Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 950
________________

भगवतीसूत्रे एमु उववज्जति ' कार्मिकतया देवा देवलोकेपुत्पद्यन्ते ' संगियाए देवा देवलोएसु उववज्जति ' सङ्गितया देवा देवलोकेषत्पद्यन्ते 'पुवतवेणं पुव्वसंजमेणं कम्मियाए-अज्जो देवा देवलोएसु उववज्जति सच्चेणं एसमटे णो चेवणं आयभाव वत्तव्ययाए ' पूर्वतपसा पूर्वसंयमेन कर्मितया संगितया आर्याः देवा देवालोके - त्पद्यन्ते सत्यः खलु एषोऽर्थः नोचैव खलु आत्मभाववक्तव्यतया हे गौतम ! यद्य. पि तपः संयमयोमसिम्प्रति कारणत्वं नतु देवोत्पत्तिं प्रति किन्तु सरागतपः संयमयोः देवत्वे कारणत्वम् एवं कार्मिकतया अक्षीणकर्मविशेषेण सङ्गितया संयमादियुक्तोऽपि द्रव्यादिष्यासक्तः देवलोकेषु समुत्पत्तिर्भवति अतः स्थविरैः यत्कथितम् याए, संगियाए देवा देवलोएसु उववज्जति ) सच्चेणं एसमढे णो चेवणं आयभाववत्तव्वयाए ) पूर्वतप से पूर्वसंयम से और कमिता से कर्मों के अवशिष्ट रहने से संगिता से संयमादि से युक्त भी द्रव्यादि की संगति अनुराग से देव देवलोक में उत्पन्न होते है, यह अर्थ सच्चा है मैं केवल अपने ज्ञान से नहीं कहता हूं किन्तु अनंत ज्ञानियों ने भी ऐसा ही कहा है । प्रभु ने गौतम को यही समझाया-कि हे गौतम ! यद्यपि तप और संयम ये दोनों मोक्ष के प्रति कारण है देवोत्पत्ति के प्रति नहीं, किन्तु जब ये सराग होते हैं तब देवत्व के प्रति कारण बन जाते हैं। इसी तरह तप संयमादि से युक्त भी जीव जब के कर्मशेष रह जाते है तब अथवा संगिता से युक्त रहता है द्रव्यादिकों में आसक्त बना रहता है तब उसकी उत्पत्ति देवलोकमें होती है । इसलिये इस विषय में स्थविरों ने जो श्रमणो
। भi sपन्न थाय छ, ( पुवतवेण', पुवसंजमेण, कम्मियाए, संगियाए, देवा देवलोएसु उववज्जति सच्चे ण एसमढे णो चेत्र ण आयभाववत्तव्ययाए) પૂર્વતપથી, પૂર્વ સંયમથી, કર્મિતાથી (કર્મો બાકી રહેવાથી) અને સંગિતાથી (સંયમ આદિથી યુકત હોવા છતાં દ્રવ્યાદિની સંગતિ-અનુરાગથી) દેવ દેવ લિકમાં ઉત્પન્ન થાય છે, આ અર્થ સાચે છે. આ અર્થ મારા જ જ્ઞાનથી હું કહેત નથી પણ અનંત જ્ઞાનીઓએ એવું જ કહેલું છે. પ્રભુએ ગૌતમને એવું સમજાવ્યું કે હે ગૌતમ ! તપ અને સંયમ અને મોક્ષ પ્રાપ્તિના કારણ રૂપ છે, દેવલેક પ્રાપ્તિનાં કારણ રૂપ નથી. છતાં પણ જ્યારે તે સરાગ હોય છે ત્યારે દેવત્વ અપાવવાને કારણભૂત બને છે. એ જ પ્રમાણે તપ અને સંયમથી યુકત જીવના કર્મોને જો પૂરે પૂરો ક્ષય થતો નથી. જે તેમના કર્મો અવશિષ્ટ રહી જાય છે અથવા જે તે સંગિતા (દ્રવ્યાદિકેની આસકિત) થી યુક્ત રહ્યા કરે છે તે તેને મોક્ષ મળતું નથી પણ દેવલેક મળે છે. તેથી આ વિષયને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨


Page Navigation
1 ... 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114