________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अभिमुखकरण 496
अभिरत अभिमुखकरण नपुं., [अभिमुखकरण], सामने की ओर का पाचि. 415; - त्वा पू. का. कृ. - अम्हाकं सन्तकानि सङ्केत, समीपवर्ती की सूचना - यदिदन्ति अभिमुखकरणत्थे एतानीति अभियुजित्वा तेसु .... जा. अट्ठ. 1.327. निपातो, तेन एसाति उद्दिढ निद्दिसितुं या एसाति अभिमुखं अभियुत्त त्रि., अभि + vयुज का भू. क. कृ. [अभियुक्त], करोति, खु. पा. अट्ट. 186.
अत्यन्त निपुण, पूर्ण रूप से परिचित - तेहि पु.. तृ. वि., अभिमुखत्थ पु., [अभिमुखार्थ]. विद्यमान होने या सामने ब. व. - सयं वा कारकादिभावेन अभियुत्तेहि लोकियतीति मौजूद रहने का अर्थ अथवा तात्पर्य - सम्मा भुस लोकोति अधिप्पेतो. उदा. अट्ट, 276. सहाप्पत्थाभिमुखत्थेसु सङ्गते, अभि. प. 1170.
अभियोग पु.. [अभियोग], क. प्रयत्न, उद्यम, प्रयास, चित्त अभिमुखभाव पु., [अभिमुखभाव], सामने विद्यमान रहना -- की एकाग्रता - गो प्र. वि., ए. व. - यतो मङ्गलत्थिकेन वे सप्त. वि., ए. व., क. अभि उप. के अर्थ में - विसिढे एत्थेव अभियोगो कातब्बो, खु. पा. अट्ठ. 72; - गं द्वि. वि., अभिमुखीभावे उद्धकम्मे तथेव च, सद्द, 3.883; ख. 'आ' उप.. ए. व. - गन्ताभियोगं कत्वान, चू.वं. 44.113; ख. दोषारोपण, के अर्थ में ग. "स' उप. के अर्थ का सूचक- पच्चुपट्ठान आरोप, मुकदमा - गो प्र. वि., ए. व. - आरामादिथावरेसु त्रि.. ब. स., सामने विद्यमान होने के रूप में प्रकाशित होने पन येभुय्येन अभियोगवसेनेव गहणसम्भवतो एत्थेव पालियं वाला - नानि नपुं., प्र. वि., ब. व. - सद्दादीसु अभियोगो वुत्तो, वि. वि. टी. 1.159; - करण नपुं.. अभिमुखभावपच्चुपट्ठानानि, अभि. अव. 11.
[अभियोगकरण]. दोषारोपण कर देना, दोष लगा देना - अभिमुखयुद्ध नपुं., खुला युद्ध, आमने सामने की लड़ाई - णं प्र. वि., ए. व. - ... इदं अभियोगकरणं परेसं भूमट्ठभण्डादीसु द्धेन तृ. वि., ए. व. - अभिमुखयुद्धेन गहेतुं न सक्काति पिकातुं वट्टति येव, वि. वि. टी. 1.159. अत्थो, दी. नि. अट्ठ. 2.100; अभिमुखयुद्धेनाति अभिमुखं अभियोगी त्रि.. [अभियोगिन्], अच्छा अभ्यास किया हुआ, उजुकमेव सङ्गामकरणेन, लीन. (दी. नि. टी.) 2.111. एकाग्र या दत्तचित्त, किसी के साथ पूरी तरह से जुड़ा हुआ अभियाचति अभि + Vयाच का वर्त., प्र. पु., ए. व. - गिनो पु., प्र. वि., ब, व. - अभियोगिनो च निपुणा, दी. [अभियाचते], मांगता है, अनुनय विनय करता है, चिरौरी नि. 3.126; अभियोगिनोति लक्खणसत्थे युत्ता, दी. नि. अट्ट. करता है, घिघियाता है - चाम उ. पु., ब. व. - एवं तं 3.108. अभियाचाम, पुन कयिरासि परियाय'न्ति, जा. अट्ठ. 4.194; अभियोब्बन नपुं, [अभियौवन], खिला हुआ यौवन, उत्फुल्ल - चे उ. पु., ए. व., आत्मने. - कप्पञ्जहं अभियाचे यौवन, चढ़ी हुई जवानी -- नं प्र. वि., ए. व. -- सोभते स सुमेध, सु. नि. अहृ. 1107; अभियाचेति अतिविय याचामि, अभियोब्बनं पति, थेरीगा. 258; सु अभियोब्बनं पतीति सुन्दरे सु. नि. अट्ट. 2.291.
अभिनवयोब्बनकाले.... थेरीगा. अट्ट, 235. अभियाति अभि + Vया का वर्त., प्र. पु., ए. व. [अभियाति], अभिरक्खति अभि + रक्ख का वर्त, प्र. पु., ए. व. विरोध में अभियान करता है, आक्रमण करता है, धावा बोल [अभिरक्षति], रक्षा करता है, देखभाल करता है, पूरी तरह देता है - यन्ति प्र. पु.. ब. व. - एते. तात सुवीर, असुरा से रक्षा करता है - तु अनु०, प्र. पु., ए. व. - अथोपि तं देवे अभियन्ति, स. नि. 1(1).250; - यातुकाम त्रि., आक्रमण महाराजा, सञ्जयो अभिरक्खतूति, जा. अट्ठ. 7.374. करने की इच्छा रखने वाला - मो पु., प्र. वि., ए. व. - अभिरक्खा स्त्री., [अभिरक्षा], सुरक्षा, पूर्ण रक्षा - क्खा प्र. राजा मागधो अजातसत्तु वेदहिपुत्तो वज्जी अभियातुकामो वि., ब. व. - पञ्चविधा ठपिता अभिरक्खा , स. नि. 1(1). होति. दी. नि. 2.56; अभियातुकामोति अभिभवनत्थाय यातुकामो, 247; जा. अट्ठ. 1.201. दी. नि. अट्ट. 2.95.
अभिरत त्रि., अभि + रम का भू. क. कृ. [अभिरत], किसी अभियुञ्जति अभि + (युज का वर्त., प्र. पु., ए. व.. वस्तु में आनन्द प्राप्त करने वाला, किसी से संतुष्ट होने [अभियुङ्कते], झूठा दावा ठोकता है, नालिश करता है - वाला, पूरी तरह से लगा हुआ या समर्पित - तो पु., प्र. आरामं अभियुञ्जति, आपत्ति दुक्कटस्स, पारा. 56; आराम वि., ए. व. - समग्गरति अभिरतो, क. व्या. 588; अभिरतो अभियुञ्जतीति परसन्तकं मम सन्तको अयान्ति मसा भणित्वा पविवेके, दी. नि. 1.53; - तेन पु.. तृ. वि., ए. व. - अभियुञ्जति, पारा. अट्ठ. 1.270; - जिस्सति भवि०, प्र. अभिरतेन पनावुसो, किं दुक्करन्ति, स. नि. 2(2).254; - पु.. ए. व. -- यं किञ्चि नटुं सब्ब अम्हे अभियुञ्जिस्सती ति, स्स पु., ष. वि., ए. व. - रत्तस्स यथाभिरतस्स रूपरस
For Private and Personal Use Only