________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुब्रूहेति
274
अनुभवति/अनुभोति अनुब्रूहेति अनु + Vब्रूह के प्रेर. के क्रि. रू. [अनुब्रहयति, जा. अट्ठ. 3.367; - न्ति वर्त., प्र. पु., ब. व., सक्षम होते अनुब्रह्मति, अनुबर्हयति], धीरे-धीरे वृद्धि को प्राप्त कराता है, हैं, योग्य होते हैं - देवा नानुभवन्ति दस्सनाया ति, उदा. 91; स्वयं को किसी काम में पूरी तरह लगा देता है, आचरण नानुभवन्ति दस्सनायाति ... दटुं नानुभवन्ति न अभिसम्भुणन्ति करता है; - हयं वर्त. कृ., पु., प्र. वि., ए. व., क्रमशः न सक्कोन्ति, उदा. अट्ठ. 132; कलम्पि ते नानुभवन्ति बढ़ता हुआ - सानुं पटिगमिस्सामि, विवेकमनुब्रूहयान्ति, सोळसिं, अ. नि. 3(1).2; - भवं वर्त. कृ., पु., प्र. वि., ए. थेरगा. 23; 27; जा. अट्ठ. 1.277; विवेकमनुब्रूहयन्ति । व. [अनुभवन्], अनुभव करता हुआ - एवं परिभवं अभिभवं पटिपस्सद्धिविवेकं फलसमापत्तिकायविवेकञ्च परिग्रहयन्तो, अनुभवं पभवति पहोति .... सद्द. 1.72; - मानो वर्त. कृ., तस्स वा परिवहनहेतु गमिस्सामीति, थेरगा. अट्ट, 1.83; जा. पु., प्र. वि., ए. व., आत्मने, अनुभव करता हुआ - एवं अट्ठ. 1.278; - यमानो वर्त. कृ., आत्मने, पु.. प्र. पु., ए. सत्था... पुञ्ज अनुभवमानोव आगमासि,ध. प. अट्ठ. 1.355; व., आचरण करता हुआ, क्रमशः बढ़ाता हुआ - सत्थु - वेय्य विधि., प्र. पु., ए. व., अनुभव करे - राजा सावको तस्स सत्थु विवेकमनुब्रूहयमानो विवित्तं सेनासनं ततोनिदानं किञ्चि सुखं अनुभवेय्य, मि. प. 258; - वि भजति, म. नि. 3.158; - हि अनु., म. पु., ए. व., क्रमशः । अद्य, प्र. पु.. ए. व. [अन्वभूत], अनुभव किया - राजकुमारोपि बढ़ाओं, अभ्यास करो - तमेव अनुबूहेहि, मा चित्तस्स वसं तस्मिं गते पितरं मारापेत्वा महन्तं यस अनुभवि, जा. अट्ठ. गमि, थेरीगा. 163; - हये' विधि., प्र. पु.. ए. व. [अनुब्रहयेत]. 5.255; - विं अद्य., उ. पु., ए. व. [अन्वभूवम्], मैंने अनुभव बढ़ाए, अभ्यास करे - सक्कारं नाभिनन्देय्य, विवेकमन्ब्रहये, किया - चक्कवत्ती महारज्जं, बहुसोनुभविं अहं, अप. 2.155; ध. प. 75; - हये विधि., म. पु., ए. व. [अनुब्रहयेः], तुम्हें - विंसु अद्य.. प्र. पु., ब. व., [अन्वभूवन्], अनुभव किये - बढ़ाना चाहिए, अभ्यास करना चाहिए - येन अत्थेन आगच्छि, दिट्ठधम्मिकं भोगञ्च यसञ्च अनुभविंसूति, मि. प. 269; - तमेवमनुबूहये ति, स. नि. 1(1).207; - हयिं अद्य., उ. पु., वित्वा पू. का. कृ. [अनुभूय], ताहि सद्धि दिब्बसम्पत्ति ए. व., मैंने अभ्यास किया, वृद्धि को प्राप्त कराया - अनुभवित्वा .... जा. अठ्ठ. 4.3; ख. - भोति अनु + (भू का तओवाधिपतिं कत्वा, संवेगमनबहथि, चरिया. 394; - वर्त, प्र. पु., ए. व., उपरिवत् -- कल्यानकम्मकारी कल्याणं हेस्सामि भवि., उ. पु., ए. व., मैं वृद्धि को प्राप्त कराऊंगा, फलमनुभोति, पापकारी च पापकमेव हीनं लामकं अनिट्ठफलं अभ्यास करूंगा -- पब्बजित्वा विवेकमनुब्रूहेस्सामि, जा. अट्ठ. अनुभोति, जा. अट्ट. 2.169; भयेन अरओ महादुक्खं अनुभोति, 3.27; - हेस्साम भवि., उ. पु.. ब. व., हम वृद्धि को प्राप्त जा. अट्ठ. 2.211; - त्वा पू. का. कृ., अनुभव करके - कराएंगे - इमं अन्तोवस्सं सुआगारं अनुबूहेस्सामा ति, जा. देवलोके मनुस्से च, अनुभोत्वा उभो यसे, अप. 2.106; - मि अट्ठ. 3.164; - हेतुं निमि. कृ., वृद्धि प्राप्त कराने हेतु - वर्त, उ. पु., ए. व.. मैं अनुभव करता हूँ - अनुभोमि इदानि मया विवेकमनुबूहेतुं वट्टति, जा. अट्ठ. 1.12. विमानस्मिं, तञ्च दानि परित्तक, पे. व. 68, (पृ.) 98; अनुभणना स्त्री., बाद में बोलकर की गई पुष्टि, वाणी द्वारा अनुभोमि इदं रज्जं, फीतं धरणिमुत्तमान्ति, जा. अट्ठ. 3.364;
अनुमोदन या समर्थन - यो तत्थ अनुवादो... अनुभणना -न्ति वर्त., प्र. पु.. ब. व. [अनुभवन्ति], अनुभव करते हैं .... अनुबलप्पदानं - इदं वुच्चति अनुवादाधिकरणं चूळव. - उभोपि व्यसनानि अनुभोन्ति, थेरीगा. 217; - म वर्त, उ. 196.
पु., ब. व., हम अनुभव करते हैं - मयं पुत्तदारं पहाय अनुभव पु.. [अनुभव], अनुभव - अनुव्हवो ति, अनुभवनं एतस्सत्थाय दुभोजनदुक्खसेय्यादीनि अनुभोम, उदा. अट्ठ. अनुभवो, किन्तं परिभुञ्जनं, सद्द. 1.69.
269; - न्तो वर्त. कृ., पु., प्र. वि., ए. व. [अनुभवन्], अनुभवति/अनुमोति क. अनु + vभू का वर्त, प्र. पु., ए. अनुभव करता हुआ - सम्पराये च अपायदुक्खं अनुभोन्तो सो व. [अनुभवति], प्राप्त करता है, सक्षम वा समर्थ होता है, पापो पापानियेव पस्सति, ध. प. अट्ठ. 2.9; - हि अनु., म. सुख या दुख का अनुभव करता है - बीजानुरूपं पु., ए. व., तुम अनुभव करो - इमाय मणिपूजाय, अनुभोहि वीजानुच्छविकमेव फलं हरति गण्हाति अनुभवति, जा. अठ्ठ. महायसं अप. 2.47; - सि अद्य., प्र. पु., ए. व., उसने 2.169; यं सो पुरिसो बलीबद्दे दुक्खापेत्वा एवरूपं सुखं अनुभव किया था - इति सो ... महासम्पत्तिं अनुभोसि, ध. अनुभवति, मि. प. 257; - वामि वर्तः, उ. पु., ए. व., - प. अट्ठ. 1.100; - सिं अद्य., उ. पु., ए. व., मैंने अनुभव इदानि तव पादे परिचरमाना एवरूपं सम्पत्तिं अनुभवामि, किया - सम्पत्तिमनुभोसिं, अप. 2.125; पाठा. अनुभोमहं; -
For Private and Personal Use Only