Pali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 01

Author(s): Ravindra Panth and Others
Publisher: Nav Nalanda Mahavihar

Page 619

अळारक्खी
592
अलिप्पमान
सकपालनागराजा पन अहमेव अहोसिन्ति, जा. अट्ट. समणो, अब्बतो अलिक भणे. ध. प. 264; - केन तृ. वि.. 5.170.
ए. व. - अभक्खाति अभूतेन, अलिकेनाभिसारये, जा. अट्ठ. अळारक्खी त्रि., ब. स. [अरालाक्ष], विशाल नेत्रों वाला- 6.207; - वादी त्रि., [अलीकवादिन], असत्यवादी, झूठ
क्खी स्त्री०, प्र. वि., ए. व. - यतो पन मे अयं अळारक्खी बोलने वाला - दी पु.. प्र. वि., ए. व. - तत्थ अभूतवादीति विसालनेत्ता सोभनलोचना लद्धा, जा. अट्ठ. 1.293.
अरियूपवादवसेन अलिकवादी, सु. नि. अट्ठ. 2.179; - दिनं अळारपम्ह/अळारपखुभ/आळारपम्ह त्रि., ब. स. पु., वि. वि., ए. व. - जिने कदरिय दानेन, [अरालपक्ष्मन], वक्र या तिरछी बरौनियों वाला/वाली, सच्चेनालिकवादिन, ध, प. 223; - ने पु.. सप्त. वि., ए. व. विशाल नयनों वाला/वाली, सुन्दर एवं तिरछी पलकों - अलिकवादिनेति मुसावादिम्हिपि न विस्ससे, जा. अट्ठ. वाला/वाली - म्हा स्त्री., प्र. वि., ए. व. - आळारपम्हा 4.51; - दिता स्त्री॰, भाव॰ [अलीकवादिता]. असत्य बोलना हसुला, सुसा तनुमज्झिमा, जा. अट्ठ. 7.258; अळारपम्हाति ___- य तृ. वि., ए. व. - मुसावादिनोति दुस्सीला समाना विसालक्खिगण्डा, जा. अट्ठ. 7.260; आळारपम्हा हसिता सीलवन्तो मयन्ति अलिकवादिताय मुसावादिनो उदा. अट्ट. 210. पियंवदा, वि. व. 1025; आळारपम्हाति बहलसङ्गतपखुमा, अलिखितपोत्थक पु., कर्म. स. [अलिखितपुस्तक, नपुं.]. गोपखुमाति अत्थो, वि. व. अट्ठ. 234; - म्हेहि नपुं., तृ. वि. रिक्त पुस्तक या कोरा कागज, जिस पर कुछ भी नहीं ब. व. - अळारपम्हहि सुभेहि वग्गुभि, पलोभयन्ती मं यदा लिखा गया हो - को प्र. वि., ए. व. - रित्तपोत्थकोपीति उदिक्खति, ..., जा. अट्ठ. 5.203; अळारपम्हेहीति अलिखितपोत्थको, वि. वि. टी. 2.233. विसालपखुमेहि. जा. अट्ठ. 5.204; - म्हे संबो., ए. व. - अलिङ्ग त्रि., ब. स., निषे. [अलिङ्ग]. तीन लिङ्गों में से किसी आळारपम्हे हसिते पियंवदे, पे. व. 443; आळारपम्हेति भी एक सुनिश्चित लिङ्ग से रहित शब्द - ङ्गेन पु., तृ. वि., वेल्लितदीधनीलपमुखे, पे. व. अट्ठ. 164.
ए. व. - पुलिङ्गेन वा सलिङ्गेन वा अलिङ्गेन वा सद्धिं अलालामुख त्रि., ब. स. [अलालामुख], शा. अ. वह, समानाधिकरणानि हुत्वा ..., सद्द. 1.226; - भेद त्रि., ब. स., जिसके मुख से लार न निकलती हो, ला. अ. बचपन की निषे., लिङ्गों के भेदों से रहित, (क्रियापद)- दं नपुं.. प्र. चञ्चलता से रहित, प्रौढ़ बुद्धि वाला - खो पु. प्र. वि., ए.. वि., ए. व. - किरियालक्खणं आख्यातिक अलिङ्गभेदति व. -- अनेळमूगोति अलालामुखो, सु. नि. अट्ठ. 1.98. इति, सद्द. 1.27; - भेदत्त नपुं.. भाव. [अलिङ्गभेदत्व]. लिङ्गों अलि/अळि पु., [अलि], काला भौंरा - मधुलीहो मधुकरो के भेद का न रहना, लिङ्ग-भेद का अभाव होना - त्ता प. मधुपो भमरो अली, अभि. प. 636; सरे सरोजे रुदिताळिपाळि वि., ए. व. - आख्यातिकस्स किरियालक्खणत्ता अलिङ्गभेदत्ता समन्तो पस्सति पजरजसा, जिना. 70; तत्थ च तिण्णं लिङ्गानं... सद्द. 1.27. कमोळिअलिसेवितन्ति वन्दन्तानं अनेकसतानं ब्रह्मानं अलित्तं त्रि., लिप के भू. क. कृ. लित्त का निषे॰ [अलिप्त, मोलिभमरसेवितन्तिसेवितन्ति कवयो इच्छन्ति, सद्द. 1.239. शा. अ. नहीं लीपा हुआ, ला. अ. अप्रभावित, अप्रदूषित अलिक क. त्रि., [अलीक], असत्य, झूठा, अधम, निन्दनीय, - त्तो पु.. प्र. वि., ए. व. - अनूपलित्तोति तण्हादिहिलेपेहि अप्रिय - अधमो कुच्छिते ऊने, अप्पिये यलिको भवे, अभि. प. अलित्तो, सु. नि. अट्ठ. 2.122; अनूपलित्तोति तण्हादीहि 1070; तुल०, पीडार्थेऽपि व्यलीकं स्यात्, अलीकं त्वप्रियेऽनृते, लेपेहि अलित्तो, स. नि. अट्ठ. 1.182; - त्तं पु.द्वि. वि., ए. अमर. 3.3.12; - कं नपुं.. प्र. वि.. ए. व. - तं तेसं व. - अलित्तन्ति तं अन्तेवासिक पापधम्मेन अलित्तं सो तिथियानं वचनं मिच्छा अभूतं वितथं अलिक विरुद्ध विपरीतं आचरियो विसदिद्धो सरो सेसं सरकलापं विय लिम्पति, जा. दुक्खदायकं दुक्खविपाक अपायगमनीयन्ति, मि. प. 110: अट्ठ. 4.394. ख. नपुं.. [अलीक], झूठी या असत्य बात, असत्य कथन अलिनी स्त्री.. [अलिनी], काले रङ्ग की भ्रमरी या भौंरा - या वचन - लीक त्वसच्च मिच्छा मसाव्ययं, अभि. प. 1273; अत्थं वदता मा वुच्चति लक्खी अलिनी ति भमरीति वुत्तं - कं द्वि. वि., ए. व. - धम्मेन लद्धं सतमस्नमाना, न सद्द. 1.244. कामकामा अलिक भणन्ति, सु. नि. 242; सच्चयेव भासति अलिप्पमान त्रि., लिप के कर्म. वा., वर्त. कृ., लिप्पमान नो अलिक सु. नि. (पृ.) 148; सच्चं भणे नालिक तं का निषे. [अलिप्यमान], लिप्त न होने वाला, प्रभावित या चतुत्थान्ति, सु. नि. 452; खु. पा. अट्ठ. 108; न मुण्डकेन प्रदूषित न होने वाला - नो पु.. प्र. वि., ए, व. - पदुमंव