________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अभुत्त 518
अभूमि अभुत्त त्रि., vभुज के भू. क. कृ. का निषे. [अभुक्त], वह, 2.48; - गुणकथा स्त्री., तत्पु. स. [अभूतगुणकथा], चापलूसी जिसने खाया नहीं है, वह भोजन, जो अभी तक खाया नहीं भरी बात - थं द्वि. वि., ए. व. - "यंनूनाहं एतस्स गया है, वे विषयभोग या गतियां, जिनका अनुभव अभी तक अभूतगुणकथं कथेत्वा मंसं खादेय्य न्ति चिन्तेत्वा .... जा. नहीं किया गया है - त्तेन पु., तृ. वि., ए. व. - नेन । अट्ठ. 2.364; - ततब्भाव पु., [अभूतताव], जो पहले पवारणप्पहोनकं भोजनं अभुत्तेन कतं, पाचि. अट्ट. 85. विद्यमान न हो उसका होना, बनना या बदलना - वे अभुत्तब्ब त्रि., 'भुज के सं. कृ. का निषे. [अभोक्तव्य], न सप्त. वि., ए. व. - कत्तुतो अभूततब्भावे आयो होति बहुलं,
खाने योग्य, नहीं भोगने योग्य – तब्बं नपुं॰, प्र. वि., ए. व. .... मो. व्या. 5.9; - पुब्ब त्रि., [अभूतपूर्व], वह, जो पहले - नियतेतं अभुत्तब्बन्ति एतं नियतिवसेन तया अभुजितब्बन्ति न हुआ हो या जिससे आगे कोई भी न बढ़ा हो, अदभुत - भविस्सति, जा. अट्ठ. 7.118.
ब्बो पु०, प्र. वि., ए. व. - तत्थ अभुतोति अभूतपुब्बो, जा. अभुत्तावी त्रि०, भुज के पू. का. कृ. का निषे०, क. वह, अट्ठ. 6.125; - ब्बा स्त्री॰, प्र. वि., ए. व., अद्वितीय नारी जिसने पूरी तरह तृप्त होकर नहीं खाया, छककर भोजन - पुरिसा हि इत्थियो, इत्थियो वा पुरिसा अभूतपुब्बा नाम न किया हुआ व्यक्ति - ना पु., तृ. वि., ए. व. - अभुत्ताविना नत्थि , ध. प. अट्ट, 1.186; - ब्बं नपुं. प्र. वि., ए. व. - कतन्ति यो अलमेतं सब्बन्ति अतिरित्तं करोति, तेन अभूतपुब्बं भूतन्ति अब्भुतं. म. नि. अट्ठ. (म.प.) 2.2; - पवारणप्पहोनकं भोजनं अभुत्तेन कतं, पाचि. अट्ठ. 85; तभक्खानसंवत्तनिक त्रि., [अभूताख्यानसंवर्तनिक], जो अभुत्ताविना कतं होति, पाचि. 114; ख. विषयभोगों का वास्तव में नहीं है, उसके कथन में परिणत होने वाला - आनन्द न लेने वाला - वी पु.. प्र. वि., ए. व. - को पु., प्र. वि., ए. व. - मुसावादो अभूतभक्खानसंवत्तनिको, अनिक्कीळितावी कामेसूति कामेसु अकीळिकीळो अभुत्तावी, म. नि. अट्ठ. (म.प.) 2.48; - भाव पु.. [अभूतभाव], अकतकामकीळोति अत्थो, स. नि. अट्ठ. 1.39.
पूर्वकाल में अविद्यमानता, पहले विद्यमान नहीं रहना - वं अभू क, स्त्री., वृद्धि का अभाव, हानि, ख. त्रि., पूर्वकाल में द्वि. वि., ए. व. - ... तस्स अभूतभावं अत्वा समग्गा हुत्वा घटित न होने वाला/वाली - अभूति वुद्धिविरहिता कथा न अनुक्कमेन तमेव आवासं पच्चागमिंसु, पे. व. अट्ठ. 12; - भूतपुब्बाति वा अभू सद्द. 1.84.
वेन तृ. वि., ए. व. -- यं अभूतं तं अभूतभावेनेव, अपनेतब्ब अभूत त्रि., भू के भू. क. कृ. का निषे. [अभूत], क. अभी दी. नि. अट्ठ. 1.50; - वाद पु., [अभूतवाद], मिथ्या कथन, तक अस्तित्व में न आया हुआ, वह, जो हुआ ही न हो, असत्य कथन - देन तृ. वि., ए. व. - नो अभूतवादेनाति, अजन्मा, ख. अवास्तविक, मिथ्या, अयथार्थ, वितथ, असत्य, मि. प. 168; - वादी त्रि.. [अभूतवादिन], असत्यवादी, मृषा - तं नपुं.. प्र. वि., ए. व. - अस्थि भिक्खवे, अजातं अपनी कही बात को पूरा न करने वाला - दी पु.. प्र. वि., अभूतं अकतं असतं, इतिवु. 27; - तं नपुं., वि. वि., ए. ए. व. - अभूतवादी निरयं उपेति, यो वापि कत्वा न करोमि व. - अहं अभूतं न पस्सामि, जा. अट्ठ. 5.350; - ता स्त्री.. चाह, ध. प. 306; - विपाक पु., [अभूतविपाक], निरर्थक प्र. वि., ए. व. - सा अभाव अभूता अतच्छा, जा. अट्ट. विपाक, अवास्तविक विपाक - का प्र. वि., ब. व. - 1.260-61; - तं स्त्री., द्वि. वि., ए. व. - यं तथागतो वाचं द्वेधाविपाकाति भूतविपाका वा अभूतविपाका वा, म. नि. अट्ठ. जानाति अभूतं अतच्छं.... म. नि. 2.64; अभूतन्ति अभूतत्थं, (म.प.) 2.299; - ताकार पु., कर्म. स. [अभूताकार]. म. नि. अठ्ठ. (म.प.) 2.79; - ता पु.. प्र. वि., ब. व. - ये अयथार्थ स्वरूप, अवास्तविक प्रकृति- रेन तृ. वि., ए. व. धम्मा अजाता अभूता असञ्जाता, ध. स. 1045; - तं नपुं.. - ... मायामरीचिआदयो विय अभूताकारेन अग्गहेतब्बो भूतहो, द्वि. वि., ए. व. -- त्वं अभूतं वत्वा वेदे च यज्ञ च ब्रह्मणो कथा. अट्ठ. 108; - तारोचन नपुं, तत्पु. स. [अभूतारोचन],
च वण्णेसि, जा. अट्ठ. 7.52; - तेन त. वि., ए. व., क्रि. मिथ्या या अवास्तविक कथन, मिथ्या घोषणा - ने सप्त. वि., वि., अयथार्थ रूप में - ... अभूतेन अतच्छेन पर ए.व. - अभूतारोचने तरस, गरुकापत्ति दीपिता, उत्त. वि. 445. अब्भाचिक्खन्तो, उदा. अट्ठ. 211; अभूतेनाति-वादञ्च जातं. अभूमि स्त्री., [अभूमि], अनुपयुक्त स्थान या स्थल, अपात्र, महानि. 44; - तक्खान नपुं.. कर्म. स. [अभूताख्यान, अनुचित क्षेत्र - मि प्र. वि., ए. व. - इतो परं तुय्ह अभूमि, असत्य का कथन, जो वास्तव में नहीं है उसका कथन - दी. नि. अट्ठ. 201; - मि द्वि. वि., ए. व. - अभूमि तात मुसावादो अभूतब्यक्खानसंवत्तनिको, म. नि. अट्ठ. (म.प.) सेवसि, जा. अट्ठ. 3.223.
For Private and Personal Use Only