Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
अथ नवमोद्देशक:--
तदिह नवमोदेश के संक्षेपतो विचारणीया इमे विषयाः, तथाहि - जीवानां गुरुत्वं केन कारणेन भवतीति गुरुत्वविषये प्रश्नः । प्राणातिपात मृषावादादत्तादान - मैथुनपरिग्रहक्रोधमानमायालोभ - रागद्वेष कलहाभ्याख्यान - पैशुन्यपरपरिवादरविअरति मायामृपा मिथ्यादर्शनशल्य कारणैर्जीवानां गुरुत्वं कर्मभारेण भवतीत्युतरम् । एवं जीवानां लघुत्वं केन कारणेन भवतीति प्रश्नः । प्राणातिपाताद्यारभ्य मिथ्यादर्शनशल्यविरमणेन पापभारापगमात् लघुत्वं जीवानां भवतीत्युत्तरम् । प्राणातिपातादिकरणेन जीवाः संसारं वर्द्धयन्ति तथा प्राणातिपातादिविरमणेन जीवाः संसारं परीतीकुर्वन्ति एवं दीर्घीकुर्वन्ति इस्वीकुर्वन्ति । संसारमनु परिवर्तन्ते नवम प्रदेशक प्रारंभ
इस नौवें उद्देशक में जो विषय विचार ने में आये हैं वे इस प्रकार है-जीवों में गुरुता किस कारण से होती है इस प्रकार से गुरुत्व के विषय में प्रश्न हुआ है और इस का उत्तर - प्राणातिपात, मृषावाद अदत्तादान, मैथुन, परिग्रह, क्रोध, मान, माया, लोभ, राग द्वेष, कलह, अभ्याख्यान, पैशुन्य, परपरिवादअरनि, रति, माया, मृषा मिथ्यादर्शन शल्य, इन कारणों को लेकर बंधते हुए कर्मके भार से जीवों में गुरुता होती है ऐसा कहा गया है । जीवों में लघुता किस कारण से होती है ? ऐसा प्रश्न-उत्तर - प्राणातिपात आदि से लेकर मिथ्यादर्शन शल्य तक अठारह प्रकार के पाप स्थानों का विरमण ( त्याग ) करने से उनमें लघुता आ जाती है। प्राणातिपात आदि के करने से जीव संसार को बढ़ाता है, तथा प्राणातिपात आदि के विरमण से -त्याग से जीव संसार को નવમા ઉદ્દેશકના પ્રારંભ
આ ઉદ્દેશકમાં જે વિષયાનું નિરૂપણ કર્યું છે તેના અહિં સંક્ષેપમાં વિચાર કરવામાં આવે છે જીવામાં કયાં કારણેાને લીધે ગુરુતા હાય છે ? એ अश्न मने तेना या प्रमाणे उत्त२ - प्राणातिपात, भृषावाह, महत्ताहान. भैथुन, परिश्रड, डोध, मान, भाया, बोल, राग, द्वेष, उसड, अल्याभ्यान, पैशुन्य, પરપરવાદ, અરિત, રિત, માયા, મૃષા અને મિથ્યાદનશલ્ય એ કારણેાને લીધે ખંધાતા કના ભારથી જીવામાં ગુરુતા હોય છે. જીવામાં કયાં કારણાને લીધે લઘુતા હોય છે ? એવા પ્રશ્ન-ઉત્તર-પ્રાણાતિપાતથી લઇને મિથ્યાદન સુધીના ૧૮ પ્રકારનાં પાપસ્થાનાના ત્યાગ કરવાથી જીવામાં લઘુતા આવે છે. પ્રાણાતિપાત વગેરેના સેવનથી જીવ સ'સાર વધારે છે, અને પ્રાણાતિપાત વગેરે ના વિરમણુથી જીવ સંસારને સીમિત કરે છે—ઘટાડે છે, આ રીતે જીવ પ્રાણા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
