________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अस्सासप्पत्त
720
अस्सिरीकदस्सन
फेकने) की क्रियाओं के निरोध के विषय में राजा मिलिन्द का प्रश्न है - हो प्र. वि., ए. व. - अस्सासपस्सासनिरोधपञ्हो एकादसमो, मि. प. 95; -- परिग्गाहक त्रि., [आश्वासप्रश्वासपरिग्राहक], श्वासप्रक्रिया पर नियन्त्रण रखने वाला/वाली - हिका स्त्री. प्र. वि., ए. व. - तत्थ अस्सासपस्सासपरिग्गाहिका सति दुक्खसच्च म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1).261; - सायत्तदुत्तिता स्त्री., भाव. [आश्वासप्रश्वासायत्तवृत्तित्व], श्वास-प्रक्रिया के अधीन रहने के स्वभाव वाला, श्वसन-प्रक्रिया पर आश्रित या टिका हुआ होना, सांस के सहारे टिका होना - य त. वि., ए. व. - पाणनताय पाणा, अस्सासपस्सासायत्तवृत्तितायाति अत्थो, विसुद्धि. 1.300. अस्सासप्पत्त त्रि., तत्पु. स. [आश्वासप्राप्त], आश्वासन पाया हुआ, आत्मविश्वास से भरा हुआ, सन्तुष्ट - त्तो पु.. प्र. वि., ए. व. - कित्तावता नु खो, आवुसो, अस्सासप्पत्तो होती ति, स. नि. 2(2).248; - त्ता' प्र. वि., ब. व. - सावका विनीता अस्सासप्पत्ता पटिजानन्ति अज्झासयं आदिब्रह्मचरिय, दी. नि. 3.28; अस्सासपत्ताति तुढिपत्ता सोमनरसपत्ता, दी. नि. अट्ठ. 3.17; - त्ता स्त्री., प्र. वि., ए. व. - न नकुलमाता गहपतानी इमस्मिं धम्मविनये ओगाधप्पत्ता पतिगाधप्पत्ता अस्सासप्पत्ता तिण्णविचिकिच्छा .... अ. नि. 2(2).18. अस्सासमत्ता स्त्री., तत्पु. स. [आश्वासमात्रा], राहत या सुख की थोड़ी सी मात्रा, राहत की थोड़ी सी बात, थोड़ी सी राहत - त्ता प्र. वि., ए. व. - अहोसि काचिदेव अस्सासमत्ता - न ताव भगवा परिनिब्बायिस्सति, दी. नि. 2.78; - त्तं द्वि० वि., ए. व. - परिस्सम विनोदेत्वा, अस्सासमत्तं लभित्वा ..., उदा. अट्ठ. 62. अस्सासरत त्रि., तत्पु. स. [आश्वासरत], शा. अ. आश्वास एवं प्रश्वास में आनन्द लेने वाला, ला. अ. अपने बुद्धत्व के फल की प्राप्ति में आनन्द ले रहा - तो पु., प्र. वि., ए. व. - सो झायी अस्सासरतो, अज्झत्तं सुसमाहितो, अ. नि. 2(2).61; अस्सासरतोति नागरस हि अस्सासपस्सासा विय बुद्धनागरस फलसमापत्ति, तत्थ रतो. ..., अ. नि. अट्ठ. 3.115. अस्सासवात पु., [आश्वासवात]. दूसरों को आविष्ट कर लेने वाली प्रेत की श्वास या वायु - तेन तृ. वि., ए. व. - अस्ससन्तीति अस्सासवातेन उपहनन्ति, आविसन्तीति वा
अत्थो, जा. अट्ट, 4.451. अस्सासवार पु., तत्पु. स. [आश्वासवार]. श्वास को भीतर की ओर ले जाने का क्षण या बारी, श्वास
भीतर ले जाने का अवसर - रे सप्त. वि., ए. व. - ... अस्सासवारे पस्सासवारे समापत्तिं समापज्जन्ति, म. नि. अट्ट (मू.प.) 1(2).189; - रं द्वि. वि., ए. व. - कथेन्तो च जनं निरस्सासं अकत्वा तस्स अस्सासवारं देति, ध. प. अट्ठ. 2.123. अस्सासविरहित त्रि., तत्पु. स. [आश्वासविरहित], आश्वासन से रहित, सुख या तसल्ली से रहित, सन्तुष्टि या आनन्द न देने वाला - ता पु., प्र. वि., ब. व. - अनस्सासिकानीति
अस्सासविरहितानि, म. नि. अट्ठ. (म.प.) 2.162. अस्सासेतु त्रि., [आश्वासयित], आश्वासन देने वाला, तसल्ली देने वाला, राहत देने वाला - ता पु., प्र. वि., ए. व. -
अस्सासेता यथा चन्दो, सूरियोव पभङ्करो, अप. 2.107; 108. अस्सासेति आ + Vसस के प्रेर. का वर्त., प्र. पु., ए. व. [आश्वासयति], तसल्ली देता है, भरोसा दिलाता है, फिर से प्राणवान् बना देता है - सि/सयि अद्य., प्र. पु., ए. व. - अत्तानं मोचेत्वा खिप्पं आगमिस्सतीति अस्सासेसि, जा. अट्ठ. 7.202; अस्सासयीति परितोसेन्तो निय्यादेसि, जा. अट्ठ. 7.271; - सेसु ब. व. - मयं तयोपि जना ... दिसोदिसं गमिस्सामातिनं अस्सासेसु. जा. अट्ट. 7.35; - सेत्वा पू. का. कृ. - ... गिलाने अस्सासेत्वा, स. नि. अट्ठ. 2.226; - सेतब्बो सं. कृ., पु.. प्र. वि., ए. व. - उपासकेन ... उपासको आबाधिको ... चतूहि अस्सासनीयेहि धम्मेहि
अस्सासेतब्बो, स. नि. 3(2).471. अस्सित त्रि., आ + vसि का भू. क. कृ. [आश्रित], सहारा लिया हुआ, किसी का आश्रय लिया हुआ, किसी पर अवलम्बित रहने वाला, अनुसरण करने वाला, पराधीन, अनुचर - तो पु., प्र. वि., ए. व. - एको अरजे वनवस्सितो मुनि ... कस्मा भवं विजनमरञमस्सितो, स. नि. 1(1). 210-11; वनवस्सितो मुनीति वनं अवस्सितो बुद्धमुनि, स. नि. अट्ठ. 1.233; जनमेवस्सितो... अस्सितो तण्हाय अल्लीनो परिग्गय्हठितो, थेरगा. अट्ट. 1.292. अस्सिरी त्रि., ब. स. [अश्रीक]. शोभा-रहित, अपनी प्रभा या चमक-दमक को खो चुका (व्यक्ति)-री पु., प्र. वि., ए. व. - अस्सिरी विय खायति, नेत्ति. 52; अस्सिरी... अलक्खिको एव हुत्वा उपट्टाति, नेत्ति. अट्ठ. 250. अस्सिरीकदस्सन त्रि., ब. स. [अश्रीकदर्शन]. तेजहीन स्वरूप वाला, शोभाहीन, दिखने में शोभा रहित - नं पु., द्वि. वि., ए. व. - परमदुग्गन्धजेगुच्छं अस्सिरिकदस्सनं नानप्पकारं ... पस्सतीति, खु. पा. अट्ठ. 29.
For Private and Personal Use Only