________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुसासति
301
अनुसासनी किञ्चि दोसं आपज्जतीति? न हि भन्तेति, मि. प. 180: 106; मतिं करोहि त्वं देव, रज्जस्स मनुसासितुन्ति, जा. अनुसत्थारन्ति अनुसासक, जा. अट्ठ. 4.160; तथागतानं अट्ठ. 7.276; - सित्वा पू. का. कृ., अनुशासन करके, शिक्षा अन्तरधानेन असति अनुसासके मग्गो अन्तरधाथि, मि. प. देकर - आवुसो, असुका ... भिक्खुनी अझं अनुसासित्वा 206.
...., जा. अट्ठ. 1.411; - सियो सं. कृ., प्र. वि., ए. व., अनुसासति अनु + Vसास का वर्तः, प्र. पु., ए. व. पु., अनुशासन या शिक्षण पाने योग्य - कथहि नाम त्वं [अनुशास्ति], शिक्षण प्रदान करता है, घोषित करता है, मोघपुरिस, अओहि ओवदियो अनुसासियो अझं ओवदितु कहता है, मार्गदर्शन देता है, परामर्श देता है, भर्त्सना करता अनुसासितुं मञिस्ससि, महाव. 66; - सनीयो उपरिवत् -- है, शासन करता है, पथप्रदर्शन करता है, प्रतिपादित करता किस्स पन चोरो अनुसासनीयो अनुमतो तथागतानन्ति, मि. है -- यो अत्थं पुच्छितो सन्तो, अनत्थमनुसासति, सु. नि. प. 180; - सितब्बो उपरिवत् - सो भिक्खूहि नेव वत्तब्बो, 126; अदण्डेन असत्थेन, धम्मेनमनुसासति, सु. नि. 1008; न ओवदितब्बो, न अनुसासितब्बो ति, दी. नि. 2.115. अनत्थमनुसासतीति तस्स अहितमेव आचिक्खति, सु. नि.. ___ अनुसासन नपुं. अनु +vसास से व्यु., क्रि. ना. [अनुशासन], अट्ठ. 1.143; अत्तानं चे तथा कयिरा, यथाञ्जमनुसासति, क. हितकारी शिक्षा, "यह करो, यह न करो" के रूप में ध. प. 159; - सि म. पु., ए. व. - एवं चे कण्ह जानासि, भिक्षुओं को दी जाने वाली शिक्षा, आज्ञा, प्रशिक्षण, ख. यदञमनुसाससि, जा. अट्ठ. 4.77; - सामि उ. पु.. ए. व. प्रशासन, राज्यशासन - ओवादो चानुसिद्वित्थी - सब्बत्थ अनुसासामि, मासु कुज्झ रथेसभाति, जा. अट्ठ. पुमवज्जेनुसासनं, अभि. प. 354; आणायं आगमे लेखे 3.201; -न्ति प्र. पु.. ब. व.- समणा मनुसासन्ति, इसी सासनं अनुसासने, अभि. प. 992; यं किञ्चि पथविया ... धम्मगुणे रता, जा. अट्ठ. 4.122; - सरे प्र. पु., ब. व., छज्जभेज्जजनमनुसासनं .... मि. प. 323; मुखञ्चिदं आत्मने. - अनुसासरे किन्ति सुखी भवेय्य, जा. अट्ठ. 4.357; सब्बजिनानुसासने, यो सीलक्खन्धो वरपातिमोक्खियो, मि. - सं/सन्तो वर्त. कृ., पु., प्र. वि.. ए. व., पु., अनुशासन प.31; सत्थाति दिद्वधम्मिकसम्परायिकपरमत्थेहि सत्तानं देता हुआ - राजा कालिङ्गो चक्कवत्ति, धम्मेन पथविमनुसासं. अनुसासनतो सत्था, उदा. अट्ठ. 327; स. उ. प. के रूप में जा. अट्ठ. 4.208; - मानो वर्त. कृ., आत्मने, पु., प्र. वि., अत्थानु., लङ्कादीपानु के अन्त. द्रष्ट.; - कर त्रि., शिक्षा ए. व., - केवलं परमेव अनुसासमानो परतो निन्दं लभित्वा देने वाला, शिक्षा के अनुसार काम करने वाला - किलिस्सति नाम, ध. प. अट्ठ. 2.78; - तु अनु., प्र. पु., ए. ममानुसासनकरा, तेपि आसुं अनासवा, अप.2.118; - व. - अनुसासतु मं भवं, सु. नि. 465; - सेय्यु विधि., प्र... विधा स्त्री., तत्पु. स., शिक्षा के प्रकार, शिक्षण के प्रभेद पु.. ब. व. - अनुसासमाना च सुखं अनुसासेय्यु, मि. प. या विधियां, स्रोतापन्न, सकृदागामी, अनागामी एवं अर्हत्, 223; - सेमु विधि., उ. पु., ब. व., हम अनुशासन दें - इन चार प्रकार के व्यक्तियों को ध्यान में रखकर बुद्ध द्वारा येनझुना अनुसासेमु पुत्ते, जा. अट्ठ. 7.182; - सासि' अद्य.. दी जा रही शिक्षा के चार प्रकार - चतस्सो इमा भन्ते प्र. पु., ए. व., अनुशासन दिया, शिक्षा दी - आयस्मा अनुसासनविधा, ..., दी. नि. 3.79. महामोग्गलानो ... भिक्खू धम्मिया कथाय ओवदि अनुसासि. ___ अनुसासनी स्त्री., अनुसासन से व्यु. तथा अधिक प्रयुक्त, महाव. 340; - सासि म. पु., ए. व., तूने अनुशासन या यदा-कदा ओवाद के पर्याय के रूप में भी प्राप्त, शिक्षा, शिक्षण दिया - अनुसासि में अरियवता, थेरगा. 334; - हितकारिणी शिक्षा, शीलसम्बन्धी शिक्षा, इस लोक और सासिं उ. पु., ए. व., मैंने शिक्षा दी - ततो भिक्षु परलोक में कल्याण कराने के उद्देश्य से दी गयी शिक्षा - सहस्सानि, अनुसासिमहं तदा, अप. 2.118; - सिसु प्र. पु... एत्थ च सकिंवचनं ओवादो, पुनप्पुनवचनं अनुसासनी, अ. ब. व., उन्होंने अनुशासन (शासन) किया - विसं विसं पुरे नि. अट्ठ. 1.55; सम्मुखावचनम्पि ओवादो, पेसेत्वा परम्मुखा रज्जं कमतो अनुसासिसं. म. वं. 2.11; - सिस्ससि भवि., वचनं, अनुसासनी, अ. नि. अट्ट, 1.56; तेविज्जा अथ म. पु., ए. व., तूं अनुशासन या शिक्षण देगा - वहासिं, कता ते अनुसासनी, थेरगा. 180; तस्साहं वचनं चतुद्दीपमनुसासिस्सतीति, मि. प. 265; -- सितुं निमि. कृ... सुत्वा, करोन्ती अनुसासनि, थेरीगा. 172; ..... खमो अनुशासन के लिये - अनुजानामि, .... यावतके वा पन पदक्खिणग्गाही अनुसासनि, .... म. नि. 1.135; ..., उस्सहति ओवदितुं अनुसासितुं तावतके उपट्टापेतुन्ति, महाव. अनुसासनिया वा अनुसासनिन्ति? ..., म. नि. 1.118; -
For Private and Personal Use Only