Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 1112

भगवतीसूत्रे सम्बं फुसइ गोयमा ! नो संखेज्ज भागं फुसइ असंखेज्न भागं फुसइ. नो संखेज्जे मागे फुसइ, नो असंखेजे भागे फुसइ नो सव फुसइ ' इत्यादिरूपेण सर्वत्रालापकाः स्वयमेवोहनीयाः इहापि पूर्व वदेव विचारः कर्तव्य इति ।
भवति चेह संग्रहगाथा-पुढवोदही घणतणू कप्पा गेवेज्जणुत्तरासिद्धी । सं खेउजइ भागं अंतरेसु सेसा असंखेज्जा' पृथिव्युदधी घनतनूकल्पा ग्रैवेयका. नुत्तरौ सिद्धिः संख्येयभागम् अन्तरेषु शेषाः असंख्येयाः॥ पृथिव्युदधिधनवात ज्जे भागे फुसइ ? असंखेज्जे भागे फुसह ? सव्वं फुसइ ?-गोयमा ! नो संखेज्जइभागं फुसइ, असंखेज्जइ भागं फुसइ, नो संखेज्जे भागे फुसइ नो असंखेज्जेभागे फुसइ, नो सव्वं फुसइ) इन सूत्रों का अर्थस्पष्ट हैसिफ धर्मास्तिकाय की जगह अधर्मास्तिकाय लगा कर इनका अर्थ करना चाहिये । इसी तरहसे धर्मास्तिकायके सूत्रापाठ की तरह अधर्मास्तिकाय की स्पर्शना के विषय में अस्तिलोक उप्रलोक आदि संबंधि विचार भी करलेना चाहिये और उस विषय में सूत्रपाठ धर्मास्तिकाय की जगह अधर्मास्तिकाय लगाकर कहना चाहिये । यही बात ( इहापि पूर्ववदेव विचारः करणीयः) इस कथन से प्रकट की गई है।
संग्रह गाथा- का अर्थ इस प्रकार से है-रत्नप्रभा आदिक सातों पृथिविकाय, घनोदधि, धनवात और तनुवात ये तीनों १२ कल्प,९ ग्रैवेयक, ५ अनुत्तर और ईषत्पागभारा नामक सिद्धि स्थान ये सब धर्मा
".गोयमा ! नो संखेज्जइभागं फुसइ, असंखेज्जइभागं फुसइ, नो संखेज्जे भाग" पुसइ ? ' नो असंखेज्जेमागे फुसइनो सव फुसइ ?” मसूत्रानो अर्थ સ્પષ્ટ છે. આગળ ધમસ્તિકાયની રત્નપ્રભા પૃથ્વી સાથેની સ્પર્શના વિષે જે સૂત્રે આપ્યાં છે, તે સૂત્રમાં ધર્માસ્તિકાયને બદલે અધર્માસ્તિકાયના પદ મૂકીને ધમસ્તિકાયનાં સૂત્રો પ્રમાણે જ તેમને અર્થ કરવું જોઈએ એજ પ્રમાણે ધર્માસ્તિકાયના સૂત્રપાઠ પ્રમાણે જ અધમસ્તિકાયની અલોક, ઉર્વિલક વગેરેની સાથેની સ્પર્શનાના વિષયમાં પણ સૂત્રો કહેવા જોઈએ. પણ તે સૂત્રપાઠમાં
स्तियने 'मास्तिय' ५४ भूवु नये. मे पात " इहावि पूर्ववदेव विचार करणीयः " मा थन द्वारा मतावामा मावेस छ.
સંગ્રહગાથાને અર્થ આ પ્રમાણે છે-રત્નપ્રભા આદિ સાતે પૃથ્વી, ઘનોદધિ, ઘનવાન અને તનુવાત. એ ત્રણે, બાર કલ્પ, ૯ નૈવેયક, પાંચ અનુ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨