Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 833
________________

प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२ उ०५ सू० ४ मनुष्यादिगर्भस्य कालनिरूपणम् ८१९ तिष्ठतीति प्रश्नः भगवानाह-'गोयमा ' हे गौतम ! “ जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं" जघन्येनान्तर्मुहूर्त्तम् " उक्कोसेणं चउवीसं संवच्छराई" उत्कृष्टतश्चतुर्विशति संवत्सरान् कायभवस्थरूपेण तिष्ठति । स्त्रोकाये द्वादशवर्षाणि स्थित्वा. पुनर्मूला तस्मिन्नेवात्मशरीरे उत्पद्यते द्वादशवर्षस्थितिकतया इत्येवं रूपेण चतुर्विंशति वर्षाणि भवन्ति ।।मू० ३ ॥
मूलम्-मणुस्स पंचेंदियतिरिक्खजोणियवीएणं भंते ! जोणियब्भूए केवतियंकालं सचिट्ठइ । गोयमा ! जहणणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं बारसमुहुत्ता ॥ सू० ४॥
छाया--मनुष्य पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकबीजं खलु भदन्त ! योनिकभूतं कियन्तं कालं संतिष्ठते ? गौतम ! जघन्येनान्तर्मुहूर्त्तम् उत्कृष्टेन द्वादश मुहूर्तान् ॥ वह कायभव कहलाता है। कायभव में जो रहता है वह कायभवस्थ (छोड़) कहलाता हैं। यह कायभवस्थ हे भदन्त ! कबतक कायभवस्थ रूप में रहता है ? उत्तर-हे गौतम ! यह कायभवस्थ जघन्य से एक अन्तमुहर्त तक और उत्कृष्ट से चौबीस वर्षतक कायभवस्थरूप में रहता है। चौवीस वर्ष इस प्रकार से कहे गये हैं-जैसे कोई एक जीव हो और उसका शरीर गर्भ में निष्पन्न हो गया हो, पीछे वह जीव उस शरीर में माता के पेट में बारह वर्षतक रहे और फिर मरकर उसी अपने शरीर में उत्पन्न हो जावे और वहां फिर बारह वर्षतक रहे इस तरह कायभवस्थरूप में रहने का यह अधिक से अधिक चौवीस वर्ष का समय कहा गया है ॥ सू०३ ॥ કાયભવમાં જે રહે છે તે કાર્યભવસ્થને “છોડ” કહે છે. ગૌતમસ્વામીના આ પ્રશ્નનું તાત્પર્ય એ છે કે તે કારભવસ્થ (છોડ) કેટલા સમય સુધી કાયભવસ્થ રૂપે રહે છે.
ઉત્તર--હે ગૌતમ ! તે કાયભવસ્થ ઓછામાં ઓછો અંતર્મુહર્ત સુધી અને વધારેમાં વધારે ચોવીશ વર્ષ સુધી કાયભવસ્થ રૂપે રહે છે વીસ વર્ષ આ રીતે કહેવામાં આવ્યા છે-જેમ કે કોઈ એક જીવનું શરીર માતાના ઉદરમાં ગર્ભ રૂપે રહેલું હોય ત્યાર પછી તે જીવ તે શરીર રૂપે માતાના ઉદરમાં બાર વર્ષ સુધી રહે અને ત્યાર બાદ મરીને પિતાના એજ શરીરમાં ફરીથી ઉત્પન્ન થઈ જાય અને ત્યાં બીજાં બાર વર્ષ સુધી રહે આ રીતે કાય ભવસ્થ (છોડ) રૂપે કહેવાનું વધારેમાં વધારે કાળ ૨૪ વર્ષને કહ્યો છે. સૂ. ૩
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨


Page Navigation
1 ... 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114