Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 695
________________

प्रमेयचन्द्रिका टीका श० २ उ० १ सू० १३ स्कन्दकचरितनिरूपणम् १६९ पादौ पुतौ च भूमि स्पृशतः सा समपादपुना १, यस्यां गोरिवोपवेशनं सा गोनिषधिका २, यस्यां च समपादाभ्यां समपुताभ्यां चोपविश्यैकस्य पादस्य हस्तिशुण्डाकारेण प्रसारणं भवति सा हस्तिशुण्डिका ३ । पर्यङ्का-पमासनरूपा ४, यस्यामेकं जानुमुत्पादयति सा-अर्धपर्यङ्का ५, इति ।।
नवम्यां भिक्षुपतिमायामपि चतुर्विधाहारपरिहारपूर्वकमेकान्तरोपवाससेव. नम् । विशेषस्त्वासनविषयक एव । अत्र दण्डासनं, लगण्डासनम् , उत्कुटुकासनं चेति । तत्र-दण्डासनं नाम पादाग्रादिप्रसारणेन दण्डवत्पतनरूपम् । १ लगण्ड वक्रकाष्ठम् , तद्वत् मस्तक पार्ष्यादि भागानां भूमिसम्बन्धेन, पृष्टस्य च सम्बकरते हैं वह समपादपुनानिषद्या है। जिस में गाय के जैसा बैठना होता यह गोनिषधिका है । जिस निषद्या में दोनों पैरों से और दोनों पुतों से समान बैठ कर फिर हाथी कीमुंड के समान एक पैर फैलाकर जो बैठना होता है वह हस्तिशण्डि का है। पद्माप्तन माडकर बैठना यह पर्या निषद्या है । जिसमें एक पैर को दूसरे पैर पर बैठना होता है वह अर्धपर्यङ्का निषया है। नौमी भिक्षुप्रतिमा में भी चतुरविध आहार का परित्याग करके एकान्तरोपवास किया जाता है । इनमें विशेषता केवल आसन को लेकर होती है । इसमें दण्डासन १, लगण्डासन २ उत्कुटुकासन ३ ये तीन आसन होते हैं । पावों के अग्रभाग आदि के फैला ने से दण्ड की तरह पड़जाना यह दण्डासन है १ । वक्र काष्ठ का नाम लगण्ड है इस आसन में मस्तक एव पाणि ऐडि आदि भाग भूमि से
જે આસનમાં બન્ને પગ અને પુત ( કુલા) બેસવાની ભૂમિને સ્પર્શ છે, તે આસનને (સમપાદપુત નિષદ્યા) કહે છે. જે આસનમાં ગાયની જેમ मेस' ५७ छ ते शासनने " गोनिषधिका " ४ छ. २ निषधामा भन्ने પગ અને બને પુતથી સમાન બેસીને એક પગને હાથીની સૂંઢની જેમ લંબાવીને બેસવામાં આવે છે તે આસનને (હસ્તિ શુંડિકા) કહે છે પદ્માસને બેસવાની રીતને (પર્ય કાનિષદ્યા) કહે છે. જે આસનમાં એક પગને બીજા પગ પર રાખીને બેસવામાં આવે છે તે આસનને “અર્ધપર્યકા નિષદ્યા” કહે છે.
નવમી ભિક્ષુ પ્રતિમામાં પણ ચાર પ્રકારના આહારનો પરિત્યાગ કરીને એકાન્તર ઉપવાસ કરવા પડે છે જેમાં આસનની જ વિશિષ્ટતા હોય છે. તેમાં (१) सन, (२) सासन मने (3) सन सत्र मासना હોય છે. જે આસનમાં પગના અગ્રભાગ આદિને ફેલાવીને દંડની જેમ પડી જવાય છે તે આસનને દંડાસન કહે છે. “લગંડ” એટલે વકકાષ્ઠ લગંડા સનમાં મસ્તક અને એડી આદિ ભાગ ભૂમિને સ્પર્શે છે પણ પીઠનો ભાગ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨


Page Navigation
1 ... 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114