Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 874
________________

भगवती सूत्रे तेन प्रधानाः,
लाघवपाणा " लाघवप्रधानाः, लाघवं क्रियासु दक्षत्वम्, क्रियाकरणकुशला इत्यर्थः । " खतिप्पाणा " क्षान्ति प्रधानाः क्षान्तिः क्षमा, तया प्रधानाः क्षमायुक्ता इत्यर्थः, " मुत्तिप्पहाणा " मुक्तिमधानाः, मुक्ति: : निर्लोभता, तया प्रधानाः, निळेभितायुक्ता इत्यर्थः एवं अनेन प्रकारेण विज्जामंत वे यबंभनयनियमसच्चसोयप्पहाणा " विद्यामन्त्र वेदब्रह्मनयनियमसत्यशौच प्रधानाः, तत्र विद्या = रोहिणी प्रज्ञप्त्यादिका, मन्त्रः = देवा धिष्ठितः, वेदाः, आगमाः, ब्रह्म = कुशलानुष्ठानरूपं ब्रह्मचर्यम्, नयाः = नैगमादयः, नियमाः = अभिग्रहादिरूपाः सत्यं = जीवाजीवादिपदार्थानां यथास्तिस्वरूप अर्थात् क्रोधादिकों की मूल में सत्ता होने पर भी उन्हें उदय रहित बना देते थे। उनकी आत्मशक्ति इतिनी अधिक प्रबल थी जो क्रोधादिकों को भी रोक सकते थे । और जो मार्दवादि प्रधानविशेष हैं- वे यह कहते हैं कि उनमें क्रोधादिकों का उदयाभाव था । अर्थात् उनमें क्रोधादिकों का कभी उदय ही नहीं होता था । ' लाघवप्पहाणा' कर्तव्य क्रियाओं में दक्षता होना इसका नाम लाघव है । इस लाघव से ये प्रधान थे, अर्थात् - कर्तव्य क्रियाओं के अनुष्ठान करने में ये कुशल थे ।' खंतिप्पाणा' क्षमाधर्म से ये प्रधान थे, अर्थात- उत्तमक्षमा से युक्त थे । ' मुत्तिप्पाणा' निर्लोभता का नाम मुक्ति है उस मुक्ति से ये प्रधान थे, अर्थात् - निलभता से युक्त थे। इसी प्रकार से विद्यारोहीणी प्रज्ञप्ति आदि विद्या से, देवाधिष्ठित मंत्रों से, आगम रूप वेदों से, कुशलानुष्ठानरूप ब्रह्मचर्य से, नैगमादिरूप नयों से, अभिग्रहादि -
૯૬૦
(1
સત્તા હૈાવા છતાં પણ તેમને ઉદય રહિત બનાવી દેતા હતા, તેમની આત્મશક્તિ એટલે બધી પ્રખળ હતી કે તેઓ ક્રોધાદિકાને પણ રોકી શકતા હતા. અને મા વાઢિ ગુણાથી તેઓ યુક્ત હતા, એ દ્વારા સૂત્રકાર એમ બતાવે છે કે તેમનામાં ક્રોધાદિ કાના ઉદયને અભાવ હતા. એટલે કે તેમનામાં કદી પણ ક્રોધાદિકના उदय थतो नहीं. " लाघवप्पहाणा ” જે ક્રિયાઓ કરવાની હાય તેમાં દક્ષતા હાવી તેનું નામ લાઘવ છે. તેએ તે લાઘવ સ ંપન્ન હતા. એટલે કે કરવા યોગ્ય ક્રિયાએ ( અનુષ્ઠાના ) કરવામાં તેઓ કુશલ હતા. खतिप्पाणा " તેઓ ક્ષમા ગુણથી યુક્ત હતા. मुत्तिप्पहाणा ” નિર્લોભતા એટલે મુક્તિ તેઓ તે નિભિતાથી યુકત હતા. એજ પ્રમાણે વિદ્યાથી–રાહિણી પ્રાપ્તિ આદિ વિદ્યાથી, દેવાધિષ્ઠિત મંત્રથી, આગમરૂપ વેદોથી, કુશલાનુષ્ઠાનરૂપ બ્રહ્મચર્ય'થી, નાગમ આદિ નયાથી, અભિગ્રહ આદિરૂપ નિયમોથી જીવ અજીવ
16
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
*
66


Page Navigation
1 ... 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114