Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१उ०९सू०५ कालास्यवेषिकपुत्रप्रश्नोत्तरनिरूपणम् ३२५ संयमजनिकैव भवति, अपि तु रागद्वेषादिकमपि क्षपयतीत्याह-'गरहा वि य णं सव्वं दोसं पविणेइ' गर्दैव च सर्व दोषं रागद्वेषादिक पूर्वोपार्जितं पाएं वा प्रविणयति विनाशयति, रागद्वेषादिविनाशनप्रकारमाह-सव्वं बालियं परिगाए' सा हि अवद्यवस्तुनो गर्दा सर्वा बालतां बाल्यं मिथ्यात्वं परिज्ञाय, ज्ञ परिज्ञया ज्ञात्वा, प्रत्याख्यानपरिज्ञया च प्रत्याख्याय रागद्वेपादिकं प्रविणयति संयमः ) गर्दा संयम है इस प्रकार से कहने का तात्पर्य यह है कि गर्दा अवद्यकी अनुमति का व्यवच्छेद करा देती है-अतः पहिले जो अवद्यानुमतिके अव्यवच्छेदनद्वारा कर्मों का आत्मामें उपादान (ग्रहण) होता था अब वह गर्दा करनेसे उसके व्यवच्छेदन हो जानेसे उसद्वारा होता नहीं है, इसलिये उसद्वारा होनेवाले कर्मके अनुपादन (अग्रहण)में हेतुभूत होने से वह गहीं संयम है यह बात स्पष्ट हो जाती है । यह गर्दा केवल संयम की ही जनक है सो बात नहीं है, किन्तु यह राग द्वेष आदि को भी आत्मा से दूर करती है-यही बात सूत्रकार ने ( गरिहा वि य णं सव्वं दोसं पविणेइ ) इस सूत्र द्वारा प्रकट की है। उन्हों ने इसमें कहा है कि गर्दा समस्त दोषों को-रागद्वेषादिकों को अथवा पूर्वोपार्जित पाप कोनष्ट कर देती है । यह गर्दा रागद्वेषादिकों को किस प्रकार से नष्ट करती है-इसी वातको अव सूत्रकार कहते हैं कि (सव्वं बालियं परिणाए)बह अवद्य (पाप) वस्तुकी गर्दा समस्त मिथ्यात्वको ज्ञपरिज्ञासे जानकर और प्रत्याख्यान परिज्ञासे उसका प्रत्याख्यानकर रागद्वेष आदिकों को नष्ट कर
પ્રકારના કથનનું તાત્પર્ય એ છે કે ગહ અવધની અનુમતિને વિનાશ કરાવી નાખે છે તેથી પહેલાં જે પાપમાં અનુમતિના અવિનાશવડે આત્મામાં કર્મોનું ઉપાદાન થતું હતું, તે ઉપાદાન હવે ગહવડે પાપની અનુમતિને વિનાશ થવાથી થતું નથી. તેથી તેની મારફત કર્મના અનુપાદાન થવાના હેતુભૂત હોવાથી તે ગહ સંયમરૂપ છે એ વાત સ્પષ્ટ થઈ જાય છે, તે ગહેં માત્ર સંયમની જ જનક છે એટલું જ નહીં પણ તે રાગદ્વેષ વગેરેને પણ આત્માથી દૂર કરે છે, से ४ पात सूत्रारे-" गरहा वियण सव्वं दोष पविणेइ" सूत्रा43 સૂત્રકારે કહ્યું છે કે ગર્તા તમામ દેને – રાગદ્વેષ વગેરેને તથા પૂર્વોપાર્જિત પાપને નષ્ટ કરી નાખે છે. તે ગવડે રાગદ્વેષ વગેરેને કેવી રીતે નાશ થાય छ ते वे सूत्रा२ मतावे छ- 'सव बालिय परिणाए" ते अवध (५५) ગહ સમસ્ત મિથ્યાત્વને જ્ઞ પરિણાથી જાણીને અને પ્રત્યાખ્યાન પરિણાથી तेना परित्या परीने रागद्वेष शेषन। ना२ ४२री नामे छ. “ एवं खु णे आया
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨