________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
अप्पोति
443
तर त्रि., तुल. विशे., और भी अधिक कम परिवार या छोटी मित्रमण्डली वाला तरा पु. प्र. वि. ब. व. ते अप्यायुक्तरा च होन्ति दुब्बण्णतरा व अप्प्रेसक्खतरा छ दी. नि. 1.16;त नपुं. भाव. [अल्पेशाख्यत्व], कम प्रभाव वाला होना, छोटे परिवार वाला होना - त्तं द्वि. वि., ए. व. अप्पेसक्खसंवत्तनिका पटिपदा अप्पेसक्खत्तं उपनेति, म. नि. 3.255; संवत्तनिक त्रि. कम महत्वपूर्ण होने या स्वल्प प्रभावशीलता की ओर ले जाने वाला / वाली का स्त्री. प्र. वि. ए. व. अप्पेसक्खसंवत्तनिका पटिपदा अप्पेसक्खत्तं, म. नि. 3.255. अप्पोति आप का वर्त. प्र. पु. ए. व. [आप्नोति] प्राप्त करता है, जा पहुंचता है, व्याप्त हो जाता है अप्पोति आपो, एत्थ आपो अप्पोति तं तं ठानं विसरती ति आपो, विसन्दनभावेन तं तं ठानं आपोति अप्पोती
सद्द. 2.508; ति आपो, सद्द 1.111. अप्पोदक त्रि. ब. स. [ अल्पोदक]. बहुत कम पानी से युक्त, अल्प जल वाला, कम जल वाला स्थान के नपुं०, सप्त. वि., ए. व. मच्छेव अप्पोदके खीणसोते, सु. नि. 783; महानि, 36: अप्पोदकेति मन्दोदके, महानि, अट्ट, 127; का पु०, प्र. वि., ब.व. मग्गा कन्तारा अप्पोदका अप्पभक्खा, महाव. 321; कं द्वि. वि., ए. व. सब्द अप्पोदक मधुपायासं परिभुजि, जा. अड. 1.79. अप्पोदवण्ण क्रि. ब. स. [अल्पोदकवर्ण] कम पनीले स्वरूप वाला, कम तरल या कम ढीले आकार वाला ण्णे पु. वि. वि. व. क. अप्पोदवण्णे कुम्मासे सिङ्गि विदलसूपियो
-
-
...
www.kobatirth.org
-
1
जा. अट्ठ. 4.313.
अप्योस्सुक्क/ अप्योस्सुक त्रि. कर्म. स. [अल्पोत्सुक]. कम उत्सुक, निरपेक्ष, अकर्मण्य, निश्चिन्त प्रकृति वाला, अनुद्विग्न - क्को पु०, प्र. वि., ए. व. अप्योस्सुक्को परपुत्तेसु हुत्वा एको घरे खग्गविसाणकप्पो सु. नि. 43क्का स्त्री. प्र. वि. ए. क. - अप्योस्सुका घटिस्सं जातिमरणप्पहानाय, थेरीगा, 459 अप्योस्सुक्काति अञ्ञकिच्चेसु निरुस्सुक्का, थेरीगा. अड. 307 क्के पु.. द्वि. वि. ब. व. भिक्खू पीणिन्दियो अप्पो सुक्के पन्नलोमे परदत्तवृत्ते मिगभूतेन चेतसा विहरन्ते, म. नि. 2.330-31 ता स्त्री. भाव. [ अल्पोत्सुकता ]. कम उत्सुकता. निरपेक्षता .... यत्र हि नाम अप्पोत्सुक्कताय चित्तं नमति नो धम्मदेसनायाति दी. नि. 2.29 अप्योस्सुक्कतायाति निरुस्सुक्कभावेन,
-
www
अप्फोटा
अदेसेतुकामतायाति अत्यो दी. नि. अड्ड. 2.50 भाव पु. उपरिवत्वं द्वि. वि. ए. व. - परे धम्मदेसनाय अप्पोस्सुक्कभावं आपन्ने भगवति ... आगन्त्वा, म. नि. अ (मू.प.) 1 (1).175.
अप्फुट त्रि, फर के भू. क. कृ. का निषे, [अस्पृष्ट]. अछूता अप्रभावित नहीं भरा हुआ, नहीं व्याप्त टं नपुं. प्र. वि. ए. व. नास्स किञ्चि सब्बावतो कायस्स समाधिजेन पीतिसुखेन अप्फुटं होति, म. नि. 1.349; दी. नि. 1.65; कायस्साति... अणुमत्तम्पि ठानं पठमज्झानसुखेन अप्फुटं नाम न होति दी. नि. अड. 1.176 टो पु.. प्र. वि., ए. व. - नत्थि सो पदेसो ... देवताहि अप्फुटो, दी. नि. 2.105: अप्फुटोति असम्फुट्टो अभरितो वा दी. नि. अ. 2152 चतुत्वदुतियेसु परस्वेसं चतुत्थदुतियानं तब्बग्गे ततियपठमा होन्ति, पचासत्त्या अप्फुट अब्भुग्गतो
? मो. व्या. 1.35. अप्फुद्ध त्रि.. फुस के भू. क. कृ. का निषे, [अस्पृष्ट]. 1. नहीं स्पर्श किया गया, 2. व्याकरण के विशेष सन्दर्भ में, अघोष सिथिल अप्फुट, धनितं फुद्ध सद्द. 3.607 त्त नपुं., भाव, [अस्पृष्टत्व], अघोष वर्ण होना- त्तं द्वि. वि., ए. व. सासनिका पन वग्गानं येव फुद्धत्तञ्च अद्वत्तञ्च च वदन्ति, सद्द 3.607. अप्फोटन नपुं. अप्फोटेति का क्रि. ना. [आस्फोटन ]. ताली बजाना करतलध्वनि, ताल ठोकना, वाएं हाथ को हृदय पर रख दाहिने हाथ की हथेली से शब्द उत्पन्न करना देवता अत्तनो .... अप्फोटनसेळनचेलुक्खेपादीहि महाकीळकं कीळिंसु, दी. नि. अट्ठ. 2.28; अप्फोटनं दुच्चति भुजहत्थसमुङ्गनसदो अत्थतो पन वामहत्थं उरे ठपेत्वा दविखणेन पृथुपाणिना हत्थताळनेन सद्दकरणं लीन. ( दी. नि. टी.) 2.27: देवतानं अप्फोटनादीहि कीळनं प्रमोदुष्पत्ति भवन्तगमनेन, लीन. (दी.नि.टी.) 2.28 द्वादसयोजनिक.... सद्देन ब्रह्मअप्फोटनं नाम अप्फोटेस्सामी ति ध. प. अठ्ठ 2.120; घोस पु. तत्पु. स. [ आस्फोटनघोष ], करतलध्वनि, ताल ठोकने से उत्पन्न आवाज संद्वि. वि. ए. व. असुरानं अप्फोटनघोसं
-
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
For Private and Personal Use Only
उदा. अट्ठ. 53-54.
अप्फोटा स्त्री.. [आस्फोटा], जङ्गली चमेली का पौधा अप्फोटा वनमल्लिका, अभि. प. 575 अप्फोटा सूरियवल्ली च. काळीया मधुगन्धिया जा. अड्ड. 7.304; अप्फोटाति अप्फोटवल्लियो, जा. अट्ठ. 7.305.