakAmA kharca thatA hovAthI je du:khabharI hAlata thavA mAMDI che, te jaladI dUra thAya tevI tAlIma (keLavaNI) dezakALane anusAre ucharatI prajAne ApavA dareka sthaLe goThavaNa karavI. 12 vItarAga prabhune pavitra upadeza AkhI Alamane upagArI thaI zake evo hovAthI teno jema adhika pracAra thavA pAme tema prayatna kare. jagadgaguru jinezvara bhagavAne pharamAvelI daza zikSAnuM rahasya e che ke(1) zAsanarasika jainee sahu koI jIvonuM bhaluM karavA-karAvavA banatI kALajI rAkhavI ane udAra dilathI Atmabhoga Apavo. (kSamA) (2) mada, mAna ke ahaMkAra tajI sAdAI, bhalamanasAI ane namratA rAkhI sahu sAthe haLImaLIne rahevuM ane guNIjanone adhika Adara karavo, temanA pavitra samAgamamAM AvI sadha meLave ane te pramANe cIvaTa rAkhIne savartana sevavuM. (nirabhimAnatA) (3). mAyA-kapaTa tajI, saraLatA AdarI, mana, vacana ane kAyAnI zuddhithI svaparahita thAya tevAM kArya karavAM. (saraLatA) Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 ] zrI karavijayajI (4) lebha-tRSNA tajI saMtoSavRtti rAkhIne banI zake teTalA pramANamAM paramArthanA kAma nisvArthapaNe karavAM. (nirlobhatA) (5) kuvAsanA tajI, IcchAnirodha-tapavaDe nija deha damana karI, pavitra jJAna dhyAna mege Atma-suvarNa zuddha karavuM. ( 5) (6) IndriyonA viSaya ane kaSAyane kAbumAM rAkhI pavitra paNe yathAzakti vrata niyamo pALavA prayatnazIla thavuM. (saMyama) (7) satyanuM svarUpa samajI priya, pacya ane tathya evuM vacana prasaMga pAmIne DahApaNathI bolavuM. (satya) (8) aMtaHkaraNa sApha rAkhI, vyavahArazuddhi sAcavavI. nyAya nIti ane pramANikapaNuM sAcavIne cAlavuM. (zauca) (9) paraAzA-parAdhInatA tajI, niHsaMgatA-ni:spRhatA dhArI ekAnta Atmahita karavA ujamALa thavuM. (akicanatA ) (10) brahmacarya-ziSTa AcAra-vicArane sevI, Atma ramaNatA yoge, atIMdriya evA sahaja svAbhAvika sukhano anubhava kare. eLa bhamarInA nyAye paramAtmacintavanavaDe temanI sAthe ektA karavI. (brahmacarya.) Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 11 ] 13 kaleza, kusaMpa, vaira, virAdha, irSyA, adekhAi, niMdA, cugalI, vigere vikArAne mahA du:khadAyaka jANI pAraharavA. 14 kusa`gathI AdarI lIdhelA khATA rIta-rivAjone hAnikartA jANI dUra karavA-karAvavA pUratu mathana karavuM. 15 kAi rIte sIdAtA du:khI thatA svadhamI janAne sArI rIte sahA ya ApavA sadA ya lakSa rAkhavuM. 16 mAtA, pitA, svAmI ane gurumahArAjanA ApaNA upara thayelA anahada upagAra saMbhArI tene kAyama smaraNamAM rAkhI, temanuM hita karavAnI senerI taka maLe tyAre te gumAvavI nahi. dravyathI ane bhAvathI banI zake teTalI temanI sevA-bhakti jarUra karavI. 17 koie kasUra karelI jANI, teneA tiraskAra karavAne badale tenI bhUla zAntithI samajAvI sudharAvavI e vadhAre hitakArI che. 18 dravya, kSetra, kALa ane bhAvane Anaja lakSamAM rAkhI namrabhAve ucita pravRti karanAra sukhe svaparahita sAdhI zake che. rAga-dveSa ane mehArdika samasta doSane sarvathA jItI, jinezvarA ApaNane paNa evA ja nirdoSa AnarvikArI thavA satata upadeze che, e muddAnI vAta nija lakSamAM rAkhI, sahu kAI upadezakA, munijanA ane zrAvakajanA ukta amUlya sUcanAonA amala karaze teA alpa samayamAM ane alpa prayAse lAbha meLavI zakaze. itizam. [ zrI jaina dharmAM prakAza, pu. 30. pR. 27 ] Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] zrI kapUravijyajI satya ane zedhaka e be jaina bALakone saMvAda, satyazodhaka bhAI ! ApaNe ane bIjA bALako je jenazALAmAM bhaNIe chIe temAM tathA dareke dareka jainazALAomAM AjakAla je kevaLa gokhaNIyuM kAma vadhu paDatuM cAle che te kamI karIne je tenA arthanI samaja sAthe calAvavAmAM Ave ane te sAthe vaLI sArAM sArAM jarUrI ane pUchI tene vAjabI uttara samajAvavAmAM Ave to ApaNI buddhi kevI khIlavA mAMDe vAru? zodhaka-bhAI satya ! hAruM kahevuM yathArtha jaNAya che, kemake ApaNe harahaMmeza jainazALAmAM jaIe chIe tema chatAM je koI ApaNane ApaNA deva, guru ane dharmanA saMbaMdhamAM jarUrI prano pUche to teno uttara detAM acakAvuM paDe che ane uttara barAbara detAM na AvaDe tyAre kharekhara zaramAvuM paNa paDe che. satya-uttara detAM na AvaDe tyAre zaramAvuM paDe ja ne ? zodhaka-e kharuM, paNa ApaNane uttara detAM acakAmaNa na Ave e bodha jainazALAmAMthI kAM na maLe ? satya-jenazALAnI dekharekha rAkhanArAone, sthApanArAone, mAbApone ane mAstarane evI UMDI kALajI hoya te e uttama bodha maLavo muzkela na paDe ema huM mAnuM chuM. zodhaka-ThIka ! to pachI ApaNe temane tevI araja karazuM ane vakhatevakhata sAro bAdha meLavavA kozIza karazuM. satya-paNa "sArAM kAmamAM so vidana " tethI cAle ! ApaNe Aje ja ApaNA uparIone te viSe araja karIe. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha ThA badhA pachI 13 ] ApaNI kharI araja teo haiye dharaze ane ApaNe sahune bahu sAro lAbha maLaze. A pramANe nizcaya karI satya ane zedhaka banne jaNAe maLI bahu ja namratApUrvaka potAnA uparIone araja gujArI tethI uparIoe paNa te banne bALakonI utkaMThA joIne tarata te araja svIkArI. pachI harahamezAM jenazALAmAM abhyAsa sAthe prasaMge prasaMge bALako sArAM sArAM upayogI ane mAstarane pUchavA lAgyA ane mAstara paNa tenuM samAdhAna karavA lAgyA. [ zrI jaina dharma prakAza, pu. 30. pR. 277.] jainamArgadarzaka sAdA prazno ane tenA uttaro. 1 prazna-ApaNe zA kAraNathI "jaina" kahevAIe chIe? uttara-ApaNe jinezvara devanI sevA karanArA chIe tethI. 2 pra-jinezvara deva kone kahIe? temanI sevA zA mATe karavI ? u0-sakaLa jinenAM je nAyaka che, anaMta jJAna, anaMta zakti pramukha anaMta guNonA darIA che ane aneka uttama lakSaNothI bharelA che tethI te sadA ya sevavA yogya che. 3 pra-jina kene kahIe? athavA zAthI jina kahevAya? u0-rAga dveSa ane moha vigere tamAma doSane saMpUrNa rIte Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] zrI karavijayajI jItIne te dene daLI nAMkhe tene jina kahIe. tamAma doSa dUra karI devAthI ane saMpUrNa jJAnAdika guNe prApta thavAthI te jina kahevAya che. tArthakara jinezvara kahevAya che. jinezvara devanI AjJA akhaMDa rIte pALavAthI evA jina thaI zakAya che. jina thavuM kaMi sulabha nathI. 4 pra-ApaNe zrAvaka zAthI kahevAIe chIe ? u-jinezvara devanI AjJA pramANe nirmaLa jJAna, zraddhA ane cAritra-kriyA vaDe mokSamArganuM sAdhana karanArA evA susAdhu-AcArya, upAdhyAya ke munijane pAse jaI, dharmazAstranuM vinaya viveka sahita zravaNa karI, zuddha deva guru upara saMpUrNa zraddhA rAkhI, yathAzakti vrata paccakhANa karIe chIe tethI. 5 praka-zrAvakamAM sAmAnya rIte kevA guNa hovA joIe? u -mAnusArIpaNAnA 35 guNa te temAM avazya hovA joIe. 6 pra-mArgAnusArIpaNAnA thoDAka guNo varNavI dekhAze ? u0-1 nyAya-nItithI kamANI karI te vaDe AjIvikA calAvavI. 2 sadAcArI thavuM ane kadApi lokaviruddha duSTa vyasa nAdika unmArge javuM nahi. khAnapAna saMbaMdhI paNa yogya viveka sAcavavo. 3 sarakhA AcAravicAravALA-ekamatavALA saMgAthe Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 15 ] vivAha joDavA, jethI zAntipUrvaka dharmakarma karavAmAM khalela na Ave. 4 sarva prakAranA pApa AcaraNathI DaratAM rahevu. 5 dezAcAra pramukha lakSamAM rAkhI nindApAtra na thavAya tema DahApaNathI vartavuM. 6 rAjA pramukha adhikArInA temaja pUjya viDila pramukha koinA paNa avaNu vAda kadApi khelavA niha, tathA sAMbhaLavA paNa nahi; kemake tethI bhAre anartha yA doSa pedA thAya che. cha sArA paDozavALA ceAgya makAnamAM sughaDatAthI rahevuM. 8 sadguNI saMta-sAdhu-mahAtmAnA yA suzrAvakanA satsaMga karavA. 9 mASitAdika vaDIleAnI AjJA mAthe dhAraNa karavI paNu leApavI nahi. 10 upadravavALA sthAnamAM javuM nahIM ke jethI dharmanI ane dhananI hAni thAya. 11 peAtAnI guMjAza( Avaka )nA pramANamAM ja kharca karaveA. 12 pAzAka paNa pAtAnI sthitinA pramANamAM ja rAkhavA. 13 buddhinA ATha guNeA dhArI tattvameAdha meLavI sadguNI thavu. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 16 ] zrI karkharavijayajI 14 barAbara sudhA-khAvAnI ruci jAgyA vagara khAvuM nahi. 15 niyamita vakhate sudhAnA pramANamAM ja pace tevuM bhejana karavuM. 16 dharmane sAcavI artha upArjana karavuM, temaja arthane hAni na pahoMce tema maryAdAsara kAma sevana karavuM, e rIte dharma, artha ane kAmane sAdhavAM. 17 bhojana samaye saMta-sAdhu-atithi ane mAtApitA dikanI avazya saMbhALa levI. te pachI bhejana karavuM. 18 guNIne pakSa kare eTale temanAmAM ja dRDha rAga dhare. 19 dezakALabhAva vicArI, nija zakti-baLa tapAsI ucita kArya karavuM. 20 dharmacusta sajajanonI bahumAnapUrvaka sevA-bhakti karavI. (svazreya mATe). 21 ucita rIte nija kuTuMbapiSaNa karatAM rahevuM. dina duHkhIne paNa yathAzakti sahAya ApavA mUkavuM nahi. 22 lAbhAlAbha saMbaMdhI yogya vicAra karI kAryAraMbha kare. ekAeka sahasAkAra na karavo. vicArIne pagaluM bharanAra sukhI thAya che. 23 e uparAMta lajajAvaMta thavuM vinayavaMta thavuM, dayAvaMta thavuM, samatAvaMta thavuM, vicakSaNa thavuM, lokapriya thavuM, Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 17 ] kRtajJa thavuM, iMdriyajitu thavuM ane kAmakodhAdi SaTaripunA vijetA thavuM, ItyAdi samasta guNo sevavA AdaravA yogya che. 7 pra-mArgAnusArIpaNAnA guNa vagaranA zrAvaka na kahevAya ? u -tevA guNa vagarano nAmamAtra zrAvaka bhale kahe, paNa paramArtha rUpe zrAvaka to e ane akSudratA-gaMbhIratA dika uttama guNavaDe ja kahevAya. 8 pra-vaLI akSudrAdika kayA kayA guNa AdaravA joIe ? u0-1 parAyA chidra-Sa jevAnI Teva paDI hoya te TALIne guNagrAhaka daSTi dhAravIAdaravI, gaMbhI. ratA rAkhatA rahevuM. 2 mAyA-kapaTa ke zaThatA tajI saralasvabhAvI thavuM. 3 sudAkSithatAvaMta thavuM-preraNAge parahita karavA taiyAra thavuM. 4 niSpakSapAtIpaNe jyAM satya hoya tyAM ja prIti dharavI. pa prANAte paNa asatya-dharmaviruddha bhASaNa na ja karavuM, temaja pArakI kuthalI nahi karatAM kaMI paNa hitakArI dharmacarcA karavI. 6 kuTuMba paNa dharmarucivALuM hoya, jethI dharmamAM sahAyabhUta thAya. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI kapUravijayajI 7 svata: paropakAra karavA prema pragaTe ane paropakAra sAdhe. 8 je kArya Adare te kArya kuzaLatAthI pAra pADe evI kAryadakSatA heya. 9 zarIranI ArogyatA ane indriyapaTutAdika saMbaMdhI sArI rIte saMbhALa rAkhe, ema samajIne ke te badhAM dharmasAdhananA aMgarUpa che. e ane bIjA keTalAka guNo upara varNavyA che, te sAthe hRdayanI komaLatA pramukha saguNavaDe jIva zrAvakadharmane lAyaka bane che. 9 pra-A badhA guNo bahu ja upayogI hovAthI bArIkIthI samajIne avazya AdaravA gya che. tenuM vizeSa varNana kayAM maLI zake ? u0-asarakAraka rIte dAkhalA dalIle sAthe te dharma ratnaprakaraNa, dharmabindu vigere graMthanA bhASAMtaromAM tenuM vizeSa varNana joI zakAze. bAkI sAmAnya rIte to jainahitopadeza bhAga-1-2-3, ane zrAvaka kalpataru vigeremAM paNa tenuM varNana joI zakAze. 10 pra-zrAvaka zabdano akSarArtha zuM thaI zake ? u0-za=zraddhAvaMta, va=vivekavaMta, ane ka=kiyAvata e artha thAya. 11 pra-sAmAnyata: zI zI karaNIthI zrAvakajIvana sArthaka lekhAya? Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 19 ] u- zrI jinezvaradevanI pUjA-sevAthI, zuddha mArgadarzaka gurunI sevAbhaktithI, jIvadayAthI, zubhapAtrane dAna devAthI, sadaguru pratye prema dhAravAthI, ane Agamavacanone sArI rIte zravaNa manana karI sanmArga grahaNa karavAthI zrAvakajIvana saphaLa thAya che. 1ra pra-vizeSata: zrAvakano kartavya dharma kevA prakArano che? u0 --hiMsA, asatya, adatta, maithuna ane parigrahane sarvathA tyAga thaI na zake tyAMsudhI tene amuka pramANamAM UMcuM lakSa rAkhI avazya tyAga karavA rUpa pAMca aNuvrata dhAravAM, temaja tene guNakArI thAya evAM traNa guNavaMta diviramaNa-dizA pramANa, bhegopaga pramANa ane anarthadaMDa viramaNa uparAMta cAra zikSAvrata-sAmAyika, dezAvagAzika, piSadha ane atithisaMvibhAga paNa avazya AdaravA yogya che. A zrAvagya dvAdazatrata ( bAra vrata ) ane tene ja lagatI zrAvagya vizeSa karaNa-11 paDimAo ( pratijJA vizeSa) mATe paNa dharmabindu, zrAvakajJapti vigeremAM sAruM varNana karAyeluM che, temaja zrAvakakapatarumAM paNa e saMbaMdhI kaMIka vistArathI varNana karAyeluM joI zakAze. jijJAsu mATe te bahu upayogI che. 13 pra-zrAvagya kartavyanuM saMkSepathI kyAM varNana karA celuM che? Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20 ] zrI aravijayajI u0-"daliri " e sajhAyamAM je kartavyanuM digadarzana karAveluM che teno kaMIka bhAvArtha "jaina hitabodha'mAM samajAvavAmAM Avelo che. tene vistArArtha tenI TIkA uparathI samajI zakAya tema che. 14 pra-susAdhu janone kartavya dharma kevA prakArano kahelo che. u-temane to pUrvokta hiMsA, asatya, adatta, maithuna ane parigrahane mana, vacana ane kAyAthI karavA, karAvavA ane anumodavAno sarvathA tyAga ane zuddha ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane asaMgatAne sarvathA svIkAra karavA rUpa pAMca mahAvratone dhAravAM, pAMce Indriyono nigraha karavo, krodhAdika cAre kaSAyone jaya karavo ane mana, vacana tathA kAyAnA daMDathI viramavuM. e rIte 17 prakArano saMyama dharma AdarIne sAvadhAnapaNe pALavArUpa kartavya dharma che. ane e uparAMta uttama prakAranI kSamA, mRdutA, saralatA, saMtoSa, tapa, saMyama, satya, zauca, akiMcanatA ane brahmacarya rUpa daza prakArano paNa yatidharma sArI rIte samajIne susAdhu janoe sevavA gya che. temane yogya dvAdaza " bhikhu paDimA" paNa ArAdhanA yogya kartavya dharma che. 15 pra-A jinezvaradezita dharmarUpa mahAvRkSanuM mULa zuM che ! u-vinaya (guNa-guNuM pratye namratA) e ja enuM mULa che. 16 pra-vinayanA sAmAnya bheda-prakAra samajAvaze? Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 21 ] u0-1 vaMdana, sukhazAtAdi pRcchA, yathAyogya anna pAna, vastra-pAtravaDe bhakti. 2 saguNa sAdhu pramukhanA saddaguNavaDe temanA pratye hRdaya premabahumAna. 3 temanAmAM pragaTelA uttama guNonI svamukhe prazaMsA karavI. 4 temanAmAM najare AvatAM najIvA doSonI upekSA karavI, samakSa tevA najIvA avaguNa ughADA pADavA nahi. 5 kaI paNa prakAranI avajJA-AzAtanA thavA na devI. 17 pra-devavaMdana ane guruvaMdana karavA saMbaMdhI vidhi-viveka spaSTapaNe kayA kayA sthaLe batAvavAmAM Avela che. u-devavaMdana bhASyamAM ane guruvaMdana bhASyamAM te saMbaMdhI spaSTa khulAso che. je bhaSyitraya nAmanA pustakamAMthI vivecana sAthe joI zakAze. vaLI " jaina hitabedha" AdimAM paNa prasaMge prasaMge te viSaya cale che, tema ja zrI zatruMjaya mahAtIrthAdi yAtrAvicAra ane caityavaMdana stuti stavanAdi saMgrahamAM A saMbaMdhI yathAyogya varNana ApavAmAM AveluM che, te samajavuM sulabha paDe evuM paNa che, tethI sahune te vAMcavA bhalAmaNa che. 18 praha-japa tapa vrata niyama saMbaMdhI paccakhANa karavAne Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 22 ] zrI kapUravijayajI vidhi-viveka phuTa rIte kyAM varNavavAmAM Avela che? ke je lakSagata thaI zake. u-pUrvokta bhASyatrayamAM ja paccakhANa bhASyanA adhi kAre tenuM spaSTa varNana che. 19 pra-A saghaLI karaNa vidhi sahita karavAne UMDe hetu ke have joIe? u0-rAgadveSavALI mana, vacana ane kAyAnI capaLatA-duSTatA nivArI, uttama AlaMbana yege temane nirmaLa jJAna, darzana ane cAritramAM nirdoSa rIte sthira karavA ane anukrame sarvathI agecara paramAnaMda padamekSa prApti karavI e ja uttama hetu che. 20 pra-ga anuSThAna eTale zuM? ane te zuM lAbhadAyaka thaI zake ? u--paramapada je mekSa te sAthe joDI Ape e samyaga jJAna, darzana ane cAritra saMbaMdhI AcAra te tamAma yoga anuSThAna kahevAya. tethI sAdhakane aneka prakAranI siddhio ane aMte mokSa prApta thaI zake che. itizama. [zrI jaina dharma prakAza pu. 30, pR. 283] Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 23 ] sAra sukhadAyaka subhASita vacane "uttama puruSanI uttama prasAdInI koNa avagaNanA kare ?" 1 sujJa zubhAzaya ! tArA bhalA mATe niraMtara lakSapUrvaka tAre ziSTa puruSasevita sanmArganuM sevana ALasa rahita karavuM. 2 ziSTa puruSavaDe kavoDAyelA pApakarmona sadA ya parihAra kare. 3 vItarAga sarva bhAlAM tattva viSe barAbara zraddhA rAkhavI. 4 anya kapolakapita mithyA vacano upara vizvAsa na rAkhavo. 5 sArAM AlaMbana meLavI namratApUrvaka satya jJAna saMpAdana karavuM. 6 dharmane dIpAvanAra sadAcAranuM prIti dharI sadA ya sevana karavuM. 7 ADe mArge dorI janArI IndriyanuM sArI rIte damana karavuM. 8 moha pamADanArI strIone saMga-prasaMga jema bane tema ocho karavo. 9 pariNAme duHkhadAyI evAM viSayasukhanI lAlasA jema bane tema ghaTADavI. 10 parama upakArI jinezvaradevanI sadA ya sevAbhakti AdarathI karavI. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24 ] zrI kapUravijayajI 11 sanmArgadarzaka gurujanonI paNa tevI ja rIte sevAbhakti karavI. karmabaLane bALI nAMkhanArI tapasyAnuM paNa zakti mujaba samatAthI sevana karavuM. 13 svaparane hitarUpa thAya evuM ja vacana bolavuM, anyathA mauna rahevuM. 14 dhoLe dahADe dhADa pADanArA rAgadveSano jema bane tema samatA vaDe jaya kare. 15 kedha, mAna, mAyA ane lobhane duHkhadAyaka samajI kSamA, namratA, saralatA ane saMtoSanuM sevana karI te vaDe temane jItI levA. 16 ahiMsA athavA dayAne zAstranItithI sArI rIte samajIne sevavI. sahu koI jIvone nija samAna lekhI koI sAthe pratikUlatA rAkhavI nahi. 17 game tevA saMjogomAM paNa satya vratane lAMchana lagADavuM nahi. 18 game tevI parAI vastu anItithI laI levA kadApi paNa IcchavuM nahi. AmAnI unnati karavAne akasIra upAya mana, vacana ane kAyAnI pavitratA sAcavI rAkhI brahmacarya pALavuM e che. 20 parigraha saMbaMdhI mUccha-mamatA jema bane tema pariharavA kamI karavI yukta che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 25 ] 21 saMsAranuM viSama svarUpa joI viraktapaNe nijahita sAdhI levuM. 22 saguNonI prApti ane puSTi mATe salluNI janono saMga kare. 23 rAga dveSa ane mohathI sarvathA mukta thayelAne ja vIta rAga (deva) mAnavA. 24 pAtrApAtrane vivekavaDe pichANI laI pAtra-supAtrane bahu premathI dAna devuM. 25 bhavya jIvone bhaktipramukha AlaMbana mATe jyAM jina maMdira na ja hoya tyAM zAstranIti mujaba jayaNapUrvaka karAvI ApavAmAM lAbha che; paNa jyAM prathamathI ja hoya tyAM te tene jIrNoddhAra ja karAvavo lAbhakArI che. 26 maitrI, muditA, karuNA ane mAdhyasthatA pramukha uttama bhAvanAo sadA ya bhAvavI. 27 aneka dUSaNathI bhareluM rAtribhUjana karavAnI kuTeva tajI devI ja yukta che. 28 hitAhita-lAbhAlAbha jethI spaSTa samajAya evA vivekane jarUra Adara. jenAthI duHkhane vadhAre ja thAya evI beTI mAyA-mamatAno tyAga karavo. 30 A agAdha saMsArasAgarano vahelAsara pAra pAmavA prabaLa prayatna kare. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra6 } zrI karavijayajI 31 --dhIraja-samatAne sukhadAyI samajIne tenuM punaH puna: sevana karavuM. 3ra zokane sarva rIte nukazAnakArI samajIne tene jaladI tyAga karavo. 33 IrSA-adekhAI, vaira, jhera pramukha duSTa vRtti tajI manane - zuddha-nirmaLa karavuM. 34 uttama dharma sAmagrI pAmIne jarUra mAnavabhavanI saphaLatA karI levI. 35 samajapUrvaka amUlya vrata AdarIne kadApi vratabhaMga kare nahi. maraNa samayaparyanta samAdhi sacavAI rahe evI khaba kALajI rAkhavI. 37 A bhava parabhava saMbaMdhI asAra sukha-bheganI IcchA tRSNA rAkhavI nahi. 38 svakartavyadharmane sArI rIte samajIne sAvadhAnapaNe pALavA prayatna karo. 39 navakAra mahAmaMtrane haiyAnA hAra samAna lekhI tenuM sadA ya smaraNa karavuM. 40 janma maraNanI mahAvyAdhi sadaMtara dUra karavA mATe dharma rasAyaNanuM sevana karavuM 36 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 27 ] 41 zudhdha vairAgyabaLa meLavI, deha lakSmI pramukha kSaNika padArthonA meA tajI devA. sadA sadA dviveka rUpa AMtara cakSunA upayoga karyo karaveza. 42 43 44 dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa dharma saMkhaLa (bhAtuM) ane teTaluM sAthe lai levA cUkavuM niha. '' 41 maLe tyAre kUvA khAdavA kAma Ave nahi. ', mAnavabhava pramukha uttama dhasAmagrI phrI phrI maLavI muzkela che ema sArI rIte samajI rAkhI zIghra svahita karI levA lakSa DhAravu. 45 puruSArtha sevanavaDe game tevA kaThIna kAryanI paNa siddhi thaI zake che evA nizcaya karI, pramAda mAtra dUra karI, puruSAthI banavu. e vaDe sakaLa kAryasiddhi thai zakaze. itizam [ jai. dha. pra. pu. 35. pR. 210-211 sa'. 1975 ] ApaNe dayALu chIe tenI sAbitI zI ? vhAlA baMdhuo ane heMne ! ApaNA hRdayamAM dayA vasI che ema kyAre ane zI rIte lekhI zakAya ? jyAre bIjA jIvAnI dayAmaNI sthiti joI ApaNuM dila drave-mana pIgaLe ane pApakAraSTithI temanu du:kha dUra karavA tana-mana-dhanathI udyama karAya tyAre ja ApaNuM dila dayALu-kAmaLa che ema kahI zakAya. A khAkhatamAM mIjA game te kahe paNa ApaNuM aMtaHkaraNa ja sAkSI Ape che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 28] zrI kapUravijayajI dayA-anukaMpAne guNa ApaNAmAM jema bane tema vadhAre khIlavavAnI jarUra che. vaLI te dayA-anukaMpA paNa DahApaNabharI hovI joIe. te guNa ApaNAmAM jeTale aMze khIlate jaze teTale aMze ApaNe pavitra dharmanA adhikArI banI zakazuM kema ke dayA ja dharmanuM mULa che, tema ja satya, pramANikatA, brahmacarya, suzIlatA ane mUrchA-mamatArahitapaNArUpa asaMgatAdika vrata mAtra te dayA athavA ahiMsAnI rakSA mATe ja che. sarva jIvo jIvita Icche che, kaI maraNa IchatA nathI; ane jevI sukha duHkhanI lAgaNuM ApaNane thAya che tevI ja anyane paNa thAya che ja to pachI kaI paNa jIvane pratikULatApIDA upaje tevAM AcaraNa nahi karatAM temane sukha-samAdhi upaje evA ja AcaraNa karavAM joIe. sukhanAM athI janoe koI jIvane kadApi pratikULatA upajAvavI nahi. "sarve sukhI thAo ! save roga rahita thAo! sarve maMgaLamALA pAme! kaI pApAcaraNa nahi kare ! AkhI duniyAmAM sukha-zAnti prasare ! jIvamAtra eka bIjAnuM hita karavA tatpara thAo ! doSa mAtra dUra thAo ane sarvatra sukha samRddhi prApta thAo !" AvI udAra maitrI bhAvanA ApaNA darekanA dilamAM daDha thavI joIe. duHkhI jIvanamAM pragaTa du:kha dUra karavA udAra dilathI banatI madada karavA uparAMta teo kAyamane mATe duHkhamukta thAya evA buddhigamya upAya batAvavA. sukhI temaja saguNI janone dekhI dilamAM pramudita thavuM ane game tevA kaThera karma karanAra upara paNa dveSa nahi karatAM te sudharI ThekANe AvI Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 29 ] zake ema jaNAya teA tenA para karuNA karavI, nahi te| upekSA karIne paNa svaparahitakArI anya ucita AcaraNA karavA mATe kAyama tatpara rahevu. itizam [ re. . pra. pu. 35, pR. 211] sadAnamAM abhayadAna zreSTha che tevI kharI khAtrI karI pramAda va tevuM ja vartana karavuM icchatA " sakAi jIvita icche che keAi maravA nathI. " ema yathArtha samajIne sAdhu nigraMtha janA sava kAine va AtmasamAna lekhe che, kAine bhaya trAsa ApatA nathI. sAdhu nithAnI peThe sarva jIvAne abhaya ApI zakAya te teA uttama vAta ja che; paraMtu tema sarvathA karavuM banI na zake teA jeTaluM zakaya hAya teTalu tA avazya karavuM ja joie. je mahAnubhAvA uttama prakAranI kSamA, mRdutA, saralatA ane satASAdika sadguNeAne dhAraNa karI krodhAdika kaSAyAne jItI zake che, indriyane kabaje rAkhI viSayAsaktithI dUra rahe che, daDha saMyamabaLathI satyAdika mahAvratAnuM parizIlana kare che ane pavitra vicAra vANI ane AcAranu sevana kare che, tevA saMta sAdhu janAja sarva jIvAne pUrNa rItyA abhayadAna dai zake che, khAkInA gRhastha janA tA thADe ghaNe aMze jIvAne abhayadAna dai zake che. jJAna ane pachI zAstrakAra kahe che ke " paheluM ahiMsA-athavA dayA 1.kemake ahiMsA athavA dayAnuM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kapUravijayajI lAbha [ 30 ] levAnA jJAna athavA yathArtha svarUpa samajyAthI ja tenA yathA prasaMga pramAda rahita sAdhI zakAya che, yathArtha samaja vagara te ahiMsA athavA dayAne badale hiMsAnA mA paNa AdarI levAya che. yathArtha jJAna athavA samajavaDe je sarva jIvAne sva Atma samAna samajI tathAprakAranI dRDha zraddhA rAkhI pramAda tajI satyAgraha dhArI sva kartavyamA thI lagAre zruta thatA nathI tevA sa Mta-mahAtmAe ja sarva jIvAne sarvathA abhaya ApI zake che, paraMtu jee pramAdavaza thai sva kanyakamAM zithilatA dhAre che te te mahAvrataneA joie tevA lAbha lai zakatA nathI. vicArathI vANIthI ane kRtithI jema jAte hiMsA karAya che tema anya pAse paNa karAvAya che, tathA tenuM anumeAdana paNa karavAmAM Ave che. mana, vacana ke kAyAthI ukta jIvahiMsA karavA karAvavA ke anumedavAthI sathA viramavuM tenuM nAma ja saMpUrNa abhayadAna kahevAmAM Ave che. sukhadu:khanI lAgaNI sahune samAna hovAthI koI jIvane pratikULatA upajAvavI nahi. game te prasaMge hRdayamAM komaLatA dhArI jayaNAthI pravartavuM. jethI jIvAnI rakSA thAya tevAM sukeAmaLa upagaraNAnA ja upayAga karavA, tema ja janma jarA maraNanA du:khathI sarvathA mukta thavAya tevA saMyamamA mAM apramattapaNe viharavA dattacitta-ekaniSTha banI rahevu yathArtha zraddhA, jJAna ane cAritranuM yathAvidhi ArAdhana karavAthI pAte abhaya-nirbhaya bane che ane aneka jIvAne abhaya ApavA zaktivAna thai zakAya che. itizam [ jai. dha. pra. pu. 41, pR. 239 ] Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 31 ] jena kamane khUba lakSyamAM levA gya khAsa upayogI sUcanAo 1 sukhanA athI sahue jarUra paDatAM zuddha, svadezI vastune ja Adara kare, svadezI ke videzI braNa vastuothI sadaMtara dUra ja rahevuM. 2 ApaNAM saghaLAM sthAvara ane jaMgama tIrthonI rakSA ne sevA mATe vizeSa sAvadhAna rahevuM. temanI khAtara potAnAM prANa pAtharavA paNa na cakavuM, jarUra paDatAM pitAnuM sarvasva arpaNa karI devuM. 3 kevaLa dekhAdekhI nahIM karatAM, lAbhAlAbha samajI, hitAhita vicArI, svaparanI unnati sadhAya tevA zuddha saraLa upAya AdaravA sarvee prayatna karo. 4 saMsAranA mULarUpane sarva saMkalezanA sabaLa kAraNarUpa krodhAdika cAre kaSAye nivAravA, ane svAnubhavapUrvaka sarvasa vItarAga paramAtmAe ekAnta hitabuddhithI bhAkhelo kSamAdika daza prakArane pavitra dharma sevavA yathAzakti jarUra yatna kare. 5 prabhunI parama zAnta mudrAne sthira mane pUcha, acI, stavIne evI ja prArthanA karavI ke ApaNe temanA pavitra mAge pavitra banIe tevuM baLa pAmIe. 6 jinapUjAmAM zarIrazuddhi, vastrazuddhi, manazuddhi, sthAnazuddhi, pUjo pagaraNa zuddhi, nyAya dravya ( dravyazuddhi), vidhizuddhi samAcaravA koIe bedarakAra na ja rahevuM. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 32 ] zrI kapUravijayajI 7 parihatacitanarUpa maitrIbhAva, paradu:kha daLavArUpa karuNA bhAva, paranu sukha joi prameAda dharavArUpa muditA bhAva ane paranA doSanI upekSA karavArUpa mAdhyastha bhAva-dharmanI rakSAne vRddhi karanAra heAvAthI ekAnta hitakArI jANI AdaravA ceAgya che. 8 nAnA kSudra jaMtuenI rakSA pIDA karIe te na ja zele. saiAne ucita hitAcaraNa ja karavu zeLe. karIe ne meTA jIvAne AtmasamAna lekhI sarvatra 9 svAnI khAtara keAine nukazAna karavuM na ghaTe. paramAnI khAtara ane teTaluM ghasAvu-sahana karavu tuccha svArthanuM vismaraNa karavuM ne AgaLa vadhavu ja ghaTe. 10 " pAMjarApALA khAtara jeTalA bhAga apAya che tethI adhika sAdhI bhAisne mATe temanI dravya bhAva unnatine mATe svakartavya samajIne ApavA ' eTaluM paNa ApaNI AjubAju thai rahelI samAjanI bhAre viSama sthiti joIne na zikhI levAya teA pachI ApaNe vivekazUnyanI puktimAM ja lekhAvAnu rahyuM. 11 svadharmIonu sagapaNa keTaluM badhuM mahatvanuM zAstrakAre vakhANyuM che, tenI zraddhA-pratIti lAvI, dharmothIjanAe tenA Adara karavA ghaTe che. 12 leAkapravAhamAM taNAi ghaNAM kAryomAM chUTe hAthe dravya kharcAya che; paraMtu ucitatA sAcavavA pUratuM lakSya nahIM rahe. vAthI te kharAkhara UgI nIkaLatuM nathI. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 33 ] 13 nAnI moTI bIjI ghaNuM samAjomAM keLavaNIne khUba pracAra karavA jeTaluM lakSya apAya che teTaluM lakSya ApaNe ApatA rahIe te zI bAkI rahe? keLavaNI ahIM vizALa arthamAM samajavA egya che. 14 kharI keLavaNu vagaranuM ApaNuM jIvana sukAna vagaranA vahANa jevuM nakAmuM thAya che, ema samajI have te dizA tarapha khAsa vaLavuM joIe. 15 ApaNe prajA A harIphAInA vakhatamAM unnati karanArI keLavaNI vagara bIjI prajA sAthe kaI rIte ne kayAMsudhI TakI zake te vicAravA jevuM che. 16 bIjA lakhalUTa kharco vAha vAha meLavavAnI khAtara karAtAM hoya te aLasAvI teno pravAha ApaNI prajAne khAsa jarUranI saghaLI keLavaNuM ApavAnA sAdhano pUrA pADavAmAM-jeDavAmAM Ave to zI khAmI rahe? 17 ni:svArtha paNe AvAM jarUrI kAmamAM bhega ApanAra nI kIrti paNa keTalI vadhe ? paraMtu nakAmI hoMsAtuMsI tajI paramArtha buddhi jAgrata thAya to ja te bane. 18 ApaNI prajAmAM kaI jAtanuM durvyasana na rahe tevI tAlIma ApavI ja hoya to prathama mAtApitAdika vaDIlee ja badhAM durbasane tajavAM joIe. 19 ApaNI saMkhyA dinapratidina kema ghaTatI jAya che tenAM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 34 ] zrI karavijayajI kharAM kAraNa zodhI-samajI dUra karavA dareka sAcA jena bhAI bahene daDha prayatna kare joIe. 20 zarIranuM Arogya sacavAya evA saghaLA niyamo lakSyamAM laI jAte pALavA ane ApaNA badhA kuTuMbamAM paLAvavA daDha Adara rAkhavo joIe. zuddha sAtvika khAnapAna, zuddha havApANI ane prakAzavALA nirdoSa sthAnanI khAsa pasaMdagI karavI joIe. 21 roga-vyAdhi e ApaNI ja bhUla-gaphalatanuM pariNAma lekhAya che, teve vakhate tenA nivAraNArthe nidoSa upAya karavAne badale kaMIka sthaLe dhamAdhama karI mUkI vadhAre kaphoDI sthiti UbhI karavAmAM Ave che, tene badale tenuM mULa kAraNa zodhI sudhAravA tarapha lakSya rAkhavA ane ApaNI bhUlanI je kudaratI zikSA maLe che te zAMtathI sahana karI laI pharI tevI bhUla na karavA jAgrata rahevA jeTaluM baLa meLavI teno sadupayeAga karatAM zIkhazuM tyAre ApaNe dahADo jarUra vaLaze. Itiza. [ je. dha. pra. pu. 41, pR. 239. ] sabaMdha vAkyAmRta. ( 1 ) ApaNI unnati kema thavA pAme? ApaNAmAM sadvicAra jAgRtine badale sadvicArazunyatA vadhI paDI che, tethI ja kharo svArtha tyAga na karatAM paramArthathI dUra Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 35 ] rahI, svArthIdha banI, leAbhatRSNAnA pravAhamAM taNAi, ApaNI avanati ApaNe hAthe ja karI rahyA chIe. kharI unnatinA paMthe teA keAi viralA ja cAlatA haze. teo tA game tevA vikaTa saMcAgeAmAM paNa peAtAnA nizcitamAthI DagatA nathI. tee phaLane mATe adhIrA thayA vagara niSkAma sevA karyA ja kare che. evA mahAtmAonA dAsa-kiMkara ke ziSya thavAmAM atyaMta lAbha che. temanA satata saMsarga-samAgama-paricayavaDe ApaNAmAM jaDa ghAlI rahelI vicArajaDatA echI thAya che, vicArajAgRti udita thAya che, svArthIdhatA TaLe che, ne kharA svArthatyAga yA paramAnA mArga khullA thAya che, jethI pariNAme svapara unnati sukhe sAdhI zakAya che. tevA mahAtmAone mana te AkhI Alama kuTubarUpa bhAse che; kema ke temanI dRSTi eTalI badhI vizALa ane paramAdI banI hAya che. temanA Azaya samajI yathAzakti tenu anukaraNa karanAra sahRdaya bhAi aheneA paNa avazya svaunnati sAdhI anyane anukaraNa cAgya ane che. AvAM uttama janeAnI bhavya karaNInu anumAdana karanAra paNa sukhI thAya che. ( 2 ) kaleza-kusapa mAtrane tajI daI sapa yA aikayatA karavAnI bhAre jarUra jyAMsudhI jJAnI mahAtmAonAM hitavacanAne avagaNI ApaNe ekabIjAnA avaguNNA ja joyA karazuM, dUdhamAMthI paNa pUrA kADhatA rahIzu, dveSa ja zodhyA karazu tyAMsudhI ApaNI unnati kadApi thai nahIM ja zake, jayAre kAgaDA jevI deSaSTi Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 36 ] zrI kaEravijayajI tajI, haMsa jevI ujajavala guNadaSTi AdarazuM; pApabuddhi tajI, pavitra nyAyabuddhi sevazuM; irSyA-adekhAI tajI, guNAnurAgI banazuM; tAmasI vRtti tajI, zAnta-sAtvikavRtti sevazuM; mAyAcArIpaNuM tajI, saralatA AdarazuM; rAgadveSa yA pakSapAta tajIne samatolapaNuM sevazuM; kalezI-virodhI bhAva tajI, prasannabhAva AdarazuM; achatAM ALa devA jevA tuccha bhAvane tajI, gaMbhIra banazuM cADiyA khera vRtti tajI, ApaNA ja doSa dUra karazuM; paraniMdAnI Teva tajI, paraguNa grahaNa karazuM; svanindA-stuti sAMbhaLI harSa-zakathI aLagA rahIzuM; nirdabhapaNuM AdarazuM, ane zuddha tatvazraddhAnuM sevana karavA sAthe svasamAna dharma pALa nArA sAdhamIjane upara anahada prema dhArazuM, temanA du:khe du:khI ne temanA sukhe sukhI pitAne mAnazuM, temanuM duHkha pheDavA banatuM karazuM, ne bIjAne sukhI ke saguNI dekhIne pramoda dhArazuM tyAre ja ApaNAmAM kharI aikyatA sthapAze, ane tyAre ja ApaNI kharI unnati thaI zakaze. atyAre ApaNI samAjanI sthiti e bAbatamAM bahu zocavA jevI thaI paDI che. jyAM tyAM ekatA karIne joDavA karatAM svachaMdapaNe Apakhuda vartanathI toDavAnI ja vAta vadhAre saMbhaLAya che ne najare paDe che; paNa joDavAmAM ja kharuM puruSAtana vAparI sArthaka karavAnuM che. te lAbha kaIka virala jane ja laI zake che. mehanA prabaLa udayathI svachaMdatAvaza sArAM kAmene toDatA to vAra nathI lAgatI, paNa mehAMdha banI sArA kAmamAM bhaMgANa pADavAmAM potAnI zaktino geraupayoga karanAra svaparanI bhAre khuvArI ja kare che, tethI ja jJAnI puruSo pokArI pokArIne tevA dareka prasaMge sAvadhAna rahI, svaparahitanI rakSA ne vRddhi Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 37 ] thavA pAme tema kuzaLatAthI ja vartavA upadeze che, te ja kharI dayA athavA ahiMsAnuM rahasya samajI, dayAdhamIno dAvo karanAra sahue lakSyamAM rAkhI levA yogya che. (3) marajI mujaba nakAmI TIkA karavAthI bhAgyeja lAbha thaI zake che pArakI niMdA-TIkA karavA bahAra paDanArA ghaNe bhAge parAyAM chidro ja zeAdhatA phare che. tevuM kaMIka bhegajege temanA jovAmAM ke sAMbhaLavAmAM Ave ke tarata ja tenA upara vacanaprahAra karavA talapApaDa thavA mAMDe che. temAM potAnI buddhizakti sAthe samayane paNa bhAre bhega Ape che, temAM temane bhAre rasa paDe che; tethI najIvI vAtane bhAre bhayaMkara rUpa ApI, rajanuM gaja jevuM karI mUke che ane aneka sahadaya jananI lAgaNI dUbhave che. potAnA AvA kalpita vyApAramAM hAra thavAthI te thAkatA nathI paNa aneka yuktiprayukti keLavI teno vistAra karatA jAya che ane lokamAM vadhAre ne vadhAre hAMsIpAtra bane che. sajajana mahAtmAo AvI bhAMjagaDa karavI pasaMda karatA nathI. teo to potAnI bhUla samajatAM ja sudhArI le che ne jarUra jaNAtAM jAhera paNa karI de che. tyAre paNa niMdya nidAkharo to kAkhalI ja kUTatA rahe che. sAmA jIvane sudhAravAno e sAce mArga nathI. banatAM sudhI to ekAMtamAM mananI zAMti jALavI rAkhI, kevaLa hitabuddhithI prerAI zuddha premavaDe je kaMI hita. vacane kahevAmAM Ave che tenuM ja pariNAma ghaNe bhAge mana Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 38 ] zrI kapUravijayajI mAnyuM suMdara Ave che, AkSepaka zailI to UlaTI vighAtaka nivaDe che. tene tyAga karavAmAM ja kharuM DahApaNa rahyuM che. Itizam [ je. dha. pra. pu. 41, pR. 241. ] sajjana mahAzayane kadApi prakRtivikAra thavA pAmate nathI. 1 gAya, bheMza ane ajAdikanAM dUdhanuM dahIM bIje divase ke te divase ja (tatkALa) thAya che; paraMtu kSIrasamudra te adyApi paryata jevo ne tevo vikRti rahita rahyo che. tenuM dahIM thavA pAmyuM ja nathI. kharI vAta che ke mahAzayane vikAra kema thAya ? 2 gaMgA nadI pApane, caMdramA tApane ane kalpataru vRkSa dInatAne dUra kare che, tyAre saMta mahAzaye pApa, tApa ane dInatA e badhAne dUra karI nAMkhe che. saMtone samAgama sadA ya sukhadAyI nivaDe che. 3 prakopita karelA evA saMta-sAdhunuM mana vikriyA pAmatuM . nathI. eka uMbADIyAvaDe samudranuM pANI kaMI garama thaI zakatuM nathI. 4 paropakAra kare, priya balavuM ane sAco neha kare ... te sajanone kudaratI svabhAva ja hoya che. caMdrane koNe zItaLa karyo che? jema e svAbhAvika rIte zItaLa che tema sajajane AzrI paNa samajI levuM. 5 sajajanenI samIpe kahelA sUkta vacane zebhAne pAme Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 39 ] che, paraMtu du nAnI pAse kahevAyelAM e ja vacanA araNyamAM rudana jevAM nakAmA thai paDe che. eTale badhA paTAMtara sajjana durjana vacce rahe che. 6 sajjanAnu citta saMpatti vakhate kamaLa jevuM keAmaLa banyuM rahe che; ane Apatti vakhate emanuM citta vajA jevu kaThaNa banI rahe che te yukta ja che; kema ke vasaMta mAsamAM vRkSanAM patra ghaNAM ja kuNA heAya che ane grISma RtumAM te patra kaThaNu-majabUta banI jAya che. 7 suvarNa ne jema jema agnimAM nAMkhI tapAvavAmAM Ave tema tema tenA vAna vadhatA ja jAya che( temAM kALAza AvavA pAmatI nathI ); candanane jema jema ghasavAmAM Ave che tema tema te majAnI khuzae Ape che ( ghasanAra, pIDA karanAra ke chedI nAMkhanArane paNa caMdana tA peAtAmAM rahela piramala-khuzame ja ApyA kare che ); zelaDIne jema jema cheDavAmAM ke pIlavAmAM Ave che tema tema te pAtAmAM rahelA madhura rasa-svAda ja Ape che; tevI ja rIte prANAnta kaSTa Avye sate paNa sajjanA peAtAnI svAbhAvika prakRtine sAcavI rAkhe che. itizam . [ je. dha. pra. pu. 31, pR. 107] sadguNa prApta karI levA sujJa janAe karavA oitA prayatna. 1 uttama puruSA pAtAnA ja guNeAvaDe prasiddhi pAme che, madhyama puruSA pitAnA nAmathI prasiddha thAya che, adhama puruSa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 40 ] zrI kapUravijayajI mosALanA nAmathI oLakhAya che ane adhamAdhama puruSa sAsarAnA nAmathI oLakhAya che. 2 sadgaNe prApta karI levA sujJa janee avazya prayatna karavo joIe, kema ke saguNanA meLe ja saghaLuM sukha prApta thAya che. saddaguNavaDe ja caMdra zivanA alaMdhya uttamAMga (mastaka) upara nivAsa karyo che. saddaguNa sarvatra mArga karI sthAna meLavI zake che, ane prazaMsA pAme che. 3 mRgalAnuM mAMsa, hAthInAM dAMta, vAghanuM carma, vRkSanAM phaLa, strInuM suMdara rUpa ane manuSyanI lakSmI eTalA vAnAM teone UlaTA hAnikAraka thaI paDe che. e guNe paNa tene nukazAnakArI thAya che. 4 nirdhane dIdheluM dAna, adhikArInI kSamA, yuvAnanuM tapa, jJAnInuM mauna, sukhI janenI icchA-nivRtti ane sarva prANI upara dayA e saddaguNe, jIvane sadgatimAM laI jAya che. 5 zaThatAvaDe dharma, kapaTavaDe mitratA, paropatApavaDe samRddhi bhAva, sukhavaDe vidyA ane baLAtkAravaDe nArIne je vAche che te pragaTapaNe mUrkha-ajJAna che. - 6 yati, vratI, pativratA ( strI ), zUra, vIra, dayAvaMta, tyAgI, bhegI ane bahuzrata ( paMDita ) jane satsaMga mAtrathI pApane bALI nAMkhe che. 7 athI cAcakane je na devAya te dhana zA kAmanuM? zatruene nigraha na karAya te baLa zA kAmanuM? dharmAgAra na Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [41 ] sevAya che te jJAna zA kAmanuM? indriyanuM damana na karAya te jIvita zA kAmanuM? te dhana, te baLa, te jJAna ane te jIvita ja saphaLa che ke jene svapara upakAra mATe upayoga karI zakAya che. 8 saMpUrNa kuMbha chalakAto nathI, adhUro ghaDo hoya te ja chalakAya che, vidvAna ane kuLavaMta hoya te garva karatA ja nathI, je saddaguNa vagaranA hoya che te ja bahu bakavAda karatA ApavaDAI hAMke che. 9 saguNorUpI sAcA ratnone saMcaya karI levA sadAdita prayatna seva. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 31, pR. 108 ] zAstra upadeza yAne hitazikSA 1 he mitra! sapuruSathI apamAna pAmavuM sAruM paNa nIcanI sobatathI kulAvuM sAruM nathI. ghaDAnI pATu khAnAre zobhe che paNa gardabha upara asvArI karanAra zobhato nathI. puruSanuM kaTAkSa vacana paNa pariNAme ghaNuM ja lAbhadAyaka thAya che, paNa nIcanI prazaMsA lAbhakArI thatI nathI-ema samajI nIcenI saMgati tajI uttamanI ja saMgati karavI. 2 sahunuM sAruM cintavavAthI ApaNuM paNa sAruM thAya che, ane sahunuM bUruM ciMtavavAthI ApaNuM paNa bUruM thAya che. jevuM karavuM tevuM ja pAmavuM. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 42 ] zrI kapUravijayajI 3 kaSTa vakhate mitranI parIkSA thaI zake che, zUravIranI parIkSA raNasaMgrAma vakhate thai zake che, ziSyanI yA cAkaranI parIkSA vinaya vakhate thAya che ane dAnInI parIkSA duSkALa vakhate thAya che. 4 strInA viyAga, svajananA apavAda, mAthe raheluM karaja, kRpaNunI sevA-cAkarI ane nirdhana avasthAmAM svajana melApa. e pAMca vAnAM agni vagara kAyAne khALe che. (jIvane zalyanI jema sAle che.) 5 kAgaDAmAM zaiAca (pavitratA), jUgArImAM satya, sarpamAM kSamA, strImAM kAme pazAMti, kAyaramAM dhairya ane madyapAna karanAramAM tattvaciMtA jema asa Mbhavita che tema rAjA keine kAyamI mitra hAya evu kANe dekhyu` ke sAMbhaLyuM che ? e vAta saMbhavita ja nathI. 6 zAstra upara ekaniSThA ( dRDha zraddhA ), zAstranA sugama medha, huziyArI, priya pazca ane satya vANI, vakhatasara kAma karavAnI Teva ane apUrva buddhibaLa e guNeA vyavahAramAM ghaNA upayAgI che. 7 mUni mUrkha sagAte ane paDitAne paMDita saMgAte ema sarakhe sarakhAnI prIti hAya che. 8 kaSTa vakhate paNa dhairya na tajavu, kema ke thai thI jIva kaSTane tarI zake che. 9 duniyAmAM ( pAtra ) dAna jevA koi nidhi nathI, leAla samAna keAi zatru nathI, zIla samAna kAi bhUSaNa nathI ane satASa samAna keAI dhana nathI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 43 ] 10 leAbhI mANasa gurune ke ane gaNutA nathI, kAmI mANasa bhayane ke lajajAne gaNatA nathI, vidyAtura sukha ke nidrAne gaNatA nathI ane kSudhAtura ruci ke veLAne gaNatA nathI. 11 saviveka bIjo sUrya ane trIjuM netra che, tethI khIjI vAta tajI phakta tene ja Adara kare. itizama. [ zve. dha. pra. pu. 31, pR. 109 ] zAstrAdha 1 aneka sazayAnA uccheda karanAra ane parAkSa (apragaTa) arthane batAvanAra evuM zAstra zAstracakSu nathI te adha ja che. sarvanuM leAcana che. jene e 2 kAyaceSTA-kAgaDAnI jevI cacaLatA, magadhyAna--magalAnA jevI ekAgratA, zvAnanidrA (alpa mAtra nidrA), svapa-parimita AhAra ane strInA tyAga (aparicaya) e pAMca lakSaNe vidyArthInAM jANavAM. 3 sukhasa padAne icchatA puruSe nidrA, tadrA, bhaya, keAdha, ALasa ane dIsUtratA (kArya karavAmAM madatA) e cha dASA khAsa tajavA joie. 4 sacama-AtmadamanarUpa agAdha jaLathI bharelI, (pavitra ArAvALI), satyarUpa drahavALI, zIlarUpa taTavALI ane dayArUpa taraMgavALI AtmArUpI nadImAM he bhavyAtman ! tu snAna kara ane zuddha thA. te vagara kevaLa jaLavaDe ja antarAtmA zuddhi pAmatA nathI-zuddha thatA nathI. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 44 ] zrI kapUravijayajI 5 sadAcAranuM sevana nahIM karavAthI ane durAcAra sevavAthI tathA indriyone paravaza banI javAthI manuSya adhogatine pAme che. 6 sajanenA mukhamAM doSa guNanuM AcaraNa kare che ane durjanonA mukhamAM guNe deSanuM AcaraNa kare che, temAM kaMI Azcarya jevuM nathI. juo ! mahAmegha khAruM (samudranuM) jaLa pIe che ane madhura jaLa varSe che ane phaNidhara-sarpa dudhapAna karIne ati ugra viSa vame che. 7 mRtyunuM zaraNa karyA vagara sarpanA maNi upara, kRpaNanA dhana upara, satInA hadaya upara, kesarIsiMhanI vyAla upara ane kSatrIne zaraNe AvelA upara hastaprakSepa kaI karI zatuM nathI. 8 je jenA guNaprakarSane jANatA nathI te tene sadA ya nide che, temAM kaMI Azcarya nathI. juo ! bhIlaDI muktAphaLa (motI) tajI daIne caNoThIne dhAraNa kare che, kema ke tene motInI kharI kiMmata ja nathI. 9 jitendriyapaNuM vinayanuM kAraNa che arthAt vinaya guNanI utpatti jitendriyapaNuthI thAya che. vinayathI (aneka) saguNa prakAze che, adhika saddaguNI puruSa upara leke prema rAkhatA thAya che ane evI kapriyatAthI saMpadA prApta thAya che; mATe Indriyajita thavuM jarUranuM che. Itiza.... [ je dha. pra. pu. 31, pR. 14ra ] Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [45] jagatamAM kharAM kAmanAM upayogI AbharaNa kayA kayA che? 1 sArAM AcaraNavaDe pitAnA manane prasanna kare te ja suputra samaja, svasvAmInuM hita che, patinA-svAmInA cittane saMtoSa upajAve te ja sannArI samajavI, sukha du:khamAM samabhAgI rahe-sukhamAM chakI na jAya ane duHkhamAM dInatA dharI dUra thaI na jAya, paNa hAthe hAtha meLAvI rahe tene ja sanmitra samajavA, ukta manamAnya saMga punege ja maLe che. 2 karuNAvaMtanA karNa kuMDalavaDe nahi paNa zrutajJAnavaDe ja zobhe che, hastakamaLa kaMkaNavaDe nahi paNa dAnavaDe ja zobhe che ane kAyA caMdanavaDe nahi paNa paropakAravaDe ja zobhe che. karuNAvatane dehAdika bAhya vastu upara moha-mamatA hotI nathI, paNa sArAM sukRtya karavAmAM ja teo dattacitta hoya che. 3 jema candra-sUrya svAbhAvika rIte ja prakAza Ape che ane megha prArthanA karyA vagara ja varSe che tema sajane svayameva paropakAra karavA pravarte che. 4 vivekI rAjA, dAnezvarI-dAtAra gRhastha, vairAgyavAna vidvAna, suzIla strI ane saMgrAmamAM dhIra azva-e pAMca pRthvInAM bhUSaNa che. pa anaMta jJAna, darzana, cAritrAdi guNati jemAM jhaLahaLI rahI che evA arihaMta-vItarAga paramAtmAnI parama zAntamudrAmAM athavA vairAgyarasamAM jhIlI rahelA saMta-susAdhu jananAM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 46 ] zrI kapUravijayajI athavA uttama tIrtharAjanAM darzana jenAvaDe karI bhavyAtmAe rita-pApa dUra karI zake che te cakSuratna kharekhara prazaMsavA ceAgya che. uttama darzana ceAge ja cakSunI saphaLatA che. 6 je kaNa vaDe zrI sarvajJa paramAtmAe prakAzelAM ane gaNadharAdi nAno guruoe guthelAM AgamAdri amRta upadezanu zravaNa karAya che tema ja tenuM manana karI anAdi rAgadveSAdi vikAro dUra karI zakAya che te AtrA kharekhara praza MsavA ceAgya che. evA zreAtravaDe ja sakaNuM kahevA ceAgya che. 7 je jihvAvaDe arihaMtAdi zuddha devanA, uttama AcAyadi zuddha gurunA ane samyagdarzana, jJAna, cAritrAdi zuddha dharmanA sadbhUta guNa gAvAmAM Ave che ( sadguNa-guNInI prazaMsA karavAmAM Ave che), te jIbha ja kharekhara prazaMsavA ceAgya che. sadguNagrAma karavAvaDe ja jIbhanI sAkatA che. 8 ghrANu indriyanI sArthakatA karavA caMdanAdi suga MdhI dravyevarDa bhavyAtmAe zuddha deva, guru ane svadhamI janeAnI sevA-bhakti kare che. evA udAra gRhastha bhakta janAnI dhrANeMdriya paNa saphaLa che. 9 kutsita viSayasukhanI lAlasA tajI je bhadmAtmAe peAtAnA prAsandehavaDe pUjya janAnA vinaya kare che, vaMdana ahumAna kare che ane tapa, japa, vrata, niyama Adara sahita kare che, tee svadehanI sArthakatA karI kharekhara sadgatine sAdhe che. Ave! manuSya deha daza STAnta durlabha kahyA che ane devatAo paNa evA uttama mAnavadehanI cAhanA rAkhe che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 47 ] te pAmIne je koI pramAda rahita ratnatrayanuM ArAdhana karI le che te kharekhara zAzvata sukha pAmI zake che. 10 je buddhibaLa pAmIne tasvAtattva, hitAhita, kRtyAkRtya, bhakSyAbhaDhya, payAreya, gamyAgao ane guNadeSane viveka karavAmAM Ave che ane haMsanI peThe asAra vastunI upekSA karI sAratatva grahaNa karI levAmAM Ave che te buddhibaLa kharekhara prazaMsavA gya che. tattvanA vicAravaDe ja buddhinI sArthakatA che. 11 tattva nizcaya karI, AdaravA gya mArganI cokakasa samaja meLavI, game teTalA svArthanA bhege nizcita mArgane AdaravA daDha pratijJA karavI ane tene makkama rIte pALavI e ja mAnavadehanI sArthakatA che. 12 pUrva punyavege dravyasaMpatti pAmI, sapAtramAM-sakSetramAM teno upayoga karavo e ja lakSmI pAyAnI sArthakatA che. vivekathI niSkAma(ni:svArtha )paNe satpAtramAM dAna devAvaDe anaMtagaNuM phaLa maLe che. 13 sahu keIne priya ane pathya (hita) rUpa thAya evuM satya vacana bolavuM e vacanabaLa pAmyAnuM uttama phaLa che. je vacanavaDe hita thAya evuM priya ane satya ja vacana bolavuM, anyathA mana dhAravuM ja ucita che. vacana vadavAmAM kaTutAdi deSa sevavA na ja joIe. 14 buddhi pAmIne sarvidyAne abhyAsa karAya to tenI sArthakatA che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48 ] zrI kapUravijayajI 15 je jJAna ane zraddhAnavaDe AtmAnA anAdi rAgAdi doSa dUra thavA pAme ane nirmaLa cAritrane prakAza thAya te ja jJAna ane darzana saphaLa samajavA. jJAnavaDe tatvanI pichAna thAya ane zraddhAnavaDe te tattvano nizcaya thAya te pachI tatvane Adara kare e ja enuM phaLa samajavuM. [ je. dha. pra. pu. 31, pR. 142 ] sapuruSanAM zubha lakSaNa uttama mAnavenAM rUDAM lakSaNa" je nitye guNavRMda le parataNuM, deze na je dAkhave, je vizva upakArIne upakare, vANu sudhA je la; pUrA punamacaMda jema suguNuM. je dhIra mera samA, UMDA je gaMbhIra sAyara jiyA, te mAnavA uttama. bhAvArtha-je guNAnurAgI thaI paranA guNa grahaNa kare che ane doSanI upekSA kare che, je kRtajJa hAI upakArIne upakAra karavA bhUlatA nathI ane amRta jevI mIThI vANI vade che, je pUrNimAnA candra jevA pUrNa zItaLa saguNa hoya che, meruparvata jevA dhIra-nizcaLa vRttinA hoya che, ane sAgara jevA gaMbhIra paTanA heya che te manuSya uttama paMktinA samajavA. vaLI rUpasaubhAgyasaMpanna, satvabaLa-parAkramAdi guNe karI zobhita evA vIra puruSa jagatamAM viralA ja hoya che Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha 66 " uttama kuLavatI strInAM zubha lakSa suzIkha Ape priya citta cAle, je zILa pALe gRhacita TALe; dAnAdi jeNe gRhidhama hoi, te gehina te gharalacchi sAI, bhAvArtha--je peAtAnA priya patine ceAgya prasaMge rUDI samaja-zikhAmaNa Ape che, patinA citta pramANe cAle che, svapatisa tASiNI hAi je suzILa pALe che, gRhanI ciMtA TALe che ane gRhasthadharma ceAgya dAnAdikamAM pravRti jenAvaDe che, te catura ane bhAgyazALI strI gharamAM sAkSAt lakSmIrUpa samajavI. suputranA zubha lakSaNa ane [ 49 ] potAnA mAbApa pratye putranA atarga prema 46 sAta tAta pada-pakaja sevA, je kare tasa suputra kahevA; jeha kIti kuLa lAja vadhAre, sUrya jema jagate jasa dhAre. 1 gaMgAsute vizvamAM kIti rApI, AjJA jiNe tAtakerI na leApI; te dhanya je ajanAputra jevA, jeNe kIdhI jAnakInAtha sevA. 2 1. bhISmapitAmaha. 2 hanumAna. 3 rAmacaMdra. to Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 50 ] zrI IravijayajI bhAvArtha-je mAbApanI caraNasevA sadA ya kare, je kuLanI kIrti ane lAja vadhAre ane sUryanI jema jagatamAM jene yaza prasare temane suputra samajavA. pitAnA pitA zAMtanUnI AjJA pALI gaMgAputra (bhISmapitAmaha) svakIrti sarvatra vistArI dIdhI temane ane jeNe rAmacandrajInI sevA karI evA aMjanAputrahanumAna jevA suputrane dhanya che. je suputra mAtAno bola kadApi na lepe teno punya-pratApa sarvatra sUryanI jema tape che. game te darzanamAM bArIkIthI jotAM mAtApitAnI sevA-bhakti karavAnuM sarakhI rIte varNana che. zrI mahAvIradeve mAtAnA garbhamAM hatA tyAre ja niyama lIdhuM hatuM ke "mAtApitA jIvatAM chatAM mAre dIkSA grahaNa na karavI" ane e ja rIte mAtApitA devagata thayA pachI ja prabhue dIkSA lIdhI hatI. tema ja vaLI araNika munie cAritramAM zithila pariNAma thayA chatAM potAnI bhadrAmAtA( sAdhvI )nA upadezavacanathI pratibodha pAmI dhagadhagatI zilA upara aNuzana karIne AtmakalyANa sAdhyuM. mAtA pitAnA priya putronuM keTaluM UMDuM hita Icche che ane kare che evI pavitra mAtAnI AjJAne anusarI cAlanArA suputro kevuM svahita karI zake che te uparanA daSTAMta vicAratAM spaSTa thaI zakaze. sahue potAnAM mAtApitA upara aMtaraMga prema rAkhavo joIe. e vAtano UMDe badhA ApavA uparanA be daSTAMta paNa pUratAM jaNAya che. je bALabhAve putrane lADa karI ramADe che, tenuM bhaviSya sudhAravA vidyAbhyAsa karAve che ane tenAM anukULa khAnapAna mATe pUratI kALajI rAkhe che te mAtApitAno badale zI rIte vALI zakAya? je ke mAtApitAnA atula upakArane badale bIjI kaI rIte Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 51 ] vALa to azakaya ja che, paNa suputrae svahRdayamAM temanA pratye pUrNa bhaktibhAva ghAraNa karI temaNe kahelAM hita vacanane kadApi paNa anAdara nahi karatAM pUrNa zraddhAthI tene Adara kare e kAyama smaraNamAM rAkhI levA lAyaka che. bAkI je kaI mAtApitA daivayoge svadharmathI patita thaI gayA hoya athavA saddharmathI adyApi banazIba ja rahyAM hoya to suputronI e eka bhAre pavitra pharaja che ke teNe temane ucita vinaya-namratA sAcavIne saddharmanuM sArI rIte bhAna karAvI, temAM zraddhA-pratIti upajAvI, jema teo saddhamamAM joDAya tema karavA pUratI kALajI rAkhavI. e rIte saddharmanI prApti thavAthI mAbApanI sagati thAya che. mAbApanA upakArano badalo vALavAne AnA karatAM bIje kaI uttama mArga nathI ema samajI sujJa suputrAe svaparahitanI maLelI taka jarUra sAdhI levI. Itizama [ je. dha. pra. pu. 31, pR. 204] satya ane jijJAsuno zAstrasaMvAda, jijJAsu-bhAI satya! jethI AtmAnI unnati thAya e sarvasAmAnya dharmamArga darzAvanAra je je kaMI pramANavAya ApanA lakSamAM AvelAM hoya te kRpA karI batAvaze te mArI jevA upara moTo upakAra thaze. satya-bhAI jijJAsu ! 1444 dharmagraMthanA praNetA zrImAnuM haribhadrasUrIzvara pitAnA karelA tasvanirNaya nAmanA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para ] zrI karavijyajI graMthamAM spaSTapaNe AkhI AlamanA hita mATe bhavya prANIene nIce pramANe amRta vacanothI upadeza Ape che ke zrUyatAM dharmasarvasvaM, zrutvA caivAvadhAryatAm / AtmanaH pratikUlAni, pareSAM na samAcarat / / jijJAsu-Apa e AcArya mahArAje pharamAvelA lokone bhAvArtha kRpA karIne spaSTa samajAya tema kahezo to tenA bhAvArtha sAthe yAda rAkhavAne mArI jevAne vadhAre anukULa paDaze tema ja anya jIvone upakAraka thaze. satya-bhAI jijJAsu! upara TAMkelA kalAkamAM jagatanA jIvanA hita mATe kaheluM tAtparya e che ke "he bhavyAmAo! tame vinayapUrvaka jJAnI guru pAse dharmanuM rahasya sAvadhAnapaNe sAMbhaLe, ane te saghaLuM rahasya zravaNa karIne tamArA hRdayakamaLamAM nizcayAtmaka rUpa avadhAro, ane e rIte nija nija hRdayakamaLamAM avadhArI rAkhelA nizcayAtmaka dharma rahasya upara pUrNa zraddhA-AkInatA rAkhI je kAMI AtmAne anartha-ahitakara thAya evAM pratikULa kArya koI paNa prANI pratye na ja Acare, prANImAtra sukhanA athI hovAthI temane asukha yA duHkharUpa thAya evAM kaIpaNa kArya manathI, vacanathI ke kAyAthI karavAM ja nahi. je je kAryo ApaNane ahita athavA duHkharUpa thatAM jaNAya che te kAryo anya jIvo pratye na ja karavA joIe. je je kAryo ApaNane hitarUpa yA sukharUpa thatAM jaNAya che te satkAryo anya pratye AcaravA lakSa rAkhavuM joIe." evuM uttama tAtparya uparanA kalekamAM Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 53 ] rahela. samajAya che. tene anusAre ApaNe sahue nirdoSa jIvana vahevuM ghaTe che. jijJAsu-anya veAnuM paNa sArI rIte hita sacavAya evuM nirdoSa jIvana vahevA mATenAM khIjA pramANuvAkaya lakSagata hAya te kramAvaze. satya-zrImAna haribhadra AcAya mahArAjAe ja SoDazaka graMthamAM anya jIve pratye ApaNAM kartavyanI dizA tAvavA ane e vaDe svaparahitanI rakSA ane vRddhi karavA nIce mujaba laika kahyA che. " parahitacintA maitrI, paraduHkhavinAzinI tathA karuNA / paramuvaSTimudritA, paTozopekSaLamupekSA / / ' jijJAsu-Apa sakSepamAM ukta zrlAkanA sAra samajAvavA tasdI leze. satya-maitrIbhAvathI paravAnu hita thAya temanu' hita sacavAya tevuM ciMtavavuM. karuNAbhAvathI parajIvAnA du:khA nivAravA banatA parizrama karavA. prameAdabhAvathI paranI sukhasamRddhi yA guNagArava dekhI dilamAM rAjI thavuM ane asAdhya doSavALA jIvAne dekhIne gussA nahi karatAM temane pramaLa karma vaza jANI madhyasthabhAve rahI nija hita kartavya karavA cUkavuM nahi. itizamU. [ . dha. pra. pu. 31, pR. 335] Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48] zrI kapUravijayajI satya ane jijJAsunA prAsaMgika dharma saMvAda jijJAsu--bhAI satya ! Apa mane dha' saMbaMdhI svarUpa sAdI-saraLa bhASAmAM samajAvaze te Ape mArI upara bahu bhAre upakAra karyAM huM mAnIza. satya--bhAi jijJAsu ! dharma saMbaMdhI rahasya jANavAnI tamArI pramaLa icchA thayelI jANI hu ghaNeA khuzI thAu chuM, ane tenuM rahasya tamane banatI rIte samajAvavuM e mArI pharaja che, tethI huM kahuM chuM te tame lakSa daine sAMbhaLe ane pachI tenuM manana karI zakti mujaba tene Adara karI te sArthaka karA; kema ke samajavAnA khareA sAra e ja che. jijJAsu-ApanI hitazikSAne anusAre huM yathAzakti vIza. have Apa kRpA karIne mane dharmanuM svarUpa samajAve. satya--bhAi jijJAsu ! janmamaraNanA saghaLAM du:khathI chUTavA mATe ane akSaya anata sukha meLavavA mATe ApaNe zuddha-nirmaLa bhAvathI sahu koi jIvAne Atma samAna lekhI kAi pratye pratikULa AcaraNu manathI, vacanathI ke kAyAthI na karavuM, na karAvavuM tema ja karanArane saMmata na thavuM, e saghaLAM dharmazAstranuM parama rahasya samajavA jevuM che. jijJAsu--anya jIvA pratye ApaNe kevuM vartana rAkhavuM joIe te kai spaSTatara samajAvaze teA upakAra thaze. satya--bhAi jijJAsu ! ApaNe sahu jIvA sAthe maitrI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 55] eTale ke samAnabhAva rAkhave, sahu keInuM bhaluM ja citavavuM, keInuM kayAre paNa baruM to na ja ciMtavavuM. du:khI jIvone duHkhI thatAM jANIne ke jeIne tenuM tAtkAlika duHkha dUra karavA ghaTato prayatna karavo, karAvo ane karanArane anamedana ApavuM. vaLI temanAM duHkhone sarvathA aMta Ave evA ucita upAya temane sUjhADI-batAvIne ThekANe pADI devA. eTale ke duHkhI cho upara karuNubhAva rAkhe. koI paNa saguNI AtmAne kyAMya paNa rahelA jANIne ke jeIne dilamAM pramudita ( rAjI-rAjI ) thavuM ane temanAmAM je je saddaguNa jANI joI zakAya te te sadaguNe jAte AdaravA mATe paNa yathocita udyama avazya kare. A prakAre pramAda yA muditabhAvavaDe ApaNAmAM uttama prakAranI gyatA Ave che, ane te vaDe ApaNe pote ja sadguNuM thaI zakIe chIe. chevaTe je koI bhAre niThAra (nirdaya) pariNAmavALA jIva jevAmAM ke jANa vAmAM Ave teo jyAre koI rIte sudharI na ja zake evI asAdhya sthitimAM AvI gayelA hoya tyAre temanI kazI cheDa nahi karatAM temane temanA duSkarmane vaza jANa samabhAve temanAthI nirALA rahIne nija hita kArya karavA tarapha sAvadhAna banavuM. eTale ke evA nIca nAdAna jInAM duSkarmo (bhAThA AcaraNe ) jeI, pariNAme jyAre kazuM vaLe evuM nathI ja ema samajAya tyAre nakAmA uzkerAI nahi jatAM nirupAyapaNe temanAthI aLagA ja rahI madhyasthabhAva dAkhavo, jethI kazI hAni thayA vagara svahita te avazya jaLavAI rahe. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 31, pR. 336. ] -- Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa ] zrI karavijayajI zAnti ane sumati e be jaina baMdhuone - hitasaMvAda zAnti-bhAI sumati ! ApaNe zramaNe pAsaka kahevAIe tenuM zuM kAraNa ? sumati-bhAI zAnti ! zramaNa-sAdhu-nigraMtha gurumahArAjanI sevA-upAsanA-bhakti karavAthI ane temano hitopadeza sAMbhaLI pavitra jina AjJAne anusaravAthI ApaNe zramapAsaka athavA zrAvakanA nAmathI oLakhAIe chIe. zAnti-sAdhujanone zramaNa-nigraMtha kahevAnuM zuM kAraNa? sumati-Atmahita sAdhavA ujamALa thayelA sAdhujano sakaLa parigraha para mamatA tajIne ahiMsA, saMjama ane tapa lakSaNa dharmanuM ArAdhana karavA pramAda mAtra dUra karI apramattabhAve zrama-udyama Adare che tethI teo zramaNanigraMthanA nAmathI oLakhAya che. zAnti-pramAdanuM lakSaNa zuM? ane te keTalA prakAra che? sumati-jema dAruno mada caDhavAthI jIva potAnuM bhAna bhUlI jaI svachaMdapaNe varte che tema jenAthI svakartavyanuM bhAna bhUlI jaI nija kartavyabhraSTa thavAya tevuM game te prakAranuM svachaMda AcAraNa hoya te pramAda kahevAya che. tenA mukhya pAMca prakAra nIce mujaba kahyAM che. 1 madya (Intoxication), 2 viSaya (Sensuaeappe Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ pa7 ] tite ), 3 $414 ( Anger, pride etc. ), 8 (del (Goieness) ane pa vikathA (False gossips). bAkI prakArAntare pramAdanA mithyAtva, ajJAna pramukha ATha bheda paNa kahyA che. zAnti-ukta sakaLa pramAdane dUra karI apramattabhAve. tapa, japa, saMyamanuM sevana kare to ja sAdhu kahevAya ? sumati-kharA (bhAva) sAdhu-zramaNa-nigraMtha to tyAre ja kahevAya. bAkI to sAdhune veza mAtra dhAravAthI ane tathA prakAranA saddaguNa nahi dhAravAthI te mAtra nAmasAdhu lekhAya. zAnti-sAdhune kaNa kaNa kevI kevI rIte oLakhe che? sumati-bALa ajJAnI cho bAhya vezamAtrathI sAdhu lekhe che, madhyama buddhivaMta AcaraNa rUDAM dekhe to sAdhu lekhe che ane prAjJa-paMDitajano to nirmaLa Agamabedha yA adhyAtama lakSa uparathI kharA sAdhu gaNe che. zAnti-kharA sAdhu-nigraMtha koNa lekhavA yogya che? sumati-je AMtaralakSathI pavitra ratnatrayInI sAdhanAsevanA-ArAdhanA karanArA hoya te ja. zAnti-pavitra ratnatrayI eTale zuM? sumati-samyagdarzana (yathArtha tattvazraddhAna), samyagajJAna (yathArtha tatva avabodha) ane samyagacAritra eTale tattvaramaNatA e pavitra ratnatrayI lekhAya che. Itima ( je. dha. pra. pu. 31, pR. 337 ) Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI kapUravijayajI sumati ane suzIla e be baMdhuone tAtvika saMvAda sumati-bhAI suzIla ! tamAruM sadAcaraNa-savartana joIne huM ghaNe ja khuza thayo chuM. sadAcaraNa vagaranuM ekaluM jJAna kevaLa bojArUpa (bhArabhUta) che ema huM mAnuM chuM. suzIla-bhAI sumati ! Apa pote guNI ane guNarAgI cho, mane ApanuM kahevuM yathArtha lAge che, kema ke tatvanA jANa puruSoe ema ja kaheluM che ke sadAcaraNa vagaranuM lUkhuM-zuSka jJAna mAtra gadheDA upara lAdelA bAvanAcaMdananA kASThanI peThe kevaLa bejArUpa che, tethI kAMI vAstavika sukha pamAtuM nathI ane pApatApa dUra karI zakAto nathI tema ja tethI durgatinAM dvArA baMdha thaI sagatinAM dvAra ughaDatAM nathI. sumati-kharekhara je jJAnavaDe amRta jevuM sadAcaraNa sevI levAya to ja te lekhe thAya che ane tethI sukha-sebhAgya sAMpaDe che. anyathA te mithyAbhimAnavaDe nakAmA vAdavivAdamAM utarI javAthI svaparanI bhAre kharAbI thavA pAme che. suzIla-sUryane prakAza thaye chate jema aMdhakAra TakI zakato nathI tema kharuM vAstavika tattvajJAna pragaTa thaye chate rAgadveSa ane mahAdika mahAvikAro TakI zakatA nathI ane AcAra vicAra yA vartana bahu UMcA prakAranuM thAya che. sumati-kharekhara A mAnavadehAdika uttama sAmagrI pAmI, buddhibaLa vAparI, satsaMga karI, tattvajJAna meLavI, satyAsatya, hitAhita, lAbhAlAbha ane guNadoSano pukhta Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ pa9 ] vicAra karI, asatya ahitAdikanA tyAga karI, satya ane mArga AdaravA ghaTe che. cata:-- buddheH hitarUpa hAya te ja phalaM tattvavicAraNaM ca / " 66 suzIla--daza daSTAnta durlabha evA mAnava deha tema ja A deza, uttama kula-jAti, pAMce iMdriya paravaDA, deha nirAgI, dIrgha AyuSya, tattvajijJAsA, sadgurunA ceAga, suzraddhA vigere viziSTa dha sAmagrI prabaLa punyayeAge pAmIne vivekathI yathAzakti vrata niyame sadgurusaMge AdarI te vrata niyamenu yathAvidhi pramAda rahita pAlana karavAmAM Ave teA ja A prApta sasAmagrInI sArthakatA thAya che. kahyuM che ke-- vaizya sAraM vratadhAraLa ca. "9 sumati-- A jaDavAdapradhAna jamAnAmAM jIvA muSkaLa ( meAkaLI ) vRttithI ezaArAmanAM sAdhanA vadhAre pasa da kare che, paraMtu te pAmara prANIe nija samIpamAM ja chAyAnA miSathI joi rahelA kALane krUratA dekhatA nathI. kALa eciMtA AvI temanA kALIe karI jAya che, tethI zANA mANasAe kALa ecitA Avaze, maravu DagalA heTha. " evuM samajI rAkhI jhaTapaTa cetI lai, amUlya mAnavadehanI levI ghaTe che. (6 A sArthakatA karI itizam. [ je. dha. pra. pu. 31, pR. 338 ] Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 60 ]. zrI karavijayajI cetI zakAya te ceta. saddha 1 vidyAbhyAsImAM mUrkhatA-jaDatA rahetI nathI, jApa karanAra- AtmAthImAM pApa pasI zakatuM nathI, minavRtti dhArI rahenArane kalahane bhaya rahetuM nathI, ane apramAdI-sAvacetI rAkhanArane bhaya naDato nathI. 2 he jIva! bhejana prasaMge ane bhASaNa prasaMge tuM pramANa sAcava, kema ke ati AhAra-bhajana ane ati mAna-pramANa vagaranuM bhASaNa prANano vinAza kare che, mATe ja kahyuM che ke apa khA ane gama khA." paraMtu AvAM sUkta vacanono Adara viralA ja kare che. 3 mana ja manuSyane karmabaMdhananuM ane karmakSayanuM prabaLa kAraNa thAya che. jI ! thoDA ja vakhatamAM manathI ja saMgrAma mAMDatA prasannacandra rAjarSie sAtamI naraka gya karmadaLa saMcyA ane thoDA ja vakhatamAM e badhA ya karma mananA adhyavasAya sudhAratAM ja narogya karmadaLa vikherI nAMkhI kevaLajJAna pAmyA, tevI ja rIte bharata cakravatI paNa ArIsAbhuvanamAM nijarUpa nihALatAM adhyavasAyanI vizuddhivaDe ghAtakarmane kSaya karI kevaLajJAna pAmyA. 4. azana, vasana (vastra), strI ane svajanAdikane mArAM mArAM karatAM karatAM ja kRtAnta (kALa) AvI jIvane kaLIe karI jAya che. beTI ane kSaNika vastuo upara rAkhelI mamatA jIvane A bhava, parabhava ane bhavobhava duHkhadAyI ja thAya che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 61 ] pa jarA-vRddha avasthA AvI, juvAnI cAlI gai, ema samajIne huM sujJa janA ! paramArtha sAdhI levA sAvaceta ane. AyuSya lagabhaga pUruM thavA AvyuM che tema chatAM pramAda karaze tA tamAre mATe kALa kaMi pratIkSA-rAha joi raheze nahi. 6 sAMsArika sukhane ja rasika jIva peAtAnA janma vyartha gumAve che, e bApaDA jIva ciMtAmaNi ratnane kAcanA mUlye vecI de che. 7 mArA tArAneA bhedabhAva ochAM-nabaLAM manavALAne hAya che. udAra-vizALa dilavALAne te AkhI Alama-duniyA badhI kuTuMbarUpa ja hAya che. itizam. [ je. dha. pra. pu. 31, pR. 370] narapati pramukhane hitabAdha 1 jo pRthvI pAte ja UgelAM dhAnyane khAI jAya, mAtA te ja putrane haNI nAMkhe, samudra maryAdA mUkI de, pAvaka-agni bhUmine bALI nAMkhe, AkAza jo leAkeAnAM mastaka upara tUTI paDe ane anna ja jherarUpa thai jAya-tema jo rAjA pAte ja anyAyaanIti Acare tA pachI tene keNu rAkavAne samartha thai zake ? nyAyanItinA uttama rItie Adara karI je narapati rAmarAjAnI peThe sadA ya prajAnA cittanu rajana kare che-prasanna rAkhe che teo ja kharekhara svakartavyaniSTha hAi svasa'jJAne sArthaka kare che. bAkI jeo jAte skUlama gujArI, anyAya AcarI prajAne pIDe che-prajAnuM rakta pIe che te te sAkSAt yamarAjanI jevA jagatane trAsarUpa thAya che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dara ] zrI kapUravijayajI 2 rAmacandra jevA nyAyamUrti rAjAonA dezamAM kALe kALe (jyAre jarUra hoya tyAre ja) varasAda varSe che, bhUmimAM jevo joIe tevo kasa rahe che, tethI manamAnatAM mela pAke che, tIDa ke UMdarane utpAta thato nathI, ativRSTi ke anAvRSTi pramukha thatAM aTake che, prajA badhI sukhe pitAno nirvAha karavAnAM sAdhana sevI zake che, temanuM rakSaNa paNa bhalI rIte thaI zake che, vidyA-kaLA ane sukha-saMpattimAM prajA AgaLa vadhatI jAya che. ukta prajAnuM baLa e rAjAnuM ja baLa lekhAya che, prajAnuM apamAna kaI rIte karavAmAM AvatuM nathI, tethI saghaLI prajA potAnA nAyaka-narapatine pUjya pitAnI jema jue che, jethI tenA sukhe sukhI ane tenA duHkhe pitAne paNa duHkhI lekhe che, potAnA rAjAnA virodhI-rAjA saMgAte kazo saMbaMdha rAkhatI nathI ane mitra-rAjA saMgAte joIe te saMbaMdha dharAve che. 3 je prathamAvasthAmAM sArI rIte vidyA saMpAdana karI le che, nAyaka chatAM namratA dhAraNa kare che, lakSamIvaMta chatAM tene geraupaga nahi karatAM nyAya nItithI teno vadhAro karI paramArtha bharelAM kAryamAM tene savyaya kare che, koI paNa prakArano (jAtikuLa-baLa-rUpa-vidyA-ezvarya--lAbha pramukhane) mada karatA nathI tevA rAjAo, pradhAne, nyAyAdhIze, zreSThIo ane yuvarAjAdika adhikArIo kharekhara jagatamAM jazavAda pAmI sadgata thAya che. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 31, pR. 37ra. ] Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha sadupadeza-ApaNuM unnatinAM [63] sAdhana savaMzavAso mahilA suzIlA, saubhAgyamaMge ca ramAbhirAbhA / sutA vinItA svajano manojJaH, pacelimA puNyataroH phalAliH // uttama vaMzamAM upajavuM, suzIla-sadAcaraNa-pativratA strInI prApti thavI, zarIramAM aSatilakAdi uttama lakSaNe havA rUpa lAvaNyAdi guNa prApta thavA, managamatI lakSmI-saMpadA maLavI, vinayavaMta-AjJAkArI putronI prApti thavI, sArAM-suzIla svajane sAMpaDavAM : e badhAM punyavRkSanAM paripakava phaLa samajavAM." punyazALI janene ja e badhAM vAnAM prApta thaI zake che. badhAM vaMzamAM jinezvarono vaMza prazaMsavA cogya hoya che, saghaLA kuLamAM zrAvakanA kuLa prazaMsavA yogya che, saghaLI gatiomAM siddha-gati prazaMsavA yogya che ane saghaLAM sukhamAM janma jarA maraNa rahita muktisukha prazaMsavA gya che. bIjA aneka kuLo karatAM zrAvaka kuLanI prazaMsA zAstrakAra zA mATe kare che? je kuLane viSe pANI sadA ya gaLavAmAM Ave che, arthAta aNagaLa pAchuM jemAM vAparavAmAM AvatuM ja nathI, rasoI mATe chANAM-IdhaNa paNa zodhIne (puMchapramAIne) ja vaparAya che, je kuLamAM beLa athANuM khAvAmAM ke karavAmAM AvatuM ja nathI, kaMdamULa pramukha anaMtakAya vAparavAmAM-bhakSaNa karavAmAM AvatA nathI vaLI zuddha nirdoSa Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [64] zrI karavijayajI jinezvara deva, nircatha-mahAvratadhArI guru ane zIlAdi pavitra dharmathI alaMkRta satAsatIonI sevA karavAmAM Ave che, tema ja jemAM samakitamULa ahiMsAdika uttama vrataniyamo uccAravAmAM Ave che, sAmAyikAdika cha Avazyaka jemAM jarUra sevavAmAM Ave che, rAtribhojanano tyAga karavAmAM Ave che ane paMcaparameSThi-navakAra mahAmaMtranuM sadA smaraNa karavAmAM Ave che, egya kSetramAM dravya vAvI punyano bhaMDAra paNa bharavAmAM Ave che, parastrI-vezyAdikane saMga-prasaMga vAravAmAM Ave che ane zaMkAnaMkhAdi deSa rahita zuddha samakita dhAravAmAM Ave che, saguru samakSa AlocanAniMdarUpa jaLavaDe potAnAM pApa pakhALavAmAM Ave che ane dhanadhAnyAdika parigrahanA pramANa vaDe AtmAne lebhathakI navAravAmAM Ave che, aSTamI caturdazI pramukha saghaLA parvone viSe aticAra rahita piSadha karavAmAM Ave che ane abhakSya anaMtakAya saMbaMdhI niyama sadA saMbhALavAmAM Ave che, jethI dharma saMbaMdhI pedA thayelA zubha manoratha phaLibhUta thAya che. je jIvana prabaLa punyano udaya thayela hoya te ja tene AvA uttama zrAvakuLanI prApti thaI zake che, ane pUrve jaNAvelI zarIrasaubhAgyAdi saghaLI zubha sAmagrI saMprApta thaI zake che. udAra dilavALI, sadAcArI, nirmaLa zIlathI suzobhita, vivekI, vinIta, catura, satyavAdI, satpAtre dAna devAmAM tatparatAvALI, mIThI-madhuravANI bolavAvALI, devagurU upara atyaMta bhaktirAgavALI ane punyakAryamAM sadA ya ujamALa, evI sAkSAt lakSmI jevI bhAgyazALI strI paNa punyAge ja prApta thaI zake che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 65 ] managamatI strI ane lakSmI prApta thaye chate paNa adbhuta bhAgyayoge putraprApti thAya che, ane je te putra nItavaMta hoya che, te sonAmAM sugaMdha jevuM thAya che. sajajanatAvALA, saubhAgyazALI, dharmarakta, vivekavaMta, saddaguNadhArI, mAtApitAnI bhakti karanAra ane zuddha deva guru pratye prema-bhakti dharanArA suputro kharekhara sadbhAgyayoge prApta thaI zake che. vaLI nija nirUpama punya yoge ja sArAM svajana athavA sajajana-samitranI prApti thAya che. svaccha svabhAvavALA, dharmakAryane viSe udAra dilavALA sajajane mana, vacana ane kAyAvaDe paropakAra kare che, paNa paradharma dharatA nathI, hAsya vaDe paNa paradeSane prakAzatA nathI, paraMtu paraguNa--parimalavaDe potAnA AtmAne vAsita kare che. jeo potAnA vaMzane ajavALe che, gurunAM vacanane pALe che, tattvane samaje che, ane anItithI manane nivartAve che, svacittane nirmaLa karI je pAtramAM dravyavyaya kare che, te caMdananI jevA saMtApane haranArA sajajane sadA ya sevavA-AdaravA-upAsavA cagya che. | (je. dha. pra. pu. 31, pR. 372) SPEAK GENTLY namratA-sabhyatA-mANasAI-mAyALutAthI vAta karo-karatAM zIkhe. (eka aMgrejI kavitAne bhAvArtha.) 1. dhImethI-zAntithI-sabhyatAthI bole. vhIka batAvIne ke trAsa yA dhamakI daIne amala karavA karatAM premathI prajAne Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 66 ] zrI kapUravijayajI cAha meLavI amala kare te bahu sAra-umadA mArga che. bolavAmAM evI ThAvakAI-sabhyatA vAparo ke temAM kaI paNa kaThora zabdane upayoga thavA na pAme, ane je zubha kAma ApaNe ahIM karavAnI sthitimAM hoIe te bagaDI na jAya. vAta karavAmAM bahu sAvadhAnI rAkhe. eka nAnA bALaka sAthe paNa mIThAzathI bole ke jethI tene cAha tame khacIta ja meLavI zake. bALakene bahu dhImA ane zAnta vacanathI samajAve. bALakanI avasthA thoDA vakhatamAM badalAze, paNa tamArA zAnta ane sacoTa zikSaNanI chApa te tenA upara kAyama banI raheze. 2. vRddha-vaDIla vargane dhIme rahI, namratAthI tame nivedana karatA rahe, paNa AkaLAM-AkarAM vacana vadI temanA ciMtAtura hRdayane paritApa nahi pamADazo. temaNe temanI jiMdagI lagabhaga pUrI-pasAra karI dIdhI che. have temane chevaTano vakhata zAntimAM ja pasAra karavA ghe. [ kaThora vacana bhAlA jevA lAge che. tene ghA jiMdagIbhara rUjhAto nathI, tethI tevAM tApakArI kaThora vacanone prayoga-(prahAra) zANuM bhAIbahenoe to na ja kare.] temane zAMti pamADavAthI tame paNa zAnti pAmI zakaze. 3 garIba-du:khI jano pratye paNa dhImethI dayA lAvI evuM bolo ke temAM eka paNa kaThera zabda temanA kAne paDe nahiM. tamArA kaThora-nirdaya bhASaNa sivAya temane bIjuM sahana karavAnuM kaMI ochuM nathI. matalaba ke tevA duHkhI jananAM duHkhamAM umere thAya tevuM kaThora vacana na ja vado. sabhyatAthI bole, bolatAM zikho. ATaluM thoDuM paNa ahA ! baMdhuo ane baheno ! tame sArI rIte karavA prayatna karo! e tamArA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 67 ] saphaLa prayatnavaDe. tamane je apAra sukha ane AnaMda upajaze, te tamArI pAchalI lAMbI jiMLgIDe tamane samajAze. matalaba ke mRdu bhASA vAparavAthI bhaviSyamAM tame bahu sukhI thai zakazeA. itizama. (jai. dha. pra. pu. 33, pR. 236) susaMpa sthApavA ane kusaMpa kApavA lakSamAM rAkhavA cAgya e ela. huM nija nija AtmazaktinA geraupayAga nahi karatAM sadupayoga karavAthI apUrva lAbha thAya. ' (Da "" ApaNe parApUrvathI sAMbhaLatA AvyA chIe ke sapa tyAM ja pa athavA sapa tyAM sukha " ane " kusaMpanuM meAM kALuM, " paraMtu tenA guNadoSanA pUratA vicAra karI susaMpa sthApavA ane kusaMpa kApavA ghaNe bhAge echI ja kALajI rAkhavAmAM Ave che. jo cIvaTathI kusaMpa kApavA athavA ethI vegaLA rahevA khAsa kALajI rahetI hAya tA dhIme dhIme te nimU La thaine susaMpa sthapAya che. ane tenAM mIThAM phaLa cAkhavAnA uttama prasaMga paNa anubhavAya che. " vaDanAM bIja jevaDA nAnA eTale vavAtA najIvA kusa'pa paNa dhIme dhIme vadhatA vaDa vRkSa jevA meATA thai paDe che " ane tenAM mAThAM jherI phaLA ghaNAM kALa sudhI ghaNA jIvAne saMtApaupajAvatAM rahe che. A vAta ghaNA bhAibaheneAne anubhavasiddha thayela hAya che. DahApaNathI ghagAMone khelatAM sAMbhaLIe ,, 66 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 68 ] zrI kapUravijayajI "" chIe ke-" mAra pIche raLiyAmaNA " paNa " belavA mujaba pALanArA viralA ja hoya che. " mIjAne DahApaNa ApavuM eTale kathanI karI javI e sulabha che, paNa ene badale " svayaM DahApaNu levuM " eTale e mujaba cAlavuM. raheNIe rahevuM " e kaThaNa kAma che. bIjAne kahevuM mIThuM lAge che paNa peAtAne pALavuM kaDavu lAge che. bIjAne pANI caDhAvavA bhATa cAraNa jevuM khelatAM ghaNAne AvaDe che paNa te mujaba peAtAnuM vartana rAkhavAmAM ghaNe bhAge zUnyatA jevu ja hAya che. AvA jIveA kadI ghaNuM bhaNyA hAya ane veda, kitAba ke dharmazAstromAM kuzaLatA meLavI hAyatA paNa temanuM AcaraNa jotAM prekSakA svamukhe kahI de che ke e tA bhaNyA paNa gaNyA nathI " e tA " vedIyA dvAra jevA che. " evA mheNAM temane vAraMvAra khAvA paDe che, paraMtu je bhAgyavata jIvA kahevA mAtra nahi paNa susaMpa karI dekhADe che, te ja anya bhavyAtmAone prazaMsanIya ane anu karaNIya bane che. duniyAmAM kharI rIte tee ja sukhI thAya che. << ,, 66 ApaNAmAM ghaNA kALathI evI kahevata cAlI Ave che ke " kahevA karatAM karI dekhADatru bhaluM " ane paga upara hADA lIdhA vagara koI kAma nIpaje nahi." paraMtu svAdhatAvaDe AvI kahevatAne upayAga sArAM kAma karavAmAM bahu ja AchA thAya che. tenu piraNAma e Ave che ke eka bIjA svAthI-ekalapeTIyA, unmatta athavA beparavA banI jAya che. sahune kaMi ne kaMi upayAgI thavAne badale peAtAne kalpita svArtha sAdhI levAne, eka hathiyArarUpa Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 69 ] banAvI le che. ane bIjA bALa-ajJa dekhe tevuM zIkhe, eTale eka bIjAnuM svArthabharyuM AcaraNa jeIne potapotAnA kapita svArtha sAdhavAmAM ja darekanI taiyArI thavA pAme che. pUrva punyAge ke prabhunI kRpAthI A durlabha manuSya bhavAdika zubha sAmagrI pAmI, tenI sArthakatA karI levA mATe saha saMgAte mitratA, duHkhI pratye karuNA, sadaguNa pratye prada ane atyaMta nirdaya pariNAmI pratye adveSapaNu-udAsInatA rAkhavAnI ApaNuM pavitra pharaja che. aparAdhI jIvanuM paNa aNahita karavAnI buddhi joIe nahi. banI zake tyAM sudhI bhaluM ja karavAnI IcchA rAkhavI joIe. ApaNAM karatAM vyavahArika rIte utaratA darajajAnA hoya temanA tarapha bane teTalI dayA-dilasojI anukaMpA dAkhavavA tatpara thavuM joIe. bIlakula lAcAra sthitivALAne kaI rIte uddhAra karavA tanatoDa mahenata karuNAddha dile karavI joIe ane sukhI ke sadaguNane dekhI dilamAM puSkaLa prameda lAvavo joIe. kamakamATI upajAve evA paNa dAruNa pApakarma karanAra upara ekAeka khIjavAI javAne badale temane sArA mArge lAvavA kaI paNa mArga sUjhe te te ajamAvI jevo ane tema karIne rada thaI jatI temanI jiMdagIne sudhAravA banatA prayatna karI jovA lakSa rAkhavuM joIe. temAM koI upAya cAlI na zake to chevaTe temanA upara nakAmo cheSa nahi lAvatAM udAsIna bhAva rAkhI agatyanI bIjI pharajo bajAvavI joIe. matalaba ApaNA vicAra, vANI ane AcAra pavitra ja rAkhavA, temAM malinatA na Ave e prayatna cIvaTathI kare joIe. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 70 ] zrI karkharavijayajI jo ApaNAM mana, vacana ane kAyAne pavitra rAkhavA-malina nahi thavA devA mATe pUratuM lakSa rAkhavAmAM Avaze to prathama ApaNAmAM ja je susaMpa Harmony sthApavAnI atyaMta AvazyakatA rahelI che te siddha thaI zakaze ane je tema karazuM to ja ApaNe ApaNA pavitra AcAra, vANI ane vicAranA baLavaDe anya yogya jIvone sanmArgadarzaka paNa banI zakazuM, ane "Apa samAna baLa nahi" e kahevatane sAcI pADI zakazuM. juo ! eka vaNA(taMtrI)nA paNa traNa tAra je eka rAgI hoya to ja te sura AkhI samAjanA janane rIjhavI zake che, paNa je temane ekAda tAra tUTI gaye hAyaastavyasta thaI gayA hoya to te taMtrI bedI-nakAmI- betAla banI jaI koIne AnaMda ApI zakatI nathI. te mujaba kaI paNa mAnava vyakti je potAnA mana, vacana, kAyAne kAbUmAM rAkhI teno sadupayoga kare to te sva para anekanuM hita sAdhI zake che, paraMtu jo tene svecchAthI mekaLA mUkI daI, tene geraupayoga athavA durupayoga ja kare to tethI svapara anekanuM hita thavAne badale ahita ja thavA pAme che. ApaNe uparanA eka ja daSTAntathI joI zakyA ke mAnava jAtinuM to zuM paNa jagatamAtranuM hita sAdhavA mATe vicAra, vANuM ane AcAranI pavitratA sAcavI rAkhavAnI tema ja tenI koI rIte malinatA thavA dIdhA vagara pavitratA vadhAratA javAnI anivArya jarUra che. pratyeka AtmAmAM pavitratA pedA karavAnI ane thayelI pavitratA koIpaNa prakAranI malinatAthI bagaDavA na detAM sAcavI rAkhI vadhAravAnI chupI zakti rahelI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 71 ] che, tene teNe dhIme dhIme paNa makkamapaNe upayoga karI ja joIe. jo tema karavAmAM Ave to eka ja Atma-vyakti pitAnAmAM chupI rahelI anaMtazaktine prabala puruSArtha vaDe pragaTa karIne AkhA jagatamAM sukhazAnti pAtharI zake che ane chevaTe pote paramazAMtimAM ja virame che-paramazAntirUpa-mokSa pAme che. saghaLA tIrthakare e ja pramANe jagatanuM anaMta hita karI anaMta sukhamAM Thare che. e paramAtmAone aNamola upadeza vAraMvAra sAMbhaLanArA vIra-saMtAnone ucita che ke temaNe potAnAM pratyeka AtmAmAM chupI rahelI sAcI zaktinI yathArtha samaja meLavI, temAM saMpUrNa zraddhA-vizvAsa rAkhI tene AviSkAra karavA, tIrthaMkaradeve AcarelA ane batAvelA evA kharA mArgane yathArtha anusaravA prabaLa puruSArtha pheravavo joIe, paNa ethI viparIta dizAmAM ayathArtha mAge gamana karavuM joIe nahi. zAzvata sukha-mekSa meLavavAne e ja aMkita mArga che. rAga-dveSa-kaSAya ane mehane saMpUrNa parAjaya karavAthI ane saMpUrNa jJAna, darzana, cAritra, AnaMda ane viya-zaktine pragaTa karavAthI ja jina-arihaMta-vItarAga-paramAtmasvarUpa yAvat tIrthakara padavI paNa prApta thaI zake che, to pachI bIjI prAsaMgika saMpadAonuM to kahevuM ja zuM? samyajJAnanA prakAzavaDe ApaNuM anAdi bhUle ane aMtarAye spaSTa samajAya che, tema ja ApaNuM sattAmAM chupI rahelI anaMta guNasaMpadA paNa samajAya che. samyaga dazanazraddhAnarUpa ArasIvaDe te te vastunuM barAbara pratibiba nija AtmAmAM paDavAthI ApaNo vizvAsa daDha thavA pAme che ane te te bhUlone sudhAravA ane guNone AdaravA mATe ApaNAmAM je apUrvabaLa-caMtanya-zakti Ave che te cAritra kahevAya che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 72 ] zrI kapUravijayajI je vaDe svaparane, guNadoSane, hitAhitane, lAbhAlAbhane ane ka vyAka vyane barAbara samajAya te ja jJAna-samajaNa ApaNune upayAgI thai zake che. te ja vastunI je vaDe dRDha pratIti. AsthA baMdhAya, jethI kazI mUjhavaNu vagara ucita mArga AcaravAnu khanI Ave te ja zraddhA-samyaktva hita karI zake che, ane je suvihita mArge cAlavAmAM dRDha nizcayapUrvaka nijavI - zaktinA sadRyAga thAya ane jethI aMtarAya mAtrane ucchedIne nija AtmaRddhine sAkSAtkAra thavA pAme evu cAritra svapara kalyANa karI zake che. ukta ratnatrayInA ekatrita baLathI game tene zAzvata-meAkSasukha prApta thai zake che, ema samajI sujJajanoe sugurutA pathe ja saMcaravuM ucita che, tethI ja sarva kAryasiddhi thai zakaze. itizam [ jai. . pra. pu. 33, pR. 261 j ,, "A friend in need is a friend Indeed. ahInA vakhate upayogI thAya te ja mitra sAtheA. zAstrakAra kahe che ke kharA mitra te ke je du:khasukhamAM samabhAgI rahe ane ni:svArtha paNe aDInA vakhate madada kare. pANInI jema mitratAnI khAtrI kharI vakhate thAya che. sajjanenI mitratA kadApi phIkkI paDatI nathI. kharuM ja kahyuM che ke " pApamArgathI nivArI puNyamArga mAM caiAje-joDe, zudgha doSAdika DhAMke ane sadguNanI praza`sA kare, ApadA vakhate anAdara na kare paNa kharI take madada karI uddhAra kare-e ja sAcAni:svAthI mitranA lakSaNa che. " ApaNe mitra thavuM te AvA ja Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 73 ] mitra thavuM, ane mitra karavA to AvA sajajanone ja mitra karavA. AvA uttama mitra A lekamAM tema ja pAkamAM madadagAra thaI zake. nIcI gatimAM laI janArI kumatithI bacAvI sadgati ApanArI sumati sAthe ApaNane joDI Ape. tana, mana, dhanathI ApaNuM ekAnta hita ja kare te ja kharo mitra che. sarvajJa-vItarAgakathita ahiMsA-saMyama ane tapalakSaNa dharma e niSkAraNa mitra che, e pavitra dharmanuM zuddha aMta:karaNathI sevana karanArA saghaLA baMdhuo ane bahene paNa niHsvArthI mitro che, temanuM hita-vAtsalya karavuM te ApaNuM pavitra pharaja che. te kharI vAta visarI jaI temanuM ahita karavA dorAI janAra kharekhara mitradrohI, dharmadrohI ne AtmadrohI che. kALadoSathI kaI paNa prakAranI ApadAmAM sapaDAyelA ApaNA svadhAma janene saveLA ghaTatI sahAya karI uddhAravAmAM pramAda karo ghaTita nathI. [ je. dha. pra. pu. 33, pR. 353 ] svadharmI badhuone ane bahenone ApaNe zI rIte sahAya karavI jarUranI che? A prazna ghaNo mahattvano ane gaMbhIra che. kaMIka sahRdayadayALu lAgaNIvALA bhAIbahene A praznane samayajJa-vidvAna munijane tema ja zrAvaka jane pAse upasthita kare che ane tatsaMbaMdhI carcA kare che. vidvAna munijane tema ja gRhastho te saMbaMdhI ghaTate uhApoha karI pitAnA abhiprAya jAhera kare che, paraMtu potAnI jUnI rUDhIthI TevAyelA zrImaMta jano Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI kapUravijayajI ane saMkhyA tathA haju te dizAmAM joie teTalA pramANamAM lakSa ApatA nathI. zrImaMta leAkeAnA mATe bhAga prAya: alpajJa hAvAthI te ghaNe bhAge dravyanA vyaya meAjazekhamAM ke bInajarUrI khAdya ADaMbaramAM kare che. vidvAn munijanA ane zAsanapremI zrAvako temane dravyanA vyaya evA jarUrI mAge karavAne kahe che ke jethI dinadina garImI sthitimAM sapaDAtI maLamAM kamajora thatI peAtAnI jaina prajAnI yA jaina samAjanI vAstavika unnati thavA pAme. teo kahe che ke "tame jeTale paisA atyAre ecchava-mahAcchavamAM, jamaNavAramAM, lagnaprasa gAmAM, varagheADA caDhAvavAmAM ane nAnAprakAranI khaTapaTA UbhI karI adAlatAmAM khacI nAMkheA che, teTaleA badhe nahi te tene amuka sArA hissA tamArA svadhamI bhAibahenAne ke temanAM bALakAne UMcI pAyarI upara caDhAvavA ghaTatI keLavaNI ApavAmAM kharcavAnI udAratA vAparA te tame jainaprajAnu vizeSa hita karI zakazeA. " subhAgyanI nizAnI che ke zrImateAmAMnA gheADA ghaNAe e vAtane kaika lakSamAM lIdhI jaNAya che, jenA pariNAme tee have anya samAjonI peThe peAtAnA samAjanI unnati karavA jaina beDIMgA, mALAzrama vagere sthApavA kaMika phALA Ape che; paraMtu je khAtAe nIkaLe che tene pAkA pAyA upara nabhI rahe tevA majabUta banAvavA ane temAM vadhAre ne vadhAre madada karavAnI peAtAnI pharaja jema tee adhika samajaze tema teo svasamAjanuM mahattva vadhArI sArI rIte sAcavI, zAsanasevA bajAvI meTu punya upAI zakaze. izam [ je. 1. pra. pu. 33, pR. 357 ] Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 75 ] sAcA mitranA lakSaNa pApAnnivArayati yojayate hitAya, guhyaM nigUhate guNAn prakaTIkaroti / ApadgataM na ca jahAti dadAti kAle, sanmitralakSaNamidaM pravadanti dhIrAH // 1 // du:khavipAkane devAvALA ane AtmAne milana karanArAM yAvatu nIcI gatimAM lai jai bhavaaTavImAM vAraMvAra bhamAvanArAM hiMsA, asatya, adatta-cArI, maithuna-viSayalAlasA, parigraha-dravyamamatA, krodha, mAna, mAyA, leAbha, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna-mithyA ALa, pezunya-cADI, rati atiiSTa aniSTamAM prIti-aprIti, paraparivAda-niMdA, mAyAmRSAvAda- chetarapIMDI, mithyAzatyarUpa sakaLa pApasthAnakeAthI je ApaNane samajAvI pAchA vALe, te te pApamaLathI ApaNA AtmAne milana thatA aTakAve, eTaluM ja nahiM paNa je je sukRtyAthI ApaNe sukhI thai zakIe evA hitamAmAM ApaNane joDI Ape, ApaNane sadA unnatinA ja mArge cAlavA preraNA kare, ApaNAmAMnA doSanI upekSA kare-doSane ughADA karI ApaNI vigeAvaNA thAya tevuM kadApi na kare, paraMtu doSa mAtra dUra thAya tevA kALajIpUrvaka prayatna kare, tema ja anya janA jenu anukaraNa karI unnati pAmI zake evA je saddaguNA temane jAya te prasiddha kare, jema sugaMdhI puSpanA parimalane pavana dUtara prasAre che tema sAmAnA sadguNNAne stutiprazaMsAdvArA janasamUhamAM vistAravA kozIza kare ane sukha du:khamAM Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 76 ] zrI karavijayajI samabhAgI rahe, kharI ApadAmAM kasoTInA vakhate tyAga nahi karatAM tevA prasaMge adhika kALajIthI tene uddhAra karavA tana, mana, dhanane banatega Ape; bIlakula svAthI nahi paNa svArtha tyAgI ja bane. kharA mitramAM upara pramANenA lakSaNo hoya che, ema jJAnI puruSa pragaTa kahe che, ukta guNo pragaTAvavA ApaNAmAM baLasAmarthya pragaTe ane svaparahita karavAnI anukULatA thAya. sAra-kharekhara je ApaNe ApaNI jAtanA (pitAnA ) tema ja anyanA sAcA mitra ja thavAnI IcchA hoya to prathama ApaNe jAte ja dareka pApasthAnakathI dUra rahevuM joIe. hiMsA, asatya, adatta, maiithuna ane parigrahAdikathI virakta banI nipu tAthI dayA, satya, arya, zIla, saMteSAdika saguNone dRDha manathI dhAravA joIe, " papadeze pAMDityam " tajI ApaNI jAtane ja prathama zikSaNa ApI sudhAravI joIezANa karavI joIe. ApaNe pramAdapaDatane pariharI svAzrayIbanI, svapuruSArthabaLe ahitamArga tajI, hitamArgane Adara kara joIe. temAM khalanA thavA devI na joIe. thatI khalanA dUra karI hitamArgamAM akhalita prayANa karavuM joIe. keina pratye pratikUlatAbharyuM AcaraNa kadApi nahi karatAM sadA sAnukULa sukhakArI AcaraNa ja AcaravA khAsa lakSa rAkhavuM joIe. pArakAM chidra (cAMdA) nahi jotAM haMsanI peThe sAragrAhI banI saddaguNane ja grahaNa karI letAM zIkhavuM joIe. jhaverInI peThe guNanI kadara karavI joIe. jAte saguNa banI saguNavaMta tarapha pUrNa prema rAkhavo joIe. niHsvArtha paNe zuddha premI banavuM joIe. svAtmANavaDe svArtha tyAgI thavuM Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 73 ] joIe. dukhIjane dilAso tana-mana-dhanathI daI temane duHkhamukta karavA banatA prayatna karavo joIe. temanuM duHkha dekhI dila dravita thavuM joIe ane te du:khane nirmULa karavA buddhibaLathI vicArI egya upAya javA joIe. tema karatAM kaMTALe lAvo na joIe; dhIraja ApIne ane dhIraja rAkhIne saphaLa prayatna karavo joIe; tema ja vaLI sukhasamRddhivaMtane ane saguNazALI sajajanone nihALI dilamAM saMteSa-AnaMda-pramoda lAvavo joIe, kema ke uttama guNene ApaNAmAM AkarSavAne e ati uttama ane sarala mArga kahyo che. sAcA mitranAM AvA anukaraNa karavA yogya lakSaNo-guNa zAstrakAre vakhANyA, che te ApaNane prApta thAo. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 33, pR. 127 ] zAstrazikSAsaMgraha 1 dharmasevA kevaLa cittanI prasannatAthI yA pramAdathI bajAvavI joIe. 2 kevaLa hRdayanI nirmaLatA yA prasannatA ja prabhune prasanna karI zakaze. 3 kadApi janma maraNa karavA na paDe evI rIte nirmaLaniSkalaMka vartana rAkhI rahe. mana, vacana, kAyAthI zuddha vartana karavA lakSa rAkho. 4 sadabuddhi pAmIne AtmatatvanuM zodhana kare-pitAne pichAno. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [78 ] zrI kapUravijayajI - pa daza dRSTA te durlabha mAnavadeha pAmIne uttama vrata niyama Adara. 6 pUrvapuNyane lakSamI pAmIne supAtradAnavaDe tene lahAvo lyA. 7 rUDI vacanazakti pAmIne paropakAravaDe sahanI prItiprasannatA meLa. 8 jANI joIne beTe mArge cAlanAra aMdha karatAM vadhAre kharAba che. 9 jANI joIne hitazikSAnI avagaNanA karanAra herA karatAM vadhAre kharAba che. 10 avasara ucita priya-hitavacana nahi bolanAra mUMgA karatAM vadhAre kharAba che. 11 paraniMdA yA pArakA avarNavAda bolavAmAM mUMgA thai javuM vadhAre sAruM che. 12 parastrI tarapha kUDI (mAThI) najarathI jovAmAM AMdhaLA thavuM vadhAre sAruM che. 13 paraniMdA ane A5vakhANa sAMbhaLavAmAM baherA thaI javuM vadhAre sAruM che. - 14 parAyuM dhana haraNa karI levAmAM pAMgaLA thaI javuM vadhAre sAruM che. 15 jevuM ApaNane duHkha thAya che tevuM parane paNa thAya che ema samaja anya pratye pratikULatA UbhI karavI nahi, kemake jevuM karIe tevuM ja pAmIe. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha | [ 79 ] 16 sahu koI sukhanI ja cAhanA rAkhe che ema samajI sahu koI sukhI thAya tema ja sadA IcchavuM ane banatI tajavIjathI tema karavuM. 17 parastrIne ApaNuM potAnI mAtA, bahena yA putrI tulya ja lekhavavI yukta che. 18 pArakAM dravya(dhana)ne ghaLanAM DhephAM samAna lekhavavuM yukta che. 19 sahu koI jIvo jIvita Icche che-vAMche che, temane ApaNu AtmA tulya lekhavavA yukta che. 20 prathama khAdhelI vastunuM pAcana thayA pahelAM khAvuM te viSa tulya che. 21 tapasyA (tapa-japa) karatAM krodha kare te viSa tulya che. 22 jJAna (vidyA) meLavIne tene mada karavo te viSa tulya che. 23 game tevI dhamakaraNa karatAM kapaTa keLavavuM te viSa tulya che. 24 hada-maryAdA mUkIne lajajAno lepa kare te paNa viSa tulya che. 25 nyAyanIti ane pramANikapaNAthI pitapotAnA adhikAra mujaba vyavasAyavaDe AjIvikA calAvavI e satyadharmagaveSakanuM mukhya lakSaNa che. nyAyapArjita dravyathI ja subuddhi sAMpaDe che. 26 kSamA-samatA rAkhavI e krodhane jItavAne amegha upAya che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] zrI kapUravijayajI 27 vinaya-namratA-mRdutA dAkhavavI e mada-mAnane jItavAne acUka upAya che. 28 RjutA-saraLatA AdaravI e mAyA-kapaTane jItavAne kharo upAya che. 29 saMtoSavRttinuM sevana karavuM e lebha-tRSNAne jItI levAne uttama upAya che. 30 samatA rUpI jaLadhArAthI krodha-agnine sArI rIte ThArI zakAya che. 31 kamaLa jevI ke maLa mRdutA, vaja jevA ahaMkArane kSaNavAramAM gALI nAMkhe che e AzcaryakArI che. 32 trAjutArUpI jAMgulImaMtranA prabhAvathI mAyArUpI kALI nAgaNanuM paNa ugra viSa jotajotAmAM UtarI jAya che. 33 saMteSarUpa amRtavRSTivaDe bharUpI dAvAnaLa bujhAI jAya che, eTale tethI pragaTatI tRSNArUpI jvALA zAnta thaI jAya che. 34 AtmAnuM zuddha svarUpa sphaTika ratna samAna nirmaLaniSkalaMka che. 35 jema pheTika ratnane rAtuM kALuM phUla lAgavAthI (lagaDavAthI) te tevA ja raMganuM (badalAI gayeluM) jaNAya che, tema rAgadveSarUpI upAdhi saMbaMdhathI AtmA paNa viparIta bhAva( vibhAvane bhaje che, ethI ja jIva rAte tAte thaI pote ja pitAne paritApa upajAvato rahe che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 81 ] 36 rAga ane dveSa e bhAvakarma kahevAya che, tene (saMga)saMbaMdha jIva sAthe anAdi kALano che. tema chatAM khare gurugama meLavI, prabaLa puruSArtha ge teno aMta thaI zake che. 37 rAgadveSarUpa bhAvakarmathakI AtmAnA svAbhAvika guNone AchAdana karI zake evAM aneka dravyakama pedA thAya che ane avAranavAra zarIra dhAraNa karavArUpa karma paNa enuM ja pariNAma che. 38 badhAM karmamAM mokSanA nidAnarUpa zuddha cAritrathI vimukha rAkhanAra ane khoTI vastumAM (khATAM sukhamAM) muMjhavI denAra mohanIya karma mukhya agresara lekhAya che, teno aMta AvatAM badhA karmano heje aMta AvI jAya che. koI, mAna, mAyA ane lebharUpa kaSAya paNa ene ja parivAra che, ane mokSanA dvArarUpa zuddha samakitaprAptimAM paNa e ja pratibaMdhaka che. 39 khANamAMthI khodI kADhatA kaMcana ane mATInA saMbaMdhanI peThe jIva ane karmano saMbaMdha Adi rahita che, tema chatAM prabaLa prayatnoge tene teDI AtmAne kuMdananI je zuddha-nirmaLa karI zakAya che. samya--(yathArtha) jJAna, darzana (tasvArtha zraddhApratItirUpa samyakRtva) ane cAritranuM yathAvidhi sevana karavAthI AtmA sakaLa karmamaLathI mukta thaI zuddha buddha thAya che. 40 "savi jIva karuM zAsanarasI" evI sarasa bhAvanAyukta prabaLa puruSArtha svapakalyANArthe karanAra mahAza tIrthakara gaNadhara jevI zreSTha padavI prApta karI, sarvajJa sarvadazI thaI, yathA AyuSya jIvanamukta dazA bhegavIne aMte akSaya Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 82 ] zrI kapUravijayajI sukhasaMpadAne vare che. ApaNu sahune aMtaranA maLanI zuddhithI AtmazreyArthe evI uttama bhAvanAo prApta thAe itizam. [ zve. dha. pra. pu. 73, pR. 41 ] brahmacaryAdika cAra AzramanA viveka ( temanI sakSepathI he caNa ) 1 brahmacarya, 2 gRhastha, 3 vAnaprastha, (Retired life ) ane 4 sanyasta. e cAre anukrame gaNAtA AzrameAne tattvadASTathI vicAratAM 1 saravALA, 2 bAdabAkI, 3 guNAkAra ane 4 bhAgAkAranI upamA ghaTI zake che, ema buddhivaMta sakSepathI yathAkrame nIce pramANe nivedana kare che. 1 * brahmacarya Azrama " vidyArthI avasthAmAM Anayata thayela DAvAthI temAM navuM navuM jJAna meLavavA-ekaThuM karavAvaDe tene saravALAnI upamA ghaTe che. te avasthAmAM nityaprati navA navA jJAnanA saMcaya-vadhArA thayA kare che. ,, 2 prathama avasthAmAM meLavI rAkhelA jJAnanA " gRhasthA zramamAM " sthiti-sayAgAnusAre judI judI dizAmAM bhinna bhinna sthAne yathAyeAgya upayAga karavAvaDe ane svajanAdika sahu sahunA hakanI ghaTatI vheMcaNI karI devAvaDe tene bAdabAkInI upamA ghaTe che. prApta karelA jJAnabhaDALanA atra jyAM jyAM jarUra jaNAya tyAM tyAM svaparanA hita mATe upayAga karavAmAM Ave che. 3 gRhasthAzramamAM rahI prathama prApta karelA jJAnavaDe je je svapara hitakArI kAryo karI zakAya che te karatAM ghaNA guNAM hita Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 83 ] kArI kAryo " vAnaprasthAzramamAM " gRhasthAzramanI jaMjALathI mukta thayela hovAthI tathA prakAranA jJAnanI paripakavatAne lIdhe sAdhI zakAya che. A AzramamAM puruSAthI jane buddhibaLanA vadhArAthI gRhasthAzrama karatAM ghaNA guNe lAbha meLavI zake che, tethI tene guNAkAranI upamA ghaTe che. 4 "sanyasta Azrama" chello ane zreSTha lekhAya che. A Azrama jena darzanamAM jaNAvelA nigraMtha mahApuruSonA kevaLa nivRttiparAyaNa mArgane maLe che. A AzramamAM sarvathA svArtha tyAga ( Disinterestedness ) karavAno hoya che. aneka prakAranAM pramAdAcaraNathI dUra rahI, apramattapaNe zuddha AmAthe ja AmAM sAdhavAno hoya che. A aMtima AzramamAM kevaLa nispRhatA ge upAdhi rahita banI javAnA kAraNathI tene bhAgAkAranI upamA ghaTe che. Itiza.... [ je. dha. pra. pu. 33, pR. 74 ] zAnta vacanAmRta 1 adhIrAI rAkhyA vagara satata prayAsa karavAthI DeTAM mahAbhArata kAma paNa thaI zake che. 2 mahenata karyA vagara phaLa maLaze nahi. " No Fruit without Labour. " 3 tame jevuM vAvaze tevuM laNaze. " As you sow so you reap." Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 84 ] zrI kapUravijayajI 4 jo tame kharI zAntine cAhatA haiA tA" khameA ane khAmAza rAkheA." " Bear and forbear." 5 je kai kArya kare te pariNAmadIpaNe vicArIne ja kare, sahasA--atirabhasapaNe na ja karA. 6 sama viSama sarva sacAgAmAM tamAruM mana sthira-samatAla rAkhavA khAsa prayatna karI. ( Under all circumstances keep an even mind) 7 mahat icchA rAkhatA hai| tA prathama AgyatA saMpAdana kare. icchita prAptinA e uttama upAya che. kahyuM che ke-- * First deserve and then desire.'' 8 jema kaSa, cheda, tApa ane tADana karavAvaDe-e cAra upAyeAvaDe seAnAnI parIkSA karavAmAM Ave che, tema zruta-jJAna, zIla-AcAra, tapa ane dayA e cAra guNAvaDe vidyAr mANasa dharmanI parIkSA karI zake che. parIkSApU ka ja zreSTha dharmanA svIkAra karavAmAM Ave e yeAgya che. 9 ahitatApane zamAvanArAM cadana jevAM zItaLa vacanenI vRSTi keAi bhAgyazALI bhavyAtmA upara ja guru mahArAja kare che. sadgurunAM hitavacaneAthI ahita-tApa dUra thai zake che. 10 khAvAnAcaMdanathI ati zItaLa, nAtha niraMjana vANI jI; rUpacaMda rasa preme pItAM, tyAMthI prIta baMdhANI jI. avinAzInI shejaDIe, raMga lAgyA meArI sajanI jI' sarvajJavItarAganAM vacanAnI te alihArI ja che. ra Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha 11 kSamAsAra dayAvela maMDapa taLe, rahA mRdutA kAmaLa kamaLase, chedata huM eka palakameM, 12 "" '' * caMdana rase, siMcA citta laheA sukha CC [ 85 ] pavitta; mitta. ' 13 mAyA sApaNI jaga }} Dase, grase sakaLa naranAra; samare jItA jAMgulI, pAThasiddha niradhAra. " 14 na tRSNA paro vyAdhi-rna toSAt paramaM sukham . tRSNA jevA prabaLa vyAdhi nathI ane satASa jevuM bIjI parama sukha nathI; chatAM AzcaryanI vAta che ke jIvA tRSNAne tajatA nathI. vasAra ahaMkAra; acaraja eha apAra. 15 mamatA tharasukha zAkinI, nimatA sukhamULa; mamatA ziva pratikULa hai, nimatA anukULa. 16 " TALe dAha tRSA hure, laharI bhAvavairAgyakI, tA 66 mALe mamatA paka; bho ni:zaMka ' 17 " anAsaga mitaviSayame', rAgadveSakA cheda; sahaja bhAvame lInatA, udAsInatA bheda. " 18 " udAsInatA magana hui, adhyAtama rasakUpa; dekhe nahi jaba era kahyu, tama dekhe nijarUpa. "" "" 19 Age karI ni:sa MgatA, samatA sevata jeThu; rame parama-Ana Mda rasa, satya 99 game tehu. '' "" 20 jJAna vimAna cAritra vizva, naMdanara sahaja samAdha; muni surapati samatA zacI', raMge rame agAdha "" 1 va. 2 naMdanavana. 3 indra. 4 indrANI. * A duhAmAM muni ane indrane mukAbalA karavAmAM Avye che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 86 ] zrI karavijayajI 21 ahe bhavya AtmAo ! puNya sAmagrI prApta thayA chatAM pramAdAcaraNathI rane jItI bAjI hArI jatA. jAge ! jAge ! [ je. dha. pra. pu. 33, pR. 75 svahRdaya beDa para lakhI rAkhavA yogya bodhavacana. ( ekAvana bedhavAka) 1 kSamA vIrA mUSaNam ! (mAphI ApavI ane mANI mAgavI) (khamavuM ane khamAvavuM) e vIra-bhaktanuM khAsa lakSaNa che-bhUSaNa che. 2 hitAhitane vicAra karavo e ja buddhi pAmyAnuM phaLa che. 3 suzIla banavuM e ja mAnavadeha pAmyAno uttama sAra che. 4 saThekANe vivekathI dravyavyaya kare, e lakSmI pAmavAnuM phaLa che. 5 priya ane hitavacana vadavuM e ja vAcA pAmyAnuM phaLa che. 6 pApamArgathI nivartAvI sanmArgamAM jeDe te ja kharo mitra che. 7 sahu sAthe mitrabhAva rAsahunuM sadAya bhaluM ja cAho. 8 dIna-du:khI-anAtha upara anukaMpA rAkhI tene uddhAra kare. 9 sukhI ane sadguNIne dekhI yA sAMbhaLI pramuditaharSita bano. 10 kaThora pariNAmI upara paNa dveSa na karo. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 87 ] 11 sAdha sAMbhaLe te ja sakarNa. 12 sabadha haiye dhare te ja sahRdaya. 13 sanmArge saMcare, unmArga taje te ja satra. 14 chata kAne hitavacana na sAMbhaLe te ja here. 15 chatI jIbhe hita-priya-satya na bole te ja mUMge. 16 chatI AMkhe avaLe mArge cAle-akArya kare te ja AMdhaLo, 17 trividha tApane zAnta kare te ja saMta-susAdhu. 18 sahune Atma tulya lekho-svahRdayane vizALa banAvo. 19 paradravyane patthara tulya lekha-svadravyamAM ja saMtoSa rAkhe. 20 parastrIne mAtA-hena ke putrI tulya ja le. 21 keInA sukhamAM aMtarAya na karo-banatI sahAya karo. rara nidA, galI, mithyA Aropa vigere pApamAtrathI DaratA raho. 23pArakI AzA-tRSNAne tilAMjalI Apa-taje. 24 haMsanI jema sAra(guNa)grAhI bane, doSa-daSTine taje. 25 svadharmarakSA mATe ja zarIranI yegya saMbhALa rAkho. 26 viSayAsaktithI vegaLA raho-indriyanA gulAma na bane. 27 madAdha na bane, namratA rAkho. (name te prabhune game) 28 kAma-kaSAya-IrSA adekhAI vigere vikArane vaza na thAo. 29 ALasu-edI-nirudyamI na bano-caMcaLatA rAkho. 30 vikathA-nakAmI kuthalI karavAne DhALa taje vakhata oLakhe. 31 svAzrayI bane-puruSAthI thAo-bIjAnA AdhAre besI na raho. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 88 ] zrI kapUravijayajI 32 kanyAone evI keLavA ke teo zANI mAtAe anI zake. 33 kAi vyasananAM kdamAM na paDe; temAMthI svaparanI rakSA kare. 34 sadguNI ane sadguNAnurAgI banA 35 nItivAna bane-niSpakSapAtapaNe kharA kheATAnA tAla karA. 36 zAnta pravRtti rAkhe| ane pApAcaraNathI aLagA raheA. 37 leAkapriyatA meLavA-svArtha tyAgI aneA. 38 kRtajJa thAe ane parepakArasika aneA. 39 vicAra, vANI ane vartanamAM zuddha pavitratA rAkheA. 40 kAma, krodha, meAha, matsarAdika durguNane jaladI to. 41 mAtapitArdika vaDilavarganI yatheAcita sevA-bhakti kare. 42 svadhIbandhue ane baheneAnuM kharuM vAtsalya karo. 43 khATA DALa-DamAka tajI kharA mArganu sevana karo. 44 zuddha deva, guru ane dharma upara aDaga-acaLa zraddhA rAkheA. 45 dha-zAsananI kharI unnati-prabhAvanA thAya tevA mArga grahaNa kare. 46 matabhedathI khIjavAi na jAo; satya vAta sapramANa zAntithI khatAvavA prayatna kare. anyane dharmamAM joDavAne e rastA che. 47 kaleza-kusaMpathI svamatane chinnabhinna na kare; svaaMga na che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 89 ] 48 susaMpa vadhe tevA ja vicAra, vANI ane vartanane prayAsa karatA raheA. 49 svadharmI bandhue sarva vAte sukhI thAya te mATe tana manathI mathana kareA. 50 pAtratA pramANe Ape ane pAtratA vadhAravA prayatna karo. 51 A kSaNabhaMgura dehathI kai rIte anyanuM bhalu thatu ja hAya teA udAra dilathI te thavA devu. dayAnu kSetra vizALa che. DahApaNathI zakti anusAre tene lAbha letA rahevu. svapara AtmAnA hitamAM abhivRddhi thAya tevA dareka prayAsa mana, vacana, kAyAthI karyA karavA. itizam [ je. dha. pra. pu. 33, pR. 15] tattvajijJAsu janAne be ela. '' maitrI, karuNA, prameAda ane mAdhyasthya bhAvayukta sva adhi kAra anusAra je hitakArI karaNI karavAmAM Ave te ja kharI rIte dharma kahevAya che. ane te ja svaparanuM rakSaNa karI zake che. " kahyuM che ke:-- vANa. " nizcaya daSTi hRdaya dharIjI, pALe je vyavahAra; punyavata te pAmaze che, bhavasamudrane pAra. manamohana jinajI ! mIThaDI tArI ,, dharmeNAdhigataizvaryo, dharmameva nihanti yaH / kathaM zubhAyatirbhAvI, sa svAmIdroha pAtakI // dha - -punyanA ja prabhAve prabhutA prApta thayA chatAM, je mugdhajana-punyane ja leApa kare che te sva svAmI samAnadhamInA ,, Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 90 ] zrI kapUravijayajI droha karanAra pAmara prANInuM bhaviSya zI rIte sudhArI zakaze ? dharmadrohInuM kalyANa zI rIte thaI zake ? tevA jIvanuM kalyANa thavuM durghaTa ja che. "duHkhameM sahu prabhuko bhaje, sukhame bhaje na keya; jo sukhameM bhukaM bhaje, dukha kahAMse heya? " adhikAranA madathI aMdha banI jIva pitAnI pUrvanI sthiti bhUlI jAya che. jyAre te punyanA kSaye svaadhikArathI bhraSTa thaI jAya che athavA tenA upara aNaciMtyu duHkhanuM vAdaLa tUTI paDe che tyAre tenI AMkha kaMIka UghaDe che, ane kaMDUrAjA nI peThe pote madonmattapaNe karelA anyAyane saMbhArI te badala pastAve kare che. paraMtu te pastA pataMgIyAnA raMga jevA kSaNika verAgyathI thayela hovAthI pharI pAcho je te devage pUrva adhikAra pAme che yA sArI sthitimAM mUkAya che to puna: pUrve vItelI avasthA bhUlI jaI madonmatta paNe vicaravA mAMDe che. tevA maMda adhikArI jIvane sasamAgamanuM yA AptavacananuM sevana karavuM bahu jarUranuM che. samartha AcArya zrI haribhadrasU rijI kahe che ke "aho mumukSu jana ! tame gurugamya dharma. rahasya zravaNa karo ane tenuM manana karIne te barAbara lakSamAM rAkho ane jethI AtmAnuM ahita thAya evuM kaMI paNa pratikULa-viruddha kArya prAye na ja kare; paraMtu svaparanuM zreya thAya tevAM ja anukULa kArya-AcaraNanuM sadA ya sevana kare." [ je. dha. pra. pu. 33, pR. 136 ] Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 91 ] avivekathI khAnapAnanI vastumAM thatA bhraSTavADA ane tethI thatAM aniSTa pariNAma aTakAvavA mATe vivekanI jarUra baheALe bhAge kAThiyAvADa gujarAtanA ghaNAeka sthaLAmAM khAnapAna saMbaMdhI AcAravicAramAM keTalIeka evI gaMbhIra khAmIe jovAmAM Ave che ke jethI ghaNA aniSTa pariNAma AvavA pAme che. azuci ane kahelI vastumAM najare ( narI AMkhe ) nahiM dekhI zakAya evA asaMkhya samUcchima jIve kSaNe kSaNe upaje che ane laya pAme che ( mare che), ema mAnanArA bhAie ane mhene paNa khAnapAna saMbaMdhI thatA eThavADA aTakAvavA jo pUratI kALajI rAkhI prayatna kare teA temAM jaladI sudhAro thai zake evA saMbhava che, paNa tevI darakAra bahu gheADAne hAya che. khAsa AgevAneAnI tema ja dareka manuSya vyaktinI cAkhkhI pharaja che ke pAtAnuM tema ja paratu ahita thAya tevuM na karavuM-karatAM jarUra aTakAvavuM ane anyane paNa ahitathI bacavA jarUra cetAvavu. dAkhalA tarIke ghareAghara pANI pIvA mATe bharI rAkhavAmAM AvatA gALeA e atyAre DhoranA havADA( aveDA )nI upamAvALI sthiti bhAgave che, kema ke jema aveDAmAM game te dvAra meduM ghAlI temAMnu pANI pItAM peAtAnA meAMnI lALa pANImAM nAMkhI tene apavitra ane asaMkhya jIvAne utpanna thavAnuM ane temAM ja pAchA laya pAmavAnuM sthAna manAve che, tema koi eka ghara, hATa ke vakhAramAM, nAta ke saMghajamaNamAM sagavaDanI khAtara peAtAnA kuTuMbane mATe, mitra ke nAkarane mATe, jJAti ke zrIsaMghane mATe pANI bharI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 92 ] zrI kapUravijayajI rAkhavAmAM eka athavA aneka vAsaNe rAkhavAno rivAja cAle che, temAMthI eka bIjA nAnA vAsaNavatI pANI bharI, te moDhe mAMDI pItA jAya che ane te vAsaNane eThuM mUkI cAlatA thAya che. temAM lAgelI hAMnI lALa ane baceluM eThuM pANI vAraMvAra prathamanA moTA vAsaNamAM paDe che ane te badhA pANIne bhraSTa, kahANavALuM, jIvAkuLa banAve che. tevAM bhraSTa jIvAkuLa pANI pIvAthI ghaNAeka pInAranA zarIramAM vividha vyAdhionA mULa ropAya che ane te roga dhIme dhIme vikarALa rUpa dhArI tene cepa bIjAne lagADe che ane e rIte ghaNA mANasone tAva, khAMsI ane kSayaroga jevA raMge lAgu paDI jAya che, je pachI dUra karavA kaThINa thaI paDe che. e uparAMta asaMkhyAta saMmUchima jIno ghAta thayA kare che ane temanA je viSamaya kalevara zarIramAM jaI bhayaMkara roga upajAve che tene upazamAvatA pApAraMbha karavA paDe che ane te bAbata cokhAI rAkhanArA bIjA lekanI najaramAM halakA paDavuM paDe che. te karatAM je prathamathI ja cokhkhAI rAkhavAmAM Ave, pANI levAnuM ane pIvAnuM vAsaNa juduM juduM rAkhI pANI pIdhA pachI tene lUMchI sApha karI levAmAM Ave, to e aniSTa pariNAme banavA pAme nahi. vaLI bhraSTa-apavitra ( eThAM karelAM ) jIvAkuLa jaLa raI karavAmAM tema ja ukALavAnA upagamAM levAmAM Ave ane tevA bhraSTa eThA jaLavaDe banelI rasoI vigere munijananAM pAtramAM ApavAmAM Ave che ke ane keTale badhe aviveka che, te sujJa bhAIbahenoe barAbara vicArIne tene jaladI dUra karavA nizcaya karavo ane tene pAchuM visarI nahi javuM. jaLa e ghaNuM ochuM kiMmatI chatAM bahu ja jarUranuM ane ghaNA moTA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 4 ] pramANamAM vaparAtuM jIvana che, temAM A aviveka rAkhavAthI ghaNuM bhAre nukazAna thAya che, tenAthI bacavA mATe dareke dareka vyaktinI cIvaTabharelI pharaja rahelI che. temAM jeTalI gaphalata teTaluM nukazAna veThavuM ja paDe che. pANInI peThe khAvAnA padArthomAM paNa ghaNuM sthaLe ghaNe aviveka cAlato jaNAya che ane tenA pramANamAM nukazAna paNa pArAvAra thavA pAme che. potAnA gharamAM tema ja nAta ke saMghajamaNemAM ghaNI ja eka chAMTavAmAM Ave che, temAM je nAhaka dravyane nAza thAya che, tene saravALo karavAmAM Ave te te ghaNe moTo thavA pAme, paraMtu temAM kohANa zarU thatAM je pArAvAra jIvahiMsA thavA pAme che, tene vicAra karatAM te te kheda ane kaMpArI ja upajAve che. evuM kAma karavuM te dayAdharmanI vAta karanArane lagAre chAjatuM nathI, eTaluM ja nahi paNa kharA dayALunI najaramAM te te zaramAvanAruM ane mazkarI karAvanAruM ja che. tethI sujJa bhAIbahenoe kyAMya paNa eThuM nahi chAMTavA khAsa pratijJA karavI joIe. Itizama [ je. dha. pra. pu. 33, pR. 211. ] sArabhUta tattva-upadeza "calA vibhUtiH kSaNabhaMgi yauvanaM, kRtAntadantAntaravarti jIvitaM / tathApyavajJA paralokasAdhane, aho nRNAM vismayakAri ceSTitaM // " " lobhamUlAni pApAni, rasamUlAzca vyAdhayaH / snehamUlAni duHkhAni, trINi tyaktvA sukhiibhv|" Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 94 ] zrI kapUravijayajI lakSmI asthira che, vana jotajotAmAM vahI jAya che, jIvitane kaze bharoso nathI-jIvita yamanI dADha vacce AvI rahela che; chatAM paNa manuSyane parabhavanuM sAdhana karI levAmAM keTalI badhI upekSA varte che? aho ! jIvonuM keTaluM badhuM vismayakArI vartana che ? he manavA ! tAre sukhI thavuM hoya te samaja ke sarva pApanuM mULa lebha che, vyAdhinuM mULa samRddhi (lelupatA) che ane duHkhanuM mULa neha-rAga che. saghaLAM duHkhanA upAdAna kAraNabhUta e traNa vAnAMne tyAga karIne tuM sukhI thA. vaLI samaja ke nityamitra samAna A zarIrane sadA ya piSaNa ApyA chatAM pariNAme e pitAnuM thatuM nathI, avazya paDavAnuM ja che, to pachI tenA upara khoTI mamatA bAMdhI zA mATe aneka auSadha-bheSaja karI kaleza hera che ? badhA bAhya ane atyaMtara rogamAtranuM nikaMdana karI zake evA dharma rasAyaNanuM pAna karI le, jethI tene sarva rIte ArAma prApta thAya. vaLI vicArI jatAM tane samajAze ke pazuonAM zarIranAM aMgaupAMga ane maLa Adi badhAM jIvatAM ane mUvA pachI paNa kaMI ne kaMI upayogamAM Ave che, tema manuSyadehanuM kaMI upagI thaI zakatuM nathI. to pachI A kSaNavinAzI dehadvArA kaMI paNa Atmahita sAdhI levAmAM tuM kema upekSA kare che ? A manuSyadehathI svahita sAdhI levAmAM upekSA karavI tane lAchama nathI, mATe have pramAdapaTaLano parihAra karIne svahitamArga jaladI AdarI le ane ema karatAM banI zake teTalA pramANamAM parahita karavAmAM paNa ujamALa thA. kharA sukhI thavAne e ja mArga che. Itizama [ je. dha. pra. pu. 30, pR. 146. ] Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ pa ] zrAvaka yaMgya duHkhaharaNuM karaNanuM kaMika savistara khyAna 1 cAra ghaDI jeTalI rAtri zeSa (bAkI) rahI hoya tyAre zraddhAvaMta, vivekavaMta ane kriyAcivaMta bhAI bahenoe jAgrata thaIne jarUra jaNAya to zIdhra dehazuddhi-maLazuddhi karIne, svastha citta thaIne sAvadhAnapaNe bhavasamudrane pAra pamADanAra zrI navakAra mahAmaMtrano jApa manamAM gaNazarU kare. arihaMtAdikanA uttama guNanuM ekAgrapaNe citavana karatAM, atyaMta namrapaNe e guNanuM anumodana karatAM evA ja uttama guNe ApaNA AtmAmAM pragaTe ema lakSa parevIne bhAvavuM. 2 sthira mana karIne potAnA ISTa deva, guru ane dharmanuM sArI rIte svarUpa vicAravuM, temanI saMgAte potAno ke saMbaMdha che, athavA hovo joIe ane temanAthI zuM prApta karavA yogya che ? te kevI rIte kevA sAdhana baLathI prApta karI zakAya ema che? temAM kema vilaMba karAya che? tenA kayA kayA bAdhaka kAraNa che ? te kAraNe zI rIte dUra karI zakAya ema che ? ane te mATe kevA upAya AdaravA zakya che? e vagereno vicAra karavo joIe. vaLI pitAnA kuLAcAra ane vyavasAya-AjI. vikAnA sAdhana saMbaMdhI paNa vicAra karavo joIe. te potAnA ISTa-hita sAdhavAnA mArgamAM kevA ane keTalA sAdhaka bAdhakasahAya karanArA ane vinna karanArA che tene paNa khyAla karI ja joIe. game te rIte pitAne ISTa mArga sarala karavA mATe zubha vicArabaLathI prayatna karavo joIe ane te mATe je je uttama upAya AdaravAne zakya jaNAya te AdaravA joIe. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 96 ] zrI kapUravijayada 3. rAgadveSavALA athavA ahaMtA mamatAvALA mananA moDA piraNAma upazAMta thai samatA-sthiratA guNu pedA thAya evA pavitra lakSathI iSTa sAdhya tarapha lai jai te sAdhyane meLavI ApavAnA sAdhana tarIke lekhAtu sAmAyika prasanna cittathI huM bhavyAtmA ! sadA ya Adaraje, temAM pramAda-zithilatA-ma Adara karIza nahIM. paNa pramAda dUra karI jema samatArasanI vRddhi thAya-- thavA pAme tevAM ruDAM AlaMbana grahaNa karaje evI ruDI vicAraNA tuM pramudita mane karaje. rasAyaNa jevI AtmAne guNakArI maitrI, muditA, karuNA ane mAdhyasthatArUpI cAra pavitra bhAvanA tuM bhAvaje. te pavitra bhAvanAe nija aMtaramAM pariName evA abhyAsa pADaje ane pachI avasara thaye rAtri samaye je kaMi mana, vacana, kAyAthI dUSaNa te jAte sevyAM hAya, sevarAvyAM hAya ke sevanAra pratye anumedana Apyu hAya tenI AleAcanA-nidA prAyazcitta karavA rUpa pratikramaNa prabhAta samaye avazya karaje ane phrI evAM dUSaNa nahi sevavA dRDha lakSa rAkhaje. 4. vaLI tuM sadgurunI pAse nija pApanuM ni:zalyapaNe nivedana karI nija zuddhi karavA yathAzakti vrata paccakhANa karaje, ane gurumukhe uccarelAM vrata niyama ruDI rIte pALaje. zuddha devagurunI hitazikSA zira para dhAraje. temanI ANA-AjJAva canane pALavAmAM pramAda karIza nahi. tethI tuM sukhI thaiza. vaLI tAre nija zakti phAravIne jJAna-vidyA-abhyAsa karavA, tattvArtha samajavA, devagurunI guNastavanA karavI ane sajhAyadhyAna karI peAtAneA vakhata sArthaka karavA, jethI janmamaraNanA du:khathI chUTI javAnu bane, Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 97] 5. hamezAM caida niyamone citAraje ane sthira upagathI pALaje. vRttisaMkSepathI bahu sAro lAbha thaze. bhegopabhegamAM levAyegya vastuomAM- (1) sacitta-sajIva vastunuM pramANa karaje. (2) khAnapAnamAM thoDI vastuothI saMtoSa rAkhaje. (3) jarUra jeTalI ja vigaI (chamAMthI-1 dUdha, 2 dahIM, 3 ghI, 4 tela, 5 goLa, 6 kaDAI.) vAparaje. (4) pagarakhAM ke mojAMnuM mAna rAkhaje. ( 5 thI 10 )--mukhavAsa, vastra, puSpAdika sugaMdhI dravya, vAhana asvArI, mAMcA-palaMga-beDIMga ane caMdanAdika vilepana dravyanuM paNa avazya pramANa bAMdhavuM. (11) viSayabhega-kAmakIDAno yathAyogya parihAra karavArUpa brahmacarya pALavuM. (12) gamanAgamana saMbaMdhI dizAne saMkSepa kare. (13) zarIra-zaucanI khAtara snAna karavAnuM pramANa bAMdhavuM. (14) bhAta pANInuM mApa nakkI karavuM. e uparAMta ghara AraMbhAdika mATe TALI na zakAya evI pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatinI virAdhanA potAnA athe bane teTalI ochI karavA niyama kare. e rIte jIvatAM sudhI zubha abhyAsa rAkhIne jIvadayA pALavI. vaLI rAgAdika samasta doSane jItanArA jinezvara bhagavAnane juhAravA, trikALa Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI karavijayajI [ 98 ] jinamaMdire javuM ane nisihI pramukha daza trika sAcavI yathAvidha udghasitabhAve prabhunI dravya bhAvathI sevA karavI. 6 upAzraye jaine gurumahArAjane vaMdana karavuM, ane ekAgra mane sadupadeza zravaNu karavA; tema ja jyAre avasara thAya tyAre nirdoSa ane sAdhune kahyuM evA AhArapANI temane ApavA. te paNa vivekapUrvaka lagAre saMkoca rAkhyA vagara udAra cittathI kevaLa paramA dAve devA e ja sAra che. 7 bIjA badhA duniyAdArInA saMbaMdha karatAM svadharmInu sagapaNa sarvoparI jANI, temanI yathAcita bhakti karavAmAM khAmI rAkhavI nahi; tema ja game te dIna, du:khI, anAtha janAne dekhI anuka MpA buddhithI temane paNa yatheAcita sahAya karavI. viveka sahita lakSmI vAparanArane puNyanI vRddhi ja thayA kare che. 8 ghara sapat pramANe yathAsthAne dAna devuM ane kapi paNa baLIA sAthe bAtha bhIDavI nahi. je kai vrata-niyama levAM te gurumukhe samajIne levAM ane te sArI rIte pALavAM paNa pAchAM visArI devAM nahi. 9 je kaMi vyApAra, vaNaja ke vyavasAya karavA paDe te zuddha nItirItithI pramANikapaNe karaje. svakartavya samajIne pramANikapaNuM sAcavaje. devA-levAmAM kaMIpaNa nyUnAdhikapaNuM AdarIza nahi. keAinI dAkSiNyatAthI khoTI sAkSI bharIza nahi. tArA deva, guru, dharmane lAMchana lagADIza nahu ane nabaLA leAkeAnI saMgati karIza nahi. 10 DugaLI, lasaNa, AduM, mULAnA kaMda, garamara, baTATA, Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 99 ] gAjara, sakarakaMda vigere saghaLAM jamInakaMda ane ghaNuM ja sukemaLa pAMdaDAM (navAM kuMpaLIyAM) phaLa pramukha anaMtakAya, ane bALa athANuM, kAcuM mIThuM, kAcA dUdha-dahIM-ane chAza sAthe zkeLabhejana, jene rasa, varNa, gaMdha, sparza badalAI gayA hoya te vAsI bhejana, be rAtri uparanuM dahIM ane kAcAM-kuNAM phaLa, turacha phaLa vigere abhakSya bhojana avazya tajavuM. 11 rAtribhojana karavAmAM ghaNA prakAranA dUSaNa svaparazAstramAM jaNAvyA che. ethI zarIramAM aneka prakAranAM vyAdhi thavAne bhaya rahe che, ane kavacit viSasaMyogathI prANasaMkaTa thavA uparAMta, parabhavamAM ghuvaDa, vAgoLa ke noLIyAnA avatAra prApta thAya che, ema samajI saMtoSa ANIne rAtribhojana varjavuM. vaLI sAjI, sAbu, loDhuM, gaLI, madyAdine vyApAra na kare. 12 jemAM ghaNAM dUSaNa lAge evA anerAM kAmakAja paNa tajavAM. aLagaLa pANI pIvAthI bhAre doSa lAge che, mATe gALyAM vagara pIvuM nahi, ane te sArI ghaTTa vastrathI vadhAre vakhata gALavAne abhyAsa rAkhe tathA saMkhAre paNa TuMpo nahi. 13 kUvA, nadI ke jyAMthI jaLa ApyuM hoya tyAM bIjI vakhata gALyA bAda tene saMkhAre vALIne pAcho jayaNAthI sthApa (mekala). e ja rIte chANAM, iMdhaNa ane cele paNa pUcha-pramAIne kAmamAM le ke jethI komaLa pAraNAmavaDe pApabaMdha thato aTake ane dayALu pariNAmathI punyane baMdha thaI zake. jayaNAthI kAma karatAM tathAvidha karmabaMdha thaI zake nahi. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 100 ] zro kapUravijayaja 14 asaMkhya jIvamaya sacitta jaLa, ghInI pere joie teTaluM vAparaje, ane aLagaLa pANIthI tArAM vastrAdika dheAiza nahi, tema ja dhAvarAvIza nahi. jarUra paDe tyAre ane tyAM sudhI aLagaLa pANI vAparIza ja nahi. vaLI tArA AtmakalyANa arthe caturtha vrata zuddha mana rAkhI pALaje. temAM kaipaNa dUSaNa lagADIza nahi. 15 pApanI khANa jevAM paMdara karmAdAnanA vyApArathI jyAM sudhI cAle tyAM sudhI dUra ja raheje. aMgArakarmAdika mahAAraMbhavALA vyApAra karatAM dayAnAM piraNAma Take nahi ane te vagara zrAvakanA dharma sacavAya paNa nahi. tema ja jemAM peAtAnA tema ja peAtAnA kuTu'bArdikanA kaze| svArtha samAyA na hoya evA anarthakArI pApakA nA upadeza karIza nahi. tathA zastrAdika pApApagaraNu khIjAne mAgyAM ApIza nahi. jenAthI ADe raste dorAi javAya, paisAnA bhajavADa thAya ane leAkamAM evakupha banAya evAM kusaMga, vezyAnA nAca, AtasamAjI ane khela-tamAsAdikathI sadaMtara dUra ja raheje. 16 sana-vItarAga deve upadezelAM tattvamAM yathArtha zraddhA rAkhI zuddha deva, guru, dharmanI upara prema-bhakti jagADaje ane je kai vacana uccAravAM paDe te DahApaNabharyA, svaparane hitarUpa thAya evAM, priya-madhura ane satya ja ucaraje. sathA AraMbha tajI na zake tA paN pAMca tithie tA avazya pApArabha tajaje ane ziyaLa bhUSaNane sajja, uttama AcAravicAranuM bane teTalu sevana karaje, paNa khATA DALaDamAka te racamAtra paNa rAkhIza nahi; kema ke jyAre tyAre paNa sarala Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 101 ] svabhAva niSkapaTa-nirmAlya-nirdabhI )nuM ja kalyANa thavAnuM zAstramAM kahyuM che. 17 chAza, tela, ghI, dUdha ane dahIM athavA enAM bhAjana jarUra DhAMkI rAkhavAM, te UghADA mUkI rAkhavAM nahi. je punya ge paiso maLe hoya to tene saThekANe vApare ane udAra dila rAkhI bane teTale paropakAra sAdhavo. " sAdhaze te vadhaze, karaze te pAmaze, vAvaze te laNaze." e kahevata bhUlI javI nahi. 18 uttama zrAvakanI rIti mujaba je sAMje "vALu" karavuM ja hoya to cAra ghaDI divasa bAkI raheluM hoya tyAre sudhAnA pramANamAM halakuM (bhAre nahi evuM ) bhajana karI laI, be ghaDI divasa bAkI rahetAM cAvihAra karavo. rogAdika khAsa kAra thI ema vhelAsara banI na zake to chevaTe sUryAsta thayA pahelAM jarUra cauvihAra karI le-cAre prakAranA AhArano tyAga kare. e rIte dararoja cauvihAra karanAra( sarvathA rAtribhejana tajanAra ne adha jiMdagI paryata upavAsanuM phaLa maLe che, ema samajI jarUra e abhyAsa zarU karavA sahu bhAIbahenoe prayatna seva. covihAra karI, jinamaMdire jaI, prabhudarzana, dhUpa, dIpakavaDe agra pUjA karI, cityavaMdanAdika karIne pachI pratikramasAthe-divasa saMbaMdhI lAgelAM pApa TALI zuddha thavAne arthe yathAvasare gurumahArAja samIpe AvI pitAnAM saghaLA pApa ni:zayapaNe AvavAM. AvI rIte yathAvidha lakSapUrvaka pApa AlocanA karatAM saghaLo bhavasaMtApa dUra thaI jAya che. 19 e rIte ubhaya kALa saMdhyA samayanI pratikramaNa kriyA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 102 ] zrI kapUravijayajI sAcavavI ane jinezvara bhagavAnanA caraNanuM zaraNu sadAya cittamAM cAhavu. vaLI vizeSe arihaMta, siddha, sAdhu ane kevaLIbhASita dharma e cArenAM zaraNu AdarI, daDha mana karI, rAtre zayana karatI vakhate sAgArI ( amuka avAdha-maryAdAvALu ) aNusa Adaravu. 20 upara jaNAvyA evA uttama AcAravicArane sevanArA zrAvaka zrAvikAo zrI rAtrujaya, sametazikhara, AbugaDha ane giranAra pramukha pavitra tIrthasthaLeAne bheTavAnA-sevavAna manAratha kare ane te te tIrtha kSetrane sadabhAgyayAge bheTI peAtAnA A mAnava avatAra dhanya kRtArtha mAne. svajanmanI saphaLatA lekhe tevAM pavitra tIrthanA bheTA karI AtmasAdhana karI levAmAM pAtAnu khaLavI gAve nahi. 21 A upara vakhANelI zrAvaka ceAgya karaNI je bhavyA tmAe Adare te janmamaraNanA aMta karI zake. emanI sAthe lAgelAM AThe ka pAtaLAM paDI jAya ane badhA pApanA baMdha chUTI jAya e vAta ni:sa Mdeha che. 22 upara vakhANelI zrAvaka yogya karaNI karavAthI tenuM yathAvidhi sevana-ArAdhana karavAthI prathama tA deva saMbadhI uttama sukha maLe che ane pachI anukrame meAkSa sabaMdhI akSaya-abhyA bAdha sukha paNa avazya AvI maLe che; mATe ukta karaNI du:khaharaNI che, ema zrImAna jinahajI ghaNA premathI jaNAve che. Ama hAvAthI sukhanA athI sahu bhAibahenoe jarUra tene Adara karavA, itizama. [ je. dha. pra. pu. 38, pR. 373 ] Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 103 ] vivekAcaraNa tattvajJAna pAmavAne ane tene saphaLa karI levAne cAkhe ane saraLa upAya. " zrUyatAM dharmasarvasvaM, zrutvA caivAvadhAryatAm / / AtmanaH pratikUlAni, pareSAM na samAcarat // " zrImAn haribhadrasUrikRta lokatattvanirNaye 1444 graMthanA praNetA ukta samartha puruSa potAnA bahALA zAstrAbhyAsa ane svAnubhavathI bhavya prANIonA hita mATe, zreya mATe, kalyANa mATe, zAstranI AdimAM ja bhAra daIne bhalI rIte bodharUpe jaNAve che ke aho sukhAthI jano ! je tamane kharuM sukha meLavavAnI ane duHkha mAtrane tilAMjalI devAnI kharekharI IcchA thatI ja hoya to ahiMsAdi uttama dharmanI dharAne dherInI pere vairyathI dhAraNa karI rahenArA koI ni:spRhI jJAnI gurunI zuddha niSThAthI sevA-bhakti-vinaya-bahumAna sAcavI, temanI pAse satzAstrarahasya-rucipUrvaka zravaNa karo ane tenuM sArI rIte manana karI tenuM uttama rahasya tamArA koThAmAM sArI rIte jamA ane chevaTe te mujaba AcaravA prayatna karo. svAnubhavathI je kaMI tamane potAne duHkharUpa samajAya te anyane duHkharUpa thAya ja. tethI tema nahi karavA kAyama lakSa rAkhatA raho, kema ke jevA ApaNe tevA saha. juo ! "jagatamAM sahu koI jIvita vAMcyuM che. koI maraNa vAchatA nathI." to pachI koInuM khAruM jIvita harI kema levAya? eTaluM ja nahi paNa sahune nija Atma samAna ja lekhavA, sahunuM bhaluM ja cAhavuM, bhaluM ja thAya ema Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 104 ] zrI kapUravijayajI vadavu, ane bane teTaluM bhaluM ja karavuM. pUruM' tA kadASi kAinu cAhavuM khelavuM ke karavuM ja nahi. "jevu vAvavuM tevuM laNavu ' e nyAye " ApavuM tevuM levuM " che. sukha ApIe te sukha ane du:kha ApIe teA duHkha, vAru ! tyAre tamane zu priya che ? sukha ke duHkha ? jo sukha ja priya che, teA trikaraNa zuddhithI sahune sukharUpa thAya tevuM ja citavA, vado ane Acaro. basa ! sakSepathI e ja sukhane khulle mArga-rAjamArga che. te ja nirbhIya mAge tame vaLe ane anya cAgya janAne medhA. koine apriya ane ahitarUpa thAya evuM nahi vaDhatAM priya, pathya ane tathya ( satya ) aviruddha vacana vivekathI vaDhe. A khAkhata vasurAjAnA ane guruputra parvata tathA nAradajIne savAda vAraMvAra lakSapUrvaka saMbhAratA raheA. rakhe tamArAthI evu eka paNa ana kArI vAkya beAlAi na jAya ke jethI tamAre tema ja zrotArdikene bhaviSyamAM ghaNuM sahana karavuM paDe. tenI pUratI saMbhALa rAkheA, te mATe bharataputra miracInuM dRSTAMta yAda karatA raheA ane satya vyavahAra rAkheA. nyAya, nIti ane pramANikatAnuM pavitra dheAraNu aDagapaNe AdarI ane ethI UlaTuM dhAraNa kadApi paNa na AdarA. tuccha sukha meLavavA svArthA dha na banatAM tethI virakta khanI ni:svArthIpaNAne uttama mArga AdaratA raheA.sva niyata sApha rAkhA, nirmaLa zIla( sadAcAra )nu sadAya sevana kareA, parastrIne teA nija mAtA, liMganI ke putrIvat kharAkhara lekhA. manathI, vacanathI, cakSuthI ke sparzothI paNa kadApi kuzIlatA na sevavA pUratu lakSa rAkhA, satASavRtti dhArIne kRpaNatArdika doSa nivAre ane bane teTale paropakAra sAdheA. sAdhana karI levAnI AvI anukULa taka vAravAra maLavI durlabha che, e punaH puna: sa MbhArI rAkheA. jema tattvajJAna saMbaMdhI phelAvA thAya Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 105 ] ane tattvavettAe taiyAra thAya tema karo. je sakhAvatA karA yA karavA khIjAne bhalAmaNa kare te Ave ceAgya mArge thAya ane atyaMta lAbhadAyaka thAya ema ni:zaMka mAnA, jANe ane AdarA. vaLI saMsArane vadhAranArA ane janma maraNanA anaMta du:khamAM vAraMvAra aTavAvanArAM krodha, ahaMkAra, mAyA-kapaTa ane lAbha e saghaLAM kaSAyAne uttama prakAranI kSamA, namratA, saralatA ane saMtoSavRttivaDe nirmULa karavA khUba yatna karo. jema ane tema sAmya-samatA amRtanu sevana karIne rAga ane dveSanu viSa dUra kare. tema ja kaleza, kaMkAsa ane kusaMpane kApavA ane suleha, zAMti ane susa Mpane sthira sthApavA bhagIratha prayatna karo. zatrune paNa khATu ALa nahi detAM temAM raheluM satya ja zeAdhI kADhavA Teva pADeA. nArada-vidyAvaDe eka bIjA pakSane laDAvI hi mAratAM DahApaNa batAvI samAdhAnInA zubha mArga upara lAvavA prayatna sevA. prArabdhayeAge prApta thayelAM sukhadu:khamAM harSa kheda dhArI sUjhAi nahi jatAM temAM samabhAve rahevAnuM pasada kare. paraguNa-doSa, niMdA ke AtmalAghA ( ApabaDAi ) nahi karatAM paraguNa-rAga ane Atma-laghutA AdaratA zIkheA. dAMbhika kriyA ( bagadhyAna ) ane anyanI kheATI khuzAmata nahi karatAM zuddha niSkapaTapaNe yathAzakti zubha karaNI ane satya kathana karavA lagAre saMkoca dhArA nahi. chevaTamAM ni:zakapaNe zuddha tattva upara aDaga zraddhA dhArI tanmayapaNe zuddha tattvanI ja sevA-upAsanA kare. e ja sakaLa hita, zreya ane kalyANakArI mArga che ane satya sukhanA adhIjanAe kharekhara ArAdhavA yeAgya che. ki bahunA ? itizamU. [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 11] Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 106 ] zrI kapUravijayajI ahiMsA saMbaMdhI hata-upadeza " yAgazAstra "kAra zrImAn hemacaMdrasUri kahe che ke kulAcArathI, hitabuddhithI ke dharma samajIne paNa karelI prANIhiMsAthI kuLakSaya, hitahAni ane dharmalApa thavA pAme che, tA je kAi kevaLa kaiAtukAdikathI AkheTaka ( mRgayA ) karma karatAM jIvatA pazu-pakSI vigere prANIonI irAdApUrvaka hiMsA kare che, yA karAve che, yA karanArane anumeAdana Ape che temanI pApakathAnuM teA kahevuM ja zuM ? tethI atyaMta pApa lAge che. A prasaMge zAMtanlR rAjAne tenI pativratA gagA rANIe nija kanya samajI ApelA sadnAdha ( zikSA ane cetavaNI ) ane peAtAnA ja putrathI eve ja prasaMge peAtAnA thayelA parAbhava hitaciMtaka puruSAe lakSapUrvaka vAMcIne dhaDA levA ceAgya che. vaLI vivAhagaiArava mATe vADAomAM ekaThAM karelA pazuenA pAkAra sAMbhaLI parama karuNAvata zrI nemikumAre vivAha karavAnuM ja baMdha rAkhIne badhA ya pazuone mukta karI devA ApelA hukama ane e prasaMge badhA ya pazue taraphathI nemikumAra pratye eka haraNIyA mAraphata gujAravAmAM AvelI hRdayavedhaka araja paNa avazya dhyAnamAM levA jevI che, jene spaSTA mAtra eTaleA ja che ke " anAtha ane aparAdhI evA amane sahune huM prabhA ! he nAtha ! rakSA rakSA ! " A uparathI bIjAne game teTale Agraha chatAM vivAhanA paNa tyAga karyA ane niraparAdhI pazu-paMkhIonA nAhaka vinAza karanArA duSTa jAne eka sajajaDa dAkhale svArtha tyAgathI batAvI ApyA. e mahApuruSAne pavitra pagale cAlI svapara hitanI rakSA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 107 ] karavA sahu prANIvarga upara samAnatAvALI buddhithI maitrIbhAva dhAre e dareka amIra, adhikArI ke kSatriya baccAonI paNa pharaja nathI zuM? hiMdanI yA hiMdavAsIonI avadazAnuM kAraNa zodhavA kone garaja che ? ane tenI AbAdI punaH saMpAdana karavAnA kharA kAraNe gaSavAnI kone jarUra che? je dezamAM ahiMsA yA dayAdevInI saMpUrNa dakSatAthI sevAbhakti sacavAya te dezamAM koI prakAranuM sukha dUra hoI zake ? ane duHkha TakI zake ? nahi ja. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 13 subedha-praznottare. 1 pra. prathama prANIne AdaravA gya zuM ? u0 sugurunI AjJA-vacana. 2 pra prANIne pariharavA yogya zuM ? u0 hiMsA, asatyAdika akAya. 3 praha guru kevA (guNavALA) hovA joIe ? u0 tattvajJa, tattvadazI, svapara-hitaciMtaka, sAdhaka, ja pravidvAne zIdhra zuM karavuM joIe? u0 bhavabhramaNa nivAraNa. 5 pra. mekSavRkSanuM kharuM bIja karyuM? u0 samyajJAna, kriyA sahita. 6 praka parabhava jatA sAthe levAnuM bhAtu zuM ? u0 dAna, zIla, tapa ane bhAvanA. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PS 108 ] zrI kapUravijayajI cha pravra duniyAmAM pavitra kone jANa? u. jenuM mana zuddha-avikArI che tene. 8 pra. duniyAmAM kharo paMDita koNa? u0 jenA ghaTamAM viveka jAge che te. 9 pra. duniyAmAM bhAre jhera karyuM? u. gurunI avajJA-AzAtanA karavI te. 10 praDha manuSya janma pAmyAnuM sArthaka zuM ? u0 svaparahita sAdhavA ujamALa thavuM e. 11 pra. madirAnI jema mada upajAvanAra koNa? u0 sneha-rAga-viSayAsakti. 12 pra. coranI jema sarvasva harI janAra koNa ? u0 pAMce IndriyonA viSaye. 13 praha saMsArarUpI viSavelInuM mULa kayuM? u. parayhAAzA-tRSNA. 14 pra. duniyAmAM khare duzmana karyo? u0 ALasa-pramAda-anudyoga. 15 pra. moTAmAM moTo bhaya karyo? u. maraNaya-mRtyuno bhaya. 16 praha paramArtha daSTithI aMdha keNa? u0 guNadoSane nahi jenAra--jANanAra. 17 pra. paramArthadaSTithI zUravIra koNa? u0 strInA rAgamAM nahi lapaTAnAra, 18 pra. kAnavaDe pIvA gya amRta kyuM ? Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha u. saddaupadeza-hitApadeza. 19 pra. prabhutA zAthI prApta thai zake ? u. adIna-ayAcaka vRtti rAkhavAthI. 20 pra0 gahanamAM gahana vastu kaI ? u. strIonu` caritra ( AcaraNa ) 21 pra. duniyAmAM dakSa-DAhyo kANu ? u. je strIcaritrathI DhagAya nahi te. 22 pra. duniyAmAM kharekharuM dAridravya karyuM ? 90 asatASa. 23 pra. duniyAmAM kharekharI laghutA kai ? 90 yAcanA-dInatA-paraAzA. 24 pra. duniyAmAM kharekharuM jIvita karyuM ? u. niSkalaMka cAritra pALavuM te. 25 pra. duniyAmAM kharekharI jaDatA kai ? u chatI buddhie mUrkha rahevuM te. 26 pra. duniyAmAM kharekharI nidrA kai ? . ajJAnatA-avivekatA. 27 pra. duniyAmAM kharekharA jAgatA keNu ? u. viveka buddhivaMta-viveko. 28 pra0 aticapaLa vastu kaI kaI ? u. yuvAnI, lakSmI ane AyuSya. 29 pra0 caMdra jevA zItaLa svabhAvI keNu ? u kevaLa sajjatA ja. [ 109 ] Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 110 ] 30 pra0 naraka jevu du:khadAyI zuM? OM paravaza-parAdhInapaNuM. 31 pra. kharuM vAstavika sukha kayAM che ? u vairAgya-virAgatAmAM 32 pra. kharuM satya vacana karyuM ? u prANIne priya ane hitarUpa thAya te. 33 pra. jIvane vahAlAmAM vahAlI cIja kai ? OM nija jIvita-prANa. 34 pra. kharuM dAna kayuM kahevAya ? u je svA rahita paramArthathI devAya te. 3 35 pra. duniyAmAM kharA mitra kANu ? 90 pApakarmathI bacAve te. 36 pra. duniyAmAM kharekharuM... bhUSaNa karyuM ? uzIla-sadguNu, zrI kapUravijayajI 37 pra. duniyAmAM kharekharuM mukhanu maDana zuM ? u. satya-hita-priya vacana. 38 pra0 duniyAmAM kharekharuM' anarthakArI zu? u. DhaMgadhaDA vagaranuM asthira mana. 39 pra0 duniyAmAM kharekharI sukhAkArI vastu kai ? u. maitrI-sahu sAthe mitratA. 40 pra0 sarva ApadAne daLI nAMkhanAra ke ? u sarvasaMgatyAga-asaMgatA. 41 pra. duniyAmAM kharekharA aMdha kANu ? Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 111 ] u. akAryamAM tatpara rahenAra. kare pra. duniyAmAM kharekhara bahere koNa? u0 hita vacana zravaNa na kare te. 43 pra. duniyAmAM kharekhara mUMge keNa? u0 je samAcita bele nahi te. 44 pra. duniyAmAM maraNa samAna duHkha kyuM ? u0 mUrNapaNe 45 pra. duniyAmAM kharekharuM amUlya zuM ? uje jarUrane vakhate ApavAmAM Ave te. 46 pro maratAM sudhI kaI vastu sAle ? uo je chAnuM pApa sevyuM hoya te. pra. yatna kaI kaI bAbatamAM karo ? u0 vidyAbhyAsa, sadaSadha ane dAnamAM. 48 pra0 avagaNanA konI konI karavI ? u, baLa, parastrI ane paradhananI. 4 praha sadA ya citavavA yogya zuM? u0 saMsAranI asAratA, paNa amadA-stro nahi. pa0 pra0 kaI kaI vastune hAlI karavI ? u0 karuNA, dAkSiNyatA ane maitrI. 51 praha kadApi kone vaza na thavuM ? u0 mUrkha, kheda, garva ane kRtanane. para praha jagatamAtrane pUjavA gya koNa? u0 sadAcArI-suzIlavAna. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 112 ] 53 pra0 jagatamAM kamanazIkha kANu ? u. bhagnatI--bhagnapariNAmI. 54 pra0 jagatane kANu vaza karI zake ? u. satya-priyabhASI-vinayavaMta hAya te. 55 pra0 devatA paNa kAne name che ? u. parama dayALune. 56 pra. kaI vastuthI virakta thai rahevuM? OM cAra gatirUpa saMsArabhramaNathI. 57 pra. sukhanAM athIe kayAM sthiti karavI ? u. nyAyanItivALA mAmAM, 58 pra0 vIjaLI jevI capaLa vastu kai ? u. srIjAti ane durjananI mitratA. 59 pra. A kALamAM paNa meruparvata jevA dhIra keANa ? u. sat puruSA. 60 pra. chate paise zecavA yeAgya zu ? u. kRpaNatA ane kaMjusAI. zrI kapUravijaya 61 pra0 garIba sthiti chatAM praza MsavA ceAgya zu ? u. udAratA-mananI meTAI. 62 pra0 adhikArI chatAM vakhANavA yAgya zu ? u. kSamA-sahanazIlatA. 63 pra0 ciMtAmaNi jevAM durlabha cAra vAnAM kayA ? u. dAna, jJAna, zAya ane dhana. 64 pra0 amUlya dAna karyuM? Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 113 ] u0 priya vacanathI vivekayukta dIdheluM dAna. 65 praha amUlya jJAna karyuM? u. mada-ahaMkAra yA garva rahita prApta thayeluM tatvajJAna. 66 pra. amUlya zorya karyuM? u. kSamA yukta-paraduHkhabhaMjaka vIrya-parAkrama. 67 praha amUlya dhana kayuM? u0 je udAratAthI paramArtha dave vaparAya che. 68 pra. yoga eTale zuM ? u mekSa sAthe je-jeDe-meLavI Ape che. 69 praDha saMyama eTale zuM ? u0 Indriya, kaSAya, avrata ane mana-vacana-kAyAne nigraha. 70 pra. mekSane adhikArI keNa? usamabhAvavaDe bhAvita AtmA. Itizama. [je. dha. pra. pu34, pR. 90] sabaMdha vacana "anaMta jJAnavAna-sarvajJa, sarvadarzI, saMpUrNa svarUpastha ane anaMta zakti evA vibhune praNamI ati sukhadAyaka zAstra rahasyarUpa hitavacana kahuM chuM." aho kalyANAthI bhavyAtmAo! je tame anaMta janmamaraNarUpa duHkha jaLathI bharelA A bhavasamudrane tarI, saMpUrNa sukharUpa mokSapada meLavavA cAhatA he te A hitavacanane Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 114 ] zrI kapUravijayajI saMpUrNa lakSapUrvaka vAMcI ke sAMbhaLI, tenuM manana karI, satu satvane AdarI ane tyAga kare, tyAga karatAM zIkho, jethI sarva duHkhane sarvathA aMta thavA pAme. " 1 ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane asaMgatArUpa mahAvratane pALatA ane anya jIvono paNa uddhAra karavA niHpRhapaNe pravartatA evA sadagurunA hitavacanane tame sAdara haiye dhare. 2 hiMsA, asatya, cerI, viSaya-tRSNAdika pApasthAnakethI jema bane tema samajIne dUra rahevA prayatna kare. 3 jema kaMcanane kasI levAmAM Ave che ane nANuM parakhI parakhIne levAya che, tema ziSya thavA IcchanAre gurunI tema ja gurue ziSyanI bhalI rIte parIkSA karI gyatA AthI khAtrI karI levI joIe, ke jethI ubhayane lAbha ja thavA pAme gya ayogyanI parIkSA karyA vagara AMdhaLukiyA karavAthI badhA aniSTa pariNAma ubhayane Ave che, tema nahi thatAM zubha ja pariNAma Ave tevI rIte viveka cakSuthI barAbara tapAsa karI ucita pravRtti karavI joIe. 4 saMsAranA mULabhUta ane saMsAra paribhramaNane vadhAranArA rAgadveSarUpa kaSAyono uccheda karavA ane daDha manathI viSaya-Asakti tajI samatArasamAM jhIlavA sAvadhAnapaNe prayatna karo. 5 yathArtha samaja vagaranI ekalI dravyakriyA karavAthI tema ja yathArtha kriyA vagaranA ekalA pAMgaLA jJAnathI siddhi thaI zakaze nahi. yathArtha jJAna ane kriyA e ubhayanA saMgathI ja mukti maLI zakaze. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha | [ 115 ] 6 rUDA bhAva sahita karelI dAnAdika dharmakaraNa ja chene parabhava jatAM saMbaLa(bhAtA)rUpa madadagAra thaI zake che. te vagara bahudhA dIna-duHkhIpaNe anya upara AdhAra rAkhI avatAra pUro karavo paDe che. 7 zIlasaMtoSAdikavaDe jenuM mana zuddha che tene ja kharo pavitra samaje. 8 jenA hRdayamAM vivekarUpa ratna dIpaka pragaTyA hoya tene ja khare paMDita samaje. 9 ni:svArtha paNe bhavasamudrane pAra pamADavA prayatna karanArA sadagurunI avagaNanA karavI e ja kharuM haLAhaLa jhera samaje. 10 svapara hita sAdhI levA sAvadhAna rahevAya te tarata ja lekhe Avaze ema samaje. 11 guNadoSanI parIkSA vagara asthAne karela neharAga duHkhadAyI che. 12 jJAnAdika AtmAnI saMpattine lUMTI lenAra viSayakaSAyAdika ja kharekharA cAra hovAthI temanAthI sAvadhAna rahevAnI jarUra che. 13 viSayAdika tRSNa ja janmamaraNAdika duHkhamAM vadhAre karanAra che. 14 ALasa-pramAda-svachaMdatA ja jIvano kaTTAmAM kaTTo duzmana che, nija bhAna bhUlI jaI svakartavyabhraSTa thavAya evA mAdaka padArtha jevA ke dArU, gAje, bhAMga, dhatura vigerenuM sevana Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 116 ] zrI kaSparavijayajI karavuM, pataMgAdikanI peThe bahAranA rUparaMgamAM lebhAI javuM, krodhAdika vikArone vaza thavuM ane jethI na te svahita thAya ke na te parahita thAya evI nakAmI vAte karavAmAM ja potAne amUlya vakhata vItAvavo tathA jJAnIne satsaMgathI dUra rahevuM, ataqzraddhA karavI eTale parIkSApUrvaka tavazraddhA karI zakAya tevA prayAsathI dUra rahI cheTI rUDhIne vaLagI rahevuM e vigere asat pravRtti paNa pramAdAcaraNarUpe ja samajavI. 15 prANarakSA jevI vahAlI cIja koI nathI ane prANaviga karAvavA jevo koI trAsa nathI, ema samajI sarva koInI AtmA samAna rakSA karavI. 16 kAmarAga AMdhaLo che. te akALe prANanI hAni karAvI kharA sukhathI vaMcita kare che ane AtmAne ghaNI nIcI pAyarImAM utArI de che. 17 tene ja kharekhara ro-bahAdUra samajo ke je game tevI suMdarInAM kaTAkSabANathI paNa avikRta nirvikAra rahe che-rahI zake che. 18 jeo saMta-sAdhupuruSanAM vacanAmRtavaDe pitAnAM karNane pavitra kare che, teo ja kharekhara "sakarNa" kahevAvA gya che. 19 je nija gaurava ( lAja-pratiSThA) jALavI rAkhavA ja IcchatA ho te manane ane indriyane vaza thaI koInI pAse nakAmI dInatA dAkhave nahi. 20 viSayAMdha banelI strInA gahana caritrane pAra pAma bahu ja muzkela che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [117] 21 tevI strInA phaMdamAM kaI rIte na phase tene ja kharo catura samaje. 22 game teTalI Rddhi dharAvato hoya paNa je saMtoSa na hoya to tene daridra ja samaje, kemake tene paNa ciMtA ane hAyavarALa pAravagaranI hovAthI kharI sukhazAMti bhAgye ja hoI zake. 23 yAcanA ke dInatA karavI e ja laghutAnuM mULa samaje. 24 koIne kaMI paNa upatA upajAvyA vagara zAntarasamAM jhIlAya ane banI zake teTale paropakAra niSkAmapaNe karAya te ja nirdoSa jIvana jANo. zAMta ane sadAcaraNavALuM jIvana ja kharuM jIvana samaje. 25 chatI buddhie Deba jevA rahevuM ene ja kharI jaDatA samaje. rada jemanA vivejyucana ughaDyAM che tene ja kharA jAgrata samaje. 27 jemanA vivecana macAyelA hoya tene ja kharA UMghatA samaje. 28 covana, lakSmI ane AyuSya kSaNika che ema samajI tenAthI banI zake teTale lAbha laI levA pramAda tajI, cIvaTathI prayatna kare. 29 kharI zAnta-zItaLatA meLavavA IcchatA ja ho to kapavRkSa samAna saMta-mahAtmAonI sevA-upAsanA karo. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 118 ] zrI kapUravijayajI 30 nIca parAdhInatAne ja naraka samAna baMdhanarUpa samaje. 31 svataMtratA-niHsvArthatA-ni:spRhatA yA saMtoSavRttimAM ja kharuM sukha che. 3ra prANIvargane pariNAme hitakArI thAya evuM kathana te ja satya samaje. 33 prANIvargane vahAlAmAM hAlA potAnA prANa hoya che. eTale sahune jIvita vhAluM che, maravuM koIne vhAluM lAgatuM nathI, tethI ja saMta mahAzaye ghera prANavadhano sarvathA niSedha kare che 34 koI prakAranA pratyupakAranI IcchA vagara apAya te ja dAna sAcuM. 35 pApamArgathI nivartAvI punyamArgamAM jaDe te ja mitra sAce. 36 suzIlatA e ja satya prakAza samaje. 37 priya ane hita evuM satya bolavuM e ja mukhanuM bhUSaNa samaje. 38 DhaMgadhaDA vagaranuM jyAM tyAM bhamatuM capaLa mana ja anarthakArI samaje. 39 sarva koInA hitacitavanarUpa maitrI bhAvanAne sukhadAyaka samaje. 40 ahiMsAdika mahAvratonuM yathArtha pAlana athavA hisAdika pApamAtrane sarvathA tyAga e ja sarva prakAranAM duHkhane aMta karanAra che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 119 ] 41 hiMsAdika adharma karI durgatinAM khADAmAM paDanArane ja adha samajo. 42 hitavacanA zravaNa nahi karanAra svacchaMdIne ja mherA samajo. 43 avasareAcita priya kheAlI nahi zakanArane ja mUMgA mAnA. 44 mUrkha paNuM-ajJAna yA kartavyazUnyatAne ja maraNu samajo. 4pa kharI take badalAnI kazI icchA rAkhyA vagara ApavuM, e ja kharuM dAna. 46 akArya karIne geApavavuM e maratAM sudhI na rUjhAya evu gupta zalya samajavuM. 47 dvidyAnA satata abhyAsa karavA, rAga dveSa ane mahAdika mahArogane nivAravA sadaiSadhanuM sevana karavu, ane prApta aneA zubha pAtramAM upayAga karavA pramAda rahita udyama karavA e khAsa kanyarUpa samajo. 48 khaLa-durjana, parastrI ane paradhana pratye prIti pariharA. 49 kSaNika evA viSayasukhanI asAratA ciMtavI, sthira, akSaya ane anaMta evuM zAzvata meAkSasukha meLavavA prayatna karo. 50 karuNA, dAkSiNyatA ane maitrIne kharA aMta:karaNathI cAhA, ane AtmakalyANanI STithI tenu tana, manathI sevana karatA raheA. 51 ajJAna, zAka, gava ane kRtaghnatAthI sadAya dUra rahe. para uttama vrata AdarI tenuM akhaMDa pAlana karanArane dhanyavAda ghaTe che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 120 ] zrI karavijayajI pa3 sadgata aMgIkAra karyA pachI tene khaMDita karI jIvanAra luhAranI dhammaNanI peThe zvAsozvAsa lahI svajIvita pUruM kare che. 54 satya ane sahanazIlatAnuM sevana karanAra sahune vaza karI zake che. 55 jene sahu sAthe sAma-samabhAva che tene devatA paNa namaskAra kare che. sahune Atma samAna lekhI cAlanAra sarvatra pUjAya che. pada subuddhivaMte sAMsArika sukhamAM rati-prIti karavI ghaTe nahi. 57 satya ane priyabhASI evA vinItane sahu vaza thaI jAya che. 58 nyAyayukta mArge cAlatAM agaNita pratyakSa ane parokSa lAbha prApta thavA pAme che, e vAtano anubhava ja kara heya to daDha-makkamapaNe anyAya mAgano parihAra karI nyAya mAgane ja vaLagI raho. 59 durjananI saMgati ane yuvatI strI te vijaLI jevI capaLa svabhAvI che. 60 meru jevA nizcaLa mananA sajajane kalikALamAM paNa jaNAI Ave che. evA uttama sajajanonI saMgati kalpavRkSanI zItaLa chAyAnI peThe zItaLatA upajAvI apUrva AnaMda ApI zake che. 61 chate paise kRpaNutA karanAra je mUrNa bhAgye ja koI hoI zake. kRpaNa mANasa khAI ke khacI zakato nathI ane chevaTe malina vAsanA sahita marIne adhogati pAme che. ane je kRpaNatA tajI, udAratA AdarI dravyane chUTe hAthe ThekANe vyaya Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 121 ] kare che tenu dravya lekhe thAya che, ane punyayeAge tenI lakSmImAM navA navA vadhArA thayA kare che; tethI punyAnubaMdhI punyanA sacaya karavA uttama jIve tema karavA cUkavuM nahi. 62 sAmAnya sthiti chatAM udAratAbhareluM vartana jarUra prazaMsavA ceAgya che; tethI puSkaLa lAbha thavA uparAMta anya jaDa jIvAne zubha daSTAntarUpa banAya che. 63 UMcA adhikAra prApta thayA chatAM jo udAratAbharelu vana hAya che te atyaMta prazaMsApAtra banavA pAme che. 64 priya vacana sahita devAmAM AvatuM dAna, garva vagaranu devA-levAmAM Avatu jJAna, kSamAbharelu gAya ( du:khI thavAne bacAva karavA mATe ja vaparAtu zA) ane mUrchA-mamatA vagaranI saMpatti e cAre khabata durlabha chatAM mahAkalyANakArI che. [ jai. dha. pra. pu. 34, pR. 132 ] sata-sAdhujanAnA mukhamAM kevAM vacana zAbhe ? ( bhASAsamiti athavA vacanaviveka ) mahuraM niuNaM thovaM, kajjAvaDiamagavviamatucchaM / puci maisaMkaliaM, bhaNanti jaM dhammasaMjuttaM // ( 35dezamAhAyAM ) sAdhu-saMta janA ( mumukSuo ) svasayamamA ( cAritra )nI rakSA ane puSTi mATe miSTa-madhura koine aprIti kheda na upaje evu hitakara vacana ja uccare. na Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 122 ] zrI kapUravijayajI gAMDA gAmaDIAnI pere jema Ave tema nahi, paNa DahApaNabharelAM vacana ja ucare. bahalA-bakavAdI-bolakaNAnI peThe nahi paNa jarUra paDatA mitavacana ja uccare. manamojI yA bhATa-cAraNanI peThe prasaMga vagara nahi paNa kAryaprasaMga pUratAM ja vacana uccare. evAM hita, mita prasaMgopAta vacana magarUbIthI nahi paNa garva rahita namrabhAve ucare. te paNa tuMkAra huMkAra jevA tuccha vacanathI nahi paNa sAmAne priya lAge evAM bhAI, bahena, mahAnubhAva, devAnupriya pramukha sArA saMbaMdhanavALAM vacanathI uccare. vaLI pitAne je kaMI vacana uccaravuM hoya tenAM bhAvI pariNAma (phaLa) saMbaMdhI svamatithI jeTale vicAra karI zakAya teTale vicAra karIne vivekathI uccare. tema ja tevAM vacana uccaratAM kaMI paNa dharmaviruddha bolAI na javAya tene mATe pUratI sAvacetI rAkhI, pUrvApara vicAra karI maryAdAsara hita vacana ja ucacare. A rIte sakSepathI zrI mahAvIra svAmInA uttama Azaya anusAre temanA aMtevAsI ziSya zrI dharmadAsa gaNi mahArAja kartha che ke -saMta-sAdhujananA mukhamAM mULagAthAmAM jaNAvyA mujaba samayecita, priya, pathya ane tathya evuM satya vacana zebhe, vairAgyarasathI bhInA mahAzaye vagara jarUranAM vacana te uccare ja nahi. manavRtti ja dhAraNa karI mukhyapaNe te Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 123 ] aMtarmukha thaIne rahe, paraMtu pavitra zAsananA hitanI khAtara kaMipaNa kathana karavAnA prasaMga maLe tyAre paNa peAtAnI ceAgyatAnA khyAla rAkhI, zAsananI zaiAbhA vadhe-unnati thAya evAM ja vacana uccare, paNa jethI rAgadveSajanya kaSAyathI svaparanA ahitamAM ja abhivRddhi thAya evAM viveka vagaranAM zAstraviruddha vacana prANAMte paNa na ja uccare, itizam ( jai. dha. pra. pu. 34, pR. 136) upadeza ratnakAza. 1 jIvadayA( jayaNA )ne dharmanI janetA lekhI sadA ya pALavI. 2 capaLa gheADA jevI pAMca indriyAnuM nira Mtara damana karatA rahevuM. 3 parane priya ane hitarUpa thAya evuM ja satya sadA ya belavuM. 4 suzIla-sadAcArI-sadguNI thavA sadA ya prayatna karavA. 5 suzIla janAnI saMgatI-sAbata sadA ya karavI. 6 gurumahArAjanA AjJA-vacana bahumAnathI AdaravAM. 7 nIcI najara rAkhI, jayaNAthI, capaLatA tajI, mAnasara cAlavuM. 8 svaccha ane sAdA Dresa ( peAzAka ) peAtAnI ceAgyatA pramANe paheravA. 9 sadA ya sarala STi rAkhI sahu sAthe haLImaLIne rahevuM. 10 thADu', jarUra jeTaluM, garbha rahita, mAnasara, DahApaNabharyuM, vicArIne ja priya pathya ane tathya evuM vivekavALu vacana melavuM. 11 AgaLa pariNAmanA vicAra karI ( dIrghadRSTithI ) kAma karavuM. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 124] zrI pUravijayajI 12 uttama kuLanI lajajA-maryAdA sadA ya sAcavavI (pALavI). 13 keInuM dila na du:khAya-marmamAM na lAge evuM lakSamAM rAkhIne bhASaNa karavuM. 14 keInA upara khoTuM ALa na Ave evuM lakSa rAkhIne bhASaNa karavuM. 15 sAmAnuM hita sacavAya, kheda na upaje evuM namra vacana kahevuM. 16 kaMI paNa svArtha buddhi rAkhyA vagara sahunA upara upagAra kara. 17 koIe ApaNA upara karelo upagAra sadA ya smaraNamAM rAkhave. 18 dIna, duHkhI, anAtha jIne yogya AlaMbana ApyA karavuM. 19 koInI pAse dInatA karyA vagara jAtamahenatathI kamAI khAvuM. 20 lAcArIthI koI kaMI jarUrI mAgaNI kare to te tatkALa yathAzakti kabUla rAkhavI. 21 jarUra paDe tyAre adanapaNe vyAjabI dalIla karI batAvavI. 22 ApabaDAI ane pArakI laghutA na thaI jAya evuM lakSa rAkhI vAkya bolavuM. ra3 ghaTatI rIte ApaNe doSanI niMdA karavI ane paraguNanI prazaMsA karavI. 24 nija deSanI hAni ane saguNanI vRddhi thAya tema lakSa rAkhI vartavuM. 25 ati ghaNuM nahi hasatAM maMda (simata) hAsyanI ja Teva rAkhavI. 26 vairIne vizvAsa nahi karatAM tenAthI sadA ya cetatA rahevuM. ra7 pramAda samAna kaTTo duzmana javalle ja hoI zake. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 125 ] kaSAya 28 mada ( Intoxication ), viSaya ( Sensual Pleasures ), ( Anger, Pride etc), nidrA ( Idleness ), vikathA ( False Gossips ) vigere pramAda DhASA kahyA che. tene tajavA prayatna karaveza. 29 hitavacanane avagaNI nija chaMde ja cAlavuM te pramAda, 30 pramAdadoSathI ja jIvane bhavabhramaNa karavuM paDe che. 31 pramAda tajI hitavacana AdaranAra sukhe svazreya sAdhI zake che. 32 svazreya athavA dharma sAdhavAnA rastA ghaNA che. game te raste saraLasvabhAvI samatAvata nija zreya-dharmone sAdhe che. 33 dharma samAna khIjo keAi vizvavatsalapremI khaMdhu nathI, tethI sukhanA athI janAe sadA sarvadA tenuM ja zaraNa karavu ceAgya che. 34 dha baMdhune visArI denAra jevA bIjo hINabhAgI kANu hAya ? 35 zuddha dharma e ApaNA niSkAraNu badhu che. 36 dhavaDe ja ApaNe sukhI ane tenA vagara ja ApaNe du:khI chIe. 37 vizvAsu ( faithful ) leAkeAe ApaNAmAM mUkelA vizvAsane ApaNe nabhAvave. 38 upagArInA sAme upagAra vALavAnI taka maLe te te sAdhI levI. 39 ApaNA upagArIne uttama dAkhaleA lai ApaNe paNa upagAra karavA. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 126 ] zrI kapUravijayajI 40 saguNa mahAzayane joI-jANI dilamAM bahu rAjI thavuM. 41 neha bAMdho to sajajane saMgAte ja bAMdho. kara kodhAdika kaSAya thaI jAya te tene tarata ja gALI bALI nAMkhavA. 43 pAtra parIkSAmAM kuzaLatA vAparavI hitakArI ja che. 44 ApaNAthI banI zake teTalAM satkArya ja karavAM. kapa kApavAda na thAya evAM sArAM kArya vicArIne kuzaLa tAthI ja karavAM. 46 sahasAtkAra nahi karatAM je vicArapUrvaka sArA zubha kAma kare che te guNIjanane aMte dhArI saMpadA AvI maLe che. 47 vipatti vakhate AkuLavyAkuLa nahi thatAM dhIraja rAkhatAM zIkhavuM. 48 sukha sAhebI maLatAM mada na lAvatAM kSamA-namratA-gaMbhIratA rAkhatAM zIkhavuM. 49 prANAnta sudhI paNa AdarelI pratijJAno nirvAha kare. 50 thoDAmAMthI thoDuM paNa pAtradAna devAnI Teva rAkhavI. 51 aMdharAgane tajI guNa-guNI upara rAga karatAM zIkhavuM. para priyavarga sAthe paNa sabhyatAthI ja bolavA cAlavAnuM rAkhavuM. pa3 kaleza-kajIyA ke kusaMpane jaladI aMta Ave tema karavuM. 54 kusaMgathI sadAya DaratA rahevuM-ApaNuM hita tapAsavuM. 55 ladhuvayanA bAlaka pAsethI paNa hita grahaNa karavuM. pada nyAyanIti-pramANiktAne ja mArga kAyama pasaMda karo. 57 game tevI prAptasthitimAM saMtoSa dhArIne samabhAve rahevuM. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 127] 58 utsAhavRddhi thavA mATe sevakanA guNa tenI samakSa ja vakhANavA. 60 strInA guNa te pratyakSa ke parokSa vakhANavAthI tene tene mada AvI javAno saMbhava rahe che te vAta khUba lakSamAM rAkhavI. 1 hitakArI evuM paNa priya vacana ja bolavAnI Teva pADavI. dara mAtApitAdika vaDilone, rAjAdi svAmIne, saMgha sAdha mikano tathA ApaNA gurujanone vinaya sadAya sAcavo. 3 vinaya sarva guNanuM mULa che e cokkasa dhyAnamAM rAkhavuM. 64 sevA-cAkarI karavI, aMtarane prema rAkhavo, guNa-stuti karavI, avaguNa na jevA ane avajJA-AzAtanAthI dUra rahevuM, e badhA ya vinayanA ja prakAra jANIne AdaravA gya che. 65 pAtra vizeSa samajIne je kaMI devuM te nija kalyANArthe ja devuM. dada viSTAmAMthI paNa ratna kADhI levAnI peThe game tyAMthI paNa guNa grahaNa karI le. 67 samaya-prastAva pAmIne bolAya te amUlya che. 68 khaLane bahu ja madhye miSTa vacanathI nivAjavo. 69 sva para vizeSa jANe ane svaunnatimAM AgaLa vadho. 70 jANavAnuM phaLa e ja che ke khoTuM tajIne kharuM AdarI levuM. 71 bIjAM maMtrataMtranA bhAmAM tajI, navakAra mahAmaMtra upara acaLa zraddhA rAkhI banI zake teTaluM tenuM ja sevana ArAdhana karo. 72 paraghare ekalA javAthI saMkaTa Ave, te upara sudarzana zeThanuM caritra yAda karo. strIonA gahana caritranI ahIM jhAMkhI thaI zake che. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI kapUravijaya 73 kharI mitratA dUdhapANInI jevI ekarasa ja hAvI ghaTe che, tyAM eka bIjAthI guhyu-aMtara rAkhavAnuM ghaTe ja kema ? 74 sahunuM bhalu ja icchA, jevAM ApaNe tevAM ja sahu. 75 ApaNe jevuM kazuM tevuM ja pAmazuM. vAvazu tevuM ja lazuM. 76 guNanA paNa garva karavA hAnikara che tA pachI bIjAnu teA kahevuM ja zuM ? 77 "bahuratnA vasuMdharA" eTale pRthvI upara kaika nararatno hAya che. 78 prathama zarUAtamAM sarala-sugama kAma nAnA pAyA upara Ara bhavu. temAM phateha thayAthI dhImedhIme e kA vadhArI meATA-saMgIna pAyA upara lAvI mUkavuM. ema kramasara thayeluM kAma suda-majabUta thaze. 79 abhyAsakhaLathI game evuM vikaTa kAma paNa sulabha thaI jAya che, tethI ja tenI pAchaLa dhIraja ane khaMtathI mA rahevuM paDe che. ema karatAM kArya saphaLatA thAya tA paNa tenA gava karavA kheATA che. 80 uttama janA guNasamRddhine pAmI kLelA AmravRkSAdikanI peThe laLI paDe che, laghutA dhAre che ane leAkapriya bane che. 81 meha-mamatAvaza chavA du:khI thAya che ane janma-maraNa " ane '' dhAraNa kare che. 4 huM mAruM. yA ahutA " "" 66 ,, ane te mamatA e ja du:khanAM ( vaza kare) te sukhI thAya che ane mULarUpa che. tene kAme paramAtmAnA jJAna Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 129 ] dhyAnanI dhArAthI e duHkhanAM mULa kApI zakAya che, e puruSArtha ja prazaMsanIya che. 82 uttama puruSAthI jana dhanya-kRtapunya che. temane amAro namaskAra ho ! 83 rAga-dveSa, meha-mamatAne sarvathA jIte te "jina" temano upadezele dharma te "jaina dharma " je ahiMsA, saMyama, ane tapa lakSaNavALa kahe che. 84 AvA pavitra dharmane yathArtha bhAve sevI-ArAdhI, je mahAnubhAvo rAga-dveSa ane mehanuM atula baLa gALe che, temane devatAo paNa namaskAra kare che. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 7. ] dharmaprApti sulabhya kema thaI zake? jemanA aMta:karaNamAM mitrI, prameha, karuNA ane mAdhyasthatA e cAra sabhAvanA sadAdita rahe che temane ciMtAmaNi ratna samAna samyakatva, jJAna ane cAritrarUpa pavitra dharmanI prApti sulabhya che. mithyAtva, ajJAna ane meha-mamatAne vaza thayelA ja ukta bhAvanAthI vegaLA rahe che ane rAgadveSarUpa kaSAyane vAraMvAra sevIne janmamaraNanAM baMdhanathI jakaDAI bhAre du:khI thayA kare che. tevAM bhayaMkara baMdhanothI mukta thavA bhagIratha prayatna karavAnI jarUra che. anAdi malina saMskArone bheMsI nAkhI sArA-ujajavala saMskAre mana upara majabUtIthI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 130 ] zrI kapUravijayajI besADavA e sulabha nathI. daDha prayatnathI abhyAsanuM vAraMvAra sevana karavAthI ja tema thaI zake che. jyAM sudhI pote pitAne ja kharA svarUpamAM oLakhI zake nahi, oLakhavA prayatna kare nahi, markaTa cAla taje nahi ane ahIMtahIM harAyA DhoranI jema labha-lAlacavaza bhaTakayA kare tyAM sudhI vivekanya AtmA bahAtmA kahevAya che. jyAre karmavaza kUTAtAM pITAtAM ane aneka prakAranAM duHkha sahana karatAM karatAM jIva UMce caDhate jAya che ane jyAre svAbhAvika rIte tathA prakAranI yogyatA pAmIne athavA koI jJAnI gurunI kRpA pAmIne tenAmAM vivekakaLA pragaTe che tyAre te aMtarAtmA kahevAya che. eTale e AtmA hitAhita, kRtyAkRtya, bhakSyAbhaDhya, gamyAgao ane guNadoSane vivekavaDe samajI zake che. e vivekakaLA khIlatI jAya che tema tema tenA suMdara phaLa-pariNAmarUpe te sadAcAraparAyaNa banatuM jAya che. paramAtmasvarUpa prApta karavA kSamA, namratA, saralatA, saMtoSAdika saguNAnuM sevana sadubhAvathI karato jAya che. AvA zubha abhyAsanA baLathI te chevaTe uttama guNaNi upara ArUDha thaI, paramAtmadazAne prApta karI, siddha buddha mukta thaI paramapadane pAme che. | ( je. dha. pra. pu. 34, pR. 162. ) ApaNI Adhunika sthitinuM avalokana ane pRthakkaraNa karavA nimitte be baMdhuo vacce thayelo bodhadAyaka saMvAda. ramaNika-AjakAla ApaNI Arya gaNAtI prajAmAM Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha | [ 131 ] ALasa, jaDatA, maMdatA, svachaMdatA, nirbaLatA ane nirmAlyatA ATalAM badhAM kema vadhI gayA haze ? subuddhi-bhAI ! e badhA ya doSanuM mULa kAraNa mehavaza svakartavyanuM bhAna ja nahi hovuM eTale ajJAnatAthI svaktavyanuM vismaraNa ane akRtyenuM vAraMvAra sevana, e sivAya mane te bIju kaMI lAgatuM nathI. kema te tArAthI samajAya che ke nahi ? ramaNika--bhAI sAheba! e vAta kevI rIte spaSTa samajI zakAya e kahevA Apa ja kRpA karazo. subuddhi-prathama to mAbApa Adi vaDIle ja patIkAM komaLa vayanAM temanAM bALakone bhaviSyano kaze lAMbo pahoLo vicAra karyA vagara kavakhatanAM lagnabaMdhanamAM nAMkhe che ane pote pitAnI eka agatyanI pharaja bajAvI lIdhI ema mAne che. je vakhate bALakone saMbhALapUrvaka sarva prakAranI upagI keLavaNI pharajIyAta maLavI joIe, je vakhate temanAM zarIrabaLa, mane baLa, vicAbaLa ane hRdayabaLa( zraddhAbaLa-jJAnabaLa ane cAritrabaLa)ne yogya sAdhanabaLathI sArI rIte khIlavavAM joIe, je vakhate hita, mita ane nirdoSa evA sAttvika khAnapAna, aMgakasarata ane yegya abhyAsa sAmagrIne AkhA zarIranA rAjA jevA vIryanuM sArI rIte sarjana ane saMrakSaNa tene thavAthI brahmacarya vaDe tenuM zarIrAdikanuM sarasa baMdhAraNa thavuM joIe vakhate ApaNuM mugdha mAbApo pitAnAM nAjuka vayanAM bALakone lagnanA phAMsAmAM nAMkhI, temanuM sarvasva lUMTI laI ane luMTAvA daI, ciMtAtura banAvI temanA kevA hAlahavAla karI mUke che ane tenA kevA mAThA pariNAma Ave che e jagajAhera che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 135 ] zrI kapUravijayajI ramaNika-paNa vaDIle to e badhuM ya sArI buddhithI ja karatA haze ne? subuddhi AgaLa pAchaLane pUrate vicAra karyA vagara ApamatithI kareluM badhuM ya sAruM hoI zake nahi. jenuM pariNAma khoTuM Ave te sAruM kema kahevAya ? ' ramaNika-kharekhara nahi ja. tyAre to mAbApAdika vaDIloe AgaLa pAchaLa lAMbI najara doDAvIne jema potAnAM bALakonuM bhaviSya sudhare ane ujajavaLa thAya (dIpe) tema ja temaNe bALakonA hitAhitano pUrato vicAra karIne ja pagalAM bharavAM joIe. phakta pitAnI kSaNika IcchAnI tRpti karavA mATe nAdAna bALakone lagnanAM daDha baMdhanamAM nAMkhavAnI tAlAvelI te na ja karavI joIe; kemake ethI ghaNAM ja mAThAM pariNAma AvatAM najare dekhAya che. are ! e bALalagnothI te akALe vIryavinAza thaI javAthI aneka joDalAMnAM maraNa paNa nIpaje che. subuddhi-kharekhara potAnAM vahAlAM bALakonuM ekAnta hitaciMtavana na karavuM, temanA kalyANanA mArgamAM je kaMI khAmI ke aMtarAya naDatAM hoya te dUra karavAM, teo prasannatAthI hitamAge viharatA hoya te joIne pramudita-prasanna thavuM, ane satya hitamAge pravartatAM kyAMka kadAca khalanA thAya to tethI khinna thayA vagara temanuM hita ja karavA asmalita udyama karyA kare, e ja mAbApa Adi vaDIlenuM svabALako pratye avazya kartavya che. tevA ucita ane hitakArI kartavyanI jeo upekSA kare che ane ApamatithI ahita-viparIta AcaraNa karavA vaDe nija Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 133 ] bALakonuM kharuM hita samaje che te kharekhara potAno ja kakko kharo karavA jatAM pitAnA ja padane bhAre lAMchana lagADe che. ramaNika-vaDIle pitAnA bALakone kaMIka svArtha pUratI keLavaNI Ape che te zuM nakAmI che? tethI bALakanuM bhaviSya sudhAnI kazI AzA rAkhI na zakAya zuM ? - subuddhi-vadhAre nahi te eka ja jarUrI bAbatanI pUrNa keLavaNI ApavA-apAvavAmAM Ave tethI jevo lAbha-hita nipajI zake tevo lAbha aneka bAbatanI adhakacarI keLavaNIthI nipajI na ja zake, eTaluM ja nahi paNa pAyAvagaranI upara Tapake apAtI navI keLavaNIthI te UlaTI hAni paNa thavA pAme che. tevI Adhunika keLavaNathI bALakonuM bhaviSya ujajavaLa thavAnI AzA rAkhavI nakAmI ja lAge che. ramaNika-tyAre ApaNI unnati ja kare evI keLavaNIne pAyo kevo hovo joIe ? subuddha-sthira, zAnta, ekAgra ane pavitra evA mana, vacana, kAyAvaDe brahmacaryanuM daDha TekathI pAlana karavA-karAvavArUpa pAke pAye keLavaNI mATe prathama naMkhA joIe. ramaNikabrahmacarya pAlana rUpa majabUta pAye nAMkhavA mATe zuM zuM karavuM joIe? subuddhi-rUDI keLavaNarUpI ImAratane bhAra AbAda jhIlI zake evo brahmacaryarUpa majabUta pAye taiyAra karavA vidyAthI jIvana paryata mana, vacana ane kAyAnI athavA vicAra, vANI ane AcAranI pavitratA vidyAthIo sArI rIte jALavI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] zrI karavijayajI rAkhI, vIryanuM saMpUrNa saMrakSaNa karI, teno sadupayoga ja karavA prerAya, tema ja jarUrI nirdoSa abhyAsa karavA khAsa anukULa saMgamAM ja nivase ane cIvaTAIthI teno lAbha levA kha5 kare tema karavuM. ane zikSakoe tema ja mAbApAdika vaDIlee paNa sadAcaraNaparAyaNa rahI brahmacaryanuM pavitra vAtAvaraNa racavA puSkaLa prayatna kare, jethI svaparanuM kalyANa thAya. Itiram. [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 200 ] vrata paccakhANano AzcaryakAraka prabhAva samajIne te dizAmAM karavA joita prayatna. tIrthakaro, cakavarI rAjA-mahArAjAo, baLadeva, amAtya ke mahAnuM zreSThIo vizALa rAjyasaMpatti, Rddhi tathA svAdhIna bhagasAmagrIne sarpanI kAMcaLInI jema athavA saDI gayelA taNakhalAnI jema tajI, kAyara mANaso jethI kaMpe evI kaThaNagakaraNI (saMyamamArga)nuM sevana karavA vizALa ane manohara mahelano tathA AjJAdhArI putra-parivArAdikano sarvathA tyAga karI, jJAnI sadgurunuM zaraNa grahI, temanI pavitra AjJAne akSaraza: anusaratAM je koI parisaha-upasarga upaje te saghaLA adInapaNe bahAdurIthI samatApUrvaka sahana karI, a95 kALamAM ana95 AMtarika ddhisiddhine prApta karI zakatA te zAne prabhAva? kahevuM paDaze ke - " kya sAruM vratadhArA jA" "are tu: mahArun ? "jJAnastha & viti Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 135 ] e zAstravacananA marma gurugamya samajI, pUrva punyAge prApta thayelI dehAdi uttama sAmagrIne laine uttama prakAranAM vrata-niyame svayaMAgyatAnusAre AdarI, tenA pUrNa premathI nirvAha karavAne ja e acintya prabhAva hatA ane hajI che. kAyara- bIkaNu mANaso koi paNa prakAranA vrata saMbaMdhI pratijJA karatAM ja Dare che tethI te kaMi paNa vrata-niyamane rItisara AdarI ke pALI zakatA ja nathI. madhyama paMktinAM mANasA ahiMsA, satya, acArya, brahmacarya, aparigraha tathA rAtribhojanavana pramukha uttama vrata-niyamaiAnA adbhuta prabhAva zrI gurumukhe sAMbhaLI tene Adara karavA ekAeka ujamALa thAya che kharA, paraMtu tema karatAM vacamAM jo kAi vighna--ApadAdika AvI paDe che teA tethI kAyara banI jai vrata-niyamanI upekSA karI bese che, phakta je uttama keTinA zUravIra puruSA hAya che teo ja prathamathI pAtAnI zaktinuM mApa kADhI, jenA sukhe nirvAha thai zake evAM vrata-niyameAne samajIne Adara kare che ane tenuM paripAlana karatAM game teTalI muzkelI pAchaLathI UbhI thAya tenI kazI darakAra karyA vagara sarva prayatnathI tenuM paripAlana karavA ja tatpara rahe che. vaLI te je kaMi pratijJA kare che te dUra MdezI vAparIne DahApaNabharI ja kare che ane tene pUrNa karavA potAthI banatu adhu kare che. tIrthaMkarA, gaNadharo ke evA bIjA mahApuruSAnAM tema ja mahAsatIenAM pavitra citrA jemaNe zAnta cittathI sAvadhAnapaNe vAMcyAM ke sAMbhaLyAM haze temane upalI mAkhatanI khAtrI thayA vagara raheze nahi; paraMtu tevA pavitra mahAzayeAnAM uttama caritrA vAMcavAnu` ke sAMbhaLavAnuM zreSTha phaLa tA eja kahI zakAya; ke temanI peThe ApaNe paNa Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 136 ] zrI karavijayajI ApaNAthI sukhe sevI zakAya evAM pavitra vrata-niyamAne gurugamya samajI-AdarI, tenu yathAvidhi ArAdhana karI svamAnavajIvana saphaLa karIe. itizamU. [ hai. dha. pra. pu. 34, pR. 202 ] mokSanA arthI baMdhuo tathA bahenAne be bAla. 1 jema bane tema paramA dRSTithI capaLa mana ane indriyAne kabaje rAkhI, viSayatRSNAne tajI, saMteSavRttine AdarI, zuddha aMta:karaNathI brahmacarya -suzIlatAne sevI, svavI zakitanu sArI rIte sa MrakSaNa karI, tene svaparanA kalyANakArI uptAra mATe upayAga karavA tamAruM lakSa dvArA ane peAtAnA tema ja paranA A du:kha-dariyAmAMthI uddhAra karI mAnavabhava saphaLa kare| A mAnavabhavAdika durla`bha sAmagrI pAmyAnuM e ja phaLa che ke tethI svaparanuM kalyANa karI levu. 2 tamArA vicAra, vANI ane vartana-AcArane jema bane tema pavitra-nirdoSa-niSpApa manAvA. ema karavAthI tame saheje brahmacarya nA lAbha pAmI zakaze. 3 ApaNA mana, vacana ane kAyAne meAkaLA nahi mUkI detAM temane sArI rIte keLavIne kabaje rAkhatAM zIkhavuM ke jethI te ApaNane UlaTe ( avaLe mArge ) kheMcI nahi jatAM UlaTAM ApaNAM kAmamAM madadagAra thaze ane ApaNuM hita jaladI sadhAze. 4 mananu chUTApaNuM, jIbhanu chUTApaNu ane AcAramAM zithilapaNuM ( mokaLApaNuM ) ja bhAre nukazAna kare che-svaparane Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 137 ] hAnikAraka nipaje che, tethI yukti-prayukti karI, samajAvI, paTAvI temAM jema sudhArA thavA pAme tema karavA avazya kALajI rAkhavI. zubha abhyAsathI sahu sArAM vAnAM thAya che. 5 mithyAtva-durbuddhi-viparIta buddhinA sadaMtara tyAga ja karavA, samyaktva-sabuddhinuM sadA ya sevana karavuM, zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzarUpa IndriyAnA viSayamAM gRddha Asakta banavu nahi, krodhAdika cAra kaSAyathI aMdha banI javuM nahi, ati nidrA-ALasa vadhArI enrI jevA banavuM nahi, temaja kAmoddIpaka-mAdaka padArthonuM sevana karavuM nahi ane nakAmI kuthalIe yA vikathAvaDe peAtAnA amUlya vakhata gumAvave! nahi. 6 halakA ( sukhe pacI zake evA ) ane sAttvika ( magajane tathA kSudhAne zAnta karI buddhibaLane khIlave evA ) nirdoSa AhAra ja grahaNa karavA. te paNa pramANamAM, kharI kSudhA lAgI hAya tyAre avasare ja levA ke jethI ajIrNAdika navI upAdhi pedA na thAya, paNa ApaNAM kArya-sAdhanamAM te madadagAra thAya. 7 mana ane indriyAnA jaya, kaSAyAnA nigraha, ALasane tyAga, viSayavirakatatA (udAsInapaNe peTane bhADuM devA jevA nirdeSa khAnapAnanuM ja sevana ) ane dharmakathAnA prema-e jarUrI bAbatAnuM lakSa tapasyAnA lAbha levA icchanArAone avazya rAkhavA jevuM che. evA pavitra lakSathI ja AtmA adhikAdhika nirmaLa thatA jaze. itizam. [ re. dha. pra. pu. 34, pR. 203 ] Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 138 ] zrI kapUravijayajI meAkSa meLavavA icchanAre prathama zuM karavuM joie ? janmamaraNAdikanA anaMtA duHkhamAMthI sarvathA chUTakArA thAya ane anaMta, akSaya, abhyAmAya evA svAbhAvika sukhamAM bhaLI javAya te meAkSa kahevAya che. tevA meAkSa sAthe yArejoDe tene yAga kahevAmAM Ave che. arthAta sarva prakAranA sadAcAra temAM samAya che. jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra ema sAmAnyata: pAMca prakAranA AcAra lekhAya che. jenAvaDe jIva AtmAdi tattvanA yathArtha bedha thAya tevA jJAna-jJAnInI samyag sevA-upAsanAArAdhanA karavI te jJAnAcAra. jenA vaDe jIvAdika tattvanI yathA pratIti-zraddhA pedA thAya evA darzana-darzanInI samyag sevA-bhakti karavI te daza nAcAra. jenA vaDe tattvAcaraNa-paramArtha sevA-ni:svArtha vRtti peDhA thAya evA uttama cAritra-cAritradhArInI samyag sevA-upAsanA-bhakti-bahumAna-AjJAnuM pAlana ( pAMca samiti ane traNa gupti sAthe ) karavAmAM Ave te cAritrAcAra, jenAvaDe AtmA sAthe lAgelA anAdi karma mala tapAvI-judA pADI-nirjarI-kSaya karI nAMkhI svaAtmarUpI suvarNa ne zuddhanirmaLa kAMcana jevuM karI zakAya tevA Savidha bAhya ane SaD vidhi abhyaMtara tapanuM samyag sevana karavuM te tapAcAra, tathA ukta sakaLa yAga sAdhana karatAM mana, vacana, kAyAnuM hatu maLa--vIya lagAre chupAvyA vagara ullasita bhAve zAstra Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha. [ 139 ] anusAre tenA yathArtha upayAga karavAmAM Ave te vIryAcAra. " e sarva pavitra AcAranuM pAlana karatAM adveSa-dveSa rahita cittavRtti sAcavI rAkhavAnI prathama jarUra che." * kaleza vAsita mana sa'sAra, kaleza rahita mata te bhavapAr e vacana sArI rIte sabhArI rAkhavuM joie. jo te muddAnI vAta visarI jai, are ! visArI dai, game teTalI kaThaNa karaNI karavAmAM Ave te te ekaDA vagaranI zUnya jevI ja jANavI ane jo ukta uttama prakAranuM lakSa rAkhI yathAzakti sakaLa AcAranuM ArAdhana karavAmAM Ave te tenI acUka saphaLatA-sAkatA thavA pAme. janmamaraNanA anatA du:khathI chUTavA-mukata thavA mATe krodha, ahaMkAra, mAyA-mamatA ane leAbha-tRSNAdika vikAro avazya tajavA joie; tathA kSamA, namratA, saraLatA ane satASAdika saguNA jarUra sevavA joie. rAgadveSAdikanI cIkAzavaDe bahuvidha karma lepathI kharaDAi jIva bhAre thaine bhavasAgaramAM DUbe che, paraMtu samatArUpI sAbu ane jAvaDe ukta sakaLa kalepane sApha karI nAMkhI zuddha-nirmaLa manI cetana peAtAnI sattAgata svAbhAvika sthitine prApta kare che. samyajJAna ( samaja ) ane samyag kriyA( karaNI-Aca raNa )vaDe ja sakaLa kamaLanA kSaya karI AtmA siddha buddha mukta thai ajarAmara (meAkSa ) padane prApta thAya che. itizamU. [ zve. dha. pra. pu. 34, pR. 204 ] Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 140 ] bAghADaMbara tajI sAcavaTathI ja rakSA thai zakaze. zrI kapUravijayajI zAsana tapa, japa, saMyamavaDe AtmasAdhana karavA UjamALa rahe te ja sAdhu, svaparahita karavA sadA sAvadhAna rahe te ja kharA sAdhu, ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane asaMgatatArUpa pAMca mahAvratanu pAlana karavA uparAMta rAtrieAjananuM sarvathA vajrana kare, kSamAdika duvidha yatidharmane yathAvidha ArAdhavA UjamALa rahe ane sarva jIvane Atma samAna lekhe te ja sAcA sAdhu. pote pAMce indriyanuM damana kare eTale tenA viSayAthI virakta rahe, temAM talamAtra Asakti na kare, krodhAdika cAra kaSAyane jIte-rAgadveSAdika vikArane vaza na dhAya ane mana, vacana, kAyA pavitra rAkhavA prayatna kare, jJAnadhyAnamAM tatpara rahe, pUjyanA pratye vinaya vaiyAvacca ( sevAbhakti ) karavA sAvadhAna rahe, vaDIla janeAnI AjJAne zuddha mane mastake caDhAve, saMyamamArga mAM upayAga cUkatAM je kai skhalanA thAya te saralabhAve jJAnI guru samIpe nivedana karI tenI zuddhi kare, zarIra upara ke dharmanA upagaraNa upara paNa mamatA na dhare, svaka vya karavAmAM lagAre pramAda-ALasa na kare, temaja pAMca samiti ane traNa guptirUpa pravacanamAtAnu yathAvidha ArAdhana karavA sadeAdita lakSa rAkhe te ja kharA sAdhu-nigra tha-vAca yama-cati-sanyAsI samajavA. sAmAnya sAdhu karatAM adhika jAgRti, AcAravicAranI zuddhi, jJAna, dhyAna, tapa, japa, saMyamamAM lInatA paDitasAdhuA, nyAsAne tethI adhika pAThaka-upAdhyAyAne Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 141 ] ane tethI adhika AcArya-surivArone hovI joIe, te ja temanI te te padavInI sArthakatA-saphaLatA samajavI. je pote sadupadezanuM pAna karI, pramAda tajI, sva saMyamavyApAramAM sAvadhAna rahe tene ja kharA sAdhu lekhI zakAya, tene ja zAsanarakSakazAsanazaNagAra mAnI zakAya. tathA prakAranI karaNa vagara yA devagurunI pavitra AjJAnI darakAra vagara kevaLa svachaMdapaNe cAlavAthI to lAbhane badale UlaTI hAni ja thavA pAme ane tethI zrIgatamAdika mahApuruSoe dhAraNa karelA pavitra vezanI viDaMbanA ja karI kahevAya. evuM barAbara samajanArA sAdhujane ne temanA kartavya AzrI vadhAre kahevAnI bhAgyeja jarUra hoya. deza, kALa, bhAva vicArI pavitra zAsananI rakSA ane puSTi karavA sajajano te pAchI pAnI na ja kare. vaLI "kUvAmAM hoya to havADAmAM Ave " e nyAye sAdhujano jJAnavairAgyathI bhUSita chatAM ni:spRhapaNe bhavyajanone sadupadeza detA hoya te te avazya temane asara kare ja. tathA prakAranI raheNIvagaranI kaheNI mAtra mArI jevI namUlI thaI jAya che. matalaba ke raheNInI lahejata ora ja che. uparanI saghaLI hakIkata sAdhunI jema sAdhvIone paNa bahudhA lAgu paDe che, ema samajI zakanArI mahAsatIo (vIraputrIe)ne temanA kartavya AzrI, vadhAre zuM kahevuM ? paMDitAIna DeLa ane lekaraMjana karavA mATe je zrama levAmAM Ave, teTale ja zrama AtmAnA kalyANa mATe levAmAM AvatAM, ajJAna aMdhakAra TaLI kharI dIvALI ja thaI raheze. kharA jJAnI guru samIpe vinaya, bahumAnapUrvaka zAstrazravaNa karI, haMsanI jema temAMthI sAra grahaNa karI lenAra gRhasthane Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 142 ] zrI kapUravijayajI zrAvaka kahevAya che. kharI aTala zraddhA, kharA viveka ane kharI kapaTa vagaranI karaNIvaDe ja zrAvaka vakhaNAya che. jenAmAM kharI zraddhA, viveka ane AcAra na ja hAya. te tA phakta nAmanA ja zrAvaka kahevAya. zrAvaka yeAgya vrata-niyameAthI prANAnta paNa nahi skhalita thanAra parama zrAvaka kahevAya che. A vAtA zrAvikAne paNa lAgu paDe che. AvA svadhamI bhAibahenA pratye avihaDa prema pragaTAvavA joie. itizam [ jai. dha. pra. pu. 34, pR. 205] vinaya-vazIkaraNanA aneka prakAra, ATha prakAre gurujanAnA vinaya karavA kahyo che-- 1 temane AvatAM dekhI UbhA thai javuM, 2 temanA sanmukha javuM. 3 be hAtha joDI mastaka lagADI namavu 4 besavA mATe peAtAnuM Asana ApavuM-kavuM. 5 teA beThA pachI pAte besavuM. 6 gurumahArAjane vidhipUrvaka vadana karavuM. 7 temanI ucita sevA-bhakti karavI. 8 teo nivattu pAchA jAya. tyAre temane vALAvavA ja javuM. e rIte ATha prakAranA vinaya karavA. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha. | [ 143 ] vaLI arihaMtAdika pUjya padone paMcavidha anukULa vinaya kare kahyo che- 1 temane nirdoSa annAnAdikathI paDilAvA, sukhazAtA pUchavI, auSadha-bheSaja vigerenI jarUra jaNAya te avasare gaveSaNApUrvaka AchuM ApavuM, vaMdana karavuM, vizrAmaNA (page cAlatAM lAgele thAka dUra karavA jarUra jaNAya to ) karavI, kRtajJatAvaDe pitAnAthI banI zake te pUjA-arcanA karavI. 2 temanA apAra guNenuM smaraNa karI hRdayamAM ullasita thavuM, guNanuM bahumAna karavuM ane banI zake teTaluM sadvartananamratAdika dhArIne te te guNonuM anukaraNa karavA prayatna eva. 3 temanA saguNAnI muktaka The prazaMsA karavI, pita tevA guNonuM sevana karavA banatuM lakSa rAkhavuM ane anya jano paNa evA uttama guNa AvA AkarSAya tevI rItinIti sevavI. 4 chaghasthatAge temanAthI kaMI khalanA thaI jAya, upaganI ochI jAgRtithI kaMI bolavAcAlavAmAM bhUla paDI jAya to tethI eka bALakanI jema hasavuM nahi, temaja tevI keI najIvI bhUlane laIne mahAzayenI helanA-niMdAdika karavI karAvavI nahi; paNa tevI bhUla jANe pote joI jANa ja na hoya tema gaMbhIratA AdarI temanA pratyenI prema-bhaktimAM kazI khAmI AvavA devI nahi; eTaluM ja nahi paNa koI ajJajano bALabuddhithI tevA mahAzayanuM kaMI chidrAdika jatA hoya to temane samajAvI ThekANe pADavA; paraMtu tenI upekSA karI pApavRddhi thavA devI nahi. zakti hoya to tene upAya jarUra kare. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144 ] zrI kapUravijayajI 5 jema jema pUjya jananuM dila prasanna thAya tema svayaM vartavuM, ane anya AjJAkArI janane vartAvavA. vItarAga paramAtmA che tevI uttama dazAne dhAraNa karanArA niHspRhI jene je ke mAna-apamAnamAM ke niMdA-stutimAM rAgadveSAdika vikArathI lepatA nathI-samabhAve rahe che, tema chatAM je kaI bhaktajane zuddha bhaktibhAve temane vinaya sAcave che temane te kalpavRkSanI jema phaLadAyI nIvaDe che, ane je koI bALa-ajJAna che temane anAdara kare che, helanA, niMdA ke mazkarI kare che athavA bIjI koI rIte tenI AzAtanA (AjJA-Azayaviruddha) kare-karAve che temane te aneka rIte ubhaya lekamAM du:khadAyI thAya che, ema jANe temanuM ArAdhana ja yathAzakti karavuM. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 232 ] melepAya. vAstavika sukhaprAptine rAjamArga. " jattha ya visayavirAgo, kasAyacAo guNesu annuraago| kiriyAsu appamAo, so dhammo sivsuhovaao||" jemAM pAMce Indriya saMbaMdhI (zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzarUpa) viSayasukhathakI vairAgya-viraktatA jAge, krodhAdika cArekaSAne tyAga karavAmAM Ave, saguNa pratye prema pragaTe ane kriyAkAMDa karavAmAM pramAda rahitapaNe pravartavAmAM Ave te Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha. [ 145] dharma, zivasukhaprAptino-zAzvata evA mokSasukhamAM bhaLavAno sarala upAya che. " samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH" tatvArtha zraddhAna, tattvajJAna ane tattva AcaraNa (tatvaramaNatA) e traNenI samudita sahAyathI zivasukha prApta thaI zake che. eka eka judAM-asahAyI chatAM te mokSasukha ApI zakatAM nathI, paraMtu sAthe maLelAM e traNevaDe zAzvata sukha maLe che. samyagadarzana-samyaktvavaDe AtmAnA guNonI daDha pratIti thAya che, ethI svonnatine pAye nakhAya che. samyajJAnavaDe darzanAdika AtmaguNonuM yathArtha bhAna thavA uparAnta temAM nizcaLatA thavA pAme che, ane sadAcaraNa-sadvartana rUpa cAritravaDe aneka doSa-vikArane vinAza thavA uparAnta AtmavibhUti-sukhasaMpadA pragaTa thAya che. apramAda-puruSArtha vaDe ukta sakaLa guNonI rakSA ane puSTi thavA pAme che ane chevaTe temAM rahelI apUrNatA TaLI saMpUrNatA pragaTe che. e rIte AtmavibhUti-Atmazakita khIlavavA ukta traNe guNonuM sevana karavA ekabIjAnI apekSA rahelI che. ekaluM jJAna tathAprakAranI karaNI vagaranuM bhUluM che, tyAre ekalI kiyA tathA prakAranA (yathArtha ) jJAna vagaranI AMdhaLI jaDa jevI che, tethI ja mekSAthajane ukta ubhayanuM sAthe ja ArAdhanA karavA Icche che. jJAnastha viratiH " e zAstravacanathI teno kAryakAraNa saMbaMdha pratIta thAya che. je jJAna yathArtha ja hoya ane te AtmAmAM rasa 10 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 146 ] zrI kapUravijayajI amRta rUpe pariNamela hAya teA tethI vairAgya-saMyama-cAritrarUpa mULa kALe karI prabhave che ja, ema samajI sujJajanAe ubhayamAMnA ekenA anAdara karavA ghaTatA nathI; kemake e cakravaDe ja ratha cAle che. itizam [ re. dha. pra. pu. 34, pR. 233 ] = praznAttara rUpe-geya saMvAda ( lAvaNI--su sajjana saMdhyA samaye selane sAru-e rAga. ) ramaNa--suNa mAMdhava mArA prazna eka che mAre; che sarva dharma paNa kace dharma mahu sAre? subuddhivAha ! mitra tane che dhanya prazna e pyArA; pUchyAnA vakhata paNa dhanya dhanya avatArA. meM sAMbhaLyuM sadaguru mukhe dharma vyAkhyAne; ati nyAyanIti bharapUra kahyo bhagavAne syAdvAdAmRta anekAnta naye sukhakArI; te jainadharma che. zreSTha jAuM maliMhArI. jyAM dayA satya upayAga vastu svasvabhAve; che vinayamULa jethI zivasaMpatti pAve. ramaNa--kahIe sudeva kAne kai mudrAe ? subuddhi--jinavara devAdhideva zAntamudrAe. ramaNa--guNa koNa ? Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 147 ] subuddhi-tattva adhigata nija parahitakArI, ramaNa-prabhupUjA zuM ? subuddhi-jina AjJA je ziradhArI ramaNu-prabhu AjJA zuM ? subuddhi-teha to sadaguru bhAkhe - pApAva baMdhane tyAga je Atama sAkhe. vaLI dravyabhAvathI saMvarathI sthira thAtAM, sahu kama nirjarI satvara zivapura jAtAM. zrotAo-vAha dhanya dhanya che sadaguru muni mahArAjA, vyAkhyAna suNAvI kare bALako tAjA; bhAI have ApaNe nitya vakhANe jaIzuM, jinavANI bhAve suNIne nirmaLa thaIzuM. ( sUcanA ) -uparane saMvAda dareka jaina pAThazALAnA zikSakoe vidyArthIone mukhapATha karAvI artha samajAve, jethI gamata sAthe jJAna thaze. vaLI dareka pAThazALAonI vArSika parIkSA thayA pachI thoDA divasamAM inAmo meLAvaDo vidvAna mANasanA pramukhapaNa nIce kare ane vArSika AvakajAvakano riporTa bahAra pADo. InAma vaheMcavA agAu chokarA chokarIene pUjya muni mahArAjAonA banAvelA bedhadAyaka gAyane ane saMvAdo taiyAra karAvelA hoya te te vakhate karAvavA, jethI sabhAmAM chokarAone bolavAnI chuTa thAya, vaLI gamata sAthe jJAna maLe ane bhaNavAno utsAha vadhe. bIjA paNa aneka Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 148 ] zrI kapUravijayajI lAbhe| thAya. ATaluM mane anubhavagamya hAvAthI dareka pAThazALAne lAbha thaze ema vicArI lakhavuM ucita dhAyuM che. itizam [ jai. . pra. pu. 34, pR. 234.] sUkta vacanasAra, 1 kroDA janma paryanta tIvra tapa tapatAM chatAM je karmanA kSaya thaI zaktA nathI te karmonA kSaya samatAyeAge eka lahejAmAtramAM thai jAya che. 2 jJAna, dhyAna, tapa, zIla ane samakita yukta sAdhu zama-zAnti-kSamApradhAna hAya tA ja kharuM sukha meLavI zake che. 3 zaktirUpe sarve jIva siddha samAna che, tevA sAkSAt anubhava karavA ja hAya eTale pragaTapaNe svarUpa-sthiti prApta karavI ja hAya tA bhedabhAva tajI sarvane abhedabhAva jovA prayatna karavA. 'huM ane mArApaNAnuM " mithyAbhimAna mUkI daI zuddha jJAnarUpa nijapadamAM ja lIna thavu. 66 4 sadguNlRAnuM sevana karavAthI doSa mAtra dUra palAyana karI jAya che. doSa mAtra dUra thavAthI AtmA sadguNamaya ja bane che. 5 sarvatra sadguNe ja pUjAya che; tethI tene ja Adara karavA. 6 sarvajJa vItarAga paramAtmA zrI jinezvara devanI pavitra AjJAne prANa samAna lekhI tenuM pAlana karavA sAvadhAna rahe. nAra uttama sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikArUpa zrI saMgha guNaratnanA bhaMDAra hAvAthI pRthvI upara parama AdhArarUpa che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 149] 7 mahAnubhAva evA zrI saMghane je drata kare che te duSTabhe kharekhara pitAne ja droha kare che, tene svadharmadrohI jANa. 8 pUjya jana pratye pUrNa vAtsalyabhAva rAkhI yathAzakti temanI sevA-bhakti karanAra A bhavasAgara tarI jAya che. 9 vizALa locana chatAM dIpaka vagara aMdhakAramAM paDelI vastu oLakhI zakAtI nathI, tema guNaratnAkara guru vagara vicakSaNa manuSya paNa dharma jANuM zakato nathI. 10 manathI, vacanathI ane kAyAthI karelAM duSTa kRtyenI zuddhiAlocanA, niMdA, gaha karavAvaDe, temaja samyagU jJAna yukta karavaDe ane ugra tapasyAvaDe thaI zake che ema jJAnI kahe che. 11 maMtra, tIrtha, guru, deva, svAdhyAya ane bheSaja viSe jenI jevI bhAvanA hoya tene tevI siddhi thaI zake che, tethI temAM atyuttama bhAvanA rAkhavI yukta che. 12 cha mAsa, cha pakSa (pakhavADiyA) ke cha divasamAM ja kharekhara ati ugra puNya-pApanA phaLa ahIM ja prApta thAya che, ema samajI ati ugra pApabuddhi sarvathA tajavI. 13 cokta supAtra pratye zuddha-nirdoSa vastunuM dAna devuM e ja gRhastha dharmanuM zreSTha phaLa zAstrakAre kaheluM che. 14 avasaracita dAna ullasita bhAve, ni:svArthapaNe priya vacana sAthe devAya te ciMtAmaNi samAna jANavuM. 15 garva rahita jJAna, kSamAyukta zArya ane udAratA Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 150 ] zrI kapUravijayajI ( dAna-viveka ) sAthe dravyaprApti e badhAM bhAgyayeAge ja prApta thai zake che. 16 sarva AbhUSaNeA karatAM zIla AbhUSaNa zreSTha-sarvottama che. 17 jotajotAmAM AyuSa khUTI jAya che, teTalAmAM cetI laIne jo sukRta karaNI karI levAya te ja lekhe che. anyathA alekhe jANavI. 18 sa keAI sukhanI cAhanA kare che, paNa dharmasAdhana vagara sukhaprApti thatI nathI. pramAda tanmyA vagara dharma sAdhana thai zakatuM nathI. 19 ahiMsA-svapara dravyabhAvaprANanI DahApaNabharI rakSA, saMyama, indriyadamana, kaSAyatyAga, savrata pAlana ane AtmanigraDu tathA bAhya abhyaMtara vividha tapanuM sevana karavuM te dharmanuM lakSaNa che. 20 zuddha sphaTika ratna samAna AtmAnuM sahaja svAbhA vika sukha prApta karavuM e parama dharma ( sAdhya ) che. [ re. dha. pra. pu. 34, pR. 243. ] sahRdaya sajjanAne zAsanahita mATe kaika kathana, uttama sAdhu-sAdhvI tathA zrAvaka-zrAvikAne zAsanarathanA dhArI jevA kahyA che. sazakta-maLavAna ane ALasa vagaranA dhArI e zAsanarathane kuzaLatAthI vahI zake che ane aneka jijJAsu tathA mArgAnusArI bhavyAtmAone e zAsanarathamAM Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [151 ] Azraya ApI bhavATavInI pAra pahoMcADI zake che e nirvivAda satya che. svaparanA abhyadaya arthe kalyANAthI sAdhu-sAdhvI ane zrAvaka-zrAvikAe prathama pote ja uttama prakAranA vicAra, vANuM ane AcAravaDe, tatvArtha zraddhAnA lakSaNa samakitaranavaDe, sva sva ucita ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha pramukha uttama prakAranA vrata-niyamonA pAlanavaDe, tathA durgatidAyI kedha, mAna, mAyA ane lebha athavA rAgadveSAdika kaSAyone nirmULa karavA uttama lakSavaDe pitAnA AtmAne sazakta ane apramatta banAvI levAnI jarUra che. je potAnAmAM ja zithilatA ane ALasa vyApI rahyAM hoya to tethI prathama pitAnuM ja bagaDe che. evA zithila ane pramAdI jIvathI anyanuM hita zI rIte thaI zake? je pote ja du:khI-daridrI hoya te anya janane kayAMthI saMteSI (sukhI) karI zake ? gaLIyA baLada rathane vahI pAra pahoMcADI zake ? jema te rathane mArgamAM ja- adhavaca rAkhe che tema sukhazIla ( zithilAcArI) ane ALasu niyAmaka AzrI jANavuM. zAsanarathane kazI IjA na Ave ane tene Azraya levA IcchatA Itara bhavyajanane AnaMda upaje tevI kunehathI zAsanaratha calAvavo joIe. aDhAra hajAra zIlAMga rathanA gherI lekhAtA evA sAdhujanenI uttama pharejonI je teo upekSA karI, zithilatAdhArI, gaLIyA baLada jevA thaI bese te pachI temanA upara vizvAsa rAkhIne zAsanarathamAM besavA IcchanArAnA ane beThelAonA zA hAla thAya ? uttama zIlAMgarathane vahevAne jemaNe pratijJA jagajAhera rIte karI hoya temaNe pitAnI pace indriyone keTalI badhI kabaje rAkhavI joIe ? nirmaLa zIla(brahmacarya )nuM sevana karavA keTaluM badhuM Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalana ( una rI tene cAkhavI e [15] zrI karavijayajI UMDuM bhAna hovuM joIe? kedhAdika kaSAnuM dala (umUlana) karavA keTalI badhI kALajI rAkhavI joIe ? ahiMsAdika uttama vrata-niyame AdarI tene yathArtha nirvAha karavA keTalA badhA sAvadhAna rahevuM joIe? pavitra paMcAcAra pALavA keTalI badhI tatparatA joIe ? tema ja pAMca samiti ane traNa guNirUpa aSTa pravacanamAtAnI sevA aheniza ati vAtsalyabhAve karavA keTalI badhI ulaTa rAkhavI joIe ? ekaMdara zAsananA dherI tarIke pitAnI jokhamadArI-javAbadArI barAbara samajI, temAM kaMIpaNa pramAda-zithilatA ke svachaMdatA karyA vagara akhalita prayANa karavA keTalI badhI aMtaranI lAgaNI rAkhavI joIe? sArI rIte pramAda rahita zAsanarathane calAvanArA sAdhujano temaja gaNapaNe zrAvakajano, anya upara keTalA prabhAva pADI svaparanuM kalyANa karI zake ? Itizama. [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 265 ] atyAranA bArIka samaye sujJa janoe zuM karavuM joie ? ApaNI AMkha Thare evA thoDAka apavAda sivAya atyAre jyAM jaIe ane joIe tyAM bAhyADaMbara, DoLaDamAka yA bIjAne AMjI devAnI bAjI racAtI najare paDe che. bahudhA mArgAnusArIpaNAno mArga bhUlAI gayo che, ziSTa saMpradAya visArI devAyA che ane jyAM tyAM ApakhudapaNane-svachaMdatAne ja dera prabaLa dekhAya che. potAnA chatA doSo ughADA na paDe-DhaMkAyA rahe, lekamAM pUjA-satkAra thAya, tathA pitAnI pratiSThA jAme Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 153 ] evA nIca AzayathI ja kamaakkalanA nAdAnA daMbha ( mAyAjALa ) race che, ane temAM aneka mugdha janAne phasAvI svaparanI pAyamAlI kare che. zAstrakAre ThIka ja kahyuM che ke kezaleAca, bhUmizayanAdika kaThaNa karaNI karavI sulabha che, paNa daMbha-chaLakapaTabharI mAyAvRtti tajavI muzkela che. AvA ghAra atyAcAra jyAM vyApI rahyo hAya ane dAMbhika vRttithI peAtAnA chatA dASAne chupAvavA ane achatA guNNAne jAheramAM lAvavA ( jagajAhera karavA ) tanatADa prayatna thatA hAya tevA dAMbhika leAkeA pAsethI kharA dharmalAbhanI AzA zI rIte rAkhI zakAya ? na ja rAkhI zakAya. anyatra kahevAmAM AvyuM che ke--" yAre jyAre dharmanI prakhaLa kSati-hAni thavA pAme che, tyAre tyAre kAI samartha puruSaratnanA janma-avatAra A jagat upara thAya che ane te samartha vyakti svazaktithI tenA pratikAra kare che." AvA haDahaDatA kalikALamAM evA yugapradhAnanA avatAranI ghaNI ja jarUra che tevA yugapradhAna jagatitaLa upara avatarI dAMbhika janeAnA rAkSasI paMjAmAMthI bhalA-bhadraka jIvAne bacAva game te upAyathI karI zake. evA yugapradhAna A pRthvI upara avatarI, ApaNI Adhunika sthiti joi temAMthI ApaNA uddhAra karavA je kAI upAya levA yeAgya dhAre tenI kalpanA karavI muzkela nathI ane tevI zubha kalpanA karI ApaNe atyArathI ja tevA lAbhadAyaka upAyA yeAjI tene Adara karavA joie. 1 zuddha deva guru dharmane yathArtha oLakhI ekaniSThAthI koi paNa prakAranI lAlaca rAkhyA vagara temane sevavA joie. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 154] zrI karkharavijayajI 2 kaI paNa prakAranA mithyAtvakAdavathI kharaDAvuM na joIe. 3 svaparahita cittavana, paraduHkhabhaMjana, parasukhatuSTi ane paradeSa-upekSArUpa cAre suMdara bhAvanAne svahRdayamAM sthAna ApI tene khIlavavA kacAza rAkhavI na joIe. 4 kaleza-kaMkAsa-vera-jhera vigere dareka zalya dUra karavAM joIe. 5 sarvatra sukhazAti prasare evI bhAvanA sadAdita rAkhavI joIe. 6 sarva keIne ApaNA AtmA samAna lekhavA joie. 7 samAna saMgAthe maitrI, du:khI pratye karuNA, sukhI ane saguNa pratye prema-pramoda ane deSita pratye upekSA rAkhavI ucita che, tethI svaparahitane hAni na thatAM lAbha ja thAya che. 8 lAcAra ane avAcaka pazu-paMkhIonuM rakSaNa karavuM sAruM che, paraMtu tenI paNa maryAdA hovI joIe. temanuM du:kha dUra thAya ane te AnaMdamAM rahe, paNa sabaLa hoya te nirbaLane kacarI nAkhe evI avyavasthA to thavI na ja joIe. ghaNuM karavA karatAM suMdara karavA tarapha lakSya rahevuM joIe. dayAne nhAne baMdIkhAnuM nIpajavuM na joIe. 9 pazu-paMkhI karatAM manuSya jIvana asaMkhya gaNuM kimatI jANuM tenuM rakSaNa karavA, tene khIlavavA tana, mana, dhanane pUrato ane vadhAre upayoga tha joIe. 10 bIjA nakAmAM kharca sameTI nAMkhI uttama prakAranI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [155] keLavaNI pAchaLa teTale kharca karI ApaNAM saMtAnone sAcA hIrA jevA banAvavA joIe. 11 svadharmI bhAI-bahenenuM jIvana sudhAravA dareka prayatna kare joIe ane tene jarUrane dareka Azraya Apa joIe. [je. dha. pra. pu. 34, pR. 266.] samyagadaSTi yA samakitavaMtanA khAsa lakSaNa 1 sarvatra ucita karaNa (AcaraNa)-jyAM jevA saMyegamAM jema karavuM ghaTe tyAM tevuM ghaTatuM AcaraNa. aghaTitaagya-anucita AcaraNathI kApavAda thavA pAme che tethI samyakatvarUpa ratnadIpaka jenA hRdayamAM pragaTyo hoya te dravya, kSetra, kALa, bhAva pramANe ucita ja AcaraNa seve, jethI sarvatra anudana thavA uparAMta e ucita mArganuM anukaraNa karI anyajano paNa svadaSTi nirmaLa kare ane e rIte ekaMdara samyaphadharmanI prApti, rakSA ane zuddhi thavA pAme. 2 saguNAnurAga-zrI sarvajJa vItarAga prabhunAM vacana anusAre game te dravya, kSetra, kALa, bhAvamAM game te saguNa hoya athavA to sukRta hoya te sarvanuM anumodana karavAmAM Ave-te jANune ke joIne pramudita (rAjIrAjI) thavAmAM Ave. 3 jinavacana rati-rAgadveSa ane mahAdika deSamAtrathI sarvathA varjita evA vItarAga sarvajJa prabhunA Agama-siddhAnta Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [156 ] zrI pUravijayajI vacananuM zravaNa karavAnI ati ulaTa (utkaTa IcchA), tenA upara atyaMta prema-bhakti rAga jAga ane banI rahe. 4 anukaMpAbuddhi-guNahIna-nirguNa-daSavaMta yogyatA vagaranA ane nIca-nirdaya jIva upara paNa manamAM kheda ke dveSa nahi lAvatAM, anukaMpA buddhithI temane ucita hitavacanathI paNa jyAre sudhArIne ThekANe pADavA azakya ja jaNAya tyAre tenAthI aLagA rahI, taTasthapaNe tenuM paNa hita IcchI, svakartavyakarmamAM sAvadhAna thaI rahevuM. nakAmI parapravRtti vaDe svakartavyadharmane visArI nahi detAM temAM sAvadhAna rahevuM, samatidaSTinAM e cAra ligo-lakSaNo kahyA che. vaLI tenAM pAMca lakSaNe paNa nIce mujaba batAvyAM che. 1 anukULa zama-upazama-kodha, mAna, madAdikane evA maMda ke maryAdita karI devA ane kSamA, mRdutA, namratA, laghutAdika guNane dhAraNa karavA ke jethI aparAdhI jIvanuM paNa aNu hita karavA mAThuM cintavana karavAmAM Ave nahi. kadAca tene ucita zikSA karavAmAM Ave te paNa tene aMtaraMga hetu tenuM ke samAjanuM ke ubhayanuM hita ja karavAnuM hoya. 2 saMvega-mokSAbhilASa-deva ke mAnavamAM atyAre game tevAM dekhAtAM pragaTa sukha hoya paNa tene cheDe janma-maraNanA anaMtA duHkha sAthe lAgelA ja hoya che, tethI tene sukharUpa nahi lekhatAM, tapa japa saMyamAdika dharmasAdhanamAM atyAre game tevuM dukha dekhAtuM hoya paNa pariNAme tethI sarvathA janmamaraNano bhaya TaLI javArUpa mokSasukhanI prApti thaI zake che, tethI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 157 ] teja kharuM vAstavika sukha che, evI spaSTa samaja ane pratIti sAthe tevA sAcA sukhamAM ja bhaLI javAnI tIvra icchA hAvI. 3 niveda-bhavavairAgya--janmamaraNAdikanAM anaMta du:khabhayathI AkuLa evA A sa`sAramAMthI kai rIte peAtAnA uddhAra karavA samartha sarvajJa-vItarAgadharmanu sevana karavA tIvra cAhanA. 4 anukaMpA-- dIna, du:khI, apaga, anAdhAra, lAcAra, azakta-du la, jIva upara ucita dayA-kRpA rAkhavI te dravyadayA ane dhahIna, dharma patita ke dhama mArgomAM zithila thatA ke thayelA bhavya jIvane dharmaprApti thAya, te dharmImAM daDhanizcaLa mane evI dareka prakAranI tajavIja karavI te bhAvadayA yathAyAgya dAkhavavAthI svaparanI unnatimAM vadhAre thai zake che. 5 zraddA-AstikatA--sarvajJa--vItarAga paramAtmAnA kevaLa hitakArI vacana upara pUrNa pratIti-vizvAsa sAthe dRDha raMga-rAga besavA. e rIte samyaktvanAM athavA samikataSTinAM pAMca lakSaNa khAsa AdaravA ceAgya kahyAM che. pratima. [ jaina. dha. pra. pu. 34, pR. 267. ] sarvajJa--vItarAga prabhunI AjJAne prabhAva. " bALAgutto saMgho, ghero ghuLa TrasaMdho ' prabhu AjJAnI ja balihArI ! prabhu AjJAnA yathAzakti karanAra zrI saMdha ja sAcA. prabhunI pavitra AjJAne Adara Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 158 ] zrI kapUravijayajI svaccha dapaNe anAdara karanArane teA hADakAnA DhagaleA ja kahyo che. AjJA saMbaMdhI eTaluM teA avazya lakSyagata rahevuM ja joie ke zrI jinezvara deve mahAmagaLakArI ahiMsA ( dayA ), saMyama ( Atmanigraha ) ane tapa lakSaNa dharma vakhANyA che, tenuM sevana karavA sahu kAi dharmAthI bhavya janAe potapotAnI zakti anusAre mana, vacana, kAyAvaDe udyama karavA ja joie. je koi kArya kalyANakArI chatAM potAthI saMpUrNatayA anI na zake teA te karavA anya adhikArI jIvane manatI sahAya karavI ane je koi e kalyANakArI mAnuM sevana karatA hoya temanuM anumeAdana teA karavuM ja. A rIte sana rAkhavAthI kAipaNa aMze prabhunI pavitra AjJAnuM pAlana karyuM kahevAya. ahiMsAdika uttama dharmanuM sevana karavu, karAvavu ane anumedanAdika kadAca na ja banI zake teA chevaTe tenI niMdAthI tA sadaMtara dUra rahevuM, kemake tevA pavitra dharmAMnI ke dhIjanAnI niMdA karavAthI niMdA karanAra janeAnI eTalI badhI adhAgita thAya che ke temAMthI tenA uddhAra mahAmuzIbate ja thavA pAme che. daza hRSTAnta durlabha mAnava bhavArdika uttama dha sAmagrI pAmIne je mugdhanA tenA kazA lAbha lai zakatA nathI ane UlaTA tenA geraupayAga karIne adharmanuM sevana kare che, hiMsA, asatya, adatta, abrahma, parigraha-mamatA, rAtribhAjanAdika niSiddha mArganuM sevana kare che, krAdhAkrika kaSAya, rAgadveSAdika karyA ja kare che, niMdA, cADI, vikathA, kleza-kaMkAsAdvika karyA ja kare che, anya upara achatA ALa caDhAvyA kare Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha | [159 ] che, vizvAsaghAta-chaLa-prapaMca-kapaTaracanA ja karyA kare che, mukhe mIThAza ane hRdayamAM haLAhaLa jhera ja rAkhyA kare che, tathA mithyA bhramaNAmAM ja bhamyA kare che, te bApaDA A badhI amUlya sAmagrIne hArI jaI pApa-karmavaza anaMta bhavasAgaramAM DUbe che ane anaMtA janmamaraNAdikanAM du:khane sahyAM kare che. tethI ja paramArthadarzaka zAstrakAro pokArI pokArIne kahe che ke viSayakaSAya ane vikathAdika pramAdAcaraNa tajI, jJAnI sadugurunA paDakhAM sevI, vinayabahumAnapUrvaka sAdha sAMbhaLI, tene hRdayamAM dhArI rAkhI, haMsanI peThe viveka AdarI, yathAzakti vrata-niyamanuM pAlana ullasitabhAve karI A amUlya takane sArthaka-saphaLa karI levA na cUkavuM e ja paramabaMdhu paramAtmA prabhunI pavitra AjJAnuM ArAdhana karavAno amegha upAya che. jema koI eka upagArI sughanA vacanAnusAre auSadhanuM sevana karanAra vyAdhivaMta mANasa sarva vyAdhithI mukta thaI zake che, tema parama upagArI vItarAga prabhunAM ekAnta hitakArI vacanone pUrNa zraddhA-rucithI sevanArA bhavya jano sakaLa rAga, dveSa ane mahAdika mahArogathI sarvathA mukta thaI parama zAntine pAme che. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 269] kAmAdhatA tajavA hitopadeza. " divA pazyati no dhUkaH, kAko naktaM na pazyati / __ apUrvaH ko'pi kAmAndho, divA naktaM na pazyati // " ghUvaDa divase dekhatuM nathI ane kAgaDe rAtre dekhate Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] zrI kapUravijayajI nathI; paNa kAmAndha jIva keI apUrva aMdha che ke te divase ke rAtre kayAre paNa dekhate-dekhI zakato nathI. te sadA ya aMdha che." "3ApavAM kathita thA, nidrAmapaMcamaH | tajJaH saMpavAM mALe, ne tenA jasthatAm ! " "IndriyenA viSayone tAbe thaI managamatuM karavuM te ApadA pAmavAne dhorI mArga che, ane te ja viSayone jItI ApaNA kAbUmAM rAkhavA e saMpadAne mArga che. e be mArgamAMthI tamane game te mArge jAo. tamAre sukhI ja thavuM hoya to Indriyone vaza karavA pUratuM lakSa rAkhe ane je du:khI ja thavuM hoya to tame tenA gulAma thaI raho." yAda rAkho ke IndriyonA viSayamAM Asakata thayelAphasI paDelA suzIlatA vagaranA che A cAra gatirUpa ghara saMsAramAM rakhaDI rakhaDI khuvAra thayA kare che. jema pAMkhanA baLa vagaranA paMkhI potAnI pAMkhe chedAI javAthI bhUmi upara paDI jaI duHkhI thAya che, tema suzIlatA vagaranA jInI paNa durdazA anekadhA thAya che-thayA kare che. kipAkanA phaLanI jevA viSayaga bhegavatAM suMdara jaNAya che paNa te pariNAme pitAnA priya (dravyabhAva) prANano nAza karanArA nivaDe che, ema samajI sujJa jIvoe evA dAruNa duHkhadAyI viSayabhogathI viramavuM ghaTe che. IndriyarUpI capaLa gheDAne je sArI rIte niyaMtrita karavAmAM na Ave to te durgatinA mArgamAM jIvane kheMcI jAya che. bhavabhIru bhavyAtmA tene jinavacanarUpI lagAmathI niyamamAM rAkhe che-rAkhI zake che. jyAM sudhI jarA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha | [ 161 ] avasthA AvI na pahoMce, vyAdhi vRddhi na pAme ane IndriyabaLa kSINa thaI na jAya tyAM sudhImAM dharmanuM saMsevana karI levAya ema che, mATe jAgRta thAo, jAgRta thAo. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 298. ] janma maraNanAM anaMtA duHkhamAMthI chUTavA mATe bhavyAtmAe karavo ghaTate vicAra. janmatAM ane maratAM jIvone atyaMta duHkha thAya che, te duHkhathI sadA ya saMtapta rahetA hovAthI temane pUrvajanmanuM smaraNa thaI zakatuM nathI. " agni jevI tapAvIne lAlacoLa karelI tIkhI-aNIdAra soyo ekIsAthe ruMvADe ruMvADe bheMkavAthI jIvane jeTaluM duHkha thAya tethI AThagaNuM du:kha garbhamAM vasatA garbhavAsIne thAya che." garbhathakI bahAra nIkaLatAM jIvane mAtAnI nirUpI aMtaraDImAMthI pIlAtAM je duHkha thAya che te pUrvanA duHkha karatAM lAkhagaNuM athavA koDAkoDagaNuM paNa vadhAre thAya che. " koIka uttama garbhavAsI jIva dharmazIla mAtA, pitA ke gurnAdikanA sAnidhyathI dharmopadezane sAMbhaLI, temAM potAnuM citta raMgI nAMkhI, temAM ja taddagata (ekAgra) banI jaI (devayoge alpa AyuSya hovAthI) je maraNa pAme che te te zubha bhAvathI devagatimAM upaje ane ethI UlaTuM je avadhijJAnathI 11 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 162 ] zrI kapUravijayajI pArakuM baLakaTaka dekhI pAte vipuNA karIne tenI saMgAte yuddha kare ane temAM ja ekAgra banI jAya te te garbhamAM ja maraNa pAmI, naraka madhye upajI mahAvedanA pAme che. sukhanA athI sahu koi jIva sukha meLavavA mathe che. tene amuka vakhata sudhI UMdhe mastake laTakAi rahevA kai lAlaca batAvavAmAM Ave te paNa te nAkabUla thAya che, tema chatAM mahAAzcaryanI vAta che ke dareka jIva mAtAnA garbhamAM pAtapeAtAnAM niyamita avadhi sudhI UMdhe mastake evI rIte laTakAi rahe che ke jonAranuM hRdaya patthara jevuM kaThaNa hoya tema chatAM paNa te karuNAjanaka dekhAva dekhIne mahudhA pIgaLI jAya che. evAM anaMta du:khathI pacatAM jIvAmAMthI kai laghukamI jIvane pUrva bhavamAM karI rAkhelA zubha abhyAsanAM maLathI zubhamati ( dharma buddhi ) jAge che, teA tenuM zubha pariNAma te bhaviSyamAM anubhave paNa che. keTalAka garbha vAsI jIvA naraka jevI ga nI vedanAthI sUcchita jevI durdazA anubhavatA garbhamAM ja maraNa pAme che, keTalAka janmatI vakhatanI vedanAvaDe maraNa pAme che ane keTalAka vaLI mahAkaE ceAnidvArA janma le che, paraMtu garbhavAsamAM je je duHkha sahevAM paDyAM che te badhAM pAchaLathI visarI jAya che, ane dazya vastunA mehamAM paDI mUMjhAya che. tathA rAgadveSanI cIkAzavaDe AtmAne milana karI cAra gatirUpa saMsAramAM rajhaLe che. A saoNMsAracakramAM aneka vakhata janma-maraNa karatAM anatI puNyarAziovaDe manuSyadeha, A kSetramAM utpatti, uttama kuLa-jAtimAM janma, pAMca indriya paravaDA, nirogI kAyA, dIrgha AyuSya, hitAhita Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 163 ] vicAra, tattvaruci, sadaguruno joga, dharma upara zraddhA vigere uttama sAmagrI sAMpaDe che. tene je pramAda rahita lAbha laI zakAya che to tenI saphaLatA thAya che, ane bhavAntaramAM viziSTa sAmagrI meLavI uttama jJAna ane karaNInI sahAyathI aMte janmamaraNanA phera sarvathA TALI akSaya-anaMta sukha sAthe bheTa karI zakAya che. anyathA to kahyuM che ke-mada (Intoxi- cation ), (944 ( Sensual desires ), 5412 ( Worth arrogance etc. ), Great (Idleness ) 24 19:41 ( False gossips) rUpa pAMca prabaLa pramAdane vaza paDavAthI jIvanI bhAre khuvArI thavA pAme che. mAdaka padArthanA sevanathI jIva pitAnuM bhAna bhUlI jaI kartavyabhraSTa thaI jAya che. pAMca indriyonA viSayamAM Asakta banI jIva paravaza thaI jaI maraNAMta kaSTa pAme che. kedhAdika kaSAyathI saMtapta thayele jIva saMsAramAM paribhramaNa karatA koI sthaLe zAMti pAmato nathI. 1 prakArAntare pramAdanA ATha prakAra paNa kahyA che, te jANIne pariharavA yogya che. 1 ajJAna, 2 saMzaya, 3 mithyAjJAna, 4 rAga, 5 Sa, 6 matibhraMza 7 dharma viSe anAdara, 8 manavacana-kAyAnA yoganuM dupraNidhAna. A ATha prakAra samajavA. jJAnIo kahe che ke ugra viSabhakSaNa karavuM sAruM, agnimAM praveza karavo sAro, zatruo sAthe vAsa vasavo sAro ane sarpagaMgAte krIDA karavI sArI; paNa dharmasAdhanamAM pramAda karo sAro nathI, kemake viSabhakSaNAdikathI eka vAra mRtyu thAya che tyAre pramAdAcaraNathI to anaMtA janmamaraNa saMbaMdhI apAra dukha sahana karavo paDe che, are ! pramAdane vaza paDI javAthI jJAnI puruSone paNa pAchaLathI bahu sahana karavuM paDe che. (pramAdaparihArakulake) Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 164 ] zrI kapUravijayajI ALasathI jIvane pitAnuM jIvatara paNa kaDavuM thaI paDe che, tene kayAM ya gamatuM nathI ane nakAmAM gapasapAM mAravAthI athavA pArakI kuthalI karavAthI ajJAnI jIva AtmasAdhananI amUlya taka cUkI jAya che. A rIte pramAdavaza prApta thayelI durlabha sAmagrI gumAvI besI, puNya-dhana rahita banI, pharIpharI bhavacakamAM bhaTakto rahe che ane anaMta janmamaraNanI vyathAone paravazapaNe sahana kare che. suNa madAra+" e Apta vacanane yAda rAkhI je svAdhInapaNe mana tathA Indriyone lagAmamAM rAkhI Amadamana karato rahe che tene pari. NAme sarva sukha svAdhIna thAya che, ane sakaLa Adhi, vyAdhi ane upAdhine yA janmamaraNano aMta karI aMte ajarAmara pada paNa prApta thAya che. ki bahunA ? itima [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 301. | parastrI ane vezyAgamanathI aneka avaguNo tathA duHkhe utpanna thatA jANIne tene tarata tyAga karavo joIe. gharAjA ratAM vimUtayA " pavitra-niSpApa thavuM ke nahi gamatuM hoya? " zuddha sAtvika vicAra, vANuM ane vartanano mahimA acitya che. # za8 g4 mUvam . zIla (sadAcAra) e parama bhUSaNa che." Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 165 ] rAjapuMsa jevA sajajane te svadArAteSI ja hoya che ane parastrIne svamAtA samAna lekhanArA hoya che. phakta nItinA ajANa-ochI akkalavALA ja kuLamaryAdA ane lokalajajAne tyAga karI parastrI ke vezyAgamana karI rAjI thAya che, paraMtu pariNAme rAvaNanI peThe temanI durdazA ja thAya che. A lekamAM paNa puSkaLa apayaza meLavI ane jAnamAlanI khuvArI khamI aMte adhogati ja pAme che. kiMpAkanA phaLa jevAM upara uparathI suMdara-manohara paNa kSaNika viSayasukhamAM mUMjhAI maranAranA aMte bhAre durdazA thAya che. manmatta hAthI jevA baLavAna yoddhAnA paNa e duSTa kAmarAgathI bUrA hAla thAya che. baja khaNavI jema zarUAtamAM mIThI lAge che paNa pariNAme duHkhadAyI ja nIvaDe che, tema viSayatRpti paNa kSaNika ja saMtoSa ApanAra che ane prAnta du:khadAyI ja che. bahAranA rUparaMga joIne mUDha jano temAM pataMgIAnI jema jhaMpalAya che, paNa aMte khuvAra khuvAra thaI jAya che. jyAre narakamAM dhagadhagatI loDhAnI putaLIne AliMgana karavA paramAdhAmI pharaja pADe che tyAre ja mUrNa ane naphaTa jIvane potAnI bhAre bhUlane mATe pArAvAra pastAvo thAya che, paNa tethI vaLe zuM? tyAM koI trANa, zaraNa ke AdhArarUpa thaI zakatuM nathI. kulaTA nArI athavA kuvezyAnA saMgathI thatA pArAvAra doSo mATe (manahara chaMdanI cAlamAM) kahyuM che ke - "kAyAnuM sukRta jAya, gAMThanuM garatha jAya, svArIne sneha jAya, rUpa jAya raMgathI; Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 166 ] zrI kapUravijayajI uttama sahu ka jAya, kuLanA sahu dha jAya, gurujananI za jAya, kAmanA umagathI; guNAnurAga dUra jAya, dharmaprIti nAza thAya, rAjathI pratIta jAya, Atmabuddhi bhaMgathI; japa jAya tapa jAya, saMtAnAnI Aza jAya, zivapuranA vAsa jAya, vezyAnA prasaMgathI. jha 66 "" parastrIla paTa janA A bhava mIThA parabhava koNe dIThA ? " ema nAstikanI jema mAnanArA, mAtelA sAMDhanI jema meAkaLA svaccha MdapaNe phaeN che. AvA ubhayaleAkaviruddha kRtyathI te pAmara jIvA peAtAnA kuLane kalaMkita kare che, ane harAyAM DhAranI jema ahIMtahIM phrI, jyAM tyAM duniyAnA mAra khAi aMte kamAte marIne durgatimAM jAya che. parapuruSamAM lubdha thayelI kulaTA nArInA paNa evA ja ArA hAla thAya che. kahyuM che ke-- pApa adhAye re ati ghaNAM, sukRta saphaLa kSaya thAya, abrahmacArInu citavyu', kadI ya sakaLa nava thAya; pApasthAnaka cAthu` vajjue, " ema samajIzANAM bhAibahenAe sItA, rAjImatI, sudarzana zeTha ane sthULabhadranI peThe bahAdurIthI brahmacarya ke zIlaratnane potAnA prANanI jema yatnathI sAcavI rAkhavu joie. jethI " maMtra phaLe jaga jasa vadhe, deva kare re sAnidhya; brahmacarya dhare je narA, te pAme nanidha pApasthAnaka cAthuM varlDae. " Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 17 ] ItyAdika kalyANakArI bodha pAmI kalyANakArI mArge cAlaze temanuM avazya kalyANa thaze. Itizama. suSa ki bahunA ? [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 358 ] brahmacarya athavA suzIlatA. cAritranA prANa-jIvana-AdhArarUpa ane zAzvatA mekSasukhane acaka meLavI ApanAra evA brahmacaryanuM je zuddha dilathI sevana kare che te pavitra AtmA IndrAdika devavaDe paNa pUjAya che. brahmacaryanA prabhAvathI mAnava lAMbA AyuSyavALA, suMdara AkRtivALA, majabUta bAMdhAvALA, punya pratApavALA ane mahAvIrya-parAkramavALA thAya che, ema samajI sujJa baMdhuo ane bahenoe uttama zIla-alaMkAra dhArIne svamAnava dehanI sArthakatA karI levA cUkavuM nahi. ki bahunA ? e uttama guNanA abhyAsathI tame, tamArA saMtAna, kuTuMba, jJAti ane saMgha-samAja sahu sukhI thaI zakaze ane nirmaLa jJAna zraddhA sahita zuddha karaNIvaDe AjJA-dhAraka banI parama zAnti meLavI zakaze. TUMkANamAM brahmacaryane mahimA varNavI na zakAya e aparaMpAra che. mana, vacana, kAyAnI pavitratA rAkhavI-eTale ApaNA vicAra, vANuM ane AcAra zuddha UjaLA rAkhavA enuM nAma suzIlatA. gRhastha parastrIne pitAthI mAtA, bahena ke putrI jevI ja lekhavI joIe, ne bahenee parapuruSane potAnAM pitA, bAMdhava Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 168 ] zrI kapUravijayajI ke putra jevA ja lekhavA joIe, manathI vacanathI ke kAyAthI e niyamanuM ullaMghana thavuM na ja joIe. jenAM vicAra pavitra, jenAM vacana pavitra ane jenA AcAra pavitra hoya te A lokamAM paNa puSkaLa prazaMsA pAme che ane paralokamAM paNa sukhI thAya che. jenAM vicAra kharAba, jenAM vacana kharAba ane jenA AcAra kharAba ja hoya che te pAmara jIvo A lekamAM paNa puSkaLa niMdApAtra bane che ane paralokamAM paNa nIcI gati pAme che. kSaNabharanA asAra viSayasukhane mATe narakanI anaMtI vedanA sahevI paDaze. jarA AMkha mIMcIne vicArI juo ke te kema sahI zakAze? juo ! eka eka IndriyanI paravazatAthI pataMgoA, bhamarA, mAchalAM, hAthIo ane haraNaAonA kevA bUrA hAla thAya che ? te pachI pAMce Indriyone paravaza paDI rahenArA jIvonA kevA bhUMDA hAla thAya te vicAra! je kaI paraAzAnA dAsa bane che temane duniyAmAtranA dAsa banavuM paDe che, paraMtu je kaI AzAne mArI kabaje karI zake che tenuM dAsapaNuM AkhI duniyA kare che. sAra e che ke-IndriyenA gulAma thaI rahevuM te mahAApadAne ja mArga che ane indriyane kabaje karI rAkhavI te parama sukhasaMpadAno mArga che. te bemAMthI tamane pasaMda paDe te Adaro, paNa bhaviSyano vicAra jarUra karaje, jethI pariNAme zAca na karavo paDe ane sukhasaMpadA saheje AvI maLe. sahune sukha game che-vahAluM lAge che, paraMtu sukhane mArga sevavAthI ja te sukha maLI zake che. duHkha kene game che ? paNa duHkhane mArga tyajavAthI ja te du:khane aMta AvI zake che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 169 ] rAvaNa jevA rAjavI paNa avaLe raste caDI javAthI duHkhI duHkhI thaI asta pAmI gayA, duniyAmAM bahu phITakAra pAmyA ane chevaTe narake gayA, te bhUlI nahi jatAM sahue cetatA rahevuM joIe. kharA zIlanA prabhAvathI sudarzana zeThanI zULI bhAMgIne sonAnuM siMhAsana thaI gayuM, devatAoe sugaMdhI phUlenI vRSTi karI, rAjAe bahu satkAra karyo, duniyAmAM bhAre yazavAda che ane chevaTe zuddha cAritranA pAlanavaDe pite zAzvata sukha pAmyA. tema saha uttama strIpuruSa sadA ya suzIlatA sevIne parama sukhI thavA yatna karo. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 359 ] jIvadayAnA saMbaMdhamAM agatyane khulAse. jIvadayAne pracAra karavAnA kAmamAM bane teTalI kuzaLatAnipuNatA vAparavA nimitte prathama prasaMge pAta saMkSepathI hetusara aneka vAra jaNAvavAmAM AveluM che, paraMtu temAM amAro Azaya joIe e spaSTa thaI zakya na hoya te te bAbata bhavyajanenA manamAM gerasamajutI thatI aTakAvavA amAre atra khulAso kare ja joIe, ema samajI svaparahitabuddhithI A khulAso karavAmAM Ave che. jeonuM hRdaya dayAthI bhInuM hoya, kemaLa-karuNALu hoya te ja du:khI thatAM-rIbAtAM ane kasAInA hAthe nirdayapaNe kapAtA prANIonI dayA-anukaMpA karI zake. jyAM sudhI AvI dayA-anukaMpA ApaNane vahAlI lAge che tyAM sudhI ja ApaNe Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 170 ] zrI kapUravijayajI pavitra dharmane lAyaka hoI jIvadayApratipAlaka lekhAI zakIe chIe. AvI jIvadayA ApaNe sadA ya sevavAnI ane pavitra parvo prasaMge tene vadhAre sevavAmAM Ave tema te adhikAdhika lAbhadAyaka thAya che, ema samajI ApaNA dayALu bhAIo tathA baheno paryuSaNAdika parva prasaMge aneka duHkhI jIne duHkhamAMthI mukta karavA temane abhayadAna devA ghaNA prayatna kare che ane ema karI aneka du:khI jone AzvAsana ane abhayadAna ApI zake che. A pravAhane rokavA ame IcchatA ja nathI, paraMtu te adhika DahApaNa sAthe jozathI ghaTatI dizAmAM ghaTe tema karavA amArA dayALu baMdhu ane bahenonuM kaMIka lakSa kheMcavA vakhatovakhata be bola kahI viramIe chIe. nirdaya svabhAvanA halakI vRttivALA naca leke kaIka vakhata niraparAdhI pazu-paMkhIone ghAtakI rIte pakaDI pADI, dayALu lekenI dayAnI lAgaNI uzkerAya tema temanI najara AgaLa rAkhI, paisA ApI temane choDAvavAnuM kahetA hoya che ane te duHkhamAM rabAtAM dekhI puSkaLa paisA ApI dayALu loko temane choDAve paNa che. AvA aneka duHkhothI pazu-paMkhIone sarvathA duHkhamukta karavA mATe koI paisA ApI cheDAve tyAre bIje koI sahRdaya kAyadA jANanAra hoya to te tevA nirdaya kAma karanArane muddAmAla sAthe polisa sanmukha hAjara karAvI pharI bIjI vAra tevuM dUra kAma kadApi na kare evI zikSA tene apAve ke jethI bhaviSyamAM aneka jInA prANa bace. vaLI kaI eka khATaka(kasAI)ne paisA ApI bane teTalA jAnavara choDAve tyAre bIje kaI paramArthadazI hoya Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 171 ] te teTalA paisAmAM kaika jAnavarone kasAinA hAthe jatA ja aTakAvI devA, athavA mAMsa dAru pramukha durvya sana sevanArane te te dru sanathI thatuM pArAvAra nukazAna yathArtha samajAvI temane sanmArga gAmI karavA nimitte udAratAthI dravyaneA jAte vyaya kare. athavA evAM paramArtha nAM kAma karanArI prasiddha saMsthAene banatI sahAya karI temanAM kAmamAM banatu uttejana Ape. sarva karatAM caDhiyAtI mAnavayAne te na ja visAre, eTale tene sAcA premathI sahu karatAM adhika seve. basa eTaluM ja ApaNe icchIzu. itizama. [ jai. dha. pra. pu. 31, pR. 137 ] cAra prakAranI jIvajAtine ALakhI, sukhanA arthA janAe temAMthI levA yAgya DA. ' jevuM Icche pArakuM, tevuM nijanuM hAya. " (. vRkSa vRSabha ne vyAghra vyALa, e cArA jIva jAta; sAdhu sajjana svAthI nIca, ehI jagavyavahAra " bhAvArtha :-1. saMta-sAdhupuruSA vRkSa jevA upakAraka hoya che. vRkSane kAi chede, bhede, khALe tema chatAM te teA peAtAnA svabhAva mujaba anyane phaLa, phUla, zItaLa chAyAdika ApI sate|Se che, tema sAdhujanAne koi upasargAdika kare teA paNa tee niSkA raNu badhu samAna hAi anekadhA anyanuM hita ja karyA kare che. 2. sajjane vRSabha samAna kahyA che. vRSabhane joitA cArA pANI maLe eTale temAM saMteSa rAkhI pAtAthI ane teTaleA dhaNInA bhAra zAMtithI vahyA ja kare che, tevI rIte Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 172 ] zrI kapUravijayajI sajjane prAptasthitimAM satASa rAkhI banI zake teTaluM svaparahita nija kanya samajIne zAntithI karyo kare che. te kaMi bIjAnA vAdya jovA rahetA nathI. anya janA niMdA kare ke praza MsA kareA, mAna Ape! ke apamAna kare; paraMtu sanene saMtApe te paNa te kaMTALatA nathI; kiMtu sutra nI jema adhikAdhika zuddhatA dhAraNa karI svaparahita karyAM ja kare che. 3 svAthIjane vyAghra jevA viSama-bhayaMkara kahyA che. eTale ke svAthIjanA peAtAnA svArtha sAdhavA mATe bIjAnuM bagADavAmAM kai paNa khaMcAtA nathI. peAtAnA svA ADA AvatA na hoya tAja ane tyAre ja te sIdhA rahe che-keAine kanaDagata karatA nathI. 4 nIca-dunA nyAla-sarpa jevA svabhAve ja vakra-kuTila kahyA che. jema sarpane dUdha pAine ucheryA hAya tA paNa temAM kevaLa viSanI ja vRddhi thAya che ane aniSTa pariNAma ja Ave che. tema svabhAveja paradnAha karanArA nIca leAkeAne game teTalA mAnapAnathI navAjyA hAya tA paNa te teA peAtAnA jAtisvabhAva pramANe UlaTA anartha ja upajAve che, ema samajI zANA mANasoe evA duSTa svabhAvanA nIca janAne puSTi maLe evu kazu karavuM ja nahi. temanI sekhata paNa karavI nahi. temanA upara heta rAkhavAthI temanAM nabaLA kAmane uttejana maLe che. temanAthI aLagA taTastha rahIne banI zake teTalu svaparahita karavA UjamALa rahevuM e ja ucita che. sAdhusaMta tathA sajjanAnI sAkhata sadA ya kavya che. [ jai. . pra. pu. 35, pR. 176 ] Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 173 ] jaina temaja jainetara dayALu janee lakSamAM rAkhavA yegya kiMmatI sUcanAo. AkhI pRthvIne dAna karatAM eka jIvane jIvitadAna devuM vadhAre kiMmatI che. jJAnadAna-vidyAdAna vaLI ethI caDhiyAtuM che, kema ke tethI jIvita unnata bane che. svaputrapugyAdika saMtatine abhaNa rAkhanAra mAtApitAdika vaDIle zatru samAna che. jemaNe keLavaNIne svAda lIdhe nathI te tenI mIThAza zI rIte jANI ke pichANI zake ? atyAre je putrapucAdika rUpe dekhAtAM hoya che te vakhata jatAM pitAmAtA banI jAya che. te vakhate prathamathI keLavAyela pitA daza zikSakanI ane keLavAyelI zANI mAtA so zikSakanI garaja sAre che, tema chatAM keLavaNI tarapha pUratuM lakSa kayAM devAya che? game te bAbatanuM adharuM zikSaNa bahudhA nukazAnakAraka nIvaDe che, ema samajI eka paNa upayogI bAbatanuM banatA sudhI saMpUrNa saMgIna zikSaNa ja ApavA prabaMdha karavo joIe. se agharA zikSaNa karatAM eka saMpUrNa zikSaNa ja sAruM. je mAtApitAdikamAM keLavaNInI gaMdha sarakhI na hoya to te bALakomAM kayAMthI AvI zake ? bALakane zarUAtamAM te mAtApitAnA usaMgamAM ja ramavAnuM hoya che. je mAtApitA pote keLavAyelA hoya te teno lAbha bALakone sahejamAM ApI zake. zarIranuM Arogya sArI rIte sacavAya evA niyamanuM pAlana karI jAte anubhava meLavyuM hoya evA mAtApitAdika vaDIle taraphathI ja bALakonA Arogya sAcavavAnI ruDI AzA rAkhI zakAya, paNa temAM bedarakAra rahenAra taraphathI tevI AzA rAkhavI vyartha che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 174 ] zrI kapUravijayajI nItinA ruDA niyamo barAbara samajI jemaNe vartanamAM utAryA hoya tevAM mAtApitAdika vaDIlo taraphathI ja bALaka upara bacapaNathI nItinA ruDA saMskAra paDavAnI sArI AzA rAkhI zakAya, anyathA tevI AzA rAkhavI phegaTa ja che. zraddhA, bhakti, kSamA, mRdutA, komaLatA, saralatA, saMtoSa, cittaprasajatA ane gAMbhIryAdika divya guNe vaDe jemaNe pitanAM hRdayane pavitra karyuM hoya evA mAtapitAdika vaDIlajano taraphathI ja pitAnA vahAlAM bALakane te uttama vAra maLavAnI AzA rAkhI zakAya, te sivAya tevI AzA rAkhavI nakAmI jANavI. bALakone bacapaNamAM keLavaNInA jevA saMskAra paDe che tevA bhAgyeja pAchaLathI paDI zake che. zANa ane khaMtIle mALI gya keLavaNIthI bAga-bagIcAne saMbhALI uchere che to temAMthI jema manamAnyAM mIThAM -madhurA ane sugaMdhI phaLaphaLAdika nIpajAvI zake che tema zANA ane sughaDa hazIlA mAtapitAdika dhAre te pitAnA saMtAnone sadgaNazALI banAvI zake ane svapara aneka bhavyAtmAone e rIte kalyANa sAdhavAmAM madadagAra banI zake. [ je. dha. pra. pu. 35, pR. 177 eka sujJanA aMtAkaraNanA uddagAro. 1 sarva jIvo sukhI thAo. 2 sarve jIvo AnaMdamAM raho. 3 parasparanI irSA na kare. 4 adekhAI na karo. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 175 ] pa eka bIjAnuM bhaluM Iccho. 6 sonA sArAmAM rAjI rahe. 7 keIne paNa sukhI dekhIne prasanna thAo. 8 du:khI dekhIne dilamAM duHkhI thAo. 9 kaI jIva pApa na kare. 10 pApathI dUra rahe. 11 pApa e zabda ja anISTa che, tenA phaLa kaDavAM che. 12 pApa bAMdhatI vakhata khabara paDatI nathI, paNa tenAM phaLa bhagavatI vakhate bahu aniSTa lAge che. 13 uttama manuSya te ja ke je prathamathI cete. 14 madhya puruSa te ke je duHkha paDe tyAre cete. 15 adhama manuSya te ke je du:kha paDyAM chatAM te ne te ja rahe-cete nahIM. 16 keInI upara kodha na kare, krodha karo te potAnI upara kare, pitAnA durgaNa upara kare. 17 potAnA durguNa jeIne zaramAo. 18 jagatamAM saddaguNanI ja zobhA che. 19 jagatamAM saddaguNI ja sarvatra mAna pAme che. 20 abhimAna keI paNa bAbatanuM na kare. 21 lakSamI game teTalI maLe te paNa phulAe nahi. 22 tamArI jevA ane tamArAthI adhika aneka lakSmIvaMtane juo. tenA sAmI daSTi kare, nirdhana tarapha joze nahiM. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 176 ]. zrI IravijayajI 23 nirdhana tarapha dayA kare, tene sahAya Ape, tene UMcA lAva, tamArI jevA thAya ema Iccho. 24 vadhAre bhaNyA che te tenuM abhimAna na karo. 25 jagatamAM abhimAnInI kiMmata bahu alpa thAya che. 26 abhimAna e vidyAnuM ajIrNa che. 27 tamAre yazavAda bolAte hoya to tethI paNa kulAI na jaze. 28 Aja jaza bolanArA kAle ja pAchA apajaza bolaze. 29 jazane jALavI rAkhavAne prayatna kare. 30 maLe jaza cAlyA jatAM vAra lAgatI nathI, tene mATe sadA sAvadhAna rahe. - 31 tamArI karatAM vadhAre uttama kArya karanArA ane jeo mRtyu pAmI gayA chatAM paNa adyApi jene yaza bolAto hoya tenA tarapha daSTi kare. 32 nIcI najara to karaze ja nahi. 33 nIcI najara to nIce javuM hAya-nIcA thavuM hoya te rAkhe. 34 sarala hRdayanA rahA, kapaTa na kare. 35 mAyAvIne jagata oLakhI kADhe che. 36 jagata pAse koI chAnuM rahI zakatuM nathI. 37 saralatA jevuM sukha nathI. 38 sarala manuSyane jagata badhuM vizvAsa kare che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 177 ] 39 mAyAvIthI ThagAvAne sarvane bhaya rahe che-lAge che. 40 atilobhI na thAo. 41 lobha pApanuM mULa che. kara pApane bApa lebha che. 43 sarva prakAranA pApa lebhamAMthI udabhave che. 44 lebhI na kare evuM eka paNa pApa nathI. 45 kAmAMdha, kadhAMdhanI jema lobhI paNa lebhAMdha kahevAya che, tenI AMkho mIMcAI jAya che. 46 pahelAM je rakama bahu moTI lAgatI hoya che te pitAne maLyA pachI nAnI lAge che. 47 aneka prakAranA pApasthAnake sevAya tyAre ja lakSmI maLe che, eTaluM ja nahi paNa maLelI lakSmI aneka prakAranA pApa karavA prere che. 48 lakamI sthira rahI zakatI nathI. 49 lakSmIne sthira rAkhavAno upAya eka mAtra dharma che, chatAM lobhI manuSya tene pApakarmamAM upayoga karIne-pApavyApAra karIne-moTA AraMbhasamAraMbhanA kAmo AdarIne tene sthira karavAne-vadhAravAne prayAsa kare che. 50 lebhI manuSya lakSamI vadhAravA tarapha ja daSTi kare che, paNa pitAnuM puNya khavAtuM jAya che te tarapha daSTi karato nathI. 51 kupathya karIne Arogya meLavavA je lebhIne Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 178 ] zrI karavijayajI prayatna che, paraMtu kupacca karavAthI anAgya vadhe che te tarapha tenI daSTi jatI nathI. para lakSamI vadhavAthI viSayabuddhi vRddhi pAme che. paka lakSmI vadhavAthI pApanA kArya vadhavA mAMDe che. 54 lakSmI vadhavAthI navI strI paraNavA IcchA thAya che. 55 lakSamI vadhavAthI navA kArakhAnAM kADhavAmAM pravarte che. pa6 lakSmI vadhavAthI viSayanA sAdhano vadhAre joDe che. pa7 lakSmI vadhavAthI vadhAre vadhAre viSaye seve che ane tene pariNAme vadhAre karmabaMdha kare che. 58 lakSmI vadhavAthI prathamAvasthAmAM lIdhelA niyamane bhUlI jAya che, niyamone lepa paNa kare che. bhavabhInuM A lakSaNa nathI. 59 bhavabhIru che to jema bane tema pApathI nyArA thavA-bhavabhramaNa ghaTe tema karavA prayAsa kare che. 60 uttama che uparanA vAkya vAMcI banI zake teTalAne svIkAra karaze, ema IchI hAla te viramuM chuM. Itizama [ je. dha. pra. pu. 36, pR. 17] ApaNI samAjamAM arasaparasa sahAnubhUti dAkhavavAnI anivArya jarUra. AnaMdane viSaya che ke jaina samAjamAM parApUrvathI sAdhamavAtsalya-sAdhamIjane pratye vAtsalya-bhakti karavAnI rIti cAlI Ave che. kALakramathI je ke tenI asala Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 179 ] rIti-nItimAM moTo taphAvata paDele jaNAya che, to paNa adyApi te prathA cAlu rahelI che. samaya-sthiti joI vicArI cAlanAra sujJa bhAIbahene tene yathAyogya lAbha laI zake ema che. ApaNAmAM atyAre moTAmAM moTI bhUla e jovAmAM Ave che ke ApaNe kAMI sAruM jANyuM-sAMbhaLyuM to te guNa pramANamAM sArAmAM sAre karavAnI kALajI rAkhavAne badale saMkhyA-pramANamAM vadhAremAM vadhAre karavA IcchA rAkhIe chIe, ane enA pariNAme ApaNe ApaNA kArya-kartavyane mULa Azaya lagabhaga visarI jaIe chIe, athavA e tarapha durlakSa karIe chIe. saMkhyA pramANamAM nAnI chatAM guNamAM meTuM ( sAcA hIrA-ratna-motI jevuM ) aNamoluM kAma karavAne badale kevaLa saMkhyA-pramANamAM moTuM kAma karavA jatAM te prAye asAra-sArasarva rahita-nirasa banI jAya che, tema thavA na pAme eTalA mATe dareka kartavya karma karatAM yathAyogya viveka AdaravAnI khAsa jarUra che. guNamAM vadhAre sAro vadhAre karavAnI icchA-spardhA pasaMda karavA jevI che, paNa saMkhyA-pramANamAM ja vadhAre ADaMbarabharyo DoLa karavA jatAM to nirdiSTa ( karavA dhArelA) kartavya karmanI kharI majA-lahejata-khUbIne lagabhaga lepa thaI jAya che. bahudhA atyAre je yAtrA, pUja, pratikramaNa, sAmAyika, paiSadhAdika sAmAnya kriyAo pravarte che, temAM evuM ja daSTigata thAya che. yathArtha vidhinA jANa ane aMtara lakSa ( upayoga ) sahita yathAvidhi yathAyogya kartavyane jAte karanAra temaja anya yogya janone te zAstrokta AcArane upadezanArA bahu ja viralA jaNAya che. bahu moTe bhAge gatAnugati paNe cAlanAre ane tenI puSTi karanAre lAge che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 180 ] zrI kaEravijayajI eTale vartamAna zAsanavatI saMgha-samAjanI sthiti saMtoSakAraka nathI, tene sudhAravA thoDA paNa samartha zAsana rasike kharA jIgarathI ekatA sAdhI prayatna kare to te kadAca kaMIka kaMIka sudharavA AzA rahe, paraMtu te zreSTha svapara ekAnta hitakAraka prayatna karavAnuM atyAre bAjue rAkhI, kevaLa aNachAjatI rIte eka bIjA upara aMgata AkSepAdika karI, vyartha svavaryAdikane kSaya karavAmAM Ave che, jethI aneka bhavya janonAM mana dubhAya che, kaMikane atibhrama thAya che, mugdhajanamAM temaja paMDitajanamAM hAMsIpAtra tathA TIkApAtra thavAya che, saMghazaktine hAra thatuM jAya che ane A buddhivAdanA jamAnAmAM tattvajijJAsuone yathArtha rIte sarvajJa vItarAgapraNIta tattva samajAvI zuddha tattvarasika ane zAsanarasika banAvavAnI amUlya taka gumAvAya che. A du:khadAyaka bhayaMkara sthiti kaI rIte pasaMda karavA jevI che. nathI ja, to pachI tene saMkoca rahita kema cAlavA devAmAM Ave che? athavA te tarapha kema upekSA karavAmAM Ave che ? jemane jenasamAjanI temaja zAsananI kaMI paNa sevA karavA icchA ja hoya tevA AcAryo, upAdhyAye, pravartaka tathA paMnyAsAdika sAdhuo tema ja sAdhvIo mATe vizALa kartavya kSetra raheluM che. pUrve thayelA parama prabhAvazALI nirmaLa cAritrasaMpanna saguNAnurAgI ane pavitra zAsanarasika bhAvAcAryAdikoe kevI ane keTalI khaMtabharI lAgaNIothI dhIraja ane ekatA sAdhIne zAsanasevA ane saMgha-samAjasevA karI hatI, tenuM bArikAithI avalokana karI, haMsanI peThe sAratatva AdaravAnA athI sAdhuoe A samAjanI cAlu du:khajanaka sthiti sudhAravA ane tene utta Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 181 ] manAvI pavitra zAsanasevAnA lAbha levA kevA mArga levA joie te vagara valakhe vicAravu joie, ane tuccha aMgata svArtha tajI, ekatA sAdhI, khaMta ane dhIraja dharI niIta mArge saveLA prayANa karavuM joie. kaSAyanI traNa ceAkaDIe jItavAthI jemane cAritra prApta thayuM hoya che evA sAdhuomAM bhAre meTA darajjo dharAvanArA AcAryAdikAe kArya -vighAtaka mAnane tajI, jyAM matabheda hAya tyAM zAntithI dharmacarcAvaDe samAdhAna karI lai, ApasaApasamAM ekatA sAdhI svapara unnatisAdhaka pavitra zAsananI sevA ni:svArtha paNe karIne sva sva ucca padavIne sArthaka karI levI joie. anya aneka samAjo karatAM ApaNI jainasamAja atyAre vidyA-keLavaNI vigere unnatisAdhaka viSayAmAM bahu ja pAchaLa paDI gayelI che, tenA vAstavika udvAra karavA keDa kasavI joie. temAM bIjA sahRdaya sevArasika sAdhu-sAdhvIe tathA zrAvaka-zrAvikAoe anumedanapUrvaka banatI puSTi ApavI joie. zAnta magaja rAkhI, prasaga meLavI, sAthe maLI, eka bIjAee vicAranI Apale karI, eka bIjAnA AzayanI udAratA jANI-AjhI, prathama tAmasa vRttithI bAMdhelA sAMkaDA vicAro visArI mUkI, zuddha niSThAthI svAcita kArya karavA lAgI javuM joie. ema nahi karavAthI dinapratidina ujjU khalatA vadhavAnA ane samAjanI sthiti vadhAre kaphoDI thavAnA bhaya rahe che, kemake samAjanA meTe bhAga abhaNa-aNukeLavAyela che. tene jo ekasa'pIthI ( ekamate ) sAcA unnatinA mArga upadezaka sAdhue taraphathI batAvavAmAM Ave teA ja te tevA sAcA mArge saheje vaLI zake, anyathA matabhedathI judA judA upadezaka sAdhue taraphathI Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 182 ] zrI kapUravijayajI jude jude manaHkalpita mArga sUcavAtAM temane matibhrama thAya athavA to teo managamato ja mArga AdarI bese. vaLI samAjanI AMtarika sthiti sudhAravA aneka hAnikAraka rivAje nAbuda karavA mATe sahu upadezaka sAdhumaMDaLIe eka mate jezabharI bhASAmAM samAjanA netAonA dila upara sacoTa vAta ThasAvAnI jarUra che. atyAre samAjanI AMtarasthiti sudhAravA upadezaka sAdhusAdhvIo tathA zrAvaka-zrAvikAoe khUba jAgrata thavAnI jarUra che. ema karavAthI keTalAeka aMtarane bagADo dUra thaI javA saMbhava che. jyAM sudhI samAjamAMno saDo dUra na thAya, te dUra karavA tanatoDa prayatna na thAya tyAMsudhI game tevI sArI buddhithI dharmanI prabhAvanA nimitte kAMIka upadezakanI preraNAthI ke zrAvakonI potAnI tevI icchAthI thatAM occhava mahArachava ke saMghajamaNAdikathI dhAre lAbha maLavo muzkela che. aMtaranuM zalya kAtyA vagarano upacAra zA kAmano ? tethI ja dIrdhadaSTivALA subuddhiva to aMtaranA zalyane jema bane tema jaladI uddhAra karavAnuM pasaMda kare che, upadeza paNa teno ja kare che ane tenI siddhi mATe pitAnAthI banatuM badhuM kare che. je saghaLA upadezaka ekasaMpIthI (ekamata karIne) samAjanI aMdarane saDe dUra karavA dRDha nizcaya karIne sarva sthaLe tanatoDa prayatna kare, sadupadeza eka sarakho Ape, ne netAonA dila upara barAbara ThasAve ane teno yathArtha amala karavA khuba jorathI kahetA rahe to saMbhava che ke samAjanI aMdara saDe ghaNe bhAge dUra thavA pAme, jethI samAja sArI sthitimAM AvI zake. Ama banavuM azakya nathI, phakta tathA prakAranI tIvra lAgaNInI jarUra che. sadupadezaka sAdhuonI peThe sadupadeza Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 183 ] ApI zrotA upara sArI chApa pADI zake evI uttama sAdhvIe jo A vAta barAbara lakSa upara lai, kamara kasI A dizAmAM banatA prayatna kare, sAmAyika, pratikramaNAdika prasaMge ekaThI thatI aneka zrAvikAone temanA kharA ka byanuM bhAna karAve ane temanAthI thatI aneka prakAranI bhUle sudhArI levAnI vAravAra zikhAmaNa ApI te pramANe vartavAthI thatA aneka phAyadAe zAntithI samajAve, nakAmIvAtA ke kuthalIe karavAnuM ke temAM bhaLavAnuM tajI, kevaLa hitanI ja vAteA karI temanuM vartana sudhAravA joie teTaleA prayAsa ni:svArtha paNe Adare te tenI asara ghaNI jaladI thAya ane dhAreluM phaLa dhAryA karatAM vaheluM ane sAruM maLI zake. ghaNe bhAge atyAre pravartatI sAdhvIomAM AvI zAsanasevA ke samAjahita ( saMghasevA ) karavAnI lAgaNI bahu ochI lAge che. are ! upadezaka sAdhuvargamAM paNa AvI lAgaNI bhAgyeja jaNAya che, te pachI sAdhvIenuM te kahevuM ja zuM ? paraMtu e sthiti kaheA ke AvI upekSAddhi upadezaka sAdhusAdhvIee avazya sudhAravAnI jarUra che. dravya, kSetra, kALa, bhAvanA ThIka vicAra karI yathAyeAgya upadeza devAnI peAtAnI pharaja jarUra samajavI joie. te vagara dIdhele upadeza zA kAmane ? uttama dhanvaMtarI vaidyanI peThe samAjanA rAga kharAkhara kaLI, kevaLa ni:svArtha paNe tenA yeAgya upacAra karavA tanamanathI prayatna karavAmAM Ave tA tethI iSTa lAbha thayA vagara kema ja rahe ? ethI ja samAjanuM ekAnta hita karavA icchanArA sama sadupadezakAne uparAkata dizAmAM sadupadezanA pravAha vahevaDAvavA namravinaMti karavAmAM Ave che, je tee sArthaka karaze ema icchazuM. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 184 ] zrI kapUravijayajI sAthe sAthe kharA dilaseAja zrotAjanAne paNa jaNAvazuM ke temaNe paNa sadupadezaka sAdhujanene hiteApadeza haiye dharI tenI saphaLatA karavA pAchI pAnI karavI nahIM. peAtAnI bhUla vagaravilaMbe sudhArI peAtAnA svadhI bhAibahene ne paNa bhAra daIne tevI ja bhalAmaNa karavI, jethI dhAreluM kArya saralatAthI ( nirvighna ) thai zake. taratamAM kevA kevA prakAranA sudhArA samAjamAM dAkhala karavAnI jarUra che tenuM vigatavAra lIsTa anubhavI mahAzaye samAjanuM hita haiye dharI jaNAvaze ema IcchazuM; paraMtu hAla teA eka dizA mAtra je je vAtanI sku raNA thai che te atre nivedana karuM chuM. sagha-samAjanuM hita haiye dharanAra, jaina zAsanamAM rucivALA dareka sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAe tana, mana, vacanathI kALamukhA sapane kApavA ane susaMpa sthApavA, vyavahArika, naitika, Arthika ane dhArmika keLavaNIne jema bane tema adhika pracAra karavA, tene vyavahAra upayAgI banAvavI. strIkeLavaNI tarapha adhika lakSya ApavA, eTale eka mAtA ane satI sAdhvI sudhInI peAtAnI pharaja barAbara samajI tene yathAvasara yathAyeAgya amala kare evI keLavaNI kramasara ApavI. dareka vidyArthInuM cAritra ( vana ) UMcA prakAranuM ghaDAya evI udAra hRSTithI geAThavaNa karavI. darekamAM maitrI, muditA, karuNA ane mAdhyasthya bhAvanA khIlI nIkaLe, dareka svakartavya yathA samajI pUrNa zraddhAthI svakartavya kare tevuM vIya pratyeka bhAIbahenamAM preravA, mugdha-ajJAna bhAibaheneAmAM je je zaMkA, Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 185 ] kakhA, vahema, mithyAtva, kaSAyAdika DhASa hAya te peAtAnA zuddha cAritra-vartananI chApa pADI samajAvI dUra karavA, khALalagna-kanyAvikraya-varavikraya-vRddhavivAha tathA kajoDAdika kurUDhithI peAtAnAM satAneAnI pAyamAlI karatA svArtha lubdha mAbApAne samajAvI ThekANe lAvavA, maryAdA rahita maraNu prasaMge raDavA--kUTavAnA ane vivAha prasaMge nAgA-phaTANA gAvAnA duSTa rivAja tajI yeAgya maryAdA sAcavavA, temaja khATI phezananI phIzIyArImAM taNAi mugdha bhAibaheneA je bInajarUrI kharcA karI, aMte peAtAnI prajAne paNa tene cepa lagADI du:khI-parAdhIna sthitimAM lAvI mUke che temAMthI temane bacAvavA, ane peAtAnI vahAlI prajAnI aNumUlI keLavaNI pAchaLa banatuM lakSa ApI tene sAcA hIrA jevo banAvavA, ciMtAmaNi ratna samAna ahiMsA ( dayA ), satya, pramANikatA, brahmacarya ane kharI satASavRttinuM mahAtmya temane samajAvavA sacATa prayatna karavAnI bahu jarUra che. " zANI mAtA so zikSakanI garaja sAre 'e vAtane pratyakSa anubhava ApaNane tyAre ja thaze ke jayAre sarvadezIya keLavaNI khIlavI zakAze. itizam [ je. dha. pra. pu. 36, pR. 207] zANA bhAibahenAne lakSamAM rAkhavA yogya eka agatyanI sUcanA. " vinaya guNanI mahattvatA, ApaNI jainasamAja vidyA-keLavaNImAM ghaNI ja pachAta che. temAM paNa puruSavarga karatAM strIvargamAM tenI vadhAre khAmI "" Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 186 ] zrI kapUravijayajI che. kharA jena tarIke pitAnuM zuM zuM kartavya che te dareke dareka zrImaMta ke garIba, vidvAna ke abhaNa, strI ke puruSe avazya jANavuM joIe. te mukhyapaNe tyAgI-vairAgI ane jJAnI guruo (sAdhu-sAdhvIo)nI pAsethI jANI zakAya ema che. vinayavaDe ja meLaveluM jJAna saphaLa thAya che; tethI jJAna-vidyAnA atha bhAI-bahenoe gurujanone vinaya avazya kare joIe. vinaya e eka ajaba jAtinuM vazIkaraNa che, ethI game evA niHspRhI jJAnIjanonuM paNa dila harI levAya che; paraMtu e vinaya je sahaja zuddha bhAvathI karAya to ja te vaDe meLavelI vidyAnuM yathArtha pariNamana thAya che, anyathA to tenuM viparIta pariNamana paNa thavA pAme che, athavA to te vidyA aphaLa thAya che. prApta thayelI vidyAthI jyAre satyAsatya, hitAhita, kRtyAkRtya, bhakSyAbhaDhya, peyAya, gamyAgamya, tyAjyatyAjya ane guNadoSane ThIka viveka jAge ane asatya, ahita, akRtyAdikano tyAga karI, satya, hita, kRtyAdikano svIkAra karAya tyAre ja sArthakatA-saphaLatA kahevAya. jema uttama dhAnya-bIja uttama kSetramAM yathAvidhi vAvavAmAM Ave to tenuM anargaLa phaLa meLave che, tema uttama vidyA paNa uttama pAtramAM yathAvidhi ApavAmAM Ave to tenuM phaLa paNa uttama prakAre ja AvI zake. samya jJAnathI sabhyazraddhA-samyakatva ane te vaDe samyaga AcaraNarUpa cAritra ane te cAritravaDe sakaLa karmakSayarUpa mekSaprApti thaI zake che, paraMtu e saghaLA guNonuM mULa vinaya jANavuM. pUjya gujane pratye bhaktibhAva, bahumAna, sadguNastuti, doSa AcchAdana ane anAzAtanA e saghaLA vinayanA ja prakAra Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 187 ] che. ethI viparIta AcaraNa te avinaya che. vinaya tajI avinaya karanAra uchuMkhala uddhatajano uparokta uttama phaLathI vaMcita rahI, pariNAme bahu duHkhI thAya che. jANI joIne du:khI thavA (anaMta garbhAvAsAdikanAM asahya du:kha sahavA) koNa che ? kaI ja nahiM; tema chatAM kAryakAraNanA niyama mujaba uttama jJAnAdika yukta guNIjanene avinaya-anAdara ( niMdA-jugupasAdika) karanAra bhavabhava duHkhI thayA vagara raheto nathI; tethI tathA prakAranA garbhAvAsAdika saMbaMdhI anaMtA duHkhathI mukta thavA IcchanArA bhAIbahenoe sadA sarvadA sAvadhAnapaNe guNIjanone vinaya avazya karo joIe ane je mugdhajano tethI UlaTA cAlatA hoya temane zAntithI kharo mArga samajAvavA banatA prayatna karavo joIe. jena zAsananuM mULa ja vinaya che, te vAtanuM rahasya upara jaNAvelI hakIkata jANavAthI spaSTa thaI zake che, tema chatAM kaIka mugdhajano nidA-khrisAdika karI potAnA AtmAne adhika duHkhanA bhAgI kare che. jo ke teo mukhathI to evuM paNa belatA saMbhaLAya che ke "jina uttama guNa gAvatAM, guNa Ave nija aMga." paNa kharI kasoTInA vakhate potAnuM ja bolavuM pALI lekhe karI zakatA nathI e kharekhara khedajanaka che. pariNAme-kudaratI niyama pramANe teo duHkhI ja thAya temAM Azcarya jevuM zuM che? AvA mugdhajanene satya mArga ekAnta hitabuddhithI batAve e kharI dayA-anukaMpA athavA paropakRti che. mugdhajanonA unmattaprAya AcaraNathI kaMTALI kaIka bhAIbahene kAyarapaNAthI kahI de che ke bhAI ! ApaNe Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 188 ] zrI kapUravijayajI ,, zuM karIe ? " e tA bhezanA zIMgaDAM bhezane bhAre, " kharA jaina eTalu belIne besI na rahe, paNa kevaLa hitabuddhithI tevA mugdhajanAne temanI bhUla zAntipUrvaka samajAvI, temane kharI dizA-mAnuM bhAna karAvI, khare mArge vaLe. Avu Rtu DahApaNa jo te vAparI na jANe-na zake tA tA pachI siva jIva karuM zAsanarasI. ityAdika sUkta vacane pralApamAtra ja lekhAya. e uttama vacanAne sArthaka karanArA 46 "" uttamajanA jema pUrve thayA che tema atyAre paNa e vacananu rahasya sArI rIte samajI, temAM pUrNa zraddhA rAkhI, zuddha nikhA lasa bhAvathI tene Adara-amala karanArA mahAnubhAve hAi zake. sarva jJa-vItarAgabhASita vinayamULa zAsanane jee sAkSAt seve-Adare che, anya bhavyAtmAe tene adhika Adare evA sadupadeza Ape che ane jee tenI anumAdanA-prazaMsA kare che te kharekhara dhanya-kRtapunya che. are ! temanI ni'dAthI je dara rahe che teo paNa dhanya che. jee itizamU. [ jai. dha. pra pu. 36, pR. 211 ] irSA-adekhAine tajavA ane spardhA guNane AdaravA yatna karo. kAi sukhI sadguNI gRhastha ke sAdhunI sukhasAhebI ke mAna-pratiSThA dekhI, tenI irSyA ke adekhAi karavI e bhAre halaku-nabaLu kAma che. e bahu naThArA avaguNu che. bIjAnuM Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 189 ] sAruM joI ApaNe rAjI-khuzI thavuM joIe-manamAM pramoda lAvavo joIe. tene badale UlaTuM manamAM bedAvuM, tenuM aniSTa cintavavuM, tevuM ja baDabaDavuM ane tevuM ja tenuM aniSTa karavA ghATa ghaDe, e zANA, catura, dIrdhadazI, nItimAna ke puruSArtha vatanuM kAma nathI; paNa mugdha, TUMkI buddhivALA, svathadha, puruSArthahInanuM ja kAma che. sahunuM hita cintavana karavuM e ja uttama saguNInuM lakSaNa che, tene badale bIjAnuM bhaluM joI-jANI manamAM baLatarA karavI e te nIca-nAdAnanuM kAma che. vaLI ethI kazo lAbha-phAyado thato ja nathI ane nukazAna-avaguNa pArAvAra thAya che. IrSyA ke adekhAI karavAthI ApaNe duHkhI thaIe chIe. ApaNAmAM ethI jhera-vera vyApI jAya che, ane ApaNuM svAdhIna sukha paNa ApaNe gumAvI besIe chIe. A avaLo (nIca) vyApAra karatAM ApaNuM ja adhika ahita thAya che, tethI ApaNe e duSTa kAmathI avazya viramavuM joIe vaLI jethI ApaNuM paNa hita ja thAya ane sAmA sukhI ke saguNInA mArgamAM paNa kazI harakata UbhI na thAya tevuM vartana karavuM joIe ane kadAca kaI mugdhajana taraphathI tevI koI harakata UbhI karavAmAM AvI hoya to tene dUra karI devA banate prayatna karavAmAM ja ApaNuM lakSa parovavuM joIe. ApaNe sukhI ke sadgaNI thavuM ja hoya te ApaNI dazA sudhAravA sadguNasaMpanna puruSone joI rAjI thavuM ane tevA sukhI ane sadaguNI banavA prayatna kare ja e ja ucita che. A rIte sukhI ane sadguNI banavAne sarala rasto le. ApaNane te hitakara che ja; paNa je kaMI sujJa bhAIbahene ApaNe dAkhalo laI e sarala raste Adare temane paNa e Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 190 ] zrI karavijayajI hitakara ja che, kemake te raste AdaranAra game te bhAI baheno sukhI ne saguNI thaI zake che. bIjAne sukhI ke sadaguNI dekhI ke jANe ApaNA dilamAM rAjI-khuzI thaI tevA thavA prayatna kare eTale je sanmArge cAlavAthI ane jevI kALajI rAkhavAthI bIjA sukhI ke sadaguNI thayA hoya te mAge barAbara khaMta rAkhI pramAda rahita cAlavA cakavuM nahi tenuM nAma spardhA kahevAya. e ApaNe sahue AdaravA yogya bahu sAro guNa che. e saguNathI bIjA aneka sadaguNe sAMpaDe che. ApaNAmAMthI ALasAdika pramAda dUra thAya che. caMcaLatA-rtijAgRti vizeSa AvatI jAya che. kAma vakhatasara ane sAruM karavA adhika lakSa rahe che, ethI kAma sAruM, niyamita ane saMtoSa upaje eTalA pramANamAM bane che. vaLI ApaNuM mana, vacana ane kAyA sArA ugamAM niyamita sArI rIte joDAyA rahevAthI nabaLA vicAra, vANI ke AcArane avakAza ja maLato nathI. vaLI ApaNe raDe dAkhala joI tenuM anukaraNa karI kaIka bALajI sudharI jAya che, sArA mArge lAgI jAya che, sukhI sadaguNa banI jAya che e kaMi jevo tevo lAbha nathI; tethI kharekhara sukhanA athI janee svaparane hitarUpa thAya evA spardhA guNano Adara kare ucita che ane je svaparane hAnikAraka thaI, duHkha ane durgatikAraka banI, pitAnI pAyamAlI ja kare che-te IrSyA-adekhAIrUpa moTo avaguNa avazya tajavA gya che. Itizama. [je. dha. pra. pu. 36, pR. 238.] Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 191 ] jIvadayA nimitte strIvargane hitazikSA. 1 prabhAtamAM UDIne prathama puMjaNIvaDe cUle, pANIyAruM, ghaTI, bAraNa, pANInA ThAmenI utareDa vigere pujavuM, pachI bIjuM kAma karavuM. - 2 sAvaraNa kamaLa rAkhavI ane tenA vaDe paNa jhApaTa detAM bahu ja vicAra rAkho. prathama najare joyA pachI jhApaTa devI. 3 pANI gaLavAmAM pUrI caturAI vAparavI, utAvaLa karavI nahiM, saMkhAro TuMpAvA de nahiM, saMkhArAvALuM vastra barAbara sApha karI te pANI jaLAzayamAM naMkhAvavuM, saMkhAro sukavo nahiM. 4 vAsaNa, lAkaDAM, chANAM tamAma najare joI puMjIne vAparavA, pa ghI, tela, dUdha, chAza vagere pravAhI padArtha badhAM gaLIne vAparavA. dareka cIjanI gaLaNI judI judI rAkhavI. ATo cALIne ja vAparo. prathama cALeluM hoya chatAM vAparatI vakhate avazya cALavo. 6 dhAnya jIvAkuLa AvyuM hoya te tarataja durasta karavuM, temAMthI nIkaLelA jIvonI yatanA karavI, dhAnya maLela AvyuM hoya to te pAchuM ja mekalavuM, vAparavuM nahiM. 7 khATalA, godaDAM, gAdalAmAM mAMkaDa vigere joI dUra karIne pachI taDake nAMkhavAM, ema ne ema nAMkhavAM nahiM. 8 khATalA taDakAmAM dhake laIne khaMkheravA nahiM, zILe chAyAe khaMkheravA. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 192 ] zrI kapUravijayajI ( 9 saMmUrNima manuSya pacaMdriya jIve 14 sthAnake upaje che, te sthAnake sArI rIte samajIne dhArI rAkhavA jethI te chanI utpatti ne virAdhanA aTakAvI zakAya. 1. pezAbanI khALo vigerenI sthiti saMmUrNima ja na upaje tevI rAkhavI. eThavADa rAkhI mUko nahiM. janAvarane pAI de. jyAM tyAM thuMka, baLa nAkanuM lIMTa vigere na nAMkhatAM rakSA-rAkha ke dhULamAM nAMkhavuM, athavA tenA vaDe tarata ja DhAMkI devuM ke jethI temAM paDIne ke cUMTIne bIjA jIvono vinAza na thAya. ulaTI thaI hoya te te tarata rakSAvaDe DhAMkI devI. ( 11 gharamAM sarvatra jema bane tema svacchatA vadhAre rAkhavI, jyAM svacchatA hoya che tyAM saMmUrNima jIvonI utpatti thatI nathI. 12 vAsI anna khAvAnI ke rAkhI mUkavAnI ane bALakone khavarAvavAnI Teva pADavI-paDAvavI nahiM. 13 beLa athANuM khAvuM nahi ane karavuM paNa nahiM. 14 UnA ryA sivAyanA dUdha, dahIM ke chAzanI sAthe dvidaLa-kaThoLa padArtha khAva nahi ane gharamAM tevuM sAdhana ja joDavuM nahiM. 15 kaMdamULanuM zAka pote khAvuM nahiM tema rAMdhavuM paNa nahiM. bhaNIgaNane pravINa thayela strIoe temaja zrImaMtavarganI strIoe A bAbate khAsa dhyAnamAM rAkhavI. gharamAM kAmakAja karanArA nokare hoya te paNa jIvadayAne lagatA uparanA kAma upara te pote ja khAsa dhyAna ApavuM. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 17 ] je strI DAhI gaNAtI hoya chatAM upara jaNAvelA kAme tarapha upekSA rAkhe che te anya jIvone vinAza kare che, eTaluM ja nahi paNa pitAnA kuTuMbIvarganuM paNa ahita kare che; tethI strI jAtinuM kharuM DahApaNa chavayatanA jALavavAmAM ane ghara svaccha rAkhavAmAM che ema samajavuM. Itizam [je. dha. pra. pu. 36, pR. 253.] jevI karaNI tevI pAra utaraNa. 1 nirdhana sthiti chatAM udAra dilathI dAna Ape. 2 mATe adhikArI chatAM kSamA-namratAdika rAkhe. 3 yuvAvasthA chatAM dehadamana-Indriyadamana kare. ja jJAnI-vidvAna chatAM mAna-nirabhimAnatA rAkhe. pa sahu vAte sukhI chatAM mane vRtti kabaje rAkhe. 6 sahune nija AtmA samAna lekhe. upara pramANenI sukRta karaNuM jIvana sagati devagati pamADe che. 1 aDhaLaka dhana chatAM kRSaNatAthI kharca karI na jANe. 2 prabhutA pAmI mada-ahaMkArathI anartha karyA kare. 3 taruNavayamAM sAMDhanI jema svachaMdatAthI cAle 4 zAstra bhaNI, madathI phulAI jaI tene geraupayoga kare. 5 sukhI sthiti pAmI Indriyavaza thaI na karavAnuM kare. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 194 ] zrI kapUravijayajI 6 tuccha svArthanI khAtara aneka jIvane trAsa Ape. temanI nIca-adhogati thatAM kaNa aTakAvI zake? arthAt "jevI karaNI tevI pAra utaraNuM" jANI sahue duSTAcaraNathI dUra rahevuM. | iti zam [ je. dha. pra. pu. 36, pR. 268.] svaunnati icachake unmArga tyajI sanmArgane vagara vilaMbe sevavAnI bhAre jarUra che. 1 ApaNAmAM ajJAnatAnA jorathI chAcAra ghaNo vadhI gaye che. tenA sthAne zAstrAcAra AdaravA ane zAstrarahasya vinaya-bahumAnapUrvaka gItArtha jJAnI guru samIpe jANavAnI-khapa karavAnI bhAre jarUra che. 2 game te sukRtya-sadAcaraNa paNa samajapUrvaka sAvadhAnatAthI karavuM joIe, 3 artha paramArthanA lakSya vagara ghaNuM karavA karatAM arthanA uparoga sahita guru AjJAthI gyatAnusAra thoDuM paNa karavuM sAruM che. 4 tIrthayAtrA, devapUjA, gurubhakti, saMgha-sAdhamausevA, sAmAyika, piSadha, pratikramaNa tathA zAstra-zravaNa-manana-abhyAsAdika dareka prasaMge tene hetu-paramArtha samajI tenI saphaLatA thAya evI kALajI rAkhavAnI jarUra che. 5 zatruMjaya, giranArajI jevA pavitra tIrthanI yAtrA karavAnA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha | 15 ] prasaMge jayaNA rahita ghasamasIne upayogazunyatAthI ghaNI eka yAtrA karavA karatAM jayaNA sahita sthiratA rAkhI upagapUrvaka prasannatAthI thoDI paNa yAtrA karIne saMteSa pakaDa lAbhadAyaka jaNAya che. 6 zarIranAM atyaMta kSINatA tathA rogAdika kAraNa vagara yAtrAprasaMge sukhazIlapaNAthI jAnavarone trAsa upajAvIne ke DaLIvALAonI khAMdha upara caDhIne javAnuM zrImaMtane paNa viveka tajI dekhAdekhI calAvavA devAnuM salAhabharyuM nathI, e ja rIte kaMtAnanA baTa-mejAM paherI DuMgara upara javA AvavAnI vadhatI jatI rUDhI paNa nukazAnakArI ja che. 7 zarIra-IndriyanuM damana karavA, kodha mAnAdika kaSAyane jItavA, hiMsA asatyAdika pApasthAnakane parihAra karavA, tathA mana, vacana, kAyAno yathAyogya nigraha karI, temane pavitra karavA nimitte, gharabAra tyajIne, yAtrArthe nIkaLIne, mArgamAM aneka kaSTa uThAvIne yAtrA karavAnuM kahyuM che. 8 dareka zraddhALu gRhastha mArgAnusArI thavAne mATe nyAyanIti-pramANikatAthI ja kamANI karIne, svakuTuMbapAlana karavA uparAMta zubha kSetramAM teno saduga vivekathI karIne lhAve levA sadA ya lakSya rAkhavuM joIe. 9 sakamANInuM jeTaluM dravya kharA utsAhathI sArA mAge (paramArtha dave) svahaste tuccha yaza-kIrtinI vacchA rAkhyA vagara, AtmakalyANArthe khacI zakAya teTaluM ja lekhe che; bAkI svecchAe te ghaNAe raLe che ane kharce che temAM navAI zI? Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 16 ] zrI karavijayajI 10 kAma karavAnI tAkAta chatAM nirdhane garIba jANIne temane kaMIka sadudyama karyA vagara beThA beThA nakAmA poSavAthI teo vadhAre duHkhI thavA pAme che, tethI temane ke temanAM bALakone yegya udyogamAM jeDI pariNAme teo jAte ja potAne sukhe nirvAha calAvI zake tevA karavA mATe svadravya pramukhane vivekathI vyaya karo DahApaNabharyo che. aneka vAra miSTAnna jamADavA karatAM te ruDuM che. 11 nAtajamaNa pramukhamAM aDhaLaka dravya kevaLa yaza-kIrti mATe ja khacI nAkhavA karatAM nAtajAtamAM rahelA kaleza, kuspa ane kurivAjo (kudhArA) dUra thAya tathA suleha, zAnti ane sudhArA majabUtIthI dAkhala thAya tevA ucca udAra AzayathI kharA dilaseja sadagRhasthanI saMmati meLavI te siddha thAya tevA saphaLa prayatna karavA pAchaLa bane teTaluM dravya vivekathI kharcavAmAM ja tenI kharI zebhAne saphaLatA che. 12 vyavahArika, naitika ane dhArmika keLavaNuM deza, kALa anusAra ApaNI prajAmAM udAratAthI dAkhala karI tene khIlavavA pAchaLa aDhaLaka dravya kharcAya te avanatinAM aneka kAraNe ApoApa dUra thAya ane sahu samudAyamAM udAtta bhAvanA pragaTa thatAM ApaNuM unnati ghaNI utAvaLe thAya, temaja lakSmInI paNa sArthakatA thAya. 13 prajAnI UMcI keLavaNuM pAchaLa puSkaLa dravya kharcavAnI jarUra che, tethI bIjI aneka dizAomAM svecchA mujaba kharca karatAM pahelAM ApaNI prajAne jJAnadAna vadhAre anukULatAthI maLe tevI suMdara sagavaDa karavA pAchaLa udAra zrImateo jarUra Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 197 ] lakSa Apavu joie. dezakALane kharAkhara oLakhIne cAlavAthI ja ApaNI unnati thaI zakaze. 14 avinAzI sukha meLavavA ApaNe sahue prayatna karavA joie. nirmaLa AtmazraddhA, jJAna ane saMyamaDe ja te meLavI zakAze. azraddhA, ajJAna, asaMyamane AdaravAvaDe ja ApaNe kharA sukhathI enasIma rahIe chIe. te dariyA jevaDI gaMbhIra bhUla sudhArI kharA mA AdaryA vagara ApaNA chUTake ja nathI, ema samajI svacchaMdatA tajI, vagaravila e ApaNe khare raste vaLavu joie. e ja ApaNI unnatinA kharA mArga che, ene ja vagarivalae AdaravAnI kharekharI jarUra che, tethI temAM pramAda na karavA sahune satbuddhi sUjhe. itizama. [ je. dha. pra. pu. 36, pR. 268.] svajIvananI sAkatA karavAnA TUMkA upAya. 1 mAtApitA, zeTha, svAmI ane gurujana pratye sAcAakRtrima vinaya karavA, kRtajJapaNe temanA guNunuM bahumAna karI ApaNe paNa evA sadguNI thavA prayatna karavA. temanI anumatithI svayeAgyatAnusAra ArAdhana karavuM ane temAM pratidina vadhAro karavA lakSa rAkhavu. 2 dharmaprApti mATe kuMcI jevI maitrI, pramAda, karuNA ane mAdhyasthatArUpa sadbhAvanAvarDa aMta:karaNane sadA ya suvAsita rAkhavuM. 3 sahune svaAtmA samAna samajI temane sadA ya sukha Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 198] zrI kapUravijayajI zAnti upaje tema anukULapaNe cAlavuM. pratikULapaNe cAlI anyane pIDA upajAvavI nahiM. 4 sahune hitarUpa thAya tevuM priya ane satya vacana DahApaNathI kahevuM. 5 agyAramAM prANa jevA priya parAyA dravyane anItithI levuM nahi. 6 mana, vacana, kAyAthI pavitrapaNe sadA ya vazIla-brahmacaryanI rakSA karavI. 7 ati lebha-mamatAvaza thaI jarUra vagaranI ghaNuM vastu ene saMgraha karI aneka jIvone aMtarAyarUpa thavuM nahi. saMtoSavRtti rAkhavI. ( 8 mahApuruSoe batAvelA sarala mAge pramAda rahita prayANa karavA satata lakSa rAkhavuM. itizama.. [ je. dha. pra. pu. 36, pR. 271. ] thaDAeka bedhadAyaka praznottare. pra-tIrtha eTale zuM? u -je ApaNane tAre athavA je vaDe tarI pAra pAmI zakAya te. pra-te tIrthanA bheda kaho. u0-dravya ane bhAva, lokika ane lekettara, sthAvara ane jaMgama. pra-te te tIrthanA bhedano sAmAnya artha kaho. u0-upaga rahita te dravya, ane upaga sahita te bhAva Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha. [ 18 ] sAmAnya lokasaMmata te lAkika, sarvajJa-sarvadazI saMmata te lokera. eka ja mukAme (hAlyA cAlyA vagaranA) sthira rahenAra zatruMjaya, giranAra pramukha sthAvara, ane sarvajJa prabhunI AjJAnusAra svasvaucita maryAdA mujaba cAlanArA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha athavA caitamAdi gaNadhara pramukha jagama tIrtharUpa jANavA. pra-lokottara evA sthAvara, jaMgama tIrthanI sevA-bhakti zA mATe karavI ? u0-janma, maraNanA du:kharUpa jaLathI bharelA bhavasAgarano pAra pAmavA, anAdi jaDatA-ajJAna-mithyAtva-kaSAyAdika dene dUra karavA, saMbhAvanAyege vIryo lAsavaDe nirmaLa jJAna, darzana ane cAritra, athavA AtmajJAna, zraddhA ane sthiratAdika saddaguNe prApta karavA, TUMkANamAM pazu jevI zuddha vRttine tajI, manuSyatva AdarI, sadabhAvanAmaya divya jIvana ne anubhava karavA mATe. pra-pazu jevI zudra svArthI vRtti kone kahevI ? u-jethI jIvananI apakrAnti-avanati thAya evA hiMsA, asatya, adatta (corI), mithuna ane dravya-mUchadika pApasthAnakevaDe AtmAne malina karavo te. prakharuM manuSyatva kone kahevuM? u0-nirmaLa jJAnaprakAzAge, pazuvRtti tajI, ahiMsA, satya, acArya, brahmacarya ane asaMgatA( niHspRhatA )dika Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 200 ] zrI kapUravijayajI uttama vratanuM yathArtha pAlana karavAvaDe anAdithI avarAyelI svazraddhA jJAnAdika samRddhi prApta karI levA pairya ane khaMtathI aDaga prayatna karavA tadanukuLa vRttinuM sevana karavuM te. pra.-sabhAvanA kaI kaI che? umaitrI, muditA, karuNA ane mAdhyasthatAdika. prava-nirdoSa divya jIvana kone kahevuM? u-saddabhAvanA yoge svahRdayanI vizuddhithI svayegyatAnusAra sarvajJakathita mArganA yathArtha pAlanavaDe svajIvananI sArthakatA karavI te. pra-zatruMjaya, giranAra pramukha pavitra tIrthasthaLanI yAtrA karavA javAnuM prayojana zuM ? u-Adhi, vyAdhi ane upAdhirUpa anekavidha sAMsArika tApa samAvavA eTale kharI zakti meLavavA mATe. pra-nirmaLa jJAna, zraddhA ane cAritrasaMpanna saMtamahaM tenI sevA-bhakti ke samAgama karavAnuM prayojana zuM? u-janma, jarA, maraNa saMbaMdhI anaMta duHkhathI saMtapta AtmAne temAMthI mukta thavAne kharo mArga evA nirAgI-niHspRhItyAgI jJAnI puruSanA saMsargathI ja maLavAne saMbhava hovAthI akSaya sukhanA athI jano tevA mahApuruSanI sevA-bhakti ne samAgama ekaniSThAthI karavA cAhe che-kare che. pra-sarvathA rAgadveSa rahita vitarAga devanI sevA-bhakti zA mATe karavI? Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 201 ] u0-anaMta janmamaraNane ApanArA, ApaNAmAM jaDa ghAlIne rahelA rAgadveSamahAdika dene nirmULa karavA mATe. praha-rAgadveSa rahita vItarAgavaDe anugraha ke nigraha zI rIte thaI zake? u0-je ke vItarAga deva sAkSAt anugraha ke nigraha karatA nathI, paraMtu jema ciMtAmaNi ratna, kAmakuMbha, kalpavRkSa ane kAmadhenu pramukhanI sevA saphaLa thAya che tema vItarAga paramAtmAnI sevA-bhakti paNa bhavyAtmAone phAyadAkAraka thAya che ane tene anAdara (AzAtanAdika) karanAra durAtmAone hAnikAraka-nukazAnakAraka paNa thAya che. ciMtAmaNi ratna pramukha jaDa-acetana chatAM jema yathAvidhi sevanArane cintita phaLa Ape che ane agni pramukha avidhisevanathI bALe che tema prabhunI bhakti abhakti karanArane paNa ADakatarI rIte anukrame anugraha-nigraharUpa thAya ja che. pra-zatruMjayAdika tIrthasevAnI sArthakatA zI rIte samajavI? u-e pavitra tIrthanuM AlaMbana lahI, vizuddha lezyA-pariNA mathI anazanAdikavaDe pUrve siddhipadane pAmelA tIrthakarAdikanA anaMta jJAnAdika guNonuM cittavana karIne, temaja atyAre vidyamAna saMta-mahaMtAdika sAdhaka mahAzayenI sevA-bhakti bahumAnAdi karIne AtmasthiratA-ramatAprApta karavI. Itizama. [ je. dha. pra. pu 36, pR. 271. ] Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 202 ] zrI kapUravijayajI lekhana bhASaNa prasaMge hitakara zailIne ja Adara kare ghaTe che. anya bhavyAtmAone samajAvatAM-bodha ApatAM "pratipAdaka zailI" jeTalI kAragata ( upayegI) thAya che, teTalI "niSedhaka zailI" kAragata thaI zakatI nathI. "AkSepaka zailI" te kaIka vakhata anarthakArI paNa thAya che. AtmAbhimukha-sAdhyadaSTi rAkhI, ThaMDA magajathI cittanI svasthatA-prasannatA jaLavAya tema lakSa rAkhI, baMdhabesatI nyAya, yukti ne dalIlo sahita vidhimukhathI zAntithI sAmAne Thase ema vastunuM pratipAdana karavuM, tevI zailI pratipAdana zailI lekhI zakAya. dAkhalA tarIke:-- 1 sarva jIvone ApaNA AtmA samAna lekhavA, kema ke sarve jIve jIvita Icche che, maraNa IcchatA nathI. tethI ja nitha sAdhuo ghera prANavadha manathI, vacanathI ke kAyAthI karatA, karAvatA ke anumodatA nathI, paraMtu pote game teTaluM kaSTa sahana karI anya jIvonI rakSA kare che-karavA prayatna kare che. 2 sahue priya, pathya ane tathya ja bolavuM, kema ke tathya satya chatAM paNa apriya-kaTuka vacana keIne gamatuM nathI ane priya-madhura chatAM pariNAme pathya-hitarUpa na hoya evuM vacana paNa cATu ane anartharUpa hovAthI te satya lekhI zakAya nahi tethI ja hita, mita ane priya lAge evuM satya ja vadavuM. 3 e ja rIte nyAya-nIti pramANikatAnuM yathArtha pAlana karavuM. nirmaLa mana-vacana-kAyAthI zIla (brahmacarya) pALavuM. kSamA Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ ra03 ] samatA, mRdutA, namratA, sabhyatA, jutA-saraLatA ane uttama teSAdika saguNAnuM sadA ya sevana karavuM, kema ke e ja rItinIti AtmAne A lekamAM temaja palakamAM prayANa karatAM hitarUpa thAya che. tethI potAno vyavahAra sarala cAlyA kare che, cittavRtti sadA ya suprasanna rahe che, cAritra ujavela ane aneka uttama chene anukaraNa karavA gya bane che, jethI svaparahitanI abhivRddhi thAya che. AvI pratipAdaka zailIthI anya gya jIvane samajAvavuM saheluM paDe che. bIjI niSedhaka zailI paNa adhikArI paratve upayogI thAya che. dAkhalA tarIke koI paNa jIvanI hiMsA karavI nahi, kemake maravuM koIne gamatuM nathI, te ja rIte jUTha-asatya bolavuM nahi, corI karavI nahi, abrahma-maithuna sevavuM nahi, parigrahanI mamatA karavI nahi, krodha-mAna-mAyA-labha-rAga-dveSa-kalahacADI-ALa-(mithyArapa)-rati-arati-paraniMdA-mAyAmRSAvAda ane mithyAtvanuM sevana karavuM nahi, kema ke te badhAM pApasthAnaka aghora du:khane ApanArAM che ane jIvane nIcI gatimAM pheMkI denArAM che. bALajI bahudhA anukaraNa karavAnI TevavALA hoya che. doSavALuM vartana temanA jevA mAM-jANavAmAM na Ave emAM ja adhika hita hoI temanI pAse doSanuM nirUpaNa nahi karatAM guNanuM ja nirUpaNa karavuM ane guNavALuM vartana ja AgaLa dharavuM adhika hitakara che. A vAta saghaLA mAtapitAo, zikSako temaja badhA vaDIlee jarUra lakSamAM rAkhavA ane AdaravA yogya che. jemAM krodhAdika Avezane vaza thaI sAmAnI lAgaNI dubhAya, mana uzkerAya ane vakhate prANatyAga jevA prasaMga thAya evI Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 204] zrI karkharavijayajI Akroza,niMdA ke "AkSepaka zailIne te bahudhA anarthakArI ja jANI sujJa bhAIbahenee mULathI ja avazya tajavI. Itiza.... [ je. dha. pra. pu. 36, pR. 303. ] dharmAthI zANu bhAIbahenane hitarUpa kharA hArdika ugAre. 1 vidvattA ke paMDitAIthI leke kadAca cakita thaI prazaMsA karaze, paNa savRttithI ja sahu namaze, pUjaze ane vaza thaze. 2 satya niSThA, udAratA, nyAya ane prema ( niHsvArthatA) yege savRtti pedA thAya che. sadavRttinA satata rakSaNa ane piSaNavaDe ati ucca padanI prApti thaI zake che. alaikika sukha zAnti kharekhara ethI ja sAMpaDe che. 3 satsaMgathI AvI umadA vRtti saheje pedA thAya che; tethI ja satsaMgano prabhAva bhAre che. jenAthI ApaNA apalakSaNe dUra thAya ane saguNa prApta thAya te ja satsaMga, 4 ucca saMyama-cAritravALA mahApuruSanA samAgamathI ApaNA upara sacoTa chApa paDe che, vairAgya pragaTe che, mana ane Indriyene kabaje rAkhavAnI kaLA Ave che, prAptasthitimAM prasannatA jaLavAI rahe e saMtoSa maLe che ane pUrve nahi anubhaveluM apUrva svAbhAvika sukha maLe che. 5 e sadaguNane khIlavavAthI (niraMtara poSaNa ApavAthI) sahumAM bhedabhAva vagarane samabhAva-svAtamabhAva pragaTe che, Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha. eTale ajJAnayeAge thayelI ( vaLagelI ) mithyA ahaMtA-mamatA maTI jAya che-dUra thAya che. [ 205 ] ( khATI ) 6 niSkAma jIvita tenuM lekhe che ke je uttama-amara kAma karI jAya che athavA sarvottama kAma niSkAmapaNe karelu amara thai jAya che. 7 tathAprakAranI satpravRtti vagaranuM jIvavuM phaLa vagaranuM-nakAmu che tethI asat pravRtti tajI satpravRtti ja sevavI joie. 8 dayA-svArtha tyAga-parApakAra-satasevA e punyane mArga che, ane prANIhiMsA-svArthI dhatA chetarapiMDI-vizvAsaghAta tathA viSayalAlupatA-mAyAmRSA-niMdA-cADI-mithyA AreAparAga-dveSa-mithyAtva ane kaSAya vigerenuM sevana e pApane mArga che. TUMkANamAM kaMi paNa sahana karIne ke tyAga karIne anyane sukha-zAnti ApavI te punya ane nAhaka pIDA upajAvavI te pApa. 9 dharma- nItine TUMka sAra e che ke prANIvaga ne ApaNA AtmA samAna aMta:karaNathI lekhI kAine du:kha ke azAnti upaje evu'-pratikRLa AcaraNa karavuM, karAvavu ke karanArane sAruM' lekhavavu nahi. sahune ApaNA kuTuMbI samAna lekhavA. 10 DahApaNa vAparI saMpa ( suleha-zAnti ) sAcavI rAkhavAthI svaparanI aneka prakAranI unnati thai zake che, kusapathI avanita ja thAya che. 11 savruttinA prabhAvathI saMpa sthapAya che ane te lAMkhe bhakhata TakIne dRDha thate| jAya che. sukhakara sapane Iccha Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 206 ] zrI kapUravijayajI nArAoe sAvRtti avazya sevavI ane tene sarvatra adhikAdhika pracAra thAya te zubha prayatna karo. 12 svAbhAvika kSamA-samatAne kasoTI thatAM TakAvI rAkhavAthI saheje sadavRttine poSaNa (uttejana) maLatuM jAya che, kSamA vaDe kodha-kaSAyane parAjaya karanArane aMtaramAM anahada AnaMda pragaTe che, zAMti phelAya che. 13 kSamAnA bhaMDAra evA kharA jJAnI gurunI temaja parama kSamAvaMta sarvajJa paramAtmAnI sAcA dilathI bahumAna ane zraddhA sahita sevA-bhakti karavI. temanA uttama guNone yAda karI, temaNe batAvelA hitamArge cAlavuM. ApaNA upakArI mAtApitA, tathA vidyAdAtA, svAmI pramukha vaDIla janane satkAra kare ane temanI AjJA mAnavI. 14 beTA keLa-dekhAva (DhoMga) vALI bagabhakti dhikkAravA lAyaka ja che. je ApaNA aMtaramAM na hoya teno kRtrima dekhAva karavo te daMbha kahevAya daMbhane ane dharmane banatuM ja nathI. jyAM daMbha hoya tyAMthI satya dharma dUra ja rahe che ane jyAM satya dharma hoya tyAM daMbha hAI ( TakI zakato nathI. temAM paNa dharmanA bahAne to khAsa tajavA yogya ja kahyo che. - 15 zuddha deva, guru pramukha guNIjane pratye zuddha aMta:karaNanI bhakti pragaTe te kalAvelInI jevAM athavA ethI adhika mIThAM amRta phaLa acUka maLe. Itizama . [ je. dha. pra. pu. 36, pR. 333.] Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 207 ] sAra zikSAvacana. 1 IrSA-adekhAI taje ane zubha saMpardhA guNane Adara. ra sadA AnaMdI-prasanna rahe. saMteSAdika guNane sevo. 3 saralatA ane namratA rAkhe, paNa koInI khoTI khuzAmata na karo. 4 svAzrayI bano-kevaLa anya upara AdhAra rAkhI besI na raho. 5 AtmabaLa ajamAvavAthI ja UMcI pAyarIe caDhAya che. 6 svazakti-baLa pheravyA vagara UMcuM pada pAmI zakAtuM nathI. 7 bALa-ajJAnavayamAM varakanyAnA lagna karavAM kevaLa agya che. 8 samajabharI oNDhavayanA thAya tyAre ja temanAM lagna karavA te lekhAya. 9 tu prApta thayA pahelAM strIne pati sAthe yoga dhamya lekhAya nahi. 10 saguNa satI strI, premALa saguNa mAtA sarvatra pUjAya che, manAya che, saguNano pracAra kare che ane sukhazAnti vaSave che. zANI, suzIla, saMtoSI ane pramANika bahenanuM kalyANa sahaja che. 11 uttama bahenenuM alaukika vartana abhuta asara tathA AkarSaNa kare ja che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 208 ] * zrI karavijayajI 12 jemAM aMgata svArthane tyAga heya te niHsvArtha prema ja addabhuta vazIkaraNa rUpa che. A prema pragaTe te zuM bAkI rahe ? 13 vizuddha premamAM bhedabhAva TaLI jaI samabhAva pragaTe che. 14 "huM" ane "mAruM" visArI devAthI cittavizuddhi thavA pAme che. 15 pUrva janmanI sArI narasI vAsanA (kama saMskAra)vaDe rAga-dveSa-mamatAdi pragaTe che ane tethI punarjanma kare paDe che. sarvathA vAsanAnA zayathI mokSa thAya che. akSaya sukharUpa mekSa prApta kare e ja ApaNuM parama kartavya che. yathArtha AtmajJAna, Atmadarzana ( zraddhA-pratIti) ane AtmarakSaNavaDe ja aMte anaMta avyAbAdha sukharUpa mokSa prApta thAya che. 16 ukta traNa atyaMta upayogI hovAthI zAstrakAra tene uttama ratnarUpa lekhe che. daDha abhyAsa khaMtapUrvaka karavAthI bAdhaka karma khasIne sarvathA dUra thaI jatAM anaMta vaya-zakti pragaTa thAya che. tyArapachI sakaLa karmanA kSayarUpa athavA akSaya, anaMta, avyAbAdha sukharUpa mokSa prApta thave AtmAne sarvathA sulabha che. 17 janma, jarA, maraNane sarvathA aMta ane ajarAmara padanI prApti thavI temaja nirmaLa saphaTika ratnasamAna svasvarUpane saMpUrNa sAkSAtkAra thayo tenuM ja nAma sAco-pAramArthika-mekSa. 18 akSaya sukharUpa mekSane uparokta khare mArga tajI, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgra [ 209 ] svecchAcAra-svacchaMda AcaravaDe ja jIva anAdi vAsanAne pASI, anaMta janmamaraNanAMdu:kha jAte ja pedA kare che, kahA ke mAgI le che. prabaLa puruSArtha vaDe svecchAcAra tajI, pavitra ratnatrayIne sAdara svIkAra karI, tenuM yathAvidhi ArAdhana ( sevana ) karI, sakaLa vAsanAneA kSaya karyA vagara ukta anaMta du:kharAzimAMthI zI rIte mukta thai zakAya ? 19 du:kha-durgatinA UMDA garta-khADAmAM paDatAM je hastAvalaMbana-Teke ApI ApaNuM rakSaNa karI zake ane sukha-sati sAthe joDI Ape e ja vAstavika rIte dharma ( ahiMsA-dayA, satya, acArya, brahmacarya, ane aparigraha-asaMgatArUpa ) che te sukhanA aInAe ulaTathI AdaravA yogya che. 28 ahiMsA, saMyama ane tapalakSaNa dharmamAM jemanu citta sadA ya ramyA kare che temane indrAdika devA paNa vaMdananamaskAra kare che. 21 svakartavyanuM bhAna bhUlAya evA prakAranA mAdaka padArthanuM sevana karavuM-indriyAnA viSayAmAM Asakta thai javuM, krodhAdi kaSAyAne vaza thavu, nidrA-ALasa vadhAravAM, nakAmI vAtA-kuthalImAM kALa gumAvavA ane mithyAtva-viparIta zraddhA athavA AcaraNa tathA ajJAna ke ajJAnInI saMgativazAt theccha vicAra, vANI ane kriyAvaDe svaparanA dravya bhAva prANanA vinAza karavArUpa hiMsA mugdhane vAraMvAra karyA kare che, tenAthI bacavu tenu nAma kharI ahiMsA che. 14 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 210 ] zrI karavijayajI 22 jAtane tathA indriyone kabaje rAkhI, tapa saMyamanuM sArI rIte sevana karI zakAya te ja ahiMsAdika mahAvratonuM yathArtha pAlana thaI zake che. 23 mana jItyuM teNe saghaLuM jItyuM. nirmaLa dhAnanA abhyAsathI ja te chatAya che. 24 saMyama-Atmanigraha karanAra ane svArtha tyAga karanAra duHkha mAtrane aMta karI zake che, ane parama zAnti meLavI zake che. [ je. dha. pra. pu. 36, pR. 333.] zANuM bahenone zikhAmaNanA be bela, "hAlI bahena ! tame ALasa, vikathAdika pramAda tajI jJAnaruci vadhAraze to tethI tamArI jAtane lAbha thavA uparAMta tame tamArA AkhA kuTuMbane paNa amUlya lAbha saheje ApI zakaze. tamArI saMtatine sudhArI levAne e ja kharo upAya che. tene mATe nIce pramANenA zikhAmaNanA be ela dhyAnamAM leze. 1 DAhyA anubhavI puruSe kahe che ke "zANuM mAtA se zikSakanI garaja sAre che" e vAtane tamAre jAte siddha karI batAvavI joIe. jo tame kharI keLavaNI pAmazo to tenA mIThAM-madhurAM phaLa saheje meLavI zakaze; paNa je tame pite ja kharI keLavaNI pAmavA prayatna nahiM karaze to tamArI saMtati paNa tamArA jevI ajJAna raheze. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 211 ] 2 garbhAdhAnathI mAMDI bALaka amuka vayanuM thAya tyAMsudhI tenA upara sArA, udAra vicAra, mIDI amRta samAna vANI ane niSpApa AcaravaDe zubha saMskAre pADavAnu sAbhAgya zANI vivekI suzIlA mAtAne saheje prApta thAya che. e ja enA kavya dharma lekhAya che. 3 ApaNI pUrvakALanI jAheAjalAlI tame vAMcI ke sAMbhaLI ja hAya ane evI ja uttama sthiti phrI prApta karavA tamane vAMchA thatI ja hAya teA vhAlI baheneA ! A manuSya jIvananI amUlya kSaNeA nakAmI vikathAdikamAM veDI nahi detAM, tame peAte jJAnasika bane. buddhi pAmyAnu e ja phaLa che. pApaTIyu ke uparaceATIyuM nahi, paNa kharuM' tattvajJAna-tAttvika jJAna meLavavA prayatna karo. vinaya bahumAnapUrvaka kharA tattvajJAnInI ni:svArtha sevA-bhakti karavAthI, temanI hitazikSA haiye dharavAthI tamane tattvajJAna-tAttvika jJAnanI prApti thai zakaze, zraddhA sudharI zakaze ane tamAruM AcaraNa paNuM rUDu ghaDAze. 4 bahena ! AjakAlanI cAlu kaDhaMgI sthiti jotAM kheda upaje che. jo ke tame sAmAyika, pratikramaNa, devadarzana, guru vaMdanAdika dharmakaraNI karavA TevAyelAM che, paraMtu te te dharmakaraNI vidhisara karavAthI tene lAbha maLI zake tevA lAbha tame bhAgye ja meLavI zake che. AnuM kAraNu vicAraze| tA jaNAze ke jyAM tyAM dharmakaraNI karavA jatAM tamane vikathA karavAnI bhAre Teva paDelI hAya che, te sudhArI levAnI bhAre jarUra che. game te dharmakaraNI sAvadhAnapaNe ja karavI joie. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 212 ] zrI kapUravijayajI 5 tame aDhAra pApasthAnake AvatI vakhate tenAM nAma uccArI jAo che, paNa kharuM jotAM tene pApanI e chAza karavA pUratI kALajI rahevI joIe. bahene ! havethI tame evuM lakSya rAkhatAM rahezo te tamAruM ghaNuM ja hita thaze ane ghaNA pApathI tame saheje bacI zakaze. 6 tamArAmAMnI kaIka baheno vyAkhyAna sAMbhaLavA jAya che. dharmapustaka vAMce che-zIkhe che, tIrthayAtrA kare che ane vrata paccakhANa paNa Adare che. te badhuM samajapUrvaka, yathAzakti AjJA sahita thatuM hoya te keTale badhe phAyado thAya ? tethI jema devagurudharmanI ArAdhanA thAya-virAdhanA na thAya, tema DahApaNuthI badhuM karatA rahevuM joIe, 7 ruDI karaNI vagara lukhI kathanImAtrathI te kazuM vaLavAnuM nathI ja. 8 tamArAmAM je je deSa ke khAmI hoya te samajI, sudhArI levA lagAre vilaMba ke saMkeca karavo na joIe, ApaNAmAM jaDa ghAlI rahela deSa ke khAmI dUra karavAnuM koI hiteSI sajana batAve to ApaNuM ahobhAgya samajI ApaNI bhUla jema bane tema jaladI sudhArI levI joIe. 9 bahene! "paheluM sukha te jAte naryA" kahevAya che, tevuM sukha te jyAre tame zarIra nIrogI rAkhavA pUratI kALajI rAkhe tyAre ja maLI zake ane ethI tamAruM ghaNuM duHkha ochuM thaI jAya. 10 prakRtine ThIka mAphaka Ave tevo taddana sAdo, sAtvika ane nirdoSa khorAka vakhatasara niyamita rIte levAmAM Ave Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 213 ] te pitAnI taMdurastI mAnI rahe, vyAvahArika kAryo karavA uparAMta dhArmika kArya karavAmAM kurti banI rahe, citta prakulita rahe, bhAvanA sArI thAya ane teno lAbha pitAnI saMtatine temaja anya kuTuMbI janone paNa maLato rahe, e kaMI jevI tevA lAbhanI vAta nathI. 11 nAnAM bALakono badho AdhAra mAtAnA stanapAna upara rahe che. je mAtA zANuM hoya to bALakanuM hita cAhIne dudha kharAba ( vikArI ) na thAya tevI avazya cIvaTa rAkhe ja, e mAtAno kartavya dharma che. 12 sukhe pace evuM nirdoSa ane niyamita khAnapAna karavA uparAMta gharamAM sahunAM zarIranuM Arogya sacavAya mATe bIjI ghaNuM saMbhALa rAkhavAnI jarUra che. AvI samaja phelAvavAnuM ruDuM kAma samAjanuM hita haiye dharI tenI niHsvArtha sevA karavA IcchanArI samayasUcaka ane kAryakuzaLa viduSI bahene bhAre saphaLatAthI karI zake che. sevAdharmanuM rahasya samajanArI zANuM bahenone e ucita ja che, ethI aneka sadhavA, vidhavA ane kumArikA baheno ema karatAM zIkhe che, ane svajIvitavyane rasavALuM karI anya bahenone anukaraNa karavA yogya bane che. AvA aneka dAkhalA sevApremIne Aje ajANyA nathI. 13 dhamI paNAno oNTe DALa nahi ghAlatAM dharmane lAyaka banavAnI jarUra che. hRdayanI vizALatA, gaMbhIratAdika guNenA saMsevanavaDe ApaNAmAM dharmanI gyatA AvI zake che. prathama enI ja kharI jarUra hovAthI evI agatyanI bAbatanI upekSA nahi karatAM khaMtathI AdaravI joIe. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 214 ] zrI karavijayajI 14 jethI ApaNAmAM dharma yogyatA Ave tevA sadguNeAnI sakSeSathI samaja ahIM ApavI upayogI thaze svadeSane tajavAthI ja sadguNu Avaze. [jai. . pra. pu. 37, pR. 35. dharma yAgya ekavIza saddaguNAnu sakSepathI vivaraNa, 1 gaMbhIratA-hRdayanI vizALatA, tucchatA-kSudratA doSane tajavAthI ja Avaze. jyAMsudhI parAyA chidra jovAnI kSudra deva na tajI zakAya tyAMsudhI anya jAmAM rahelA amUlya ratna jevA uttama guNA ApaNe zI rIte joi, pArakhI, tene ApaNAmAM hRdayamAM UtArI zakIe ? 2 zarIranI sughaDatA--suMdaratA-nirogatA meLavI TakAvI rAkhavA mATe yatheccha khAnapAnamAM thatI hudabahAranI svacchaMdatA taja, mana ane indriyA upara kAbU jALavI rAkhI, vikArI vastuthI tadna dUra rahevu joie. indriyAne vaza nahi thatAM temane vaza karanAra manuSya sukhI thAya che. 3 sAmyatA--prakRtimAM zItaLatA meLavavA mATe vidhI vana tajavuM ja joie, ema karavAthI anya janA upara paNa bahu upakAra thaI zake che. 4 lAkapriyatA--leAkaviruddha kAma tajI leAkeApakAraka kArya premathI karanAra sahune vhAlA lAge che ane aneka jIvAne sanmArga dvAravA zaktivAna thAya che. leAkaviruddha kAma Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 215 ] karanAra sahu koIne aLakhAmaNA thaI paDe che. tenuM hitavacana paNa koIne gamatuM nathI, tethI te popakAra paNa karI zakto nathI. 5 prasannatA-karatA athavA mananI kilaSTatA tajavAthI e guNa saheje pragaTe che ane svapara anekane sukhadAyaka bane che. 6 pApane Dara-jenuM aMtaHkaraNa kamaLa hoya tevA bhadrika jIva pApathI dUra rahe che. vaDIlanuM paNa mana dubhAya evuM karatAM saMkocAya che. 7 azaThatA-chaLa-paTa-dagAbAjIvALa vAMko mArga tajavAthI saheje saralatA Ave che. tevA manuSyanI ja raheNIkaraNa zuddha hoI zake che. 8 dAkSiNyatA-ucita-vyAjabI prArthanAno bhaMga nahi karavAnI TevathI samayocita vatI, sAmAnuM dila prasanna karI, tene kAyamane mATe pitAne banAvI, sanmArge dorI zakAya che. 9 lajajALatA-deva, guru, dharma yA vaDIlanI AmanyA sAcavanAra aneka akAryothI saheje bacI zake che ane satkArya karI zake che. 10 dayALutA-svArtha tyAga karavAthI, sahanazIlatA yA kSamAvALA svabhAvathI manuSya aneka aparAdhI jIvone paNa abhaya ApI zake che, to pachI niraparAdhI jInA prANa levAnI vAta to tene game ja kema ? 11 madhyasthatA-nakAme rAgadveSa yA pakSapAta tajavAthI, kharI hitakArI vAtanI parIkSA karI, saheje tene ja Adara karI zakAya che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 216 ] zrI karavijayajI 12 guNarAga-daSadaSTi athavA beTo pakSapAta tajavAthI, koI paNa saddaguNIno saMga thatAM temAMthI saheje guNa grahaNa karI zakAya che. 13 satakathana-vikathA athavA nakAmo bakavAda karavAnI Teva tajavAthI sajajanonAM kathana-hitavacano ke caritro saheje game che ane te taraphanA bahumAnathI aneka januM hita saheje sadhAya che 14 su pakSa-satkathana karavAnI kAyamI TevathI, AkhuM kuTuMba satyapriya ane satyAgrahI bane che ane tevuM eka paNa kaba bIjAM aneka kuTuMbane tevAM ja satyapriya ane satyAgrahI banAvI, bhAre upakAraka nIvaDe che, e rIte sakaLa jJAti, deza ke samAja saheje nnati sAdhI zake che. 15 dIrghadRSTi-mAdhyasthatAthI guNadeSane ThIka samajI zakanAra bhaviSyamAM thanAra lAbha-hAnino pUrato khyAla bAMdhI, azakaya ane ahita kAmathI bacI zakaya ane hitakAryamAM saheje pravRtti karI zake che. sadvivekathI jIva bhAre sukhI ane avivekathI bhAre duHkhI thAya che. 16 vizeSajJatA-mUDha janenI sobata tajI, jJAnIjano sAthe goSThI karavAthI guNadoSa, hitAhita, kAryAkArya, bhakyAbhaDhya, ane ucita anucita saMbaMdhI viveka saheje pAmI zakAya che, tethI ja kharo mArga yathArtha samajIne sukhe AdarI zakAya che. 17 vRddha sevA-kAcI buddhinA uchuMkhala janonI saMgati nahi karatAM, paripakava buddhinA anubhavI suzIla jananI sevA Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 217 ] bhakti karavA sAthe temanAM hitavacanone anusarIne cAlavAthI ApaNAmAM saheje aneka uttama guNa Ave che. 18 vinaya-sadaguNI jane pratye namratA, bahumAna dAnavavAthI saheje ApaNAmAM ghara ghAlI rahelI akkaDatA (mAnavRtti) ochI thaI jAya che. vaLI vinaya eka ajaba vazIkaraNa hoI moTA jJAnI puruSane paNa vaza karI zake che ane ApaNAmAM yogyatA-lAyakAtanI khAtrI thatAM ApaNane egya hitamArga batAvavA lalacAve che. vinayavaDe kharI vidyA, viveka ane zraddhAyege ApaNe suzIla, dayALu, satyavAdI, pramANika ane saMtoSazALI banI anukrame mokSanA adhikArI thaIe chIe. 19 katajJatA-keIe ApaNuM hita karyuM hoya to te kadApi bhUlI nahi jatAM tene sadA yAda rAkhI, tenA kayAre badale vALI zakAya evuM raTana banI rahevAthI, svadharmathI cUkayA vagara svaparahita saheje sAdhI zakAya che. 20 paropakAra-svArtha tyAga karavAthI ane ApaNuM dila udAra banAvavAthI ApaNe saheje svaparahita vadhAre vadhAre sAdhI zakIe chIe. 21 kAryadakSatA-kArya karavAnI kuzaLatA abhyAsavaDe Ave che, tethI jaDatA dUra thatAM caMcaLatA vadhe che ane dharmarogyatA pAmI sukhI thavAya che. ApaNA sahumAM AvA uttama guNe pedA karI dharmagyatA pAmavA sabuddhi jAgo ! Itizama [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 37. ] Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI kapUravijayajI brahmacarya athavA suzIlatAne sevavAnI bhAre jarUra. zuddha-pavitra-nipApa thavuM kane gamatuM nahi hoya ? sahu keIne te game ja, vizuddha vicAra, vANuM ane AcAranA saMsevanathI ja nipApa thaI zakAya che. nirdoSa kSamA, mRdutA, saralatA, saMyama, tapa ane saMtoSAdika dharma janita AtmAnA svAbhAvika sukhamAM ramaNatArUpa zuddha naiSThika brahmacaryanI siddhi mATe uttama bhAIbahenee nija baLa-vIryanuM jema bane tema cIvaTathI saMrakSaNa karatA rahevAnI bhAre jarUra che. capaLa mana ane Idriyane vaza thaI nahi jatAM, tenA pralobhanemAM phasAI nahi jatAM, svaparanAM hita-zreyArthe temane aMkuzamAM rAkhanArAM brahmacaryane sAdhI zake che. zuddha brahmacaryano mahimA na varNavI zakAya e agamaapAra che. brahmacaryanA saMsevanavaDe sva jIvanatattva-Vitality TakI rahe che, nirmaLa jJAna ane zraddhAnI vRddhi thAya che, svacAritryanI rakSA, zuddhi ane vRddhi thAya che, jagatamAM puSkaLa yazavAda thAya che, IndriAdika de paNa premabhara praName che, ane aMte akSaya anaMta sukha-samRddhine pAme che. AvuM prabhAvazALI brahmacarya sukhanA athI sahu keIe avazya pALavuM joIe. tenA vaDe dIrgha AyuSya, suMdara AkRti, majabUta ane sahanazIla zarIra, prabaLa punya prakRti ane uttama ojasa pramukha uddabhave che. vaLI enA prabhAvathI pedA thanArI prajA paNa sarva vAte sukhI saddaguNuM ane prabhAvazALI banI, A lakanuM temaja paralokanuM hita heje sAdhI zake che. zuddha zIlanuM yathArtha pAlana karavAthI pUrve aneka sAtvika strI-puruSe Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 219 ] evI ucca koTIne pAmelAM che ke temanA AlaMbanathI kaIka bhavyAtmAo sukhI sadguNI banI anya aneka jIvane unna. tinA mArgamAM sahAyarUpa thayA che eka ja brahmacaryavrata anya aneka saddaguNone meLavI Ape che, tethI kharA sukhanA athI dareka bhAIbahene tene atyaMta Adara kare ucita che. svAbhAvika sukhane meLavavA IcchanArAoe tuccha viSayasukhavALI pazuvRtti (viSayalelupatA) nivArIne, saMtoSavRttine daDhatAthI svIkAra karI, mana, vacana, kAyA tathA Indriyone yathArtha nigraha karI, AtmAmAM chupuM raheluM anaMta atula svAbhAvika baLa-vIrya pragaTa karavA khUba prayatna karavo joIe. e rIte pragaTa thatA baLa-parAkramavaDe aneka acinya, uttama, upayogI kAryo anAyAse siddha karI zakAze. brahmacarya e ja sarva sukhanI cAvI-kuMcI che. parastrIgamana tathA vezyAgamanAdikathI thatI aneka prakAranI khuvArI jANuM-bUjhIne DahApaNathI te te duSTa badIone tarata tyAga kare ghaTe che, Indriyanigraha samuM koI sukha nathI ane IndriyaparavazatA samuM keI duHkha nathI. eka eka indriyanI paravazatAthI pataMga, bhaMga-bhamara, mIna-mAchalI, haraNa ane hAthI pramukha maraNAnta du:kha pAme che, to pAMce Indriyone paravaza paDelA jIvonA kevA hAla thAya ? je parAzAnA pAzamAM paDelA che te jagatamAtranA ezIyALA thaI rahe che, paNa je parAzAthI mukta thaI ni:spRha bane che tenuM dAsatva AkhI duniyA kare che. sukha sahune game che, paNa suzIlatAvaDe te prApta thaI zake che. duHkhathI sahu Dare che, paraMtu kuzIla-duHzIla Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 220 ] zrI kapUravijayajI janA durAcArane tajI zakatA nathI. rAvaNa jevA rAjavInA paNa kuzIlatAthI kevA mAThA hAla thayA ? sukhanA adhIjanAe satI sItA ane rAmacandra jevA suzIla thavu joie. zIla-sadAcAra samAna khIjuM keAi zreSTha bhUSaNa nathI. zIlanA prabhAvathI jaMgala mA~gaLarUpa thAya che, agni jaLarUpa thAya che, sarpa phUlanI mALArUpa thAya che, viSa amRtarUpa thAya che ane zatru mitrarUpa thAya che. deveA paNa suzIla manuSyanuM dAsatva kare che, zIlanA prabhAvathI maMtra siddha thAya che, cAtaraph yazakIrtti vistare che, tathA aSTa siddhi ane nava nidhi prApta thAya che. abrahmasevana( viSayAMdhatA )thI nibiDa karma baMdha thAya che. sakaLa sukRtya( punya )neA kSaya thAya che ane sarva prakAranu viparIta thavA pAme che. tevI duSTa kuzIlatAthI dUra ja rahevuM joie. saMta-maha tA tA AtmAnI heAi ukta mahAvratane dhAravA viSayasukhane sarvathA tyAga kare che. vividha zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzomAM mUMjhAyA vagara sadA samabhAve rahe che. suzIla gRhastha sajjanA svadArA ( svapatnI ) sa MtASI ja hAya che. eTale parastrI pramukhane teo mAtA, putrI ke sahaiAdarA samAna lekhe che. phakta echI samajanA-kamaakkalavALA mugdhajanA ja ucita maryAdAnA leApa karIne svaccha MdapaNe viharatA kAmAMdha banI evAM anAcaraNa kare che ke jethI ahIM itanA kAMkarA karI cintAgrasta thaIne bahu du:khI thAya che, ane parabhavamAM duSkRtya ceAge durgatimAM paDI bhAre viDa MbaNA pAme che. yata:---- Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha | [ 221 ] " kAyAnuM sukRtya jAya, gAMThanuM ga9 jAya; nArIno sneha jAya, rUpa jAya raMgathI. uttama sahu kama jAya, kuLanA sahu dharma jAya; gusajananI prIti jAya, kAmanA prasaMgathI. guNAnurAga dUra jAya, dharma prIti nAza thAya; rAjAnI pratIta jAya, Atmabuddhi bhaMgathI. japa jAya ta5 jAya, saMtAnonI Aza jAya; zivapurano vAsa jAya, vezyAnA prasaMgathI." kulaTA strIno saMga-prasaMga jema sujJa suzIla jajoe tajavAne che tema laMpaTa duzIla jana saMga-prasaMga paNa suzIla bahenoe sAvacetIthI avazya tajavAno che. suzIlatAthI ja sarva vegakSema saMpaje che ane kuzIlatAthI teno kSaya thAya che, ema samajI suzIlatA AdaravA UjamALa bane. Itiza.... [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 68. ] madAMdhatAthI thatuM pArAvAra nukazAna samajI teno karavo joIto tyAga. jAti,1 rUpa, kuLa, baLa, lAbha, buddhi, tapa ane -zrutasaMpadAnA madathI aMdha banelA pAmara jane Aleka ane paleka saMbaMdhI svahitathI cUkI bhraSTa thaI jAya che, te bApaDA kharI vAtane samajatA nathI. 1 A saMsAramAM paribhramaNa karatAM lAkho karoDogame jAtiemAM rahelI hInatA, madhyamatA ane uttamatAne jANI leNa Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra22 ] zrI kapUravijayajI sujJajana jAtimada kare ? karmavazapaNAthI ekenidraya, beIndriya pramukha judI judI jAtiomAM jIvane janma levo paDe che; te pachI vicAravuM ghaTe che ke AmAM kenI kaI jAti kAyama rahenArI che? karaNa pramANe jAtinuM nirmANa thAya che, te pachI tene mada kare kema ghaTe ? na ja ghaTe. 2 vizALa-uttama kuLamAM utpanna thayelA kaIka janone rUpa, baLa, jJAna, buddhi ane zIla saMpadAthI taddana zUnya rahelA joIne sujJa janoe kharekhara kuLamada karavAnuM prayojana zuM ? temaja svaguNathI alaMkRta (zobhita) evA zIla sadAcArasaMpanna sajajanane paNa kuLamada zA mATe kare joIe ? 3 pitAnA vIryathI ane mAtAnA rudhirathI utpanna thanArA ane sadA ya hAni vRddhine pAmanArA tathA roga ane jarAnA bhayavALA jIvane prApta rUpane mada karavAno avakAza ja kyAM che? vaLI sadA ya ghasAro pAmatA, tvacA ane mAMsathI DhaMkAyelA, azucithI bharelA ane nakkI vinAza pAmanArA rUpamAM mada karavo na ja ghaTe. 4 baliSTha mANasa kaI Adhi, vyAdhithI kSaNavAramAM nirbaLa banI jAya che ane baLahIna hoya te saMskArage pharI baLi4 bane che, mATe baLa kAyama rahevAnuM nathI ane mRtyu pAse kazuM jera cAlavAnuM nathI, ema svabuddhithI sArI rIte samajI laI, samaju mANasoe chatA baLane paNa mada kare ghaTatuM nathI. 5 lAbhAMtarAyane udaya ane kSapazamanA kAraNe thatA lAbhAlAbhane anitya mAnI, alAbha vakhate vikaLatA ane lAbha Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 223 ] maLatAM sujJa jatAe vismaya karavA na ghaTe. vaLI munivarene game teTale vizALa ( labdhi pramukhanA ) lAbha thayeA hoya te paNa teo tenA maDha na ja kare. 6 pUrva mahApuruSonuM samudra jevuM athAga-anatuM vijJAnakhaLa sAMbhaLI jANIne Adhunika puruSA zuM joine svabuddhine mada kare? samudranI pAse gAgaraDI zuM garva karI zake ? 7 bhikhArInI jema upagAra nimitte anya janAnI khuzAmata karIne je prasAda meLavavAmAM Ave tenA vaDe mada karavA kema ghaTe? kema ke tevA prasAdAtmaka lAbhanA abhAva thatAM bhAre zAka thAya che, athavA taneA maDha karavAthI kUragaDu muninI peThe bhavAntaramAM tapanA aMtarAya thAya che. 8 ati vismayakArI mASatuSa muninu vRtAnta tathA sthULabhadra munine thayelI vikriyA sAMbhaLIne, jJAnI gItArthInI khatabharI sevAvaDe meLavI zakAya evuM sarva mahura ane caraNakaraNasAdhaka zrutajJAna pAmI tenAvaDe maDha kema karavA ghaTe ? upara jaNAvelA madasthAnako sevavAmAM kevaLa svahRdayanA unmAda ane saMsAravRddhi vagara bIjo keAi vAstavika lAbha thatA nathI ja. jAti pramukhanA madathI matta thayela prANI A bhavamAM ja bhUtAviSTanI peThe du:khI thAya che ane parabhavamAM jAti pramukha saMbaMdhI hInatA bezaka pAme che. je je vastunA ga karavAmAM Ave che te te vastu meLavavAmAM mATI muzkelI naDe che, saheje te vastu maLI zakatI nathI ane maLe che te te bahu ja nikRSTa adhama kepiTanI ja maLI zake che, ema samajI Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 224 ] zrI kapUravijayajI sarva mahasthAnone samULagA TALavAnA athI sAdhujanAe svaguNagarva ane parinaMdA sadA sAvadhAnapaNe sarvathA tajavAM ghaTe che; kemake paranI avagaNanA, paraniMdA ane AtmautkarSa ( garva ) karavAvaDe aneka keATI bhavamAM na chUTe evuM nIcageAtrakama dhAya che. itizam. [ re. 1. pra. pu. 37, pR. 10] ApaNuM kartavya samajI sAvadhAna thavAnI jarUra. UMghamAMthI jagADI kAi ApaNuM nAma pUche te te ApaNe tarata vagara kAce kahI daie, tema ApaNe sahue sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA tarIke ApaNuM kartavya bahu sArI rIte jANI, AdarI, dRDha paricita karI levuM joie, ke te visAyu`` paNa visare nahi. aneka bhAibaheneAne te| svakartavyanuM bhAna paNa heAtu nathI, kaika bhAibaheneAne tenuM kaiMka bhAna hAya che te temAM mada Adara heAya che, eTale mada, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathAdika pramAdavaza banI jaI svaka vya karatA nathI, athavA bedarakAra banI tenI upekSA kare che; tyAre thADAeka evA sadbhAgI virala nararatnA paNa heAya che ke jeo svakartavya dharmane sArI rIte samajI pramAdarahitapaNe tenu pAlana kare che, anya pramAdI janAne hitApadeza ApI dharma mArgamAM joDe che ane svakartavyaparAyaNa janene jANI joi tenuM anumodana kare che. koi paNa sukRtya karyuM, karAvyu ke anumedya hAya te atula phaLa Ape che evI ApaNI zraddhA-mAnyatA sAcI ja Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ ra25] hoya te ApaNe kaMI paNa dukRtya karavA, karAvavA ke anumodavAthI dUra rahevA mATe sukRtya ane duSkRtyanuM kharuM bhAna ApaNA aMtaHkaraNamAM sadAdita rAkhavA bhAre kALajI rAkhavI joIe. aDhAre pApasthAnakonAM nAma ApaNe kaThe karyA teTalA mAtrathI zuM vaLe ? tethI kAMI pApasthAnakathI ApaNe AtmA lepAtomalina thato na aTake, mATe sadAcaraNamAM utsAha sahita niHsvArtha paNe pravRtti karatAM zIkhI, ApaNe AtmA ujajavaLa-nirmaLa banato jAya tenI pUrI kALajI ApaNe rAkhatAM rahevuM, e bahu IcchavAjoga che. pUrepUrI samaja yA vivekanI khAmIne aMge kharuM kartavya bhUlI jaI athavA bAjue rAkhI ApaNe badhA dekhAdekhI karavA lAgIe chIe. e gaMbhIra khAmI sudhArI levAnI bhAre agatya ApaNane pUrepUrI samajAya to ApaNuM bhaviSya sudha ratAM vAra ochI ja lAge; kemake ApaNuM kharA kartavyanuM yathArtha bhAna saddabhAgye thayA pachI tenuM pAlana karavA ApaNe ThIka lAgaNI sAthe prayatna karI zakIe. anAdi ajJAna ane kuvAsanAyege ApaNAmAM agaNita doSa jaDa ghAlIne rahelA che, te badhA dUra karyA vagara ApaNe chUTake nathI, paraMtu AtmabaLa pheravI khare mAge lAgyA vagara te de bolavA mAtrathI dUra thaI zake ema nathI. AkhI samAjano moTo bhAga jyAre kharA kartavyanuM bhAna bhUlI ADeavaLe raste caDhI gayo hoya tyAre kharA zAsana premI 15 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [226] zrI kapUravijayajI netAjana(susAdhue temaja suzrAvako)nI e khAsa javAbadArIvALI pharaja che ke mugdha-ajJAna jIvane temanA kharA kartavyanuM dravya, kSetra, kALa, bhAva anusAre yathArtha bhAna karAvI sanmArge vALavA. AnA jevuM pavitra paropakAraka kArya bIjuM zuM che? jo ke A vAta tevA sabhAgI vidvAna sAdhu ke gRhastha janane bahudhA jJAta ja hoya che, paraMtu joIe evI naitika hiMmatanA abhAve athavA samAjanA durbhAgye teo pUratI dhIraja ane khaMtathI prastuta kArya karatA jaNAtA nathI. zAsanapremI sahRdaya susAdhu ane gRhastha netAone tema karavuM chAje nahiM. ApaNa sahane svakartavya yathArtha jANavA ane AdaravA sadabuddhi jAgo. Itizama. [ je. 5. pra. pu. 37, pR. 11. ] ApaNAM duHkha zI rIte TaLe? ApaNI chatI bhUla nahi sudhAravAthI ja ApaNe duHkhI thaIe chIe, ema samajI ApaNI bhUla sudhAravA ApaNe tAtkAlika prayatna karavo joIe." 1 " jenadharma vinayamULa kahyo che. tema chatAM tenA anuyAyI varga sAdhu, sArI, zrAvaka, zrAvikAomAM kharo vinaya bahu ocho jaNAya che. nAnA moTAnI maryAdA tUTatI jAya che ane chAcAra vadhato jAya che. judA judA vADA ane taDe paDatA jAya che, tethI game tevA hInAcArIe phAvI jAya che. AcArazuddhi bahu ochI dekhAya che ane AcArabhraSTatAnuM jora vadhatuM jAya che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 227 ] 2 mada, kaSAya, viSaya, nidrA, vikathA, ajJAna ane mithyAtva pramukha prasAdasthAnAne sAvadhAnatAthI tajavAnu` sajJanuM spaSTa pharamAna che, chatAM tene ja kema pASavAmAM Ave che ? svacchaMdatA vadhavAthI ja ApaNI adheAAMta thatI jAya che. jo temAMthI aMcavu ja hAya tA vinaya-humAnapUrvaka kharA hitasvI jJAnInAM ekAnta hitakArI vacanAne ja anusare. " 3 jinezvarakathita dharmane anusaranArA svadhI Anu prathama keTaluM badhu bahumAna karavAmAM AvatuM hatuM? temAMnu atyAre kayAM che? je kAMi atyAre dekhAya che temAM paNa vAstavikatA karatAM ADaMbara ghaNA bhaLelA hAya che. kharI jarUrIAta tarapha lakSya ja kayAM apAya che? tethI hujArA khalke lAkhAnA kharca karavA chatAM samAjanI sthiti leza mAtra sudharatI jaNAtI nathI. A mATe javAbadAra ke ? kAi kahe che ke upadezaka sAdhue ja. tee samayane oLakhI barAbara baMdhabesatA upadeza ApatA nathI ane kaika vakhate svArtha vaza bInajarUrI ke alpa jarUrI upadeza ApyA kare che-Ape che. tethI kaika mugdha zrImatA teve mArga dravyavyaya karavA dAravAi jAya che.' keAI kahe che ke e badhI zrIma`tAnI UMdhAi-madhAi che. temane phAve-game te mAge ja tee vyavyaya karatA rahe che. khInaenu kahevu edhu ja kAne dhare che. bahudhA te nAkanI khAtara ja dravya kharce che. ajaba vazIkaraNarUpa prema jevI vastu te tee ghaNe bhAge bhUlI gayA ja hAya che, nahIM te nAnakaDI samAjanA uddhAra thatAM zI vAra lAge vAru? ' A anne vAtamAM sarvathA satya-vajUda nathI, ema kahI zakAya nahI; kemake upadezakamAM taddana ni:svArthatA-ni:spRhatA sAthe ' Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [28] zrI kapUravijayajI samayajJatA ane bhAvabhIrutAnI jeTalI khAmI teTalI upadezamAM viSamatA AvavAne pUro saMbhava rahe che ane dAtAomAM kharA khoTA pAtrane pArakhavArUpa vivekanI jeTalI khAmI teTalI dAnaphaLamAM paNa viSamatA AvavAno saMbhava rahe che. nidAna eTalI vAta to cokkasa che ke-upadezakanI javAbadArI ghaNI moTI che, tethI temaNe ghaNI ja sAvadhAnatA rAkhavAnI jarUra che. temanAmAM tuccha svArthanI te gaMdha paNa na joIe.zAstrarahasyane sarvottama bodha hovA uparAMta temane pApane pUro Dara hovo joIe. evA upadezake ja potAnuM vartana bahu sAruM rAkhI, bIjA bhavyajanone pitAnuM vartana sudhAravA sacoTa upadeza ApI zake. tathA prakAranI lAyakAta vagara nathI thatuM svahita ane nathI thatuM parahita. svahita karavA uparAMta parahita karavA IcchanAre pote sadha, satzraddhA ane sadAcAranuM eTaluM badhuM sarasa parizIlana karatA rahevuM joIe ke tenA darzana ane samAgama mAtrathI aneka bhavyajano unmArga tajI sanmArge saMcarI zake ethI UlaTuM AcaraNa upadezakamAM jovA-jANavAmAM Ave to tenI ghaNI ja mAThI asara janasamAja ane zretRvarga upara thavA pAme che. A buddhivAdanA jamAnAmAM aMdhazraddhA lAMbA vakhata nathI na zake ema hoI je kaI tatvajijJAsu ja aTapaTA prazna pUche temanA upara nAhaka cIDavAI nahiM jatAM zAntithI temanuM samAdhAna karavA prayatna kare ghaTe, jethI pUchanAranI zraddhA vadhAre majabUta thavA pAme. vidvAna lekhAtA upadezaka sAdhuo je ema AcaravA pitAnI pharaja samaje to dinapratidina yuvaka janAmAM amuka varga pratye je aNagame te jato Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha. [ ra29 ] jevA-jANavAmAM Ave che, te bahudhA dUra thavA pAme; eTaluM ja nahiM paNa teo sadha pAmI, zraddhALu banI, pitAnuM vartana sudhArI samAjane paNa AzIrvAdarUpa thavA pAme. Itizama, [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 132.] bALakeLavaNuM paratve ApaNuM pharaja. "dayALu mAtapitAdika vaDIle dhAre to te bALakonA eka umadA zikSakanI garaja sArI zake." keLavaNI e eka ajaba cIja che. tenAthI aneka phAyadA thaI zake che. ghauMnI kaNakane judI judI rIte keLavavAthI temAMthI tareha tarehanI rasavatI-rasoI bane che, ane te bhAre mIThAza Ape che. phaLa-phUlanA jhADane paNa sArI rIte meLavIne ugADavAthI te jAtajAtanA jaththAbaMdha mIThA-madhura-svAdiSTa ane khuzabodAra phaLaphUla ApI AnaMda-saMtoSa upajAve che. jyAre jaDa vastuo paNa tathA prakAranI keLavaNIvALA saMskAra pAmI AnaMdadAyaka bane che to pachI citanyavALo AtmA yegya keLavaNI pAmIne saMskArita bane te te svapane keTale badhe AnaMdadAyaka thAya ? zarIra, mana, buddhi ane hRdayane vikAsa karavA mATe keLavaNInI ochI jarUra nathI, balake ghaNI ja jarUra che. ukta dareka prakAranI keLavaNI jarUrI che, upekSA karavA yogya nathI. vaLI te guNamAM eka ekathI caDhIyAtA paNa che, chatAM aphasanI vAta to e che ke-bahudhA tenI upekSA ja karavAmAM Ave che. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 230], zrI karavijyajI - juo ! ApaNA dezamAM janmela bALako badhA ucharatA nathI ane ucharelAM badhAM taMdurasta rahetA nathI. janmelAM bALake mAMthI eka varSanI aMdara eka tRtIyAMza, ane pAMca varSanI aMdara eka tRtIyAMza bhAga to marI jAya che. bAkInA eka tRtIyAMza bhAgamAMthI paNa thoDA ghaNA ja bacI zArIrika sukhasaMpatti pAmI zakatA haze. A sthiti kharekhara khedajanaka ja che. garbhane piSavA ane bALakone ucheravA tarapha mAbApanI atyaMta bedarakArInuM A aniSTa pariNAma jaNAya che. baccAone kuzaLatAthI ucheravAmAM Ave to te zarIra puSTa, kadAvara ane nirogI thavA pAme che. tene badale bedarakArIthI temane bhaya, trAsa ane kheda upajAvyA karavAthI te bapaDAM dubaLAM, satvahIna ane rogIlAM tathA dukhIyArAM bane che, bALa-kamaLa vayamAM baccAMone bacapaNathI ja yogya rIte kevavAnI mAbApanI je pavitra pharaja che te atyAre bahudhA visArI devAya che, enuM ja A ati duHkhakAraka mAThuM pari. NAma lekhavavA gya che. prathama te bALaka ATheka varSanuM thAya tyAM sudhI nirdoSa ramatagamatamAM divasa nigamI tene vidyA tarapha ruci karAvavAnI jarUra rahe che. gamata sAthe jJAna maLe ane te nabaLI sabatathI bace tevI kALajI prathamathI ja rAkhavI joIe. dhIme dhIme tenAmAM sArA saguNe khIlI nIkaLe evA bIjA saMskAra temanA upara paDavA devA joIe. te tarapha jeTalI kALajI vadhAre rahe teTaluM hita adhika thaI zake, paraMtu adyApi mAbApanuM temaja zikSakonuM A Avazyaka vAta tarapha durlakSa jevuM ja jaNAya che. je zubha saMskAra bacapaNathI bALake upara paDe che Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 231] te bahu ja sthAyI--na bhUMsAi zake tevA TakAu bane che. zikSakA dhAre te khALavidyAthIene susaMskArita banAvavA ghaNuM karI zake, ane ema karavAnI temanI pharaja paNa che. te temaNe ni:svArtha paNe bajAvavA lakSya rAkhavu joie jaDa jevA bALakane hIrA jevA karavAnu sadbhAgya suzikSita mAbApA uparAMta dilaseAja zikSakAnu che, tethI ja temanA darajjo UMcA lekhAya che. jo mAbApa tathA zikSakA nyAyI tathA sadAcaraNI hAya te temanAM ruDAM AcaraNanI saceATa asara bALakA upara ghaNI sArI thavA pAme che. jo bALakAnuM jIvana sudhAravu' ja hAya teA temanI jemane zubha cintA rAkhavAnI hAya tevAM mAmApa tathA zikSakeAe paNa peAtAnuM vartana jarUra sudhAravu joie. ApaNA bALakomAMnA ghaNAMeka to kusaMgathI ja bagaDe che, ane te vaLI bIjA bALakAne bagADe che. bacapaNamAM ja je pUrI AdatA paDe che te kusaMgatinu ja pariNAma lekhAya. te doSathI peAtAnAM vahAlAM khaLakeA khacI zake tevu ucita lakSya mAbApAe temaja zikSakAe avazya rAkhavu joie. UMcA prakAranA naitika zikSaNavarDa tathA dhArmika zikSaNavaDe ja bIjI zArIrikAdika keLavaNInI sArthakatA che te bhUlavuM joituM nathI. tethI evA zubha lakSyapUrNAMka khALavayathI maLakAne ceAgya keLavaNI apAvI joie. AvI uttama keLavaNI kramasara pAmelA mAnavaratneAnI kiMmata kANa karI zake vAru ? sahu mAtapitA ane zikSakAdikane Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 232 ] zrI kapUravijayajI peAtapAtAnI javAbadArI samajIne sadAcaraNaparAyaNa thai rahevA sadA ya samuddhi sphure ! itizamU. [ jai. dha. pra. pu. 37, pR. 134. ] ApaNI kharI jarUriyAtA pAra pADavA ane tenA kharA upAyA cAjavA sahu tyAgI mumukSuoe kharU dila devAnI jarUra. kuzaLa khetIkAra jema vakhatasara kSetra-bhUmine sArI rIte kheDI, tene sarasa bIja vAvavA yAgya banAvI, temAM yathAvidhi vAvaNI karI, jarUra pUratA jaLasiMcanAdika yeAge temAMthI sAre pAka meLavI zake che, paNa jo te ALasu banI vakhatasara kheDa ja kare nahiM, athavA kadAca kheDelA kSetramAM joie evI keLavaNIthI sarasa khIja ja vAve nahiM, athavA sarasa khIja vAvelA kSetrane jarUra pUratuM jaLasiMcanAdika maLe evI yeAjanA taiyAra karI rAkhe nahiM ane tevuM jaLasiMcanAdika maLyA chatAM e kSetramAM je jALAM-jhAMkharAM saheje UgI nIkaLyAM hAya temane niMdI na kADhatAM vadhavA ja de tA tenuM kevuM aniSTa pariNAma Ave? peAtAnA duSTa pramAdane lIdhe tene keTalu zAsavuM paDe ? tema ja sITThAvuM ( du:kha sahana karavuM) paDe? tenA pUrA khyAla tene ja athavA koI sahRdaya janAne ja Ave che. tema ApaNI AMtarasthitine yathArtha khyAla keAne AvI zake ? samAjanI AMtarasthiti bagaDatI sudhAravA kuzaLa tyAgI sAdhujanAnI bhAre ja lekhAya. temanAthI ja ThIka samayeAcita Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [233] samartha ane saphaLa prayatna svasamAja-sudhAraNAnI sArI AzA rAkhI zakAya. samAjane koI paNa jarUrI aMgamAM thatA ke thayelA bagADA bhaNI teo upekSA yA AMkhamIMcAmaNAM kare te asahya ja lekhAya ane tenuM bhAre aniSTa pariNAma ja Ave, je temane potAne temaja AkhI samAjane bahu duHkha sAthe ghaNe labe vakhata sahana karavuM paDe. upekSA karele rega jyAre gaMbhIra rUpa pakaDe tyAre kuzaLa vaidya ja tenuM kharuM nidAna zodhI kADhI egya cikitsA(upAya)vaDe te vyAdhine nimULa karavA phatehamaMda nIvaDI zake, tethI tevA kuzaLa vaidyano ja samAzraya jema kare ghaTe, tema samAjamAM vyApI rahele ghaNI vakhata bhAva-rega parakhI, nirmULa karavA kuzaLa, svArtha tyAgI sAdhujanone ja Azraya laI, tenI AMtarasudhAraNA sArI rIte karavI ghaTe. zrI saMghanI ni:svArtha sevA karavAnuM bhAre moTuM phaLa zAstrakAre kahyuM che, te " samAjanI samAcita sevA ni:svArtha bhAve karyAthI temAM samAsa pAmatA zrI saMghanI sevAno lAbha paNa saheje maLI zake, te vizALa samAjanI kharI aNInA vakhate niHsvArtha sevAne lAbha uThAvavAnI umadA taka jatI kema ja karAya? je samAja bhAva-reganA saDAvaDe kevaLa ni:sattva banI jAya to temAMthI umadA nararatna ke strIrane pAkavA AzA kayAMthI ja rakhAya ? ane tevAM puruSa ke strIro pAkyA vagara ratnAkara samAna zrIsaMghanI suvyavasthA zI rIte jaLavAya ? je A vAta vyAjabI lAgatI ja hoya to guNaratnAkara zrIsaMghanI suvyavasthA jALavI rAkhavA mATe ane saMghasamAjamAM vadhata jato saDo aTakAvavA mATe sahRdaya svArtha tyAgI susAdhujanee jema Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [234] zrI karavijayajI bane tema tAkIdathI tenI kALajI rAkhI, bahudhA ekamatithI sunizcayapUrvaka saMyukata baLa ajamAvavuM joIe. "se zANe eka mata" e nyAye pavitra zAsana pratye pUrI dilasojI dharAvanArA susAdhujane eka matathI ukta ni:svArtha sevA bajAvavA pAchI pAnI kare ja nahIM ane tevA sahu dubhAgI sAdhujanane evA pavitra kAmamAM sAmela thavA AmatraNa karavuM te "aba teraNa bAMdhavA jevuM ja lekhAya." to paNa jema keI tevA gaMbhIra rogAdika prasaMge tenuM kharuM nidAna zeAdhI kADhI ukta rogane nirmULa kare evI khAtrIbharI pratikriyA nakkI karavA nimitte sArA sArA anubhavI-nipuNa venuM saMmelana sArI lAgavagathI karIne, bahudhA temanI ekamatithI egya cikitsAvaDe rogane nirmULa karavA saphaLa prayatna sevavAmAM Ave che, tema saMgha-samAjamAM peThelA bhAvasaDAne barAbara parakhI kADhI, tenI yegya cikitsA karI, ukta saDe dUra karavA sazakta sunipuNa ni:svAthI sAdhujano ukta saDe satvara dUra thAya tevI pavitra buddhithI prerAI, amuka vakhate ane amuka anukULa sthaLe ekaThA thai, zAntithI vicArapUrvaka zrI saMghanI kharI sevA bajAvavA yathAzakti kAma karavA ujamALa thAya e atyaMta IcchavAjoga che. sahu svAbhiprAya spaSTa jaNAvI ni:svArtha paNe AmAM sahAnubhUti dAkhavaze, ema IcchI viramavAmAM Ave che. itizama. [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 163. ]. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [35] raDavA kUTavAno duSTa-aniSTa rivAja dUra karI devAnI dareka jJAtihitasvI janonI anivArya pharaja. prastAvanA rUpe be bela" kaI vahAlAno viyoga thatAM atizoka-khedathI chAtI bharAI Ave tene khAlI karavAnA hetuthI A raDavAno rivAja prathama pracalita thayele ho joIe. te hetu bhUlAI jaI atyAre temAM ghaNI ja kRtrimatA ane Dhaga cAle che, paraMtu AvI kRtrimatA ane Dhega vadhI paDavAthI pragaTapaNe keTalAM badhAM nukasAna thavA pAme che teno vicAra karavA ane te satya ja hoya to te rivAja dUra karavAno prayatna karavAnI dareke dareka jJAti-hitasva jananI tathA susAdhujanenI khAsa pharaja che. eka adbhuta-Azcarya sAthe kheda. ati AzcaryanI vAta che ke-rAga, dveSa ane mahAdika mahAdeSa jemaNe sarvathA jItI lIdhA che, evA jinezvara jemanA paramadeva che ane te ja mahAdene jItavA sadA ya prayatna karanArA ane te ja pavitra upadeza ApanArA jemanA paramaguru che evI jaina jJAti-samAjamAM A duSTa kurivAja zI rIte ghusI gayA ane temanAmAM ATale badhe kema TakI rahyo? paramadeva-paramAtmAnA pavitra upadezanuM rahasya e che ke pratyeka AtmA sattAe (zaktirUpe) phaTika ratna je ujaLe (kaSAyanA vikArabhUta rAgadveSa vagarane) che, tema chatAM vividha phUlanA saMbaMdhe jema Tika ratna vividha varNavALuM dIse che tema zubhAzubha karmayege jIva paNa Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 236 ] zrI kapUravijayajI rAgadveSAdika pariNAmane pAme che. jo sAthe lAgelA phUlane yuktithI dUra karI levAmAM Ave teA sphaTika ratna jevuM ne tevu ja ujjavaLa jaNAi Ave che, tema rAgadveSanA pariNAmane utpanna karanArAM bAdhaka dharmane jo dUra karI levAmAM Ave te ApaNA AtmA paNa sphaTika ratna jevI nirmaLatA-niSkaSAyatAne dhAraNa kare che, tethI ApaNe ApaNI unnatimAM khAdhakarUpa rAgadveSane utpanna karI vadhAranArAM karma karatAM viramavu joie. vhAlAnA byAga thatAM anityAdika bhAvanA bhAvavAne badale svArthI dhapaNe je kheda, ati ke zeAkavaza thai jaI azubha karma bAMdhavAmAM Ave che te bIjarUpa karmathI aneka janmamaraNurUpa anaMta du:khanI paraMparA ApaNane AvIne bheTe che; tethI teve prasaMge jJAnanajarathI nihALI vartavAmAM Ave tA e badhAM vRddhi pAmatAM du:khathI ApaNe bacI zakIe. sukha-du:khamAM ajJAnI jIvanI peThe zvAnavRtti nahi dharatAM siMhavRti ja dhAravI yogya che. svahRdayamAM vivekakaLAne jagAvI te vaDe hitAhita, guNadoSa, kartavyAka byanI vaheMcaNI karI levI joie. guNavibhAgane grahaNa karIne doSivabhAganI upekSA karavI joie, hitamArganA anAdara karI ahita mArganA Adara karavAthI teA kevaLa hAni ja thavAnI, vhAlAnuM avasAna ( bhaviSya ) sudhare evI kALajI kharI aNIne vakhate rAkhavI e ja kharuM jotAM ApaNuM kartavya hovuM joie. vaLI ApaNA vahAle daDhadhI thai, dharmane ArAdhI sati pAme te tethI ApaNe sahue rAjI khuzI thavuM joie ane ApaNe paNa tenI peThe daDhadhI ane priyadhamI thavA prayatna Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . lekha saMgraha [237] kare joIe. tene badale ApaNe kevaLa rokakaLa karI, nakAmo kheda-zeka karIe chIe tethI kaMIne kaze phAyada to thavAne ja nathI, paNa prabaLa meha-vikaLatAthI nukazAna te avazya thavAnuM che. dhAro ke laikika svArthane laI koI ajJAnI jIvane mehavaza kheda-zeka thAya to te vakhate tene kheda-zeka ocho thAya tevuM DaDApaNabharyuM vartana bIjA sahue rAkhavuM joIe, temAM UlaTo vadhAro thAya evuM to nahi ja rAkhavuM joIe. AjakAla ghaNe bhAge ethI UlaTI rIti ja najare paDe che. bahArano dekhAva, Dhaga-daMbha ghaNe ja vadhI gayela che. je keI sujJa bhAIbahene evo DhaMga karavAthI dUra rahetA hoya temanI prazaMsA karavAne badale UlaTI niMdA-badabAI karavAmAM Ave che. jo ke kharA-daDha mananA bhAibahene tevI niMdA ke TIkAnI ochI ja darakAra kare che, paraMtu tevI beTI TIkA-niMdA karanArA to mahApApane ja baMdha kare che ane tenA kaTuka phaLa temane bhava bhegavavA paDe che. kadAca kaI vahAla kamanasIbe mAThI lephsAmAM marIne durgatimAM jAya te tethI paNa ApaNe adhika jAgrata rahI, mAThI karaNI tajI sArI karaNImAM ja ApaNuM mana parovavuM joIe ke jethI chevaTe ApaNe durgatimAM javuM paDe nahi ane sadgatimAM ja ApaNe jaI zakIe. A zarIrarUpI koTaDImAM DahApaNathI vasI, sukRta upArjana karI laI, tenuM phaLa bhogavavA jyAre A zarIrano mAlIka bIjuM divya zarIra devagatimAM dhAraNa karI temAM vAsa kare tyAre tevA mAMgalika prasaMge tenA sagAsaMbaMdhIoe harSa-prada dhare ucita lekhAya ke meha-ajJAna Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 238 ] zrI kapUravijayajI vaza banI nakAmI kakaLa karI mUkI beda-zeka karavo ucita lekhAya ? vahAlAnI sukRtyoge sadgati ja thaI hoya ke duSkRtyane durgati ja thaI hoya to paNa tenI pAchaLa nakAmI kakaLa karavAthI koIne kaze lAbha te thato ja nathI. paNa svaparane nukazAna te pArAvAra thAya che ja. vaLI e duSTaaniSTa rivAja vaMzaparaMparAgata cAlatI rahI, daDha-rUDha banI dravya bhAvathI aneka prakAranI hAni ja upajAve che, tethI zANA bhAIbahenae e duSTa rivAjane samaja vAparI mULathI ja UkheDI nAMkhave joIe. raDavAnA duSTa rivAjanuM piSaNa karavAthI dharma--nItine to lepa thAya ja che, paNa pragaTapaNe svazarIramAM paNa ethI keTalI badhI vyathA-pIDA upaje che ? tene kaMIka khyAla chAtIo kUTavAne je duSTa rivAja barAomAM pracalita che te uparathI saheje AvI zakaze. | musalamAna vigere kAmomAM A duSTa rivAja muddala nathI ane bIjI aneka halakI gaNAtI jJAtiomAM e rivAja bahu ja ocho che tema ocho thato jAya che, Ama chatAM jaina jevI UMcI kAmamAM e duSTa rivAja keTalo badho prabaLa che? e satya hakIkata lakSyamAM laI jene komanA dareka hitasvI bhAIbahenoe e duSTa rivAjane dUra karI devA kaTibaddha thavuM joIe. tenA bhaNI saMpUrNa tiraskAra batAvavA bIjA paNa prerAya evI dalIlabharI samaja sahune ApatA rahevI joIe. sahu karatAM bALavidhavAonI sthiti vadhAre kaphoDI thatI jAya che te jarUrI sudhAravI joIe. temanAM duHkhano aMta Ave Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 239 ] nahi to temAM ghaTADo to thAya ja, evI sudhAraNA avazya karavI joIe. temanI bAkInI jiMdagI temane potAne temaja samAjane upayogI thAya tevI rUDI DahApaNabharI keLavaNI ApavA-apAvavA jaladI prabaMdha karavo joIe. dravyabhAvathI zAnti upaje evI buddhi sahune kuro !!! Itiza.... [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 165. ] be baheno sumati ane suzIlAno bedhadAyaka saMvAda, ( 1 ). bhAratavAsI janene abhyadaya IcchanArI zANI bahenone mArgadarzaka sumati-plena suzIlA ! vidvAna anubhavI jane kahe che ke "zANuM mAtA se zikSakanI garaja sAre " e zA AdhAre kahetA haze? suzIlA-bahena! zANI--samayane oLakhanArI-samaju vicakSaNa mAtA bacapaNathI pitAnA vahAlAM baccAomAM sArA bIja-saMskAra pADI, amApa upakAra karI, temane sukhI ane saguNI banAvavA pUratI kALajI sAthe dinarAtri bhAre parizrama uThAvyA kare che, lagAre kheda-kaMTALe lAvyA vagara pUrNa premathI zANI mAtA svakartavya-karma karyA kare che, tevuM ane teTaluM upagI kAma game teTalA anya zikSaka kayAMthI karI zake ? kharI upayogI bIja keLavaNI zANI mAtA ja ApI zake che, tevI bhAvanA ane tevo umaLako bIjAne Ave ja kyAMthI? sumati-amuka mAtAne zANuM zA AdhAre kahI zakAya? Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] zrI kapUravijayajI suzIlA-trizalA mAtAnI jevuM tenuM hRdaya hetALa, premALa ane keLavAyela hoya, jethI te garbhAdhAnathI mAMDI dareka rItie tenI (garbhanI) rakSA ne puSTi mATe kALajI rAkhatI ziSTAcArane anusarI cAle. khAna, pAna, Asana, zayana ke bolavA cAlavAnA te vakhatanA niyamone barAbara lakSyathI sAcave. samayane anukULa, garbhane hitakArI vastunuM ja sevana kare, temAM gaphalata na kare. garbhanA prabhAvathI mAtAne je mane ratha thAya te namratAthI nijApatine nivedana kare ane te pUrA thatAM cittanI prasannatA dhAraNa kare. AvI suguNa ne cakara mAtAne zANuM kahevI ghaTe. sumati-zANI mAtAnI adhika sArthakatA zI rIte thaI zake che? suzIlA-bALakanA janma pahelAM ane garbhAdhAna pahelAM paNa zANI mAtA tema ja pitA suMdara sAtvika vicAra, vANI ane AcaraNavaDe eka suMdara sAtvika manamaya Adarza bALakanuM dazya khaDuM kare che ane garbhAdhAna thayA pachI paNa puna: puna: tevA ja suMdara sAtvika vicAra, vANI ane AcaraNanuM parizIlana karatA rahI, te vaDe svaISTa garbhagata bALakanI rakSA ane puSTi karI anukrame icchita guNavALA bALakane janma Ape che. sumati-ane pachI zANu mAtA zuM kAma kare che? suzIlA-e bALaratnanI rakSA ane puSTi karavA pUrNa kALajIthI dareka prayatna sevatI pote AnaMdita rahe che. teno zArIrika tema ja AMtarika vikAsa sadhAya te DahApaNabharyo Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 241 ] prayAsa karavA pote kazI kacAza-khAmI rAkhatI nathI. tenuM mukhakamaLa jeII premALa mAtA tenA sukamaLa gAle cuMbana karatI ane ramADatI bALakane vineda upajAve che. jyAM sudhI e putraratna stanapAnayoge ja poSaNa meLavato rahe che tyAM sudhI zANe mAtA rAjasI ane tAmasI jevA vikArI khAnapAnathI parahejI rAkhe che, ane amRta samAna stanapAnathI tene jarUrI pioSaNa maLatuM rahe evA avikArI sAttivaka khorAkanuM ja niyamita sevana kare che. jema amRta samAna stanapAnathI pitAnA prANa jevA bALakane zANI mAtA zArIrika poSaNa Ape che, tema zuddha sAtvika bhAvanAmaya vicAra, vANI ane AcArapAlanavaDe tene AdhyAtmika poSaNa paNa ApyA kare che. zANI mAtA tene lagAre ochuM AvavA detI nathI, tethI bALaka sadA hasatuM, ramatuM, prasannacitta rahI, mAtAne bhAre AnaMda upajAvyA kare che. e rIte vartatAM candranI kaLA tathA caMpaka latAnI peThe bALaka dinapratidina vRddhi pAmatuM AsapAsanA sahune harSa-saMtoSa upajAve che. kharekhara zANI mAtA ja AvuM suMdara pariNAma lAvI zake che. sumati-AjakAla evI zANI mAtAnA hAthe putraratna ucharatAM bhAgye ja dekhAya che. putraratnane keLavavAnI kaLA kaI virala mAtAne ja prApta thayelI hoya che. evI uttama kaLA aneka mAtAo AdarI potAnA vhAlA bALakone keLave te kevuM suMdara pariNAma Ave vAru? suzIlA-bahena sumati! tAruM kahevuM satya che, tathA 16 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 242 ] zrI karavijayajI tArI bhAvanA paNa suMdara che. ema chatAM jyAM sudhI bhaviSyamAM mAtA thanArI evI kanyAone emane lAyaka sArI keLavaNI ApavA uttama prabaMdha karI ApavA mATe saMkeca rahe che tyAM sudhI evI suMdara kaLA pAmanArI zANI mAtAonI saMkhyA theDI ja rahevAnI; temAM sudhAro thatAM ja saMkhyAbaMdha zANI mAtA pitAnAM putraratnone sArI rIte keLavI, niHsaMzaya bhAratabhUmino abhyadaya karavAnI ja. Itizama sAra-zANI be bahenone A bodhadAyaka saMvAda vAMcIne ke sAMbhaLIne anya suguNa bahenoe badhA vahema ane kuTevo dUra karI, uttama saguNe AdarI, bIjI bahenone sArA dAkhalArUpa banI sudhAravA prayatna karavo, jethI ApaNI bhaviSyanI prajA adhika sukhI thaI zake. [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 195. ] be bahena-sumati ane suzIlAne dharmasaMvAda, ( 2 ) sumati-bahena suzIlA! mayaNAsuMdarI jevI vyavahArika, naitika ane dhArmika keLavaNI ApaNI badhI bahene bacapaNathI ja meLavI, temAM pratidina vadhAro karatAM rahI, vivekapUrvaka svakartavyaparAyaNa banI, svaparahitamAM abhivRddhi karavA te bhAgyazALI thAya e suMdara samaya pharI prApta thAya te kevuM sAruM? samayAnukULa suMdara ane sukhadAyaka keLavaNuM meLavI levA temanAmAM e bhAre utsAha pragaTe ane tenAM mIThAM- madhurAM phaLa pote pAmI tene lAbha pitAnI vahAlI prajAne paNa Ape te mATe koI sAro upAya batAvazo ? Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 243 ] suzIlA-hA bahena, prathama bALavayamAM ja baccAone DAM bIja-saMskAra pADyA hoya to te AgaLa jatAM anukULa sago maLatAM saphaLa thaI zake che, paraMtu prathama tevA bIjasaMsakAra pADanArA mAtapitAe ja kharI keLavaNIthI banazIba rahelA hoya che; tethI pitAnI bhAre jokhamabharI pharajanuM temane bhAgye ja bhAna hoya che. teo jaDa yaMtravata saMtatine pedA kare che, paraMtu tene sArI keLavaNI ApIne jAtivaMta ratna jevI banAvatAM temane AvaDatuM nathI, tethI svasaMtatine sukhI ne sadgaNuM banAvavAnI pavitra pharaja teo bajAvI zakatA nathI. lagnAdika prasaMge teo chuTathI nANAM uDAve che, paraMtu keLavaNI pAchaLa nANAM kharcatAM saMkocAya che, tethI ja tenAM mIThAM-madhura phaLa te meLavI zakatA nathI. je sAcI keLavaNuM pratye temane khare prema ja hoya te avazya teo svasaMtatine kevaLa svArthodha banI tethI banazIba na ja rAkhe. sumati-AjakAla mAtApitAdika vaDIle jeTaluM lakSya putrone keLavavAmAM Ape che teTaluM lakSya kanyAone keLavavAmAM zA mATe ApatA nathI ? temAM temane kaMI aMgata svArtha hovo joIe. suzIlA-kanyA moTI thaI sAsare jaI rahevAnI che, eTale e pArakI mUDI che ane chokare haziyAra thaIne kamANI karato rahI AkhA kuTuMbanuM pAlana karaze, evI bhUlabharelI kalipata mAnyatAne lIdhe eka bIjAnI keLavaNImAM bhAre taphAvata jovAmAM Ave che ane te kA-sAMkaDA mananuM ja pariNAma che. udAradila thayA vagara udAra vicAra ane udAra vartana hoI na zake. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 244 ] zrI kapUravijayajI vaLI udAradila hAvuM e umadA keLavaNInI ja nizAnI che. kevaLa svAbharI keLavaNIthI udAradila thavAtu nathI. e te kalpita svArthIne tyAga karI ni:svArthavRtti pragaTAve evI sarasa sAttvika keLavaNInA pariNAme ja udAradilavALA thavAya che. sumati--tyAre te ni:svArthavRtti vagara svaputrane paNa kharI uttama keLavaNI ApI zakAya nahi ja, ema sAmita thAya che ne ? suzIlA--mahena ! e tArI vAta tadna sAcI che. AjakAla svaputrAdikane je kaMi keLavaNI apAya che te bahudhA svasvAtha pUratI apAtI hAvAthI temAMthI alaikika phaLanI AzA rAkhI na ja zakAya. je keLavaNIvaDe ApaNAM vicAra, vANI ane AcAra sudhare-zuddha sAttvika ane, jenA vaDe ApaNe uttama prakAranI kSamA, mRdutA-namratA, saralatA ane satASAdika sadguNa ratnAne pAmI tene yathAsthAne upayoga karI, svaparahitanI rakSAnI puSTi karI zakIe, jenA vaDe ahiMsAdika bhAva amutanuM catheccha pAna karI, hiMsAdika viSama bhAvane sarvathA tajI daIe ane ati capaLa mana-indriyA rUpa uddhRta gheADAone damI svavaza karI laie, e ja kharI tAttvika umadA keLavaNI ApaNu sarvane bhAre jarUranI che. e pavitra keLavaNIvaDe ja bIjI badhI kaLA-kuzaLatA sArthaka che. te vagara khIjI badhI kaLAe aphaLa che. Avu zAstra-rahasya samajanArA zANA mAtiAdi vaDIleA tuccha Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 24pa ] svArthavRttine jItI laI svaparane ekAnta hitakAraka dharma keLavaNane pracAra adhika utsAhathI karatA raheze ane tenA mIThAMmadhurAM phaLa cAkhaze, ema ApaNe icchazuM. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 197. ] kaccha-kAThiyAvADa ane gujarAtavAsI jaina bhAI bahene jega be bela. jIvarakSA, jIvadayA yA jIvajayaNA saMbaMdhI sUkSama (jhINa) bodha guru mukhe sAMbhaLI jemanuM mana khUba kamaLa (namra ) ane sAvadhAna banyuM hoya temane bhAgye ja samajAvavAnI jarUra rahe che ke-senAne mera ane AkhI pRthvInuM dAna eka jIvane abhayadAna ApavA pAse kaMi hisAbamAM nathI. jIvita sauthI vadhAre vhAluM ane kiMmatI che. te chInavI levAne keIne hakka nathI, kemake tema karavuM e mahApAparUpa che, ema samajanArA sujJajana to jANI-bajhIne anyanA jIvitano nAza thAya evuM kema ja kare ? na ja kare. paraMtu kaIka mugdhajane athavA ardhadagdha jane svArthavaza svajIvitane poSavA anya jIvonI darakAra ochI ja kare che, athavA karatA nathI, tethI ja teo jAte pApanA adhika bhAgI thAya che ane pitAnI prajAne paNa evAM apavitra AcaraNa batAvI pApanA bhAgI kare che. pachI te vaMzaparaMparA cAle che, ane bhAre rUDhinuM rUpa pakaDI le che, jemAMthI bhAgye ja koI chaTakI zake che. pUrva, uttara ane madhya hiMdustAnamAM vasatA jene khAnapAnamAM haju sudhI tyAMnA Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 246 ] zrI karavijayajI anya UMcI kemanA manuSyanI peThe khAI pALatA jaNAya che, tyAre A taraphanA jemAM e saMbaMdhe moTe bhAge goTALo jovAmAM Ave che. ApaNA anya jene je kaMI AcaraNa karatAM jaNAya te AdaravA A taraphanA jenee lagAre pramAda ne saMkeca kare na ja ghaTe. guNa levAmAM saMkoca zo ? eka to jJAnInA vacanarUpa zAstranuM pAlana karavAne saheje lAbha maLe ane e rItie vartatAM anya asaMkhya kSudra jIvanI rakSA karavA sAthe aneka vAra tevA prasaMge utpanna thaI AvatA cepI reganA paMjAmAMthI ApaNI jAtane temaja ApaNA saMbaMdhI janone bacAvI levA bhAgyazALI banIe, e kaMI je te lAbha na gaNAya. heranA aveDAmAM saMkhyAbaMdha TaeNro eka bIjAnuM e huM kareluM pANI pIe che, temAM eka bIjAnI lALa bhegI thavAthI te pANuM gaMdhAI jAya che, temAM jIvAta paDe che ane tevuM jIvAkuLa thayeluM gaMduM pANI avAranavAra pIvAthI Dherene rasoLI pramukha aneka prakAranA roga upaje che ane te bApaDA rIbAI rIbAIne mare che. te badhuM ApaNA bhAIbaheno najare dekhatA chatAM khAnapAnamAM evI ja gebarAI kare che ane evI eThI rasoI ke pANI jAte vApare che ane anya mugdha janene pariNAmanI kazI darakAra karyA vagara hoMzabhara vAparavA Ape che. e keTaluM badhuM ajugatuM kAma che ane temAM sudhAro karavAnI keTalI badhI jarUra che te vicAravuM ghaTe che. thoDAeka bhAIbahene kaI kaI sthaLe pote kaMIka cekhAI rAkhatA hoya che, teo vadhAre gebarAIthI thatuM nukazAna ane cekhAIthI thatA phAyadAnI kharI samaja potAnA bIjA saMbaMdhIo ke bhAI pANI ja ga6 vAra Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 247 ] bahenAne saheje ApI temane kharA mArganuM bhAna karAvI ThekANe lAvI zake. ema karavuM e peAtAnI pharaja mAnavAnI prathama jarUra che. je jAte sAcA mArga samajI sAce mAge cAle tenA kathananI asara anya upara saheje thaI zake che. vakhate vagaraolyA paNa sArA vartananI ruDI asara thavA pAme che, tethI dareke dareka zANA suguNa bhAibahene e peAtAnI jAtane sauthI pahelAM ja sArA ne sAcA mArgamAM joDavAnuM icchI zAntithI banatu karavuM. guNadoSane samajI zakanAra bhAibahenAne kharA dAkhalA-dalIleA sAthe kharI hakIkata zAntipUrvaka samajAvavAthI peAtAnI mahenata saheje lekhe lAge che, temane lAbha thAya che, eTaluMja nahIM paNa tethI aneka janAne lAbha thai zake che. A eka bAbata ja nahIM paNa tevI aneka khAkhatAmAM aneka prasaMge jo jJAnInA sadupadezanI darakAra karavAmAM Ave te aneka kSudra jIvanI saheje rakSA thavA uparAMta ApaNuM AreAgya sacavAya ane " devuM tevuM levu... " e nyAye ApaNe janmamaraNanA mahAbhayathI mukta thaie. anyane abhaya ApavAthI ApaNe abhaya meLavavA pAmIe. itizamU. [ jai. dha. pra. pu. 37, pR. 228. ] Cha Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 248 ] zrI kapUravijayajI khAnapAnamAM geAkharAi karavAthI thatA aneka geraphAyadAthI bacavAnI jarUra. 1 asaMkhya sa'mUrNima manuSya pa Mcendriya jIvA manuSyanI azucimAM, kaiAhANa zarU thatAM ja eka muhUttanI aMdara utpanna thAya che ane te temAM ja laya pAme che. tevA jIvAne cAda sthAnakIyA kahI melAvavAmAM Ave che. tevA jIvAnI ane ApaNA AreAgyanI rakSAnI khAtara ApaNe adhika cetatA rahevu joie. 66 "" 2 keAhelI ( bagaDelI ) kAi paNa khAnapAnavALI cIja khAvApIvAthI te kaMika jherI jaMtuonI utpatti yukta thayela hAvAthI, ApaNI tabIyata upara evI kharAba asara kare che ke jethI ApaNe sakhta-jIvaleNa vyAdhinA bhAga thai paDIe chIe, ane paraparAe khIjA sabaMdhIone paNa tenA cepa lAgu paDe che. 3 eThAM-beThelAM paDatAM mUkelA jaLamAM lALa bhegI thavAthI asaMkhya lALIyA jIvA upare che. e vAtanI eka jaLanA biMdune sUkSmadarzaka yaMtrathI joi khAtrI karI zakAya che; te mAMhelA jIvA hAlatAcAlatA najare joi, evI duSTa khadI jaladI tajavI joie. 4 vAsI, calitarasa, meLaathANu vigere abhakSya samaane tajavAnA e ja hetu che. peAcI kuNI roTalI, pUrI paNa vAsI rAkhI khAi na zakAya teA pachI DhAranA aveDA jevAM geAkharAM, eka bIjAnI lALathI mizrita thayelA pANInA te upayAga karavA kema ja ghaTe ? evu' pANI madirAnI peThe kevaLa Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 249 ] apeya jANa avazya tajavuM joIe. buddhizALI ne ghamarAgI bhAIbahenee ghera aveDe kare na ja ghaTe. enA pariNAma bahu kharAba che. 5 eka tarapha miSTAnna khAIe, khavarAvIe ane bIjI tarapha bhUMDuM gobaruM pANI pIvuM ne pAvuM e kevaLa anucita jANI jema bane tema jaladI tajavuM ghaTe che. e uparAMta ziSTAcAra sAcavavAnI khAtara paNa khAnapAnAdikamAM pavitratA sAcavavI ja joIe. 6 khAnapAnAdikamAM barAI karavAnI kuTeva rAkhavAthI ApaNe sArA cokhAI pALanArA mANasomAM zaramAvuM-bheThA paDavuM paDe che ane ApaNI bhUla kabUla karavI paDe che. tene kaze kharo bacAva karI zakAya evo rasto sUjhatuM ja nathI. tema chatAM kevaLa ALasa-pramAdane lIdhe evI kuTeva tajatAM vilaMba thAya che ane vakhate tenAM mAThAM pariNAma bhegavavAM paDe che. kaIka vakhata svaparane cepI roga lAgu paDe che, ane maraNAMta kaSTa sahevuM paDe che. ApaNA pUjya vaDIlonuM Atithya paNa evI gebarI vastuthI ja karavuM paDe che ane temAM upajatA asaMkhya jIvonI nakAmI hiMsA thAya che. AvA pApAcaraNathI bacavA IcchanAra kaI paNa bhAIbahenane svaparahitArthe nIce jaNAvelI koI paNa hita-sUcanA kAragata thaI zakaze. 1 pIvAnuM pANI zuddha-cekhuM sAcavI rAkhavAnI sahuthI vadhAre jarUra hoI tenI zarUAta karatAM pahelAM gebaruM pANI Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 250 ] zrI kapUravijayajI pIvAnuM tajI devu joie, tema ja tevu gAmaruM vAsaNa khAlI karI tApamAM pUrepUruM sukavI devu joie. 2 zuddha pANI pIvAnuM ane tevA vAsaNamAMthI kADhavAnu bhAjana judu joie. 3 tAMbA pIttaLanA sarIyAvALA DAyeA khAsa rAkhI, te vatI pANI geALAmAMthI kADhI, eka paheALA meADhAvALA pyAlAvATakAmAM lai, sArA prakAzamAM pIvAthI ThIka jIvarakSA thai zakaze. 4 mATInA gALA upara mATInA ja caDavA ke laTakA judA rAkhavA kai ayukta nathI. pa svapara jIvananI rakSA mATe eTaluM karavAne je ALasa kare tevA bhAibaheneAnI anukaMpA khAtara kAi paNa dilaseAja badhu tevAM sAdhana tene meLavI Ape. 6 nAtajAtanA anAmata phaMDamAMthI darekane enuM lahANuM ceAkhkhAi rAkhavA mATe ja karI, AgevAnA mApha puNya hAMsala karI zake. jo ke temAM lAMbu kharca thavAnA saMbhava nathI. 7 ATalA paNa svArtha tyAga karyA vagara meTI meATI vAtA karavAthI zuM vaLI zakavAnuM ? itizam [ jai. dha. pra. pu. 37, pR. 229. ] HAAK Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 251 ] gati evI mati ane ati evI gati. game temAM, game te sthitimAM, game te sadguNa hoya te anumodavA-prazaMsavA gya che, ema spaSTapaNe AgamagranthomAMthI jANI-joI, ApaNe bhAgyeAdaya hoya to te AdarI, ApaNA vartanamAM utArI zakAya che. guNa-guNane kathaMcit abheda hovAthI guNajanone Adara-satkAra karavA-karAvavAthI temanAmAM rahelA guNAno paNa saheje AdarasatkAra thavA pAme che. tevI ja rIte game temAM rahelA saguNAnuM kIrtana karavA-karAvavAthI te te saguNInuM kIrtana paNa saheje thavA pAme che. saguNa ke saguNa pratye sAca-avihaDa prema rAkhavA mahApuruSe potAnA ja pavitra dAkhalAthI ApaNane uttama prakArano bodha ApyA kare che. guNAnurAgakulakamAM dRDha guNAnurAga rAkhavA zrImat semasuMdara sUrIzvare bahu suMdara baMdha Ape che, tema causaraNa pannAmAM chellA adhikAramAM e ja guNAnurAgInI bhAre puSTi karI che. enuM ja samarthana zrImadda yazovijayajI mahArAjAe aneka graMthamAM aneka prasaMge tathA amRtavelInI sajajhAyamAM kareluM che, tema bIjA aneka mahAzayee aneka graMtha, cAritra, rAsa ke sajhAyAdika prasaMge uttama guNI jananAM guNonI aneka rIte stuti-stavanAdika karelAM najare paDe che. paMcaparameSThI, navapada ke vIzasthAnaka padanI pUjA-pratiSThA prasaMge aneka rIte temanA guNagAna karelAM jaNAya che. tene khare-uddeza ApaNAmAM evA ja uttama guNo evI ja uttama sthiti pragaTeulase e ja hAI ApaNe jAte e mahAnubhAnA guNone aMtarmukha ( AmalakSa ) rAkhI sAvadhAnapaNe ApaNAmAM e guNe ane e sthiti pragaTAvavA pUrI cIvaTa rAkhavI joIe. mahApuruSone A uttama bela ane tIrthakara deva jevA Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 252 ] zrI kapUravijayajI ,, parama puruSAnu " namA titthassa " jevu bhAre namra vartana jANIjoi pachI kANu zANA nara ethI anyathA (viparIta) AcaraNa kare athavA karavAnuM pasaMda kare ? e ja kharekhara hitakara mArga che. kAinAmAM lezamAtra guNu joi-jANIne dilamAM rAjI thavuMulasita thavuM, te guNune sUkSmada ka jevI khArIka dRSTivarDa vizALa rUpamAM joi pramudita thavu, tevA guNa-guNInI kharA dilathI stuti, prazaMsA ke anumedanA karavI. bIjA bALa ke mada adhikArI jIvA paNa evA guNaguNIne Adara karavA adhika AkarSAya tema tenA ni:svArtha paNe vicAra karavA karAvavA, e kharekhara kabdha che. jemanA vicAra, vANI ane vartana kharekhara pavitra che ane te vatI je mahAnubhAvA duniyA upara aneka jIveAnuM bhaluM aneka rIte karI rahyA che, tevA virala mahApuruSAnu Adarza jIvana kharekhara anukaraNa karavA ceAgya che. ghaNuM bhaNIne magajamAM ThAMsI-ThAMsI bharavuM ane khIjA zrotA pAse khAlI karavuM, e eka vAta che, ane peAtAnI ja jAtane samajAvI zuddha pavitra AdarzarUpa banAvI levI-banAvavA pUra prayatna karavA, e bIjI vAta che. prathamanI vAta ghaNAe karI zake evI che, tyAre bIjI vAta virala nararatnA ja karI zake che. AvA nararatne ja jagatamAM sarvatra pUjAya-vadAya che. temanI stuti-stavanArdika racanA sArthaka thaI zake che. uttama karaNI yathAzakti karanAra, karAvanAra ane tenI anumeAdanA karanAra dhanya-kRtapunya kahela che. tenI niMdAthI sAvadhAnapaNe dUra rahenAra paNa dhanya che, kemake tevA jIva sukhe sanmArge caDhI zake che. itizamU. [ jai. . pra. pu. 37, pR. 231. ] Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 253 ] ( 1 ) TIkA ane vizvavyApI prema. ( "svAmI rAmatIrtha" uparathI uSkRta ) bIjAnA vartanamAMthI dASA kADhavAmAM ApaNe ApaNI zaktinA jeTale vyartha vyaya karIe chIe, teTalI ja zakti ApaNuM vartana ucca banAvavAne ( vAparIe te ) pUratI thAya tema che. ra kAMTA hAya che tethI gulAbanuM phUla keAI pheMkI detuM nathI. 3 citArA jAte kadarUpA hAya tethI zuM tenA suMdara citrane paNa ApaNe na levuM ? 4 keAi eka gaMdA taLAvamAM UgelA suMdara kamaLane zuM ApaNe phekI daizuM ? pa gaMdA khAtaramAMthI uttama phUlavALA magIcA taiyAra nathI thatA zuM ? 6 krIna ane patita leAkeAne kharI lAgaNIthI ane pUratA premathI je jue che te ja kharA udAra mahAtmA che. 7 sarva AtmAonuM aikaya visaravAthI ja jagatamAM sarva anartha thAya che-thavA pAme che. 8 yAMsudhI ApaNe eka bIjAnA doSa ja zodhyA karazuM tyAM sudhI dezamAM prema ane ekayanI vRddhi kadI paNa thai zakaze nahiM. 9 nAnA meATA sarva bALakeA upara samAna prema rAkhanArI mAtAnA jevuM aMta:karaNa banAvavu e ja jIvanasAphalyanA sAra che. kharI keLavaNI ja te che ke jethI akhila vizva pratye udAra dRSTithI joi zakAya-vatI zakAya. 10 unnati krame krame ja thAya che. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 254 ] zrI karavijayajI 11 je mANasanA AnaMdane AdhAra ramaNIya dekhAva, suMdara bagIcA, anukULa mitramaMDaLa, madhura vacano ityAdi bAho vastuo upara ja che, tene kharekhara abhAgI ja samajavo joIe. 12 aMdhArAnI sAthe laDAI karavAthI zuM aMdhAruM jatuM raheze? premano artha ja sAMdarya jevuM e che. 13 khare mukta mANasa to te ja che ke jene aMtaraprakAza tenI AsapAsanI saghaLI vastuo upara paDe ane jenA aMta:karaNamAMthI kevaLa divya premanA kiraNe ja nIkaLyA kare. 14 sahune svAtmA samAna lekhavavA joIe. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 360. ] ( 2 ) pavitratA eTale zuM? 1 dehAtmabhAva, IndriyAsakti vagerenA kSudra vicArothI AtmAne dUSita na thavA de e ja kharI pavitratA che. bAhyA viSayonAM dAsa na thaI besatAM tethI alipta rahevuM e ja pUrNa pavitratA che. 2 premamUrti banIne jIvavAmAM ja majA che. 3 UMcA prakArane svArtha e ja kharo paramArtha che. 4 bIjA upara ApaNe upakAra karIe chIe evI mudrabhAvanA (ahaMvRtti) kartatva abhimAna ApaNu AtmAnuM vismaraNa karAve che. 5 je premasvarUpa banI jAya che te pite ja kharo kAyado hevAthI bIjA sarve kAyadA para zreSThatA bhegave che. tenI marajI mujaba badhA niyamo baMdhAya che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 255 ] 6 prema karavAthI sAdhano to ApoApa maLI Avaze. premane uSNa prakAza ja jIvana utpanna kare che. 7 ekalI bhUkhI lAgaNI athavA dila jI ja cAlaze nahi. rASTriyatvanI jussAdAra lAgaNuM phelAvavAmAM hindamAtAnA dareka putre prayatna karIne madada karavI joIe. 8 dezasevA karavAnA prasaMga joIe teTalA che. 9 doSa zodhavAnI daSTi dUra karIne guNagrAhakatA vadhAravI. baMdhubhAva, kArya karavAnI vRtti, ekatra thavAnI Teva ane mahenatabharyA kAryo karavAne hindIone jAgRta karavA e hAla ghaNuM jarUranuM che. 10 zatrutA rAkhavAthI ane vera levAthI ApaNuM kalyANa thaze nahi, paNa ApaNuM kartavya bajAvavAthI, prema rAkhavAthI ja kalyANa thaze-dhaI zakaze. 11 prema sarvane jIte che evo anubhava tamane maLI zakaze. 12 je pramANamAM manuSyanI jarUrIAto echI te pramAmAM tene vadhAre zrImaMta samaja. 13 sarva duHkho, Aphata, ciMtAo ane vipattie mAtra svArtha buddhimAMthI ja utpanna thAya che. 14 satat karma-puruSArtha adazya rIte manane ucca pagathiye upara ne upara laI jAya che. 15 manuSya zudra ahaMkArane tajI jema jema AgaLa jAya tema tema te vadhAre sAruM kAma karI zake. Itizama [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 361. ] Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 256 ] zrI kapUravijayajI ( 3 ) Atma utkarSa-unnatinAM jarUrI sAdhana prathama sAdhana-udyoga. bIjuM sAdhana-niSkAma svAItyAga. trIjuM sAdhana-prema. cothuM sAdhana-utsAha kiMvA prasannatA je tame sadabuddhithI tamAruM kArya karyA jazo to pachI bAhya madada mAgavAnI ke tenI ciMtA karavAnI tamane kaMI jarUra raheze nahIM, paraMtu tamane madada maLavI ja joIe ane madadagAre tamane zodhatAM AvavuM ja joIe. pAMcamuM sAdhana-nirbhayatA. pitAnA aMta:karaNamAM pavitratA-zuddhatA lAvaze eTale azuddha ke amaMgaLa kaMI ja tamArI sAme AvI zakaze nahi. chaThuM sAdhana-svAvalaMbana. pitAnI jAtane hIna, dIna, durdevI, patita ane pApI mAnI besaze nahi. tame ja paramezvara svarUpa che. tame tamArI potAnI je kiMmata TharAvaze tenA karatAM adhika kiMmata kaI karaze nahi. satya upara vizvAsa rAkho ane prabhu sAthe ekatA karoanubhavo eTale tame mukta ja che. jema vaidya raMgIna roga pitAne nahi lagADI detAM tene sAro kare che, tema karmanI sAthe anAsakta vyavahAra rAkhe, anAsakta sAkSInI peThe karmakriyA kare ane mukta rahe. sAtamuM sAdhana-pavitratA athavA sadAcAra. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 257 ] jevI jenI mati tevI tenI gati. ApaNuM dAridraya paNa ApaNe ja nirmANa karyuM che, ema samajIne tene AnaMdathI upabhoga karI, mAnava jAtinuM hita karavAnA vicArothI hamezAM asvastha raheze nahi. kharuM sAmarthya pragaTa karavA tathA khIlavavA sadA ya sAvadhAna rahejo. ahaMkArathI dUra rahIne karma-kriyA Acare. manuSyanI niMdA tathA stutinI darakAra na kare, te tamane ADe raste daraze. kharuM lakSa cUkaze nahi. Atma-unnati IcchanAre yukta sAdhanone ThIka lakSamAM rAkhI yathAsAdhya teno upaga kara joIe. Itizama. [ jena. dha. pra. pu. 37, pR. 362 ] (4) kharuM jJAna ane zikSaNa 1 kharuM jJAna ane zikSaNa AtmAnI aMdarathI ja pragaTe che; pustakamAMthI ke bIjAnA magajamAMthI AvatuM nathI. 2 AtmA sAthe tAdAtmya skUraNA thavI ane sarva vizva sAthe ekatA thavI e ajaba vAta che. 3 jyAre jyAre AtmAno vikAsa thAya che tyAre tyAre te aneka jUnI azaktione tyAga kare che. 4 kharA tyAgathI ja amara tatva maLe che. 17 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 258 ] zrI aravijayajI 5 pitAnA ja paga upara UbhA rahevAnI hiMmata kara eTale AkhA vizvane bhAra paNa tuM khamI zakIza. 6 tyAganI anukULa bhUmi upara sthira rahevAthI game te kAmamAM tame badhe vakhata gALaze te paNa thAkazo nahi. 7 manamAMthI sarva vicArono baje kADhI nAMkho. eTale aMze tame e je halako karaze teTale aMze tame vadhAre zaktivAna thaze. 8 ke kAryo kare, eTaluM ja nahi paNa temane gya bAbato ja game, teo udyamI bane, eTaluM ja nahi paNa udyama temane game, evuM karavuM e ja kharA zikSaNane uddeza che. 9 AtmAne saMtuSTa, samatola ane AnaMdI rAkhave e ja tamAruM mukhya kartavya-tamAro dharma che. 10 AnaMdI thAo eTale tamArA mitro ghaNu thaze. tamArA saMkhyAmRtane lAbha levA keI nA pADaze nahi. 11 sukhI thavAno rasto bIjAone sukhI karavA e che. 12 vedAntamAM pUrNa vizrAnti ane saMnyAsane ja tyAga kahyo che. 13 A jagata ane tenI sarva sthiti tame jevI mAnI le tevI thAya che. 14 tamArA pitAne mATe che, bIjAnA abhiprAya mATe nahi. tamArA aMtarAtmAne ja saMtuSTa karavA prayatna karo. 15 game teTalo prayatna karyA chatAM sarva lekasamUhane Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 259 ] khuza karavAne tame baMdhAyelA nathI. jo tamAro AtmA saMtuSTa thaze to janasamAja prasanna thavo ja joIe e siddhAnta che. 16 kAma karatI vakhate tamAruM temAM pUrNa dhyAna hovuM joIe, ane tene jarUra vinAnI bAbatothI harakata na pahoMcavI joIe. 17 jyAre kAma pUruM thAya tyAre manuSya jyAM AtmA vAsa kare che tyAM jJAnapradezamAM jaIne vizrAnti levI joIe. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 363 ] (5) Atmika unnatino sarala mArga. 1 koI paNa satkArya karatAM tenA phaLa mATe-pariNAma mATe adhIrA thaze nahi. phaLa-pariNAma maLatAM vakhata-vilaMba lAgaze, paraMtu asara AbAda thaze. utAvaLe AMbA pAkatA nathI. 2 vicArone pavitra-uccagAmI karo, satya mArge doro. 3 zAnti kema rAkhavI te zikha ane vicAra pavitra rAkhe, to keInI tAkAta nathI ke tamArI viruddha jAya. mana sthira rAkhazo to sarva IcchAone jItI zakaze. svapara IcchAono gerupayoga na karaze. 4 IcchA ghaDAo jevI che. je tenI pUchaDI pakaDe che te tenI sAthe ghasaDAya che ne khADAmAM paDe che. 5 IcchArUpI gheDAnI pUMchaDI pakaDaze nahiM, paNa tenA upara svArI karaje. tethI te UlaTe sahAyaka thaze. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 260 ] zrI kapUravijayajI 6 tamArI divyatA samajaze to ja tame kharo AnaMda bhagavaze. 7 dhyAnastha thavA mATe zAnta samaya ane zAnta vAtAvaraNa sahAyakAraka hoI upayogI che. keTalAka vAMdhA." 1 bIjAmAM doSa kADhatAM tenA doSa ApaNe horI laIe chIe, mATe A doSadaSTinI pAra javuM joIe. 2 nirbala-ajJAnI leke ja ghaNA prakAra hoya che. 3 pApakAryane dhikkAre, paNa pApI AtmAne nahiM. 4 jagata je TIkA karavAnI rUDhine pApa na gaNatuM hoya te temAM jagatane ja vAMka che. 5 TIkA-naMdA karavI e AtmavibhuthI vimukha rahevA jevuM che. manuSya pote pitAmAM durgaNe jANyA chatAM potAne dhikkArato nathI, paNa bIjAmAM e ja durguNa joIne tiraskAra kare che. tiraskArarUpa durguNathI dUra raho. 6 devadarzane javuM, tyAM mALA pheravavI ne prabhunI caraNapUjA mAtra karavI, eTalAthI nabhe nahiM, taduparAMta manuSya potAnA jAtibaMdhuo tarapha paNa pitAnI pharaja adA karavAnI che. 7 prabhune uttama prakAre bhajavAno rasto te pitAnA zatru-mitra vigeremAM de nahiM jotAM divyatA jevI e ja che. ema karatAM karatAM ja ApaNA aMtaramAM prabhune joI zakIzuM. 8 sAmAe bhUla karI tethI ApaNe paNa karavI joIe Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 261 ] nahi. e kALI vastuo ekaThI karyAthI eka dheALI vastu utpanna thatI nathI, e rIte kAMi vastusthiti sudharatI nathI. 9 ApaNe ApaNI divyatAnuM bhAna rAkhIe, madhyabinduthI khasIe nahi, sAttvikavRtti rAkhIe, satyanA sAkSAtkAra karIe teA kAMi ja hAni thAya nahi. 10 saccidAnaMda ne zayatAna e ene kadI paNa sAthe bhajI zakAya nahi. doSaSTi tattve ja guNa Ave. 11 adveSa e yAganuM khAsa aMga che, ema samajI rAkhavu. itizam. [ jai. dha. pra. pu. 37, pR. 364. ] ( 6 ) AtmasAkSAtkAra karavA svArtha tyAganI jarUra nahi ja rahe. tame jaga 1 eka myAnamAM be talavAra tamAM sukhA bhAgavA ne te sAthe satyane sAkSAtkAra karavA icche ema bananAra nathI. 2 bhAga ApyA vagara satyanI prApti thatI nathI. 3 izvaratva prApta karavA mATe ahu bhAva baMdha thavA ja joie, ahaMtA mamatA chUTatA ja izvaratA Ave. 4 je leAkeA tamane unnata karI na zake tenI sAthe kadI paNa kze niha. OMkArane jApa visaraze nahi. 5 aMta:karaNane ni`La karA, hRdaya cAkhkhAM karA, eTale jagatanuM sarva jJAna tamArAmAM Avaze. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 262 ] zrI kapUravijayajI 6 maMdavADa e zArIrika gunhA nathI, paNa mAnasika gunhA che. 7 dareka jaNa potapAtAnA dharmanA vicArA kharA aMta:karaNathI mAnatA hoya-te pramANe vartatA hoya, to te AkhA jIvanamAM jevuM icche che tevu ja mRtyu pachI pAmaze. 8 satya dharma sarvane mATe che. satya dharma ApaNane mukta karavA mATe che, niha ke madhana karavAne ke aMdha banAvavAne. dharmanA uddeza ApaNane enA gulAma banAvavAnA nathI, paNa svataMtra rIte jagatamAM rAjya bhAgavavAnA che. 9 prakRtinA niyamA manuSyane potAnA AtmA eLakhavA mATe AgaLa ne AgaLa ja dhakele che. ,, 10 "sa'sAre sarasA rahe, ne mana mArI pAsa, " athavA " vyavahAre vyavahAraza', nizcayame thiratha'bha, ' e vacanA AtmAnI jAgratadazAnA kheAdhaka che. 11 peAtAnI dRDha mAnyatA ane zraddhA mATe zarIranA bhAga ApavA karatAM tene khAtara jIvavuM, e ja keTalIka vakhata vadhAre kaThaNa hAya che; mATe dareka vAtanI tenA peAtAnA ja guNadoSa pramANe kiMmata karavI ghaTe che. 12 parANe kAinA prema mAgatAM, bhikhArI mAphka koi vastunI icchA karatAM te tamArAthI dUrane dUra ja nAsaze. tenI spRhA tajavAthI ja te vastu Age ne Age AvIne khaDI thazeraheze. kahyuM che ke- mAge tethI Aghe ( ne ) tyAge tenI Age, " e e ja arthasUcaka che. 66 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 263 ] 13 paraAzA mRgajaLavat mithya che. zAzvata tA mAtra tamArI peAtAnI divyatA ja che. 14 kSaNika sukha mATe valakhAM mAravAM karatAM zAzvata sukha AnaMda mATe prayatna karavA ghaTe che. itizama. [ jai. dha. pra. pu. 37, pR. 365. ] dayA sabaMdhI zAntA ane kAntA e be zANI baheneAnA saMvAda. ( 1 ) zAntA--ahiMsA yA jIvadayA( jayaNA )rUpI dharma teA sahu mAne che. ApaNA jainadharmamAM ethI adhikatA zI ? '' "" kAntA--kevala "dayA dayA peAkAravAthI kazuM vaLatu nathI. sahune ApaNA Atma samAna lekhI, keAine du:kha-saMtApaupaje evuM na karavAmAM ja kharuM DahApaNa che. DahApaNa vagaranI dayA nahiM jevI che. zAntA--udAharaNa ApI tamAruM kathana sAbita kare. kAntA--game te prANInA jIva mace ema ApaNe icchIe ane tema karatAM ApaNe kaSTa sahana karavu paDe teA karIe emAM kaMi khATu nathI. paraMtu keTalAeka leAke gAya pramukha kAi pazune kasAi jevAnA hAthathI bacAvavA jatAM te kasAi pramukhaneA prANa lai le te te yukta kahevAya ? na kahevAya. te kasAine kAi rIte samajAvI-paTAvI-rAjI karIne gAya pramukhane sukhe bacAvI zakAya, paNa te na ja samaje te sAmAne prANa levA na ja Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 264 ] zrI kapUravijayajI ghaTe. kharI icchAzakti ja hAya tA peAtAnA prANa jatA karIne sAmAnuM dila pIgaLAvI gAya pramukhane bacAvI levAya; emAM ja kharuM DahApaNu ane e ja DahApaNabharI dayA lekhAya. zAntA--keTalAeka leAkeA sApa, vIMchI vigere tathA du:khI thatA mAMdA ke vRddha nakAmA jAnavarA vigerene mArI nAMkhavAnuM kahe che, temAM kAMi lAbha haze? kAntA--nahiM ja, jema ApaNA kAi snehI-saMbaMdhIne evI dazAmAM te vizeSa sukhazAnti yA ArAma ja ApavA icchIe, tema tevA du:khI jIvAne paNa eve vakhate sukhazAnti ja ApavA ghaTe, meAtanuM anatu du:kha upajAvavuM na ghaTe. zAntA--e darekanA jIva bacAvI emane abhaya athavA ArAma ApavAthI zeA lAbha ? kAntA--jIvamAtrane abhaya ApavAthI ApaNe abhaya thaie. zAntA--e mATe thADAMka zAsrapramANa batAve. kAntA--" game tevAM ane game teTalA anya dAnA devA karatAM abhayadAna vadhI jAya che, jIvatadAna devA jevuM bIjuM eke dAna nathI" " dayA nadI eTA vistAramAM vahetI hoya tyAM sudhI ja saghaLA dharma zAlI nIkaLe che. jyAre dayA nAbUda thai jAya che, tyAre dhama te| ApeAApa alepa-adRzya thaI jAya che," 66 dayA ja dharmanI mAtA che ne dharmanuM rakSaNa tathA pASaNa karanArI che. tema ja ekAnta sukha-zAntine Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 265 ] ApanArI dayA-jayanuM ja che" "sarve jIvone svaAtmA samAna samabhAve jenAra e zAnata dAnta AtmA pApakarma bAMdhate nathI-pApathI lepAtA nathI. uparokta aneka pramANavA aneka zAstramAM ApelAM najare paDe che. zAtA-tyAre to koIne duHkha nahi paNa sukha ApavA sAvadhAnapaNe vartavAthI ja ApaNe duHkha mAtrane TALI sukha pAmI zakIe zuM? ema ja hoya to ApaNe halanacalanAdika paNa zI rIte karavI ? kAntA-halanacalana, khAnapAna, bhASaNa, zayanAdika dareka kriyA karatAM koI jIvane nAhaka nukazAna na pahoMce tema sAvadhAnatAthI vartavuM joIe. nahi te jarUra pApakarma lAge ja ane tenA kaDavAM phaLa avazya jogavavAM paDe ja, tethI ja ApaNuM katipata svArthanI khAtara sukhazIlatAthI kaI jIvane du:kha yA pratikULatA upaje evuM na ja karavuM ghaTe, kemake evuM duHkha yA pratikULatA ApaNane koI upajAve te catuM nathI, te bIjAne kema ja ruce ? sukha ke sAnukULatA jema ApaNane game che tema bIjAne paNa game ja, ema samajI sahune sukha-zAnti upajAvavA sAvadhAna rahevuM ghaTe. anya jIvone sukha-zAtimAM svArthavaza aMtarAya karavAthI tevuM ja mAThuM aMtarAya karma baMdhAya che ane tenuM mAThuM phaLa bhegavavuM paDe che, ema jJAnI anubhavI jane kahe che, Itizama. [ rai. dha. pra. pu. 37, pR. 26 ] Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 266 ] zrI karavijayajI DahApaNabharI krayA sabaMdhI saMvAda, zAntA--jIvadayAnA jayaNAnA kharA lAbha zI rIte maLe ? kAntA--dayA ke jayaNAnuM svarUpa sArI rIte samajIne pALavAthI. zAntA--tame e zA AdhAre kahI zakeA che ? '' pachI kare kAntA--"pama nALa to cA " eTale paheluM " jJAna ane pachI dayA athavA " pahelu` jANI kiriyA, te paramAratha sukhanA dariyA, " vacane aneka sthaLe jovAmAM Ave che tethI. evA sUkata "" zAntA--samyagajJAna ne samyak zraddhA hAya chatAM karaNI karI na zakatA hoya ane ekalI kriyA samyagajJAna ne zraddhA vagara ja karatA hAya te emAM zreSTha kANu ? kAntA--kharA jJAna ne zraddhA vagaranI ekalI karaNI meAkSasAdhaka nahi paNa kaSTarUpa lekhAya che. ane cAritrarUpa karaNI vagaranAM sabhyajJAnadana pariNAme ghaNAM ja hitasAdhaka hAvAthI zreSTha che. te jarUra saccAritrane kheMcI lAve che. zAntA--tyAre meAkSaphaLa meLavavA mATe tA sabhyajJAna, zraddhA sAthe kharA cAritra( sayamakaraNI )nI paNa jarUra kharI ? kAntA--hA, sAcI samaja sAthe saMyamakaraNIvaDe ja meAkSaphaLa maLI zake che. sAcI samaja vagaranI ekalI kriyA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ ra67 ] jaDa-AMdhaLI che ane kharI karaNuM vagaranuM ekaluM jJAna luMpAMgaLuM che. jJAna ane karaNa sAthe maLatAM dhAryuM phaLa Ape che. zAntA-tyAre te jIvadayA yA jayaNAnA svarUpanuM rahasya prathama jANavuM jarUranuM che. te vagara kadAca ADe raste caDhI javAya. kAtA-1 dravyadayA, 2 bhAvadayA, 3 svadayA, 4 paradayA, 5 svarUpadayA, 6 hetudayA, 7 nizcayadayA, 8 vyavahAradayA, 9 anubaMdhadayA, ema enA aneka bheda samajavA gya che. zAtA-- e bhedo jarA spaSTatAthI samajA. kAntA-1 IndriyAdika dravyaprANanI rakSA karavI. te dravyadayA. 2 jJAna, darzana, cAritrAdika bhAvaprANanI rakSA karavI te bhAvadayA, 3 pitAnA dravyabhAvaprANanI rakSA te svadayA. 4 ane parAyA prANanI rakSA te paradayA. 5 aMtaranA bhAva ke lakSa vagara kevaLa dekhAva mAtra dravyaprANanI rakSA te svarUpadayA. 6 je koI zubha upakaraNAdikane yathAsthAne sadupayoga karavAthI svapara prANanI rakSA thAya te hetudayA, 7 je potAnA dravyabhAvaprANarakSA te nizcayadayA. 8 je parAyA prANanI rakSA te vyavahAradayA. 9 ane sarvajJa-vitarAga prabhunI AjJAne anulakSI zubha bhAvathI je karAya te anubaMdhadayA. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 268] zrI kapUravijayajI . e rIte jema jIvadayA yA jayaNAnA keTalAeka bheda kahyA, temaja jIvahiMsAnA bheda paNa samajI levA. zAntA-uparanA jIvadayA ke jayaNAnA bheda jANune zuM karavuM ? kAtA-jANIne AdaravA lAyaka AdaravuM, ne tajavA lAyaka tajavuM, "jJAna eTale sAcI samaja, tenuM phaLa-pariNAma viratirUpa kaheluM che. " dravyadayA ane vyavahAradayA paNa AdaravI kharI, paraMtu tenI sAthe bhAvadayA ne nizcayadayAnuM kharuM sAdhya lakSa bahAra rAkhavuM nahiM jarUra lakSamAM rAkhavuM. dravya ke vyavahAra karazuM bhAva ke nizcayane pedA karavA mATe ane tenI rakSA ke vRddhi mATe thAya te ja hitarUpa che. zAntA-svadayA ane bhAvadayA ke nizcayadayAne jarA spaSTa karaze. kAntA-zrImad yavijayajI mahArAja kahe che ke- svadayA viNa padayA, karavI kavaNa prakAre ?" eTale sva AtmA je jJAna, darzana, cAritra ane vIryarUpa che tenI rakSA ke vRddhi thAya tevI bhAva yA nizcayadayAnA lakSa vagara para jIvanI dravya ke vyavahAradayA zI rIte karavI ? karavAthI phaLapariNAma paNa zuM ? mokSasAdhaka te nahiM ja. zuddha jJAna, darzana, cAritrAdika AtmaguNanI rakSA ke puSTi karavAthI ja anukrame kharo mokSa thaI zake, te vagaranI kaNakaraNIvaDe bahu te svarga pramukhanA kSaNika sukha maLe tethI zuM vaLe ? ethI ja dAna, zIla, tapa ane sAmAyikAdika game te dhamakaraNa karatAM ApaNuM lakSa kevaLajJAnAdika AtmaguNanI rakSA ne puSTinuM ja hovuM Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 269 ] joIe. ethI ja kalyANa sulabhya che. AvI sanmati jJAnI gurunI kRpAprasAdIthI bahu bhavyAtmAone prApta thAo. Itiza. [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 22.] pApathI pApa vadhe che ane puNyathI pApa ghaTe che athavA anAcArathI anAcAra vadhe che; paNa sadAcArathI anAcAra TaLe che. samRtikA kahe che ke "bhAryA pApa kare te bhartArane " "ziSya pApa kare te gurune" "prajA pApa kare te rAjAne " rAjA pApa kare te purohitane lAge che." e smRtionAM vacane sujJajanoe vicAravA jevI che. enuM rahasya samajI laI, pitAnA vartanamAM utArI, anya subhaga- bhAgI janone te yathArtha samajAvI temanA vartanamAM utAravA gya che. tathAprakAranA vyAjabI aMkuza vagara niraMkuza sthitimAM rahetAM strI svecchAcArI, kAmAtura, madonmatta bane, kheTe mArge doravAI jatAM mAtapitArUpa ubhaya kuLane lAMchana-DAgha-kalaMka lAge evAM kAma (kukarma ) karavA pravarte e ughADuM che. tethI ja game tevI avasthAmAM tenA upara egya niyaMtraNa rAkhavuM ja ghaTe. pati, putra ke pitAdikane tene koI prasaMge pitAnI ucita pharaja samajI pramAdarahita-sAvadhAnapaNe te pharaja bajAvavI ghaTe, nahi te tenI sAthe pote paNa upekSA karavAthI pApavaDe kharaDAya che. ethI UlaTuM jyAM dharmazikSaNa sadA ya saMbhALathI apAya che ane jyAM dareka mAtA, putrI ke putravadhumAM sadAcAra ja Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 270 ] zrI karavijayajI pravartI rahe che, te saddabhAgI kuTuMbane puNya, yaza sarvatra prasare che ane te sarvataH sukhI thAya che. je sabhAgI ziSya sugurunI hitazikSAne lakSapUrvaka AdarI tapasaMyamane khare mArga seve che, te suyaza sAthe sarvatra sukhasaMpadA pAme che; paNa je ulUMTha paNe suguruvacana-aMkuzane avagaNI, madAdha svecchAcAre pharatA rahI, ruDA tapa saMyama AcArathI bhraSTa thaI jAya che temanA kharekhara Akhare bhaMDA hAla ja thAya che. tevA kuziSyone je mehavaza guru paMpALe che, to teo paNa pApanI puSTi karI durgatinA ja bhAgI bane che. sunItirItithI prajAnuM rakSaNa-pAlana karI tene samRddha banAvI prajAnA manane raMjita karanAro kharo rAjA lekhAya che. evA sugya rAjAnA zAsanane mAna ApI vaphAdAra rahenArI prajAja kharI unnati sAdhI sukhI thaI zake che. te je mojazokhamAM paDI niraMkuzapaNe pApa-anIti Adare che ane evAM pApavyasanathI prerAI rAjA prajAne bacAvavA kazuM karato nathI, te rAjA prajA banI bUrI dazA thAya che. je dharmaguru anyane dharmabodha ApI tene khare mArge doravAmAM pramAda kare to te paNu pApabhAgI thavA pAme che. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 264] - Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 271 ] jayA ane vijyA e be bahene vacce thayela tattvavicAraNuM viSaye saMvAda jayA--ApaNAmAM anya prANIo karatAM adhika buddhibaLa che tenuM phaLa zuM ? vijayA-tatvane vicAra kare, kharuM-khoTuM, hitaahita, kartavyAkartavya, guNadoSa, lAbhAlAbha, bhakSyAbhaDhya, peyApeya ne gamyAgamane barAbara samajI, kharuM hitakArI kartavya AdaravuM ne ethI UlaTuM hoya te tajavA manamAM nakakI karavuM ane e ja pramANe daDhatAthI vartavAno saphaLa prayatna seva e ja buddhi pAmyAnuM uttama phaLa lekhAya che. jayA-tatva saMbaMdhI jarA paSTatAthI khulAso karo to sAruM. vijayA-tAva eTale vastunuM yathArtha svarUpa. mULa to jagamAM jIva ane ajIva e be vastuo ja che. temAM dravyabhAvaprANathI je jIve te jIva, IndriyAdika daza bAhyaprANa te dravyaprANa ane jJAna, darzana, cAritrAdika aMtaramANa te bhAvaprANu, saMsArI ane siddha ema mukhya be prakAranA ja che. cAra gatinA cha saMsArI kahevAya che, ane temAMthI taddana chUTA thayelA hoya te siddha ke mukta kahevAya che. saMsArI jIvone dravyabhAvaprANa svasva kSapazamAdi anusAre hoya che tyAre siddha-mukta che mAtra anaMta jJAnadarzanAdi bhAvaprANavALA eka sarakhAM ja hoya che, e ja emanuM lakSaNa che. ethI UlaTuM lakSaNa jaDa ajIvanuM che. ajIva paNa rUpI ane arUpI ema be prakAranA hoya che. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra72 ] zrI kapUravijayajI pudagaLa rUpI ane dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAdika arUpI jANavA. jIvAjIva be tattva uparAMta puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjara, baMdha ane mekSa, e sAta avAMtara to che. temAMthI je pratyeka AtmAne saMsAramAM jakaDI rAkhe che te pApAdika tattva tajavA lAyaka che ane je saMvarAdika tatva bhavyAtmAone saMsArabaMdhanathI mukta karI zake che, te avazya AdaravA lAyaka che. vaLI deva, guru ane dharma e traNa tatve samajavA lAyaka che. rAga, dveSa ane mahAdika duSTa deSa mAtra jemanA sarvathA naSTa thayA hoya te sarvajJa-vItarAga-paramAtmAdevAdhideva jANavA. ahiMsAdika mahAvratone pramAda rahita pALanArA ane sadAcArane prakAza karI bhavyAtmAone temAM sthApanArA nircatha-sAdhu janane suguru jANavA tathA samyaga darzana, jJAna, cAritrarUpa athavA dAna, zIla, tapa, bhAva5 athavA sAdhu ke gRhastha egya vyavahAravaDe je anaMta jJAnAdika nizcaya-dharma pAmI zakAya te sarvajJa-sarvadazI kathita dharma hovAthI kalyANakArI jANe pramAda rahita AdaravA yogya che. jayA-daza daSTAte durlabha manuSyabhavAdi susAmagrI pAmyAnuM zuM phaLa che? zuM karavAthI enI sArthakatA-saphaLatA thaI zake che? vijayA-svabuddhibaLathI hitAhitane nizcaya karI lahIne yathAzakti-zaktine pavyA vagara trata-niyama AdaravA ane te vrata-niyamAdikane pramAda rahita sAvadhAnatAthI pALavAM, e A amUlya mAnava bhavAdika durlabha sAmagrI pAmyAnuM phaLa che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha, [ 273 ] jayA-vrata-niyamarUpI cAritranA pAye zI rIte nAkhave joie vijayA--nyAya, nIti ne pramANikatAthI nirdoSa prAya vyavasAyavaDe AjIvikA calAvavI, vinaya ne vivekabharyA vartanathI kuTuba pAlana karavuM. kAma, krodha, moha, mada, harSa ane ahukAra e cha zatrune dAbavA ityAdi ityAdi mArgAnusArIpaNAnA pAMtrIza lakSaNA guNA, tathA ga MbhIratA, kRtajJatA, kAryadakSatA ( cakAratA ) ane paropakArarasikatAdika dharmaprApti mATe jarUranA ekavIza guNA meLavavA bhAre kALajI rAkhavI. aparAdhInuM paNa ahita karavA mana na thAya, game evA sAMsArika sukhathI virakta rahI mokSa bhaNI ja sthira lakSa baMdhAya, ityAdi lakSaNavALu sakita ratna sAcavaTathI meLavI bhAre kALajIthI tenu rakSaNa karavAmAM Ave, e rIte kharA pAye nAMkhavA ane tenA upara sAdhu ke gRhastha ( zrAvaka ) yogya tarUpa imArata caNuvI ghaTe. jayA--e hetu pAra pADavA kevI rIte zarUAta karavI joie? vijayA--zuddha deva, guru, dharmAMnu kharuM' Adarza jIvana najara samIpa AgaLa rAkhI, tevA thavA mATe tuccha viSayavAsanA tajI, sAta prakAranI zuddhi sAcavIne temanI sevA-upAsanA pUrNa premabhaktithI karavA kAyamane mATe lakSa rAkhavu. jayA----e sAta prakAranI zuddhinI kaMika samaja kRpA karIne ApI kRtArtha karA. vijayA--1 zarIrazuddhi, 2 vastrazuddhi, 3 cittazuddhi, 4 18 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 274 ] zrI kapUravijayajI bhUmikAzuddhi, pa pUjopagaraNazuddhi, 6 dravyazuddhi te nyAyapArjita dravya ane 7 vidhizuddhi. e sAta prakAranI zuddhi sadA ya sAcavIne ja deva, guru, saMgha, sAdharmika ( tIrtha ) bhakti dhrusita bhAvathI karavI ghaTe. jayA--mahena ! AjakAla AmAM bhAre gATALA vaLatA jaNAya che tenuM kema ? vijayA--evI badhI bhraSTatA-malinatA dUra TALavA jarUra cIvaTa rAkhavI joie. jayA--puNyayeAge paisA pAmyAnuM phaLa zuM? khAvApIvA ke ezaArAmamAM ja vAparavA e ? vijayA--nahi ja. sAre ThekANe tane vivekathI upayega karavA ghaTe, ethI anaMtA 'lAbha maLe che. paise hAvA chatAM kRpaNutA karanAra peAtAnuM ja bagADe che. udAra dila rAkhavAthI ja peAtAnu sudhArI zake che. jayA--bahena ! vAcAzakti pAmyAnuM phaLa zuM? vijayA--jIbhane kALa-kabajAmAM rAkhIne svapara(aneka)nu hita-sukha-kalyANa thAya evuM miSTa ne DahApaNabharyuM, kazA virodha vagaranu ja vicArIne khelavuM e ja bIjA aneka prANIe karatAM zreSTha vacanabaLa pAmyAnuM suMdara, kalyANakArI phaLa lekhI zakAya. AjakAla khelavA cAlavAmAM ghaTatA vivekazu khelavuM ne zuM na khelavuM, kyAre kevI sabhyatA rAkhIne keTalu khelavu', e viveka lagabhaga bhUlAi-bhUMsAi gayA che ane jayA--mahena ! Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ ra75 ] viSayakaSAyavaza svArthodha banI jema Ave tema mugdha bhAIbahene bharaDI nAMkhe che, arthahIna, projana vagara bakyA kare che, athavA anarthakArI vacanevaDe kaleza, kaMkAsa ke vairavirodha upajAve che, jenuM bhAre aniSTa pariNAma ahIM ja Ave che, te pachI parabhavamAM kevAM mAThAM phaLa bhegavavA paDatAM haze te kahe. vijayA-jayAbahena ! ahIM je kaMIka aniSTa pariNAma AvatAM jaNAya che te parabhavamAM bhegavavA paDatAM mahAmAThAM phaLanI vAnagI mAtra heI te ahIM karatAM ghaNagaNuM kaDavAM samajI levAM joIe. evA aniSTa pariNAmathI sadaMtara bacI javA IcchatA bhAIbahenoe potAnAM mana, vacana, kAyA ke vicAra, vANI ne AcAra upara ThIka saMyama ke nigraha rAkhatAM zIkhavuM joIe. temanI viSamatA yA vakatA TALI samAnatA yA saralatA AdaravI joIe. malinatA dUra karI pavitratA dAkhala karavI joIe. madhurI vINAnA daDha vyavasthita tAranI peThe potAnAM vicAra, vANuM ne AcAranI ekatA-samAnatA-vyavasthitatA sAthe pavitratA jALavI rAkhavAthI ja svaparanuM hita sAdhI zakAya che, ethI ja unnati thAya che, ne anyathA avanati thavA pAme che. jayA-jI svecchAcAra yA svachaMdatAthI pApAcaraNa karyA kare che, tenuM ochAmAM ochuM ne vadhAremAM vadhAre keTalA gaNuM kaDavuM phaLa temane vaheluM beDuM bhegavavuM paDatuM haze ? | vijayA-ochAmAM ochuM dazagaNuM ane te pApa je tIvra bhAve khUba rAcImAcIne karavAmAM Ave te sagaNuM, hajAragaNuM ema vadhatuM kaDavuM phaLa-pariNAma pitAnI mAThI Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 276 ] zrI kapUravijayajI karaNI mujaba bhogavavuM paDe che. ethI ja pApakarmIthI DaratAM rahevuM ne dhakaraNImAM ujamALa rahevu ke jethI anukrame du:kha mAtraneA nAza thAya ane sukhazAnti saheje AvI maLe. itizama. [ jai. dha. pra. pu. 37, pR. 265 ] kaccha-kAThiyAvADa tathA gujarAta Adi nivAsI jaina AgevAnAe have jaldI jAgrata thai jaDa cAlI rahelI duSTa jaDatAne dUra karI devAnI bhAre jarUra. atyAre AkhA hiMdamAM asahakAranI hIlacAla cAlI rahI che. temAM hiMdu ane musalamAnA vigere ekasaMpathI bhAga lai rahyA che. AmAM thADAeka bhAga virodhI pakSane maLatA paNa jaNAya che. Ama chatAM asahakAranA mukhya agarUpa ane AkhA hindune parAdhInatAmAMthI chUTavAnI cAvIrUpa svadezInI hIlacAla khakha jozabhera cAlI rahI che, Arthika dRSTie A hIlacAla jeTalI lAbhadAyaka che teTalI ja te dayA-dharmanI dRSTie paNa lAbhakArI ja che, ema svabuddhibaLathI samajI zakanArA ApaNAmAMnA kaIka navajuvAnA temAM svarasathI joDAyA che ane khIjA aneka joDAtA jAya che. videzI vastuonA mAhathI AkhA hindunI pAyamAlI thayelI je samajyA che, temane videzI vastue tajI svadezI AdaratAM muzkelI naDatI nathI. te tA jAte svadezI banI bIjA aneka svajana kuTuMbIone paNa peAtAnA jIvatAjAgatA dAkhalAthI videzInA lAgele mehu tajAvI zake che. sA karatAM mALa vidyAthIvarga upara AnI w Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 277 ] asara sArI thaI che, ane bALa vidyAthIone bahALe bhAge zuddha svadezI khAdI jevA sAdA poSAkamAM sajaja thayelA joI bIjA navajuvAna, AdheDa ane vRddhavayanA bhAIbahene upara tenI sArI asara thavA pAme che, tema chatAM haju sudhI ghaNAeka AdheDa ane vRddha vayanA bhAIo AvI lAbhakArI upagI hIlacAlathI taddana alaga rahelA jaNAya che. jyAre bhAIonI ja sthiti AvI zocanIya che tyAre jemane dezahitanI kazI ruDI hIlacAlamAM bhAga levAdevAne avakAza ja ocho rahe che tevI bahene zuddha svadezInuM mahatva jaladI zI rIte samajIne teno Adara kare ? te paNa keTalIeka udAra dilavALI viduSI bahenanA athAga parizramathI sArI AzA bAMdhI zakAya che. AvA dezahitanA kAryamAM kaMTakanI peThe viSNakAraka jananA aniSTa AcaraNathI ja sahune cetatA rahevAnI jarUra che. tenI malina asara ApaNuM upara na thAya tevI saMbhALa rAkhavI joIe ane banI zake teTalI tvarAthI videzI vastrAdika vastuo uparano moha tajI daI zuddha svadezIne Adara karatAM thaI rahevuM joIe ane anya svajanAdikane paNa videzIno lAgela meha tajavA hetusara zAntithI samajAvavA joIe. saMbhava che ke Ama paddhatisara kArya karavAthI vadhAre saralatA thavA pAmaze. ane sai saheje videzIne meha tajI svadezIne Adaraze. tathA prakAranI vyavahArika, naitika ane dhArmika keLavaNInI bhAre khAmIne lIdhe ApaNe samAjamAM ghaNuM jaDatA-maMdatA pesI gaI che, te dUra karavA duraMdezI vAparI ApaNuM hitasvI Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra78 ] zrI kapUravijyajI AgevAno ApaNane lAyaka je je zakya upAya batAve te AdaravA AnAkAnI nahiM karatAM, te khaMtathI AdarI ApaNuM ane dezanuM dAridraya dUra karavA, yathAzakti ane yathAmati zubha prayatna karavA cUkavuM joIe nahi. thoDAka varSo pahelAM ghaNuM eka sAdhane ApaNane svAdhIna hatAM. te badhA parataMtratAnI beDImAM jakaDAvAthI ane tenuM bhAna sarakhuM (kharI svataMtratA ke svajAtinuM bhAna sarakhuM) dhIre dhIre bhuMsAI javAthI, temaja adhikAdhika sukha-lapaTa, svachaMdI banI javAthI ApaNe jAte ja gumAvI dIdhAM. te pAchAM AdarI sajIvana karyo ja chUTake thavAne, tyAre ja ApaNe parAdhInatAnI beDIne teDI kharI svataMtratAnAM darzana karI zakavAnA. juo, tamane svataMtratA ane svamAna ja hAlAM lAgatAM hoya te te meLavavAne khare mArga samajIne DahApaNathI Adara ke jethI vadhAre lAMbA vakhata sudhI parataMtratA ane apamAna tamAre sahana karavA paDe nahi. videzI vastrane meha utAravAmAM phAvyA eTale bIjI evI ja kaMika bInajarUrI mehaka vastuone moha paNa saheje choDI zakAze. ethI tamAruM jIvana ochuM kharcALa, sAdu ne sukhI banaze ane svaparanuM kharuM hita adhika pramANamAM karI zakazo. e tamane ruce che? "ce te ja pace." tame sAcA dilathI khare raste cAle ne sukhI thAo. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 27, pR. 221] Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 279 ] sUkta pado saMkSipta vyAkhyA sahita subhASita vacane sAmAiyaposahasaMThiyassa, jIvassa jAi jo kaalo| so saphalo bodhavvo, seso saMsAraphalaheu // 1 // vyAkhyA-sAmAyika ane paiSadha madhye samabhAve rahenAra jIvano je kALa utsAha-prasannatAthI vyatIta thAya che te saphaLasArthaka samaja ane bAkIne vakhata te bhavabhramaNa hetuka jANa. narasyAbharaNaM rUpaM, rUpasyAbharaNaM gunnH| guNasyAbharaNaM jJAna, jJAnasyAbharaNaM kSamA // 2 // vyAkhyA-rUpa-saMdarya e manuSyanI zobhA che, rUpanI zobhA guNa che, guNanI zobhA rUpa jJAna che ane jJAnanI zobhA kSamA, mRdutA-namratA, saralatAdika che. kSamA e manuSyAdikane eka bIjA sAthe sAMdhavA mATe suvarNanI sAMkaLa che ane hadayane pavitra karanArI devagaMgA che. kSamA kharA vIranuM bhUSaNa che. saTTattaNassa juggo, bhaddagapagaI visesniunnmii| nayamaggaraI taha daDhuniyavayaNaTTiI viNidiThTho // 3 // vyAkhyA-1 bhadraka prakRtivaMta, 2 vizeSa nipuNa mativaMta, 3 nyAya mAge rati( ruci)vaMta, ane 4 daDhapratijJAvaMta heya te zrAvakapaNAne lAyaka bane che-e cAre guNomAM akSudratAdika 21 guNone samAveza thaI zake che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 280 ] zrI kapUravijayajI satyaM jIveSu dayA, dAnaM lajA jitendriyatvaM ca / gurubhakti: zrutamamalaM, vinayo nRNAmalaMkArAH // 4 // vyAkhyA-satya (hita-mita priya bhASaNa), sarva prANIvarga pratye dayAbhAva, udAra dilathI yathA pAtrane yathAcita devuM, lajAmaryAdA, Indrio upara nigraha, sanmArgabedhaka guru pratye zuddhapremayukta vAtsalya, nirmaLa (zaMkA rahita) jJAna ane sadgaNIne yathAcita vinaya kara, e manuSyanAM kharAM AbhUSaNa che. AvAM sUta vacane-subhASita vacane bhavyAtmA enA dharmotsAhanI abhivRddhi arthe thAe? Itiza. [ je. dha. pra. pu. 37, pR. 62 ] yAtrika baMdhuo ane bahenene nisvArthabhAve namra nivedana rUpe ati agatyanI sUcanAo bhavasAgara taravA mATe ja bhavya janee tIrthasevana karavAnuM che. temAM zatruMjaya, giranAra pramukha sthAvaratIrtha che ane uttama sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha te jaMgamatIrtharUpa che. tenI sevA-bhakti yathAvidhi karavAthI jarUra kalyANa thAya che. zarIrazuddhi, vastrazuddhi, manazuddhi, bhUmikAzuddhi, upagaraNazuddhi, dravyazuddhi ane vidhizuddhie sAta prakAranI zuddhi sahue yathAyogya sAcavIne ati AdarapUrvaka deva, guru temaja tIrthanI sevAbhakti karavAnI che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 281 ] te paNa dagdhadeSa (anya anya bAbatamAM lakSa), zUnyadeSa (upaga rAkhyA vagara), avidhideSa (astavyasta-nyUnAdhika) ane atipravRttidoSa ( hada-maryAdA mUkI gajA uparAMta karavuM te) tajIne ja karavA yogya che. deSa rahita-nidoSa karaNa tyAre ja banI zake che. devagurunA ke tIrtharAjanA darzanAdi prasaMge jatAM AvatAM koIpaNa prakAranI vikathAo (kuthalIe) karavI kevaLa anucita ja che. vikathA karavAthI svaparane potAne tathA sAmAne ) lAbhane badale nukazAna ja thAya che. ema karavAthI levAne badale devuM thAya e vicAravAnuM che. Icchita kAryamAM ja potAnuM mana parovI devuM joIe. - je kAMI karavuM te bIjAne kalAmaNa upajAvyA vagara ja karavAnuM zAstra pharamAna lakSamAM rAkhIne ja deva, guru ke tIrtha bhaktine lAbha levAno che. tethI tevA dareka prasaMge nIce jaNAvelI hakIkata jarUra lakSamAM rAkhavI. 1 bhAva-ullAsanI vRddhi thavA mATe deva, guru ke tIrthanAM darzanAdi karavA jatAM vATamAM jayaNa sacavAya, jIvavirAdhanA na thAya ane zAstrAsnAya paLe tevI rIte ThIka sUrya-prakAza thaye chate, nIce daSTi rAkhIne ja cAlavuM. khAsa kAraNa vagara gADImAM ke DeLImAM besavuM nahi. 2 upara jaNAvyA mujaba zarIranI ane vastranI zuddhi sAcavI manane ekAgra karavuM. manane jyAM tyAM dorAvA devuM nahi. tene zubha dhyAnamAM ja joDI rAkhavuM. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 282 ] zrI kapUravijayajI 3 mAmAM jatAM je keAi AtmAthI sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA maLe temane guNunA bahumAnapUrvaka ucita praNAmAdi karavA cUkavuM niha. 4 mALa, glAna, vRddha, tapasvI sAdhu pramukhanuM ceAgya sanmAna karavu, ane temane zAtA upaje evI vizrAmaNA-vaiyA vacce paNa karavI. 5 jinacaitya, caraNapAdukA pramukhane namaskAra,di vaDe yathAcita vinaya karavA bhUlavuM nahi. 6 deva, guru, tItha pramukhanI kAIpaNa prakAre AzAtanA na thAya tevuM lakSa rAkhavuM ane kAMi AzAtanA thayelI dekhAya te te dUra karavI--karAvavI. 7 rAga, dveSa, kaSAya dUra karavA jatAM tevA pavitra sthAnane aviveka AcaraNathI temaja rAga, dveSAdika deSa pedA thAya ane vadhe ema teA na ja karavuM; kemake pavitra ( tIrtha ) sthAne lAgela dASa vajralepa tulya thAya che. 8 jema ApaNA vicAra, vANI ane AcAra sudhare-pavitra thAya tema lakSa rAkhI pravarttavuM, paNa svaccha MdapaNuM Adaravu nahi. 9 jema bane tema indriyAne lagAmamAM rAkhI svAcita hitakArya karavuM. temane sAva meAkaLI teA na ja mUkavI. 10 sahu keAIne nija AtmA samAna lekhI nirmaLa pari NAma rAkhavA. 11 ni`La zraddhA (samakita ) sahita tapa, japa, vrata, niyama Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha. [ 283 ] karavAmAM Adhaka AdaravaMta thavuM. sukhazIlapaNuM-kAyarapaNuM tajI zuravIra banavuM. chatI zakti gopavI nahi; kemake pharI pharI suga maLavo durlabha ja che. 12 dareka dharmakaraNa karavAnA hetu pramukha gurugamya samajI, teno Adara karavA pitAnI yogyatA saMbaMdhI saMmati meLavI, AjJAnusAre pravRti karAya tevuM lakSa rAkhavuM. svayegyatA mujaba yathAvidhi karelI karaNa ja lekhe thaI zake che. 13 arihaMta prabhuno anaMta upakAra vicArIne temanI dravyabhAvathI pUjA-bhakti svazakti anusAre karavI, karAvavI ane tene anumodavI. (vIrya gopavavuM nahiM). 14 paMcaprakArI, aSTaprakArI, sattaraprakArI, ekavIzaprakArI, adRzataprakArI (aSTottarI) pramukha dravyapUjA paikI pitAnAthI banI zake te prabhupUjA AdarathI karavI. svanyAyedravyanI saphaLatA karavA e vihita mArga che. 15 pavitra tIrtha jaLa, zItaLa caMdana, ane sAcA tAjAM sugaMdhI puSpavaDe prabhunI aMgapUjA tathA khuzabodAra dhUpa, dIpaka, akSata, naivedya ane sarasa phaLavaDe agrapUjA karavAthI aSTaprakArI pUjA kahevAya che, ane e bhAva sAhata karanArA suguNa bhAIe ane bahene ethI anupama lAbha meLavI zake che. 16 arihaMta prabhunA uttama AlaMbana yege ukta aSTaprakArI pUjAvaDe anukrame svadeSazuddhi, kaSAyazAnti, cittaprasannatA, su. vAsanA, samyajJAna-prakAza, nirmaLa zraddhA, manaIndriyajaya ane Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 284] zrI karkharavijayajI akSayapada-mekSanI prApti thaI zake che. AvA pavitra hetuthI ja prabhupUjA karavAnI che. 17 dravyapUjA thaI rahyAbAda, prabhu sanmukha daSTi rAkhIne, gaMbhIra ane madhura zabdadhvani yukta udAra athavALAM caiityavaMdana, stuti, stavanAdika karavArUpa bhAvapUjA karI chevaTe "jaya viyarAya" nA pATharUpe prabhuprArthanA karavI. A badhI karaNI mana, vacana, kAyAnI ekAgratA rAkhIne ja karavAnI che. e karavAthI lakattara-pradhAna padanI prApti thaI zake che. 18 prabhunA guNamAM lInatA thavA mATe, pramAda rahita, yAcita gamudrAdikamAM Adara rAkhI, ApaNAthI guNAdhika (gurupramukha)ne AgaLa karI, vinaya-bahumAna sAcavI, zAntacittathI, cityavaMdanAdika karavuM. manamAM koI paNa prakAre vyagratA thavA devI nahi. 19 upara kahelo Azaya samajyA vagara, jema Ave tema viveka rahita, gurupramukha vaDIlanI AgaLa besI, meTA ghAMTA pADI, bIjAnA dhyAnamAM aMtarAya paDe ema, betAla, azuddha stavanAdi bolavAnI Teva paDI hoya te tajavI joIe ane mIThA dhImAM rAge zuddha belatAM zIkhavuM joIe. 20 dravyabhAva pUjA karIne paNa pitAnA AtmAne ja jagADavAno che. mada, viSaya, kaSAya, nidrA-ALasa ane vikathAdi pramAdaSathI potAne ja mukta karavAnuM che. tema karavAnA pavitra lakSathI ja kalyANa thaI zake che, anyathA kalyANa thavuM muzkela che. 21 vaparane bhAva-ullAsa pragaTe teTalA pUrata dravya Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 285 ] pUjAmAM lakSa sahita ja vakhata vitAvavA gya che. lakSa vagara vyatIta karelo vakhata nakAme jAya che. avidhiSa te jema bane tema tajavA ane vidhino Adara karavA jarUra khapI thavuM e sujJa janene ucita che. 22 aMgaracanA (AMgI) karatAM, phUlanI kAcI kaLI, vAsI, bagaDelA, nIce paDI gayelAM, malina vastrAdika vaDe ANelAM ane jIvajaMtuvALA phUla ke tevAM phUlanI mALA prabhubhaktimAM nahi vAparatAM, uttama prakAranAM zuddha phUla tema ja tevAM ja phUlanI mALA vAparavI. te paNa sAyavatI ghezyA vagara ja kAcA sutaranI DhIlI gAMTha daIne ja taiyAra karelI hoya tevI jayaNAthI guMthelI phUlanI mALA prabhunA kaMThe sthApI zakAya. somavatI ghoMcelAM phUlano hAra prabhu upara caDAvavAno rivAja AjakAla aNasamajathI vadhI gayela dekhAya che, te bilakula pasaMda karavA jevo nathI, kemake temAM jinAjJAnuM ullaMghana che. ApaNu karatAM vadhAre sukumALa evA pupanA jIvane ethI keTalI badhI kalAmaNa thatI haze? tene khyAla karavAmAM Avaze to e rivAja saheje dUra thaI zakaze. potAnA prANanI jevA anyanA prANa samajanArane vadhAre kahevuM paDe nahi. 23 phUlanI pAMkhaDIo paNa chUTI karI nAMkhavI nahi, tema ja tene pagataLe kacaravI nahi, te pachI sAyanI tIkSma aNa. vatI tenuM chedanabhedana to kema ja karAya ? chedanabhedana karelA phUlahAra caDhAvavA te karatAM zuddha ane sarasa phUle chuTA chuTAM jema zenika lAge tema prabhunA aMga upara goThavI devA vadhAre uttama lAbhakAraka ane AnaMdadAyaka hovAthI hitakArI Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 286 ] zrI kapUravijayajI samajAya che, te sahue lakSamAM rAkhavuM. vidhi sahita karelI bhakti ja lekhe thAya che. AjJAmAM ja dharma che. 24 bIjA divase nirmAlya thayelAM kula ke phUlamALa jema tema jyAM tyAM pheMkI devA nahiM, te badhAM ya jALavIne morapIMchavatI utArI laI evAM sthaLe rAkhavAM ke jyAM te kacarAya nahiM. tema ja temAM cUMTI rahelA kaI paNa trasajIvane tApa-taDakAdikathI vyathA thAya nahi. havaNanI kuMDImAM te te nAMkhavA ja nahiM; judAM ja rAkhavAM. snAtra pUjA prasaMge paNa e vAta lakSagata rAkhavI. 25 jema jema jayaNA adhika paLe tema tema te pALavA dareka bhakti prasaMge khUba lakSa rAkhavuM ane bhaktirasika bhAIbahenanuM dila duHkhAya evuM kaMIpaNa nahiM karatAM temanuM mana prasanna thAya evuM ja pavitra AcaraNa karavuM. darzana, vaMdana ke pUjA karatAM eka bIjA upara dhakkAdhakakI karavI nahi, paNa anukULa samaya (taka) maLatAM sudhI koIeka ekAta sthaLamAM UbhA rahI prabhunuM dhyAna dharavuM. rada bhaktimAMthI nivRtta thatAM ja sAMsArika kAmamAM raMgAI javuM nahi. je bhaktino rasa AsvAda (anubhava) barAbara karyo ja hoya te tenI khumArI ekAeka utarI jatI nathI; te pachI paNa keTalAka vakhata sudhI TakI rahe che. te ( anubhava)nuM sukha te kharekhara anubhavI ja jANI zake che. zuddha-sarala hadayavALA zraddhAvaMta premALa bhaktajanane ja pramAda rahita bhaktimArgamAM pravartatAM e anubhava (rasa AsvAda) prApta thaI zake che. hadayazuddhi karavAnI te khAsa jarUra ja che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 87 ] 27 jema mora meghane dekhI, cakora caMdrane dekhI ane satI nija patine dekhI rAjI-AnaMdita thAya che, tema bhaktirasika ane zuddha-zraddhAnaMta bhavyajane paNa zuddha deva, guru ane sAdharmika janone nirakhI AnaMdita thAya che-nijanetrayugalane saphaLa-sArthaka mAne che. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 32, pR. 371. ] AtmAthI janoe lakSamAM levA yogya keTalAMeka hitavacano 1 jyAM guNIjanene nivAsa hoya, satya-pramANika vyavahAra cAlato hoya, pavitratA sacavAtI hoya ane pratiSThA vadhatI hoya, tema ja aneka apUrva guNone lAbha maLato hoya evA zubha sthAnamAM ja buddhizALI janoe pitAno vAsa kare-tyAM ja vasavuM. 2 janma-maraNAdi sUtaka prasaMge tathA grahaNa samaye, aneka avAdhyAya samaye ane tevA ja asvAdhyAyavALA sthaLe bhaNavuM nahi. (vivekavilAsa 8-125) 3 zAstra anurAga (prema), Arogya, vinaya, udyama ane buddhibaLa e pAMca jJAna abhyAsanAM aMtaraMga kAraNa jANavAM, tema ja sahAdhyAyI (sAthe abhyAsa karanAra), bhejana, vastra, bhaNAvanAra guru, tathA joItAM pustakono vega e pAMca abhyAsanA bAhya kAraNe jANavAM. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 288 ] zrI karavijayajI 4 pitAnI sthiti-anukULatAne anusarI je vyavasAya (dhaMdho-rojagAra) karavo paDe te pramANikapaNAthI ja karavA dRDha pratijJAvaMta thavuM ane tema karatAM je dravya-lAbha maLe tenA cAra vibhAga karavA. pahelo koza (bhaMDAra) mATe, bIje dharmakArya mATe, trIjo bhega nimitte ane je kuTuMbanA piSaNamAM vAparavA mATe. pa je upAyavaDe Azravarodha thAya-eTale karmabaMdha thatuM aTake te te upAya saMvarAthIe sevavA. kSamA, mRdutA (vinaya-namratA), saralatA ane saMtoSavaDe krodhAdika kaSAyano rodha kare, mana, vacana ane kAyamusivaDe bhegane nigraha kare; apramAdA puruSArtha sevana )vaDe pramAdane parihAra karo. virati(vrata-paccakhANa)vaDe aviratine tyAga, samya kutvavaDe mithyAtvano tyAga, cittanI sthiratAvaDe capaLatAno tyAga ane zubha dhyAnavaDe, ArtA redra dhyAnano tyAga jarUra kare. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 32, pR. 382. ] Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 289 ] svArthIdhatA tajI kharA svArthaniSTha thavAnI jarUra. " sarva: svAthavAnano'mamate no gha jo valDama: / ' sarva kAi prANI mana:kalpita svArtha sAdhI levAnI dhUnamAM macI rahelA dekhAya che. jyAMsudhI peAtAnA svArtha sAdhI levAnI garaja hAya che tyAMsudhI game tenI game teTalI ezIyALa paNa bhagave che. paNa 46 garaja sarI eTale vedya verI " peAtAnI matalaba sarI pachI kAi kAinI darakAra karatu jaNAtuM nathI. AnuM nAma svArthIdhatA, bAkI vAstavika rIte te sva eTale AtmA, tenA atha eTale prayeAjana jemAM hAya te svAtha arthAt jemAM AtmAnuM kharuM vAstavika hita samAyelu hAya te svArtha ja prazaMsanIya ane AdaraNIya che ane jemAM ethI viparIta artha samAyele! hAya arthAt jethI svahita ( Ahita ) thavAne badale UlaTuM ahita thatu hAya yA thavAnA saMbhava hoya tevA kAryamAM racyApacyA rahevu te te kevaLa svArthAMdhatA ja lekhavA yAgya che. sajjanapuruSA AvI svArthodhatA pasaMda karatA nathI. te tA uparAkta kharI svArtha niSThAne ja Adare che-svIkAre che. gRhastha--zrAvaka hA yA sAdhu hA sahu koI AtmahitaiSI janAe svakartavyaniSTha thavAnI jarUra che. je kei temAM pramAda yA zithilatA kare che te patita avasthAne prApta thatAM pariNAme upahAsyane prApta thAya che. zrImAn haribhadrasUri kaDe che ke " zAstramAM sva sva ( pAtapeAtAnA ) adhikAra yA ceAgyatAnusAre ja svAcita ka`vya karavAnI maryAdA jaNAvI che, 19 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 290 ] zrI kapUravijyajI chatAM jeo svachaMdavRttithI anyathA AcaraNa kare che temanI avadazA thavA pAme che. " sAdhujanoe zuddha sAdhumArga tarapha lakSa rAkhI vihita mArge ja cAlavuM joIe. temaNe nakAmAM gRhasthonAM cuMthaNAmAM paDI khuvAra thavuM na joIe. zuddha cAritranA khapI sAdhujanone thaDe paNa gRhasthano paricaya cAritramAM malinatA upajAvI, chevaTe nIce gabaDAvI daI, hAMsIpAtra banAvI de che. ane te vAstavika ja jaNAya che, kemake uttama prakArano dharmavyApAra tajI je nikRSTa prakArane gRhastha je mAga ApamatithI akhatyAra karavA jAya tenA evA ja hAla thavA joIe. gRhasthane paricaya eTale rAgAdika pratibaMdha. e jema jema vadhato jAya che tema tema vadhAre ne vadhAre ane helAmAM vahelI kharAbI thavA pAme che. are ! AvA anarthakArI pratibaMdhathI ke paricayathI keTalAka sAdhuo adhama dazAne pAmI aMte ubhayabhraSTa thayelA jovAmAM yA sAMbhaLavAmAM AvyA che. e vAta satya ane pragaTa chatAM ghaNA bALasAdhuo adyApi tevA duSTa paricayane tajatA nathI, gRhastha zrAvaka zrAvikAono saMsarga rAkhyA kare che ane temane temanA svArthodhatAnA kalpita mArgamAM bIjA mugdha ke mUrNa bhAIbaheno sahAya kare che, A bahu khedanI vAta che. jeo jinazAsananI unnati karavA paMca mahAvrata dhAraNa karI paMcanI sAkSIe baMdhAyelA che teo pAchA pracchannapaNe yA pragaTapaNe pUkata paricaya rAkhI aneka prakAranA duSkarma kare ane te vAtane pratyakSa ke parokSa rIte jANatAM chatAM tevA harAmI vezadhArIne yogya zikSA ApavAne badale temanA dhArelAM nIca kArya sAdhI levAmAM anya sahAya Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 291 ] bhUta thAya A kevI dhRSTatA? kevI nirlajajatA ? ane kevI nIcatA? jenazAsanamAM manuSyapaNe AvA nIca janane janma thavAne badale pazurUpe janma thayo hoya to te khedakAraka gaNAya nahi. tevAM nIca kAma karanAra ane karAvanArano janma ke niSphaLa cAlyA jAya che teno vicAra sarakhe paNa te durbhAgIene kyAMthI Ave ? A kaDavAM lakhANathI tevA nAdAna jIvane hita thavAno ocho saMbhava che, paNa tevAM nIca kArya niMdApAtra hoI, kaI rIte puSTi ApavA yogya nathI ja ema samajI, je koI tevAM nIca-niMdya kAryane puSTi ApatA aTakaze temane to A lakhANa avazya upakAraka thaI zakaze. Itizama [ je. dha. pra. pu. 32, pR. 381 ]. svapara hita-zreya-kalyANArthe bhAvanA catuSTayano samAzraya karavA bhavyAtmAo pratye samartha zAstrakArane saMkSipta paNa sArabhUta sadupadeza. parahitacintA maitrI, paraduHkhavinAzinI tathA karuNA / paraduHkhatuSTirmuditA, paradoSopekSaNamupekSA // 1 // | (zrI madrapUra vo rAjamaNe). bhAvArtha-paranuM hita-zreya kema thAya? evuM udAra manathI cintavana karavuM tenuM nAma maitrIbhAva, paranA duHkha bhaMjana karavA pUrato prayatna seva tenuM nAma karuNubhAva, paranI sukha samRddhi dekhI saMtoSa pAme te muditAbhAva ane paranA doSa dekhI cIDAI nahi jatAM samatA ghAravI te upekSAbhAva-A sarva atyaMta hitakArI jANa sadA sarvadA dharmAthI bhAIbahenae AdaravA gya hoya che. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 292 ] zrI kapUravijayajI maitrI parasmin hitadhIH samagre, bhavet pramodo guNapakSapAtaH / kRpA bhayArte pratikartumIho - pekSaiva mAdhyasthyamavAryadoSe // 2 // ( adhyAtmakalpadrume zrI munisuMdarasUri : ) maitrI bhAvA--samagra prANIvarga upara hitabuddhi rAkhavI te bhAvanA, uttama guNIjane upara tIvra guNAnurAga dhAraNa karave te prameAda ( athavA pramuditA ) bhAvanA, maraNAdika bhayathI AkuLa thayelA prANIone bacAvI levAnI AMtara icchA te kRpA yA karuNA bhAvanA ane kai rIte sudhArI na zakAya evA paranA dveSa tarapha rAgadveSa rahita madhyastha pariNAma ja rAkhavA tenu nAma upekSA bhAvanA kahevAya che. ukata bhAvanAcatuSTaya pratidina sahu sajjana bhAibahenoe vicAravA-bhAvavA yeAgya che. mAkArSIt ko'pi pApAni mA cAbhUt ko'pi dukhitaH / mucyatAM jagadapyeSA, matimaitrI nigadyate // 3 // ( zrI yogarAtre-zrImanuM hemacandrasUttva: ) bhAvA --koIpaNa prANI pApAcaraNa ma karo ! koipaNa prANI du:khI na thAe! ane jagat mAtra du:khadrathI mukata thAo ! AvI udArabhAvanA-buddhine zAstrakAra maitrIbhAva kahe che, je kharekhara AdaravA ceAgya che. sarve'pi sukhinaH santu sarve santu nirAmayAH / sarve bhadrANi pazyantu mA kazcit pApamAcaret // 4 // bhAvA--sarvakAI prANI sukha-samRddhivaMta thAo ! sarva koi prANI rAga rahita thAo ! sa kei prANI kalyANa Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 24] paraMparA pAma! ane koI paNa prANuM pApAcaraNa ma karo ! eTale pApAcaraNathI DarI tenAthI dUra rahe! Itizama. [ je. dha. pra, pu. 29, pR. 165] brahmacaryanI nava vADono TUMka sArAMza. brahmacarya vratadhArI bhAIbahenanA hita mATe pUrva mahApuruSanA vacanAnusAra. vADa pahelI. ' (1) brahmacarya vratanA rakSaNAthe nIce jaNAvyA mujaba nirdoSa sthAnamAM nivAsa karavo ane bIjA paNa batAvelA niyame, kALajIthI pALavA. jyAM strI, pazu, paMDaga-napuMsakane nivAsa hoya tyAM zIlavratadhArI puruSoe rahevuM joIe nahi, kemake tethI saheje vrata-virAdhanAne prasaMga AvI paDe che, mATe ja jyAM vasatAM kAmavikAra utpanna thavA pAme nahi evAM ja sthAna brahmacaryavratadhArI strI puruSoe rahevA mATe pasaMda karavAM joIe ane evAM nirdoSa sthAnamAM paNa brahmacaryavratanI rakSA mATe sAvadhAna rahevuM joIe. hetu-jema vRkSanI DALa upara vasato vAnara evI saMbhALathI rahe che ke tene bhUmi upara paDI javAno prasaMga na bane, jema pAMjarAmAM rahele popaTa evI saMbhALa rAkhyA kare che ke pate mAMjAranA sapATAmAM AvI na jAya, vaLI jema suMdarIstrI jaLanuM bhareluM beThuM zira para chatAM ene evI yukitathI sAcavI rAkhe che ke paDI na jAya, tema brahmavratadhArI paNa Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra94 ] zrI karavijayajI pitAnuM brahmavrata lUMTAI na jAya e pavitra hetuthI manane gopavI rAkhe che, paNa anya strIpuruSAdikane dekhI cittane caLAvatA nathI. jyAM mAMjAra vAsa hoya tyAM mUSaka-uMdaranI jAtane jokhama lAge che te rIte strI pramukhanA saMgathI brahmacaryano nAza thavAno saMbhava rahe che, mATe ja jJAnI puruSoe brahmacaryanA rakSaNa ane piSaNa mATe nirdoSa sthAnamAM ja nivAsa karavo kahe che. ema chatAM je ajJajane ApamatithI ukata AjJAnuM ullaMghana kare che te e prathama vADane bhaMga kare che. ethI anukrame viSayavAsanA-kAmabheganI IcchA jAge che, aneka prakAranI zaMkA-kaMkha upaje che, kAmavAsanA prabaLa thavAthI dhAtuvikAra thAya che jethI aneka prakAranA roga zarIramAM pragaTe che, mana viSaya-tRSNAvALuM banyuM rahe che ane tenAthI pAchuM nivata zakatuM nathI. jethI pariNAme prANI maraNAnta kaNane pAme che. pavitra brahmavratanI rakSA mATe jJAnI puruSoe upadezelI A uttama vADane ApamatithI bhaMga karatAM AvAM mAThAM pariNAma Ave che, ema samajI sujJa strIpuruSoe nija brahmavratanI rakSA mATe ukta vADanuM yathAvidha pAlana karavA pUratI kALajI rAkhavI jarUranI che. bedarakArIthI tenI virAdhanA to karavI ja nahi. vADa bIjI (2) brahmavratanI rakSA mATe mIThe vacane strI Adika samIpe kAma-kathA karavI nahi. mIThe vacane strI Adika sanmukha kAma-kathA karatAM saheje brahmavratanI virAdhanA thAya che. hetu-jema jesabaMdha cAlatA pavanathI moTA vRkSa paNa Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 295 ] paDI jAya che tema cittanI samAdhi maTADI asamAdhi pedA karanArI kAma-kathA karatAM ja kAma jAge che, te mATe tevI kAma-kathA karavI ucita nathI. liMbune dekhI dUrathI ja khaTAzavaDe DADha gaLe che ane meghano garava sAMbhaLIne jema haDakavA UchaLe che, tema strI pramukhanAM vacana sAMbhaLatAM brahmacArInAM citta bagaDe che. te mATe tevI kathA karavAno jJAnIe niSedha karela che. vADa trIjI) (3) brahmacArI puruSe je zayana, Asana, pATa, pATalA upara strI beThI hoya te upara be ghaDI lagI ane puruSasevita zayana-AsanAdika upara brahmavratadhArI strIe traNa pahera lagI besavuM nahi. hetu- jema kohaLA saMbaMdhI gaMdhasaMgathI kaNaka (ghaUMnA loTanI vAka) viNazI jAya che, tema abaLAdikanuM Asana ApamatithI sevatAM brahmavratadhArI puruSAdika pitAnuM zIlavrata gumAvI bese che. ethI ja jJAnI puruSoe A trIjI vADa pALavA pharamAvela che. vADa cothI (4) brahmavratadhArI janoe sarAga dRSTithI strI AdikanAM aMge pAMgAdi nIrakhIne jevAM nahi. kadAca tenA upara daSTipAta thaye hoya te tatkALa daSTine tyAMthI pAchI kheMcI levI; paNa tyAM cheDe vakhata ke vadhAre vakhata daSTi coTADI rAkhavI nahi. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 296 ] zrI kapUra vijayajI hetu--o nayana vikAsIne strI AdikanA aMgApAMga nIrakhavAmAM Ave che te temAM raDha lAge che ane ethI kAmivakAra jAge che. A rIte vartatAM jIva tenA bhAga-upabhAga karavA lalacAya che ane ethI brahmavratanA bhaMga thAya che. jema sUrya sAme vadhAre vakhata najarane TheravI rAkhatAM peAtAne hAni thAya che--nayananu teja ghaTe che ema jANI najarane pAchI kheMcI le che; tema strI AdikanA avayavAne paN sarAga dRSTithI nIrakhatAM peAtAnu` brahmateja hINuM thAya che, ema samajI cintAmaNiratna jevA amUlya brahmavratanI rakSA nimitte daSTine pAchI kheMcI levI. strInA lalacAvanArA hAvabhAva joi temAM lalacAi javuM nahi; nahiM teA tadulIA macchanI pere pariNAme mahAanartha upaje che. viSayasukha sevyA vagara paNa te mastyanI peThe mAThA adhyavasAyavaDe jIva narakAdika durgatine pAme che. 66 vADa pAMcamI" (5) jyAM bhIMta ke paDadAdikane ethe strI puruSa kAmakrIDA karatA hoya tyAM brahmavratadhArI mujJa bhAIbaheneAe vasavuM, UbhA rahevuM ke besavuM nahi. hetu teve sthaLe rahetAM zrI Adikane karugNAjanaka svara, saMvananArdika, temaja kaMkaNAdikanA avAja sAMbhaLavAmAM Ave che ane tethI kAma jAge che. jema agni pAse lAkha ane mINu eka bhAjanamAM bharI rAkhyA hAya tA te tarata ja AgaLI jAya che, tema teve sthaLe rahetAM strI AdikanAM hAvabhAva dekhatAM temaja hAMsI ane savananAdikanA svara sAMbhaLatAM Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 297 ] kAmivakAra manamAM jAge che. jethI zIlavratanI hAni thavA pAme che. e hetuthI ukta vADa khAsa upayAgI che. 66 vADa chaThThI " (6) pUrve ajJAnapaNe sevelI viSayakrIDA brahmavratadhArIe sabhAravI nahi hetu--prathama avratIpaNe je kaMi kAmakrIDA karI hAya tene saMbhAratAM pharI viSayavAsanA jAgavAnA bhaya rahe che. jema rAkhavaDe bhArelA agni upara ghAsanA pULe mUkatAM temAMthI javALA nIkaLe che, temaja vaLI jema prathama karaDelA viSadharanuM viSa cheka varasa dahADe saMbhAratAM zaMkAthI phIte saMkrame che, tema prathama visarelAM viSayasukhane saMbhAravAthI zIlavaMtane vyAkuLatAthI zIlanI virAdhanA thAya che ane pachI ghaNeA ja AratA thAya che. ethI ja upakArI mahatmAoe A chaThThI vADa sAcavavA khAsa bhalAmaNa karI che. 66 vADa sAtamI " (7) brahmavratadhArIe snigdha-sakasavALA mAdaka AhAra karavA niha. hetu--sarasa-rasakasabharyA AhAra tathAprakAranA majabUta kAraNa vagara ArogatAM indriye mAtI thAya che. jema sannipAtamAM dUdha, ghI vigere snigdha padArtho vAparavAthI vyAdhi adhika uchALA mAre che tema pAMce iMdriyAne sarasa AhArathI peASatAM vratanI virAdhanA thavA pAme che. evA A sAtamI vADanA hetu samajI jema mane tema sAdA khArAkathI ja nirvAha karavA. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 298 ] zrI kapUravijayajI vADa AThamI ) (8) kSudhA zAnta thAya ethI adhika AhAra (lukha hoya te paNa) brahmavratadhArIe le nahi. hetu-atimAtrAe eTale jarUra karatAM vadhAre AhAra ArogavAthI UMgha bahu Ave che, ALasa vadhe che ane zarIra bhAre thaI jAya che, jethI saMyamadharmanI ArAdhanA thaI zakatI nathI, eTaluM ja nahi paNa svamamAM zIlanI virAdhanA paNa thaI jAya che, tethI saMyamanI cA zIlanI rakSA karavA IcchatA bhAIbahenee A vADa pALavAnI bahu jarUra che. jema eka zeranA bhAjana-vAsaNamAM deDha zera khIcaDI erIne upara DhAMkaNuM devAmAM Ave te e bhAjana bhAMge-tUTe-phUTe ane aMdaranI khIcaDI paNa verAI jAya, e rIte atimAtrAe eTale pramANa uparAMta jamavAthI vratamAM ghaNe bagADa thAya che, ethI ja nirvAha pUratuM parimita bhejana karavuM kahyuM che. "vADa navamI " (9) brahmavratadhArIe zarIranI vibhUSA (zregAravaDe zobhA ) karavI nahi. hetu-snAna, vilepana, sugaMdha vAsa-cUrNa, ghaNAM ja uttama ( bhAre-kimatI ) vastra, tela, taMbola tathA uddabhaTa-aNachAjate veSa e sarva kAmadIpaka padArtho sevavAthI pitAnA amUlya zIlaratnane ghAta thAya che. jema keI aNajANa mANasa pitAnI bedarakArIthI, prApta thayelA ciMtAmaNi ratnane khAI bese che tema pavitra zIlaratnanI rakSA karavA jJAnI puruSoe Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [29] kahelI hitazikSAne avagaNI svachaMdapaNe cAlatAM e amUlya ratnano vinAza thaI jAya che. tethI brahmavratadhArIne ekAnta hitakArI ukta vADanI rakSA karavA pUratuM lakSa rAkhavAnI jarUra che. te sAthe nIcenI hakIkata paNa dhyAnamAM rAkhI levI. 1 brahmavratadhArI bhAIbahene ekalI nArI ke ekalA puruSa sAthe mArge jatAM vArtAlApa karavAne prasaMga pADavo nahi. 2 eka ja pathArIe zIlavaMta be puruSoe paNa sAthe sUI rahevuM nahi, temaja gALa-bheLa devAnI Adata paNa rAkhavI nahi. 2 zIlavaMta strIe sAta varSa uparAMtanA putrane sAthe ( eka pathArImAM ) suvADe nahi. 4 zIlavaMta puruSe sADAcha varSanI putrIne paNa potAnI pathArImAM sAthe suvADavI nahi, to pachI vadhAre vayavALA bALakone sAthe sUvADavAnuM to kahevuM ja zuM? 5 strIsaMge-viSayabhega karatAM utkRSTa nava lAkha garbhaja paMcendriya jIne garbhamAM ja ghAta thAya che, ema samajI zIlavaMta bhAIbahenee sAvadhAnatAthI svazIlaratnanuM rakSaNa karavuM, temaja bIjA paNa dharmanA athI bhAIbahenee abrahma-mathunasevanamAM jatAM manane jJAna aMkuzathI aTakAvavuM ucita che. upalI hakIkatathI abrahma sevavAmAM mokaLI vRttivALA keTalA badhA doSanA bhAgI thAya che te spaSTa samajAya tevuM che. sarva vAtanuM rahasya e che ke citAmaNi ratna jevuM brahmavata sAcavavA sarva rIte prayatna karo. Itizama. [je. dha. pra. pu. 29, pR. 26 . ] Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 300 ] zrI kapUravijayajI vanaM hi sAttviko vAsaH sAdhakane mATe ekAnta-araNyavAsa ja hitakara che. ekAnta-araNyavAsa-nirupAdhika sthaLanivAsa ja sAdhakajane mATe adhika upagI che. sahu kaI zreya: sAdhakajanene "zarIrabaLa, manobaLa ane hRdayabaLanuM piSaNa ApanAra ekAnta-araNyavAsa che. " jyAM citta-samAdhimAM khalela paDe, jyAM aneka prakAranA saMkalpavikalpa UbhA thAya ane jyAM vasavAthI saMyamayegamAM hAni pahoMce evA sthaLamAM nivAsa kare athavA evA upAdhimaya sthaLa samIpe vAsa karavo e sAdhakajane mATe hitakara nathI. zAstrakAra kahe che ke heta vacana mana capaLatA, janake saMga nimita; jana saMgI have nahiM, tAte muni jaga mitta." arthAt lakaparicaya-gRhastha loko sAthe nikaTa saMbaMdha joDI rAkhatAM svahita sAdhaka-sAdhujanane saMyamamArgamAM ghaNuM ADakhIle naDe che-UbhI thAya che. gRhasthajanone-strIpuruSono adhika paricaya karavAthI sAdhu yogya samabhAva-samatA TakI zakatI nathI, eTale rAga, dveSa, mahAdika doSa upaje che, viSayavAsanA paNa kavacita jAge che ane jJAna, dhyAna, brahmacarya pramukha aneka amUlya guNa-ratnono lopa-nAza thAya che, eTale sAdhu saheje satvahIna-zithilAcArI thaI jAya che. brahmacaryavaMta sAdhujanone bhagavate je nava vADa (brahma gupti) Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [31] brahmacaryanI rakSA mATe pALavA pharamAvyuM che. te nava vADAmAM paNa mukhya vADa e che ke niravadya-nirdoSa-nirupadhika ( strI pazu, paDaka-napuMsaka vigere viSayavAsanAne jagADanArAM kAraNe vagaranAM) sthaLamAM ja vivekasara nivAsa karo. saMyamavaMta-cAritra pAtra sAdhujanoe prathama Atma-saMyamanI rakSA tathA puSTi nimitte ukta doSa vagaranI-nirdoSa ane nirupAdhika ekAnta vasati-nivAsasthAna pasaMda karavAnI jarUra che. ethI sthira-zAna cittathI jJAna, dhyAna pramukha saMyamakaraNImAM ghaNuM anukULatA thAya che, te karatAM anyathA vartavAthI (tathA prakAranA upAdhi-doSavALA sthAnamAM vasavAthI) to mana, vacanAdika ganI khalana thaI Ave che eTale ke gRhastha lekanA gADhA paricayathI, temanI sAthe nakAmI aneka prakAranI kuthalI karavAmAM bhAga levAthI tema ja suMdara AkRtivaMta strI pramukhanAM rUpazaMgArAdika dekhavAthI, managamatA zabdAdika sAMbhaLavAthI yathecchita sugaMdha yukta padArthanuM sevana karavAthI, managamatAM bhejana karavAthI ane sukomaLa zayyA pramukha bhegavavAthI sAdhujanone saMyamamArgamAM kSebha pedA thAya che. viSayavAsanA jAgavAthI mana caMcaLa ane malina thaI jAya che tema ja madirApAna karelAnI jema bolavAmAM paNa kazuM ThekANuM rahetuM nathI-vadvAtaAA bolI javAya che ane ema thavAthI aMte saMyamadharmanI rakSA thatI nathI tema ja zAsananI hIlanA thAya che. A prakAranA badhA aniSTa doSo tarapha sAdhyadaSTi rAkhI saMyamamArganI rakSA ane puSTi karavAnI prabaLa IcchAge nirdoSa sthAnamAM vasavAthI te aTakI zake che. A badhI sAdhakadazAnI vAta che. bAkI jeo siddhayogI che-jemaNe potAnAM mana, vacana ane Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [32] zrI karavijayajI kAyAnuM samyam niyaMtraNa karI dIdhuM che tevA pUrNa adhikArInI vAta judI che; kemake temane te sarvatra samabhAva ja pravarte che. zrIjJAnasAramAM kahyuM che ke "jemane trikaraNa yoge mana, vacana ane kAyA e traNanI ekAgratAvaDe sthiratA chavAI gaI che, tevA yogIzvara sarvatra gAma, nagara ke araNyamAM, divase temaja rAtre samabhAve ja vate che." vaLI kahyuM che ke "AtamadazIkuM vasati, kevaLa Atama zuddha," eTale ke jeo kevaLa AtmaniSTha thayA che, jemane svarUparamaNatA ja thaI rahI che, jeo nija svabhAvamAM ja nimagna thaI gayA che evA siddhayegI mahAtmAonI vasati ( temanuM raheThANa ) to nija zuddha AtmapradezamAM ja hoya che. temane anya viziSTa vasatinI vadhAre darakAra hotI nathI, paNa sAdhaka janene te tenI darakAra rAkhavAnI jarUra rahe che ja. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 29, 5. 264. ] mahApuruSanAM uttama lakSaNa. udArastattvavit sattva-saMpannaH sukRtAzayaH / sarvasattvahitaH satya-zAlI vizadasadguNaH // 1 // vizvopakArI sNpuurnn-cndrnistndrvRttbhuuH|| vinItAtmA vivekI yaH, sa mahApuruSaH smRtaH // 2 // 1 udAra ( Ableminded )-jemanuM mana moTuM hoya, jene zudra janenI peThe "A mAruM-A parAyuM" evI tuccha buddhi na hoya, jene mana AkhI Alama-duniyA (vahughera kuTukavavAma) kuTuMba rUpa samajAtI hoya tevI udAtta bhAvanA rAkhanArAM sajajane mahApuruSonI gaNanAmAM gaNAya che. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [33] 2 tattvajJa-svabuddhibaLathI sArAsAra, satyAsatya, hitAhita, kRtyAkRtya, yAvat guNadoSanI parIkSApUrvaka je sAra, satya, hita kRtyane yathArtha samajI AdarI zake che ane tethI viparItane muMjhAyA vagara tajI zake che te pUnyane prApta karela svabuddhibaLane sArthaka karanArA mahApuruSa kahevAya che. - 3 sattvavaMta--je svAzrayI eTale svapuruSArthane saupa ga karanAra, kadApi tene durupayoga nahi karanAra, dhAryuM kAma karavAnI hiMmata dharAvanAra ane AdarelA kAryane aMta sudhI nirvAha karanAra hoya che te mahApuruSanI koTimAM Ave che. 4 pavitra Azaya-jenA adhyavasAya-pariNAma bahu sArA nirmaLa varte che evA zuddha Azaya-adhyavasAyavaMta jano mahApuruSanI gaNanAmAM vase che. pa sarva sahita -je sarva koI prANIvarganuM hita- zreya thAya tema nathI, vacanathI temaja kAyAthI karavA sadA sarvadA sAvadhAna rahe che te mahApuruSa che. 6 satyavaMta-je priya, hita ane pathya evuM satya vacana vade che, ethI UlaTuM vacana kadApi vadatA nathI; satyanI khAtara je prANa Ape che paNa satyanI Teka choDatA nathI, evA kharA TekIlA samartha satyazALI sajajane mahApuruSanI gaNanAmAM gaNAya che. 7 nirmaLa guNa-zreSTha kSamA, namratA, saralatA, saMtoSa, tapa, saMyama, satya pramANikatA, ni:spRhatA ane brahmacarya pramukha sadguNadhArI ja mahApuruSa hoya che. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [304] zrI kapUravijayajI 8 vivopakArI-aneka kaTigame upakAra karavAvaDe je tribhuvanane prasanna kare che tema chatAM je manamAM lagAre garva dharatA nathI ane pratyupakAranI-badalAnI kaMI paNa IcchA karatA nathI te mahApuruSa kahevAya che. ( 9 saMpUrNa candrakAntivata zuddha cAritravata-saMpUrNa candranI kaLAnI peThe jenI cAritrakaLA saMpUrNa jhaLahaLI rahI hoya che, jemane sarvatra samAnabhAva samarasabhAva jAge che, jethI pavitra zAktarasamAM je jAte nimagna rahe che ane aneka bhavyAtmAone zItaLatA pamADe che, keIne kadApi kiMcit mAtra azAtA upajAvatA nathI te kharekhara mahApuruSe kahevAya che. 10 vinIta-zAstra prasiddha paMthaka, munakSatra, sarvAnubhUti, tamasvAmInI peThe, athavA caMdanabAlA, mRgAvatI ane satI subhadrAnI peThe je guNa guNI pratye atyaMta namratA dhAre che te mahApuruSa lekhAya che. . 11 vivekI-jenA hRdayamAM satyAsatyanI vaheMcaNa karAvanAra sadasaviveka pragaTyo che tethI je rAjahaMsanI peThe doSamAtra tajI daI guNamAtra grahI le che ane dravya, kSetra, kALa, bhAvane vicArI, ucita mArgane AdarI, je svapara unnati sAdhavA satata prayatna sevyA kare che te mahApuruSanI koTimAM gaNAya che. e rIte mahApuruSagya uttama lakSaNa jANe AdaravA sujJa bhAIbahenee satata prayatna sevo, jethI sva para abhyadiya thavA pAme. Itizam [ je. dha. pra. pu. 29, pR. 265 ] Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 305 ] jIvadayAnA himAyatI jaina temaja jainetara bhAIbahenone prAstAvika be bela. priya bhAIbaheno ! tame aneka mAMgalika divasamAM vizeSa karI dIna-du:khI, anAtha pazu-paMkhIonA duHkha dilamAM dharIne temane game te rIte temanAM duHkhamAMthI mukta karavA-karAvavA tajavIja karo cho. tamAre tyAM putrAdikane janma thaye hoya athavA lagnAdika zubha prasaMga Ave, temaja paryuSaNAdika mahApa jevA mAMgalika prasaMge upara tame uttama kuLane AcAra mAnI athavA pavitra dharmanuM pharamAna lekhI du:khI jAnavaronA jAna bacAvavA temaja tamArA duHkhI mAnavabaMdhuone banatI sahAya ApI sukhI karavA kaMI ne kaMI prayatna sevA che. e tamAre prayatna je adhika vivekapUrvaka prajAya to te saphaLatAne pAme evI buddhithI prerAIne anna prasaMge pAta be bela tamene nivedana karuM chuM, te tamArA lakSamAM rAkhI jema svaparanuM Adhaka hita sacavAya tema karavA-karAvavA zuddha dilathI tame tathA tamArA saMbaMdhIo prayatna sevaze, ema huM AzA rAkhuM chuM. hAlAo ! tame dayALu cho ane amuka zubha-mAMgalika prasaMge upara avazya dIna-du:khI-anAtha pazu-paMkhIo vigerenAM duHkha TALavA dravyAdika kharcane paNa kALajI rAkhe che, ema samajI keTalAka anArya-nIca-nirdaya svabhAvanA leka jevA ke vAgharI, keLI temaja kasAI vigere bicArAM anAtha pazu-paMkhIone game tyAMthI krUra rIte jALa nAMkhIne, bIjI lAlaca batAvIne 20 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 306 ] zrI kaSparavijayajI ke thoDAka paisA kharcIne pakaDI lAvI tamArI najara AgaLa khaDAM kare che, athavA bajAramAM vecavA mATe khullA mUke che yA temanA ghara AgaLa ekaThAM kare che ane tamArA bheLA dayALu svabhAvane lAbha laI te anAtha niraparAdhI pazu-paMkhIonA managamatAM dAma mAge che. tame tamArA bheLA dayALu svabhAvathI ja tevA nirdaya lokone managamatAM (mAMgyAM) dAma-paisA ApI, te kUra lokoe ANelAM pazu-paMkhIone choDAvI pitAne kRtArtha lekho cho. je ke e anAtha pazu-paMkhIone kSaNabhara AzvAsana maLe che kharuM, paNa pelA nIca-nirdaya dilanA loko tamArI pAsethI lIdhela pasAne kevo geraupayoga kare che ke karaze tene vicAra sarakho paNa ApaNA bheLA svabhAvane baMdhuo bhAgye ja kare che ane tethI pariNAme je mahAanarthanI paraMparA cAle che tenA kAraNabhUta keTaleka aMze ApaNA bheLA svabhAvanA dayALu baMdhuo ja banatA hoya ema jaNAya che. pilA nIca-nirdaya loka pite mAraphADa karIne ke thoDAka paisA kharcIne ANelAM e anAtha jAnavaronuM vakhata vatInegaraja samajIne puSkaLa dravya laI vecANa kare che ane e ja dravyathI pAchAM evA ne evA anAtha jAnavaro-pazu-paMkhIone ghaNA moTA pramANamAM-saMkhyAbaMdha kharIdIne ke game tevI nirdaya rIte jALa vigere nAMkhI pakaDI lAve che ane pitAne e nIca dhaMdho dhamadhokAra calAvI, anAthe prANuone aneka rIte trAsa ApatA trAhI trAhI pokarAve che. A muddAnI bAbata upara dayALu bhAIbahenee bahu bahu vicAra karI, jema duHkhI-anAtha Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 307 ] prANIo upara ApaNuM gerasamajane lIdhe nirdaya loko taraphathI gujaratuM ghAtakIpaNuM aTake athavA ochuM thAya tevI rIte vivekathI vartavAnI jarUra che. anAyAse-svAbhAvikapaNe ApaNA zaraNe AvI caDhelA dInaduHkhI-anAtha prANuonuM dravyane bhega ApIne rakSaNa karavuM e ApaNI pharaja che kharI, paNa je nIca-nirdaya svabhAvanA loko jANuM joIne ApaNA bheLapaNAno lAbha laI, ApaNI pAsethI manamAnatA paisA kaDhAvI potAne ghAtakI dhaMdhe vadhAratA jatA hoya temane karagarI ane meM mAMgyA paisA ApI teoe jANuM joIne-IrAdApUrvaka ApaNuM najare ANI rAkhelA jAnavarone choDAvavA karatAM tene vadhAre vyAjabI-nyAyavALo rasto laI je ghAtakI loko ApaNA dharmanI-ApaNI lAgaNI jANI joIne dubhavatA hoya, temane kAyadAnI rUe nasIyata-zikSA pahoMcADI, te anAtha jAnavaro ApaNe kabaje karI levA athavA temanI upara nAhaka gujaratuM ghAtakIpaNuM aTakAvavuM, e vadhAre ucita ane yogya jaNAya che. temaja kasAI lokone je koI jAnavaro vecato hoya temane ja tema karatAM samajaNa ApIne aTakAvavA athavA to te anAtha jAnavarone parabhAryA ja gya kiMmatathI kharIdI levAM ucita che. e rIte jAnavarone maratAM aTakAvI temane pitAne kabaje karIne-laIne pachI kevI mAvajatathI sAcavavA joIe e paNa ochI agatyanI vAta nathI. AvAM anAtha jAnavarone ApaNe bedarakArIthI kedakhAnAnI jema pAMjarApoLa jevAM makAnamAM kazI sagavaDa karyA vagara gAMdhI Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 308 ] zrI karavijayajI rAkhavA joIe nahi. keTalAMka evAM sthaLamAM te bApaDAM anAtha jAnavara seMdhAI gaMdhAIne mare che. athavA temAMnA koI sabaLA jAnavarothI nabaLA jAnavarane kacaDaghANa nIkaLI jAya che. athavA te rIbAI rIbAIne tene nAza thAya che, tema na ja thavuM joIe. ema karatAM te ukta jAnavarone chuTAchavAyAM rAkhavAM athavA pharavA devAM ThIka jaNAya che. hAlamAM ApaNI pAMjarApoLamAM anAtha jAnavarone ghaNe trAsa maLe che, e jaIne sahadaya janene kamakamATI chUTe che. A badhI dekharekha rAkhanArAonI bedarakArI batAve che. teo veTha jevuM kAma karanArA aNaghaDa nokare upara e kAma karavAnuM choDI de che, ane pite tenI kazI saMbhALa letA nathI. te duHkhI jAnavaronI kevI ane keTalI mAvajata thaI zake che ene khare khyAla te najare jonArane ja vadhAre Ave che. A uparAMta ane A karatAM atyaMta upayogI bAbata e che ke game tevA mAMgalika prasaMgo upara pitAnA je mAnava bAMdhave ane vizeSe karIne sAdharmika baMdhuonI sthiti kaDI thayelI jaNAtI hoya temane yathAyogya madada ApIne sahAyarUpa thavuM joIe. game tevA jAnavara karatAM eka mAnavabaMdhu ane tethI paNa eka svadhamI baMdhunI jiMdagI vadhAre kiMmatI che. tenuM yathAyogya sahAya vaDe rakSaNa karavuM e ApaNuM pavitra pharaja che. enI atyAre bahudhA upekSA karAtI jovAmAM Ave che te bahu khedakAraka bInA che. atyAra sudhImAM ApaNe dravyadayA-anukaMpA AzrayI kahyuM che. ethI AgaLa vadhatAM kahevuM joIe ke bhAgyazALI janee mAMgalika prasaMgo upara Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 309 ] pitAnA mAnavabaMdhuone ane temAM paNa vizeSa karIne pitAnA svamIMbaMdhuone samacita vyAvahArika, naitika ane dhArmika keLavaNI ApIne udbharavA mATe egya vyavasthA karavI joIe. keTalAka bheLA dilanA leko evA mAMgalika prasaMge upara jotajotAmAM jJAtijamaNa vigere karI seMkaDo balake hajAro rUpiyA khacI nAMkhe che tyAre te prasaMge pitAnA jJAtibaMdhuo temaja dharmabaMdhuo saMgIna sahAya meLavI pitAnuM bhaviSya sudhArI zake evI yejanA karI ApavAnuM lakSa kaI viralAne ja hoya che, mATe e ja mArga prazaMsApAtra ane anukaraNIya che ke jethI pitAnA mAnavabaMdhuonuM temaja svadharmabaMdhuonuM jIvita dravyabhAvathI sudhArI zakAya. upara pramANe ati upayogI-upakAraka kArya pAra pADavA mATe samayanA jANa ni:svAthI sAdhujane-sajajanenI salAha laI tadanusAre bhejanA karavI joIe. prathama jaNAvelI anAtha jAnavaranI dayA vivekapUrvaka karavAne IcchatA sujJa bhAIbahenoe zrI jIvadayA jJAna prasAraka phaMDanA vyavasthApakanI temaja jIvadayAnA himAyatI suprasiddha mi. lAbhazaMkara jevAnI salAha meLavI, game te mAMgalika prasaMge kharcavA dhArelA dravyano vyAjabI vyaya karavA lakSa rAkhavuM joIe kevaLa yaza-kIrtine bhUkha lebha nahi rAkhatAM du:khI prANIonI thatI kadarthanA mULathI dUra karavA tana, mana ane dhanathI saMgIna rIte udyama karavo joIe. vaLI bIjI Adhunika prajAo karatAM ApaNI prajA kevI pachAta paDatI jAya che tenAM kharAM kAraNe zodhI kADhI, tene Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 310 ] zrI karavijayajI unnata sthitimAM ANuvA ghaTatA upAye jaladI levA joIe. ApaNAmAM je kaMI mAThAM rItarivAje dhasI gayA hoya te badhAne dUra karavA, ane uttama rItarivAjone dAkhala karavA AgevAna lokoe ekasaMpathI bhagIratha prayatna levo joIe. matalaba ke jIvadayAnA himAyatI dareke potapotAthI banatA Atmabhoga ApI (svArtha tyAga karI) du:khI jIvonAM duHkha nivAravA mATe evAM vivekasara pagalAM bharavAM joIe ke jethI svaparanuM zreya siddha thaI zake. bAkI to A carAcara jagatamAM keNa janmatuM ke maratuM nathI, paraMtu jIvita to temanuM ja lekhe gaNavuM ucita che ke jemanuM hRdaya sAmAnuM duHkha joI dravI jAya che ane svabuddhi-zakti anusAre ucita rIte te duHkhanuM nivAraNa kare che. te atre prasage bIjA zudra jaMtuonI paNa banatI kALajIthI rakSA karavAnuM smaraNa karAvavuM ucita lAge che. jAte dayALupaNAno dAvo karanArA ghaNA bhAIbahenonAM makAnomAM sAphasupha rAkhavA-rakhAvavA mATe khajUrInI ke evI ja kaI tINa zastra jevI sAvaraNI vAparavAmAM Ave che. e koI rIte pasaMda karavA jevuM nathI. enAthI bApaDA avAcaka mudra jatuono ghaNo saMhAra thaI jAya che, je banatI tajavIjathI sArI suMvALI sAvaraNa vigerenAM sAdhanathI ApaNe dhArIe to aTakI zake ema che. evI suMvALI sAvaraNI paNa keTalAka dezamAMthI A5 kharce meLavI zakAya che, to pachI zA mATe tenI upekSA karI jIvavAnI UMDI AzA rAkhI rahenArA kSudra jaMtuono nAhaka saMhAra thavA deve joIe? jIvavAnI lAgaNI Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 311 ] sahu kAi jIvAne sarakhI hAya che, e ApaNe visarI javuM joie nahi. ApaNe ApaNA magajamAM samajavuM ja joie ke anya jIvAne jevI zAtA pamADazuM tevI zAtA ApaNane maLI zakaze. jIvitane icchatA anya jIvAne ApaNAmAM buddhi-zakti chatAM azAtA upajAvIne zAtAnI AzA rAkhavI e nirarthaka che. A uparAMta dayALu bhAibaheneA dhAre teA peAtAnAM tema ja kuTuMba-kabilAdikanA kAraNe aneka zubhAzubha prasaMge paNa keTaleAka vagara upayAgane thatA kSudra jaMtuone saMhAra aTakAvI zake. TUMkANamAM kahevAnu e che ke ApaNA dayALu bhAibahenAe jAte kAmaLa aMta:karaNa rAkhI evuM umadA vivekavALu vana calAvavu joie ke je joIne game tevA kaThAra dilavALA upara paNa tenI sArI-UMDI asara thavA pAme ane teo tenu anukaraNa paNa karavA lAge. ethI ApaNuM vartana kevuM nirdoSa ( ADaMbara vagaranuM) ane sArabhUta ( paramArtha - hitADitanI samajapUrvakanuM) hovu joie, e vicAravAnu ane vivekathI svabuddhi-zaktinA sadupayeAga karI kalyANakArI mArgamAM ja paLavA saMbaMdhI pavitra lakSa karavAnu ApaNA dayALu bhAibaheneAne svaparahitArtha sUcavI hAla te huM ahIM ja viramIza. atra prasaMge jIvadayAnI puSTimAM Asa-AgamanAM gheADAMka pramANeA TAMkI zakAya ema che.-- " sa kAI jIvA jIvita icche che, keAi maravA IcchatA nathI; tethI ja nigraMtha--munijanA gheAra evA prANIvadha karatA nathI. " Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 312 ] zrI karavijayajI " sarva jIvone Atma samAna lekhatA susaMyamavaMta sAdhujane karmabaMdha karatA nathI." khare jJAnI-mahAtmA e ja che ke je sarva jIne Atma samAna gaNe che, parastrIne mAtR tulya lekhe che ane padravyane patthara tulya lekhe che. " game teTaluM dravya dAnamAM dIdhA karatAM eka ja jIvane jIvitadAna denAra caDhI jAya che." Itizama. [ je. dha. pra. pu. 29, pR. 268 ] prakIrNa vicAre. (uddharelA ) 1 citAthI thatI hAni. ciMtAse caturAI ghaTe, ghaTe rU5 guNa gAna; ciMtAbaDI abhAgaNI, ciMtA citA samAna." 2 mukhavastrikAmuhapatti zA mATe rAkhavI joIe ? "saMpatimaviravAnAM, rakSA mustriA " UDatA trasAdika jIvonI rakSA mATe jJAnI puruSoe muhapatti rAkhavAnuM kahyuM che. 3 pAtra-bhAjana bhajana avasare zA mATe vAparavAM joIe? __ " bhaktapAnasthajantUnAM parIkSAyai ca pAtrakam " bhAta pANI(khAna-pAna )mAM AvI gayelAM jaMtuonI tapAsa karavA nimitte yAvat svaparanA bacAva mATe pahoLA Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha. [ 313 ] vizALa bhAjanamAM bhAjana karavA ( ane tenA paNa sArA prakAzavALA sthaLamAM upayega karavA ) pharamAvelu che. 4 rajoharaNa ke caravaLA rAkhavAnu zuM prayeAjana heAvu joie ? jantupramArjanArthaM hi, rajoharaNamiSyate " 66 jatAM AvatAM, besatAM UThatAM ke zayanAdika karatAM kSudra jatuenA bacAva mATe pramArjana karavA nimitte rajoharaNa ke caravale rAkhavA kramAvela che. 5 sakSepathI sadAcAra kAne kahyo che ? " sojAvavA mahattva, TvInAmbudyaH | kRtajJatA sudAkSiNyaM, sadAcAraH prakIrttitaH // 1 // " leAkapavAdathI chaThThIvApaNuM, dIna-du:khI janAne saMgIna sahAyAdikavaDe uddharavApaNuM', kRtajJatA ( karyo guNanu jANapaNuM') ane bhalI dAkSiNyatA rAkhI pati sAdhI ApavAnI subuddhi e sa MkSepathI sadAcAra kahyA che 6 upavAsa kAne kahIe ? ane te karavAnA kharA hetu ze! hAvA joie ? 66 apavRttasya doSebhyaH, samyagvAso guNaiH saha / upavAsaH sa vijJayo, narArIviovaLam // 2 // rAgadveSAdika doSAthakI nivRtta thavApUrvaka sadguNAvaDe sArI rIte vAsita thavuM te kharI rIte upavAsa samajavA; zarIrane zeAkhavI nAkhavuM tene ja mAtra upavAsa samajavA nahi. paNa temAM doSanu zASaNa avazya thavu joie. taH --"SAviSayAdAra-cAno catra vidhIyate| upavAsa: sa vizeya, rothuM haMdhana viduH // | | '' 55 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 314 ] zrI kapUravijayajI jemAM krodhAdika kaSAya, pAMca IndriyanA vividha viSaye ane azanAdika AhArano tyAga karavAmAM Ave te upavAsa jANo, bAkInI te lAMghaNa jANavI, ema jJAnI puruSa kahe che. 7 punya ane pApane vyutpatyartha kahe "pujAti tapuutham . " (AtmAne) pAvana kare te punya jANavuM. "varAti mInati tapAvaF " AtmAne malina kare te pApa jANavuM. 8 vagara vicAre atirabhasapaNe kArya karavAthI kevuM pari. NAma Ave che te saMkSepathI kahe. " saguNamapaguNaM vA kurvatA kAryajAtaM / pariNatiravadhAryA yatnataH paNDitena // atirabhasakRtAnAM karmaNAmAvipatterbhavati hRdayadAhI zalyatulyo vipAkaH // " sAruM ke narasuM game te kArya karatAM DAhyA mANase tenA pariNAmano sArI rIte buddhibaLathI vicAra karavo joIe; kemake ati rasapaNe (utAvaLe) je kArya karavAmAM Ave che tethI evI vipatti AvI paDe che ke jethI hRdayane bhAre paritApakArI vipAka bhogavavo paDe che. pariNAmadazI paNe vicArIne kArya karanAra tevA kaTuka vipAkathI bacI jAya che. 9 IcchA-ane ratha phaLibhUta thavAne sAco mArga darzAve " First deserve and then desire" prathama yogyatA-lAyakAta meLave ane pachI IcchA-manoratha kare. 10 muzIbata AvI paDe te ullaMghI javAya e mArga batAvo. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 315 ] "Patience and Perseverance overcome mount ains. "" dhIraja ane khaMtathI meATA pahADAnA paNa pAra pamAya che. 11 " No labour no fruit. ' "" mahenata-udyama karyA vinA phaLa maLatu nathI. ' 12 " As you sow so you reap. jevuM vAvavuM evuM laNavu. 13 sAtmya-prakRtine anukULa thAya tevuM. 14 mananI bhinna bhinna avasthAe. 1 vikSipta (atica McaLa capaLa), ra yAtAyAta (thADu caMcaLa), 3 zliSTa ( sthira ) ane 4 sulIna ( laya pAmI gayeluM -susthira samAdhistha thayeluM mana ) 15 vidvAna-catura mANase dharmanI parIkSA kevI rIte karavI joie ? "6 yathA caturbhiH kanakaM parIkSyate / nigharSaNacchedana tApatADanaiH // tathaiva dharmo viduSAM parIkSyate / zrutena zIlena tapodayAguNaiH // " jema kaSa, cheda, tApa ane tADana e cAra prakAre kanaka ( seAnA )nI parIkSA karavAmAM Ave che, tema zIla ( sadAcAra ), tapa ane dayA guNuvaDe dhama-ratnanI parIkSA karavI joie. zruta ( jJAna ) vidvAn mANase itizam. [ je. dha. pra. pR. 29, pR. 324 ] Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 316 ] zrI kapUravijayajI medhavacana sahu koi AhitaiSI bhAibaheneAe sadA ya smaraNamAM rAkhI potapAtAnu bhaviSya sudhAravA mATe lakSapUrvaka AdaravA cAgya edhavacana A pramANe -- mArA vahAlA bhAie ane mahenA ! gurukRpAthI tamane sahune Atma samAna lekhI eka badhu tarIke je bedha vacana kahuM te hRdayamAM sthApI, tamArA peAtAnA, tamArA saMtAnanA, tamArA kuTuMbanA, tamArI jJAtinA, temaja tamArI samasta kemanA ane janasamAjanA bhalAne mATe tene vivekapUrvaka vicArI, pramAda rahita banI, tenA jeTaleA lAbha lai zakAya teTale levA pUratI kALajI rAkhaze!. ema karavAthI ja ApaNA zubha uddeza zIghra saphaLa thai zakaze. uttama evacana vagara jIvAnI zraddhA sudharI zakatI nathI ane suzraddha! vagara temanA vartanamAM kaMi sArA pheraphAra thai zakatA nathI, tethI yeAgya janAne tevAM medhavacana ApavAnI AvazyakatA rahe che. teTalI ja balke tethI paNa adhika AvazyakatA yeAgya janAne tevAM uttama bedhavacana tathAprakAranAM ceAgya sthaLathI AdarapUrvaka meLavavAnI, bhAgyavazAt tevAM bevacana meLavI tene vivekapUrvaka potAnA hRdayakamaLamAM sthApavAnI ane tema karIne te pramANika edhavacana anusAre cAlI ane teTalA peAtAnA vatanamAM sudhArA karavAnI rahe che, te sahu koi sajjanAe khAsa lakSamAM rAkhavAnu che. ATalI sAmAnya prastAvanA karI, pAMcaparameSThI bhagavAnane praNamI, temanA ja anugrahathI svaparahita samajI sakSeSathI edhavacana kahu chuM. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 317 ] 1 pyArA bhAIo ane baheno ! zAstramAM dharmane ciMtAmaNi ratna, kalpavRkSa, kAmadhenu ane kAmakuMbha jevA amUlya padArthonI upamA ApelI che te sAcI che. vastutaH to te dareka padArtha karatAM paNa dharma atyaMta amUlya ane uttama che. A vAta ApaNe jANIe chIe, tema chatAM te amUlya dharmanuM sevana karavAmAM ApaNe atyaMta maMdatA-nirutsAhatA-kAyaratA kema AdarIe chIe enI ApaNe bArIkIthI tapAsa karavAnI jarUra che, eTaluM ja nahi paNa ApaNe e doSone zodhI kADhI temane banatI cIvaTathI dUra karavA e ApaNuM mukhya kartavya che. 2 je bhAI baheno kharekharA ojasvI-valaMta viya-parAkramavALA hoya che teo ja ciMtAmaNiratna sadaza amUlya dharmane AdarapUrvaka sevI zake che, bAkInA to tene eka kuLAcAra tarIke mAnI laI phakta lekavyavahArathI ja sevatA hoya che. ethI e bApaDA tenA phaLa-AsvAdane pAmI zakatA nathI.eTale tathA prakAranI samaja sAthe vIlAsapUrvaka te dharmanuM saMsevana karyA vagara kharo rasAsvAda meLavI zakAto ja nathI. 3 jema pAyA vagara ane te paNa daDha majabUta pAyA vagara sArI ImArata caNI zakAtI nathI, tema jJAna ane zraddhAnarUpa sudaDha pAyA vagara dharmanuM baMdhAraNa TakI zakatuM nathI. 4 jema malina vastra upara raMga caDhate nathI, tema vyavahAra zuddhi vagaranA jIva dharmanA rAgathI raMgAI zakatA nathI. 5 jema ghaThAryAmaThAryA vagaranI kharabacaDI bhIMta upara Icchita citra UThI zakatuM nathI, tema tathA prakAranA zubha Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 318] zrI kapUravijayajI saMskAra pAmyA vagara koI paNa vyaktinA cittamAM dharmano prabhAva paDI zakato nathI. e badhI vAta jAtianubhavathI samajI zakAya evI che. 6 sarva prakAranAM vyAvahArika kAryo karatAM mana, zarIra ane Idriya upara mukhyapaNe AdhAra rAkhavAno hovAthI temanI pUratI darakAra karavI e ati agatyanI vAta che. 7 zarIrane ane manane ghADo saMbaMdha hovAthI eTale zarIranI svasthatA-nirogatAdivaDe mananI svasthatA-prasannatAdika jaLavAI zakAya ema hovAthI zarIrane svastha-nirogI temaja svakAryakuzaLa TakAvI rAkhavAne mATe je je niyamonuM pAlana Avazyaka gaNAya che te te niyamonuM khaMtapUrvaka pAlana karavA sahu koI nAnA-moTA bhAIbahenoe prathama lakSa rAkhavuM joIe. 8 pathya ane pramANapata khAnapAnanuM sevana niyamita vakhate karavuM. tenuM sArI rIte pariNamana thAya te mATe yathAyogya udyoga-aMgakasarata vigere paNa niyamasara karavA lakSa rAkhavuM. jema bane tema saMbhALathI svavIyanuM rakSaNa karavuM. koIpaNa prakAranA atyAcAra ke geravartaNukathI svavIryane vinAza na karo ane ALasa-sustI-pramAdathI aLagA rahevuM vigere zarIranI vyavasthA sAcavavAnA je je sAcA upAya hitasvIo taraphathI samajAvavAmAM Ave teno yathAgya amala karavA pUratuM lakSa sadA ya rAkhI rahevuM, e sahu koI sukhAthI janene ucita che. 9 khAnapAnamAM levA gya padArtho baMne rIte-dravyathI ane bhAvathI pacca hovA joIe. dravyathI pathya eTale prakRtine pratikULa na hoya. vAta, pitta ane kaphane nahi ke pAvatAM maryAdAmAM rAkhe ane pattharanI pere hAjarIne bhAra nahi karatAM Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 319 ] sukhe pAcana thaI zake evA, sAtvika-sAnukULa-cikara ane upazAmaka hovA joIe. tyAre bhAvathI pacya eTale anItianyAya-apramANikatA yA adharma(hiMsAdika)vaDe upArjana nahi karelA paraMtu nyAya-nIti-pramANikatA yA dharmamArge ja upArjana karelA hovA joIe temaja abhakSya na hovA joIe. 10 pramANapata khAnapAna karavAM eTale kSudhA ke tRSNA zAnta thAya tenA pramANamAM jarUra pUratAM ja khAnapAna karavAM. svAdiSTa jANIne rasalupatAthI ke adhika pramANamAM hAjarIne hAni pahoMce, ajIrNa thAya ke evI bIjI upAdhi pedA thAya tema vecchAcArIpaNe sAmAnya niyamono bhaMga karIne khAnapAnasevavAM nahi. eTaluM ja nahi paraMtu pathya, pramANe peta ane sAtvika khorAkathI buddhibaLamAM paNa sudhAre thaI zakaze, jethI dharmane tathA nItinA mArge sukhe saMcarAze ane dhIme dhIme adhika abhyAsabaLathI temAM AgaLa ne AgaLa vadhaze. Ama karavAthI ApaNuM sAdhya sudharavA pAmaze. 11 je kevaLa nAmano ja nahi paNa sAce sAce sarvajJa bhagavAne bhAkhelo dharma keI aMze pAma hoya, tenuM rasAsvAdana karavuM ja hoya to kharekhara ajJAnathI bharelI anAdi kuvAsanA-kubuddhi-kuTe ApaNe sudhAravI ja joIe. 12 zuM ciMtAmaNi ratna sulabha che ? bhAgya vagara ane udyama karyA vagara ja maLI jAya evuM che ? nA, nahi ja. tema A uttama dharma AzrI paNa samajavuM. 13 A pavitra dharma pAmavA mATe AjathI ja-AghaDIthI ja nItinA uttama mArge cAlavA tame daDha nizcaya kare ane Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 320 ] zrI kaSparavijyajI badhI kAyaratA tajIne tevI rIte cAlavA A ja kSaNathI prayatna karo. pachI juo ! tamArI bhAgyadazA kevI lAge che ? tema karatAM phaLa mATe adhIrA thaze nahi. aneka muzIbate vacce je tamArA nizcita mArgamAM aDaga UbhA raheze-lagAre Daraze nahi, te jarUra tame tamArI nemamAM phateha pAmaze. 14 mArganusArapaNAnA 35 guNa-jevA ke nyAyapArjita dravya, sajajanasevA, Indriya ane rAgadveSAdi kaSAyanigraha pramukha-tame jANo cho ? nahi te dharmabindu pramukha granthothI gurugama meLavIne te sArI rIte jANe-zIkhe ane te pramANe ja vartavA AjathI ja nizcaya kare. 15 A pavitra dharmaratva pAmavA mATe yogyatA meLavavA sAru jarUra joItA uttama ekavIza guNe jevA ke gaMbhIratA, dayA, lajajA, bhavabhIstA, sudAkSiNyatA, niSpakSapAtatA, guNarAgIpaNuM, dIrdhadaSTi paNuM, vRddhasevA, vinaya, kRtajJatA, paropakArabuddhi temaja kAryadakSatA vigere tame jANe che ? nahi te dharmaratna prakaraNa pramukha graMthakI gurugama meLavI tame te sArI rIte jANo ane tamArA bhAvI kalyANane mATe jema bane tema tene jaladI Adara. ethI tame avazya zreSTha dharmanA adhikArI thaI zakaze ane anukrame zuddha devagurunuM AlaMbana grahI, temanI AjJA mAnya karI tamAruM kalyANa karI zakaze. Itizama. [ je. dha. pra. pu. 28, pR. 237 ] Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI karparavijayajI lekhasaMgraha bhAga 1 lAnA viSayanI akArAdi anukramaNikA. nitika lekha saMgraha 256 259 261 226 34 224 188 194 174 1 AtmautkarSa-unnatinA sAdhane. 2 Atmaunnatino sarala mArga. 3 AtmasAkSAtakAra-svArtha tyAganI jarUra. 4 ApaNA duHkha zI rIte TaLe ? 5 ApaNI unnati kema thAya ? 6 ApaNuM kartavya. 7 IrSAne tajavA-spardhAne AdaravAnI jarUra. 8 unmArge tajI-sanmArge javAnI jarUra. 9 eka sujJanA naitika uddagAre. 10 kAmAndhatA tajavA hitopadeza. 11 kaleza-kusaMpa tajavAnI jarUra. 12 kharuM jJAna ane zikSaNa 13 TakA ane vizvavyApI prema. 14 namratA-sabhyatA zIkho ! 15 narapati pramukhane hitabodha. 16 parastrI-vezyAgamanathI thatA avaguNe, 17 pavitratA eTale zuM ? 18 pArakI niMdA na karavA viSe. 19 prakIrNa-chUTaka vicAro 159 35 257 253 65 61 164 254 37 312 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 bahene zikhAmaNanA be khela. 21 bALakeLavaNI paratve pharaja. 22 medha vacane. 23 brahmacarya athavA suzIlatA. 24 brahmacaryanI jarUra. 25 brahmacaryanI nava vADAne Treka sAra. 26 madAMdhatAthI nukazAna. 27 mahApuruSanA uttama lakSaNa. 28 lekhana-bhASaNamAM hetakara zailInA upayega. 29 vinayaguNanI mahattvatA. 30 vinayanA aneka prakAra. 31 vizvavadya thavAne lAyaka kema thavAya? 32 vRkSAdi cAra jAtinA manuSyeA. 33 zAnta vacanAmRta. 34 zikSA viSe kiMmatI sUcanAo. 35 sajjanatA AdaravA prayatna. 36 sajjanene prakRti vikAra thatA nathI. 37 satpuruSanA zubha lakSaNa. 38 sadguNa prApta karavAnI jarUra. 39 sAdha vAkyAmRta. 40 sahAnubhUtinI jarUra. 41 sAcA mitranA lakSaNa. 42 sAceA mitra kANu ? 43 sAdhujane kevA vacana mele. 44 sAkatA karavAnA upAya. 45 sAra zikSAvacane. pRSTha 210 229 86, 316 167 218 293 221 302 202 185 142 3 171 83 173 4 38 75 39 34 178 75 72 121 197 207 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 subhASita sAravacane. 47 susaMpa sthApavA e ela. 48 mukta-vacanasAra. 49 svAniSTha thavAnI jarUra. 50 hitavacane. dharmAMpadezAtmaka lekha saMgraha. 1 atyAranA samaye zuM karavu joie ? 2 ahiMsA sabaMdhI upadeza. 3 ApaNe dayALu chIe tenI sAkhIti zI ? 4 upadezaratnakAza. bhASAMtara 5 ekavIza guNAnuM vivaraNa. ( zrAvakanA ) 6 gati tevI mati ane mati tevI gati. 7 cetI zakAya te ceta ! 8 janma maraNanA duHkhamAMthI chUTavA zuM karavuM ? 9 jIvadayApremIne e khela. 10 jIvadayAnA sabaMdhamAM khulAsA. 11 jevI karaNI tevI pAra utaraNI. 12 tattva-upadeza. 13 tattvajijJAsune e khela. 14 dharmaprApti kema thai zake ? 15 dharmArthI bhAibaheneAne hitame dha. 16 dhArmika sUkta-padyo. 17 bAhyADa Mbara tajavAthI zAsanarakSA thaze. 18 bhAvanA cAranA upadeza. ( maitrI vigere ) 19 meAkSArthI jatee zu karavu joIe. 20 meAkSArthI janeAne e khela. pRSTha 23 67 148 289 287 1para 106 27 123 214 251 60 161 305 169 193 93 89 129 24 279 140 291 138 136 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 41 21 mapAya. 144 22 yAtrikone agatyanI sUcanAo. 280 23 vivekAcaraNa 103 24 vItarAga devanI AjJAno prabhAva. 157 25 vrata paccakhANamAM karavo joIta prayatna. 134 26 zAsanahita mATe kaMIka kathana. 150 27 zAstrabodha. 28 zAstrazikSA saMgraha 77 29 zAstra pradeza yAne hitazikSA. 30 sabodhavacana. 113 31 sadAcArathI anAcAra TaLe che. 269 32 sadupadeza. 33 samakitavaMtanA lakSaNa. 155 34 sarva dAnamAM abhayadAna zreSTha che 35 sAdhaka jano mATe ekAntavAsa hitakara che. 300 36 kSamApanA-khAmaNAM. sAmAjika lekha saMgraha. 1 upayogI AbharaNa kyA ? 45 2 kacha-kAThiyAvADa-gujarAtIone khAnapAna saMbaMdhI sUcanA. 245 3 ,, ,, gujarAtIomAM barAIthI thatAM geraphAyadA. 248 4 , ,, gujarAtIomAMthI duSTa jaDatA dUra karavAnI jarUra. ra76 5 kharI jarUrIAtenA upAya. 232 6 khAnapAnanA bhraSTAcAramAM vivekanI jarUra. 91 7 gharagathu kAmakAja mATe strIone hitazikSA. 191 8 brahmacaryAdi cAra Azramane viveka. 9 raDavA phUTavAne duSTa rivAja dUra karavAnI jarUra : 23 5 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 1 13 198 107 jenopayegI lekha saMgraha. 1 jena kemanA hitanI namra sUcanAo. 2 jena komane upayogI sUcanAo. 3 zrAvaka yogya karaNInuM savistara khyAna. 4 svadharmI baMdhubahenone sahAya zI rIte karavI ? praznottara saMgraha. 1 jene mArgadarzaka praznottara. 2 bodhadAyaka praznottara. 3 subodha praznotara. saMvAda saMgraha. 1 Adhunika sthiti viSe saMvAda. 2 tatvavicAraNa viSe saMvAda. 3 tAttvika saMvAda. 4 dayA viSe saMvAda. pa dharma viSe saMvAda. 6 praznottararUpe-geya saMvAda. 7 bedhadAyaka saMvAda. 8 zAstra saMvAda. 9 zikSaNa viSe saMvAda. 10 hitadAyaka saMvAda. 130 271 58 263, 266 54, 242 146 51 == Page #357 -------------------------------------------------------------------------- Page #358 -------------------------------------------------------------------------- _