Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १ २० ७ सू० १ नैरयिकाणामुद्वर्तनादिनिरूपणम् ११९ भाणियव्वा ' षोडश दण्डका भणितव्याः, देशघटितोत्पादे चत्वारो दण्डकास्तथा देशघटिते आहारे चत्वारो दण्डकाः, संकलनया अष्टौ दण्डकाः, एवमर्द्धघटितोत्पादे चत्वारो दण्ड कास्तथा घटिते आहारेऽपि चत्वारो दण्डकाः, इति अर्द्धघटितेऽष्टौ दण्डकाः, सर्वसंकलनया षोडश दण्डकाः भवन्तीति परमार्थः। अर्द्धसर्वयोरष्ट दण्डकाश्वेत्थम्-अत्र प्रथमदण्डकप्रश्नसूत्रं मूले एव कथितम् , उत्तरसूत्रं त्वेवम्
" नो अद्धणं अद्धं उववज्जइ, नो अद्धेणं सव्वं उववज्जइ, नो सवेणं अ उववज्जइ, सव्वेणं सव्वं उववज्जइ १। नेरइए णं भंते ! नेरइएसु उववज्जमाणे भाणियव्वा) इस तरह ये सब मिल कर सोलह दंडक हो जाते हैं। तात्पर्य यह कि-जैसे देश संबंधी उत्पाद में चार दण्डक और देश संबंधी आहारमें चार दण्डक इस प्रकार ये ८आठदण्डक होते हैं उसी प्रकारसे अर्द्ध संबंधी उत्पादमें चार दण्डक और अर्द्ध संबंधी आहारमें चार दण्डक होते हैं। इस तरह देश संबंधी ८ आठ दण्डक और अर्द्ध संबंधी ८ आठदण्डक मिलकर सोलह दण्डक हो जाते हैं । अर्द्ध के और सर्व के आठ दण्डक इस प्रकार से हैं-इन में जो प्रथम दण्डक प्रश्नसूत्र है वह तो मूल में ही कह दिया गया है परन्तु जो उत्तर सूत्र है वह इस प्रकार से है-"नो अद्धेणं अटुं उववज्जइ, नो अद्धेणं सव्वं उववज्जइ, नो सव्वेणं अद्ध उववज्जइ, सव्वेणं सव्वं उववज्जइ" है गौतम! नैरयिकों में उत्पन्न होने वाला नारकजीव अपने आधे भाग से आधे भाग को आश्रित करके उत्पन्न नहीं होता है, और न वह अपने सर्व भाग से आधे भाग को आश्रित करके ही उत्पन्न होता है, किन्तु अपने सर्व भाग से ही सर्व भाणियव्या" शते ते अन्न भणीन पुस १६ ४४ थाय छे. मेटले म ઉત્પાદમાં દેશસંબંધી ચાર દંડક અને આહારમાં દેશ સંબંધી ચાર દંડક થાય છે તેમ ઉત્પાદમાં અર્ધસંબંધી ચાર દંડક અને આહારમાં અર્ધસંબંધી ચાર દંડક આ રીતે દેશ સંબંધી ૮ દંડક અને અર્ધસંબંધી ૮ દંડક મળીને કુલ ૧૬ દંડક થાય છે, અદ્ધના અને સર્વના આઠ દંડક નીચે પ્રમાણે છે. તેમાનું પ્રથમ દંડક પ્રશ્નસૂત્ર તે મૂળસૂત્રમાં જ કહી દીધું છે. પણ જે ઉત્તરસૂત્ર છે તે આ प्रमाणे छ.-" नो अद्धेणं अद्ध उववज्जइ, नो अद्धणं सव्वं उववज्जइ, नो सवेणं अद्ध उववज्जइ, सव्वेणं सव्वं उववज्जइ" 3 गौतम नैरपिटीमा ५ન થનારે નારક જીવ પિતાના અર્ધભાગથી અર્ધભાગને આશ્રિત કરીને ઉત્પન્ન થતું નથી. વળી તે પિતાના અર્ધભાગથી સર્વભાગને આશ્રિત કરીને પણ ઉત્પન્ન થતો નથી, તેમજ તે પિતાના સર્વભાગથી અર્ધભાગને આશ્રિત કરીને ઉત્પન્ન થતું નથી. પણ તે પિતાના સર્વભાગથી સર્વભાગને આશ્રિત કરીને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
