________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
587
अलज्जिताय
अलद्ध लोगों को जमकर पकड़ लेना, निर्लज्जियों को समर्थन या अलङ्कतो अलङ्कतं, सद्द. 2.434; केचि पन एत्थ अलभूसन संरक्षण - हो प्र. वि., ए. व. - अपरे द्वे पग्गहा, द्वे च परियापन वारणेसूति धातुं पठन्ति, तदे... परिभोगा- लज्जिपग्गहो, अलज्जिपग्गहो .... पारा. अट्ठ. अलत्तक/अलन्तक पु.. [अलक्त, अलक्तक], वृक्षों से 2.248; - परिभोग पु., तत्पु. स. [अलज्जीपरिभोग]. निकलने वाली राल, लाल रंग की लाख, आलता, महावर निर्लज्जों के साथ मौज मस्ती, निर्लज्जों के साथ सांसारिक - को प्र. वि., ए. व. - अलन्तको यावको च लाखा जतु सुखों का उपभोग - गो प्र. वि., ए. व. - अपरेपि चत्तारो नपुंसके, अभि. प. 305; - कत त्रि., तत्पु. स. परिभोगा- लज्जिपरिभोगो, अलज्जिपरिभोगो, धम्मियपरिभोगो, [अलक्तककृत, महावर या आलता से रंगा हुआ - ता पु., अधम्मियपरिभोगोति, पारा. अट्ठ. 2.248; - पुग्गल पु., कर्म. प्र. वि., ब. व. - अलत्तककता पादा, पादुकारुयह वेसिका, स. [अलज्जीपुद्गल], निर्लज्ज व्यक्ति - ले सप्त. वि., ए. थेरगा. 459; ध. प. अट्ठ. 2.397; अलत्तककता पादा, मुखं व. - अलज्जिपुग्गले निस्साय वसन्तीति अत्थो, महाव. चुण्णकमक्खितं, थेरगा. 771; - पटल/पाटल नपुं.. अट्ठ. 296-97; - भाव पु.. [अलज्जीभाव], लज्जाहीनता, तत्पु. स., महावर या आलता जैसा श्वेतरक्त वर्ण, लाख बेशर्मी - वं द्वि. वि., ए. व. -- तस्मा यदास्स अलज्जीभावं जैसा रंग - तेन पच्चूससमये अलत्तकपटलबन्धुजीव जानाति, पारा. अट्ठ. 2.248; - वाद पु.. [अलज्जीवाद], कपुप्फसदिसं मंसपेसि विजायि, म. नि. अट्ठ (मू.प.) लज्जाहीन या निर्लज्ज कह कर पुकारना, निर्लज्ज की। 1(1).332; खु. पा. अट्ठ. 128; अलत्तकपाटलवण्ण संज्ञा या उपाधि-देन तृ. वि., ए. व. - छब्बग्गिया भिक्खू उत्तरासङ्गचीवरं एकसं कतमेव, जा. अट्ठ 4.103; - एवं वदन्ति - किस्स तुम्हे, आवसो अम्हे अलज्जिवादेन रसरञ्जित त्रि., तत्पु. स. [अलक्तकरसरञ्जित], लाख पापेथा ति? पाचि. 200.
के द्रव द्वारा रंगा हुआ - ता स्त्री., प्र. वि., ए. व. - सक्को अलज्जिताय त्रि., लज्ज के सं. कृ. का निषे. चीवरकरणढाने भूमिपरिभण्डमकासि, भूमि अलत्तकरसरजिता [अलज्जितब्य], लज्जा न करने योग्य विषय - ये नपुं.. विय अहोसि, ध. प. अट्ठ. 1.345; - वण्ण त्रि., ब. स. सप्त. वि., ए. व. - अलज्जिताये लज्जन्ति, लज्जिताये न । [अलक्तकवर्ण], लाख या महावर जैसे रङ्ग वाला -- लज्जरे, ध. प. 316; तत्थ अलज्जितायेति अलज्जितब्बेन, नं नपुं., प्र. वि., ए. व. - तावदेव अलत्तकवण्णं भिक्खाभाजनहि अलज्जितब्ब नाम, ... तेन तेसं रत्तचन्दनं पायि, ध. प. अट्ठ. 2.115; - ण्णानि नपुं.. प्र. अलज्जितब्बेन लज्जितं लज्जितब्बेन अलज्जितं, ध, प. वि., ब. व. - थेरस्स हत्थतो मच्चित्वा अलत्तकवण्णानि अट्ठ. 2.280.
भगवतो पादतलानि चन्दनदारुआदीसु ..., दी. नि. अट्ठ. अलज्जुस्सद त्रि., ब. स. [अलज्योत्सेध], अत्यधिक निर्लज्ज, 2.175. बढ़ी-चढ़ी बेशर्मी से युक्त - दे पु., सप्त. वि., ए. व. - अळत्तूरुनाडाल्वार पु.. व्य. सं., दो तमिल शासकों की अलज्जुस्सदे गूळहेन, विवटेनेव लज्जिसु. विन. वि. 2771. उपाधि या नाम - अळत्तूरुनाडाल्वारो तयो मण्णयरायरा, अलज्जुस्सन्ना त्रि., तत्पु. स. [अलज्ज्युत्सन्न], निर्लज्जों कळवण्डियनाडाल्बारो, केरळसीहमुत्तरो, चू. वं. 76.141; से खचाखच भरा हुआ/हुई - न्ना स्त्री., प्र. वि., ए. व. अळत्तूरुनाडाल्बरा दुवे पन्द्रियरायरो, चू. वं. 76.184. - सचे अलज्जुस्सना होति, परिसा उब्बाहिकाय वूपसमेतब्बं अलत्थ लिभ का अद्य०, प्र. पु., ए. व., उसने पाया, लाभ परि. 414.
प्राप्त किया - सब्बाव इत्थी कयिरु नु पापं, अझं अलत्थ अलञ्जल/अरञ्जर पु.. [अरञ्जर], बहुत बड़ा पानी पीठसप्पिनापि सद्धिं, जा. अट्ठ. 5.432; अलत्थाति अलद्धा, का मटका - रो/लो प्र. वि., ए. व. - अरञ्जरो जा. अट्ठ. 5.435. उदकचाटि, अलजलो, बहुउदकगण्हनकोति अत्थो, वजिर. अलद्ध त्रि., Vलभ के भू. क. कृ. का निषे. [अलब्ध], वह, टी. 481.
जिसने कुछ भी प्राप्त नहीं किया है - द्धस्स पु., ष. वि., अळति' अळ से व्यु. वर्तः, प्र. पु., ए. व. [अडति], प्रयास ए. व. - अलद्धस्स च यो लाभो, लद्धस्स चानुरक्खणा, जा.
करता है - अळ उग्गमे अळति, वाळो, सद्द, 2.460. अट्ठ. 5.111; अलद्धस्साति यो च पुब्बे अलद्धस्स लाभस्स अळति अल से व्यु. वर्त., प्र. पु., ए. व. [अलति, अलते], लाभो, जा. अट्ठ. 5.112; - द्धन्नलवोदक त्रि., ब. स., वह, सजाता है, सक्षम होता है, रोकता है - अलति, अलङ्कारो जिसे अन्न एवं जल की एक बूंद तक प्राप्त नहीं हुई है -
For Private and Personal Use Only