________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अलोण
595
अलोम
अलोण त्रि., ब. स. [अलवण], नमक की अपेक्षित मात्रा से रहित, बिना पर्याप्त नमक वाला - णं पु., द्वि. वि., ए. व. - परिभिन्नवण्णं अलोणं सुक्खकम्मासं उपनेसि, भगवा पटिग्गहेसि, वि. व. अट्ठ. 153; ततो अलोणं यागं लभित्वा एकिस्साय सालाय निसीदित्वा पिवन्ति, म. नि. अट्ट. (मू.प.) 1(2).277; -णिका स्त्री., अलोण से व्यु., उपरिवत् - य तृ. वि., ए. व. - अलोणिकायाति फाणितविरहिताय, निप्फाणितत्ता हि सा अलोणिका ति वुत्ता, जा. अट्ठ. 3.362; सुक्खाय अलोणिकाय च, पस्स फलं कुम्मासपिण्डिया, जा. अट्ठ. 3.361; जा. अट्ठ. 1.224; - कदिवस पु., कर्म स. [अलोणकदिवस]. नमक का प्रयोग नहीं किया जाने वाला दिन - से सप्त. वि., ए. व. - पुरिमदिवसे मनुस्सा बहु लोणमदसु, अथाह अलोणकदिवसे भविस्सती ति अतिरेकं लोणं ठपेसिन्ति, जा. अट्ठ. 3.324; - काहार पु., कर्म, स. [अलोणकाहार], बिना नमक वाला भोजन - रं द्वि. वि., ए. व. - एकदा अलोणकाहारमेव
देन्ति, जा. अट्ठ. 3.324. अलोण-पण्ण-भक्ख त्रि.. [अलवणपर्णभक्षिन], बिना नमक के साग-सब्जियों के पत्तों को खाने वाला - क्खो पु., प्र. वि., ए. व. - अलोणपण्णभक्खोम्हि, नियमेस च संवतो,
अप. 1.242. अलोणिक त्रि., अलोण से व्य. [अलवणक], बिना नमक वाला - कं नपुं.. प्र. वि., ए. व. - पवना आभतं पण्णं, अतेलञ्च अलोणिक चरिया. (पृ.) 372: इदं लोणिक, इदं अलोणिक, इदं तित्तकं इदं खारिकं इदं कटुकं ... इदं कसावंति सूपरसं न जानाति, ध. प. अट्ठ. 1.268. अलोपनीय त्रि., Vलुप के सं. कृ., लोपनीय का निषे. [अलोपनीय], लोप न करने योग्य, लोप का अविषयीभूत - या पु.. प्र. वि., ब. व. - अत्थविसेसस्स जोतका वा अजोतका वा लोपनीया वा अलोपनीया वा, ते सदा पच्चया, सद्द, 1.3. अलोभ पु.. लोभ का निषे., तत्पु. स. [अलोभ], लोभ-नामक
अकुशल हेतु का चित्त में अभाव, तीन कुशलमूलों में से प्रथम - भो प्र. वि., ए. व. - तीणि कुसलमूलानि- अलोभो कुसलमूलं, अदोसो कुसलमूल, अमोहो कुसलमूलं. दी. नि. 3.171; अलोभो खो, महालि, हेत अलोभो पच्चयो कल्याणस्स कम्मस्स किरियाय, अ. नि. 3(2).72; - ज त्रि., [अलोभज], अलोभ के कारण उत्पन्न - जं नपुं., प्र. वि., ए. व. - अलोभपकतं कम अलोभजं अलोभनिदानं
अलोभसमुदयं, अ. नि. 1(1).160; - ज्झासय त्रि., ब. स. [अलोभाध्याशय], लोभ से मुक्त चित्तवृत्ति वाला - सया पु.. प्र. वि., ए. व. - अलोभज्झासयाति अलुब्मनाकारेन पवत्तअज्झासया, विसुद्धि. महाटी. 1.128; - मय त्रि., अलोभ से युक्त - येन पु., तृ. वि., ए. व. - कम्मफलसद्दहनसद्धामयेन च अलोभमयेन च सुन्दरेन अलङ्कारेन समन्नागतो. जा. अट्ठ.7.143; - निदान त्रि., ब. स. [अलोभनिदान], अलोभ के कारण उत्पन्न - नं नपुं.. प्र. वि., ए. व. - अलोभकतं कम्म अलोभ अलोभनिदानं अलोभसमृदयं, अ. नि. 1(1).160; - निस्सन्दता स्त्री., भाव., अलोभ का फल या परिणाम होना - य तृ. वि., ए. व. - अथ वा तं विमानं यस्स पुञकम्मरस निस्सन्दफलं, तस्स अलोभनिस्सन्दताय सोवण्णमयं, अदोसनिस्सन्दताय उळारं वि. व. अट्ठ. 11; - निद्देस पु., तत्पु. स. [अलोभनिर्देश], अलोभविषयक कथन या व्याख्यान - से सप्त. वि., ए. व. - अलोभनिद्देसे अलुब्भनकवसेन अलोभो, ध. स. अट्ठ. 193; - पकत त्रि., ब. स. [अलोभप्रकृत], अलोभ के प्रभाव में किया गया, अलोभ द्वारा निर्धारित - तं नपुं॰, प्र. वि., ए. व. - यं, भिक्खवे, अलोभपकतं कम्मं अलोभज अलोभनिदानं अलोभसमुदयं अ. नि. 1(1),160; 297; -- पच्चय त्रि., ब. स. [अलोभप्रत्यय, अलोभ को प्रत्यय के रूप में रखकर उत्पन्न - या पु., प्र. वि., ब. व. - इतिस्स में अलोभजा अलोभनिदाना अलोभसमुदया अलोभपच्चया अनेके कुसला धम्मा सम्भवन्ति, अ. नि. 1(1).233; - सङ्घात त्रि., कर्म. स. [अलोभसंख्यात. अलोभ नाम से प्रसिद्ध, अलोभ नाम वाला -- अलोभो कुसलमूलन्ति अलोभसङ्घात कुसलमूलं.ध. स. अट्ठ. 194; - समुदय त्रि., ब. स. [अलोभसमुदय], अलोभ से उत्पन्न होने वाला - यं नपुं.. प्र. वि., ए. व. - यं, भिक्खवे, अलोभपकतं कम्मं अलोभजं अलोभनिदानं अलोभसमुदयं, अ. नि. 1(1).160; 297; - या पु.. प्र. वि., ए. व. - इतिस्स मे अलोभजा अलोभनिदाना अलोभसमुदया अलोभपच्चया अनेके कुसला धम्मा सम्भवन्ति, अ. नि. 1(1).233; - मुस्सदा तत्पु. स., पु., प्र. वि., ब. व., अलोभ से परिपूर्ण - इमे सत्ता पुब्बहेतुनियामेन ... अलोभुस्सदा अदोसुस्सदा अमोहुस्सदा च होन्ति, विसुद्धि. 1.101. अलोम त्रि., निषे०, ब. स. [अलोमन], रोएं- रहित, बिना रोमों वाला - मो पु., प्र. वि., ए. क. - सिङ्गी मिगो आयतचक्खुनेत्तो अद्वित्तचो वारिसयो अलोमो, जा. अट्ठ. 2.283; -- मा स्त्री.,
For Private and Personal Use Only